CopyrightBoomBeroepsonderwijs-zonderbeeld-entaalredactie
voorconsulentcommerciëlearbeidsbemiddeling,e-commercespecialist,junioraccountmanager,juniormanager groothandel,juniormanagerinternationalehandel
deel1 |profieldeel|leerwerkboek|vakkennis|1edruk
ESS-examen:OnderdeelvanProevevanbekwaamheidP2t/mP6ofTheorie-examenCalculatiesP2t/mP6
SPL-examen:VaardigheidsexamensP3/VE8,P4/VE9,P5/VE10,P6/VE11
BoomBeroepsonderwijs
info@boomberoepsonderwijs.nl
www.boomberoepsonderwijs.nl
Auteurs:ErikLockefeer,AngeliqueSchouten Eindredactie:LeenDoorduin Hoofdredactie:KeesBenschop
Titel:Financieelmanagementdeel1
ISBN:9789037266542
1edruk/1eoplage
©Boomberoepsonderwijs2024|Boom
BehoudensdeinofkrachtensdeAuteurswetgesteldeuitzonderingenmagnietsuitdezeuitgaveworden verveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenige vormofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën,opnamenofenigeandere manier,zondervoorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.
Voorzoverhetmakenvanreprografischeverveelvoudigingenuitdezeuitgaveistoegestaanopgrond vanartikel16hAuteurswetdientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoen aandeStichtingReprorecht(www.reprorecht.nl).Voorhetovernemenvaneen(ofmeerdere)gedeelte(n) uitdezeuitgaveinbijvoorbeeldeen(digitale)leeromgevingofeenreaderinhetonderwijs(opgrond vanartikel16,Auteurswet1912)kanmenzichwendentotStichtingUitgeversorganisatievoor Onderwijslicenties(Postbus3060,2130KBHoofddorp,www.stichting-uvo.nl).
Deuitgeverheefternaargestreefddeauteursrechtenteregelenvolgensdewettelijkebepalingen.
Degenendiedesondanksmenenzekererechtentekunnendoengelden,kunnenzichalsnogtotde uitgeverwenden.
Doorhetgebruikvandezeuitgaveverklaartukennistehebbengenomenvanenakkoordtegaanmet despecifiekeproductvoorwaardenenalgemenevoorwaardenvanBoomBeroepsonderwijs,tevinden opwww.boomberoepsonderwijs.nl.
Ineenonderneminggaathetomgeldverdienen.Datkanalleenalsjerekeninghoudtmetdekosten. Diemoetjezienterugteverdienendoorjeproductenvooreenhogereprijsteverkopen.Daaromhoud jedekostenzolaagmogelijk.Kostenzijnonvermijdelijk,maarjemoetzealtijdafwegentegende opbrengsten.Inhoofdstuk1gajeexploitatiekostenberekenen.
Bedrijfsmiddelen,zoalsinventarisenvervoersmiddelen,wordenindeloopvandetijdminderwaard. Zehebbenookonderhoudnodig.Dekostendaarvanrekenthetbedrijfdooraandeklanten,netals alleanderekosten.Inhoofdstuk2berekenjedekostenvanduurzameproductiemiddelen.
Deeigenaarvaneenondernemingwerktindeondernemingenbrengteigenvermogenin.Daarmoet eenvergoedingtegenoverstaan,anderskanhijbeterinloondienstgaanwerkenenhetgeldopdebank zetten.Devergoedingvoordezearbeidenheteigenvermogenzijnonderdeelvanhetbedrijfsresultaat: denettowinst.Hoofdstuk3gaatovergewaardeerdekostenenhoejedezeberekent.
Alsondernemerwiljewetenwatjeonderdestreepoverhoudt.Omvantevoreneenideetehebbenvan welkeopbrengstenenkostenjekuntverwachtensteljeeenexploitatiebegrotingop.Hiermeegajeaan deslaginhoofdstuk4.Hoofdstuk5gaatoverdekostprijsberekening.Jewerktmetopslagpercentages endeomrekenfactor.Ookdedifferentiëlekostprijskomtaandeorde.
Inenondernemingkomtergeregeldgeldbinnenengaatergeregeldgelduit.Daarombewaakjede liquiditeit,wantjemoetvoldoendegeldinkasofopjebankrekeninghebbenomrekeningentekunnen betalen.Inhoofdstuk6steljehiervooreenliquiditeitsbegrotingop.
Inhoofdstuk7werkjemetkengetallenwaarmeejedefinanciëlesituatievaneenbedrijfkuntbeoordelen. Inhoofdstuk8analyseerjedeverschillentusseneenexploitatiebudgeteneenexploitatieoverzicht. OokleerjehoejedeinformatieuiteenERP-programmakuntgebruikenombesluitenvoordetoekomst tenemen.Ineenondernemingmoetjezichthebbenopderesultatenvanjemarketing-en salesactiviteiten.Ookdaarbijgebruikjekengetallen.Hiermeebenjebeziginhoofdstuk9.
Hetkanlastigzijnomcijfersvanjouwvestigingofondernemingtevergelijkenmetdievaneeneerdere periodeofmetdecijfersvandebranche.Diecijferskunnenteveelvanelkaarverschillen.Omtoch verschillendereeksenmetelkaartevergelijkenkunjedegetallenomzettennaarindexcijfers.Datdoe jeinhoofdstuk10.
In Financieelmanagementdeel 1 komendevolgendekerntakenenwerkprocessenaanbod:
Consulentcommerciëlearbeidsbemiddeling
• P2-K1 Werft,matchtenbegeleidtkandidaten
– P2-K1-W1Werftkandidaten
– P2-K1-W2Matchtkandidatenenvacatures
– P2-K1-W3Begeleidtkandidatenineensollicitatieprocedure
– P2-K1-W4Informeertenadviseertflexwerkersenopdrachtgevers – P2-K1-W5Verrichtadministratievewerkzaamheden
• P2-K2 Verrichtcommerciëleactiviteitenennetwerk-enacquisitieactiviteiten
– P2-K2-W1Voertaccountanalysesuit
– P2-K2-W2Promootenprofileertdeflexonderneming
– P2-K2-W3Verwerftnieuweopdrachtenenopdrachtgevers
– P2-K2-W4Voertaftersalesuit
E-commercespecialist
P3-K1 Evalueertdataendoetverbetervoorstellenvoordedigitalecustomerjourney
• W1Testenmonitortonlinekanalen
• W2Verzameltcommerciëledataengeefterbetekenisaan
• W3Adviseertoverhetverhogenvandeconversie
• W4Geeftvormaaninhoudelijkeverbetervoorstellenvooronlinekanalen
Junioraccountmanager
• P4-K1 Voerthetaccountmanagementuitenbeheertrelaties
– W1Voertaccountanalysesuit
– W2Stelteenaccountplanop
– W3Coördineerthetuitvoerenvaneenaccountplan
– W4Evalueerteenaccountplan
• P4-K2 Voerteencommercieeltrajectuit
– W1Bereidteencommercieeltrajectvoor
– W2Acquireertklantenen/ofopdrachten
– W3Voerteenverkoopgesprek
– W4Doetklanteneencommercieelaanbod
– W5Verzorgthetinterneordertraject
– W6Voertaftersalesuit
Juniormanagergroothandel
• P5-K1 Geefttactischeinputvoorhetvestigingsbeleid
– W1Vertaalttrendsenontwikkelingennaargroeimogelijkhedenvoordevestiging
– W2Levertinputvooreenvestigingsplan
– W3Bewaakteenomzet-enkostenplan
• P5-K2 Coördineertoperationeleprocessenenwerkzaamheden
– W1Draagtbijaanhetevaluerenvanhetuitgevoerdevestigingsbeleid
– W2Informeertcollega ’sovertrends,bedrijfsvoeringenvisie
– W3Adviseertoverdepersoneelsbehoefte
– W4Plantenverdeeltdewerkzaamheden
– W5Coördineertdegoederenstroom
• P5-K3 Voerteencommercieeltrajectuit
– W1Bereidteencommercieeltrajectvoor
– W2Acquireertklantenen/ofopdrachten
– W3Voerteenverkoopgesprek
– W4Doetklanteneencommercieelaanbod
– W5Verzorgthetinterneordertraject
– W6Bereidtdeinkoopvoor
– W7Voertaftersalesuit
Juniormanagerinternationalehandel
• P6-K1 Verzorgtenoptimaliseertimport-en/ofexportprocessen
– W1Brengtimport-en/ofexportmarkteninkaart
– W2Maakteenimport-en/ofexportplan
– W3Ondersteuntimport-en/ofexportprocessen
• P6-K2 Beheertrelatiesendraagtbijaanhetuitvoerenvanaccountplannen
– W2Voertaccountanalysesuit
– W3Bewaaktdevoortgangvaneenaccountplan
– W4Doetverbetervoorstellenvooreenaccountplan
• P6-K3 Voerteencommercieeltrajectuit
– W1Bereidteencommercieeltrajectvoor
– W2Acquireertklantenen/ofopdrachten
– W3Voerteenverkoopgesprek
– W4Doetklanteneencommercieelaanbod
– W5Verzorgthetinterneordertraject
– W6Voertaftersalesuit
Meteenondernemingwiljegeldverdienen.Datluktalleenalsjeookrekeninghoudtmetdekosten diejemaakt.Diekostenmoetjezienterugteverdienendoorjeproductenvooreenhogereprijste verkopen.Pasalsdatgeluktisgajewinstmaken.Daaromhoudjedekostenzolaagmogelijk.Kosten zijnonvermijdelijk,maarjemoetzealtijdafwegentegendeopbrengstendiedaartegenoverstaan.
Leerdoelen
Aanheteindvandithoofdstuk:
• hebjeinzichtindebegrippen'verspillingen'en'noodzakelijke/toegestanekosten'.
• hebjeinzichtindebegrippen'kostenenuitgaven'en'inkomstenenontvangsten'.
• kunjedetotalekostenvanhetgemiddeldegeïnvesteerdetotalevermogenberekenen(ookals tussentijdswordtafgelost).
• kunjedekostenberekenenvanarbeid,vermogen,huisvesting,goederenentransport
• hebjeinzichtindekostenvanbelastingen.
• hebjekennisvandebegrippen'(niet-)kostprijsverhogendebelastingen'en'niet-fiscalekosten'en kunjedaarvanvoorbeeldennoemen.
• kunjedeoverigeexploitatiekostenberekenen.
Hogerekostendrukkenwinstgroothandel
DeomzetvangroothandelB&Sisindeeerstehelftvanhetjaarmetruim7%gestegennaar € 1miljard, maarhetbedrijfwistdaarnietvanteprofiteren.Denettowinstdaaldenaar€12,2miljoen.Inheteerste halfjaarvan2022wasdatnog € 16,7miljoen.
Kostenstegenoverdehelelinie,zegtCEOPetervanMierloineenpersbericht. ‘Uitgaveninalle kostencategorieënwarenhogerdanvorigjaar,vooreendeeldoordevoortgezettegroei’,zegthij, verwijzendnaarondermeerdeovernamevangroothandelEuropeBeautyGroupvorigjaar.
Depersoneelskostenstegenmet16,7%naar€79,5miljoen.Deoverigeoperationelekostenstegenmet 19,9%.Ongeveer€2miljoenaankostenhieldenverbandmetadvieskostendiehetbedrijfmaakterond hetgovernanceonderzoekeerderditjaar.
Bron:fd.nl
a. Bedenktweeoorzakenwaardoordekostentoegenomenkunnenzijn.
b. Watisdeconsequentievoorhetbedrijfalshetdehogerekostennietdoorberekentindeprijzen?
Alleuitgavenvaneenondernemingomproductenteverkopennoemje offers.Alsdieoffersnoodzakelijk zijnvoorjebedrijfsvoering,hebjetemakenmet kosten.Kostenzijndeingelduitgedruktewaardevan alleswateenondernemingopoffertomtekunnenwerken.Alsoffersnietnoodzakelijkzijnvoorje bedrijfsvoeringenvermijdbaarzijn,zijnhet verspillingen.Jehadzekunnenvoorkomen.
Voorbeeldkostenenverspilling
Kosten
Jebezorgtdeproductenrechtstreeksbijdeklant enrijdtdaarvoor20kilometer.
Verspilling
Jebezorgtdeproductenbijdeklantenrijdt daarvoor10kilometerextra,wantdoordatjeniet oplettehebjedejuisteafslaggemist.
Derekeningvanjeboekhouderis € 800hoger geworden,omdatjedefacturenenbonnetjesvia diversemailshebtaangeleverd.Deboekhouderis veeltijdkwijtgeweestaanhetuitzoekenhiervan. Jebetaaltperjaar € 1.020aanjeboekhoudervoor debtw-aangifte.Deafspraakisdatjedefacturen enbonnetjesnetjesopvolgordevandatum aanlevert.
Hetlichtbrandtindewinkeltijdensopeningsuren alshetpersoneelendeklantenerzijn.
Hetlichtindewinkelenhetmagazijnblijft24uur perdagbranden,ookalserniemandis.
Inkomstenofopbrengsten?Uitgavenofkosten?
Uitgavenzijnnietaltijdkostenenkostenzijnnietaltijduitgaven.Ookzijnerverschillentussen ontvangstenenopbrengsten.Dieverschillenhebbenvooraltemakenmethetmomentwaaropjeeen boekinginjeadministratiedoet.Somshebjeinkomstenofdoejeuitgavenineenbepaaldeperiode, terwijlzebetrekkinghebbenopleveringenofdienstenineenandereperiode.
Ineenbedrijfhebjeinkomstenenuitgavenalsergeldbinnenkomtenergelduitgaat.Ophetmoment dateenbedrijfgeldbetaaltisditeen uitgave.Ergaatdangelduitdekasofvandebankrekening.Op hetmomentdateenbedrijfgeldbinnenkrijgtisditeen ontvangst.Dehoeveelheidgeldindekasofop debankrekeningneemtdantoe.
Jespreektvaneen opbrengst alshetbedrijfgeldverdient,meestaldoorietsteverkopen. Eenbedrijfmaaktkostenalshetietsopoffertomtekunnenwerken.
Voorbeeldopbrengstenenontvangsten
Trucklandverkooptelektrischevrachtwagens.Een transportbedrijfwilertweeaanschaffen.Onder hetgenotvaneenkopkoffiewordtdeofferte getekend.Opdatmomentisdekoopgeslotenen heeftTrucklandeenopbrengst.Pasalshet transportbedrijfdevrachtwagensbetaalt,heeft Trucklandeenontvangst.
Voorbeeldkostenenuitgaven
TrucklandbesteltbijdrukkerijFrijtersbriefpapier.Tweewekennadeleveringvanhetbriefpapierwordt hetbedragnaardedrukkerijovergemaakt.Ophetmomentdatdebestellinggeplaatstwordtboekt
Trucklanddezealskosten.Bijdebetalingisditbedrageenuitgave.
Bijkostenenopbrengstenkijkjenaardeperiodewaarinzegemaaktofontvangenzijn.Hetverschil tussendeopbrengstenenkostenisdewinst.Kostenverlagendewinst.
Voorbeelduitgavenenkosten
Trucklandhuurtop25aprileententvoorhetpersoneelsfeest.Dekostenvandetentzijn € 2.500.Als Trucklandderekeningop4meibetaalt,wordtopdatmomenthetbanksaldo € 2.500kleiner.Op4mei isdehuurvandetenteenuitgavevoorTruckland.Dekostenrekenjetoeaandeperiodewaarinjeze maakt.Inditgevalisdatdemaandapril.
Voorbeeldopbrengstenenontvangsten
Wear2WorklevertkledingaandechauffeursvanTruckland.Inmeiwordenjacks,sweaters,polo'sen schoenengeleverdterwaardevan € 4.580enwordtderekeningverstuurd.InjunibetaaltTruckland derekeningperbank.
Wear2Workboekthetbedragvan € 4.580inmeialsopbrengst.Pasalshetbedraginjunibinnenkomt isheteenontvangst,wantdanwordtdehoeveelheidgeldopdebankgroter.
Voorbeeldontvangsten,uitgavenenkosten
Alsjeeenleningafsluitbijdebank,ontvangjedatgeldopjerekening.Hetiseenontvangst,maarje rekenthetniettotdeopbrengsten,omdatjenietsverdiendhebt.
Laterlosjeeendeelvandatgeleendegeldaf:jebetaalteendeelvandeleningterugaandebank.De hoeveelheidgeldopjebankrekeningwordthierdoorminder.Hetisduseenuitgave,maargeen kostenpost.Deaflossingkostjounamelijkniets,wantjegeeftietsterugwatjetijdelijkgeleendhebt.
Devergoedingdiejebetaaltoverhetgeleendegeldisderente.Wanneerjedemaandelijkserenteover deleningaandebankbetaalt,isditeenuitgave.Tegelijkrekenjederenteooktotdekosten,wantje leningwordternietkleinerdoor.Maarjebenthetgeldwelkwijt.Hetzijnnoodzakelijkekostendieje maaktomgeldvandebanktemogenlenen.
Exploitatiekosten
Allekostendiejemaaktomjeondernemingdraaiendetehoudennoemje exploitatiekosten.Eendeel vandebrutowinstgebruikjeomdeexploitatiekostentedekken.Dezeexploitatiekostenkunjeindelen inkostensoorten.
Een kostensoort iseengroepkostenvandezelfdeaard.Bijdeindelingnaarkostensoortensteljejezelf devolgendevraag:watisdeoorzaakvandezekosten?Jekomtdantotdevolgendezevenkostensoorten:
1.kostenvanvermogen
2.kostenvanarbeid
3.kostenvandienstenvanderden
4.kostenvangoederen
5.kostenvanbelastingen
6.kostenvangrond
7.kostenvanduurzamebedrijfsmiddelen.
Deexploitatiekostendienietonderéénvandezekostensoortenvallenboekjeonder ‘overigekosten’.
Deeerstezeskostensoortenkomenindithoofdstukaandeorde.Metkostenvanduurzame bedrijfsmiddelenwerkjeinhetvolgendehoofdstuk.
a. Watiseenoffer?
b. Watzijnkosten?
c. Watzijnverspillingen?
Geefvoordevolgendesituatiesaanofsprakeisvankostenofverspillingen.Motiveerbijelkevraagje antwoord.
a. PeterwerktbijgroothandelSap.Bijhetaanvullenvandevoorraadsinaasappelsapvergeethijde ouderepakkenvooraantezetten.Hierdoorwordtdehoudbaarheidsdatumvandezepakken overschreden,waardoorzenietmeerverkochtmogenworden.
b. TheaterSpringlaateenfolderhuisaanhuisbezorgenmetdaarindeactiviteitenvoordekomende periode.
c. GroothandelBurgerswilhetmagazijnverbouwenensluithiervooreenleningbijdebankaf. MaandelijksbetaaltBurgers € 450aanrentekostenoverdezelening.
d. CateringbedrijfRommebesteedthetonderhoudaandewebsiteuitaanMB-design.Jaarlijksrekent Rommehiervoor € 6.750af.
KruisaanwaardevolgendepostenvangroothandelSligrobijhoren. Letop:somsmoetjetweekruisjeszetten.
Opbrengsten Ontvangsten Post
Uitgaven Kosten
DeverkoopvankaartjesvoordeVriendenvan AmstelLIVEdieafgerekendzijnaandekassa.
Debetalingvanderekeningvande drankleverancier.
Dedrukkostenvaneenuitnodigingdiecontant zijnbetaald.
Deaflossingopeenbanklening.
Derenteopdespaarrekeningdienognietis bijgeschreven.
Opdracht5 Ontvangstenuitgave
Kieshetjuisteantwoordomdebeweringkloppendtemaken.
a. Bijeenontvangst …
blijftdehoeveelheidgeldopdebankrekeninggelijk. wordtdehoeveelheidgeldopdebankrekeninggroter. wordtdehoeveelheidgeldopdebankrekeningkleiner.
b. Bijeenuitgave
blijftdehoeveelheidgeldopdebankrekeninggelijk. wordtdehoeveelheidgeldopdebankrekeninggroter. wordtdehoeveelheidgeldopdebankrekeningkleiner.
c. Alsjegeldterugbetaaltdatjevaniemandgeleendhebt,isditeen … kostenpost. uitgave.
kostenpostenuitgave.
AssurantiekantoorCohenheeftop2novembervanAdministratiekantoorBouensdefactuurontvangen voorhetverzorgenvandeboekhoudingvanhetafgelopenjaar.Cohenbetaalthetbedragvan € 954op 17december.
a. OpwelkedatumboektCohenhetbedragopdefactuuralskostenpost?
b. OpwelkedatumboektCohenhetbedragopdefactuuralseenuitgave?
Onyxverhuurteendeelvanzijnmagazijnaaneenwebshopinautomaterialenvoor € 750permaand. Op28maartverstuurtOnyxdefactuurvoordehuurvanhetmagazijn.Dewebshopbetaaltdefactuur op15april.
a. OpwelkedatumishetbedragopdefactuureenopbrengstvoorOnyx?
b. OpwelkedatumishetbedragopdefactuureenontvangstvoorOnyx?
a. Watzijnexploitatiekosten?
b. Welkezevenkostensoortenzijner?
c. Waarbrengjekostenonderdienietbijdezevenkostensoortenhoren?
Eenbedrijfdraaiendehoudenkostgeld.Jemoetbijvoorbeeldeenbedrijfsruimtehurenenkosten makenvooreenadvertentieoffolder.Daariseenbepaaldvermogen(hoeveelheidgeld)voornodig.
Vaakheefteenbedrijfonvoldoendeeigenvermogenomdatzelftekunnenbetalen.Hetbedrijfkandan geldlenenbijeenbankofbijvriendenoffamilie.Zekerbijdebankbetaalthetbedrijfdaareenvergoeding voor.Dezevergoedingvoorhetlenenvangeldis interest of rente.Dekostenhetendaarom interestkosten,rentekostenof kostenvanvermogen.
Derentediejebetaaltiseenvergoedingvoor:
• hetbeschikbaarstellenvanhetgeld
• hetrisicodatdeuitlenerlooptdateenleningnietwordtterugbetaald
• hetminderwaardwordenvanhetgeldindeloopvandetijd.
Dehoogtevanderentekostenisafhankelijkvan:
• hetkapitaal,hetgeldbedragdatjegeleendhebt
• hetinterestpercentage
• deperiodedathetgeldgeleendwordt.
Eenbedrijfkangeldlenenvooreenperiodevanjaren,maandenofeenaantaldagen.Omdatderente wordtvastgesteldinprocentenperjaar,berekenjeinallegevalleneerstderenteperjaar.Vervolgens rekenjedejaarrenteomnaardeperiodewaarhetovergaat.
Berekeningovereenperiodevanjaren
Jeberekenteersthetinterestbedragperjaar.Ditbedragvermenigvuldigjemethetaantaljarendatje hetgeldgeleendhebt.
Rekenvoorbeeld
Obopleenteenbedragvan € 5.000tegeneeninterestpercentagevan4%vooreenperiodevandrie jaar.
Gevraagd
Berekenderentekostenvoordriejaar.
Uitwerking
Derentekostenzijnvooréénjaar:
4%van € 5.000=0,04× € 5.000= € 200.
Voordriejaarzijnderentekostendan3× € 200= € 600.
Berekeningovereenperiodevanmaanden
Jeberekentweereersthetinterestbedragperjaar.Daarnadeeljehetdoortwaalf(maanden)en vermenigvuldigjehetmethetaantalmaandendatjehetkapitaalgeleendhebt.
Rekenvoorbeeld
Frigoleenteenbedragvan € 20.000tegeneenjaarlijksrentepercentagevan4,5%vooreenperiodevan viermaanden.
Gevraagd
Berekenderentekostenvoorviermaanden.
Uitwerking
Derentekostenzijnvooréénjaar:
4,5%van € 20.000=0,045× € 20.000= € 900.
Permaandzijnderentekosten € 900÷12= € 75.
Voorviermaandenzijnderentekostendan4× € 75= € 300.
Ofinéénkeer: € 900÷12×4= € 300.
Renteopbasisvan360dagenperjaar
Bijrenteberekeningensteljemeestalelkemaandop30dageneneenjaarop12×30=360dagen.Het voordeelvandezeberekeningisdatjeniethoeftnatedenkenoverhoeveeldagenelkemaandin werkelijkheidheeft.Alshetaantaldagenperjaarnietvermeldstaat,gajeuitvan360dagen.
Jebegintmethetberekenenvanderenteperjaar.Daarnadeeljedejaarrentedoor360(dagen)en vermenigvuldigjedeuitkomstmethetaantaldagendatjehetgeldgeleendhebt.
Bijhetberekenenvanderentekostenbenjeoverdeeerstedaggeenrenteverschuldigd,overdelaatste dagwel.Ofwel:deeerstedagteljenietmeeendelaatstedagwel.
Rekenvoorbeeld
Mariëllesluiteenleningvan€4.500aftegen3,5%voordebetalingvandeaanslaginkomstenbelasting. Zijkrijgthetgeldop14maart.Zemoethetterugbetalenop7augustus.
Gevraagd
a.Berekenhetaantaldagenvan14maarttotenmet7augustus(maand30dagen).
b.Berekenderentekostenvoordelening(maand30dagen).
a.Jeberekenthetaantaldagenalsvolgt.
Maart:geleend30 – 14dagen= 120dagen
16dagen
Apriltotenmetjuli:4×30dagen= 7dagen
Totaal
Augustus:indezemaandnoggeleend 143dagen
b.Derentekostenzijnvooréénjaar:
3,5%van € 4.500=0,035× € 4.500= € 157,50.
Voor143dagenzijnderentekostendan € 157,50÷360×143= € 62,56.
Renteopbasisvanhetwerkelijkeaantaldagen
Hetkanookgebeurendatjederentemoetberekenenoverhetwerkelijkeaantaldagen.Ditwordtook wel ‘maandjuist’ genoemd.
Bijdebepalingvanhetaantaldagenmaakjeeenopsommingvanallemaandenwaarinjehetbedrag geleendhebt.Permaandgeefjeaanhoeveeldagenjehetgeldgeleendhebt.Overdeeerstedagbereken jegeenrente,overdelaatstedagwel.
Voorwiehetaantaldagenpermaandnietkanonthoudenisereenhandigezelsbruggetje.
• Maakvanbeidehandeneenvuistensteekdierechtvoorjeuit.
• Jeteltdemaandenoverdeknokkelsenkuiltjesaf,waarbijjelinksbegintmetjanuari.
• Bijelkeknokkel(dieomhoogsteekt)heeftdiemaand31dagen.
• Bijelkkuiltjeheeftdiemaand30dagen(metalsuitzonderingfebruari,die28dagenheeftofineen schrikkeljaar29dagen).
Letop
Februariheeftnormaal28dagen,maarineenschrikkeljaar29dagen.Eenschrikkeljaar heeftdan366dagen.
Hoeweetjeofjemeteenschrikkeljaartemakenhebt?Jekuntdithetbestevenopdekalenderopzoeken.
Ookkunjekijkenofhetjaartaldeelbaarisdoor4(erkomtbijdelingeenheelgetaluit).Danisheteen schrikkeljaar.
Bijvoorbeeld:
• 2023isnietdeelbaardoor4enisdusgeenschrikkeljaar.
• 2024isweldeelbaardoor4enisduseenschrikkeljaar.
Alsjeovereenperiodevandageninterestberekent,berekenjeweereerstdeinterestperjaar.Daarna deeljeditdoor365(dagen)envermenigvuldigjedeuitkomstmethetaantaldagendatjehetgeld geleendhebt.
Rekenvoorbeeld
Mariëllesluiteenleningvan € 4.500aftegen3,5%.Zekrijgthetgeldop14maart.Zemoethet terugbetalenop7augustus.
Gevraagd
a.Berekenhetaantaldagenvan14maarttotenmet7augustus(maandjuisteaantaldagen). b.Berekenderentekostenvoordelening(maandjuist).
Uitwerking
a.Jeberekenthetaantaldagenalsvolgt.
Maart:geleend31 – 14dagen=
April
Mei
Juni
Juli
Augustus:indezemaandnoggeleend
Totaal
b.Derentekostenzijnvooréénjaar:
3,5%van € 4.500=0,035× € 4.500= € 157,50.
17dagen
30dagen
31dagen
30dagen
31dagen
7dagen
146dagen
Voor146dagenzijnderentekostendan € 157,50÷365×146= € 63.
Tussentijdsaflossen
Alsjegeldleent,zuljedateenkeerterugmoetenbetalen.Hetterugbetalenvaneen(deelvaneen) leningnoemje aflossen.Wanneerjetussentijdseendeelvanjeleningaflost,wordtdeleenschuld kleiner.Daaromgajedaarnaminderrentebetalen.
Jekuntdehoogtevanhetgeleendebedragschematischopeentijdlijnweergeven.
Rekenvoorbeeld
Joostiseigenaarvaneentransportbedrijf.Voordefinancieringvaneenbestelbussluithijop1maart bijdebankeenleningvan € 35.000af.Hetrentepercentageis3,5%.Op31augustuslostJoost € 2.500 af.
VoordeleningvanJoostzietdetijdlijneralsvolgtuit:
Geenlening
Gevraagd
Geleendbedrag € 35.000
Geleendbedrag € 35.000 –€ 2.500= € 32.500
Berekendetotaleinterestoverditkalenderjaar.
Uitwerking
IndemaandenjanuarienfebruarihadJoostgeenlening.Indiemaandenbetaalthijdusgeenrente. Indemaandenmaarttotenmetaugustusiszijnlening € 35.000.Datzijnzesmaanden.Nade gedeeltelijkeaflossingisdeleningtijdensdemaandenseptembertotenmetdecembernog € 32.500. Ditzijnviermaanden.
Derentekostenvoordeeerstezesmaandenzijn:
• Perjaar:3,5%van € 35.000= € 1.225perjaar.
• Voor6maandenisdat € 1.225÷12×6= € 612,50.
Nadeaflossingzijnderentekostenvoorviermaanden:
• Perjaar3,5%van € 32.500= € 1.137,50.
• Voor4maandenisdat € 1.137,50÷12×4= € 379,17.
Totaleinterestbedragoverditkalenderjaar: € 612,50+ € 379,17= € 991,67.
a. Vuldejuistewoordenin.
1.Alsvergoedingvoorhetlenenvangeldmoetjebetalen.
2.Dekostendieeenondernemingbetaaltomgeldtelenenbijeenbanknoemje
b. Watverstajebijeenleningonderhetbegrip ‘kapitaal’?
c. Vanwelkedriefactorenzijnderentekostenafhankelijk?
d. Kiesdejuistezin.
Rentekostenbetaaljealsjegeldleent.
Rentekostenontvangjealsjegelduitleent. Geenvanbeidezinnenisjuist.
Vuldejuistegetallenin.
1.Bijeeninterestberekeninggajeuitvan of dagenperjaar.Alshetaantaldagenperjaarnietvermeldstaat,gajeuitvan dagenperjaar.
2.Alsjeuitgaatvanhetjuisteaantaldagenpermaand,heeftjuli dagen ennovember dagen.Februariheeftgewoonlijk dagen,maarineenschrikkeljaar dagen.
a. Waarmoetjeextraoplettenalsjeuitgaatvandeberekeningvanhetaantaldagenvoordemaand februarimethetjuisteaantaldagenpermaand?
b. Watverandertaanderentekostenalsjetussentijdsopeenleningaflost?Waarom?
Berekenderentekostenindevolgendegevallen:
1.UitzendbureauBoedraleentvooreenverbouwingeenbedragvan € 25.000tegeneenjaarlijks interestpercentagevan3,05%vooreenperiodevanvijfjaar.
2.VoordeaanschafvaneenveegmachinesluitschoonmaakbedrijfCleanyeenleningvan € 5.000af tegeneenjaarlijksinterestpercentagevan4%vooreenperiodevandriejaar.
3.SchildersbedrijfDeBiggelaarleenteenbedragvan € 6.500tegeneenjaarlijksinterestpercentage van2,45%vooreenperiodevan7maandenomdeaanslaginkomstenbelastingtevoldoen.
4.ELDAutoleaseleenteenbedragvan€32.740tegeneenjaarlijksinterestpercentagevan1,25%voor eenperiodevan17maanden.
ImporteurLokasleenteenbedragvan € 65.740tegeneenrentepercentagevan4,1%vooreenperiode van601dagen.
a. Berekenderentekostenalseenjaarop360dagengesteldwordt.
b. Berekenderentekostenalsjevooreenjaaruitgaatvanhetjuisteaantaldagen.
Eenwebshopleenteenbedragvan € 4.000tegeneenrentepercentagevan3%vooreenperiodevan 81dagenvoordeuitbreidingvanhetassortiment.
a. Berekenderentekostenalsjeervanuitgaatdateenjaar360dagenheeft.
b. Berekenderentekostenmethetjuisteaantaldagenperjaar.
Eenevenementenbureauleentop5januaribijdeplaatselijkebank € 8.500.Op30novemberbetaalt deslagerijhetgeleendegeld,inclusiefdeverschuldigderente,terug.Hetrentetariefdatdebankhanteert voordergelijkeleningenis2,5%perjaar.
a. Berekenhetaantaldagenalsjevooreenjaarrekentmet360dagen.
b. Berekendeverschuldigderentevandezeleningopbasisvanhetberekendeaantaldagen.
c. Berekenhetaantaldagenalsjerekentmet365dagenperjaar.
d. Berekendeverschuldigderentevandezeleningopbasisvanhetberekendeaantaldagen.
Eeninstallatiebureauleentop8aprilbijeenbank € 15.500.Op8julibetaalthetinstallatiebureauhet geleendegeld,inclusiefdeverschuldigderente,terugaandebank.Hetrentetariefis2,15%perjaar.
a. Berekenderentekostenvandezeleningalsjerekentmet360dagenperjaar.
b. Berekenderentekostenvandezeleningalsjeuitgaatvanhetwerkelijkeaantaldagenperjaar.
VoordeaanschafvannieuwekoelinstallatiessluitexporteurFransenop1november2025eenlening van € 50.000aftegen2%rente.Fransenlosthalfjaarlijks € 2.500af.Deeerstetermijnisop1mei2026.
a. Hoeveelisdeschuldop1januari2026voorFransen?
b. BerekenvoorFransendeschuldop1mei2026.
c. Berekendeschuldop1november2026voorFransen.
d. BerekendekostenvanvermogenvoorFransenvoor2026.
WebdesignerMovikanhetpandkopendathetbedrijfnualjarenhuurt.Movisluithiervoorop1augustus 2024eenhypothecaireleningvan€350.000aftegen4,15%rente.Op30november2024lostMovi€5.000 afopdelening.Op1mei2025lostMovinogeens € 20.000af.
a. Hoeveelbedraagtdeschuldop1augustus2024?
b. BerekenderentekostenvoorMoviin2024.
c. Hoeveelbedraagtdeschuldop1mei2025?
d. Berekenderentekostenvoor2025.
Jepersoneelkomtnietvoornietsbijjouwerken.Jemoethunloonbetalenvoorhetwerkdatzijdoen. Dehoogtevanhetloonisonderandereafhankelijkvandeleeftijd,dewerkervaring,debehaalde diploma’s,hetwettelijkminimumloonendeloonafsprakenindecao.
Beloningssystemen
Jebeloontjepersoneelvoordearbeiddiezeverrichten.Daarbijkunjedebetalingvanjepersoneelop verschillendemanierenvaststellen.Daarvoorzijnerdrieveelgebruiktebeloningssystemen:
• tijdloon(uurloon)
• prestatieloon
• premieloon.
Tijdloon(ofuurloon)
Hetmeesttoegepastebeloningssysteemis tijdloon.Jekrijgtdanalswerknemereenvastbedragper periodeofeenafgesprokenbedragperuur.
Voorbeeldtijdloon
NadirheefteenbijbaantjebijDHL.Hijverdientdaar € 5,77peruur.Alshijindemaandfebruari45uur werkt,heefthij45× € 5,77= € 259,65verdiend.
Prestatieloon
Alsdebeloningafhankelijkisvandegeleverdeprestatie,spreekjevan prestatieloon.Hetloonvande werknemerisbijvoorbeeldafhankelijkvanhetaantalstuksdatdewerknemerproduceert,zoalshet aantalkistjesvooreenaardbeienplukkerofhetaantalkrantenoffoldersvooreenbezorger.Indatgeval spreekjevanstukloon.Perstukontvangtdewerknemereenafgesprokenbedrag.Hetvoordeelvoor dewerkgeverisdateenwerknemerhardwerktalsdieveelwilverdienen.Eennadeelvoordewerkgever kanzijndattehaastigendaardoorslordiggewerktwordt.
Voorbeeldprestatieloon
Armingaataardbeienplukkeninde zomervakantie.Hijontvangtperkilogeplukte aardbeien € 2,50.Aanheteindevandeochtend heefthijtienkilogeplukt.
Zijnloonis10× € 2,50= € 25.
Premieloon
Eencombinatievantijdloonenstukloonnoemjepremieloon.Dewerknemerontvangteenvastbasisloon perperiodeofperuurenkrijgtdaarbovenopeenpremie.Dezepremieisbijvoorbeeldafhankelijkvan deomzetvandewerknemerofhetaantalstuksdathijverkoopt.
Voorbeeldpremieloon
Sachaisvertegenwoordigerinsieradenenheefteenbasisloonvan € 1.950permaand.Daarnaast ontvangtze1%provisieoverdeomzetvandiemaand.Deomzetinaprilis € 40.000.
Sachaontvangtaanlooninapril € 1.950+1%van € 40.000= € 2.350.
Loonenbelasting
Bijdeloonberekeninggajeuitvanhet brutoloon.Ditishetafgesprokenloonvóórinhoudingen.Het brutoloonbepaaljesamenmetdewerknemerenlegjevastindearbeidsovereenkomst.
Ophetbrutoloonhoudtjealswerkgever loonheffing in.Deloonheffingbestaatuitdeloonbelasting, eenbijdragevoordeZorgverzekeringswetenpremiesvoorsocialevolksverzekeringen.
VolksverzekeringenzijndeAOW(AlgemeneOuderdomswet),deAnw(Algemenenabestaandenwet)en deWlz(Wetlangdurigezorg).OokdeAKW(AlgemeneKinderbijslagwet)iseenvolksverzekering,maar hiervoorhoefjegeenpremiestebetalen.
Betalingperkilo.
Watoverblijftnainhoudingvandeloonheffingishet nettoloon.Datmaakjeovernaardebankrekening vanjewerknemer.
Bovenophetbrutoloonbetaaljealswerkgevervooriederewerknemerpensioenpremieendepremies voordesocialewerknemersverzekeringen.DezewerknemersverzekeringenzijndeWW (Werkloosheidswet),deZW(Ziektewet),endeWIA(Wetwerkeninkomennaararbeidsvermogen).
Personeelskosten
Jepersoneelheeftrechtopvakantietoeslag.Dieisminimaal8%vanhetbrutojaarsalaris.Meestalwordt devakantietoeslageensperjaar,inmei,uitgekeerd.
Naasthetsalarisontvangteenwerknemeraanheteindevanhetjaarnogweleenseenextraatje, bijvoorbeeldomdathijhetwerkgoedheeftgedaan.Zo’nextrabeloningnoemjeeen gratificatie of bonus.Dewerkgeverisverplichtomoverdegratificatiehetwerkgeversaandeelindepremievande socialewerknemersverzekeringentebetalen.Overzo’nbonuskeerjegeenvakantietoeslaguit.
Veelbedrijvenkereneendertiendemaanduit.Ditiseeneenmaligeextrabetalingdiegelijkisaanhet brutomaandloonzondervakantietoeslag.
Alswerkgeverbetaaljeookmeeaanreiskosten,pensioenpremiesenbedrijfsopleidingenvande medewerkers.
Allekostendiejehebtomdatjemedewerkersindiensthebt,zijnde personeelskosten of kostenvan arbeid
Depersoneelskostenkunjezelfberekenen.Ditdoejealsjebijvoorbeeldpersoneelindienstneemtof alsjeoverlegtoverhetsalarisvaneenmedewerkerdieallangerbijjewerkt.Jestelteersthetbrutoloon vast.Inveelbranchesiseencaovankracht.Indiecaostaanloonschalennaarfunctieenleeftijd.
Daarnaastvindjedaarinbepalingenvoorwatdewerkgevernogmeermoetbetalen,bijvoorbeeldeen bijdrageaanverhuiskostenenoverwerkvergoedingen.Watindecaostaatishetminimumdatde werkgeververplichtistebetalen.Alsergeencaois,gajeminimaaluitvanhetwettelijkminimumloon.
Rekenvoorbeeld
Youssefexploiteerteenonlinemarketingbureau.HijheeftMarkalsparttimemarketeerindienst.Mark werktperweek16,5uur.Zijnbrutoloonis€16peruur.Devakantietoeslagis8%overhetbrutojaarsalaris.
Metkerstontvangthijeengratificatievan € 300.
Hetwerkgeversaandeelindepremiesvandesocialewerknemersverzekeringen(swv),inclusief pensioenpremie,is17,6%.AlsreiskostenvergoedingkrijgtMark € 20permaand.
Gevraagd
BerekendejaarlijkseloonkostendieYoussefheeftvoorzijnmedewerkerMark.
Uitwerking
Brutoloon(52×16,5uur× € 16)
Vakantietoeslag(8%van € 13.728)
13.728,00
1.098,24
Socialepremies(17,6%van € 15.126,24) 17.788,46
Reiskosten(12× € 20)
Jaarlijksepersoneelskosten
18.028,46
a. Waarvanisdehoogtevanhetloonafhankelijk?
b. Noemdrieveelvoorkomendebeloningssystemen.
c. Kiesbijelkeomschrijvinghetjuistebegrip.
Omschrijving
Dewerknemerontvangteenvastbedrag perperiodeofeenafgesprokenbedragper uur.
Dewerknemerkrijgteencombinatievan tijdloonenstukloon.
Salarisnaaftrekvanloonheffingen verzekeringspremies.
Inhoudingvanloonbelastingenpremies voordevolksverzekeringenophet brutoloon.
Eenvoorbeeldvanprestatieloon.
Eenextraatjeofbonusdieeenwerknemer somsaanheteindevanhetjaarkrijgt.
Debeloningvandewerknemeris afhankelijkvanzijnprestatie.
d. Leesdevoorbeeldenenkieshetjuistesoortloon.
1.Brigitteontvangteenvastbedragperuur.
Ditis: prestatieloon / tijdloon / premieloon
Gratificatie
Nettoloon
Tijdloon
Premieloon
Loonheffing
Prestatieloon
Stukloon
2.Jelenaontvangteenvastbasisloonpermaand.Daarbovenopontvangtzeeenpercentagevan debehaaldeomzet.
Ditis: prestatieloon / tijdloon / premieloon
3.Mohammedontvangtperverkochtartikeleenvastbedragalsloon.
Ditis: prestatieloon / tijdloon / premieloon
e. Alsjevoorjezelfzoumogenkiezenuittijdloonofprestatieloon,watzoujedankiezen?Waarom?
a. Kieshetjuisteantwoord.Hetbrutoloonis …
hetsalarisnaaftrekvandeaftedragenbelastingenenverzekeringspremies. hetsalarisdateenwerknemeralsextraatjeontvangt.
hetsalarisvóóraftrekvandeaftedragenbelastingenenverzekeringspremies.
b. Kieshetjuisteantwoord.Hetnettoloonis …
hetsalarisnaaftrekvandeaftedragenbelastingenenverzekeringspremies. hetsalarisdateenwerknemeralsextraatjeontvangt. hetsalarisvóóraftrekvandeaftedragenbelastingenenverzekeringspremies.
a. Watvaltallemaalonderdepersoneelskostenvaneenonderneming?
b. Hoenoemjedekostensoortpersoneelskostenookwel?
MarjetwerktparttimebijexporteurYes.Zijheefteenmaandloonvan€2.400.Devakantietoeslagis8%. Depremiesvoordesocialeverzekeringenzijn18,2%.AanheteindevanhetjaarkrijgtMarjeteenextraatje van € 800.
a. BerekendevoorMarjetbetaaldejaarlijkseloonkosten.
FranswerktbijBoboxalsaccountmanager.Hijheefteenmaandloonvan € 3.640.Devakantietoeslag bedraagt8%.Aanheteindevanhetjaarkrijgthijeendertiendemaanduitgekeerd.Depremiesvoor desocialeverzekeringenzijn22%.
b. BerekendevoorFransbetaaldejaarlijkseloonkosten.
Anishaheefteenweekloonvan € 475.DevakantietoeslagvoorAnishabedraagt8%.Aanheteindevan hetjaarkrijgtAnishaeenweekloonextrauitbetaald.Depremiesvoordesocialeverzekeringenzijn 30%.
c. BerekendevoorAnishabetaaldejaarlijkseloonkosten.
ImporteurDeVullingheeftzijnactiviteitenuitgebreid.Datheeftgevolgenvoorhetpersoneel.Achmed krijgteenanderefunctie.Zijnbrutoloongaatvan € 1.800permaandnaar € 2.260permaand.Peter werkteopvrijdagenzaterdagalsmagazijnchef.Zijnbrutoloonwas € 950permaand.Petergaatnu extraopvrijdagavondwerken,waardoorzijnbrutoloonmet35%stijgt.DeVullingtrekteenextra parttimeraan.Hetmaandloonvandeparttimeris€1.050.Voordeberekeningvandeloonkostenhoudt DeVullingrekeningmeteenpremievoordesocialeverzekeringenvan18%.Devakantietoeslagis8%.
a. BerekendejaarlijkseloonkostenvoorDeVullingvóórdeuitbreiding.
b. BerekendejaarlijkseloonkostenvoorDeVullingnádeuitbreiding.
BijLookAtwerkendriepersoneelsledenindebuitendienst.Hetbrutosalarisditjaarvoorde parttimeverkoperis € 850permaand.Defulltimevertegenwoordigerheefteenbrutoloonvan € 2.100 permaand.Enhetfulltimehoofdbuitendienstheefteenbrutosalarisvan € 2.375permaand.
VoorhetkomendejaarverwachtLookAteenstijgingvandesalarissenvan2,5%.Devakantietoeslag is8%endesocialepremiesbedragen26%.Aanheteindevanhetjaarontvangendemedewerkerseen kerstgratificatievan€150.Driedagenperweek,gedurende45wekenperjaar,reistdevertegenwoordiger metdeautonaarhaarwerk.Deenkelereisafstandis15kilometer.Zijkrijgteenreiskostenvergoeding van € 0,23perkilometer.Hetpersoneelsuitjekostteditjaar € 875.LookAtverwachtdatdekosten hiervanhetkomendejaar20%meerbedragen.DeverkopergaateencursusDuitsvolgenà € 895.
BerekenvoorLookAtdetotalepersoneelskostenvoorhetkomendejaar.
1.4Kostenvandienstenvanderden
Bedrijvenkunnenofwillennietallewerkzaamhedenzelfdoen.Alsjevoorbepaaldediensteneenander bedrijfofandereinstellinginschakelt,rekenjedekostendaarvantotde kostenvandienstenvan derden.Netalsbijalleanderekostenrekenjealleenmetdekostenexclusiefbtw.Debtwzelfhoort nietbijdekosten,wantdiekunjeterugvorderenbijdeBelastingdienst. Eenvoorbeeldvankostenvandienstenvanderdenzijndekostendiejehebtvooreenverzekering.
Verzekeringskosten
Erkunnenzichaltijdonzekeregebeurtenissenvoordoendieschadeopleveren.Voorbeeldenvan onzekeregebeurtenissenzijnhetafbrandenvanhetpand,klantendienietbetalenenziektevande ondernemer.Veelvanditsoortrisico’skunjeoverdragenaaneenverzekeringsmaatschappij.Daaraan betaaljepremie.Alserdaneenkeerschadeisalsgevolgvaneenonzekeregebeurtenis,keertde verzekeringsmaatschappijeenvergoedinguit.
Polis
Vaneenverzekeringsovereenkomstkrijgjeeenpolis.De polis ishetschriftelijkbewijsvaneen verzekeringsovereenkomsttussendeverzekeringsmaatschappijendeverzekerde.Depolisontvangje vandeverzekeringsmaatschappijbijhetafsluitenvandeverzekering.
Eenverzekeringkunjerechtstreeksafsluitenbijeenverzekeringsmaatschappij.Ditnoemje ‘directe distributie’ of ‘directwriting’.Jekunteenverzekeringookafsluitenviaeentussenpersoon.Diebekijkt danwelkeverzekeringhetbestbijjouwsituatiepastenhelptjealsjeschadehebt.
Schade
Mochtjeschadehebben,danmeldjediezosnelmogelijkbijdeverzekeringsmaatschappijofje tussenpersoon,meestaldoormiddelvaneenschadeformulier.Somsschakeltde verzekeringsmaatschappijeenexpertindiedeoorzaakvandeschadeonderzoektendehoogtevan hetschadebedragvaststelt.Opbasisvanhetadviesvandeexpertofhetschadeaangifteformulierbeslist deverzekeringsmaatschappijofzijdeschadevergoedt.
Kostenverzekering
Eenverzekeringafsluitenbrengtkostenmetzichmee.Dejaarlijksekostenvooreenverzekeringnoem je assurantiekosten of verzekeringskosten.
Dekostenvaneenverzekeringbestaanuit:
• De verzekeringspremie ishetbedragdateenverzekeraarvraagtalsvergoedingvoorhetverzekeren. Depremiewordtvaakuitgedruktinpromilles (1 promille = 1‰ = 1 1.000 deel).
• De poliskosten zijndeeenmaligekostendiejebetaaltbijhetafsluitenvaneenverzekering.
• De administratiekosten zijndekostendiejebetaaltvoorhetveranderenofverlengenvaneen verzekeringsovereenkomst.
• De assurantiebelasting isdebelastingvoordeverzekering.Hettariefis21%vandepremie+ poliskostenen/ofadministratiekostenengaatalsbelastingnaardeoverheid.Deze assurantiebelastingkunjenietterugvragenbijdeBelastingdienstenhoortdusgewoonbijdekosten.
Rekenvoorbeeld
Ghalid,eigenaarvaneenvleesgroothandel,verzekertzijnpandvoor€750.000.Depremieis4,6promille perjaar.Depoliskostenbedragen € 16,50.HettweedejaarontvangtGhalideenbriefwaarinstaatdat deverzekeringverlengdwordt.Depoliswordtnietopnieuwaangemaakt,waardoorerinhettweede jaargeenpoliskostenzijn.Welwordthettweedejaar € 2,50aanadministratiekostenberekend.De assurantiebelastingis21%.
Gevraagd
a.Berekendeverzekeringskostenvoorheteerstejaar.
b.Berekendeverzekeringskostenvoorhettweedejaar.
Uitwerking
a.Deverzekeringskostenvoorheteerstejaar:
€
€ 750.000÷1.000×4,6 Premie +16,50
3.450,00
Poliskosten
Assurantiebelasting
Verzekeringskosten
€ alleeninheteerstejaar
€ 21%van € 3.466,50
3.466,50 € +727,97
€ eerstejaar
b.Deverzekeringskostenvoorhettweedejaar:
€ 750.000÷1.000×4,6 Premie
€ vanafhettweedejaar Administratiekosten
4.194,47
3.450,00
3.452,50
Anderedienstenvanderden
Jekuntgebruikmakenvandedienstenvanderdenalsjebijvoorbeeldzelfdedeskundigheidervoor nietinhuishebt,zoalsvoordeloonadministratieofhetonderhoudenvandeICT-voorzieningen.Een andereredenkanzijndateenexternbedrijfhetietsgoedkoperkandoendanhetbedrijfzelf,bijvoorbeeld eenadvertentieofreclamefolderontwerpen.Ookdekostenvaneenjuridischadviesbureau, telefoonkostenenderekeningvandeenergieleverancierhorenbijdekostenvandienstenvanderden.
Daphneheefteenadviesbureauaanhuis.Zijheeftdeafgelopenmaanddevolgenderekeningenbetaald:
• energieenwater € 800,hiervanis40%privégebruik
• telefoon € 66,55(inclusief21%btw)
• kostenboekhouder € 102,85(inclusief21%btw).
Gevraagd
BerekendekostendieDaphnedezemaandalsbedrijfskostenopvoert.
Uitwerking
Daphnemagalleendekostenexclusiefbtwopvoerendiezijvoorhaarbedrijfmaakt.
Vanenergieenwateris40%privégebruik.Dusvoorhetbedrijfmagzij100% – 40%=60%opvoerenals kosten.60%van € 800= € 480.
Telefoonexclusiefbtw: € 66,55÷121×100= € 55.
Kostenboekhouderexclusiefbtw: € 102,85÷121×100= € 85.
DetotalekostendieDaphnemagopvoerenzijn € 480+ € 55+ € 85= € 620.
Waaropbaseerjehetbedragdatjemoetboekenalskostenvandienstenvanderden?
Deboekhoudervaneenimporteurvansanitaireartikelenheeftdevolgenderekeningenontvangen vaneigenaarTimo.
• Deenergienotabedraagt € 1.745exclusiefbtw.
• EenrekeningvanWoofuitlaatservicevan € 210voorhetuitlatenvandelabradorvanTimo.
• Deverzekeringskostenvoordebedrijfsautoenhetwinkelpand € 745,75.
a. BerekenvoorTimodetotalekostenvandienstenvanderden.
Dirkiseenwebshopindoe-het-zelfartikelengestart.Deafgelopenmaandheefthijdevolgende rekeningenverzameld:
• energie € 867exclusiefbtw
• administratiekantoor € 216,59inclusief21%btw
• PostNL € 2.030,38inclusief21%btw
• water € 58exclusiefbtw.
b. BerekenaandehandvandegegevenrekeningendekostenvandienstenvanderdenvoorDirk.
Sorayaheeftoverhetafgelopenjaardevolgenderekeningenverzameld:
• elektriciteit € 11.929,38exclusiefbtw
• administratiekantoor € 1.954,23inclusief21%btw
• gas € 3.467,80exclusiefbtw
• rekeningtankenprivéauto € 2.940,56inclusief21%btw
• verzekeringskosten € 1.842,50inclusief21%assurantiebelasting
• telefoonkosten € 1.498,20exclusiefbtw.
Derekeningvandeelektriciteitisvoor20%privégebruik.Derekeningvanhetgasisvoor20% privégebruik.Bijdeverzekeringskostenis € 325voordeverzekeringvandeprivéauto.Vande telefoonkostenis5%privé.
c. BerekenaandehandvandegegevenrekeningenwelkbedragSorayatotdekostenvanhaarbedrijf magrekenen.
Marloesheeftoverhetafgelopenkwartaaldevolgenderekeningenverzameld:
• elektriciteit € 1.409,65exclusiefbtw
• administratiekantoor € 740,52inclusief21%btw
• vervoersdienstDHL € 376,42inclusief21%btw
• vakantieGriekenland € 1.480
• gas € 450exclusiefbtw
• verzekeringskosten € 436,20inclusief21%assurantiebelasting
• inkomstenbelasting € 4.185
• telefoonkosten € 722,58exclusiefbtw.
Derekeningvandeelektriciteitisvoor50%privégebruik.Derekeningvanhetgasisvoor50% privégebruik.Vandeverzekeringskostenis1/3deelvoorprivéaantemerken.Vandetelefoonkosten is35%privé.
d. BerekenaandehandvandezerekeningenwelkbedragMarloestotdekostenvanhaarbedrijfmag rekeneninhetafgelopenkwartaal.
a. Watishetdoelvaneenverzekering?
b. Noemtweevoorbeeldenvanonzekeregebeurtenissen.
c. Waaruitbestaandekostenvaneenverzekering?
Scartsluitophetpandeenopstalverzekeringafterwaardevan € 200.000.
Deverzekeringsmaatschappijverstrektdevolgendeinformatie:
• depremieis5promilleperjaar
• depoliskostenbedragen € 7,50
• deadministratiekostenbedragen € 1,50vanafhettweedejaar
• deassurantiebelastingis21%.
a. Berekendeverzekeringskosteninheteerstejaar.
b. Berekendeverzekeringskosteninhettweedejaar.
Opdracht29 Kostengoederen-eninventarisverzekering
SchoenenzaakVanderHartsluiteengoederen-eninventarisverzekeringaf.Deinventariswordtvoor € 95.000verzekerd.Devoorraadwordtvoor € 120.000verzekerd.
Depremievoordeinventarisis2,7‰endepremievoordegoederenis3,2‰.Depoliskostenbedragen inheteerstejaar € 11,50endeadministratiekostenbedragenvanafhettweedejaar € 3,50.De assurantiebelastingis21%.
a. Berekendekostenvandeverzekeringinheteerstejaar.
b. Berekendekostenvandeverzekeringinhettweedejaar.
Opdracht30 Kostenbedrijfsschadeverzekering
Norasluiteenbedrijfsschadeverzekeringaf.Deomzetwashetafgelopenjaar€220.000.Deinkoopwaarde vandeomzetwas € 145.000.
Depremieis2,48‰ vandebrutowinst.Depoliskostenzijn € 8,50.Deassurantiebelastingis21%.
a. Berekendekostenvandebedrijfsschadeverzekering.
Aliciasluiteenbedrijfsschadeverzekeringaf.Deomzetbedroeghetafgelopenjaar € 590.000.De brutowinstis37,5%vandeomzet.
Depremieis2,1‰ vandebrutowinst.Depoliskostenzijn € 10,50.Deassurantiebelastingis21%.
b. Berekendekostenvandebedrijfsschadeverzekering.
1.5Kostenvangoederen
Hetaanhoudenvanvoorraadbrengtkostenmetzichmee: voorraadkosten.Erzijndriegroepen voorraadkosten,de drieR’s:ruimtekosten,risicokostenenrentekosten.
Ruimtekosten
Omdevoorraadopteslaanmoetjeovereenmagazijnbeschikken.Voordemagazijnruimtehebje energiekosten,schoonmaakkosten,eventueelhuurkostenenonderhoudskosten.Dekostendie verbondenzijnaandevooropslagbenodigderuimteendeinrichtingervannoemjede ruimtekosten.
Rekenvoorbeeld
Marouschkahuurteenmagazijn.DehuurkostendieMarouschkaperjaarbetaaltbedragen € 75perm². Hetmagazijnis25meterlangen10meterbreed.Deenergiekostenvoorhetmagazijnbedragenper jaar € 1.250.Aanonderhoudiszeperjaar € 1.175kwijt.
Gevraagd
BerekenderuimtekostenvoorMarouschka.
Uitwerking
Deonderhoudskostenendeenergiekostenzijngegeven.Dehuurkostenmoetjenogberekenen.Het aantalm²isdelengte×breedte.Inditgeval25×10=250m².Voorhetmagazijnzijndehuurkosten dus:250× € 75= € 18.750.
Risicokosten
Indevoorraadhebjegeldgeïnvesteerd.Dekostendaarvanverdienjeterugmetdeverkoopvande artikelen.Maarjeloopthetrisicodatdevoorraadminderwaardwordt.Ditkankomendoordatde kwaliteitvandeartikelenachteruitgaat,bijvoorbeeldalsgroenteenfruitlanginhetmagazijnliggen. Ofjehebtteveelartikeleningekocht,dienuuitdemoderaken.Dekansbestaatdatjedeartikelenniet meerkuntverkopenofdatjezemoetverkopentegeneenlagereprijs.Dekostendieontstaanwanneer goederenindevoorraadminderwaardwordenzijn risicokosten. Methetaanhoudenvanvoorraad loopjenogeenanderrisico.Jehebtjevoorraadvooreenbepaaldeprijsingekocht.Somsontdekje achterafdatjedezeopeenbepaaldmomentgoedkoperhadkunneninkopen.
Voorbeeldrisicokosten
EengroothandelheeftvoorPasen200.000chocoladepaaseiereningekocht.NaPasenzijnernog7.500 paaseierenover.Dezeeierenverkooptdeeigenaarvoordehelftvandeprijs.Dezekortingrekenjetot derisicokosten.
Voorraden
Alsjehethebtovervoorraden,isnietaltijdduidelijkwatjepreciesbedoelt.Daarommaakjeonderscheid tussendetechnischevoorraadendeeconomischevoorraad.
isdewerkelijkaanwezigevoorraadinhetbedrijf.Hetkomtvaakvoordatje goederenhebtbestelddiepaslatergeleverdworden.Dezegoederenzitten ‘indepijplijn’.Goederen dienoggeleverdmoetenworden,noemjede voorinkopen.Depijplijnvoorraad(oftransportvoorraad) isduseenonderdeelvandevoorinkopen.
Voorbeeld
LaStradaheeftopdebeursdedamesschoenenvoorhetnajaaringekocht.Dedamesschoenenbehoren vanafdatmomenttotdepijplijnvoorraad.
Jehebteenprobleemalsjeleverancierdebeloofdelevertijdniethaalt,waardoorjouwproductenpas eenweeklaterbinnenkomen.Netzo’nsoortprobleemdoetzichvooralserineensveelmeervraag komtnaareenproduct.Indiegevallenmoetje ‘nee’ verkopenaanjeklantenendatwiljelieverniet.
Hetbetekentnamelijkminderomzeteneriskansdatjeklantennaareenandergaanennietmeer terugkomen.Omdittevoorkomenhoudjeeenveiligheidsvoorraadofbuffervoorraadaan.Jeneemt danbewustwatmeerinvoorraaddannodigis,zodatjezelfgeenleveringsproblemenkrijgt.
De economischevoorraad isdevoorraadwaaroverjeprijsrisicoloopt.Eenbedrijflooptprijsrisicoover detechnischevoorraadplusdevoorraaddiealingekochtis(devoorinkopen).Vanproductendieal verkochtmaarnognietuitgeleverdzijnstaatdeverkoopprijsalvast.Overdezevoorverkopenloopje geenrisicomeer.
Rekenvoorbeeld
WillemPeeters,eigenaarvaneengroothandelinchampagne,heeft1.500flessenchampagneop voorraad.Hijheeftbijeenwijnhuis300flessenextraingekochtdieovertweemaandenuitgeleverd worden.Aaneennotariskantoorheefthij50flessenverkocht,diehijnogmoetleveren.
Gevraagd
Berekendeeconomischevoorraad.
Uitwerking
DeeconomischevoorraadvanPeetersberekenjealsvolgt.
Peeterslooptover1.750flessenchampagne prijsrisico.Alsdeprijsnugaatdalen,heefthijze duurderingekochtdannodigwas.Alsdeprijsgaat stijgen,isditgunstigvoorhem,omdathijde flessenchampagnegoedkoperheeftingekocht.
Iemandkangeldopdebankzettenenkrijgtdaarrentevoor.Alsondernemerdoejeietsandersmetje geld:jeinvesteerthetinjeonderneming,bijvoorbeeldinvoorraad.Overgeïnvesteerdgeldkunjedus geenrenteontvangen.Derentediejezomislooptrekenjetotdekostenvanjebedrijf.Alshetgaatom renteovergelddatjeinjevoorraadgeïnvesteerdhebt,noemjeditderentekostenvandevoorraad.
Jeberekentdezerentekostenoverhetgemiddeldindevoorraadgeïnvesteerdevermogen.Hierbij gebruikjedevolgendeformule.
Formule
Gemiddelde voorraad = waarde beginvoorraad + waarde eindvoorraad
Alsrentepercentageneemjederentediebankenopdatmomentopspaarrekeningenvergoeden.Je berekentderenteoverdegemiddeldevoorraad.
Rekenvoorbeeld
Lucaheeftop1januarieenvoorraadvan € 150.000.Op31decemberisdevoorraadnog € 122.500.De renteisopditmoment3,5%.
Gevraagd
BerekenderentekostenvoorLuca.
Uitwerking
Dewaardevandegemiddeldevoorraadbedraagt: € 150.000 + € 122.500 2 = € 136.250
VoorderentekostenvandevoorraadberekentLuca3,5%van € 136.250= € 4.768,75.
Opdracht31 Voorraadkosten
a. Inwelkedriegroepenwordendevoorraadkostenverdeeld?
b. GeefvanelkeReenvoorbeelduitjouwstagebedrijf.
c. Noemtweevoorbeeldenvanhetkwaliteitsrisicometbetrekkingtotdevoorraadkosten.
d. Hoekanhetpersoneelzorgenvoorlagereruimtekosten?
e. Waaromhebjerentekostenalsjegeldhebtbesteedaandeaanschafvangoederen?
Opdracht32 Ruimtekostengroothandelinexotischfruit
Ella-Maeheefteengroothandelinexotischfruit.Zijbetaalteenhuurvan€175perm²perjaar.Hetpand is10bij35meter.Dekantoorruimteis40m².Hettoiletendekantinezijnsamen20m².Deoverige ruimteismagazijn.
Deenergiekostenzijngekoppeldaandevloeroppervlakteenbedragen € 27,50perm².Aan schoonmaakkostenbetaaltElla-Mae € 1.458exclusief21%btwperjaar.
BerekenvoorElla-Maederuimtekostenvanhetmagazijn.
Opdracht33 Rentekostenvoorraad
Bijeenwebshopisdewaardevandevoorraadop1januari € 7.890.Op31decemberisdevoorraad € 4.120waard.Hetrentepercentageis2,4%.
a. Berekenhetgemiddeldgeïnvesteerdevermogenindevoorraad.
b. Berekenderentekostenvandevoorraad.
Opdracht34 Economischevoorraad
UniBroesensheefteenvoorraadvan€970.000.Vandezevoorraadisvoor€300.000verkocht.Broesens heeftvoor€485.000bestellingengedaanbijfabrikanten,maardezegoederenzijnnognietuitgeleverd.
a. Berekendejuistebedragenvan:
1.dewaardevandetechnischevoorraad
2.dewaardevandevoorinkopen
3.dewaardevandevoorverkopen
b. Berekendeeconomischevoorraad.
Opdracht35 Technischevoorraad
Eenkaasspecialistheeftinkoopcontractenafgeslotenvoor360kilooudeboerenkaas.Klantenhebben bijdekaasspecialistal440kilooudeboerenkaasbesteld.Deeconomischevoorraadis120kilo.
Hoeveelkilooudeboerenkaasligtinhetmagazijn?
Opdracht36 Prijsrisicohout
Eenscheepsbouwerheeftvoor € 92.450aanhoutinhetmagazijnliggen.Voordeschepeninaanbouw ishoutmeteenwaardevan € 58.410gereserveerd.Bijdehouthandeliseenbestellinggeplaatstvoor € 59.254aanhout.
Berekendeeconomischevoorraad.
Opdracht37 Prijsrisicomango’s
InjanuariheeftKula25.000kilomango’sopvoorraadliggen,diezijingekochtheeftvoor€1,32perkilo. Zijheeftbijhaarleveranciereenbestellinguitstaanvan15.000kilotegeneenprijsvan € 1,32perkilo. Zeheeft10.000kiloverkochtdienognietgeleverdis.Injanuaridaaltdeprijsvaneenkilomango’snaar € 1,15.
BerekenhetprijsnadeelvoorKula.
Damarisheefteencash-and-carrygroothandelinsneakers.Voorhaarbedrijfspandbetaaltzeeenhuur van € 225perm²perjaar.Hetpandis60meterbreeden14meterdiep.Hiervanis50m²ingebruikals kantoorentoileten600m²alsverkoopvloeroppervlakte.Dejaarlijkseenergiekostenzijngekoppeld aandevloeroppervlakteenbedragen € 37,50exclusiefbtwperm².Op1januariwas € 85.000inde voorraadgeïnvesteerd.Op31decemberwasdewaardevandevoorraad€94.650.Hetrentepercentage is4%.Damarisheeftditjaarvoor € 2.100moetenafprijzen.
BerekendevoorraadkostenvoorDamaris.
WebshopDouchihuurteenmagazijnvoor € 90perm²perjaar.Hetmagazijnis20bij8meter.Het energieverbruikisgekoppeldaandeoppervlaktevanhetmagazijnenbedraagt € 28,50exclusiefbtw perm²perjaar.Verderkosthetmagazijnjaarlijks € 4.500aanonderhoud.Deoverigeexploitatiekosten vanhetmagazijnbedragen € 1.250.Dewaardevandevoorraadbedroegop1januari € 78.000enop31 december € 67.500.Hetrentepercentageis3,8%.
BerekendevoorraadkostenvoorDouchi.
Transportvangoederenisduur.Voorhettransportzijnertweemogelijkheden.Jekunthettransport zelfverzorgenmeteeneigenwagenpark.Ofjekunthettransportuitbestedenaaneen transportonderneming.Indatgevalbestaandetransportkostenuitderekeningendiejekrijgtvande transportonderneming.
Vasteenvariabeletransportkosten
Meteeneigenwagenparkmaakjebijdeberekeningvandetransportkostenonderscheidtussenvaste envariabelekosten.Devastetransportkostenbestaanuit:
• afschrijvingskosten
• rentekosten
• motorrijtuigenbelasting
• verzekeringskosten.
Devariabeletransportkostenbestaanuit:
• brandstofkosten
• kostenvoorreparatieenonderhoud.
Eentransportbedrijfdatgoederenvooranderenvervoerthoudtbijzijntarievenonderandererekening met:
• deafstandtotdeplaatsvandelevering
• eventueletolgeldendieinveelEuropeselandenmoetenwordenbetaald
• deduurenperiodevanhettransport
• dehoeveelheidenhetgewichtvandegoederen
• afschrijvingskostenvandevrachtwagen.
Rekenvoorbeeld
Richardheefteeneigentransportbedrijf.Hijheeftéénvrachtwageneniszelfdechauffeur.Devaste kostenvandevrachtwagenbedragen € 34.930.Richardreedafgelopenjaar124.200kilometer.De variabelekostenbedroegen € 104.375.
Bereken
a.Devariabelekostenperkilometerinhetafgelopenjaar.
b.Devastekostenperkilometerinhetafgelopenjaar.
c.Detotalekostenperkilometerinhetafgelopenjaar.
Uitwerking
a.Variabelekostenperkilometer: € 104.375÷124.200= € 0,84.
b.Vastekostenperkilometer: € 34.930÷124.200= € 0,28.
c.Totalekostenperkilometer: € 0,84+ € 0,28= € 1,12.
Sommigetransportbedrijvenhantereneendagtariefvoordeconstantekosteneneenvariabele kilometerprijs.
Rekenvoorbeeld
UgnoheeftgoederenverkochtdiegeleverdmoetenwordeninRoth.Deafstandis1.400kilometer.Voor hetvervoervandegoederenheefthijtweeoffertesopgevraagd.
TransportGogorekenteendagtariefvan € 290eneenvariabelekilometerprijsvan € 1,04.
TransportFlowrekenteendagtariefvan € 280eneenvariabelekilometerprijsvan € 1,12.
Gevraagd
WelketransportondernemingkiestUgnoalshijdegoedkoopsteaanbiederkiest?
Uitwerking
TransportkostenGogo: € 290+(1.400kilometer× € 1,04)= € 1.746.
TransportkostenFlow: € 280+(1.400kilometer× € 1,12)= € 1.848.
UgnokiestvoorGogo.
Vaakhanterentransportbedrijvenbijhetbepalenvandetransportprijseenminimumgewichtperm3 Ditwordthet ‘berekendegewicht’ genoemd.Alshetwerkelijkegewichtlageris,wordthetberekende gewichtgehanteerd.
Eentransportbedrijfhanteertbijvoorbeeldeenberekendgewichtvan250kgperm3.Eenklantdie3 m3 ganzenverenlaatvervoerenmeteengewichtvan100kgperm3 betaaltnietvoor3×100=300kg, maarvoor3×250=750kg.
Rekenvoorbeeld
Christiaanheeftvoorhetkomendejaardevolgendegegevensvanhetwekelijksevervoervangoederen verzameld:
Christiaanbenaderttweetransportbedrijven:Rap&ZonenenGoedspoedTransport.Bijdeprijsopgaaf moetendetransportbedrijvenuitgaanvaneencontractvoor50weken.Bekijkdeoffertesvanbeide transportbedrijven.
DeinformatieuitdeoffertevantransportbedrijfRap&Zonen Tarievenperzending/routeperdag:
€ 8,00 1-10kg
€ 11,00 10-25kg
€ 15,00 25-50kg
€ 20,00 50-100kg
€ 20,00+10eurocentperkg >100kg
Leveringgebeurtaltijddedagnahetophalenvandegoederenbijdegroothandel.Rap&Zonenwerkt meteenberekendgewichtvan1m³=333kgminimaal.
DeinformatieuitdeoffertevantransportbedrijfGoedspoedTransport Basisprijsperzending/routeperdag: € 18+ € 0,15perkg. Minimumgewichtperzending:1.000kg.
Goedspoedgaatuitvaneenberekendgewichtvan200kgperm3 minimaal.
Gevraagd
a.BerekenwatdekostenperjaarzijnbijtransportbedrijfRap&Zonen.
b.BerekendekostenperjaarbijGoedspoedTransport.
c.VoorwelkevervoerderzalChristiaankiezen?
Vooreenjaarisdat
c.ChristiaankiestvoortransportbedrijfRap&Zonen.
a. Noemdrievoorbeeldenvanvariabelekostendieeentransportbedrijfopneemtinhettransporttarief.
b. Noemdrievoorbeeldenvanvastekostendieeentransportbedrijfopneemtinhettransporttarief.
Bodoheefteeneigentransportbedrijf.Hijheeftéénvrachtwageneniszelfdechauffeur.Devastekosten vandevrachtwagenbedragen € 81.664.Bodoreedafgelopenjaar185.600kilometer.Devariabele kostenbedroegen € 207.872.
Berekendevaste,devariabeleendetotalekostenperkilometerinhetafgelopenjaar.
Hocavraagttweeoffertesopvooreentransportover410kilometer. HettariefvantransportbedrijfNuitenis € 90perdagplus € 1,17perkilometer.
BroseTransportheefteendagtariefvan € 110eneenvariabelekilometerprijsvan € 1,08.
a. WelketransportondernemingisvoorHocadegoedkoopste?
Frishervraagttweeoffertesopvooreentransportover2.580kilometer.Erzijnvierreisdagen gecalculeerd.
TransportondernemingImmahanteerteendagtariefvan € 125eneenvariabelekilometerprijsvan € 1,48.
DumgaTransportrekenteendagtariefvan € 105eneenvariabelekilometerprijsvan € 1,75.
b. WelketransportondernemingkiestFrisheralshijdegoedkoopsteaanbiederkiest?
Iedereenbetaaltbelasting.Datgeldtookvoorbedrijven.Belastingenkunjeonderscheidenindirecte enindirectebelastingen.
Directebelastingen zijnbelastingendiejezelfafdraagtaandeBelastingdienst(defiscus).Hetzijn belastingenoverjeinkomen,winstenvermogen.Voorbeeldendaarvanzijndeinkomstenbelastingen devennootschapsbelasting(overdewinstvaneennvenbv).
Indirectebelastingen betaaljealsburgernietrechtstreeksaandeBelastingdienst,maarviade leveranciervanproducten.Zoisdebtweenindirectebelasting:deconsumentbetaaltdebtwdoordat dezebelastingverwerktisindeconsumentenprijs.Deondernemerdraagtdebtwafaande Belastingdienst.
Belastingenvanuithetoogpuntvaneenonderneming
Alsbedrijfhebjemetverschillendebelastingentemaken.Sommigedaarvanzijnbedrijfskosten,andere niet.Alszebijdebedrijfskostenhoren,berekenjedezebelastingendoorindekostprijsvandeproducten.
Kostprijsverhogendebelastingen
Belastingendierechtstreeksverbandhoudenmetdebedrijfsvoering,zoalsmotorrijtuigenbelastingen onroerendezaakbelasting(ozb),rekenjetotdebedrijfskosten.Ookdeassurantiebelasting,diedeel uitmaaktvandeverzekeringskosten,werktdoorindekostprijsvandeproducten.
Niet-kostprijsverhogendebelastingen
Belastingenoverinkomen,winstenvermogenzijngeenbedrijfskosten.Inkomstenbelastingen vennootschapsbelastingkunjedusnietdoorberekenenaandeklant.
Accijnsiseenverbruiksbelastingopalcohol,tabakenbrandstoffen.Jerekentaccijnsnietapartmee indebedrijfskosten.Deaccijnsisalverwerktindeinkoopprijsvanalcoholhoudendedrankenen tabaksproducten.Accijnszitookverwerktindeprijsvanbrandstoffenenmaaktdaaromautomatisch deeluitvandetransportkosten.
Btw(omzetbelasting)teljeopbijdeverkoopprijsenisdusverwerktindefactuurprijs.Deafnemer betaaltaanjoudebtw.AlsondernemerdraagjijdezeontvangenbtwafaandeBelastingdienst.Btw verhoogtdekostenvanjoualsondernemernietenheeftgeeninvloedopdehoogtevandewinst.
DeBelastingdienstnoemtdeindirectebelastingenookwelkostprijsverhogende belastingen.Voordeconsumentkloptdit:btwbijvoorbeeldmaaktdeprijsvoorde consumenthoger.
Voordeondernemerisbtwgeenkostprijsverhogendebelasting.Alsondernemerbenjealleeneen ‘doorgeefluik’ doordatjeervoorzorgtdatdebtwbijdeBelastingdienstterechtkomt. Ookdeloonbelastingisgeenkostprijsverhogendebelasting.Diehoudjeinophetbrutoloonvanje werknemersendraagjealswerkgeveralleenmaarafaandeBelastingdienst.
Niet-fiscalekosten
Overdewinstvanjebedrijfbetaaljebelasting.Hoemeerwinstjebedrijfmaakt,hoemeerbelastingje hieroverbetaalt.Kosteninjebedrijfmagjeinminderingbrengenopdewinst.Meerkostenleidentot eenlagerewinstendustoteenlagerebelasting.
MaarerzijnbedrijfskostendiejevolgensderegelsvandeBelastingdienstniettotdekostenmag rekenen.Jenoemtdezeniet-fiscalekosten.Sommigekostenzijnhelemaalnietaftrekbaar,bijvoorbeeld debekeuringdiejekrijgtvoortehardrijden.Anderekostenzijngedeeltelijkaftrekbaar,bijvoorbeeld dekostenvoorhetjubileumfeestvanjebedrijf.Weeranderekostenzijnwelhelemaalaftrekbaar,zoals dekostenvanzakelijketelefoongesprekkendiejethuisvoert.
OpdewebsitevandeBelastingdienstvindjedeactueleinformatie.
Harrieverrichtinjanuaridevolgendebetalingen:
Gevraagd
Berekenhetbedragvandetebetalenbelastingenvoorjanuari.
Uitwerking
Hetbedragvandetebetalenbelastingeninjanuaribedraagt:motorrijtuigenbelasting € 85+ onroerendezaakbelasting € 750= € 835.
a. Watishetverschiltussendirecteenindirectebelastingen?
b. Hoenoemjekostendienietaftrekbaarzijn?
c. Geeftweevoorbeeldenvankostendienietaftrekbaarzijnvoordefiscus.
Welkebelastingenzijnkostenvoordeondernemer?Kiesdejuisteantwoorden.
Lewisiseigenaarvaneenverlichtingszaak.Hijdoetinfebruaridevolgendebetalingen:
a. BerekenhetbedragaanbelastingendatLewisalsbedrijfskostenmagmeerekenenvoorfebruari.
b. BerekenhetbedragaanbelastingendatFlorisalsbedrijfskostenvoormaartmagaanmerken.
Yulnuziseigenaarvaneengroothandel.Hijverrichtinseptemberdevolgendebetalingen:
c. BerekenhetbedragaanbelastingendatYulnuzalsbedrijfskostenvoorseptembermagmeetellen.
Nietalleexploitatiekostenkunjeonderbrengenbijeenvandehiervoorgenoemdekostensoorten.Van dezeoverigekostenvolgenhiernadekostenvangrond,huisvestingskostenenpromotiekostenapart.
Kostenvandegrond
Jouwbedrijfisergensgevestigd.Dezevestigingsplaatsbrengtkostenmetzichmee.Grondgaatdoor hetgebruiknietinwaardeachteruit.Jeschrijfthierdusnietopaf.Totdekostenvandegrondreken jedehuurofpachtdiejebetaaltalsjedegrondnietineigendomhebt.Alsjeweleigenaarvandegrond bent,rekenjealleenderentekostenoverhetindegrondgeïnvesteerdevermogentotdekostenvan degrond.
Huisvestingskosten
Alsjevanstartgaatmetjebedrijf,hebjebedrijfsruimtenodig.Allekostendievoortvloeienuithet gebruikvaneenbedrijfsruimtenoemjehuisvestingskosten.Jekuntbedrijfsruimtekopenofhuren.
• Alsjeeenpandhuurt,hoortdehuurtotdehuisvestingskosten.
• Wanneerjeeenpandineigendomhebt,neemjedeafschrijvingophetpandendeinterestoverhet geïnvesteerdvermogenalskostenop.
Anderekostendiejeindeeltbijdehuisvestingskostenzijn:
• Onroerendezaakbelasting (ozb):Eigenarenengebruikersvanonroerendezakenbetalenozbaan degemeente.DegemeenteberekentdeonroerendezaakbelastingoverdeWOZ-waarde.WOZstaat voorWetwaarderingonroerendezaken.Deonroerendezaakbelastingiseenpercentagevande WOZ-waarde.Degemeentesteltjaarlijkshettariefvast.
• Rioolheffing:Jebentrioolheffingverschuldigdalshetpandaangeslotenisopderioleringvande gemeente.Degemeentesteltdeheffingjaarlijksvast.
• Kostenvanenergieenwater:Alsondernemerkunjeervoorkiezenomdekostenvanenergieen waterondertebrengenbijdekostenvanderdenofbijdehuisvestingskosten.
Deenergiekostenbestaanuitdekostenvoorhetverbruikvangasenelektriciteit.Voorhet elektriciteitsverbruikgeldteentariefperkWh(kilowattuur).Voorhetgas-enwaterverbruikgeldt eentariefperm³.Daarnaastbetaaljevastrechtenenergieheffingen.Detarievenkunnenper energieleverancierverschillen.
• Precariobelasting:Eengemeentemagbelastingheffenvoorhetgebruikvangemeentegrond.Dit heetprecariobelasting.Jebetaaltdezebelastingookvoorzakendiebovendegemeentegrond hangen,zoalsuithangbordenofluifels.
• Totslothebjenogtemakenmetschoonmaakkostenenbeveiligings-ofbewakingskosten.
Ookeenuitgevervanboekenmoetrekening houdenmetallerleikosten.
Rekenvoorbeeld
Bouwensheefteenpandingebruikvan60m².Dehuurkostenzijn€850perm²perjaar.DeWOZ-waarde bedraagt € 147.500.Hetgebruikersdeelvandeozbis0,1133%overdeWOZ-waarde.
Hettariefvoorderioolheffingis€150bijeenwaterverbruiktot500m³waterperjaar.Bouwensverbruikt perjaar395m³water.
Hetelektriciteitsverbruikis14.000kWhenhetgasverbruikis880m³. Dekostenvoorwaterzijn € 0,60perm³,voorgas € 2,60perm³envoorelektriciteit € 0,45perkWh.Het vastrechtis € 155perjaar.
Deschoonmaakkostenbedragen € 85permaand. Allebedragenzijnexclusiefbtw.
Gevraagd
BerekendehuisvestingskostenvoorBouwens.
Uitwerking
Promotiekosten
€ 850 167,12
51.000,00 €
Ozb0,1133%van € 147.500 150,00
Omzoveelmogelijkteverkopenmaakjekostenomdeverkoopvanproductentebevorderen.Ditnoem je promotiekosten ofverkoopkosten.Jekunthierbijdenkenaankostenals:
• kortingen
• verpakkingen
• provisievanverkooppersoneel
• reclame
• sponsoring.
Overigekosten
Kostendiejenergensanderskuntonderbrengennoemje ‘overigekosten’.Bijvoorbeeldkostenvoor hetabonnementvooreenvakblad.Dezeposthoudjezokleinmogelijk.Daardoorhoudjegoedinzicht inwaardekostenvandaankomen.
Homehuurteenpandvan50m².Dehuurbedraagt € 700perm²perjaar.DeWOZ-waardevanhetpand bedraagt € 250.000.Hettariefvandeozbis0,3084%overdeWOZ-waarde.Hetwaterverbruikperjaar is370m³.Hettariefvanderioolheffingis € 178,74voor301totenmet500m³water.Het elektriciteitsverbruikis16.000kWh,hetgasverbruikis950m³.Dekostenvoorwaterzijn € 0,70perm³, voorgas € 2,40perm³envoorelektriciteit € 0,52perkWh.Hetvastrechtis € 180perjaar.Dekostenvan beveiligingbedragen € 50permaand.
a. BerekendehuisvestingskostenperjaarvoorHome.
Hubertsheefteenpandingebruikvan205m².Dejaarlijksehuurkostenzijn€215perm².DeWOZ-waarde bedraagt€375.850.Deozbis0,1173%overdeWOZ-waarde.Derioolheffingis€170bijeenwaterverbruik perjaarvan1tot500m³water.HetwaterverbruikvanHubertsis302m³.Hetelektriciteitsverbruikis 16.500kWhenhetgasverbruikis3.690m³.
Dekostenvoorwaterzijn € 0,62perm³,voorgas € 2,58perm³envoorelektriciteit € 0,48perkWh.Het vastrechtis € 210perjaar.
b. BerekendehuisvestingskostenvoorHuberts.
SupermarktVanDiessensponsorthetjeugdelftalvandeplaatselijkevoetbalclubmetshirtsenbroeken. Dekostenhiervoorbedragen€1.028,50inclusief21%btw.Ookwordteenfotoboekuitgegevenvanhet jeugdelftalwaardeklantenplaatjesinkunnenplakkendiezeontvangenbijelke€10aanboodschappen.
DefactuurdieVanDiessenhiervoorontvangtbedraagt € 2.916,10inclusief21%btw.
BerekendepromotiekostenvoorVanDiessen.
Exploitatiekostenzijnallekostendievoortkomenuitdebedrijfsvoering.Dekostenmoeteninverhouding zijntotdeopbrengstendiejeverwacht.Kostenzijnnoodzakelijk.Alsjemeergeldentijdopoffertdan noodzakelijkis,zijndatverspillingen.
Dekostenvanvermogenbestaanuitrenteofinterest.Dehoogtevanhetrentebedragisafhankelijk vanhetgeleendebedrag,hetrentepercentageendetijddathetgeldgeleendwordt.Jekuntderente berekenenperjaar,permaandofperdag.Alsjederenteperdagberekent,gajegewoonlijkuitvan30 dagenpermaandenvan360dagenperjaar.
Alsjepersoneelindienstheb,kunjehunwerkbelonenmettijdloon,prestatieloonofpremieloon.Voor dekostenvanarbeidgajeuitvanhetbrutoloon,waarvandehoogtevaakvastgelegdisineencao.Daar komenvakantiegeldeneventueeleenbonusbij.Alswerkgeverbetaaljepremiesvoorde werknemersverzekeringen,pensioenpremiesenvergoedingenvoorbijvoorbeeldscholingenonkosten.
Jekuntandereninhurenomietsvoorjetedoen,bijvoorbeeldeenschoonmakerofwebsiteontwerper. Dekostendaarvanzijnkostenvandienstenvanderden.Ookverzekeringskostenvallenhieronder.Die bestaanuitpremie,poliskostenen/ofadministratiekostenenassurantiebelasting.
VoorraadkostenbestaanuitdedrieR’s:ruimtekosten,risicokostenenrentekosten.Detechnische voorraadisalleswatinjemagazijnligt.Bijdeeconomischevoorraadhorenookdevoorinkopen,maar juistnietwatjealverkochthebt.Overdeeconomischevoorraadloopjeprijsrisico.
Hetvervoervangoederenbrengttransportkostenmetzichmee.Jekunthettransportzelfverzorgen ofuitbesteden.
Indeprijsvanjeproductenmagjekostprijsverhogendebelastingendoorberekenen,zoals motorrijtuigenbelasting,gemeentelijkemilieuheffingenenprecariobelasting.
Dekostenvandegrondzijndehuurofpachtdiejebetaaltalsjedegrondnietineigendomhebt.Alsje eigenaarvandegrondbent,rekenjealleenderentekostenoverhetindegrondgeïnvesteerdevermogen.
Deoverigekostenzijnhuisvestings-enpromotiekosten.Dekostenvanhuisvestingzijndeafschrijving ophetpandofdehuurkosten.Daarkunnenkostenvoorbijvoorbeeldonderhoudenenergienogbij komen.Depromotiekostenzijnkostenomdeverkoopvanproductentebevorderen.
Bertensheeftdevolgendekosten:advertenties,hypotheekrentepand,verpakkingen,externe boekhouder,motorvoertuigenbelasting,rentelening,drukwerk,vergunningen,gadgets,verzekering auto,schoonmaakbedrijf,afschrijvingcomputer,beveiliging,sponsoringvoetbalelftal,loonkosten vestigingsmanager,briefpapiermetlogo.
Schrijfdezevoorbeeldenvankostenachterdejuistekostensoort.
Kostensoort
Kostenvanarbeid
Rentekosten(kostenvanvermogen)
Kostenvandienstenvanderden
Voorraadkosten(kostenvangoederen)
Kostenvanbelastingen
Kostenvanvermogen
Kostenpost
EigenwebshopDewi
Inleiding
Dewiisnognietzolanggeledenbegonnenmeteenwebshopinschoenen.Zeheeftinmiddelséén parttimemedewerkerindienst,Brigitte.
Voorraad
Devoorraadstaatop1januarijaar3opdebalansvoor € 45.678.Op31decemberjaar3bedraagthaar voorraad€35.478.Injaar3heeftzijvoor€278.058inclusief21%btwgoedereningekocht.Debrutowinst bedraagt40%vandeomzet.Debtwis21%.
Rentekosten
Dewiheefthetpandvoor € 450.000gekocht.Voordefinancieringdaarvanheeftzeeenhypotheek afgeslotenvan € 300.000tegen6%perjaar.Op31decembervanelkjaarbetaaltzijdeverschuldigde renteachteraf.Op1septembervanelkjaarlostzij € 10.000afopdehypotheek.
Injaar3heeftDewivan14junitot22decembereentijdelijkevermogensbehoeftevan € 15.000.Zijsluit hiervooreenbankleningaftegeneenrentepercentagevan7,9%.
Verzekeringskosten
VoorhetpandheeftDewieenopstalverzekering.Deverzekerdewaardevanhetpandis € 300.000.De verzekeringspremieis3‰ perjaar.Depoliskostenbedragen € 7,50.Deassurantiebelastingis21%.
Loonkosten
BrigittewerktparttimebijDewi.Zijverdientbruto € 1.550permaand.Devakantietoeslagis8%.De premiesvoordewerknemersverzekeringenzijn16%.Brigittewerkt3dagenperweekgedurende48 wekenperjaar.Brigittewoont10kilometerenkelereisvanhaarwerkenontvangt € 0,23perkilometer aanreiskostenvergoeding.
a. BerekendeinkoopwaardevandeomzetvoorDewi.
b. BerekendeconsumentenomzetvoorDewi.(Maakvoorjeberekeninggebruikvandeuitkomstvan vraaga.)
c. IsdebtwvoorDewieenkostenpost?Motiveerjeantwoord.
d. Berekenderentekostenvandehypotheekdiezijop31decemberjaar3moetbetalen.
e. Berekendeinterestkostendiedebankleningmetzichmeebrengt(1maand=30dagen).
f. Berekendekostenvandeopstalverzekeringinheteersteverzekeringsjaar.
g. Berekendepersoneelskostenvoorjaar3.
h. NoemtweevoorbeeldenvankostenvandienstenvanderdendieDewizoukunnenhebben.
i. NoemtweevoorbeeldenvanverspillingenwaarDewimeetemakenkankrijgen.
Administratiekosten
Kostendiejebetaaltvoorhetveranderenofverlengenvaneenverzekeringsovereenkomst.
Aflossen
Terugbetalenvaneen(deelvaneen)lening.
Assurantiebelasting
Kostprijsverhogendebelastingvoorverzekeringen.
Assurantiekosten
Jaarlijksekostenvooreenverzekering.Ookwel:verzekeringskosten.
Brutoloon
Afgesprokenloonvóórinhoudingvanloonheffingenandereinhoudingen.
Cao
Collectievearbeidsovereenkomst.Overeenkomstwaarinafsprakenoverarbeidsvoorwaardenstaan vooreenbedrijfstakofbranche.
Directebelastingen
BelastingendiejezelfafdraagtaandeBelastingdienst.Hetzijnbelastingenoverinkomen,winsten vermogen.
DrieR’s
Indelingvanvoorraadkosteninruimte-,risico-enrentekosten.
Economischevoorraad
Devoorraadwaaroverjeprijsrisicoloopt.
Exploitatiekosten
Allekostendiejemaaktomjeondernemingdraaiendetehouden.
Gratificatie
Eenextrabeloningvooreenwerknemer,zoalseenbonus.
Huisvestingskosten
Allekostendievoortvloeienuithetgebruikvaneenbedrijfsruimte.
Indirectebelastingen
Belastingendieindeprijsvanproductenwordendoorberekend,zoalsdebtw.Zewordendooreen anderaandeBelastingdienstafgedragen.
Interest
Vergoedingvoorhetlenenvangeld.Ookwel:kostenvanvermogenofrente.
Kosten
Deingelduitgedruktewaardevandatgenewateenondernemingopoffertomtekunnenwerken.
Kostenvanarbeid
Allekostenvoorhethebbenvanmedewerkers.Ookwel:personeelskosten.
Kostenvandegrond
Huurofpachtdiejebetaaltalsjedegrondnietineigendomhebt.
Vooreigenarenvangrond:derentekostenoverhetindegrondgeïnvesteerdevermogen.
Kostenvandienstenvanderden
Kostendieeenbedrijfbetaaltvoordienstendooreenanderbedrijfofandereinstelling.
Kostenvanvermogen
Vergoedingvoorhetlenenvangeld.Ookwel:interestofrente.
Kostensoort
Groepvankostenvandezelfdeaard.
Loonheffing
Inhoudingophetbrutoloonvanloonbelasting,eenbijdragevoordeZorgverzekeringswetenpremies voordevolksverzekeringen.
Nettoloon
Loonnainhoudingvandeloonheffing.
Niet-fiscalekosten
KostendiejevandeBelastingdienstniettotdekostenmagrekenen.
Offer
Alleuitgavenvaneenondernemingomproductenteverkopen.
Ontvangst
Gelddatbinnenkomtwaardoordehoeveelheidgeldindekasofopdebankrekeningtoeneemt.
Opbrengst
Gelddathetbedrijfverdient,meestaldoorietsteverkopen.
Personeelskosten
Allekostenvoorhethebbenvanmedewerkers.Ookwel:kostenvanarbeid.
Polis
Schriftelijkbewijsvaneenverzekeringsovereenkomsttussendeverzekeringsmaatschappijende verzekerde.
Poliskosten
Eenmaligekostenbijhetafsluitenvaneenverzekering.
Precariobelasting
Belastingdieeengemeentemagheffenvoorhetgebruikvangemeentegrond.
Premieloon
Eencombinatievantijdloonenstukloon.
Prestatieloon
Beloningdieafhankelijkisvandegeleverdeprestatie.
Promotiekosten
Kostenomdeverkoopvanproductentebevorderen.Ookwel:verkoopkosten.
Rente
Vergoedingvoorhetlenenvangeld.Ookwel:interestofkostenvanvermogen.
Risicokosten
Dekostendiekunnenontstaanwanneervoorraadminderwaardwordt.
Ruimtekosten
Dekostenvanderuimtediejenodighebtvoordeopslagvangoederen.
Technischevoorraad
Werkelijkaanwezigevoorraadinhetbedrijf.
Tijdloon
Beloningmeteenvastbedragperperiodeofeenafgesprokenbedragperuur.
Uitgave
Betalingwaardoordehoeveelheidgeldindekasofopdebankrekeningkleinerwordt.
Verspilling
Offersdienietnoodzakelijkzijnvoorjebedrijfsvoering.Dezezijnvermijdbaar.
Verzekeringspremie
Bedragdateenverzekeraarvraagtalsvergoedingvoorhetverzekeren.
Voorinkopen
Goederendiebesteldmaarnognietgeleverdzijn.
Voorraadkosten
Kostendiehetaanhoudenvanvoorradenmetzichmeebrengt.Teverdeleninkostenvanruimte,risico enrente(dedrieR’s).
Bijnaelkeondernemingheeftbedrijfsmiddelendielangerdaneenjaarmeegaan.Hetgebruikvandeze bedrijfsmiddelenbrengtkostenmetzichmee.Doorhetgebruikwordenzeindeloopvandetijdminder waardenhebbenzeonderhoudnodig.Eentransportbedrijfbijvoorbeeldschaftvrachtwagensaanom artikelentevervoeren.Dekostenvaneenvrachtwagen,zoalsdekostenvanwaardeverminderingen onderhoud,rekenthetbedrijfdooraandeklanten.Datisnodigomnaeenaantaljarenweereennieuwe vrachtwagentekunnenkopen.
Aanheteindvandithoofdstuk:
• kunjedekostenvanduurzamebedrijfsmiddelenberekenen.
• kunjedeafschrijvingskostenberekenen: – meteenvastbedragperjaar(lineaireafschrijving) – meteenvastpercentagevandeaanschafwaarde – meteenvastpercentagevandeboekwaarde.
• kunjedekeuzevooreenafschrijvingsmethoderekenkundigonderbouwen.
• kunjevanuitdeboekwaardeterugrekenennaardeaanschafwaarde.
• kunjederentekostenvanduurzamebedrijfsmiddelenberekenen.
Leesdetekst.
Refurbishedtoestel?
Voordureelektronicageldt:waaromnieuwkopenalsjegegarandeerddezelfdekwaliteitvoorminder kuntkrijgen?Derefurbishedmarktzitflinkindelift,geholpendoorheteconomischetijenhet duurzaamheidsdenken.Hoeveelscheelthetjepersaldo?Enviawelkeplatformenkunjerefurbished productenhetbestkopen?
EenpaargeneratiesterugkendegeenNederlanderhetwoord'refurbished',maarwelhetprincipe erachter.Elkefietsbandwerdtigkeergeplaktenalleswatgerepareerdkonwordenwerddat.Datheette toennog'reviseren'.Nuheetdatrefurbished.Datstaatvoor:gecontroleerdnagebruik,zonodig gerepareerdenopnieuwaangebodenvoorhergebruik.
Datwasvroegereenstukeenvoudigerdanvandaagdedag,wantfabrikantenvansmartphonesen tabletszienlieverdatjedekassalaatrinkelendoorsteedsvervangendeproductentekopendande levensduurdaarvanopterekken.Zemakenhetreparateursgraaglastigmetingewikkeldeschroefjes endichtgelijmdebehuizingen.
Tweedehands
Methetoogopdeportemonnee-endegroeiendeberge-waste-ishetnietvreemddatsteedsmeer mensenvooreenanderesmartphoneoflaptopnietnaardewinkelhollenmaareensopMarktplaats rondsnuffelen.Aankopenvaneenvreemdezittenwelrisico's.Isdeaccuechtwelzogoedalsopgegeven ofheeftdezedoorhetgebruikflinkingeleverd?Ofnadeoverdrachtblijktdatdeverkoperhetgeheugen nietnetjesheeftschoongeveegdofdeclouddienstvergetenisaftekoppelen,zodatjeongevraagdop privékiekjeswordtgetrakteerdofmisschiengeenaankopenkuntdoenindeAppStore.
Platformvoortweedehandstelefoons
Koopjeeenrefurbishedtoestel,danbetaaljedoorgaansietsmeerdanvooreentweedehandsje,maar jekrijgtdaareennagekekenapparaatengemoedsrustvoorterug.DatlaatstewasdebasisvoorSwappie, opgerichtdooreenFindieonlinewerdbelazerdbijdeaankoopvaneentweedehandstelefoon.Uit verbazingenfrustratiedoordatergeenbetrouwbaarplatformwas,besloothijdatmeteen universiteitsvriendzelfmaartebouwen.
Metsucces. ‘VorigjaarwasSwappievolgensde FinancialTimes hetsnelstgroeiendebedrijfinEuropa’, zegtMartineHardveldKleuver,regiomanagervoorNederland,waarhetbedrijfsindstweejaaractief is.JekunteralsklantjeoudeiPhoneverkopenofeen'nieuwe'kopen. ‘Detelefoonsdiewijverkopen, komendeelsvanparticulierenendeelsuitdezakelijkemarkt.Datkunnenookvoorraadpartijenof demomodellenvanwinkelszijn.Ookalhoevenzeindiegevallennieteensgerefurbishtteworden,ze gaanbijonsookdooronzecheck.InonzefabriekinEstlandenFinlanddoorlopentechnici52stappen waarbijhetheletoestelwordtdoorgelicht.Kleinekrasjeskunnenwevaakwegpoetsen,defecteof versletenonderdelenvervangenwe.’
Bron:AD
Beantwoorddevolgendevragen.
a. Hoeveeljaargebruikjijjemobieletelefoon?
b. Watzijndeaanschafkostenvanjouwtoestelomgerekendperjaar?
c. Zoujezelfvooreenrefurbishedtoestelkiezen?Motiveerjeantwoord.
2.1Afschrijvenopduurzamebedrijfsmiddelen
Ineenbedrijfgebruikjebedrijfsmiddelen.Sommigegaanlangmee,anderekort.Goederendienodig zijnomteproducerenofdeorganisatiedraaiendetehouden,dielangermeegaandaneenjaaren waarvandeaanschafprijshogerdan € 450is,noemje duurzamebedrijfsmiddelen.Ookwel duurzame productiemiddelen(dpm) ofkapitaalgoederengenoemd.
Duurzamebedrijfsmiddelen
Gebouwen,machines,computers,bedrijfswagensendeinventarisbijvoorbeeldgaanlangermeedan eenjaarendeaanschafprijservanligtbovende € 450.Daaromrekenjezetotdeduurzame bedrijfsmiddelen.
Duurzamebedrijfsmiddelenaanschaffenheet investeren.Alsjeinvesteert,ruiljegeldtegeneen duurzaambedrijfsmiddelvandezelfdewaarde.Deinvesteringzelfmaaktjedusnietarmerenrekenje niettotdekosten.Jeinvesteertindehoopdatjedaardoormeerwinstgaatmakenofdeklantbeter kuntbedienen.Zo'ninvesteringdoejevooreenlangereperiode.Jespreektdanookvaneenduurzaam bedrijfsmiddelalsdatlangerdaneenjaargebruiktwordt.
Afschrijvingskosten
Doorgebruik,slijtageenverouderingwordteenduurzaambedrijfsmiddelminderwaard.Dekosten vandewaardeverminderingvanhetduurzamebedrijfsmiddelrekenjedaaromweltotdebedrijfskosten. Jenoemtdeze afschrijvingskosten.Doorelkjaarafteschrijvenzorgjeervoordatdeaanschafkosten vanhetduurzamebedrijfsmiddeloverdegebruiksjarenverdeeldworden.Zoujeditnietdoen,dan zoudendekosteninhetjaarvanaanschafheelhoogzijnendedaaropvolgendejarenerglaag.De afschrijvingskostenberekenjedoorindekostprijs.Hierdoorverdienjemetelkverkochtproducteen stukjevandeinvesteringterug.
Deafschrijvingskostenzijneenonderdeelvandetotalekostenvanhetbedrijf,maarzijngeenuitgaven. Afschrijvingendrukkendenettowinstdus.Schrijfjemeeraf,danbetekentditminderwinst,dusminder belastingbetalen.DeBelastingdienstheeftregelsvoorafschrijvingen.Meerinformatiehierovervind jeopdewebsitevandeBelastingdienst.Hetbedragdatjeperjaarafschrijftisafhankelijkvande aanschafwaarde,delevensduurenderestwaarde.
De aanschafwaarde isdeprijsdiejebetaaltvoordeaankoopvaneenduurzaambedrijfsmiddel. Sommigebedrijfsmiddelenhebbennogeen restwaarde.Ditishetbedragdateenduurzaam bedrijfsmiddelnabuitengebruikstellingnogwaardis,zoalshetbedragdatjeaaninruilterugkrijgtals jeeenbedrijfsautovervangt.Hetverschiltussendeaanschafwaardeenderestwaardeishetafte schrijvenbedrag.Ditbedragzuljevoorafmoeteninschatten.Jekunterdusnooithelemaalzekervan zijnofjeaanheteindevandelevensduurvoldoendehebtafgeschreven.Bijverkoopofinruilkande opbrengsthogeroflagerzijndandeboekwaarde.De boekwaarde isdewaardevaneenduurzaam bedrijfsmiddelnaalleafschrijvingentotdatmoment.
Afschrijvingsplan
Omoverzichttehoudenoverdewaardevanjeduurzamebedrijfsmiddelensteljeeenafschrijvingsplan op.Ditiseenschemawaarinperjaarstaatwatdeboekwaardeaanhetbeginvanhetjaaris,wathet afschrijvingsbedragindatjaarisenwatdeboekwaardeaanheteindevanhetjaaris.
Deboekwaardeaanhetbeginvanheteerstejaarisgelijkaandeaanschafwaardeexclusiefbtw.De boekwaardeaanheteindevanhetjaarberekenjedoordeboekwaardeaanhetbeginvandatjaarte verminderenmethetafschrijvingsbedrag.Deboekwaardeaanheteindevandelevensduurmoetgelijk zijnaanderestwaarde.Alsdatniethetgevalis,hebjeeenonjuisteinschattingvanderestwaarde gemaakttoenjehetduurzamebedrijfsmiddelaanschafte.
Letop:
Jeberekentdeafschrijvingaltijdoverdeaanschafwaardeexclusiefbtw.
Rekenvoorbeeld
Jeschaftop1januari2023eenbestelautoaanvoor€23.000.Jeverwachtdeautovierjaartegebruiken. Navierjaardenkjehemvoor € 3.000teverkopen.
Gevraagd
a.Berekendeafschrijvingskostenperjaar.
b.Controleerdoorhetmakenvaneenafschrijvingsplanofderestwaardenavierjaar € 3.000is.
Uitwerking
a.Deaanschafwaardeis € 23.000.Derestwaardeis € 3.000navierjaar.Jeschrijftdusperjaaraf: (€ 23.000 –€ 3.000)÷4= € 5.000.
b.Controle:
Levensduurduurzaambedrijfsmiddel
Hoelangeenduurzaambedrijfsmiddelmeegaat,isvaakmoeilijkinteschatten.Jemaakthierbij onderscheidtussendetechnischelevensduurendeeconomischelevensduur.Detechnischelevensduur isdeperiodewaarineenduurzaambedrijfsmiddeltechnischgezieninstaatisdeprestatieteleveren waarvoorhetaangeschaftis.De economischelevensduur isdeperiodewaarindetotalekostenper producthetlaagstzijn.Erkomtnamelijkeenmomentdatdekostenvanhetbedrijfsmiddeldoorslijtage zodanigtoenemendathetnietmeereconomischverantwoordishetnoglangertegebruiken.Vaakis erdaneenbetereofnieuwereversieopdemarkt.Hetkanduszijndateenbedrijfsmiddeltechnisch nogfunctioneert,maardatheteconomischgezienbeterisomovertegaantotaanschafvaneenander bedrijfsmiddel.
Bijhetberekenenvandeafschrijvingskostengajeuitvandeeconomischelevensduur.
Voorbeeldtechnischeeneconomischelevensduur
Eencomputerkanhetmisschienwelachtjaarblijvendoen,maarindieperiodezijnerbeterecomputers gekomendiejelievergebruiktomdatzebijvoorbeeldsnellerzijn.Detechnischelevensduurisdanacht jaar,terwijldeeconomischegebruiksduurmisschienmaarvijfjaaris.
Waaromschrijfjeduurzamebedrijfsmiddelenovermeerjarenafennietinéénkeer?
Koppelelkbegripaandejuisteomschrijving.
Waardeverminderingvanduurzame bedrijfsmiddelen
Na23jaarbegeeftdelifthetenishijnietmeer terepareren
Hetbedragdateenduurzaambedrijfsmiddel nabuitengebruikstellingnogwaardis
Deaankoopprijsvaneenduurzaam bedrijfsmiddel
Hetbedragvandeaanschafwaardeminhet totaalbedragvanalletotdantoegedane afschrijvingen
Alnavijfjaarruiltdeondernemerzijn bestelautoinvooreendieeenstukzuiniger rijdt
Economischelevensduur
Afschrijvingskosten
Aanschafwaarde
Technischelevensduur
Boekwaarde
Restwaarde
Jeschaftop1januari2024eenvorkheftruckaanvoor € 8.500.Jeverwachtdeheftruckvijfjaarte gebruiken.Navijfjaardenkjehemnogvoor € 500tekunnenverkopen.
a. Berekendeafschrijvingskostenperjaar.
b. Controleerdoorhetmakenvaneenafschrijvingsplanofderestwaardenavijfjaar € 500is.
Jeschaftop1januari2024eencomputeraanvoor € 2.600.Jeverwachtdecomputerzesjaarte gebruiken.Nazesjaardenkjehemvoor € 50tekunnenverkopen.
a. Berekendeafschrijvingskostenperjaar.
b. Controleermeteenafschrijvingsplanofderestwaardenazesjaar € 50is.
Jekuntverschillendemethodengebruikenomjeafschrijvingskostenteberekenen.Welke afschrijvingsmethodejekiestisafhankelijkvandeoverigekostenvanhetduurzamebedrijfsmiddel. Gebruikelijkeafschrijvingsmethodenzijn:
• afschrijvenmeteenvastbedragperjaar(lineaireafschrijving)
• afschrijvenmeteenvastpercentagevandeaanschafwaarde
• afschrijvenmeteenvastpercentagevandeboekwaarde.
Afschrijvenmeteenvastbedragperjaar:lineairafschrijven
Totnutoeschreefjeafmeteenvastbedragperjaar.Ditheet lineairafschrijven.Bijdezemethode
rekenjeelkjaareenvastbedragalswaardevermindering.Ditbedragbepaaljedoorvandeaanschafprijs exclusiefbtwderestwaardeaftehalenendieuitkomsttedelendoordeeconomischelevensduur.Je gebruikthiervoordevolgendeformule.
Formule
Afschrijvingskosten = aanschafwaarde – restwaarde economische levensduur
Hetkanhandigzijnomtewetenmetwelkpercentagevandeaanschafwaardejeelkjaarafschrijft.Dat kanmetdevolgendeformule.
Formule
Afschrijvingspercentage = afschrijvingskosten aanschafwaarde exclusief btw × 100%
Alsjeafschrijftmeteenvastbedragperjaar,kunjedeboekwaardeindeverschillendejareneenvoudig berekenen.Alsjebijvoorbeelddeboekwaardenadriejaarwiltweten,neemjedeaanschafwaarde minusdriekeerdejaarlijkseafschrijving.
Jekiestvoorlineaireafschrijvingalsdeoverigekostenvanhetbedrijfsmiddeljaarlijksongeveergelijk blijven.Detotalekostenvanhetbedrijfsmiddelzijndanperjaarookongeveergelijk.
Rekenvoorbeeld
Deaanschafwaardevaneenafrekensysteemis € 8.000engaatvijfjaarmee.Aanheteindevande gebruiksduurisderestwaardenihil(derestwaardeis0).Jaarlijksrekenengemiddeld32.000klanten af.
Gevraagd
a.Berekendeafschrijvingperjaar.
b.Berekenhetafschrijvingspercentage.
c.Berekendeboekwaardenadriejaar.
d.Watzijndeafschrijvingskostenperklant?
Uitwerking
a.Deafschrijvingskostenzijninvijfjaar € 8.000 –€ 0= € 8.000.
Perjaarisdeafschrijving € 8.000÷5= € 1.600.
b. Afschrijvingspercentage = € 1.600 € 8.000 × 100% = 20%
c.Deboekwaardenadriejaaris € 8.000 – (3× € 1.600)= € 3.200.
d.Perjaarzijndeafschrijvingskostenvanhetafrekensysteem € 1.600.Voordiekostenkunje32.000 klantenlatenafrekenen.
Perklantzijndeafschrijvingskosten € 1.600÷32.000= € 0,05.
Conclusie:bijiedereklantmoetjegemiddeld € 0,05doorberekenenvoordeafschrijvingskostenvan hetafrekensysteem.
Totnutoegajeervanuitdathetbedrijfsmiddelaanhetbeginvanhetjaarisaangeschaft.Koopje gedurendehetjaareenbedrijfsmiddel,danberekenjevoordatjaaralleeneendeelvandeafschrijving.
Rekenvoorbeeld
Jekooptop1junieenkoelcelvoor € 36.000.Jeschrijftafmeteenvastbedragperjaar.Derestwaarde na5jaaris € 6.000.
Gevraagd
a.Berekendeafschrijvingvoorheteerstejaar. b.Berekendeafschrijvingvoorhettweedejaar.
Uitwerking
a.Deafschrijvingperjaaris(€ 36.000 –€ 6.000)÷5= € 6.000.
Inheteerstejaarhebjedekoelcelzevenmaandeninjebezit.Deafschrijvingskosteninheteerstejaar zijndan: € 6.000÷12×7= € 3.500.
b.Deafschrijvingskostenvoorhettweedejaarzijn(€ 36.000 –€ 6.000)÷5= € 6.000.
Afschrijvenmeteenvastpercentagevandeaanschafwaarde
Jekunterookvoorkiezenomelkjaareenvastpercentageafteschrijvenvandeaanschafwaarde exclusiefbtw.Inwezenisdezemethodehetzelfdealslineairafschrijven.Ookbijdezemethodeblijven deafschrijvingsbedragenelkjaargelijk.
Rekenvoorbeeld
Levikooptnieuweinventaristerwaardevan€17.500.Jaarlijksschrijfthij15%afvandeaanschafwaarde.
Gevraagd
a.Berekendetotaleafschrijvingskostenvoorvijfjaar.
b.Berekendeboekwaardenavijfjaar.
Uitwerking
a.Erisinvijfjaar5×15%=75%afgeschreven.Datis0,75× € 17.500= € 13.125.
b.Navijfjaarisdeboekwaarde € 17.500 –€ 13.125= € 4.375.
Afschrijvenmeteenvastpercentagevandeboekwaarde
Jekuntookelkjaareenvastpercentagevandeboekwaardeafschrijven.Omdatdeboekwaardena elkeafschrijvinglagerwordt,wordtbijdezemethodeookhetafschrijvingsbedragelkjaarkleiner.Deze methodeisgeschiktvooreenduurzaamproductiemiddeldatsnelminderwaardwordtmaarweleen relatiefhogerestwaardeheeft.Indeberekeningenmetdezemethodekunjetemakenkrijgenmet kleineafrondingsverschillen.
Rekenvoorbeeld
Voorhetthuisbezorgenvanmeubelsschafteenmeubelzaakeenbestelbusaanvoor€32.500.Hetbedrijf schrijftopdezebestelbusvijfjaarlang25%vandeboekwaardeaf.
Gevraagd
Stelhetafschrijvingsplanopvoorvijfjaar.
Uitwerking
Deafschrijvingvoorjaar1is25%van € 32.500= € 8.125.
Deboekwaardeaanheteindevanheteerstejaaris € 32.500 –€ 8.125= € 24.375.Ditistegelijkde boekwaardeaanhetbeginvanhettweedejaar.
Deafschrijvingvoorhettweedejaaris25%van € 24.375= € 6.093,75.
Deboekwaardeaanheteindevanhettweedejaaris € 24.375 –€ 6.093,75= € 18.281,25.
Opdezelfdemanierberekenjedeafschrijvingvoorjaar3,4en5.
Alsjedebedrageninvult,ziethetafschrijvingsplaneralsvolgtuit.
Opdracht6 Afschrijvingsmethoden
Welkeafschrijvingsmethodenkenje?
Opdracht7 Afschrijvenvastbedragperjaar
Deaanschafwaardevaneenkoelcelis € 28.000.Dekoelcelgaatveertienjaarmee.Aanheteindevan degebruiksduurisergeenrestwaarde.
a. Berekendeafschrijvingskostenperjaar.
b. Berekendeboekwaardenatweejaar.
c. Berekendeboekwaardenaelfjaar.
Gebruikdegegevensuitdevolgendetabel.Berekeninallegevalleneerstdeafschrijvingperjaaren daarnadeboekwaarde:
a.-na2enna4jaar
b.-na4enna6jaar
c.-na2enna4jaar
d.-na4enna7jaar
e.-na2enna4jaar.
Ollieschafteencomputeraanvoor € 3.063,50eneenprinterterwaardevan € 284,24.Degezamenlijke restwaardeschathijop € 250nadriejaar.Ollieschrijftafmeteenvastbedragperjaar.
MaakhetafschrijvingsplanvoordriejaarvoorOllie.
Erfanschaftvoorzijnbedrijfeenzaagmachineaanvoor€2.114.Detechnischelevensduuriszevenjaar, deeconomischelevensduurisvijfjaar.Derestwaardeis € 200.
a. Berekendeafschrijvingskostenvandezaagmachineperjaar.
b. Berekendeboekwaardenavijfjaar.
c. Berekenhetafschrijvingspercentage(afrondenoptweedecimalen).
Opdracht11 Toonbankafschrijvenmeteenpercentagevande aanschafwaarde
Eenondernemerschafteennieuwetoonbankaanvan€35.000.Deverwachteeconomischelevensduur istwintigjaar.Deverwachtetechnischelevensduuris25jaar.Derestwaardeisnihil.Erwordt afgeschrevenmet5%vandeaanschafwaarde.
a. Berekendejaarlijkseafschrijvingskosten.
b. Berekendeboekwaardeaanhetbeginvanhetderdejaar.
c. Berekendeboekwaardeaanheteindevanhettiendejaar.
Opdracht12 Bureausafschrijvenmeteenpercentagevande aanschafwaarde
Eenuitzendbureauschaftnieuwebureausaan.Deinkoopprijsbedraagt € 4.870.Hetuitzendbureau schrijftafmet8%vandeaanschafwaarde.
Berekendeboekwaardeaanheteindevanjaar5.
Opdracht13 Afschrijvenoverdelenvanhetjaar
Eenondernemerschaftindeloopvanhetjaardevolgendebedrijfsmiddelenaan.Deondernemer schrijftafmeteenvastpercentagevandeaanschafwaarde.
Berekenvanelkbedrijfsmiddeldeafschrijvingskosteninheteerstekalenderjaar.
Opdracht14 Afschrijvenvoorjaar2enjaar3
Jeschafteencomputeraanvoor € 3.600.Jeschrijftjaarlijks30%vandeboekwaardeaf.
a. Berekendeafschrijvingskostenvoorjaartwee.
b. Berekendeboekwaardeaanheteindevanjaar3.
Opdracht15 Afschrijvenmeteenvastpercentagevandeboekwaarde
Berekenindevolgendegevallendeboekwaardenahetgegevenaantaljarenalsafgeschrevenwordt meteenvastpercentagevandeboekwaarde. Gebruikdegegevensindevolgendetabel.
a.na3enna5jaar
b.na4enna5jaar
c.na4enna6jaar
d.na2enna4jaar
e.na1enna3jaar.
Opdracht16 Bestelwagenafschrijvenmeteenpercentagevande boekwaarde
Kippieschafteennieuwebestelwagenaanvan € 35.000.Deverwachteeconomischelevensduurisvijf jaar.Erwordtjaarlijks20%vandeboekwaardeafgeschreven.
Berekendeafschrijvingskostenendeboekwaardeoverdeeerstevierjaren.
Opdracht17 Kopieermachinesafschrijvenmeteenpercentagevande boekwaarde
DeCopyshopschaftvoor € 60.000aannieuwekopieermachinesaan.Deverwachteeconomische levensduuriszesjaar.Deverwachtetechnischelevensduuristienjaar.Erwordtjaarlijks25%vande boekwaardeafgeschreven.
Stelhetafschrijvingsplanopvoordeeerstevierjaar.
Opdracht18 Koel-vriescombinatieafschrijvenmeteenpercentage vandeboekwaarde
VoordekantineheeftBegoop1maart2024eenkoel-vriescombinatieaangeschafttegeneeninkoopprijs van € 999.Hijschrijftafmet10%vandeboekwaarde.
Stelhetafschrijvingsplanopvoordeeerstevierjaar.
Doorgeldineenduurzaambedrijfsmiddelteinvesterenloopjerentemis.Jehadditgeldookopeen spaarrekeningbijdebankkunnenzetten.Indatgevalhadjerenteontvangenvandebank.Derente diejemist,neemjeindekostenopalsrentekostenoverdpm.Jeberekentdezerenteoverhetgemiddeld geïnvesteerdvermogenperjaar.Voordeberekeningvanhetgemiddeldgeïnvesteerdvermogen(GGV) neemjehetgemiddeldevandeboekwaardeaanhetbeginenaanheteindevanhetjaar.Jekuntdaarbij gebruikmakenvandevolgendeformule.
Gemiddeld geïnvesteerd vermogen = boekwaarde begin van het jaar + boekwaarde einde jaar 2
Doordatdeboekwaardeelkjaardaalt,daaltookhetrentebedragelkjaar.Jekunterookvoorkiezen omeenvastbedragperjaaraanrentekostendoorteberekeneninjeproducten.Jeberekentdande renteoverhetgemiddeldevanhettotaalgeïnvesteerdevermogengedurendedeeconomische levensduur.Daarvoorneemjehetgemiddeldevandeaanschafwaardeenderestwaarde.Hiervoorkun jedevolgendeformulegebruiken:
Formule
Gemiddeld totaal geïnvesteerd vermogen gedurende de levensduur = Aanschafwaarde + restwaarde
Rekenvoorbeeld
Tarikkoopteenpneumatischeboorhamervan € 2.500voorzijnbedrijf.DerestwaardeschatTarikop € 100.Deeconomischelevensduurisdriejaar.Detechnischelevensduurisvijfjaar.Derenteis4%.
Tarikschrijftafmeteenvastbedragperjaar.
Gevraagd
a.HoeveelschrijftTarikperjaaraf?
b.MaakhetafschrijvingsplanvoorTarik.
c.BerekendejaarlijkserentekostenvoorTarikalsjedezeberekentoverhetjaarlijksgemiddeld geïnvesteerdvermogen.
d.Berekendejaarlijkserentekostenalsjedezegelijkmatigoverdelevensduurverdeelt.
Uitwerking
a.Dejaarlijkseafschrijvingskostenzijn: € 2.500 – € 100 3 = € 800 per jaar
b.Gebruikhetvolgendeschemaomdeboekwaardenaelkjaarteberekenen.
Boekwaardeeindevanhetjaar
c. Jaar1
Hetgemiddeldgeïnvesteerdvermogenvoorjaar1is: € 2.500 + € 1.700 2 = € 2.100
Derentekostenvoorheteerstejaarzijn4%van € 2.100= € 84.
Jaar2
Hetgemiddeldgeïnvesteerdvermogenvoorjaar2is: € 1.700 + € 900 2 = € 1.300
Derentekostenvoorhettweedejaarzijn4%van € 1.300= € 52.
Jaar3
Hetgemiddeldgeïnvesteerdvermogenvoorjaar3is: € 900 + € 100 2 = € 500
Derentekostenvoorhetderdejaarzijn4%van € 500= € 20.
d.Gemiddeldgeïnvesteerdvermogenoverdehelelevensduur: € 2.500 + € 100 2 = € 1.300
Dejaarlijksevasterentekostenbedragen4%van € 1.300= € 52.
a. Geviverstrektjehetvolgendeafschrijvingsplan.Hetrentepercentageis3,8%.
Berekenvoorelkjaarderentekostenalsdezewordenberekendoverhetjaarlijksgemiddeld geïnvesteerdvermogen(GGV).
GGV Boekwaardeeinde Afschrijvingsbedrag
Rentekosten
b. Berekendejaarlijkserentekostenalsdezegelijkmatigoverdelevensduurwordenverdeeld.
Eenondernemerheefthetvolgendeafschrijvingsplanopgesteld.
a. Berekenderentekostenoverdeeerstevijfjaaralsdezewordenberekendoverhetjaarlijksgemiddeld geïnvesteerdvermogen(GGV).Hetrentepercentageis5,4%.
GGV Boekwaardeeinde Afschrijvingsbedrag Boekwaardebegin Jaar
Rentekosten
b. Berekenderentekostenalsdezegelijkmatigoverdelevensduurwordenverdeeld.
c. Watishetverbandtussendeuitkomstenvanvraagaenb?
2.4Keuzevandeafschrijvingsmethode
Alsondernemerhebjedekeuzeuitverschillende afschrijvingsmethoden.Welkemethodejekiestisafhankelijk vande complementairekosten.Datzijnbijkomendekosten diejemaaktomeenduurzaambedrijfsmiddeldraaiendete houden.Jouwbedrijfswagenheeftbijvoorbeeldook onderhoudnodig.Ditonderhoudvaltonderde complementairekosten.
Vaakkiesjevoorafschrijvenmeteenvastpercentagevan deboekwaardealsdecomplementairekostenelkjaarhoger worden.Deafschrijvingskostenwordenbijdezemethode elkjaarlager,waardoordetotalekostenvanhetduurzame bedrijfsmiddelelkjaarongeveergelijkblijven.
Onderhoudbedrijfswagen: complementairekosten.
Rekenvoorbeeld
Beliciaheefteenbestelbusaangeschaftvoordeafleveringvanpakketten.Deaanschafwaardeis€25.000. Deeconomischelevensduurisvijfjaar.Derestwaardebedraagtnavijfjaar € 5.000.Derenteis3%over hetgemiddeldgeïnvesteerdvermogen.Beliciaschatdecomplementairekostenopbasisvandegegevens vandeafgelopenvijfjaarop:
Beliciaheeftdekeuzeuitdevolgendeafschrijvingsmethoden:
• afschrijvenmeteenvastbedragperjaar
• afschrijvenmet15%vandeboekwaarde.
Gevraagd
Werkvoorbeideafschrijvingsmethodendevolgendevragenuit:
a.HoeveelschrijftBeliciaperjaaraf?
b.BerekendejaarlijkserentekostenvoorBeliciaoverhetgemiddeldgeïnvesteerdvermogengedurende dehelelevensduur..
c.Berekendetotalekostenvandebestelwagen.
d.Geefbeideafschrijvingsmethodengrafischweer.
e.VoorwelkeafschrijvingsmethodekiestBelicia?
Uitwerkingafschrijvenmeteenvastbedragperjaar
a.Dejaarlijkseafschrijvingis: € 25.000 - € 5.000 5 = € 4.000
b.Gemiddeldgeïnvesteerdvermogen= € 25.000 + € 5.000
Dejaarlijkserentekostenzijn3%van € 15.000= € 450.
c.Voorheteerstejaarbedragendetotalekosten:
= € 15.000
b.Hetgemiddeldgeïnvesteerdvermogenovervijfjaaris: € 25.000,00 + € 11.092,63
Indelinkergrafiekziejedatbijeenvasteafschrijvingperjaardetotalekostenvoordebestelwagen jaarlijksstijgen.
Inderechtergrafiekblijvendetotalekostenvandebestelwagenperjaarvrijwelgelijk.De complementairekostenstijgen,terwijldeafschrijvingsbedragenperjaardalen.
e.Beliciakanhetbestkiezenvoorafschrijveninprocentenvandeboekwaarde,omdatdetotalejaarlijkse kostendangelijkblijven.
Watzijncomplementairekosten?
Zaynschaftvoor € 33.000eenzaagmachineaan.Deeconomischelevensduurisvijfjaar.Derestwaarde bedraagt € 3.000.Zaynschrijftafmeteenvastbedragperjaar.
Derentekostenzijn4,5%perjaaroverhetjaarlijksgemiddeldgeïnvesteerdvermogenindemachine.
Zaynverwachtdevolgendeonderhoudskostentehebben:inheteerstejaar € 500,inhettweedejaar € 1.000,inhetderdejaar € 1.500,inhetvierdejaar € 2.000eninhetvijfdejaar € 2.750.
a. Berekendejaarlijkseafschrijving.
b. Berekendetotalejaarlijksekostenvandezezaagmachine.
Barentzschaftpalletwagensaanvoor € 5.000.Barentzschrijftjaarlijks5%vandeaanschafwaardeaf. Decomplementairekostenbedrageninheteerstejaar € 100,inhettweedejaar € 125,inhetderdejaar € 150,inhetvierdejaar € 200eninhetvijfdejaar € 400.Hetrentepercentageis2%.
a. BerekenhetbedragdatBarentzjaarlijksafschrijftopdepalletwagens.
b. Berekendetotalekostenperjaarvandepalletwagens.
Bakkeryschafteenovenaan.Deaanschafwaardebedraagt € 85.000.Dejaarlijkseafschrijvingis25% vandeboekwaarde.Hetrentepercentageis5,2%.
Decomplementairekostenbedrageninheteerstejaar € 300,inhettweedejaar € 800,inhetderdejaar € 1.650eninhetvierdejaar € 2.150.
Berekendetotalekostenvoorhetvierdejaarvandeoven.
Totnutoewassteedsdeaanschafwaardevanhetduurzamebedrijfsmiddelbekend.Inhetgevaldat alleendeboekwaardebekendiskunjeaandehandvanhetafschrijvingspercentageterugrekenennaar deaanschafwaarde.Jestelthiervoordeaanschafwaardeop100%.Vervolgensberekenjede afschrijvingeninprocentenvandeaanschafwaardeofvandeboekwaarde.Ditisafhankelijkvande afschrijvingsmethodediejehanteert:
• afschrijvenmeteenvastpercentageperjaar
• afschrijvenmeteenvastpercentagevandeboekwaarde.
Rekenvoorbeeld
Jelleheeftmagazijnstellingenaangeschaft.Aanheteindevanhetderdejaarisdeboekwaarde € 8.000. Jaarlijksschrijfthij20%vandeaanschafwaardeaf.
Gevraagd
a.Berekendeaanschafwaardevandemagazijnstellingen. b.Berekenhetafschrijvingsbedragperjaar.
Uitwerking
a.Elkjaarschrijfje20%vandeaanschafwaardeaf.Deaanschafwaardezelfis100%.
Aanheteindevanhetderdejaarhebje3×20%=60%afgeschreven.
Deboekwaardeisdan100% – 60%=40%vandeaanschafwaarde.
Bekendisdatdeboekwaardeopdatmoment € 8.000is.
Deaanschafwaardeisdus € 8.000÷40×100= € 20.000.
b.Dejaarlijkseafschrijvingis20%van € 20.000= € 4.000.
Terugrekenenvandeboekwaardenaardeaanschafwaardeisingewikkelderalsafgeschrevenwordt meteenvastpercentagevandeboekwaarde.
Rekenvoorbeeld
Borasschrijftopzijnbestelwagen25%vandeboekwaardeaf.Deboekwaardeaanheteindevanhet derdejaarbedraagt € 8.438.
Gevraagd
a.Berekendeaanschafwaardevandebestelbus.Rondhetafschrijvingspercentageafoptweedecimalen achterdekomma.
b.Berekenhetafschrijvingsbedragperjaar.
Uitwerking
a.Voorhetberekenenvandeaanschafwaardeendejaarlijkseafschrijvingmaakjegebruikvanhet volgendeschema.Hierinvuljedegegevensindiejeweet.
Boekwaardebeginvanhetjaar Jaar
Afschrijving
Boekwaardeeindevanhetjaar
Jeweetdatdeaanschafwaarde100%is.Ditisdeboekwaardeaanhetbeginvanjaar1.
Jeschrijft25%vandeboekwaardeaf.Inheteerstejaarisdat25%van100%=25%.
Deboekwaardeaanheteindevanheteerstejaaris100% – 25%=75%.
Inhettweedejaarschrijfje25%van75%=18,75%af.
Deboekwaardeaanheteindevanhettweedejaaris75% – 18,75%=56,25%.
Inhetderdejaarschrijfje25%van56,25%=14,06%af.
Deboekwaardeaanheteindevanhetderdejaarisdan56,25% – 14,06%=42,19%.
Nahetinvullenvandezepercentagesziethetschemaeralsvolgtuit.
Boekwaardebeginvanhetjaar Jaar
Afschrijving
Boekwaardeeindevanhetjaar
Deboekwaardeaanheteindevanhetderdejaaris
Nukunjeterugrekenen:deaanschafwaardeis € 8.438÷42,19×100= € 20.000.
b.Hetcompleetingevuldeafschrijvingsschemazieteralsvolgtuit.
Afschrijving Boekwaardebeginvanhetjaar Jaar
Boekwaardeeindevanhetjaar
Jamyheefteenvorkheftruckaangeschaftop1januari2023.Op31december2026isdeboekwaarde € 68.000.Jaarlijksschrijftzij8%vandeaanschafwaardeaf.
a. Berekendeaanschafwaarde.
Ilseheefteenbedrijfswagenaangeschaftop30juni2023.Eind2026isdeboekwaarde € 4.485.Jaarlijks schrijftzij20%vandeaanschafwaardeaf.
b. Berekendeaanschafwaarde.
Sarahheefteenbeveiligingssysteemaangeschaftop1januari2024.Eind2026isdeboekwaarde € 4.605,94.Jaarlijksschrijftzij15%vandeboekwaardeaf.
c. Berekendeaanschafwaardemetbehulpvaneenafschrijvingsschema.
Mohammedheeftgevelreclamevoorzijnshowroomaangeschaftop1januari2023.Eind2026isde boekwaarde € 2.965.Jaarlijksschrijfthij22,5%vandeboekwaardeaf.
d. Berekendeontbrekendebedragenenpercentages.
Duurzamebedrijfsmiddelengebruikjelangerdaneenjaar.Deaanschafwaardevanhetbedrijfsmiddel verdeeljemetdeafschrijvingskostenoverdegebruiksjaren.Daarbijgajeuitvandeperiodewaarinde kostenvanhetduurzamebedrijfsmiddelhetlaagstzijn:deeconomischelevensduur.Kostenvan duurzamebedrijfsmiddelenzijnafschrijvingskosten,complementairekostenenrentekosten.
Deafschrijvingskostenkunjealseenlineaireafschrijvingberekenenmeteenvastbedragperjaarof meteenpercentagevandeaanschafwaarde.Jekuntdeafschrijvingookberekenenmeteenpercentage vandeboekwaarde.Danwordthetafschrijvingsbedragelkjaarlager.
Doorgeldineenduurzaambedrijfsmiddelteinvesterenloopjerentemis.Derentediejemistneemje opindekostenvanhetduurzaambedrijfsmiddel.Jekuntderenteberekenenoverhetgemiddeld geïnvesteerdvermogengedurendedehelelevensduur.Danhebjejaarlijkseenvastbedragaan rentekosten.Eenanderemogelijkheidisomderenteoverhetgemiddeldgeïnvesteerdvermogenper boekjaarteberekenen.Derentekostennemendanjaarlijksaf.
Jekiestvoorhetafschrijvingssysteemwaarbijdetotalekostenperprestatievanhetduurzaam bedrijfsmiddelgedurendedeeconomischelevensduurongeveergelijkblijven.Naastde afschrijvingskostenhoudjerekeningmetdecomplementairekostenenrentekosten.
Alsdeaanschafwaardevanhetduurzaambedrijfsmiddelnietbekendis,kunjeaandehandvande boekwaardeendegebruikteafschrijvingsmethodeterugrekenennaardeaanschafwaarde.
a. Welkefactorenbepalendetotalekostenvaneenduurzaamproductiemiddelperjaar?
b. Somswordendeafschrijvingskostentotdevariabelekostengerekend.Bedenkinwatvoorsituatie datgedaanwordt.
Eenfabrikantvanfietszadelsverstrektdevolgendegegevens.
• Aanschafwaardemachine € 800.000.
• Restwaarde € 40.000.
• Technischelevensduurzesjaar.
• Complementairekosteninheteerstejaar € 320.000.Inelkjaarernastijgenzemet € 80.000perjaar.
• Perjaarwordener20.000fietszadelsgeproduceerd.
a. Berekendetotaleafschrijvingskosten,detotalecomplementairekostenendetotalekostenalsde machineéén,twee,drie,vier,vijfofzesjaaringebruikis. Berekenookwatindiegevallendekostenperfietszadelzijn.
Gebruiksduur
Totaleafschrijvingsbedrag
Totale complementaire kosten
Totalekosten
Totaalaantal producten
Kostenper fietszadel
b. Stelopbasisvanjeberekeningenbijdevorigevraagvastwatdeeconomischelevensduurvande machineis.Verklaarjeantwoord.
Tijdensdeeconomischelevensduurverdeelthetbedrijfdetotalekostengelijkmatigoverdejaren.De afschrijvingskostenperjaarwordendaaropaangepast.
c. Laatinhetvolgendeschemazienhoedeverdelingwordt.
Afschrijvingskosten Complementairekosten Totalekosten Jaar
d. Waaromisheteconomischnietverantwoordomdeproductievoorttezettennadelevensduurdie jebijdevorigevraaghebtberekend?
DebeleveringvanuithetmagazijnbijArenaWarehousingnaardeklantenvanKidsFashiongebeurttot nutoedoortransportbedrijfNouwensuitBreda.DedirectievanKidsFashiononderzoektofhetfinancieel aantrekkelijkerisomzelfeennieuwevrachtautoaanteschaffenofhetvervoerteblijvenuitbesteden aanNouwensofeenandertransportbedrijf.
PimdeGrootwordtbelastmetditonderzoek.Hijvoerteenonderzoekuitnaardekenmerkenvande zendingenvanKidsFashionenkomttothetvolgendeoverzicht.
Daarnaastbepaalthijdeaanschafwaardevandeeventueeltebestellenvrachtautoenbenaderthij nogmaalstransportbedrijfNouwensennogeenanderevervoerder.Hijlegthetprobleemuitenvraagt bijbeideeenprijsopgave.Hierbijmoetendetransportbedrijvenuitgaanvaneencontractvoor50weken. ZoweltransportbedrijfNouwensalstransportbedrijfVlug&Gauwkomtmeteeneersteprijsopgave.
DeinformatieuitdeoffertevantransportbedrijfNouwens
Tarievenperzending/routeperdag:
€ 8 1-10kg
€ 11 10-25kg
€ 15 25-50kg
€ 20 50-100kg
€ 20+ € 0,10perkg >100kg
Leveringgebeurtaltijddedagnahetophalenvandegoederenbijdegroothandel.Nouwenswerktmet eenberekendgewichtvan1m³=333kgminimaal.
DeinformatieuitdeoffertevantransportbedrijfVlug&Gauw Basisprijsperzending/routeperdag: € 18+15eurocentperkg. Minimumgewichtperzending:1.000kg.
VoorhetberekendegewichtgaatVlug&Gauwuitvan1m³=200kgminimaal.
Eigenvervoerdoordegroothandel
VoorhetberekenenvandekostenvooreigenvervoerheeftPimdeGrootdevolgendegegevens verzameldmetbetrekkingtotdeaanschafvaneennieuwevrachtauto.
Kosteneigenvrachtauto
Aanschafwaarde
Aanschafwaardebanden
Economischelevensduur
Motorrijtuigenbelasting
Litersper100km
Dieselolie
Verzekeringperjaar
Onderhoudskosten(geschatvast)
Onderhoudskosten(geschatvariabel)
Smeerolie
Kostensmeerolie
€ 70.000
€ 420perband(6banden+reservewiel),banden gaan60.000kmmee
6jaar
€ 810perjaar
30liter
€ 1,94perliter
€ 3.800
€ 1.200perjaar
€ 0,10perkm
1literper1.000km
€ 8,00perliter
5% Renteovergemiddeldgeïnvesteerdvermogen
Restwaardebijverkoop
10%vandeaanschafwaarde
Depersoneelskostenbijhetgebruikvaneeneigenvrachtautostaanhierna.HierbijgaatPimervanuit datbijafwezigheidvandechauffeureenvervangerwordtingezet.
Loonkostenchauffeur
Kostenchauffeur
Vakantie
Ziekteverzuim
Aantalbedrijfswekenperjaar
Kostenvervanging
a. Berekendekostenvan:
• beidetransportbedrijven
• eigenvervoer.
€ 41.000perjaar(incl.Socialelasten
35dagen
gemiddeld10dagen
50
€ 175perdag
b. Bijdekeuzetussenvervoermeteigentransportofdooreentransportbedrijfkunnenookandere factorendandekosteneenrolspelen.
Noemtweevandezeanderefactorenenleguitopwelkemanierzeeenrolspelen.
Aanschafwaarde
Prijsdiejebetaaltvoordeaankoopvaneenduurzaambedrijfsmiddel.
Afschrijvingskosten
Dekostenvandewaardeverminderingvanduurzamebedrijfsmiddelen.
Afschrijvingsplan
Schemawaarinperjaarstaatwatdeboekwaardeaanhetbeginis,wathetafschrijvingsbedragisen watdeboekwaardeaanheteindevanhetjaaris.
Boekwaarde
Waardevaneenduurzaambedrijfsmiddelnaalletotdantoegedaneafschrijvingen.
Complementairekosten
Bijkomendekostendiejemaaktomeenduurzaambedrijfsmiddeldraaiendetehouden.
Duurzamebedrijfsmiddelen
Goederendienodigzijnomteproducerenofdeorganisatiedraaiendetehouden,dielangermeegaan daneenjaarenwaarbijdeaanschafprijshogerdan € 450is.
Duurzameproductiemiddelen(dpm)
Goederendienodigzijnomteproducerenofdeorganisatiedraaiendetehouden,dielangermeegaan daneenjaarenwaarbijdeaanschafprijshogerdan € 450is.
Economischelevensduur
Periodewaarindetotalekostenperproducthetlaagstzijn.
Investeren
Aanschaffenvanduurzamebedrijfsmiddelen.
Lineairafschrijven
Afschrijvenmeteenvastbedragperjaar.
Restwaarde
Bedragdateenduurzaambedrijfsmiddelnogwaardisnabuitengebruikstelling.
Technischelevensduur
Periodedateenduurzaambedrijfsmiddeltechnischgezieninstaatisdeprestatieteleverenwaarvoor hetisaangeschaft.
Indevorigehoofdstukkenhebjegekekennaardeexploitatiekosten.Nugajejeaandachtrichtenop degewaardeerdekosten.
Alszelfstandigondernemerwerkjeeninvesteerjeinjezaak.Datkanookalsfranchisenemer.Tegenover jewerkenjeinvesteringenmoeteenvergoedingstaan,anderskunjebeterinloondienstgaanwerken enjegeldaanietsandersbesteden.Devergoedingvoorjouwinbrengzitinhetbedrijfsresultaat:de nettowinst.Hoejedatresultaatkuntonderverdelenleerjeindithoofdstuk.
Aanheteindvandithoofdstuk:
• kunjehetgewaardeerdloonberekenen.
• kunjedegewaardeerdeinterestberekenen.
Bekijkhetfilmpjeenmaakdeopdracht.
a. Watiseenfranchisegever?
b. Watiseenfranchisenemer?
c. Alsfranchisenemerbenjezelfstandigondernemer.Jekrijgtdangeenloon.Hoeverdienjedanje inkomen?
Alsondernemerhebjeveelvrijheid.Zokunjejeonderneminghelemaalnaareigeninzichtopzetten. Datisnietaltijdeenvoudig.Daaromkunjealsondernemerookgebruikmakenvan franchising.Dan werkjesamenmeteencentraleorganisatiewaarvanjedebedrijfsformulegebruikt.Jijbentdanals franchisenemer offranchisernogsteedszelfstandigondernemer,maarjeprofiteertvande bedrijfsformuleendienstenvandecentraleorganisatie.Daarbetaaljeweleenvergoedingvoor.De centraleorganisatieisde franchisegever.Franchisingkomtvooralvoorbijretailbedrijven,zoalsbij AlbertHeijn,Etos,GAMMA,HEMAenJumbo.
Gewaardeerdloon
Alsondernemer,dusookalsfranchisenemer,moetjejeinkomenzienteverdienendoormetjebedrijf winsttebehalen.Datbrengtonzekerheidmetzichmee,wantdehoogtevandewinststaatnietvan tevorenvast.Jehaderookvoorkunnenkiezenomalsvestigingsmanagerinloondiensttegaanwerken.
Danhadjedezekerheiddatjeeenafgesprokensalariszouverdienen.
Omdatjealsondernemereen(fors)aantalurenperweekaanhetwerkbent,beschouwjeeendeelvan dewinstals gewaardeerdloon.Datishetbedragdatjeinloondienstzouverdienenmethetzelfdewerk datjenualsondernemerinjeeigenbedrijfdoet.Hetistehopendatjewinsthogeruitpakt,andersheb jegeenfinancieelvoordeelvanjeondernemerschap.
Hetgewaardeerdloonkunjeopverschillendemanierenberekenen.Zokunjeuitgaanvandebrutowinst diejebehaalt,vanhetaantalmedewerkersdatjeindiensthebtofvanjeleeftijd.Jekuntookhetaantal urenmeenemendatgezinsledeninhetbedrijfwerken.Indithoofdstukwordtvoordeberekeningvan hetgewaardeerdlooneenbasisbedraggenomen,verhoogdmeteenpercentagedatafhankelijkisvan debrutowinst.Jekunthierbijdevolgendetabelgebruiken.
Omjouwgewaardeerdloonteberekenenkijkjeindelinkerkolomvandetabelinwelkegroepjouw brutowinstvalt.Bijeenbrutowinstvan € 100.000kijkjedusnaarderij40-125(× € 1.000).Daarachter staathoejouwgewaardeerdloonberekendwordt: € 22.500plus14%vandebrutowinstbovende € 40.000.Bijeenbrutowinstvan € 100.000telje14%van(€ 100.000 –€ 40.000)opbij € 22.500.
Rekenvoorbeeld
Adriaanhadhetafgelopenjaareenbrutowinstvan € 387.500.
Gevraagd
BerekenvoorAdriaanhetgewaardeerdloon.
Uitwerking
IndetabelvalthetbrutoloonvanAdriaanindegroep€250.000-€500.000.Daarbijhoorteengewaardeerd loonvan € 44.400+6%vandebrutowinstboven € 250.000.
Jemaaktdevolgendeberekening.
Watisgewaardeerdloon?
Berekenhetgewaardeerdloondathoortbijdevolgendebrutowinstbedragen.Gebruikbijde berekeningendetabeluitdetheorie.
a. € 39.000
b. € 238.000
c. € 49.200
d. € 172.893
e. € 317.445
Berekenindevolgendesituatiesdebrutowinsténhetgewaardeerdloon. Maakhierbijgebruikvandetabeluitdetheorieendevolgendeberekeningsschema's.
€ Omzet –
€ Inkoopwaardeomzet
€ Brutowinst
€ Gewaardeerdloonondergrens
€ ...%van...
€ Gewaardeerdloon
+
a. Yaraheefteenomzetbehaaldvan € 92.780.Deinkoopwaardeomzetbedraagt € 43.000.
b. Maxheefteenomzetbehaaldvan € 67.523.Deinkoopwaardeomzetbedraagt € 32.400.
c. Servijnheefteenomzetbehaaldvan € 345.780.Deinkoopwaardeomzetbedraagt € 278.645.
d. Pascalheefteenomzetinclusiefbtwbehaaldvan € 1.756.496,50.Debtwbedraagt € 304.846,50.De brutowinstopslagis70%.
e.
Hichamheefteenomzetinclusiefbtwbehaaldvan € 915.183,50.DeomzetvanHichamvaltonder hetbtw-tariefvan21%.Debrutowinstmargeis44%.
3.2Gewaardeerdeinterest
Dewinstdiejealsondernemerbehaalt,isnietalleeneenvergoedingvoorjeeigenwerkzaamheden. Jehebtookeigengeldindezaakzitten.Ditheethet eigenvermogen(EV).Ookvoorditeigenvermogen wiljebeloondworden,andershadjeditbedragbeteropdebankkunnenzetten.Danhadjedaar interest(rente)voorgekregen.Daaromberekenjealsondernemerde gewaardeerdeinterest.Ditis hetbedragdathetdoorjougeïnvesteerdevermogenzouhebbenopgebrachtalsjehetopdebankhad gezet.
Heteigenvermogenkanindeloopvanhetjaarveranderen.Daaromberekenjedegewaardeerde interestoverhet gemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen(GEV) ineenjaar.Hiervoorneemjehet gemiddeldevanheteigenvermogenop1januarienop31december.Dietweebedragenteljebijelkaar opendeuitkomstdeeljedoor2.
Formule
GEV = eigen vermogen begin + eigen vermogen eind 2
Rekenvoorbeeld
Adriaanheeftop1januarieeneigenvermogenvan € 275.000.Op31decemberisditeigenvermogen aangegroeidtot € 345.000.Voordeberekeningvandegewaardeerdeinterestgaathijuitvaneen rentepercentagevan3,2%.
Gevraagd
BerekenvoorAdriaandegewaardeerdeinterest.
Uitwerking
Bepaaleersthetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen(GEV).
GEV = € 275.000 + € 345.000 2 = € 310.000
Degewaardeerdeinterestis3,2%van € 310.000= € 9.920.
GEVbijmeerEV-momentenperjaar
Heteigenvermogenverandertindeloopvaneenjaar.Alsjewinstmaakt,groeitheteigenvermogen. Alsjeverlieslijdt,wordtheteigenvermogenkleiner.Ookverandertheteigenvermogenalsjevoorprivé gelduitdezaakopneemt,bijvoorbeeldalsjeelkemaandeenbedragopneemtomvantekunnenleven.
Demeesteondernemingenstellenmeerderekerenperjaardestandvanhuneigenvermogenvast.Het isvrijgebruikelijkomelkkwartaaltenoterenhoegrootheteigenvermogenis.Sommigeondernemingen noterenhetzelfselkemaand.Alsdithetgevalis,berekenjehetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen opeenanderemanier.
Alsjeelkkwartaalhetgeïnvesteerdeigenvermogennoteert,weetjedushoegrootjeeigenvermogen
isop:
1januari(=heteigenvermogenop31decembervanhetvoorgaandejaar)
1april
1juli
1oktober
31december(=heteigenvermogenop1januarivanhetvolgendejaar).
Alsjemetdezegegevenshetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen(GEV)wiltberekenen,kunjehet bestdenkenaandeseizoenen.Heteigenvermogenindewinterbepaaljeop1januari,voordelente op1april,voordezomerop1juli,voordeherfstop1oktoberenvoordevolgendewinterop31 december.Alsjeheteigenvermogenopdievijfmomentenbijelkaaropteltendaarnadeeltdoorvijf, hebjedewintertweekeermeegeteld.Jekrijgtdangeenjuistgemiddelde.Omdattevoorkomenneem jevanbeidekerendatjeheteigenvermogenvandewinterbepaaltdehelft.Daarnadeeljehettotaal doorvier.Alsjeopmeerofmindermomentenjeeigenvermogennoteert,maakjeeenvergelijkbare berekening.
Rekenvoorbeeld
Vareshheefteengroothandel.Hijnoteerdehetafgelopenjaareenaantalkerenhetgeïnvesteerdeigen vermogeninzijnonderneming:
VoorgewaardeerdeinterestrekentVareshmeteenpercentagevan2,7%.
Gevraagd
BerekenvoorVareshdegewaardeerdeinterest.
Uitwerking
Vareshheeftopvijfmomentenhetgeïnvesteerdeigenvermogengenoteerd.
Hetgemiddeldedaarvan,hetGEV,berekenjeopdevolgendewijze:
Hetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogenis € 1.691.500÷4= € 422.875.
DegewaardeerdeinterestvoorVareshis2,7%van € 422.875= € 11.417,63.
Opdracht5 Gewaardeerdeinterest
Watisgewaardeerdeinterest?
Opdracht6 Gemiddeldeigenvermogen
Berekenhetgemiddeldeigenvermogen(GEV)indevolgendegevallen.
GEV EV31december EV1januari €
Opdracht7 GewaardeerdeinterestBojan
Leesdevolgendecasussen.
HoeveelbedraagtdegewaardeerdeinterestvoorBojan,Jelte,MaartjeenJop?
Bojan heeftper1januari € 146.375inzijnzaakgeïnvesteerd.Op31decemberisheteigenvermogen toegenomentot € 158.750,50.Bojanrekentvoordegewaardeerdeinterestmeteenpercentagevan 3,4%.
Jelte heeftper1januari € 214.874inzijnzaakgeïnvesteerd.Op31decemberbedraagtdeinvestering inzijnzaak € 236.478.Jelterekentvoordegewaardeerdeinterestmeteenpercentagevan2,6%.
Maartje heeftper1januari€86.740inhaarzaakgeïnvesteerd.Op31decemberbedraagtdeinvestering inhaarzaak € 98.325.Maartjerekentvoordegewaardeerdeinterestmeteenpercentagevan4,1%.
Jop heeftper1januari € 72.340inzijnbakkerswinkelgeïnvesteerd.Op31decemberbedraagtde investering € 87.400.Joprekentmet2,2%gewaardeerdeinterest.
Souffianheefthetafgelopenjaarvijfmaalzijngeïnvesteerdeigenvermogengenoteerd.
VoorgewaardeerdeinterestrekentSouffianmeteenpercentagevan3,2%.
a. BerekenvoorSouffianhetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen(GEV).
b. BerekenvoorSouffiandegewaardeerdeinterest.
Opdracht9 GewaardeerdeinterestBodhienZoë
Bodhiheefthetafgelopenjaarvijfmaalgenoteerdhoegrootzijngeïnvesteerdeigenvermogenwas.
VoorgewaardeerdeinterestrekentBodhimeteenpercentagevan4,8%.
a. BerekenvoorBodhidegewaardeerdeinterest.
Zoëheefthetafgelopenjaardriemaalgenoteerdhoegroothaargeïnvesteerdeigenvermogenwas.
VoorgewaardeerdeinterestrekentZoëmeteenpercentagevan3,4%.
b. BerekenvoorZoëdegewaardeerdeinterest.
Stefanoheefthetafgelopenjaarelkemaandgenoteerdhoegrootzijngeïnvesteerdeigenvermogen was.
a. BerekenvoorStefanodegewaardeerdeinterest.
Yigitheefthetafgelopenjaarviermaalgenoteerdhoegrootzijngeïnvesteerdeigenvermogenwas.
VoorgewaardeerdeinterestrekentYigitmeteenpercentagevan3,9%.
b. BerekenvoorYigitdegewaardeerdeinterest.
Bijhetbeoordelenvandenettowinsthoudteenondernemerrekeningmetgewaardeerdekosten.Het zijngeenechtekosten,maarbedragendiehijhadkunnenverdienenalshijinloondiensthadgewerkt engeeneigengeldinzijnzaakhadgestoken.Erzijntweesoortengewaardeerdekosten:gewaardeerd loonengewaardeerdeinterest.
Hetgewaardeerdloonberekenjealsvergoedingvoorhetwerkvandeondernemer.Hierbijgajeuit vaneenbasisbedragdatisverhoogdmeteenpercentagevandebrutowinst.
Degewaardeerdeinterestiseenvergoedingvoordeinterest(rente)diejemisgelopenbentomdatje jegeldnietopeenspaarrekeningbijdebankhebtgezet,maargeïnvesteerdhebtinjeeigenbedrijf.Je berekentdezeinterestoverhetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogenineenjaar.
Jetheefteengoedlopendewebshop.Deomzetis € 325.000,debrutowinstmargeis52%.Op1januari heeftJet € 216.000eigenvermogengeïnvesteerd.Op31decemberisdatbedrag € 13.000hoger.Voor degewaardeerdeinterestrekentJetmet2,1%envoordeberekeningvanhetgewaardeerdloonmaakt Jetgebruikvandevolgendetabel.
Berekeningvanhetgewaardeerdloon
BerekenhoeveelnettowinstJetminstensmoetbehalenomhetgewaardeerdloonendegewaardeerde interestteverdienendiezijwenst.
Eigenvermogen(EV)
Gelddatjealseigenaaropeenbepaaldmomentinjeonderneminghebtzitten.
Franchising
Samenwerkingsvormwaarbijeenzelfstandigondernemer,defranchisenemer,eenbedrijfsformulevan eencentraleorganisatie,defranchisegever,gebruikt.
Gemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen(GEV)
Hetgemiddeldevanheteigenvermogendatopverschillendemomentenineenondernemingis geïnvesteerd.
Gewaardeerdloon
Hetbedragdatjeinloondienstzouverdienenmethetwerkdatjenualsondernemerinjeeigenbedrijf doet.
Gewaardeerdeinterest
Bedragdathetgeïnvesteerdvermogenopgebrachtzouhebbenalsjehetopdebankhadgezet.
Bijjewerkindecommerciebenjedienstverlenendvoordeklanten.Daarnaasthebjeoogvoorje zakelijkebelangen.Zonderwinstkaneenondernemingnueenmaalnietlangbestaan.
Alsondernemerwiljewetenwatjeonderdestreepoverhoudt.Naeenbepaaldeperiodeberekenje wathetresultaatis.Nietalleenvanalhetwerkdatjehebtverricht,maarookvanhetgelddatjezelf inhetbedrijfhebtgeïnvesteerd.Alsondernemerpasjenietalleenophetbedrijf,maarbenjeook verantwoordelijkvoordemedewerkerseneengoedresultaat.Omtezorgendatjevantevorenweet watjekuntverwachten,steljeeenexploitatiebegrotingop.Daarmeekrijgjeeenbeeldvande opbrengstenenkostendiejedekomendetijdkuntverwachtenendusookvandeverwachtenettowinst. Aanheteindevaneenperiodemaakjeeenoverzichtvandegerealiseerdeopbrengstenenkosten.
Aanheteindvandithoofdstuk:
• kunjeeenexploitatiebegrotingopstellen.
• kunjeberekeningenmakenvandeomzet,dekosten,debrutowinst,denettowinst,het bedrijfsresultaatenheteconomischresultaat.
• kunjeeenexploitatieoverzichtinterpreteren.
• weetjewatfiscalewinstisenhoejedieberekent.
Opdracht1
Bekijkhetfilmpjeenbeantwoorddevragen.
a. Magjealsondernemerallekostenvandeomzetaftrekkenvoordebelasting?
b. Wanneerzijndekostenvooreenlunchaftrekbaarvoordebelasting?
c. Noemdrieregelingenuithetfilmpjeengeefaanwelkdoeldeoverheidmetdieregelingenheeft.
Alsondernemerwiljeinzichthebbeninderesultatenvanjebedrijf.Doorhetopstellenvaneen exploitatieoverzichtweetjehoeveelwinstjehebtenhoediewinsttotstandisgekomen.Een exploitatieoverzicht iseenoverzichtvandeopbrengstenenkostenovereenbepaaldeperiode.Die periodekaneenmaandzijn,eenkwartaal,eenjaaroflanger.
Schematischzieteenexploitatieoverzichterzouit:
€ Omzet –
€ IWO
€ Brutowinst –
€ Exploitatiekosten
€ Bedrijfsresultaat
€ Gewaardeerdloon
€ Opbrengsteigenvermogen
€ Gewaardeerdeinterest
€ Economischresultaat
–
Indevolgendeparagrafenwordendeonderdelenvanditschemaverderuitgewerkt.
Vooreenondernemerlevertdeverkoopgeldop.Gelddatdeklantenbetalenvoordeproductendieze bijhemkopen.Dittotaalbedragvandeverkopentegendeverkoopprijs(exclusiefbtw)overeenbepaalde periodeisde omzet.
Jeberekentdeomzetmetbehulpvandevolgendeformule.
Omzet = aantal verkochte producten × verkoopprijs exclusief btw
Hetaantalverkochteproductennoemjeookweldeafzet.Jekuntdeformuledusookalsvolgt opschrijven.
Formule
Omzet = afzet × verkoopprijs exclusief btw
Somsisalleendeomzetinclusiefbtwbekend.Jeberekentdeomzetdandoordeomzetinclusiefbtw tedelendoor121endieuitkomsttevermenigvuldigenmet100.Jekuntdeomzetinclusiefbtwook meteendelendoor1,21.
Omzet = omzet incl. btw 121 × 100 =
Inkoopwaardeomzetenbrutowinst
Omproductentekunnenverkopenhebjezeeerstzelfmoetenkopen.Hettotaalbedragwaarvoorje deverkochteartikelenhebtingekochtnoemjede inkoopwaardevandeomzet(IWO).
Alsjevandeomzetdeinkoopwaardevandeomzetafhaalt,houdjede brutowinst over.Deberekening wordtdan:
Rekenvoorbeeld
Guoheeftoverdemaandenjuli,augustusenseptemberdevolgendegegevens.
Gevraagd
BerekenvoorGuodebrutowinstindemaandenjuli,augustusenseptember.
Uitwerking
NoteereerstdebedragenvandeomzetentrekdaardeIWOvanaf.Watoverblijftisdebrutowinst.
September Augustus Juli
SomsisniethetbedragvandeIWOgegeven,maaralleendeomzetenhetpercentagebrutowinst.Je moetdanomdeIWOteberekeneneerstdebrutowinstberekenen.
Hetpercentagevandebrutowinstkanoptweeverschillendemanierengegevenzijn:
• Alspercentagevandeomzet.Jespreektdanvan brutowinstmarge of brutomarge
• AlspercentagevandeIWO.Jespreektdanvan brutowinstopslag.
Rekenenmeteenbrutowinstmarge
Alsdebrutowinstmargebekendis,isdebrutowinstuitgedruktinprocentenvandeomzet.Deomzet isdan100%.Indatgevalberekenjedebrutowinstmethetbrutowinstpercentagevandeomzet.
Brutowinst = brutowinstmarge % × omzet
Rekenvoorbeeld
Xaverioheeftafgelopenmaandeenomzetbehaaldvan € 48.000.Zijnbrutowinstmargeis25%.
Gevraagd
BerekenvoorXaveriodebrutowinstendeIWO.
Uitwerking
Maakeenschemaenvuldaarininwatjeweet.Daarnaberekenjedeontbrekendebedragen.
Debrutowinstis25%van € 48.000.Datis0,25× € 48.000= € 12.000.
DeIWOisdan € 48.000 –€ 12.000= € 36.000.
JekuntookvandeIWOhetpercentageberekenen.Daarvoorhaaljehetpercentagevande brutowinstmargevandeomzetaf:100% – 25%=75%.
DeIWOis0,75× € 48.000= € 36.000.
Vultercontroledebedragenindetabelinenrekendeuitkomstna.
Rekenenmeteenbrutowinstopslag
Alsjedebrutowinstopslagweet,isdebrutowinstuitgedruktinprocentenvandeIWO.Inditgevalisde IWO100%.
Deomzetisdan100+debrutowinstopslag.Alsjehiermeedebrutowinstwiltberekenen,deeljede omzetdoor(100+debrutowinstopslag)envermenigvuldigjedieuitkomstmetdebrutowinstopslag.
Formule
Brutowinst = omzet
100 + brutowinstopslag × brutowinstopslag =
Rekenvoorbeeld
Xandraheeftafgelopenmaandeenomzetbehaaldvan € 48.000.Zijberekenthaarverkoopprijzenmet eenbrutowinstopslagvan25%.
Gevraagd
BerekenvoorXandradebrutowinstendeIWO.
Uitwerking
Maakweereenschemaenvulinwatjeweet.Berekendaarnadeontbrekendebedragen.
Inprocentenisdeomzet100%+25%=125%.
Jevultdebekendegegevensindeformulein.
Brutowinst = € 48.000 125 × 25 = € 9.600
OpdezelfdemanierkunjedeIWOberekenen.
IWO = € 48.000 125 × 100 = € 38.400
Vultercontroledebedragenindetabelinenrekendeuitkomstna.
Indetweevoorbeeldenrekenjemethetzelfdepercentage:deenekeerals brutowinstmarge,deanderekeeralsbrutowinstopslag.Jezietdathetresultaateengroot verschilinbrutowinstoplevert.
Alsjedeberekeningvanjouwbrutowinstvergelijktmetdeberekeningbijeenanderbedrijf,ishetdus ergbelangrijkdatjebijbeidehetzelfdesysteemgebruikt.
Exploitatiekostenenbedrijfsresultaat
Vandebrutowinstmoetdeondernemerzijnexploitatiekostenbetalen.Datzijnallekostendiejemaakt omjebedrijfdraaiendtehouden.Bijvoorbeelddekostenvoorpersoneel,energiekosten,huurvaneen winkel,transportkostenenverzekeringskosten.Deexploitatiekostenhaaljevandebrutowinstaf.
Daarnahoudjehet bedrijfsresultaat over.Alsdebrutowinsthogerisdandeexploitatiekosten,hebje eenpositiefbedrijfsresultaatenspreekjevaneen nettowinst.Maaralsdeexploitatiekostenhogerzijn dandebrutowinst,komjetekortenishetbedrijfsresultaatnegatief.Jehebtdaneen nettoverlies.
Zeraheefteengroothandelindamesschoenen. Indemaandenapril,meienjuniheeftzijde volgendebrutowinstenbehaald:
• april € 123.400
• mei € 124.600
• juni € 126.400.
DeexploitatiekostenbedragenvoorZeraindie maanden:
• april € 119.000
• mei € 125.200
• juni € 121.800.
a.BerekenvoorZerahetbedrijfsresultaatindemaandenapril,meienjuni.
b.Inwelkemaand(en)isereennettowinst?
c.Inwelkemaand(en)isereennettoverlies?
a.Omdebrutowinstteberekenenhaaljedeexploitatiekostenvandebrutowinstaf.Jekuntdaarvoor eengedeeltevanhetschemavanhetexploitatieoverzichtgebruiken.Jekrijgtdan:
b.Indemaandenaprilenjuniishetbedrijfsresultaatpositief.Indiemaandenisereennettowinst.
c.Inmeiishetbedrijfsresultaatnegatief.Indiemaandisereennettoverlies.
Gewaardeerdekosteneneconomischresultaat
Hetbedrijfsresultaatiseenvergoedingvoor:
• hetgewaardeerdloon
• degewaardeerdeinterest
• hetondernemersrisico.
Eendeelvanhetbedrijfsresultaatbeschouwjeals gewaardeerdloon.Ditiseenvergoedingvoorde geleverdearbeidsprestatievandeondernemerenzijnnietbetaaldemeewerkendefamilieleden.
Watoverblijftvanhetbedrijfsresultaatnadatjeerhetgewaardeerdloonhebtafgehaald,noemjede opbrengsteigenvermogen ofhet rendementeigenvermogen
Rekenvoorbeeld
Joshuabehaaldehetafgelopenjaareenbedrijfsresultaatvan € 52.850.Hijsteltzijngewaardeerdloon op € 48.000.
Gevraagd
BerekenvoorJoshuadeopbrengsteigenvermogen.
Uitwerking
Voordeopbrengsteigenvermogenverminderjehetbedrijfsresultaatmethetgewaardeerdloon.
VoorJoshuaisdat € 52.850 –€ 48.000= € 4.850.
Eenanderdeelvanhetbedrijfsresultaatbeschouwjeals gewaardeerdeinterest.Ditiseenvergoeding voorhetdoordeondernemerinzijneigenonderneminggeïnvesteerdeeigenvermogen.
Alsjevandeopbrengst(hetrendement)eigenvermogendegewaardeerdeinterestafhaalt,houdje het economischresultaat over.Ditnoemjeookwelde bedrijfseconomischewinst.Diteconomisch resultaatiseenvergoedingvoorhet ondernemersrisico.Jelooptalsondernemernamelijkhetrisico datjejegeïnvesteerdevermogengeheelofgedeeltelijkkwijtraakt.
Rekenvoorbeeld
Joshuabehaaldehetafgelopenjaareenopbrengsteigenvermogenvan € 4.850.Hijsteltzijn gewaardeerdeinterestop € 3.600.
Gevraagd
BerekenvoorJoshuaheteconomischresultaat.
Uitwerking
Voorheteconomischresultaatverminderjedeopbrengst(rendement)eigenvermogenmetde gewaardeerdeinterest.
VoorJoshuaisdat € 4.850 –€ 3.600= € 1.250.
Exploitatiebegrotingenexploitatiebudget
Hetexploitatieoverzichtkunjepasnaafloopvaneenperiodemaken.Voorafgaandaaneenperiode kunjeweleeninschattingmakenvanderesultatendiejeverwacht.Alsjezo’noverzichtvandeverwachte opbrengstenenkostenmaaktvoordekomendeperiode,heetheteen exploitatiebegroting.Stelteen eigenaarofhethoofdkantoordeexploitatiebegrotingvast,dankrijgtdeexploitatiebegrotingeen taakstellendkarakter.Alsbedrijfsleidermoetjedegenoemderesultatendanzientebehalen.Indat gevalspreekjevaneen exploitatiebudget.
a. Watzetjeineenexploitatieoverzicht?
b. Hoeberekenjedenettowinst?
c. Hoeberekenjedeopbrengsteigenvermogen?
d. Hoeberekenjeheteconomischresultaat?
Verbindelkbegripmetdejuisteomschrijving.
Omschrijving
Hetbedragdathetgeïnvesteerdvermogen opgebrachtzouhebbenalsjehetopdebank hadgezet
Opbrengsteigenvermogen
Vergoedingvoorhetondernemersrisico
Hetrisicodatjejegeïnvesteerdevermogen geheelofgedeeltelijkkwijtraakt
Hetbedragdatdeondernemerals werknemerzouverdienenmethetwerkdat hijdoet
Begrip
Economischresultaat
Gewaardeerdloon
Gewaardeerdeinterest
Ondernemersrisico
Rendementeigenvermogen
a. Kieshetjuisteantwoord.Alsdeexploitatiekostenhogerzijndandebrutowinst,isereen: positiefbedrijfsresultaat. nettowinst. nettoverlies.
b. Kieshetjuisteantwoord.Hetaantalverkochteartikelen×deverkoopprijsnoemje: brutowinst. bedrijfsresultaat. omzet.
Opdracht5 Schemaexploitatieoverzicht
Noteerhetschemavanhetexploitatieoverzicht.
Opdracht6 BrutowinstLeroy
BerekenvoorLeroydeontbrekendebedragenindetabel.
Opdracht7
BrutowinstBridgetenBenthe
Bridgetheeftinaugustuseenomzetbehaaldvan € 66.000.DeIWObedroeginaugustus € 42.000.
a. BerekenvoorBridgetdebrutowinstinaugustus.
Bentheheeftindecembereenomzetvan € 53.000.DeIWOvanBentheisindecember € 29.000.
b. BerekenvoorBenthedebrutowinstindecember.
Opdracht8 BrutowinstenIWO
Viersituaties
• Sergioheeftafgelopenmaandeenomzetbehaaldvan € 76.000.Zijnbrutowinstmargeis20%.
• Sebastienheeftafgelopenmaandeenomzetbehaaldvan € 236.000.Zijnbrutowinstmargeis23%.
• Maxheeftdezemaandeenomzetvan € 77.440inclusief21%btw.Zijnbrutowinstmargeis30%.
• Iustianaheeftafgelopenmaandeenomzetbehaaldvan € 118.580inclusief21%btw.Haar brutowinstmargeis25%.
LeesdeviersituatiesenberekenvoorelkesituatiedebrutowinstendeIWO.
Opdracht9 Bedragenberekenenmetbrutowinstmarge
Berekendeontbrekendebedragenindetabel.
• Charlesheeftafgelopenmaandeenomzetbehaaldvan € 54.600.Zijnbrutowinstopslagis30%.
• Allardheeftafgelopenmaandeenomzetbehaaldvan € 427.000.Zijnbrutowinstopslagis22%.
• Valteriheeftafgelopenmaandeenomzetbehaaldvan € 324.000.Zijnbrutowinstmargeis18%.
• Yukiheeftafgelopenmaandeenomzetbehaaldvan€614.760inclusief9%btw.Zijnbrutowinstmarge is31%.
LeesdeviersituatiesenberekenvoorelkesituatiedebrutowinstendeIWO.
Berekendeontbrekendebedragenindetabel.
Olavheeftindemaandenoktober,novemberendecemberdevolgendebrutowinstbehaald:
• oktober € 38.600
• november € 39.700
• december € 41.500.
DeexploitatiekostenbedragenvoorOlavindiemaanden:
• oktober € 37.900
• november € 40.800
• december € 36.400.
a. BerekenvoorOlavhetbedrijfsresultaatindemaandenoktober,novemberendecember.
b. Inwelkemaand(en)heeftOlavnettowinst?
c. Inwelkemaand(en)lijdthijeennettoverlies?
Daniëlheeftindemaandenjuli,augustusenseptemberdevolgendebrutowinstbehaald:
• juli € 136.300
• augustus € 142.500
• september € 148.300.
• juli € 142.400
• augustus € 143.200
• september € 145.600.
a. BerekenvoorDaniëlhetbedrijfsresultaatindemaandenjuli,augustusenseptember.
b. Inwelkemaand(en)heeftDaniëlnettowinst?
c. Inwelkemaand(en)heefthijnettoverlies?
• Rickhadafgelopenjaareenbedrijfsresultaatvan€28.560.Hijsteltzijngewaardeerdloonop€33.430.
• Fabiennebehaaldehetafgelopenjaareenbedrijfsresultaatvan€68.570.Zijstelthaargewaardeerd loonop € 43.580.
BerekenvoorRickenFabiennedeopbrengstvanheteigenvermogen.
• Mustafabehaaldehetafgelopenjaareenopbrengsteigenvermogenvan € 12.680.Hijsteltzijn gewaardeerdeinterestop € 3.800.
• Ibrahimbehaaldehetafgelopenjaareenrendementeigenvermogenvan € 4.230negatief.Hijstelt zijngewaardeerdeinterestop € 2.100.
BerekenvoorMustafaenIbrahimheteconomischresultaat.
Ineenexploitatieoverzichtishetbelangrijkdatjealleopbrengstenenallekostenopneemt.Daarbij maakthetnietuitofjedebedragenaldaadwerkelijkontvangenofuitgegevenhebt.Ookmoetje oplettenofhetechtgaatomopbrengstenenkosten.Investeringen,zoalsdeaankoopvaneennieuw computersysteem,zijngeenkostenenkomennietophetexploitatieoverzicht.Deafschrijvingenop datnieuwecomputersysteemrekenjeweltotdekosten.Diekomenduswelophetexploitatieoverzicht. Uitgavendieeenondernemervoorprivédoet,magjenatuurlijknietmeerekenenindekosten.
Soortenkosten
Bijeenexploitatieoverzichtmakenwordendeexploitatiekostenvaakalsvolgtingedeeld:
• kostenvanarbeid
• kostenvanvermogen
• kostenvandienstenvanderden
• kostenvangoederen
• kostenvanbelastingen
• kostenvanduurzamebedrijfsmiddelen
• kostenvangrond.
Eenkostenrubriekkanookeenanderenaamhebben.Zowordenkostenvanarbeidvaak personeelskostengenoemd.Kostenvanvermogenhetensomsrentekosten.
Eenexploitatiebegrotingmaken
Erzijntweemanierenomjeexploitatiebegrotingtemaken.Bijdeeerstemaniergajeuitvande kostenbedragendiejeindekomendeperiodeverwacht.Bijdetweedemaniergajeuitvanpercentages diejekentuitvorigejaren.
Jekuntjeexploitatiebegrotingmakenmetalleenbedragen,maarookmetbedragenénpercentages (vandeinkoopofvandeomzet).Alsjeeenoverzichtmaaktzonderbedragenmaaralleenmet percentagesvandeomzet,spreekjevaneen exploitatiebeeld
Deberekeningenvooreenexploitatiebegrotingkunjeopverschillendemanierenmaken:
• aandehandvanbekendekostenbedragen
• aandehandvankostenbedragenuithetverleden.
Exploitatiebegrotingmetbekendekostenbedragen
Alsjedekostenbedragenendebrutowinstweet,zijnertweeuitgangspuntenvoorhetopstellenvan deexploitatiebegroting:
• meteenbrutowinstmarge(percentagevandeomzet)
• meteenbrutowinstopslag(percentagevandeIWO).
Metbekendekostenbedragenenbrutowinstmarge
Alsdekostenbedragenendebrutowinstmargebekendzijn,steljedeexploitatiebegrotingopzoalsin hetvolgendevoorbeeld.
Rekenvoorbeeld
Khalidheefteengroothandel.Hijwilde exploitatiebegrotingvoorhetkomendejaar opstellen.Hiervoormaakthijeersthetvolgende overzichtvandeteverwachtenfinanciële gebeurtenissen.
Gevraagd
StelvoorKhaliddeexploitatiebegrotingsamen.
Uitwerking
Omdeexploitatiebegrotingoptestellengebruikjehetschema.Daarinvuljeallegegevensindieje weet.
Daarnaberekenjeallebedragendienognietingevuldzijn.Daarbijbeginjemethetuitrekenenvande brutowinst.
Debrutowinstmargeis34%.Debrutowinstbedraagtdan:0,34× € 846.000= € 287.640.
DeIWOisdan € 846.000 –€ 287.640= € 558.360.
Bijeenbrutowinstmargevan34%isdeIWO100% – 34%=66%.
JekuntdeIWOdanookalsvolgtberekenen:0,66× € 846.000= € 558.360.
DezeIWOenbrutowinstvuljeinheteerstedeelvandeexploitatiebegrotingin.
846.000 € Omzet
– 558.360 € IWO
287.640 € Brutowinst
Hiernateljedeexploitatiekostenbijelkaarop:
€ 54.000+ € 92.000+ € 35.000+ € 6.800+ € 13.400+ € 12.000+ € 22.000= € 235.200.
Hetbedrijfsresultaatbedraagtdan € 287.640 –€ 235.200= € 52.440.
Alsjevervolgenshierhetgewaardeerdloonafhaalt,krijgjedeopbrengstvanheteigenvermogen.Dat isdus € 52.440 –€ 46.660= € 5.780.
Alsjevandeopbrengsteigenvermogendegewaardeerdeinterestafhaalt,hebjeheteconomisch resultaat.Datisdus € 5.780 –€ 3.600= € 2.180.
Alsjeallesinvult,hebjedevolledigeexploitatiebegroting.
€
Metbekendekostenbedragenenbrutowinstopslag
Alsjewerktmeteenbrutowinstopslag,verandertdeberekeningvandebrutowinst.Dieisdannamelijk eenpercentagevandeinkoopwaardevandeomzet.Deinkoopwaardevandeomzetisdan100%.Je maaktdandeberekeningzoalsinhetvolgendevoorbeeld.
Debrutowinstberekenjenuanders,derestblijfthetzelfde.
Rekenvoorbeeld
Noaheefteengroothandelinparfumerie.Noawil deexploitatiebegrotingvoorhetkomendejaar opstellen.Hiervoormaaktzijeersthetvolgende overzichtvandeteverwachtenfinanciële gebeurtenissen.
Gevraagd
StelvoorNoadeexploitatiebegrotingsamen.
Uitwerking
Omdeexploitatiebegrotingoptestellengebruikjeweerhetschemauithetvorigevoorbeeld.Vuleerst degegevensindiebekendzijn.
Daarnaberekenjeallebedragendienognietingevuldzijn.Jebegintmethetuitrekenenvande brutowinst.
Debrutowinstopslagis50%.Deinkoopwaardeisdan100procent,dusdeomzetis150%.Debrutowinst bedraagtdan:
50 150 × € 780.000 = € 260.000
DeIWObedraagtdan € 780.000 –€ 260.000= € 520.000.
Omdatdeomzet150%isendeIWO100%,kunjedeIWOookalsvolgtberekenen:
100
150 × € 780.000 = € 520.000 of € 780.000 ÷ 1,5 = € 520.000
Dezebedragenvuljeinheteerstedeelvandeexploitatiebegrotingin.Datlevertop:
780.000 € Omzet –
520.000 € IWO
260.000 € Brutowinst
Hiernateljedeexploitatiekostenbijelkaarop:
€ 36.000+ € 89.000+ € 22.000+ € 18.000+ € 18.000+ € 8.600+ € 24.000= € 215.600.
Hetbedrijfsresultaatbedraagtdan € 260.000 –€ 215.600= € 44.400.
Hierhaaljehetgewaardeerdloonaf.Jehoudtdandeopbrengsteigenvermogenover.
Alsjevandeopbrengsteigenvermogendegewaardeerdeinterestafhaalt,krijgjeheteconomisch resultaat.Datis
Alsjeallesinvult,krijgjedevolledigeexploitatiebegroting.
Geefvanelkonderdeelaanofhetophetexploitatieoverzichtvermeldwordt.
Aanschafbedrijfsauto
Aanschafsmartwatch
Aflossinglening
Huurbedrijfspand
Huurwoonhuis
Salarispersoneel
Schoonmaakpand
Verpakkingsmateriaal
Wintersportvakantie
wel / niet
wel / niet
wel / niet
wel / niet
wel / niet
wel / niet
wel / niet
wel / niet
wel / niet
Oscarwildeexploitatiebegrotingvoorhetkomendejaaropstellen.Hiervoormaakthijeersteenoverzicht vandeteverwachtenfinanciëlegebeurtenissen:
• Deomzetbedraagt € 914.000.
• Debrutowinstmargeis42%.
• Dehuisvestingskostenbedragen € 83.000.
• Detotalepersoneelskostenbedragen € 112.000.
• Deverkoopkostenbedragen € 42.000.
• Deverwachtebrandstofkostenvoordebedrijfsautobedragen € 12.600.
• Deafschrijvingopdeinventarisis € 9.150.
• Deafschrijvingopdeautobedraagt € 9.600.
• Derentekostenbedragen € 8.600.
• Deoverigekostenbedragen € 34.800.
• Hetgewaardeerdloonbedraagt € 52.500.
• Degewaardeerdeinterestbedraagt € 4.300.
a. BerekenvoorOscardeIWOendebrutowinst.
b. BerekenvoorOscardetotaleexploitatiekosten.
c. BerekenvoorOscarhetbedrijfsresultaat.
d. BerekenvoorOscardeopbrengstofhetrendementeigenvermogen.
e. BerekenvoorOscarheteconomischresultaat.
f. StelvoorOscardeexploitatiebegrotingsamen.JekuntditinExceldoenofoppapier.
JudithenRolandwillenhetexploitatieoverzichtvanhetafgelopenjaaropstellen.Hiervoormakenzij eersteenoverzichtvandefinanciëlegebeurtenissenvanhetafgelopenjaar:
• Deomzetbedroeg € 380.000.
• Debrutowinstmargewas50%.
• Dehuisvestingskostenbedroegen € 23.000.
• Detotalepersoneelskostenbedroegen € 38.000.
• Deverkoopkostenbedroegen € 16.000.
• JudithenRolandkochteneennieuwebedrijfsauto,waarvoorze € 20.000geleendhebben.
• Debedrijfsautohadaanbrandstofkosten € 8.900.
• Deafschrijvingskostenbedroegen € 9.150.
• Derentekostenbedroegen € 1.600.
• Deoverigebedrijfskostenbedroegen € 8.000.
• Hetgewaardeerdloonwordtgesteldop € 72.000.
• Degewaardeerdeinterestbedroeg € 1.400.
a. BerekenvoorJudithenRolanddeIWOendebrutowinst.
b. BerekenvoorJudithenRolanddetotaleexploitatiekosten.
c. BerekenvoorJudithenRolandhetbedrijfsresultaat.
d. BerekenvoorJudithenRolanddeopbrengstofhetrendementeigenvermogen.
e. BerekenvoorJudithenRolandheteconomischresultaat.
f. StelvoorJudithenRolandhetexploitatieoverzichtsamen.JekuntditinExceldoenofoppapier.
RiniiseigenaarvaneengroothandelinFransekaas.Hijheeftvoorhetkomendjaardevolgendegegevens verzameld:
• Deomzetzalkomendjaarnaarverwachting € 370.000bedragen.
• Deomzetvaltonderhet9%btw-tarief.
• Debrutowinstwasvorigjaar32%vandeomzet.Riniverwachtdatdebrutowinstmarge2%zal stijgen.
• Deafschrijvingskostenzullen € 11.100bedragen.
• Derentekostenzullen € 3.700bedragen.
• Dehuisvestingskostenzullen5%vandeomzetbedragen.
• Depersoneelskostenbedragen € 40.700.
• Dealgemenekostenzullen € 7.400bedragen.
• Detransportkostenbedragen € 3.700.
• DeverkoopkostenbegrootRiniop2%vandeomzet.
• HetgewaardeerdloonsteltRiniop € 29.600.
• DegewaardeerdeintereststeltRiniop € 3.330.
StelvoorRinideexploitatiebegrotingsamen.
Serifeiseigenaarvaneengroothandel.Zijmaakteenexploitatiebegrotingvoorkomendjaaropbasis vandevolgendegegevens:
• Deverwachteomzetis € 10.350.000.
• Degemiddeldebrutowinstmargebedraagt36%.
• Depersoneelskostenbedragen € 1.242.000.
• Dehuisvestingskostenbedragen € 635.000.
• Erwordtnieuweinventarisaangeschaftvooreenbedragvan € 175.000.
• Detebetalenrenteopleningenbedraagt € 215.000.
• Deafschrijvingenbedragen € 574.000.
• Deverkoopkostenbedragen € 398.000.
• Deoverigebedrijfskostenzullennaarverwachting € 416.000bedragen.
• Serifeneemtmaandelijks € 4.000opvoorprivé-uitgaven.
• Hetgewaardeerdloonis € 72.500.
• Hetgeïnvesteerdeigenvermogenbedraagtop1januari € 750.000enop31december € 860.000.
• Degewaardeerdeinterestis1,2%overhetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen.
StelvoorSerifedeexploitatiebegrotingsamen.
Jozefiseigenaarvaneenwebslijterij.Hijheeftvoorhetkomendejaardevolgendegegevensgenoteerd:
• Omzet € 306.000.
• Brutowinstopslag70%.
• Afschrijvingskosten € 11.025.
• Personeelskosten € 25.375.
• Rente-enbankkosten € 2.275.
• Huisvestingskosten € 11.900.
• Algemenekosten € 4.550.
• Transportkosten € 31.500.
• Verkoopkosten € 15.400.
• HetgewaardeerdloonsteltJozefop € 28.875.
• Gewaardeerdeinterest € 1.750.
a. BerekenvoorJozefdeIWOendebrutowinst.
b. BerekenvoorJozefdetotaleexploitatiekosten.
c. BerekenvoorJozefhetbedrijfsresultaat.
d. BerekenvoorJozefdeopbrengstofhetrendementeigenvermogen.
e. BerekenvoorJozefheteconomischresultaat.
f. StelvoorJozefdeexploitatiebegrotingsamen.
Mustafaiseigenaarvaneengroothandelinbakkerijproducten.Hijverwachtvoorkomendjaarde volgendegegevens:
• Omzet € 202.500.
• Brutowinstopslag80%.
• Personeelskosten € 21.940.
• Huisvestingskosten € 13.500.
• Aanschafbedrijfsauto € 32.600.
• Transportkosten € 4.275.
• Verkoopkosten € 2.700.
• Rentekosten € 1.010.
• Afschrijvingskosten € 14.625.
• Overigebedrijfskosten € 1.575.
• Gewaardeerdloon € 26.440.
• Gewaardeerdeinterest € 1.575.
a. BerekenvoorMustafadeIWOendebrutowinst.
b. BerekenvoorMustafadetotaleexploitatiekosten.
c. BerekenvoorMustafahetbedrijfsresultaat.
d. BerekenvoorMustafadeopbrengstofhetrendementeigenvermogen.
e. BerekenvoorMustafaheteconomischresultaat.
f. StelvoorMustafadeexploitatiebegrotingsamen.
Tessiseigenaarvaneengroothandelinonderkleding.Zijheeftvanhetafgelopenjaardevolgende gegevensuitdeadministratie:
• Omzet € 465.500.
• Brutowinstopslag90%.
• Personeelskosten € 89.600.
• Huisvestingskosten € 46.650.
• Transportkosten € 11.050.
• Verkoopkosten € 14.730.
• Algemenekosten € 4.910.
• Rentekosten € 1.960.
• Afschrijvingskosten € 20.870.
• Gewaardeerdloon € 27.000.
• Gewaardeerdeinterest € 2.700.
StelvoorTesshetexploitatieoverzichtsamen.
Bartiseigenaarvaneentuincentrum.Voorhetkomendejaarheefthijdevolgendegegevensverzameld:
• Omzet € 595.000.
• Brutowinstopslag75%.
• Personeelskosten € 88.325.
• Huisvestingskosten € 40.025.
• Afschrijvingskosten € 29.085.
• Rentekosten € 1.380.
• Overigebedrijfskosten € 11.040.
• Transportkosten € 37.125.
• Verkoopkosten € 16.560.
• HetgewaardeerdloonsteltBartop € 27.600.
• Gewaardeerdeinterest € 2.070.
StelvoorBartdeexploitatiebegrotingsamen.
4.3Exploitatiebegrotingmetkostenbedragenuithetverleden
Jekuntbijeenexploitatiebegrotingmakenookuitgaanvandegegevensuithetverleden.Alsje wijzigingenverwacht,pasjedebedragenvoorhetkomendejaaraan.
Ooknuzijnerweertweemogelijkeuitgangspuntenvoorhetopstellenvandeexploitatiebegroting:
• Jegaatuitvaneenbrutowinstmarge(percentagevandeomzet).
• Jegaatuitvaneenbrutowinstopslag(percentagevandeIWO).
Kostenbedragenuithetverledenmetbrutowinstmarge
Alsdekostenbedragenuithetverledenendebrutowinstmargebekendzijn,steljedeexploitatiebegroting opzoalsinhetvolgendevoorbeeld.
Rekenvoorbeeld
Abdullahiseigenaarvaneengroothandelinstoffen.Hijverwachtkomendjaareenomzettehalenvan € 688.000.Zijnomzetvaltonderhet21%btw-tarief.Debrutowinstmargewasvorigjaar50%.Vorigjaar bedroegendeafschrijvingskosten5%vandeomzet.Derente-enbankkostenwaren7%vandeomzet, dehuisvestingskosten10%vandeomzet,depersoneelskosten12%vandeomzet,deoverigekosten 4%vandeomzet,detransportkosten3%vandeomzetendeverkoopkosten2%vandeomzet.Abdullah verwachtdatdezepercentagesookvoorhetkomendejaargelden.HetgewaardeerdloonsteltAbdullah op4%vandeomzetendegewaardeerdeinterestop € 13.760(watneerkomtop2%vandeomzet).
Gevraagd
StelvoorAbdullahdeexploitatiebegrotingtotenmethetbedrijfsresultaatsamenineuro’senin procentenvandeomzet.
Uitwerking
Jestelteersthetoverzichtopenvultdaarinallebedragenenpercentagesinwaaroverjebeschikt.
Berekeneerstdeontbrekendepercentages.
Deinkoopwaardevandeomzet(IWO)is(omzet100% – brutowinstmarge50%)50%.
Detotalekosteninprocentenzijn:10%+12%+2%+3%+5%+7%+4%=43%.
Hetbedrijfsresultaatisdebrutowinstvan50% – detotalekostenvan43%=7%.
Daarnagajedebedragenberekenen:
Deomzetis € 688.000.Ditis100%. 1%= € 688.000÷100= € 6.880.
Nuje1%weetkunjeallebedragenuitrekenenmetbehulpvandepercentages.Bijvoorbeeld: personeelskosten12%=12× € 6.880= € 82.560.
Jekrijgtzohetvolgendevolledigingevuldeoverzicht.
Kostenbedragenuithetverledenmetbrutowinstopslag
Alsjedekostenbedragenuithetverledenweetmeteengegevenbrutowinstopslag,moetjegoed oplettenbijdeberekeningvandebrutowinst.Jekuntdanweerhetzelfdeschemagebruiken.Omdat jehierrekentmetdebrutowinstopslag,moetjedeIWOop100%stellen.
Rekenvoorbeeld
Tamarbehaaldehetafgelopenjaareenomzetvan € 790.400.Zijbehaaldeeenwinstvan60%vande IWO,terwijlhaarafschrijvingskosten4%warenendebetaalderente10%vandeIWOwas.Haar huisvestingskostenwaren12%vandeIWO,haarbetaaldeloonkosten20%vandeIWOenhaaroverige kosten6%vandeIWO.
Gevraagd
BerekenvoorTamardenettowinstineuro’seninprocentenvandeIWO.
Uitwerking
Noteerhetschemaenvulinwatjeweet.Jehebteenbrutowinstopslagvan60%.Ditbetekentdatde IWO100%is.Deomzetisdan100%+60%=160%.
Berekenmetbehulpvandegegevensdeontbrekendegetallenenpercentages.
Yunaiseigenaarvaneengroothandelinmode.Zeverwachtkomendjaareenomzetvan € 1.240.000. Haarbrutowinstmargewasvorigjaar46%.Vorigjaarbedroegendeafschrijvingskosten8%vande omzet,derente-enbankkosten1,5%vandeomzet,dehuisvestings-eninventariskosten7%vande omzet,depersoneelskosten9%vandeomzet,dealgemenekosten2%vandeomzet,detransportkosten 4%vandeomzetendeverkoopkosten3%vandeomzet.Yunaverwachtdatdezepercentagesook voorhetkomendejaargelden.HetgewaardeerdloonsteltYunaop€86.800endegewaardeerdeinterest op € 22.320.
a. StelvoorYunahetexploitatieoverzichtsamenineuro’seninprocentenvandeomzet(afrondenop ééndecimaal).
Paxiseigenaarvaneengroothandelinbakkerijproducten.Hijverwachtkomendjaareenomzette halenvan € 810.000.Zijnbrutowinstmargewasvorigjaar71%.Vorigjaarbedroegende afschrijvingskosten3,5%vandeomzet,derente-enbankkosten2%vandeomzet,dehuisvestings-en inventariskosten7%vandeomzet,depersoneelskosten33%vandeomzet,dealgemenekosten2,5% vandeomzet,detransportkosten6%vandeomzetendeverkoopkosten5%vandeomzet.Paxverwacht datdezepercentagesookvoorhetkomendejaargelden.HetgewaardeerdloonsteltPaxop € 64.800 endegewaardeerdeinterestop € 10.530.
b. StelvoorPaxdeexploitatiebegrotingsamenineuro’seninprocentenvandeomzet(afrondenop ééndecimaal).
Daaniseigenaarvaneenwebshopinoverhemden.Hijverwachtkomendjaareenomzettehalenvan €343.000.Zijnbrutowinstwasvorigjaar56%vandeomzet.Vorigjaarbedroegendeafschrijvingskosten 3%vandeomzet,derente-enbankkosten1%vandeomzet,dehuisvestings-eninventariskosten12% vandeomzet,depersoneelskosten24%vandeomzet,dealgemenekosten2%vandeomzet,de transportkosten8%vandeomzetendeverkoopkosten4%vandeomzet.Daanverwachtdatdeze percentagesookvoorhetkomendejaargelden.HetgewaardeerdloonsteltDaanop € 20.580ende gewaardeerdeinterestop € 2.401.
c. StelvoorDaandeexploitatiebegrotingsamenineuro’seninprocentenvandeomzet(afrondenop ééndecimaal).
Riniiseigenaarvaneengroothandelinkaas.Hijverwachtkomendjaareenomzetvan € 370.000.Zijn brutowinstmargewasvorigjaar34%.Vorigjaarbedroegendeafschrijvingskosten3%vandeomzet, derente-enbankkosten1%vandeomzet,dehuisvestings-eninventariskosten5%vandeomzet,de personeelskosten11%vandeomzet,dealgemenekosten2%vandeomzet,detransportkosten1% vandeomzetendeverkoopkosten2%vandeomzet.Riniverwachtdatdezepercentagesookvoorhet komendejaargelden.HetgewaardeerdloonsteltRiniop € 29.600endegewaardeerdeinterestop € 3.330.
d. StelvoorRinideexploitatiebegrotingsamenineuro’seninprocentenvandeomzet(afrondenop ééndecimaal).
Edwinverwachtkomendjaareenomzettehalenvan € 198.400.Zijnbrutowinstopslagwasvorigjaar 60%.Vorigjaarbedroegendeafschrijvingskosten3,5%vandeIWO,derentekosten1,9%vandeIWO, dealgemenekosten4,8%vandeIWO,detransportkosten19,4%vandeIWOendeverkoopkosten2,4% vandeIWO.PersoneelskostenenhuisvestingskostenheeftEdwinniet.Edwinverwachtdatdeze percentagesvandekostenookvoorhetkomendejaargelden.HetgewaardeerdloonsteltEdwinop € 26.040endegewaardeerdeinterestop € 3.720.
a. StelvoorEdwindeexploitatiebegrotingsamenineuro’seninprocentenvandeinkoopwaardevan deomzet(afrondenopééndecimaal).
Ashwin
Ashwiniseigenaarvaneenwebslijterij.Hijverwachtkomendjaareenomzettehalenvan € 310.625. Zijnbrutowinstopslagwasvorigjaar77,5%.Vorigjaarbedroegendeafschrijvingskosten6,3%vande IWO,derentekosten1,3%vandeIWO,dehuisvestingskosten6,8%vandeIWO,depersoneelskosten 14,5%vandeIWO,dealgemenekosten2,6%vandeIWO,detransportkosten18%vandeIWOende verkoopkosten8,8%vandeIWO.Ashwinverwachtdatdezepercentagesookvoorhetkomendejaar gelden.HetgewaardeerdloonsteltAshwinop € 28.875endegewaardeerdeinterestop € 3.150.
b. StelvoorAshwindeexploitatiebegrotingsamenineuro’seninprocentenvandeIWO(afrondenop ééndecimaal).
Hilaliseigenaarvaneenwebshopinbodyfashion.Zijverwachtkomendjaareenomzettehalenvan €466.450.Haarbrutowinstopslagwasvorigjaar90%.Vorigjaarbedroegendeafschrijvingskosten8,5% vandeIWO,derentekosten0,8%vandeIWO,dehuisvestingskosten19%vandeIWO,de
personeelskosten36,5%vandeIWO,dealgemenekosten2%vandeIWO,detransportkosten4,5%van deIWOendeverkoopkosten6%vandeIWO.Hilalverwachtdatdezepercentagesookvoorhetkomende jaargelden.HetgewaardeerdloonsteltHilalop € 27.005endegewaardeerdeinterestop € 2.700,50.
c. StelvoorHilaldeexploitatiebegrotingsamenineuro’seninprocentenvandeIWO(afrondenop ééndecimaal).
YigitiseigenaarvaneenTurksebakkerij.Hijverwachtkomendjaareenconsumentenomzettehalen van € 220.725.Zijnomzetvaltonderhet9%btw-tarief.Zijnbrutowinstwasvorigjaar80%vandeIWO. Vorigjaarbedroegendeafschrijvingskosten13%vandeIWO,derentekosten0,9%vandeIWO,de huisvestingskosten12%vandeIWO,depersoneelskosten19,5%vandeIWO,dealgemenekosten1,4% vandeIWO,detransportkosten3,8%vandeIWOendeverkoopkosten2,4%vandeIWO.Yigitverwacht datdezepercentagesookvoorhetkomendejaargelden.HetgewaardeerdloonsteltYigitop€26.437,50 endegewaardeerdeinterestop € 1.575.
d. StelvoorYigitdeexploitatiebegrotingsamenineuro’seninprocentenvandeIWO(afrondenopéén decimaal).
Jekunthetexploitatieoverzichtookgebruikenalsvergelijkingsmiddel.Zokunjejouweigen exploitatieoverzichtonderanderevergelijkenmethetexploitatiebeeldvandebranche.Inhet exploitatiebeeldstaangeenbedragen,maaralleenpercentagesvandeomzet.
Marques,groothandelinaardappelen,groenteenfruit(agf),heeftdevolgendegegevensverzameld.
Hetexploitatiebeeldvoordeagf-branchezietervolgenseenpublicatievandeRabobankalsvolgtuit.
Gevraagd
a.DrukvoorMarquesdeIWO,debrutowinst,deexploitatiekostenenhetbedrijfsresultaatuitineen percentagevandeomzet(afgerondopééndecimaal)envuldezeinhetschemain.
b.WelkeconclusieskunjetrekkenalsjedecijfersvanMarquesvergelijktmetdebranchecijfers?
Uitwerking
a.DeIWOuitgedruktineenpercentagevandeomzetis: € 151.200÷ € 240.000×100%=63,0%.
Hetbrutowinstpercentagekunjeoptweemanierenberekenen:
1.Brutowinstpercentage=percentageomzet – percentageIWO. Ingevuldishetbrutowinstpercentagehier:100% – 63%=37%.
2.Jekuntookgebruikmakenvandevolgendeformule.
Brutowinstpercentage = brutowinst omzet × 100% = € 88.000 € 240.000 × 100% = 37%
Deexploitatiekostenkunjemetdevolgendeformuleuitdrukkenineenpercentagevandeomzet.
Exploitatiekosten Omzet × 100% =
Ditisdealgemeneberekeningswijze.Diekunjedanweervoorallekostenapartgebruikenomdekosten alspercentagevandeomzetteberekenen.
Personeelskosten Omzet × 100% = € 15.120 € 240.000 × 100% = 6,3%
Huisvestings- en inventariskosten Omzet × 100% = € 24.480
€ 240.000 × 100% = 10,2%
Verkoopkosten Omzet × 100% = € 1.200 € 240.000 × 100% = 0,5%
Overige kosten Omzet × 100% = € 21.600
€ 240.000 × 100% = 9,0%
Inprocentenzijndetotaleexploitatiekosten:6,3%+10,2%+0,5%+9,0%=26,0%.
Jekuntookdetotaleexploitatiekostenvan € 62.400uitdrukkenineenpercentagevandeomzet:
€ 62.400
€ 240.000 × 100% = 26,0%
Alsjehetbedrijfsresultaatuitdruktineenpercentagevandeomzet,gebruikjedeformule:
b.HetbedrijfsresultaatligtbijMarquesietshogerdanindebranche.Ditkomtvooraldoordelage personeelskostenenverkoopkosten.Dehuisvestings-eninventariskostenzijnhogerdanhet branchegemiddelde.DitkankomendoordatMarquesbijvoorbeeldmeeraanhuurofhypotheekbetaalt danhetbranchegemiddelde.
Leroyheeftenkelejarengeledendegroothandelinverlichtingvanzijnvaderovergenomen.Zijnomzet bedroeghetafgelopenjaar € 560.000.Volgensdebranchecijferswasdegemiddeldeomzetvaneen groothandelinverlichting€632.000.AanheteindevanhetjaarheeftLeroyhetvolgendeexploitatiebeeld samengesteld.
Hijwilzijncijfersvergelijkenmetdievandebranche.Opfirmfocus.bizvindthijhetvolgende:
VergelijkhetexploitatiebeeldvanLeroymethetexploitatiebeeldvandeverlichtingsbranche.
a. Leroyheefteenlagerbrutowinstpercentagebehaalddanhetbranchegemiddelde.Tochheefthij eenhogerbedrijfsresultaat.Noemtweemogelijkeoorzakenhiervan.
b. Leroyheefteenlagereomzetdanhetbranchegemiddelde,ondankshetfeitdathij8%vanzijnomzet aanverkoopkostenheeftbesteed.WelkeconclusiekanLeroyhieruittrekken?
c. NoemtweemogelijkeoorzakenwaardoordehuisvestingskostenvanLeroyhogerzijndanhet branchegemiddelde.
Zaeedheeftdevolgendefinanciëlegegevensvanhetvorigejaartotzijnbeschikking.
VoorhetkomendejaarverwachtZaeeddat:
• deomzetmet6%zalstijgen
• deinkoopwaardevandeomzet(IWO)met4%stijgt
• depersoneelskostenmet3,5%toenemen
• dehuisvestings-eninventariskostenmet3%toenemen
• deoverigekostenmet4%dalen.
DeverkoopkostenbegrootZaeedop € 35.000inverbandmetinvesteringenindeautomatisering. Hetexploitatiebeeldvoordebranchezietervolgensfirmfocus.bizalsvolgtuit:
Bedrijfsresultaat(nettowinst)
a. StelvoorZaeedhetexploitatiebudgetvoorhetkomendejaaropineuro’seninprocentenvande omzet.
b. TrekvoorelkonderdeelvanhetexploitatieoverzichteenconclusiealsjedecijfersvanZaeedvergelijkt metdebranchecijfers.Zetditbijjeexploitatiebudget.
VoorhetkomendejaarverwachtPjotrdat:
• deomzetmet6%zalstijgen
• deinkoopwaardevandeomzet(IWO)met3,5%stijgt
• depersoneelskostenhetkomendejaarmet8,8%toenemen
• dehuisvestings-eninventariskostenmet6,9%toenemen
• deverkoopkostenmet3,4%stijgen
• deoverigekostenmet3%stijgen.
Hetexploitatiebeeldvoordebranchezietervolgensfirmfocus.bizalsvolgtuit:
Bedrijfsresultaat(nettowinst)
a. StelvoorPjotrhetexploitatiebudgetvoorhetkomendejaaropineuro’seninprocentenvande omzet.
b. WelkeconclusieskunjetrekkenalsjedecijfersvanPjotrvergelijktmetdebranchecijfers?
Dastanheeftdevolgendefinanciëlegegevensvanhetvorigejaartotzijnbeschikking:
VoorhetkomendejaarverwachtDastandat:
• deomzetmet3,5%zalstijgen
• deinkoopwaardevandeomzet(IWO)met2%stijgt
• depersoneelskostenhetkomendejaarmet6,5%toenemen
• dehuisvestings-eninventariskostenmet3,5%toenemen
• deverkoopkostenmet5%stijgen
• deoverigekostenmet4%stijgen.
Hetexploitatiebeeldvoordebranchezietervolgensfirmfocus.bizalsvolgtuit:
Omzet
Bedrijfsresultaat(nettowinst)
a. StelvoorDastanhetexploitatiebudgetvoorhetkomendejaaropineuro’seninprocentenvande omzet.Rondpercentagesafopééndecimaal.
b. TrekvoorelkonderdeelvanhetexploitatieoverzichteenconclusiealsjedecijfersvanDastan vergelijktmetdebranchecijfers.
Alsondernemerwiljewetenofjouwondernemingeconomischrendabelis.OokdeBelastingdienstis geïnteresseerdinjebedrijfsresultaat,wantalsondernemermoetjeoverdewinstbelastingbetalen. DaarbijkijktdeBelastingdienstsomsandersnaarbedragendandeondernemer.Jemaaktdaarom onderscheidtussendewinstalsbedrijfsresultaatende fiscalewinst.Defiscalewinstishetbedrag waaroverjealsondernemerbelastingmoetbetalen.
Alsondernemervindjedatallekostendietemakenhebbenmetjouwondernemingookechttotde bedrijfskostenbehoren.DeBelastingdienstzietdatanders.ZovindtdeBelastingdienstdaterbij sommigekostenookeenprivévoordeelis.Dezekostenmagjealsondernemernietofslechtsgedeeltelijk aftrekken,waardoorjewinst(oppapier)hogerwordtenjemeerwinstbelastingmoetbetalen.Kosten dieeenondernemervandeBelastingdienstniettotdekostenmagrekenen,noemje niet-fiscalekosten
DeBelastingdienstverdeeltdekostenindriegroepen:
Meestalhoudjealsondernemerpasaanheteindevanhetjaarrekeningmetdeniet-fiscalekosten.Je verrekentdaninéénkeerdeverschillendieontstaanindebedrijfseconomischewinstberekeningen defiscalewinstberekening.Ditbetekentdatdenettowinstdiejealsondernemeraanheteindevanhet jaarberekentnietgelijkisaandefiscalewinst.Jehebtnamelijkkostenafgetrokkenwaarvande Belastingdienstvindtdathetgeenkostenzijn.
Voorhetberekenenvandefiscalewinstteljedeniet-fiscalekostenopbijhetbedrijfsresultaat. Schematischzietdaterzouit:
€ Bedrijfsresultaat +
€ Niet-fiscalekosten
€ Fiscalewinst
Rekenvoorbeeld
Hetbedrijfsresultaatvaneenondernemeris
€ 28.000.Dezeondernemerheefteenvliegbrevet. Dehuurvaneenvliegtuigjewaarmeehijnaareen congresisgevlogenheefthijopgevoerdals bedrijfskosten.Ditkosttehemtweedagenhuurà
€2.000perdag.Defiscusvindtdatdeondernemer eenlijnvluchthadmoetennemennaarhet congres.Dehuurkostenvanhetvliegtuigjemag hijdusnietalskostenopvoeren.
Opdracht31 Fiscaalofniet-fiscaal?
Maakdeuitlegcompleet.Kiesdejuistewoorden.
1.De fiscale / niet-fiscale winstisdewinstwaaroverdeondernemerbelastingmoetbetalen.
2. Fiscale/Niet-fiscalekostenzijnkostendiedeondernemernietvanzijnbrutowinstmagaftrekken.
Opdracht32 FiscalewinstHicham
Hichamheeftdevolgendegegevensverzameld:
• Brutowinst € 460.000.
• Exploitatiekosten € 353.000,inclusief € 21.000niet-fiscalekosten.
• Gewaardeerdloon € 65.000.
• Gewaardeerdeinterest € 12.000.
a. Berekenhetbedrijfsresultaat.
b. Berekenheteconomischresultaat.
c. Berekendefiscalewinst.
Opdracht33 FiscalewinstTed
Tedheeftdevolgendegegevensverzameld:
• Omzet € 1.495.000.
• Brutowinstmarge40%.
• Exploitatiekosten € 458.900,inclusief € 27.300niet-fiscalekostenen € 10.400interestkosten.
• Gewaardeerdloon € 84.500.
• Gewaardeerdeinterest € 15.600.
a. Berekenhetbedrijfsresultaat.
b. Berekenheteconomischresultaat.
c. Berekendefiscalewinst.
Vareshheeftdevolgendegegevensverzameld:
• Omzet € 452.400.
• Inkoopwaardeomzet € 216.680.
• Personeelskosten:brutoloon € 2.700permaand,exclusief8%vakantiegeld.
• Desocialelastenzijn25%vanhetbrutoloon.
• Huisvestingskosten € 5.300permaand.
• Verkoopkosten6%vandeomzet.
• Afschrijvingskosten € 17.500.
• Overigeexploitatiekosten € 14.320,inclusief € 2.500niet-fiscalekosten.
• Interestkosten:leningvan € 175.000meteenrentevan2,5%,geenaflossingen.
• Gewaardeerdloon € 55.000.
• Gewaardeerdeinterest:rentestand2%overhetgemiddeldeigenvermogen.
• Eigenvermogenop1januari € 120.000.
• Eigenvermogenop31december € 135.000.
a. Berekenhetbedrijfsresultaat.
b. Berekenheteconomischresultaat.
c. Berekendefiscalewinst.
Eenexploitatieoverzichtiseenoverzichtvandeopbrengstenenkostenineenperiodewaaruitblijkt hoegroothetbedrijfsresultaatis.Alsjedaarinhetgewaardeerdloonendegewaardeerdeinterest verwerkt,komjeuitopheteconomischresultaat.Eenexploitatieoverzichtmetverwachtebedragen voordekomendeperiodeiseenexploitatiebegroting.
Hetexploitatieoverzichtbegintmetdeomzet.Alsjedaarvandeinkoopwaarde(IWO)afhaalt,houdje debrutowinstover.BerekenjezelfdeIWOendebrutowinst,danmoetjeergoedoplettenofjerekent metdebrutowinstmargeofdebrutowinstopslag.Alsjeuitgaatvandebrutowinstmarge,steljede omzetop100%.Gajeuitvandebrutowinstopslag,dansteljedeIWOop100%.
Deexploitatiekostendienoodzakelijkzijnomeenbedrijfdraaiendtehoudengaanvandebrutowinst af.Watoverblijftishetbedrijfsresultaat.Ditkanpositief(nettowinst)ofnegatief(nettoverlies)zijn.
Eendeelvanhetbedrijfsresultaatkunjebeschouwenalsgewaardeerdloon,derestisdeopbrengstof hetrendementeigenvermogen.Eendeeldaarvankunjerekenenalsgewaardeerdeinterest.Wat uiteindelijkoverblijftisheteconomischresultaat,debeloningvoorhetondernemerschap.
Jekunteenexploitatiebegrotingbaserenopgegevensuithetverleden.Alsjeelkonderdeelinprocenten hebtvastgesteld,kunjevooreenvolgendeperiodedebedragenvrijeenvoudigaanpassen.Het exploitatiebeeldvanjeeigenonderneming,waarbijalleonderdelenineenpercentagezijnweergegeven, kunjegebruikenomjouwcijferstevergelijkenmetdebranchecijfers.
Overdefiscalewinstbetaaljebelasting.Defiscalewinstwijktafvanhetbedrijfsresultaatdoordatje vandeBelastingdienstnietallekostenmagopvoeren.Hierdoorvaltdefiscalewinsthogeruitdanhet bedrijfsresultaat.
Vitamientjeverwachtkomendjaareenomzettehalenvan € 345.000.Debrutowinstwasvorigjaar38% vandeomzet.Vorigjaarbedroegendeafschrijvingskosten2,8%vandeomzet,derente-enbankkosten 0,5%vandeomzet,dehuisvestings-eninventariskosten5,2%vandeomzet,depersoneelskosten12% vandeomzet,dealgemenekosten1,1%vandeomzet,detransportkosten3%vandeomzetende verkoopkosten1,7%vandeomzet.DeeigenaarvanVitamientjeverwachtdatdezepercentagesook voorhetkomendejaargelden.Aanhetbeginvanhetjaarheeftdeeigenaar € 45.000geïnvesteerd.Hij verwachtdatditaanheteindevanhetjaar€5.000meerzalzijn.Bijdeberekeningvandegewaardeerde interestgaatdeeigenaarvanVitamientjeuitvaneenrentevan3,1%.
Voordeberekeningvanhetgewaardeerdloongebruiktmendevolgendetabel.
StelvoorVitamientjedeexploitatiebegrotingsamenineuro’seninprocentenvandeomzet(afronden opééndecimaal).
Edwiniseigenaarvaneengroothandelinbouwmaterialen.Voorhetkomendjaarverzameldehijde volgendefinanciëlegegevens:
• Deomzetbedraagt € 780.450inclusief21%btw.
• DebeginvoorraadvanEdwinis € 145.000.Edwinverwachtintekopenvooreeninkoopprijsvan € 357.250.Zijneindvoorraadzaldan € 147.500zijn.
• personeelskosten
Edwinheeft5,5fulltimersindienst.Hetgemiddeldebrutoloonbedraagt € 1.725permaand.De vakantietoeslagis8%.Desocialelastenzijn16%vanhetbrutoloon.
• huisvestingskosten
DegroothandelvanEdwinheeft360m²oppervlakte.Edwinbetaalt € 145perm2 perjaar(exclusief btw)aanhuurkosten.Deoverigehuisvestingskostenbedragen € 6.400exclusiefbtw.
• transportkosten
Edwingebruikteenleaseautowaarvoorhijeenleasebedragvan€645exclusiefbtwpermaandkwijt is.Deleaseautorijdt1op14.InhetkomendjaarverwachtEdwin24.500kilometerterijden.Voor debrandstofprijsgaatEdwinuitvan € 1,72exclusiefbtwperliter.
• verkoopkosten
Elkemaandwordtgeadverteerdineenvakblad.Hiervooriseencontractafgeslotenvoor € 3.600 exclusiefbtwperjaar.DeoverigeverkoopkostenschatEdwinop € 1.200exclusiefbtwperjaar.
• algemenekosten
AanalgemenekostenheeftEdwinvorigjaar € 12.000exclusiefbtwuitgegeven.Edwindenktdatdit bedraghetkomendejaarmet3%stijgt.
• rente-enbankkosten
Edwinheeftvoordeexploitatievanzijngroothandeleenbankleningafgesloten.Hetsaldohiervan bedraagtop1januari € 45.000.Derenteis7,4%.Opderekening-courantverwachtEdwin € 1.875 aanrentetemoetenbetalen.
• Deaanschafwaardevandeinventarisbedraagt € 64.000exclusiefbtw.Derestwaardebedraagt € 7.000endetechnischeeneconomischelevensduurzijntwaalfjaar.Edwinschrijftafmetgelijke bedragenperjaar.DeoverigeafschrijvingenschatEdwinvoorhetkomendjaarop € 2.250.
• Op1januariheeftEdwin € 95.000inzijnonderneminggeïnvesteerdenop31decemberverwacht Edwindatdittoegenomenzalzijntot € 99.000.VoorgewaardeerdeinterestrekentEdwineen rentepercentagevan3,6%.
VoordeberekeningvanhetgewaardeerdloonmaaktEdwingebruikvandetabeluitdevorigeopdracht.
StelvoorEdwinhetvolledigeexploitatiebudgetvoorkomendjaaropinbedragenenprocenten(afgerond opééndecimaal)vandeomzet.Beginhierbijmetdeomzeteneindigmetheteconomischresultaat. Laatperkostensoortzienhoejeaandebedragenbentgekomen.
4.7Begrippen
Bedrijfsresultaat
Nettowinstofnettoverlies:brutowinst – exploitatiekosten.
Brutowinst
Hetverschiltussendeomzetendeinkoopwaardevandeomzet:omzet-IWO.
Brutowinstmarge
Brutowinstalspercentagevandeomzet.Ookwel:brutomarge.
Brutowinstopslag
BrutowinstalspercentagevandeIWO.
Economischresultaat
Vergoedingvoorhetondernemersrisico:opbrengsteigenvermogen – gewaardeerdeinterest.
Exploitatiebeeld
Exploitatieoverzichtofexploitatiebegrotingzonderbedragen,maarinpercentagesvandeomzet.
Exploitatiebegroting
Overzichtvandeverwachteopbrengstenenkostenvoordekomendeperiode.
Exploitatiebudget
Vastgesteldeexploitatiebegrotingmeteentaakstellendkarakter.
Exploitatieoverzicht
Overzichtvandeopbrengstenenkostenovereenbepaaldeperiode.
Fiscalewinst
Hetbedragwaaroverjealsondernemerbelastingmoetbetalen.
Inkoopwaardevandeomzet(IWO)
Hettotaalbedragwaarvoorjedeverkochteartikelenhebtingekocht.
Nettoverlies
Negatiefbedrijfsresultaat.Deexploitatiekostenzijnhogerdandebrutowinst.
Nettowinst
Negatiefbedrijfsresultaat.Debrutowinstishogerdandeexploitatiekosten.
Omzet
Totaalbedragvandeverkopentegenverkoopprijsovereenbepaaldeperiode.
Ondernemersrisico
Risicodatjealsondernemerjegeïnvesteerdevermogengeheelofgedeeltelijkkwijtraakt.
Opbrengsteigenvermogen
Watoverblijftvanhetbedrijfsresultaatnadatjeerhetgewaardeerdloonhebtafgehaald.Ookwel: rendementeigenvermogen.
Rendementeigenvermogen
Watoverblijftvanhetbedrijfsresultaatnadatjeerhetgewaardeerdloonhebtafgehaald.Ookwel: opbrengsteigenvermogen.
Jeproductenwiljevooreengoedeprijsverkopen.Maarwatiseengoedeprijs?Inelkgevalmoetjebij hetvaststellenvandeverkoopprijsrekeninghoudenmetdekosten.Minstenswiljedieterugverdienen enhetliefstooknogwinstmaken.Daarommoetdeverkoopprijshogerzijndandekostenvaneen product.Daarvoorishetnodiguitterekenenwathetkostoméénproducttemaken.Daarbijmaakje vaakgebruikvanopslagpercentages.Daaroverleerjemeerindithoofdstuk.
Aanheteindvandithoofdstuk:
• kenjehetverschiltussendeeenvoudigeofprimitieveendeverfijndeopslagmethode.
• kunjedeverkoopprijsberekenenmetdeeenvoudigeofprimitieveopslagmethode.
• kunjedeverkoopprijsberekenenmetdeverfijndeopslagmethode.
• kunjededifferentiëlekostprijsberekenen.
• kunjeberekeningenmetdeomrekenfactormaken.
Bekijkhetfilmpjeenbeantwoorddevragen.
a. Noemtweeoorzakenvandestijgendesuikerprijzen.
b. Watkaneengevolgzijnalsjedehogeresuikerprijzenvolledigdoorberekentaandeklanten?Motiveer jeantwoord.
c. Watiseengevolgalsjedehogeresuikerprijzennietdoorberekentindeprijsvandekoekjes?
5.1Deeenvoudigeofprimitieveopslagmethode
Omtoteengoedeverkoopprijstekomenishetbelangrijkdatjede kostprijs vaneenproducteerst duidelijkhebt.Dekostprijsbestaatuitallekostendieeenondernemeromgerekendperproductheeft moetenmakenomhetartikelaandeafnemertekunnenverkopen.Dekostprijsberekenenkanlastig zijnalsjeveelverschillendeartikelenverkoopt.Vansommigekostenisduidelijkbijwelkproductof welkeafdelingzehoren.Ditzijnde directekosten.Dezekostenhebbeneenrechtstreeksverbandmet eenartikelofproductgroep.Ookdeinkoopprijsvandeartikelenbehoorttotdedirectekosten.Hoewel deinkopenniettotdeexploitatiekostenbehoren,rekenjezeweltotdedirectekosten. Erzijnookkostenwaarvannietduidelijkisbijwelkproductofwelkeafdelingzehoren.Ditzijnde indirectekosten.Metanderewoorden:jekuntdezekostennietrechtstreekstoerekenenaaneenartikel ofproductgroep.
Bijeengroothandelinfood-ennon-foodartikelenzijndemaandelijkseloonkostenvoordeafdeling food € 40.000.Ditzijndirectekosten,wantjekunteenrechtstreeksverbandleggenmetdeafdeling food.Deloonkostenvandeafdelingadministratieenfrontofficezijnmaandelijks € 10.000.Ditzijn indirectekosten,wantjekuntdezekostennietrechtstreekstoerekenenaaneenafdeling.
Hetisdekunstomdeindirectekostenopeengoedemanierteverdelenoverdediverseartikelen.Dat kanbijvoorbeeldmetdeeenvoudigeof primitieveopslagmethode.Bijdezemethodehanteerjeéén percentageomdeindirectekostentekoppelenaandedirectekostenomdaarmeeeenkostprijste berekenen.Ditnoemjehet opslagpercentage.
Bijdeprimitieveopslagmethodedrukjedetotaleindirectekostenuitineenpercentagevandetotale directekosten.Jegebruikthiervoordevolgendeformule.
Opslagpercentage = totale indirecte kosten totale directe kosten × 100%
Rekenvoorbeeld
Hadjaraheefteenwebshopingames.Haartotale indirectekostenbedroegenvorigjaar€37.500.De inkoopwaardevandeomzet(IWO)was € 93.750.
Gevraagd
Berekenhetopslagpercentagevandeindirecte kosten.
Uitwerking
DedirectekostenbestaaninditgevaluitdeIWO. Hetopslagpercentagevoordeindirectekostenis:
Opslagpercentage = € 37.500 € 93.750 × 100% = 40%
OmdeindirectekostenterugteverdienenmoetHadjara40%bijdedirectekostenoptellen.
Inditvoorbeeldgebruikjegegevensvanhetvorigejaar.Ditismakkelijk,omdatjediegegevensalhebt. Erzitweleennadeelaan.Alserbijvoorbeeldveranderingenzijnindesamenstellingvanjeassortiment ofinjekosten,zijndiegegevensnietmeerrepresentatiefvoorditjaar.Indatgevalishetbeteromde gegevensvanvorigjaaraantepassenaandeveranderingenvanditjaar.Alsjebijvoorbeeldverwacht datdeenergieprijzenhetkomendejaar3%stijgen,verhoogjedeenergiekosteninjebegrotingvoor hetkomendejaarookmet3%.Opbasisvandiegewijzigdecijfersberekenjedanhetopslagpercentage.
Rekenvoorbeeld
Hadjaraverwachtvoorkomendjaardathaarindirectekostenmet10%stijgen.Deinkoopwaardevan deomzet(IWO)zalgelijkzijnaandievanvorigjaar.Deinkoopprijsvaneengamebedraagt€35.Hadjara wileenwinstvan30%vandeinkoopprijs.Debtwis21%.
Gevraagd
a.Berekenhetopslagpercentagevoorhetkomendjaar.
b.Berekendeconsumentenprijsvooreengame.
Uitwerking
a.DeindirectekostenbegrootHadjaravoorhetkomendjaarop€37.500+(10%van€37.500)=€41.250.
Hetopslagpercentagevoordeindirectekostenvoorhetkomendjaarisnu:
b.Voordeberekeningvandeconsumentenprijsmaakjegebruikvanhetvolgendeschema:
35,00 € Inkoopprijs
Opslagindirectekosten
+15,40 € 44%vandeinkoopprijs
50,40 € Kostprijs
Winstopslag
+10,50 € 30%vandeinkoopprijs
60,90 € Verkoopprijs
Btw21%
Consumentenprijs
+12,79 € 21%vandeverkoopprijs
73,69 €
Eenandernadeelvandeprimitieveopslagmethodeisdatjeervanuitgaatdateenduurartikelmeer indirectekostenveroorzaaktdaneengoedkoopartikel.Jerekentnamelijkmetéénopslagpercentage, waardoorhetlijktalsofeenverbandbestaattussendehoogtevandeinkoopprijsendeindirectekosten. Dithoeftinwerkelijkheidnietzotezijn,want:
• deomzetsnelheidvandeverschillendeartikelenisnietgelijk
• deartikelenzijnverschillendvanaard.
Rekenvoorbeeld
GroothandelOralandoverkooptonderanderetennisballenentennisrackets.Deinkoopprijsvaneen tennisracketis € 50.Deinkoopprijsvaneenbliktennisballenis € 6.Hetopslagpercentagevoorde indirectekostenis25%vandeinkoopprijs.
Gevraagd
Berekendeopslagvoordeindirectekosten:
a.voorhettennisracket
b.voordetennisballen.
Uitwerking
a.Deopslagvoordeindirectekostenbijhettennisracketis25%van € 50= € 12,50.
b.Deopslagvoordeindirectekostenbijdetennisballenis25%van € 6= € 1,50.
GroothandelOralandogaaterdusvanuitdatdeindirectekosten € 12,50zijnvooreentennisracketen slechts € 1,50vooreenbliktennisballen.Devraagisofdatjuistis.
a. Kieshetjuisteantwoord.Kostprijscalculatiedoormiddelvandeopslagmethodehoudtindat: jededirectekostenverhoogtmeteenopslagvoorindirectekosten. jededirectekostenverhoogtmeteenopslagvoorvastekosten.
jededirectekostenverhoogtmeteenopslagvoorvariabelekosten.
b. Watisdeprimitieveopslagmethode?
c. Welkeformulegebruikjebijdeprimitieveopslagmethode?
Opdracht3 Opslagpercentageindirectekosten
Berekenindevolgendegevallenhetopslagpercentagevoordeindirectekosten.
Opslagpercentage Directekosten Indirectekosten
Opdracht4 OpslagpercentageJohn-Philip
John-Philipiseigenaarvaneengroothandelinspeelgoed.Hijverwachtdatditjaardeinkoopwaarde vanzijnomzet € 820.000zalbedragen.Detotaleindirectekostenbegroothijvoorhetkomendejaar op € 304.000.
Berekenhetopslagpercentagevoordeindirectekostenvolgensdeprimitieveopslagmethode.Rond afopééndecimaal.
Opdracht5 OpslagpercentagewebshopBlok
DeconsumentenomzetvanwebshopBlokbedraagtditjaar € 696.507.Debrutowinstmargeis32%, terwijldeexploitatiekosten € 122.700bedragen.Deexploitatiekostenwordenuitgedruktineen percentagevandeinkoopwaardevandeomzet.Debtwis21%.
a. Berekendeinkoopwaardevandeomzetvanditjaar.
b. Berekenhetopslagpercentagevoordeexploitatiekostenvoorhetkomendejaar.Rondafopéén decimaal.
Deomzetvaneengroothandelindesignmeubelenbedraagtditjaar € 1.485.000.Debrutowinstmarge is35%,terwijldeexploitatiekosten€405.000bedragen.Deexploitatiekostenwordenuitgedruktineen percentagevandeinkoopwaardevandeomzet.Debtwis21%.
a. Berekenhetopslagpercentagevoordeexploitatiekosten.Rondafopééndecimaal.
b. Hoenoemjedeopslagmethodediejehiergebruikt?
DeomzetvanWomenfieldbedraagtkomendjaarnaarverwachting € 2.185.000.Debrutowinstmarge is30%,terwijldeindirectekostenvorigjaar € 383.200bedroegen.
a. Berekendeinkoopwaardevandeomzetvankomendjaar.
b. Hetopslagpercentagevoordeindirectekostenwordtberekenddoordeindirectekostenvanvorig jaaruittedrukkenineenpercentagevandeinkoopwaardevankomendjaar.
Berekenhetopslagpercentagevoordeindirectekostenvoorkomendjaar.Rondafopééndecimaal.
c. Eenpaarschoenenvanmodel ‘Italiano’ heefteeninkoopprijsvan € 48,55. Berekendekostprijsvanditpaarschoenen.
KlusbedrijfDeTweeLinkerhandenheeftvoorhetkomendejaardevolgendekostenbegroot:
• materialen(directekosten): € 400.000
• lonen(directekosten): € 640.000
• indirectekosten: € 416.000.
Deindirectekostenhoudenverbandmetdetotaledirectekosten.
a. Berekenhetopslagpercentagevandeindirectekosten.Rondafopééndecimaal.
HetklusbedrijfkrijgtdeopdrachtomeennieuwkozijninhetkantoorvanuitzendbureauStartte plaatsen.Demateriaalkostenbedragen € 650enhetdirecteloonwordtbegrootop € 200.
b. Berekendekostprijsvandezeopdracht.
c. Metwelkdoelverwerkteenbedrijfeenopslagpercentageindekostprijs?
Basiseigenaarvaneengroothandelinjeans.Opeendagontvangthijeeninkoopfactuurmetdaarop vermeld: 900.000
Hetopslagpercentagevoordeexploitatiekostenwordtberekendopbasisvandegegevensvanhet vorigejaar.Deinkoopwaardevandeomzetwastoen € 2.662.000endeindirectekostenbedroegen € 1.461.400.Hetopslagpercentagevoordeindirectekostenwordtberekenddoordeindirectekosten uittedrukkenineenpercentagevandeinkoopwaardevandeomzet.
a. Berekenhetopslagpercentagevoordeindirectekosten.Rondafopééndecimaal.
b. Watisdewerkelijkeinkoopprijsvanéénspijkerbroek?
c. Berekendekostprijsvanéénspijkerbroek.
Dekostenvanhetgrondstofverbruikzijnbegrootop€50.000,dedirectelonenop€30.000endeindirecte fabricagekostenop € 40.000.Deindirectekostenhoudenrechtstreeksverbandmetdetotaledirecte kosten.
a. Berekendekostprijsvaneenproductwaaraanvoor € 400aangrondstofbesteedwordtenvoor € 50 aandirectloon.
Hetbedrijfbesluitdatdeindirectekosteninhetvervolguitgedruktwordenineenpercentagevanhet grondstofverbruik.
b. Berekennogmaalsdekostprijsvaneenproductwaaraanvoor € 400aangrondstofbesteedwordt envoor € 50aandirectloon.
c. Hoekomthetdatdeuitkomstbijaenbverschillendis?
Deinkoopprijsvaneentelefoonhoesjebedraagt € 15.Vorigjaarbedroegendedirectekosten € 360.000 endeindirectekosten € 126.000.Deverwachtingisdatdedirectekostenzullenstijgenmet4%ende indirectekostenmet10%.Dewinstperartikelbedraagt € 1,50.
a. Berekenhetopslagpercentagevoorhetkomendejaarvoordeindirectekostenvolgensdeprimitieve opslagmethode.
b. Berekendekostprijsvanhettelefoonhoesje.
Hetopslagpercentagevoordeindirectekostenis45%vandeinkoopwaardevandeomzet.Deindirecte kostenzijnbegrootop € 189.264,15.Deinkoopprijsvaneenpoloshirtis € 15,60.Dewinstbedraagt36% vandekostprijs.
a. Berekendeinkoopwaardevandeomzet.
b. Berekendekostprijsvanhetpoloshirt.
c. Berekendeverkoopprijsvanhetpoloshirt.
Bijdeprimitieveopslagmethodewerkjemetéénopslagpercentagevooraljeindirectekosten.Doordat jehierbijaljeartikelenmethetzelfdeopslagpercentageverhoogt,isdezemethodeergonnauwkeurig. Hierdoorkunnensommigeartikelenteduurworden.Omdittevoorkomenkunjegebruikmakenvan deverfijndeopslagmethode.
Bijde verfijndeopslagmethode rekenjemetbehulpvantweeofmeeropslagpercentagesdeindirecte kostenaandeproductentoe.Deindirectekostensplitsjeeerstinverschillendegroepen.
Eenveelgebruiktesplitsingvandeindirectekostenbijeenhandelsondernemingisdevolgende:
• indirectehuisvestingskosten
• indirecteloonkosten
• overigeindirectekosten.
Jelegtvoordezegroepeneenverbandmetdedirectekosten.Voordeberekeningvande opslagpercentageszoujegebruikkunnenmakenvandewerkelijkedirecteenindirectekostenvande voorgaandeperiode.Beterishetomuittegaanvandeverwachtedirecteenindirectekostenvoorde huidigeperiode.
Deindirectekostensplitsjebijdeverfijndeopslagmethodeuitnaardeoorzaakdietotdekostenheeft geleid.Zolegjevoordehuisvestingskosteneenverbandmetdeinkoopwaardevandeomzet(IWO), wantvoordeingekochteproductenhebjemagazijnruimtenodig.
DeIWO,deinkoopprijsvanjeverkochteartikelen,hoortbijdedirectekosten.
Formulevoorhetopslagpercentagevandehuisvestingskosten:
Formule
Opslagpercentage huisvestingskosten = (verwachte) huisvestingskosten (verwachte) IWO × 100%
Deindirecteloonkostendrukjehieruitineenpercentagevandedirecteloonkosten.Jemag veronderstellendatdeindirecteloonkosteneenrelatiehebbenmetdedirecteloonkosten.
Formulevoorhetopslagpercentagevandeindirecteloonkosten:
Formule
Opslagpercentage indirecte loonkosten = (verwachte) indirecte loonkosten (verwachte) directe loonkosten × 100%
Deoverigeindirectekostenhangennietsamenmeteenbepaaldesoortdirectekosten.Daaromdruk jezeuitineenpercentagevandetotaledirectekosten.
Formulevoorhetopslagpercentagevandeoverigeindirectekosten:
Formule
Opslagpercentage overige indirecte kosten = (verwachte) overige indirecte kosten (verwachte) totale directe kosten × 100%
ThomasiseigenaarvanShoeForYou.HijimporteertschoenenuitItalië.Zijnverwachtedirectekosten voorkomendjaarbedragen:
700.000 € Inkoopwaardevandeomzet
150.000 € Directeloonkosten
Deverwachteindirectekostenvoorkomendjaarbedragen:
Eenpaarschoenenheefteeninkoopprijsvan€35.Dedirecteloonkostenbedragen€10.Dewinstopslag is40%vandeinkoopprijs.
Gevraagd
a.BerekendeopslagvoordehuisvestingskosteninprocentenvandeIWO.
b.Berekendeopslagvoordeindirecteloonkosteninprocentenvandedirecteloonkosten.
c.Berekendeopslagvoordeoverigeindirectekostenineenpercentagevandetotaledirectekosten.
d.Berekendeverkoopprijsvanhetpaarschoenen.
a.OpslagvoordehuisvestingskosteninprocentenvandeIWO.
(verwachte) huisvestingskosten (verwachte) IWO × 100% = € 14.000 € 700.000 × 100% = 2%
b.Opslagvoordeindirecteloonkosteninprocentenvandedirecteloonkosten.
(verwachte) indirecte loonkosten (verwachte) directe loonkosten × 100% = € 37.500 € 150.000 × 100% = 25%
c.Opslagvoordeoverigeindirectekostenineenpercentagevandetotaledirectekosten. (verwachte) overige indirecte kosten (verwachte) totale directe kosten × 100% = € 34.000 € 850.000 × 100% = 4%
d.Berekeningverkoopprijsvaneenpaarschoenen.
Metdeverfijndeopslagmethodekrijgjeeennauwkeurigerbeeldvandekostprijs.Jehoudtimmers rekeningmetderelatietussenbepaaldeindirecteendirectekosten.Hetnadeelvandezemethodeis dathetsomsmoeilijkisompreciesaantegevenhoeveelvandedirectekostenvooréénbepaaldartikel zijn.Denkbijvoorbeeldaandeloonkosten.Hetverkopenvaneenserieschoenenaandeeneklantkan meerdaneenuurduren,terwijljedezelfdeserieschoenenaaneenandereklantbinneneenkwartier verkochthebt.Hoeveelzijndandedirecteloonkostenvanzo’nserieschoenen?Jekuntditverhelpen doordeverkooptijdenteregistrerenenperartikelsoorthetgemiddeldeteberekenen.
Bijeenproductiebedrijfkunjeandereverbandenleggentussenindirecteendirectekosten.Het grondstofverbruikendelonenvandeproductiemedewerkerszijndirectekosten.Vaakwordende indirectekostenopgesplitstinindirectegrondstofkosten,indirecteloonkostenenindirecteoverige kosten.Ookhierhangendeindirecteloonkostenmeestalsamenmetdedirecteloonkostenende indirectegrondstofkostenmetdedirectegrondstofkosten.Deoverigeindirectekostenkunjeuitdrukken ineenpercentagevandetotaledirectekosten.
Watishetvoordeelvandeverfijndeopslagmethodeinvergelijkingmetdeprimitieveopslagmethode? Kieshetjuisteantwoord.
Deverfijndeopslagmethodezorgtdoorgaansvooreenhogerewinst. Deverfijndeopslagmethodeisvelemalengoedkoper.
Deverfijndeopslagmethodehoudtmeerrekeningmetdesamenhangtussendekosten.
FeliceimporteertsieradenuitIndia.Zeheefthetvolgendekostenoverzichtsamengesteldvoorhet komendejaar:
Felicemaaktgebruikvandeverfijndeopslagmethode.Zelegtdevolgendeverbandentussendeindirecte kostenendirectekosten:
• Dehuisvestingskostenhoudenverbandmetdeinkoopwaardevandeomzet.
• Deindirectelonenhoudenverbandmetdedirectelonen.
• Deoverigeindirectekostenhoudenverbandmetdetotaledirectekosten.
BerekenvoorFelicedevolgendeopslagpercentagesvoordeindirectekosten.Ronddeantwoordenaf opééndecimaal.
a. Hetopslagpercentagevoordehuisvestingskosten.
b. Hetopslagpercentagevoordeindirecteloonkosten.
c. Hetopslagpercentagevoordeoverigeindirectekosten.
DeVerguldeHandmaaktgebruikvandeverfijndeopslagmethode. Hetbedrijfbeschiktoverdevolgendegegevensvanvorigjaar:
• omzet € 404.000
• directeloonkosten € 75.000.
Indirectekosten:
• huisvestingskosten € 21.000
• indirecteloonkosten € 18.750
• overigeindirectekosten € 17.000.
Dehuisvestingskostenwordenuitgedruktineenpercentagevandeinkoopwaardevandeomzet.De indirecteloonkostenhoudenverbandmetdedirecteloonkosten.Deoverigeindirectekostenworden uitgedruktineenpercentagevandetotaledirectekosten.Debrutowinstmargeis25%.
VoordekostprijsberekeninggebruiktDeVerguldeHanddeverfijndeopslagmethode,waarbijpercentages wordenafgerondopééndecimaal.
BerekenvoorDeVerguldeHandhetvolgende.
a. Deinkoopwaardevandeomzet(IWO).
b. Hetopslagpercentagevoordehuisvestingskosten.
c. Hetopslagpercentagevoordeindirecteloonkosten.
d. Hetopslagpercentagevoordeoverigeindirectekosten.
GroothandelBornkooptzaagmachinesinvoor € 400perstuk.Dedirecteloonkostenbedragen25% vandeinkoopprijs.Deindirectehuisvestingskostenbedragen€85.000,deindirecteloonkosten€105.000 endeoverigeexploitatiekosten € 118.000.Deinkoopwaardevandeomzetwas € 170.000endedirecte loonkostenwaren € 420.000.Omdekostprijsteberekenenmaaktdegroothandelgebruikvande verfijndeopslagmethode.Deindirectehuisvestingskostenhoudenverbandmetdeinkoopwaardevan deomzet.Deindirecteloonkostenhoudenverbandmetdedirecteloonkosten.Deoverige exploitatiekostenhoudenverbandmetdetotaledirectekosten.Dewinstopslagis45%vandekostprijs.
a. Berekendeopslagpercentages.
b. Berekendekostprijs.
c. Berekendeverkoopprijs.
DeinkoopwaardebijHedrobvbedroegditjaar € 1.600.000.Dedirecteloonkostenwaren € 148.000.De indirecteloonkostendieverbandhoudenmetdedirecteloonkostenwaren € 30.000.Deindirecte inkoopkostenvan€320.000houdenverbandmetdeinkoopwaardevandeomzet.Deoverigeindirecte kostenwaren € 171.700enhoudenverbandmetdetotaledirectekosten.
a. BerekendedrieopslagpercentagesvoorHedrobv(rondafopééndecimaal).
Eentafelkleedheefteeninkoopprijsvan € 25endeloonkostenbedragen € 15.Debrutowinstmargeis 20%vandeverkoopprijs.
b. Berekendeverkoopprijs.
Semkooptfotocamera'sinvoor€210perstuk.Dedirecteloonkostenbedragen20%vandeinkoopprijs. Hijverstrektdevolgendefinanciëlegegevens:
• indirectehuisvestingskosten € 75.000
• indirecteloonkosten € 160.000
• overigeexploitatiekosten € 328.000
• inkoopwaardevandeomzet € 750.000
• directeloonkosten € 480.000.
Omdekostprijsteberekenenmaakthijgebruikvandeverfijndeopslagmethode.Deindirecte huisvestingskostenhoudenverbandmetdeinkoopwaardevandeomzet.Deindirecteloonkosten houdenverbandmetdedirecteloonkosten.Deoverigeexploitatiekostenhoudenverbandmetdetotale directekosten.Dewinstopslagis20%vandekostprijs.
a. Berekenhetopslagpercentagevoordeindirectehuisvestingskosten.Rondafopééndecimaal.
b. Berekenhetopslagpercentagevoordeindirecteloonkosten.Rondafopééndecimaal.
c. Berekenhetopslagpercentagevoordeoverigeindirectekosten.Rondafopééndecimaal.
d. Berekendeverkoopprijsvanéénfotocamera.
Hokaproduceertverschillendesoortenpaardentrailers.Uitdeadministratiekomthetvolgendeoverzicht.
VoordeberekeningvandekostprijspastHokadeverfijndeopslagmethodetoe.
a. Berekendeopslagpercentagesvoordeindirectekostenbijtoepassingvandeverfijnde opslagmethodeals:
• deindirectemateriaalkostenverbandhoudenmetdedirectemateriaalkosten
• deindirecteloonkostenverbandhoudenmetdedirecteloonkosten
• deoverigeindirectekostenverbandhoudenmetdetotaledirectekosten.
b. BerekendeverkoopprijsinclusiefbtwvoordepaardentrailerHokaOne.
Eenfabrikantvandisplaysgebruiktevorigjaarvoor € 550.000aanmaterialen.Detotaleindirecte productiekostenbedroegen € 270.000.Aandirectloonwerd € 300.000uitgegeven.Vandeindirecte productiekostenhield€160.000verbandmetdematerialenen€90.000metdelonen.Perdisplaywordt € 380aanmateriaalbesteeden € 450aanloonuitgegeven.Dewinstopslagis18%vandekostprijs.
a. Berekendeopslagpercentagesvoordeindirecteproductiekosten(rondafopééndecimaal).
b. Berekendekostprijsvaneendisplay.
ScheepswerfDeKoningbouwtluxemotorjachten.Opeenvandeproductieafdelingenwordenhiervoor tweeonderdelengemaakt:YenZ.Voordeberekeningvandekostprijsvandezeonderdelenwordtde verfijndeopslagmethodegebruikt.Voorhetkomendejaarzijndevolgendegegevensverzameld.
Verwachteennormaleproductie
Proportioneelvariabeledirecte materiaalkostenperstuk
Proportioneelvariabeledirecte arbeidskostenperstuk
OnderdeelY
400stuks
200kiloà € 25perkilo
45uurà € 50peruur
OnderdeelZ
500stuks
150kiloà € 20perkilo
30uurà € 40peruur
a. Berekenvoordekomendeperiodedeverwachtetotaledirectemateriaalkosten.
b. Berekenvoordekomendeperiodedeverwachtetotaledirectearbeidskosten.
Naarverwachtingzalaandeproductieafdelingindekomendeperiode € 4.000.000indirectekosten wordentoegerekend.Datgebeurtalsvolgt:
• 43,75%hangtsamenmetdetotaledirectemateriaalkosten
• 15%hangtsamenmetdetotaledirectearbeidskosten
• 41,25%hangtsamenmetdetotaledirectekosten.
c. Berekendeopslagpercentagesvoordeindirectekostenbijtoepassingvandeverfijnde opslagmethode.
d. BerekendekostprijsperstukvanonderdeelYenZbijtoepassingvandeverfijndeopslagmethode.
Deverkoopprijsisdeprijswaarvoorjeeenproductaanbiedtexclusiefbtw.Deverkoopprijssteljevast doordeinkoopprijsteverhogenmetdebrutowinst,dieeenvergoedingisvoordekostenendewinst.
Hetverschiltussendeomzetendeinkoopwaardevandeomzetkananderszijndanjegebudgetteerd hebt.Jespreektdanvan lekkage.Bijhetbepalenvandeverkoopprijsmoetjeookmetlekkagerekening houden.Eénvandeoorzakenvanlekkageis derving.Ditbetekentdatjegeldofgoederenverliestdoor allerleioorzaken.Datkancrimineledervingzijn,zoalsdiefstal.Ofniet-criminelederving,diebijvoorbeeld ontstaatdoordatjebedorvenartikelenmoetweggooien.
Alsjedelekkageuitdruktineenpercentagevandeomzet,krijgjehet lekkagepercentage.Datiseen deelvandebrutowinstmargedatjemisloopt.
Meteenwebshopverkoopjeartikelentegendeconsumentenprijs.Datisdeprijsdiedeconsument vooreenproductmoetbetalen,dusdeverkoopprijsinclusiefbtw.Opbasisvandeinkoopprijs(exclusief btw)kunjeopeensnellemanierdeconsumentenprijsberekenen.Danteljenietdebrutowinstopslag, hetlekkagepercentageendebtwapart,maarverwerkjedezeineen omrekenfactor.Datiseengetal waarmeejedeinkoopprijsexclusiefbtwvermenigvuldigtomdetheoretischeconsumentenprijste berekenen.
Jespreektvaneentheoretischeconsumentenprijsomdatdeuiteindelijkeconsumentenprijskan afwijkenvandeuitkomstvandezeberekening.Indepraktijkhoudjenamelijkookrekeningmet psychologischeprijsdrempels.Alsjedetheoretischeconsumentenprijsberekendhebtopbijvoorbeeld €60,10,ishetgoedvoorstelbaardatjehetproductaanbiedtvoor€59,95.Datklinktnamelijkgoedkoper, waardoorjeerwaarschijnlijkmeervanverkoopt.
Voordeberekeningvandetheoretischeconsumentenprijsgebruikjedevolgendeformule.
Formule
Theoretische consumentenprijs = inkoopprijs × omrekenfactor
Welkeomrekenfactor?
Informatieoverdegemiddeldeomrekenfactorenkunjebijveelbrancheorganisatieskrijgen.De inkoopprijsvandegoederenvindjeopdeinkoopfactuur.Jegaatzoalsaltijduitvandeinkoopprijs exclusiefbtw.
Jekuntookzelfdeomrekenfactorberekenen.Daarbijgajeuitvantweepercentages:
• eengewenstopslagpercentagevoordebrutowinst
• hettehanterenbtw-tarief.
Deomrekenfactorberekenjemetdevolgendeformule.
Formule
Omrekenfactor = 100 100 - LP × 100 IWO% × 100 + btw
100 =
LP=lekkagepercentage.
IWO%=inkoopwaardealspercentagevandeomzet.
Btw=btw-percentagealseenheelgetal.
Rekenvoorbeeld
BentheSnijderiseigenaarvaneenwebshopin hondenvoer.Ophethondenvoerwilzijeenbrutowinst makenvan31%vandeomzet.Uitgegevensvanvorige jarenweetzijdatzeongeveer5%lekkageheeft, bijvoorbeelddoordathetvoeroverdedatumis.De inkoopprijsvaneenzakhondenvoeris € 45.Btw21%.
Gevraagd
a.Berekenmetbehulpvandeformulede omrekenfactor.
b.Berekendeconsumentenprijsvaneenzakhondenvoer.
Uitwerking
a.DeIWOis100% – 31%=69%vandeomzet. Hetbtw-percentageisgegeven:21%.
Hetlekkagepercentageisookgegeven:5%.
Vuldezegegevensindeformuleinenjekrijgtdeomrekenfactor:
b.Detheoretischeconsumentenprijsisdeinkoopprijsvermenigvuldigdmetdeomrekenfactor: 1,845919143× € 45= € 83,07
Bijdezeformulemagjetussentijdsnietafronden!Alsjedatwelzoudoen,kunjeeen uitkomstkrijgendieteveelafwijktvandejuisteuitkomst.Opjerekenmachinekunje gewoonallesachterelkaarintoetsen.
Deomrekenfactormaakthetheelmakkelijkomvanuitdeinkoopprijsdeconsumentenprijstebepalen. Omgekeerdkunjemetdeomrekenfactorookeenvoudigdeconsumentenprijsterugrekenennaarde inkoopprijs:dandeeljedeconsumentenprijsdoordeomrekenfactor.
Rekenvoorbeeld
DeomrekenfactorvooreenflesrodewijnisbijwebshopDeDruiventros2,2.Eenklantwilmaximaal € 5,50vooreenflesrodewijnbetalen.DeDruiventroskrijgteenaanbiedingvandeleveranciervoor rodewijn.Deinkoopprijsvaneenflesrodewijnis € 2,75.
Gevraagd
a.Hoehoogmagdeinkoopprijsvaneenfleswijnmaximaalzijnomdezevoordegewensteprijsaan dezeklanttekunnenverkopen?
b.ZalDeDruiventrosdezeflessenwijninkopenvoordeklant?
Uitwerking
a.Demaximaleinkoopprijsvandefleswijnisdeconsumentenprijsgedeelddoordeomrekenfactor: € 5,50÷2,2= € 2,50
b.DeDruiventroszaldezeflessenwijnnietinkopenvoordezeklant.Deinkoopprijsbijdeleverancier ligthogerdandemaximaleinkoopprijsdieDeDruiventroskanbetalenbijdegegevenconsumentenprijs.
Opdracht22 Theorieomrekenfactor
Watisdeomrekenfactor?
Opdracht23 Theoretischeconsumentenprijs
Deinkoopprijsvaneenboekis € 25.Deomrekenfactoris2,3.Debtwis9%.
a. Berekendetheoretischeconsumentenprijswaarvoorhetboekopdewebsitestaat.
Deinkoopfactuurprijsvaneenbankstelis € 907,50.Deomrekenfactoris3,2.Debtwis21%.
b. Berekendetheoretischeconsumentenprijswaarvoorjehetbankstelaanbiedt.
Opdracht24 Omrekenfactorenconsumentenprijs
OndernemerGlennwileenbrutowinstbehalenvan51%.Delekkageis17%.Debtwis21%.
a. Berekendeomrekenfactor(inzesdecimalennauwkeurig)voorhetberekenenvande consumentenprijs.
b. Berekendeconsumentenprijsvaneenproductmeteeninkoopprijsvan € 9,75.
Bibiwileenbrutowinstbehalenvan28%opshirts.Delekkageis26%.Debtwis21%.
c. Berekendeomrekenfactor(inzesdecimalennauwkeurig)voorhetberekenenvande consumentenprijs.
d. Berekendeconsumentenprijsvaneenproductmeteeninkoopfactuurprijsvan € 16,48.
Jeverkoopteendonzendekbedvooreenconsumentenprijsvan € 149,50.Deomrekenfactoris2,4.De btwis21%.
a. Berekendebrutowinstineuro’sdiejeopditdekbedbehaalt.
Jeverkoopteenelektrischefietsvooreenconsumentenprijsvan € 1.825.Deomrekenfactoris2,8.De btwis21%.
b. Berekendebrutowinstineuro’sdiejebehaaltopdezeelektrischefiets.
Deintegralekostprijsbestaatuitdevariabeleendeconstantekosten.Devariabelekosten,zoalsde inkoopprijsofdegrondstofkosten,berekenjealtijddoorindeprijsvanelkproductdatjeverkoopt.Je verdientdevariabelekostendusterugmetdewerkelijkeofverwachteproductieofafzet.Voorde constantekosten,zoalsdehuurofdeafschrijvingskosten,ishetuitgangspuntdatjezeterugverdient metdenormaleproductieofafzet.
Alsjeeenmaaljenormaleomzet(ofafzet)hebtbehaald,hebjedeconstantekostenterugverdiend. Steldatjedaarnaeeneenmaligeextraorderkrijgt.Danhoefjealleendeextrakostenvoordezeorder doorteberekenen.Deextrakostenzijnvoornamelijkvariabelekosten:jemoetvoordeextraorder meergoederenofgrondstoffeninkopen.Dekostprijsdiejeopdezemanierberekent,noemjede differentiëlekostprijs.Dieisvaaklagerdandeintegralekostprijs.Jezouperproductgenoegenkunnen nemenmeteenlagerewinstmarge.
Dooreenmaligeordersteaccepterenkunjeextrawinstmaken.Welmoetjeoppassen:alsjevaste klantenerachterkomendatandereneenlagereprijsbetalenvooreeneenmaligeorder,willenzijde productenookvooreenlagereprijshebben.Daaromishetbelangrijkdatzulkeeenmaligeordersbuiten denormaleafzetvallenenuiteenanderafzetgebiedkomendanwaarjejeproductengewoonlijk verkoopt.Jekuntdusalleenmeteendifferentiëlekostprijswerkenvooreenmaligeordersalsjeop verschillendemarktenopereert.
Voorbeeld
Chocoproduceertenleverteenuniekassortimentbonbons enchocoladeproductendieuitsluitendgeleverdwordenaan geselecteerdespeciaalzakeninEuropa.Innovemberheeft Chocodenormaleafzetbereikt.IndecemberontvangtChoco eenordervaneengroothandeluitAmerikavoor200.000 dozenbonbons.Chocokandezeorderuitvoerentegeneen lagereprijs,wantdeafnemerzitnietinEuropaende constantekostenzijnterugverdiendomdatdenormaleafzet alisbehaald.
Dedifferentiëlekostprijskunjeberekenenmetdevolgendeformule.
Differentiële kostprijs = Toename van de kosten van de eenmalige order Aantal producten van de eenmalige order
Rekenvoorbeeld
LifeStyle,eenproducentvantuinartikelen,verstrektdevolgendegegevensoverloungestoelen:
• Constantekosten € 312.000.
• Normaleproductieenafzet2.600stuks.
• Variabelekostenperstuk € 140.
• Werkelijkeproductieenafzet2.800.
• Verkoopprijs € 364.
EennieuweklantinFrankrijkplaatstinjulieen eenmaligeordervoor250loungestoelenenwil maximaal € 180perloungestoelbetalen.Denormale afzetisdanalbehaald.VoordezeordermoetLifeStyle eenextramachineleasenvoor € 8.000.
Gevraagd
a.Berekendeintegralekostprijs.
b.BerekendewinstdieLifeStylehaaltmetdeverkoop vandeloungestoel.
c.Berekendedifferentiëlekostprijs.
d.Berekenhetverschiltussendeintegraleendifferentiëlekostprijs.
e.Berekendeextrawinstdiedeeenmaligeorderoplevert.
Uitwerking
a.Deintegralekostprijsberekenjedoordeconstantekostentedelendoordenormaleproductieen devariabelekostenerbijoptetellen.
Integralekostprijs: € 312.000÷2.600+ € 140= € 260.
a. Kieshetjuisteantwoord.
Eenkostprijswaarindeconstanteenvariabelekostenzijnverwerktisde differentiële / integrale kostprijs.Eenkostprijswaarinalleendevariabeleendeextrakostenzijnverwerktisde differentiële / integrale kostprijs.
b. Noemtweevoorwaardenvoorhettoepassenvandedifferentiëlekostprijs.
Alsvertegenwoordigerverkoopjetuinstoelenvoor € 45exclusiefbtwperstuk.Eenklantwileenorder plaatsenvoor1.000tuinstoelen,maarwilnietmeerdan € 40perstoelbetalen.
c. Accepteerjedezeordernudeverkoopprijslagerligtdannormaal?Legjeantwoorduit.
Dekostprijsvaneenblousebestaatuitdeinkoopprijsvan € 15eneenopslagvan € 20,waarvan90% bestemdisvoordeconstantekostenbijeennormaleafzetvan40.000stuks.Aanheteindevanhetjaar krijgthetbedrijfeeneenmaligeordervoor5.000blouses.Denormaleafzetisdanalbehaald.Omdeze orderuittevoerenmoethetbedrijfviaeenuitzendbureauextrapersoneelaantrekken.Dekosten daarvanbedragen € 7.500.
Berekendedifferentiëlekostprijs.
EenfabrikantvanwasmachinesverstrektdevolgendegegevensovertypeXM:
• Constantekosten € 2.600.000.
• Normaleproductieenafzet6.500stuks.
• Variabelekostenperstuk € 160.
• Werkelijkeproductieenafzet6.640.
• Verkoopprijs € 650.
• Denormaleproductieenafzetisinoktoberbereikt.DewasmachineXMwordtverkochtindeBenelux.
EennieuweklantinOostenrijkplaatsteeneenmaligeordervoor820wasmachines.Deklantwilmaximaal €300perwasmachinebetalen.Denormaleafzetisdanalbehaald.Voordeextraordermoetdecapaciteit tijdelijkuitgebreidworden.Dekostenvandezeuitbreidingzijn € 220.000.
a. BerekendewinstdiedefabrikantbehaaltopdewasmachinetypeXM.
b. Berekendedifferentiëlekostprijs.
c. Accepteertdefabrikantdeorder?Legjeantwoorduitmeteenberekening.
ImporteurRougeverstrektdevolgendegegevensoverdeimportvaneenflesChateauRouge:
InjulikrijgtRougeeenaanvraagvooreenincidenteleordervan250producten.Denormaleafzetisdan albereikt.
a. Berekendeverkoopprijsmetbehulpvandeintegralekostprijsmethode.
b. Berekendedifferentiëlekostprijs.
Nuisfabriceerthondenriemen.Dekostenperhondenriemzijn:
• Grondstof € 16.
• Lonen € 24.
• Overigevariabelekosten € 10.
• Constantekosten € 16.
• Winstmarge20%vandeverkoopprijs.
Nuiskrijgteenincidenteleorderuithetbuitenlandvoor2.000stuks.Hijmoethiervooreenextramachine enpersoneelinhuren.Dekostenhiervanzijn € 4.000.
Berekendedifferentiëlekostprijs.
Biggelfabriceerttweetypenkachels.Indevolgendetabelzijndekostenpertypekacheluitgesplitst. Cox
Biggelkankiezenuittweeincidenteleordersuithetbuitenlandvoorhetleverenvan5.000stuksFire of2.000stuksCoxtegendenettoverkoopprijs.Alshijdeorderaccepteert,betekentditdatdetotale variabelekostenvoorkachelFiremet€65.000stijgen.VoorkachelCoxstijgendetotalevariabelekosten met € 25.000.
a. BerekendedifferentiëlekostprijsvoorkachelFire.
b. BerekendedifferentiëlekostprijsvoorkachelCox.
c. WelkekachelzalBiggelkiezenomteleveren?Motiveerjeantwoordmeteenberekening.
Dekostprijsvaneenproductbestaatuitdirecteenindirectekosten.Dedirectekostenrekenje rechtstreekstoeaanhetartikel.Deindirectekostenverdeeljemeteenopslagmethodeoverdeartikelen. Bijdeprimitieveopslagmethoderekenjealleindirectekostenaaneenartikeltoemetbehulpvan slechtséénopslagpercentage.
Bijdeverfijndeopslagmethodesplitsjedeindirectekosteninverschillendegroepen.Voorelkegroep legjeeenverbandmetbepaaldedirectekosten,zodatjevoorelkdeeleenanderopslagpercentage kunttoepassen.
Vanuitdeinkoopprijskunjemeteenomrekenfactorinéénkeerdeconsumentenprijsvaneenproduct berekenen.Hiervoorvermenigvuldigjedeinkoopprijsmetdeomrekenfactor.Indeomrekenfactorzijn debrutowinstopslag,hetlekkagepercentageendebtwverwerkt.
Dedifferentiëlekostprijsberekenjealleenalsjeextraorderskrijgt.Bijdeberekeninghiervangaje ervanuitdatdeconstantekostenalterugverdiendzijnmetdenormaleomzet(ofafzet).Daaromneem jeindedifferentiëlekostprijsalleendevariabelekosteneneventueleextrakostenvandeorderop.
Eenkeukenbedrijfwerktbijhetmakenvanoffertesmetopslagpercentagesvoordeindirectekosten. Deindirectemateriaalkostenwordendoorberekendopbasisvaneenopslagopdedirecte materiaalkosten.Deindirecteloonkostenwordendoorberekendopbasisvandedirecteloonkosten.
Deopslagpercentageswordengebaseerdopdegegevensvanvorigjaar:
• directemateriaalkosten € 705.000
• directeloonkosten € 323.125
• indirectekosten € 235.000,waarvan45%indirectemateriaalkostenenvoorderestindirecte loonkosten.
a. Berekenhetopslagpercentagevoordeindirectemateriaalkosten.
b. Berekenhetopslagpercentagevoordeindirecteloonkosten.
Hetkeukenbedrijfmaakteenoffertevooreenkeukenmetdevolgendegegevens:
• materiaal € 6.000
• directeloonkosten € 2.500
• nettowinstopslag25%vandekostprijs.
c. Berekendeofferteprijsinclusief21%btw.
Snowaisgespecialiseerdinlichtgewichtrugzakken.Voorhetkomendejaargeldenvoordeproductie vaneenbepaaldtypelichtgewichtrugzakdevolgendegegevens:
• Standaardvastekosten € 10.880.000.
• Standaardproportioneelvariabelekostenperproduct € 13,60.
• Verwachtnegatiefbezettingsresultaat € 680.000.
• Winst20%vandeverkoopprijsvan € 21,25perstuk.
• Verwachteproductie1.400.000stuks.
• Deproductieissteedsgelijkaandeafzet.
Eennieuweafnemerwilonverwachteenorderplaatsenvoordeleveringvan400.000rugzakkenenis bereiddaarvoormaximaal€16perstuktebetalen.Naastdevariabelekostenbedragendeextrakosten voordezeorder € 1.050.000.MetdedifferentiëlecalculatiebepaaltSnowaofdeorderwinstgevendis.
a. Deproductiecapaciteitwordtbijdenormalebezettingvoor86%benut. Berekenhoegrootdenormaleproductieis.
b. HeeftSnowavoldoendecapaciteitsruimteomdezeextraordertekunnenuitvoeren? Motiveerjeantwoordmeteenberekening.
c. Geefdoormiddelvaneenberekeningaanofdezeextraorderbijdraagtaandewinstgevendheid.
Derving
Hetverliesvangeldofgoederendoorallerleioorzaken.
Differentiëlekostprijs
Kostprijswaarinnaastdevariabelekostenalleeneventueleextrakostenopgenomenzijn.
Directekosten
Kostenwaarvanduidelijkisbijwelkproductofwelkeafdelingzehoren.
Indirectekosten
Kostenwaarvannietduidelijkisbijwelkproductofwelkeafdelingzehoren.
Kostprijs
Allekostendieeenondernemeromgerekendperproductheeftmoetenmakenomeenartikeltekunnen verkopen.
Lekkage
Hetverschiltussendeomzetendeinkoopwaardevandeomzetisandersdangebudgetteerd.
Lekkagepercentage
Percentagevandebrutowinstdatjemislooptdoorlekkage.
Omrekenfactor
Getalwaarmeejedeinkoopprijsexclusiefbtwvermenigvuldigtomdetheoretischeconsumentenprijs teberekenen.
Opslagpercentage
Percentagedatjehanteertomindirectekostentekoppelenaandirectekostenomdaarmeeeenkostprijs teberekenen.
Primitieveopslagmethode
Detotaleindirectekostenuitgedruktinéénpercentagevandetotaledirectekosten.
Verfijndeopslagmethode
Methodewaarbijjemetbehulpvantweeofmeeropslagpercentagesdeindirectekostenaaneen producttoerekent.
Injeondernemingkomtergeregeldgeldbinnenengaatergeregeldgelduit.Ombetalingentekunnen doenmoetjewelvoldoendegeldinkasofopjebankrekeninghebben.Daaromwiljealsondernemer ruimvantevorenwetenofjevoldoendemiddelenhebtomaanjetoekomstigefinanciëleverplichtingen tekunnenvoldoen.Alsjezietaankomendateentekortaanbetalingsmiddelendreigt,kunjetijdigactie ondernemen.
Aanheteindvandithoofdstuk:
• kunjeeenliquiditeitsbudgetopstelleneninterpreteren.
• hebjeinzichtindeverschillentusseneenliquiditeitsbudgeteneenexploitatiebudget.
• kunjededispositieruimteberekenenaandehandvaneenliquiditeitsbudgetenvervolgacties formulerenbijeenoverschrijdingdaarvan.
Opdracht1
Openingsopdrachtbijdithoofdstuk
Bekijkhetfilmpjeenbeantwoorddevragen.
a. Waardoorzoujedebtwnietaltijdoptijdkunnenbetalen?
b. Watishetkorttelefonischuitstel?
c. Welkevoorwaardengeldenvoordezeregeling?
d. Watkunjedoenalsjenietvoordezeregelinginaanmerkingkomtentochmoeitehebtomdebtw tebetalen?
Indecommerciegaatveelgeldom.Jemoeterdanookvoorzorgendatjevoldoendegeldinkashebt endatvoldoendegeldopjelopenderekening(rekening-courant)bijdebankstaat.Ditgeldindevorm vanmuntenenbankbiljettenindekasenhetrekening-couranttegoedbijdebankzijnde betalingsmiddelenof liquidemiddelen.Dehoeveelheidliquidemiddelenverandertvoortdurend,bij elkebetalingenbijelkeontvangst.
Liquiditeitsbegroting
Omjeniettelatenverrassendooreenonverwachttekortaanliquidemiddelenmaakjeeen liquiditeitsbegroting.Ditiseenoverzichtvanverwachteontvangstenenuitgavenindekomende periode.Dezeontvangstenenuitgavenzijnaltijdinclusiefbtw.Hetbelangrijkstedoelvaneen liquiditeitsbegrotingisdatjeweetofjevoldoendemiddelenhebtomindekomendeperiodeaanje financiëleverplichtingentekunnenvoldoen.
Eenliquiditeitsbegrotingnoemjeookweleenvoorcalculatorischliquiditeitsbudget.Jeberekent namelijkvoorafwatjeaangeldverwachtteontvangenenuittegeven.Jeuitgangspuntvoordit liquiditeitsbudgetisdestandvanjeliquidemiddelenaanhetbeginvaneenperiode.Daarteljede verwachteontvangstenvoordieperiodebijopentrekjedeverwachteuitgavenvanaf.Zokunje vaststellenofjealdannietliquiditeitsproblemenkuntverwachten.
Eennegatiefsaldobijdebanknoemjeookwelrood staan.Jehebtdandusgeldtekort.Alsondernemerkun jebijdebankeenspecialebankrekeningopenen waaropjetoteenbepaaldbedragnegatiefmagstaan. Zo'nrekeningwaaropjeroodmagstaannoemjeeen rekening-courantkrediet
Hetbedragdatjemaximaalroodmagstaanopje rekening-courantishet kredietplafond
Hetbedragdatjenogvanjerekening-courantkunt opnemennoemjede dispositieruimte.Jeberekentde dispositieruimtedoorhetverschiltenementussenhet kredietplafondenhetsaldovanjerekening-courant. Eenhogerkredietplafondmaaktjedispositieruimte groter.
Metdebankkunjeafsprekenhoeveeljerood magstaan.
Rekenvoorbeeld
Alexheeft € 1.875inkas.Opzijnrekening-courantstaathij € 4.500rood.
Gevraagd
BerekenvoorAlexhetsaldoliquidemiddelen.
Uitwerking
HetsaldoliquidemiddelenishettotaalvanhetbedragdatAlexinkasheeftplushetsaldovanzijn rekening-courant.
BijAlexisdat € 1.875 –€ 4.500= € -2.625.
Rekenvoorbeeld
HetsaldoliquidemiddelenvanRameshbedraagt € -1.725.Hetafgesprokenkredietplafondbedraagt voorhem € 5.000.
Gevraagd
BerekenvoorRameshdedispositieruimte.
Uitwerking
Dedispositieruimteishetbedragdatjenogkuntopnemenen/ofuitgeventotdatjeaanjekredietplafond zit.
Rameshkandusnogbeschikkenover € 5.000 –€ 1.725= € 3.275.Datiszijndispositieruimte.
Alsjedeontvangstenenuitgavenvoordekomendeperiodehebtbegrooténhetsaldovandeliquide middelenweet,kunjenagaanofjebetalingsproblemenkrijgt.
Handigisomjeontvangstenenuitgavenoverzichtelijkoptenemenineenspreadsheetprogrammaals Excel.Hierinkunjeookgemakkelijkbedragenbijelkaaroptellenenvanelkaaraftrekken,zodatjeal gauwweethoejeervoorstaat.
Schematischzieteenliquiditeitsbegrotingerzouit:
€ Beginsaldoliquidemiddelen
€ Ontvangsten
€ Totaalbeschikbaar
€ Uitgaven
€ Eindsaldoliquidemiddelen
+
–
Voorhetbepalenvanheteindsaldoliquidemiddelenvuljehetbeginsaldoin.Daarteljedeverwachte ontvangstenbijop.Danweetjehoeveelgeldernaarverwachtingintotaalbeschikbaaris.Alsjedaarvan deverwachteuitgavenaftrekt,weetjehetverwachteeindsaldoliquidemiddelen.
Rekenvoorbeeld
Lotteisvestigingsmanagerbijeengroothandel.Op1januariheefthaarvestiging € 500inkasenstaat er € 12.750opdebankrekening.Komendjaarverwachtzijinhaarvestiging € 525.000teontvangenen € 535.000uittegeven.
Gevraagd
HeeftLotteeenliquiditeitsprobleem?
Uitwerking
Omdevraagtekunnenbeantwoordenvuljehetschemain.
€ Beginsaldoliquidemiddelen € 500+ € 12.750=
+525.000 € Ontvangsten
13.250
Totaalbeschikbaar – 535.000
Uitgaven
Eindsaldoliquidemiddelen
Conclusie:Lotteheeftzoteziengeenliquiditeitsprobleem,wantzeheeftkomendjaarvoldoendeliquide middelenomalleuitgaventekunnenbetalen.
Tochkanzichinditvoorbeeldeenprobleemvoordoen.Deeindstandliquidemiddelenisaanheteinde vanhetjaarweliswaarpositief,maarjeweetnietopwelkmomentindieperiodedeuitgaven plaatsvinden.Alsdeuitgaveneerdergedaanwordendandeontvangstenbinnenzijn,kanindeloop vanhetjaarweleenbetalingsprobleemontstaan.Daarommakendemeestebedrijveneen liquiditeitsbegrotingvooreenkortereperiode,bijvoorbeeldvooreenkwartaal,eenmaandofzelfseen week.
a. Welkeomschrijvinghoortbijwelkbegrip?
Omschrijving Begrip
Rekening-courantkrediet
Roodstaan
Dispositieruimte
Kredietplafond
Liquidemiddelen
Bedragdatjemaximaalroodmagstaanop jerekening-courant
Bedragdatjenogkuntopnemenvanje bankrekening
Hetgelddatjeinkashebtenjetegoedbij debank
Negatiefsaldoopjerekening-courant
Afspraakmetdebankdatjeroodmagstaan opjebankrekening
b. Bedenktweemaatregelendieeenleverancierkannemenalsjijhemsteedstelaatbetaalt.
• Yassineheeft € 875inkas.Opzijnrekening-courantheefthijeenpositiefsaldovan € 5.245.
• Yvonneheeft € 2.325inkas.Ophaarrekening-courantheeftzijeennegatiefsaldovan € 4.265.
BerekenvoorYassineenYvonnehetsaldoliquidemiddelen.
VoordekomendeperiodeverwachtondernemerTitouhetvolgende:
• Deuitgavenzijn € 39.750.
• Deontvangstenzijn € 38.300.
• Hetbeginsaldoliquidemiddelenis € 2.000positief.
VoordekomendemaandheeftvestigingsmanagerMurariadevolgendegegevensgenoteerd:
• Inkas: € 1.250.
• Saldoopdebank: € 3.870.
• Deverwachteontvangstenzijn € 86.430.
• Deverwachteuitgavenzijn € 92.540.
LaatmeteenberekeningzienofTitouenMurariaeenliquiditeitsprobleemhebben.
• Sheffany'ssaldoliquidemiddelenbedraagt € -3.824.Hetkredietplafondis € 15.000.
• HetsaldoliquidemiddelenvanJetbedraagt € 2.824.Hetkredietplafondbedraagt € 7.500.
BerekenvoorSheffanydedispositieruimteenleguitwatditvoorhaarbetekent.
BerekenvoorJetdedispositieruimte.
Vooreenondernemerisdeexploitatiebegrotingeenbelangrijkhulpmiddelomhetresultaat(winstof verlies)teberekenen.Opdeexploitatiebegrotingstaanjeomzetenjekostenexclusiefbtw.Opde liquiditeitsbegrotingkunjezieninhoeverrejeaanjebetalingsverplichtingenkuntvoldoen.Opde liquiditeitsbegrotingstaanjeinkomstenenjeuitgaveninclusiefbtw.
Daarnaastzijnernogmeerverschillen:
• Opdeexploitatiebegrotingisdeomzet(exclusiefbtw)eenopbrengstzodradeartikelenverkocht zijn.Opdeliquiditeitsbegrotingiserpaseenontvangst(inclusiefbtw)alsdeklantbetaaldheeft.
• Deaanschafvaneenduurzaambedrijfsmiddelnoteerjealseenuitgaveopjeliquiditeitsbegroting. Voorjeexploitatiebegrotingheeftzo’naanschafgeendirectegevolgen,wantdezeuitgaveisgeen kostenpost.Welboekjealsgevolgvandezeaanschafindekomendejarendeafschrijvingalskosten opjeexploitatiebegroting.
• Deinkoopwaardevandeverkochteartikelen,deIWO,komt(exclusiefbtw)opdeexploitatiebegroting. Allebetalingenvandeinkopenkomen(inclusiefbtw)alsuitgavenopdeliquiditeitsbegroting.
Voorbeeldverschilliquiditeits-enexploitatiebegroting
Voordeverzekeringvandebestelwagenbetaaltgroothandel Boom&Bloeminmeidejaarnotavan € 600aanhet assurantiekantoor.
Inmeikomtditbedragalseenuitgaveopde liquiditeitsbegroting.
OpdeexploitatiebegrotingboektBoom&Bloemmaandelijks € 600÷12= € 50aanverzekeringskosten.
Uitgavendiegeenkostenzijnkomenalleenopdeliquiditeitsbegrotingennietopdeexploitatiebegroting. Voorbeeldenhiervanzijn:
• investeringeninduurzamebedrijfsmiddelen
• aflossingenopleningen
• afdrachtloonheffing
• contanteinkopen
• betalingenaanleveranciers
• afdragenvanbtw.
Kostendiegeenuitgavenzijnkomenalleenopdeexploitatiebegrotingennietopdeliquiditeitsbegroting. Voorbeeldenhiervanzijn:
• inkoopwaardevandeomzet(IWO)
• afschrijvingskosten.
Ontvangstendiegeenopbrengstenzijnkomenalleenopdeliquiditeitsbegroting.Voorbeeldenhiervan zijn:
• privéstortingen
• terugontvangenbtw
• ontvangstenvanklantendieoprekeningkochten
• opgenomenleningen
• ontvangstbijverkoopvaneenduurzaambedrijfsmiddel.
Opbrengstendiegeenontvangstenzijnkomenalleenopdeexploitatiebegroting.Voorbeeldenhiervan zijn:
• boekwinstopverkochteduurzameproductiemiddelen
• verkopenoprekening.
a. Kiesofhetbijhetexploitatiebudgetofbijhetliquiditeitsbudgethoort.
Aanschafvaneenduurzaamproductiemiddel
Afschrijvingenopeenduurzaamproductiemiddel
Betalingvandeinkopen
Bedragenexclusiefbtw
Bedrageninclusiefbtw
Inkomstenenuitgaven
Inkoopwaardevandeverkochteartikelen
Omzetenkosten
Ophetmomentvanontvangstgeld
Ophetmomentvanverkoopgoederen
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
Liquiditeitsbudget / Exploitatiebudget
b. Geefdrievoorbeeldenvanontvangstendiewelophetliquiditeitsbudgetstaanmaarnietophet exploitatiebudget.
c. Geefdrievoorbeeldenvanuitgavendiewelophetliquiditeitsbudgetstaanmaarnietophet exploitatiebudget.
Ontvangstenvanondernemingenzijnbijvoorbeeldcontanteomzet,betalingendoorklantendieop rekeninggekochthebben,privéstortingenenverkoopvanbedrijfsmiddelen.
Somsbetalenklantenindecommerciemeteenbijaankoop.Inbepaaldesituaties,zoalsbijwebwinkels, betalenklantenalvóórdelevering.
Alsklantenachterafmogenbetalen,leverjegoederenoprekening.Dezeklantennoemje debiteuren
Zijzijnafnemersvanwiejenogeenbedragmoetkrijgen.Detijdtussendeverkoopoprekeningende ontvangstvanhetbedragisde krediettermijndebiteuren.Vaakhebbendebiteureneenkrediettermijn vaneen maand.
Alsjedeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotinggaatbepalen,ishetmomentvanontvangstvanbelang. Daarbijmaakthetverschilofjealleencontanteverkopenhebt,alleenverkopenoprekeningofeen combinatievanbeide.
Alleencontanteverkopen
Voorjeliquiditeitsbegrotingzijncontanteverkopenheteenvoudigst.Jeontvangtdebetalingmeteen ophetmomentvandeverkoop.Jeontvangstenzijnaltijddeverkopeninclusiefbtw.
Bijeencash-and-carry-ofafhaalgroothandelbetalenklantenvaakmeteenaandekassa,bijvoorbeeld viadepinautomaat.Maarverderkomencontantebetalingenindecommercieweinigvoor.De betalingsconditiecontant,contantebetaling,betekentdatdeklantbinneneenzeerkortetermijnhet verschuldigdebedragmoetovermaken.Voorjeliquiditeitsbegrotingmagjeervanuitgaandatjebij contantebetalinghetgeldmeteenontvangt.
Rekenvoorbeeld
Jouwondernemingheeftalleencontanteverkopen.Voordekomendeperiodezijndeverwachte omzetteninclusiefbtw:
Gevraagd
Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?
Uitwerking
Hettweedekwartaalbetreftdemaandenapril,meienjuni.Hetgaathieroverdeomzetteninclusief btw.
Jeontvangsteninhettweedekwartaalzijn:
Alleenverkopenoprekening
Deliquiditeitsbegrotingbijverkoopoprekeningisietsingewikkelder.Jemoeternurekeningmee houdendatjehetgeldvanjedebiteurenpaslaterontvangt.Vaakisdekrediettermijnéénmaandna levering.Jouwdebiteurenmoetendanbinnenéénmaandbetalen.Jegaaterdusvanuitdatjehet geldeenmaandnadeverkoopontvangt.
Rekenvoorbeeld
Osanverkooptinzijnwebwinkelalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenéénmaandkrediet.De verwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:
Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?
Uitwerking
Hettweedekwartaalbetreftdemaandenapril,meienjuni.OmdatOsanéénmaandkredietgeeft, ontvangthijinaprilhetgeldvandeverkopeninmaart,inmeivandeverkopenvanaprileninjunivan deverkopeninmei.Osanheeftinhettweedekwartaaldusdevolgendeontvangsten.
HetbedragvanOsansverkopeninjuniontvangthijpasinjuli. EindjuniheeftOsanvanklantendusnog € 37.560tegoed.Opdebalansvan30juni(of1juli)staatde postdebiteurenopdebalansvooreenbedragvan € 37.560.
Depostdebiteurenisaltijdinclusiefbtw.
Dekrediettermijndebiteurenkanookmeerofminderdaneenmaandzijn,bijvoorbeeldanderhalve maand.Dangajeervanuitdatdeverkopengelijkmatigoverdemaandplaatsvinden.Hetgeldvande verkopenuitdeeerstehelftvandemaandkrijgjeanderhalvemaandlaterbinnen,namelijkindetweede helftvandevolgendemaand.Hetgeldvandeverkopenuitdetweedehelftvandemaandontvangje ookweeranderhalvemaandlater,namelijkindeeerstehelftvandetweedevolgendemaand.
Rekenvoorbeeld
Koenverkooptalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenanderhalvemaandkrediet.Deverkopen zijngelijkmatigoverdemaandenverdeeld.Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomende periodezijn:
Gevraagd
a.Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?
b.WelkbedragstaatbijdebiteurenopdebalansvanKoenper30juni?
a.Verdeeldeverkopenoverdeeersteentweedehelftvandemaand.Deontvangstenkomenanderhalve maandlater.
Dehelftvandeverkoopinfebruariontvangjeindetweedehelftvanmaart,deanderehelftontvang jeindeeerstehelftvanapril.Zodoejedatookbijdeverkopenvandeanderemaanden.
Ineenschemakomtdateralsvolgtuittezien:
Ontvangenin Verkochtin
Tweedekwartaal
maart
€ 13.000 1–14feb.
€ 13.000 15–28feb.
€ 14.000 1–15mrt.
€ 14.000 16–31mrt.
€ 15.500 1–15apr.
€ 15.500 16–30apr.
€ 13.000
april
€ 13.000
april
mei
mei
juni
juni
juli
€ 14.000
€ 14.000
€ 15.500
€ 16.700 1–15mei €
€ 16.700 16–31mei
€ 15.900 1–15juni
16–30juni
€
b.Bijdebiteurenstaanopdebalansper30junidenogteontvangenbedragenvandeverkopeninde tweedehelftvanmei,deeerstehelftvanjuniendetweedehelftvanjuni: € 16.700+ € 15.900+ € 15.900 = € 48.500. Tip
Maakbijdedebiteurentermijnaltijdeersteenschemaomoverzichttekrijgenoverwanneerhetgeld vanietswateerderverkochtiswordtontvangen.
Combinatievancontanteverkopenenverkopenoprekening
Bedrijvenkunnenookvooreendeelcontantenvooreenanderdeeloprekeningverkopen.Indatgeval moetjevoordeliquiditeitsbegrotingelkemaandberekenenwelkgedeeltecontantverkochtisenwelk gedeelteoprekening.Decontanteverkopenontvangjeindemaandzelf,deverkopenoprekening ontvangjenadekrediettermijn.
Lotterunteencash-and-carrygroothandelinspeelgoed. Zeheeftcontanteverkopen,maarvandetotaleomzet levertze80%oprekening.Deafnemerskrijgenéén maandkrediet.Deverwachteomzetten,inclusief21% btw,zijnvoordekomendeperiode:
Gevraagd
Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?
Jeberekentnusteedsvandeomzettenwelkgedeeltejecontantverkooptenwelkgedeelteoprekening.
Voordeontvangstengajeuitvandeomzetinclusiefbtw. Vandetotaleomzetis80%oprekening,dus20%iscontant.Decontanteomzetisin:
april:0,2× € 101.640= € 20.328
mei:0,2× € 82.280= € 16.456
juni:0,2× € 87.120= € 17.424.
Voordeontvangstenvandebiteurenineenmaandmoetjedeomzetoprekeninginclusiefbtwvande vorige maandberekenen.Datisin:
april:80%vandeomzetinmaart=0,8× € 90.750= € 72.600
mei:80%vandeomzetinapril=0,8× € 101.640= € 81.312
juni:80%vandeomzetinmei=0,8× € 82.280= € 65.824.
Lotteontvangtinhettweedekwartaaldusdevolgendebedragen.
Op30juniheeftLottenog80%vandeomzetvanjunitegoed.Opdebalansvandiedatumkomtbij debiteuren80%van € 87.120= € 69.696.
Christianheeftalleencontanteverkopen.
Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:
a. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderdekwartaal?
Hilalheeftalleencontanteverkopen.Haarverkopenvallenonderhet21%btw-tarief.
b. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetvierdekwartaal?
Michelverkooptalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenéénmaandkrediet. Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:
a. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderdekwartaal?
b. WelkbedragstaatbijMichelopdebalansper30septemberbijdebiteuren?
Tedverkooptalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenéénmaandkrediet.Zijnomzetvaltonder het21%btw-tarief.Aanomzetverwachthijvoordekomendeperiode:
c. WelkebedragenzetTedopdeliquiditeitsbegrotingbijdeontvangstenvanheteerstekwartaal?
d. WelkbedragstaatbijTedopdebalansper31maartbijdebiteuren?
Eenondernemerheeftalleenverkopenoprekening.Deafnemerskrijgenvijftiendagenkrediet(maand 30dagen).Deverkopenzijngelijkmatigoverdemaandenverdeeld.Opdebalansvan1aprilstaatbij depostdebiteuren € 18.150.Deverkopenvanditfiliaalvallenonderhet21%btw-tarief.
Deverwachteomzettenvoordekomendeperiodezijn: Juni Mei April
a. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?(Voor deontvangstenteljebijdeomzeteerstdebtwop.)
Juni Mei April € Debiteuren01–04
b. Welkbedragstaatbijdezeondernemingopdebalansper30junibijdebiteuren?
Guusverkooptalleenoprekening.Hijgeeftzijndebiteurenanderhalvemaandkrediet.Deverkopen zijngelijkmatigoverdemaandenverdeeld.
Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:
c. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderdekwartaal? September Augustus Juli € Verkopenmei
d. WelkbedragstaatbijGuusopdebalansper30septemberbijdebiteuren?
Eenondernemerheeftcontanteverkopenenverkopenoprekening.Deafnemerskrijgenéénmaand krediet.Vandeverwachteomzettenis30%oprekening.Deverkopenzijngelijkmatigoverdemaanden verdeeld.Opdebalansvan1oktoberstaat € 8.480bijdepostdebiteuren.
Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:
December November Oktober
28.340 € 23.980 € 26.160 €
a. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetvierdekwartaal?
December November Oktober
€ Debiteuren1oktober
€ Contanteverkopenoktober
€ Verkopenoprekeningoktober
€ Contanteverkopennovember
€ Verkopenoprekeningnovember
€ Contanteverkopendecember
€ Totaal
b. Welkbedragstaatopdebalansvan1januaribijdebiteuren?
€ €
Frankheeftcontanteverkopenenverkopenoprekening.Deafnemerskrijgeneenhalvemaandkrediet. Deverkopenzijngelijkmatigoverdemaandenverdeeld.
Opdebalansvan1aprilstaat € 21.460bijdepostdebiteuren.Vandeverwachteomzettenis45%op rekening.
Voordekomendeperiodezijndeverwachteomzettenexclusief21%omzetbelasting:
Juni Mei April 55.000 €
c. Welkebedragenstaanbijdeontvangstenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweedekwartaal?
Juni Mei April €
d. Welkbedragstaatopdebalansvan1julibijdebiteuren?
Deuitgavenvaneenondernemingbestaanuitbetalingenaanleveranciers,betalingenaanpersoneel enoverigeuitgaven.
Alsheteenvestigingbetreft,doethethoofdkantoordebtw-aangifte. Deloonbetalingenkunnenviadevestiginggaan,maarookviahethoofdkantoor.
Veeluitgavenzijnookkosten,maarnietinallegevallen.Loonbetalingenaanhetpersoneelzijnzowel uitgavenalskosten.Betalingenaancrediteurenzijngeenkostenmaaruitsluitenduitgaven.
Uitgavenaanleveranciers
Alsjeproducteninkooptbijleveranciers,hoefjevaaknietmeteentebetalen.Indatgevalkoopjeop rekeningenbetaaljeachteraf.Deleverancierswaaraanjenogeenbedragmoetbetalenzijnjouw crediteuren
Voorbedrijvenonderlinggeldteenwettelijkebetalingstermijnvandertigdagen.Daarvanmagjein onderlingoverlegafwijken.Detijdtussendeinkoopoprekeningendebetalingvanhetbedragnoem jede krediettermijncrediteuren.Alsjevanjeleveranciersdegekochtegoederenachterafmagbetalen, krijgjevanhen leverancierskrediet.Datiseendurevormvankrediet.
Rekenvoorbeeld
Eenondernemerdoetalleeninkopenoprekeningenontvangtéénmaandkredietvanzijnleverancier. Deverwachteinkopen,inclusief21%omzetbelasting,voordekomendeperiodezijn:
Gevraagd
a.Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotinginhettweede kwartaal?
b.Welkbedragstaatbijcrediteurenopdebalansper1juli?
Uitwerking
a.Deinkopenvanmaartbetaaljeinapril,deinkopenvanaprilbetaaljeinmeiendeinkopenvanmei betaaljeinjuni.
b.Op1julistaanderekeningenvanjuninogopen.Daaromstaatopdiedatumbijdepostcrediteuren opdebalanseenbedragvan € 26.620.
Depostcrediteurenisaltijdinclusiefbtw.
Opdelaatstebalansziejehoeveeljeopdiedatumnogaancrediteurenmoetbetalen.Inde daaropvolgendeperiodekomenerbijdepostcrediteurenbedragenbijdoordatjeoprekeninginkoopt engaanerbedragenafdoordatjerekeningenbetaalt.
Hoeveeleenondernemerinkoopthangtafvanzijnverwachteomzet.Alsbekendisdatdeinkoopwaarde vandeomzeteenbepaaldpercentagevandeomzetisenjeweethoevervantevorenjeinkoopt,kun jeuitrekenenhoeveeljepermaandinkoopt.Alsjevervolgensrekeninghoudtmetdekrediettermijn crediteuren,kunjeuitrekenenwanneerjedebedragenvandeinkoopbetaalt.
Rekenvoorbeeld
Xaverioheeftalleeninkopenoprekening.Deinkoopwaardevandeomzetis70%vandeomzet.Hij kooptaltijdeenmaandvantevorenin.Dusinjulikoopthijinopbasisvandeverwachteverkopenin augustus.
Xaverioontvangtéénmaandkredietvanzijnleverancier.
Deverwachteomzettenvoordekomendeperiode,exclusief21%btw,zijn:
Gevraagd
a.Berekendeinkopen,exclusief21%btw,voorjuni,juli,augustusenseptember.
b.Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderde kwartaal?
c.Geefdegedeeltelijkeliquiditeitsbegrotingvoorhetderdekwartaal.
d.Geefhetverloopvandepostcrediteurenopdebalansweergedurendehetderdekwartaal.
Uitwerking
a.Deinkopen,exclusief21%omzetbelasting,bedragen:
injuni:0,7× € 242.000= € 169.400
injuli:0,7× € 344.000= € 240.800
inaugustus:0,7× € 298.000= € 208.600
inseptember:0,7× € 274.000= € 191.800.
b.Debetalingvandeinkopenisinclusiefbtw.
DeinkopenvanjunibetaaltXaverioinjuli: € 169.400+21%= € 204.974.
Deinkopenvanjulibetaalthijinaugustus: € 240.800+21%= € 291.368.
Deinkopenvanaugustusbetaalthijinseptember: € 208.600+21%= € 252.406.
c.Degedeeltelijkeliquiditeitsbegrotingvoorhetderdekwartaal:
d.Jekuntnudeberekeningenmakenvoordepostcrediteurenopdebalansgedurendehetderde kwartaal.
Hetbeginsaldocrediteurenbetreftdeinkopeninjunivan € 169.400exclusiefbtw.
Injulimoetjeditbedragplusdebtwbetalen: € 169.400+21%= € 204.974.
Deinkopenoprekeninginhetderdekwartaalzijnexclusiefbtw: € 240.800+ € 208.600+ € 191.800= € 641.200.
Inclusiefbtwmoetjeaanjeleveranciersnogbetalen: € 641.200+21%= € 775.852.
Inhetderdekwartaalhebjeaancrediteurenbetaald(zievraagc): € 204.974+ € 291.368+ € 252.406= € 748.748.
Ditleverthetvolgendeoverzichtop:
Beginsaldocrediteuren1juli
Inkopenoprekeningderdekwartaal
Betaaldaancrediteureninhetderdekwartaal
Eindsaldocrediteuren30september
204.974 €
+775.852 €
980.826 €
232.078 €
Heteindsaldocrediteurenper30septemberkomtovereenmetdeinkopenvanseptember(inclusief btw): € 191.800+21%= € 232.078.
Overigeuitgaven
Naastdebtw-afdrachten,deontvangstenbijverkoopendeuitgavenbijinkoophebjenogandere uitgaven.Voorbeeldenhiervanzijnbetalingeninverbandmetjepersoneel(nettolooninclusiefreiskosten endergelijke,aftedragenloonbelastingenpremiessocialeverzekeringen),huisvestingskosten(huur, energie,schoonmaak),renteenaflossingvanleningen,verzekeringenenverkoopkosten.
Eenondernemerheeftalleeninkopenoprekening.Hijkrijgtéénmaandkredietvanzijnleveranciers. Debtwis21%.Deverwachteinkoopfactuurprijzenvoordekomendeperiodezijn:
a. Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetderde kwartaal?
b. Welkbedragstaatop1juliopdebalansbijcrediteuren?
c. Welkbedragstaatop30septemberopdebalansbijcrediteuren?
d. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninhetderdekwartaalvanditjaar.
Opdracht12 Betalingenaancrediteurenmetéénmaandkrediet
Umitheeftalleeninkopenoprekening.Hijontvangtéénmaandkredietvanzijnleveranciers.Debtw is9%.Deverwachteinkoopprijzenvoordekomendeperiodezijn:
a. Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotingvanhettweede kwartaal?
b. Welkbedragstaatop1aprilopdebalansbijcrediteuren?
c. Welkbedragstaatop30juniopdebalansbijcrediteuren?
d. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninhettweedekwartaalvanditjaar.
Kyonaheeftalleeninkopenoprekening.Zijontvangteenhalvemaandkredietvanhaarleverancier. Debtwis21%.Deverwachteinkoopfactuurprijzenvoordekomendeperiodezijn:
a. Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotingvanheteerste kwartaal?
b. Welkbedragstaatop1januariopdebalansbijcrediteuren?
c. Welkbedragstaatop31maartopdebalansbijcrediteuren?
d. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninheteerstekwartaalvanditjaar.
Milanheeftalleeninkopenoprekening.Hijontvangteenhalvemaandkredietvanzijnleverancier.De btwis21%.Deverwachteinkoopprijzenvoordekomendeperiodezijn:
a. Welkebedragenstaanbijdeuitgavenaancrediteurenopdeliquiditeitsbegrotingvanhetvierde kwartaal?MaakhiervoorinExcelofoppapiereenschema.
b. Welkbedragstaatop1oktoberopdebalansbijcrediteuren?
c. Welkbedragstaatop31decemberopdebalansbijcrediteuren?
d. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninhetvierdekwartaalvanditjaar.
Wouterheeftvoorzijnwebhandelalleeninkopenoprekening.Hijontvangtéénmaandkredietvanzijn leveranciers.Debtwis21%.
Deinkoopwaardevandeomzetis60%vandeomzet.Wouterkooptaltijdéénmaandvantevorenin.
Hijkooptdusinmaartinwathijinaprilverwachtteverkopen.
Deverwachteomzettenvoordekomendeperiodezijn:
a. HoeveelbedragendeinkopenvanWouterinmaart,april,meienjuni?
b. HoeveelmoetWouterbetalenaancrediteureninhettweedekwartaal?
c. Welkbedragstaatop1aprilopdebalansbijcrediteuren?
d. Welkbedragstaatop30juniopdebalansbijcrediteuren?
e. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninhettweedekwartaalvanditjaar.
Eliseheeftalleeninkopenoprekening.Zeontvangteenhalvemaandkredietvanhaarleveranciers.De btwis21%.Debrutowinstmargeis30%.Elisekooptaltijdéénmaandvantevorenin.Zijkooptdusin juliinwatzeinaugustusverwachtteverkopen.Deverwachteomzettenvoordekomendeperiodezijn:
a. HoeveelbedragendeinkopenvanEliseinjuni,juli,augustusenseptember?
b. HoeveelmoetEliseinhetderdekwartaalbetalenaancrediteuren?
September Augustus Juli
€ Crediteuren1juli €
Totaal
c. Welkbedragstaatop1juliopdebalansbijcrediteuren?
d. Welkbedragstaatop30septemberopdebalansbijcrediteuren?
e. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninhetderdekwartaalvanditjaar.
Bregjeheeftalleeninkopenoprekening.Zijontvangtvijftiendagenkredietvanhaarleveranciers.Voor eenmaandrekentBregjealtijddertigdagen.Debtwis21%.Debrutowinstmargeis20%.Bregjekoopt altijdéénmaandvantevorenin.Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:
a. HoeveelbedragendeinkopenvanBregjeinjuni,juli,augustusenseptember?
b. HoeveelmoetBregjeinhetderdekwartaalbetalenaancrediteuren?
c. Welkbedragstaatop1juliopdebalansbijcrediteuren?
d. Welkbedragstaatop30septemberopdebalansbijcrediteuren?
e. Geefhetverloopvanhetsaldocrediteureninhetderdekwartaalvanditjaar.
Alexisvestigingsmanager.Hijheeftdriepersoneelsleden.Alexheeftdeloonadministratieuitbesteed. Vanhetadministratiekantoorontvangthijhetvolgendeoverzichtoverdemaandoktober. 5.800
Werkgeverslasten:24%× € 5.800= € 1.392.
a. WelkebedragenmoetAlexinoktoberennovemberopdeliquiditeitsbegrotingzetteninverband metdelonenvanoktober?
Malcolmisondernemer.Hijheefttweepersoneelsleden.Opdebalansper1aprilstaatbijtebetalen loonheffingen€894credit.Malcolmheeftdeloonadministratieuitbesteed.Vanhetadministratiekantoor ontvangthijdevolgendeoverzichtenoverdemaandenaprilenmei.
Loonberekeningapril 6.600
Werkgeverslasten:22%van € 6.600= € 1.452.
Eénwerknemerontvangteenreiskostenvergoedingvan € 50. Loonberekeningmei
Werkgeverslasten:22%× € 13.000= € 2.860.
Eénwerknemerontvangteenreiskostenvergoedingvan € 50.
b. Welkebedragenstaanopdeliquiditeitsbegrotingbijdeuitgavenvanaprilenmeiinverbandmet delonen?
c. Welkbedragstaatop1juniopdebalansbijtebetalenloonheffingenenwerkgeverslasten?Licht toehoejeaanjeantwoordkomt.
Achrafheeftop1januariinjaar1een4,5%-leningvan € 30.000afgeslotenbijdebank.Metdebankis overeengekomendatAchrafdeinterestjaarlijksachterafop31decemberbetaalt.Aanheteindevan hetjaarlostdeondernemersteedseenvijfdedeelvandeleningaf.
a. Welkerenteenaflossingstaanvoorjaar1enjaar2opdeliquiditeitsbegrotingvanAchraf?Geef telkensdeberekening.
Simoneheeftop1juliinjaar1een3,5%-leningvan € 180.000afgeslotenbijdebank.Metdebankis overeengekomendatSimonedeinterestelkkwartaalachterafbetaalt. Op30junivanelkjaarlostSimonesteedseenvijftiendedeelvandeleningaf.
b. Watstaatinjaar1opdeliquiditeitsbegrotingvanSimone?Schrijfjeberekeningop.
c. Watstaatinjaar2opdeliquiditeitsbegrotingvanSimone?Schrijfeerstjeberekeningopenstel daarnahetdesbetreffendedeelvandeliquiditeitsbegrotingvanmaart,juni,septemberendecember op.
Simonebetaaltinheteerstehalfjaaraaninterest:
Op30junibetaaltzeookaflossing:
Vanaf1juliisdeleningnog: Daarnabetaaltzeinhettweedehalfjaaraaninterest: December September Juni Maart
Vaakmaakteenondernemervoorelkkwartaaleenliquiditeitsbegroting.Daarinnoteerthijpermaand alleverwachteontvangstenenuitgaven.Alleeerdereberekeningenkomennusameninéén totaaloverzicht.
Rekenvoorbeeld
Servijnheefteengroothandel.Voorhetopstellenvandeliquiditeitsbegrotingvoorhettweedekwartaal heeftServijndevolgendegegevensverzameld.
Dedebiteurenontvangenéénmaandkrediet.Decrediteurengevenéénmaandkrediet.Deloonheffingen plushetwerkgeversaandeelindesocialepremieswordenéénmaandlaterbetaald.
Deliquiditeitsbegrotingoverhettweedekwartaalzieterdanalsvolgtuit:
Opmerkingen:
• Debeginstandvoordeenemaandisgelijkaanheteindsaldovandevorigemaand.
• Debeginstandvanhettweedekwartaalishetsaldoliquidemiddelenop1april: € 6.000+ € 2.000.
• Servijnheefteindmeieneindjunieennegatiefsaldo.Opzijnbankrekeningstaathijdanrood.Hij moetgoedoplettendathijnietoverdekredietlimietheengaat.
Vergeetnietdatopdeliquiditeitsbegrotingaltijdbedrageninclusiefbtwkomen.
Kijkdus:
• ofomzettenexclusiefbtwofomzetteninclusiefbtwgegevenzijn
• ofinkoopprijzenexclusiefbtwofinkoopfactuurprijzeninclusiefbtwgegevenzijn.
Alsjezelfdeinkopenmoetuitrekenen,gajeuitvandeIWO(inkoopwaardevandeomzet).
Liquiditeitsproblemen
Eenliquiditeitsbegrotinggeeftoverzicht.Ookalsdeuitgaveneninkomstenovereenkomenmetje exploitatiebudgetkunnentoch(tijdelijke)liquiditeitsproblemenontstaan.Danishetvanbelangdat jezonodigbeslissingenbijsteltopbasisvandegegevensuitdeliquiditeitsbegroting.Jekuntjeliquiditeit opdevolgendemanierenverbeteren:
Uitgavenuitstellen
Jekuntjeuitgavenuitstellendoorjeleverancierslatertebetalen.Hiervoorkunje:
• metcrediteurenuitstelvanbetalingregelen
• inkopenzomogelijkspreidenoverdemaand.
Inkomstenvervroegen
Jekuntjeinkomstenvervroegendoorjeafnemerseerdertelatenbetalen.Ditkunjedoendoor:
• debiteurenaantemanenomsnellertebetalen.
Debiteurenkunjeookopanderemanierensnellerlatenbetalen.Jekuntdaaroverafsprakenmaken endebetalingstermijnduidelijkopdefactuurzetten.Daarnaastkunjebijvoorbeeldeen kredietbeperkingstoeslagtoepassen(eenopslagalsdedebiteureenlangebetalingstermijnneemt)of eenbetalingskortinggevenbijcontantebetaling.
Uitgavenverlagen
Hoeminderuitgaven,hoeminderdrukopdeliquiditeit.Uitgavenkunjeverlagendoorminderkosten temaken.Zokunjejepersoneelskostenverlagendoor:
• eentijdelijkepersoneelsstop
• geengebruikmeertemakenvanoproepkrachten.
Derentevaneenrekening-courantkredietislagerdanderenteaancrediteuren.Daaromkunjebeter gebruikmakenvaneenrekening-courantkredietdanvaneenduurleverancierskrediet.
Extravermogenzoeken
Jekuntjeliquiditeitverbeterendoorextravermogentezoeken.Zokunje:
• bijdebankdekredietlimiet(tijdelijk)verhogen
• eenprivéstortingdoen
• eenextraleningafsluiten.
VoorhetopstellenvandeliquiditeitsbegrotingvoorhetderdekwartaalheeftAbdullahdevolgende gegevensverzameld.
Decrediteurengevenéénmaandkrediet.Deloonheffingenplushetwerkgeversaandeelindesociale premieswordenéénmaandlaterbetaald.Abdullahheeftbijdebankeenkredietlimietvan € 10.000.
a. Steldeliquiditeitsbegrotingvoorhetderdekwartaalop.
b. KomtAbdullahinliquiditeitsproblemen?Verklaarjeantwoord.
c. BerekendedispositieruimtevoorAbdullahop30september.
VoorhetopstellenvandeliquiditeitsbegrotingvoorhetvierdekwartaalheeftMaschadevolgende gegevensverzameld:
• Beginstandliquidemiddelenis € 12.000.
• Deverwachteomzetteninclusiefbtwvoordekomendeperiodezijn:
• Maschaverkoopt65%contant.
• Maschageefthaardebiteurenéénmaandkrediet.
• DebrutowinstmargevanMaschais30%.
• Maschakooptaltijdéénmaandvantevorenin.
• Maschakrijgtéénmaandkredietvanhaarleveranciers.
• Denettolonenbedragen:
• Deingehoudenloonbelastingbedraagt:
• Hetwerkgeversaandeelindesocialepremiesbedraagt:
€ 884 €
• Deloonheffingen(ingehoudenloonbelastingplushetwerkgeversaandeelindesocialepremies) wordenéénmaandlaterbetaald.
• Deoverigeuitgaveninverbandmetkosteninclusief21%omzetbelastingzijn:
• Maschaheefteenkredietlimietvan € 15.000.
a. BerekenvoorMaschadeontvangstenvandecontanteomzetinclusiefbtwinhetvierdekwartaal.
b. BerekenvoorMaschadeontvangstenvandeomzetinclusiefbtwoprekeninginhetvierdekwartaal.
c. BerekenvoorMaschadeuitgavenaancrediteureninhetvierdekwartaal.
d. Steldeliquiditeitsbegrotingvoorhetvierdekwartaalop.
e. KomtMaschainliquiditeitsproblemen?Verklaarjeantwoord.
f. BerekendedispositieruimtevoorMaschaop31december.
Younesheeftop1januari € 7.500opdebankstaan.Zijnverkopenvallenonderhet21%btw-tarief.Van zijnklantenheefthijnog € 12.000tegoedop1januari.
Injanuari,februarienmaartbegroothijzijnomzetop € 15.000permaand.90%hiervanisoprekening verwachthij.Dedebiteurentermijnistwintigdagen(maand30dagen).
Deinkopenoprekeningexclusief21%btwbegroothijinjanuariop € 9.000,infebruariop € 9.600enin maartop € 12.000.Decrediteurentermijnistiendagen(maand30dagen).Erstaatop1januarigeen schuldaanleveranciersopdebalans.
Detransportkostenbegroothijop € 800exclusief21%btwpermaand.Dezebetaalthijaanheteinde vanelkemaand.Deoverigekosteninclusief21%btwbetaalthijaanheteindevandemaand.Deze bedrageninjanuari € 10.425,infebruari € 12.360eninmaart € 9.640.Younesheefteenkredietlimiet van € 5.000.
a. StelvoorYounesdeliquiditeitsbegrotingopvoorheteerstekwartaal.Doeditvoorelkemaand afzonderlijk.
b. LeguitofYounesinliquiditeitsproblemenkomt.
HuaniseigenaarvangroothandelHetBaasje.Hijheeftdevolgendefinanciëlegegevensoverhetderde kwartaalverzameld.
• Decontanteomzetexclusief21%btwbegrootHuaninjuliop € 3.300,inaugustusop € 2.100enin septemberop € 3.800.
• Deomzetoprekeninginclusiefbtwbegroothijinjuliop € 2.023,inaugustusop € 1.250enin septemberop € 2.380.Debtwis21%.
• Dedebiteurentermijniséénmaand.
• Deverwachteinkopenoprekeninginclusief21%btwzijninjuli € 1.220,inaugustus € 2.240enin september € 2.380.Decrediteurentermijnisvijftiendagen(maand30dagen).
• InaugustuslaatHuanzijnwebsiteaanpassenvoor€1.050inclusief21%btw.Hijbetaaltdezefactuur ookinaugustus.
• ElkemaandbetaaltHuanderenteoverde4%-familielening.Op30septemberlosthij € 250afop dezelening.
• Decomputerwordtindriejaarafgeschrevenmeteenvastbedragperjaar.Derestwaardebedraagt nadriejaar € 100.
• AanverzekeringenbetaaltHuanpermaand € 135.
• Deoverigekostenwordenmaandelijksbetaald.Dezebedrageninjuli € 2.250,inaugustus € 2.800 eninseptember € 2.750.
• Huanheeftgeenrekening-courantkrediet.
a. StelvoorHuandeliquiditeitsbegrotingsamenvoordemaandenjuli,augustusenseptember.
b. Inwelkemaand(en)zietHuanaankomendatliquiditeitsproblemenontstaan?
c. Metwelkemaatregelkanhijdezeliquiditeitsproblemenvrijeenvoudigoplossen?
Thijsheeftdevolgendebalansopgesteld.
• Voorheteerstekwartaaliseenomzetinclusief21%btwbegrootvan € 216.000permaand.Hiervan wordt2/3permaandcontantontvangen.
• Dekrediettermijnvoordebiteurenistweemaanden.
• Deinkopenvoorheteerstekwartaalzijnbegrootop€100.800inclusief21%btwpermaand.Hiervan wordt80%ingekochtoprekening.
• Dekrediettermijnvoorcrediteureniséénmaand.
• Opde5%-leninglostThijsop1maart € 20.000af.Danbetaalthijdejaarlijkserente.
• Hetkredietplafondvanhetrekening-courantkredietis € 35.000.
• InmaartschrijftThijs10%vandeboekwaardevandeinventarisaf.
• Deoverigeexploitatiekostenbedragen € 38.500permaandinclusief21%btw.
a. Steldeliquiditeitsbegrotingopvoorheteerstekwartaal,onderverdeeldinmaanden.
b. KomtThijsinliquiditeitsproblemen?Zoja,hoekanhijdieoplossen?
Tamarheeftdevolgendebalansper1januariopgesteld.
• Deomzetinclusiefbtwvoorheteerstekwartaalbedraagt € 99.000.
• Allein-enverkopenzijngelijkmatigoverhetjaarverdeeld.
• 90%vandeomzetiscontant,10%wordtoprekeningverkocht.
• Vandeinkopenis10%oprekening.
• Deinkopenbedragen € 25.500inclusiefbtwpermaand.
• Dedebiteurentermijnisachtdagen.Decrediteurentermijnistwintigdagen(maand30dagen).
• Hetpandwordtindertigjaarafgeschreven.
• Deleasekostenvoordebedrijfswagenbedragen € 800permaandexclusiefbtw.
• Derenteoverdefamilieleningwordtjaarlijksachterafbetaaldop31december.
• Infebruariwordt € 15.000afgelostopdehypothecairelening.
• Derenteopdehypothecaireleningbetaaltzemaandelijks.
• Derenteopdetienjaarsleningvoldoetzeachterafperhalfjaarop30junien31december.
• Deafschrijvingopdeinventarisis10%vandeboekwaarde.
• Hetrekening-courantplafondis € 20.000.
• Debtwis21%.
a. Steldeliquiditeitsbegrotingopvoordeeerstedriemaanden.
b. KomtTamarinliquiditeitsproblemen?Zoja,noemtweemogelijkeoplossingen.
Meteenliquiditeitsbegrotingkrijgjeoverzichtoverdetoekomstigeontvangstenenuitgaven,altijd inclusiefbtw.Jenoemthetookweleenvoorcalculatorischliquiditeitsbudget,wantjestelthet voorafgaandaaneenperiodesamen.
Hetgeldinkasenopjebankrekeningzijnjeliquidemiddelen.Meteenrekening-courantkredietbijde bankkunjenaarbehoeftegeldopnemenenstorten.Jemagdaarop-tothetkredietplafond-een afgesprokenbedragroodstaan.Hetverschiltussenhetsaldovanjerekening-courantkredietenhet kredietplafondisjedispositieruimte.Overdatbedragkunjenogbeschikken.
Tusseneenexploitatiebegrotingeneenliquiditeitsbegrotingzijnerbelangrijkeverschillen.Bedragen opdeexploitatiebegrotingzijnexclusiefbtwenopdeliquiditeitsbegrotinginclusiefbtw.Eenbedrag komtopdeexploitatiebegrotingophetmomentvanrealisatie,bijvoorbeeldbijdeverkoopofinkoop vanproducten.Hetkomtopdeliquiditeitsbegrotingophetmomentdatjehetgelddaadwerkelijk ontvangtofbetaalt.
Bijcontanteverkopenontvangjehetgeldmeteen.Alsjeverkooptoprekening,komthetbedragvan dedebiteurenlaterbinnen.Datisafhankelijkvandekrediettermijn.
Debelangrijkstebetalingenzijndeuitgavenaanleveranciers.Bijinkoopoprekeningbetaaljeje crediteurenlater,ookweerafhankelijkvandekrediettermijn.Alsjepersoneelindiensthebt,betaalje aanheteindevandemaanddenettolonen.Deloonheffingendiejeophetbrutolooninhoudt,betaal jedevolgendemaandaandeBelastingdienst.Datdoejesamenmetdepremiesvoordesociale verzekeringen.Ookalleoverigeuitgavenkomenopdeliquiditeitsbegroting.
Alsje(tijdelijke)liquiditeitsproblemenhebt,kunjedieoplossendooruitgavenuittestellen,inkomsten tevervroegen,uitgaventeverlagenofextravermogentezoeken.
Omdeliquiditeitinheteerstekwartaaltekunnenbeoordelenlaatdeeigenaareenliquiditeitsbegroting opstellen.Daarvoorleverthijdevolgendeprognose:
• Deverwachteomzetisgelijkmatigverdeeldoverheteerstekwartaalenbedraagt € 90.000exclusief 21%btw.Hiervanis5%oprekening,derestiscontant.
• Deverwachteinkopenzijngelijkmatigverdeeldoverhetkwartaalenbedragen € 30.900inclusief 21%btw.Alleinkopenzijnoprekening.
• Dekrediettermijncrediteurenistweemaanden.
• Dekrediettermijndebiteureniséénmaand.
• Op1maartwordt € 5.000afgelostopdehypothecairelening.
• Deverwachteverkoopkostenbedragen € 600permaandexclusief21%btw.
• Depersoneelskostenwordenbegrootop € 550permaand.
• Per1februarikanDouzegeengebruikmeermakenvanhetrekening-courantkrediet.
a. Steldeliquiditeitsbegrotingopvoorheteerstekwartaal,meteenonderverdelinginmaanden.
b. KanDouzevoldoenaandedoelstellingdiedebankgesteldheeftinzakehetrekening-courantkrediet? Verklaarjeantwoord.
• Op1januariheeftNicolas € 3.564inkaseneensaldorekening-courantvan € -2.500.Nicolasheeft eenkredietplafondvan € 7.500.
• Injanuari,februarienmaartbedraagtzijnomzetexclusiefbtwelkemaand € 9.450.Hiervanwordt 2%oprekeningverkocht.
• Vanzijnafnemersheefthijnog € 1.487tegoedop1januari.Dedebiteurentermijnistwintigdagen (maand30dagen).
• Dehuisvestingskostenbedragenelkemaand€6.000enwordenaanhetbeginvandemaandbetaald. Hieroverisgeenbtwverschuldigd.
• Deinkopenoprekeningexclusief21%btwinjanuarizijn € 3.450,infebruari € 8.740eninmaart € 11.780.Decrediteurentermijnisachtdagen(maand30dagen).Op1januariheefthijgeenschuld aancrediteuren.
• Deafschrijvingskostenoverheteerstekwartaalbedragen € 5.780.
• Debtwis21%.
a. StelvoorNicolasdeliquiditeitsbegrotingopvoorheteerstekwartaal,zonderonderverdelingper maand.
b. HeeftNicolaseenliquiditeitsprobleem?Zoja,hoekanhijditoplossen?
Crediteuren
Leverancierswaaraanjenogeenbedragmoetbetalen.
Debiteuren
Afnemerswaarvanjenogeenbedragmoetkrijgen.
Dispositieruimte
Bedragdatjenogkuntopnemenvanjerekening-courant.
Kredietplafond
Bedragdatjemaximaalroodmagstaanopjerekening-courantkrediet.
Krediettermijncrediteuren
Detijdtussendeinkoopoprekeningendebetalingvanhetbedrag.
Krediettermijndebiteuren
Detijdtussendeverkoopoprekeningendeontvangstvanhetbedrag.
Leverancierskrediet
Jemagvanjeleveranciersdegekochtegoederenachterafbetalen.
Liquidemiddelen
Betalingsmiddelen:hetgeldindekasenhetrekening-couranttegoedbijdebank.
Liquiditeitsbegroting
Eenoverzichtvanverwachteontvangstenenuitgaveninclusiefbtwindekomendeperiode.Ookwel: voorcalculatorischliquiditeitsbudget.
Rekening-courantkrediet
Eenbankrekeningwaaropjeroodmagstaan.
Alsjedebalans,hetliquiditeitsoverzichtendeexploitatiebegrotinghebtopgesteld,hebjedefinanciële situatievaneenbedrijfinkaartgebracht.Maarinhoeverrehebjeerdanookinzichtin?Ditkannogvrij lastigzijn,omdatjeveellossegegevenshebt.Sommigeoverzichtenbiedeneenmomentopname, waardoorhetingewikkeldisomuitsprakentedoenoverdefinanciëlegezondheidvaneenonderneming. Kengetallenkunnendaneengoedhulpmiddelzijnomdesituatievaneenbedrijftebeoordelen.
Naastkengetallenvoordevoorraadendeomloopsnelheidzijnerspecifiekekengetallenvoorde financiëlesituatievaneenbedrijf.Bankeneninvesteerdersgebruikendezeinformatiebijvoorbeeld omtebesluitenofzevermogenwillenverschaffenaandeonderneming.
Leerdoelen
Aanheteindvandithoofdstuk:
• kunjeeen(verkorte)liquiditeitsbalansopstellen.
• weetjewatfinanciëlekengetallenzijnenkunjedevolgendefinanciëlekengetallenberekenenen interpreteren:solvabiliteitspercentage,solvabiliteitsgraad,debtratio,currentratio,quickratio, cashratio,werkkapitaal,RVV,REVenRTV.
Opdracht1
Openingsopdrachtbijdithoofdstuk
Bekijkheteerstedeelvanhetfilmpje(totaan3.Hoeberekenjeliquiditeit?).
a. Wathebjealsondernemeraanfinanciëlekengetallen?
b. Hoenoemjefinanciëlekengetallenookwel?
c. Waarvoorhebjewerkkapitaalnodig?
d. Welkrisicoloopjealsjewerkkapitaaltekortkomt?
e. Noemvoorbeeldenvanvlottendeactivaenvlottendepassiva.
Bijdebeoordelingvandeliquiditeitgebruikjedebalans.Hoeziteenbalansookalweerinelkaar?
Balans
Eenbalansiseenoverzichtvanbezittingenenvermogen.Debezittingenofactivastaanaandelinkerkant vandebalans(dedebetzijde),hetvermogenofdepassivastaanaanderechterkant(decreditzijde). Hetvermogenisalhetgelddatindeonderneminggeïnvesteerdis.Hetkomtdeelsvanjezelfendeels vananderen.
Credit Balans Debet Vermogenofpassiva BezittingenofactivaEenbalansisaltijdinevenwicht.Dewaardevanallebezittingenaandedebetzijdeisgelijkaanhet vermogen.Hetvermogendatandereninjeonderneminginvesterenzijnjeschulden.Jenoemtditook wel vreemdvermogen(VV).Alsjevandetotalewaardevanjebezittingendeschuldenaftrekt,houd jeheteigenvermogenover.Het eigenvermogen(EV) isalhetgelddatjeopeenbepaaldmomentzelf injeonderneminggestokenhebt.
Formule
Eigen vermogen = bezittingen - schulden
Rekenvoorbeeld
Guusheeftop1januarieeninventarisvan€100.000,eenautovan€50.000eneenvoorraadvan€47.000. Vandebiteurenheefthij € 32.000tegoedenindekasheefthij € 1.000.
AanschuldenheeftGuusbijzijnoomeenleningvan € 130.000.Ookheefthijeenrekening-courantmet eendebetsaldovan € 20.000(hijstaatdusrood)eneenschuldaancrediteurenvan € 30.000.Alle bedragenzijnexclusiefbtw.
Gevraagd
BerekenvoorGuusheteigenvermogenensteldebalansop.
Omheteigenvermogenteberekenenteljeallebezittingenbijelkaaropentrekjedaarnaalleschulden daarvanaf.Jekrijgtdandevolgendeberekening:
Alsjemetdezegegevensdebalansopstelt,zetjeaandelinkerkant(dedebetzijde)debezittingen.Aan derechterkant(decreditzijde)zetjeheteigenvermogenendeschulden.
Eendebetsaldoopjerekening-courantkomtopdebalansaandecreditzijde.Datkan vreemdlijken,maariswelteverklaren.
Meteendebetsaldostajerood:jijhebteenschuldaandebank.Schuldenkomenopdebalansaltijd aandecreditzijdetestaan.
Waaromheethetdaneendebetsaldo?Datishoedebankernaarkijkt:debankheeftvanjougeld tegoed,jijbenteendebiteurvandebank.
Vooreenondernemingishetbelangrijkdatde liquiditeit inordeis.Ditwilzeggendatdeonderneming instaatisomoptijdaanhaarfinanciëleverplichtingenopkortetermijntevoldoen.Alshulpmiddel voorhetbeoordelenvandeliquiditeitkunjeeenbalansaandedebetzijdeindelennaarinvesteringsduur enaandecreditzijdenaarbeschikbaarheidsduur.Jespreektdanvaneen liquiditeitsbalans.Dieheeft devolgendeindeling:
Debet
€ Vasteactiva
€ Vlottendeactiva
Credit Liquiditeitsbalans
€ Eigenvermogen
€ Vreemdvermogenlang
€ Vreemdvermogenkort
€ € Omlooptijd
Deperiodedatjegeldhebtgeïnvesteerdineenbezittingisde omlooptijd.Omdeliquiditeitsbalansop testellenbekijkjevoorallebezittingenwatdeomlooptijdis.Opbasisdaarvanverdeeljedeverschillende bezittingeninvasteactiva(VA)envlottendeactiva(VLA).Totde vasteactiva(VA) behoortalleswaar jelangerdanéénjaaringeïnvesteerdhebt,zoalsgebouwen,machines,inventarisentransportmiddelen. Totde vlottendeactiva(VLA) behoortalleswaarjekorterdanéénjaaringeïnvesteerdhebt,zoalsde voorraad,debiteurenenliquidemiddelen. Liquidemiddelen bestaanuithetgeldinkasenje rekening-couranttegoedbijdebank.Hoewelzegeeninvesteringsduurhebben,wordenzemeestal onderdevlottendeactivaopgenomen.Somswordenzealsapartegroepgenoteerd.
Aandecreditzijdestaathetvermogen.Datisingedeeldineigenvermogen(EV),vreemdvermogenlang (VVL)envreemdvermogenkort(VVK).Tothet vreemdvermogenlang(VVL) behorenalleleningendie jelangerdanéénjaartotjebeschikkinghebt,bijvoorbeeldeenhypothecaireleningenandere langlopendeleningen.Bijhet vreemdvermogenkort(VVK) horenalleschuldendiejeinminderdan éénjaarterugmoetbetalen,bijvoorbeeldcrediteureneneennegatiefsaldoopderekening-courant bijdebank.
Rekenvoorbeeld
Guusheeftdevolgendebalanssamengesteld.
StelvoorGuusdeliquiditeitsbalanssamen.
Uitwerking
Alsjedebezittingenindeeltnaaromlooptijdenhetvermogennaarbeschikbaarheidsduur,komjetot hetvolgendeoverzicht.
Allebedragenopdebalansenopdeliquiditeitsbalanszijnzonderbtw.Indeopdrachten hoefjemetdebtwdusgeenrekeningtehouden.
Deliquiditeitsbalanshoefjenietaltijdvollediguitteschrijven.Alsjekuntvolstaanmetalleende totaalbedragenvandehoofdgroepen,krijgjeeenverkorteofgecomprimeerdeliquiditeitsbalans.
Rekenvoorbeeld
BekijkdeliquiditeitsbalansvanGuusuithetvorigevoorbeeldnogeens.
Gevraagd
StelaandehandvandeliquiditeitsbalansvanGuusuithetvorigevoorbeelddeverkorteof gecomprimeerdeliquiditeitsbalanssamen.
Welkebeschrijvinghoortbijwelkbegrip?
Beschrijving Begrip
Alhetgelddatjezelfinjeonderneminghebt gestoken Balans
Liquiditeitsbalans
Omlooptijd
Vasteactiva
Alleleningendiejekorterdanéénjaar beschikbaarhebt,bijvoorbeeldcrediteuren
Periodedatjejegeldhebtgeïnvesteerdin eenbezitting
Bezittingenzonderinvesteringsduur:hetgeld inkasenjerekening-couranttegoedbijde bank
Vlottendeactiva
Liquidemiddelen
Eigenvermogen
Vreemdvermogenlang
Vreemdvermogenkort
Balansdieaandedebetzijdeisingerichtnaar investeringsduurenaandecreditzijdenaar beschikbaarheidsduur
Overzichtvanbezittingen,schuldeneneigen vermogen
Alleswaarjekorterdanéénjaarin geïnvesteerdhebt,bijvoorbeelddevoorraad
Alleswaarjelangerdanéénjaarin geïnvesteerdhebt,bijvoorbeeldgebouwen eninventaris
Alleleningendiejelangerdanéénjaartotje beschikkinghebt,bijvoorbeeldeen hypothecairelening
Devolgendepostenkomenvooropdebalansvaneengroothandelinschoenen:
Stelvoordezegroothandeldeliquiditeitsbalansper31decembersamen.
Rensbeschiktoverdevolgendegegevens:bedrijfspand € 450.000,machines € 195.000,inventaris € 65.000,transportmiddelen € 45.000,goederenvoorraad € 140.000,debiteuren € 65.000,kas € 2.500, hypothecairelening € 360.000,crediteuren € 80.000,rekening-courantkrediet € 60.000.
a. StelvoorRensdeliquiditeitsbalanssamen.
b. LaatzienhoejeheteigenvermogenvoorRensberekendhebt.
Marcoheeftuitzijnadministratieper1januaridevolgendegegevensgehaald:bedrijfspand € 675.000, inventaris € 150.000,auto € 75.000,voorraad € 112.500,kasgeld € 1.500,tegoedbijdebank € 43.500, hypothecairelening € 450.000,lening(5jaar) € 167.500,crediteuren € 75.000,rekening-courantkrediet € 37.500.
BerekenvoorMarcoheteigenvermogenper1januarienstelvervolgenszijnverkorteliquiditeitsbalans per1januariop.
Dennisheeftper1januaridevolgendegegevensverzameld:bedrijfspand€420.000,inventaris€200.000, transportmiddelen€125.000,goederenvoorraad€180.000,debiteuren€125.000,kasgeld€2.000,eigen vermogen € 367.000,hypothecairelening € 360.000,familielening € 80.000(waarvanheteerstedeel van € 35.000binneneenjaarmoetwordenterugbetaald),crediteuren € 90.000,overigeschuldenop kortetermijn € 40.000.
HetbedragdatDennistekortkomtleenthijbijdebankalsrekening-courantkrediet.
Steldeverkorteliquiditeitsbalansper1januarisamen.Neemdaarindegroepliquidemiddelenop.
Alsondernemerbenje liquide alsjeoptijdaanjeopeisbareverplichtingenkuntvoldoen.Opeisbaar betekentdatdegeneaanwiejegeldschuldigbent,jeschuldeiser,hetgeldnumeteenwilhebben.De liquiditeit geeftaaninwelkemateeenondernemingoptijdaanhaarfinanciëleverplichtingenopkorte termijnkanvoldoen.
Deliquiditeitvaneenondernemingbeoordeeljeopverschillendemanieren,bijvoorbeeldaandehand vanhetwerkkapitaalofdeliquiditeitskengetallencurrentratio,quickratioofcashratio.
Omjeondernemingdraaiendetehoudenmoetjejerekeningenkunnenbetalenenhetpersoneelop tijdhunloonuitbetalen.Ofjehiervoorvoldoendegeldbeschikbaarhebt,kunjewetendoorhet werkkapitaalteberekenen.Daarbijmaakjeonderscheidtussenhetbrutowerkkapitaalenhet nettowerkkapitaal.
Het brutowerkkapitaal bestaatuitaljevlottendeactiva,inclusiefdeliquidemiddelen.
Brutowerkkapitaal = vlottende activa + liquide middelen
Ditbrutowerkkapitaalmoetminstenszogrootzijnalsdekortlopendeschulden.Alleswathet brutowerkkapitaalgroterisdandekortlopendeschuldenishetnettowerkkapitaal.Ditnettowerkkapitaal berekenjemetdevolgendeformule.
Nettowerkkapitaal = vlottende activa + liquide middelen - vreemd vermogen kort
Jekunthetnettowerkkapitaalookmetdevolgendeformuleberekenen.
Nettowerkkapitaal = eigen vermogen + vreemd vermogen lang – vaste activa
Bijeenpositiefnettowerkkapitaallaatdetweedeformuleziendatdelanglopendebezittingen,devaste activa,gefinancierdwordenvanuitheteigenvermogenénhetvreemdvermogenlang.Indatgeval wordtvoldaanaande goudenbalansregel of hoofdregelvanfinanciering:gelddatjevoorlangetijd nodighebt,moetookvoorlangetijdbeschikbaarzijn.Datdeuitkomstenvandetweeverschillende formulesvanhetnettowerkkapitaalaanelkaargelijkmoetenzijn,kunjeafleidenuitdeverkorte liquiditeitsbalans.
Rekenvoorbeeld
Guusheeftper1januaridevolgendeverkorteliquiditeitsbalansopgesteld.
Gevraagd
BerekenvoorGuushetnettowerkkapitaaloptweemanieren.
• Berekeningnettowerkkapitaalmetformule1: Nettowerkkapitaal=vlottendeactiva+liquidemiddelen – vreemdvermogenkort = € 78.000+ € 2.000 –€ 50.000= € 30.000.
• Berekeningnettowerkkapitaalmetformule2: Nettowerkkapitaal=eigenvermogen+vreemdvermogenlang – vasteactiva = € 50.000+ € 130.000 –€ 150.000= € 30.000.
Datdeuitkomstvanhetnettowerkkapitaalpositiefis,laatziendatGuuszichhoudtaandehoofdregel vanfinanciering(degoudenbalansregel).
a. Kieshetjuisteantwoord.Alsondernemingbenjeliquidealsje … bijopheffingvandezaakalleschuldenkuntaflossen. optijdaanjeopeisbareverplichtingenkuntvoldoen. veelgeldopdebankhebtstaan.
b. Kieshetjuisteantwoord.Hetnettowerkkapitaalberekenjeopdevolgendemanier: Eigenvermogen+vreemdvermogenkort – vasteactiva. Eigenvermogen+vreemdvermogenkort – vlottendeactiva. Eigenvermogen+vreemdvermogenlang – vasteactiva.
Jasperheeftuitzijnadministratieper1januaridevolgendegegevensgehaald:bedrijfspand € 195.000, inventaris € 95.000,transportmiddelen € 35.000,voorraad € 100.000,debiteuren € 45.000,banktegoed € 25.000,kasgeld € 5.650,hypothecairelening € 180.000,leningtantemeteenlooptijdvan10jaar € 65.000,rekening-courantkrediet € 30.000encrediteuren € 70.000.
HetbedragdatJaspernietheeftkunnenlenen,heefthijgefinancierdmeteigenvermogen.
a. StelvoorJasperdeliquiditeitsbalansop.
b. BerekenvoorJasperhetbrutowerkkapitaalop1januari.
c. BerekenvoorJasperhetnettowerkkapitaalop1januari.
InNiels'administratiestaandevolgendegegevensper1januari:bedrijfspand € 225.000,inventaris € 125.000,auto € 25.000,voorraad € 80.000,debiteuren € 30.000,banktegoed € 15.000,kasgeld € 4.000, hypothecairelening € 200.000,rekening-courantkrediet € 60.000,crediteuren € 40.000.
HetbedragdatNielsnietgeleendheeft,heefthijgefinancierdmeteigenvermogen.
a. StelvoorNielsdeverkorteliquiditeitsbalansop.
b. BerekenvoorNielshetbrutowerkkapitaalop1januari.
c. BerekenvoorNielshetnettowerkkapitaalop1januari.
Yvesheefteengroothandelinsportartikelen.Op1januarihaalthijuitzijnadministratiedevolgende gegevens:bedrijfspand € 350.000,inventaris € 107.800,auto € 50.400,voorraad € 140.000,banktegoed € 35.000,kasgeld € 2.800,hypothecairelening € 315.000,leningzusmeteenlooptijdvantienjaar € 35.000,eigenvermogen € 280.000,leverancierskrediet € 28.000.
VoorhetgelddathijtekortheeftmaaktYvesgebruikvaneenrekening-courantkrediet.
a. StelvoorYvesdeverkorteliquiditeitsbalansop.
b. BerekenvoorYveshetbruto-enhetnettowerkkapitaalop1januari.
Naastdebeoordelingvandeliquiditeitmetbehulpvanhetnettowerkkapitaalendegoudenbalansregel kunjedeliquiditeitbeoordelenmetliquiditeitskengetallen.Degegevensdiejedaarvoornodighebt, haaljeookweeruitdeliquiditeitsbalans.Devolgendekengetallenwordenhierbijgebruikt:
• currentratio
• quickratio
• cashratio.
Currentratio
Deverhoudingtussendevlottendeactivaenhetkortvreemdvermogendrukjeuitmetde current ratio.Hoehogerdecurrentratiois,hoemeervlottendeactivajehebtinverhoudingtothetvreemd vermogenkort.Bijeenhogerecurrentratiobenjebeterinstaatomoptijdaanaljefinanciële verplichtingenopkortetermijntevoldoen.
Jeberekentdecurrentratiometdevolgendeformule.
Formule
Current ratio = vlottende activa (inclusief liquide middelen) vreemd vermogen kort
Rekenvoorbeeld
Tedheeftvoorzijnzaakper1januaridevolgendegecomprimeerdeliquiditeitsbalansopgesteld.
Gevraagd
BerekenmetdezegegevensdecurrentratioenbeoordeelTedsliquiditeitspositie.
Uitwerking
Current ratio = vlottende activa (inclusief liquide middelen) vreemd vermogen kort = € 40.000 € 25.000 = 1,6
Eencurrentratiogroterdan1betekentdatjemeervlottendeactivahebtdanvreemdvermogenkort. Bijeenuitkomstkleinerdan1ishetandersom.
Denormvooreengezondecurrentratiois1,5ofhoger.Eencurrentratiolagerdan1betekentdatde liquiditeitslechtis.InhetvoorbeeldvanTedisdecurrentratiogroterdan1,5.Tedsliquiditeitisdus voldoende.
Ookalhebjemeervlottendeactivadanvreemdvermogenkort,dannogkandeliquiditeittegenvallen. Datisbijvoorbeeldhetgevalalseengrootdeelvandevlottendeactivauitvoorraadbestaat.Vooralals dievoorraadooknogeensmoeilijkteverkopenis.
Alsdecurrentratioheelhoogis,hebjeveelvlottendeactivainvergelijkingmethetvreemdvermogen kort.Volgensdegoudenbalansregelisdatookgeenidealesituatie,omdatjedanveelvlottendeactiva financiertmetvreemdvermogenlang.
Ookde quickratio laatzieninhoeverrejeinstaatbentomjekortlopendeschuldentevoldoen.Het verschilmetdecurrentratioisdatjebijdequickratiodevoorraadnietmeetelt.Dequickratioisde verhoudingtussenenerzijdsdevlottendeactivaexclusiefdevoorraadenanderzijdshetvreemd vermogenkort.
Jegebruiktdequickratioalsdewaardevandevoorradennietzekeris.Deliquidemiddelenzijnal
aanwezigingeldenvandedebiteurengajeopkortetermijngeldontvangen.Maarvoorhetverkopen vandevoorraadhebjemeertijdnodig.Ofdeopbrengstervanopkortetermijnkantegenvallen.Vandaar determ ‘quick’.Voorhetbeoordelenvandeliquiditeitgevenveelondernemersdevoorkeuraande quickratio,omdatjedanalrekeninghoudtmettegenvallenderesultatenalsjedevoorraadsnelzou moetenverkopen.
Jeberekentdequickratiometdevolgendeformule.
Formule
Quick ratio = vlottende activa - voorraad vreemd vermogen kort
Ookhiergajeuitvandevlottendeactivainclusiefliquidemiddelen.
Omdatjedevoorraadnietmeetelt,isdequickratiolagerdandecurrentratio.Ookbijdequickratio geldt:hoehogerhetkengetal,hoebeterdeliquiditeit.Eengezondequickratioligtrondde1.Dewaarde magonderde1liggen,omdathetnormaalisdatjeeendeelvandevoorraadnodighebtomaanje kortetermijnverplichtingentevoldoen.Deondergrensisechter0,5.Alsdequickratioerghoogis,heb jemogelijkonnodigveelgeldinkasofopdebankrekening.Danishettijdomjeaftevragenofje misschienteveelliquidemiddelenhebt.
Rekenvoorbeeld
Tedheeftvoorzijnzaakdevolgendegecomprimeerdeliquiditeitsbalansopgesteld.
Gevraagd
BerekenvoorTeddequickratioenbeoordeeldeliquiditeit.
Uitwerking
Quick ratio = vlottende activa - voorraad vreemd vermogen kort =
€ 40.000 - € 22.500 € 25.000 = 0,7
Denormvooreengezondequickratiois1,0.Onderde0,5isslecht.Tedzitdaarmet0,7tussenin.Zijn liquiditeitisdusmatig.
Cashratio
Eenderdemanieromviakengetallendeliquiditeittebeoordelenismetbehulpvande cashratio.De cashratiogeeftdeverhoudingaantussendeliquidemiddelenenhetkortvreemdvermogen.Jeberekent ditkengetalmetdevolgendeformule.
Formule
Cash ratio = liquide middelen vreemd vermogen kort
Denormvoordecashratiowordtmeestalgesteldop0,3.Bijeencashratiovan0,3ofhogerisje liquiditeitspositiedusgoed.
GebruikweerdegecomprimeerdeliquiditeitsbalansvanTedszaakuithetvorigevoorbeeld.
Indevlottendeactivaziteenbedragvan € 22.500voorraaden € 12.500debiteuren.Derestbestaatuit liquidemiddelen
Gevraagd
BerekenvoorTeddecashratio.
Uitwerking
Deliquidemiddelenbedragen € 40.000-(€ 22.500+ € 12.500)= € 5.000.
Cash ratio = liquide middelen vreemd vermogen kort = € 5.000 € 25.000 = 0,2
a. Metwelkedriekengetallenkunjeaandehandvandeliquiditeitsbalansdeliquiditeitvaneen ondernemingbepalen?
b. Omschrijfwatdecurrentratiois.
c. Opwelkefinancieringsgedachteisdecurrentratiogebaseerd?
d. Hoeberekenjedecurrentratio?
e. Bijwelkewaardevandecurrentratioisdeliquiditeitspositievandeonderneminginorde?
f. Metwelkedriefactorenhoudjerekeningbijdebeoordelingvandecurrentratio?
a. Omschrijfwatdequickratiois.
b. Watishetverschiltussendecurrentratioendequickratio?
c. Bijwelkewaardevandequickratioisdeliquiditeitspositievandeonderneminginorde?
d. Hoeberekenjedequickratio?
a. Omschrijfwatdecashratiois.
b. Watisvoorleveranciershetnutvandecashratio?
c. Hoeberekenjedecashratio?
d. Welkenormwordtindepraktijkgehanteerdvoordecashratio?
Gegevenisdevolgendeverkorteliquiditeitsbalansper31decembervaneengroothandelinmode.
€ 54.230en € 10.648liquidemiddelen.
a. Berekenvoordezegroothandelper31decemberdecurrentratio.Rondjeantwoordafopéén decimaal.
b. Berekendequickratio.Rondjeantwoordafopééndecimaal.
c. Berekendecashratio.Rondjeantwoordafopééndecimaal.
d. Berekenhetnettowerkkapitaalper31december.
e. Beoordeeldeliquiditeitspositievandezegroothandelinmodeper31december.
Gegevenisdeverkorteliquiditeitsbalansper31decembervaneenschoonmaakbedrijf.
a. Berekenvoorditschoonmaakbedrijfper31decemberdecurrentratio.Rondjeantwoordafoptwee decimalen.
b. Berekendequickratio.Rondjeantwoordafoptweedecimalen.
c. Berekendecashratio.Rondjeantwoordafoptweedecimalen.
d. Berekenhetnettowerkkapitaalper31december.
e. Beoordeeldeliquiditeitspositieper31december.
Eengroothandelbeschiktper1januarioverdevolgendegegevens:
• Crediteuren: € 10.950
• Overigevorderingen: € 10.780
• Eigenvermogen: € 79.890
• Hypothecairelening: € 50.000
• Inventaris: € 22.480
• Bank(debetsaldo): € 25.000
• Kas: € 1.600
• Vervoersmiddelen: € 21.480
• Voorraad: € 34.500
• Bedrijfspand: € 75.000.
a. Stelaandehandvandezegegevensdeverkorteliquiditeitsbalansper1januarisamen.
b. Berekenvoordezegroothandelper1januaridecurrentratio.Ronddeuitkomstafopééndecimaal.
c. Berekendequickratio.Ronddeuitkomstafopééndecimaal.
d. Berekendecashratio.Ronddeuitkomstafoptweedecimalen.
e. Berekenhetnettowerkkapitaalper31december.
f. Beoordeeldeliquiditeitspositieper31december.
Devolgendebalanskomtuitdejaarrekeningvaneengroothandel.
a. Stelaandehandvandeverstrektegegevensvandezegroothandeldeverkorteliquiditeitsbalans per1januarienper31decembersamen.
b. Berekenvoordezegroothandeldeliquiditeitsratio’sper1januarienper31december.Rondde currentratioendequickratioafopééndecimaal,ronddecashratioafoptweedecimalen.
c. Berekenhetnettowerkkapitaalvandegroothandelper1januarienper31december.
Mohamedexploiteerteengroothandelinlederwaren.AanzijnboekhoudingontleentMohamedde volgendebalansper31december.
a. Stelmetbehulpvandevoorgaandegegevensdeverkorteliquiditeitsbalansper31decembersamen voorMohamed.
b. BerekenhetnettowerkkapitaalvanMohamedenbeoordeelaandehanddaarvandefinanciering.
c. Berekendecurrentratioper31december(afgerondopééndecimaal).
DevadervanMohamedwilhemeenonderhandseleningverstrekkenvan € 30.000.Deonderhandse leningisvreemdvermogenlang.Mohamedwildezegebruikenomeendeelvanzijnvoorraadte financieren,zodathijminderafhankelijkisvanzijnleveranciers.
d. Watishetgevolgvanhetafsluitenvandeonderhandseleningvoordeliquiditeitspositieper31 december?Motiveerjeantwoordmeteenberekening.
Deeigenaarvaneengroothandelinijzerwarenhaaltuitzijnadministratiedevolgendegegevensper 31december:bedrijfspand € 225.000,inventaris € 65.750,auto € 12.500,voorraad € 58.900,debiteuren € 3.000,kasgeld € 1.850,hypothecairelening € 180.000,debetsaldozakelijkebetaalrekening € 18.600, crediteuren € 39.750,overigekortlopendeschulden € 1.650.Heteigenvermogenis € 127.000.
a. Steldeverkorteliquiditeitsbalansper31decembersamen.
b. Berekenhetnettowerkkapitaalendeliquiditeitsratio’sper31december.
Nettowerkkapitaal
Currentratio(afgerondopééndecimaal)
Quickratio(afgerondoptweedecimalen)
Cashratio(afgerondoptweedecimalen)
HansexploiteertinDenHaageengroothandelinbouwmaterialen.Uitzijnadministratiehaalthijde volgendegegevensper1januari.
• Bedrijfspand: € 322.000
• Inventaris: € 128.000
• Transportmiddelen: € 38.000
• Voorraad: € 162.000
• Debiteuren: € 144.000
• Kasgeld: € 1.250
• Hypothecairelening: € 335.000
• Bank(debetsaldo): € 20.000
• Crediteuren: € 134.000
• Banklening: € 125.000
• Overigekortlopendeschulden: € 8.000
• Eigenvermogen: € 173.250.
a. Steldeverkorteliquiditeitsbalansper1januarisamen.
b. Berekenhetnettowerkkapitaalendeliquiditeitsratio’sper31december.
Nettowerkkapitaal
Currentratio(afgerondopééndecimaal)
Quickratio(afgerondopééndecimaal)
Cashratio(afgerondoptweedecimalen)
Alsjegeldbijdebankwiltlenen,bijvoorbeeldomeenbedrijftebeginnenofuittebreiden,ishet belangrijkdatjeondernemingsolvabelis.Eenondernemingis solvabel alserbijliquidatie(opheffing) vandeondernemingnaverkoopvandebezittingengeenschuldenmeeroverzijn.Liquidatieofopheffing betekentdathetbedrijfophoudttebestaan.Datgebeurtmeestalnietvrijwillig.Hetvindtbijvoorbeeld plaatsalshetbedrijfnietlangerwinstgevendisofdeschuldennietkanvoldoen.Alsdeonderneming stopt,verkoopjealsondernemerjebezittingenzogoedmogelijk.Metdeopbrengstvoldoejezoveel mogelijkjeschulden.Hoebeterditmogelijkis,hoemeersolvabeljebent.
De solvabiliteit vandeonderneminggeeftaaninhoeverredeonderneminginstaatishaarschulden tebetalen,zowelkortlopendealslanglopende.Hoebeterdesolvabiliteitis,hoemakkelijkerjekunt lenen.Bijdesolvabiliteitgaathetomdefinanciëlegezondheidvaneenondernemingoplangetermijn.
Erzijndriemanierenomdesolvabiliteitvaneenondernemingteberekenen.Deuitkomstenvandie berekeningenverschillen.Maarhetkomtallemaalneeropdeverhoudingtussenheteigenvermogen enhetvreemdvermogen.
Dedriekengetallenwaarmeejedesolvabiliteitkuntuitdrukkenzijn:
• solvabiliteitspercentage
• solvabiliteitsgraad
• debtratio.
Solvabiliteitspercentage
Het solvabiliteitspercentage geeftdeverhoudingaantussenhettotaalbedragvandebezittingenen hettotaalbedragvandeschulden.Omhetsolvabiliteitspercentageteberekenenzijndevolgendetwee formulesingebruik.
Formule1
Solvabiliteitspercentage = bezittingen schulden × 100%
Formule2
Solvabiliteitspercentage =
eigen vermogen (EV) vreemd vermogen (VV) × 100%
Rekenvoorbeeld
Guusheeftper1januaridevolgendeverkorteliquiditeitsbalansopgesteld.
Gevraagd
BerekenvoorGuushetsolvabiliteitspercentage.Rondafopééndecimaal.
Uitwerking
Debezittingenzijndevasteenvlottendeactivasamen: € 230.000.
Deschuldenbestaanuithetvreemdvermogenlangplushetvreemdvermogenkort.BijGuusisdit € 130.000+ € 50.000= € 180.000.
VoorGuuskunjehetsolvabiliteitspercentageoptweemanierenberekenen.
1. Solvabiliteitspercentage = bezittingen schulden × 100% = € 230.000€ 180.000 × 100% = 127,8%
2. Solvabiliteitspercentage = EVVV × 100% = € 50.000 € 180.000 × 100% = 27,8%
Deuitkomstvandeeersteformuleisaltijd100%meerdandeuitkomstvandetweedeformule.Dit komtdoordatdebezittingengelijkzijnaanheteigenvermogenplusdeschulden.Bijdetweedeformule deeljealleenheteigenvermogendoordeschulden.
Alsdeuitkomstvandeeersteformulebovende150%zit,zijnjebezittingenmeerdananderhalfkeer meerwaarddanjeschulden.Deuitkomstvandetweedeformulekomtdanuitbovende50%.Dit betekentdatjeeigenvermogenminstensdehelftisvanjeschulden.Hetiseenbeetjeafhankelijkvan jebranche,maarmetdezecijferszithetmetdesolvabiliteitwelgoed.Jehebtdangoedekansomeen langlopendkredietteverkrijgen.Eenstijgingvanhetpercentagebetekenteenverbeteringvande solvabiliteit.Zekervaneenstartendeondernemerzaldebankeenhogesolvabiliteiteisen.Ditbetekent dusdathetzondereigengeldbijnanietmogelijkisomeenkrediettekrijgen.
Alsjemetformule1tussende130%en170%uitkomt,isdesolvabiliteitgoed.Bijformule2zitjedan tussende30%en70%.
Liquidatiebalans
Opdebalansstaanactiva.Diezijnmethetvermogengefinancierd:meteigenvermogenenmetvreemd vermogen.Bijliquidatievanjeondernemingkunjeeen liquidatiebalans opstellenomtezienofjemet deverkoopvandeactivadeschuldenkuntvoldoen.
Eenliquidatiebalansisietsandersdaneenliquiditeitsbalans!Opeenliquidatiebalanszetjenietde boekwaardevandeactiva,maardeopbrengstwaardebijverkoopinhetgevalvanopheffing.Alseen bedrijfopgehevenwordt,leverendeactivabijverkoopinhetalgemeenminderopdandeboekwaarde. Hiervoorzijnverschillenderedenen:
• Hetzijngeennieuweproductiemiddelen.
• Deactivahebbeneenwaardevoorhetbedrijfdiezevoorbuitenstaandersniethebben.
• Vaakiserbijeenopheffingteweinigtijdomdeactivavooreengunstigbedragteverkopen.
Solvabiliteitsgraad
Jekuntdesolvabiliteitookberekenenmetde solvabiliteitsgraad.Desolvabiliteitsgraadgeeftaanwelk percentagevanhettotaalvermogenuiteigenvermogenbestaat.Metanderewoorden:welkpercentage vandebezittingenis‘echt’eigendomvandeeigenaarenwelkpercentagevandebezittingenisbetaald metgeldvananderen?Vooralbankenenbeleggerskijkenvaaknaardesolvabiliteitsgraad.De solvabiliteitsgraadberekenjemetdevolgendeformule.
Formule
Solvabiliteitsgraad = eigen vermogen (EV)totaalvermogen (TV) × 100%
Rekenvoorbeeld
Gevraagd
Berekenaandehandvandeverkorteliquiditeitsbalansuithetvorigerekenvoorbeeldde solvabiliteitsgraadvoorGuus.
Uitwerking
Heteigenvermogenleesjeafuitdeliquiditeitsbalans: € 50.000.
Hettotaalvermogenishetbalanstotaal,(eigenvermogenplusvreemdvermogen): € 230.000.
Alsjedeformuleinvultenafrondtopééndecimaal,levertdatop:
Solvabiliteitsgraad = EVTV × 100% = € 50.000 € 230.000 × 100% = 21,7%
Eensolvabiliteitsgraadvan25%ofhogerwordtdoorgaansalsgezondbeschouwd.Dithoudtindat minimaaleenvierdevanhettotaalvermogenmoetbestaanuiteigenvermogen.
Afhankelijkvandebrancheeisenbankeneenminimalesolvabiliteitsgraadvantussende20%en50%.
Debtratio
Dederdemanieromdesolvabiliteitvaneenbedrijftebeoordelenisdoortekijkennaardeverhouding tussenhetvreemdvermogenenhettotaalvermogen.Ditverhoudingsgetalheetde debtratio of schuldratio.Dedebtratiolaatzienwelkdeelvanhettotaalvermogengefinancierdwordtmetvreemd vermogen.
Bijeensolvabiliteitsgraadvan25%bestaatéénvierdedeelvanhettotaalvermogenuiteigenvermogen, derestisdusvreemdvermogen.Indatgevalisdedebtratio0,75.Dedebtratioiseenverhoudingsgetal, geenpercentage.Hoelagerdedebtratiois,hoeeerderdebankbereidisomnieuwkredietteverlenen. Omdedebtratioteberekenengebruikjedevolgendeformule.
Formule
Debt ratio = vreemd vermogen (VV) totaalvermogen (TV)
Rekenvoorbeeld
Guusheeftper1januaridevolgendeverkorteliquiditeitsbalansopgesteld.
Gevraagd
BerekenvoorGuusdedebtratio.Rondafopdrie decimalen.
Uitwerking
Hetvreemdvermogenishetvreemdvermogen langplushetvreemdvermogenkort: € 130.000+ € 50.000= € 180.000.
Hettotaalvermogenis € 230.000.
Alsjedeformuleinvult,levertdatop:
Debt ratio = VVTV = € 180.000 € 230.000 = 0,783
Eendebtratiovan0,783betekentdat78,3%vanhetvermogenvandeondernemingbestaatuitvreemd vermogen.
Bijdesolvabiliteitsgraadenhetsolvabiliteitspercentageisderegel:hoehoger,hoebeter.Bijdedebt ratioishetandersom:hoelager,hoebeter.Sommigeondernemingenhebbeneenheellage solvabiliteitsgraad,bijvoorbeeld10%.Datkomtovereenmeteendebtratiovan0,9.Ditbetekentdat 90%vanhettotaalvermogengeleendis.Hetlijktnietlogischomaanzo’nbedrijfnogeenleningte verstrekken,maartochgebeurtdatwel.Bankenkijkennamelijkooknaardeverwachteomzet,de liquiditeit,derentabiliteitenbijvoorbeeldhoesterkdemerknaamis.
Welkedebtratiovooreenbankofanderevermogensverschaffersacceptabelis,hangtdaaromniet alleenafvandeuitkomstvaneenrekensom,maarookvanhettotaalbeelddatdebankheeftvande ondernemerenzijnonderneming.
Erzijnverschillendeomstandighedendiedeverhoudingtussenheteigenvermogenendeschulden vaneenondernemingkunnenbeïnvloeden.Bijvoorbeeld:
• teveelprivéonttrekkingen
• tegenvallendeomzetten
• toenamevandevermogensbehoefte
• verhogingvandeomzetsnelheid
• vreemdvermogenopnemenofaflossen
• eigenvermogenaantrekken.
Opdracht21 Solvabiliteit
a. Watverstajeondersolvabiliteit?
b. Voorwelkepraktijksituatieiseensolvabiliteitskengetalvaneenondernemingberekenenvanbelang?
c. Wanneeriseenonderneminginhetalgemeenvoldoendesolvabel?
d. Welketweegroothedenbepalendesolvabiliteitspositievaneenonderneming?
e. Schrijfdrieomstandighedenopdiedeverhoudingtussenheteigenvermogenendeschuldenvan eenondernemingkunnenbeïnvloeden.
f. Waarommoetjestrevennaarzohoogmogelijkekengetallenbijdebeoordelingvanjesolvabiliteit?
Opdracht22 Solvabiliteitspercentage
a. Metwelketweeformuleskunjeaandehandvandebalanshetsolvabiliteitspercentageberekenen?
b. Welksolvabiliteitspercentageisvoorverschaffersvanvreemdvermogenmeestalacceptabel?
Opdracht23 Solvabiliteitsgraad
a. Watverstajeonderdesolvabiliteitsgraadvaneenonderneming?
b. Hoeberekenjedesolvabiliteitsgraadvaneenonderneming?
c. Vanafwelkesolvabiliteitsgraadiseenondernemingfinancieelgezond?
Opdracht24 Debtratio
a. Watverstajeonderdedebtratio?
b. Hoeberekenjededebtratiovaneenonderneming?
c. Watbetekenthetvoordesolvabiliteitsgraadalsdedebtratio0,65is?
Opdracht25 Solvabiliteitspercentageberekenen
Solvabiliteit
• Eenevenementenbureauheefteeneigenvermogenvan€155.500,detotaleschuldenzijn€205.750.
• Eenwebshopheefteeneigenvermogenvan € 28.415,detotaleschuldenzijn € 42.750.
a. Berekenhetsolvabiliteitspercentagevanhetevenementenbureauendewebshop.Doeditoptwee manieren(afgerondopééndecimaal).
b. Trekdeconclusiedoorhetjuistewoordtekiezen.
Hetevenementenbureau / Dewebshop heeftdebestesolvabiliteitspositie.
Opdracht26
Solvabiliteitsgraadberekenen
Groothandelenfulfilmenthouse
• Hettotaalvermogenvaneengroothandelisop1juli € 344.250,hetvreemdvermogen € 214.750.
• Hettotaalvermogenvaneenfulfilmenthouseisop1juli € 202.500,hetvreemdvermogen € 169.854.
a. Berekendesolvabiliteitsgraadvandegroothandelenhetfulfilmenthouse(afgerondopééndecimaal).
b. Trekdeconclusiedoorhetjuistewoordtekiezen.
Degroothandel / Hetfulfilmenthouse heeftdebesteliquiditeitspositie.
Opdracht27 Debtratioberekenen
Webshopencateraar
• Eenwebshopheeftper31december € 45.256eigenvermogen.Debezittingenzijn € 175.560.
• Eencateraarheeftper31december € 35.685eigenvermogen.Debezittingenzijn € 202.740.
a. Berekendedebtratiovandewebshop(afgerondopééndecimaal)envandecateraar(afgerondop tweedecimalen).
b. Trekdeconclusiedoorhetjuistewoordtekiezen.
Dewebshop / Decateraar heeftdebestesolvabiliteitspositie.
a. Berekenhetsolvabiliteitspercentagevandezegroothandel(afgerondopééndecimaal).
b. Berekendesolvabiliteitsgraadvandezegroothandel(afgerondopééndecimaal).
c. Berekendedebtratiovandezegroothandel(afgerondopééndecimaal).
Hiernastaandegegevensvandecreditzijdevandebalansvaneengroothandelper31december.
a. Berekenvoordezegroothandelhetsolvabiliteitspercentageendesolvabiliteitsgraad(afgerondop helepercentages)endedebtratio(afgerondoptweedecimalen).Berekenhetper31decembervan ditjaarenper31decembervanvorigjaar.
b. Vergelijkdesolvabiliteitper31decembervanditjaarmetdievan31decembervanvorigjaaren beoordeeldehoogteervan.
Leaiseigenaarvaneenwebshop.Decreditzijdevanhaarbalansper31decemberzieteralsvolgtuit:
a. BerekenvoorLea’swebshopdesolvabiliteitskengetallenper31decemberditjaarenper31december vorigjaar.
b. Beoordeelvoordezewebshopdesolvabiliteitper31decembervanditjaartenopzichtevandieper 31decembervanvorigjaar.
InDeventerstaateengoedlopendtransportbedrijfterovernameaangeboden. Mirjamheefthierwelorennaar.Uitdeinvesteringsbegrotingvandittransportbedrijfblijktdatereen vermogensbehoefteisvan € 185.000.Mirjambrengteeneigenvermogenvan € 20.000in.Debankis bereiddevermogensbehoeftetefinancierenbijeensolvabiliteitsgraadvan25%.
a. BerekenhetbedragdatMirjamaanhaareigenvermogenmoettoevoegenzodataande financieringseisvandebankvoldaanwordt.
NahetbehalenvanhaardiplomaJuniormanagergroothandelwilMargoteengroothandelovernemen. Uitdeinvesteringsbegrotingvandezezaakblijktdatereenvermogensbehoefteisvan€285.000.Dankzij eenerfeniskanMargoteeneigenvermogenvan € 85.000inbrengen.Debankisbereidde vermogensbehoeftetefinancierenbijeensolvabiliteitsgraadvan20%.
b. MoetMargotextraeigenvermogentoevoegenzodataandefinancieringseisvandebankvoldaan wordt?Lichtjeantwoordtoemeteenberekening.
a. Waaruitblijkt,zonderberekeningentemaken,datdewebdesignerinsolvabelis?
b. Isdesolvabiliteitvandezewebdesigneraanheteindevanditjaarverbeterdofverslechterdten opzichtevanbeginditjaar?Motiveerjeantwoorddoormiddelvaneenberekeningvande solvabiliteitspercentages(afgerondopééndecimaal).
7.5Rentabiliteit
Geldkunjeineenbedrijfinvesteren,waarmeehetwinstkanopleveren.Jekuntgeldookopdebank zetten,waarmeehetrenteoplevert.Vanalleswaarjegeldinsteektkunjedeprocentueleopbrengst berekenen.Jenoemtdatde rentabiliteit,het rendement ofde winstgevendheid
Geldopdebankleverteenkleinpercentagerenteopzonderdatjerisicoloopt.Vaakishetaantrekkelijker omgeldtegebruikenvoorjebedrijf.Derentabiliteitdaarvanisvaakeenstukhoger.Welloopjehet risicodathetrendementeenjaartjewatminderisofdatjezelfsverlieslijdt.
Hetuiteindelijkedoelvaneenondernemerisverdienenaanzijninvestering.Doorderentabiliteitte berekenenweetjewelkpercentagejeverdientmethetgeïnvesteerdevermogen.Datmoetmeerzijn danwatjeopdebankaanrentezoukrijgen.Derentabiliteitscijfersgebruikjeookomgoedtekunnen afwegenwaarjejegeldvoorinzetomhettelatenrenderen.
Erzijndrievormenvanrentabiliteit:
• rentabiliteitvanhetvreemdvermogen(RVV)
• rentabiliteitvanheteigenvermogen(REV)
• rentabiliteitvanhettotaalvermogen(RTV.
Rentabiliteitvanhetvreemdvermogen(RVV)
Hetpercentagedatverschaffersvanvreemdvermogen,zoalsbanken,verdienenmethungeïnvesteerde vermogenisde rentabiliteitvanhetvreemdvermogen(RVV).Ditgeeftdeverhoudingaantussende opbrengstvanhetvreemdvermogenenhetgemiddeldgeïnvesteerdvreemdvermogen.Deopbrengst vanhetvreemdvermogenbestaatuitdeafgesprokeninterestdieeenvreemdvermogenverschaffer ontvangtvoordeinvesteringvanzijnvermogen.Vanuitdeondernemergezienisrentabiliteitindit gevaleenverkeerdeterm.Jeberekentnamelijknietwathetdeondernemeropbrengt,maarwathet hemkost.Eenbeteretermzouzijn:interestvreemdvermogen.
Derentabiliteitvanhetvreemdvermogen(RVV)berekenjemetdevolgendeformule.
Hetgemiddeldgeïnvesteerdvreemdvermogen(GVV)ishetgemiddeldevanhetvreemdvermogenaan hetbeginvanhetjaarenhetvreemdvermogenaanheteindevanhetjaar.Jeberekentditmetde volgendeformule.
GVV = vreemd vermogen begin jaar + vreemd vermogen einde jaar
Rekenvoorbeeld
VoorhetberekenenvanderentabiliteitgebruikenwealsvoorbeelddevolgendegegevensvanServijn, eigenaarvaneenwebwinkelinboeken.
Vanhetbedragaanafschrijvingen+betaaldeinterestboekteServijn€22.400alsafschrijvingen.Derest gafhijuitaaninterest.Per1januaribestaathetvermogenvanServijnuiteeneigenvermogenvan € 235.000eneenvreemdvermogenvan € 313.000.Per31decemberzijndezebedragenrespectievelijk € 245.000en € 327.000.
Gevraagd
BerekenvoorServijnderentabiliteitvanhetvreemdvermogen(RVV).Rondafopééndecimaal.
Uitwerking
OmdeRVVtekunnenberekenen,moetjewetenwelkbedragaaninterestisbetaaldenwathetgemiddeld geïnvesteerdvreemdvermogenis.
Deafschrijvingen+betaaldeinterestsamenis € 33.600.Deafschrijvingenzijngegeven: € 22.400.De betaaldeinterestisdus € 33.600 –€ 22.400= € 11.200.
Hiernaberekenjehetgemiddeldgeïnvesteerdvreemdvermogeninhetafgelopenjaar.
GVV = VV begin jaar + VV einde jaar 2 = € 313.000 + € 327.000 2 = € 320.000
Nukunjederentabiliteitvanhetvreemdvermogenberekenen.
RVV = betaalde interest GVV × 100% = € 11.200 € 320.000 × 100% = 3,5%
HetvreemdvermogenkostServijndus3,5%.DitisderentedieServijnkwijtisaandeverschaffersvan hetvreemdvermogen.
Rentabiliteitvanheteigenvermogen(REV)
Uithetexploitatieoverzichtvaneenondernemingblijktwathetbedrijfsresultaatis.Eenpositief bedrijfsresultaatisnettowinst,eennegatiefbedrijfsresultaatisnettoverlies.Bijeeneenmanszaakwordt eendeelhiervangezienalsgewaardeerdloonvandeondernemer.Bijeenbvniet,omdatdeondernemer opdeloonlijststaatendeloonkostenalverrekendzijn.
Hetbedrijfsresultaatvaneenondernemingminushetgewaardeerdloonnoemjeookwelhetrendement eigenvermogen ofde opbrengstvanheteigenvermogen.
Alsjeditrendementuitdruktinprocentenvanhetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen(GEV), spreekjevande rentabiliteitvanheteigenvermogen(REV).Derentabiliteitvanheteigenvermogen berekenjemetdevolgendeformule.
Formule
REV = rendement (opbrengst) eigen vermogen gemiddeld geïnvesteerd eigen vermogen (GEV) × 100%
Hetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen(GEV)ishetgemiddeldevanheteigenvermogenaanhet beginvanhetjaarenheteigenvermogenaanheteindevanhetjaar.Jeberekentditmetdevolgende formule.
Formule
GEV = eigen vermogen begin jaar + eigen vermogen einde jaar 2
Rekenvoorbeeld
BekijkdegegevensvanServijn,eigenaarvande webwinkelinboeken,nogeenkeer(ziehetvorige rekenvoorbeeld).
Gevraagd
BerekenvoorServijnderentabiliteitvanheteigen vermogen(REV).Rondafopééndecimaal.
Uitwerking
VoorhetberekenenvandeREVmoetjewetenwatde opbrengstvanheteigenvermogenis.
Opbrengsteigenvermogen=bedrijfsresultaat – gewaardeerdloon.
VoorServijnisdat: € 145.600 –€ 78.400= € 67.200.
Hiernaberekenjehetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogeninhetafgelopenjaar.
GEV = EV begin jaar + EV einde jaar 2 = € 235.000 + € 245.000 2 = € 240.000
Metdezegegevenskunjederentabiliteitvanheteigenvermogen(REV)berekenen.
REV = opbrengst EV GEV × 100% = € 67.200
€ 240.000 × 100% = 28%
Heteigenvermogenlevertdeondernemerdus28%op.Datisheelwatmeerdanwathijgekregenhad alshijditgeldopdebankhadgezet.
Rentabiliteitvanhettotaalvermogen(RTV)
Deopbrengstvanheteigenvermogen,hetbedrijfsresultaat,minushetgewaardeerdloonisdebeloning vooreenondernemerdiegeldinzijnondernemingsteekt.Debeloningvoorvreemdvermogenverschaffers diegeldinandermansbedrijfinvesterenisdeinterestdiezijontvangen.De rentabiliteitvanhet totaalvermogen(RTV) isdewinstgevendheidvanhetgemiddeldtotaalvermogen.Hetbestaatuitde beloningvoorallevermogensverschafferssamen(eigenvermogen-envreemdvermogenverschaffers).
Hetgeeftdeverhoudingaantussendeopbrengstvanhettotaalvermogenenhetgemiddeld geïnvesteerdetotaalvermogen.De opbrengstvanhettotaalvermogen bestaatuitdeopbrengstvan heteigenvermogenendebetaaldeinterestsamen.
Derentabiliteitvanhettotaalvermogenberekenjemetdevolgendeformule.
Formule
RTV = opbrengst eigen vermogen + betaalde interest gemiddeld geïnvesteerd totaalvermogen (GTV) × 100%
Deopbrengstvanheteigenvermogen=hetbedrijfsresultaat – hetgewaardeerdloon.
Hetgemiddeldgeïnvesteerdtotaalvermogen(GTV)berekenjemetdevolgendeformule.
Formule
GTV = totaal vermogen begin jaar + totaal vermogen einde jaar 2
Rekenvoorbeeld
BekijknogeenkeerdegegevensvanServijn.
Gevraagd
BerekenvoorServijnderentabiliteitvanhettotaalvermogen(RTV).Rondafopééndecimaal.
Uitwerking
VoorhetberekenenvandeRTVmoetjewetenwatdeopbrengstvanheteigenvermogenisenhoeveel interestisbetaald.
Opbrengsteigenvermogen:bedrijfsresultaat – gewaardeerdloon= € 145.600 –€ 78.400= € 67.200.
Deopbrengstvanhetvreemdvermogenisdebetaaldeinterest.Eerderisditalberekendop € 33.600 –€ 22.400= € 11.200.
Hettotaalvermogen(TV)isheteigenenhetvreemdvermogensamen.
Heteigenvermogenisop1januari € 235.000,hetvreemdvermogen € 313.000.Samenisdat € 548.000. HetEVisop31december € 245.000,hetVV € 327.000.Samenisdat € 572.000.Hiermeeberekenjehet gemiddeldgeïnvesteerdtotaalvermogen(GTV).
GTV = TV begin jaar + TV einde jaar 2 = € 548.000 + € 572.000 2 = € 560.000
Metdezegegevenskunjederentabiliteitvanhettotaalvermogen(RTV)berekenen.
RTV = opbrengst EV + betaalde interest GTV × 100% = € 67.200 + € 11.200 € 560.000 × 100% = 14%
Doordeinvesteringenvandeeigenaarenvandevreemdvermogenverschaffersleverthettotaalvermogen duseenrendementvan14%op.
a. Watverstajeonderderentabiliteit?
b. Watmeetjemetderentabiliteitskengetallen?
c. Hoenoemjedeopbrengstvanheteigenvermogenineuro’sineeneenmanszaakookwel?
d. Watisvoorvreemdvermogenverschaffersdeopbrengstvanhetbeschikbaarstellenvanvreemd vermogenineuro’s?
e. Waaruitbestaatdeopbrengstvanhettotaalvermogenineuro’sineeneenmanszaak?
a. WatisdeRVV(rentabiliteitvanhetgemiddeldgeïnvesteerdvreemdvermogen)?
b. HoeberekenjedeRVV?
c. WatisdeREV(rentabiliteitvanhetgemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen)?
d. HoeberekenjedeREV?
e. WatisdeRTV(rentabiliteitvanhetgemiddeldgeïnvesteerdetotaalvermogen)?
f. HoeberekenjedeRTV?
BekijkdeverkorteliquiditeitsbalansvanwebshopinbloemenDeRodeRoosper31december.
Verderegegevens:
• Derentekostenvanhetvreemdvermogenbedroegenhetafgelopenjaar € 1.515.
• Op1januaribedroeghetgeïnvesteerdevreemdvermogen € 60.075.
BerekendeRVVvanhetafgelopenjaar(afgerondopééndecimaal).
Bekijkdeverkorteliquiditeitsbalansper31decembervaneengroothandelinkantoormaterialen.
Verderegegevens:
• Volgensdebedrijfseconomischeresultatenrekeningbedroegdeopbrengst(hetrendement)eigen vermogeninhetafgelopenjaar € 3.960.
• Per1januaribedroeghetgeïnvesteerdeeigenvermogen € 100.400.
BerekendeREVvanhetafgelopenjaar(afgerondopééndecimaal).
Hetgemiddeldgeïnvesteerdetotaalvermogenineenafhaalgroothandelishetafgelopenjaar€825.000.
Hetrendementeigenvermogenbedraagt € 31.800.Aanrentekostenis € 9.540betaald.
BerekenvoordezeafhaalgroothandeldeRTVvanhetafgelopenjaar(afgerondopééndecimaal).
Opdracht38 Rentabiliteitskengetallenberekenen(1)
Gegevensvaneenoverhemdenwebshop:
• gemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen: € 12.500
• gemiddeldgeïnvesteerdvreemdvermogen: € 28.210
• opbrengsteigenvermogen: € 975
• rentekostenvreemdvermogen: € 710.
a. Berekenvoordezeoverhemdenwebshopderentabiliteitper31december(afgerondopééndecimaal).
Eeneigenaarvaneengroothandelverstrektdevolgendeexploitatiegegevens:
• bedrijfsresultaat: € 46.400
• gewaardeerdloon: € 37.500
• gemiddeldgeïnvesteerdeigenvermogen: € 65.420
• gemiddeldgeïnvesteerdvreemdvermogen: € 54.200
• rentekostenvreemdvermogen: € 1.897.
b. Berekenvoordezegroothandelderentabiliteitper31december(afgerondopééndecimaal).
Deeigenaarvaneengroothandelheeftuitzijnadministratieovereenjaardevolgendegegevensgehaald:
• nettowinst: € 145.922
• gewaardeerdloon: € 105.000
• eigenvermogenper1januari: € 315.000
• eigenvermogenper31december: € 362.600
• vreemdvermogenop1januari: € 420.000
• vreemdvermogenper31december: € 512.400
• betaaldeinterest: € 16.317.
a. Berekenvoordezegroothandelderentabiliteitper31december(afgerondopééndecimaal).
Bobbeschiktviazijnjaarverslagoverdevolgendegegevensvanhetafgelopenjaar:
• bedrijfsresultaat: € 128.600
• gewaardeerdloon: € 63.000
• eigenvermogen:
– per1januari: € 447.000
– per31december: € 513.000
• vreemdvermogen:
– op1januari: € 625.000
– op31december: € 727.000
• betaaldeinterest: € 25.688.
b. Berekenderentabiliteitper31-12(afgerondopééndecimaal).
Gegevenisdeverkorteliquiditeitsbalansper01-01enper31-12vaneentransportbedrijf.
Verderegegevens:
• rendementeigenvermogen: € 15.640
• rentekostenvanhetvreemdvermogen: € 15.750.
c. Berekenderentabiliteitendekengetallenper31-12(afgerondopééndecimaal).
Metfinanciëlekengetallenkunjesnelzienhoeeenbedrijferfinancieelvoorstaat.Dezekengetallen kunjeonderscheideninliquiditeitskengetallen,solvabiliteitskengetallenenrentabiliteitskengetallen.
Deliquiditeitlaatzienofeenondernemingopkortetermijnaanhaarbetalingsverplichtingenkan voldoen.Voorhetbepalenvandeliquiditeitgebruikjedegegevensvaneen(verkorte)liquiditeitsbalans.
Deliquiditeitblijktonderandereuithethetnettowerkkapitaal.Ditispositiefalsdevlottendeactiva groterzijndandekortlopendeschulden.Alsdatzois,isookhetvermogenmeteenlangeomlooptijd (EV+VVL)groterdandevasteactiva.Indatgevalvoldoejeaandegoudenbalansregel.
Deliquiditeitkunjeookbeoordelenmetdeliquiditeitskengetallencurrentratio,quickratioencash ratio.Dezelatenzieninhoeverrejeinstaatbentomoptijdaanjefinanciëleverplichtingenopkorte termijntevoldoen.
Metdesolvabiliteitskengetallensteljevastofeenbedrijfopdelangetermijnaanzijn betalingsverplichtingenkanvoldoen.Eenbedrijfdatsolvabeliskanbijliquidatie(opheffing)alle schuldenbetalen.Bijsolvabiliteitkijkjenaardeverhoudingtusseneigenvermogenenvreemdvermogen. Daarbijkunjealskengetallengebruiken:hetsolvabiliteitspercentage,desolvabiliteitsgraadendedebt ratio.
Wiegeldineenbedrijfsteektwilwetenhoeveeldatoplevert.Ditkunjebepalendoorderentabiliteit vanhetvermogenteberekenen.Datgeldtzowelvoordeeigenaardiezijneigenvermogenheeft geïnvesteerdalsvoordeverschaffersvanvreemdvermogen.
Gegevenisdeverkorteliquiditeitsbalansper1januarienper31decembervaneengroothandel.
Verderegegevens:
• rendementeigenvermogen: € 12.560
• rentekostenvreemdvermogen: € 6.700.
a. Berekenhetsolvabiliteitspercentageoptweemanierenper1januarienper31december(afgerond opééndecimaal).
b. Berekendesolvabiliteitsgraadper1januarienper31december(afgerondopééndecimaal).
c. Berekendedebtratioper1januarienper31december(afgerondoptweedecimalen).
d. Beoordeelhoedesolvabiliteitzichontwikkeldheefttussen1januarien31december.
e. Berekenhetnettowerkkapitaalper1januarienper31december.
f. Berekendecurrentratioper1januarienper31december(afgerondopééndecimaal).
g. Beoordeelhoedeliquiditeitzichontwikkeldheefttussen1januarien31december.
h. BerekendeRVV(afgerondoptweedecimalen).
i. BerekendeREV(afgerondoptweedecimalen).
j. BerekendeRTV(afgerondoptweedecimalen).
Martinexploiteerteengroothandel.Debalansper31decemberzieteralsvolgtuit.
a. Berekenhetsolvabiliteitspercentageper31december(afgerondopééndecimaal).
b. Berekendesolvabiliteitsgraadper31december(afgerondopééndecimaal).
c. Berekendedebtratioper31december(afgerondopééndecimaal).
d. Berekenhetnettowerkkapitaalper31december.
e. Berekendecurrentratioper31december(afgerondopééndecimaal).
f. Berekendequickratioper31december(afgerondopééndecimaal).
g. Berekendecashratioper31december(afgerondoptweedecimalen).
h. BerekendeRTV(afgerondoptweedecimalen).
i. BerekendeREV(afgerondoptweedecimalen).
7.7Begrippen
Balans
Overzichtvanbezittingenenvermogen.
Brutowerkkapitaal
Vlottendeactiva,inclusiefdeliquidemiddelen.
Cashratio
Kengetaldatdeverhoudingaangeefttussendeliquidemiddelenenhetkortvreemdvermogen.
Currentratio
Kengetaldatdeverhoudingaangeefttussendevlottendeactiva(inclusiefdegoederenvoorraad)en hetkortvreemdvermogen.
Debtratio
Kengetaldatdeverhoudingaangeefttussenhetvreemdvermogenenhettotaalvermogen.
Goudenbalansregel
Gelddatjevoorlangeretijdnodighebtmoetookvoorlangeretijdbeschikbaarzijn.Ookwel:hoofdregel vanfinanciering.
Hoofdregelvanfinanciering
Gelddatjevoorlangeretijdnodighebtmoetookvoorlangeretijdbeschikbaarzijn.Ookwel:gouden balansregel.
Liquidatiebalans
Balanswaaropnietdeboekwaardevandeactivastaat,maardeopbrengstwaardebijverkoopingeval vanopheffing.
Liquide
Jebentliquidealsjeoptijdaanjeopeisbareverplichtingenkuntvoldoen.
Liquiditeit
Dematewaarineenonderneminginstaatisomoptijdaanhaarfinanciëleverplichtingenopkorte termijntevoldoen.
Liquiditeitsbalans
Balansdieaandedebetzijdeisingerichtnaarinvesteringsduurenaandecreditzijdenaar beschikbaarheidsduur.
Nettowerkkapitaal
Brutowerkkapitaalminusvreemdvermogenkort.Of:eigenvermogenplusvreemdvermogenlang minusvasteactiva.
Omlooptijd
Periodedatjejegeldhebtgeïnvesteerdineenbezitting.
Opbrengstvanhettotaalvermogen
Opbrengstvanheteigenvermogenendebetaaldeinterestsamen.
Quickratio
Kengetaldatdeverhoudingaangeefttussendevlottendeactivaexclusiefdevoorraadenhetvreemd vermogenkort.
Rendement
Procentueleopbrengstvaneengeïnvesteerdbedrag.Ookwel:rentabiliteitofwinstgevendheid.
Rentabiliteit
Procentueleopbrengstvaneengeïnvesteerdbedrag.Ookwel:rendementofwinstgevendheid.
Rentabiliteitvanheteigenvermogen(REV)
Hetrendement(deopbrengst)vanheteigenvermogenalspercentagevanhetgemiddeldgeïnvesteerd eigenvermogen(GEV).
Rentabiliteitvanhettotaalvermogen(RTV)
Deopbrengstvanhettotaalvermogenalspercentagevanhetgemiddeldtotaalvermogen(GTV).
Rentabiliteitvanhetvreemdvermogen(RVV)
Percentagedatvreemdvermogenverschaffersverdienenmethungeïnvesteerdevermogen.
Solvabel
Alserbijliquidatie(opheffing)vandeondernemingnaverkoopvandebezittingengeenschuldenmeer overzijn.
Solvabiliteit
Dematewaarineenonderneminginstaatisomhaarschuldentebetalen,zowelkortlopendeals langlopende.
Solvabiliteitsgraad
Kengetaldataangeeftwelkpercentagevanhettotaalvermogenbestaatuiteigenvermogen.
Solvabiliteitspercentage
Kengetaldatdeverhoudingaangeefttussenhettotaalbedragvandebezittingenenhettotaalbedrag vandeschulden.
Vasteactiva(VA)
Alleswaarjelangerdanéénjaaringeïnvesteerdhebt(bijvoorbeeldgebouwen,machines,inventaris entransportmiddelen).
Vlottendeactiva(VLA)
Bezittingenmeteenomlooptijdkorterdanéénjaar.
Vreemdvermogen(VV)
Hetvermogendatdoorandereninjeonderneminggestokenis,jeschulden.
Vreemdvermogenkort(VVK)
Alleschuldendiejeinminderdanéénjaarterugmoetbetalen.
Vreemdvermogenlang(VVL)
Alleleningendiejelangerdanéénjaartotjebeschikkinghebt.
Winstgevendheid
Procentueleopbrengstvaneengeïnvesteerdbedrag.Ookwel:rendementofrentabiliteit.
Inhoofdstuk4hebjegeleerdhoejeeenexploitatieoverzichtmaakt.Eenexploitatiebudgetsteljevast voorafgaandaaneenperiode.Aanheteindemaakjehetexploitatieoverzichtomtezienhoehetin werkelijkheidgeweestis.Meestalzittenerverschillentussenbeideoverzichten.Hetisbelangrijkom dezeverschillenteanalyseren.
Leerdoelen
Aanheteindvandithoofdstuk:
• kunjeeenverschillenanalysemaken.
• kunjegegevensuiteenERP-systeeminterpreteren.
• kunjeberekeningenmakenmetgegevensuiteenERP-systeem.
Bekijkhetfilmpjeenbeantwoorddevragen.
a. Elkbedrijfheeftindeadministratieverschillendeonderdelenzitten.Welkeonderdelenwordenin hetfilmpjegenoemd?
b. Welkrisicoloopjealsdeadministratieuitaparteonderdelenbestaat?
c. Hoenoemjeeencentraalcomputersysteemvooralleadministratieveonderdelenineenbedrijf?
d. Watzijndebelangrijkstevoordelenvanzo’nsysteem?
e. Zoekopinternetnaaranderebedrijvendieeendergelijksysteemaanbieden.
Eenbudgetsteljeopvooreentoekomstigeperiode.Dewerkelijkecijfersvergelijkjeachterafmetje budget.Jeonderzoektbijverschillenwaardoordiezijnontstaan.Jegebruiktdeconclusiesvoorhet opstellenvaneenbudgetvoordenieuweperiode.Indeafbeeldingisditschematischweergegeven.
Eenexploitatiebudgetistaakstellend.Ditbetekentdathetaangeeftwelkdoeljewiltbehalen.Naafloop vandebudgetperiodecontroleerjeofjedezetaakstellingwerkelijkhebtgehaald.Jedoetditdoorhet budgetendegerealiseerdecijfersmetelkaartevergelijken.Jeanalyseerthoehetkomtdateenverschil isontstaantussendebegrotenettowinstendewerkelijkenettowinst.Hetisnietalleenbelangrijkom deverschillenvasttestellen.Ookmoetjedeoorzakenervanopsporen,zodatjehiervankuntleren voordetoekomst.Ditnoemjedeverschillenanalyse.
Erzijnvijfmogelijkeoorzakenvooreenverschiltussendebegroteendewerkelijkenettowinst:
• verschilinnettowinstdoorverschilinomzet
• bezettingsresultaat
• verschilopconstantekosten
• lekkage(verschilinbrutowinst)
• verschilopvariabelekosten.
Hettotaalvandezeverschillenishetverschiltussendebegroteendewerkelijkenettowinst.
Verschilinnettowinstdoorverschilinomzet
Alsjeomzetstijgtofdaalt,ishetgevolgdatookdenettowinstandersuitpakt.Vooralalshetresultaat slechterisdanverwacht,moetjejeafvragenhoehetkomtdatjeminderomzethebt.
Voorbeeldwerkelijkeomzetislagerdangepland
Jebenteigenaarvaneengroothandelinijzerwarenengereedschappen.Achterafblijktdatdeomzet vanjuni € 75.000lagerisdangebudgetteerd.
Gevraagd
Noemtweemogelijkeoorzakenwaardoordeomzetlageris.
Uitwerking
Oorzakenhiervoorzoudenkunnenzijn:
• Demaandmeiwaseenheelwarmemaand.Eristoenweiniggeklust,waardoordebouwmarkten indemaandernanogvoldoendevoorraadhadden.
• Eriseeneconomischerecessie.Mensenhebbenmindergeldtebesteden.
Voorhetberekenenvanhetverschilinnettowinstberekenjehetverschiltussendewerkelijkbehaalde omzetendegebudgetteerdeomzet.Ditverschilvermenigvuldigjemethetgebudgetteerde nettowinstpercentage.
Alsdewerkelijkbehaaldeomzetgroterisdandegebudgetteerdeomzet,hebjewinst.Isdewerkelijk behaaldeomzetkleinerdandegebudgetteerdeomzet,danhebjeeenverlies.Jekuntberekenenwelk deelvanhetresultaatsverschileengevolgisvanhetverschilinomzet.Daarvoorgebruikjedevolgende formule.
Verschil in nettowinst door verschil in omzet = (werkelijk behaalde omzet - gebudgetteerde omzet) × gebudgetteerd nettowinstpercentage
Bezettingsresultaat
Eendeelvandekostprijsvaneenproductisbestemdvoordekkingvandeconstantekosten.Alsjeje normaleomzetbehaalt,verdienjedeconstantekostenvolledigterug.Behaaljemeeromzet,dan verdienjemeerterugdanjeaanconstantekostenhebt:jehebtdaneenoverbezettingswinst.Alsje minderomzetbehaalt,verdienjeteweinigterugomdeconstantekostenterugteverdienen:jehebt eenonderbezettingsverlies.
Omhetbezettingsresultaatteberekenengebruikjedevolgendeformule(leteropdatjebijdeze berekeningdeconstantekostenuitdebegrotinggebruikt).
Bezettingsresultaat = (werkelijke omzet - normale omzet) × constante kosten normale omzet
Dezelfdeformuleinletters:
Bezettingsresultaat = (W - N) × CN =
Verschilopconstantekosten
Hetverschiltussenhetbegrotebedragaanconstantekostenenhetwerkelijkuitgegevenbedragaan constantekostenishetverschilopconstantekosten.
Jegebruikthetvolgendeschemavoordeberekeningvanhetverschilopconstantekosten.
€ Constantekostenvolgensbudget
€ Werkelijkuitgegevenconstantekosten
€ Verschilopconstantekosten
Lekkage(verschilinbrutowinst)
Alsjeeenbepaaldpercentagevandebrutowinstgebudgetteerdhebt,zoujeoverdewerkelijkeomzet datzelfdepercentagebrutowinstmoetenbehalen.Alsdatnietlukt,iserlekkage.
Onder lekkage verstajehetverschiltussendeomzetendeinkoopwaardevandeomzetdieandersis dangebudgetteerd.Lekkageontstaatdoordatnietalleproductendieinjebedrijfliggenverkocht worden.Eenbelangrijkeoorzaakvanlekkageis derving.Dervingbetekentdatjealsondernemergeld ofgoederenverliestdoorallerleioorzaken.Jekunttemakenhebbenmetcrimineleenniet-criminele derving.Diefstaliseenvoorbeeldvancriminelederving.Bedorvenartikelenweggooieniseenvoorbeeld vanniet-criminelederving.
Jeberekentdelekkagedoorhetbegrotebrutowinstpercentagetevermenigvuldigenmetdewerkelijk behaaldeomzet.Hetverschiltussendezeuitkomstendewerkelijkbehaaldebrutowinstisdelekkage. Voordeberekeningkunjedevolgendeformulegebruiken.
Lekkage = werkelijk behaalde brutowinst - begroot brutowinstpercentage × werkelijke omzet
Verschilopvariabelekosten
Debegrotevariabelekostenkunjeuitdrukkenineenpercentagevandebegroteomzet.Ditpercentage zouookmoetengeldenvoordewerkelijkbehaaldeomzet.Alshetwerkelijkuitgegevenbedragaan variabelekostennietgelijkisaanhetbegrotepercentage×dewerkelijkbehaaldeomzet,spreekjevan eenverschilopvariabelekosten.Bijdeberekeningervangebruikjedevolgendeformule.
Verschil op variabele kosten =
begroot percentage variabele kosten × werkelijke omzet - werkelijke variabele kosten
Rekenvoorbeeld
Merelhadvoorhaarondernemingeenomzetgebudgetteerdvan € 800.000.Degebudgetteerde brutowinstmargewas28%.Degebudgetteerdeconstantekostenbedragen€80.000.Debegrotevariabele kostenzijn14%vandeomzet.Hetgebudgetteerdenettowinstpercentageis4%.
NaafloopvanhetjaarheeftMereldevolgendegegevensverzameld:
• Omzet: € 820.000.
• Brutowinst: € 221.400.
• Werkelijkeconstantekosten: € 84.000.
• Werkelijkevariabelekosten: € 127.800.
Gevraagd
BerekenvoorMerel:
a.hetverschilinnettowinstdoorverschilinomzet
b.hetbezettingsresultaat
c.hetverschilopconstantekosten
d.delekkage
e.hetverschilopvariabelekosten
f.hetuiteindelijkeverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst.
Uitwerking
a.Jeberekenthetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzetmetdeformule:
(Werkelijk behaalde omzet - gebudgetteerde omzet) × gebudgetteerd nettowinstpercentage = (€ 820.000 – € 800.000) × 4% = € 800 positief.
b.Jeberekenthetbezettingsresultaatmetdeformule:
(Werkelijke omzet - normale omzet) × constante kosten normale omzet ofwel (W - N) × CN =
(€ 820.000 - € 800.000) × € 80.000 € 800.000 = € 2.000 positief
c.Hetverschilopconstantekostenis:
80.000
€ Constantekostenvolgensbudget –
84.000
€ Werkelijkuitgegevenconstantekosten negatief 4.000
€ Verschilopconstantekosten
d.AlsMerel28%brutowinstgebudgetteerdheeft,zouzijoverdewerkelijkeomzetook28%brutowinst moetenbehalen.Alsdatnietlukt,iserlekkage.
Delekkageberekenjemetdeformule:
Werkelijk behaalde brutowinst - begroot brutowinstpercentage × werkelijke omzet = € 221.400 – 28%van € 820.000= € 8.200negatief.
e.Hetverschilopvariabelekostenberekenjemetdeformule:
Begroot percentage variabele kosten × werkelijke omzet – werkelijke variabele kosten = 14%× € 820.000 –€ 127.800= € 13.000negatief.
f.Jeanalyselevertdevolgendeverschillenop:
• Verschilinnettowinstdoorverschilinomzet: € 800positief.
• Bezettingsresultaat: € 2.000positief.
• Verschilopconstantekosten: € 4.000negatief.
• Lekkage: € 8.200negatief.
• Verschilopvariabelekosten: € 13.000negatief.
Persaldoishetverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst:
€ 800+ € 2.000 –€ 4.000 –€ 8.200 –€ 13.000= € -22.400.
Meestalsteljevoorafgaandaanhetjaareenexploitatiebegrotingop.Alsdiebegrotingdefinitiefis vastgesteld,spreekjevaneenexploitatiebudget.Naafloopvanhetjaarverzameljedewerkelijke gegevensensteljehetwerkelijkeexploitatieoverzichtop.Daarnaanalyseerjedeverschillentussende gebudgetteerdeendewerkelijkecijfers.
Rekenvoorbeeld
Sanneheeftvoorhaargroothandelvoorhetkomendjaarhetvolgendebudgetopgesteld.
Deomzetinhetbudgetisgelijkaandenormaleomzet.
NaafloopvanhetjaarverzameltSannedevolgendegegevens:
• Behaaldeomzet: € 790.000,waarvan € 244.900brutowinst.
• Afschrijvingenenbetaaldeinterest: € 51.350,waarvan € 13.250variabel.
• Huisvestingskosten: € 90.850,waarvan € 68.300constant.
• Betaaldeloonkosten: € 64.780,waarvan € 49.300constant.
• Overigekosten: € 45.820,waarvan € 28.020variabel.
AnalyseervoorSannehetverschilinnettowinstopdevolgendeonderdelen.(Rondinjeberekeningen percentagesafopééndecimaal).
a.Verschilinnettowinstdoorverschilinomzet.
b.Bezettingsresultaat.
c.Verschilopconstantekosten.
d.Lekkage.
e.Verschilopvariabelekosten.
f.Geefdesamenvattingvandeverschillen.
Uitwerking
Voorhetgerealiseerdeexploitatieoverzichtdeeljekostenopinvariabeleenconstantekosten.
Aandehandvandewerkelijkecijferssteljehetexploitatieoverzichtop.
Hetverschiltussendewerkelijkbehaaldenettowinstendegebudgetteerdenettowinstis € -7.900 –€ 15.300= € 23.200negatief.
Dewerkelijkenettowinstisdus € 23.200lagerdanSannegebudgetteerdhad. Ditverschilgajeanalyseren.Daarbijgajeopdevolgendemaniertewerk.
a.Verschilinnettowinstdoorverschilinomzet
Denormaleomzetinditvoorbeeldis € 765.000,dewerkelijkbehaaldeomzetis € 790.000.De gebudgetteerdenettowinstis2%vandeomzet.
Hetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzetis:
(Werkelijkbehaaldeomzet – gebudgetteerdeomzet)×gebudgetteerdnettowinstpercentage= (€ 790.000 –€ 765.000)×2%= € 500positief.
b.Bezettingsresultaat
Denormaleomzetinditvoorbeeldis € 765.000,dewerkelijkbehaaldeomzetis € 790.000.Debegrote constantekostenzijn € 168.300.Hetbezettingsresultaatis:
(W - N) × CN = (€ 790.000 - € 765.000) × € 168.300€ 765.000 = € 5.500 positief
c.Verschilopconstantekosten
Hiervoorberekenjehetverschiltussendebegroteconstantekostenendewerkelijkeconstantekosten.
168.300 € Constantekostenvolgensbudget –
173.500 € Werkelijkeconstantekosten negatief 5.200 € Verschilopconstantekosten
d.Lekkage
Alsjeeenbrutowinstvan32%gebudgetteerdhebt,zoujeoverdewerkelijkeomzetook32%brutowinst moetenbehalen.Alsdatnietlukt,spreekjevanlekkage.
Lekkage=werkelijkbehaaldebrutowinst-begrootbrutowinstpercentage×werkelijkeomzet= € 244.900 – 32%× € 790.000= € 7.900negatief.
e.Verschilopvariabelekosten
Eerstberekenjehetgebudgetteerdepercentagevariabelekostenoverdewerkelijkbehaaldeomzet. Hetverschiltussendezeuitkomstendewerkelijkbetaaldevariabelekostenishetverschilopvariabele kosten.Letop:deIWOrekenjehiernietmee,wantdathebjebijdelekkagealgedaan.Jeneemthier dusalleendeoverigevariabelekostenmee.
Verschilopvariabelekosten=begrootpercentagevariabelekosten×werkelijkeomzet – werkelijke variabelekosten=8%× € 790.000 –€ 79.300= € 16.100negatief.
f.Jehebtalvastgestelddatdewerkelijkenettowinst€23.200lagerisgewordendanSannegebudgetteerd had.Ditverschilinnettowinsthebjenugeanalyseerd.Persaldoisdat: € 500+ € 5.500 –€ 5.200 –€ 7.900 –€ 16.100= € -23.200. Inhetvolgendeoverzichtzijndezeverschillennogeenssamengevat.
Analysevanhetverschilinnettowinst
a. Watbetekent'eenbudgetistaakstellend'?
b. Watonderzoekjeinhoofdlijnenmetdeverschillenanalyse?
c. Welkeverschillenberekenjemetdeverschillenanalyse?
Zolahadvoorhaarondernemingeenomzetgebudgetteerdvan € 1.290.000.Hetgebudgetteerde brutowinstpercentagewas24%.Degebudgetteerdeconstantekostenbedragen € 129.000.Debegrote variabelekostenbedragen11%vandeomzet.
NaafloopvanhetjaarheeftZoladevolgendegegevensverzameld:
• Omzet € 1.230.000.
• Brutowinst € 289.050.
• Werkelijkeconstantekosten € 130.000.
• Werkelijkevariabelekosten € 132.300.
BerekenvoorZola(afgerondopheleeuro’s)hetvolgende:
a. Hetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzet.
b. Hetbezettingsresultaat.
c. Hetverschilopconstantekosten.
d. Delekkage.
e. Hetverschilopvariabelekosten.
f. Hetuiteindelijkeverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst.
Astridhadvoorhaarondernemingeenomzetgebudgetteerdvan € 940.000.Degebudgetteerde brutowinstmargeis25%.Degebudgetteerdeconstantekostenbedragen€112.800.Debegrotevariabele kostenbedragen10%vandeomzet.
NaafloopvanhetjaarheeftAstriddevolgendegegevensverzameld:
• Omzet: € 975.000.
• Brutowinst: € 234.000.
• Werkelijkeconstantekosten: € 117.000.
• Werkelijkevariabelekosten: € 107.250.
a. Berekenhetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzet.
b. Berekenhetbezettingsresultaat.
c. Berekenhetverschilopconstantekosten.
d. Berekendelekkage.
e. Berekenhetverschilopvariabelekosten.
f. Berekenhetuiteindelijkeverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst. Ronddeuitkomstenafopheleeuro’s.
Maartenbegrootvoorhetkomendejaareenomzetvan € 650.480.Zijnbrutowinstbegroothijop20% vandeomzet.Zijnoverigevariabelekostenbegroothijop € 78.057,60endeconstantekostenzullen naarverwachting € 32.524bedragen.
a. BerekenvoorMaartenhetexploitatiebudgetineuro’seninprocentenvandeomzet.
Virginiabegrootvoorhetkomendejaareenomzetvan € 568.400.Haarbrutowinstbegrootzijop4% vandeomzet.Haaroverigevariabelekostenbegrootzijop€79.576endeconstantekostenzullennaar verwachting € 34.104bedragen.
b. BerekenvoorVirginiahetexploitatiebudgetineuro’seninprocentenvandeomzet.
€ 945.400.Overhetafgelopenjaarheeftzedevolgendegegevens verzameld.
Analyseerhetverschiltussendebegroteendewerkelijkenettowinstdoortekijkennaarhetvolgende.
a. Hetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzet.
b. Hetbezettingsresultaat.
c. Hetverschilopconstantekosten.
d. Lekkage.
e. Devariabelekosten.
f. Berekenhetverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst.
Marie-Thérèseheefteennormaleomzetvan € 825.400.Overhetafgelopenjaarheeftzedevolgende gegevensverzameld.
a. BerekenvoorMarie-Thérèsehetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzet.
b. Berekenhetbezettingsresultaat.
c. Berekenhetverschilopconstantekosten.
d. Berekendelekkage.
e. Berekenhetverschilopvariabelekosten.
f. Berekenhetuiteindelijkeverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst.
Lisanneheefteennormaleomzetvan€436.500.Overhetafgelopenjaarheeftzedevolgendegegevens verzameld.
a. Berekenhetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzet.
b. Berekenhetbezettingsresultaat.
c. Berekenhetverschilopconstantekosten.
d. Berekendelekkage.
e. Berekenhetverschilopvariabelekosten.
f. Berekenhetuiteindelijkeverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst.
DenormaleomzetvanElisebedraagt € 1.580.000. VoorafgelopenjaarhadElisedevolgendebegrotinggemaakt.
NaafloopvanhetjaarhaaltElisedevolgendegegevensuithaaradministratie:
• Omzet: € 1.706.400.
• Brutowinst:30%vandeomzet.
• Personeelskosten: € 125.590,waarvandehelftvariabel.
• Huisvestings-eninventariskosten: € 140.000,waarvan2/5deelvariabel.
• Verkoopkosten: € 104.000,waarvan1/8deelconstant.
• Overigekosten: € 74.074,waarvan € 63.229variabel.
a. Maakeenoverzichtvandewerkelijkevariabelekosten.
b. Maakeenoverzichtvandewerkelijkeconstantekosten.
c. Stelaandehandvandewerkelijkecijfershetexploitatieoverzichtop.
AnalyseervoorElisehetverschiltussendebegroteendewerkelijkenettowinstdoortekijkennaarhet volgende.
d. Hetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzet.
e. Hetbezettingsresultaat.
f. Deconstantekosten.
g. Delekkage.
h. Devariabelekosten.
i. Berekenhetuiteindelijkeverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst.
Wickexploiteerteenherenmodezaak.Zijnnormaleomzetbedraagt € 980.000.
Hijhadvoorafgelopenjaardevolgendebegrotinggemaakt.
NaafloopvanhetjaarhaaltWickdevolgendegegevensuitzijnadministratie:
• Omzet: € 915.400.
• Brutowinst: € 302.082.
• Personeelskosten: € 75.000,waarvan60%constant.
• Huisvestings-eninventariskosten: € 120.000,waarvan2/3deelvariabel.
• Verkoopkosten: € 50.000,waarvan20%constant.
• Overigekosten: € 20.466,waarvan € 14.772variabel.
a. Berekendewerkelijkevariabelekosten.
b. Berekendewerkelijkeconstantekosten.
c. Stelaandehandvandewerkelijkecijfershetexploitatieoverzichtop.
d. Berekenhetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzet.
e. Berekenhetbezettingsresultaat.
f. Berekenhetverschilopconstantekosten.
g. Berekendelekkage.
h. Berekenhetverschilopvariabelekosten.
i. Berekenhetuiteindelijkeverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst.
Louisheefteennormaleomzetvan € 630.000.Zijnbegrotingvoorhetafgelopenjaar:
NaafloopvanhetjaarhaaltLouisdevolgendegegevensuitzijnadministratie:
• Omzet € 675.000enbrutowinst € 189.000.
• Personeelskosten: € 45.000,waarvan20%variabel.
• Huisvestings-eninventariskosten: € 60.000,waarvan80%constant.
• Verkoopkosten: € 31.500,waarvan1/3deelconstant.
• Overigekosten: € 22.125.Dezezijnvolledigvariabel.
a. Maakeerst:
• eenoverzichtvandewerkelijkevariabelekosten
• eenoverzichtvandewerkelijkeconstantekosten
• hetexploitatieoverzicht.
Analyseerdaarnahetverschiltussendebegroteendewerkelijkenettowinst.Berekendaarvoorhet volgende:
b. Hetverschilinnettowinstdooreenverschilinomzet.
c. Hetbezettingsresultaat.
d. Hetverschilopconstantekosten.
e. Delekkage.
f. Hetverschilopvariabelekosten.
g. Hetuiteindelijkeverschiltussendegebudgetteerdeendewerkelijkbehaaldenettowinst.
Jemoeternietaandenkendatjeindezetijdelketransactieinjebedrijfnoghandmatigzoumoeten verwerken.Jezietdanooksteedsmeerdatondernemersbijvoorbeelddevoorraadverminderingen deverkopeninhuncomputersysteemaanelkaargekoppeldhebben.
Hoemeerinformatiegeautomatiseerdverwerktwordt,hoemeergegevensbeschikbaarzijn.Uitaldie gegevensmoetjeeenkeuzemakenomtekomentotdejuisteinformatie,diejenodighebtom beslissingentekunnennemen.
ERP-systeem
Hetisideaalwanneerjeallefunctiesdiejevoorjouwbedrijfgeautomatiseerdwilthebbenbinnenéén systeembeschikbaarhebt.Zo’nsysteemnoemjeeen ERP-systeem,waarbijdelettersERPstaanvoor EnterpriseResourcePlanning.
• Enterprisebetekentonderneming.
• Resourcestaatvoormiddelen.Datzijndemiddelendiejenodighebtomtekunnenproduceren, zoalspersoneel,machinesofeenbepaaldehoeveelheidgeld.
MetERP-softwarekunjeallebedrijfsfuncties besturen.Alsondernemerkunjekiezenwelke modulesvanhetprogrammajegebruiktbinnen jeeigenbedrijf.Jehoeftgegevensmaaréénkeer intevoereninhetsysteem.Voorkleinebedrijven zijnERP-systemenvaak(te)duur.Daaromzijner ookaangepasteversiesdiespeciaalzijningericht perbranche.
Ookishetmogelijkomeeneigensysteemsamen testellenmetverschillendesoortensoftwareen specialistischeapps.Jehebtdanbijvoorbeeld verkoopsoftware,administratiesoftwareen webshopsoftware.Diesoftwarelaatjeaanelkaar koppelenenopelkaarafstemmen.
• Planningbetekenthetbeheersenvanjeactiviteiten. MetERPkunjeveelbedrijfsfunctiesautomatiseren.
Voorhetvastleggenvanbasisgegevensentransactiesgebruikjeeenadministratieprogrammadatvoor overzichtmoetzorgen.Vaakzijnnaasthetadministratieprogrammanogandereprogramma'singebruik, zoalseenverkoopprogrammaofeenproductieprogramma.Naarmatejebedrijfgroterwordthebje behoefteomaldieprogramma'stekoppelenmeteenERP-systeem.Datgeeftjedemogelijkheidom beslissingentenemenopbasisvanoverzichtelijke,samenvattendeinformatie.
Heelgrotebedrijvengebruikeneen managementinformatiesysteem(MIS).EenMISiseen computersysteemdateenbedrijfvoorzietvandebenodigdeinformatie.UitwelkeERP-moduleofander programmadieinformatiekomtdoeterniettoe.Ookbijvoorbeeldjeprogrammavoorwebanalytics hoortbijhetMIS.Waarhetomgaatisdatjeerdeinformatieuitkunthalendiejealsmanagernodig hebtomjeondernemingdegoedekantoptesturen.
UitjeERP-systeemhaaljebewerktegegevensdiejealsleidingnodighebtvoordebesturingen beheersingvandeorganisatie.EenERP-systeemkunjeookgebruikenom:
• terapporterenoverdevoortgang
• verantwoordingafteleggenoverdeeffectenvandekeuzesdiedeleidingvanhetbedrijfmaakt.
Saherheefteenwebshopenbekijktdagelijksdewebstatistieken.Zekijktnietalleennaardegegevens vaneenenkeledag,maarooknaardievaneenweek,eenmaandofeenjaar.Hetvalthaaropdatveel bezoekershaarwebsitetussen12.00en13.00uurbezoeken.Daaromverandertzedemogelijkheid ‘voor12.00uurbesteld,devolgendedaginhuis’ in ‘voor14.00uurbesteld,devolgendedaginhuis’. DatleverthaarvolgenshaarMISgemiddeld8%meerbestellingenop.HetMISlaatookziendat donderdagdedrukstebesteldagis.Daaromneemtzeeenextraoproepkrachtindienstomdepakketten optijdbijdebezorgdiensttekrijgen.
Analysewebsitebezoekers.
ERP-systemenhebbenonderanderedevolgendefuncties:
• Doelmatigbeheervanproductiemiddelenenslimmeinzetvanpersoneel.
• Ondersteuningvaninkoop,verkoopenandereactiviteiten.
• Vergelijkingenkunnenmakenmetderesultatenvananderevestigingen,vergelijkbareondernemingen envoorgaandeperioden.
• Functionerenalscentraalmeldpuntvoorknelpuntenenklachtenomklantgerichttewerken.
• Analysevandegegevens.
EenvandebelangrijkstebasisvoorwaardenvooreenERP-systeemisdatdeinformatiecorrectis.Als jeverkeerdegegevensinvoert,levertdatverkeerdeinformatieop.Hetgevolgdaarvankanzijndatje verkeerdebeslissingenneemt.
Eenmailingsturennaar1.400klantenen400berichtenterugkrijgenomdatmailadressennietmeer actueelzijn,isnieteffectief.Demailadressenvandeklantenzijnblijkbaarnietbijgehoudeninhet ERP-systeem.
VeelvoorkomendeverbeterpuntenvoorhetgebruikvaneenERP-systeemzijn:
• dubbelegegevensdienietgesynchroniseerd(opelkaarafgestemd)zijn
• onvoldoendeeenduidigheidindegegevens(voornaamofvoorletter,straatnaamenhuisnummer apartofsamen,aparteartikelnummersvooromverpakteproducten)
• onvoldoendekennisvandemogelijkhedenvanhetsysteem
• verouderdegegevensofoverzichten
• vaagheidoverautorisatie:erisonvoldoendevastgelegdwiedeverschillendeonderdelenvanhet systeemmaginkijkenenwijzigen
• onduidelijkeafsprakenoverhetgebruikvanhetsysteem.
Leverenmeergegevens(lossefeiten)ookmeerinformatie(samenhangendegegevens)op?Veelisniet persebeter.Tochisdetrendomzoveelmogelijkgegevensteverzamelen.Die(enorm)grote hoeveelhedengegevens,bijvoorbeeldoverklantenenhunkoopgedrag,noemje bigdata
Jekuntbigdatametsoftwareanalyserenominteschattenofiemandeenproductgaatkopen.Daarbij vergelijkjeiemandsklik-ofaankoopgedragmetdatvanandereklanten.Ookkunjegepersonaliseerde aanbiedingenofreclamesamenstellenvoorverschillendedoelgroepenofvoorindividueleklanten. Analysevanbigdatabiedtveelmogelijkhedenomdeomzetteverhogen.
Enkelevoorbeeldenvandeinzetvanbigdata:
• analysevandekliks
Jeanalyseertbijvoorbeelddegebruiktekanalen,tijdstippenenverblijfsduuropverschillendedelen vandewebsite,zoekopdrachtenenadvertentieswaaropgekliktwordt.Zokrijgjeinzichtinde aankoopbeslissingvanklantenenkunjedewebsiteoptimaliseren.
• upsellingencrossselling
Aanbevelingenaanonlineklantenopdejuisteplaats,ophetjuistemomentenophetgebruikte apparaat(device),gebaseerdopwatsoortgelijkeklantenkochten.Hoemeerdatajeerbijbetrekt, hoepreciezerjedeboodschapopjedoelgroepkuntafstemmen.Dooreengepersonaliseerdeervaring zaleenklantsnellerterugkomen.
• socialemedia
Reagerenopberichtenwerkthetbestalsjedatrealtimedoet.EenklachtviaFacebookbijvoorbeeld losjezosnelmogelijkop.Als(negatieve)berichtenviasocialemediagaanrondzingenterwijlje daarvannietopdehoogtebent,komtjereactietelaat.Mededankzijbigdatakunjeberichten opsporendievoorjourelevantzijn.
• flexibeleprijzen
Insommigebranchesverkoopjenietsalsjijeenietshogereprijsrekentdanjeconcurrent.Metbig datakunjedeklanteenpassendeaanbiedingdoennadatjebotshebtlatenzoekennaarde aanbiedingenvanjeconcurrentenomdezemetelkaartevergelijken.
• gegevensverzamelen
Googleverzameltveelgegevensvanzoekopdrachtenenpastdegetoondereclamesaanophet gedragvaninternetgebruikers.ZokanGoogleondernemershelpenomadvertentiesalleentelaten zienaanmensendietothundoelgroepbehoren.
a. Watishetverschiltussengegevenseninformatie?Vuldejuistewoordenin. zijnlossefeiten. bestaatuit
waarmeejeietskuntdoen.
b. Aanwelkeeisenmoetinformatievoldoen?Kiesdejuisteantwoorden. actueel relevant betrouwbaar vaneenbekendebron compleet voldoende optijd
c. WaarzijndelettersERPeenafkortingvanenwatbetekenendiewoorden?
Noemvierveelvoorkomendeverbeterpuntenbijhetgebruikvanmanagementinformatiesystemen.
a. Watzijnbigdata?
b. Waarvoorkunjealsondernemerbigdatagebruiken?
c. Geefeenvoorbeeldvandeinzetvanbigdata.
UithetERP-programmahaaljeeenoverzichtmetallebelangrijkegegevensvanjouwbedrijf.Metdit overzichtmaakjeberekeningenvoordetoekomst.Jebekijktbijvoorbeeldwatergebeurtalsbijvoorbeeld ietsverandertaandeomzet,hetdervingspercentage,delonen,depersoneelsomvangofalsjeeen afdelingopheft.
Brutowinst
HetoverzichtuithetERP-programmakanjoudenormatievegegevens(begrotegegevens)leveren, maarookdewerkelijkegegevens.HetERP-programmalevertjouookinformatieoverdebegrote brutowinstmarge.Ditisdebrutowinstvóóraftrekvandederving.Afgeleiddaarvanzijn:
• Denormatievebrutowinst.Ditisdebegroteomzet×(begrotebrutowinstmarge-normatief dervingspercentage).
• Dewerkelijkebrutowinst.Ditisdewerkelijkeomzet×(begrotebrutowinstmarge-werkelijk dervingspercentage).
KarelheeftvooreenafdelingdevolgendegegevensuitzijnMISgehaald:
• Begroteomzet: € 25.000.
• Werkelijkeomzet: € 28.000.
• Begrotebrutowinstmarge:35%.
• Normatievederving:2%.
• Werkelijkederving:4%.
a.Berekendenormatievebrutowinstvoordezeafdeling.
b.Berekendewerkelijkebrutowinstvoordezeafdeling.
a. € 25.000×(35% – 2%)= € 8.250.
b. € 28.000×(35% – 4%)= € 8.680.
UithetERP-programmakunjeookde omzetpergewerktuur (OPWU)halen.Zelfkunjedeomzetper gewerktuurberekenendoordeomzettedelendoorhettotaleaantalgewerkteuren.Alsjedeomzet deeltdoordebegroteofnormatieveuren,krijgjedeOPWUvolgensdenorm.Alsjedeomzetdeeltdoor dewerkelijkeuren,krijgjedewerkelijkeOPWU.
OokgeefthetERP-programmahetpercentageloonkosten,zowelvolgensdenormalshetwerkelijke percentage.Endeoverigeexploitatiekosten,ookvolgensdenormendewerkelijkheid.
BenthehaaltvoorhaargroothandelinkamerplantendevolgendegegevensuithaarERP-systeem:
• Begroteomzet: € 23.750.
• Werkelijkeomzet: € 21.500.
• Begroteloonkosten: € 3.562,50.
• Werkelijkeloonkosten: € 3.655.
• Overigeexploitatiekosten(norm): € 2.000.
• Overigeexploitatiekosten(werkelijk): € 2.500.
• Begrootaantalarbeidsuren:180.
• Werkelijkaantalarbeidsuren:171.
Gevraagd
Maakdeberekeningenenvuldetabelin.
OPWU(norm)
%loonkosten(norm)
Overigeexploitatiekosten(norm)
OPWU(werkelijk)
%loonkosten(werkelijk)
Overigeexploitatiekosten (werkelijk)
• VoordenormatieveOPWUdeeljedebegroteomzetdoorhetbegroteaantalarbeidsuren: € 23.750÷180= € 131,94.
• VoordewerkelijkeOPWUdeeljedewerkelijkeomzetdoorhetwerkelijkaantalgewerkteuren: € 21.500÷171= € 125,73.
• Voorhetpercentageloonkostenvolgensdenormdeeljedebegroteloonkostendoordebegrote omzet: € 3.562,50÷ € 23.750=15%.
• Voorhetwerkelijkepercentageloonkostendeeljedewerkelijkeloonkostendoordewerkelijke omzet: € 3.655÷ € 21.500=17%.
• Deoverigeexploitatiekostenvolgensnormenwerkelijkzijngegevenenkunjegewooninvullen.
Invullenindetabelgeeft:
MetbehulpvanhetERP-systeemkunjeonderzoekenenlatendoorrekenenwathetgevolgisalsje bepaaldewijzigingendoorvoert.Vervolgenskunjevoordebesteoptiekiezen.
Achrafisvestigingsmanagervaneengroothandelincomputers,softwareenaccessoires.Vanhet hoofdkantoorheefthijuithetERP-systeemoverdeafgelopenperiodedevolgendegegevensgekregen. Denormatieveomzetis € 30.450.
Hetnormatieveresultaatishetresultaatdatjegebudgetteerdhad.Alsjeditvergelijktmethet exploitatieoverzichtwerkelijk,ziejedathetwerkelijkeresultaatlagerisdanhetnormatieveresultaat.
Achrafkrijgtnuvanhethoofdkantoordeopdrachtomhetresultaatteverbeteren.Hijheefthiervoor devolgendedrieoptiesdiehijinhetERP-systeemkaninvoeren.Elkeoptieheefteeneffectophet resultaat.HetERP-systeemberekentditeffect.
• Doorhetvoerenvaneenreclamecampagnegaatdewerkelijkeomzetmet10%omhoog.
• Doordereclamecampagnestijgendewerkelijkeexploitatiekostenmet5%.
• Dewerkelijkeverdelingvandeomzetendewerkelijkedervingspercentagesblijvengelijk.
• Doorandereaccentenindereclamekrijgjeeenomzetverdelingvolgensdenorm.
• Dewerkelijkeoverigeexploitatiekostenstijgenmet10%.
• Detotaleomzet,werkelijkeloonkostenenwerkelijkedervingspercentagesblijvengelijk.
• Doorhetpersoneelmeerurenintezettenwordthettotalewerkelijkedervingspercentageverlaagd naar3%.Erzijngeenverschillenmeertussendedervingspercentagesvandediverseafdelingen.
• Dewerkelijkeloonkostenstijgenmet2%dooreengrotereinzetvanhetpersoneel.
• Deomzet,werkelijkeomzetverdelingenwerkelijkeoverigeexploitatiekostenblijvengelijk.
Gevraagd
a.BerekenvoorAchrafvoorelkvandedrieoptieswatdegevolgenzijnvoorhetresultaat.
b.NoemvoorAchrafnogeenanderemanieromhetresultaatteverbeteren.Geefhierbijookaanwat demogelijkenegatieve(financiële)gevolgendaarvanzijn.
Uitwerking
a.Jeberekentvoorelkeoptiewatdegevolgenzijnvoorhetresultaat.
Optie1
Omzet
Bijoptie1gaatdeomzetmet10%omhoog.Ditberekenjeoverdewerkelijkeomzet.Jeberekentvan alleafdelingendenieuweomzet.
Brutowinst
Doordatdeomzetverandert,verandertookdebrutowinst.
Debrutowinstisdeomzet×(begrotebrutowinstmarge – werkelijkederving).
Rekenjedituit,dankrijgjedevolgendeonderverdelingvandebrutowinst.
Hardware
€ 10.395×(35% – 5%)=
3.118,50
€ 6.930×(30% – 6%)= Software +346,50
€ 17.325×(10% – 8%)=
1.663,20
5.128,20
Exploitatiekosten
Deloonkostenworden € 3.325+5%= € 3.491,25.
Dewerkelijkeoverigeexploitatiekostenworden € 2.500+5%= € 2.625.
Alsjenuallenieuwegegevensverwerktindeexploitatiebegrotingwerkelijk,kunjeberekenenwathet verwachteresultaatis.
Exploitatiebegroting
Marge Omzet
3.118,50 € 10.395,00 € Hardware
1.663,20 € 6.930,00 €
+346,50 € + 17.325,00 €
5.128,20 € 34.650,00 €
Exploitatiekosten
Optie2
Omzet
Hethoofdkantoorpastdepromotiemixaan,waardoordeverdelingvandeomzetgaatvoldoenaande norm.Dewerkelijkeomzetblijft € 31.500,maardeonderverdelingverandert.
14.175
Brutowinst
Doordatdeomzetverandert,verandertookdebrutowinst. Debrutowinstisdeomzet×(begrotebrutowinstmarge – werkelijkederving). Rekenjedituit,dankrijgjedevolgendebrutowinst.
– 5%)=
Exploitatiekosten
Bijdezeoptieblijvendeloonkostengelijk.
Deoverigeexploitatiekostenworden € 2.500+10%= € 2.750. Denieuwegegevensverwerkjeindeexploitatiebegroting.
Exploitatiebegroting Marge Omzet
Optie3
Brutowinst
Erverandertnietsaandeomzet.Dezeblijftgelijkaandeomzetuitdewerkelijkeexploitatiebegroting.
Marge
Jezetmeerpersoneelin.Hetwerkelijkedervingspercentagedaalthierdoorvooralleafdelingennaar 3%.Doordathetdervingspercentageverandert,verandertookdebrutowinst.
Debrutowinstisdeomzet×(begrotebrutowinstmarge – werkelijkederving).
Rekenjedituit,dankrijgjedevolgendeonderverdelingvandebrutowinst: 3.024,00
– 3%)=
Exploitatiekosten
Deloonkostenworden € 3.325+2%= € 3.391,50.
Deoverigewerkelijkeexploitatiekostenblijvengelijkop € 2.500. Denieuwegegevensverwerkjeweerindeexploitatiebegroting.
Exploitatiebegroting Marge Omzet
Conclusie
Achrafkiestvooroptie2,wantdanverandertverliesinwinst.
b.Eenanderemanieromhetresultaatteverbeterenishetverlagenvandeloonkosten.Nadeelhiervan isdatdedervingdaardoorwaarschijnlijkzaltoenemen.
Philipberekentdatdegerealiseerdedervinghogerisdangebudgetteerdis.
Welkeinvloedheeftditopdebegrotebrutowinstmarge?Kieshetjuisteantwoord.
Debegrotebrutowinstmargestijgt.
Debegrotebrutowinstmargeblijftgelijk.
Debegrotebrutowinstmargedaalt.
a. Vaneenwebshopzijndegegevensinhetvolgendeoverzichtbekend. Berekendeontbrekendegegevens.
Begroot Werkelijk
€ 182.000,00 € Omzet 176,00 € € OPWU uur1.050 uur1.111
Aantalgewerkteuren uur uur89
Nietgewerkteuren uur1.155 uur
Aantalbegroteuren
b. Ophoeveelprocentnietgewerkteurenwasgerekend?Geefdeberekening.
c. Hoeveelisditpercentageinwerkelijkheid?Geefdeberekening.
NawalismanagervangroothandelinkledingTatou.Zeheeftdevolgendegegevensgekregenuithet ERP-systeem. GroothandelTatou Werkelijke
a. HoeveelurenmochtNawalinzetteninweek34opbasisvandeOPWU-norm?Rondjeantwoordaf opheleuren.
b. BerekendeOPWUdieinweek34isgerealiseerd.
c. Berekenhetpercentagegerealiseerdeloonkosten.Rondjeantwoordafopééndecimaal.
d. Geefeenverklaringvoorhetverschiltussendegerealiseerdeendegebudgetteerdeloonkosten.
ArnoudisvestigingsmanagerbijElectra,eengroothandelinwit-enbruingoed.Electraheeftvier afdelingen:
• Wasmachines
• Keukenapparatuur
• Audio
• Kleinhuishoudelijk.
Arnoudheeftdevolgendegegevensvanweek16uithetERP-systeemgehaald.
Arnoudvergelijktperafdelingdenormatievedervingmetdewerkelijkederving.Berekeneerstper afdelinghetbedragaanverwachtedervingenhetbedragaanwerkelijkederving.
a. Berekendebedragen.Berekenookhetverschilenschrijfopofditpositiefofnegatiefis.
Derving
Verwacht
Werkelijk
€ € € Wasmachines
€ € € Keukenapparatuur
€ € € Audio
€ € € Kleinhuishoudelijk
€ € € Totaal
Verschil
b. Bijwelkeafdelingishetverschiltussendenormatieveendewerkelijkedervingineuro’shetgrootst? Schrijfopwathiervoordeverklaringis.
c. BerekenvoordevestigingvanArnoudhetgewogengemiddeldgerealiseerddervingspercentagein week16.Rondjeantwoordafopééndecimaal.
KarelheeftvooreenafdelingvanzijnwebshopdevolgendegegevensuitzijnERP-programmagehaald:
• Begroteomzet: € 45.000.
• Werkelijkeomzet: € 39.000.
• Begrotebrutowinstmarge:40%.
• Normatievederving:6%.
• Werkelijkederving:3%.
a. Berekendenormatievebrutowinstvoordezeafdeling.
b. Berekendewerkelijkebrutowinstvoordezeafdeling.
Robisvestigingsmanagervaneengroothandel.Zijnvestigingheeftdrieafdelingen:IJzerwaren,Verf enGereedschappen.VanhethoofdkantoorheefthijuithetERP-systeemoverdeafgelopenperiodede volgendegegevensgekregen.Denormatieveomzetbedraagt € 34.000.
Uithetoverzichtblijktdathetwerkelijkeresultaatlagerisdanhetnormatieveresultaat.Hetnormatieve resultaatishetgebudgetteerderesultaat.
Robkrijgtvanhethoofdkantoordeopdrachtomhetresultaatteverbeteren.Hijheefthiervoorde volgendedrieopties.
Optie1:verhogenomzet
• Doorhetvoerenvaneenreclamecampagnestijgtdeomzetmet6%.
• Hierdoorstijgendewerkelijkeloonkostenmet4%.
• Dewerkelijkeoverigeexploitatiekostenstijgenmet8%.
• Dewerkelijkeomzetaandelenendervingspercentagesblijvengelijk.
Optie2:herstellenomzetverdeling
• Dooreenaangepastepromotiemixkrijgjeeenomzetverdelingvolgensdenorm.
• Dewerkelijkeoverigeexploitatiekostenstijgenmet8%.
• Detotaleomzet,werkelijkeloonkostenenwerkelijkedervingspercentagesblijvengelijk.
Optie3:minderinzetpersoneel
• Doorminderinzetvanpersoneelwordendewerkelijkeloonkostenmet10%verlaagd.
• Deomzetdaalthierdoormet5%.
• Dewerkelijkedervingspercentages,omzetaandelenenoverigeexploitatiekostenblijvengelijk.
a. Berekenvoorelkeoptiewatdegevolgenzijnvoorhetresultaatentrekdaaruiteenconclusie.
b. GeefvoorRobnogeenanderemanieromhetresultaatteverbeteren.Geefhierbijookdemogelijke negatieve(financiële)gevolgenaan.
Alissaisvestigingsmanager.Haarvestigingisingedeeldindrieafdelingen:Boeken,Kantoorartikelen enSchrijfwaren.VanhethoofdkantoorheeftzijuithetERP-systeemoverdeafgelopenperiodede volgendegegevensgekregen.Denormatieveomzetbedraagt € 20.500.
Hetwerkelijkeresultaatblijktlagertezijndanhetnormatieveresultaat.Hetnormatieveresultaatis hetgebudgetteerderesultaat.
Alissakrijgtvanhethoofdkantoordeopdrachtomhetresultaatteverbeteren.Zijheefthiervoorde volgendetweeopties.
Optie1:volledigstoppenmetdeafdelingBoeken
• DeurendienuwordengemaaktvoordeafdelingBoekenkomennietmeerindeberekeningterug. Jehoeftgeenrekeningtehoudenmetdekostenvaneenreorganisatie.
• Hierdoordalenookdewerkelijkeoverigekostenmet € 500.
• Deoverigecijfersblijvengelijk.
• Dewerkelijkeomzetverdelingendervingspercentagesblijvengelijk.
Optie2:hetassortimentvandeafdelingBoekenveranderen
• DoorhetassortimentvandeafdelingBoekenteveranderengaatdebegrotebrutowinstmargenaar 24%.
• Extrareclamevoordezeafdelinggaat € 750kosten.Deoverigekostengaandusmet € 750omhoog.
• Dewerkelijkedervingvanboekengaatterugnaar5%.
• P.vanWeezelkomtnietmeerterug.
a. BerekenvoorAlissavoorelkvandetweeoptieswatdegevolgenzijnvoorhetresultaat.
b. Welkeoptiekanhetbestuitgevoerdworden?Legjeantwoorduit.
c. VerklaarhoehetkomtdatdeOPWUwerkelijklagerisdandeOPWU-norm.
d. Berekenvooroptie1deOPWUwerkelijk.
e. Berekenvooroptie1hetpercentageloonkostenwerkelijk(indriedecimalen).
DevestigingsmanagervaneengroothandelinmodebekijktgegevensuithetERP-programma.Decijfers vallentegen.Devestigingsmanagerwildatietsgaatveranderenindebedrijfsvoeringvanditfiliaal.De normatieveomzetvanweek44bedraagt € 48.000.Devestigingsmanagergaatuitvandewerkelijke omzetteninweek44.Dezegegevensstaanhierna.
Hethoofdkantoorwildatietsgaatveranderenindebedrijfsvoeringvandezevestiging.De vestigingsmanagerrekentdevolgendedrieoptiesdoor.
Optie1:volledigstoppenmetdeafdelingSportkleding
• DeurendienuwordengemaaktvoordeafdelingSportkledingkomennietmeerindeberekening terug.Jehoeftgeenrekeningtehoudenmetdekostenvaneenreorganisatie.
• Hierdoordalenookdewerkelijkeoverigekostenmet € 500.
• Deoverigecijfersblijvengelijk.
• Deomzetendervingspercentagesvandeovergeblevenafdelingenblijvengelijk.
Optie2:hetassortimentvandeafdelingSportkledingveranderen
• DoorhetassortimentvandeafdelingSportkledingteveranderengaatdebegrotebrutowinstmarge voorsportkledingnaar25%.
• Extrareclamevoordezeafdelinggaat € 1.000kosten.Deoverigekostengaandusmet € 1.000 omhoog.
• MedewerkerW.Boonenkomtnietmeerterug.
Optie3:slimmerenefficiënterwerken
• Doorslimmerenefficiëntertewerkenkandewerkelijkedervingomlaag:
– Dewerkelijkedervingdameskledingdaaltnaar2%.
– Dewerkelijkedervingherenkledingdaaltnaar2%.
– Dewerkelijkedervingkinderkledingdaaltnaar2%.
– Dewerkelijkedervingsportkledingdaaltnaar3%.
• Deloonkostenenoverigekostenblijvengelijk.
a. Werkdedrieoptiesdigitaalofopeenapartpapieruit.Berekenvoorelkeoptiewatdegevolgenzijn voorhetresultaat.
b. Welkeoptiekanhetbestuitgevoerdworden?Legjeantwoorduit.
c. IndegegevensvanhetERP-systeemkunjeziendatdewerkelijkeOPWUlagerisdandeOPWU-norm. Leguithoeditkomt.
d. Berekenvooroptie1deOPWUwerkelijk.
Mohammedisvestigingsmanagervaneengroothandel.ZijnvestigingheeftdeafdelingenSportkleding, SportschoenenenOverigeartikelen.VanhethoofdkantoorheefthijuithetERP-systeemoverde afgelopenweekdevolgendegegevensgekregen.
HetwerkelijkeresultaatislagerdanhetnormatieveresultaatdatMohammedgebudgetteerdhad.Hij krijgtvanhethoofdkantoordeopdrachtomhetresultaatteverbeteren.Hijbedenkthiervoordrie opties.
Optie1:verhogenomzet
• Doorhetvoerenvaneenreclamecampagnewordtdeomzetmet5%verhoogd.
• Hierdoorstijgendewerkelijkeloonkostenmet3%.
• Dewerkelijkeoverigeexploitatiekostenstijgenmet10%.
• Dewerkelijkeaandeleninomzetenwerkelijkedervingspercentagesblijvengelijk.
Optie2:herstellenomzetverdeling
• Dooraanpassingenindepromotiemixkrijgjeeenverdelingvandeomzetvolgensdenorm.
• Dewerkelijkeoverigeexploitatiekostenstijgenmet10%.
• Detotaleomzet,werkelijkeloonkostenenwerkelijkedervingspercentagesblijvengelijk.
Optie3:minderinzetpersoneel
• Doorminderinzetvanpersoneelwordendewerkelijkeloonkostenmet8%verlaagd.
• Deomzetdaalthierdoormet4%.
• Dewerkelijkeoverigeexploitatiekostenstijgenhierdoormet5%.
• Dewerkelijkedervingspercentagesenwerkelijkeomzetverdelingblijvengelijk.
a. Berekenvoorelkeoptiewatdegevolgenzijnvoorhetresultaat.
b. Welkeoptiegeefthetbesteresultaat?Welkeconclusiekunjehieruittrekken?
c. GeefvoorMohammednogeenanderemanieromhetresultaatteverbeteren.Geefhierbijookde mogelijkenegatieve(financiële)gevolgenaan.
Tussenhetexploitatiebudgetendewerkelijkeresultatenkunnenbudgetverschillenontstaan.Om preciestewetenhoegrootdieverschillenzijnenwaardoorzezijnontstaanmaakjeeen verschillenanalyse.Budgetverschillenontstaanvooraldoorfouteninhetbudget,gewijzigde omstandighedenenonvoldoendeleidingensturingdoordebudgetverantwoordelijke.Bijdeanalyse vaneenbudgetverschilsplitsjehetverschilopindeonderdelen:verschilinnettowinstdoorverschil inomzet,bezettingsresultaat,verschilopconstantekosten,lekkageenverschilopvariabelekosten. Doordeverschillenteonderzoekenkunjegerichterkijkennaardeoorzakenenopzoekgaannaar verbeteringen.
VoorhetbijhoudenenrapporterenvangegevenskaneenbedrijfgebruikmakenvaneenERP-systeem. VoordeinformatieineenERP-systeemgebruikjeverschillendesoftwareprogramma’s,zoalseen administratieprogramma,verkoopprogrammaofproductieprogramma.Ofjekoppeltspecialistische appsaanhetERP-systeem.
Steedsmeerbedrijvenmakengebruikvanbigdata.Dezegegevenskunjezelfverzamelenofkopen. Doorbigdatateanalyserenkunjemogelijkhedenontdekkenomdeomzetenwinstteverhogen.
JekuntuithetERP-systeemeenoverzichthalenvanallebelangrijkegegevensvanjouwbedrijf.Daarmee maakjeberekeningenvoordetoekomst.Jebekijktbijvoorbeeldwatergebeurtalsietsverandertaan deomzet,hetdervingspercentage,delonenofdepersoneelsomvangofalsjeeenafdelingopheft.Op basisvanverschillendescenario’skunjedandekeuzemakendievoorjouwondernemingdebeste resultatengeeft.
Vaneenwebwinkelzijndeindexcijfersvandeverkoopperkwartaalbekend.Deverwachteomzetgroei voorhetvolgendjaaris3,5%.Detotaleomzetwas € 2.143.000.Deverhoudingoverdekwartalenblijft zoalsdieis.
a. Berekendeverwachteomzetperkwartaalenintotaal.
b. Degebudgetteerdebrutowinstis25%vandeinkoopwaardevandeomzet.Berekendegebudgetteerde brutowinstvoorheteerstekwartaal.
c. Berekendegebudgetteerdebrutowinstvoorhethelevolgendejaar.
Eengroothandelheefteenomzetvan € 850.000.Debrutowinstis30%vandeomzet.Het opslagpercentageis1,4958%.
Metwelklekkagepercentagewordtgerekend?Schrijfdeheleberekeningop.Rondhetlekkagepercentage afopééndecimaal.
Bigdata
Grotehoeveelhedengegevens,bijvoorbeeldoverklantenenhunkoopgedrag.
ERP-systeem
Systeemdatallefunctiesdiejegeautomatiseerdwilthebbensamenbeschikbaarmaakt.
Managementinformatie
Bewerktegegevensdiedeleidingnodigheeftvoordebesturingenbeheersingvandeorganisatie.
Managementinformatiesysteem(MIS)
Computersysteemdateenbedrijfvoorzietvandebenodigdeinformatie.
Omzetpergewerktuur(OPWU)
Omzetgedeelddoorhettotaleaantalgewerkteuren.
Alsondernemerhebjebehoefteaaninformatieoverjemarketing-ensalesactiviteiten.Binnenjeeigen ondernemingvergelijkjederesultatenvanditjaarmetdievanvorigejaren.Danweetjeofjeaanhet groeienbent.Ookonderzoekjehoejouwondernemingpresteerttenopzichtevananderebedrijvenin dezelfdebranche.Ditnoemjeookwelexternebedrijfsvergelijkingofbenchmarking.
Indithoofdstukleerjeenkelebelangrijkeberekeningendieeenbedrijfhelpenbijhetnemenvan beslissingenvoordekomendeperiode.
Aanheteindvandithoofdstuk:
• kunjeopbasisvanvendorratingeenkeuzemakenvooreenleverancier.
• kunjededistributiekengetallenmarktbereik,marktspreiding,selectie-indicator,omzetaandeelen afzetaandeelberekeneneninterpreteren.
• kunjedecustomerlifetimevalueberekenen.
• kunjedeomlooptijdvandebiteurenberekenen.
• kunjedeterugverdientijdvaneeninvesteringberekenen.
• kunjedeROIenROSberekenen.
• kunjedebenodigdecapaciteitvandebuitendienstberekenen.
• kunjeberekeningenmakenmetdeverschillendevraagsoorten.
Leeshetvolgendeartikelenbeantwoorddevragen.
’Aanschafzonnepanelennogaltijdhartstikkeslim’
AMSTERDAM-Devraagnaarzonnepanelenneemtaf.Consumentendeinzenterugdooreenlagereprijs ensomskostenvoorhetterugleverenvanstroomenhetuitblijvenvanwelkomstkortingendoor energiebedrijven.
Tochisdeaanschafvanzonnepanelenvolgensexpertsnogaltijdaantrekkelijk.Misschienverdienje deaanschafvanpanelennietmeerinvijfjaarterug,maardátjezekuntterugverdienen,isnogaltijd zeker.Bijaanschafkrijgjevandemeesteaanbieders25jaargarantie.Hetmoetwelheelraarlopenals jedeaankoopprijserindietijdnietuithaalt.Zonnepanelenzijnnogaltijdeenhartstikkegoedeaankoop.
Momenteelmagjenogsalderen:watjeindezomer’teveel’oplevert,magjeafstrepentegenhetgebruik indewinter.Daardoorontbreektnudeprikkelomverstandigmetdezelfopgewektestroomomte gaan.Hetkabinetisvanplandesalderingsregelingstapsgewijsaftebouwen.Datbetekentdatmensen hunzonnepanelenmindersnelterugverdienen.
Tochloonthetookdanomslimomtegaanmetdezelfopgewektestroom.Straksbepaaljezelfde terugverdientijd.Wiezijnwasjesoverdagdraaitofdeautooplaadtalsdezonschijnt,bespaartnog steedsopstroomkosten.Enhoeslimmerjeomgaatmethetgebruikvanjeeigenstroom,hoemeer rendementjeuitdeaankoophaalt.
Hetiswelbelangrijkeromhetaantalzonnepanelenaantepassenophetstroomverbruik:koopniet meerpanelendanjenodighebt.
Bron:telegraaf.nl(bewerkt).
a. Watisdebelangrijksteinhetartikelgenoemderedendatconsumentenkiezenvoorzonnepanelen?
b. Noemeenandereredenwaaromconsumentenkiezenvoorzonnepanelen.
c. Waaromishetnietslimommeerzonnepanelenopjedakteleggendanjevoorjeeigenverbruik nodighebt?
d. Zoujijkiezenvoorzonnepanelen?Motiveerjeantwoord.
Alsjegrondstoffen,productenofdiensteninkoopt,hebjemeestaldekeuzeuitmeerdereleveranciers. Dekunstisomdebestekwaliteittekrijgentegendebesteprijsenvoorwaarden.Debekendstemethode omeenleverancierteselecterenis vendorrating.Ditiseenmanierompotentiëleofbestaande leverancierssystematischtevergelijkenentebeoordelenopbasisvanvoorafvastgesteldecriteria.Die criteriamoetenmeetbaarzijn.Denkbijvoorbeeldaanprijzen,kwaliteit,leveringscondities,verzendwijze, leveringstermijnenenverpakkingen.
Aanallecriteriakenjeeenbepaaldgewichttoe.Hoebelangrijkerhetvoorjouwbedrijfis,hoezwaarder eencriteriummeetelt.Hettotaalvandezegewichtenis10.Voorelkeleverancierbepaaljevoorelk criteriumeenscore,diejevermenigvuldigtmethetgewicht.Daarnateljealdezewaardenbijelkaar op.Deleveranciermetdebestetotaalwaardeismeestalfavoriet.
VanBeekiseengroothandelinruitersportartikelen.VanBeekkankiezenuitdrieleveranciers:Ligtvoet, SpeijerenBastiaansen.VanBeekgebruiktvendorratingenbeoordeeltleveranciersopbasisvande volgendecriteria.Tussenhaakjesstaatwelkgewichtzekrijgenindebeoordeling.
• prijs(4)
• kwaliteit(3)
• leveringsbetrouwbaarheid(2)
• service(1).
VanBeekheeftgegevensoverdeleveranciersinhetafgelopenjaarineenmatrixgezet.Elkeleverancier heefttwintigkeergeleverd.
Gevraagd
BepaalopbasisvanvendorratingwelkeleverancierVanBeekkiest.
Uitwerking
Eerstgeefjeelkcriteriumeenscoreopeenschaalvan10,eenrapportcijferdus.Descoresvermenigvuldig jemethetgewicht.Deuitkomstdaarvanisdewaardevandatcriterium.Dewaardenvanallecriteria teljebijelkaarop.Deuitkomstvanjeberekeningenzetjeineentabel.
Scisscore,Gisgewicht,Wiswaarde(Sc×G).
Inditvoorbeeldisdekwaliteitalbeoordeeldineenrapportcijfer,descore.Deanderedriecriteriamoet jenogvertalennaareenrapportcijfer.Datdoejeopdevolgendemanier.
Prijs
LeverancierSpeijerheeftmet € 1.500delaagsteprijs.Dezeprijsgeefjedescore10.Voordescoresvan deanderetweeleveranciersdeeljedelaagsteprijsdoordeprijsvanSpeijer.Deuitkomstvermenigvuldig jemet10(afrondenopééndecimaal).
Descorevandeprijswordt:
Ligtvoet: € 1.500÷ € 1.600×10=9,4.
Bastiaansen: € 1.500÷ € 1.550×10=9,7.
Vanelkeleverancierzijntwintigleveringenbeoordeeld.Ligtvoetleverdedriekeertelaat,duszeventien leveringenwareninorde.DescorevoorleveringenvoorLigtvoetis: Ligtvoet:17÷20×10=8,5.
Deleveringsscoresvoordeandereleverancierszijn:
Speijer:16÷20×10=8,0.
Bastiaansen:15÷20×10=7,5.
Service
Voorserviceberekenjedescoreopdezelfdemanieralsvoorlevering:
Ligtvoet:18÷20×10=9,0.
Speijer:19÷20×10=9,5.
Bastiaansen:16÷20×10=8,0.
Noteerallescoresindetabel(Sc)envermenigvuldigzemetdegewichten(G).Datlevertvoorelk beoordelingscriteriumeenwaarde(W)op.Dezevierwaardenteljebijelkaarop,wateentotaalwaarde oplevert.
OmdatLigtvoetdehoogstetotaalwaardeheeft,kiestVanBeekwaarschijnlijkvoorLigtvoetals leverancier.OmdathetverschilmetSpeijerkleinis,kanVanBeekookbesluitenomeerstnognader onderzoektedoen.
a. Watisvendorrating?
b. Waaromkenjeaandescorevooreenbepaaldcriteriumeengewichttoe?
SirtakiBVkankiezenuitdrieleveranciers:Panagopolos,EufedimisenDirectos.SirtakiBVdoetaan vendorrating.Demanagerkentdeprijseengewichttoevan4,deleveringsbetrouwbaarheideen gewichtvan3endebetalingsvoorwaardeneengewichtvan3.
Demanagerheeftindeafgelopenjarengegevensverzameldoverdeleveranciersenistotdevolgende scoresgekomen.
a. BerekendetotaalscoresenbepaalwelkeleverancierSirtakiBVopbasishiervankiest.
SirtakiBVwijzigtdegewichtenvandecriteriaalsvolgt:
• prijs(2)
• leveringsbetrouwbaarheid(5)
• betalingsvoorwaarden(3).
b. BerekenwatnudetotaalscoreszijnenbepaalwelkeleverancierSirtakiBVnukiest.
Gorkukankiezenuitdriegrondstoffenleveranciers:A,BenC.Gorkuselecteertzijnleveranciersmet vendorrating.Gorkukentprijseengewichttoevan3,kwaliteiteengewichtvan1, leveringsbetrouwbaarheideengewichtvan4enserviceeengewichtvan2.
Elkeleverancierheeftdertigkeergeleverd.Gorkuheeftdegegevensdaarvanindevolgendematrix gezet.
Berekendescoresvoorprijs,kwaliteit,leveringenservice.
VoorprintpapierkanuitzendbureauStartkiezenuitdrieleveranciers:Bolska,PintoenStico.Startkent prijseengewichttoevan2,kwaliteiteengewichtvan3,leveringsbetrouwbaarheideengewichtvan4 enserviceeengewichtvan1.OpbasisvangegevensindeafgelopenjarenheeftuitzendbureauStart devolgendescoresbepaald.
BerekendetotaalscoresenbepaalwelkeleverancieruitzendbureauStartkiestopbasisvanvendor rating.
GroothandelDeLeeuwkankiezenuitdrieleveranciers:Paulussen,DeVoerenMichielsen.DeLeeuw beoordeeltdeleveranciersopbasisvandevolgendecriteria(mettussenhaakjeshettoegekende gewicht):
• prijs(3)
• leveringsbetrouwbaarheid(4)
• service(3).
DeLeeuwheeftdegegevensoverdeleveranciersindeafgelopenjarenverzameldenindevolgende tabelgezet.Elkeleverancierheeftvijftigkeergeleverd.
BerekendetotaalscoresenbepaalwelkeleverancierDeLeeuwkiestopbasisvanvendorrating.
9.2Distributie
Voorjebedrijfishetdekunstomjeproductenopdejuisteplaatstekrijgen:dichtbijdeklant,ofinelk gevalopdieverkooppuntenwaarklantenhetverwachten.Alleswatnodigisomdeproductenbijde klantentekrijgennoemje distributie.Goededistributiedraagtvoordeklantbijaanmeerkoopgemak.
Datbevordertjeafzet.
Dewegvanhetproductnaardeklantlooptviaelkaaropvolgendedistribuerendehandelsbedrijven. Dezewegishetdistributiekanaal.
Inhetmarketingplanvanjebedrijfformuleerjedoelstellingenvoordistributie.Voordeverkrijgbaarheid vanjeproductenkiesjevooreenbepaaldedistributie-intensiteit.Jekijktdannaarhetaantal verkooppuntenwaarhetproductverkrijgbaarmoetzijn.Alsfabrikant,importeurofgroothandelheb jeglobaaldekeuzeuitdriemogelijkheden:intensieve,selectieveenexclusievedistributie.
Intensievedistributie
Jewiltjeproductbijzoveelmogelijkverkooppuntenindeschappenhebbenliggen.
Voorbeeld
Coca-Colawildatzijnproductenoveralterwereldopelke straathoektekoopzijn.Ditbetekentdusdathetproductbij zoveelmogelijkverkooppuntenindeschappenmoetliggen.
Selectievedistributie
Jekiestvooreenbeperktaantalverkooppunten.Dezeverkooppuntenmoetendanbijvoorbeeldaan hogekwaliteitseisenvoldoen.
Voorbeeld
Chanelsteltalsvoorwaardedatbijdeverkooppuntende medewerkerswordenopgeleidomhetassortimentvan productenvanChanelteverkopen.
Exclusievedistributie
Jewijstperplaatsofregioslechtséénverkooppuntaan.
HetautomerkMaseratiheeftinheelNederlandslechtsdrie dealers.
Ookalverkoopjehetbesteproductvandewereld,deklantheefterpaswataanalshetaanwezigis ophettijdstipendeplaatswaarhijhetwilkopen.Metbehulpvan distributiekengetallen krijgjezicht opdeeffectiviteitvanjedistributie.BijjedistributiedoelstellingensteljeKPI’svast:jevertaaltelke doelstellingnaareenbepaaldewaardevanhetbijbehorendedistributiekengetal.Diewaardewilje minstensbereiken.Naelkeperiodekunjedanmetenofjedoelenbereiktzijn.Jekunthierbijdevolgende distributiekengetallengebruiken:
• marktspreiding
• marktbereik
• selectie-indicator
• omzetaandeelenafzetaandeel.
Indevolgendeparagrafengajeaandeslagmetdezekengetallen.
Opdracht7 Distributie-intensiteit
Geefbijdevolgendeproductenaanofdedistributie-intensiteitintensief,selectiefofexclusiefis.
Product
DouweEgberts-koffie
Rolex-horloges
VanBommel-schoenen
Gucci-kleding
Calvé-mayonaise
Miele-wasmachines
Ferrari
Distributie-intensiteit
9.3Marktspreiding
Bijdedistributiekunjekiezenvoorveelofweinigverkooppunten.Ditisafhankelijkvanhetsoort product.Hetkengetal marktspreiding geefthetaantalverkooppuntenaanwaarjouwproducttekoop istenopzichtevanallemogelijkeverkooppunten.Eendoelstellingkanbijvoorbeeldzijndatjeeen marktspreidingvan90%wilt.Ditziejevaakbijconveniencegoods,zoalskoffie.
Hetbegripmarktspreidingkomjeooktegenonderdevolgendebenamingen:numeriekedistributie, ongewogendistributie,dekkingsgraad,distributie-intensiteit,afzetspreidingofdistributiespreiding. Isdemarktspreidinghoog,danisjeproductbijveelverkooppuntenverkrijgbaarenhebjedustemaken metintensievedistributie.
Demarktspreidingberekenjemetdevolgendeformule.
Formule
Marktspreiding =
Aantal verkooppunten merk X
Aantal verkooppunten productsoort × 100% =
Voorbeeld
HettotaleaantalverkooppuntenvanfietseninNederlandis2.800.Hetaantalverkooppuntendathet fietsmerkTopperinNederlandverkooptis560.
Gevraagd
a.Berekendemarktspreiding.
b.Leguitwatdebetekenisisvandezeuitkomst.
Uitwerking
a.HetaantalverkooppuntendathetmerkTopperverkooptis560.Hetaantalverkooppuntendatfietsen verkooptis2.800.
Demarktspreidingis560÷2.800×100%=20%.
b.Ditbetekentdat20%vanalleverkooppuntenvanfietsenhetmerkTopperinhunassortimenthebben.
a. Watverstajeondermarktspreiding?
b. Geefzesanderebenamingenvoormarktspreiding.
c. Metwelkeformuleberekenjedemarktspreiding?
d. EenrozenkwekerheeftmetzijnAvalanche-rozeneennumeriekedistributievan35%.Watbetekent dit?
e. Waaromisdedistributiespreidingbijshoppinggoodslagerdanbijconveniencegoods?
Berekendemarktspreidingindevolgendegevallen:
a. FabrikantGlazproduceertveiligheidsglasenverkooptdatinNederlandvia420verkooppunten.Er zijninNederland1.200verkooppuntenvanveiligheidsglas.
b. HettotaleaantalverkooppuntendatdeurklinkeninNederlandverkooptis3.600.FabrikantSluss produceertdeurklinkenenverkooptdievia720verkooppunten.
IndeprovincieZeelandverkopen250supermarktenkoffie.Vandezewinkelshebben110winkelshet merkFineinhetassortimenten140winkelshetmerkGood.
a. Berekendenumeriekedistributie(marktspreiding)vanFine.
Goodstreefteennumeriekedistributievan70%na.
b. HoeveelextrasupermarktenmoetenGoodgaanverkopenomdedoelstellingvan70%tehalen?
LocoproduceertdetabletPoco.InNederlandzijner200.000verkooppuntenvantablets,meteen gezamenlijkeomzetvan € 100.000.000.Erzijn50.000verkooppuntendiedetabletPocoinNederland verkopen.Zijhebbendaarmeeeenomzetvan € 15.000.000.
Kieshetjuisteantwoord. Watisdedistributiespreiding?
Berekendeongewogendistributie(marktspreiding)indevolgendegevallen.
InNederlandverkopen3.550winkelshorloges.Huntotaleafzetvanhorlogesisineenbepaaldeperiode 18.000stuks.Vandezewinkelshebben550winkelshetmerkBolexinhetassortimentmetindiezelfde periodeeenafzetvan4.500stuks.
a. Berekendeongewogendistributie.
Ineenbepaaldgebiedzijner50.000verkooppuntenvoorfrisdrankmeteentotaleafzetvan15miljoen blikjes.Vandezeverkooppuntenhebben42.000hetmerkLantainhetassortiment.Hunafzetis9miljoen blikjes.Inmeihebben10.000verkooppuntentijdelijkgeenLantainvoorraadalsgevolgvaneen reclameactie.
b. Berekendeongewogendistributieinmei.
Alsdemarktspreiding20%is,verkoopt20%vanallemogelijkeverkooppuntenjouwproduct.Maar daarmeeweetjenognietwatvoorverkooppuntenditzijn.Alsjouwproductverkochtwordtbijkleine verkooppunten,behaaljewaarschijnlijknietveelomzet.Omookhierininzichttekrijgenberekenje hetmarktbereik.
Het marktbereik geeftaanwelkdeelvandetotaleomzetopdemarktbehaaldwordtdoorjouw verkooppunten.Hetlaatduszienofjouwverkooppuntengroteofjuistkleinebedrijvenzijnmetveel ofweinigomzet.Hetmarktbereiklijktopdemarktspreiding,maarisgewogennaargeldbedragen(of afzet).Marktbereikwordtookwelgewogendistributie,effectievedistributieofmarktdekkinggenoemd. Alsjezietdateenfabrikantmetrelatiefweinigverkooppunteneengrootaantalklantenbereikt,heb jetemakenmetselectievedistributie.
Hetmarktbereikberekenjemetdevolgendeformule.
Marktbereik = Omzet van de productsoort bij verkooppunten met merk X
Totale omzet productsoort × 100% =
Rekenvoorbeeld
FabrikantBestyproduceerthetfietsmerkTopperen verkooptdievia560verkooppunten.Intotaalbehalen diemetdeverkoopvanfietseneenomzetvan € 378.950.000.
IntotaalzijnerinNederland2.800verkooppuntenvan fietsenmeteentotaleomzetvan € 1.515.800.000.
Gevraagd
a.Berekenhetmarktbereik.
b.Leguitwatdebetekenisisvandezeuitkomst.
Uitwerking
a.VoorhetmarktbereikkijkjenaardeomzetvandeverkooppuntendiehetmerkTopperverkopenin verhoudingtotdetotaleomzetvandeverkooppuntendiefietsenverkopen. Hetmarktbereikis € 378.950.000÷ € 1.515.800.000×100%=25%.
b.DitbetekentdatdeverkooppuntenvanTopper25%vandetotalefietsomzetinNederlandbehalen. DemarktspreidingvanTopperis20%.Dusdeingeschakeldeverkooppuntenbehalenmeeromzetin fietsendangemiddeld.
a. Watverstajeonderhetmarktbereik?
b. Geefdrieanderebenamingenvoorhetmarktbereik.
c. Metwelkeformuleberekenjehetmarktbereik?
d. EenproducentvanhetpaardenbrokkenmerkGalopheefteenmarktbereikvan60%.Watbetekent dit?
Berekenhetmarktbereikindevolgendegevallen(afrondenopééndecimaal).
a. FabrikantLowlevertvia200verkooppuntendekoffieautomaatCof.Deomzetinkoffieautomaten vandezeverkooppuntenis € 2.450.000.Hettotaleaantalverkooppuntenvankoffieautomatenin Nederlandis1.400,meteentotaleomzetvan € 9.850.000.
b. Ineenbepaaldgebiedzijner4.800verkooppuntenvankookboeken,diedaarmeeeentotaleomzet van € 3.475.000hebben.Indatzelfdegebiedverkopen375verkooppuntenhetkookboek Slankie Hunomzetinkookboekenis € 1.265.450.
Opdracht15 MarktdekkingDog
FabrikantDogproduceertdehondenriemDog.ErzijninNederlandintotaal7.500verkooppuntenvan hondenriemen,waarvan500dehondenriemDogverkopen.Detotaleomzetvanhondenriemenvan alleverkooppuntensamenis € 4.110.000.DeomzetvandeverkooppuntenmethetmerkDoginhet assortimentis € 1.170.000.
a. Berekendenumeriekedistributie(afgerondopééndecimaal).
b. Berekendemarktdekking(afgerondopééndecimaal).
c. Kieshetjuistewoord.
Dogdistribueertviarelatief kleine / grote verkooppunten.
Opdracht16 EffectievedistributieGlobe
HetmerkGlobewordtin60%vandepotentiëleverkooppuntenverkocht.Deverkooppuntenwaar Globeverkrijgbaarisrealisereneengemiddeldeomzetdie25%hogerligtdandegemiddeldeomzet vanalleverkooppunten.
Berekendeeffectievedistributie.
Opdracht17 GewogendistributieGrosso
HettotaleaantalverkooppuntenvancomputersinNederlandis200.000.Zijbehalendaarmeeeen totaleomzetvan € 100.000.000.
GrossoproduceertdecomputerCompu,dieverkochtwordtdoor50.000verkooppunten.Deze verkooppuntenhebbeneentotaleomzetincomputersvan € 20.000.000.
Kieshetjuisteantwoord.Watisdegewogendistributie?
Opdracht18 MarktbereikRomy-boter
Romy-boterwordtverkochtdoor70%vandepotentiëlewinkels.Bijdie70%heeftRomyeenaandeel van30%indetotaleboteromzet.DewinkelsmetRomy-boterverkopengemiddeld20%minderboter dandetotalegemiddeldeboteromzetperwinkel.
Berekenhetmarktbereik.
9.5Selectie-indicator
Voordeverkoopvanjeproductenselecteerjeeenaantalverkooppunten.Methetmarktbereikende marktspreidingsamenkunjevaststellenofjevooralgroteofkleineverkooppuntenhebtgeselecteerd. Veelkleineverkooppuntenkunnenleidentotrelatiefhogedistributiekosten.
Ofverkooppunteninverhoudinggrootzijnkunjevaststellenmetde selectie-indicator.Ditiseen distributiekengetaldatderelatieveomvangvandeverkooppuntenuitdrukt. Deselectie-indicatorberekenjemetdevolgendeformule.
Formule
Selectie‐indicator =
Gewogen distributie (marktbereik)
Ongewogen distributie (marktspreiding) =
Deselectie-indicatoriseenverhoudingsgetalengeenpercentage.Eenselectie-indicatorgroterdan1 wijsteropdatjerelatiefgroteverkooppuntenhebtgeselecteerd.Isdeselectie-indicatorkleinerdan1, danverkoopjejeproductviakleineverkooppuntenmeteenrelatieflageomzet.Alsdeselectie-indicator laagis,kunjeoverwegenomkleineverkooppuntenaftestotenengrotereverkooppuntentebenaderen. Ofzoietszinvolishangtafvanwatjewiltbereiken.
Rekenvoorbeeld
FabrikantBestyproduceerthetfietsmerkTopperenverkooptdatvia560verkooppunten.Dezebehalen metdeverkoopvanfietseneentotaleomzetvan € 378.950.000.
IntotaalzijnerinNederland2.800verkooppuntenvanfietsenmeteentotaleomzetvan€1.515.800.000.
Gevraagd
a.Berekendeselectie-indicator.
b.HoeveelprocentfietsenverkopendeverkooppuntendieTopperinhetassortimenthebbenmeer daneengemiddeldverkooppuntvanfietsen?
Uitwerking
a.Deselectie-indicatorberekenjemethetmarktbereikendenumeriekedistributie.
Hetmarktbereikis € 378.950.000÷ € 1.515.800.000×100%=25%.
Denumeriekedistributieis560÷2.800×100%=20%.
Deselectie-indicatoris25%÷20%=1,25.
b.Deverkopenvanalleverkooppuntensamenzijn100%.Deselectie-indicatoris1,25.Deverkooppunten vanTopperverkopen1,25×100%=125%.Ditbetekentdatzij25%meeromzethebbendaneen gemiddeldverkooppuntvanfietsen.
Verbandtussenselectie-indicator,marktbereikennumeriekedistributie
Aandeformulediejenetgebruikthebtziejedatereenverbandistussendeselectie-indicator,het marktbereikendenumeriekedistributie.Alsjedeselectie-indicatorendenumeriekedistributieweet, kunjehetmarktbereikalsvolgtberekenen.
Formule
Marktbereik = selectie‐indicator × numerieke distributie
Rekenvoorbeeld
FabrikantBestyproduceerthetfietsmerkTopper.Deselectie-indicatoris1,25.Denumeriekedistributie is20%.Hetmarktbereikis25%.
Gevraagd
Controleerdooreenverbandteleggentussendeselectie-indicatorendenumeriekedistributieofhet marktbereikinderdaad25%is.
Uitwerking
Deselectie-indicatoris1,25,denumeriekedistributieis20%. Hetmarktbereikisdan1,25×20%=25%.
a. Watwileenbedrijfwetenalshetdeselectie-indicatorberekent?
b. Watbetekenthetalsdeselectie-indicatorgroterisdan1?
c. Watbetekenthetalsdeselectie-indicatorkleinerisdan1?
d. Metwelkeformuleberekenjedeselectie-indicator?
e. Noteerineenformulehetverbandtussendeselectie-indicator,hetmarktbereikendenumerieke distributie.
WijnimporteurDeDruifimporteertonderanderedewittewijnPomme.Denumeriekedistributievan dewittewijnPommeis40%.Deselectie-indicatoris0,75.
a. Kiesdejuistewoorden.
AlswijnimporteurDeDruifdeafzetvanPommewilvergroten,zalhijdenumeriekedistributie verlagen / verhogen enverkooppuntenkiezendieeen lagere / hogere omzetbehalen.
Eenuitgeverheeftberekenddatzijntitelsbij80%vandeboekhandelsverkochtworden,maardatdeze boekhandelsslechts60%vandeboekenomzetvoorhunrekeningnemen.
b. Isdeselectie-indicatorhiergroterofkleinerdan1?Leguitwatjeantwoordbetekent.
Opdracht21 Numeriekedistributie,marktbereikenselectie-indicator
Berekenindevolgendegevallendenumeriekedistributie,hetmarktbereikendeselectie-indicator.
a. Ineenbepaaldgebiedverkopen9.200winkelsvulpennenmeteentotaleomzetvan € 5.750.000.Er zijn460winkelsdiehetmerkStyloverkopen,meteentotaleomzetinvulpennenvan € 1.050.000. DeomzetvanStylobijdezewinkelsis € 650.000.
b. Ineenbepaaldgebiedverkopen1.320verkooppuntenkoffers.Detotaleomzetdaarvanis€3.189.000. Erzijn330verkooppuntendiehetmerkSiniteverkopen,wateenomzetvan € 495.000oplevert.De totaleomzetinkoffersbijdezeverkooppuntenbedraagt € 1.256.850.
c. Ineenbepaaldgebiedverkopen500verkooppuntenprinters,meteentotaleomzetvan€7.856.000. Bij100verkooppuntenwordthetmerkLoxverkocht.Detotaleomzetinprintersbijdeze verkooppuntenbedraagt € 3.587.250,waarvan € 1.958.214doordeverkoopvanLox-printers.
FietsfabrikantBikeverkooptzijnfietsenbij20verkooppunten.Detotaleomzetvandeverkooppunten dieBikeverkopenis € 4.000.000.Deomzetopdetotalemarktbedraagt € 32.000.000.Denumerieke distributieis60%.
a. Berekenhetmarktbereik.
b. Berekendeselectie-indicator.
FabrikantCloseproduceerthetveiligheidsslotSafe.Deselectie-indicatoris1,8.Denumeriekedistributie is40%.Hetmarktbereikis72%.
Controleerdooreenverbandteleggentussendeselectie-indicatorendenumeriekedistributieofhet marktbereik72%is.
Alsjedejuisteverkooppuntenhebtbepaald,ishetookbelangrijkdatjouwproductgoedverkocht wordt.Bijhet omzetaandeel kijkjenaardeomzetvanjouwmerkinverhoudingtotdeomzetvandie productsoortbijdegeselecteerdeverkooppunten.Het afzetaandeel isdeafzetvanjouwmerkin verhoudingtotdetotaleafzetvandatproductbijdegeselecteerdeverkooppunten.Dezekengetallen latenzienhoesterkeenmerkisbijdeverkooppuntenwaarhetverkochtwordt.
Bijexclusievedistributieishetomzetaandeelheelgroot.Deverkooppuntendiejouwmerkaanbieden, zijndansterkafhankelijkvanhetmerk.Metanderewoorden:zezoudenveelomzetmissenalszejouw merknietmeerzoudenmogenverkopen.Hoehogerhetomzet-ofafzetaandeelis,hoemeermachtjij alsleverancierhebtinhetdistributiekanaal.
Hetomzetaandeelberekenjemetdevolgendeformule.
Omzetaandeel =
Omzet van merk X
Omzet productsoort bij verkooppunten met merk X × 100% =
Hetmarktaandeelkunjeberekenenopbasisvanomzetofopbasisvanafzet.Opdezelfdemanierkun jenaasthetomzetaandeelhetafzetaandeelberekenen.Eenhoogafzetaandeelduidtopeen machtspositievandeaanbieder,netalsbijhetomzetaandeel.Vooralalshetprijsniveauvandeaanbieder lagerisdandatvandeconcurrentie,ishetnuttigomookhetafzetaandeelmeetenemen.
Hetafzetaandeelberekenjemetdevolgendeformule.
Afzetaandeel =
Afzet van merk X
Afzet productsoort bij verkooppunten met merk X × 100% =
Rekenvoorbeeld
FabrikantBestyproduceerthetfietsmerkTopperenverkooptdatvia560verkooppunten.Dezebehalen metdeverkoopvan302.160fietseneentotaleomzetvan € 378.950.000,waarvan € 170.527.500door deverkoopvan90.648Topper-fietsen.
IntotaalzijnerinNederland2.800verkooppuntenvanfietsenmeteentotaleomzetvan€1.515.800.000.
Gevraagd
a.BerekenhetomzetaandeelvandefietsTopper.
b.Leguitwatdebetekenisisvanditpercentage.
c.BerekenhetafzetaandeelvandefietsTopper.
d.Leguitwatdebetekenisisvanditpercentage.
Uitwerking
a.DeomzetvandefietsTopperis € 170.527.500.DeomzetvandeverkooppuntendieTopperinhet assortimenthebbenis € 378.950.000.
OmzetaandeelTopper: € 170.527.500÷ € 378.950.000×100%=45%.
b.InhetvoorbeeldleverthetfietsmerkTopper € 45vanelke € 100omzetaanverkochtefietsenbijde geselecteerdeverkooppunten.
c.DeafzetvandefietsTopperis90.648fietsen.DeafzetvandeverkooppuntendieTopperinhet assortimenthebbenis302.160fietsen.
AfzetaandeelTopper:90.648÷302.160×100%=30%.
d.InhetvoorbeeldleverthetfietsmerkTopper30fietsenvanalle100verkochtefietsenbijde geselecteerdeverkooppunten.
Jehebteerdergeleerddathetmarktaandeelaangeeftwelkdeelvandetotalemarkteenmerkvoor zijnrekeningneemt.Eenmarktaandeelkunjevaststellenopbasisvandeomzetofdeafzet.
Methetmarktbereikenhetomzetaandeelkunjehetmarktaandeelberekenen.Hiervoorvermenigvuldig jehetmarktbereikmethetomzetaandeel.
Formule
Marktaandeel = marktbereik × omzetaandeel × 100% =
Rekenvoorbeeld
FabrikantBestybeschiktoverdevolgendegegevens:
• MarktbereikTopFast:25%.
• OmzetaandeelTopFast:50%.
Gevraagd
BerekenhetmarktaandeelvanTopFast.
Uitwerking
HetmarktaandeelvanTopFastis25%×50%×100%=0,25×0,5×100%=12,5%.
Hiervanafgeleidkunjehetomzetaandeelberekenenalsjeweetwathetmarktaandeelenwatje marktbereikis.
Formule
Omzetaandeel = Marktaandeel Marktbereik × 100% =
Rekenvoorbeeld
FabrikantBestybeschiktoverdevolgendegegevens:
• MarktaandeelTopFast:12,5%.
• MarktbereikTopFast:25%.
Gevraagd
BerekenhetomzetaandeelvanTopFast.
Uitwerking
HetomzetaandeelvanTopFastis12,5%÷25%×100%=0,125÷0,25×100%=50%.
a. Watverstajeonderhetomzetaandeel?
b. Watverstajeonderhetafzetaandeel?
c. Metwelkeformuleberekenjehetomzetaandeel?
d. Metwelkeformuleberekenjehetafzetaandeel?
e. Formule: Marktaandeel = marktbereik × omzetaandeel × 100% = Hoeberekenjeafgeleidvandezeformulehetomzetaandeel?
Berekenhetomzetaandeelindevolgendegevallen.
a. BijdeverkooppuntenindeBeneluxisdeomzetvanL&O-telefoons € 2.854.522.Detotaleomzetvan telefoonsbijdeverkooppuntenis € 12.458.236.
b. DeomzetvanhetschoonmaakmiddelXiis€4.235.125bijdeverkooppunteninNederland.Detotale omzetvanschoonmaakmiddelenbijdezeverkooppuntenis € 22.458.236.
c. Deomzetinpaardenbrokkenis € 75.000.000.Dezeomzetwordtgerealiseerdvia15.000 verkooppunten.DeomzetvanhetpaardenvoermerkClassicis € 5.650.750.DeClassic-omzetwordt gerealiseerdvia5.000verkooppunten.Deomzetinpaardenbrokkenbijdeze5.000verkooppunten is € 11.140.645.
Erzijnintotaal200.000verkooppuntenvancomputersinNederland.Zijbehalendaarmeeeentotale omzetvan € 100.000.000.
DomoproduceertdecomputerCompu,dieverkochtwordtdoor50.000verkooppunten.Deze verkooppuntenhebbeneentotaleomzetincomputersvan € 20.000.000,waarvan € 15.000.000door deverkoopvanCompu.
Kieshetjuisteantwoord.Watishetomzetaandeel?
Opdracht27 Afzetaandeel
Berekenhetafzetaandeelindevolgendegevallen.
a. DeafzetvanKiki-koekenis1.650.250stuksbijdeverkooppuntenineenbepaaldgebied.Detotale afzetvankoekenindatgebiedis6.458.120stuks.
b. DeafzetvanBo-spijkerbroekenis475.000stuksbijdewinkelsineenbepaaldgebied.Detotaleafzet vanspijkerbroekenindatgebiedis1.895.641stuks.
Grossoproduceertgrasmaaiers.ErzijninNederland6.000verkooppuntenvangrasmaaiers.Daarvan verkopen1.500degrasmaaierHusq.Detotaleomzetvangrasmaaiersvanalleverkooppuntensamen is € 100.000.000.
DeafzetvangrasmaaiersbijdeverkooppuntendiedegrasmaaierHusqverkopenis15.000stuks.De afzetvanHusq-grasmaaiersbijdezeverkooppuntenis1.500stuks.
Kieshetjuisteantwoord.Watishetafzetaandeel?
Berekenhetmarktaandeelindevolgendegevallen.
a. HetgekozendistributiekanaalvoorBlueheefteenmarktbereikvan25%,eenomzetaandeelvan 60%eneenselectie-indicatorvan0,8.
b. Alshetgekozendistributiekanaalvooreenproductleidttoteenmarktbereikvan15%,een omzetaandeelvan70%eneenselectie-indicatorvan0,8,watisdanhetmarktaandeel?
WasmiddelReuswordtin30%vandepotentiëleverkooppuntenverkocht.DeverkooppuntendieReus inhetassortimenthebben,realisereneengemiddeldeomzetinwasmiddelendie25%hogerligtdan degemiddeldeomzetinwasmiddelenvanalleverkooppuntensamen.WasmiddelReusbehaalt20% vandetotaleomzetinwasmiddelendiedeverkooppuntenverkopen.
c. Berekenhetmarktbereik. d. Berekenhetmarktaandeel.
Bestaandeklantenzijnbelangrijkerdanjemisschiendenkt.Zeleverennamelijkdoorherhalingsaankopen meeropdanalleenbijhuneersteaankoop.Denetto-opbrengstvaneenafnemerindetotaleperiode datdieklantisheetde customerlifetimevalue(CLV).Alsklantenvakerietskopen,stijgthuncustomer lifetimevalue. HetgaatbijdeCLVdusomdewinstdiedeklantheeftopgebracht,vanzijneerstetoten metzijnlaatsteaankoop.
OpbasisvandeCLVkunjevaststellenhoeveeljemaximaalkuntuitgevenaanhetwervenvaneen nieuweklantzonderverliestelijden.Jeweetzoofinvesteringenin(nieuwe)klantenrendabelzijn.Dit heeftdeCLVvoorveelbedrijvenonmisbaargemaaktbijhetverdelenvanhetmarketingbudget.
Tevredenafnemersblijvenbijhetzelfdebedrijfkopen.Zijbestellenopnieuwenleverenhierdoormeer omzetop.Hetbudgetvoorhetwervenvandezeafnemerskanzoextraomzetopleveren.
DeeenvoudigstemanieromdeCLVteberekenenismetbehulpvandevolgendeformule.
CLV = W × A
Waarbijgeldt:
Wisdegemiddeldewinstperbestelling.
Aishetgemiddeldeaantalbestellingenperklant.
Rekenvoorbeeld
Degemiddeldebestedingvanafnemersbijeenadministratiekantoorbedraagt€180.Denettowinstmarge is22,5%.Indedriejaardatzeafnemerzijnbestellendeafnemersgemiddeldtwaalfkeer.
Gevraagd
Berekendecustomerlifetimevalue(CLV).
Uitwerking
Deafnemerkooptgemiddeldvoor € 180.Dewinstmargeis22,5%.
DegemiddeldewinstperbestellingWbedraagt0,225× € 180= € 40,50.
HetgemiddeldaantalbestellingenperklantAisinditvoorbeeld12.
CLV=W×A= € 40,50×12= € 486.
Ditbetekentdatjemaximaal € 486kuntuitgevenomeennieuweklanttewervenzonderverlieste lijden.
Opdracht30 TheorieCLV
a. Waaromberekenjedecustomerlifetimevalue?
b. Metwelkeformuleberekenjedecustomerlifetimevalue?
Opdracht31 CLV
Berekendecustomerlifetimevalue(CLV)indevolgendegevallen.
a. Degemiddeldebestedingvaneenafnemervaneenwebwinkelbedraagt€120.Denettowinstmarge is24%.Indedriejaardatzeafnemerzijnbestellendeafnemersveertienkeer.
b. Eenfabrikantvanbotoxheeftuitzijnadministratiedevolgendegegevensverzameld:
• Degemiddeldebestedingvanafnemersbedraagt € 260.
• Denettowinstmargeis14%.
• Indetweejaardatzeafnemerzijnbestellendeafnemersachtkeer.
c. Degemiddeldebestedingvanafnemersbedraagt € 125.Denettowinstmargeis36%.Indetweejaar datzeafnemerzijnbestellendeafnemerszeskeer.
9.8Omlooptijddebiteuren
Veelbedrijvenverkopenoprekening.Indatgevalkopenklantenproductendiezepaslaterbetalen. Jestuurthuneenrekeningenhebtdaneenvorderingopdezeklanten:jedebiteuren. De omlooptijd debiteuren geeftaannagemiddeldhoeveeldageneendebiteurderekeningbetaalt.Hoekorterdie periodeis,hoebeterditisvoorjebedrijf.Alsjedebiteurensnelbetalen,komtersnelgeldbinnen, waarmeejebijvoorbeeldvoorradenkuntinkopenofjecrediteurenkuntbetalen.
Rekenvoorbeeld
Eengroothandelinarmbandjesbehaaldehetafgelopen jaareenomzetvan € 288.000inclusief21%btw.Erwas geencontanteomzet.Hettegoedopdebiteuren bedroegop1januari € 15.000,op1april € 20.000,op1 juli € 13.000,op1oktober € 14.500enop31december € 18.000.
Gevraagd
Berekendegemiddeldeomlooptijddebiteuren.
Uitwerking
Omdegemiddeldeomlooptijddebiteurenteberekenenmoetjedeomzetinclusiefbtwoprekening enhetgemiddelddebiteurensaldoweten.
Deomzetinclusiefbtwoprekeningis € 288.000.
Hetgemiddeldedebiteurensaldoberekenjealsvolgt.
Hetgemiddeldedebiteurensaldois € 64.000÷4= € 16.000.
Ineenjaarstuurjevooreentotaalbedragvan € 288.000aanrekeningen. Perdagisdat € 288.000÷360= € 800.
Degemiddeldeomlooptijddebiteurenis € 16.000÷ € 800=20dagen.
Jekuntookdevolgendeformulegebruiken.
Formule
Omlooptijd debiteuren = Gemiddeld debiteurensaldo Omzet inclusief btw op rekening × 360 dagen =
Ingevuldisdit:
Omlooptijd debiteuren = € 16.000 € 288.000 × 360 dagen = 20 dagen
Ditbetekentdathetgemiddeldtwintigdagenduurtvoordateenrekeningbetaaldwordt.
Jeneemtsteedsdeomzetinclusiefbtwoprekeningvaneenheeljaar.Alsjedeomzet inclusiefbtwpermaandweet,vermenigvuldigjedezemet12omdejaaromzettekrijgen. Zonodigrondjedeomlooptijdnaarbovenafopheledagen.
a. Watiseendebiteur?
b. Watverstajeonderdeomlooptijddebiteuren?
c. Metwelkeformuleberekenjedeomlooptijddebiteuren?
Berekendeomlooptijddebiteurenindevolgendegevallen.
a. GroothandelGovyheefthetafgelopenjaareenomzetinclusiefbtwoprekeningbehaaldvan€478.400. Hetgemiddelddebiteurensaldobedroeg € 95.680.
b. HandelsondernemingVermeerheefthetafgelopenjaareenjaaromzetbehaaldvan € 480.000.Het gemiddelddebiteurensaldobedroeg € 60.000.Btw9%.
c. UitzendbureauVanDongenheefthetafgelopenjaareenjaaromzetinclusiefbtwbehaaldvan € 1.017.005.Hiervanwas90%oprekening.Hetgemiddelddebiteurensaldobedroeg € 90.000.
d. SchildersbedrijfHanssenverstrektdevolgendegegevens:
1januarisaldodebiteuren € 140.000.
1julisaldodebiteuren € 80.000.
31decembersaldodebiteuren € 120.000.
Dejaaromzetinclusiefbtwbedroeg € 840.000.
e. Brouwersheefteenjaaromzetbehaaldvan€738.100inclusief21%btw.Hiervanwas95%oprekening. Op1januaristondendedebiteurenvoor € 32.000opdebalans.Aanheteindevanhetjaarwashet debiteurensaldo € 56.000.
9.9Terugverdientijd
Voordatjeinvesteertwiljewetenhoelanghetduurtvoordatdeinvesteringisterugverdiend.Dieperiode isde terugverdientijd. Zodradeopbrengstengelijkzijnaandegemaaktekosten,hebjedeinvestering terugverdiend.Hoekorterdieperiodeis,hoeminderrisicojelooptdatjedeinvesteringniet terugverdient.
Omdeterugverdientijdteberekenenhebjehetinvesteringsbedragnodigendeopbrengstdiejejaarlijks metdeinvesteringbehaalt.Dezeopbrengstnoemjeookwelde cashflow.Diebestaatuitdenettowinst plusafschrijvingenopdeinvestering.Alsdecashflowbekendis,berekenjedeterugverdientijdmet behulpvandevolgendeformule.
Formule
Terugverdientijd = Geïnvesteerd bedrag Jaarlijkse cashflow =
Rekenvoorbeeld
Eenfabrikantwileennieuwemachineaanschaffen.Deinvesteringis € 300.000,derestwaardewordt geschatop€40.000.Deeconomischelevensduurisvijfjaar.Erwordtafgeschrevenmeteenvastbedrag perjaar.
Hetbedrijfverwachtdatdenieuwemachineeenomzetvan€840.000perjaaroplevert.Detotalekosten (inkoop+alleanderekosteninclusiefafschrijving)zijn € 792.000perjaar.
Gevraagd
Berekendeterugverdientijd.
Uitwerking
Hetgeïnvesteerdebedragisbekend.Voordecashflowteljebijdenettowinstdeafschrijvingenop.
Dejaarlijksenettowinstvandezeinvesteringisdeomzet–allekosten=€840.000–€792.000=€48.000. Dejaarlijkseafschrijvingis(€ 300.000 –€ 40.000)÷5= € 52.000.
Decashflowis € 48.000+ € 52.000= € 100.000perjaar.
Deterugverdientijdvandezeinvesteringis € 300.000÷ € 100.000=3jaar.
Ditbetekentdathetdriejaarduurtvoordathetbedrijfdeinvesteringindenieuwemachineheeft terugverdiend.Hetkannuvoorzichzelfbepalenofhetgedurendedezeperiodenietteveelrisicoloopt metdezeinvestering.
Eeninvesteringbeoordelenmetdeterugverdientijdheeftdevolgendenadelen:
• Jehoudtgeenrekeningmetwatergebeurtnadeterugverdientijd.Ofdeinvesteringdaarnaveel geldoplevertziejenietterugindeterugverdientijd.
• Deterugverdientijdhoudtergeenrekeningmeedatgeldindeloopvandetijdminderwaardwordt. Andersgezegd:doorinflatieiseeneurodiejeovervijfjaarverdientminderwaarddannu.
GroothandelBaxkooptvoor € 150.000eenvrachtwagenvoorhetbezorgenvanorders.AlsBaxovervijf jaarnetzo’nvrachtwagenwilkopen,betaalthijdaarnaarverwachting € 175.000voor. Doordatprijzenstijgen,neemtdewaardevanhetgeldindeloopvandetijdaf.
a. Watishetverschiltussendeterugverdientijdendecashflow?
b. Kieshetjuisteantwoord.Watisdecashflow?
nettowinst – afschrijvingen
nettowinst+afschrijvingen
nettowinst÷afschrijvingen
c. Kieshetjuisteantwoord.Watisdeterugverdientijd?
geïnvesteerdbedrag+jaarlijksecashflow
geïnvesteerdbedrag – jaarlijksecashflow
geïnvesteerdbedrag÷jaarlijksecashflow
Opdracht35 Inhoeveeltijdisdeinvesteringterugverdiend?
Berekendeterugverdientijdindevolgendegevallen.
a. Toboiseengrotespeleropdeijzerwarenmarkt.Hijwileendirecteconcurrentovernemenvoor € 480.000.Deverwachtecashflowbedraagt € 60.000perjaar.
b. Eenorganisatiewilvoorhetmagazijnnieuweinventariskopenvoor € 550.000.Derestwaardevan deinvesteringis€50.000.Jaarlijkswordt€62.500afgeschreven.Naarverwachtinglevertdenieuwe investeringeenomzetopvan € 675.000perjaar.Detotalekostenbedragen € 615.000perjaar.
c. Eendirect-marketingbedrijfwilvoor € 315.000investereninnieuweICT-apparatuur.Derestwaarde vandeinvesteringis € 15.000.Deeconomischelevensduuriszesjaar.Erwordtafgeschrevenmet eenvastbedragperjaar.Naarverwachtinglevertdenieuweapparatuureenomzetopvan€980.000 perjaar.Detotalekostenbedragen € 925.000perjaar.
Jekuntkiezenuittweeverschillendetransportbandenvoorjemagazijn.Voorbeideisdeinvestering € 19.500.Hiernastaatwatdeverwachtecashflowis.
Jaar
Cashflow
TransportbandA
€ 11.700 1
€ 7.800 2
€ 13.130 3
€ 7.800 4
€ 7.319 5
TransportbandB
€ 6.500
€ 13.000
€ 28.600
Welkeconclusiekunjetrekken?Kieshetjuisteantwoord.
TransportbandAheeftdekortsteterugverdientijd.
TransportbandBheeftdekortsteterugverdientijd.
VoortransportbandAentransportbandBisdeterugverdientijdgelijk. Jekuntgeenkeuzemakenomdatdecashflowonzekeris.
9.10ROIenROS
Returnoninvestment(ROI)
Voordateenbankofinvesteerdergeldaanjouwillenenofwilinvestereninjebedrijf,onderzoektdie wathetrendementvandieinvesteringis.Investeerdersenbankeninvesterenalleengeldalsze verwachtendatdeinvesteringvoldoendeoplevert.Ditkunjeberekenenmethetkengetal returnon investment(ROI).Letterlijk:watjeterugkrijgtvoorjeinvestering.Hetlaatzienhoeveelrendementeen investeringoplevert. Alsditrendementlagerisdanderentevergoedingopdebank,ishetnietlogisch omteinvesteren.Jehadjegelddanbeteropdebankkunnenzetten:danloopjeweinigofgeenrisico enontvangjemeeraanrente.
JeberekentdeROImetdevolgendeformule.
Formule
ROI = Nettowinst Geïnvesteerd vermogen × 100% =
Alsdeuitkomsteennegatiefpercentageis,levertdeinvesteringeenverliesop.
Rekenvoorbeeld
Eenevenementenorganisatieheeftineenbepaaldjaareennettowinstbehaaldvan € 90.000.Indat jaarhaddeorganisatie € 450.000geïnvesteerd.
Gevraagd
Berekendereturnoninvestment(ROI).
Uitwerking
ROI = € 90.000 € 450.000 × 100% = 20%
Ditbetekentdatjemetdeinvestering20%verdiendhebt.
EennadeelvandeROIisdathetnietszegtoverderisico’svandeinvestering.Hoemeerrisicojeloopt, hoehogerhetrendementmoetzijn.
Returnonsales(ROS)
Ominzichttekrijgenindeproductiviteitenwinstgevendheidvanhetbedrijfendezetekunnen vergelijkenmetdievananderebedrijvenuitdezelfdebrancheberekenjede returnonsales(ROS).Dit kengetalgeeftdeverhoudingaantussendenettowinstendeomzet.Hoehogerderatiois,hoe winstgevenderhetbedrijfis.
JeberekentdeROSalsvolgt.
ROS = Nettowinst Omzet × 100% =
Voorbeeld
GroothandelCicoheefteenomzetvan € 2.500.000eneenwinstvan € 500.000.
GroothandelKokoheefteenomzetvan € 1.250.000eneenwinstvan € 312.500.
Gevraagd
a.Berekendereturnonsales(ROS)voorbeidegroothandels.
b.WelkeconclusiekunjetrekkenalsjekijktnaardewinstvanCicoenKokoinrelatietotdeomzet?
Uitwerking
a.DeROSvoorCicois € 500.000÷ € 2.500.000×100%=20%.
DeROSvoorKokois € 312.500÷ € 1.250.000×100%=25%.
Vanelke € 100omzetblijftbijCico € 20winstover.BijKokoisdat € 25.Kokohoudtdusinverhouding meerwinstoverdanCico.
a. Watishetverschiltussendereturnoninvestment(ROI)endereturnonsales(ROS)?
b. Hoeberekenjedereturnoninvestment(ROI)?
c. Hoeberekenjedereturnonsales(ROS)?
BerekenindevolgendegevallendeROIendeROS.
a. Eengroothandelheeftineenjaareennettowinstbehaaldvan€175.000.Indatjaarisvoor€645.000 geïnvesteerd.Deomzetwas € 714.567.
b. Eentransportbedrijfheeftineenjaareenbrutowinstbehaaldvan € 243.500bijeenomzetvan € 812.000.Dekostenbedroegenindatjaar € 146.630.Indatjaarheefthettransportbedrijf € 463.250 geïnvesteerd.
c. Eenwebshopheeftineenjaareenomzetbehaaldvan€640.580.Debrutowinstis30%vandeomzet. Debedrijfskostenbedroegenindatjaar € 116.240.Indatjaarheeftdewebshop € 214.100 geïnvesteerd.
d. Eenhandelsondernemingheefteennettowinstvan12,5%behaaldvandeomzet.Deomzetwasin datjaar € 2.470.600.Indatjaarheefthetbedrijfvoor € 1.490.000geïnvesteerd.
DeafdelingVerkoopbestaatvaakuiteenbinnendiensteneenbuitendienst.Hoegrootdebuitendienst ishangtafvandemanierwaarophetbedrijfdemarktwilbewerken,vanhetsoortaanbodenvande keuzevandedistributiekanalen.
Omhetaantalbenodigdeaccountmanagersindebuitendiensttebepalengebruikjede formulevan Franke.Uitgangspuntenbijdezeformulezijnhetaantalklantenenhetaantalbezoekendatperjaar afgelegdmoetworden.Deuitkomstvandeformuleishetaantalbenodigdemedewerkersomklanten tebezoeken.
Jekuntdezeberekeningpasmakenalsjehetklantenbestandgeanalyseerdhebt.Opbasisdaarvan steljevasthoevaakeenklantbezochtmoetworden.Vaakgebeurtditdoordeklantenintedelennaar omzetgrootte.Eenklantdiegoedisvoorveelomzetbezoekjevakerdaneenklantdieminderbesteedt.
Hoeveeltijdiseenaccountmanagerkwijtaanéénklantbezoek?Opbasisvanervaringscijferssteljede gesprekstijd,wachttijdenreistijdvast.Totslotberekenjehetaantalwerkdagendatperaccountmanager beschikbaarisomklantentebezoeken.Indevolgendesituatiesgajetelkensuitvantweehonderd werkdagenperjaar.
DeformulevanFrankeluidtalsvolgt.
N = K × B × (G + W +R)
60 × U × D =
Waarbijgeldt:
N=aantalverkopersindebuitendienst.
K=aantaltebezoekenklanten(verkooppunten).
B=aantalbezoekenperklant(verkooppunt)perjaar.
G=gemiddeldegesprekstijdinminutenperbezoek.
W=gemiddeldewachttijdinminutenperbezoek.
R=gemiddeldereistijdinminutenperbezoek.
U=aantalbeschikbareurenperdag.
D=aantalbeschikbarewerkdagenperjaar.
Deformuleinwoorden: Klanten × bezoeken per jaar × (gesprekstijd + wachttijd + reistijd) 60 × uren × dagen per jaar
Rekenvoorbeeld
Sugarbvwilhaarklantenkringuitbreidenennieuweproductenopdemarktzetten.Hierdoorishet huidigeklantenaantalvan2.000met20%toegenomen.Denieuweklantenwordendriekeerperjaar bezocht.Perbuitendienstmedewerkerzijntweehonderdwerkdagenbeschikbaarvoorklantbezoek.
Gemiddeldwordtachtuurperdaggewerkt.Perklantis:
• degesprekstijd90minuten
• dereistijd30minuten
• dewachttijd20minuten.
Gevraagd
Berekenvoordebuitendiensthetaantalextrafte’sdatSugarbvnodigheeftomdenieuweklantente bezoeken.
Uitwerking
Hetaantalnieuweklantenis0,2×2.000=400klanten.Diebezoekjedriekeerperjaar. Dus:K×B=400×3=1.200.
Vervolgensteljedegesprekstijd(G),reistijd(R)enwachttijd(W)bijelkaarop: G+W+R=90minuten+30minuten+20minuten=140minuten.
Hetaantalurendateenvertegenwoordigerperjaarkanwerkenis: U×D=200werkdagen×8uur=1.600uur.
Omdatbovendestreepallesinminutenberekendis,rekenjeonderdestreepdeurenomnaarminuten: 60×1.600=96.000minuten.
Ingevuldindeformule:
N = K × B × (G + W +R)
60 × U × D =
N = 0,2 × 2.000 × 3 × (90 + 30 + 20)
60 × 8 × 200 =
VoorhetbezoekenvandenieuweklantenheeftSugarbv1,75fteaanvertegenwoordigersnodig.
a. WaarvoorgebruikjedeformulevanFranke?
b. NoteereenvoordeelvanhetgebruikvandeformulevanFranke.
c. NoteereennadeelvanhetgebruikvandeformulevanFranke.
EenbedrijfverdeeltzijnklantenindecategorieënA-,B-enC-klantenenprospects. Dedirecteurverstrekthetvolgendeoverzicht.
• degesprekstijd50minuten
• dereistijd30minuten
• dewachttijd5minuten.
Iederebuitendienstmedewerkerwerktachtuur.
Erzijntweehonderdwerkdagenbeschikbaarperbuitendienstmedewerker. HetbedrijfberekentmetdeformulevanFrankehoeveelmedewerkersnodigzijnvoordebuitendienst.
a. Berekenhettotaalaantalbezoekendatineenjaarafgelegdmoetworden.
b. Berekenhoeveeltijdeenbezoekgemiddeldkost.
c. Berekenhoeveeltijdeenbuitendienstmedewerkerperjaarkanbestedenaanhetbezoekenvan klanten.
d. BerekenmetdeformulevanFrankehoeveelmedewerkersnodigzijn(afgerondophelefte’s).
Brocoheeftopditmomentzesaccountmanagersindienstdiesamenelkkwartaalnegenhonderd klantenbezoeken.Degesprekstijdperklantis120minuten.Deklantenbevindenzichverspreiddoor hetland.Dereistijdisgemiddeld60minutenperklant.Bijdeklantduurthetgemiddeldnog15minuten voordathetgesprekplaatsvindt.
Deaccountmanagersklagenalmaandenoverdatdewerkdrukerghoogis.Eigenlijkhoevenzemaar achtuurtewerken,maaralletweehonderddagenwerkenzenegenuurperdag.Zewillengraageen extraaccountmanagererbij.
Moetdebuitendienstuitgebreidworden?Verklaarjeantwoordmeteenberekening.
Zoviwilhetkomendjaarallezeshonderdprospectsdriekeerbezoeken.Erzijntweehonderdwerkdagen, waarvandoortrainingenendergelijketwintignietbeschikbaarzijnvoorklantbezoeken.Het ziekteverzuimisaljarenstabielbijdebuitendienstenligtop3%.Eenmaalbijdeklantisdewachttijd vijfminutenendegesprekstijd70minuten.Dereistijdisgemiddeld40minuten.Eenwerkdagisacht uur.
BerekenmetdeformulevanFrankedeomvangvandebuitendienst.Rondafophelefte’s.
EenbedrijfverdeeltzijnklantenindecategorieënA-,B-enC-klantenenprospects. Desalesmanagerverstrekthetvolgendeoverzicht.
Perklantis:
• degesprekstijd45minuten
• dereistijd50minuten
• dewachttijd15minuten.
Erzijntweehonderdwerkdagenperjaar. Gemiddeldwordtachtuurperdaggewerkt.
BerekenmetdeformulevanFrankedebenodigdecapaciteitvandebuitendienstinfte’s.
Alsjeeenproductopdemarktbrengt,ishetbelangrijkdatervraagnaaris.Daarbijmaakjeonderscheid tussendevraagnaarduurzamegebruiksgoederenennaarverbruiksgoederen.Gebruiksgoederenzijn productendiejemeerderekerengedurendeeenlangeretijdgebruikt.Verbruiksgoederenverbruikje inkortetijd,jemaaktzebeetjebijbeetjeop.
Voorbeeld
GroothandelXerokoopteenheftruckvoorhetmagazijn.Deheftruckiseenduurzaamverbruiksgoed, wantdiewordtmeermalengebruikt.Deenergievoordeheftruckiseenverbruiksgoed.
Indezeparagraafleerjeoverdevolgendevraagsoorten:
• initiëlevraag
• vervangingsvraag
• herhalingsvraag
• additionelevraag
• potentiëlevraag.
De initiëlevraag komtvankopersdievoordeeerstekeerhetproductkopen.Dezevraagkanbetrekking hebbenopzowelgebruiksgoederenalsverbruiksgoederen.Naverloopvantijdishetproductversleten ofop.Vervolgenskopendemeestemensendanweerhetzelfdeproduct.Bijgebruiksgoederenzorgt ditvoor vervangingsvraag,bijverbruiksgoederenvoor herhalingsvraag.Deinitiëlevraagende vervangingsvraagvormensamendetotalevraag.
Klantendieeenproductalbezittenschaffensomseentweedeexemplaaraanzonderheteersteweg tedoenofbuitengebruiktestellen.Zekopenbijvoorbeeldeentweedetelevisievooropdeslaapkamer. Ditnoemjede additionelevraag
Rekenvoorbeeld
EenfabrikantvanapparaatXverstrektdevolgendegegevens.
Uitmarktonderzoekblijktdat30%vandekopersapparaatXnatweejaarvervangten70%nadriejaar. IedereendieapparaatXeenmaalheeftgekocht,kooptditapparaatopnieuwnadathetafgedanktis. Najaar4isdemarktverzadigd:allebedrijvendieditapparaatwildengebruikenhebbeneraleen.
Gevraagd
BerekendetotalevraagnaarapparaatXvoordejaren2023totenmet2028.
• Detotalevraagisdeinitiëlevraagplusdevervangingsvraag.
• Deeerstetweejaarisernoggeenvervangingsvraag.Detotalevraagisdangelijkaandeinitiële vraag.
• Vande30.000stuksdiein2023zijnaangeschaftwordt30%na2jaar,in2025,vervangen.
Datis0,3×30.000=9.000stuks.
• Samenmetdeinitiëlevraagvan24.000isdetotalevraag33.000stuks.
• In2026,na3jaar,wordtvande30.000stuksdiein2023zijnaangeschaft70%vervangenplus30% vande90.000diein2024zijnaangeschaft.
Datis0,7×30.000+0,3×90.000=21.000+27.000=48.000stuks.
• Samenmetdeinitiëlevraagvan12.000stukskomtdetotalevraagin2026uitop60.000stuks.
Alsjeallegegevensineentabelzet,krijgjehetvolgendeoverzicht:
Potentiëlevraagenmarktpotentieel
Erzijnproductendienognietzijndoorgedrongeninallemarkten.Zoisdemarktvoorelektrischeauto's nogvolopinbeweging:noglangnietallemogelijkeklantenhebbenereen.Erisdusnogmeervraag mogelijkdandehuidigevraag.Hetextraaantaldatverkochtzoukunnenwordenonderideale omstandighedenmetperfectemarketingisde potentiëlevraag
Debestaandevraagplusdepotentiëlevraagvormensamenhet marktpotentieel:demaximaleverkoop diemogelijkisonderidealeomstandighedenmetperfectemarketing.Hetmarktpotentieelkunje berekenen,maardatisaltijdbijbenadering.Depotentiëlevraagkunjenamelijkwelgoedschatten, maarnietexactvaststellen.
Penetratiegraadenbezitsgraad
Hetdeelvandemogelijkemarktdatalbenutisnoemjebijverbruiksgoederende penetratiegraad
Hierbijdrukjehethuidigeaantalafnemersvaneenproductineenperiodeuitineenpercentagevan hetmogelijkeaantalafnemers.Jekuntdaarvoordevolgendeformulegebruiken:
Formule
Penetratiegraad = totaal aantal afnemers van een verbruiksgoed in een periode potentieel aantal afnemers × 100% =
Bijduurzamegebruiksgoederen,dielangermeegaan,spreekjevan bezitsgraad.Ookdebezitsgraad drukjeuitineenpercentage.Datkunjeberekenenmetdevolgendeformule.
Formule
Bezitsgraad = aantal bezitters van een gebruiksgoed potentieel aantal bezitters × 100% =
Rekenvoorbeeld
ErzijninNederlandineenkwartaal3.570.000mogelijkeafnemersvanEuro95-benzine.Hettotaalaantal afnemersvanditproductisindatzelfdekwartaal3.213.000.
Gevraagd
Berekendepenetratiegraad.
Uitwerking
Penetratiegraad = 3.213.0003.570.000 × 100% = 90%
Rekenvoorbeeld
Hetmogelijkeaantalbezittersvaneenlaserprinteris2.680.000.Hettotaalaantalbezittersvaneen laserprinteris1.742.000.
Gevraagd
Berekendebezitsgraad.
Uitwerking
Bezitsgraad = 1.742.0002.680.000 × 100% = 65%
Geefbijdevolgendegevallenaanomwatvoorvraagsoorthetgaat.
a. FamilieKruisheefteengezinsauto.VoordekinderendieinUtrechtgaanstuderenkopenzeeen auto,zodatdieelkedagopenneerkunnenrijden.
b. Wekelijkskooptdefamilietweepakkenkoffieindesupermarkt.
c. JeopaschaftvoorheteerstinzijnleveneeniPadaan.
d. Dekoelkastbegeefthethartjezomerenjekoopteennieuwe.
Opdracht45 Initiëlevraagenvervangingsvraag
Vaneenkoffiezetapparaatwarenop1januari2024450.000exemplareningebruik.Op1januari2025 warendater470.000.In2024werden75.000koffiezetapparatenverkocht. Elkafgedanktapparaatwordtvervangen.Erisgeentweedehandsmarkt.
a. Hoegrootisdeinitiëlevraagin2024?
b. Hoegrootisdevervangingsvraagin2024?
Eenfabrikantvanstoommachinesverstrektdevolgendegegevens.
Debuitengebruikstellingvandestoommachinesheefthetvolgendeverloop:
Berekendevervangingsvraagvoordejaren2024totenmet2030.Berekendaarnadetotalevraag. Vervangingsvraagvanhetjaar
In2024wordteennieuwevrieskistgeïntroduceerd.
Inhetvierdejaarnadeinitiëleaanschafofdevervangingvandeinitiëleaanschafwordt25%vervangen, inhetvijfdejaar50%eninhetzesdejaarderest.
Elkevrieskistdieafgedanktwordtwordtvervangendooreennieuwexemplaar. Eentweedehandsmarktiserniet.
Berekenvoorelkvandejaren2027totenmet2033devervangingsvraag.Zetdeberekendeaantallen indetabel.Ronddeaantallennaarbovenaf.
InhetoverzichtstaandeinitiëleaankopenvandemobieletelefoonYPO.Vandeaangekochteexemplaren wordtdeenehelftvervangenindeloopvanhetderdejaarnahetjaarvanaankoop,deanderehelftin deloopvanhetvierdejaarnahetjaarvanaankoop.
a. Berekendevervangingsvraagvandeinitiëleaankopenenzetdieindetabel.
Vervangingsvraag Initiëlevraag Jaar
jaar9 jaar8 jaar7 jaar6 jaar5 jaar4 jaar3 jaar2 jaar1
Totalevervanging initiëleaankopen
Totaal
b. Ookdevervangingsaankopenwordenweervervangenvolgenshetzelfdeschemaalsdeinitiële aankopen.Berekendetotalevervangingsvraagindejaren7,8en9.
c. Berekendetotaalteverwachtenaankopeninjaar7,8en9.
Opdracht49 Penetratiegraad
Hetmogelijkeaantalafnemersvanlightcolaineenkwartaalis2.680.000.Hettotaalaantalafnemers vanditproductindatzelfdekwartaalis2.144.000.
Berekendepenetratiegraad.
Opdracht50 Bezitsgraad
Hetmogelijkeaantalbezittersvaneentandemis840.000.Hettotaalaantalbezittersvaneentandem is294.000.
Berekendebezitsgraad.
Bijhetselecterenvaneenleverancierkunjegebruikmakenvanvendorrating.Daarbijscoorjeelke leverancieropcriteriadievoorjouwbedrijfvanbelangzijn.Elkcriteriumgeefjeeenweging,waarmee jeaangeefthoebelangrijkdatcriteriumisvoorjouwbedrijf.Daarnaberekenjedetotalewaardevan descoresendewegingen.Deleveranciermetdehoogstetotaalwaardekrijgtmeestaldevoorkeur.
Doormiddelvandistributiekomenjeproductenbijdeklanten.Jekuntkiezenvoorintensieve,selectieve ofexclusievedistributie.Omzichttekrijgenopdeeffectiviteitvandedistributiemaakjegebruikvan distributiekengetallen.Denumeriekedistributiegeefthetaantalverkooppuntenaanwaarjouwproduct tekoopistenopzichtevanallemogelijkeverkooppunten.Bijhetmarktbereikkijkjenietnaarhetaantal verkooppunten,maarnaardeomzetbijdeverkooppunteninbepaaldeassortimentsgroepen.De selectie-indicatoriseendistributiekengetaldatdegroottevandeverkooppuntenuitdrukt.Isde selectie-indicatorgroterdan1,danhebjerelatiefgroteverkooppuntengeselecteerddiejouwproduct verkopenmeteenrelatiefhogeomzet.Isdiekleinerdan1,danverlooptdeverkoopviakleinewinkels meteenrelatieflageomzet.
Ofjeproductgoedverkochtwordtblijktuithetomzetaandeel.Ditishetaandeelvandeomzetvan jouwmerktenopzichtevandeomzetvandeproductgroepbijdeverkooppunten.Hetafzetaandeelis hetaandeelvandeafzetvanjouwmerktenopzichtevandetotaleafzetvandeproductgroepbijde verkooppunten.
Hoebelangrijkeenklantvoorjouisbepaaljemetdecustomerlifetimevalue.Ditisdenetto-opbrengst vaneenafnemerindetotaleperiodedathijklantis.Opbasisdaarvansteljevasthoeveeljemaximaal kuntuitgevenaanhetwervenvanklantenzonderdaarverliesoptelijden.
Alsjedebiteurensnelbetalen,beschikjeweerovergeldwaarmeejevoorraadkuntinkopenofkosten kuntbetalen.Hetaantaldagendathetduurtvoordateendebiteurderekeningbetaaltisdeomlooptijd debiteuren.Hoelagerdeuitkomstis,hoegunstigerdatisvoorjebedrijf.
Hoelanghetduurtvoordatjeeeninvesteringhebtterugverdiendnoemjedeterugverdientijd.Meteen kortereterugverdientijdleverteeninvesteringminderrisicoop.
Dereturnoninvestment(ROI)geeftaanhoeveelrendementjehebtopjeinvestering.Hetisdenettowinst alspercentagevandeinvestering.Dereturnonsales(ROS)geefthetrendementopdeverkopenaan. Hetisdenettowinstinverhoudingtotdeomzet.
DegroottevandebuitendienstkunjeberekenenmetdeformulevanFranke.Uitgangspuntvande berekeningishetaantalklantenenhetaantalbezoekendatjaarlijksafgelegdmoetworden.
Voordeplanningvanjeproductieenverkopenwiljewetenhoeveelvraagernaarjeproductis.De eerstekeerdatiemandeenproductkooptisdeinitiëlevraag.Ishetproductversletenofkapot,dan ontstaateenvervangingsvraag.Alsmenseneentweedeproductaanschaffen,zorgtdatvooreen additionelevraag.Deinitiëlevraagplusdevervangingsvraagplusdeadditionelevraagvormensamen detotalevraag.
InNederlandzijn1.800sportzakenwaartennisracketswordenverkocht.Degezamenlijkeomzetis
€ 5.000.000aanrackets.In540sportzakenverkopenzehetracketSet.Deomzetvandiesportzakenis
€ 1.250.000aantennisrackets,waarvanhetracketSet € 250.000voorzijnrekeningneemt.
a. Berekendenumeriekedistributie.
b. Watwilhetgetaldatjebijvraagaberekendhebtzeggen?
c. Berekendegewogendistributie.
d. Hoewordtdegewogendistributieookwelgenoemd?
e. HoegrootisdemaximaleomzetdiehetracketSetkanhalenindegeselecteerdesportzaken?
f. Berekendeselectie-indicator(afgerondoptweedecimalen).
g. Welkeconclusiekunjetrekkenuithetgetaldatjebijvraagfberekendhebt?
h. Berekenhetomzetaandeel.
i. Watvoorinformatiegeefthetkengetalomzetaandeel?
j. Berekenhetmarktaandeeloptweemanieren.
k. WatkanvoorhetracketSetgedaanwordenomdeverkrijgbaarheidenhetmarktaandeelhet komendejaartevergroten?
PeterHorstenisbenieuwdnaardevraagontwikkelingvaneenduurzaamgebruiksgoed.Hetartikelis op1januari2024naeenintensievereclamecampagneopdemarktgebracht.Indejaren2024toten met2027iseenonderzoekingesteldbijdekopers.Daaruitbleekondermeerdataankopenen buitengebruikstellinggelijkmatigoverhetkalenderjaarzijnverdeeld.Debuitengebruikgestelde apparatenwerdendirectvervangen.Hetonderzoekhaddevolgendeuitkomsten.
a. Bepaalmetbehulpvandegegevenvervangingsvraagvandeaankopenuit2024depercentagesvan buitengebruikstellingindejaren2024-2027(afrondenophelen).
b. Berekendevervangingsvraagindejaren2026en2027vandeaankopenuitdejaren2024en2025. Maakdaarbijgebruikvandebijvraagaberekendepercentagesvanbuitengebruikstelling.
c. Berekendeinitiëlevraagindekalenderjaren2024-2027.
d. Berekenhoeveelproductenaanheteindevandejaren2024-2027ingebruikzijn.
Voordekomendejarenwordtverwachtdathettempowaarinkopershetproductvervangenniet verandert.Voorhetjaar2028wordteeninitiëlevraagverwachtvan2.000stuks.
e. Berekendeverwachtetotalevraagin2028
Additionelevraag
Devraagvanklantendiealinhetbezitzijnvaneengebruiksgoednaareenzelfdeextraproduct.
Afzetaandeel
Deafzetvanjouwmerkinverhoudingtotdeafzetvandatproductbijdegeselecteerdeverkooppunten.
Bezitsgraad
Aantalbezittersvaneenduurzaamgebruiksgoedalspercentagevanhetpotentiëleaantalbezitters.
Cashflow
Deopbrengst(nettowinstplusafschrijving)diejejaarlijksmeteeninvesteringbehaalt.
Customerlifetimevalue(CLV)
Denetto-opbrengstvaneenafnemerindeperiodedatdieklantis.
Distributie
Alleswatnodigisomdeproductenbijdeklantentekrijgen.
Distributiekengetallen
Kengetallendieinformatiegevenoverdeeffectiviteitvandedistributie.
Exclusievedistributie
Distributievormwaarbijeenverkooppunthetalleenrechtheeftopverkoopineenbepaaldgebied.
FormulevanFranke
Eenformuleomdeomvangvandebuitendiensttebepalen.
Herhalingsvraag
Devraagdoorklantendieeenbepaaldverbruiksgoedopnieuwwillenkopen.
Initiëlevraag
Vraagvankopersdievoorheteersteenbepaaldproductaanschaffen.
Intensievedistributie
Distributievormwaarbijjezoveelmogelijkverkooppuntenprobeerttekrijgen.
Marktbereik
Distributiekengetaldataangeeftwelkdeelvandetotaleomzetopdemarktbehaaldwordtdoorjouw verkooppunten.Ookwel:effectievedistributie,gewogendistributieofmarktdekking.
Marktpotentieel
Maximaleverkoopdiemogelijkisonderidealeomstandighedenmetperfectemarketing.Isgelijkaan deactuelevraagplusdepotentiëlevraag.
Marktspreiding
Kengetaldathetaantalverkooppuntenvanjouwproductaangeefttenopzichtevanallemogelijke verkooppunten.Ookwel:afzetspreiding,dekkingsgraad,distributie-intensiteit,distributiespreiding, numeriekedistributieofongewogendistributie.
Numeriekedistributie
Kengetaldathetaantalverkooppuntenvanjouwproductaangeefttenopzichtevanallemogelijke verkooppunten.Ookwel:marktspreiding,afzetspreiding,dekkingsgraad,distributie-intensiteit, distributiespreidingofongewogendistributie.
Omlooptijddebiteuren
Aantaldagendathetgemiddeldduurtvoordateendebiteurderekeningbetaalt.
Omzetaandeel
Deomzetvanjouwmerkinverhoudingtotdeomzetvandatproductbijdegeselecteerdeverkooppunten.
Penetratiegraad
Aantalgebruikersvaneenverbruiksgoedineenperiodealspercentagevanhetpotentiëleaantal gebruikers.
Potentiëlevraag
Hetextraaantaldatbovenopdeactuelevraagverkochtzoukunnenwordenonderideale omstandighedenmetperfectemarketing.
Returnoninvestment(ROI)
Rendementopeeninvestering:denettowinstalspercentagevanhetinvesteringsbedrag.
Returnonsales(ROS)
Rendementopdeverkopen:denettowinstalspercentagevandeomzet.
Selectievedistributie
Distributievormwaarbijjehogeeisensteltaandeverkooppuntenenopbasisdaarvaneenbeperkt aantalverkooppuntenselecteert.
Selectie-indicator
Distributiekengetaldatderelatieveomvangvandeverkooppuntenuitdrukt.
Terugverdientijd
Tijddiehetduurtvoordateeninvesteringisterugverdiend.
Vendorrating
Methodeomleveranciersmetelkaartevergelijkenenteselecterenopbasisvanvoorafvastgestelde criteria.
Vervangingsvraag
Devraagdoorklantendieeengebruiksgoedvervangendooreennieuwexemplaar.
Alsmanagerwiljeinzichthebbenindecijfersvanjouwonderneming.Denkbijvoorbeeldaande omzetgegevens,hetaantalklantenendeafzetvanproducten.Omtekunnenbeoordelenhoejehet alsvestigingofondernemingdoetkunjejouwhuidigecijfersvergelijkenmetdecijfersvaneeneerdere periode.Ookkunjezevergelijkenmetdecijfersvandebranche(datheetbenchmarking).
Cijfersvanverschillendebedrijvenkunnenflinkvanelkaarverschillen.Daardoorkanhetlastigzijnom zegoedmetelkaartevergelijken.Omzo’nvergelijkingovereenreeksvanjarenmakkelijkertemaken kunjegebruikmakenvanindexcijfers.
Leerdoelen
Aanheteindvandithoofdstuk:
• kunjeeenenkelvoudigprijs-,hoeveelheids-enwaarde-indexcijferberekenen.
• kunjeeenbasisjaarverleggen.
Opdracht1
Openingsopdrachtbijdithoofdstuk
Bekijkhetfilmpjeenbeantwoorddevragen.
a. Watgeefteenindexcijferaan?
b. Noemdrievoorbeeldenvanzakenwaarvanjeindexcijferskuntberekenen.
c. Watbetekenthetalseenindexcijferhogerdan100is?Enalshetlagerdan100is?
Bedrijvenmakenvaakgebruikvanverhoudingsgetallen.Meteen verhoudingsgetal kunjederelatie tussentweegroothedenaangeven.Zokunjebijvoorbeelddebrutowinstvaneenassortimentsgroep uitdrukkenineenpercentagevandeomzet.Hetberekendepercentageisdanzo’nverhoudingsgetal.
Indexcijfers
Omdeontwikkelingvanverschillendegrootheden,bijvoorbeeldprijzen,omzetofafzet,uitverschillende jarengoedtevergelijken,maakjegebruikvanindexcijfers.Een indexcijfer iseenverhoudingsgetaldat dedalingofstijgingvancijfersuiteenverslagperiodetenopzichtevaneenbasisperiodelaatzien.
Jegebruiktindexcijfersomdeverzameldecijfersopeenoverzichtelijkemaniertepresenteren.Een enkelvoudigindexcijfer heeftbetrekkingopééngegeven,bijvoorbeelddeprijsvaneenproduct,de hoeveelheidofdewaarde(omzet).
Indecommerciezijndevolgendedrieindexcijfersbelangrijk:
• prijsindexcijfer
• hoeveelheidsindexcijfer
• waarde-indexcijfer.
Meteenprijsindexcijfermeetjedeveranderingenvandeprijzengedurendeeenbepaaldeperiode.
Voorbeeld
Omdekostenontwikkelingentevolgenberekenteenschoonmaakbedrijfdeprijsindexcijfersvan schoonmaakmiddelenenvanarbeid.Dezecijferslatenzienoferprijsstijgingen,inflatieofanderetrends indeprijzenzijndieinvloedkunnenhebbenopdewinstgevendheidvanhetbedrijf.
Meteenhoeveelheidsindexcijfermeetjedeveranderingenindehoeveelhedengedurendeeenbepaalde periode.
Voorbeeld
Aandehandvanhoeveelheidsindexcijfersvolgteengroothandelinelektronischeartikelende verkoopvolumesvanzijnproducten.Doordehoeveelheidsindexcijfersoverdeverschillendeperioden tevergelijkenvaltopdaternaarChromebookseensterkstijgendevraagis.Datkaneenredenzijnom vanChromebookseenhogerevoorraadaantehouden.
Meteenwaarde-indexcijfermeetjedeveranderingenindeomzetgedurendeeenbepaaldeperiode.
Deeigenaarvaneenwebshopinverfbenodigdhedenrekentmaandelijksdewaarde-indexcijfersvan deverschillendeproductgroepenuit.Alsbepaaldeproductgroepenachterblijveninomzet,kanhij proberenomdezichtbaarheiddaarvantevergroten.Ookkanhijopbasisvandewaarde-indexcijfers eenprognosemakenvandeomzetvoordekomendemaanden.
Deperiodewaarmeejealleandereperiodenvergelijktbijdeberekeningvandeindexcijfersnoemje het basisjaar.Hetbasisjaarheeftaltijd100alsindexcijfer.Datisinfeite100%,maarjeschrijftergeen procenttekenbij.
Eenbasisjaarmoetvoldoenaandevolgendeeisen:
• Debasisperiodemagnietteverinhetverledenliggen.Kiesjeeenbasisperiodevanlanggeleden, danisdekansgrootdatdeindexcijfersheelhooguitvallen.
• Debasisperiodemoeteenperiodemetnormalegegevenszijn.Hetmaggeenperiodemetuitschieters zijn.
Jewilteenindexcijferberekenenvooreenbepaaldeperiode:hetverslagjaar.Daarvoordeeljedewaarde vandatjaardoordewaardevanhetbasisjaarenvermenigvuldigjedeuitkomstmet100.
Indexcijfer = waarde verslagjaar waarde basisjaar × 100
Alseenindexcijferbovende100uitkomt,duidtdatopgroeitenopzichtevanhetbasisjaar.Eenindexcijfer onderde100duidtopeendalingtenopzichtevanhetbasisjaar.
a. Watiseenverhoudingsgetal?
b. Watiseenindexcijfer?
c. Watverstajeondereenbasisjaar?
d. Noemtweeeisendiegesteldwordenaanhetbasisjaar.
Het enkelvoudigprijsindexcijfer(EPI) druktdeveranderingvandeprijsvaneenproductinde verslagperiodeuittenopzichtevandeprijsvandatproductinhetbasisjaar.
Hetenkelvoudigprijsindexcijferberekenjemetdevolgendeformule.
EPI = prijs in het verslagjaar prijs in het basisjaar × 100
Rekenvoorbeeld
GroothandelBolsheefteenoverzichtgemaaktvandeprijzenvande tabletZenindejaren2020totenmet2024.
Gevraagd
a.Berekenvoordejaren2021en2023deprijsindexcijfersvandetabletZenmet2020alsbasisjaar (afrondenopééndecimaal).
b.Berekendeprijsstijgingvaneentabletin2023tenopzichtevan2020.
Uitwerking
a.Hetbasisjaarsteljeop100.Deprijzenvandejaren2021en2023vergelijkjemetdeprijzenuit2020.
In2021isdeprijsvandetablet € 225.Deprijswasinhetbasisjaar € 220. Vuljedezegegevensindeformulein,danishetprijsindexcijfervoordetabletZenin2021:
EPI 2021 = prijs in het verslagjaar prijs in het basisjaar
× 100 = € 225
€ 220 × 100 = 102,3
In2023ishetprijsindexcijfer:
EPI 2023 = € 230
€ 220 × 100 = 104,5
b.Vanhetbasisjaar2020ishetprijsindexcijfer100.Hetprijsindexcijferin2023is104,5.Omdatjevergelijkt met100,kunjeconcluderendatin2023deprijsmet104,5 – 100=4,5%gestegenistenopzichtevan 2020.
Jehebtnuvaneenaantalgegevensdeindexcijfersberekend.Omgekeerdkanhetook.Meteen prijsindexcijferkunjedenieuweprijsvaneenproductvoordatjaarberekenen.Hiervoordeeljede oudeprijsdoorhetoudeprijsindexcijfer.Deuitkomstvermenigvuldigjemethetnieuweprijsindexcijfer vanhetjaarwaarinjedeprijsvanhetproductwiltweten.Informule:
Nieuwe prijs = oude prijs
oude prijsindexcijfer × nieuwe prijsindexcijfer
Rekenvoorbeeld
In2024isdeprijsvaneentablet € 210.Hetprijsindexcijferindatjaaris95.
Gevraagd
Berekendeprijsvaneentabletin2025alshetprijsindexcijferdan98is.
Uitwerking
Voordeberekeningvandenieuweprijsgebruikjedeformuleenvuljediein.
Nieuwe prijs = oude prijs
oude prijsindexcijfer × nieuwe prijsindexcijfer = € 210 95 × 98 = € 216,63
Metindexcijferskunjesnelvaststellenhoesterkdeprijs,hoeveelheidofomzetindeloopvandetijd toeneemtofafneemttenopzichtevanhetbasisjaarenmethoeveelprocent.
Alsjewiltwetenmethoeveelprocentdeprijsisgestegentenopzichtevaneenanderjaardanhet basisjaar,gebruikjehiervoordevolgendeformule.Hetjaarwaarmeejevergelijktis ‘oud’,hetjaar waarvoorjedeprijsveranderingberekentis ‘nieuw’.
Formule
Verandering in procenten = nieuw - oud oud × 100%
Rekenvoorbeeld
GroothandelBolsheeftdeprijsindexcijfersvandetabletZenopeenrijtjegezet.
Gevraagd
a.Berekendeprocentueleprijsveranderingvan2024tenopzichtevan2020.
b.Berekendeprocentueleprijsdalingvan2024tenopzichtevan2023.
Uitwerking
a.Hetindexcijfervan2020,hetbasisjaar,is100.Vooreenprocentueleveranderingtenopzichtevan hetbasisjaarneemjehetverschilmet100.
In2024isdeprocentueleprijsverandering95,5 – 100=-4,5%.Deprijsveranderingisnegatief,dusishet eenprijsdaling.
b.Voordeprocentueleprijsveranderingtenopzichtevaneenanderjaardanhetbasisjaargebruikje deformule.
Deprocentueleprijsveranderingvanhetindexcijfer95,5tenopzichtevanhetindexcijfer104,5is: Verandering in procenten = nieuw - oud oud × 100% = 95,5 - 104,5 104,5 × 100% = -8,6%
Jekomtuitopeennegatiefpercentage.Datklopt,wantdeprijsisgedaald.
Afrondenindexcijfers
Indexcijfersrondjevaakafophelen.Alsjezemoetafrondenopééndecimaal,noteerje ééncijferachterdekomma,ookalsdateen0is.Bijafrondenoptweedecimalennoteerjealtijdtwee cijfersachterdekomma,ookalsdat00is.
Voorbeeldafrondenindexcijfers
InhetbasisjaarisdeprijsvaneentabletZen € 220.In2019wasdeprijs € 215,60. Hetprijsindexcijfervoor2019,opééndecimaalnauwkeurig,is: € 215,60÷ € 220,00×100=98,0.
Opdracht3 Prijsindexcijfer
a. Watgeefteenprijsindexcijferaan?
b. Bijeengroothandelishetprijsindexcijfervoorijzerwaren103,65.Watbetekentdit?
Opdracht4 Prijsindexcijferskoepeltenten
Pieterheeftdeverkoopprijzenverzameldvandekoepeltentendiehijverkoopt.
Hetbasisjaaris2020.BerekendeenkelvoudigeprijsindexcijfersvoorPietervoordejaren2021toten met2024(afgerondopééndecimaal).
a. Taoheeftdeverkoopprijzenverzameldvandetelevisiesdiehijverkoopt.
BerekendeenkelvoudigeprijsindexcijfersvoorTaovoordejaren2021totenmet2024metals basisjaar2020.Ronddeindexcijfersafopééndecimaal.
b. Novabvheeftdeverkoopprijzenverzameldvandelaptopsdiehetverkoopt.
Hetbasisjaaris2020.BerekendeenkelvoudigeprijsindexcijfersvoorNovabvvoordejaren2020tot enmet2024.Rondafopééndecimaal.
Moccad’Orverkooptespressomachines.In2023isdeverkoopprijs € 220. Deprijsindexcijfersvandejaren2020totenmet2024zijnbekend.
Berekendeprijsvandeespressomachinesvoordejaren2020,2021,2022en2024.
Indetabelnadevolgendevraagstaandeprijsindexcijfersvanbadkamermeubelsendrinkglazen.
a. Vergelijkdeprijsontwikkelingvanbeideproducten.Welkeconclusiekunjetrekken?
b. Berekendeprijzenvandeproducten.
Devolgendeprijsindexcijfersvooraardappelenzijnafkomstigvaneengroentezaak.
a. Berekendeprocentueleprijsstijgingvanhetjaar2021tenopzichtevan2020.
b. Berekendeprocentueleprijsstijgingvanhetjaar2024tenopzichtevan2023(afgerondopéén decimaal).
c. In2022wasdeprijsvaneenkiloaardappelen € 1,25.Hoeveelisdeprijsin2024?
Loafferverkooptsneakers.Devolgendegegevenszijnbekendenstaanindevolgendetabel.
a. Berekendeprijsvaneenpaarsneakersvoordehiernagenoemdejaren.
b. Berekenaandehandvandeprijzenineuro’sdeprocentueleprijsveranderingvan2024tenopzichte van2023(afgerondopééndecimaal).
c. Berekenaandehandvandeprijsindexcijfersdeprocentueleprijsveranderingvan2024tenopzichte van2023(afgerondopééndecimaal).
Opdracht10 Prijsindexcijferssieraden
Vooreengroothandelinsieradenzijndeprijsindexcijfersvanconsumentenprijzenverzameld.
a. In2021isdeprijsvaneenarmbandje € 12,90.Berekendegeïndexeerdeprijsin2023.
b. In2023isdeprijsvaneenhalsketting € 84,95.Berekendegeïndexeerdeprijsin2024.
c. In2024isdeconsumentenprijsvaneenring € 67,50.Berekenwatdeprijsin2020was.
Opdracht11 Prijsindexcijferselektronicazaak
ElektronicazaakHermansinGeleenverstrektdegegevensindevolgendetabel.
a. BerekenvoordeproductenAenBdeprijsindexcijfersvoordejaren2018totenmet2024(afgerond opééndecimaal).Hetbasisjaaris2015.
b. Vuldeontbrekendewoordenindetekstinenmaakdaarmeedeuitlegcompleet.
Deprijsvanproduct
ishetmeestgestegen.Dehoogsteprijsindexis dievanproduct inhetjaar .Daarmeeis
deprijsrelatiefhetmeestgestegen.Tenopzichtevan2017isdeprijsvanproductA
danverdubbeld.DeprijzenvanproductBstijgenvooralna (zeer)sterk.
10.3Hoeveelheidsindexcijfer
Het enkelvoudighoeveelheidsindexcijfer(EHI) druktdeveranderingvandehoeveelheidvaneen productindeverslagperiodeuittenopzichtevandehoeveelheidvandatproductinhetbasisjaar.Het enkelvoudighoeveelheidsindexcijfer(EHI)berekenjemetdevolgendeformule.
Formule
EHI = hoeveelheid in het verslagjaar hoeveelheid in het basisjaar × 100
Rekenvoorbeeld
GroothandelBolsheeftdevolgendeverkoopgegevensverzameldoverdetabletZen.
Gevraagd
a.Berekenvoordejaren2021en2022dehoeveelheidsindexcijfersvandetabletZenmet2020als basisjaar(afgerondopééndecimaal).
b.Hethoeveelheidsindexcijfervan2024komtuitop112,0.Legdebetekenisvanditindexcijferuit.
Uitwerking
a.Hetbasisjaarsteljeop100.Dehoeveelhedenvandejaren2021en2024vergelijkjemet2020.
Voordeberekeningvanhethoeveelheidsindexcijfergebruikjedeformule:
EHI = hoeveelheid in het verslagjaar hoeveelheid in het basisjaar × 100
DeafzetvandetabletZeninhetbasisjaaris9.000stuks.Diesteljegelijkaan100.Vuljedegegevens in,danishethoeveelheidsindexcijfervoordetabletZenin2021en2022:
EHI 2021 = 9.900
9.000 × 100 = 110,0
EHI 2022 = 9.495
9.000 × 100 = 105,5
b.DeafzetvandetabletZenisin2024met12%gestegentenopzichtevan2020.
Opdracht12 Hoeveelheidsindexcijfer
a. Watgeefthethoeveelheidsindexcijferaan?
b. Bijeengroothandelishethoeveelheidsindexcijfervoorkoffie105,1.Watbetekentdit?
Opdracht13 Hoeveelheidsindexcijferberekenen
DevolgendeafzetgegevenszijnbekendoverdekastenvanhettypeFobo.
a. Berekendeenkelvoudigehoeveelheidsindexcijfersvoordejaren2021totenmet2024met2020als basisjaar(afgerondopééndecimaal).
JonkVisbvheeftdeafzetgegevensverzameldoverdekaviaardiehetbedrijfverkoopt.
b. Hetbasisjaaris2020.BerekendeenkelvoudigehoeveelheidsindexcijfersvoorJonkVisbvvoorde jaren2020totenmet2024(afgerondopééndecimaal).
FabrikantHolzproduceerthettafelmodelRondy.Overhetaantalordersindejaren2020totenmet 2024heeftdefabrikantdevolgendegegevensverzameld.
c. Hetbasisjaaris2020.BerekendeenkelvoudigehoeveelheidsindexcijfersvoorHolzvoordejaren 2020totenmet2024(afgerondopééndecimaal).
EenfabrikantinhondenvoerheeftdevolgendegegevensverzameldoverdehondenbrokDoggy.
d. Hetbasisjaaris2020.BerekendeenkelvoudigehoeveelheidsindexcijfersvoordehondenbrokDoggy voordejaren2020totenmet2024(afgerondopééndecimaal).
Opdracht14 Afzetvaneenwasmachine
WebshopCoolblueheeftdevolgendegegevensverzameldoverdeafzetvandewasmachineAEGW1234.
BerekendeafzetvandewasmachineAEGW1234voor2020totenmet2022envoor2024.
Devolgendehoeveelheidsindexcijfersvanseniorentelefoonszijnafkomstigvaneenfabrikantin seniorentelefoons.
a. Berekendeprocentueleafzetstijgingvanhetjaar2021tenopzichtevanhetjaar2020.
b. Berekendeprocentueleafzetstijgingvanhetjaar2024tenopzichtevanhetjaar2023(afgerondop ééndecimaal).
FabrikantThinkverkooptpuzzels.DevolgendegegevenszijnbekendoverdepuzzelMountEverest.
a. BerekendehoeveelheidverkochteMountEverest-puzzelsvoor2020,2021,2022en2024.
b. Berekendeprocentuelehoeveelheidsstijgingvanhetjaar2023tenopzichtevanhetjaar2020 (afgerondopééndecimaal).
c. Berekendeprocentuelehoeveelheidsstijgingvanhetjaar2024tenopzichtevanhetjaar2023 (afgerondopééndecimaal).
Naasthetenkelvoudigprijs-enhoeveelheidsindexcijferiserhet enkelvoudigwaarde-indexcijfer(EWI). Dewaardevindjedoordeprijspereenheidtevermenigvuldigenmetdehoeveelheid.Het waarde-indexcijfergebruikjeomdeomzetvaneenproductindeverslagperiodeuittedrukkenten opzichtevandeomzetvandatproductinhetbasisjaar.
Hetenkelvoudigwaarde-indexcijfer(EWI)berekenjemetdevolgendeformule.
EWI = omzet in het verslagjaar omzet in het basisjaar × 100
Rekenvoorbeeld
GroothandelaarBolsheeftvoordejaren2020totenmet2024eenoverzichtgemaaktvandeomzetcijfers vandetabletZen.
OmzettabletZen
Gevraagd
a.Berekenvoordejaren2021en2023dewaarde-indexcijfersvandetabletZenmet2020alsbasisjaar (afgerondopééndecimaal).
b.Legdebetekenisuitvanhetberekendeindexcijfervan2023.
Uitwerking
a.Deomzetinhetbasisjaar2020steljeop100.Deomzetvandejaren2021en2023gajevergelijken metdievan2020.
Voordeberekeningvanhetwaarde-indexcijfermaakjegebruikvandeformule:
EWI = omzet in het verslagjaar omzet in het basisjaar × 100
Inhetgevraagdejaar2021isdeomzetvandetablet € 2.227.500.Dewaardevandeverkochtetablets inhetbasisjaaris € 1.980.000.Dezesteljegelijkaan100. Vuljedegegevensin,danzijndewaarde-indexcijfersvoordejaren2021en2023:
EWI 2021 = € 2.227.500€ 1.980.000 × 100 = 112,5
EWI 2023 = € 2.111.400€ 1.980.000 × 100 = 106,6
b.DeomzetvandetabletZenisin2023met6,6%gestegentenopzichtevanhetbasisjaar2020.
Alsjealleenoverprijsindexcijfersenhoeveelheidsindexcijfersbeschikt,kunjeookdaarmeeenkelvoudige waarde-indexcijfers(EWI)berekenen.Uitgangspuntdaarvoorisdevolgendeberekening: waarde(omzet)=hoeveelheid(afzet)×verkoopprijs.Metindexcijferswordtdat:
Formule
EWI = EHI × EPI 100
Rekenvoorbeeld
GroothandelaarBolsheeftdevolgendeindexcijfersverzameldoverdetabletZen.
IndexcijfersafzetenprijzentabletZen
Gevraagd
a.Berekenopbasisvandegegevenindexcijfersvoordejaren2021en2023dewaarde-indexcijfersvan detabletZenmet2020alsbasisjaar(afgerondopééndecimaal).
b.Vergelijkdeberekendewaarde-indexcijfersmetdeinhetvorigerekenvoorbeeldberekende waarde-indexcijfersvandetabletZen.Welkeconclusietrekje?
Uitwerking
a.Voordeberekeningvanhetenkelvoudigwaarde-indexcijfergebruikjedeformule:
EWI = EHI × EPI 100
Alsjedeindexcijfersinvult,krijgjedevolgendewaarde-indexcijfers:
EWI 2021 = 110,0 × 102,3 100 = 112,5
EWI 2023 = 102,0 × 104,5 100 = 106,6
b.Dewaarde-indexcijfersdiezijnberekendmetdeEHIenEPIzijnpreciesgelijkaande waarde-indexcijfersdiejeinhetvorigerekenvoorbeeldberekendhebtmetdeomzetbedragen.
Indexcijfersberekenjevoortijdreeksen.Eentijdreeksiseenreekswaardenvanhetzelfdeverschijnsel datopregelmatigetijdstippenisgemeten.Indithoofdstukziejetijdreeksenvanprijzen,verkochte hoeveelhedenenomzetten.
Groeiingrafieken
Ineenondernemingziejehetliefstdatdeafzetenomzetgroeien.Aandeindexcijferskunjeeenvoudig zienofergroeiis.Datkan lineairegroei zijn.Indatgevalneemtdeomzetbijvoorbeeldelkjaarongeveer meteenvastbedragtoe.Alsjedaareenlijndiagramvantekent,krijgjeeenrechtestijgendelijn.
Jekuntooktemakenhebbenmet exponentiëlegroei.Danneemthetverschijnselelkeperiodetoe meteenbepaaldpercentageofmeteenmacht(bijvoorbeeldeenkwadraat).Alsjeexponentiëlegroei ineenlijndiagramtekent,krijgjeeenkrommelijndiesteedssteileromhoogbuigt.
Rekenvoorbeeld
Agnetaisin2024begonnenmeteeneigenonderneming.Zijverwachtinheteerstejaareenomzetvan € 40.000engaatervanuitdatdeomzetjaarlijksmet € 25.000stijgt.
Gevraagd
Berekendeomzetindejaren2024totenmet2028enmaakeenlijndiagramvandeomzet.
Uitwerking
Agnetabegintin2024meteenomzetvan € 45.000.Indejarendaarnastijgtdieelkjaarmet € 25.000.
OmzetverloopAgneta2024-2028 Omzet
Metdezegegevenskrijgjehetvolgendelijndiagram. Jezietdatdegrafiekeenstijgenderechtelijnvertoont.Deomzetgroeitduslineair.
Rekenvoorbeeld
Katarzinaisin2024begonnenmeteeneigenonderneming.Deomzetin2024bedraagt € 30.000.Zij verwachtdatdeomzetjaarlijksmet60%zalstijgen.
Gevraagd
Berekendeomzetindejaren2024totenmet2028enmaakeenlijndiagramvandeomzet.
Uitwerking
In2024isdeomzetvanKatarzina € 30.000.Alsdeomzetjaarlijksmet60%stijgt,levertdatdevolgende bedragenop.
OmzetverloopKatarzina2024-2028
Omzet
Metdezegegevenskrijgjehetvolgendelijndiagram. Jezietdatdelijnsteedssterkerstijgt.Erisdussprakevanexponentiëlegroei.
Opdracht17 Waarde-indexcijfer
a. Watgeefthetwaarde-indexcijferaan?
b. Hoeberekenjedewaarde?
c. Bijeengroothandelishetwaarde-indexcijfervoorzuivel102,6.Watbetekentdit?
Opdracht18 Waarde-indexsierkussens
GroothandelJonkersheeftdevolgendegegevensverzameldoverdeproductgroepsierkussens.
Berekendeomzetvansierkussensvoordejaren2020en2022totenmet2024.Ronddebedragenaf opheleeuro’s.Hetbasisjaaris2020.
Opdracht19 Waarde-indexcijferEngelsebureaus
ImporteurBrandonheeftdevolgendegegevensverzameldoverdeproductgroepantiekeEngelse bureaus.
a.Berekendeomzetvoordejaren2020totenmet2024.
b.Berekenvoor2020totenmet2024,met2020alsbasisjaar,deprijsindexcijfers,de hoeveelheidsindexcijfersendewaarde-indexcijfers(afgerondopééndecimaal).
TollensheeftdevolgendegegevensverzameldoverdeladderSafeenstelthetbasisjaarop2020.
a.Berekendehoeveelheidsindexcijfersvoor2020totenmet2024(afgerondopééndecimaal).
b.Berekendeprijsindexcijfersvoor2018totenmet2024(afgerondopééndecimaal).
c.Berekenmetdeantwoordenvanvraagaenbdewaarde-indexcijfersvoor2020totenmet2024 (afgerondopééndecimaal).
BijSoundisin2023deomzetvandegamingheadsetEaring€838.740.Indatjaarishetwaarde-indexcijfer 124.In2024ishetwaarde-indexcijfer98.
BerekendeomzetvandegamingheadsetEaringin2024.
DeprijzenenafzetgegevensindevolgendetabelzijnverzamelddoorfabrikantDeStofzuiger.
a.Berekendeprijsindexcijfersvoor2024metalsbasisjaar2023(afgerondopééndecimaal).
b.Berekendehoeveelheidsindexcijfersvoor2024metalsbasisjaar2023(afgerondopééndecimaal).
c.Berekendewaarde-indexcijfersvoor2024(afgerondopééndecimaal).
LaBoulangerieheeftdevolgendeverkoopgegevensverzameld.
Berekenvoordechocoladebonbonsmelkenpuur,metalsbasisjaar2020,voorelkvandezejaren:
3.deenkelvoudigewaarde-indexcijfers.
GroothandelDeLollypopheeftdevolgendeverkoopgegevensverzameld.
a.Berekenvoordejaren2020totenmet2024,metalsbasisjaar2020,voordropenvoorkauwgom:
1.deenkelvoudigeprijsindexcijfers
2.deenkelvoudigehoeveelheidsindexcijfers.
b.Berekenmetbehulpvandeantwoordenvanvraagadeenkelvoudigewaarde-indexcijfers.
FabrikantDeLekkerbekheeftzichgespecialiseerdin taartenenvlaaien.Vanhetbedrijfzijnonderanderede volgendegegevensbekendoverdeafzet(diegelijkis aandeproductie)endeprijs.
a. Voordeberekeningenishetbasisjaar2022.
1.Berekenvanzoweltaartenalsvlaaienvoordejaren2022totenmet2024deenkelvoudige prijsindexcijfers(afgerondopééndecimaal).
2.In2022wasdetotaleomzetaantaarten € 1.200.000.Berekendetaartenafzetindejaren2022 totenmet2024.
3.In2022wasdetotaleomzetaanvlaaien€800.000.Berekendeafzetvanvlaaienindejaren2022 totenmet2024.
b. BerekenmetbehulpvandeEHIdeprocentueleveranderingvandetaartenafzetin2024tenopzichte van2023(afgerondopééndecimaal).
c. BerekenmetbehulpvandeEHIdeprocentueleveranderingvandeafzetvanvlaaienin2023ten opzichtevan2022(afgerondopééndecimaal).
Fatimaisin2024begonnenmeteeneigenonderneming.Zijhaaltinheteerstejaar € 60.000omzeten gaatervanuitdatdeomzetjaarlijksmet € 40.000stijgt.
Berekendeomzetindejaren2024totenmet2028enmaakeenlijndiagramvandeomzet.
Noorisin2024begonnenmeteeneigenonderneming.Deomzetin2024bedraagt€80.000.Zijverwacht datdeomzetjaarlijksmet45%zalstijgen.
Berekendeomzetindejaren2024totenmet2028enzetdegegevensineenlijndiagram.
Eriseenduidelijkerelatietussendeprijs,dehoeveelheidendewaarde.Alsjedehoeveelheid vermenigvuldigtmetdeprijs,isdeuitkomstdewaarde(bijvoorbeelddeomzet).Derelatietussende enkelvoudigehoeveelheids-,prijs-enwaarde-indexcijfersisdedriehoeksrelatie.Alstweevandedrie gegevensbekendzijn,kunjealtijdhetderdegegevenberekenen.
Rekenvoorbeeld
Ineenjaarheefteengroothandel20.000ligstoelenverkochtvoor € 125perstuk.
Gevraagd
a.Berekendeomzetvandetuinstoelen.
b.Berekenvanuitdeomzetdeprijsvaneentuinstoelenvervolgenshetaantalverkochtestuks.
Uitwerking
a.Omzet=hoeveelheid×prijs=20.000× € 125= € 2.500.000.
b.Prijs=omzet÷hoeveelheid= € 2.500.000÷20.000= € 125.
Afzet=omzet÷prijs= € 2.500.000÷ € 125=20.000tuinstoelen.
Inditvoorbeeldziejederelatietussendewaarde,dehoeveelheidendeprijs.Zo’nzelfderelatiegeldt voordeenkelvoudigehoeveelheids-,prijs-enwaarde-indexcijfers.
Enkelvoudigwaarde-indexcijfer(EWI)berekenen
Jeberekentdeomzetdoordeafzettevermenigvuldigenmetdeprijs.Opeenvergelijkbaremanierkun jehetwaarde-indexcijferberekenen:jevermenigvuldigthethoeveelheidsindexcijfermethet prijsindexcijfer.Omopeenindexcijferuittekomendeeljedeuitkomstdoor100.
Jegebruiktdaarvoordevolgendeformule.
Formule
EWI = EHI × EPI 100
Rekenvoorbeeld
VoordetabletZenwarenin2024hetenkelvoudigprijsindexcijfer95,5enhetenkelvoudig hoeveelheidsindexcijfer112,0.
Gevraagd
Berekenhetenkelvoudigwaarde-indexcijfer.
Uitwerking
Hetenkelvoudigwaarde-indexcijfervoordatjaarisingevuldindeformule:
EWI = EHI × EPI 100 = 95,5 × 112,0 100 = 107,0
Zo'nuitkomstkanietsafwijkenalsjetussentijdsdeenkelvoudigeindexcijfershebtafgerond.
Enkelvoudigprijsindexcijfer(EPI)berekenen
Jeberekentdeprijsdoordeomzettedelendoordehoeveelheid.Opeenvergelijkbaremanierkunje hetprijsindexcijferberekenen:jedeelthetwaarde-indexcijferdoorhethoeveelheidsindexcijfer.Om opeenindexcijferuittekomenvermenigvuldigjedeuitkomstmet100.
Jegebruiktdaarvoordevolgendeformule.
Formule
EPI= EWI EHI × 100
VoorbeeldEPI
Hetenkelvoudigwaarde-indexcijfervoordetabletZenwasin2024106,9.Hetenkelvoudig hoeveelheidsindexcijfervoordetabletwasin2024112,0.
Hetprijsindexcijfervoor2020isdaningevuldindeformule:
EPI = 106,9112,0 × 100 = 95,4
Enkelvoudighoeveelheidsindexcijfer(EHI)berekenen
Jeberekentdehoeveelheiddoordeomzettedelendoordeprijs.Opeenvergelijkbaremanierkunje hethoeveelheidsindexcijferberekenen:jedeelthetwaarde-indexcijferdoorhetprijsindexcijfer.Om opeenindexcijferuittekomenvermenigvuldigjedeuitkomstmet100.
Jegebruiktdaarvoordevolgendeformule.
Formule
EHI= EWI EPI × 100
VoorbeeldEHI
In2024washetenkelvoudigwaarde-indexcijfervoordetabletZen106,9.Hetenkelvoudigprijsindexcijfer voordetabletwasin202495,5.
Hetenkelvoudighoeveelheidsindexcijfervoor2024isdaningevuldindeformule:
EHI = 106,9 95,5 × 100 = 112,0
Opdracht28 Driehoeksrelatie
a. Watverstajeonderdedriehoeksrelatie?
b. Vuldejuistewoordenin:
×prijs=waarde
Waarde÷prijs=
Waarde÷ =prijs
a. VanGeelheeftvandeherenschoenendevolgendeenkelvoudigeprijs-enhoeveelheidsindexcijfers verzameld.
Berekenmetbehulpvandedriehoeksrelatiedeontbrekendeenkelvoudigeindexcijfersvoordejaren 2020totenmet2024(afgerondopééndecimaal).
b. Eenverkopervankunststofkozijnenheeftdevolgendegegevensverzameld.
Berekenmetbehulpvandedriehoeksrelatiedeenkelvoudigeprijsindexcijfersvoordejaren2020 totenmet2024(afgerondopééndecimaal).
c. DegegevensindevolgendetabelzijnverzamelddoorWebshopHetKlusje.
Berekenmetbehulpvandedriehoeksrelatiedeenkelvoudigehoeveelheidsindexcijfersvoordejaren 2020totenmet2024(afgerondopééndecimaal).
IvotexBVmaaktdeproductentafelAentafelB,waarbijdeproductiegelijkisaandeafzet.De administrateurheeftopverzoekvandedirectiedevolgendegegevensverzameld.
a. BerekenvoordetafelsAenBvoorhetjaar2024,metalsbasisjaar2023,deenkelvoudige waarde-indexcijfers.Rondafopééndecimaal.
b. BerekenvoordetafelsAenBvoorhetjaar2024,metalsbasisjaar2023,deenkelvoudige prijs-indexcijfers.Rondafopééndecimaal.
c. Berekenmetbehulpvandeantwoordenvanvraagaendedriehoeksrelatiedeenkelvoudige hoeveelheidsindexcijfersvandetafelsAenBvoorhetjaar2024.Rondafopééndecimaal.
a. Watishetbasisjaar?
b. Watishetverbandtussenprijs,hoeveelheidenwaarde(omzet)?
c. Inwelkjaarwordtdehoogsteomzetbehaald?Waaraanziejedat?
d. Deomzetin2020bedraagt € 50.000.Berekendeomzetin2022.
e. Dehoeveelheidin2023islagerdandiein2020.Tochisdewaarde(omzet)in2023hogerdanin2020. Geefhiervooreenverklaring.
f. Degemiddeldeprijsin2021bedraagt € 60.Berekendeprijsvaneenartikelin2023.
Alshetbasisjaarteverinhetverledenligt,kunnendeindexcijfersindeloopvandetijdtehoogworden. Inzo'ngevalkunjedebasisvanindexcijfersverleggen.Datdoejedoorvoorhetbasisjaareennieuwe periodetenemen.
Alsjekiestvooreennieuwbasisjaar,kunjedenieuweindexcijfersnietmeergoedvergelijkenmetde oude.Ookalstweeverschijnselenelkeenanderebasisperiodehebben,kunjedeindexcijferservan nietmetelkaarvergelijken.Jelostditopdoorvaneenvandereeksenhetbasisjaarteverleggen.
Hetbasisjaarverleggenbijenkelvoudigeindexcijfersisnietmoeilijk.Alsjedeoriginelecijfersnoghebt, berekenjedeindexcijfersopnieuw,maardanvanuithetnieuwebasisjaar.
Alsjealleenoverdeindexcijfersvandiejarenbeschikt,deeljehetindexcijferdatjewiltverleggendoor hetoudeindexcijfervanjenieuwebasisjaarenvermenigvuldigjedeuitkomstmet100.
Informulevorm:
Formule
Indexcijfers na verlegging basisjaar =
Indexcijfer te berekenen periode Oude indexcijfer van het nieuwe basisjaar × 100
Rekenvoorbeeld
WebdesignbureauLaurijssenheeftgegevensverzameldoverdeprijzenvoorhetbouwenvaneen website.
Prijs
Prijsindexcijfer (2015=100)
Laurijssenisvanmeningdathetjaar2015als
basisjaarteverinhetverledenligtenwildebasisverleggennaarhetjaar2023.
Gevraagd
a.Berekenopbasisvandeprijzendenieuweprijsindexcijfersalshetbasisjaarverlegdwordtvan2015 naar2023(afgerondopééndecimaal).).
b.Watkunjeopbasisvandeantwoordenvanvraagaenvraagbconcluderenoverdewijzewaaropje deberekeningenmaakt?
Uitwerking
a.Metdegegevenprijzenberekenjedeenkelvoudigeprijsindexcijferszoalsjedateerderhebtgedaan.
In2015wasdeprijs € 2.500.Inhetnieuwebasisjaar2023isdeprijs € 3.750.Hetprijsindexcijferin2015 metalsbasisjaar2023is:
EPI 2015 = prijs in het verslagjaar prijs in het basisjaar × 100 = € 2.500€ 3.750 × 100 = 66,7
Voorbijvoorbeeld2022en2024zijndandeprijsindexcijfers:
EPI 2022 = € 3.200€ 3.750 × 100 = 85,3
EPI 2024 = € 4.400
€ 3.750 × 100 = 117,3
Alsjenietmeeroverdeoriginelegegevensbeschikt,rekenjedeoudeindexcijfersomopbasisvanhet nieuwebasisjaar.Deformulehiervooris:
Indexcijfer na verlegging basisjaar =
Indexcijfer te berekenen periode Oude indexcijfer van het nieuwe basisjaar × 100
Als2023hetnieuwebasisjaarwordt,steljehetoudeprijsindexcijfervandatjaar(150)nugelijkaan 100.
Hetindexcijfervandeteberekenenperiode,hetjaar2015,was100. Met2023alsbasisjaarwordtdat:
EPI 2015 = 100
150 × 100 = 66,7
Voorbijvoorbeeld2022en2024zijndandeprijsindexcijfers:
EPI 2022 = 128
150 × 100 = 85,3
EPI 2024 = 176
150 × 100 = 117,3
b.Voordenieuweindexcijfersmaakthetnietuitofjedebasisverlegtopbasisvandeoorspronkelijke prijzenofopbasisvandeoudeindexcijfers.(Welkansomseenkleinafrondingsverschilontstaan.)
Opdracht32 Basisverleggenkoolhydraatarmbrood
Bakkerslandheeftdevolgendegegevensverzameldoverdeproductgroepkoolhydraatarmbrood.
Berekenvoordejaren2020totenmet2024deenkelvoudigewaarde-indexcijfersalshetbasisjaar verlegdwordtvan2020naar2023(afgerondopheleindexcijfers).
Opdracht33 Basisverleggen
Eengroothandelheeftdevolgendehoeveelheidsindexcijfersvandeafzetvantuinsetsoverdejaren 2020totenmet2024verzameld.
a. Berekendeenkelvoudigehoeveelheidsindexcijfersalshetbasisjaarverlegdwordtvan2020naar 2024(rondafopheleindexcijfers).
Firebvheeftdeontwikkelingvandeprijsindexcijfersvanhoutkachelsverzameld.
b. Berekendeenkelvoudigeprijsindexcijfersalshetbasisjaarverlegdwordtvan2020naar2023(rond afopheleindexcijfers).
Deprijzenindeagf-branchehebbenzichdeafgelopenjarenontwikkeldzoalsjeindetabelziet.De verwachtingisdatdeprijsdekomendejarenverderzalstijgen.Daaromwordthetbasisjaarverlegd naar2023.
c. Berekendenieuweenkelvoudigeprijsindexcijfersmetalsbasisjaar2023(afgerondopééndecimaal).
Eenschoonmaakbedrijfheeftdeomzetontwikkelinginindexcijfersweergegeven.Deeigenaarwilnieuwe indexcijfersberekenenmet2021alsbasisjaar.
d. Berekendenieuweindexcijfers(afgerondopééndecimaal).
Eenassurantiekantoorheefthetaantalverkochteverzekeringeninindexcijfersweergegeven. Deeigenaarwilnieuweindexcijfersberekenenmet2021alsbasisjaar.
e. Berekendenieuweindexcijfers(afgerondopééndecimaal).
Metindexcijfersvergelijkjegegevensineenbepaaldeperiodemeteenbasisperiode.Daardoorkunje cijfersuitverschillendejarenbetermetelkaarvergelijken.Jekuntersneleenontwikkelingofpatroon meezien.Ookkunjeindexcijfersgebruikenomverschillendesoortengegevensmetelkaartevergelijken.
Hetenkelvoudigprijsindexcijfer(EPI)druktdeveranderingvandeprijsvaneenproductinde verslagperiodeuittenopzichtevandeprijsvandatproductinhetbasisjaar.Hetenkelvoudig hoeveelheidsindexcijfer(EHI)druktdeveranderingvandehoeveelheid(afzet)vaneenproductuitin deverslagperiodetenopzichtevandehoeveelheidvandatproductinhetbasisjaar.Hetenkelvoudig waarde-indexcijfer(EWI)gebruikjeomdeomzetvaneenproductindeverslagperiodeuittedrukken tenopzichtevandeomzetvandatproductinhetbasisjaar.Dewaarde(omzet)vindjedoordeprijsper eenheidtevermenigvuldigenmetdehoeveelheid.
Eristussendeenkelvoudigehoeveelheids-,prijs-enwaarde-indexcijfers(EPI,EHIenEWI)een driehoeksrelatie.Alstweevandedriegegevensbekendzijn,kunjealtijdhetderdegegevenberekenen.
Alshetbasisjaarteverinhetverledenligt,kunnenindexcijfersindeloopvandetijdtehoogworden. Inzo'ngevalkunjedebasisvanindexcijfersverleggen.Datdoejedoorvoorhetbasisjaareennieuwe periodetenemen.
Eenfabrikantvanmagnetronsverhoogtdeprijsmet6%.Hetgevolgisdatdeomzetmet4%daalt. Berekenmetbehulpvanindexcijfersmethoeveelprocentdeafzetisgedaald(afgerondopééndecimaal).
FabrikantFloraproduceertzijdenbloemen.Overdeafgelopenvijfjaarzijndevolgendegegevens bekend.
Indexcijfers arbeidsproductiviteit
Rondalleberekendeindexcijfersafopééndecimaal.
a. Berekenvoordejaren2020totenmet2024dehoeveelheidsindexcijfersendeindexcijfersvande arbeidsproductiviteit.
b. In2024hadFloratweehonderdwerknemersindienst.Voor2025verwachtdemanagervanFlora dat:
• deproductiemet45%stijgttenopzichtevanhetbasisjaar
• dearbeidsproductiviteit5%hogerisdaninhetbasisjaar
• deprijzen20%hogerzijndaninhetbasisjaar.
BerekenhoeveelwerknemersFlorain2025meerofmindernodigheeftdanin2024.
Opdracht36 Indexcijfersmountainbikes(plusopdracht)
GroothandelBike
GroothandelBikeheeftdevolgendegegevensverzameldoverdemountainbikesXienYo.
MountainbikeXi
Afzetin stuks Prijs Jaar
Prijsindex
Prijsindex
Rondalleberekendeindexcijfersafopééndecimaal.
MountainbikeYo
Afzet Prijs Hoeveelheidsindex
a. Berekenvoordejaren2020totenmetjaar2025deprijsindexcijfersmet2021alsbasisjaarvoor mountainbikeXi.
b. In2020wasdehoeveelheidsindexvoormountainbikeXi90,metalsbasisjaar2021.
Berekenvoor2020deafzetinstuksvanmountainbikeXi.
c. In2020wasdeomzetindexvoormountainbikeYo74,5,metalsbasisjaar2021.
Berekenvoor2020hethoeveelheidsindexcijfervoormountainbikeYo.
d. In2021wasdeomzetvanmountainbikeYo € 1.807.000bijeenafzetvan1.300stuks.
BerekendeverkoopprijsvanmountainbikeYoin2021.
e. BerekenvoordeanderejarendeverkoopprijsvanmountainbikeYo,met2021alsbasisjaar. BerekenvoordiejarenookdeafzetvanmountainbikeYo.
f. Hoeveelbedraagtin2024detotaleomzetdiebehaaldismetdeverkoopvandemountainbikesXi enYo?
g. Bikewilhetbasisjaarverleggennaar2023.Berekenhethoeveelheidsindexcijferenprijsindexcijfer voormountainbikeYovoor2025met2023alsbasisjaar.
h. Berekenhetomzetindexcijfervoor2025met2023alsbasisjaar.
Basisjaar
Periodewaarmeejealleandereperiodenvergelijktbijdeberekeningvanindexcijfers.
Enkelvoudigindexcijfer
Indexcijferdatbetrekkingheeftopééngegeven.
Enkelvoudighoeveelheidsindexcijfer(EHI)
Indexcijferdatdeveranderingvandehoeveelheidvaneenproductindeverslagperiodeuitdruktten opzichtevandehoeveelheidvandatproductinhetbasisjaar.
Enkelvoudigprijsindexcijfer(EPI)
Indexcijferdatdeveranderingvandeprijsvaneenproductindeverslagperiodeuitdrukttenopzichte vandeprijsvandatproductinhetbasisjaar.
Enkelvoudigwaarde-indexcijfer(EWI)
Indexcijferdatdeomzetveranderingvaneenproductindeverslagperiodeuitdrukttenopzichtevan deomzetvandatproductinhetbasisjaar.
Exponentiëlegroei
Dewaardennemensteedstoemeteenvastpercentage(ofmeteenmacht).
Indexcijfer
Eenverhoudingsgetaldatdedalingofstijgingvancijfersuiteenverslagperiodetenopzichtevaneen basisperiodelaatzien.
Lineairegroei
Dewaardennemensteedstoemeteenvastgetal.
Verhoudingsgetal
Getaldatderelatietussentweegroothedenweergeeft.
Omslagfoto:JurjenPoelesFotografie
Conceptinfographics:CarienFranken|bureauvisuelevertalingen
Overigebeelden: FdMediagroep,DPGMediagroep,DeTelegraaf,Shutterstock:MariaPomelnikova,Sorbis,HerwinBaha, NEERAZCHATURVEDI,alexmak7,TYLim,StudioPortoSabbia,VeyronPhoto,Mauvries,GaudiLab,Bitkiz
..................................................................321, 354
A
Aanschafwaarde..........................................62, 85
Additionelevraag....................................310, 320
Administratiekosten ......................................... 55
Aflossen........................................................19, 55
Afschrijvingskosten.....................................61, 85
Afschrijvingsplan.........................................62, 85
Afzetaandeel............................................294, 320
Assurantiebelasting .......................................... 55
Assurantiekosten.........................................30, 55
B
B
320
Balans......................................................200, 236
Basisjaar..................................................325, 354
Bedrijfseconomischewinst............................103
Bedrijfsresultaat......................................101, 136
Bezitsgraad 311
Bigdata....................................................255, 277
Boekwaarde................................................. 62, 85
Brutoloon.....................................................24, 55
Brutomarge ....................................................... 99
Brutowerkkapitaal..................................206, 236
Brutowinst.................................................99, 136
Brutowinstmarge......................................99, 136
Brutowinstopslag......................................99, 136
C
Cao 55
Cashratio.................................................211, 236
Cashflow..................................................301, 320
Complementairekosten.............................73, 85
Crediteuren..............................................180, 198
Currentratio............................................210, 236
Customerlifetimevalue(CLV)................298, 320
D
Debiteuren...............................................172, 198
Debtratio.................................................219, 236
Derving.............................................153, 164, 242
Differentiëlekostprijs..............................157, 164
Directebelastingen.....................................45, 55
Directekosten.........................................140, 164
55
85
Economischresultaat.............................103, 136 Economischelevensduur............................63,
Dispositieruimte......................................166, 198 Distributie................................................284, 320
Indexcijfer................................................324, 354
Indirectebelastingen..................................45, 55
Indirectekosten......................................140, 164
Initiëlevraag............................................310, 320
Inkoopwaardevan deomzet(IWO)..........99, 136
Intensievedistributie ......................................320
Interest.........................................................15, 55
Investeren....................................................61, 85
Kosten..........................................................10, 55
Kostenvanarbeid.......................................25, 56
Kostenvandegrond.........................................56
Kostenvandienstenvanderden................29, 56
Kostenvan vermogen.................................15, 56
Kostensoort.................................................13, 56
Kostprijs...................................................140, 164
Kredietplafond........................................166, 198
Krediettermijncrediteuren.....................180, 198
Krediettermijndebiteuren......................172, 198
L
Lekkage............................................ 153, 164, 242
Lekkagepercentage.................................153, 164
Leverancierskrediet................................180, 198
Lineairafschrijven.......................................65, 85
Lineairegroei...................................................337
Liquidatiebalans.....................................219, 236
Liquide.....................................................206, 236
Niet-fiscalekosten...............................47, 56,
Liquidemiddelen(LM)....................166, 198, 202
Liquiditeit.........................................201, 206, 236
Liquiditeitsbalans...................................201, 236
Liquiditeitsbegroting..............................166, 198
Loonheffing.................................................24, 56
Nettoloon.....................................................25, 56
Nettoverlies.............................................101, 136
Nettowerkkapitaal..................................206, 236
Nettowinst...............................................101, 136
Returnonsales(ROS).............................304, 321
Risicokosten................................................36, 57
Ruimtekosten..............................................35, 57
S
Selectie-indicator....................................292, 321
Selectievedistributie......................................321
Solvabel...................................................216, 237
Solvabiliteit.............................................216, 237
Solvabiliteitsgraad..................................219, 237
Solvabiliteitspercentage.........................217, 237
T
Technischelevensduur...............................63, 85
Technischevoorraad..................................37, 57
Terugverdientijd......................................301, 321
Tijdloon........................................................23, 57
U
Uitgave.........................................................11, 57
V
Vasteactiva(VA)......................................202, 237
Vendorrating...........................................280, 321
Verfijndeopslagmethode .......................146, 164
Verhoudingsgetal....................................324, 354
Verspilling....................................................10, 57
Vervangingsvraag....................................310, 321
Verzekeringskosten ........................................... 30
Verzekeringspremie 57
Vlottendeactiva(VLA).............................202, 237
Voorinkopen................................................37, 57
Voorraadkosten...........................................35, 57
Vreemdvermogen(VV)...........................200, 237
Vreemdvermogenkort(VVK).................202, 237
Vreemdvermogenlang(VVL).................202, 238
W
Winstgevendheid.....................................224, 238