CONCEPT_BBO_BESTURINGSSYSTEMEN

INLEIDING

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Digitaleleeromgeving

Bijsommigeopdrachtenhebjehulpmiddelennodig.Bijvoorbeeldfilmpjes,formulierenofeenlinknaareen website.Dezestaanallemaalindedigitaleleeromgeving.Diticoontjeverwijstnaardedigitaleleeromgeving.Om hiertekomengajenaardigitaal.boomonderwijs.nl/beroepsonderwijs.

Eerstekeerinloggenindedigitaleomgeving

Voordatjededigitaleleeromgevingkuntgebruikenmoetjejelicentieactiveren.

• Overlegmetjedocentwelktypeaccountjegebruikt.

• Ganaarwww.boomberoepsonderwijs.nl/licentie.

• Bekijkdeinstructiefilmofleeshetstappenplan.

• Volgdestappen.

Daarnakunjeaandeslag!

Inleiding

Indezemoduleleerjedriebesturingssystemenkennenalseindgebruiker:Linux,iOSenAndroid.

WaarveruitdemeestemensenhuncomputeraansturenmetWindowsofMacOszoujeopeenPCookLinux kunneninstalleren.MetdeinstallatievanLinuxwordenveelapplicatiesmedegeïnstalleerdzoalseenwebbrowser, eenfotobewerkingsprogrammaenzelfseencompleetoffice-pakket.Endatallemaal'gratis'!

NietveelmensenwerkenmetLinuxophunlaptopofPC.Maarhetkanwel:alleapplicatiesomdagelijkse werkzaamhedentedoenzijnaanwezig:eenoffice-pakket,webbrowsers,zelfsTeamskunjeinstalleren.Linuxkom jevooraltegenopservers,veelwebserversdraaienopbasisvanLinuxmaarookSteam,ondergamersvastbekend, isgebaseerdopLinux.

HetexamenvoordeopleidingICT-supportverwachtdatjekennisvanLinuxhebt.Jeweetstrakshoejehetmoet installerenenhoejeLinuxindegrafischeomgevingkuntgebruiken.Maarwellichtbenjehiernaookzoenthousiast datjeLinuxalsbesturingssysteemblijftgebruiken!

NaastLinuxbehandelenwehierookMacOS,iOSenAndroid.DatzijnbesturingssystemenvoorApple-producten enmobieletelefoons.MacOsvindjeopdesktopsvanAppleeniOSopmobieleapparaten,zoalseeniPhone,een iPadofeenAppleWatch.DebesturingssystemenvanApplezijnveelmeer'dichtgetimmerd'danbijvoorbeeld Linux,zodatjeerveelminderzelfaankuntsleutelen,finetunen,aanpassenofbeïnvloeden.

AndroidiseigendomvanGoogle.Hetisveruithetmeestgebruiktebesturingssysteemvoormobieleapparaten variërendvantelefoonstottabletsenvanhorlogestotauto's.JekuntAndroidwelaanpassennaarjewens,maar datblijfttochredelijkoppervlakkig:thema's,kleuren,pictogrammen,achtergrondenkunjewelaanpassen,maar onderdemotorkapkunjealsgebruikergeenheelgrotewijzigingenaanbrengen.Datkunnenfabrikantenvan telefoonswel,zodatiederefabrikantzijn'eigen'versievanAndroidkanmaken.Eentelefoonisnatuurlijkookeen heelanderapparaatdaneendesktopofeenlaptop,dusmisschienishetmaargoeddatdegebruikerdaarzelf nietalteveelmeekanrommelen.

Aan het werk met Linux

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Leerdoelen

1. JekunteenLinuxsysteemkuntinstallerenineenvirtueleomgeving.

2. JekunteendualbootsysteemmakenmetLinuxenWindows.

3. JekuntLinuxbeheren.

4. JekuntiOSinstalleren.

5. JekuntwerkenmetdegebruikersinterfacevanMacOseniOS.

6. JekunteenAndroidtelefoonbeheren.

Elkhoofdstukbestaatuit:

• Theorie, begrippen en opdrachten

Hierbijleerjeoverenoefenjemetdepraktijk.

• Test je kennis

Hiermeekunjezelfjekennisvandetheorietesten.

COLOFON

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

BoomBeroepsonderwijs info@boomberoepsonderwijs.nl www.boomberoepsonderwijs.nl

Auteurs:ErwinBoonkenRondeGraaf

Eindredactie:<<Vulhierdenaamvandeeindredacteurin.>>

Titel:Besturingssystemen

ISBN:9789037267365

Eerstedruk/eersteoplage

©2024BoomBeroepsonderwijs|Boom

BehoudensdeinofkrachtensdeAuteurswetgesteldeuitzonderingenmagnietsuitdezeuitgaveworden verveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormof openigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën,opnamenofenigeanderemanier,zonder voorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.

Voorzoverhetmakenvanreprografischeverveelvoudigingenuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel 16hAuteurswetdientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht (www.reprorecht.nl).Voorhetovernemenvaneen(ofmeerdere)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbijvoorbeeldeen (digitale)leeromgevingofeenreaderinhetonderwijs(opgrondvanartikel16,Auteurswet1912)kanmenzich wendentotStichtingUitgeversorganisatievoorOnderwijslicenties(Postbus3060,2130KBHoofddorp, www.stichting-uvo.nl).

Deuitgeverheefternaargestreefddeauteursrechtenteregelenvolgensdewettelijkebepalingen.Degenendie desondanksmenenzekererechtentekunnendoengelden,kunnenzichalsnogtotdeuitgeverwenden.

Doorhetgebruikvandezeuitgaveverklaartukennistehebbengenomenvanenakkoordtegaanmetdespecifieke productvoorwaardenenalgemenevoorwaardenvanBoomBeroepsonderwijs,tevindenop www.boomberoepsonderwijs.nl

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Blok1

KennismakenmetLinux

VoordatjeLinuxgaatinstallerenmoetjewetenwathetis,watdeachtergrondvanLinuxisenwaarhetvandaan komt.Bovendienmoetjegoedevoorbereidingentreffenomdeinstallatietoteensuccestemaken.

Leerdoelen

1. JekuntdeachtergrondvanLinuxbeschrijven.

2. JekuntuitleggenwatOpenSourceinhoudt.

3. Jekuntvoorbereidingentreffenvooreendualbootinstallatie.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht1 OriëntatieopdrachtWatisLinux?

MisschienhebjeLinuxalweleensgezienofermeegewerkt.Onderstaandeenaantalalgmenevragenomtetesten watjealweet.

a. WaaromishetbelangrijkdatjekennisopdoetvanLinux?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. WieheeftLinuxontwikkeld?

c. ZoekophetinternetnaardevijfmeestgebruikteLinuxdistributiesvanditmoment.

d. Zoekvanéénvandezevijfdistributiesuitwaaromdezezopopulairis.

1.1 OpdrachtenWatisLinux?

Opdracht2 DeachtergrondvanLinux

RaadpleegzonodigdetheorieoverWatisLinux?

Wieheefthetbesturingssysteemgeprogrammeerd?

LinusTorvalds

RichardStallman

Opdracht3 OpenSource

a. Wathoudtopensourcesoftwarein?

b. Opopensourcesoftwarezittenooklicenties.Zoekertweeopengeefweerwatdeafkortingenbetekenen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

c. Hoeheetdegemeenschapdiedeopensourcelicentiesbewaakt?

Opdracht4 Kernel

a. Watisdekernelvanhetbesturingssysteem?

Demotordiedehardwareaanstuurt.

Deprogrammacode.

b. Wieiserveranwoordelijkvoordekernelbijeensoftwareupdate?

c. Zoekophetinternetwelkekernelopditmomentactueelis.

d. Zoekophetinternetwathetinhoudtalsachterhetkernelnummer -rc genoteerdstaat.

1.2 OpdrachtenDistro's

Opdracht5 Distro's

IndezeopdrachtengajeopzoeknaarhetgroteaantalvariatiesdieLinuxkentendeachtergrondhiervan.Een distributieiseenvariatiegebaseerdopLinuxenwordtookwel distro genoemd. RaadpleegzonodigdetheorieoverDistro's.

a. Isdevolgendestellingjuistofonjuist?

Eendistro iseenLinuxvariantenkangerichtzijnopeenbepaaldonderwerp,zoalsbeveiliging,ofmuziek. Juist.

Onjuist.

b. NoemvierverschillendeLinuxdistro's.

c. Welkewebsitelaatdemeestgebruiktedistro'szien?

d. Linuxisvaak'ingebouwd'inapparatuur,'embedded'.Noemdrievoorbeeldenvanapparatendievaakdraaien opLinux.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

e. Bedenk,metbehulpvandetheorie,tweevoordelenentweenadelenvanLinux.

Opdracht6 Embedded

Opdracht7 Voordeel

1.3 OpdrachtenVoorbereiding

Opdracht8 Voorbereidenvandeinstallatie.

OmUbuntuzowelalsdualbootsysteemalsvirtueelteinstallerenmoetenweenkelevoorbereidingentreffen. RaadpleegdetheorieoverVoorbereiding.

a. Waarommoetjeruimtevrijmakenomeentweedebesturingssysteemteinstalleren?

b. HoeveelruimtemoetjeopdehardeschijfminimaalvrijmakenomUbuntuteinstalleren?

Opdracht9 USB-stick

a. KunjeUbuntuookalstweedebesturingssysteeminstallerendooralleenhet .iso bestandopdeUSB-stickte plaatsen?

Nee,danisdesticknietbootable.

Ja,datisvoldoende.

b. WaarommoetjedeUSB-stickmakenzoalsditindetheorieuitgelegdstaat?

Opdracht10 Ubuntuversie

a. WelkeversieisopditmomentdemeestactuelevanUbuntu?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. WathoudthetinalsdeversievanUbuntueenLTS-versieis?

Opdracht11 Check

Hebjeallevoorbereidingengetroffen?Checkaandehandvanonderstaandelijstofjeniksvergetenbent.

WindowsDatapartitiegemaakt.

30GBunlocatedspaceopdehardeschijf.

Snelopstartenuitgeschakeld.

Bitlockeruitgeschakeld.

IsobestandvanUbuntugedownload.

BootableUSB-stickgemaakt.

1.4 TheorieWatisLinux? WatisLinux?

VoordatweLinuxgaaninstallerenishetgoeddatjeietsweetvandeachtergrond.WatisLinuxeigenlijk?

LinuxTorvalds

ErwasooiteenjongeninFinlanddiegoedkonprogrammeren.HijheetLinusTorvalds enopzijn19eginghij studerenaandeuniversiteitvanHelsinki.DaarkwamhijinaanrakingmethetbesturingssysteemUnix,eenduur besturingssysteemdatveelgebruiktwerdbijgroteorganisaties,eneenvarianthiervan,Minix.

'Datkanikook',moethijgedachthebben,wantbinnenenkelewekenschreefhijeencomputerprogramma waarmeehijzijncomputeraankonsturenendaarmeewasLinuxgeboren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

OpenSource

LinusTorvaldskwamincontactmetdeopensource-gemeenschap,eenorganisatiediemetelkaarenvoorelkaar applicatiesontwikkelde,enmethetbesturingssyteemvanLinuskoneencompleetpakketontwikkeldworden: eenbesturingssysteemmetverschillendeapplicaties.

Linuxisduseenopensourcebesturingssysteem.Opensourcehoudtindatdebroncodeopenbaaris.Integenstelling totWindowsofmacOSkunjedeprogrammcodevanopensource-programma'sinzienenbewerken.JemagLinux endeapplicatiesdieopLinuxdraaienduszelfaanpassen,geheelnaarjouweigenwensen.

Figuur 1.1 Het logo dat Linus Torvalds heeft laten ontwerpen moest een 'tevreden, weldoorvoede' pinguïn zijn, dit is Tux geworden.

Misschiendenkjenu'datismooi,dankanikeenbestaandprogrammaeenbeetjeaanpassenenvoorveelgeld verkopen'.Datmagdanweerniet.Debedoelingisdatjeelkewijzigingdiejeaanbrengtookweerbeschikbaar steltvooranderen.Omdattebewakenisereenspecialeorganisatieopgericht,deGNU.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

GNU

GNU(GNU'sNotUnix)isdegemeenschap,opgezetdoorRichardStallman,dieeropgerichtissoftwarete ontwikkelenzonderdurelicenties.Hunlogoiseentekeningvaneengnoe:

Logo GNU

MicrosofthanteertdeEndUserLicenseAgreement(EULA)diebijvoorbeeldbepaaltdatjedesoftwaremaarop ééncomputermaginstalleren.BijLinuxmoetjeookakkoordgaanmetdevoorwaardenvoorhetgebruikvande software.Hierinstaatonderanderedatjedesoftwaremagaanpassenengebruiken,maarnietmagverkopen, wantdesoftwaremoetnaaanpassingopenbaarblijven.DezelicentieheetGPL:GeneralPublicLicense.

Omontwikkelaars(bedrijven)demogelijkheidtebiedenopensourcesoftwaretekoppelenaancommerciële softwareiserdeLGPL(LesserGeneralPublicLicense).OnderdeLGPLkunnenbedrijven'halfgesloten'software creëren,waarbijeendeelvandesoftwareprivéblijft,vaakomconcurrentieredenen,terwijleenanderdeel openbaartoegankelijkblijft.

LinusTorvaldsheeftnogsteedsdeeindverantwoordingalsereennieuweupdatevandekernelwordtuitgebracht.

Distro's

OmdatLinuxopensourceiseniedereenerzijneigenvariatieopkanmaken,zijnerheelveelverschillendevormen vanLinux.Ditnoemenwedistributies, kortgezegddistro's.

Elkedistroheeftzijneigenkenmerken.UbuntuStudiobijvoorbeeldiszosamengestelddatmuziekprogramma's goedmetelkaarsamenwerken.DoejeveelgrafischewerkzaamhedendanheeftFedoraeenspecialedistro,Fedora DesignSuite.

Bekendedistro'smeteenaantalkenmerkenzijn:

• RedHat.VeelgebruiktinhetbedrijfslevenvanwegedegoedeondersteuningvanhunEnterprise-versie. AfgeleidenhiervanzijnCentOS,FedoraenScientificLinux.

• Debian,degelijkedistributiedieuitsluitendopensourcesoftwaredistribueert.OpbasishiervanzijnUbuntu enLinuxMintveelgebruiktedesktopdistributies.

• OpenSUSE,afgeleidvanSlackware,ooitdoorNovellovergenomen,dienaastdeopensource-versieookeen Enterprise-versieuitgeeft.

Nietalledistro'sleverenuitsluitendopensourcesoftware.Demeestenleverenookeenaantalclosedsource programma's.Eenmp3-bestandisbijvoorbeeldclosedsource.Ditkanalleenmetclosedsourcesoftwareafgespeeld worden.OpDebiankunjedusstandaardgeenmp3afspelen.Welkunjenatuurlijkachterafeenapplicatieinstalleren diedatwelkan.Debiankanoverigenswelmuziekafspelen:hetopenalternatiefvooreenmp3isOggVorbis, kwalitatiefzekerzogoed,maardanzonderdaterpatentrechtgevraagdwordt.

DedistrodiewijgaaninstallerenisUbuntu.

Ubuntu

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

DedistrodiewijverderopinhetboekgaaninstallerenisUbuntu,ontwikkelddoordeZuid-AfrikaanMark Shuttleworth.Canonicalishetbedrijfdathijhiervooropgerichtheeft.UbuntuiseenZuid-Afrikaanswoorden staatvrijvertaaldvoor'verbintenistusseniedereenopdewereld'.

MarkShuttleworthheeftUbuntuontwikkeldopbasisvaneenaantaluitgangspunten.Debelangrijksteisdater een'sterkefocusligtoptoegankelijkheidengebruiksgemak'.OmdezeredenwordtUbuntuveelgebruikt.Waar sommigedistro'slastigteinstallerenzijnofsomsonoverzichtelijk,zuljemerkendatUbuntuheelnatuurlijk aanvoelt.

Figuur 1.2 Linus Torvalds en Richard Stallman

WaarvindjeLinux?

Linuxiseencompleetbesturingssysteemvoordecomputer,maaromdathetzoflexibelaantepassenis,komje hetinheelveelandereapparatentegen.Vaakals'embeddedsoftware',oftwelsoftwarediespecifiekvooreen

apparaatgemaaktis.DecomputerineenautobijvoorbeeldisvaakgebasseerdopLinux.Maarookeenrouter, eensmartwatch,eennavigatiesysteemensmartphonesdraaienvaakopLinux.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

AndroidisookeendistributiediegebaseerdisopLinux.ZelfshetbesturingssyteemvanAppleisindevertefamilie vanLinux.

WijgaanonsbezighoudenmetLinuxopdePC.Dekeuzeisenorm.Opdewebsitewww.distrowatch.comkunje eenoverzichtvindenvandehonderdmeestgedownloadeLinux-distributiesvanhetlaatstehalfjaar.

Linuxingebruik

Zoalsjealgelezenhebt,zijnerveelvoordelenaanLinux.Omdathetopensourceishoefjeernietvoortebetalen, enjekunthetzelfaanpassenwaardoorhetheelflexibelis.

Omdaterhierdoorzoveelvariatieszijn,ishetsomsooklastigomdejuistekeuzestemaken.Bijwiejeterecht kuntmetvragenenhoejeproblemenoplost,isvaakonduidelijk.Erisinhetalgemeengeenbedrijfmeteen helpdeskwaarjeevennaartoekuntbellenennietiedereenheefteenLinux-kennerinzijnomgeving.

AchterelkeLinux-distributiestaatweleenheelgrotegemeenschap.Onlinewordterveelhulpgebodenenwordt ersnelopvragengereageerd,zekeralsjeeenbekendedistrogebruikt.JemoetalsLinux-gebruikermisschien eenbeetjemeer'computerfreak'zijn,maardatbenjij,andershadjeditboeknietgekocht!

Voorbereiding

JegaatLinuxoptweeverschillendemaniereninstalleren:eerstalsdualbootsamenmetWindows,daarnaineen virtueleomgevingmetVirtualBox.Voorhetexamen,maarookvoordeberoepspraktijk,ishetgoedombeide manierentekennen.

NadeinstallatieleerjemetUbuntutewerkenzodatjeindetoekomsthelpdeskvragenkuntbeantwoordenover Linux.Hiervoormaakthetnietuitofjeditindevirtueleomgevingofindedual-bootomgevingdoet.

Voorbereidingdualboot

Eendualbootcomputeriseensysteemwaarbijjetijdenshetopstartenkuntkiezentussenverschillende besturingssystemen.DitkanWindowszijn,Linux,ofverschillendevariantenvanLinux.Alsjevoldoende hardeschijfruimtehebtkunjeookmeerdantweebesturingssystemeninstallerenenhiertijdenshetopstarten tussenkiezen.

Data-partitieaanmaken

DekansisgrootdatjouwcomputeropWindowsdraait.Voordeopdrachthebbenweookeentweedepartitie nodig,inonsvoorbeeldgenaamdData.Hebjegeenextrapartitie,maakdezedanaan.Waarschijnlijkhebjedit algeleerdinWindows.Indevolgendeparagraafstaatuitgelegdhoejelegeruimtecreëert.Eenextrapartitiegaat opdezelfdewijze,alleenmoetdenieuweruimtedanwelgeformatteerdworden.

InhetvoorbeeldiseenData-partitieaangemaaktvan195GB.Mindermagook,10GBisvoldoende.

Figuur 1.3 Na het aanmaken van een Data partitie kan jouw schijf er zo uitzien:

Omtweeverschillendebesturingssystemennaastelkaartekunnengebruikenmoeterruimtezijnopdeharde schijf.Ubuntugeeftopdesiteaan30GBvrijeruimtetewillengebruiken.Eengoedewerkwijzeisomtebeginnen methetvrijmakenvandezeruimte.InonsvoorbeeldstaateropdehardeschijfopditmomenteenWindows-en eenData-partitie.

Unalocatedspace

DoordeC-schijfkleinertemakenhoudjeruimteover.Alsjedezeruimtenietformateert,dusals'unalocated space'laatstaan,zaleenLinux-distributiedezeruimtegebruikenomzichteinstalleren.Linuxmaakttijdensde installatiezelfdebenodigdepartitiesaan,daaromishetbeteromdezeruimteleegtelaten:

• KlikmetderechtermuisknopopdeWindows-vlag;

• Klikop Schijfbeheer;

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

NahetverkleinenziejeinSchijfbeheerdaterongeveer30GB Niet-toegewezen ruimteisontstaan.HierzalUbuntu zichgaannestelenwaarnajemeteenbootmanager,dieUbuntuzelfinstalleert,tijdenshetopstartenkuntkiezen tussenWindowsenLinux.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Windowsinstellingen

HetisverstandigomeenaantalinstellingeninWindowsaantepassenombekendeconflictentevoorkomen.

Snel opstarten uitschakelen

• Ganaarhetconfiguratiescherm-CategorieHardwareengeluiden-Energiebeheer-Hetgedragvande aan/uit-knoppenbepalen-Instellingenwijzigendiemomenteelnietbeschikbaarzijn.

• VerwijderhetvinkjevoorSnelopstarteninschakelen.

Bitlocker uitschakelen

• TypinhetzoekvensternaastdeWindowsstart-knopBitlocker.

• SchakelBitlockeruit.

VoorbereidenUSB-stick

DownloadvandeUbuntu-websitedemeestrecenteversievanUbuntu. KiesvoordeLTS(LongTermSupport)-Desktopversie,een .iso bestandvanongeveer5GB.Zorgervoordatje weetwaarde .iso staat.Jehebtdezezowelnodigvoorhetmakenvandeinstallatie-stick,alsvoordeinstallatie indevirtueleomgeving.

Figuur 1.4 Open Schijfbeheer op Windows 11

Figuur 1.5 Snel opstarten uitschakelen

Figuur 1.6 Download Ubuntu Desktop

DeLTS-versievanUbuntuwordteenspertweejaargeüpdatet:inaprilvanelkevenjaarkomtereennieuweversie.

Versie24-04staatdanvoordeversiedieinApril2024uitkomt.Tussentijdszijnerwelkleineupdates,voornamelijk ombugsenbeveiligingsproblemenoptelossen.Hetderdenummerstaatdanvoordekleineupdates,ookwel patchesgenoemd.

ErzijnmeerderemanierenomeenUSB-stickvoortebereidenvoordeinstallatievaneenbesturingssysteem. Rufus iseenopensource-applicatiediehierheelgeschiktvooris.

Vandewebsitewww.rufus.iekunjedeapplicatiedownloaden.

NeemeenlegeUSB-stick(ofééndieleeggemaaktmagworden,Rufusmaaktdezehelemaalleeg).Eenstickvan 8GBzouvoldoendemoetenzijn.Met16GBloopjegeenrisico.

AlsjedezeindePCstoptenRufusopstart,zaldeUSB-stickherkendworden.DoorinRufusaantegevenwaarde .isovanUbuntustaatendeverdereoptiesopstandaardtelatenstaan,zalereenopstartstickgemaaktworden waarmeejedePCopkuntstarten.Hetinstallatieproceszaldanbeginnen:

• DownloadRufusvanwww.rufus.ie;

• SluiteenUSB-stickaanopjouwPC(letop:dezewordtvollediggewist);

• StartRufusopdoortedubbelklikkenophet.exebestand(rufus-x.x.exe);

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• RufuszalbijApparaatjouwUSB-stickzien,klikbijOpstartselectieop Selecteren enbrowsenaarhetzojuist gedownloade.isobestandvanUbuntu.

• Laatdeverderestandardoptiesstaan,klikopStart,tweekeeropJaenOK

NaeenaantalminutenheeftRufuseenUSB-stickgemaakt.

1.5 Begrippen

OpenSource

Debroncodeisopenbaar.

Bootmanager

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Softwaredietijdenshetbootenvandecomputerautomatischopstartenjoudekeuzegeeftmetwelk besturingssysteemjewiltdoorstarten.

Distributie

VormvanLinux,erzijnveelvariaties,ookweldistro'sgenoemd.

Figuur 1.7 Rufus, een programma om een opstartbare USB-stick te maken.

Distro

Een distro, eigenlijkeenverkortingvan distributie iseenuitgavevanLinuxdievaakmeteenbepaalddoel samengesteldis.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Dualbootcomputer

Eensysteemwaarbijjetijdenshetopstartenkuntkiezentussenverschillendebesturingssystemen

Embedded

Ingebed,sofwarekanineenapparaatingebedzijnomdatapparaataantesturen(denkaaneenrouter).

Kernel

Motorvanhetbesturingssysteem,hetdeeldatdehardwareaanstuurt.

Licenties

Voorwaardenvoorhetgebruikvansoftware.

OpenSource

Debroncodeisopenbaar.

1.6 Oefentoets

Opdracht12

Maakonderstaandevragenomjouwkennistetesten.

WieisLinusTorvalds?

DeoprichtervandeGNU-gemeenschap.

DeontwerpervanhetbesturingssysteemLinux.

DeontwikkelaarvanUbuntu.

DeontwikkelaarvanDebian.

Opdracht13

WieisRichardStallman?

DeoprichtervandeGNU-gemeenschap.

DeontwerpervanhetbesturingssysteemLinux.

DeontwikkelaarvanUbuntu.

DeontwikkelaarvanDebian.

Opdracht14

Welkevandetweelicentieshoudtindatdesofwarevolledigopensourceis?

LGPL

Minix GPL Unix

Opdracht15

WelkdierwordtgebruiktalslogovoorLinux?

Groenekameleon.

Eenbeer.

Eenpinguin.

Eengnoe.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht16

Welkedistrolevertuitsluitendopensourcesoftware?

Ubuntu

OpenSuse

Debian

RedHat

Opdracht17

Waarofnietwaar?AndroidisgebaseerdopLinux.

Waar

Nietwaar

Opdracht18

MacOSisgebaseerdopLinux.

Ja

Nee,welverrefamilie.

Opdracht19

WelkeMicrosoft-licentiebepaaltdatjedesoftwaremaaropééncomputermaginstalleren?

MPL

LGPL

GPL

EULA

Opdracht20

WaarstaatUbuntuvoor?

Verbintenistussenallemensenopaarde.

Staatvooreenslimmeuil.

Vooriedereen.

Goedeverbindingtussenallecomputersopaarde.

Opdracht21

Watbetekentdualboot?

Jehebteenbesturingssysteemvirtueelineenanderbesturingssysteemgeïnstalleerd.

Jehebtopdehardeschijfruimtevrijgemaaktvooreenbesturingssysteem.

JehebtLinuxgeïnstalleerd.

Jekuntkiezentussenmeerderebesturingssystementijdenshetopstartenvanjouwpc.

Opdracht22

Watiseenpartitie?

Eenafgebakendstukopdehardeschijf.

Eendeelvanhetbesturingssysteem.

Vrijeruimteopdehardeschijf.

Eenbestandomvanoptestarten,bijvoorbeeldeen.isobestand.

Opdracht23

HoeveelhardeschijfruimteheeftUbuntuminimaalnodig?

300MB

30GB

3GB

30MB

1.7 Praktijkopdrachten

Opdracht24 WatisLinux?

Bedenkenbespreekmetéénofmeermedestudentendevoor-ennadelenvanLinux.Noteerminimaalvijfvoordelen envijfnadelen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht25 Distro's

Zoekvijfdistro'sdiespecifiekvooreenbepaalddoelsamengesteldgeefaanwatdiespecialiteitis(bijvoorbeeld eendistrovoormuzikanten,voordesign,voorhackenenz.)

Opdracht26 Voorbereiding

MaakruimtevrijopjouwhardeschijfomLinuxteinstalleren.

MaakeenbootableUBS-stickwaarmeejeUbuntukuntinstalleren.Noteereventueleproblemenwaarjetegenaan bentgelopenenhoejedezehebtopgelost.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

1.8 Terugblik

Opdracht27 Terugblik

Zeteenkruisjeindekolomdievoorjouvantoepassingis.

Beoordelingscriteria

JekuntdeachtergrondvanLinuxbeschrijven.

JekuntuitleggenwatOpenSourceinhoudt.

Jekuntvoorbereidingentreffenvooreendualbootinstallatie.

Opdracht28 Terugblik

Denknaoverwatjehebtgedaaninditblok.

a. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

1.

2.

b. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderswiltdoen.

1.

2.

Nee Ja

c. Geefaanofhetvoldoendeduidelijkishoejedevoorbereidingentreftvoorhetinstallerenvaneen dualbootsysteem.

d. Vraagjedocenten/ofleermeesteromfeedback.

Tops:

Tips:

1.9 Toets

Opdracht29

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

WieisLinusTorvalds?

GrondleggervanLinux.

OntwikkelaarvanUbuntu.

GrondleggervandeOpenSourcegemeenschap.

OntwikkelaarvanDebian.

Opdracht30

WieisRichardStallman?

GrondleggervanLinux.

OntwikkelaarvanUbuntu.

GrondleggervandeOpenSourcegemeenschap.

OntwikkelaarvanDebian.

Opdracht31

WatisdeGNU?

Linuxdistributievoorfotografen.

DeorganisatiedieLinuxontwikkeldheeft.

WereldwijdegemeenschapvanprogrammeursvoorLinux.

GemeenschapdiedeOpenSourcelicentiesontwikkelt.

Opdracht32

WatisLGPL?

Eenvolledigeopensource-licentie.

Eenlicentiedietoestaatdateendeelvandesofwareclosedsourceis.

EenLinuxdistributie.

DeprogrammeertaalwaarinLinuxgeschrevenis.

Opdracht33

WatstaatindeGPL?Erzijnmeerdereantwoordengoed.

Datjeallesmetdesofwaremagdoenwatjewilt.

Datjedesofwaremagaanpassenmaarnietverhandelen.

Datjedesofwaremagaanpassenmaardaarnaweermoetdelenmetdegemeenschap.

Datdesofwarenainstallatiejouweigendomis.

Opdracht34

WatkloptvoorUbuntu?

Alleenopensourceapplicaties.

Ookclosedsourceapplicaties.

Distributiespecifiekvoorartiesten.

DistributiegebaseerdopOpenSuse.

Opdracht35

Watgeldtvoormp3?

Mp3isClosedsource.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Mp3isOpensource.

Mp3ishetzelfdealsOggVorbis.

Mp3iseentoepassingommuziekaftespelen.

Opdracht36

WatisOggVorbis?

Eentoepassingomopensourcesoftwareaftespelen.

Hetopensourcealternatiefvooreenmp3-bestand.

Eenvideobewerkingsprogramma.

EenLinuxdistributie.

Opdracht37

Eenafgebakenddeelopdehardeschijfnoemenweeen?

Partitie

Bootmanager

BIOS

GPL

Opdracht38

WatiseenbestaandeLinuxdistro?Kieshetbesteantwoord.

Debian

RedHat

OpenSuse

Allebovenstaandeantwoorden

Opdracht39

HoeveelMBis30GB?

30000MB

300MB

3000KB

300KB

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Blok2

InstallatievanLinux

IndithoofdstukgajeUbuntuLinuxoptweemaniereninstalleren:eerstalsdualbootsysteem,vervolgensals virtueelsysteembinnenWindows.Ditlaatstekanopmeerderemanieren:viaVM-Ware,Hyper-VofVirtualBox. HetboekbeschrijftdeinstallatieviaVirtualBoxmaarhetstaatjouvrijomeenanderehypervisortekiezen.

Leerdoelen

1. JekunteendualbootinstallatiemakenmetLinuxenWindows.

2. JekunteenvirtueleinstallatiemakenmetLinuxenWindows.

3. Jekunteenbootmanagerbeheren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht1 OriëntatieopdrachtInstallatievanLinux

JehebtongetwijfeldalmeerderemalenWindowsgeïnstalleerd.Inhetvorigehoofdstukhebjeookaldeharde schijfingedeeld.Indithoofdstukgajeeentweedebesturingssysteemopdiehardeschijfinstalleren.Beantwoord ineigenwoordenmetbehulpvanhetinternetdeonderstaandevragen.

a. Legineigenwoordenuitwateenbootmanagerisenwaaromjedezeindithoofdstuknodighebt.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. HoeheetdebootmanagerdieUbuntuzelfinstalleert?

2.1 OpdrachtenDualbootinstallatie

Opdracht2 OpstartenvanafdeUSB-stick

Deinstallatiegaatbeginnen.DoorvanafdeUSB-stickoptestartenzalhetbeginschermvanUbuntuverschijnen. RaadpleegzonodigdetheorieoverdeDualbootinstallatie.

Hetstappenplanvindjeindetheorieoverdedualbootinstallatie.

a. WaarkunjeinstellendatjouwcomputeropstartvanafdeUSB-stick?

InhetBIOS.

InhetconfiguratieschermvanWindows.

b. MetwelketoetscombinatiekomjebijjouwPCinhetBIOS?

Opdracht3 Ubuntuinstalleren

JekuntUbuntuoptweemanierenopstarten.Misschienhebjehetschermalgezienmaarweetjehetnietmeer, jekunthetookindetheorieterugvinden.Zoekhetantwoordopdevolgendevraagop.

a. JeziettweeoptiesomUbuntuteopstarten.Eénis Ubuntu installeren,watisdeanderemogelijkheid?

b. Wathoudtdieanderemogelijkheid,hetantwoorduitdevorigevraag,preciesin?

Opdracht4 Instellingen

a. Welketoetsenbordinstellingheeftjouwtoetsenbord?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. Tijdensdeinstallatiekrijgjeeenschermmetdevraagofjeeen Normale installatie ofeen Minimale installatie wilt.Zoekopwatdeverschillenzijn.

c. Tijdensdeinstallatiekrijgjedevraag'Waar bevindt u zich?'.Waarommoetjeditinstellen?

2.2 OpdrachtenVirtueleinstallatie

Opdracht5 VirtualBoxinstalleren

OMUbuntuvirtueelteinstallerenmoetjeeersteenvirtueleomgevinginrichten.DatdoejemetVirtualBox. RaadpleegzonodigdetheorieoverdeVirtueleinstallatie.

a. IshetgeluktomVirtualBoxteinstalleren?

Ja

Nee

b. BenjetijdensdeinstallatievanVirtualBoxproblementegengekomen?Zoja,vermelddezedanikhetdocument VirtueelInstallerendatjebijmoethouden.

Ja

Nee

c. OmschrijfwatjezietalsjeVirtualBoxvoordeeerstekeeropstart:welkemenu'szieje,welkeknoppenzieals jeopToolsklikt?

d. StartdecomputeropinhetBIOSenzoekinhetBIOSVirtualisation. Hebjehetgevonden?Hetkanzijndatjouw BIOSeenietsanderenaamgeeftmaarhetmoetduidelijkzijndatdittemakenheeftmetondersteunintgvoor virtuelemachines.GeefhieronderaanmeteenJaofNeeenvermeldinhetdocumenthoehetbijjouprecies genoemdis.

Ja

Nee

e. Zet Virtualisation op Enabled. Isditgelukt?Geefhieronderaanenvermeldhetinhetdocument.

Ja

Nee

f. Downloadeninstalleer Virtual Box Isditgelukt?Geefhieronderaanenvermeldinhetdocumentofditgelukt is.

Ja

Nee

Opdracht6 Virtueelwerken

a. Downloadeen iso bestandvanUbuntuenstartdevoorbereidingopdeinstallatieinVirtualBox.Isditgelukt? Geefhieronderaanenvermeldinhetdocumentofditgeluktis.

Ja

Nee

b. Hoeveelwerkgeheugenmoetjeongeveervooreenvirtueelbesturingssysteemreserverenomergoedmeete kunnenwerken?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

c. HoeveelruimtemoetjeongeveerreserverenvoorhetinstallerenvaneenvirtueelbesturingssyteemalsUbuntu?

Opdracht7 Virtueleinstallatie

a. InstalleerUbuntubinnenVirtualBox.Geefhieronderofhetgeluktisenbeschrijfdeinstallatiekortinhet document.

Ja

Nee

b. Hetiseenleeromgeving.Integenstellingtotdegebruikelijkeafsprakenishetverstandigomvoordezeomgeving eeneenvoudigwachtwoordtekiezenendittenoteren.Noteerhierondereninjouwdocumentdeinlognaam enhetwachtwoord.

c. Ineenvirtueelsysteemkunjeeen'snapshot'maken.Zoekuitwatditinhoudt.

2.3 OpdrachtenBootmanager

Opdracht8 Bootmanageraanpassen

RaadpleegzonodigdetheorieoverdeBootmanageraanpassen. TijdensdeinstallatievanhetdualbootsysteemheeftUbuntueenbootmanagergeïnstalleerd.Standaardstaat dezeingesteldopUbuntu:alsjenietsdoetwordtUbuntuopgestart.Metdepijltjestoetsenkunjeeenkeuzemaken.

WellichtvindjehethandigdatWindowsstandaardopgestartwordt.Indezeopdrachtengajedataanpassen. Degrafischetoolomdeopstartpartitietewijzigenwordtsindsenigetijdnietmeerstandaardinderepository geleverdmaarkanwelgeïnstalleerdworden.Ditvraagtwelenigehandigheidopdeprompt.Hoewelhetduidelijk uitgelegdwordtishetgoedomdestudenthieropvoortebereiden.

a. Installeer Grub Customizer. Geefhieronderofhetgeluktisenbeschrijfdeinstallatiekortinhetdocument.

Ja

Nee

b. SteldebootmanagerzodanigindattijdenshetopstartenautomatischvoorWindowsgekozenwordt.Geef hieronderofhetgeluktisenbeschrijfdeinstallatiekortinhetdocument.

Ja

Nee

c. Legineigenwoordenuitwateenbootmanageris.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht9 Repository

OmschrijfineigenwoordenwateenrepositoryisvooreenLinuxdistrubutie.

Opdracht10 Commando's

a. Bekijkdeomgevingomgevingwaarjecommando'sinkunttypen.Hoeheetdezeomgeving?Erzijnmeerdere antwoordengoed.

Terminal Prompt

Dos-prompt

CommandLineInterface

PowerShell

CLI

b. Metwelkcommandokunjesofwarebeherenopdeprompt?

sudo apt add install

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht11 GrubCustomizer

Legineigenwoordenuitwatjekuntdoenmethetprogramma Grub Customizer

2.4 TheoriedeinstallatievanLinux Dualbootinstallatie

Allevoorbereidingenvooreendualbootinstallatiezijngetroffen.Alsopdecomputerwaaropjedituitgaatvoeren nogbelangrijkeinformatiestaatishetverstandighiervaneenback-uptemaken,jeweetmaarnooit!

OpstartenvanUSB-stick

PlaatsdeinhetvorigehoofdstukgemaaktUSB-stickindePCenstartopvanafdezestick.Kiesdeeerste standaardoptie Try or Install Ubuntu.

Figuur 2.1 Ubuntu

• Kiesalstaal Nederlands envervolgens Ubuntu Installeren.

HetisookmogelijkomUbuntuuitteproberen,daarbijwordtUbuntuvollediginhetwerkgeheugenopgestart, erwordtdusnietsgewijzigdopdehardeschijf.Leukomeensteproberen,maarnietwatwenuwillen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 2.2 Opstartscherm

Figuur 2.3 Ubuntu installeren

• Bij Toesenbordindeling kiesje English (US).

WegaanervanuitdatjeeenQWERTY-toetsenbordgebruikt.Omzekertezijndatjedejuisteinstellinghebt,kun jeinhetvenster Tik hier iets om uw toetsenbord uit te proberen eentestuitvoeren.Probeerditbijvoorbeeldmet devolgendetekens:@/:.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• Alsnuhetscherm Internet instellen verschijntkunjejouwWiFi-gegevensinvullen.Letop,ditschermverschijnt nietaltijd.

• Laatinhetvolgendescherm Normale installatie en Haal bijgewerkte pakketten binnen… aanstaan.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• Kiesinhetvolgendescherm Installeer Ubuntu naast Windows Boot Manager.

• Klikop Installeer nu en Verder.Stelderegioin.

Figuur 2.4 Toetsenbord-instelling

Figuur 2.5

Normale installatie

• Inhetscherm Wie bent u geefjedenaamvandecomputerenvandeeerstegebruikeropmeteenwachtwoord. Gebruikjouweigennaam,kiesvoordeleseeneenvoudigwachtwoord.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Linuxisvolledighoofdlettergevoelig:eenhoofdletterisechteenandertekendaneenkleineletter.

Figuur 2.6 Regio

Figuur 2.7 Wachtwoord kiezen

Wachtwoorden

Gebruikvoordezelesomgevingmakkelijkenamenenmakkelijkewachtwoorden,alsjehetwachtwoordvergeet isopnieuwinstallerendesnelstewegterug...

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• Laatdeoverigeinstellingenopdestandaardinstellingstaanenwachtdeinstallatieaf.

Aanheteindwordtergevraagdhetinstallatiemediumteverwijderen.VerwijderdeUSB-stickendrukopEnter zodatdecomputeropnieuwopgestartwordt.

AlsallesgoedisgegaankrijgjeeenbootmanagerwaarbijjekuntkiezentussenUbuntuofWindows.Standaard, alsjezelfniksaangeeft,startdezeopmetUbuntu.Verderopleerjeditaantepassen.

• StartopmetWindowsomtecontrolerenofdezenogwerkt.

• HerstartdemachineenstartopmetUbuntu.Doorloopdeeersteschermennaareigenvoorkeur.

JekuntnujouwcomputerbedienenmetUbuntu!

Virtueleinstallatie

WegaaneenvirtueleinstallatievanUbuntumakeninWindows.DithoudtindatjeWindowsopstarteneen virtualisatie-programmainstalleert.WijwerkenindezemethodemetVirtualBox.Alsjeditgeïnstalleerdhebt,kun jebinnenditprogrammameerderebesturingssystemeninstalleren,configurerenenopstarten.Zelfsmeerdere systementegelijk.JekuntduszelfstandigeencompleetnetwerkbouwenopéénPC!

Zekeralsjegraageenbeetjeexperimenteertiseenvirtueleinstallatieerghandig:omdatje‘Snap-shots’kunt maken,kunjealtijdweerterugnaareeneerdermoment,bijvoorbeeldnaardeschoneinstallatie.

Figuur 2.8

Meerdere besturingssystemen kunnen opgestart worden vanuit VirtualBox.

Erzijnmeerdereprogramma'sdieditkunnen:VMwareiseenveelgebruikte'hypervisor',enWindowsheeftzelf vanafdePro-versieHyper-Vaanboorddiedezemogelijkhedenookheeft.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Hypervisors

OnderstaandindetheoriewordtstapvoorstapdeuitleggegevenvoorVirtualBox.Alsjijalwerktmetéénvande anderehypervisorsdanmagjedezeuiteraardookgebruiken.Sterkernog:alsjeVMwarealgeïnstalleerdhebt, kunjeniettegelijkVirtualBoxinstalleren.

DeredendatwijVirtualBoxgebruikenisdatdezeopensourceis(VMwarevraagteenbetaaldelicentie)endat voorHyper-VwellichtnietiedereenbeschiktoverdePro-versievanWindows.

Voorbereidingvirtueleinstallatie

IndezeopdrachteninstalleerjeVirtualBoxentrefjevoorbereidingenomdeinstallatievanUbuntutestarten. Zorgdatjeeendocumentparaathebtwaaropjeaantekeningenkuntmaken.NoemditdocumentVirtueel Installeren.Alsjeproblemenhebtmeteenopdrachtvermeldjedatinditdocument.

Allereerstmoetjouwcomputervirtualisatieondersteunen.Bijvrijwelallerecentepc’sisdatgeenprobleem,al moethetsomsinhetBIOSwelaangezetworden:

• StartdecomputeropinhetBIOSenzoeknaareenoptieals virtualization, dezemoetop enabled staan.

Eentweedebesturingssysteemvraagtookveelvandehardware.Eenrecentei5met8GBinterngeheugenen30 GBhardeschijfruimteishetminimum.Vooralmeerinterngeheugen(16GB)isaantebevelen.

VirtualBox

• DownloadeninstalleerVirtualBoxvanwww.virtualbox.org.

• Checkofhet .iso bestandvanUbuntunogopjouwcomputerstaat.Zoniet,downloaddelaatsteLTS-versie.

• StartVirtualBoxopenklikop Nieuw.

• Typbij Naam:Ubuntuencheckofbij Versie automatisch Ubuntu (64-bit) vermeldstaat.Staater32-bit?Dan ondersteuntdecomputergeenvirtualisatieofhetstaatnognietaaninhetBIOS.

Figuur 2.9

Bij verschijnt automatisch

• Klikbij ISO-image: enselecteerjouw iso bestandvanUbuntu.

• KlikopVolgende engeefjouwmachineinditschermmeerBasisgeheugen(minimaal2000MB)enstelde processoreninopminimaal2.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

•

Figuur 2.10

Figuur 2.11 Geheugen en processor instellen

Klikop Volgende enstelinhetscherm Virtuele harde schijf degrootteinopongeveer30GB.

• Alsjeonderstaandschermkrijgtkunjealvasteengebruikersnaameneenwachtwoordinvullen(onthoud dit!) Zeteenvinkjevoor Guest Additions zodatdezedirectmeegenomenwordenendegrafischeomgeving makkelijkerintestellenis.

Account

Noteerjouwgebruikersnaamenwachtwoord:alsjeditvergeetmoetjeopnieuwinstalleren!

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 2.12

Figuur 2.13

Instellingen

• Klikop Volgende envervolgensop Afmaken

InstallatievanUbuntu

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Hetkanzijndatdeinstallatiealdirectgestartis,dithangtafvanjeversievanVirtualBox.Zonietdanstartenwe deinstallatie:

• KlikinVirtualBoxop Ubuntu envervolgensop Start.Deinstallatiegaatbeginnen.

• Kiesdeeerstestandaardoptie Try or Install Ubuntu.

Deinstallatiezalnuvolledigautomatischdoorlopen.DeinstellingenwordenherkendvanuitdeWindows-installatie ennaenigetijdkunjeinloggenmetjouwgemaakteinlognaamenwachtwoord.

AlsjemeteenoudereversievanVirtualBoxwerktkanhetzijndathetinstallatieproceswelvraagtomregio-en toetsenbord-instellingen.Volgdanhetstappenplanuitdedualbootinstallatie.

Hyper-V

DeWindows-hypervisorheefteenhelemooieoptie:indeHyper-Vmanagerziteenoptie Snel maken...

Figuur 2.14 Start van de installatie

2.15

DoorhieropteklikkenhebjedemogelijkheidomUbuntu18,20of22directteinstalleren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur

Snelle installatie vanuit Hyper-V

Figuur 2.16 Keuze uit verschillende versies van Ubuntu

DitgaatsnelendeinstallatiewerkterggoedsamenmetWindows.Alsjemeerdereschermengebruikt,wordt tijdenshetopstartenbijvoorbeeldgevraagdofalleschermengebruiktmogenworden.Letwelopdatde standaardinstellingenvollediggebruikmakenvangeheugenenaantalprocessoren,hetisgoedomditnainstallatie aantepassen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Bootmanageraanpassen

Alsjededualbootcomputeraanzetstartdezeopmetdebootmanager.Jekuntmetdepijltjestoetskiezenofje WindowsofUbuntuopwiltstarten.Erstaateenasterisk(sterretje,*)voorUbuntu.Dithoudtindat,alsjeniks doet,decomputerautomatischnazo'nvijfsecondenopstartmetUbuntu.

Wegaandeinstellingzodanigtewijzigendatdedefault-optieWindowsis.

Eriseengrafischetool,hetprogramma Grub Customizer.InhetverledenwasditonderdeelvanUbuntu,maar nadathetprogrammanietmeergoedwerkteishetverwijderduitderepositoriesvanUbuntu.Demakervandit programmaheeftdefouteruitgehaaldmaaromditprogrammateinstallerenmoetjeeerstUbuntuzodanig configurerendatjeditmakkelijkkuntdownloadeneninstalleren.

Repository

Eenrepositoryiseenmapmetsoftwareergensophetinternetdiespecifiekvoorjouwdistrosoftwarebevaten dieje,nadatjedezerepositorytoegevoegdhebt,heelmakkelijkkuntdownloadeneninstalleren.Elkedistroheeft eenspecifiekcommando(bijUbuntuisdat apt)omsoftwaretebeheren.

GrubCustomizer

Omde teinstallerengaanweeersteenrepositoriekoppelenaanjouwUbuntu.Ditdoenweopdeprompt(ook wel commandline of CLI, CommandLineInterfacegenoemd).Omhiertekomenmoetenweeen terminal openen, eenvensteromopdeprompttekunnentypen.DitkanviadeStartermaarookviaeentoetscombiatie:

• StartUbuntuhelemaalop.

• Alsjehetbureaubladziettypjedetoetscombinatie <Ctr>+<Alt>+<T> waarnadeterminalgeopendwordt. LuktditnietdankunjeookviadeStarternaarhetprogrammaTerminal.

Figuur 2.17 Grub laat je kiezen tussen de besturingssystemen

• Typopdepromptletterlijkhetvolgendecommandona:

sudo add-apt-repository ppa:danielrichter2007/grub-customizer endrukop <Enter>

• Voerjouwwachtwoordin.

• Deinstallatievraagtombevestiging:drukop <Enter>

Alsdepromptweerterugkomtishettoevoegengereedenkunnenwehetcommandogevenomhetprogramma teinstalleren:

• Typopdeprompthetvolgendecommando:

sudo apt install grub-customizer enklikop <Enter>

Watdoetditcommando?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Uitlegvanhetcommando: sudo houdtindatjealsrootditcommandouitvoert.Derootisdegebruikermetalle rechten,zoalsdeAdministratorinWindows.

Methetcommando apt beheerjedesoftware:met install verteljeaan apt dathetsofwaremoetinstalleren. Welkesoftware?Dattypjedaarna:inderepositorieswordtnugezochtnaarhetprogramma grub-customizer,als datgevondenwordtzalhetgedownloadengeïnstalleerdworden.

Figuur 2.18 De terminal met daarin de prompt

Figuur 2.19 Het commando om de juiste repository toe te voegen.

Alshetgoedisgegaan,staatGrubCustomizernugeïnstalleerdopjouwcomputer.Jekunthetopstartendoorde Starteraanteklikkeneninhetzoekvenster Grub tetypen,danziejehetverschijnen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• Opennuhetprogrammadooreropteklikken.

• Alshetprogrammaopgestartis,klikjeophettabblad Algemene Instellingen.

Figuur 2.20 De Grub Customizer opstarten

• Kliknuophetpijltjebij Vooringesteld: enselecteer Windows.

• Kliklinksbovenop Save.

StartdecomputeropnieuwopdoorrechtsbovenophetUit-icoonteklikken- Restart

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 2.21

Het configuratievenster van Grub Customizer

Figuur 2.22

Ubuntu herstarten

DePCherstartenmoetnudefaultWindowsopstarten.

2.5 Begrippen

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Bootmanager

Softwaredietijdenshetbootenvandecomputerautomatischopstartenjoudekeuzegeeftmetwelk besturingssysteemjewiltdoorstarten.

Hypervisor

Eenprogrammaommeerderevirtuelebesturingssystementeinstallerenopdezelfdehardware.

Prompt

OokwelCommandLineofCLIgenoemd,isdeomgevingwaarinweLinuxviacommando'skunnenbeheren.

Repository

Eenverzamelingsoftwarevooreenspecifiekedistrubutiediejekuntkoppelenaanjouwsysteemzodatjedeze sofwareopeenmakkelijkemanierkuntinstalleren.

2.6 Oefentoets

Opdracht12

Aandehandvandeonderstaandevragenkunjekijkenofjevoldoendekennishebtopgedaanuithetvoorgaande hoofdstuk.

Kunjemeerdantweebesturingssystemenvanuitdebootmanageropstarten?

Nee,tweeishetmaximum.

Jadatkanalsjemeerdantweebesturingssystemenopjouwcomputerhebtgeïnstalleerd.

Opdracht13

JehebteenUSB-stickgemaaktmetRufus.WatisdebelangrijkstetaakvanRufus?

HetISObestandkopiërennaardeUSB-stick.

Eenbootmanagerinstalleren.

DeUSB-stickopstartbaarmaken.

HetBIOSaanpassen.

Opdracht14

Tijdensdeinstallatiekrijgjedeoptieom'Ubuntuuitteproberen'.Wathoudtditin?

Ubuntuwordtgeïnstalleerdopdehardeschijfmaarnahetafsluitenweervolledigverwijderd.

Ubuntuwordtinhetgeheugenopgestartzodatdehardeschijfnietgewijzigdwordt.

Erwordteenmini-versievanUbuntugeïnstalleerd.

Ubuntuwordtonlineopgestart.

Opdracht15

Kunjetijdensdeinstallatiedetoetsenbordinstellinguitproberen?

Ja,bijhetinstellenvanhettoetsenbordziteeninvoerveldomdetoetsenuitteproberen.

Nee,jemoetvantevorengoedwetenwelktoetsenbordjijgebruikt.

Opdracht16

Waarommoetjederegiojuistinstellen?

ZodatLinuxweetwaarjebent.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Zodatdejuistetijdzoneingesteldis.

ZodatLinuxgesynchroniseerdmetderepositories.

ZodatdeLinuxinstellinggelijkisaandeBIOSinstelling.

Opdracht17

Watiseenhypervisor?

Eenprogrammaomvirtuelebesturingssystementeinstalleren.

Eenprogrammaomdecomputerteversnellen.

Eenvirtueelbesturingssysteem.

Eenserver.

Opdracht18

Kunjemeerderevirtuelebesturingssystementegelijkopstarten?

Ja,alsjouwcomputervoldoendewerkgeheugenheeft.

Ja,alsjouwcomputermeerderenetwerkkaartenheeft.

Ja,alsjouwcomputervoldoendehardeschijfruimteheeft.

Nee,jekuntermaarééntegelijkopstarten.

Opdracht19

InVirtualBox,maarookinVMwareeninHyper-VkunjedemaximalehoeveelheidRAM-geheugenper besturingssysteeminstellen.Waaromisdat?

Zodathetvirtuelebesturingssysteemweetwaarhetmoetopstarten.

Zodatdehardeschijfnietvolloopt.

Zodatniethethelewerkgeheugenvandecomputergebruiktwordt.

Zodathetvideogeheugennietoverbelastwordt.

Opdracht20

HoeveelruimtemoetjeopdehardeschijfreserverenomUbuntuteinstalleren?

Ongeveer30GB

Ongeveer10GB

Ongeveer3000MB

Ongeveer1000MB

Opdracht21

Inhetvirtualisatieprogrammakunjeeensnapshotmaken.Wathoudtdatin?

Jemaakteenfotovanjouwsysteemzodatjekuntzienhoedeinstellingenvandatmomentzijn.

Jelegtdestatusvanjouwsysteemvandatmomentvast,hierkunjealtijdweernaarterugalserietsmisis gegaan.

Erwordteenkopievanhetdeelvandehardeschijfgemaaktwaardevirtuelemachinegeïnstalleerdis. Erwordteenvolledigebackupvandehelevirtuelemachinegemaakt.

Opdracht22

WatisGrub?

DebootmanagerdieUbuntuinstalleert.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Eentekenprogramma.

SoftwareomhetBIOSaantepassen.

Softwareomaantepassenwaarmeedecomputerstandaardopstart.

Opdracht23

WatisdeGrubCustomizer?

Eenconfiguratieprogrammaomhettekenprogrammaintestellen.

SoftwareomhetBIOSaantepassen.

DebootmanagerdieUbuntuinstalleert.

Softwareomaantepassenwaarmeedecomputerstandaardopstart.

Opdracht24

Watiseenrepository?

Hetconfiguratieprogrammavoordebootmanager.

Eenbootmanager.

SoftwareomeenbepaaldeLinuxdistroteinstalleren.

Softwaredievoorbereidisomopeenbepaaldedistrogeïnstalleerdtekunnenworden.

Opdracht25

WatkunjeopdeCLI?

Eengrafischprogrammabekijken.

Commando'sinvoeren.

EenUSB-stickbootablemaken.

Eenvirtuelemachinebekijken.

Opdracht26

Watkunjemethetcommando apt?

Sofwarebeherenopdeprompt. Ubuntuuitschakelen.

Deregioinstellingaanpassen.

Repositorieskoppelenaanjouwdistro.

2.7 Praktijkopdrachten Ubuntuinstalleren.

IndezeopdrachtengajeUbuntuopverschillendemaniereninstalleren:opdehardwarealsdualbootenals virtueleinstallatie.NadedualbootinstallatiezaljouwcomputerstandaardmetUbuntuopstartenomdatde bootmanagerzoingesteldstaat.Indederdeopdrachtgajeditwijzigen.

Opdracht27 Dualbootinstallatie

JehebtUbuntugeïnstalleerdalstweedebesturingssysteem.Zoekuitofhetmogelijkisom,wanneerjemetUbuntu opgestartbent,eenbestandergensteplaatsenzodatjedezeookkuntbewerkenwanneerjemetWindowsopstart, enomgekeerd.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht28 Virtueleinstallatie

ZoekuitofjeinVirtualBoxtussendehostmachinge(Windows)endevirtuelemachine(Ubuntu)bestandenuit kuntwisselen.

Opdracht29 Bootmanagerconfigureren

JehebtdebootmanagergeconfigureerdviahetgrafischeprogrammaGrubCustomizer.Ditprogrammaschrijft dewijzigingwegineenbestand.ZoekuitwelkbestandinLinuxaangepastmoetwordenomdebootmanagerte configureren.

2.8 Terugblik

Opdracht30 Terugblik

Zeteenkruisjeindekolomdievoorjouvantoepassingis.

Beoordelingscriteria

Jekunteendualbootinstallatiemaken.

Jekunteenvirtueleinstallatiemaken.

Jekunteenbootmanagerbeheren.

Nee Ja

Opdracht31 Terugblik

Denknaoverwatjehebtgedaaninditblok.

a. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

1.

2.

b. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderswiltdoen.

1.

2.

c. Geefaanwelketweemanierenvaninstallerenjeindithoofdstukgeleerdhebt.Welkemanierheeftjouw voorkeur?Waaromisdat?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

d. Vraagjedocenten/ofleermeesteromfeedback.

Tops:

Tips:

2.9 Toets

Opdracht32

HoeheetdebootmanagerdieUbuntuinstalleert?

Grub

Hyper-V

Hypervisor

CLI

Opdracht33

MetwelkprogrammakunjeeenUSB-stickopstartbaarmaken?

Customizer

VirtualBox

Hyper-V

Rufus

Opdracht34

Waarommoetjeeenregioinstellentijdensdeinstallatie?

Omaantegevenwaarjeongeveerbent.

OmgeenconflicttekrijgenmetdeBIOSinstellingen.

OmdatLinuxandersnietgoedsynchroniseert.

Omdejuistetijdsinstellingtemaken.

Opdracht35

Metwelkprogrammakunjevirtueeleenbesturingssysteeminstalleren?Kieshetbesteantwoord.

VMware

Hyper-V

VirtualBox

Allebovenstaande

Opdracht36

TijdensdeinstallatiekrijgjedemogelijheidomUbuntuuitteproberen.Wathoudtdatin?

EenuitgekledeversievanUbuntu.

Eeninstallatiedieindecloudwordtgeïnstalleerd.

Eeninstallatiezonderdatdehardeschijfgewijzigdwordt.

Eeninstallatiediemakkelijkvandehardeschijfteverwijderenis.

Opdracht37

Watisdeminimalehoeveelheidwerkgeheugenvoorjouwcomputeromeenvirtueelbesturingssyteemopte starten?

4GB

8GB

16GB 30GB

Opdracht38

IsLinuxhoofdlettergevoelig?

Ja Nee

Opdracht39

Hoeveelgeheugenmoetjevoorhetinstallerenvaneenvirtueleminimaalreserveren?

200MB

1GB

2GB

4GB

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht40

Kunjebijhetinstallerenvaneenvirtuelemachineeenkeuzemakentussendehoeveelheidprocessorendieje meegeeftaandevirtuelemachine?

Ja

Nee

Opdracht41

WatisdeterminalbinnenLinux?

Deomgevingwaarindebootmanagergeconfigureerdmoetworden.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Deomgevingwaarbinnenjeeenvirtuelemachineopmoetstarten.

DeomgevingwaarmeejehetBIOSaankuntpassen.

Deomgevingwaarinjeopdepromptcommando'skunnengeven.

Opdracht42

MetwelkcommandokunjeopdeCLIsoftwarebeheren? install sudo add apt

Opdracht43

WatisderootinLinux?

Hethoofdaccount,deadministrator.

Hetcommandoomdeadministratorrechtenovertenemen.

Hetcommandoomsoftwareteinstalleren.

Hetcommandoomalsgebruikerinteloggen.

Opdracht44

Watissudo?

Hethoofdaccount,deadministrator.

Hetcommandoomeengebruikeraantemaken.

Hetcommandoomsoftwareteinstalleren.

Hetcommandoomdeadministratorrechtenovertenemen.

Opdracht45

Metwelketoetscombinatiekunjedeterminalopstarten?

<Ctrl>+<Alt>+<T>

<Ctrl>+<T>

<Shift>+<T>

<Ctrl>+<Shift>+<T>

Opdracht46

ZitGrubCustomizerstandaardinUbuntu?

Ja,datkunjedirectgebruiken.

Nee,jemoetditvanuiteenanderrepositoryinstalleren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Blok3

OriëntereninLinux

JehebtUbuntuopverschillendemanierengeïnstalleerd,inditblokgajeLinuxnaderbekijkenenleerjehoeje instellingenaankuntpassen.

Leerdoelen

1. JekuntdewegvindeninUbuntu.

2. Jekuntgebruikersinstellingenaanpassen.

3. Jekuntnetwerkinstellingenbeheren.

Opdracht1 Oriëntatieopdracht:Bureaublad

Ubuntustartopmeteenkleurrijkegrafischeomgeving,hetbureaublad.Bekijkdezeomgevingenbeantwoord deonderstaandevragen.

a. Watgebeurteralsjeopdenegenpuntjeslinksonderinhetschermklikt(deStarter,ofookwelDashgenoemd)?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. Onderinditscherm,inhetmidden,ziejetweeofmeerwittestippen.Ditgeeftaandatermeerderepagina's zijn.Hoekomjeopeenvolgendepagina?

3.1 OpdrachtenProgramma's

Opdracht2 Programma's

OmLinuxinhetdagelijksleventekunnengebruikenmoetendeprogramma'sdiejenodighebtwelaanwezigzijn ofkunneninstalleren.MetonderstaandeopdrachtengajeonderzoekenofUbuntuhieraanvoldoet. RaadpleegzonodigdetheorieoverProgramma's

WelkeinternetbrowserisstandaardgeïnstalleerdinUbuntu?

Opdracht3 Tekstverwerken

Bladerdoordeprogramma'senbeantwoorddevolgendevragen:

a. Eriseenheeleenvoudigprogrammaomtekstentebewerken,inWindowsisdithetKladblok(Notepad). Ubuntuheeftookietswathieroplijkt,hoeheetditinUbuntu?

b. Metwelkprogrammakunjebrievenschrijvenentekstenuitgebreidbewerken?

Opdracht4 Verkennen

Metwelkprogrammakunjedoormappenbladeren?

Opdracht5 Persoonlijkemap

WelkemappenziejeinjouwPersoonlijkemap?Noemzeallemaal.

Opdracht6 Mapmakenenverwijderen

Onderstaandeopdrachtenkunjezelfuitproberenofmetbehulpvandeoefeninguitdetheorie.

• Leguithoejeeennieuwemapmaakt,verwijdertenweerterughaaltuitdeprullenbak.

• InstalleerdetoepassingTeamsenloginalsjehiervooreenaccounthebt.AlsjeTeamsnietgebruikt,magje Spotifyinstalleren.

Ganaar Map maken vooreenstappenplan.

a. Leguithoejeeenbestandofmapinenuitdeprullenbakplaatst.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. InstalleerTeams.Ishetgelukt?

Ja

Nee

3.2 OpdrachtenGebruikersinstellingen

Opdracht7 Gebruikersinstellingen

Alsservicedeskmedewerkermoetjesnelinstellingenkunnenvindenomeenincidentofeenvraagvaneenklant optekunnenlossen.Indeonderstaandeopdrachtenkrijgjijvragenvanklantenoverdeconfiguratievanhun Ubuntu.DeantwoordenkunjeallemaalvindenviahetvensterInstellingen.Geefdeklanteenduidelijkeuitleg hoedezedeinstellingaankanpassen. RaadpleegzonodigdetheorieoverGebruikersinstellingen.

JehebthetprogrammaInstellingenvaaknodig.Hoekunjediticoonvastmakenaandetaakbalk,linksinbeeld?

Opdracht8 Uiterlijk

a. Ikwilgraageeneigengemaaktefotoalsachtergrondvanmijnbureaublad.Hoemoetikdatdoen?

b. Ikkandekleinepictogrammenslechtzien.Hoekanikdiegrotermaken?

c. Ikwilmijnbureaubladgraaghelemaalleeg,dusookdePersoonlijkemapnietzien.Kandezeweg?

Opdracht9 Notificaties

a. Hoekanikervoorzorgendatiknietdoormeldingengestoordwordtijdenshetwerk?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. Zoekuitwelketoepassingenallemaaleenmeldingkunnensturen.

Opdracht10 Zoeken

a. Klikopdestartknop,inhetstartschermziejebovenhetveld Typ om te zoeken.Typhiereensomin:5*8.Wat ishetresultaat?

b. Ganaar Instellingen - zoeken enzetde Rekenmachine uit.Gaweernaarhetzoekveldinhetstartschermentyp opnieuw5*8.Watishetresultaat?

Zoeken

InhetzoekvensterkunjezelfinstellenwaarUbuntumoetzoeken.Handigalsjevaakagenda-afsprakenopmoet zoeken,danzetjealleendezeoptieaan.

Opdracht11 Instellingen

a. Mijnschermgaatna5minutenalopzwart,ikwilditgraagop10minutenhebben,hoemoetikdatdoen?

b. Ikwildesnelheidvandemuisgraagietslangzamerhebben,kandatook?

c. GaviadeStarternaardesysteemmonitorennoteerdeprocessorbelastingvanditmoment.

d. Hoezoekjeuithoeveelvrijeruimtejouwsysteemnogheeft?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

3.3 OpdrachtenNetwerkinstellingen

Opdracht12 Netwerkinstellingen

Netwerkinstellingenstaanmeestalautomatischgoed.Opdecommandlinezijnerheelveeltoolsomdeze instellingenaantepassen,maarookindegrafischeomgevingkunnenweeenaantalzakenregelen.

Netwerkinstellingenpasjeookaaninhetvenster Instellingen RaadpleegzonodigdetheorieoverNetwerkinstellingen.

StaandenetwerkinstellingenvanUbuntunainstallatiestandaardopAutomatischofopHandmatig?

Automatisch

Handmatig

Opdracht13 Verbinding

a. HoezoekjeophoejouwLinuxsysteemverbondenismethetnetwerk?

b. Hoeisjouwcomputerverbondenmethetnetwerkenmetwelkesnelheid?

Opdracht14 IP-adres

a. WatishetIPv4adresvanjouwcomputer?

b. LeginstappenuithoejeeenIP-adreshandmatigtoekuntvoegen(voorIPv4).

c. WathoudthetindatdeIPv4-methodeopDHCPstaat?

Opdracht15 IP-adreswijzigen

Opdracht16 DHCP

3.4 TheorieOriëntereninLinux

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Programma's

AlsjeUbuntuhebtopgestart,ziejeeenbureaubladmetlinkseentaakbalk(ookweldedockgenoemd)vanwaaruit jetoepassingenkuntstarten,bovenineenstatusbalkmetonderanderedatumentijd,inhetschermjouw

Persoonlijke map

Deknop toepassingen tonen,denegenpuntjeslinksonder,ookweldedashof starter genoemd,geefttoegang totallegeïnstalleerdetoepassingen.

Bureaublad

Vanafhetbureaubladkunjeverschillendeprogramma'sopenen.Alsjeopdestarterklikt,ziejedeeerstepagina meticoontjesvanverschillendeprogramma's.Bovendienziejeboveninhetschermtweekleinebureaubladen. InLinuxkunjemeerderebureaubladentegelijkopenhebbenstaan.Zelfsmeerdantwee.Ophetenebureaublad hebjebijvoorbeeldeentekstverwerkergeopend,opdeanderehetinternet.Viadestarterkunjesnelschakelen tussendetweebladen.Ookhandigalsjesnelietswiltverbergenwanneereriemandmetjemeekijkt;-).

AlsjeinUbuntutweebureaubladengebruikt,wordterinhetstartschermeennieuwbureaubladaangemaakt, zoalsopdeafbeeldingtezienis.

Mapmaken

Vanuithetprogramma Bestanden kunjemappenenbestandenbeheren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 3.1 Startscherm met drie bureaubladen.

Eenmapverwijderenenterugplaatsendoejeopdevolgendemanier:

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

1. MaakeennieuwemapmetdenaamTestophetbureaublad:klikhiervoormetderechtermuisknopophet bureaublad-Nieuwemap.

2. SleepdezemapnaarheticoonPrullenbak.Luktdit?

3. Klikmetderechtermuisknopopdemapenverwijderdeze(VerplaatsennaarPrullenbak).

4. Opendeprullenbak,ziejedemapTest?

5. Plaatsdemapterugnaarhetbureaublad:Klikmetderechtermuisknopopdemapenkiesdeoptie Terughalen uit prullenbak.

Sofwareinstalleren

Standaardiseralveelsoftwaregeïnstalleerd,maardatisnogmaareenkleindeelvandesoftwarediejeheel makkelijkvanuitderepositoryvanUbuntukuntbij-installeren.

Viaheticoonindewerkbalk Ubuntu Software komjeindezeomgeving.

• Klikop Ubuntu Software.

Hetvolgendeschermopent:

Figuur 3.2 Het programma Bestanden en de Prullenbak (Trash) op de taakbalk (dock).

Doorlinksbovenophetvergrootglasteklikkenkunjezoekennaarprogramma's.Jekuntnatuurlijkookgewoon rondkijken.Klikeenprogrammaaan,enklikop Installeren

Nadeinstallatiekunjeviahetstartschermhetprogrammaopenen.

Software

Veelsoftwarewordtgeschrevendoor'derden'.Hetkansomszijndateenprogrammaopjouwmachinenietgoed opstart.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 3.3 Software installeren

Gebruikersinstellingen

VeelinstellingenkunjeinLinuxbeherenmetdeconfiguratiebestandenopdecommandline.WijhebbenUbuntu opgestartindegrafischeomgeving.Ookhierinzijneenaantalapplicatiesgeïnstalleerdomhetmakenvan instellingenoverzichtelijktemaken.

OmbijdeinstellingentekomeniseropdestartpaginaeenknopInstellingen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 3.4 Teams werkend onder Ubuntu.

Alsjedeinstellingenvaakgebruikt,kunjedezetoevoegenaandetaakbalk,linksinhetvenster:

• Klikmetderechtermuisknopop Instellingen enklikop Aan favorieten toevoegen

OpenhetvensterInstellingen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 3.5 De knop Instellingen.

Figuur 3.6 Het venster Instellingen.

Jezietlinksverschillendeonderdelenwaarvanjedeinstellingenkuntbeherenzoals Netwerk, Bluetooth, Achtergrond enzovoort.Wedoorlopenereenaantal:

• KliklinksinhetschermInstellingenopAchtergrond,hierkunjedeachtergrondvanjouwbureaubladaanpassen;

• KliklinksinhetschermInstellingenopWeergaveenbekijkdeverschillendeopties;

• KliklinksinhetschermInstellingenopNotificatiesenbekijkwelketoepassingenjoueenberichtmogensturen. HierkunjeUbuntuookopNietstorenzetten,zodatjenietlastiggevallenwordtmetberichten;

• KliklinksinhetschermInstellingenopZoeken.Jekunthieraangevenwelkeapplicatiesgebruiktofdoorzocht moetenwordenalsjedefunctieZoekengebruikt

• KlikopToepassingenenbekijkdeinstellingenvaneenaantalapplicaties.Kijkmaareensnaaralleinstellingen diejeaanenuitkuntzettenvandewebbrowserFirefox;

• GaterugnaarhetschermInstellingenenbekijkdemogelijkhedenvanGeluid,Energie,Schermen,Muisen Toetsenbord.

Alsservicedeskmedewerkerzuljedezeinstellingensnelmoetenkunnenvinden!

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Systeemmonitor

Omdeconditievanjouwcomputerindegatentehouden,kentUbuntude Systeemmonitor Viadestarterkunje dezeaanroepen.

Figuur 3.7 Systeemmonitor.

OphettabbladProcessen ziejealledraaiendeprocessen.Hetkanzijndatjeeenprogrammanietkuntinstalleren omdatLinuxaangeeftdaternogeenprocesdraait.Inditvensterkunjeeenproceshandmatigstoppen,wegaan dituitproberen:

• Startdesysteemmonitor.

• StartFirefox.

• Zorgdatjebeidevenstersinbeeldziet.

• ZoekFirefoxopindesysteemmonitor.

• KlikmetderechtermuisknopopderegelvanFirefoxenklikop Beëindigen.

• CheckofFirefoxgestoptis.

Bekijkdeanderetweetabbladen.Onder Grafieken kunjedebelastingvandeprocessor,hetgeheugenenhet netwerkzien.Hettabblad Bestandssystemen geeftdegebruikteenvrijeruimteperpartitieweer.

Netwerkinstellingen

Netwerkinstellingenvindjeookinhetvenster Instellingen.Ombijvoorbeeldeenroutertekunnenconfigureren ishethandigomtewetenhoejetijdelijkeenvastIP-adresopjouwcomputeraankuntmaken.

• Openvia Instellingen hetvenster Netwerk.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 3.8 Netwerkinstellingen.

• KlikvervolgensophettandwieltjerechtsinhetvakonderKabel.

Figuur 3.9 Netwerkinstellingen.

JezietnudeDetailsvanjouwnetwerkinstellingen.

• KlikopIPv4.

OpjouwrouterstaatvermelddathetstandaardIP-adres10.0.0.1/8is.Ditgaanweinvoeren.

Annuleren!

Voordatwestraksditvenstersluitendoenwedatvia Annuleren, onderstaande gegevens willen we niet oplsaan

• Wijzigdeinstellingvan Automatisch-DHCPnaar Handmatig.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• TypbijAdres: 10.0.0.2

• TypbijNetwerkmasker: 255.0.0.0

• TypbijGateway: 10.0.0.1

Figuur 3.10 Handmatig netwerkinstellingen aanpassen.

Alsjenuop Toepassen zouklikken,hebjedezeinstellingendoorgevoerdenzoujeconnectiemoetenkunnen makenmetderouterzoalsdiehierbovenbeschrevenis.Wijdoenditniet: • Gauithetvenstermet Annuleren.

3.5 Begrippen

DHCP

DeinstellingindenetwerkomgevingdieervoorzorgtdatjijzelfgeenIP-adresvoorjouwcomputerinhoeftte vullenmaardatditdooreen DHCP-server inhetnetwerkgeregeldwordt.

Dash

DeknoplinksonderinUbuntuwaarmeedetoepassingengestartkunnenworden.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Dash

DeknoplinksonderinUbuntuwaarmeedetoepassingengestartkunnenworden.

Dock(Taakbalk)

Debalklinksinbeeldvanwaarjesnelnaareentoepassingkuntgaan.

Taakbalk

Debalkonderinhetschermmethetzoekvak,openprogramma'sendestartknop.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

3.6 Testjekennis

Opdracht17

Testjouwkennisoverdithoofdstukmetdeonderstaandevragen.

MetwelkprogrammakunjeinUbuntuuitgebreidtekstenbewerken?

LibreOfficeWord.

Excel.

Tekstbewerker.

LibreOfficeWriter.

Opdracht18

Welkevandeonderstaandeprogramma'svindjenietinLinux?

LibreOfficeCalc.

Rekenmachine.

Excel.

Sudoku.

Opdracht19

Metwelkprogrammahebjeeenoverzichtoverjouwbestanden?

Schijfgebruik.

Explorer.

Appcenter.

Bestanden.

Opdracht20

InwelkemapwordenjouwbestandenopUbuntustandaardopgeslagen?

Persoonlijkemap.

GoogleDrive.

Dropbox.

Onedrive.

Opdracht21

Kunjeeenverwijderdbestandnogweerterughalen?

Ja,alleenalsjerootrechtenhebt.

Ja,viadeprullenbak.

Nee,tenzijjedataangeeftindeinstellingen.

Nee,wegisweg.

Opdracht22

Kunjealsgebruikerzelfeendonkereachtergrondinstellen?

Ja,viahetAppcenter.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Ja,viaInstellingen.

Nee,kleurschema'skunjenietinstellen.

Nee,tenzijjerootrechtenhebt.

Opdracht23

Kunjeeeneigengemaaktefotoalsachtergrondinstellen?

JaviahetAppcenter.

Ja,viaInstellingen.

Nee,tenzijjerootrechtenhebt.

Nee,alleendeplaatjesdieUbuntulevert.

Opdracht24

Kunjemeldingenperprogrammainstellen?

JamaaralleenvoorSocialMediaprogramma's.

Ja,datkan.

Nee,jekuntalleenallemeldingentegelijkaanofuitzetten.

Nee,tenzijjerootrechtenhebt.

Opdracht25

Kunje Zoeken zodaniginstellendatjeookophetInternetkuntzoeken?

Ja,maardatmoetjedanwelinstellen.

Ja,datiseenstandaardinstelling.

Nee,datisgeenstandaardinstelling.

Nee,datkanalleenviaeenbrowser.

Opdracht26

Kunjeelketoepassingvastmakenaandetaakbalk(ookweldockgenoemd)?

Ja,alleenalsjerootrechtenhebt.

Ja.

Nee,alleendetechnischetools.

Nee,alleendetoepassing Instellingen.

Opdracht27

Hoestaatdenetwerkinstellingstandaardingesteld?

HandmatigIP-adresinstellen.

AutomatischIP-adresinstellen.

Hangtafvandeinstallatie.

Hangtafvanhoejederouteringesteldhebt.

Opdracht28

WatgebeurteralsjouwcomputeropDHCPingesteldstaat?

DaarmeewordthetIP-adresautomatischgekoppeldaaneennaam.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

DanzorgtjouwcomputerervoordatanderecomputersookeenIP-adreskrijgen.

Danheeftdecomputergeennetwerkverbinding.

DankrijgtdecomputerautomatischeenIP-adres.

Opdracht29

Hoekunjeeenprocesstoppen?

Viadesysteemmonitor.

ViaLibreOffice.

ViahetAppcenter.

Alleenviadeterminal.

Opdracht30

Watkunjeaflezenindesysteemmonitor?

Processorbelasting.

Geheugenennetwerkbelasging.

Hardeschijfruimte.

Allebovenstaandeopties.

Opdracht31

KunjespelletjesspelenopeenLinuxcomputer?

Ja,eenaantalzijnalstandaardgeïnstalleerd.

Jamaardatloopthelemaalnietsoepel.

Ja,maaralleenviahetinternet.

Nee,datkannietopeenLinux-computer.

3.7 Praktijkopdrachten

Configureren

IndeonderstaandeopdrachtengajeUbuntuconfigurerendooreenaantalinstellingenaantepassenensoftware teinstalleren.UiteraardkunjezelfverdergaandoornaareigenwensjouwUbuntuverderaantepassen.

Opdracht32 Teamsinstalleren

AlsjeUbuntuindepraktijkwiltgebruikenishetvastbelangrijkdatjemetTeamskuntwerken.Ditgaanwe installeren:

• GebruikhetzoekvensteromTeamsoptezoeken.

Teams zoeken.

• InstalleerTeams.

• ProbeerTeamsteopenen.Alshetnietdirectlukt,startdanUbuntueenkeeropnieuwop.

• Alsjeeenaccounthebt,logjeinopTeams.

Opdracht33 Tijdsinstelling

Bovenindebalkstaatdetijdendatumvermeld.Zorgervoordathierookdedagendesecondenvermeldworden.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht34 Achtergrond

GIMPiseenopensourcefotobewerkingsprogrammametmogelijkhedendievergelijkbaarzijnmetPhotoshop. Hiergajemeeaanhetwerkomeengepersonaliseerdebureaubladachtergrondtemaken.

• InstalleerGIMP;

• ZoekendownloadeenbureaubladachtergronddieietsmetLinuxtemakenheeft;

• OpenditbureabladinGIMPenzorgdatjouweigennaamerinverwerktwordt.

Tekst plaatsen met GIMP

• Slahetdocumentopineenmapwaarjedezeterugkuntvinden.

• Plaatsjouwpersoonlijkachtergrondophetbureaublad.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Gepersonaliseerde achtergrond.

3.8 Terugblik

Opdracht35 Terugblik

Zeteenkruisjeindekolomdievoorjouvantoepassingis.

Beoordelingscriteria

JekuntdewegvindeninUbuntu.

Jekuntgebruikersinstellingenaanpassen.

Jekuntnetwerkinstellingenbeheren.

Opdracht36 Terugblik

Denknaoverwatjehebtgedaaninditblok. a. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Nee Ja

1. 2.

b. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderswiltdoen.

1.

2.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

c. GeefaanofjezelfhetideehebtdatjevoldoendekennishebtoverdeinstellingenvanLinuxomeengebruiker voorttekunnenhelpen.Geefookaanwaarjezelfnogmeervanwiltweten.

d. Vraagjedocenten/ofleermeesteromfeedback.

Tops:

Tips:

3.9 Toets

Opdracht37

WatkunjeinUbuntumethetprogrammaTekstbewerker?

Presentatiesmaken.

Berekeningenmaken.

Uitgebreidtekstenbewerken,foto'stoevoegen,opmaakaanpassen. Eenvoudigeteksttypen.

Opdracht38

KunjeinUbuntuextraprogramma'sinstalleren?

Ja,maaralleenviadeterminal.

Jadatkan.

Nee,wantalleprogramma'szijnalgeïnstalleerd.

Nee,erzijnmaarheelweinigprogramma'svoorLinux.

Opdracht39

WatkunjedoenindetoepassingBestanden?

Bestandenaanpassen.

Tekstenbewerken.

Berekeningenmaken.

Doormappenbladeren.

Opdracht40

Watisde Persoonlijk map?

Eenlegemapwaarinaljouwbestandenkunnenwordenopgeslagen.

Eenmapdiealingedeeldisinsubmappenwaarinjouwbestandenkunnenwordenopgeslagen.

Eenmapspeciaalvoorderoot.

Dezemapbestaathelemaalniet.

Opdracht41

Kunjebestandenindeprullenbakslepenomteverwijderen?

Ja,datkan.

Ja,maaralleenalsjerootrechtenhebt.

Nee,datmoetviahetmenumetderechtermuisknop.

Nee,Linuxkentgeenprullenbak.

Opdracht42

Watkunjenietinstellenindetoepassing Instellingen?

Snelheidvandemuis.

Groottevandeiconen.

VastIP-adres.

Hoeveelheidbeschikbaargeheugen.

Opdracht43

KunjeeendonkereachtergrondinstelleninUbuntu?

Ja,diemogelijkheidzitstandaardindeinstellingen.

Nee,datkunjenietaanpassen.

Opdracht44

Kunjedemeldingenuitzetten?

Ja,Ubuntuheeftdemogelijkheidom Niet storen aantezetten.

Ja,maardatmoetperprogramma.

Nee,datkanalleenperindividueelprogramma.

Ja,maaralleenvoorsocialmediaprogramma's.

Opdracht45

Kunjeviahetvenster Zoeken eensomuitrekenen?

Ja,alsdatalsoptieaanstaatwel.

Ja,maardanmoetjeeerstederekenmachineinstalleren.

Nee,danmoetjealtijdeerstderekenmachineopenen.

Nee,datkannooit.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht46

Kunjeeenprogrammadatjenietvaakgebruiktverwijderenuitdetaakbalk?

Ja,doorermetderechtermuisknopopteklikkenentekiezenvoor losmaken

Ja,maaralleenalsjerootrechtenhebt.

Nee,destandaardinstellingvandetaakbalkkunjenietaanpassen.

Linuxheefthelemaalgeentaakbalk.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht47

Waaromstaatdenewerkinstellingop Automatisch -DHCP?

OmdatdecomputerdanautomatischeenIP-adresverstuurt.

Omdatdecomputerdanautomatischeennaamkrijgt.

OmdathetIP-adresvandecomputerdanautomatischgeregistreerdwordtophetnetwerk.

OmdatdecomputerdanautomatischeenIP-adresontvangt.

Opdracht48

Alseenprogrammavastlooptenjekunthetnietmeerafsluiten,hoekunjedanproberenhettestoppen?

DatkanalleenviahetherstartenvanUbuntu.

Jekuntindesysteemmonitorproberenhetprocestestoppen.

Datkanniet.

Opdracht49

Watkunjebekijkenindesysteemmonitor?

Deresolutievanhetscherm.

Deconditievandecomputer.

HetIP-adres.

DeDHCP-instellingen.

Opdracht50

KunjeviaUbuntumuziekluisteren?

Ja,jekuntzelfsSpotifyinstalleren.

Ja,maaralleenopen-sourcebestanden.

Nee,eenLinuxmachineisnietgeschiktvoormultimedia.

Nee,erzijngeengoededriversvoordegeluidskaart.

Opdracht51

Hoeheethetoffice-pakketvanLinux?

LibreOffice.

WP(WordPerfect).

MSOffice. Office365.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Blok4

OfficeopLinux

VoorLinuxzijnermeerdereOffice-pakketten.InUbuntuisLibreOfficestandaardgeïnstalleerd,eenuitgebreid Office-pakketmeteenvergelijkbarefunctionaliteitalsdievanMicrosoft,eentekstverwerker,spreadsheet, presentatieprogramma,tekenprogramma,databaseenformule-notatieprogramma.

Leerdoelen

1. JekuntwerkenmetverschillendeOffice-pakketten.

2. JekuntwerkenmetLibreOffice.

3. Jekuntomgaanmetgebruikersvragen.

Opdracht1 HetOffice-pakket

a. HoeheethetOffice-pakketvanMicrosoft?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. KunjeopWindowsookeenopensourceOffice-pakketinstalleren?

4.1 OpdrachtenLibreOffice

Opdracht2 LibreOffice

DoorhetbeantwoordenvanonderstaandevragenkrijgjekennisvandemogelijkhedenvanLibreOffice. RaadpleegdetheorieoverLibreOffice.

a. LegineigenwoordenuitwatLibreOfficeisenwatjeermeekunt.

b. ZoekuitwatinLibreOfficedenaamisdiebehoortbijdetoepassing.

Tekstverwerker

Werkblad

Presentatie

Tekening

Formule

Opdracht3 Lettertype

Math

Impress

Calc

Writer

Draw

Onderstaandevragengaanallemaaloverdetekstverwerker,Writer.OpendezeinUbuntuenzoekdeantwoorden opdezevragen.

Watishetlettertype datstandaardingesteldstaatalsjeWriteropent?

Opdracht4 Bestandenopenen

a. KlikopBestand - openen Rechtsonderkunjebij Alle bestanden aangevenwelkbestandofjewiltopenen.Zoek uitofjeeenbestandmetdeextensie.pdfkuntopenen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. HoeveelverschillendetypesWord-bestandenkunjeopenen?

Opdracht5 Bestandenopslaan

a. Klikop bestand - Opslaan alsenzoekuitwathetstandaardformaatiswaarinWriterdebestandenopslaat (voordeduidelijkheid:eenWordbestandwordtopgeslagenal.docxbestand).

b. Klikop Bestand - opslaan als enzoekuitinhoeveelverschillendeWord-formateneenbestandopgeslagenkan worden.Noteerdezeallemaal.

Opdracht6 Menu

Deonderstaandevragenkunjeallemaalvindenonderdeuitrolmenu'svanWriter.

a. Watisdesneltoets-combinatievan Zoeken en Vervangen?

b. Hoekunjede verticale liniaal aanzetten?

c. Hoekanikeen8 puntige ster invoegen?

d. Hoekanikderegelafstandvergrotennaar2?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

e. HoekanikeenVoetnoot invoegen?

f. NaastdeverschillendewerkbalkenboveninhetbeeldheeftLibreOfficeookeen Zijbalk,rechtsinbeeld,die jealdannietzichtbaarkuntmaken.ZetdewerkbalkPaginaaanennoteerwelkevieronderdelenjehierin kuntstellen.

4.2 OpdrachtenInstellingenWriter

Opdracht7 Writer

DoorhetbeantwoordenvanonderstaandevragenkrijgjekennisvandemogelijkhedenvanLibreOfficeWriter. RaadpleegzonodigdetheorieoverLibreOfficeWriter.

a. Welkevandeonderstaandebeweringenisjuist?

InLibreOfficekunjeheeloptieszoalsmenu'senuiterlijknaareigenwensinstellen. InLibreOfficeligtallesvast,jekuntnietsmeerinstellen.

b. MetwelkprogrammavanMicrosoftisWritertevergelijken?

Opdracht8 Pictogrammen

Zoekophoejedepictogrammenopdewerkbalkengroterkuntmaken.

Opdracht9 Opslaanals.docx

HoekunjeinstellendatWriterinhetvervolgstandaardeendocumentals docxopslaat?

Opdracht10 Spellingscontrole

a. Waarkunjeinstellenof spellingscontrole tijdens het typen aanofuitstaat?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

b. Staatdezespellingscontrolestandaardaanofuit?

Aan

Uit

Opdracht11 Aanpassenmenu

Hoekunjeeenitemtoevoegenaanbijvoorbeeldhetmenu Bestand?

4.3 OpdrachtenLibreOfficeCalc

Opdracht12 LibreOfficeCalc

Wegaaneenanderpakketbekijkenwaarvanjealsservicedeskmedewerkerkennismoethebben:Calc. RaadpleegzonodigdetheorieoverCalc.

a. MetwelkMicrosoftprogrammaisCalctevergelijken?

Access Word PowerPoint Excel

b. WatishetstandaardbestandsformaatwaarinCalchetrekenbladopslaat?

Opdracht13 Opmaak

KlikmetderechtermuisknopopeencelinCalcenganaar Cellen opmaken.....Jezieteenvenstermetverschillende tabbladen.Geefaanwelketabbladenjeziet.

Opdracht14 Zijbalk

OokinCalcziejerechts,netalsinWriter,eenzijbalk.Inhetmenukunjedezeaan-enuitzetten.Hetmenugeeft aandatditookmeteensneltoetskan.Zoekuitmetwelkesneltoetsdezijbalkaan-enuitgezetkanworden.

Opdracht15 Functies

Hoekunjeeenfunctie(zoalsdeALS-functie)aanroepen?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht16 Werkbladen

TijdenshetopenenvanCalcwordteréénbladgeopend.Zoekdeinstellingdieervoorzorgtdatinhetvervolg meerderebladentegelijkgeopendkunnenworden,geefaanhoejehiernaartoenavigeert.

4.4 TheorieOfficeopLinux

LibreOffice

KennismakenmetLibreOffice

Figuur 4.1

Voor Linux zijn er meerdere Office-pakketten. In Ubuntu is Libre Office standaard geïnstalleerd, een uitgebreid Office-pakket met een vergelijkbare functionaliteit als die van Microsoft, een tekstverwerker, , presentatieprogramma, tekenprogramma, database en formule-notatieprogramma.Als servicedeskmedewerker kun je vragen krijgen over Libre Office, vandaar dat we in dit hoofdstuk gaan oefenen met verschillende toepassingen en instellingen.

JestartLibreOfficedoorviadeStarterteklikkenopheticoonLibreOffice:

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 4.2 Libre Office opstarten

HiermeekomjeindealgemenestartpaginavanLibreOffice.

Figuur 4.3 Startpagina Libre Office

Vanuitdezepaginakunjeaangevenwaarjemeewiltbeginnen.Jehebtdekeuzeuithetopenenvaneenbestand ofeensjabloon,ofjekuntvanhieruitdetoepassingopenendiejewiltgebruikenzoalsdetekstverwekerofhet presentatieprogramma.

Opslag

LibreOfficeslaatbestandenstandaardopinODF,hetOpenDocumentFormat.Ditiseenstandaardafspraakdie in2006gemaaktisvoorhetopslaanvandocumenten.Indeextensie(deachternaamvanhetbestand,zoals.pdf of.docx)wordtverschilgemaakttussenhetsoortdocumentdatopgeslagenwordt:

.odt-tekstverwerker

.ods-werkblad(spreadsheet) .odp-presentatieprogramma

MicrosoftOfficekanookomgaanmetdezebestanden.TijdensinstallatiehiervanwordtgevraagdofjeinhetOpen DocumentFormatwiltopslaanofindeMicrosoftstandaard,.docx EvenzogoedkanLibreOfficeomgaanmetde Microsoftindeling:zowelbijhetopenenalsbijhetopslaanvaneenbestandkanLibreOfficeomgaanmet.docx bestanden.

Opdracht

• Klikop Tekstdocument BekijkdeTipsofklikdezeweg.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

JekomtinWriter,eenomgevingdieerlijktopMicrosoftWord.VeelmogelijkhedendiemetWordkunnenzijnook mogelijkmetWriter.Wegaanereenaantaluitproberen.

• Typjouwnaamineenleegdocument.

• Wijzigditlettertypein Ubuntu,grootte14pt.

• Typdetekstuithetbeginvandithoofdstukover(vanaf Voor Linux t/m formule-notatieprogramma

• Maakdeeerstealineavetgedrukt.

• Zorgdatdetweedealineaschuingedrukt(cursief)enrechtuitgelijndis.

• ArceerdewoordenOffice-pakketmeteenlichtgroenekleur.

• ZoekviaUbuntuophetinternetnaareenlogovanLibreOffice.

• Plaatsditlogomiddenindetweedealinea(mettekstrechtsenlinksvanhetlogo);

• Schrijfonderhetlogodevolgendezin: Dit is de eerste opdracht uit Libre Office

• KlikopBestand–OpslaanalsenslahetbestandopalsOpdracht_1.docx(dusnietalsstandaard.odtbestand!) indemapDocumenten.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Bewaar!

Bewaarditdocument:indeloopvanditblokgajedituitbreiden,aanheteindvanhetblokmoetjeditinleveren.

Figuur 4.4 Het resultaat van de opdracht ziet er ongeveer uit als deze afbeelding.

Figuur 4.5 Opslaan als .docx

Writer

IndevorigeopdrachthebbenweeendocumentopgeslagenindebestandsindelingvanMicrosoftWord.Hoewel Wordookgoedmetdeopenbestandsindeling(.odt)omkangaanwordtindepraktijknogheelvaak.docx gebruikt.DaaromgaanweerindezeopdrachtvoorzorgendatWriterinhetvervolgautomatischals.docxopslaat.

Allereerstgaanweeenaantalinstellingenbekijken.

Extra-Opties

• OpenindiennodigWriteropnieuw.

• Ganaarhetmenu Extra – Opties.

• Bekijklinksonder LibreOffice welkeoptiesjekuntinstellen.

• Ganaar LibreOffice - Beeld,jekunthieronderanderedepictogrammenvandewerkbalkeninstellen.

• Ganaar Laden/Opslaan Bij Altijd opslaan als: kunjeinstellendatjestandaardals.docxopwiltslaan.

• Ganaar Talen encontroleerofjedetaalinstellingop Standaard - Nederlands (NL) hebtingesteld.Zoniet,pas ditaan.

• Ganaar LibreOffice Writer - Standaardlettertypes (Westers) enbekijkdestandaardinstellingvoorlettertypes. Kunjeditaanpassennaar Arial of Times New Roman?

LibreOfficewerktmetopensourcelettertypes.Aangezien Arial enTimes New Roman lettertypeszijndiedoor MicrosoftnietvrijgegevenzijnzuljedezeniettegenkomeninLibreOffice(hoewelerwelmogelijkhedenzijnom dezewelteinstalleren).

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

ErzijnwelopensourcelettertypesontwikkelddiesterkoplijkenopdievanMicrosoft: Liberation Serif bijvoorbeeld iseengoedalternatiefvoorTimesNewRoman.

Extra-Aanpassen

Hetmenu Extra kentooknogeenoptie Aanpassen,dezegaanwenubekijken:

• Ganaarhetmenu Extra - Aanpassen

Inditschermziejemeerderetabbladen.Inheteerstetabblad Menu's kunjezelfbepalenwelkeonderdelenjein welkmenuwiltzienenwelkeniet.Probeermaareensuit:

• Ganaarhettabblad Menu's

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• Zetlinks Categorie op Afbeelding.

• Zetrechts Doel op Bestand.

• Selecteerlinks Afbeeldingseigenschappen.

• Klikophetpijltjenaarrechtsinhetmiddenomdezeopdrachttoetevoegenaanhetmenu Bestand.

• Schuifhetpictogramnaarboven,bijvoorbeeldboven Afdrukvoorbeeld.

• Klikop OK.

• Controleerinhetmenu Bestand ofhetpictogramaanwezigis.

• MaakeenprintscreenenplakdezeinhetbestandOpdracht_1.docx

Hetzelfdekunjedoenmetdezichtbareknoppenopdewerkbalkinhettabblad Werkbalken.

Onderhettabblad Toetsenbord kunjedefunctietoetsen(F1t/mF12)binnenWritereeneigenfunctiegeven.Je zietdatLibreOfficehelemaalnaarjouwwensintestellenis!

Opdracht

• StelLibreOfficezodanigindateendocumentautomatischals.docxopgeslagenwordt.

• Maakeenprintscreenvandezeinstellen.

• Plakdezeprintscreenbijinhetdocument Opdracht_1.docx uithetvorigeblok.

Calc

Wegaaneenanderpakketbekijkenwaarvanjealsservicedeskmedewerkerkennismoethebben:Calc. CalcishetspreadsheetvanLibreOffice(watExcelisvoorMicrosoft).

• OpenopnieuwLibreOfficeenklikopWerkblad,bekijkdetipsofklikdezeweg.

WaarschijnlijkhebjealenigekennisvanExcel.OmteervarendatCalcerglijktopExcelmaarhettoch‘even wennen’isgaanweeenkorte,eenvoudigeoefeningmaken.Zoekindemenu'svanCalcuithoejedeonderstaande opdrachtenmoetmaken.

• Neemonderstaandvoorbeeldover:

• CelB2t/mE2hebbenvoorwaardelijkeopmaak:alseencijferlagerisdaneen5,5wordtdecelrood(Opmaak – Voorwaardelijk – Voorwaarde).

• CelE2t/mE4berekenthetgemiddeldeoverdecijfersvanRekenen,NederlandsenEngels(zieafbeelding).

Figuur 4.6 Libre Office Calc.

Figuur 4.7 Gemiddelde berekenen.

IncelF2t/mF4staateen Als-functie die‘Gezakt’aangeeftwanneereencijferkleinerisdaneen5,5en‘Geslaagd’ inalleanderegevallen(via Fx vindjede Als-functie).

Figuur 4.8 De Als-functie.

• SlahetdocumentopalsOpdrachtCalc.ods

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

JezietdatCalsstandaardopslaatinhetopenformaat .ods. Excelslaatopals .xlsx bestand.ZoekuitofjeeenCalc bestandookkuntopslaanalseenExcelbestand.

• Plaateenprintscreenvandeopdrachtinhetdocumentdatjeindevorigeopdrachtgemaakthebt.

Ditisdelaatsteopdrachtvoorditdocument.

• Overlegmetjouwdocenthoejeditdocumentinlevertzodathetnagekekenkanworden.

4.5 Begrippen

Werkblad

BenamingvooreenpaginainCalc.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Extensie

De'achternaam'vaneendocumentwaaraanhetbesturingssysteemkanzieninwelketoepassinghetdocument geopendmoetworden.

Spreadsheet

Eenelektronischrekenblad

4.6 Testjekennis

Opdracht17

BeantwoordonderstaandevragenomtetestenofjevoldoendekennishebtvanLibreOffice.

HoeheetdetekstverwerkenvanLibreOffice?

Writer.

Calc.

Presentatie.

Formule.

Opdracht18

HoeheethetrekenbladvanLibreOffice?

Writer.

Calc.

Presentatie.

Formule.

Opdracht19

WatisLiberation?

Eenclosedsourcelettertype.

Geenbestaandlettertype.

Eenvrijtemakenlettertype.

HetstandaardlettertypevanWriter.

Opdracht20

WatishetstandaardformaatwaarinWriterdocumentenopslaat?

.odf

.xls .xlsx .odt

Opdracht21

IseenbestandvanOpenOfficeuitwisselbaarmetMicrosoftOffice?

Ja,beideOfficepakkettenkunnenmetbeideformatenomgaan.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Nee,OpenOfficekangeenMicrosoftopenen,andersomwel.

Nee,MicrosoftkangeenOpenOfficeopenen,andersomwel.

Nee,isnietuitwisselbaar.

Opdracht22

OnderwelkmenukunjeinWritereenvormzoalseensterinvoegen?

Bestand.

Bewerken.

Opmaak. Invoegen.

Opdracht23

Onderwelkmenukanikderegelafstandwijzigen?

Bestand. Bewerken. Opmaak. Invoegen.

Opdracht24

Watiseenextensievaneenbestand?

Eenback-upvaneenbestand.

Eenuitbreidingvaneenbestand.

Deverzamelingvangegevenszoalswanneereendocumenthetlaatstopgeslagenis.

De'achternaam'vaneendocumentzoals.pdf.

Opdracht25

Onderwelkmenukanikdeoptievindenomeenbestandstandaardals.docxopteslaan?

Invoegen.

Extra. Venster. Help.

Opdracht26

WelkMicrosoftprogrammakunjevergelijkenmetPresentatie?

Word.

Excel.

Access.

PowerPoint.

Opdracht27

WatisdebelangrijkstemogelijkheidvanCalc?

Berekeningenmaken.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Presentatiesmaken.

Formulesgrafischvormgeven.

Brievenmakenenbewerken.

Opdracht28

Calcheeftveelfuncties.WelkvandeonderstaandevindjeinCalc?

DefunctieAls.

DefunctieSom.

DefunctieGemiddelde.

Alledriebovenstaandefuncties.

Opdracht29

KunjeeencelinCalceenachtergrondkleurgevendieafhankelijkisvandeinhouddieindecelstaat?

Ja,datkanviavoorwaardelijkeopmaak.

Ja,datkanmaaralleenmetcijfers.

Nee,jekuntcellengeenkleurgeven.

Nee,jekuntalleeneenvastekleurgevenaaneencel.

Opdracht30

InwelkformaatslaatCalceenbladstandaardop?

.odf

.ods

.xls

.xlsx

Opdracht31

Calciseenrekenprogramma.Hoenoemenwezo'nprogrammaookwel?

Spreadsheet.

Presentatieprogramma.

Cijferverwerker.

Formule-notatieprogramma.

4.7 Praktijkopdrachten

Opdracht32 Praktijkopdracht

JehebtveelgeleerdoverinstellingeninLibreOffice.Tijdensdeoefeningenhebjeeendocumentbijgehouden. Controleerofhetaanonderstaandevoorwaardenvoldoetenleverhetin.

Inhetdocumentzijnverwerkt:

• Jouwnaam;

• DebegintekstvandithoofdstukinlettertypeUbuntu14;

• Cursiefenvetgedruktealinea's;

• DewoordenOffice-pakketgroengearceerd;

• EenlogovanLibreOffice;

• EenprintscreenwaarinjelaatziendatLibreOfficeautomatischals.docxopslaat;

• EenprintscreenwaarinjelaatziendataanhetmenuBestandeenknopAfdrukvoorbeeldtoegevoegdis;

• EenprintscreenvanCalcwaarindeAls-functiegebruiktisomaantegevenbijwelkcijferGezaktofGeslaagd vantoepassingis;

4.8 Terugblik

Opdracht33 Terugblik

Zeteenkruisjeindekolomdievoorjouvantoepassingis.

Beoordelingscriteria

KennisnemenvanverschillendeOffice-pakketten.

LibreOfficelerenkennen.

Omgaanmetgebruikersvragen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Nee Ja

Opdracht34 Terugblik

Denknaoverwatjehebtgedaaninditblok.

a. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

1.

2.

b. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderswiltdoen.

1.

2.

c. JehebtLibreOfficelerenkennenengewerktmetWriterenCalc.Metwelkvandepakkettenzoujenog uitgebreiderkenniswillenmaken?

d. Vraagjedocenten/ofleermeesteromfeedback.

Tops:

Tips:

4.9 Toets

Opdracht35

OnderstaandevragentoetsenjouwkennisoverLibreOffice.

WatisWriter?

Eentekstverwerker.

Eenrekenprogramma.

Eenpresentatieprogramma.

Eenformule-notatieprogramma.

Opdracht36

WatisCalc?

Eentekstverwerker.

Eenrekenprogramma.

Eenpresentatieprogramma.

Eenformule-notatieprogramma.

Opdracht37

WelklettertypestaatstandaardinWriteringesteld?

TimesNewRoman. Helvetica.

Arial.

Liberation.

Opdracht38

WelkbestandsformaatkanWriteropenen? .odt

.docx

.pdf

Alledriebovenstaandeopties.

Opdracht39

InwelkbestandsformaatslaatWriterstandaardeendocumentop? .odt

.ods

.doc

.docx

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht40

MetwelkprogrammaisCalcuitwisselbaar?

PowerPoint.

Math.

MicrosoftAccess.

MicrosoftExcel.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht41

KunjedeonderdelenvaneenmenuinWriteraanpassen?

Ja,datkan.

Ja,maaralleendoordesysteembeheerder.

Nee,opeenpaarhelekleineaanpassingenna.

Nee,demenu'sliggenvast.

Opdracht42

Eenwerkbalkiseenbalkmetpictogrammen.HoeheetdebalkdieinWriterenCalchelemaalrechtsinhetbeeld verschijntendiejeaan-enuitkuntzetten?

Lint.

Formulebalk.

Taakbalk. Zijbalk.

Opdracht43

OnderwelkmenukunjeinWriterderegelafstandinstellen?

Venster.

Formulier.

Tabel.

Opmaak.

Opdracht44

KunjeopeenWindowscomputerookhetopensourceprogrammaLibreOfficeinstalleren?

Ja,maardanheethetOpenOffice.

Ja,LibreOfficeiserookvoorWindows.

NietopWindows,welomMacOS.

Nee,LibreOfficeisalleenvoorLinux.

Opdracht45

WatzijnfunctiesinCalc?

Celkleur,letterkleur,rand,uitlijning.

Lint,zijbalk,werkbalk,werkblad.

Als,Som,Gemiddelde,Verschil.

Beeld,Bestand,Bewerken,Invoegen.

Opdracht46

WatisvoorwaardelijkeopmaakinCalc?

DemogelijkheidomonderbepaaldevoorwaardenCalcteopenen.

DemogelijkheidomeenmenuinCalcaantepassen.

Demogelijkheidomeencelopmaak(zoalseenkleurtje)meetegevendieafhankelijkisvandewaardeineen cel.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Demogelijkheidomvoorwaardentestellenaaneengebruikerzodatdezegebruikeropmaakwelofnietmag gebruiken.

Opdracht47

ZoujeLibreOfficekunnengebruikenalsvervangervoorMicrosoftOffice?

Ja,hetisexacthetzelfdeprogramma.

Ja,heelveelfunctiesvanMicrosoftOfficezittenookinLibreOffice.

Nee,LibreOfficeheeftzoveelmindermogelijkhedendathetnietalsvervangergebruiktkanworden.

Nee,LibreOfficeisechtheelietsanders.

Opdracht48

Welkestellingisjuist?

EenmenuinLibreOfficekunjehelemaalaanpassen.

EenmenuinLibreOfficekanalleendooreensysteembeheerderaangepastworden.

EenmenuinLibreOfficeligtvastenkunjenietaanpassen.

Opdracht49

KunjeeenCalceneenWriterdocumentopslaanals.pdf?

WriterwelmaarCalcniet.

Jadatkan.

Nee,datmoetviaeenanderprogramma.

AlleenalsjeeenPDF-drivergeïnstalleerdhebt.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Blok5

MacOSeniOS

MacOseniOSzijnbesturingssystemendiewordengemaaktdoorApple.Hetverschiltussendesystemenisdat MacOsisbedoeldvoordesktopseniOSvoormobieleapparaten,zoalsiPhonesofiPads.Omdatzebeidevan dezelfdemakerzijnenveelovereenkomstenhebben,behandelenwebeideinditblok.

Leerdoelen

1. JekuntwerkenmetdegebruikersinterfacevanMacOseniOS.

2. JekuntgebruikmakenvandeAppStore.

3. Jekuntvoor-ennadelenvanMacOsnoemen.

4. JekuntdeverschillentussenMacOseniOSbenoemen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht1 OriëntatieopdrachtMacOSeniOS

HebjezelfeenApple-machinemetMacOs?Legdanuitwaaromjeditapparaatgekochthebtennieteenander besturingssysteem.Watwarenjeoverwegingen?Hoekijkjedaarnagebruikopterug?Watbevaltjewelaanje computerenwatniet?

HebjezelfgeenApplemetMacOs?LegdanuitwaaromjeeenanderemachinegekochthebtennieteenApple. Watwarenjeoverwegingen?Hoekijkjedaarnagebruikopterug?Watbevaltjewelaanjecomputerenwatniet?

KijkofeenstudiegenooteenApplemetMacOsheeftenwaterandersisdanbijjeeigenbesturingssysteem.Of omgekeerd:AlsjeeenApplemetMacOshebt,vergelijkdanmeteenstudiegenootdieeenanderbesturingssysteem heeftwathetverschilis.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

5.1 OpdrachtensetKennismakenmetMacOs

Opdracht2 InleidingenGebruikersinterface

RaadpleegzonodigdetheorieoverKennismakenmetMacOS.

a. WathebjenodigomMacOslegaaltekunnendraaien?

Eenlaptop

Eencomputer

Hardware

HardwarevanApple

b. ZietdemenubalkvanMacOseraltijdhetzelfdeuit?

c. WelkonderdeelisvergelijkbaarmetdeVerkennerinWindows?

Opdracht3 DeAppStore

a. WatisdeAppStore?

DedigitalewinkelvanApple

DewinkelwaarjeproductenvanApplekuntkopen

DeplekwaarApplejedocumentenopslaat

DeplekwaarApplejeappsbewaart

b. WatishetvoordeelvanhetdownloadenvanappsuitdeAppStore?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

c. NoemdrieredenenwaarommensendenkendatergeenvirussenvoorApple-apparatenbestaan.

5.2 OpdrachtensetMacOSinstalleren

Opdracht4 Maccomputers

RaadpleegzonodigdetheorieoverMacOSinstalleren.

a. HoekomthetdatMacOsendehardwarezogoedsamenwerken?

Hetzijngewoongoedecomputers

MacOspastzichaanaandehardwareindecomputer

DehardwarepastzichaanaanMacOs

BeidezijnontworpendoorApple

b. HoekomthetdatMac-computersheelgoedeprestatiesenstabiliteitleveren?

c. WelkeviernadelenkentMacOs?

Opdracht5 DeinstallatievanMacOS

a. MacOskanwordengeïnstalleerd….

Opiederecomputer

OpeenWindows-computer

OpeenApple-computer

OpeenLinux-computer

b. WaarkunjeandereversievanMacOsdownloaden?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

c. Waarommoetjeeenback-upmakenvanjebestandenvoorjeMacOsopnieuwinstalleert?

d. Leghetverschiluittusseneenschoneinstallatieeneenupgrade-installatie.

Opdracht6 DetoekomstvanMacOS

a. WatzijnaltijdbelangrijkeaandachtspuntengeweestvoorApple?

Deprijsvandeproducten

Beveiligingenprivacy

Vormgevingvandeapparaten

Marketing

b. Welkeontwikkelingspeelteensteedsgrotererolinonzetijd?

c. WatisdeM1-chip?

5.3 OpdrachtensetiOS

Opdracht7 iOS

RaadpleegzonodigdetheorieoveriOS.

a. VoorwelkeschermenisiOSgemaakt?

Gebogenschermen

Klapschermen

Aanraakschermen

Desktop-monitoren

b. WatishetverschiltussendegebruikersinterfacevanMacOseniOS?

c. WanneerwerdiOSgeïntroduceerd?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht8 GebruikersinterfaceiOS

a. Welkeinteractiemogelijkheidbestaat niet iniOS?

Dubbelklikken

Tikken

Veegbeweging

Knijpen

b. WaarkunjehetDockvindeniniOS?

c. HoeheetdespraakgestuurdedigitaleassistentvanApple?

5.4 TheorieMacOS

KennismakenmetMacOS

Inleiding

MacOsiseenbesturingssysteemvanApple.HetdraaitinprincipealleenopMac-computers,hoewelhetmetenige moeite,bijvoorbeeldviaeenvirtuelemachine,welmogelijkisomhetookopanderepc’stedraaien.OmMacOs legaaltekunnengebruikenishetnoodzakelijkomookhardwarevanAppletekopen.

WaarWindowsopdesktopswereldwijdeenmarktaandeelvan73%heeft,draaitMacOsop16,1%vandecomputers wereldwijd.

Geschiedenis

In1984kwamApplemetdeeersteMacintosh-machine.Diehadeenbesturingssysteemdat‘System1’heette.

System1hadeengrafischeuserinterface,watindietijdhelemaalnieuwwas.Datbesturingssysteemkreeg diversenieuwereleasestussen1984en2001.IndatlaatstejaarwerdMacOsXuitgebracht.Datwaseengeheel nieuwontworpenbesturingssysteem,gebaseerdopUNIX.

In2016kwamMacOs,datvoortborduurdeopOSX.Denaamwasmeerinlijnmethetoverigeproductaanbodvan Apple.SindsdienzijnerverschillendeupdatesgeweestmetnamenalsMojave,CatalinaofBigSur.In2023verscheen MacOs14metdenaamSonoma.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 5.1 System 1

Degebruikersinterface

DegebruikersinterfacevanMacOsisontworpenvoorgebruiksgemak,efficiëntieeneenfraaiuiterlijk.

HetbureaubladishethoofdschermvanMacOs,waarjesnelkoppelingennaarbestanden,mappenenprogramma's kuntvinden.Hetiseenomgevingwaarjegemakkelijkkuntwerkenenmultitasken.Jekunthetbureaublad aanpassendooritemsteslepenenneertezetten,enjekuntookachtergrondeninstellenomhetbureaubladaan tepassenzoalsjijdatwilt.

Bovenaanhetschermvindjedemenubalk,eenbalkdietoegangbiedttotverschillendemenu'senfunctiesvan hetsysteemendeactieveapplicatie.Hierkunjedetijdendatumbekijken,hetgeluidregelen,toegangkrijgen totwifi-instellingen,ennogveelmeer.Demenubalkpastzichaanafhankelijkvanwelkeapplicatiejeopdat momentgebruikt,waardoorjealtijdsneltoeganghebttotoptiesdievantoepassingzijnvoorwatjeopdatmoment doet.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 5.2 MacOs Sonoma

Figuur 5.3 Menubalk

HetDockiseencentraalonderdeelvandeMacOs-gebruikersinterface.Hetbevindtzichonderaanhetschermen bevatpictogrammenvoorveelgebruikteapplicatiesenprogramma's.Dooropeenpictograminhetdockte klikken,kunjesneldebijbehorendeappstarten.Jekunthetdockaanpassendoorappstoetevoegenofte verwijderen,enjekuntdegrootteervanaanpassenaanjevoorkeuren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Alsjemeerschermruimtenodighebtofeenopgeruimderuiterlijkwilt,kunjeervoorkiezenomhetDockte verbergenwanneerhetnietingebruikis.Ditdoejedoornaar'Systeemvoorkeuren'tegaan,vervolgensnaar 'Dock'tegaanendaardeoptie'Automatischverbergenentonen'inteschakelen.HierdoorverdwijnthetDock uithetzichttotdatjejemuisnaardeonderkantvanhetschermbeweegt.

EenhandigefunctievanhetDockisStacks,waarmeejegeorganiseerdemappenkuntmakenvoorsnelkoppelingen naarbestanden.AlsjebijvoorbeeldeenmapmetdocumenteninhetDocksleept,zaldezeautomatischworden omgezetineenStack.WanneerjeopdeStackklikt,wordteenrasterweergavevandebestandenindemap getoond,waardoorjesnelhetgewenstebestandkuntvindenenopenen.

HetDockbiedtverschillendeaanpassingsmogelijkhedenenvoorkeurendiejekuntinstellennaarjouwwensen. Zokunjebijvoorbeelddegroottevandepictogrammenaanpassen,deweergaveoptieswijzigen,enzelfsdepositie vanhetDockverplaatsennaardelinker-ofrechterkantvanhetscherm.Dezeaanpassingenkunjevindenen instellenvia'Systeemvoorkeuren'envervolgens'Dock'.

BestandsbeheerinMacOsdoejemetFinder,vergelijkbaarmetVerkennerinWindows.Hiermeekunjebestanden enmappenopjecomputerbekijken,organiserenenopenen.Finderbiedtookzoekmogelijkheden,waarmeeje snelspecifiekeitemskuntvinden.Mettabbladenenhetvoorvertoningsvensterkunjesneldoorjebestanden bladeren.

AandelinkerkantvanhetFinder-venstervindjedenavigatiekolom,waarjesneltoeganghebttotverschillende plekkenopjesysteem,zoalsjethuismap,Documenten,Bureaubladenmeer.Jekuntooksnelkoppelingen toevoegennaarveelgebruiktelocaties,zodatjeermetéénkliknaartoekuntgaan.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

DeFinderbiedtverschillendeweergaveoptiesomjebestandenopverschillendemanierentebekijken.Jekunt kiezentussenpictogramweergave,lijstweergave,kolomweergaveencoverflowweergave,afhankelijkvanje voorkeurenendeaardvandebestandendiejebekijkt.Jekuntookdegroottevanpictogrammenaanpassenen sorteeropdrachtentoepassenomjebestandenteordenen.

Figuur 5.4

Dock

OokkentdeFindereenhandigevoorbeeldweergavewaarmeejesneldeinhoudvaneenbestandkuntbekijken zonderhetteopenen.Hiermeekunjebijvoorbeelddeinhoudvaneendocument,afbeeldingofvideobekijken voordatjehetopent.Ditkanhandigzijnomsneltebepalenofeenbestandhetjuisteisvoordatjehetopent.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

MetdeFinderkunjebestandendelenenverbindenmetandereapparatenengebruikers.Jekuntbijvoorbeeld bestandendelenviaAirDrop,waarmeejedraadloosbestandenkuntverzendennaarandereMacs,iPhones,iPads ofiPodTouch-apparatenindebuurt.Jekuntookbestandendelenviae-mail,Berichten,iCloudDriveenandere clouddiensten.

MissionControliseenfunctievanMacOswaarmeejeeenoverzichtkuntkrijgenvanalleopenvenstersenapps opjecomputer.MetMissionControlkunjesneltussenverschillendeprogramma'sschakelenenjeschermruimte beheren.Spacessteltjeinstaatomverschillendevirtuelebureaubladentehebben,zodatjejewerkkunt organiserenentussentakenkuntschakelenzonderafleiding.

JekuntMissionControlopverschillendemanierenopenen,afhankelijkvanjevoorkeurendeinstellingenvanje Mac.EenvandemeestgebruiktemethodenisdooropdeMissionControl-toetstedrukkenopjetoetsenbord, diemeestalwordtaangeduidmeteenpictogramvandrieoverlappendevensters.Jekuntookeentrackpadgebaar gebruiken,zoalshetvegenmetdrieofviervingersomhoogophettrackpad,ofeenmuismeteenspecialeknop.

MetMissionControlkunjeapplicatievensterseenvoudigverplaatsentussenverschillendebureaubladenen spaces.Jekuntvenstersslepenenneerzettenomzeteverplaatsennaareenanderebureaubladruimte,ofze vastzettenaanderandvanhetschermomzeopvolledigschermtezettenofnaastanderevenstersteplaatsen metdefunctie'SplitView'.

Figuur 5.5 Finder

Figuur 5.6 Mission control

MetLaunchpadkunjealjegeïnstalleerdeapplicatiesbekijkenenopenen.Hetbiedteenweergavevanaljeapps, vergelijkbaarmetdeindelingopeensmartphoneoftablet.MetLaunchpadkunjesneldoorjeappsbladeren,ze organisereninmappenennieuweappsinstallerenvanuitdeAppStore.

Launchpadisontworpenomhetgemakkelijkertemakenvoorgebruikersomhungeïnstalleerdeappstevinden, teopenenentebeheren,vooralvoordiegenendiegewendzijnaanhetgebruikvansmartphonesentablets. Launchpadlaateenrasterweergavezienvanallegeïnstalleerdeapps,vergelijkbaarmetdeindelingvanappsop iOS-apparatenzoalsdeiPhoneeniPad.

JekuntLaunchpadopverschillendemanierenopenen:

ViahetDock:JekuntLaunchpadopenendoorteklikkenophetLaunchpad-pictograminhetDock.Hetpictogram lijktopeenraketenismeestaltevindenaandelinkerkantvanhetdock.

ViadeF4-toets(ofMissionControl-toetsopsommigetoetsenborden):AlsjeeenMacBookofeen Apple-toetsenbordgebruikt,kunjeLaunchpadopenendooropdeF4-toetstedrukken.Opsommigetoetsenborden isdezetoetsgelabeldalsMissionControl.

ViahetTrackpad:AlsjeeenMacBookmeteentrackpadgebruikt,kunjeLaunchpadopenendoormetduimen drievingersnaarboventevegen.DitactiveertdeMissionControl-weergave,waarinjeLaunchpadkuntselecteren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

ViaSpotlight-zoekopdracht:JekuntookLaunchpadopenendoorSpotlightteactiveren(meestaldoorop Command+Spatiebalktedrukken)en'Launchpad'intetypen.WanneerLaunchpadwordtweergegeveninde zoekresultaten,kunjeeropklikkenomhetteopenen.

ZodrajeLaunchpadhebtgeopend,verschijntereenrasterweergavevanaljegeïnstalleerdeapps.Jekuntdoor deverschillendepagina'sbladerendoornaarlinksofrechtstevegen(ofdooropdepaginabollenonderaante klikken).Jekuntookeenbepaaldeappvindendoordezoekfunctietegebruiken.Typgewoondenaamvande appinhetzoekvakbovenaanenLaunchpadzaldeovereenkomenderesultatenweergeventerwijljetypt.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Launchpadbiedtverschillendemanierenomjeappsteorganiseren:

Mapjesmaken:Jekuntappsgroepereninmapjesdooreenapp-pictogramopeenanderteslepen.Hierdoor wordtautomatischeenmapgemaaktmetdegeselecteerdeappserin.Jekuntdenaamvanhetmapjewijzigen dooreropteklikkeneneennieuwenaamintevoeren.

Appsverplaatsen:Jekuntappsverplaatsennaarverschillendepagina'sinLaunchpaddoorzevasttepakken enteslepennaardeplekdiejewilt.Zokunjeappsordenenopeenmanierdievoorjoulogischis.

Appsverwijderen:Alsjeeenappwiltverwijderen,kunjehetapp-pictogramingedrukthoudentotdatalle pictogrammenbeginnentewiebelen.Klikvervolgensophet"x"-pictogramindehoekvandeappdiejewilt verwijderenenbevestigdatjeinderdaadwiltverwijderen.

Launchpadbiedtverschillendevoordelenvoorgebruikers,waaronder:

Eenvoudigetoegangtotapps:MetLaunchpadkunjesnelaljegeïnstalleerdeappsvindenenopenenvanaféén centralelocatie.

Gebruiksgemak:VoorgebruikersdiebekendzijnmetiOS-apparaten,biedtLaunchpadeenvertrouwdeinterface voorhetbeherenvanappsophunMac.

Organisatie:Doorappstegroepereninmapjesenzenaarverschillendepagina'steverplaatsen,kunjejeapps organiserenopeenmanierdiejijhandigvindt.

Snelzoeken:DezoekfunctievanLaunchpadmaakthetgemakkelijkomsneleenbepaaldeapptevinden,zelfs alsjehonderdenappshebtgeïnstalleerd.

HetcontrolepaneelvanMacOsisSysteemvoorkeuren,waarjeverschillendeinstellingenvanjeMackuntaanpassen. Hierkunjeinstellingenvoornetwerk,geluid,beeldscherm,privacyenbeveiligingvindenenaanpassen.Hetis handigomvertrouwdterakenmetdeverschillendeoptiesinSysteemvoorkeuren,zodatjejecomputerkunt aanpassenaanjepersoonlijkevoorkeurenenbehoeften.

SysteemvoorkeureniseentoepassingdiestandaardwordtmeegeleverdmetMacOsendientalseencentrale locatievoorhetaanpassenvanverschillendeinstellingenenvoorkeurenopjeMac-computer.

Algemeen bevatverschillendebasis-instellingenvoorjeMac-computer.Hierkunjebijvoorbeelddestandaardapp voorhetopenenvandocumenteninstellen,degroottevandescrollbalkenaanpassenofdeknoppenvoor minimaliserenenmaximaliserenaanpassen.

Beveiliging en Privacy geeftverschillendemogelijkhedenvoorhetbeherenvandebeveiligingenprivacyvanje Mac.Jekunthieronderandereinstellingenvindenvoorhetbeherenvantoegangsrechtenvoorapps,het inschakelenvanfirewallbescherming,hetbeherenvanbestandstoegangsrechtenenhetbeherenvan privacyvoorkeurenzoalslocatietoegangencamera-enmicrofoontoegang.

In Netwerk kunjeverschillendenetwerkinstellingenopjeMacaanpassen.Hierkunjebijvoorbeeldverbinding makenmetwifi-netwerken,netwerkvoorkeurenconfigureren,VPN-instellingentoevoegenenbeheren,enmeer.

Bij Geluid kunjeverschillendegeluidsinstellingenaanpassen,zoalshetvolume,deinvoer-enuitvoerapparaten, systeemgeluiden,engeluidsvoorkeurenvoorspecifiekeapps.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Beeldscherm biedtmogelijkhedenvoorhetaanpassenvandebeeldscherminstellingenopjeMac.Hierkunje bijvoorbeeldderesolutieenschermverversingssnelheidaanpassen,dehelderheidenkleurkalibratieinstellen, enschermbeveiligingsinstellingenconfigureren.

In Time Machine vindjeoptiesvoorhetinstellenenbeherenvanback-upsopjeMacmetbehulpvanTimeMachine. HierkunjebijvoorbeeldeenTimeMachine-back-upschijfselecteren,back-upvoorkeurenconfigurerenen handmatigeback-upsuitvoeren.

Figuur 5.7

Launchpad

DaarnaastzijnernogveelmeermogelijkhedenomjeMacaantepassenofintestelleninSysteemvoorkeuren.

HetBerichtencentrumiseencentralelocatievooraljemeldingenenwidgets.Hierkunjemeldingenbekijkenvan verschillendeappsenwidgetsvoorbijvoorbeeldhetweer,jeagendaenmeer.Notificatiesverschijnenooktijdelijk inderechterbovenhoekvanjescherm,zodatjesnelopdehoogtebentvanbelangrijkeinformatie.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 5.8 Systeemvoorkeuren

MacOskentook‘continuïteitsfuncties’dieintegratiebiedentussenjeMacenandereApple-apparaten,zoals iPhone,iPadenAppleWatch.Hiermeekunjebijvoorbeeldtelefoongesprekkenensms-berichtenopjeMac ontvangen,bestandendelenviaAirDropennaadloosdoorgaanmetbrowsenofwerkentussenverschillende apparaten.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 5.9 Berichtencentrum

Figuur 5.10

Continuïteitsfunctie

DeAppStore

DeAppStoreiseendigitalewinkelvanApplediebeschikbaarisopMacOs,iOS,iPadOSenwatchOS.Hetbiedt gebruikersdemogelijkheidomsoftwareapplicatiestedoorzoeken,tedownloadenenteinstallerenophun apparaten.VoorMacOsbiedtdeAppStoreveelapps,vanproductiviteitstoolstotgamesenvaneducatieveapps totcreatievesoftware.

ToegangtotdeAppStoreinMacOsiseenvoudig:

• ViahetDock:JekunthetAppStore-pictogramgebruikenomdeAppStoreteopenen.

• ViaSpotlight-zoekopdracht:JekuntdeSpotlight-zoekfunctiegebruikendoortegelijkertijdopCommand+ Spatiebalktedrukkenen"AppStore"intetypen.KlikopdezoekresultatenomdeAppStoreteopenen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• ViadeLaunchpad:AlsjedeAppStoreinjeLaunchpadhebtstaan,kunjehemdaarookopenen.

DeAppStoreisonderverdeeldinverschillendeafdelingenomgebruikerstehelpenbijhetvindenvandegewenste apps:

• Startpagina:DitisdepaginadiejezietwanneerjedeAppStoreopent.Hettoontaanbevolenapps, aanbiedingen,trendingappsenmeer.

• Categorieën:HiervindjeappsgegroepeerdopcategorieënzoalsProductiviteit,Sociaal,Entertainment, Games,ennogveelmeer.Ditmaakthetgemakkelijkomappstevindendievoorjouinteressantkunnenzijn.

• TopCharts:Dezesectietoontdepopulairsteappsopbasisvandownloads,beoordelingenenanderecriteria.

• Updates:HierkunjeupdatesvindenvoorappsdiejealhebtgeïnstalleerdopjeMac.

• Zoeken:Metdezoekfunctiekunjegerichtzoekennaarspecifiekeappsopnaam,ontwikkelaaroftrefwoord.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

HetisnietmoeilijkomietstedownloadeneninstallerenvanuitdeAppStore:

• Zoekdeapp:Gebruikdezoekfunctieofbladerdoordecategorieënomdegewensteapptevinden.

• Klikop"Download"of"Koop":Alsjeeengratisappwiltdownloaden,klikjegewoonop"Download".Als heteenbetaaldeappis,klikjeop"Koop"envolgjedeinstructiesomdeaankooptevoltooien.

• Wachtentotdedownloadisvoltooid:Afhankelijkvandegroottevandeappendesnelheidvanje internetverbindingkanhetevendurenvoordatdedownloadisvoltooid.

• Installeren:Zodradedownloadisvoltooid,wordtdeappautomatischgeïnstalleerdopjeMac.Jehoeftdaar zelfnietsvoortedoen.

EenvandevoordelenvanhetdownloadenvanappsuitdeAppStoreisdatzewordengecontroleerdopveiligheid enprivacyvoordatzewordengepubliceerd.Applevoertstrengebeveiligingscontrolesuitomervoortezorgen datappsveiligzijnvoorgebruikersomtedownloadenenteinstalleren.DaarnaastkunnengebruikersindeApp Storedebeoordelingenenrecensiesvananderegebruikersbekijkenomdekwaliteitvaneenapptebeoordelen voordatzedezedownloaden.

Figuur 5.11 App Store

HetisbehoorlijkveiligomappsteinstallerenvanuitdeAppStore.AlsjeappswiltinstallerendienietindeApp Storestaan,dankandatwel,maardanmoetjedataanpassenindeinstellingenvanjeMac.Destandaardinstelling isdatdatniettoegestaanis.Dataanpassennoemje‘jailbreaken’,vertaald:uitdegevangenisbreken.Datgeeft aanhoestrengdebeveiligingvanAppleis:hetvoeltsomsvoordegebruikeralseengevangenis,omdatjenormaal gesprokennietsvanbuitendeAppStorekuntinstalleren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

DeEuropeseUnieheeftpermaart2024deDigitalMarketsAct(DMA)ingevoerdomdemachtvanbedrijvenals AppleenGooglewatinteperken.VoorApplebetekentdatdatzijookappwinkelsvananderebedrijvenmoeten toestaan.Appleisdaarnietblijmeeenzalproberenomopeenminimalemaniertevoldoenaandeeisenvande DMA.Devraagisdanookinhoeverredegebruikersindekomendejarenhetverschilzullenmerken.

ErbestaateenwijdverbreidmisverstandonderveelmensendatApple-apparaten,zoalsMac-computersen iPhones,immuunzijnvoorvirussenenanderevormenvanmalware Ditmisverstandwordtvaakversterktdoor marketingcampagnesenbeweringenvanApplezelf.Apple-apparatenzijnweldegelijkvatbaarzijnvoormalware, zijhetinminderematedansommigeanderebesturingssystemen.

HoewelhetwaarisdatApple-apparatenmindervaakhetdoelwitzijnvanmalware-aanvallendanbijvoorbeeld Windows-computers,betekentditnietdatzevolledigimmuunzijn.Erzijnverschillendegevallengeweestwaarin Mac-computerseniPhoneszijngetroffendoorvirussen,Trojaansepaarden,ransomwareenanderevormenvan malware.

ErzijnverschillenderedenenwaaromhetmisverstandoverhetontbrekenvanvirussenvoorAppleisontstaan: • MarketingclaimsvanApple:Applestaatbekendomzijnmarketingcampagneswaarinwordtbenadruktdat Mac-computerseniPhonesveiligerzijndanandereapparaten.Hoewelerenigewaarheidinzit,kanhetverkeerd wordenbegrepenalseentotaleongevoeligheidvoormalware.

Figuur 5.12 Virus op Mac

• MinderDoelwit:VanwegehetkleineremarktaandeelvanApple-apparateninvergelijkingmetbijvoorbeeld Windows-computers,zijnzemindervaakhetdoelwitvanmalware-aanvallen.Ditheeftgeleidtothetmisverstand datApple-apparatengeenvirussenhebben.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• BeperkteVerspreidingvanMalware:ApplegebruiktstrengecontrolemaatregelenindeAppStoreenkent beveiligingsfunctieszoalsGatekeeperenXProtect,waardoorhetmoeilijkerwordtvoormalwareomdoorte dringentothetsysteemvanApple.DitheeftbijgedragenaandeindrukdatApple-apparatenveiligzijn.

IndeAppStorekunnengebruikershunaankoopgeschiedenisbekijken,gedownloadeappsopnieuwdownloaden, enupdatesvoorgeïnstalleerdeappsbeheren.Ditmaakthetgemakkelijkomjeappsup-to-datetehoudenente zorgendatjealtijddenieuwstefunctiesenbeveiligingspatcheshebt.OokkunjehierupdatesvoorMacOszelf vinden.

MacOsinstalleren

Maccomputers

EenvandebelangrijkstekenmerkenvanMac-computersisdegoedeintegratietussenhardwareenMacOs.Apple ontwerptzoweldehardwarealshetbesturingssysteem,waardoordienauwsamenwerkenenelkaaraanvullen. Ditzorgtvooreennaadlozegebruikerservaringwaarbijdehardwareensoftwareperfectopelkaarzijnafgestemd.

DoordienauwesamenwerkingtussenhardwareenMacOskunnenMac-computersheelgoedeprestatiesen stabiliteitleveren.Dehardwarecomponenten,zoalsdeprocessor,grafischekaart,geheugenenopslag,zijn zorgvuldiggeselecteerdenafgestemdomsamentewerkenmetMacOs.Ditzorgtvoorsoepeleprestaties,zelfs bijveeleisendewerkzaamhedenzoalsfoto-envideobewerking,grafischontwerpensoftwareontwikkeling.Om dezeredenziejevaakMac-computersinomgevingenwaarinveelwordtgewerktmetgrafischeelementen.

Figuur 5.13 Mac desktop

EenandervoordeelvandesamenwerkingtussenhardwareenMacOsisdeuitstekendecompatibiliteiten ondersteuningvoorhardwareapparaten.Applebiedtmeestalingebouwdedriversvoorveelvoorkomende hardwarecomponenten,waardoorplug-and-play-functionaliteitmogelijkisvoorrandapparatuurzoalsprinters, scanners,externehardeschijvenenmeer.DatmaakthetgemakkelijkvoorgebruikersomhunMac-computeruit tebreidenmetextrahardwarezonderzichzorgentehoevenmakenovercompatibiliteitsproblemen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

NaastaldezevoordelenzittenerooknadelenaanMac-computers:

• Prijs:EenvandemeestduidelijkenadelenvanApple-hardwareisdeprijs.Apple-productenstaanbekendom hunhogeprijskaartje,waardoorgebruikersmeteenbeperktbudgetzenietkunnenbetalen.

• Beperkteaanpassingsmogelijkheden:Apple-hardwarekentookminderaanpassingsmogelijkhedendan anderecomputers.Ditkaneenprobleemzijnvoorgebruikersdiegraaghunhardwarewillenaanpassenof upgradenvoorbepaaldetaken.

• Gebrekaancompatibiliteitmetandereapparaten:HoewelApple-hardwaregoedsamenwerktmetandere Apple-producten,kanhetsomsmoeilijkzijnomtecommunicerenmetapparatenvananderemerken.Ditkan problemenveroorzakenineenomgevingwaarinverschillendesoortenhardwarewordengebruikt.

• Beperktereparatiemogelijkheden:Applestaaterombekenddatzehunhardwarestrakcontrolerenen reparatiesbeperkentoterkendeserviceproviders.Ditkanleidentothogerereparatiekostenenlangere wachttijdenvoorgebruikersdieproblemenhebbenmethunapparaten.

NaastdenadelenvanMac-computersklevenerooknadelenaanMacOszelf,zoals:

• Beperktesoftwarecompatibiliteit:EenvandebelangrijkstenadelenvanMacOsisdebeperkte softwarecompatibiliteitinvergelijkingmetWindows.Sommigespecifiekesoftware,vooralinzakelijke omgevingen,ismogelijknietbeschikbaarvoorMacOs,watkanleidentotbeperkingenvoorgebruikersdie bepaaldeprogramma'snodighebbenvoorhunstudieofwerk.

• Mindergaming-opties:HoewelMacOssteedsmeergamingoptiesbiedt,zijnervoorWindowsveelmeer beschikbaretitelsenzijndeprestatiesvanWindowsbeter.Alsjeeenfanatiekegamerbent,kanMacOsslechts beperkteondersteuningvoorgamesbieden.

• Minderaanpassingsmogelijkheden:HoewelMacOseenintuïtiefengebruiksvriendelijkbesturingssysteem is,biedthetminderaanpassingsmogelijkhedendansommigeanderebesturingssystemenzoalsLinux.Ditkan frustrerendzijnvoorgebruikersdiegraagdieperindesysteeminstellingenduikenenhuncomputerwillen aanpassennaarhuneigenvoorkeuren.

• Afsluitingvanouderehardware:Applestaaterombekendouderehardwaresnelaftesluitenengeenupdates meertebiedenvoorouderemodellen.DitkanbetekenendatoudereMac-computersnietlangerondersteuning krijgenvoordenieuwsteversiesvanMacOs,watkanleidentotveiligheidsrisico'senbeperktefunctionaliteit.

DeinstallatievanMacOs

HetismogelijkomopeenbestaandeApple-computereennieuwereofandereversievanMacOsteinstalleren. DatkannietopeenanderecomputerdaneenApple,behalveineenvirtuelemachinemetdenodigeaanpassingen.

Alsjejebestaandesysteemwiltupdatenofupgraden,dankandatviaSoftwareupdate.MochtjeMacOsopnieuw willeninstalleren,dankunjedatdoenviaMacOsherstel.Datkunjeookgebruikenalsjemachinenietmeerkan opstartendooreenbeschadigdsysteem.

Wanneerjemachineergeschiktvooris,kunjeookeenandereversievanMacOsinstallerenviadeAppstore.Als degewensteversienietcompatibleismetjouwsysteem,danblijftdeoptievoordieversiegrijsenkunjedieniet installeren.

Figuur 5.14 Compatible

IndeAppStorestaateenaantalrecenteversiesvanMacOs.Alsjeeenoudereversiewiltinstalleren(dienatuurlijk welcompatiblemoetzijnmetjouwmachine),dankunjeeenMacOs-schijfkopiebestand(dmg)downloaden.

IneenbedrijfsomgevingwiljesomsopmeercomputerstegelijkofachterelkaarMacOsinstalleren.Indatgeval kunjeeenopstartbaarinstallatieprogrammamaken,watjedanveeltijdbespaart.

Deinstallatiekenteenaantalstappen:

Stap1:ControleerdeSysteemvereisten

VoordatjebegintmethetinstallerenvanMacOs,ishetbelangrijkomtecontrolerenofjeMac-computervoldoet aandesysteemvereistenvoordeversievanMacOsdiejewiltinstalleren.Dezesysteemvereistenkunnenvariëren afhankelijkvandeversievanMacOs,duszorgervoordatjedejuistespecificatiescontroleertopdewebsitevan Applevoordatjebegint.

Stap2:MaakeenBack-upvanJeGegevens

VoordatjeMacOsinstalleert,ishetverstandigomeenback-uptemakenvanaljebelangrijkegegevens.Ditkan wordengedaandoorgebruiktemakenvandeingebouwdeTimeMachine-back-upfunctievanMacOsofdoor handmatigeenback-uptemakenvanjebestandenopeenexternehardeschijfofindecloud.Opdezemanier kunjeervoorzorgendatjegegevensveiligzijn,zelfsalserietsmisgaattijdenshetinstallatieproces.

Stap3:DownloadMacOsInstaller

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

DevolgendestapisomhetMacOs-installatieprogrammatedownloadenvanuitdeAppStore.Alsjeeenoudere versievanMacOswiltinstalleren,kunjemisschiendeinstallatiekopiedownloadenvandeApple-website.Zorg ervoordatjeeenstabieleinternetverbindinghebttijdenshetdownloadenvandeinstaller,omdatditeengroot bestandkanzijn.

Figuur 5.15 Upgrade

Stap4:StartdeInstallatie

Zodrahetinstallatieprogrammaisgedownload,wordthetmeestalautomatischgestart.Alsdatnietzois,kunje hetinstallatieprogrammavindeninjemap'Programma's'eneropdubbelklikkenomhetteopenen.Volgvervolgens deinstructiesophetschermomhetinstallatieprocestestarten.

Stap5:SelecteerdeDoelschijf

TijdenshetinstallatieproceswordtjegevraagdomdedoelschijfteselecterenwaaropMacOsmoetworden geïnstalleerd.DitismeestaldeinternehardeschijfvanjeMac,tenzijjeervoorkiestomMacOsopeenexterne schijfteinstalleren.Zorgervoordatjedejuisteschijfselecteertvoordatjeverdergaat.

Stap6:KiesdeInstallatiemethode

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Jehebtmeestaltweeinstallatiemethodenomuittekiezen:eenschoneinstallatieofeenupgrade-installatie.Bij eenschoneinstallatiewordtMacOsgeïnstalleerdopeenleeggemaakteschijf,terwijlbijeenupgrade-installatie MacOswordtgeïnstalleerdoverjebestaandesysteem.Alsjeeenupgradeuitvoert,zorgerdanvoordatjeeen back-uphebtvanjebelangrijkegegevens,omdatdezemogelijkwordengewisttijdenshetproces.

Stap7:WachtopdeInstallatie

Zodrajedeinstallatiemethodehebtgekozen,zalhetinstallatieprocesbeginnen.TijdensditproceswordtMacOs gekopieerdnaardedoelschijfenwordenallebenodigdebestandengeïnstalleerd.ZorgervoordatjejeMactijdens ditprocesnietuitschakeltofonderbreekt,omdatditschadeaanjesysteemkanveroorzaken.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Stap8:VoltooideInstallatie

Zodradeinstallatieisvoltooid,wordtjegevraagdomenkelebasisinstellingenteconfigureren,zoalshetselecteren vanjelandenhetmakenvaneengebruikersaccount.Volgdeinstructiesophetschermomdezeinstellingenin testellenenklikvervolgensop'Voltooien'omhetinstallatieprocesafteronden.

Stap9:ControleerdeUpdates

Nadeinstallatieisheteengoedideeomtecontrolerenopeventuelesoftware-updatesdiebeschikbaarzijnvoor MacOs.DitkanwordengedaandoornaarhetApple-menutegaanenteklikkenop'AppStore'.Hierkunje controlerenopupdatesendezedownloadeneninstallerenomervoortezorgendatjesysteemup-to-dateismet denieuwstebeveiligingspatchesenfuncties.

Stap10:HerstelJeGegevens

Alsjeeenback-uphebtgemaaktvoordatjeMacOsinstalleerde,kunjenujegegevensherstellenvanafdeback-up. DitkanwordengedaanmetbehulpvandeTimeMachine-back-upfunctieofdoorhandmatigjebestandenterug tezettenvanafjeexternehardeschijfofcloudopslag.

DetoekomstvanMacOS

EenmogelijketoekomstigeontwikkelingvoorMacOsiseenverdereintegratiemetiOS,hetmobiele besturingssysteemdatdraaitopiPhoneseniPads.Appleheeftalstappengenomenomeennaadlozeervaring tussenMacOs-eniOS-apparatenmogelijktemaken,zoalsmetdeintroductievanfunctieszoalsHandoff,Continuity CameraenAirDrop.Indetoekomstkandezeintegratienogdieperworden,waardoorgebruikersnogmeernaadloos kunnenschakelentussenhunMacseniOS-apparaten.

Figuur 5.16 Installatieproces

BeveiligingenprivacyzijnaltijdbelangrijkeaandachtspuntengeweestvoorApple,endatzalnaarverwachting ookindetoekomstzozijn.WekunnenverwachtendattoekomstigeversiesvanMacOsnieuwebeveiligingsfuncties zullenintroducerenomgebruikerstebeschermentegenbedreigingenzoalsmalware,phishingen gegevensinbreuken.Ditkanondermeerdoordeintegratievangeavanceerdeversleutelingsstandaarden, verbeterdeauthenticatiemethodenenmeercontroleoverdeprivacy-instellingen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Kunstmatigeintelligentie(AI)speelteensteedsgrotererolinonzetijd,enMacOszalnaarverwachtinggeen uitzonderingzijn.Wekunnenverwachtendattoekomstigeversiesvanhetbesturingssysteemverbeterdeintegratie vanAIzullenbieden,waardoorgebruikersslimmereenmeergepersonaliseerdeervaringenkrijgen.Ditkanvariëren vanverbeterdespraakherkenningstechnologieëntotgeavanceerdesuggestiesenautomatiseringiningebouwde apps.

EenvandemeestopvallendeontwikkelingenindewereldvanAppleisdeovergangnaareigenchipsvoor Mac-computers,zoalsdeM1-chip.DatwasdeeersteeigenprocessorvanApple.Inmiddelsiseind2023de M3-processoropdemarktverschenen.IndetoekomstkunnenweverwachtendatMacOsverdereaanpassingen zalintroducerenomgebruiktemakenvandezenieuwehardwarearchitecturen,watkanleidentotverbeterde prestaties,energie-efficiëntieennieuwemogelijkhedenvoorontwikkelaars.

iOS

MacOseniOSwordenbeidegemaaktdoorApple.Applewilbeidebesturingssystemenzoveelmogelijkopdezelfde manierlatenwerken,zodatgebruikersmetbeidetypenbesturingssysteemgemakkelijkkunnenwerken.Veel dingendieoverMacOszijngezegd,gaanookopvooriOS.Tochzijnerverschillen.

Figuur 5.17 M1-chip van Apple

iOSishetbesturingssysteemdatwordtgebruiktopmobieleapparatenvanApple,metnamedeiPhone,deiPad endeiPodTouch.iOSisgemaaktvooraanraakschermenenbiedteengebruikerservaringdieisafgestemdopde beperkingenenmogelijkhedenvansmartphonesentablets.iOSgebruikenwehieralsverzamelnaamvoorApple besturingssystemenvoormobieleapparaten,zoalsiOS,iPadOSenwatchOS.Dezebesturingssystemenkennen zoveelovereenkomsten,dathetnietzinvolisomzeaparttebehandelen.

EenvandekenmerkenvaniOSishetstartscherm,waaropgebruikersappskunnenordenen,openenennavigeren metaanraakgebaren.iOSwordtgeleverdmeteenuitgebreidereeksingebouwdeapps,zoalsBerichten,Camera, KaartenenFaceTime,diedekernfunctionaliteitvandeiPhoneeniPaduitbreiden.DaarnaastondersteuntiOS veelappsdiebeschikbaarzijnviadeAppStore,waardoorgebruikerstoeganghebbentotduizendentoepassingen voorproductiviteit,communicatie,entertainmentenmeer.

BelangrijksteVerschillentussenMacOseniOS

• Apparaattype:HetbelangrijksteverschiltussenMacOseniOSligtinhettypeapparaatwaaropzeworden uitgevoerd.MacOsisontworpenvoordesktop-enlaptopcomputers,terwijliOSisgeoptimaliseerdvoor smartphonesentablets.

• Gebruikersinterface:HoewelbeidebesturingssystemenzijnontwikkelddoorAppleeneendezelfde ontwerpfilosofiedelen,verschillendegebruikersinterfacesvanMacOseniOSdoordeverschillende schermformatenen.MacOsmaaktgebruikvaneenmuisentoetsenbordvoordebediening,terwijliOSis gemaaktvooraanraakschermen.

• BeschikbareApps:MacOseniOSbiedenbeidetoegangtotveelapplicaties,maardebeschikbareappszijn vaakverschillendvanwegedeverschillendebehoeftenengebruiksomgevingenvandesktop-enmobiele gebruikers.SommigeappszijnalleenbeschikbaarvoorMacOs,terwijlanderespeciaalzijnontwikkeldvoor iOS.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• Multitasking:MacOsbiedtoverhetalgemeenmeergevorderdeondersteuningvoor daniOS,vanwegede krachtenveelzijdigheidvandesktop-enlaptopcomputers.MetMacOskunnengebruikersmeerderevensters enapplicatiestegelijkertijdopenenenbeheren,terwijliOSbeperkteremultitaskingmogelijkhedenbiedt vanwegedebeperkingenvanmobieleapparaten.

Figuur 5.18 iOS

• Aanpasbaarheid:MacOsbiedtoverhetalgemeenmeeraanpassingsmogelijkhedenengeavanceerdeinstellingen daniOS,waardoorgebruikersmeercontrolehebbenoverdelook,feelenfunctionaliteitvanhuncomputers. iOSisvaakmeerbeperktinaanpasbaarheid,hoewelgebruikersnogsteedsbepaaldedingenvanhunapparaten kunnenaanpassenviainstellingenenexterneapps.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

iOS,vroegerbekendalsiPhoneOS,werdvoorheteerstgeïntroduceerddoorApplein2007metdelanceringvan deorigineleiPhone.Hetwaseenvernieuwendbesturingssysteemdatgebruikmaaktevanaanraakbediening, waardoorgebruikerseengeheelnieuweervaringkregenmetmobieleapparaten.SindsdienheeftiOSverschillende versiesenupdatesdoorgemaakt,waarbijelkeversienieuwefuncties,verbeteringeninprestatiesen beveiligingsupdatesbracht.

DeontwikkelingvaniOSgingsamenmetdegroeienontwikkelingvanApple'sproductlijn,waaronderdeintroductie vandeiPadin2010,diehetbesturingssysteemnaareennieuwformaatbracht.Metdevoortdurendevernieuwing enverbeteringheeftiOSzichbewezenalseenvandemeestgeavanceerdeenveelzijdigemobiele besturingssystemendiebeschikbaarzijn.

DegebruikersinterfacevaniOS

EenvandemeestopvallendekenmerkenvaniOSisdegebruiksvriendelijkegebruikersinterface,zelfsvoor beginnendegebruikers.Hetstartschermbestaatuiteenaantalpictogrammen,dieappsvertegenwoordigen.Door opeenpictogramtetikken,openjedebijbehorendeapp.HetbedieningspaneelvaniOS,datvanafdeonderkant ofdebovenkantvanhetschermkanwordengeopend(afhankelijkvanhetapparaat),biedtsneltoegangtot veelgebruiktefunctieszoalsWi-Fi,Bluetooth,helderheidenmeer.

Figuur 5.19

Bedieningspaneel

Depictogrammenophetstartschermzijngeorganiseerdinroostersenkunnenovermeerderepagina'sworden verdeeld.Gebruikerskunnenappsookordeneninmappenomzegemakkelijkertekunnenvindenentoegangte krijgentotveelgebruikteapps.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Jekuntnaarlinksofrechtsvegenmetjevinger(swipen)omtussenpagina'stenavigeren.Jegebruiktook veegbewegingenomhetbedieningspaneel,meldingen,widgetsenanderefunctiesteopenen.Erzijnverschillende vormenvaninteractiebinnendeiOSGebruikersinterface:

• Tikken:TikkenisdemeestvoorkomendeinteractiebinnendeiOSgebruikersinterface.Dooropeenapp pictogram,knop,linkofanderinteractiefelementtetikken,kunnengebruikersactiesuitvoerenzoalshet openenvaneenapp,hetselecterenvaneenitemofhetbevestigenvaneenkeuze.

• Veegbewegingen:Veegbewegingenwordengebruiktomdoorlijstentescrollen,tussenpagina'stenavigeren, menu'steopenenenactiesuittevoeren.VeegnaarbenedenomhetmeldingencentrumofSpotlight-zoeken teopenen,veegnaarlinksofrechtsomtussenpagina'sophetbeginschermtenavigeren,enveegomhoog omhetbedieningspaneelteopenenofdeappkiezerteactiveren.

• Knijpenenspreiden:Knijpenenspreidenzijngebarendiewordengebruiktomin-enuittezoomenopinhoud, zoalsafbeeldingen,kaartenenwebpagina's.Doortweevingerssamenteknijpen,zoomjeuit,terwijljezeuit elkaarspreidtomintezoomen.Ditbiedtgebruikerseenintuïtievemanieromdeweergavevaninhoudaan tepassenaanhunvoorkeuren.

OmdeinstellingenvanjeiOS-apparaataantepassen,gajenaardeappInstellingenophetstartscherm.Hierkun jeonderandereWi-Fi-netwerkenbeheren,helderheidengeluidaanpassen,privacyinstellingenconfigurerenen nogveelmeer.Onderaanhetbeginschermbevindtzichhetdock,eenbalkwaarinjesnelkoppelingennaar veelgebruikteappskuntplaatsen.Standaardbevathetdockvierpictogrammen,maargebruikerskunnendit aanpassendoorandereappstoetevoegenofteverwijderen.Hetdockblijftzichtbaaropallepagina'svanhet beginscherm,waardoorgebruikersgemakkelijktoeganghebbentothunfavorieteapps,ongeachtwaarzezich

Figuur 5.20 Startscherm

bevinden.Spotlight-zoekenisdezoekmogelijkheidiniOS.Veegnaarbenedenvanafhetmiddenvanhet beginschermomSpotlight-zoekenteopenen.Hierkunnengebruikerssnelzoekennaarapps,contacten,berichten, e-mails,muziek,documentenenmeer.Spotlight-zoekenbiedtooksuggestiesopbasisvanrecenteactiviteiten gebruiktmachinelearningomdezoekresultatenteverbeterennaarmatejehetmeergebruikt.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

NetalsMacOsmaaktookiOSgebruikvandeAppStore,diewerdgeïntroduceerdsamenmetiOS.Hetgeeft gebruikerstoegangtoteenenormeselectievanapps,variërendvangamesenentertainmenttotproductiviteitstools eneducatieveprogramma's.DeAppStoreheeftnietalleendemanierwaaropwemobieleapparatengebruiken veranderd,maarheeftookeenheleindustrievanontwikkelaarsenondernemersaanhetwerkgezet.

SiriisdespraakgestuurdedigitaleassistentvanApple,geïntroduceerdmetiOS5.Gebruikerskunnennatuurlijke taalopdrachtengevenenvragenstellen,zoalshetverzendenvanberichtenenhetinstellenvanherinneringen tothetvindenvaninformatieopinternet.Siriheeftdemanierwaaropwemetonzeapparatencommuniceren veranderdenbiedtnieuwemogelijkhedenvoorspraakgestuurdeinteractie:jeverteltjeapparaatgewoonwatje wiltzondertehoeventypenofklikken.

Figuur 5.21 Spotlight

Figuur 5.22 Siri

Appleheeftaltijddenadrukgelegdopbeveiligingenprivacy,eniOSisgeenuitzondering.Hetbesturingssysteem bevatverschillendefunctiesentechnologieënomdegegevensvangebruikerstebeschermen,zoalsAppTransport Security,end-to-endversleutelingvaniMessageenFaceID/TouchIDvoorveiligeauthenticatie Applebrengt regelmatigupdatesuitvooriOSomfunctiestoetevoegen,bugsoptelossenendebeveiligingteverbeteren.Het isbelangrijkomdezeupdatesregelmatigteinstallerenomervoortezorgendatjeapparaatsoepelblijftwerken enbeveiligdistegenpotentiëlebedreigingen.

JezietdaterveelovereenkomstenzijntussenMacOseniOS,maardatertochookeenaantalverschillenis.Die hebbenmetnametemakenmethetmobielekaraktervanapparatenwaarvooriOSgemaaktis.Alsjeopstraat looptmetjeiPhoneofopdebankzitmetjeiPad,danishetniethandigomeenmuisoftoetsenbordtemoeten gebruiken.Alsjeaanjebureauzitvoorjestudieofschool,danisdatjuistwelhandig.Datverschilinbediening leidttothetbelangrijksteverschiltussenMacOseniOS.

5.5 Begrippen

Notificaties

Meldingen

Authenticatie

Deidentiteitvaneenpersoonmoetwordenbevestigd.

Compatibiliteit

Dathard-ensoftwareonderdelenmetelkaarkunnensamenwerken.

Configureren

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Aanpasseneninstellenvanjecomputerofonderdelendaarvan

Firewallbescherming

Eenfirewalliseensysteemdatjenetwerkofcomputerbeschermttegenmisbruikvanbuitenaf.

Grafischeuserinterface

Deomgevingwaarindegebruikereencomputerbedientdoormiddelvaneenmuis,vensters,menu's,knoppen enpictogrammen

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Kleurkalibratie

Jekleurenopjeschermzoinstellendatzezoveelmogelijkovereenkomendmetdeoriginelekleurvaneen afbeelding.

Malware

Eenverzamelnaamvoorschadelijkesoftware.

Resolutie

Descherptevanjebeeldscherm

Widget

Eenappdiemaareendingdoetendiedegebruikeraanofuitkanzetten,zoalseenweer-app.

5.6 Testjekennis

Opdracht9

WathebjenodigomMacOslegaaltekunnendraaien?

Eencomputer

Eenlaptop Hardware

HardwarevanApple

Opdracht10

WelkonderdeelinMacOsisvergelijkbaarmetdeVerkennerinWindows?

Finder

Dock

MissionControl

Launchpad

Opdracht11

WatisdeAppStore?

DeplekwaarApplejeappsbewaart

DewinkelwaarjeproductenvanApplekuntkopen

DedigitalewinkelvanApple

DeplekwaarApplejedocumentenopslaat

Opdracht12

WatishetvoordeelvanhetdownloadenvanappsuitdeAppStore?

DeappswerkenaltijdopiedereversievanMacOs

Zewordengecontroleerdopveiligheidenprivacy

Hetisgemakkelijk,wantjehoefteralleenopteklikken

HetisgoedkoperomdatAppledeStorezelfbeheert

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht13

HoekomthetdatMacOsendehardwarezogoedsamenwerken?

DehardwarepastzichaanaanMacOs

MacOspastzichaanaandehardwareindecomputer

Hetzijngewoongoedecomputers

BeidezijnontworpendoorApple

Opdracht14

WelkenadelenkentMacOs?Erzijnmeerdereantwoordengoed.

Weinigappsbeschikbaar

Beperktesoftwarecompatibiliteit

Mindergaming-opties

Geenvirusscanner

Onduidelijkevormgeving

Minderaanpassingsmogelijkheden

Afsluitingvanouderehardware

Opdracht15

AlsjeeenandereversievanMacOswiltinstallerenopjebestaandeApple-computer,dan….

KunjeeenwillekeurigeversiedownloadenuitdeAppStore

Moetjeeerstjecomputerformatteren

Moetdieversiecompatiblezijnmetjemachine

Kandatalleenalsheteennieuwereversieis

Opdracht16

Waarommoetjeeenback-upmakenvanjebestandenvoorjeMacOsopnieuwinstalleert?

Datgebeurtstandaardtijdensdeinstallatieprocedure

Appleisdatwettelijkverplichtomeendatalektevoorkomen

AnderskanMacOsdeinstallatienietafronden

Alserietsmisgaatbijdeinstallatiezijnjebestandendanveilig

Opdracht17

WatzijnaltijdbelangrijkeaandachtspuntengeweestvoorApple?

Vormgevingvandeapparaten

Beveiligingenprivacy

Deprijsvandeproducten

Marketing

Opdracht18

VoorwelkeschermenisiOSgemaakt?

Aanraakschermen

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Desktop-monitoren

Klapschermen

Gebogenschermen

Opdracht19

Welkeinteractiemogelijkheidbestaat niet iniOS?

Veegbeweging

Knijpen

Tikken

Dubbelklikken

Opdracht20

WatisSiri?

DeomgevingwaariniOSjebestandenopslaat

Despraakgestuurdeassistent

DevirtuelehulpindeAppStore

DeverkenneriniOS

5.7 Praktijkopdrachten

Opdracht21 PraktijkopdrachtMacOS

Jemoetvoorjestudieeennieuwecomputerkopen.Jegaatervoornamelijktekstenopschrijven,presentaties maken,informatiezoekenenprogramma’svanschoolopgebruiken.

ZoekuitwelkeAppledesktopvoorjouwdoelgeschiktzouzijn.Vertelopbasisvanwelkeargumentenjejekeus vooreenbepaaldeAppledesktophebtgemaakt.Noteerookdeprijsvandemachine.Zeteenafbeeldingvanhet apparaatbijdetekst.

ZoujeuiteindelijkkiezenvoordezedesktopofvooreenanderecomputermetWindowsofLinux?Waarom?

IntotaalmoetdetekstongeveereenhalveA4zijn,exclusiefdeafbeelding.Leverdietekstinbijjedocent.

5.8 Terugblik

Opdracht22 Terugblik

Zeteenkruisjeindekolomdievoorjouvantoepassingis.

Beoordelingscriteria

JekuntwerkenmetdegebruikersinterfacevanMacOseniOS.

JekuntgebruikmakenvandeAppStore.

Jekuntvoor-ennadelenvanMacOsnoemen.

Nee Ja

Beoordelingscriteria

JekuntdeverschillentussenMacOseniOSbenoemen.

Opdracht23 Terugblik

Denknaoverwatjehebtgedaaninditblok.

a. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

1.

2.

b. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderswiltdoen.

1.

2.

Nee Ja

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

c. GeefaanwatjehebtgeleerdoverhetverschiltussenMacOseniOS,enofjijnugenoegkennisvanMacOsen iOShebtopgedaanomeengebruikerverdertehelpen.

d. Vraagjedocenten/ofleermeesteromfeedback.

Tops:

Tips:

5.9 Toets

Opdracht24

WelkonderdeelinMacOsisvergelijkbaarmetdeVerkennerinWindows?

Menubalk

Launchpad Finder

Controlepaneel

Opdracht25

Welkprogrammakunjegebruikenomeenback-upvanjebestandentemakeninMacOs?

TimeMachine

MacOs-schijfkopiebestand

iBackup

BackupforMacOs

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht26

WatmoetjedownloadenalsjeeenoudereversievanMacOswiltinstalleren?

Eeninstallatietool

EenMacOs-schijfkopiebestand

EenrecentereversievanMacOsomlaterdeoudereversietekunneninstalleren

Eenopstartbaarinstallatieprogramma

Opdracht27

Bijeenschoneinstallatie…

Neemjeextravoorzorgsmaatregelenomhetprocesgoedtelatenverlopen.

ZetjeMacOszondervoorgeïnstalleerdeappsopeenschijf.

KomtMacOsoverjebestaandesysteemtestaan.

InstalleerjeMacOsopeenlegeschijf.

Opdracht28

MacOskanwordengeïnstalleerd….

OpeenApple-computer

OpeenLinux-computer

OpeenWindows-computer

Opiederecomputer

Opdracht29

WatisdeAppStore?

DewinkelwaarjecomputersvanApplekuntkopen

DehelpdeskvanApple

DedigitalewinkelvanApple

DehomepagevanApple

Opdracht30

WatishetvoordeelvanhetdownloadenvanappsuitdeAppStore?

Zewordengecontroleerdopveiligheidenprivacy

Jekuntzeeerstuitproberen

Hetisgratis

DeappswerkenookinoudereversiesvanMacOs

Opdracht31

WatzijnaltijdbelangrijkeaandachtspuntengeweestvoorApple?

Hetuiterlijkvandeapparaten

Eerlijkevoorlichtingaangebruikers

Demogelijkheidomhardwaretoetevoegen

Beveiligingenprivacy

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht32

Welkeinteractiemogelijkheidbestaat niet iniOS?

Spreken

Dubbelklikken

Spreiden

Tikken

Opdracht33

WaarkunjehetDockvindeniniOS?

NaastSpotlight

OnderInstellingen

Onderaanhetbeginscherm

IndeAppStore

Opdracht34

HoeheetdespraakgestuurdeassistentiniOS?

Bard

Siri

ChatGPT

GoogleAssistent

Opdracht35

WatisSpotlight?

Eenlichteplekrondomjevingeropeentouchscreen

DeplekindeAppStorewaarinteressanteappswordengepresenteerd

EenzaklantaarnopeeniPhone

DezoekmogelijkheidiniOS

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Blok6

Android

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Androidiseenbesturingssysteemvoormobieleapparaten.HetisgebaseerdopdeLinuxenisontworpenvoor touchscreensopmobieleapparatenzoalssmartphonesentablets.

Leerdoelen

1. JekunthetStartschermvaneenAndroidtelefoonaanpassen.

2. JekuntgebruikmakenvandeGooglePlayStoreopeenAndroidtelefoon.

3. JekuntdeinstellingenvaneenAndroidtelefoonaanpassen.

Opdracht1 OriëntatieAndroid

ZoekopinternetnaaraanbiedersvanAndroidtelefoons.Noteerminimaaltienmerken.Watisdegoedkoopste telefoondiejebenttegengekomenenwatisdeduurstetelefoondiejebenttegengekomen?Watzegthet prijsverschiljouoverdetelefoons?Leverhetantwoordinbijjedocent.

6.1 OpdrachtensetKennismakenmetAndroid

Opdracht2 Android

RaadpleegzonodigdetheorieoverKennismakenmetAndroid.

a. OpwelkeapparatenvindjehetbesturingssysteemAndroid?

Opgoedkopetelefoons

Opduretelefoons

Opmiddenklassetelefoons

Opaldezetelefoons

b. WatwashetoorspronkelijkedoelvanAndroidInc.voordathetwerdovergenomendoorGoogle?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

c. Hoeheettedeeerstecommerciëleandroid-telefoon?

Opdracht3 Startscherm

a. WaarkunjehetmeldingsgebiedvindenopAndroidtelefoons?

Aandebovenkantvanhetscherm

Aanderechterkantvanhetscherm

Aandelinkerkantvanhetscherm

Aandeonderkantvanhetscherm

b. NoemminstenstweedingendiejekuntaanpassenophetstartschermvanAndroid.

c. Hoenoemjedebalkdie(meestal)aandeonderkantvanhetschermstaatbijAndroid?

6.2 OpdrachtensetAndroidservices

Opdracht4 GooglePlayStore

RaadpleegzonodigdetheorieoverAndroidservices.

a. Hoeheetdeofficiëleapp-winkelvoorAndroid?

AppStore

AndroidStore

GooglePlayStore

MyPhoneStore

b. WatzijndebelangrijkstefunctiesvandeGooglePlayStore?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

c. Noemtweeandereapp-winkelsvoorAndroid.

Opdracht5 GoogleServices

a. WaaromzijndeGoogleServiceszodiepverweveninAndroid?

OmdatAndroidandersnietwerkt

OmdatAndroideigendomisvanGoogle

OmdatGoogledaarvoorbetaalt

Omdatergeenalternatievenvoorzijn

b. NoemvierGoogleServices.

c. WaaromzoujeopjeAndroidtelefoonwilleninloggenmetjeGoogle-account?

6.3 OpdrachtenAndroidfuncties

Opdracht6 BeveiligingsfunctiesopAndroid

RaadpleegzonodigdetheorieoverAndroidfuncties.

a. Waaromzetjeeenschermvergrendelingopjetelefoon?

Danzietniemandwatjeopjetelefoonhebtstaan

Danhebjeeenleukplaatjeopjescherm

Dankunjenietperongelukiemandbellen

Danvoorkomjedatonbevoegdentoegangkrijgentotjetelefoon

b. WaarzorgenApp-permissiesvoor?

c. WatdoetGooglePlayProtect?

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Opdracht7 Notificaties

a. Watzijnnotificaties?

Betaalopdrachten

Berichtenofmeldingen

UpdatesvanGoogleServices

MededelingenvandeGooglePlayStore

b. NoemdriesoortennotificatiesdiejekunttegenkomenopAndroid.

c. WatzijnSnelinstellingenopAndroid?

Opdracht8 Ingebouwdeapps

a. WelkeiseenstandaardingebouwdeappinAndroid?

Telefoon-app

Help-app

SamsungMail-app

OneDrive-app

b. WaarvoorisdeBerichten-appgemaakt?

c. LeghetverbanduittussendeCamera-appendeGalerij-app.

6.4 TheorieAndroid

KennismakenmetAndroid

Inleiding

AndroidwerdoorspronkelijkgemaaktdooreenkleinsoftwarebedrijfgenaamdAndroidInc.,opgerichtin2003 doorAndyRubin,RichMiner,NickSearsenChrisWhite.Hetbedrijfwildeeengeavanceerdbesturingssysteemte ontwikkelenvoordigitalecamera's,maaralsnelverschoofdefocusnaarmobieletelefoons.In2005werdAndroid Inc.overgenomendoorGoogle,waardoorhetbedrijfdemiddelenkreegomzijnplannenvoormobieletechnologie uittevoeren.

Androidwerdvoorheteerstofficieelaangekondigdin2007,samenmetdeoprichtingvanhetOpenHandset Alliance(OHA),eensamenwerkingsverbandvanverschillendetechnologiebedrijvenonderleidingvanGoogle. HetdoelvandeOHAwasomeenopenenuniformplatformtecreërenvoormobieleapparaten,gebaseerdop hetnieuwebesturingssysteemvanAndroid.

In2008werddeeerstecommerciëleAndroid-telefoon,deHTCDream(ookbekendalsdeT-MobileG1),gelanceerd. Dezetelefoonwashetbeginvaneennieuwtijdperkindewereldvanmobieletechnologieenlegdedebasisvoor desnellegroeivanAndroidalshetmeestgebruiktebesturingssysteemvoorsmartphoneswereldwijd.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 6.1 Android

Eind2023werkte70,11%vandesmartphoneswereldwijdopAndroid.OpdetweedeplaatskwamiOSmet29,19%.

Alleanderebesturingssystemenhaddeniedernoggeen1%vandemarkt.DatzijndanbijvoorbeeldSamsungOS, SymbianOS,WindowsPhoneofBlackberryOS.UitdezecijfersblijktduidelijkdatAndroidopditmomentveruit hetbelangrijkstebesturingssysteemvoorsmartphonesis.

Androidheefteenenormeinvloedgehadopdewereldvanmobieletechnologie,zowelopindividueelalsop zakelijkniveau.Androidstuurtveelverschillendeapparatenaan,vanbudgetvriendelijkesmartphonestothigh-end vlaggenschipmodellen,waardoorhettoegankelijkisvooreenbreedpubliekoverdehelewereld.

DeGooglePlayStoreheeftmeegespeeldindesnelleontwikkelingvanAndroid.DeGooglePlayStorebiedtheel veelappsengamesvoorAndroid-gebruikers,waardoorzetoeganghebbentoteenschataancontenten functionaliteit.OokstaatAndroidbekendomzijnaanpasbaarheidenflexibiliteit,waardoorgebruikershun apparatenkunnenaanpassenaanhunindividuelebehoeftenenvoorkeuren.Veelgebruikersvindendatprettig.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 6.2

HTC Dream

Androidwerktopapparatenvanverschillendefabrikanten,integenstellingtotiOS,datalleenwerktopapparaten vanApple.DeconcurrentietussendieverschillendefabrikantenvanAndroid-apparatenheeftgeleidtot vernieuwingenophetgebiedvanhardware-ontwerp,functiesentechnologie,watheeftbijgedragenaande ontwikkelingvandeheleindustrie.

AldezezakenhebbenertoegeleiddatAndroidnuzo’ngrootaandeelvandemarktinhandenheeft.Android wordtnuwereldwijdgebruiktopmiljardenapparaten,variërendvansmartphonesentabletstotsmartwatches, tv's,spelcomputersenauto’s.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 6.3 Verschillende fabrikanten

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 6.4 Android auto

Startscherm

HetstartschermvanAndroidbiedtgebruikerseengepersonaliseerdestartpaginawaaropzesneltoeganghebben tothunfavorieteapps,widgetseninformatie.Hetstartschermbestaatuitverschillendeonderdelen,waaronder:

• App-pictogrammen:Ditzijnkleinepictogrammenvanappswaarmeegebruikerssneltoeganghebbentot hunfavorieteapps.Gebruikerskunnenapp-pictogrammenherschikken,groeperenenverwijderennaarhun voorkeur.

• Widgets:Widgetszijninteractieveelementenophetstartschermdiegebruikerstoeganggeventotinformatie offunctionaliteitvanappszonderdeappteopenen.Voorbeeldenvanwidgetszijnweerwidgets,kalenderwidgets enmuziekspelerwidgets.

• Snelkoppelingen:Snelkoppelingenzijnshortcutsnaarbepaaldeactiesoffunctiesbinnenapps.Gebruikers kunnensnelkoppelingenmakennaartakenzoalshetmakenvaneennieuwbericht,hetstartenvaneen telefoongesprekofhetopenenvaneenspecifiekeinstellingindeapp.

• Meldingsgebied:Hetmeldingsgebiedbevindtzichmeestalaandebovenkantvanhetstartschermenbevat meldingenvanappsensysteemwaarschuwingen.Gebruikerskunnenmeldingenbekijken,beherenendirect reagerenopberichtenvanuithetmeldingsgebied.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 6.5 Android smartwatch

HetstartschermvanAndroidgeeftgebruikersaanpassingsmogelijkheden,waardoorzehunstartschermkunnen weergevennaarhuneigenwensen.Eenaantalbelangrijkefunctiesenaanpassingsmogelijkhedenvanhet Startschermzijn:

• Achtergrondafbeelding:Gebruikerskunnendeachtergrondafbeeldingvanhunstartschermaanpassendoor tekiezenuitverschillendevoorgeïnstalleerdeachtergrondenofdoorhuneigenafbeeldingenteselecterenuit hungalerij.

• App-lade:Deapp-ladeiseenapartesectiewaarallegeïnstalleerdeappswordenweergegeven.Gebruikers kunnendoordeapp-ladebladerenenappssnelopenenwanneerdatnodigis.

• Startschermindeling:Gebruikerskunnendelay-outvanhunstartschermaanpassendoorapp-pictogrammen teherschikken,mappentemaken,widgetstoetevoegenensnelkoppelingentemakennaarspecifiekeapps enfuncties.Jekunteenappverplaatsennaareenandereplekdoorjevingerophetpictogramvandeappte zettenenevenvasttehouden.Jekunthetpictogramdanverslepennaareenandereplekofeenanderscherm.

• Thema'senpictogrampakketten:SommigeAndroid-apparatenbiedenondersteuningvoorthema'sen pictogrampakketten,waarmeegebruikersdeuitstralingvanhunstartschermkunnenaanpassendoorhet kleurenschema,depictogramstijlenanderevisueleelemententewijzigen.

• Favorieten:Veelgebruikteappsstaanonderaanhetscherm,bovendenavigatiebalk.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 6.6

Startscherm Android

• Rasterindeling:Gebruikerskunnenkiezenuitverschillenderasterindelingenomhetaantalappsenwidgets weertegevendatopéénpaginapast.

• Mappenmaken.Gebruikerskunnenmappenmakendooreenapp-pictogramteslepenenneertezettenop eenanderapp-pictogram.Ditmaaktautomatischeennieuwemapmetdegeselecteerdeapps.Omeenmap tebewerken,kunnengebruikerseroptikkenendenaamwijzigen,appstoevoegenofverwijderen,endelay-out aanpassen.

Android-apparatenhebbenmeestaleennavigatiebalkonderaanhetscherm,waarmeegebruikerskunnen navigerendoorhetbesturingssysteementussenappskunnenschakelen.Denavigatiebalkkanverschillende knoppenbevatten,zoalsdeterugknop,destartknopenderecenteapps-knop,afhankelijkvandeversievan Androidendefabrikantvanhetapparaat.IederefabrikantkaneeneigenversievanAndroidmaken,wantAndroid isOpenSource-software NatuurlijkwelbinnendekadersdieAndroidbiedt,maarhun‘eigen’versiekanafwijken vanversiesvananderefabrikanten.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Figuur 6.7 Rasterindeling Android

DaardoorkunnenerverschillendemethodenzijnvoornavigatieinAndroid,afhankelijkvanhetspecifiekeapparaat endeversievanhetbesturingssysteem.SommigeAndroid-apparatengebruikenookgebarenvoornavigatie, waarbijjebijvoorbeeldveegtomterugtegaannaarhetvorigescherm,omhoogveegtomnaarhetstartscherm tegaan,ofvanafdezijkantveegtomrecenteappsteopenen.Dezegebarenkunnenhandigzijnvoorgebruikers dielievergeenfysiekeknoppengebruiken.

AndroidServices

GooglePlayStore

DeGooglePlayStoreisdeofficiëleapp-winkelvoorAndroid-apparatenenisontwikkeldenbeheerddoorGoogle. Hetbiedtgebruikerstoegangtotmiljoenenapps,games,films,boekenenanderedigitalecontentdiezijngemaakt voorAndroid-apparaten.EnkelevandebelangrijkstefunctiesvandeGooglePlayStorezijn:

• Applicatiesengames:Gebruikerskunnendooreenuitgebreidebibliotheekvanappsengamesbladeren, dezedoorzoekenopcategorieënengenres,endegewensteappsdownloadeneninstallerenophunapparaten.

• Digitalecontent:NaastappsengamesbiedtdeGooglePlayStoreooktoegangtotdigitalecontent,waaronder films,tv-programma's,boeken,tijdschriftenenmuziek,diegebruikerskunnenkopenofhuren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

• Updatesenbeoordelingen:DeGooglePlayStorebiedtautomatischeupdatesvoorgeïnstalleerdeapps,zodat gebruikersaltijdup-to-dateblijvenmetdenieuwstefunctiesenbugfixes Daarnaastkunnengebruikers beoordelingenenrecensiesachterlatenvoorappsdiezehebbengedownload,waardooranderenkunnenzien hoegoedeenapppresteert.

• Veiligheidenbeveiliging:DeGooglePlayStorebiedteenveiligeenbetrouwbareomgevingvoorgebruikers doorhetscreenenvanappsopmalwareenanderebeveiligingsrisico's.Googlepastookbeveiligingsmaatregelen toezoalsapp-handtekeningenensandboxingomdeveiligheidvandeappstegaranderen.

Figuur 6.8 Navigatiebalk onderaan het scherm

NaastdeGooglePlayStorezijnerookandereapp-winkelsbeschikbaarvoorAndroid,zoalsdeAmazonAppstore endeSamsungGalaxyStore.Dezeapp-winkelsbiedeneenextraselectievanappsencontentvoor Android-gebruikers.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Googleservices

OmdatAndroideigendomisvanGoogle,zittendeservicesvanGooglediepverweveninAndroid.GoogleServices bestaanuitdienstenentoolsdiewordenaangebodendoorGoogleomgebruikerstehelpenbijdiversetaken, zoalscommunicatie,opslag,navigatie,enmeer.

Enkelebekendevoorbeeldenzijn:

• Gmail:eene-maildienstvanGooglewaarmeegebruikerse-mailskunnenverzenden,ontvangenenbeheren. Hetbiedtfunctieszoalslabels,filtersenintegratiemetandereGoogle-services.

• GoogleDrive:eencloudopslagservicewaarmeegebruikersbestandenkunnenopslaan,delenensamenwerken metanderen.HetbiedtooktoegangtotGoogleDocs,SheetsenSlidesvoorhetmakenenbewerkenvan documenten.

• GoogleMaps:eenkaart-ennavigatiedienstdiegebruikershelptbijhetvindenvanlocaties,routesplannen enverkeersinformatiebekijken.HetwordtveelgebruiktvoorGPS-navigatieenhetverkennenvanplaatsen.

• GoogleCalendar:eenagenda-applicatiewaarmeegebruikersafsprakenkunnenplannen,herinneringen kunneninstellenenafsprakenkunnendelenmetanderen.Hetsynchroniseertookmetandereagenda-apps enapparaten.

Figuur 6.9 Google Play Store

Blok6 Android

DoorGoogleServicesteintegrereninAndroid-applicatieskunnenontwikkelaarsvandieappsdebruikbaarheid vanhunappsverbeteren.ZokunnenzegebruikerslateninloggenmethunGoogle-accountofGoogleMaps gebruikenvoorlocatiegebondenfuncties,zoalsreisplanners,restaurantgidsenenbezorgdiensten.Doortoegang tekrijgentotGoogleDriveineenAndroid-app,kunnengebruikersbestandenopenen,bewerkenenopslaanin hunDrive-account.Ditishandigvoorappsdiewerkenmetdocumenten,afbeeldingenenanderemedia.

Android-apparatenbiedeneennaadlozeintegratiemetdezeverschillendeGoogle-services.Gebruikerskunnen hunGoogle-accountinstellenophunAndroid-apparaatomtoegangtekrijgentotalhunGoogle-servicesen gegevensvanuitééncentralelocatie.DaarnaastbiedtAndroidookintegratiemetanderedienstenenplatforms, zoalssocialemedia,cloudopslagdiensten,muziekstreamingdiensten,enmeer.Hierdoorkunnengebruikershun Android-apparaataanpassenaanhunpersoonlijkebehoeftenenvoorkeuren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

AndroidFuncties

BeveiligingsfunctiesopAndroid Schermvergrendeling

Figuur 6.10

Google services

EenvandebelangrijkstebeveiligingsmaatregelenopAndroidishetinstellenvaneenschermvergrendeling.Dit kaneenpincode,patroon,wachtwoordofbiometrischemethodezoalsvingerafdruk-ofgezichtsherkenningzijn. Dooreenschermvergrendelingintestellen,voorkomjedatonbevoegdentoegangkrijgentotjeapparaat.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

App-permissies

Androidgeeftgebruikersdemogelijkheidompermissiesvoorappstebeheren,watbetekentdatjekuntcontroleren welketoegangelkeappheefttotfunctiesengegevensopjeapparaat.Hetisbelangrijkomkritischtekijkennaar depermissiesdieappsvragenenalleentoegangteverlenentotwatechtnoodzakelijkisvoorhunwerking.

Figuur 6.11 Google Play Protect Google

GooglePlayProtectiseeningebouwdebeveiligingsfunctievanAndroiddieautomatischappscontroleertop malwarevoordatzewordengedownloadenregelmatigscansuitvoertopgeïnstalleerdeappsomschadelijke activiteitenoptesporenenteblokkeren.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Beveiligingsupdates

FabrikantenvanAndroid-apparatenbrengenregelmatigbeveiligingsupdatesuitombekendekwetsbaarheden enbeveiligingsproblemenaantepakken.Hetisheelbelangrijkomdezeupdateszosnelmogelijkteinstalleren omdebeveiligingvanjeapparaatteverbeterenenhetrisicoopcyberaanvallenteverminderen.

Googlebrengtsinds2015maandelijksbeveiligingsupdatesvoorAndroiduit.Diewordennaardefabrikantenvan deapparatengestuurd,maarhelaasnietaltijddirectdoorgegevenaandegebruiker.

Notificaties

NotificatiesopAndroidzijnberichtenofmeldingendiewordenweergegevenophetvergrendelschermofinde meldingsbalkvanjeapparaatomjeopdehoogtetestellenvannieuwegebeurtenissen,berichten,updatesen andererelevanteinformatievanappsenhetsysteem.

ErzijnverschillendesoortennotificatiesdiejekunttegenkomenopAndroid:

• App-meldingen:Notificatiesvanspecifiekeapps,zoalsberichtenvansocialemedia,e-mails,agenda-afspraken enmeer.

• Systeemmeldingen:Meldingenvanhetbesturingssysteemzelf,zoalssoftware-updates,batterijstatus, netwerkverbindingenenmeer.

Figuur 6.12

Notificatie

• Interactievemeldingen:Notificatieswaarmeejedirectactiekuntondernemen,zoalshetbeantwoordenvan berichten,hetafspelenvanmediaofhetopenenvaneenapp.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Jekuntnotificatiesbeherendoornaardeinstellingenvanjeapparaattegaanenvervolgensnaar'Meldingen'te navigeren.Hierkunjeperappdemeldingsinstellingenaanpassen,waaronderhetblokkerenvanmeldingen,het instellenvanprioriteitenhetbeherenvanmeldingskanalenvoormeercontroleoverwelkemeldingenjeontvangt.

SnelinstellingenopAndroid

Snelinstellingenzijnhandigesnelkoppelingennaarveelgebruiktefunctieseninstellingenvanjeapparaat.Je vindtzedoormetjevingervanafdebovenrandvanjeschermnaarbenedenteswipen.DoordeSnelinstellingen tegebruiken,kunjesneleneenvoudiginstellingenaanpassenzonderdoorverschillendemenu'stehoeven bladeren.

VeelgebruikteSnelinstellingendiejekunttegenkomenopAndroidzijn:

• Wifi:Hiermeekunjewifiin-ofuitschakelenenverbindingmakenmetbeschikbarenetwerken.

• Bluetooth:Hiermeekunjebluetoothin-ofuitschakelenenverbindingmakenmetandereapparaten,zoals koptelefoons,speakersensmartwatches.

• Helderheid:Hiermeekunjedehelderheidvanhetschermaanpassenvooreenbeterezichtbaarheidin verschillendeomgevingen.

• Vliegtuigmodus:Hiermeekunjealledraadlozeverbindingenopjeapparaatuitschakelen,handigtijdens vluchtenofingebiedenmetbeperkteconnectiviteit.

JekuntdeSnelinstellingenaanpassendoorhetmeldingspaneelteopenenenopdebewerkknoptetikken(meestal eenpotloodpictogram).Hierkunjesnelkoppelingentoevoegen,verwijderenofherschikkennaarjouwvoorkeur, zodatdedoorjoumeestgebruikteinstellingengemakkelijktoegankelijkzijn.

Ingebouwdeapps

IedereAndroidtelefoonkenteenaantalstandaardingebouwdeapps,zoalsdeTelefoon-app.Datiseenvande belangrijksteappsopeenAndroid-apparaat,waarmeegebruikerstelefoongesprekkenkunnenvoeren,berichten kunnenversturenencontactenkunnenbeheren.MetdeTelefoon-appkunnengebruikersookoproepeninde wachtzetten,doorschakeleneninstellingenaanpassenzoalsbeltonenentrilsignalen.

EenanderestandaardappisdeContacten-app,waarmeejeeenvoudigengeorganiseerd contactenkuntbeheren opeenAndroid-apparaat.Gebruikerskunnencontactentoevoegen,bewerkenenverwijderen,contactgroepen maken,contactensynchroniserenmethunGoogle-accountencontactinformatiedelenviasms,e-mailofsociale media.

DaniserdeBerichten-app,dieisontworpenvoorhetverzendenenontvangenvansms-enmms-berichtenop Android-apparaten.Gebruikerskunnenindividueleberichtensturennaarcontacten,groepsberichtenverzenden naarmeerdereontvangersenmultimedia-bestandendelenzoalsfoto's,video'senaudioberichten.

OokisereenE-mail-app:eengeïntegreerdeoplossingvoorhetbeherenvane-mailaccountsopeen Android-apparaat.Gebruikerskunnene-mailslezen,beantwoorden,doorsturenenverwijderen,evenalsbijlagen openenendownloaden.DeE-mail-appondersteuntmeerderee-mailprotocollen,waaronderPOP3,IMAPen Exchange

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

DeAgenda-appiseenhandigetoolvoorhetplannenenbeherenvanafspraken,vergaderingen,evenementenen takenopeenAndroid-apparaat.Gebruikerskunnennieuweafsprakentoevoegen,herinneringeninstellen, afsprakendelenmetanderenensynchroniserenmethunGoogleAgendaomopdehoogteteblijvenvanhun planning.

Figuur 6.13 Snelinstellingen

DeCamera-appopAndroid-apparatenbiedtveelfunctieseninstellingenvoorhetmakenvanfoto'senvideo's. Gebruikerskunnenfoto'smakeninverschillendesituaties,zoalspanoramisch,portretennachtmodus,maarook video'sopnemeninverschillenderesolutiesenframesnelheden.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

DeGalerij-appisontworpenvoorhetbeherenendelenvanfoto'senvideo'sdiezijngemaaktmetdecameraof gedownloadvaninternet.Gebruikerskunnenfoto'senvideo'sbekijken,ordeneninalbums,bewerkenmetfilters eneffecten,endelenviasocialemediaofberichten-apps.

DeGoogleAssistentiseenspraakgestuurdevirtueleassistentdieisingebouwdinAndroid-apparaten.Dezehelpt gebruikersbijhetuitvoerenvantaken,hetbeantwoordenvanvragenenhetverkrijgenvaninformatievia spraakopdrachten.GebruikerskunnendeGoogleAssistentactiverendoor"HeyGoogle"tezeggenofdoorde startknopingedrukttehouden.

6.5 Begrippen

Exchange

Koppeltjee-mail,contactenenagendaopaljeingesteldeapparatenaanelkaar.

IMAP

Metditprotocolwordtmailindecloudopgeslagen.

OpenSource

Debroncodeisopenbaar.

Figuur 6.14

Rechtsonder de camera-app en in de bovenste rij de Galerij-app

POP3

Metditprotocolwordtmailopjecomputeropgeslagen.

Bugfixes

Verbeteringenvoorkleinefoutjesinsoftware

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Navigatie

Demanierwaaropiemandzijntelefoonbedient

Permissies

Toestemmingen,rechtenvoorapps.

Sandboxing

Eenappopenenineenafgeschermdetestomgeving,zodatAndroidnietgeïnfecteerdkanrakenmetmalware.

6.6 Testjekennis

Opdracht9

OpwelkeapparatenvindjehetbesturingssysteemAndroid?

OptelefoonsvanSamsung

OptelefoonsNokia

OptelefoonsvanOppo

Opaldezetelefoons

Opdracht10

WaarkunjehetmeldingsgebiedvindenopAndroidtelefoons?

Aandebovenkantvanhetscherm

Indeinstellingen

Bijdeapps

IndeApp-lade

Opdracht11

WaarvindjedenavigatiebalkmeestalbijAndroid?

Bovendeapps

Aandeonderkantvanhetscherm

Aandelinkerkantvanhetscherm

Aanderechterkantvanhetscherm

Opdracht12

Welkeisdeofficiëleapp-winkelvoorAndroid?

HomeStore

GooglePlayStore

AndroidStore

TheStore

Opdracht13

WaaromzijndeGoogleServiceszodiepverweveninAndroid?

OmdatAndroiddaarvanafhankelijkis OmdatGoogleerreclamevoormaakt

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Omdathetdebesteserviceszijn

OmdatAndroideigendomisvanGoogle

Opdracht14

Hoekunjeopjetelefoonkomenalsjeschermbeveiliginghebt?

Dooreenpatroontetekenen

Door‘HeyGoogle’tezeggen

Doordeaan/uitknoptweesecondenintedrukken

Doornaarrechtstevegen

Opdracht15

Watzijnnotificaties?

FoutmeldingenvanGoogleServices

Berichtenofmeldingen

Updatesvaningebouwdeapps

HerinneringenvandeGooglePlayStore

Opdracht16

WaarisAndroidoorspronkelijkvoorgemaakt?

Digitalecamera’s

Robots

Zelfrijdendeauto’s

Samsungtelefoons

Opdracht17

DeGooglePlayStoreisdeenigewinkelvoorAndroid-apps.

Datisjuist.

Datisjuistvoorofficiëleapps.

Datisjuistvoorgratisapps

Datisonjuist.

Opdracht18

Watis geen bestaandeGoogleService?

GoogleMaps

GoogleDrive

GoogleShop

GoogleCalendar

Opdracht19

WatiseenApp-permissie?

DatjeeenbepaaldeappmaginstallerenopAndroid

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

Dateenappbepaalderechtenheeftinjetelefoon

DateenAppeenduidelijkdoelheeft

Dateenappcompatibleismetjetelefoon

Opdracht20

WelkeiseenstandaardingebouwdeappinAndroid?

Camera-app

Emergency-app

SamsungHealth-app LinkedIn-app

6.7 Praktijkopdrachten

Opdracht21 PraktijkopdrachtAndroid

Werksamenmeteenstudiegenootaandezeopdracht.ZorgdatminstenseenvanjullieeenAndroidtelefoonheeft waarmeejedeopdrachtkuntuitvoeren.AlsjebeideneenAndroidtelefoonhebt,dandoejedeopdrachtvoor beidetelefoons.Noteerdeantwoordenineendocumentdatjeinlevertbijjedocent.

• Welkmerkisdetelefoon?

• Welkeknoppenziejeindenavigatiebalk?

• WelkepictogrammenstaanbijdeFavorieten?

• WelkemeldingenenSnelinstellingenstaanerinhetMeldingsgebied?

• HoeveelappsstaanerophetStartscherm?

• HoeveelappsstaanerindeApp-lade?

• PlaatseenappuitdeApp-ladeophetStartscherm.

• VerplaatsdieappnaareenandereplekophetStartscherm

• PashetrastervanhetStartschermaanzodatermeerofminderappsopkunnenstaan.

• AlsjebeideneenAndroidtelefoonhebt,welkeverschillenziejedanophetStartscherm?

6.8 Terugblik

Opdracht22 Terugblik

Zeteenkruisjeindekolomdievoorjouvantoepassingis.

Beoordelingscriteria

JekunthetStartschermvaneenAndroidtelefoonaanpassen.

JekuntgebruikmakenvandeGooglePlayStoreopeenAndroidtelefoon.

JekuntdeinstellingenvaneenAmdroidtelefoonaanpassen.

Nee Ja

Opdracht23 Terugblik

Denknaoverwatjehebtgedaaninditblok.

a. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

1.

2.

b. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderswiltdoen.

1.

2.

c. GeefaanwatjehebtgeleerdoverhetaanpassenvaneenAndroidtelefoon,enofjegenoegkennishebtom eengebruikerverdertehelpen.

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

d. Vraagjedocenten/ofleermeesteromfeedback.

Tops:

Tips:

6.9 Toets

Opdracht24

WaarkunjehetmeldingsgebiedvindenopAndroidtelefoons?

Aandebovenkantvanhetscherm

Indeinstellingen

Onderdeapps

IndelaatsteApp-lade

Opdracht25

Welkeknoppenvindjeindenavigatiebalk?

Internet,startenApp-lade

Terug,internetenstart

Recenteapps,terugeninternet

Terug,startenrecenteapps

Opdracht26

Welkeisdeofficiëleapp-winkelvoorAndroid?

AppStore

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

AndroidStore

GooglePlayStore

ThePhoneStore

Opdracht27

WaaromzijndeGoogleServiceszodiepverweveninAndroid?

OmdatGoogleAndroidnodigheeftomgoedtekunnenwerken

OmdatGoogleervoorbetaalt

Omdathetonmisbareserviceszijn

OmdatAndroideigendomisvanGoogle

Opdracht28

Hoekunjejetelefoonopenen?

Dooreenpincodeintetypen

Door‘HeyGoogle’tezeggen

Doordeaan/uitknopviersecondenintedrukken

Doornaarlinksteswipen

Opdracht29

WaarisAndroidoorspronkelijkvoorgemaakt?

Medischeapparatuur

Tablets

Digitalecamera’s

InternetofThings(IoT)

Opdracht30

WathoudteenApp-permissiein?

DatjeeenoudereappkuntinstallerenopAndroid

Dateenappbepaalderechtenheeftinjetelefoon

Dateenappcompatibleismetjetelefoon

Dateenappvoorjouhandigis

Opdracht31

Watvindje niet indeGooglePlayStore?

Appsengames

Digitalecontent

Updatesenbeoordelingen

Aanbiedingenvoorhardware

Opdracht32

WatiseenbestaandeGoogleService?

GoogleMaps

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

GoogleNetworks

GoogleBack-up

GoogleAccess

Opdracht33

WatdoetGooglePlayProtect?

Voorkomtdatergamesgeïnstalleerdwordenoptelefoonsvankinderen

Houdtindegatenofjeniettelangperdaggamesspeelt

Maaktregelmatigeenback-upvandeappsopjetelefoon

Controleertappsopmalware

Opdracht34

WatzijnSnelinstellingeninAndroid?

Diehelpenbijhetsnelconfigurerenvanjenieuwetelefoon

Daarmeekunjejetelefoonsnellerlatenwerken

Datzijnsnelkoppelingennaarveelgebruiktefunctieseninstellingen

Dieschakelenappsuitdiejelangetijdniethebtgebruikt

Opdracht35

WatkunjevindenindeGalerij-app?

Eenoverzichtvandegeïnstalleerdeappsopjetelefoon

Foto’senvideo’s

Alleopjetelefoonopgeslagenbestanden

Games

68

CONCEPT (ZONDERBEELD-EN TAALREDACTIE)

45

120

113

D

113

113 G