HZW profieldeel Thema 4

PERSOONLIJKEVERZORGINGENADL

COLOFON

BoomBeroepsonderwijs

info@boomberoepsonderwijs.nl www.boomberoepsonderwijs.nl

Auteur(s):R.Prins

Inhoudelijkeredactie:D.Ariaens

Titel:ProfieldeelHelpendeZorg&Welzijn

ISBN:978-90-372-6683-2

1edruk/1eoplage

Bronvermelding:©VerbaalVisueleCommunicatieBV,PostersGoedinGesprek|zorgvoorbeter.nl.

Shutterstock:MinoSurkala,ElenaVah,SophiaTav,JohanUlkulahti,BertdeBoer.

©2024BoomBeroepsonderwijs|Boom

BehoudensdeinofkrachtensdeAuteurswetgesteldeuitzonderingenmagnietsuitdezeuitgaveworden verveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormof openigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën,opnamenofenigeanderemanier,zonder voorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.

Voorzoverhetmakenvanreprografischeverveelvoudigingenuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel 16hAuteurswetdientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht (www.reprorecht.nl).Voorhetovernemenvaneen(ofmeerdere)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbijvoorbeeldeen (digitale)leeromgevingofeenreaderinhetonderwijs(opgrondvanartikel16,Auteurswet1912)kanmenzich wendentotStichtingUitgeversorganisatievoorOnderwijslicenties(Postbus3060,2130KBHoofddorp, www.stichting-uvo.nl).

Deuitgeverheefternaargestreefddeauteursrechtenteregelenvolgensdewettelijkebepalingen.Degenendie desondanksmenenzekererechtentekunnendoengelden,kunnenzichalsnogtotdeuitgeverwenden.

Doorhetgebruikvandezeuitgaveverklaartukennistehebbengenomenvanenakkoordtegaanmetdespecifieke productvoorwaardenenalgemenevoorwaardenvanBoomBeroepsonderwijs,tevindenop www.boomberoepsonderwijs.nl.

Ondersteuningensignaleringbijuitscheiding 4.36

Verhogenzelfredzaamheidbijtoiletgang 4.37

Toiletgangopofbijhetbed 4.38

4.43

Verplaatsencliëntmeteentillift 4.51

Verplaatsencliëntinenuitderolstoel 4.52

Verplaatsencliëntzonderhulpmiddelen 4.53

Praktijktoets:PersoonlijkeverzorgingenADL 4.70

VOORWOORD

AngerensteinDienstverleningiseencompleteserieleermiddelenvoorhetkwalificatiedossierDienstverlening 2024.AngerensteinDienstverleningbestaatuitleerwerkboekjesmetschrijflijnenwaarbijelkthemaeenwerkproces omvat.

Deleerwerkboekjeswordeninsetsgebundeld:

Niveau2

Basisdelen

Niveau2

Profielen

Dienstverlening

HelpendeZorgenWelzijn(HZW)

Medewerkersportenrecreatie

HelpendeZorgenWelzijn(HZW)

Medewerkersportenrecreatie

Medewerkerfacilitairedienstverlening

HOEWERKJEMETDITTHEMA?

Ditthemabestaatuit:

• leerdoelen

Deleerdoelenstaanineenkadernadeinleiding.Jezietwatjemoetkunnenenkennen.Enjezietwaaropje wordtbeoordeeldtijdensdetheorie-enpraktijktoets.Aanheteindevanelkthemavindjeeenopdrachtwaarbij jeterugkijktopdeleerdoelen.

• thema-introductie:praktijkvoorbeeldeneeninleidendeopdracht. Tijdensdeintroductieinditthemamaakjeopdrachtenbijdeleerdoelen,hetpraktijkvoorbeeldenbijde inleidendeopdrachtaandehandvaneenfilmpje.Hetpraktijkvoorbeeldbestaatmeestaluiteensituatiewaar jetegenaankuntlopenindeberoepspraktijk.Hetzelfdegeldtvoordeinleidendeopdracht.

• vakkennis,opdrachtenenhetproject

Wanneerjedevakkennisleertendeopdrachtendoet,leerjeoverdeberoepspraktijkenoefenjeermee.Ieder themawordtafgeslotenmeteengroteopdracht:hetproject.Eenaantalopdrachtenkanineenportfolio wordenopgenomen,tenminstealsermeteenportfoliowordtgewerkt.

Dieopdrachtenherkenjeaan:

• praktijktoets,oefentoetseneindtoets

Opdrachtenwaarmeejeactiefaanhetwerkmoet herkenjeaan:

Aanheteindevanelkthemavindjeeenpraktijktoets,eenoefentoetseneeneindtoets.Wanneerenwaarje dezetoetsenaflegt,overlegjemetdedocent.

• digitaleleeromgeving

Indedigitaleleeromgevingvindjeallerleilesmateriaal,zoalsfilmpjesentoetsen.Voordatjededigitale leeromgevingkuntgebruiken,moetjejelicentieactiveren:

– Overlegmetjedocentwelktypeaccountjegebruikt.

– Ganaarwww.boomberoepsonderwijs.nl/licentie.

– Bekijkdeinstructiefilmofleeshetstappenplan.

– Volgdestappen.

– Daarnakunjeaandeslag!

Opdrachtenwaarbijjededigitaleleeromgevingnodighebt,herkenjeaan:

Thema4 Anatomieenziekteleer

4.1 PersoonlijkeverzorgingenADL

Inleiding

Ditthemagaatoverhetwerkdatjijalshelpendedagelijksbijcliëntendoet.Daarbijmoetjewetenhoehetmenselijk lichaamwerkt.Waarmoetjeoplettenbijdedagelijkseverzorging?Alshelpendehebjeeenbelangrijkerolbijhet signalerenvanveranderingenbijdecliënt.Jijzietdecliëntvaakdagelijksenmerktveranderingenop.Dezemeld jebijjeleidinggevende.

Voordeleesbaarheidgebruikenwesteedsdemannelijkevormalswehetovereencliënthebben.Jecliëntkan natuurlijknetzogoedeenvrouwzijn.Verdersprekenweovercliënt,leidinggevendeenzorgplan.Indepraktijk wordenerookanderewoordenvoorgebruikt,zoalszorgvrager,manager,zorgdossier,zorgleefplanof ondersteuningsplan.

Leerdoelen

1. Jehebtbasiskennisvandedoelgroepenvanzorgenwelzijn.

2. Jehebtbasiskennisvandedagelijksepersoonlijkeverzorgingvancliënten.

3. Jekuntrekeninghoudenmetdeeigenkrachtvandecliënt.

4. Jehebtbasiskennisvanaangepastematerialenenmiddelen.

5. Jehebtbasiskennisvanwet-enregelgevingenvanhuiselijkgeweld.

6. Jekuntsignalenvansocialeproblematiekenhuiselijkgeweldherkennen.

7. Jekuntlichamelijkeverzorgingaancliëntengeven.

8. Jekunteencliënthelpenbijmobiliteit.

Opdracht1 Voorbereiden

Bekijkdeleerdoelenhiervoor.Jezietwatjemoetkunnenenkennenalshetomdoelgroepengaat.Enjeziet waaropjewordtbeoordeeldtijdensdetheorie-enpraktijktoets.

a. Welkleerdoellijktjouuitdagend?Waarom?

b. Waarziejetegenop?Leguitwaarom.

c. Welkeervaringenhebjealmetdezeleerdoelen?

d. Waardenkjedatjedezeleerdoelentegenkomtinjewerk?

Opdracht2 Praktijkvoorbeeld

Woon-zorgcentrumDeVeste

Malikawerktnutweejaaralshelpendeinwoon-zorgcentrumDeVeste.Inditcentrumwonenzoweloudereals jongerecliëntendiealsgevolgvanlichamelijkeklachtenzichzelfnietmeergoedkunnenverzorgen.DeVestebiedt ondersteuningopmaat.Dithoudtindatnietiederecliëntdezelfdezorgenondersteuningkrijgt,maardatwat nodigis.Sommigecliëntenhebbenhulpnodigbijhetzichzelfaankleden,douchenofnaarhettoiletgaan.Weer anderecliëntenhebbenalleenhulpnodigbijhetdoenvandeboodschappenofhetschoonhoudenvanhet appartement.

OpdeafdelingwaarMalikawerkt,hebbenveelcliënteneenlichamelijkebeperking.Daardoorhebbenzeveel fysiekehulpnodigbijhetverzorgenvanzichzelf.VoordatMalikahaardienstbegint,bergtzehaarsieradenopin haarlockerendoetzehaarhaarineenstaart.Daarnaleestzedeoverdracht,zodatzeweetwaterspeeltbijde verschillendecliënten.

VandaagbegintzehaardienstbijFred,eenjongemanvan24jaar.Alsgevolgvaneenauto-ongelukzithijineen rolstoel.InDeVestekanFredzelfstandigwonenenkanhijhulpkrijgenbijdedingendiehijnietzelfmeerkan. Om9uurkloptMalikaopFredsdeur.DankzijdevideodeurbelkanFredopzijntabletzienwieervoordedeur staatenkanhijdezeopafstandopenen.DoorhetinzettenvandezedomoticakanFredondankszijnhandicap nogveeldingenzelfstandigdoen.‘GoedemorgenFred,zinomoptestaan?’MetbehulpvandetillifthelptMalika, samenmethaarcollegaSaskia,Freduitbed.Voorhetgebruikvandetilliftiseenprotocol.MalikaenSaskiavolgen hetprotocolomervoortezorgendatallesveiligverloopt.NahetdouchenenaankledenwilFredgraagnogeven inzijnstoelzittenvoordathijinzijnrolstoelgaat.MalikaspreekmetFredafdatzeeindvandeochtendterugzal komenomhemmetbehulpvandetilliftinzijnrolstoeltezetten.

DaarnagaatMalikanaarmevrouwVanDuin.MevrouwwoontsindseenjaarinDeVeste.Daarvoorheeftzesamen methaarmanindestadgewoond.NahetoverlijdenvanhaarmankonmevrouwVanDuinzichzelfnietmeergoed verzorgen.Haarmandeedaltijddeboodschappenenhielpzijnvrouwmethethuishouden.Malikamoetmevrouw dezemorgenhelpenmethetinnemenvanhaarmedicatie.DaarnagaatzesamenmetmevrouwVanDuineen stukjewandeleninhetparknaasthetwoon-zorgcentrum.Defysiotherapeutheeftditadviesaanmevrouwgegeven. ‘Ikbenaltijdblijalsikjouzie,Malika’,zegtmevrouwVanDuin.‘Evensamenwandelenenkletsenvindikerg gezellig.’Terwijlzesamenoverdeganglopen,komenzelangsdedeurvanmeneerKalfsbeek.‘Hebjijalgehoord watermetmeneerKalfsbeekis?’vraagtmevrouwVanDuinaanMalika.‘Ikbenzonieuwsgierig,jijkuntmijvast welvertellenwateraandehandis.’Malikamoetlachen.‘Ikkanudaarnietsoververtellen,uweettochdatikeen beroepsgeheimheb.’MevrouwVanDuinlachtvriendelijkterugnaarMalika.‘Datweetikwel,maarikdacht:ik kanhettochproberen.’

NadewandelingmetmevrouwVanDuingaatMalikanaardegezamenlijkewoonkamer.Hierkunnendecliënten diehetgezelligvindensameneenkopjekoffiedrinken.Malikazetalvastkoffie.Ondertussenkomendeeerste cliëntenbinnen.‘Wiltumisschiendekopjesenschoteltjesalvastoptafelzetten,meneerBashir?’Malikazethet dienbladmetdekoffiekopjesenschoteltjesopderollatorvanmeneerBashir.Zokanhijzemakkelijknaarde tafelbrengenenzedaarneerzetten.OpdezemanierbetrektMalikadebewonersbijdedagelijksewerkzaamheden.

a. Bespreekdewoordendiejenietbegrijptofzoekzeop.

b. Waaromdenkjedatditpraktijkvoorbeeldbijditthemagekozenis?

c. Beantwoorddevragen:

• WaaromdoetMalikahaarsieradenafenhaarhaarineenstaart?

• Watiseenprotocol?

• WaaromishetbelangrijkdatMalikazichhoudtaanhaarberoepsgeheim?

• Stel,jehebtdebaanvanMalika.Watlijktjeleukenwatminderleukaandewerkzaamhedendiejemoet doenineenwoon-zorgcentrum?

d. Watleerjevanditpraktijkvoorbeeld?

e. Watwiljevanhetthema‘PersoonlijkeverzorgingenADL’leren?

Opdracht3 Voorbereidende/samenwerkingsopdracht

Indezeopdrachtmaakjeeenwoordkettingoverhetondersteunenbijdepersoonlijkeverzorging.Dezeopdracht doejemettweemedestudenten.

a. Bladereersteensdoorditthema.

Maakdaarnagezamenlijkeenwoordkettingoverondersteunenbijdepersoonlijkeverzorging.Ditdoejezo:

1. Neemeengrootvelpapier.Deeerstevanjulliegroepjeschrijfteenwoordopdattemakenheeftmet persoonlijkeverzorgingenADL.

2. Devolgendemoeteenwoordopschrijvendatbegintmetdelaatstelettervanheteerstewoord.

3. Devolgendegaatdoormetdelaatstelettervanhettweedewoord,enzovoort.

4. Probeerdekettingzolangmogelijktemaken.

b. Schuifeenaantaltafelsaanelkaar,zodatallewoordkettingennaastelkaarkunnenliggen.Bekijkdekettingen vanjemedestudentenenleesze.

c. Maaknumetdehelegroepeengezamenlijkewoordketting.Bepaalsamenwelkewoordenuitdeandere kettingenwelofnietterugkomenindegezamenlijkewoordketting.Probeerzoveelmogelijkwoordente gebruikenuitallekettingenomdekettingzolangmogelijktemaken.Gebruikelkwoordmaaréénkeer.

4.2 ADL

IndedagelijksepraktijkkomjevaakdetermADLtegen.Ditbetekent:algemenedagelijkselevensverrichtingen. Hierondervaltdepersoonlijkeverzorgingvancliënten.EencliëntdieheelweinigADLzelfkandoen,heeftveel hulpnodig.Hetisdebedoelingdatmensenzolangmogelijkthuisblijvenwonen.Alshetnodigis,krijgenzij ondersteuningvandethuiszorg.Alsdatnietmeerkan,kunnenzenaareenverpleeghuisofeenprojectvoor kleinschaligwonen.

VoorbeeldenvanactiviteitendieonderADLvallen:

• etenendrinken

• medicijneninnemen

• aan-enuitkleden

• bewegen,lopen,gaanzitten,opstaan,inenuitbedkomen

• pratenenhoren

• naarhettoiletgaan

• lichaamswarmteregelen,bijvoorbeelddekachelhogeroflagerkunnenzetten,dunneofdikkekledinguitkiezen

• lichamelijkehygiëne

• schoonmaken

• dewasverzorgen

• maaltijdenverzorgen

• boodschappendoen

• reizen

• ontspannenenactiviteitenondernemen,zoalseenhobbyofeensport.

Metdeondersteuningdiejealshelpendegeeft,stimuleerjedezelfredzaamheidvandecliënt.Jehoudtdaarbij rekeningmetdelichamelijkeengeestelijkevermogensvandecliënt.

Opdracht4 Hulphond

Filmpje-Eendaguithetlevenvaneenhulphond

a. Bekijkhetfilmpje.

b. HierinziejeeenhulphonddieeencliënthelptbijdeADL.Welketakenvoertdehonduit?

4.3 Doelgroepen

AlshelpendeZorgenWelzijnkunjegaanwerkenindiverseinstellingenenbijcliëntenthuis.Jewerktvoor verschillendedoelgroepen Eendoelgroepiseengroepmensendieeenaantaldezelfdekenmerkenhebben. Ouderenzijnbijvoorbeeldeendoelgroep,maarookmensenmetdementieofcliëntendiethuishulpkrijgen.

DeADLvooriederedoelgroepkanverschillen.Daaromishetgoedommeertewetenoververschillende doelgroepen.Geenmensisgelijk,dusbinneneendoelgroepzijnerookverschillentussenmensen.Tochishet goedomtewetenhoejeinhetalgemeenmeteencliëntuiteenbepaaldedoelgroepmoetomgaan.Zoletjeer bijkleinekinderenbijvoorbeeldopofzealnaardewcmoetenenbijdementerendenletjeerophoezelfstandig zenogzijn.

Opdracht5 Doelgroepen

a. Hebjeervaringmeteenofmeerdoelgroepen?Zoja,metwelke?Hoevondjehetommetdezedoelgroepte werken?

b. StrakshebjejediplomaalshelpendeZorgenWelzijnopzak.Metwelkedoelgroepwiljegraagwerken?Inwat voorinstelling?

DoelgroepVVT

VVTbetekent:verpleeg-enverzorgingshuiszorgenthuiszorg.Ouderen hebbenvaakeenvormvanzorgenhulpnodig.Zijwonenineen verpleeghuisofeenwoon-zorgcentrum.Zekunnenookmet ondersteuningthuisofineenaanleunwoningwonen.Ineenverpleeghuis krijgencliëntenbehandeling,verpleging,zorgenbegeleiding.Ookkrijgen zeintensievemedischeverzorgingalsditnodigis,bijvoorbeeldnaeen beroerteofbijdementie.

Als helpende probeer je cliënten actief te houden, of het nu in de thuissituatie is of in een instelling.

Verzorgingshuizenbestaanbijnanietmeer.Tegenwoordigblijven mensenveellangerzelfstandigwonenmetzorgaanhuis.Een woon-zorgcentrumisdevervangingvanhetverzorgingshuis.Hierwonen cliëntendieondersteuningnodighebbenbijdedagelijkseverzorging,omdatzenietlangerhelemaalzelfstandig kunnenfunctioneren.Ditzijnbijvoorbeeldmensendiealsgevolgvanouderdomsverschijnselenhulpnodighebben. Veelmensenwonenlangdurigineenvandezeinstellingen.Hetisookmogelijkomhiertijdelijktewonen, bijvoorbeeldnaeenoperatie,alsertijdelijkextrazorgofverplegingnodigis.

DetakenvanjoualshelpendeindeVVTzijnonderandere:ondersteunenbijhethuishouden,depersoonlijke verzorgingenhetdoenvanactiviteitenmetdecliënten.

Opdracht6 DoelgroepVVT

a. WatbetekentVVT?

b. WelketakenhebjealshelpendeindeVVT?

c. Welkeverpleeghuizenzijnerinjegemeenteofindeomgeving?

d. Zijnerinjegemeenteofindeomgevingookanderewoonvormenvoorouderen?Welke?

Opdracht7 ADLendementie

Dementiekentverschillendefasen:vandeeersteverschijnselentotdelaatstefasewaarineencliëntopbedligt enanderemensennietmeerherkent.Alshelpendekomjemensenmetdementietegenindethuissituatie,in woonvormenvoorkleinschaligwonenofineenverpleeghuisofwoon-zorgcentrum.

Geefbijiederewoonsituatieaanwaarmeejedecliënthelptenwatdecliëntnogzelfkandoen.

4.5 DoelgroepHHZ

HHZbetekenthuishoudelijkezorg.Hetiszorgdiejijalshelpendeaanmensenthuisgeeftbijhetdoenvan huishoudelijkwerkenbijhetboodschappendoen.Inhetalgemeengeefjeondersteuningommensenzolang mogelijkzelfstandigtelatenfunctioneren.Hetkanvancliënttotcliëntverschillenwathiervoornodigis.

Deaanvraagvoorhuishoudelijkezorglooptviadegemeentewaardecliëntwoont.Degemeentebekijktde aanvraagensteltvastwelkehulpeencliëntkankrijgen.Ditheetdeindicatie.Watvoorhulpiemandkrijgt,wordt daarnavastgelegdinhetzorgplan.Welkehuishoudelijkezorgtakenjijalshelpendeuitvoertbijcliëntenthuis,is dusvastgelegdinhetzorgplanvandecliënt.

Huishoudelijke zorg: de was verzorgen.

Opdracht8 DoelgroepHHZ

a. WatbetekentHHZ?

b. WelketakenhebjealshelpendeindeHHZ?

c. WelkeorganisatievoertHHZuitinjegemeenteofomgeving?

d. WatishetverschiltussenHHZenthuiszorg?

Opdracht9 HHZbijreuma

JegeeftHHZbijmeneerHamid,diezichmoeilijkkanbewegenomdathijreumaheeft.

BedenkhoejedezelfstandigheidvanmeneerHamidkuntbevorderenbijhetverzorgenvandewas.

4.6 Doelgroepggz

Ggzbetekent:geestelijkegezondheidszorg Mensenmeteenpsychischebeperkingkunnenmoeitehebbenom zelfstandigtefunctioneren.Somswonenzeingrotereinstellingen,somsineenkleinerebeschermdewoonvorm, somsnogthuisbijhunouders.Sommigemensenwonenmetenigehulpenbegeleidingzelfstandig.

Detakenvanjoualshelpendebijdezedoelgroepzijnafhankelijkvandesituatievandecliënt.Vaakzulje huishoudelijkeenverzorgendetakenhebben.Ininstellingenishetookmogelijkdatjehulpbiedtbijdeorganisatie vanactiviteiten.Voorveelcliëntenenhunfamiliebenjeeenvastaanspreekpunt.Ooksignaleerjeveranderingen inhetgedragendegezondheidvandecliënt.

Hetisbelangrijkommeerkennisvanpsychischebeperkingentehebben.Jeweetopdezemanierhoecliënten zichkunnengedragenenhoejehieropeengoedemaniermeeomkuntgaan.Jewerktvolgensinstructiesvanje leidinggevende.

Opdracht10 Doelgroepggz

a. Watbetekentggz?

b. Waarwoontdedoelgroepuitdeggz?

c. Welketakenvoerjeuitalshelpendeindeggz?

d. Welkeorganisatiesvoorggzzijnerinjegemeenteofomgeving?

Opdracht11 Dwingendgedrag

VandaagwerkjebijdeheerVanderBelt.Hijheefteenpsychischebeperking.Alsjebinnenkomt,vraagthijjeom deschuuruitteruimenenschoontemaken.Hijwilechtdatjedatgaatdoenennietsanders.Hijishierindwingend.

Watdoeje?

4.7 Doelgroepmaatschappelijkeopvang

Indemaatschappelijkeopvangwonenmensendieomverschillenderedenen–tijdelijk–geenhuishebben. Daklozenkunnengebruikmakenvanverschillendevormenvanopvang.Somsslapenzeeenpaarnachtenper maandineennachtopvangenmakenhiergebruikvandedouche.

Decrisisopvangisbedoeldvoormensendiemetspoedopvangnodighebben.Denkbijvoorbeeldaanvrouwen dievanwegehuiselijkgeweldhunhuishebbenverlaten.Ofaanjongerendievanwegeproblementhuistijdelijk ergensandersmoetenwonen.

Eenanderevormvanopvangzijndeasielzoekerscentra.Hierwonenmensendiehunlandontvluchtzijn.Zolang hunprocedurevooreenverblijfsvergunningloopt,wonenzijineenasielzoekerscentrum.

Alshelpendekunjeaandeslagindemaatschappelijkeopvang.Vaakzorgjeer,somssamenmetdebewoners, voordemaaltijdenendoejedeschoonmaak.Jehebtregelmatigcontactmetdecliënten.

Eten serveren in de maatschappelijke opvang.

Opdracht12 Doelgroepmaatschappelijkeopvang

a. Watismaatschappelijkeopvang?

b. Omwatvoorinstellingengaathet?Noemdrievoorbeelden.

c. Welketakenhebjealshelpendeindemaatschappelijkeopvang?

d. Welkeinstellingenvoormaatschappelijkeopvangkenjeinjegemeenteofindeomgeving?

Opdracht13 Dak-enthuislozen

Jewerktineeninstellingvoordak-enthuislozen.Eriseennachtopvangwaarmensenzonderhuisgebruikvan kunnenmaken.Zijkomenindeloopvandeavondbinnen,slapenindeopvangengaan’sochtendsnaeen eenvoudigontbijtweernaarbuiten.

Noemdriepuntenvanpersoonlijkeverzorgingwaarmeejebijdezecliëntentemakenkrijgt.

4.8 Doelgroepkinderen

Jekuntookaandeslagindekinderopvang Alshelpendeopeenkindercentrumverzorgjedemaaltijden,doe jeschoonmaakwerkofassisteerjebijdeverzorgingvankinderenenhetuitvoerenvanactiviteiten.Jewerktaltijd onderleidingvaneenpedagogischmedewerker.

Erzijnverschillendevormenvankinderopvang.Ineenkinderdagverblijfkomenkinderenindeleeftijdvan0-4 jaar.Zijkrijgenopvang,zodatdeouderskunnenstuderenofwerken.Opeenpeuterspeelzaalkomenkinderen indeleeftijdvan2,5-4jaar.Zijkomenhierommetelkaartespelenenzichteontwikkelen,vaakeenpaardagdelen perweek.Kinderendienaarschoolgaan(4-12jaar),bezoekennaschooltijdenindeschoolvakantiesde buitenschoolseopvang,wanneerhunouderswerkenofstuderen.

Sommigehelpendenwerkenineenbuurthuis.Hierkomenkinderenvooractiviteiten.Alshelpendeondersteun jebijdieactiviteiten.Daarnaastverrichtjehuishoudelijketaken.

Helpende in de kinderopvang.

Opdracht14 Dekinderopvang

a. Noemdrietakendieeenhelpendeindekinderopvangheeft.

b. Noemdrievormenvankinderopvang.

Opdracht15 Kinderopvangdichtbij

Zoekopinternetdriekinderopvanginstellingenbijjouindebuurtofinjegemeente.Maakeenoverzicht.Schrijf bijelkeinstellingop:

• Watvoorsoortopvangishet?

• Voorwelkeleeftijdisdeinstelling?

• KunjeopdewebsiteregelsvindendiemetADLtemakenhebben?Bijvoorbeeldoveretenendrinken,spullen meenemen,zindelijkheidstraining.

4.9 Doelgroepmensenmeteenbeperking

Mensenkunnenverschillendesoortenbeperkingenhebben.Bijlichamelijkebeperkingenkanhetbijvoorbeeld gaanomhetmissenvaneenarmofbeen,ofomverlamming.Eenverstandelijkebeperkingiseenaandoening vandehersenenwaarbijdecognitievevaardighedenvaneenpersoonzichandersontwikkelendanbij leeftijdgenoten.EenvoorbeeldhiervanzijnmensenmethetsyndroomvanDown.Erzijnookmensenmeteen mildeverstandelijkebeperking,dieredelijkzelfstandigkunnenfunctionerenmetwathulpenondersteuning.

Sommigemensenhebbenniet-aangeborenhersenletsel.Ditbetekentdathetletseloplatereleeftijdisontstaan, bijvoorbeelddooreenongelukofziekte.

Mensenmeteenbeperkingkunnenininstellingenwonen,waarzemedischebegeleidingenzorgkrijgen.Anderen wonennogbijhunoudersofinhuneigenhuis,maarkrijgenenkelekerenperweekbegeleiding.Alsjealshelpende metmensenmeteenbeperkingwerkt,bestaatjewerkvaakuithetondersteunenbijpersoonlijkeverzorgingen huishoudelijketaken.Jemoedigtmensenookaanomdeeltenemenaandagactiviteiten.

Mensen met niet-aangeboren hersenletsel kunnen ondersteuning nodig hebben.

Opdracht16 Doelgroepmensenmeteenbeperking

a. Waaromisdedoelgroep‘mensenmeteenbeperking’zodivers?

b. Welkeondersteuningbiedjealshelpendeaanmensenmeteenbeperking?

Opdracht17 Begrippen

Zoekdejuistebetekenisofomschrijvingbijdebegrippen.

Begrip

Indicatie

Verpleeghuis

Kleinschaligwonen

Maatschappelijkeopvang

Huishoudelijkezorg

Kinderopvang

Geestelijkegezondheidszorg

Betekenis

Instellingwaareencliëntuitgebreidezorgen begeleidingkrijgt

Zorgenbegeleidingvoormensenmeteen psychischebeperking

Instellingwaariemandverblijftdieverpleging, behandelingenzorgkrijgt

Hierverblijvenkinderenterwijlhunouderswerken ofstuderen

Vaststellingvandebehoefteaanzorg

Zorgdieeenhelpendeaancliëntenthuisgeeft

Eenopvangvoormensendietijdelijkgeeneigen huishebbenofzichineencrisissituatiebevinden

Thema4 Anatomieenziekteleer

Opdracht18 Vacature

a. Leesdevacature.

b. Schrijfdewoordenopdiejenietbegrijpt.Zoekdebetekenisop.

c. Omwatvoorsoortinstellinggaathet?

d. Welketakenheeftdehelpendeindezeinstelling?

Opdracht19 Helpendeindepraktijk

Doedezeopdrachtineengroepje.

a. Iederegroepbezoekteeninstellingwaareenhelpendewerkt.Bezoekinstellingenverdeeldovervijfverschillende doelgroepen.Bespreekmetjedocentwelkeinstellingjulliebezoeken.

Voorbereiden

b. Naarwelkedoelgroep/instellinggaanjullie?

c. Watdenkjedatdetakenvaneenhelpendezijnindezeinstelling?

d. Bedenkvijfvragendiejewiltstellenaaneenhelpendeindezeinstelling.

Uitvoeren

Iedergroepjebezoekteeninstellingensteltdevragenaaneenhelpendeindeinstelling.

e. Maakeenkortepresentatieoverjulliebezoekaandeinstelling.Hierinverwerkjedevijfvragendiejehebt gesteldendeantwoordendiejehebtgekregen.Kiesinoverlegmetjedocenteenvormvoordepresentatie, bijvoorbeeldeenflapmetpunten,eencollageofeenfilmpje.Gebruikdevolgendestappenplannen:

• Collageofmoodboardmaken

• Presentatievoorbereidenengeven

• Filmmaken.

StappenplanCollageofmoodboardmaken.

StappenplanPresentatievoorbereidenengeven

StappenplanFilmmaken

Terugkijken

f. Jebentopbezoekgeweestbijeeninstellingenhebtdaarrondgekeken.Daarnahebjeereenpresentatieover gemaakt.Hoevondjehetomdittedoen?Wathebjeervangeleerd?Hadjeoverdeinstellingofdedoelgroep vantevoreneenanderideedanjenuhebt?

Opdracht20 Jijalshelpendeindetoekomst

a. SchrijfeenverhaalvaneenhalfA4’tjeoverhoejejezelfindetoekomstzietalshelpende.Schrijfoverdeze onderwerpen:

• Metwelkedoelgroepwiljegraagwerkenalsjeklaarbentmetjeopleiding?Enwaarom?

• Watweetjealvandezedoelgroep?

• Watwiljenoglerenoverdezedoelgroep?

b. Wisselwatjehebtgeschrevenuitmetdestudentnaastje.Leeselkaarsstuk.Bespreekdevragendiejehebt.

c. Jouweigenteksthoudjezelf.

4.10 Lichamelijkeverzorging

Alshelpendehebjedagelijkstemakenmetdelichamelijkeverzorgingvancliënten.Sommigecliëntenhelpjebij allehandelingen,vanuitbedkomenendouchentotenmetaankleden.Anderecliëntenhelpjebijonderdelen, zoalsdenagelsverzorgen,desokkenenschoenenaantrekkenenhetverzorgenvanhethaar.

Hulp bij de lichamelijke verzorging.

Producten

Bijdehandelingenvoordedagelijkseverzorginggebruikjeverschillendeproducten.Bijeencliëntgajevooral uitvandeaanwezigeproductenvandecliëntzelf.Zowildeenecliëntalleendouchenmetwaterenhoudtde anderevanzeepofeendoucheproduct.Jegebruiktwatdecliëntgraagwil.Isereenmedischenoodzaakom bepaaldeproductentegebruiken,danhoudjejeaanwaterinhetzorgplanisafgesprokenenisvastgelegd.Ook wanneerjeineeninstellingwerkt,gebruikjedespullenvandecliënt.

Natuurlijkkunjehetgebruikvanverzorgingsproductenmetdecliëntbespreken.Misschienhebjegoedeervaringen meteenbepaaldeshampooofcrème.Danmagjeditbestbesprekenmetdecliëntalshijdaarnaarvraagt.Alshet gaatomverzorgingvanwondenofbehandelingvaneenziekte,danhoudjejeaanderichtlijnenuithetzorgplan.

Opdracht21

Producten

a. Welkeproductengebruikjijdagelijksvoorjeeigenverzorging?Noemervijf.

b. Maakeencollageofpresentatievandeproductendiejijregelmatiggebruikt.

c. Vergelijkjepresentatiemetdepresentatievananderestudenten.Welkeverschillenenovereenkomstenzijn er?

Opdracht22 Zorgplan

a. Leeshetzorgplan.

b. Hebjevragenoverbegrippenofoveronderdelenvanhetzorgplan?Schrijfzeopenbespreekzemeteen medestudentofjedocent.

c. Welketakenvoerjeuit?Enwatzijndeaandachtspuntenvoordehelpende?

d. WelkeziektesenaandoeningenheeftmevrouwWatering?Waarmoetjeoplettenbijdeverzorging?

e. Hoekunjedecliëntondersteunenbijdedagbesteding?

f. Welkegegevensmoetjedagelijksregistreren?

4.11 Privacyencommunicatie

Privacy

Alsjeeencliënthelptmetdeverzorging,hebjetemakenmetzijnprivacy.Jebentbezigmetdemeestintieme delenvandecliënt.

Denkhieraan:

• Sluitdegordijnenofdedeuren,zodatanderennietmeekunnenkijken.

• Zorgervoordatalleendatgedeeltevandecliëntblootiswaarjebezigbent.Dekanderedelenaf.Ditvoorkomt ookafkoeling.

• Zorgdatjeallematerialenbijdehandhebt.Jehoeftdannietbijdecliëntweg.

Communicatie

Steljedesituatievoordatjijineenziekenhuisbedligteneenverpleegkundigejouwast.Danwiljegraagweten watergaatgebeurenenwatjezelfkuntdoen.Ditgeldtookvoorjecliënten.Beginnietzomaariemanduitte kledenentewassen.Bespreekeerstwatjegaatdoen,ookbijcliëntendienauwelijkscommuniceren.

Aandachtspunten:

• Overlegvantevorenmetdecliëntwathijzelfkandoenenoferspecialewensenzijnvoordezedag.Iemand kanzichdeenedagbetervoelendandeandere.

• Zegaltijdwatjegaatdoen,bijvoorbeeld:‘Ikganuuwsokkenuitdoen.’

• Denkaandetemperatuurindewoning.

Opdracht23 Privacyencommunicatie

a. Eenhelpendehelpteencliëntzondervooraftevertellenwathijgaatdoen.Watkanhetgevolgzijn?

b. Geefdrietipsvooreengoedecommunicatiemetdecliëntbijdeverzorging.

c. Oefenintweetalleneengesprekwaarinjedetipsvooreengoedecommunicatietoepast.Welkeaanvullingen opdetipshebje?

4.12 Taalgebruik

Thuiszegjewaarschijnlijk‘ikgaevenplassen’of‘ikzitopdewc’.Ineenprofessioneleomgeving,waarinjestraks werkt,praatjemeestaloverurine,ontlasting,defecatie,stoelgangentoilet.

Bijkleinekinderenwordthetnormaalgevondenomtepratenoverplasseneneenpoepbroek.Ofominhet openbaaraaneenkindtesnuffelenomerachtertekomenofhijeenpoepluierheeft.Bijvolwassenenenouderen doejeditniet:toiletgangisprivé.Hetkandanooklastigzijnvoormensenomhierovertepraten.Houdhier rekeningmee.Probeerzelfopenenduidelijktezijn.Gebruikdeprofessioneletermen.Ditkanhetvooreencliënt ookmakkelijkermakenomoverdeeigentoiletgangtepraten.

Hulp bij de toiletgang.

Thema4 Anatomieenziekteleer

Opdracht24 Taalgebruik

a. Bespreekmetelkaarwelketermenjeprofessioneelgebruiktbijdetoiletgangvancliënten.Wanneerwijkje hiervanaf?

b. Bespreekmetelkaarwelketermenjegebruiktvoorintiemelichaamsdelenwanneerjecliëntenverzorgt.

Opdracht25 Communicatiemeteencliënt

Filmpje-Aan-enuitkleden

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Letophoedehelpendeinhetfilmpjemetdecliëntcommuniceert.Welkevragensteltzijaandecliënt?

c. Watdoetdehelpendeinhetfilmpjeomtezorgenvoorprivacyvoordecliënt?

4.13 Goedverzorgdalshelpende

Dagelijkshebjetemakenmetdehygiënevananderen,vancliënten.Maarjeeigenhygiëneenverzorgingzijnook belangrijk.Jewerktmetcliëntendievaakeenlagereweerstandhebben.Daarnaastwerkjebijdepersoonlijke verzorgingdichtbijjecliënten.Alshelpendehebjeeenvoorbeeldfunctie.Alsjegraagwiltdatjecliëntzichgoed verzorgtengaatdouchen,danmoetjeerzelfookgoedverzorgduitzien.Ditnoemjedevoorbeeldfunctie.

Goed verzorgd aan het werk.

Tipsvoordeeigenhygiëne

• lichaamsverzorging

Douchedagelijksengebruikdeodorant.Gebruikgeenparfum.Hetruiktlekker,maarkanvoorcliëntenteveel zijn.Bewaareenlekkerluchtjevoorjevrijetijd.

• kleding

Trekdagelijksschonekledingaan,zondergatenofrafels.Jebeweegtzelfveelendaarbijtranspireerje. Daarnaastzorgjevoormensendievaakminderweerstandhebben.Viajekledingkunjemensenbesmetten. Ineeninstellinggebruikjesomsverplichtewerkkleding.

• haarverzorging

Zorgvoorschoonengekamdhaar.Isjehaarlang,steekhetdanop.Zovoorkomjedatjemetjehaarjecliënt aanraakt.

• nagelverzorging

Onderjenagelskunnenzichbacteriënverzamelen,vooralalsjelangenagelshebt.Maakjenagelsdagelijks schoonenknipzekort.Draaggeenkunstnagelsofnagellak.Opeenhandmetkunstnagelsofnagellakzitten meerziektekiemendanopeenhandzonder,ookalwasjejehandennogzogoed.

• sieraden

Draaggeensieraden.Hierkunnenveelmicro-organismenondergaanzitten.Daarnaastkunjecliëntenermee verwonden.Ookkunnencliëntenjesieradenkapotmakenofjouermeeverwonden.Denkaaneenkinddat naarjeoorbelgrijpt.

Opdracht26 Eigenverzorging

a. Bespreekmetelkaardetipsvoordeeigenhygiëne.Watvindjevandezetips?Zorgjijopdezemaniervoor jezelf?Waaromwelofniet?

b. Hebbenjullienogmeertips?

c. Watbetekenteenvoorbeeldfunctievandehelpende?

4.14 Culturelegewoonten

Cliëntenverschillenvanmenstotmens.Deenecliëntvindthetbelangrijkomerpiekfijnuittezien,deandere vindthetprimaomeendagineenjoggingpakdoortebrengen.Naastdezeverschillenhebjeooktemakenmet cultureleverschillen.Bijelkecultuurvindenmensenweeranderedingenbelangrijk.Hetisbelangrijkdatjijals helpendejerealiseertdaterverschilleninculturelegewoontenkunnenbestaan.Hoeeenindividuelecliënt behandeldwilworden,bespreekjemetdecliënt.

Taal

JekuntalshelpendetemakenkrijgenmetcliëntendieslechtNederlandsspreken.Ookkanhetzijndatiemand dieNederlandskonspreken,hetnietmeerkannuhijziekis.Eencliëntvindthetdanprettigominzijneigentaal tepraten.

Persoonlijkeverzorging

Inverschillendeculturenliggenaccentenanders.ZokunnencliëntenvanTurkseenMarokkaanseafkomsterop staandathetschaamhaargeschorenwordt.Enmisschienmoetjealshelpendeweleensiemandhelpenmetde hoofddoek.

Omgaanmetziektes

Inverschillendelandenenculturengaanmensenandersommetziektes.InNederlandzijnweoverhetalgemeen terughoudendmethetgevenvanmedicijnenzoalsantibiotica.Inandereculturenbestaathetideedatiemand pasbeterwordtalshijeenflinkehoeveelheidmedicijnengebruikt.

InNederlandishetalgemeengeaccepteerddatmensenmeteenverstandelijkeoflichamelijkebeperking–met enigebegeleiding–meedoenindesamenleving.Zijwoneninwoonwijken,gaannaar(aangepast)werkende sportclub.Kortom,hetisnormaalommensenmeteenbeperkingtegentekomeninhetdagelijksleven.Inandere culturengaanmensennoglangnietaltijdopdezemaniermetbeperkingenom.Vaakiserveelschaamteover eenbeperking.Mensendenkensomsdatdebeperkingisontstaandooreigenschuldofdoordatiemandietsfout heeftgedaan.Ookzijnmensenernietaangewendommetmensenmeteenbeperkingomtegaan.

InNederlandishetdelaatstedertigjaarnormaaldatvrouwenartszijnendatmannenhelpendeZorgenWelzijn zijn.Sommigecliëntenkunnenhiernogwatvreemdtegenaankijken.Inandereculturenkanhetvoorkomendat eenvrouwalleendooreenvrouwverzorgdwilworden.Ofdateenmaneenvrouwgeenhandwilgeven.

Opdracht27 Communicatiemeteencliënt

Filmpje-PratenmetzorgvragerdieslechtNederlandsspreekt

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Wathaddezecliëntverkeerdbegrepen?

c. Watdoetdehelpendeomzekertewetendatdecliënthaarbegrepenheeft?

Opdracht28 Cultureleverschillen1

a. Noemdriecultureleverschillendiejebijdepersoonlijkeverzorgingvancliëntentegenkuntkomen.

b. Welkeanderevoorbeeldenkenjij?Noemertwee.

Opdracht29 Cultureleverschillen2

Filmpje-Kleurrijkezorgpaden

Filmpje-Diversiteit

a. Bekijkdefilmpjes.

b. Welkecultureleverschillenwordenergenoemd?

4.15 Handhygiëne

Handhygiëneisvangrootbelangindezorg.Hiermeevoorkomjedatjedecliëntbesmetmetmicro-organismen. Andersomvoorkomjebesmettingvandeenenaardeanderecliëntenvandecliëntnaarjezelftoe.

Eriseenverschiltussenhandreiniging(wassen)enhanddesinfectie(metalcohol):

• Hetreinigenvandehanden(wassen)doejealserzichtbaarvuilopjehandenzit.Hiervoorgebruikjewater enzeep.

• Handdesinfectiedoejeommicro-organismenopdehandentedodenenzoinfectiestevoorkomen.Voor handdesinfectiegebruikjehandalcohol.

Hebjezichtbaarvuilaanjehanden?Danwasjeeerstjehandenmetzeep.Daarnadoejedehanddesinfectie.Je hebtbijvoorbeeldeencliëntgeholpennadathijheeftovergegeven.Eenbeetjebraakselisopjehand terechtgekomen.Jewastjehandeneerstmetwaterenzeep.Daarnadoejedehanddesinfectiemethandalcohol.

Zichtbaar vuil verwijder je met water en zeep.

Handdesinfectie(methandalcohol)

Gebruikjehandalcohol,dangajealsvolgttewerk:

• Zorgdatjehandendroogzijn.

• Neemuitdedispenserofhetflesjeeenhoeveelheidhandalcoholinhetkuiltjevanjehand.

• Wrijfjehandenmetdehandalcoholoverelkaartotzeweerdroogzijn.Wrijfookoverjepolsen,vingertoppen, duimenentussenjevingers.

Vooralalsjebijcliëntenthuiswerkt,hebjenietaltijdgeschiktezeepofeenschonehanddoekbijdehand. Handalcoholkunjealtijdmeenemen.Hetzitverpaktinkleineflesjes.Zorgervoordatjealtijdeenflesjebijjehebt. Zokunjejehandenaltijdgoedreinigen.

Handen desinfecteren.

Opdracht30 Handhygiëne

Filmpje-Handenwassen

a. Bekijkhetfilmpje.

b. BekijkhetstappenplanHandenwassen.

StappenplanHandenwassen

c. Bekijkhetfilmpjeoverhandreinigingenleeshetstappenplan.Noemdehandelingendiejeuitvoertalsjeje handenopeenprofessionelemanierwast.

d. Hoeveelsecondenwasjeminimaaljehanden?

e. Wanneerreinigjejehandenmetwaterenzeep?Wanneermethandalcohol?

4.16 Gebruikhandschoenen

Alseenartseenpatiëntonderzoektofalsjenaardetandartsgaat,danishetnormaaldatdeartshandschoenen draagt.Alshelpendegebruikjeookregelmatighandschoenen.Hetgebruikvanhandschoenenkomtnooitin plaatsvanhetwassenofdesinfecterenvanhanden.Handschoenengebruikjealsjeincontactkuntkomenmet bloed,urine,ontlastingofslijm.Ookwanneerdehuidvandecliëntbeschadigdis,gebruikjehandschoenen.Het contactmetzakenalsbloed,urine,ontlastingenslijmkandirectviadecliëntgaan,maardenkookaanhet indirectecontacthiermeeviabijvoorbeeldvuilbeddengoed,handdoekenofluiers.

Gebruik handschoenen als je met bloed van de cliënt in contact kunt komen.

Cliëntenkunnenhetideehebbendatjezeviesvindtendatjedaaromhandschoenenaantrekt.Weesconsequent inhetgebruikvanhandschoenen.Gebruikzealtijdindezelfdesituatiesenbijallecliënten.Hiermeevoorkomje schevegezichten.Daarnaastkunjenietaandebuitenkantzienofeencliënteenziekteheeftwaartegenjejemoet beschermen.Wanneerjeinvoorgaandesituatiesmethandschoenenwerkt,danwerkjealtijdprofessioneel.

Opdracht31 Handschoenen

StappenplanDisposablehandschoenenaantrekken

a. BekijkhetstappenplanDisposablehandschoenenaantrekken.

b. Inwelkesituatiesmeteencliëntgebruikjehandschoenen?

c. Neemhetstappenplandoor.Noemdestappendiejeuitvoertbijhetgebruikvanhandschoenen.

d. Kunjehandschoenengebruikeninplaatsvanhandenwassen?

e. Waaromishetbelangrijkomdejuistemaathandschoenentegebruiken?

Opdracht32 Handschoenenaantrekken

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Oefenhetaantrekkenvanhandschoenen.Jemaakthiervaneenfilmpje.

b. GebruikhetstappenplanDisposablehandschoenenaantrekken.

StappenplanDisposablehandschoenenaantrekken

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelderollen.Wietrektdehandschoenenaanenwiefilmthetuitvoerenvanhetstappenplan?Legalle materialenenmiddelenklaarvolgenshetstappenplan.

e. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

f. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

g. Wisselvanrol.

h. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikweetwatmijnmaathandschoenenis.

Ikraakdebuitenkantvandehandschoenenzominmogelijkaan.

Iktrekdehandschoenenzouitdatzedaarnabinnenstebuitenzitten.

Ikgooidehandschoenenmeteenweg.

Tips:

Tops:

Opdracht33 Mindmaphandhygiëne

a. Maakeenmindmapoverhandhygiëne.

Thema4 Anatomieenziekteleer

b. Vergelijkdemindmapsoverhandhygiëne.Zijnerverschillen?Bespreekdeze.

4.17 Eencliëntwassen

Sommigecliëntenwasjeopbed,anderewasjeindebadkamer,onderdedoucheofbijdewastafel.Bijsommige ziektebeelden,bijvoorbeeldreuma,geefjedeenekeermeerhulpbijhetwassendandeanderekeer.Overleg daaromsteedsgoedmetdecliëntoverwathijwil.

Benodigdhedenwassencliënt

Alsjeiemandgaatwassen,hebjedezeartikelennodig:

• handdoekenenwashandjesofwashandjesvooreenmaliggebruik

• schoneklerenofeenpyjama

• zeepofdouchegel

• deodorantenbodylotion(alsdecliëntdatwil)

• bijwassenopbed:waskommenmetwater.

Legallespullenklaar.Overlegmetdecliëntwelkekledinghijaanwil.Overlegookwelkeverzorgingsproducten hijwilgebruiken.

Erzijnookwashandjesvooreenmaliggebruik.Dezezijnvochtigenerziteenverzorgendproductin.Gebruikvan waterisdannietmeernodig.Ditwordtookwelverzorgendwassengenoemd.

Verzorgend wassen zonder water.

Dezewashandjesgebruikjevooreengedeeltevanhetlichaam,bijvoorbeeldgezichtenhals.Ineenverpakking zittenmeerderewegwerpwashandjes.Vooreenvolgendgedeeltepakjeeenvolgendwashandje.Eenvoordeel isdatjemakkelijkeendeelvaniemandkanwassen.Eenandervoordeelisdatjegeenwaternodighebt.Eris daarnaastminderkansopsmettenendecubitus.Dedoekjeszijnverzorgendendelotionindedoekjesvervliegt, waardoorafdrogenvaaknietnodigis.Nadeelisdatdewegwerpwashandjesmeerkostendanhetwassenmet waterenzeep.

Nagebruikgooijehetwashandjeindeafvalemmer.Nietdoorhettoiletspoelen!

Opdracht34 Wassenvaneencliënt

Filmpje-Wassenzorgvrager

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Bekijkdevolgendestappenplannen:

• Cliëntwassenonderdedouche,inbadofbijwastafel

• Cliëntwassenopbed.

StappenplanCliëntwassenonderdedouche,inbadofbijwastafel

StappenplanCliëntwassenopbed

c. Welkeproductenenartikelenhebjenodigwanneerjeeencliëntgaatwassen?

d. Wanneercommuniceerjemetdecliëntoverdehandelingen?Watcommuniceerjeopdiemomenten?

e. Maakeenchecklistbijeenvandestappenplannen.GebruikhetstappenplanChecklistmaken.

StappenplanChecklistmaken

f. Verteleenmedestudentdaarnadehandelingen.Probeerdituitjehoofdtedoen.

Opdracht35 Wassenenbaden

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.Overlegmetjedocentoverdezeopdracht.

a. Julliegaaneencliëntwassen.Jegebruiktdaarvooreenoefenpop.Maakeenfilmpje.

b. GebruikhetstappenplanCliëntwassenopbed.

StappenplanCliëntwassenopbed

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelderollen.Wietrektdehandschoenenaanenwiefilmthetuitvoerenvanhetstappenplan?Legalle materialenenmiddelenklaarvolgenshetstappenplan.

e. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

f. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

g. Wisselvanrol.Zorgdatiedereenhetwassenopbedheeftgeoefend.

h. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikwasdecliëntopeenmanierdieinhetzorgplanstaat.

Ikzorgvoorhandhygiëne.

Iklegdematerialenklaardienodigzijn.

Ikcontroleerdetemperatuurvanhetwater.

Ikoverlegmetdecliëntoverwiewatdoet.

Ikwerkvanbovennaarbeneden.

Ikvraagsteedshoedecliënthetwil.

Ikzorgdatdecliëntoveralgoeddroogis.

Ikcheckofdecliëntgeenvreemdeplekkenofverwondingenheeft.

Ikhelpdecliëntmetaankleden.

Ikhelpdecliëntterugnaardekamer,ofomweerlekkerteliggen.

Ikevalueermetdecliënt.

Ikruimdegebruiktespullenop.

Tips:

Tops:

4.18 Eencliëntaan-enuitkleden

Ookbijhetaan-enuitkledenvancliëntenhebjealshelpendetemakenmetverschillendesituaties.Bijvoorbeeld:

• eencliënthelpenbijdetoiletgang

• eencliënthelpenbijhetdouchen

• eencliënthelpenbijhetnaarbedgaan.

Aandachtspuntenbijhetaan-enuitkledenzijn:

• Overlegaltijdmetdecliënt.

• Denkaandeprivacy.

• Laateencliëntniettelangblootzijn.Doehetaan-enuitkledendusinstappen:eersthetbovenlijf,danhet onderlijf.

Helpen bij het aankleden.

Opdracht36 Aan-enuitkledenvaneencliënt

Filmpje-Aan-enuitkleden

a. Bekijkhetfilmpjeoverhetaan-enuitkledenvaneencliënt.

b. Schrijfdeaandachtspuntenuithetfilmpjeop.

c. VergelijkditmethetstappenplanAan-enuitkledencliënt.Welkeverschillenzijner?

StappenplanAan-enuitkledencliënt

d. Welkemaatregelenneemtjealshelpendevoorjeeigengezondheid?

e. Welkemaatregelenneemtjealshelpendevoordeveiligheidvandecliënt?

f. Hebjezelfnogandereaandachtspunten?

4.19 Mondverzorging

Deverzorgingvandemondenhetgebitisomverschillenderedenenbelangrijk.Allereerstishetnatuurlijklekker fris.Nahetetenofnahetslapenwillendemeestemenseneenfrisgebithebben.Belangrijkerisdatmethet poetsenetensrestenwordenverwijderd.Wanneerrestentelanginhetgebitblijven,kunnenzeproblemen veroorzaken.Hettandvleeskangaanontstekenenerkantandsteenontstaan.Ookkunnendetandenzelfworden aangetastenkunnenergaatjesontstaan.

Degezondheidvanhetgebitisookbelangrijkvoordeverderegezondheid.Eencliëntdiepijnaanzijngebitheeft, wilbijvoorbeeldmindervaaketen.Ondervoedingisdaneenrisico.Verderkaneenslechteadembijvoorbeeld leidentotmindersocialecontacten.Ookblijktuitonderzoekdatereenverbandistusseneenslechtgebiten bepaaldeziektes,zoalshart-envaatziektesofdiabetes.Vooreengoedegezondheidvantandvleesentandenis minimaaltweekeerperdagpoetsenvoldoende:’sochtendsen’savonds.

Redenenwaaromcliëntenhulpnodigkunnenhebbenbijdemondverzorging:

• Eencliëntkanzichmindergoedbewegen,waardoorhijeengedeeltevanhetgebitwelkanreinigen,maareen andergedeelteniet.

• Eencliëntisvergeetachtig,bijvoorbeeldbijdementie.Hetisgoedomhemteherinnerenaanhettandenpoetsen enhetsamentedoen.

Ondersteunen bij de verzorging van het gebit.

Opdracht37 Checklist

a. Waarmoetjeoplettenalsjedetandenvaneencliëntinbedpoetst?Maakeenchecklist.

b. GebruikhetstappenplanChecklistmaken.

StappenplanChecklistmaken

Opdracht38 Tandenpoetsen

a. Poetselkaarstanden.

b. GebruikhetstappenplanTandenpoetsenbijeencliënt.

StappenplanTandenpoetsenbijeencliënt

Filmpje-Tandenpoetseninbed

Zoekeenwasbakopinhetgebouw.Oefennumethettandenpoetsenbijelkaarvolgenshetprotocol.

c. Bekijkookhetfilmpje.

d. Bespreekdaarnametelkaar:

• Hoewashetombijeenandertepoetsen?

• Hoewashetomdooreenanderestudentjeeigengebittelatendoen?

• Hebjedestappengoeddoorlopen?

e. Vuldebeoordelingin.

Feedbackschema

Ikoverlegmetdecliëntoverzijnwensen.

Iklegdematerialenklaar.

Ikpashandhygiënetoe.

Ikletopdeprivacyvandecliënt.

Iktrekhandschoenenaan.

Ikbeschermdekledingvandecliënt.

Ikpoetsdetandenopdejuistemanier.

Alshetnodigis,laatiktussendoorspoelenofmaakiktussendoorschoon.

Ikevalueermetdecliënt.

Ikruimdegebruiktespullenop.

Tips:

Tops:

Opdracht39 Gebitsreiniging

a. Noemdrieredenenwaaromgebitsverzorgingbelangrijkisvooreencliënt.

b. Hoevaakperdagmoethetgebitgereinigdworden?

c. Welkeartikelenenproductenhebjenodigbijdeverzorgingvanhetgebit?Haalditeventueeluithetstappenplan Tandenpoetsenbijeencliënt.

StappenplanTandenpoetsenbijeencliënt

4.20 Kunstgebit

Sommigecliëntenhebbenhuneigengebit,anderedrageneenkunstgebit.Hetkanookzijndateengedeeltevan hetgebiteenprotheseis,bijvoorbeeldeenplaatjemetenkeletandenofkiezen.Eenkunstgebitkunjepoetsen alshetuitdemondvandecliëntis.Daarnaastpoetsjeookhettandvleesvandecliënt.

Een kunstgebit.

Opdracht40 Protocoloefenen:poetsenvankunstgebitten

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Oefenhetreinigenvaneenkunstgebitofprothese.

b. GebruikhetstappenplanKunstgebitofgebitsprothesereinigen.

StappenplanKunstgebitofgebitsprothesereinigen

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelderollen.Wietrektdehandschoenenaanenwiefilmthetuitvoerenvanhetstappenplan?Legalle materialenenmiddelenklaarvolgenshetstappenplan.

e. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

f. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

g. Wisselvanrol.

h. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikoverlegmetdecliëntoverdereinigingsproducten.

Ikzorgvoorhandhygiëne.

Iklegdeartikelenklaardienodigzijn.

Ikmaakhetgebitopdejuistemanierschoon.

Ikruimdegebruiktespullenop.

Ikevalueermetdecliënt.

Tips:

Tops:

4.21 Reinigengebitvankinderen

Werkjeindekinderopvang,danhelpjekinderenbijhetpoetsenvanhuntanden.Vanafhetmomentdatdeeerste tandjesdoorkomen,leerjekinderenaanomtepoetsen.Deeerstetandjeskomenergensrondde6maanden door.Sommigebaby’shebbenbij4maandenaltanden,anderezijnlater.

Sommigekinderenvindenhetleukomhuntandentepoetsen,anderehebbenerechteenhekelaan.Doorereen vastritueelvantemakenkunjekinderenstimulerentotgoedegewoonten.Zingereenvastliedjebij,zodat kinderenhetbesefkrijgenhoelanghetpoetsenmoetduren.Maakergeendramavanalsheteenkeertjenietgoed lukt.

Zodra kinderen tanden krijgen, leer je ze dat dagelijks poetsen erbij hoort.

Belangrijkisdatkinderenlerendattandenpoetseneenvasteroutineis.Nietpoetsenofnietgoedpoetsenkan veelproblemenopleverenwanneerzeopgroeien.Kinderenhebbeneersteenmelkgebit,vanafdekleuterleeftijd krijgenzijhetblijvendegebit.Eengoedmelkgebitiseengoedebasisvooreengoedblijvendgebit.

Opdracht41 Gebitsreinigingbijkinderen

Fimpje-Melkgebit-Poetsinstructies

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Waaromishetbelangrijkombijkinderenvanjongsafaandetandentepoetsen?

c. Wanneerkrijgenkinderenmeestalhuneerstetanden?

d. Hoekunjehettandenpoetsenstimuleren?

4.22 Scheren

Erisverschiltussennatscherenendroogscheren.Natscherengaatmeteenscheerkwast,scheerzeepofscheergel, eenscheermesenwater.Droogscherengaatmeteenscheerapparaat.Cliëntenhebbenhuneigenvoorkeurvoor natofdroogscheren.Hetvoordeelvannatscherenisdathetmesjedebaardharenschuinenscherpafsnijdt,met eenextragladresultaat.Hetnadeelvannatscherenisdatiemandzichmakkelijkindehuidsnijdt.Dankaner eenkleinwondjeontstaan.Droogscherenheeftalsvoordeeldatjenietaandebadkamergebondenbent.

Vaakhangtdevoorkeurvandecliëntsamenmet:

• gewoonte

• stugheidvandebaardharen:bijdikke,stuggeharenheeftnatscherenvaakdevoorkeurvancliënt

• volheidvandebaardgroei

• deleeftijd:eenjongehuidiselastischennatscherengaatdanmakkelijker,eenouderehuidisvaakdunner, slapperenbevatrimpelsennatscherenisdanlastiger,erissnellereenwondje.

Erzijnookscheerapparatendieonderdedouchegebruiktkunnenworden.Vooralbijdeoudere,rijperehuidis ditvaakeenfijnalternatiefvoorscherenmeteenscheermesje.

Opdracht42 Scheren1

Filmpje-Uiterlijkeverzorging

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Welkeartikelenhebjenodigbijnatscheren?

c. Welkeartikelenhebjenodigbijdroogscheren?

d. Waaromheeftdroogscherendevoorkeur,vooralbijcliëntendieveelverzorgingnodighebben?

e. Noemveiligheidsmaatregelenbijnatscheren.

Opdracht43 Scheren2

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Scheeriemandnatenscheeriemanddroog.

b. Gebruikdevolgendestappenplannen:

• Natscheren

• Droogscheren

StappenplanNatscheren

StappenplanDroogscheren

c. Nodigtweemannenuitomzichtelatentescheren.

d. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

e. Verdeelderollen.Wiescheertenwiefilmthetuitvoerenvanhetprotocol?Legallematerialenenmiddelen klaarvolgenshetstappenplan.

f. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

g. Scheeréénmannatenscheeréénmandroog.Doebeideneenhelftvanhetgezicht.

h. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

i. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikvraagdecliëntnaarzijnvoorkeuren.

Iklegdeartikelenklaardienodigzijn.

Ikzorgvoorhandhygiëne.

Ikverteldecliëntwatikgadoen.

Ikscheerdecliëntopdejuistemanier.

Iklaatdecliëntmijnwerkcontroleren.

Ikhelpdecliëntindegewenstehouding.

Ikruimdegebruiktespullenop.

Tips:

Tops:

4.23 Haarverzorging

Voordemeestemensenishetbelangrijkhoezijeruitzien.Deverzorgingvanhethaarishiereendeelvan.Als helpendebesteedjehierzorgenaandachtaan.Inveelinstellingenkunnencliëntennaardekappervoorhet knippen,vervenenpermanenten.Ookzijnerwelkappersdieaanhuiskomenvooreenknipbeurt.Dedagelijkse verzorgingdoejijalshelpende.Overlegmetdecliëntwatdewensenzijn.Gebruikdeproductendiedecliënt gewendis.Hetenehaarishetandereniet:iedereenontwikkelteenvoorkeurvoordeeigenproducten.

‘Als je haar maar goed zit!’ Dit geldt ook voor cliënten. Iedereen voelt zich prettiger met een verzorgd kapsel.

Meestalgebruikjebijdehaarverzorging:

• shampoo

• somsookconditioner

• borstelen/ofkam

• föhnofhaardroger

• krultang

• somsspeldjes,knipjesendergelijke.

Hethaarvaneencliëntwasjewanneerdezeonderdedouchestaat.Leteropdatergeenshampooinhetgezicht kankomen.Somswasjehethaarvandecliëntterwijldezeopbedligt.

Opdracht44 Haarverzorging

Filmpje-Haarwassenopbed

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Welkeartikelengebruikjebijdehaarverzorging?

c. Welkehandelingenvoerjeuitbijdehaarverzorging?

d. Waarletjeopalsjebijeencliënthethaarwastonderdedouche?

4.24 Nagelverzorging

Ouderecliëntenkunnenmoeilijkerhunnagelsverzorgen.Zemissendekrachtvoorhetknippenofvindenhet lastigomtebukkenvoordeteennagels.Teennagelswordenaltijddooreenpedicureofdoorfamilieledengeknipt. Ditheefttemakenmetgezondheidsrisico’s.Alshelpendedoejeditnooit.

Deverzorgingvandenagelsvandehandisweleentaakvoorjoualshelpende.Ookhiergeldtdatjeoverlegtmet decliënt.Deenecliëntheeftgraaglekkerkortenagels,deanderehoudtvanlangerenagelsofwildenagelsook gelakthebben.Volgdevoorkeurvandecliënt.

Thema4 Anatomieenziekteleer

Nagels knippen is een precies werkje. Ook hier houd je rekening met de wensen van de cliënt. Oudere cliënten hebben vaak de kracht niet meer om het zelf goed te doen.

Benodigdheden:

• nagelschaartjeofnagelknipper

• nagelvijl

• bakjeofstukjepapiervoordeafgekniptenagels

• handdoekomdehandenopteleggen.

Viezenagelsmaakjeschoonmetwaterenzeepeneennagelborsteltje.

Opdracht45 Nagelverzorging

a. Welkenagelsvandecliëntmagjealshelpendeknippen?

b. Waardoorkunnencliëntenhunnagelsslechterzelfknippen?

Opdracht46 Nagelsverzorgen(hand)

Doedezeopdrachtineengroepjevandrie.

a. Verzorgdenagelsvandehand.

b. GebruikhetstappenplanNagelverzorging.

StappenplanNagelverzorging

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelderollen.Wieverzorgtdenagels,wieisdecliëntenwiefilmt?Legallematerialenenmiddelenklaar volgenshetstappenplan.

e. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

f. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

g. Wisselvanrol.Zorgdatiedereenhetprotocolheeftgeoefend.

h. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikoverlegmetdecliëntoverdewensen.

Ikzorgvoorhandhygiëne.

Iklegdeartikelenklaardienodigzijn.

Ikmaakdehandenennagelsschoon.

Ikknipdenagelsenvijldenagelranden.

Ikruimdegebruiktespullenenafgekniptenagelsop.

Tips:

Tops: 4.25 Hulpmiddelenvoorhetvergrotenvandezelfstandigheidvan cliënten

Erzijnverschillendehulpmiddelenwaarmeecliëntenlangerzelfstandigkunnenblijven.Artikelendiejekunt tegenkomenbijcliëntenzijn:

• kamofborstelmetextragrip

• Easywipe(bijhetafvegennadetoiletgang)

• schrobber,spons

• bestekmetgrip

• bedpapegaai

• douchestoel

• bekersenbordenmetmeergrip

• aantrekhulpkousen

• aantrekhulpsteunkousen

• eengrijper(waarmeeietsvandegrondkanwordenopgeraapt).

Met een gehoekt mes kunnen cliënten met minder kracht toch zelfstandig snijden.

Dezeartikelenkunjekopenbijthuiszorgwinkels.Demedewerkerskunnenadviesgevenoverhetgebruikvande hulpmiddelen.Onlinekunjedeproductenvandethuiszorgwinkelsbekijken.

Opdracht47 Hulpmiddelenvoorzelfstandigheid

Voorwelkecliëntkanheteenhandighulpmiddelzijn?

Hulpmiddel

Kam/borstelmetextragrip

Easywipe

Schrobber

Bestekmetgrip

Bedpapegaai

Douchestoel

Bekersenbordenmetmeergrip

Aantrekhulpkousen

Aantrekhulpsteunkousen

Grijper

Cliënt

Opdracht48 Hulpmiddelen

Kijkopinternetbijthuiszorgwinkels.Zoekafbeeldingenvandehulpmiddelen.Plakzehieropenschrijferbijhoe zeheten.

Opdracht49 Communicatie

Veelcliëntenhelpikmetdepersoonlijkedagelijkseverzorging.Sommigecliëntenmoetikalleenhelpenmeteen paarhandelingen,zoalshetaantrekkenvandesokkenenschoenen.Anderecliëntenhelpikmetdouchenen aankleden.Voordatikhiermeebegin,legikdespulleneerstklaar.Vandemeestevanmijncliëntenweetikwel welkeproductenzijgraaggebruiken.Tochcheckikaltijdevenofzedatdiedagookwillen.

Daarnaoverlegikaltijdmetdecliëntwatzezelfkunnendoenbijdepersoonlijkeverzorgingenwatikvoorzega doen.Terwijlwebezigzijn,geefikdecliëntdanookvaakeencompliment.Tussendoorennaafloopvraagikof hetzogoedisgegaan.Eenvraagals:‘Isallesnaarwensgegaan?’geeftalgenoegaanleidingvoordecliëntomhet erevenovertehebben.

Kopieerdecasustekstinhetantwoordvakenzeteenstreeponderalleswatdezehelpendeoverlegtmetdecliënt. Watishetdoelvandezecommunicatie?

4.26

Signalerenvanveranderingenbijeencliënt

Deheledagdoorpikjeinformatieop,ookalsjemetcliëntenwerkt.Somsvaltjeopeensietsopaaneencliëntof eenkind.Iemandheeftplotselingeenflinkerodeblosofademtmoeilijker.Erzijnsignalenwaarjebewustoplet. Ditiseenonderdeelvanjewerkalshelpende.Omdatjeregelmatigbijdecliëntkomt,vallenjoubijzonderheden inhetgedragvandecliëntooksnellerop.

Signaleren

Signalerenbetekentdatjeeensignaal(bepaaldgedrag)opvangtendatjehieropreageert.Signalenzijnuiterlijk waarneembaar.Jeneemtzewaarmetjeeigenzintuigen,dusmetjeoren,jeogenenjetastzin.Voorbeeldenvan signalen:

• Eenkindheeftkoorts.

• Iemandkanplotselingnietmeerlopen.

• Eencliëntpraatverward.

• Eencliëntheeftvreemdeblauweplekken.

Aan het gedrag van een cliënt kun je soms zien dat deze pijn heeft.

Handelennasignaleren

Nadatjehetsignaalhebtwaargenomen,gajeovertotactie.Dezeactieishelemaalafhankelijkvanhetgedragen vandecliënt.Eenaantalvoorbeelden:

• Aaneenkinddatkoortskrijgtopdekinderopvangvraagjeeerstofhetergenslastvanheeft.Daarnabeljemet deoudersomteoverleggen.

• Bijeencliëntdiedoorgaansnormaalreageertennuopeensverwardpraat,denkjealsnelaanietsernstigs, zoalseenhersenbloedingofeeninsultdoordiabetes.Inzo’ngevaloverlegjedirectmetjeleidinggevende.

• Isereencliëntbijwiejemishandelingvermoedt,danschakelje–inoverlegmetjeleidinggevende–het protocolvandeinstellingin.

Inaldezegevallenziejedatjeeersteensignaalhebtwaargenomenendatjedaarnahandelt.Handelenbetekent langnietaltijddatjezelfgaatbehandelen.Hetbetekentvaakdatjeeenprotocolraadpleegt,meteen leidinggevendeoverlegt,ofeendeskundigeofhetnetwerkvandecliëntinschakelt.Alshelpendehebjeeen belangrijketaakbijhetsignalerenvanveranderingenbijeencliënt,omdatjijregelmatigbijdiepersoonkomt.

Opdracht50 Begripsignaleren

a. Watissignaleren?

b. Waaromhebjealshelpendeeenbelangrijketaakbijhetsignalerenvanveranderingenvancliënten?

4.27 Signalerenbijveranderingingezondheid

Signalendieopeenziektekunnenwijzenzijn:

• verhogingvandetemperatuurofkoorts

• snellereademhaling

• lustelooszijn

• snellerepols

• mindereten

• minderuitscheiding(urine/ontlasting)

• gewichtstoenameof-verlies

• vreemdehuidskleur

• veranderinginslaappatroon.

Afwijkendetemperatuur

Eengezondetemperatuurligttussen36,5en37,5°C,metalsgemiddelde37°C.Verhogingofkoortsiseenteken daterietsaandehandisineenlichaam,vaakeeninfectie.Iemandmetverhogingofkoortskanerrooduitzien enwarmaanvoelen.Ookzijndeademhalingenpolsslagsneller.Bijonderkoeling,vanaf35°Cenlager,kunnen organenmindergoedgaanwerken.Alsdelichaamstemperatuur38°Cofhogeris,isersprakevankoorts.

Een ziek kind kan snel een hogere lichaamstemperatuur krijgen.

Jeweetzekerofiemandkoortsheeft(ofonderkoeldis)doordetemperatuuroptenemen.Ditdoejemeteen thermometer.Overdedaggenomenneemjedetemperatuureenaantalkerenop,zodatjehetverloopindegaten kunthouden.

Pasgeborenbaby’skunnennogniethelemaalgoedhuntemperatuurregelen.Daaromhoudjevaneenkleine babydetemperatuurbij.Eenpaarkeerperdagtemperatuurjehemmeteenthermometerdiespeciaalvooreen babygeschiktis.Isdetemperatuurietstelaag,danzorgjemeteenkruikdatdebabylekkerwarmligt.Isde temperatuurtehoog,dandoejehemwatminderkledingaan.

Inhetalgemeenlooptdetemperatuurbijeenziekkindwatsnelleropdanbijeenvolwassene.Bijjongekinderen kaneenkoortsstuipoptredenalsdetemperatuurtehoogwordt.Eenkoortsstuipiseenaanvalwaarbijhetkind heftigetrekkingen(schokken)aanbeidearmenenbenenheeft.Somsstoptdeademhalingeenpaarseconden enkanhetkindblauwzien.Destuipduurtmeestalenkeleminuten,waarnahetkindvanzelfweerbijkomt.

Opdracht51 Temperatuur

a. Watisdenormalelichaamstemperatuur?

b. Doorwelkesignalenkunjevermoedendatiemandkoortsheeft?

c. Waaromwordtdetemperatuurvanbaby’sopgenomen,ookalishetkindjenietziek?

d. Watkaneengevolgzijnvankoortsbijkleinekinderen?

4.28 Temperatuuropnemen

Detemperatuurvaneencliëntmeetjemeteenthermometer.Erzijnverschillendesoortenthermometersen verschillendemethoden.Algemeneaandachtspuntenbijhetopnemenvandetemperatuur:

• Meetaltijdopdezelfdemaniermetdezelfdethermometer.Dusofsteedsrectaalofsteedsmetde oorthermometer

• Meeteenpaarkeerperdagopvastemomenten.

• Houddemetingenbij.

• Roepdeskundigehulpinbijgroteschommelingen.

• Roephulpinwanneerdetemperatuuruitkomtboven40°C.

Rectaalopnemen

Rectaalopnemen(indeanus)vandetemperatuurheeftdevoorkeur.

Oorthermometer

Meteenoorthermometermeetjedetemperatuurinhetoor.Dezemetingisminderbetrouwbaardanrectaal. Wanneerjehetgoeduitvoert,danisdemetingwelbruikbaar.

Temperatuur opnemen met een oorthermometer.

Opdracht52 Thermometer

Jekomtbijeencliëntdieverschillendethermometersgebruikt.Deenekeerneemthijdetemperatuurrectaal op,danweermetdeoorthermometer.Decliëntiswatinpaniek.Erzitopeensveelverschiltussendemetingen.

Watdoeje?

Opdracht53 Temperaturen

a. Noemtweemanierenomdetemperatuurvaneencliëntoptenemen.

b. Welkemanierheeftdevoorkeur?Waarom?

Opdracht54 Temperatuuropnemenmetoorthermometer

Doedezeopdrachtineengroepjevanvierstudenten.

a. Neemmeteenoorthermometerdetemperatuuropvaniemand.

b. GebruikhetstappenplanTemperatuuropnemenmeteenoorthermometer.

StappenplanTemperatuuropnemenmeteenoorthermometer

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelderollen.Wieiszorgverlener,wieiscliënt,wieletopofdestappengevolgdwordenengeeftfeedback, wieschrijftdemeetresultatenopenwiefilmt?Legallematerialenenmiddelenklaarvolgenshetstappenplan.

e. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

f. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

g. Wisselvanrol.Zorgdatiedereenallerollenheeftgedaan.

h. Schrijfdemeetresultatenop.

Datumentijd

i. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Iklegdeartikelenklaardienodigzijn.

Ikweethoedethermometerwerkt.

Iksteekdethermometeropdejuistemanierinhetoor.

GradenCelsius

Iknoteereerstsneldetemperatuur,daarnaschrijfikheminhetzorgdossier.

Ikgeefdetemperatuuraandecliëntdoor.

Ikruimdegebruiktespullenop.

Tips:

Feedbackschema

Tops:

j. Hoewasditomtedoen?

k. Zittenerverschillenindemetingen?

l. Watisjouwnormalelichaamstemperatuur?

Opdracht55 Temperatuurrectaalopnemen

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Neemdetemperatuurrectaalop.Gebruikeenoefenpop.

b. GebruikhetstappenplanTemperatuurrectaalopnemen.

StappenplanTemperatuurrectaalopnemen

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelderollen.Wieiszorgverlener,wieiscliënt,wieletopofdestappengevolgdwordenengeeftfeedback, wieschrijftdemeetresultatenopenwiefilmt?Legallematerialenenmiddelenklaarvolgenshetstappenplan.

e. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

f. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

g. Wisselvanrol.Zorgdatiedereenallerollenheeftgedaan.

h. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Iklegdeartikelenklaardienodigzijn.

Ikweethoedethermometerwerkt.

Iksteekdethermometeropdejuistemanierindeanus.

Iknoteereerstsneldetemperatuur,daarnaschrijfikheminhetzorgdossier.

Ikgeefdetemperatuuraandecliëntdoor.

Ikreinigdethermometermet70%-alcohol.

Ikruimdegebruiktespullenop.

Tips:

Tops:

i. Watiseenvoordeelvanhetrectaalopnemenvandetemperatuur?

j. Watiseenvoordeelvanhetopnemenvandetemperatuurmeteenoorthermometer?

4.29 Ademhalingopnemen

Alsjevermoedtdatiemandeensnellereoflangzamereademhalingheeft,kunjedeademhalingopnemen.Een snelleademhalingkaneropwijzendatiemandkoortsheeftofbenauwdis.Meteeneenvoudigetestkunjenagaan ofdeademhalingvandecliëntnormaalisofafwijkt.Jeteltdanhetaantalademhalingenperminuut.Doedetest bijeencliëntinrust,wantnalichaamsinspanningkandeademhalingaltijdsnellerzijn.Denkmaareensaanjezelf bijhetsporten.Naenkeleminutenrustisdeademhalingmeestalweergewoon.

Opdracht56 Ademhalingtellen

Doedezeopdrachtineengroepjevanvier.

a. Teldeademhaling.

b. GebruikhetstappenplanAdemhalingopnemen.

StappenplanAdemhalingopnemen

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelderollen.Wieiszorgverlener,wieiscliënt,wieletopofdestappengevolgdwordenengeeftfeedback, enwieschrijftdemeetresultatenop?Legallematerialenenmiddelenklaarvolgenshetstappenplan.

e. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Bespreekhoehetging.

f. Wisselvanrol.Zorgdatiedereenallerollenheeftgedaan.

g. Schrijfdemeetresultatenindetabel.

Naam

Aantalademhalingenperhalve minuut

h. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Iklegdespullenklaardienodigzijn.

Ikbereiddecliëntvoor.

Ikdoealsofikdepolsmeet.

Ikteldeinademingen.

Iknoteerhetaantalademhalingenperminuut.

Iknoteerbijzonderheden.

Tips:

Tops:

i. Hoewasditomtedoen?

j. Watvondjemakkelijk?Watvondjelastig?

Aantalademhalingenperminuut

4.30 Gewichtstoenameofgewichtsverlies

Valthetjeopdateencliëntwatdikkerwordtofjuistvermagert?Danishetgoedomditindegatentehouden.Je kunthemdanregelmatigwegen.Erkaneenlogischeverklaringzijn:iemandheeftbijvoorbeeldtijdensdefeestdagen veelgegetenofiemandheefteenflinkegriepgehadenishierdoorafgevallen.Isergeenlogischeverklaring,dan ishetgoedomditoptermijnuitgebreiderteonderzoeken.Inhetzorgplanstaatofjeeencliëntmoetwegen.

Het gewicht meten met de weegschaal.

Hetgewichtvaneencliëntmeetjedoordecliëntopdeweegschaaltelatenstaan.Aandachtspuntenomdemeting zonauwkeurigmogelijktedoen:

• Meetaltijdophetzelfdemomentvandedag,bijvoorbeeldindeochtendvoorhetontbijt.

• Meetmetdezelfdesoortklerenaan,dusaltijdinondergoedofaltijdaangekleed(metofzonderschoenen).

• Meeteensperweek.

• Gebruikdezelfdeweegschaal.

• Noteerdemetingeninhetdossierofopeenapartelijstmetdedatumerbij.

Opdracht57 Wegenvandecliënt

a. Geefdrieaandachtspuntenbijhetwegenvaneencliënt.

b. Jevermoedtdatdecliëntsterkisafgevallen.Welkestappenonderneemje?

4.31 Kleur

Wanneerjezietdatiemandblekerisdannormaal,ofgeler,dankanditeentekenzijnvaneenziekte.Iemandmet eenhartinfarctwordtbleker.Iemandmeteenprobleemaandeleverkangelergaanzien.Ditziejedanookaan hetoogwit,ditkleurtookgelig.Eenblauwpuntjevandeneusenblauwelippenkunnenwijzenopeen zuurstoftekort.Ookmensenmeteendonkerehuidskleurkunnenblekerofgrauwergaanzienbijeenziekte.

Kleurkunjenietgoedmeten,zoalsdatwelkanbijtemperatuurofgewicht.Tochkunjeopeengegevenmoment ietsbijzondersopmerken.Overlegaltijdmetdecliëntenmetjeleidinggevendewanneerietsaandekleurvande cliëntjouopvalt.

Opdracht58 Lichaamskleur

Situatie1

Eenoudereheefthetergkoud.

a. Watziejeaandelichaamskleurbijdezeman?

Situatie2

Eenvrouwmeteenopvlieger.

b. Watziejeaandelichaamskleurbijdezevrouw?

Situatie3

Eenkindisverkoudenenheeftkoorts.

c. Watziejeaandelichaamskleurbijditkind?

Situatie4

Iemandistelangonderwatergeweest.

d. Watziejeaandelichaamskleurbijdezepersoon?

4.32 Depolsopnemen

Wanneerjedepolsvaneencliëntopneemt,teljefeitelijkdehartslagvandecliënt.Jedoetditmeestalbijdepols, omdatdaareenaderaandeoppervlakteligt.Hierdoorishetmakkelijkomdepolsslagtevoelen.Erzijnnog andereplekkenwaarhetmakkelijkisomdehartslagtemeten:bijdehals,bijdeslaap,indeliesenbijdeenkel.

Eennormalehartslaginrustvooreenvolwassene,ligttussende60en100slagenperminuut.Vooreenkindis dit,afhankelijkvandeleeftijd,tussende105en160slagenperminuut.Ookhierkunnenverschillenzijn.Iemand dieveelsport,heeftvaakeenlagerehartslagwanneerhijnietsdoet.Bijhetsportenzelfisdehartslagjuisthoger.

De pols opnemen.

Opdracht59 Polsslag

a. BekijkhetstappenplanPolstellen.

StappenplanPolstellen

b. Watmeetjealsjedepolsslagopneemt?

c. Waarommeetjejuistbijdepols?

d. Noemdrieandereplaatsenophetlichaamwaarjedehartslagkuntmeten.

Opdracht60 Polstellen

Doedezeopdrachtineengroepjevanvier.

a. Oefenmetpolstellen.

b. GebruikhetstappenplanPolstellen.

StappenplanPolstellen

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelonderlingderollen.Wieiszorgverlener,wieiscliënt,wiefilmtenwiegeeftfeedbackenschrijftde meetresultatenop?Legallematerialenenmiddelenklaarvolgenshetstappenplan.

e. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

f. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

g. Wisselvanrol.Zorgdatiedereenallerollenheeftgedaan.

h. Schrijftdemeetresultatenop.

Polsslagper15seconden Naam

i. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Iklegdeartikelenklaardienodigzijn.

Iklaatdecliëntrustigzitten.

Iklaatdearmvandecliëntopeenstevigeondergrondliggen.

Iktel15secondendepolsslag.

Iknoteerhetaantalpolsslagenperminuut.

Ikruimdegebruiktespullenop.

Tips:

Tops:

Polsslagperminuut(met4 vermenigvuldigen)

j. Hoevondjehetomdittedoen?

k. Konjemakkelijkdepolsvinden? ja/nee

l. Zijnerverschillenindemetingeninjulliegroep?

Opdracht61

Hartslagopnemenindehals

Filmpje-Hartslagvoeleninhals

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Wanneermeetjedehartslagindehalsinplaatsvanbijdepols?

c. Welkestappenneemje?

4.33 Slaapgedrag

Slaapisdeperiodevanrust.Vanmenstotmensverschilthethoeveelslaapiemandnodigheeft.Erzijnvoorbeelden vanmensendiemetvieruurslaappernachtnogprimafunctioneren.Ditisweleenuitzondering.Anderemensen hebbenechtachtofnegenuurnodig.Gemiddeldgenomenheefteenvolwassenpersoonpernachtzeventotacht uurslaapnodigomgoedtefunctioneren.Kinderenslapenmeer.Ouderenslapenoverhetalgemeenwatminder. Ookdoenzijoverdagnogweleenseenkleindutje.

Iedereenheeftweleenseennachtdathijminderslaapt,bijvoorbeeldalsjetelaatnaarbedgaatenweervroeg opmoet.Ookkanhetzijndatjejenietlekkervoeltofjeergenszorgenovermaakt.Wanneerditeenseenkeertje gebeurt,isditgeenprobleem.Maaralsmensengedurendelangeretijdslechterslapen,kanditproblemenvoor degezondheidopleveren.

Deomgevingindeslaapkamerheeftinvloedophetslaapgedrag:ishetmatraspassendbijdepersoon?Isde slaapkamertekoudoftewarm?Ishetdekbedtedikoftedun?Ditheeftallemaalinvloed.Ookallemoderne apparaten,zoalsdetvindeslaapkamerofdetelefoondiesteedssignalengeeft,kunnentoteenslechtenachtrust leiden.

Deslaapmeetjedoorbijtehoudenhoeveeluuriemandslaaptenhoeveeluurhijwakkeris.Zo’nlijstjekanop papierbijgehoudenwordenofviaeenappopdetelefoon.

Baby’s hebben veel slaap nodig.

Opdracht62 Slaapgedrag

a. Watiseennormaal,gezondaantalurenslaapvooreenvolwassene?

Website-Slaapinfo

b. Bekijkdewebsite.

c. Maakeenkortoverzichtvanhetaantalurenslaapdatmensenvanverschillendeleeftijdennodighebben.

Opdracht63 Eigenslaapgedrag

a. Zoekappsopmetmogelijkhedenomhetslaapgedragbijtehouden.Welkehebjegevonden?

Thema4 Anatomieenziekteleer

b. Installeereenvandeappsopjetelefoon.Houdjeslaapgedrageenweeklangbij.

c. Bespreekmetelkaardeuitkomsten.

4.34 Stemmingsveranderingen

Eenanderwoordvoorstemmingishumeur.Eenveranderingindestemmingvaneencliëntkaneenaanwijzing zijnvooreenprobleemofeenziekte.Ookhiergeldtdatditjoualshelpendekanopvallenomdatjijdecliëntvaak ziet.

Eenveranderingindestemmingkanduidenopeenprobleem.Eencliëntmeteenhyper(diabetes)gedraagtzich drukenongeordend.OokeenCVAkangepaardgaanmetveranderingeninhetgedragendestemmingvaneen cliënt.Bijeendepressieisdestemmingsomberenafgevlakt.Ditisandersdangewooneenkeerslechtezinhebben. Bijeendepressiehoudtdezestemminglangeretijdaan.Ookdementiegaatsamenmetveranderingeninde stemmingvandecliënt.

Ditsoortveranderingenkanopdelangereduurgevolgenhebben.Somsverandertiemandspersoonlijkheid, waardoorookderelatiemetdepartneranderswordt.Ditkanzovergaandathetnietmeermogelijkisominde eigenomgevingteblijvenwonen.Erzijnvormenvandementiewaarbijdecliëntenormagressiefkanworden.Uit veiligheidwordthijdanopgenomenineeninstelling.

Signaleerjealshelpendeeenveranderingindestemmingvaneencliënt,neemdancontactopmetje leidinggevende.

Een verandering in de stemming van een cliënt bespreek je altijd met je leidinggevende.

Opdracht64 Veranderingenindestemming

a. Eenveranderingindestemmingisietsandersdaneenslechthumeur.Legdezezinuit.

b. Waaromishetbelangrijkomopdestemmingvaneencliëntteletten?

c. Waarkaneenveranderingindestemmingvaneencliëntopwijzen?Noemdrieaandoeningen.

4.35 Bedcomplicaties

Bedcomplicatieszijnaandoeningendieontstaanalsiemandlangeretijdbedlegerigis.Vooralvoorouderengeldt datzijsnelfunctieskunnenverliezenalszelangopbedliggen.Despiermassaneemtdanaf.Bijeengezonde volwassenpersoonwordtdiespiermassaweermakkelijkopgebouwdzodrahijweeruitbedmagenactieveris. Bijouderenkanditlangerduren.Daaromishetbelangrijkomouderenzosnelmogelijkweeractieftekrijgen.

Probeerofiemandaantafelkankomenetenofmethulpkangaandouchen,inplaatsvanvolledigeverzorging opbedtegeven.Deactiviteitbevordertdegenezing.Daarnaastishetvoormensenaltijdprettigomzolang mogelijkzelfstandigtezijn.

Aandachtspunten

Wanneeriemandlangopbedligt,kunnenerverschillendecomplicatiesoptreden.Doordatdecliëntteweinig beweegt,kanertromboseontstaan.Erontstaatdaneenstolselineenbloedvat.Ditkaneenhartinfarctofeen beroerteveroorzaken.Trombosedoetzichvaakvoorineenbeen.Eenverkleuringofzwellingiszichtbaarenhet beenvoeltzwaaraan.Vermoedjetrombosebijeencliënt,neemdandirectcontactopmeteenmedische deskundige.

Bijspitsvoetenstaandevoeteninhetverlengdevanhetonderbeen.Devoetwijstnaarbeneden.Alseencliënt langinbedligt,kunnenspitsvoetenontstaandoorhetbeddengoeddatoverdevoetentrekt.Ditkanvoorkomen wordendoorhetgebruikvaneendekenboog

Thema4 Anatomieenziekteleer

Mensendielanginbedliggen,hebbenmeerkansophetkrijgenvaneenlongontsteking,wantzebewegenminder endeademhalingisoppervlakkiger.Eenlongontstekingmerkjeaaneenpijnlijkehoest,koorts,opgevenvan slijm,pijnopdeborstenmoeitemetademhaling.Eenlongontstekingisernstigenmoetdirectbehandeldworden.

Overigeproblemen

Andereproblemendiekunnenontstaandoorlangebedlegerigheidzijn:doorliggen,smettenenobstipatie.

Opdracht65 Bedcomplicaties

a. Noemzesbedcomplicatiesdiekunnenoptreden.

b. Watistrombose?

c. Hoemerkjedatiemandtromboseheeft?

d. Wanneerjevermoedtdatjecliënttromboseheeft,watdoejedan?

e. Watzijnspitsvoeten?

f. Hoekunjespitsvoetenvoorkomen?

g. Hoekaneenlongontstekingontstaanbijmensendielangopbedliggen?

h. Watzijndesymptomenvaneenlongontsteking?

i. Watdoejealsjeeenlongontstekingbijeencliëntvermoedt?

4.36 Ondersteuningensignaleringbijuitscheiding

Regelmatighelpjecliëntenbijdetoiletgang.Bijsommigecliëntenloopjemeenaarhettoiletenlaatjehenhun ganggaan.Anderecliëntengeefjemeerhulp.Ookkrijgjetemakenmetcliëntendieincontinentiematerialen gebruiken.Alshelpendeprobeerjeproblemenbijdetoiletgangtevoorkomen.

Algemenerichtlijnenbijtoiletgang

Overhetalgemeenvindenmensenhetplezierigomevenalleengelatentewordenbijdetoiletgang.Vanpersoon totpersoonisditverschillend.Injewerkhebjetemakenmetalgemenerichtlijnenhiervoor.Zorgaltijdvoor privacy.Sluitdegordijnenofdedeuralsjeeencliënthelptbijtoiletgangopbed.Vraagdecliëntwathijzelfkan enwildoen.Helpdecliëntnaarenophettoiletofdepo,enlaathemdanevenzijneigenganggaan.Blijfniet naasthemstaan,behalvealsditmedischgeziennoodzakelijkis.Zelfgajeookgraagevenjeeigengangophet toilet.

Ondersteunenbijtoiletgang(ophettoilet)

Wanneerjenaarhettoiletgaat,moetjeeenaantalhandelingenkunnenuitvoeren.Jerealiseertjeditnietzo, totdatjezelfeenarmhebtgebrokenofmindergoedkuntlopen.Danmerkjehoeveelverschillendehandelingen jeverrichtbijhetnaarhettoiletgaan,alleenalbijhetlosmakenvankleding.

Dehulpbijdetoiletgangverschiltvancliënttotcliënt.Overlegaltijdgoedmetdecliëntwathijwelofnietzelf kan.

Ondersteuning bij de toiletgang.

Opdracht66 Toiletgang

a. Bedenkmetelkaareenbeperkingwaardoorjemindermobielbent,bijvoorbeeldeenarmineenmitellaof lopenopkrukken.

b. Gametdezebeperkingnaarhettoilet.Benoemwelkehandelingenlastiggaanofwaarjehulpbijnodighebt.

c. Hebjezelfweleenstemakengehadmeteenbeperkingwaardoordetoiletganglastigerwas?

Opdracht67 Toiletgangophettoilet

Doedezeopdrachtineengroepjevandrie.

a. Oefenmethelpenbijdetoiletgang.

b. GebruikhetstappenplanToiletgangophettoilet.

StappenplanToiletgangophettoilet

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelonderlingderollen.Wieiszorgverlener,wieiscliëntenwiefilmt?

e. Legallematerialenenmiddelenklaarvolgenshetstappenplan.

f. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

g. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

h. Wisselvanrol.Zorgdatiedereenallerollenheeftgedaan.

i. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikzorgvoorhandhygiëne.

Ikoverlegmetdecliëntoverwiewatdoet.

Ikhelpmetdekledingalshetnodigis.

Ikhelpmetgaanzittenopdewc.

Ikzorgvoorprivacy.

Ikhelpmettoiletpapieralshetnodigis.

Ikletopofdecliëntgeenwondenofsmetplekkenheeft.

Iklaatdecliëntdehandenwassen.

Ikwasmijneigenhanden.

Ikhelpdecliëntterugnaardekamer.

Ikevalueermetdecliënt.

Tips:

Tops:

4.37 Verhogenzelfredzaamheidbijtoiletgang

Ookbijdetoiletgangvancliëntenprobeerjealshelpendedezelfredzaamheidteverhogen.Cliëntenkunnenvaak meerdanzezelfdenken.Alsduidelijkiswaariemandmoeitemeeheeft,kunjegerichthelpenenkandecliënt verderdetoiletgangzelfdoen.Zoheeftdeenecliëntmoeitemetdeknoopjesvandekledingenvindteenandere hetlastigomtegaanzittenophettoilet.Hierkunjegerichthulpbijgeven.

Bijincontinentieishetgoedomnategaanwanneerhetprobleemzichvoordoet.Kaneencliënt’snachtsniet snelgenoegbijhettoiletkomen,doordatditopeenandereverdiepingis,dankaneenpostoeleengoedeoplossing zijn.Decliëntkandanzelfdetoiletgangzonderhulpdoen.

Geefjewelhulpbijdetoiletgang,ookalsdezeopbedis,vraagdecliëntdanaltijdwathijzelfkandoen.Zokan hijbijvoorbeeldzelfhelpenmetdekledingofmethetafvegen.Hiermeebehoudtdecliëntookzoveelmogelijk deeigenwaardigheid.

Een postoel.

Hulpmiddelenvoordetoiletgang

Erzijnhulpmiddelenomhetvoormensenmakkelijkertemakenomhettoilettegebruiken.

Verhoogdtoilet

Erzijnaandoeningenwaardoorhetvoormensenmoeilijkerisomtegaanzittenenstaan.Denkaanversleten kniegewrichten,zwakkebovenbenenoflastvanderug.Veeltoiletpottenzijnlaag.Hierdoormoetenmensenver naarbenedenzakkenomgoedtegaanzitten.Vooreengezondmensisditgeenprobleem.Voormensendiedit lastigervinden,kaneentoiletverhoger(eensoortoplegbril)ofeenaangepastverhoogdtoileteenuitkomstzijn. Hierdoorhoeftdecliëntnietzolaagdoortezakkenvoordathijzit.

Veelvoorkomende aanpassingen in het toilet zijn een verhoogd toilet en wandbeugels.

Thema4 Anatomieenziekteleer

Beugels

Eenanderhulpmiddelomhetgaanzittenenstaanophettoiletmakkelijkertemaken,iseenbeugelaandewand vandetoiletruimteofnaasthettoilet.Meteendergelijkeeenvoudigeingreepkaneenouderelangerzelfstandig hettoiletgebruiken.Vaakwordendeaanschafendebevestigingvantoiletbeugelsvergoed.

Opdracht68 Hulpmiddelentoilet

Noemtweehulpmiddeleninofbijhettoilet.Geefaanvoorwelkecliëntendezehulpmiddelengeschiktzijn.

4.38 Toiletgangopofbijhetbed

Kaneencliëntnietzelfnaarhettoiletgaan,danzijnerverschillendehulpmiddelendiejeopofbijhetbedkunt gebruikenbijdetoiletgang.

Eenpostoeliseenstoelwaareengatinzit.Inhetgathangteensoortemmerofpo.Depostoelkaneenuitkomst zijnvoormensendieslechtterbeenzijnof’snachtsnietmakkelijkhettoiletkunnenvinden.Depostoelstaatdan opeenplekvlakbijhetbed,diedecliëntmakkelijkkanbereiken.Indeochtendkandeemmerofdepoof ondersteekgeleegdenschoongemaaktworden.Iemanddiegeopereerdisaaneenknieofheupkaneenpostoel ooktijdelijkgebruiken.Bijvoorbeeldomdatergeentoiletisopdeverdiepingwaardeslaapkameris.

Urinaal

Eenurinaaliseensoortflesdiemanneninbedkunnengebruikenomteplassen.Heturinaalheefteenplattekant, zodathetinbedgoedkanliggen.Overlegmetdecliëntwelkehulphijnodigheeft.Deenecliëntheeftalleenhulp nodigbijdekleding,deanderebijallehandelingen.Erbestaatookeenurinaalvoorvrouwen.Devormhiervan isietsanders,maardewerkwijzeisverderhetzelfde.

Een urinaal.

Poenondersteek

Eenpoofondersteekgebruikjevoordeontlastingvancliëntendieopbedliggen.Ookisdezegeschiktvoorurine bijvrouwen.Kaneencliëntwelzitten,helphemdan–eventueelsamenmeteencollega–overeindenzetde cliëntopdepo.Zorgdathijzostevigmogelijkkanzitten.

Een ondersteek.

Opdracht69 Toiletgangopbed

a. Welkehulpmiddelenzijnervoordetoiletgangopbed?

b. Inwelkesituatiegebruikjewelkhulpmiddel?Kiesuit: fles – po – postoel – urinaal voor vrouwen.

Situatie

Plassenvoormannen

Plassenvoorvrouwen

Eencliëntdie’snachtsmoeilijkhettoiletkanbereiken

Hulpmiddel

Opdracht70 Toiletganginbed

a. BekijkhetstappenplanToiletgangopbed.

StappenplanToiletgangopbed

b. Maakeenchecklistvandehandelingenbijhetwerkenmeteenpoinbed.

c. GebruikhetstappenplanChecklistmaken.

StappenplanChecklistmaken

Opdracht71 Protocollenoefenen:hulpmiddelentoiletgangopbed

Doedezeopdrachtineengroepjevandrie.

a. Oefenmethelpenbijdetoiletgang.Hetgaatvooralomhetopdejuistemaniercommunicerenenplaatsen vandepo.

b. GebruikhetstappenplanToiletgangopbed.

StappenplanToiletgangopbed

c. Leeshetstappenplangoeddoor.Isietsnietduidelijk?Vraaghetaanjedocent.

d. Verdeelderollen.Wiespeeltdezorgverlener,wiedecliëntenwiefilmt?Legallematerialenenmiddelenklaar volgenshetstappenplan.

e. Voerdehandelingenuitvolgenshetstappenplan.Jemedestudentfilmtdehandelingen.

f. Bekijknahetuitvoerenvanhetstappenplanhetfilmpje.Bespreekhoehetging.

g. Wisselvanrol.Zorgdatiedereenallerollenheeftgehad.

h. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikzorgvoorprivacy.

Ikzorgvoorhandhygiëne.

Ikoverlegmetdecliëntoverwiewatdoet.

Ikhelpmetdekledingalshetnodigis.

Ikplaatsdematerialenopdejuistemanier.

Ikhelpmethetschoonmakenvanhetlichaamvandecliënt.

Ikruimdematerialenopenzorgdatzeopdejuistemanierschoongemaaktworden.

Ikhelpdecliëntomweerprettigtegaanliggen.

Ikmaakeenregistratieinzorgdossierofuitscheidingslijst.

Ikevalueermetdecliënt.

Tips:

Tops:

Opdracht72 Urinaal

Website-Hulpmiddelwereld

a. Bekijkdewebsite.

Urinaal met terugloopbeveiliging.

b. Bekijkdewebsite.Zoekeventueelopinternetmeerinformatieoverditurinaal.Gebruikalszoekwoorden: "Ursecurinaal".

Welkevoordelenheeftdithulpmiddel?

4.39 Obstipatie

Obstipatienoemjeookwelverstoppingofconstipatie.Hetgaatdanomverstoppingvandedarmen.

Eennormalestoelgang(ontlasting)verschiltvanpersoontotpersoon.Deeengaatdagelijksopeenvastetijd, voordeanderisditeenpaarkeerperdagofperweek.Vanobstipatieissprakealsdezesymptomenzichlanger dandriemaandenvoordoen:

• Hetkostveelmoeiteomteontlasten(bijvoorbeeldperseneneenvervelendgevoel).

• Deontlastingishardendroog(keutels).

• Decliëntheeftzelfhetgevoeldatnietalleontlastingeruitkomt.

• Destoelgangisminderdantweekeerperweek.

Obstipatiekanverschillendeoorzakenhebben,zoalsteweinigdrinken,ziekte,zwangerschap,medicijngebruik, andereten.

Complicatiesobstipatie

Alsjeweleenslasthebtgehadvanobstipatie,weetjedatditnietprettigvoelt.Overhetalgemeenvoeljejewat opgeblazen.

Veel persen bij constipatie kan tot problemen leiden.

Obstipatiekancomplicatiesmetzichmeebrengen.Complicatieskunnenzijn:

• Doorhethardepersenkunnenaambeienontstaan.Eenaambeiiseenspataderbijdeanus.Ookkaneen uitstulpingvandedarmontstaan.Eenstukjevandedarmkomtdannaarbuiten.

• Doorernstigeobstipatiekaneendarmafsluitingontstaan.Decliëntheeftdanlangeretijdgeenontlastingen veelpijnindebuik.Medischingrijpenisindatgevalnoodzakelijk.

• Langsdehardeontlastinglektwaterigediarree.Ditheetoverloopdiarree Hierdoorkunjedenkendatde cliëntdiarreeheeft,terwijlerjuistsprakeisvanobstipatie.Alsdecliënteersteenpaardagengeenontlasting heeftendanopeensdiarree,meldjeditdirectbijjeleidinggevende.

Aandachtspuntenvoorjoualshelpendebijobstipatie

Aandachtspuntenvoorjoualshelpende:

• Wanneereencliëntlastheeftvanobstipatie,leterdanopdathijniettelangblijft‘proberen’.Veelpersenkan juisttotproblemenleiden.

• Steldecliëntopzijngemak.

• Zorgervoordatdecliëntvoldoendedrinkt.

• Zorgervoordatdecliëntvoldoendevezelrijkeet.

• Zorgervoordatdecliëntnaarhettoiletgaatalshijaandrangvoelt.

• Hetkanhelpenomnaarvorenennaarachterteschuivenophettoilet.

• Ookkanhethelpenomdecliënteenballonoptelatenblazenalshijophettoiletzit.Debuikspierenspannen zichdan.

Opdracht73 Obstipatie

a. Wanneerheefteencliëntlastvanobstipatie?Schrijfviersymptomenop.

b. Watkunnenoorzakenvanobstipatiezijn?

c. Watzijnderisico’svanobstipatie?

d. Watkunjealshelpendedoenomobstipatiebijdecliënttevoorkomen?

Opdracht74 Vezeltest

Website-MLDS

Metdetestkunjevoorjezelfnagaanofjegenoegvezelsgebruikt.Metgenoegvezelsinjevoedingkunjeobstipatie voorkomen.

a. Bekijkdewebsite.

b. Voerdevezeltestuitvoorjezelfofiemanduitjeomgeving.

c. Vergelijkdeuitkomstenmetelkaarindegroep.

4.40 BristolStoolChart

Eriseenhulpmiddeldatjekuntgebruikenomdeontlastingvaneencliëntinbeeldtebrengen.Dithulpmiddel isdeBristolStoolChart.Deontlastingisdaarbijingedeeldincategorieën.Deontlastingvandecliëntvergelijk jemetdeplaatjesopdekaart.Zokunjedeontlastingindelenenkunjevaststellenoferproblemenzijnmetde stoelgang.

Bijdetype1en2isersprakevanobstipatie.Bijdetype5totenmet7isersprakevandiarree.

Opdracht75 BristolStoolChart

a. Bekijkopdriedagenjeeigenontlasting.Omwelktypegaathethier?

b. Welketypenwijzenopproblemen?

4.41 Smettenenvallenbijtoiletgang

Smetten

Doordatdehuidnietgoedschoonisgemaaktoflangdurigmetvochtinaanrakingkomt,kunnensmetplekken ontstaan.Oorzakenkunnenzijn:

• Decliëntmaaktzichzelfnietgoedschoon.

• Decliëntheefteenvormvanincontinentie.

Alshelpendeletjebijhethelpenvaneencliëntbijdestoelgangopsmetplekken.Jezorgtervoordatiemandgoed droogis.Alsjesmetplekkenziet,zorgjevooreengoedebehandeling.

Vallen

Doordatouderenencliëntenmindermobielzijn,kaneengangnaarhettoileteerderleidentoteenval.Bijhet toiletmoetiedereeneenaantalhandelingenverrichten.Vooriemandmeteenslechtbewegingsapparaatofslecht gevoelvoorevenwichtkanditeenrisicoopvallengeven.

Maatregelenomvallentevoorkomenkunnenzijn:

• beugelsinhettoiletwaaraandecliëntzichkanvasthouden

• goedeverlichting

• besprekenmetdecliëntomook’snachtsgoedeschoenenaantedoen

• eventueelvoor’snachtseenpostoelnaasthetbedgebruiken

• kleedjesenoverbodigelosliggendespulleninhettoiletweghalen.

Vallen bij de gang naar het toilet is een risico bij oudere cliënten.

Opdracht76 Overigeproblemen

a. Hoekunjealshelpendevoorkomendateencliëntbijdestoelganglastkrijgtvansmetten?

b. Hoekunjealshelpendevoorkomendateencliëntvaltbijdetoiletgang?

4.42 Incontinentie

Incontinentiebetekent:hetnietgoedmeeropkunnenhoudenvanurineen/ofontlasting.

Bijurine-incontinentieisdecontroleoverdespiervandeblaasniet(meer)goed.Ditkanverschillendeoorzaken hebben.

• Erkaninhetalgemeeneenverslappingzijnvandespieren.

• Daarnaastkanereenprobleemzijnmetdezenuwen,waardoordecontroleminderis.

• Ookkaniemandalsgevolgvaneendwarslaesie(breukinhetruggenmerg)incontinentzijngeraakt.

• Eenanderevormvanurine-incontinentieishetbedplassenbijkinderen.Ditkanallerleioorzakenhebben.

Bijontlastingsincontinentieisdecontroleoverdesluitspiervandeanusniet(meer)goed.Ditkanverschillende oorzakenhebben.

Somskandeincontinentiemeteenoperatiewordenopgelostensomskaneencliëntdoorhetdoenvanoefeningen deblaasspiertrainen.Vrouwenkunnenbijvoorbeeldnadebevallinglasthebbenvaneenbeetjeurineverliesbij niezenofsporten.Dooreengoedetrainingvandeblaasspierenkanditverholpenworden.

Incontinentiekanopalleleeftijdenvoorkomen.Somsishetaangeboren,somskomthetdooreenziekteof beperkingdielaterinhetlevenoptreedt.

Opdracht77 Begripincontinentie

a. Watisincontinentie?

b. Welkeoorzakenheeftincontinentie?

c. Kanincontinentiegenezen?

4.43 Incontinentieverpleegkundige

Eenincontinentieverpleegkundigegaatmeteencliëntnawatprecieshetprobleemis.Daarnakanergericht adviesgegevenwordenvoorhetgebruikvanincontinentiematerialen.

Erkunnenverschillendefactorenzijnwaardooreencliëntincontinentis.Dezefactorenkunnenelkaarbeïnvloeden.

Voorbeeld

Bijeenouderecliëntwerktdeblaaswatminder.Dooreenbeginnendedementieheeftdecliëntmoeitezichte oriënterenenkanhijhettoiletmindergoedvinden.Daardoorkanhetweleensmisgaan.Dezecliëntkangeholpen zijndoorhemoptijdteherinnerenaandetoiletgangeneventueeldoorhemdewegtewijzennaarhettoilet, zodathijhiertijdigis.

Bijouderemensenkanookmeespelendatzijhunkledingmindermakkelijkzelfloskunnenmaken.Hulpopdit gebiedkaneenuitkomstzijn.Ofzorgvoornachtkledingdiewelmakkelijkensnelopenkan.

Eenincontinentieverpleegkundigegaatmetdecliëntnawaarpreciesdeproblemenliggen.Ditkandooreen gesprekofdoorhetbijhoudenvaneenformulieroverdeurineen/ofontlasting,zodatereengoedbeeldisvan hoeditverloopt.

Welkeincontinentiematerialendecliëntgebruiktstaatvermeldinhetzorgplan.

Opdracht78 Incontinentieverpleegkundige

a. Watdoeteenincontinentieverpleegkundige?

b. Hoeweetjealshelpendewelkeincontinentiematerialeneencliëntgebruikt?

4.44 Incontinentiematerialen

Erzijnverschillendeincontinentiematerialen.Dekeuzevaneenmateriaalisafhankelijkvandevragen:

• Hoeveelenhoevaakheeftdecliëntlastvanincontinentie?

• Hoeactiefisdecliënt?

• Kaneencliëntzelfdematerialenverwisselenofheefthijhulpnodig?

De slip heeft plakstrips aan de zijkant, waarmee je de slip precies op maat kunt maken.

Erzijnverschillendeincontinentiematerialen:

• pant

Depantiseensoortbroekjewaardecliëntgewooninenuitkanstappen.Hetlijktopnormaalondergoed. Hetisalleenwatdikker,doordaterabsorberendmateriaalinverwerktis.Depantisvaakwatduurder,maar veelmensenvindenheteenprettigeoplossing,omdatdithetmeestlijktopondergoedineennormalesituatie.

• slip Eensliplijkthetmeestopdeluierdiekinderendragen.Doordeplakstripskandeslipprimawordenaangepast aandegewenstemaat.Slipszijngoedkoperdanpants.

• flex

Deflexiseenslipachtigmateriaalenismetnamebedoeldvoormensendiezelfdeluiernietkunnenverwisselen. Deflexzuljedanookveeltegenkomeninverpleeghuizen.Zorgverlenerskunnendeluiersnelverwisselen.

• inlegger

Inleggerszijnstrokenmateriaaldiegoedvochtopnemen.Dezedraagtdecliëntingoedaansluitendondergoed ofineenspecialefixatiebroek.

• bedbeschermers

Wanneereencliëntvaakindenachtincontinentis,wordendematrasenhetbeddengoednat.Omdematras zoveelmogelijktebeschermenzijnerincontinentiematjes.Dezelegjeinbed.Zekunnenindeochtend makkelijkverschoondworden.

• badkleding

Erzijnzwemslipsenbadpakkenvoorincontinentecliëntendiegraagzwemmen.

Opdracht79 Incontinentiematerialen

a. Maakmetdegroepeenoverzichtvandeincontinentiematerialendieerzijn.Vermelderbijvoorwelkecliënten dezegeschiktzijn.

b. Zoekafbeeldingenvandeverschillendematerialen,bijvoorbeeldinfoldersofophetinternet.

c. Vraagproefmaterialenopvanleveranciers.Bekijkdezemetelkaar.

4.45 Bijhoudenuitscheidingslijst

Erzijnverschillenderedenenomdeuitscheidingvaneencliëntbijtehouden,zoals:

• zichtkrijgenophoeveelvochtiemandbinnenkrijgtenuitscheidt

• zichtkrijgenophoevaakiemandontlastingheeftenhoedezeeruitziet

• duidelijkkrijgenopwelkemomenteniemandlastheeftvanurineverlies

• duidelijkkrijgenhoevaakiemandlastheeftvanurineverlies.

Omdaterverschillenderedenenzijnomdeuitscheidingbijtehouden,isergeenvastelijstvoor.Alsjewiltweten hoevaakeencliëntincontinentis,danhoudjeanderegegevensbijdanwanneerjewiltwetenhoeveelvochteen cliëntbinnenkrijgtenuitscheidt.Ineenziekenhuisschrijftdeverplegingvaakopwatvooruitscheidingeencliënt heeft.Alshelpendehoudjedeuitscheidingbijalsditdeinstructieisinhetzorgplanvandecliënt.

Opdracht80 Uitscheidingslijst

a. Zoekopinternetnaardrievoorbeeldenvanuitscheidingslijsten.Zoekoptermenals:uitscheidingslijst,urinelijst, ontlastingslijst.

b. Printdriegevondenlijsten.

c. Bekijkdelijsten.Welkegegevenswordenergenoteerd?Watzijnverschillentussendelijsten?

4.46 Uitscheidingbijkinderen

Uitscheidingbijbaby's

Bijvolwassenenenouderenvindenmensenhetlastigomoverincontinentieenluierstepraten,maarbijbaby’s isditheelgewoon.Alsjeopeenkinderdagverblijfwerkt,leverendeoudersdeluiersvoorhetkindmeestalmee. Gebruikaltijdhetmateriaalvandeoudersenalleeninnoodgevallenanderematerialen.

Eenluierverwisselendoejeopeenaankleedkussen.Zorgervoordatjeallesbijdehandhebt.Alsdebabyophet kussenligt,kunjenietmeerwegomietstepakken.Debabybeweegtenkanvanhetkussenvallen.Legdaarom klaar:

• schoneluier

• schonekleding(indiennodig)

• natwashandjeofbillendoekjes

• eventueelzalfofandereverzorgingsmiddelen.

Eenluierverschonen:

• Kleedhetkinduitenhaaldeviezeluierweg.

• Maakmeteenbillendoekjedebillenvandebabyschoon.

• Doedeschoneluieromenkleedhetkindaan.

• Gebruikhetmomentvanverschonenookvoorcontactmetdebaby,doortepratenofeenkiekeboespelletje tedoen.

• Nahetverschonenruimjeallematerialenop.

• Controleerofhetaankleedkussennogschoonis.

Een baby verschonen.

Opdracht81 Verschonenbaby

a. Beschrijfdestappendiejevolgtalsjeeenbabyverschoont.

b. Hebjeweleenseenkindverschoond?Hoegingdit?Hebjenogandereaandachtspunten?

4.47 Zindelijkworden

Deleeftijdwaaropkinderenzindelijkworden,verschilt.Hetenekindisaldagennachtzindelijkvoorhet2ejaar, hetanderebij4jaar.

• Veelkinderenvan3jaarzijnzindelijk.

• 25tot30%vandekinderenisnahet4ejaarhelemaalzindelijk.

• Bijnaallekinderenzijnmet5jaaroverdagzindelijk.

• Eenopdetienkinderenvan6jaaris’snachtsnognietzindelijk.

Belangrijkbijhetzindelijkwordenisdateenkindlichamelijkinstaatisomaantevoelendaterplasofpoep aankomt.Vaakzijnzezicheropeengegevenmomentwelvanbewustdatzeaanhetplassenofpoepenzijn,maar kunnenzenognietoptijdhetpotjeofdewcbereiken.Zevoelenhetnognietaankomen.Eenkindvaneenjaar kanmisschienwelopeenpotjezittenendantoevalligietsdoen,maarhetkindiszicherdannognietvanbewust.

Zindelijkheidstraining

Erzijnveelverschillendeideeënoverhoejekinderenkunthelpenbijhetzindelijkworden.Alsjeopeen kinderopvangwerkt,danhandeljevolgensdewensenvandeoudersenvolgenshetbeleidvandeinstelling.

Algemenerichtlijnenvoordezindelijkheidstrainingzijn:

• Beginalshetkindgoedkanzitten.

• Beloonhetkindalshetgoedisgegaan.

• Ishetnietgoedgegaan,besteederdangeenaandachtaan,ganietstraffen.

• Hebgeduld,hetduurtnueenmaaleenaantalmaanden.

• Laathetkindookeenseentijdjezonderluierrondlopen,vooralindezomerisditmakkelijktedoen.Hetkind krijgtdanmeerideevanwateruitzijneigenlichaamkomt.

• Zorgdathetkindmakkelijkekledingaanheeft.Eenleggingkrijgteenkindmakkelijkeruitdaneenspijkerbroekje meteenknoop.

• Zorgdathetkindopdewckangaanzitten(opstapje)ofgebruikeenpotje.Ditbevordertdezelfredzaamheid.

Problemenbijhetzindelijkworden

Intijdenvanspanningenofziektekaneenkindeenterugvalhebben, bijvoorbeeldbijdekomstvaneenbabyinhetgezin,eenverhuizingof spanningrondSinterklaasofanderefeestelijkheden.Kinderenplassen danopeensweerinbedofhebbenvakereenongelukje.Schenkerniette veelaandachtaan,hetgaatvanzelfweerover.

Opnieuwnietzindelijkzijnkanookeentekenzijnvaneenmedisch probleemofhuiselijkgeweld.Houdhetdaaromalshelpendewelgoedin degaten.Gebeurthetovereenlangereperiode,meldhetdanbijje leidinggevende.

Begin met zindelijkheidstraining als het kind goed kan zitten. Geef het de tijd om dit te leren.

Iseenkindaandebasisschooltoe,maarnoghelemaalnietzindelijkenhierooknognietmeebezig,dankaner meeraandehandzijn.Hetisgoedomhetkinddantelatenonderzoeken,allereerstbijdehuisarts.Misschienis erweleenmedischprobleem,waardoorhetkindnietzelfstandigkanplassenofpoepen.

Opdracht82 Zindelijkheidstraining

a. Watisdenormalegemiddeldeleeftijdwaaropeenkindzindelijkwordt?

b. Eenkindvan6jaarisoverdagzindelijk,maardraagt’snachtseenluier.Isditeenuitzondering?

c. Wanneermoetjejezorgenmakenoverhetzindelijkwordenvankinderen?

d. Geefdrietipsvoordezindelijkheidstrainingvankinderen.

Opdracht83 Zindelijkheidstraining-kleuterjuf

Plas-enpoepbroekenprobleemvoorkleuterjuffen

Kinderartsenziendatsteedsmeerkleutersnietofnietgoedzindelijkzijn.Oudershebbenhetvaaktedrukof wetennietgoedhoezehunkindzindelijkmoetenmaken.Hierdoorzijnkleuterssteedsvakernognietzindelijk alszeopschoolkomen.

Veelscholenhebbeneenduidelijkbeleidalshetomplas-enpoepbroekengaat.Plasbroekenverschonenzezelf, maarbijeenpoepbroekwordendeoudersgebeldomhetkindteverschonen.JufRiannevertelt:‘Ikheb26 kindereninmijnklas.Alsikeenkindmoethelpenopdewc,danmoetikdeandere25kinderenalleenlaten.Af entoeeenongelukjeisnatuurlijknormaalindekleuterklas.Zekeralsdekinderennetopschoolzitten,ishet spannend,hebbenzeveelprikkelsenvergetenzesomsnaardewctegaan.’Uitonderzoekblijktdatsteedsmeer kinderenophun4enognietgoedzindelijkzijn.Sommigeleerlingenkrijgennogregelmatigeenluiermee.

Plas-enpoeppoli’s

Ongeveereenopdevijfkinderenkomtniethelemaalzindelijkopschool,daarvankrijgteendeelookhulpinhet ziekenhuisomzelfstandigtelerenplassenenpoepen.Opdeplas-enpoeppolilerenzeopvastemomenteneen toiletbezoektebrengenenhetplas-enpoepgevoelteherkennen.Goedeluierszijnvolgensdeartsenookeen probleem,daardoorvoelenkinderenhetbijnanietalszenatzijn.

Rolouders

Ouderskunnenalronddetweedeverjaardagvaneenkindbeginnenmeteenpotjestraining,maarveelouders doendatpasbijdederdeverjaardag.Kinder-enjeugdartsenenonderwijzersziendatouderstedrukzijnmet hunwerk.Zedenkendathunkleintjesvanzelfzonderluierkunnenofwetennietgoedhoezehunkroostopde wcmoetenkrijgen.

Basisscholenmogenkinderenweigerenalszenietzelfstandignaarhettoiletkunnen.Eenoudervroegooitaan jufMaria:‘Lerenjulliedekinderendatdanniet?’‘Nounee,datdoenwijdusniet’,zegtdejuf.‘Voordekleuters zelfishetooknietleukdatzenognietzelfnaardewckunnen.Zewordengepest,omdatzenaarurinestinkenof zeziendatkleinerekinderenallangzonderluierkunnen.Datvindenzeheelvervelend.

Tipsvoorouders

Letvanafhet2ejaar(alsjekindnognietzindelijkis)opdevolgendezaken:

• Zorgdathetkindeenpotjezietalsietsleuks.

• Zethetpotjeopeengezelligeplekenbeloonhetkindbijvoorbeeldmetstickersalsheteropheeftgeplastof gepoept.

• Zorgvooreenstevigpotjewaarhetkindgoedopkanzitten.

• Laathetkindopvastetijdenophetpotjegaan,bijvoorbeeldnaelkemaaltijdenvoorhetslapengaan.

• Laathetkindietsdoenophetpotje,bijvoorbeeldeenboekjelezen.

• Doevoorhoeeenwc-bezoekgaat.

• Geefhetkindregelmatigtedrinken.

Thema4 Anatomieenziekteleer

• Laathetkindhetinzijneigentempodoen,dwingenheeftgeenzin.Wordnietboosalsheteenkeertjeverkeerd gaat.

a. Waargaatditartikelover?

b. Welkeoorzakenwordenergenoemdwaardoorkinderenlaterzindelijkworden?

c. Watvindjehiervan?

d. Opdekinderopvangishetnormaalomkinderenteverschonen.Vindjedatdekleuterjufofdeonderwijsassistent vandebasisschoolditookmoetdoen?Legjeantwoorduit.

Opdracht84 Zindelijkworden

Alshelpendewerkjeindekinderopvang.VandaagwordtAnnadoorhaaromagebracht.Wanneerjehenbegroet enAnna(1jaar)overneemt,zegtoma:‘Zeisnognietzindelijk,hè?!ZetAnnamaargewoonopdepot.Mijnkinderen warenvoorhuneerstejaarzindelijk.Iklietzegewoonopdepotzittentotdaterietskwam.Somsduurdedatbest lang.’

Watvindjevandezemaniervanzindelijkheidstraining?

4.48 Sputum

Sputumiseenanderwoordvoorslijm.Slijmkomtvoorindeluchtwegen.Indeneus,mond,keel,luchtpijp, bronchiënenlongenwordtdoorlopendslijmaangemaakt.Vaakmerkjehiernietveelvan.Slijmbestaatvooral uitwatermetenkelemineralen.Meestalslikjehetdoorzonderdatjehetmerkt.

Alsjeziekbent,zoalsbijeenverkoudheid,produceerjeveelslijm.Ditnoemjesputum.Ditzieterdanookanders uit:dekleurisanders,hetkanwaterigzijnofjuisttaai.Artsenenverpleegkundigenkunnenveelzienaanhet sputum.Bijastmaishetvaakergtaai.Alserbloedbijzit,kanhetookduidenopernstigeaandoeningen,zoals eenlonginfarctoflongkanker.Voorjoualshelpendeishetbelangrijkdatjedeveranderingenopmerkten rapporteert.Heeftiemandsputum,noteerdandekleurensamenstellingengeefditdooraandeleidinggevende.

Somshelpjeeencliëntmetsputumdoorhemovereindinbedofindestoeltezetten.Opdezemanierkanhij beterophoesten.Ookhelpjedooreentissueofbakjeaantegevenofvasttehouden,waarhetsputuminkan. Sommigecliëntenkrijgenspecialebegeleidingvoorhetkwijtrakenvanhetsputum,bijvoorbeeldfysiotherapie, medicijnenofhetaanlerenvanjuisteademhalingstechnieken.Jevraagtaltijdnabijdeleidinggevendehoejijde cliënthetbestkunthelpen.

Een cliënt die rechtop zit, kan het sputum beter ophoesten.

Opdracht85 Sputum

Website-Mensengezondheid

a. Bekijkdewebsite.

b. Leesopdezewebsitemeeroversputum.Maakeenoverzichtvandeverschillendekleurenenuitingenenwelke aandoeningenhiermeetemakenkunnenhebben.Maakhiereen(digitale)postervan.

4.49 Overgeven

Overgevenofbrakenkanverschillendeoorzakenhebben.Iedereenheeftweleenseenflinkebuikgriep.Alsjemoet overgeven,voeljejemeestalechtellendig.Sommigemensenvindenhetzonaardatzehetzolangmogelijk uitstellen.Anderewillenersnelvanafzijnenstekeneenvingerindekeel.

Naastbuikgriepkanovergevenveleandereoorzakenhebben.Bekendzijnookhetovergevenendemisselijkheid indeeersteperiodevandezwangerschap.Gebruikvanmedicatie,drugs,alcohol,eenhersenschuddingofandere ernstigeaandoeningenkunnenookleidentotovergeven.

Alsjeeencliënthelptdiemoetovergeven,danzorgjeervoordathijnietachteroverligt.Ligthijwelachterover, dankanhetbraakselindeluchtpijpkomen.Verderprobeerjehetbraakselzogoedenkwaadalshetkanopte vangenineenbakjeofeenemmer.Alshetlukt,begeleidjedecliëntnaarhettoilet.

Thema4 Anatomieenziekteleer

Zorg ervoor dat een cliënt niet ligt bij het overgeven en zorg voor het opvangen van het braaksel.

Nahetovergevenvindenveelmensenhetfijnomhetgezichttewassenofevendemondtespoelen.Directiets etenofdrinkenismeestalnietverstandig.Demaagmoeteersttotrustkomen.Waterofeenkopjeslappethee drinkenkanwel.Beginmetkleineslokjes.

Ookbijovergevenhebjeeensignalerendefunctie.Alsiemanddoorlopendovergeeft,kanhijsnelverzwakkenen uitdrogen.Alserbloedbijhetbraakselzit,kanerietsernstigsaandehandzijn.Informeerdeleidinggevende.

Opdracht86 Observatiepuntenmedicijnen

Website-Nursing

a. Bekijkdewebsite.

b. Welkesymptomenkunnenwijzenopverkeerdemedicijnen?

c. Watmoetjeinditgevaldoen?

4.50 Ondersteuningbijmobiliteit

Wanneerjegezondbent,isbewegenheelgewoon.Alsjeweleenseenbeenofarmhebtgebroken,danweetje hoeonhandighetdankanzijnomjeteverplaatsenofombijvoorbeeldietsvaneenhogeplektepakken.Door cliëntentehelpenbijhetverplaatsenkunjedezelfstandigheidbevorderen.Somsvindteencliënthetengomna eenbotbreukofeenCVAweertegaanlopen.Doorsamenteoefenenbijalledaagseactiviteitenkunjedecliënt helpen.

Bewegenzorgtvooreenbetereconditieenkanziektesvoorkomen,ofkanervoorzorgendateenziektezich langzamerontwikkelt.Probeerdaaromcliëntenaltijdtemotiverenomtebewegen,behalvealshetmedisch geziennietmag.

Sommigecliëntenzijnzomobieldatzijzichzelfkunnenverplaatsen,maarveelcliënten,vooralindeouderenzorg, hebbenhulpnodig.Alshelpendebiedjecliëntenhulpwanneerzijnaardedoucheofhettoiletgaan.Somshelp jecliënteninenuitbed.Bijhetverplaatsenvansommigecliëntenishetgenoegomeenarmtegeven.Andere cliëntengebruikenhulpmiddelen,zoalseenrollatorofeenrolstoel.Somsgebruikjeeentilliftomeencliëntuit bedtehelpen.

Verplaatsencliëntmetstokofkruk

Alseencliëntmeteenstokloopt,danloopjesamenmetdecliëntopdezemanier:

• Decliënthoudtdestokaandekantvanhetgoedebeen.Decliëntverplaatstdestokalshijhetslechtebeen verplaatst.Opdezemanierheefthijsteunvanhetgoedebeen.

• Decliëntverplaatsteerstdestokenhetslechtebeen.Nuverplaatsthijhetgewichtnaardestokofkruk.Daarna verplaatsthijhetgoedebeen.

Verplaatstencliëntmettweekrukken

Sommigecliëntengebruikentweekrukken.Datkanverschillenderedenenhebben.Iniedergevalishetniet mogelijkommetéénkruktelopen.Meestalkrijgteencliëntvaneenfysiotherapeutofartseeninstructievoor hetlopenmettweekrukken.Decliëntmoetzichaandezeinstructiehouden,omdatdiegebaseerdisopde beperkingdiehijopdatmomentheeft.

Verplaatsen met twee krukken.

Inhetalgemeenisditdemanierommettweekrukkentelopen:

• Garechtopstaan.

• Zetdekrukkenvoordevoeten,niettever,bijvoorbeeld10cm.

• Zetjeafmetdekrukken.

• Brenghetlichaamnaarvorenenzethetslechtebeentussendekrukken.

• Zethetgoedebeenietsvoordekrukken.

• Verzetdekrukkennuweer.

• Nukandevolgendestapgenomenworden.

Opdracht87 Zelfstandigheidbevorderen

MevrouwSlotboomheeftpasgeledeneennieuweheupgekregen.Naeenpaardagenverpleginginhetziekenhuis komtzeweerthuis.DekomendewekenhelpjijmevrouwbijADL.Wanneerjevoorheteerstkomt,merkjedatze ergbangisomuitbedtekomen.Zedurftnietgoedophetbeentegaanstaan,wantzeisbangdatdeprothese danzalverschuiven.Mevrouwvindthetallemaalwelgoedenwilvoorlopiginbedblijven.

BedenkdriemanierenommevrouwSlotboomtochmeertelatenbewegen.

4.51 Verplaatsencliëntmeteentillift

Eentilliftiseenhandighulpmiddelomcliëntenteverplaatsen.Sommigecliëntenzijntezwaarominjeeentjeuit bedinderolstoeltehelpen.Dangebruikjeeentillift.Eenpassievetilliftgebruikjevoorcliëntendienietzelf kunnenhelpen,ofditdooreenbeperkingnietkunnenbegrijpen.Ditkanbijvoorbeeldkomendoordatze vergevorderddementerendzijnofeenverstandelijkebeperkinghebben.

Eenactievetilliftgebruikjevoorcliëntendiezelfmeekunnenhelpenenbegrijpenwatdebedoelingis,bijvoorbeeld eencliëntdienogopéénbeenkanstaan.

Erzijnveelverschillendetilliften,dieallemaaleeneigengebruiksaanwijzinghebben.Gajewerkenmetzo’n hulpmiddel,zorgerdanvoordatjeeengoedeinstructiekrijgtvanjeleidinggevende.Oefeneerstgoedvoordat jedetilliftgebruikt.

Eentilliftisbedoeldomeencliëntovereenkorteafstandteverplaatsen:vanuitderolstoelinbedofvanuitde rolstoelinbad.Moetdecliëntovereenlangereafstandwordenverplaatst,dangebruikjeeerstderolstoel.Het isvooreencliëntonaangenaamomindetillifttezitten.Zorgerdusvoordatdezezokortmogelijknodigis.

Een passieve tillift.

Een actieve tillift.

Opdracht88 Tillift1

Filmpje-Zorgvragerverplaatsenmettillift

a. Bekijkhetfilmpje.

b. BekijkhetstappenplanTilliftgebruiken.

StappenplanTilliftgebruiken

c. Watverteljeaaneencliëntvoordatjehemmetdetilliftverplaatst?

d. Ayseisjenieuwecollega.Zijzegtdatzealveelervaringheeftmettilliftenenzebegintdetilliftdirectte verplaatsen.WatverteljeAyse?

e. Magjeopjouwwerkplekalshelpendezelfstandigeentilliftgebruiken?Ofmagdatalleenonderbegeleiding? Vraaghetnaalsjehetnietweet.

Opdracht89 Tillift2

a. Wanneergebruikjeeentillift?

b. Watishetverschiltusseneenactieveeneenpassievetillift?

c. Kunjeeentilliftgebruikenomeencliëntovereenlangeafstandtevervoeren?Legjeantwoorduit.

Opdracht90 Oefenen

Hebbenjullieeentilliftopschool?Oefenhiermeemetelkaar,nainstructie.Bespreekhoeditging.

4.52 Verplaatsencliëntinenuitderolstoel

Sommigecliëntenhelpjevanderolstoelinbedenvanhetbedinderolstoel.Dezecliëntenkunnenwelstaan, maarnietofmoeilijklopen.Inderolstoelkandecliëntzichverderverplaatseninhuis,bijvoorbeeldnaarhettoilet ofnaardebadkamer.

Veel cliënten verplaatsen zich met een rolstoel.

Opdracht91 Vanbedinrolstoelenandersom

Filmpje-Uitbedinrolstoel

Filmpje-Uitrolstoelinbed

a. Bekijkdefilmpjes.

Doedezeopdrachtineengroepjevandrie.

b. Maaksameneenchecklistbijdefilmpjes.

c. GebruikhetstappenplanVanbedinrolstoelenandersom.

StappenplanVanbedinrolstoelenandersom

d. Oefenditstappenplan.

e. Verdeelderollen.Wiespeeltdezorgverlener,wiespeeltdecliënt,wiekijktmetbehulpvandegemaakte checklistofhetgoedgaat?

f. Bespreekmetelkaarhoehetging.

g. Wisselvanrol.

h. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikplaatsrolstoelaangezondekantvancliëntnaastbed.

Ikzetderolstoelopderem.

Ikvoerdehandelingenvolgensstappenplanuit.

Ikoverlegmetcliënt/geefaanwathijgaatdoen.

Ikcontroleerofdecliëntprettigligtofzit.

Ikevalueermetdecliënthoedeverplaatsingisgegaan.

Tips:

Tops:

4.53 Verplaatsencliëntzonderhulpmiddelen Sommigecliëntenhebbenvoldoendeaaneenarmdiejegeeft.Bijhetlopenvolgjehettempovandecliënt.Bij eencliëntmeteenslechteneengoedbeenloopjezelfalshelpendeaandegoedekantvandecliënt.

Helpen met lopen.

Alsdecliëntineeninstellingwoont,iservaakaanderechterkantvandegangeenrelingwaaraandecliëntzich kanvasthouden.Jijgaatdanaandelinkerkantvandecliëntlopen.Metjerechterarmgajeachterderugvande cliëntlangsenonderderechterokseldoor.Metjerechterhandpakjederechteronderarmvandecliënt.Jehoudt jevingersnaastelkaar.Metjelinkerhandhoudjedelinkerhandvandecliëntvast.Bespreekmetdecliëntmet welkbeenhijbeginttelopen.Loopinhetzelfdetempoalsdecliënt.

Bijhettraplopenlaatjedecliëntaandekantvantrapleuninglopen.Heeftiemandeengoedeneenslechtbeen, danlaatjehemeerstdetraptredenemenmethetgoedebeen.Ditdoejeookbijhetaflopenvandetrap.Eerst hetgoedebeen,omdatdecliëntdaardansteunaanheeft.

Opdracht92 Verplaatsencliëntzonderhulpmiddelen

a. Watiseeneenvoudigemanieromiemandtehelpenmetverplaatsen?

b. Wanneerjeeencliëntverplaatst,aanwelkekantgajedanlopen?

Opdracht93 Oefenenverplaatsen

Omeencliëntgoedtekunnenverplaatsen,moetjevoldoendeoefenen.Vormsamenmettweemedestudenten eengroepje.

Voorbereiding

a. Leesdelesstofnogeenkeerdoor.

b. Bedenkwelkesituatiesjulliegaanoefenen.Overlegeventueelookmetjulliedocent.

Uitvoering

c. Oefendestappenmetelkaar.

d. Oefendemanierenvaneencliëntverplaatsen,zoalsbeschrevenindetheorieenstappenplannen.Verdeelde rollenentaken:

• Student1isdehelpende.

• Student2isdecliënt.

• Student3observeertofdestappengoeduitgevoerdwordenengeeftfeedbackentipsterverbetering.

e. Vulnaafloopvoorjezelfhetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Ikvoerdehandelingenuitvolgensstappenplan.

Ikoverlegmetdecliënt/geefaanwathijgaatdoen.

Ikevalueermetdecliënthoedeverplaatsingisgegaan.

Tips:

Tops:

4.54 Ergonomie

Injewerkalshelpendehebjevaaktemakenmethetverplaatsenvancliënten.Somsdoejeditmeteenhulpmiddel, zoalseentillift.Somsdoejeditsamenmeteencollega.Inallegevallenishetbelangrijkomditopeengoede maniertedoen.Jetiltvaakmeerderekerenperdagensomstiljebesteenlangetijd.Alsjeditverkeerddoet,kun jeklachtenkrijgenaanjerug,nek,armenenbenen.Vooraljerugiseenbelangrijkeschakel.

Tilinstructies

Inzorginstellingenisergelukkigveelaandachtvoordejuistetiltechnieken.Regelmatigkrijgenmedewerkers tilinstructies.Dezewordengegevendooreendeskundige,vaakeenergotherapeutofeenfysiotherapeut.Hetis belangrijkomdeeltenemenaandezetrainingen.Omdatjedezetrainingsamenmetjecollega’sdoet,kunnen jullieelkaarookopdejuistemanieraansprekenoverhetuitvoerenvandetilinstructies.

Maakjeinjewerkgebruikvaneentillift?Bestudeerdangoeddegebruiksaanwijzingenvraageencollegaof leidinggevendeominstructie.Wanneereeninstellingovergaatopnieuwetilliften,isermeestaleengezamenlijke instructie.

Aandachtspuntenbijhettillen

Algemeneaandachtspuntenvoorhettillenvancliëntenzijn:

• Tilzodichtmogelijkbijjeeigenlichaam.

• Tilmeteenrechterug.

• Betrekdecliënterbij:overlegwathijzelfkandoen.

• Kunjehetzelfnietaan,vraagdaneencollegaomjetehelpen.

• Ziejedateencollegaopeenfoutemaniertilt,geefhemdantips.

Tillen doe je altijd met een rechte rug.

Realiseerjehierbijdatwatdeeenmakkelijkkantillen,voordeandertezwaarkanzijn.Hetisdusaltijdbelangrijk omnaarjeeigenlichaamteluisteren.Schatjeindatjeeencliëntnietkunttillen,vraagdanomhulp.Ditisniet ietsomjevoorteschamen!

Hebjelangeretijdlastvanjerug,nek,armenofbenen?Gadannaareenartsofvraagdeskundigadviesvoorhet tillen.

Samen tillen is vaak voor een cliënt ook prettiger.

Opdracht94 Tiltechnieken

Doedezeopdrachtmettweemedestudenten.

a. Zoekopinternetnaartipsovertiltechnieken.Gebruikdezoekwoorden:"tiltechniekencliënten"of"tiltechnieken helpende".

b. Maakvandetipsdiejulliegevondenhebbeneenposter.Hangdepostersopindegroepenkijkwelke overeenkomstenenverschillenerzijn.

Opdracht95 Ergonomischwerkenentillen

Alshelpendemoetikvaakenveeltillen.Hetisdaarombelangrijkdatikditopeengoedemanierdoe.Wanneer ikcliëntenverzorg,moetikbukkenomsokkenenschoenenaantetrekken,reikennaarspullenensomsleunen cliëntenopme.Ookkomthetregelmatigvoordatikiemandinbedmoetverzorgen.Ikgebruikdanwel hulpmiddelenomdecliëntopeengoedemanierteverplaatsen,maartochishetuiteindelijkbelastendvoormijn rug.

Eenpaarjaargeledenmerkteikdatiknahetwerkvaaklastvanmijnrughad.Ikbentoennaardebedrijfsartsen naareenfysiotherapeutgeweest.Ookhebikeencursusovertilinstructiesgevolgd.Nuweetikhoeikopeengoede energonomischemaniermijnrugkangebruiken.

Watikookhebgeleerd,isdatikmijngrenzenmoetbewaken.Ikdenknietmeerdatikmaarevenmoetdoorzetten alshetlastiggaat.Ikschakeldaneerderdehulpvaneencollegain,ookalkostditmeertijd.Ikwilgraaggezond oudworden.

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Maaksameneenchecklistvanpuntenwaaropjeletbijergonomischwerken.

b. Eendaglangobserveerjeelkaaropdezepunten.Werktdeanderestudentmeteengoedehouding?Hoezit hijachterzijnbureau?

Schrijfdezepuntenopenbespreekzemetelkaar.

c. Observeerelkaareenpaardagenlaternogeenkeer.Iserverbetering?

4.55 Tillenindekinderopvang

Werkjealshelpendemetkleinekinderen,dantiljeookvaak.Jeverschoontdekinderen,jezetzeaantafel,legt zeinbedentiltzeopomzeeventetroosten.Endatdoejedeheledagdoor.Ditisookandersdandesituatie thuis,waarjeopeendagmaareenoftweekinderenmoettillen.Ookindekinderopvangzuljedusgoedopje tiltechniekenmoetenletten.Ervindenooktrainingenplaatsvoorgoedetiltechnieken.Neemhieraandeelenvolg deinstructiesop.

Bedenkookhierwateenkindzelfkandoen.Ishetaltijdnodigdatjehetoptilt?Meteenkleinopstapjekaneen kindookzelfopdewcgaanzitten.Ofhetkaneengedeeltevanhetaankledenbestzelfdoen.Jijhoeftdanminder tebukkenentetillen.

Indekinderopvangziejedatveelmeubilairisaangepast.Bedjesenzitjeszijnophoogte,zodatjezominmogelijk hoefttetillen.

In de kinderopvang moet je veel tillen.

Opdracht96 Tillenindekinderopvang

Zoekopinternetnaarmeubelsvoordeinrichtingvaneenkinderopvanginstelling,bijvoorbeeld:bedjesophoogte ofkinderstoelenophoogte.Zoekafbeeldingenvandemeubels.

Bespreekdeafbeeldingenmetjemedestudentenenmaaksameneen(digitale)postervandemeubels.

4.56 Werkenmetverzorgingsproducten

Injewerkalshelpendekrijgjedagelijkstemakenmethetverzorgenvancliënten.Daarnaastwasjevaakjeeigen handenofgebruikjehandalcohol.Hetkanzijndatjegevoeligbentvoordezeproducten.Jehandenkunnen uitdrogenofjekuntuitslagkrijgen.Sommigemensenzijnallergischvoordehandschoenenindezorg.Hebje dergelijkeklachten,vraagdangerichtadviesvoorjouwsituatie.Debedrijfsartskanadviesgeven,ofjedoorverwijzen naareenspecialistdienaarjouwklachtenkankijken.Opdezemanierkunjejewerktochblijvendoenenblijfje gezond!

Opdracht97 Werkenmetmiddelen

Welofnietdoen?

Leguitwatjijzoudoen.

a. Ikhebzoveellastvandehandzeepdatikmijnhandenmaarnietmeerwas.

b. Ikhebzoveellastvandehandzeepdatiknuvakerhandalcoholgebruik.

c. Ikhebeenallergievoordehandschoenen,ikvraagadviesaandebedrijfsarts.

4.57 Hulpmiddelenmobiliteit

Delaatstejarenzijnermeerenmeerhulpmiddelenbijgekomenomjevoorttebewegen.Hiermeekunnenouderen langerzelfstandigenactiefzijn.Hulpmiddelenkunnenopmaatafgesteldeningesteldworden,metveel verschillendemogelijkheden.

Hetoudstehulpmiddelisdewandelstok,laterkwamendaareenrolstoeleneenlooprekbij.Hulpmiddelenzijn vaakduur.Daarommoeteencliëntzichgoedlatenvoorlichten.Ineenwinkelvoorhulpmiddelenkunjeeen hulpmiddelvaakkomenuitproberen.Inzo’nwinkelkunnendemedewerkersadviesgeven.Ookeendeskundige, zoalseen(revalidatie)artsofergotherapeut,kanadviesgevenovereenjuisthulpmiddel.

Tandemfietsendriewieler

Eentandemiseenfietsvoortweepersonen.Erzijnspecialetandemsvoordebegeleidingvanmensendieniet zelfstandighetverkeerinkunnen,oudersvaneenkindmeteenbeperkingofeenbegeleidermeteencliënt bijvoorbeeld.Decliëntzitvoorop.Debegeleider(ofouder)zitachteropenheeftdecontroleoverhetstuur.Er zijnverschillendevarianten:eentandemwaarbijbeidentrappenofeenvariantdievooropgeentrappersheeft, maaralleenvoetsteunen.Detandemisdusindividueelaanpasbaar.

Voorcliënten(jongenoud)dieeenlichamelijkeen/ofverstandelijkebeperkinghebben,iseendriewielereen handigvervoermiddel.Erzijnverschillendemodellenvooréénpersoonofvoormeerpersonen.

Bolderkar

Alsjewerktmetcliëntendiezichnietgoedzelfkunnenverplaatsen,danzijndebolderkarendebakfietsgoede hulpmiddelen.Bolderkarrenwordenveelgebruiktindekinderopvang.Alsjemeteengroepjekleinekinderenop stapwilt,iseenbolderkarerghandig.Vaakkunnenerviertotzeskindereninzitten.Erzijnookelektrische bolderkarrenenelektrischebakfietsen.Ookvoorkinderenofvolwassenenmeteenbeperkingzijnergeschikte bolderkarren.

Bolderkar voor de kinderopvang.

Rolstoel

Erzijnveelverschillendesoortenrolstoelen.Eencliëntdienogwelkanlopen,heefteenandererolstoelnodig daneencliëntmeteenbeperkingdiehelemaalafhankelijkisvaneenrolstoel.Eenartsofergotherapeutbespreekt meteencliëntwelkemogelijkhedenerzijnvooreenrolstoel.

Een elektrische rolstoel.

Erzijnrolstoelendiedecliëntzelfkanvoortbewegen,metdehandofelektrisch,enrolstoelendiedooriemand anderswordengeduwd.Elkerolstoelheeftzijneigengebruiksaanwijzing.Meteenrolstoeldieeencliëntbinnenshuis gebruikt,zuljealshelpendemeertemakenhebbendanmeteenrolstoeldieeencliëntalleenbuitenshuisgebruikt. Overlegaltijdmetdecliëntoverhetgebruik.Bekijkmetdeleidinggevendeendecliëntzelfaandehandvande gebruiksaanwijzinghoederolstoelgebruiktmoetworden.

Opdracht98 Hulpmiddelen

a. Bezoekeenthuiszorgwinkelbijjouindebuurt.Vraaginformatieoverdriehulpmiddelendiemetmobiliteitte makenhebben.Kijkhoedehulpmiddeleneruitzien.

• Voorwiezijnzegeschikt?

• Hoekunjeersamenmetdecliëntmeebewegen?

• Watzijndekostenvanhethulpmiddel?

• Waarkandecliëntterechtvooreenvergoedingvanhethulpmiddel?

b. Maakeenoverzicht,fotocollageoffilmpjeoverdedriehulpmiddelen.Presenteerditaanelkaarindegroep.

Opdracht99 Oefenenmeteenrolstoel

Doedezeopdrachtmeteenmedestudent.

a. Oefenineenrolstoel,verplaatsjeeenstukje.Bespreekmetelkaar:hoeishetomdittedoen?

b. Duwderolstoelookeenstukjemetiemanderin.Bespreekmetelkaar:hoeishetomdittedoen?

4.58 Rollator

Voormensendiemindergoedterbeenzijnofdieproblemenmethetevenwichthebben,iseenrollatoreenhandig hulpmiddel.Eenrollatoriseenlooprekmetwieleneronder.Erzijnveelverschillenderollatorsindehandel. Sommigehebbeneenmandje,andereeendienbladofeensoortzitje.Erisookverschilingewichtvanderollator. Vaakhebbenrollatorshandremmen.Ditisalleenzinvolalsdecliëntdezeookgoedkangebruiken.

Eencliëntdieeenrollatornodigheeft,kanzichhetbestgoedlatenvoorlichtenineenwinkelwaarhulpmiddelen verkochtworden.Vaakiserdemogelijkheidomderollatoruitteproberen.Dehoogtemoetgoedingesteldworden omrugklachtentevoorkomen.

Een geschikte rollator vergroot de zelfredzaamheid van cliënten.

Opdracht100 Gebruikhulpmiddelen

a. Welkedeskundigegeefteencliëntadviesoverhetgebruikvanhulpmiddelen?

b. Verzamelopinternetvoorbeeldenvanverschillendesoortenrollators.Deelenbespreekdevoorbeeldenmet elkaar.

Welkesoortenzijnerenvoorwelkecliëntenzijnzegeschikt?

Opdracht101 Mobiliteit

Oefeninhetondersteunenvaneencliëntmethulpmiddelen.Oefenopschoolofineeninstellingmethulpmiddelen zoalseenstok,rollatorenrolstoel.

Opdracht102 Demonstratiegeven

Jehebtgeoefendmetdestappenplannenvoor:

• Disposablehandschoenenaantrekken

• Cliëntwassenonderdedouche,inbadofbijwastafel

• Cliëntwassenopbed

• Kunstgebitofgebitsprothesereinigen

• Natscheren

• Droogscheren

• Nagelverzorging

• Ademhalingopnemen

• Polstellen

• Tandenpoetsenbijeencliënt

• Temperatuuropnemenmetdeoorthermometer

• Temperatuurrectaalopnemen

• Toiletgangopbed

• Toiletgangophettoilet

• Handenwassen

• Aan-enuitkledencliënt

• Tilliftgebruiken

• Vanbedinrolstoelenandersom.

Inoverlegmetjedocentvoerjetweeprotocollenofstappenplannenuitenlaatjejevaardighedenzien.Jedocent beoordeeltje.

Voorbereiden

a. Welketweeprotocollenofstappenplannenlaatjezientijdensdedemonstratie?Overlegmetjedocent.

b. Leesdeprotocollenofstappenplannendoor.Jekuntooknogeenkeernaardefilmpjesoverdeonderwerpen kijken.Hebjenogvragen?Schrijfzeop.Vraagjedocentomuitleg.

c. Welkespullenmoetjeklaarleggenvoordeuitvoering?

d. Geefjedemonstratie.

e. Vraagomfeedback.Vuldaarnahetfeedbackschemain.

Feedbackschema

Iklegdespullenklaar.

Ikbenoemdeaandachtspuntenhandhygiëne,communicatieenprivacy.

Ikvoerdehandelingenvolgensstappenplanuit.

Ikdenkaanhandhygiëne.

Ikdenkaanprivacyvancliënt.

Ikoverlegmetcliënt.

Ikvoerdeafrondendewerkzaamhedenuit,zoalsregistreren,opruimenencliëntweerterug opdeplekhelpen.

Ikevalueermetcliënt.

Tips:

Tops:

4.59 Domotica

Metdomoticawordteenhuismetbehulpvanelektronischetoepassingencomfortabelgemaakt.Daarnaastkan metdomoticadeveiligheidvoor(oudere)cliëntenwordenverhoogd.

Voorbeeldenvandomoticazijn:

• sensorendieervoorzorgendatindenachtderoutenaarhettoiletverlichtis

• automatischeinstellingenvoordeverwarming,degordijnenendeverlichting

• aanwezigheidscontrolebijdementerenden

• alarmeringwanneerergeenbewegingmeerisindewoninggedurendeeenbepaaldeperiode

• bedieningvandetoegangsdeuropafstand

• bedieningvancomputerentelefoon.

Doordomoticakunnencliëntenlangeropeenveiligemanierzelfstandigfunctionerenindevertrouwdeomgeving.

Opdracht103 Domotica

a. Watisdomotica?

b. Hoekandomoticaouderecliëntenhelpen?

Filmpje-Hetdemonstratiehuisvoldomotica

c. Bekijkhetfilmpje

d. Welkedomoticatoepassingenziejeinhetfilmpje?Watzijndevoordelenvoordecliënt?Voordemedewerkers? Envoordefamilie?

4.60 Persoonsgegevens

Alshelpendewerkjedagelijksmetcliënten.Jehebtmetmensentemakeninhunmeestkwetsbareomgeving, bijvoorbeeldthuisonderdedoucheofalszehetmoeilijkhebbenmeteenziekte.Injewerkkrijgjeveel privégegevensvancliëntenonderogen.Bijvoorbeeld:

• Jekentdeziektesofbeperkingenvaneencliënt.

• Jekentprivégegevensvandecliënt,zoalseenburgerservicenummerofeengeboortedatum.

• Jehebttemakenmetdeemotiesvandecliënt.

• Jezieteencliëntindemeestkwetsbaresituaties,bijvoorbeeldalshijonderdedouchestaat,alshijophet toiletzitofalshijruziemaaktmetzijnpartner.

• Jeweetwelkebezittingeneencliëntheeft.

• Jehebttoegangtotdossiersenanderepapierendieoverdecliëntgaan.

Ditsoortinformatievaneencliëntheet:persoonsgegevens.Persoonsgegevenszijnallegegevensovereenpersoon. Ditzijnde:

• feitelijkegegevens,zoalsnaam,adres,geboortedatumenburgerservicenummer(BSN)

• bijzonderegegevens,zoalsgodsdienst,gezondheid,strafrechtelijkverledenenseksueelleven.

Opdracht104 Persoonsgegevens

a. Noemdriefeitelijkegegevensvaneencliënt.

b. Noemdriebijzonderegegevensvaneencliënt.

4.61 Algemeneverordeninggegevensbescherming

Alshelpendebenjeeenprofessionaldiemetcliëntenomgaat.Ditbetekentdatjegebondenbentaanwettendie voorschrijvenhoejeomgaatmetvertrouwelijkeinformatie

DeAlgemeneverordeninggegevensbescherming(AVG)beschermtdeprivacy.Indezewetstaatwaterallemaal welennietmaggebeurenmetpersoonsgegevens.Ookstaaterinwatderechtenzijnvandepersoonwiens gegevenswordengebruikt.DeAVGregelthoeinstellingen,bedrijvenenmedewerkersmetgegevensvancliënten moetenomgaan.

DebelangrijkstepuntenuitdeAVGzijn:

• Instellingenzijnverplichtomgoedbijtehoudenvoorwelkdoelzijgegevensvaneencliëntgebruiken.Dit moetenzebijhoudenineenregister.

• Instellingenmogenalleengegevensverzamelenenverwerkenalshiereengoederedenvooris.

• Instellingenmogennietmeergegevensverzamelendannodigis.

• Instellingenmogengegevensnietgebruikenvooranderedoelenofdoorverkopen.

• Instellingenmoetendecliëntlatenwetendatdegegevenswordenverzameld.

• Degegevensmogennietlangerwordenbewaarddannodigis.

• Degegevensmoetenopeenveiligeplekwordenbewaard.

• Opverzoekmoeteeninstellingkunnenlatenzienwelkegegevenserzijnverzameld.

• Zondertoestemmingmagjegeenfoto’svancliëntenopdewebsiteofopsocialmediazetten.

Je gaat vertrouwelijk om met persoonlijke gegevens van de cliënt. Je laat deze niet zomaar op tafel liggen, waar iedereen ze kan zien.

Opdracht105 Algemeneverordeninggegevensbescherming

a. WaarovergaatdeAlgemeneverordeninggegevensbescherming?

b. WatisdeafkortingvandeAlgemeneverordeninggegevensbescherming?

c. NoemdrieonderwerpendiedeAlgemeneverordeninggegevensbeschermingregelt.

d. Hiernaleesjesteedseenuitspraak.MagditwelofnietvolgensdeAlgemeneverordeninggegevensbescherming?

• Eenzorginstellinggeeftgegevensvanincontinenteouderendooraandefabrikantvan incontinentiematerialen.Deouderenkrijgenallemaaleenproefpakketjetoegestuurd.

Ditmagwel/niet.

• Eénkeerperjaarruimendemedewerkersdedossiersvancliëntenop.Zijkijkennaofdeinformatienog nodigisofniet.Overtolligeinformatiewordtverwijderd,papierengaannaardevernietiger.

Ditmagwel/niet.

• Ophetbordindeverschoonruimtevanhetkinderdagverblijfhoudendemedewerkersbijhoeveelplasenpoepluierseenbabyheeftgehad.

Ditmagwel/niet

• Eenmedewerkerverwerktgegevensineendigitaaldossier.

Ditmagwel/niet

4.62 Beroepscodeenberoepsgeheim

Helpendenindezorgenindekinderopvanghebbentemakenmetdeberoepscodevanhunbranche.Inde beroepscodestaanallerleigedragsregelsvoorhetwerk.Bijvoorbeelddatjealtijdwerktmetrespectvoorde normenenwaardenvaneencliënt.Jehebttemakenmeteenberoepsgeheim Ditbetekentdatjevertrouwelijke informatienietdeeltmetbuitenstaanders.Weldeeljevertrouwelijkeinformatiemetcollega’senpersonendie hetwelaangaat.

Weldoen:

• informatiedelenmethetnetwerk(familie)vandecliënt

• informatiedelenmetandereprofessionals.

Nietdoen:

• indebusmeteencollegaovereencliëntpraten

• dossiersovereencliëntlatenslingeren.

Hetisnietaltijdzoduidelijk.Alsjebijeenechtpaarkomtomhentehelpenenzijhebbeneenflinkeruzie,deelje dezeinformatiedanwelofnietmetdefamilievandecliënt?En:jehebteenvervelendeervaringmeteencliënt, bijwiekunjeopeengoedemanierjeverhaalkwijt?

Twijfeljeindepraktijkoverwelkeinformatiejewelofnietkuntdelen,bespreekditdanmetjeleidinggevendeof collega’sineenteambespreking.

Opdracht106 Beroepscodeenberoepsgeheim

a. Noemtweeonderwerpendieindeberoepscodestaan.

b. Watbetekenthetberoepsgeheim?

Opdracht107 Werkeninpersoonlijkeomgeving

JecollegaschrijftopFacebookeenberichtovereencliëntbijwiejijookregelmatigkomt.

a. Watdoejeindezesituatie?

Vandaaghebjeeenheftigesituatiemeteencliëntmeegemaakt.Jevonddezemevrouw,diejealjarenverzorgt, opdevloerindekeuken.Zijhadeenberoertegehad.Metdeambulancegingzenaarhetziekenhuis.Jemerkt datjejouwverhaaloverditvoorvalkwijtwilt.

b. Watdoejeindezesituatie?

Tijdenseenteamuitjevertelteencollegawelkesieradenzijbijeencliëntheeftgezien.

c. Watdoejeindezesituatie?

4.63 Socialeproblematiek

Problemendiedoordesamenlevingstorendoflastigwordengevonden,wordensocialeproblematiekgenoemd. Armoede,werkloosheid,vernielingenofvoortijdigvanschoolgaanzijnvoorbeeldenvansocialeproblematiek. Ookhuiselijkgeweldiseenvormvansocialeproblematiek.Omdatjealshelpendeveelbijverschillendemensen overdevloerkomt,kunjetemakenkrijgenmetvormenvanhuiselijkgeweld.

Huiselijkgeweld

Huiselijkgeweldisgewelddatgepleegdwordtdooriemanduitdehuiselijkekringvanhetslachtoffer.Slachtoffer endaderkennenelkaardusgoed.Hetgaatbijvoorbeeldompartners,ex-partners,gezinsleden,familieledenen huisvrienden.

Huiselijkgeweldenkindermishandelingkomenvoorinallelagenvandebevolkingenvanjongtotoud.Hetkan opveelverschillendemanierenplaatsvinden.Voorbeeldenzijn:

• eenkinddatzonderetennaarschoolwordtgestuurd

• eenkinddatseksueelmishandeldwordt

• eenvolwassenediegeslagenwordt

• ouderendiefinancieelmisbruiktworden.

Huiselijkgeweldenkindermishandelingzijnernstig.Inzijneigenhuisenzijneigenomgevinghooriemandzich veiligtevoelen.Alsditnietkan,heeftdaternstigegevolgenvoordiepersoon.Zohorenkinderentekunnen vertrouwenopdeonvoorwaardelijkeliefdeenzorgvanhunouders.Wanneerditniethetgevalis,heeftditlangdurig gevolgenvoorhunvertrouwenenvoorhunontwikkeling.

Huiselijkgeweldkanzichopdezemanierenuiten:

• lichamelijk:schoppen,slaan

• geestelijk:pesten,vernederen

• seksueel:verkrachting,aanranding

• verwaarlozing:onvoldoendeverzorgen,geenetenofgeenkledinggeven

• financieel:geldstelen.

Kindermishandeling heeft zeer ernstige gevolgen voor het kind.

Opdracht108 Huiselijkgeweld1

a. Watishetverschiltussenhuiselijkgeweldenandergeweld?

b. Kindermishandelingisverwarrendeningrijpendvooreenkind.Leguitwaaromditzois.

4.64 Vormenvanhuiselijkgeweld

Vormenvanhuiselijkgeweldzijn:

• kindermishandeling

Eenkindwordtmishandelddooroudersofverzorgers.

• ouderenmishandeling

Eenfamilielid,mantelzorgerofprofessionalmishandeltdeoudere.

• eergerelateerdgeweld

Geweldwordtgebruiktomdegeschondeneervandefamilieteherstellen,bijvoorbeeldeenmeisjedat mishandeldwordtomdatzijingaattegeneengedwongenhuwelijk.

• partnergeweld

Partnersofex-partnersmishandelenelkaar.

Vrouwenvormendegrootstegroepslachtoffers,maarookmannen,kinderenenouderenzijnslachtoffer.

Mishandelingkanmetopzetgebeuren,maardathoeftnietaltijd.Eensituatiekanzouitdehandlopendatdeze mishandelingtotgevolgheeft.Denkbijvoorbeeldaaneenouderechtpaarvanwiedemandoordementiesteeds moeilijkerthuistehandhavenis.Devrouw,dieookopleeftijdis,weetnietsanderstedoendandemanafentoe optesluiten.

Opdracht109 Huiselijkgeweldenkindermishandeling

a. Legdezebegrippenuit:

• kindermishandeling

• ouderenmishandeling

• eergerelateerdgeweld

• partnergeweld.

b. Waarofnietwaar?Legjeantwoorduit.

• Alleenvrouwenenkinderenwordenmishandeld.

Waar/Nietwaar,want

• Mishandelinggebeurtaltijdmetopzet.

Waar/Nietwaar,want

• Huiselijkgeweldvindtaltijdthuisplaats.

Waar/Nietwaar,want

4.65 Signalerenvanhuiselijkgeweld

Alsjijstrakswerktmetcliënten,zuljesomstemakenkrijgenmethuiselijkgeweldenkindermishandeling.Inje beroepstajedichtbijmensenenziejehenregelmatig.Daaromhebjeeenbelangrijkefunctiebijhetsignaleren vanhuiselijkgeweldenkindermishandeling.Eensignaalisietswatjewaarneemt.Jeziethet,jehoorthetofje voelthet.Eensignaalisietsandersdaneeninterpretatie.

Voorbeeld

Eensignaalis:eenoudereruiktnaarurine.Deinterpretatiekanzijn:deouderewordtverwaarloosd.Maarook: deouderewoontalleenenheefthetzelfnietindegaten.

Signalenhuiselijkgeweld

Dezesignalenkunnenwijzenophuiselijkgeweld:

• stilenteruggetrokkengedrag

• heeldrukgedrag

• schrikkenvanaanrakingen

• verwondingenoponlogischeplekken(eenkindheeftdoor–normaal–vallenweleenseenwondopzijnknie ofelleboog,maarwondenofblauweplekkenmiddenopderugzijnbijvoorbeeldvreemd)

• eenvreemdverhaalwanneerjedecliëntvraagtnaardeherkomstvandewonden

• onverzorgduiterlijk,viezekleren

• oudersdienegatiefzijnoverhunkindofschreeuwentegenhunkind

• mishandelingenverwaarlozingvaneenhuisdier

• somberenlusteloosgedragofonderdaniggedragnaardegenediedecliëntverzorgt.

Handelenvolgensprotocol

Alsjeeensignaaldenktteherkennen,ishetbelangrijkomprofessioneeltehandelen.Volgaltijdhetprotocolvan jeinstelling.Ermoetzorgvuldiggehandeldwordenommensennietonnodigtebeschuldigenenzotebeschadigen.

Eenblauweplekbijeenkindkankomendooreenmishandeling,maarookdooreenvalpartij.Eneenouderedie geldkwijtis,kanbedrogenzijndoorfamilie,maarkanhetgeldookzelfzijnkwijtgeraakt.Eensignaalmoetdus altijdgoedonderzochtengerapporteerdworden.

Opdracht110 Signalenhuiselijkgeweld

Filmpje-Huiselijkgeweldstoptnooitvanzelf-Televisiecampagne

a. Bekijkhetfilmpje.

b. Overwelksoorthuiselijkgeweldgaathet?

c. Welkepersonenkomenervoorinhetfilmpje?

d. Watisderelatietotelkaar?

e. Watiseraandehand?Watisergebeurd?

f. Welkesignalenvanhuiselijkgeweldzieofhoorje?

g. Watzoujijdoenindezesituatie?

Filmpje-Kindermishandelingstoptnooitvanzelf

h. Bekijkhetfilmpje.

i. Overwelksoorthuiselijkgeweldgaathethier?

j. Welkepersonenkomenervoorinhetfilmpje?

k. Watiseraandehand?Watisergebeurd?

l. Welkesignalenvanhuiselijkgeweldzieofhoorje?

m. Watzoujijdoenindezesituatie?

4.66 VeiligThuis

VeiligThuisishetadvies-enmeldpuntvoorhuiselijkgeweldenkindermishandeling.VeiligThuisiservooriedereen: jongenoud,slachtoffers,dadersenomstandersdietemakenhebbenmethuiselijkgeweldenkindermishandeling ofhiereenvermoedenvanhebben.VeiligThuisgeeftadvies,biedtondersteuning,doeteventueelonderzoeken brengtzonodighulpopgang.OokprofessionalskunnenvanVeiligThuiseendeskundigadvieskrijgen.Veilig Thuisisregionaalgeorganiseerd.Mensendietemakenhebbenmethuiselijkgeweldkunnenbellennaarnaar (0800-2000)ofchattenmetVeiligThuis.

Opdracht111 VeiligThuis-organisatie

a. VoorwieisVeiligThuiser?Noemdrieverschillendegroepen.

b. WatdoetVeiligThuis?

Opdracht112 Huiselijkgeweld2

Doedezeopdrachtineengroepjevandrie.

a. Kieseenvandeonderwerpenoverhuiselijkgeweld:

• kindermishandeling

• partnergeweld

• eergerelateerdgeweld

• ouderenmishandeling.

b. Verzamelinformatieoverhetonderwerpvanjegroepje.KijkopinternetofneemcontactopmetVeiligThuis.

c. Zetvoorjullieonderwerpdesignalenvanhuiselijkgeweldopeenrijtje.

d. Maakeenchecklistvoordezesignalen.

e. GebruikhetstappenplanChecklistmaken.

StappenplanChecklistmaken

f. Presenteerjechecklistindegroep.

Opdracht113 VeiligThuis

Website-VeiligThuis

a. Bekijkdewebsite.

b. ZoekbijVeiligThuis-organisaties.WatishetadresenhettelefoonnummervanVeiligThuisbijjouindebuurt?

c. WatkosthetomnaarVeiligThuistebellen?

d. Watiseenhuisverbod?

e. NeemtVeiligThuiscontactmetjeopopjeprivéadresalsjezelfmethenhebtgebeld? ja/nee

f. Waaromkandierenmishandelingeentekenzijnvananderhuiselijkgeweld?Schrijfdeinformatieopdiede websitegeeft.

4.67 Meldcode

MetdeMeldcodehuiselijkgeweldenkindermishandelingkunjealsprofessionalreagerenopsignalenvandit soortgeweld.Dezemeldcodegeldtvoordevolgendeberoepsgroepen:

• gezondheidszorg

• onderwijs

• kinderopvang

• maatschappelijkeondersteuning

• jeugdhulp

• justitie.

Alshelpendewerkjeineenvandezesectoren.Ditbetekentdatdemeldcodeookgeldtvoordeinstellingwaarjij komttewerken.

Stappenmeldcode

Iedereinstellingisverplichtomeeneigenmeldcodeteontwikkelen.Indemeldcodestaaniniedergevaldeze stappen:

• Stap1:inkaartbrengenvansignalen

• Stap2:overleggenmeteencollega,raadplegenvaneendeskundigeofraadplegenvanVeiligThuis

• Stap3:gesprekkenmetbetrokkene(n)

• Stap4:wegenvanhethuiselijkgeweld

• Stap5:beslissenoverzelfhulporganiserenofmelden.

Thema4 Anatomieenziekteleer

Demeldcodehoudtnieteenmeldplichtin.Demeldcodebepaaltdateeninstellingeeneigenmeldcodemoet hebben.Deprofessionalbeslistuiteindelijkzelfofhijmeldingdoetvanhethuiselijkgeweld.

Opdracht114 Meldcode

a. Watbetekentdemeldcode?

b. Isdemeldcodeverplicht?

c. Isdemeldcodehetzelfdealseenmeldplicht?

d. Hoehebjealshelpendetemakenmetdemeldcode?

e. Welkestappenzitteneraltijdindemeldcode?

Opdracht115 Meldcodeineeninstelling

a. Zoekdemeldcodeopvanjullieschool.Ofgebruikeenmeldcodevaneeninstellingdiejekentofwaarjestage loopt.Leesdemeldcodemetelkaardoor.

b. Zijnerbegrippenofonderdelenvandemeldcodediejenietbegrijptofnietkent?

c. Watmoetjevolgensdezemeldcodedoenalsjeeenvermoedenhebtvanhuiselijkgeweldofmishandeling?

4.68 Meldcodeenberoepsgeheim

Opjewerkhebjetemakenmetdemeldcodeenhetberoepsgeheim.Volgensdemeldcodemoetjeopeengegeven momentmeldingdoenvanhuiselijkgeweldinjewerk.Volgenshetberoepsgeheimmagjealleenmetandere instellingengegevensuitwisselenalseencliëntditookzelfwil.

Indepraktijkkanditbotsen.Jesignaleertbijvoorbeelddateenouderemishandeldwordt.Jewiltditmeldenbij VeiligThuis,zodateruiteindelijkhulpvoorhetgezinopgangkankomen.Decliëntwilditzelfabsoluutnietuit angstvoorverdergaandgeweldofuitangstomdepartnerkwijtteraken.Indewetishetnuzogeregelddatje dit–natuurlijknazorgvuldigafwegenenoverleggen–welmagmeldenbijVeiligThuis,ookzondertoestemming vandebetrokkenen.

Opdracht116 Dilemma

a. Bedenkmetelkaarsituatieswaarinzoweldemeldcodealshetberoepsgeheimkanspelen.

b. Watmoetjedoenalsjevandebetrokkenengeentoestemminghebtomhuiselijkgeweldtemelden?

Opdracht117 Ouderenmishandeling

JekomtalenigejarenbijhetoudereechtpaarWoutersen.MevrouwWoutersenisslechtterbeen,meneeris dementerend.Hijkanhetsomsnietuitstaandatzijnvrouwmaarindestoelzitennietsdoet.Mevrouwvindthet lastigomhaarmangoedtehelpenbijdedementie.Zoloopthijgeregeldzomaarnaarbuitenenkanzijerniet achteraan.

Hetechtpaarisaljarengelukkiggetrouwd,maarnulevertdezesituatieveelspanningenop.Jevermoedtdat dezespanningenafentoeleidentotgeweld.Vandekinderenvanhetechtpaarhoorjeopeendagdatmevrouw Woutersenvanuitdestoelhaarmancommandeert.Hijweetnietgoedwathijdanmoetdoenengeefthaarsoms zomaareenklap.Jehebtergmethetsteltedoen.Aandeanderekantkanhetgeweldechtnietdoordebeugel.

Watkunjedoenindezesituatie?

4.69 Project:Signalerenvanveranderingen

Doeditprojectineengroepjevanvierstudenten.

Alshelpendesignaleerjedagelijksallerleigedragingenvanjecliënten.Inditprojectmakenjullieeenfilmpjeover dezakenwaarjeoplettijdensdepersoonlijkeverzorgingenADLbijcliënten.Jewordtbeoordeeldophetproduct datjeoplevertenopdesamenwerkingtijdenshetproject.

Deopdrachtgever

Jullieopdrachtgeveriseenmanagervaneenzorginstelling.Indedagelijksepraktijkmerktzijdatdemedewerkers hunwerkgoeddoen.Tochblijvensignalensomsliggenenwordtertelaatgereageerd.Ditkomtdoordathetdruk is,doordatsignalennietaltijdevenduidelijkzijnofnietgoedgeregistreerdworden.Demanagervraagtjullieom eenfilmpjetemakenoversignalendieeenhelpendeindepraktijkkantegenkomen,enwatdehelpendedaarmee danmoetdoen.

Deopdracht

Maakeenfilmpjedatdemedewerkerskunnenbekijken.Verwerkdezeonderwerpeninhetfilmpje:

• signalenophetgebiedvanpersoonlijkeverzorgingenADLenveranderingenbijdecliënt

• maniervansignaleren

• maniervanregistreren

• watjekuntdoennahetsignaleren.

Producteisen

Hetfilmpjemoetvoldoenaandevolgendeeisen:

• Hetfilmpjelaatduidelijkzienwelkesignalenerzijn.

• Deinstructiesinhetfilmpjelatenduidelijkzienwaarjeopmoetlettenenwatjemoetdoen.

• Hetfilmpjeisleukomnaartekijkenennietsaai.

• Hetfilmpjemoetminimaal3enmaximaal5minutenduren.

Opdracht118 Voorbereiden

a. Watispreciesdeopdracht?

b. Waaromheeftdeopdrachtgeverjulliedezeopdrachtgegeven?

c. Watwildeopdrachtgeverprecies?

d. Wiewerkenerallemaalmeeaanhetproject?

e. Welkeuitdagingenvoorzieje?

f. Vooreenprojectmoeterveelgebeuren.Verdeeldetakengoed.Maaksamenmetjemedestudenteneen actielijst.Noteerdeonderdelenindetabel.

Check Wanneerklaar? Wathebjenodig? Wie? Voorbereidende actie

g. Bedenksamen:

• Hoewiljeditlatenzien?

• Wathebjenodig?

h. Schrijfeendraaiboekvoorhetfilmpje.

i. Verdeelderollen.

j. Oefendeverschillendescènes.

Opdracht119 Uitvoeren

a. Maakhetfilmpje.

b. Bereidjegoedvooropdeoplevering.Bedenkwatjeaanjedocentendegroepwiltlatenzienenwatjewilt vertellen.Leverjewerkop.

Opdracht120 Evalueren

a. Evalueerhetprojectaandehandvandevolgendevragen.Zeteenkruisjeindetabel.1isonvoldoendeen5 isgoed.Geefperscoreeenkortetoelichting. Toelichting 5 4 3 2 1

Vraag

Hoeverliepdesamenwerking?

Watvindjevanheteindresultaat?

Watvindjevanjeeigenbijdrage?

Hoegoedhebbenjulliejekunnen houdenaandeplanning?

b. Geefvoordevragenwaarbijjeeen1ofeen2hebtingevuldaanwaardoorditkomt,enhoejediteenvolgende keeranderszouaanpakken.Vermeldditinjeverslag.

Opdracht121 Beoordelingproject

a. Vuldebeoordelingin.

Beoordelingscriteria

1.

• Hetfilmpjebevatinhoudelijkdevolgendeonderdelen:

– signalenophetgebiedvaneet-endrinkgedragenveranderingenbijdecliënt

– maniervansignaleren

– maniervanregistreren

– watjekuntdoennahetsignaleren.

• Deinstructiesinhetfilmpjelatenduidelijkzienwaarjeopmoetlettenenwatje moetdoen.

• Hetfilmpjeisleukomnaartekijkenennietsaai.

• Hetfilmpjemoetminimaaldrieenmaximaalvijfminutenduren.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Deopleveringvanhetontwerpgebeurtmetdetotalegroep.

Samenwerken:Ikvraagomhulpalsikdatnodigheb.

Samenwerken:Ikvraaganderenomhunmeningovermijnwerk.

Samenwerken:Ikdoemeeaanwerkbesprekingen.

Samenwerken:Weluisterennaarelkaar.

Samenwerken:Ikluisternaardemeningvaneenander.

Samenwerken:Ikdeelmijnkennisenideeënmetanderen. 8.

9.

10.

11.

Samenwerken:Ikdraagbijaaneengoedesfeerindegroep.

Samenwerken:Weverdelensamendetaken.

Samenwerken:Ikhoudmeaanmijnafspraken.

b. Bespreekdebeoordelingvanditprojectmetjedocenten/ofpraktijkbegeleider.Alsjulliehetsameneenszijn, tekenenjulliebeidenvoorakkoord.

Naamdocenten/ofpraktijkopleider:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum: Naamstudent:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

4.70 Praktijktoets:PersoonlijkeverzorgingenADL

IndezepraktijktoetslaatjeziendatjepersoonlijkezorgenondersteuningbijADLkuntverlenen.Detoetskunje uitvoerenopschool,opjestage-ofopjewerkplek.Jedoetdezepraktijktoetsindividueelofineengroep.Overleg metjedocentwaarjedetoetsdoet.

Opdracht122 Praktijkopdracht

Werksituatie

JeondersteuntbijADL.

Voorbereiden

Bekijkdeleerdoelenvanditthema.Beantwoorddevragenhierna.Overlegwanneerjedezeopdrachtineengroep uitvoert.Sommigedingenverzinjezelf,waarbijjerekeninghoudtmetdesituatieopschool,jewerk-ofstageplek.

Opwelkewerkplekbenje?

Watisjedoelgroep?

Bijwelkeactiviteitenmoetjeondersteunen?

Welkeprotocollenmoetjetoepassen?

Welkematerialenhebjenodig?

Hoezorgjedatjemethodischwerkt?

Hoezorgjedatjehygiënischwerkt?

Hoezorgjedatjeergonomischwerkt?

Moetjeietsrapporteren?Zoja,wat?

Verzamelwatjenodighebtenbereidjewerkvoor.Oefeneerst.Bekijkhetbeoordelingsformuliervande praktijktoets.Laatjijalleszienendoejealleswatervanjeverwachtwordt?

Uitvoeren

Alsjevindtdatjeerklaarvoorbent,danvoerjedepraktijktoetsuit.

Tips

• Gebruikdejuistematerialenenmiddelenenletopjehouding.

• Garespectvolommetdecliënt.

Terugkijken

Jedocentofpraktijkbegeleiderbeoordeeltje.Metjedocenten/ofjepraktijkbegeleiderhebjeeenevaluatiegesprek. Gebruikdaarbijhetbeoordelingsformulier.

Opdracht123 Beoordelingpraktijktoets

a. Vuldebeoordelingin.

Beoordelen

1.

Jehebtbasiskennisvandedoelgroepenvanzorgenwelzijn.

Jehebtbasiskennisvandedagelijksepersoonlijkeverzorgingvancliënten. 2.

Jekuntrekeninghoudenmetdeeigenkrachtvandecliënt. 3.

Jehebtbasiskennisvanaangepastematerialenenmiddelen. 4.

Jehebtbasiskennisvanwet-enregelgevingenvanhuiselijkgeweld. 5.

Jekuntsignalenvansocialeproblematiekenhuiselijkgeweldherkennen. 6.

7.

Jekuntlichamelijkeverzorgingaancliëntengeven.

Jekunteencliënthelpenbijmobiliteit. 8.

Beoordeeljezelf

b. Noemtweedingenwaaroverjetevredenbent.

1.

2.

c. Noemtweedingendiejedevolgendekeeranderszouwillendoen.

1. 2.

Opmerkingenvandedocentofpraktijkbegeleiderdiebeoordeelt d. TIP

e. TOP

f. Bespreekdebeoordelingvandezepraktijktoetsmetjedocenten/ofpraktijkbegeleider.Alsjulliehetsamen eenszijn,tekenenjulliebeidenvoorakkoord.

Naamdocenten/ofpraktijkopleider:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

Naamstudent:

Handtekening:

Akkoordofgezien?

Datum:

4.71 Terugkijken

Opdracht124 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsjenietalleleerdoelen volledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkuntdoen.

b. Vuldebeoordelingin.

Leerdoelen

Jehebtbasiskennisvandedoelgroepenvanzorgenwelzijn. 1.

Jehebtbasiskennisvandedagelijksepersoonlijkeverzorgingvancliënten. 2.

Jekuntrekeninghoudenmetdeeigenkrachtvandecliënt 3.

Jehebtbasiskennisvanaangepastematerialenenmiddelen. 4.

Jehebtbasiskennisvanwet-enregelgevingenvanhuiselijkgeweld. 5.

Jekuntsignalenvansocialeproblematiekenhuiselijkgeweldherkennen. 6.

Jekuntlichamelijkeverzorgingaancliëntengeven. 7.

Jekunteencliënthelpenbijmobiliteit. 8.

4.72 Begrippen

ADL

AlgemeneDagelijkseLevensverrichtingen.

AVG

Algemeneverordeninggegevensbescherming.

Aambeien

Eenspataderbijdeanus,vaakeencomplicatiebijverstopping.

Actievetillift

Tilliftvoorcliëntendiezelfmeekunnenwerken.

Algemeneverordeninggegevensbescherming

Wetdieregelthoejemoetomgaanmetvertrouwelijkegegevens.

Asielzoekerscentra

Instellingwaarmensenwonenterwijlhunasielaanvraaginbehandelingis.

Bedcomplicaties

Aandoeningdieontstaatdoorlanginbedliggen.

Beroepscode

Indeberoepscodestaanallerleiregelsdiebijeenbepaaldberoephoren,zoalsoverhetomgaanmetcliënten.

Beroepsgeheim

Jemaggeeninformatieovercliëntendelenmetmensendiehiernietsmeetemakenhebben.

Bijzonderegegevens

Gegevensdietemakenhebbenmetmaniervanleven,zoalsgodsdienst,seksuelegeaardheid.

BristolStoolChart

Overzichtwaarmeejekuntnagaanofeencliënteenernstigevormvanverstoppingheeft.

Buitenschoolseopvang

Instellingvoorkinderendienaardebasisschoolgaan.Buitendeschooltijdenkrijgenzijhieropvangalshunouders werkenofstuderen.

Constipatie

Nietgoedkunnenpoepen.

Defecatie

Viadeanusontlastenvanontlasting.

Dekenboog

Eendekenboogzorgtervoordatdebenennietmethetbeddengoedinaanrakingkomen.

Doelgroepen

Eengroepmensenmeteenaantaldezelfdekenmerken.

Domotica

Elektronischevoorzieningenomeenhuiscomfortabelenveiligtemaken.

Droogscheren

Scherenmeteenscheerapparaat.

Feitelijkegegevens

Vaststaandegegevenszoalsnaamenadres.

Flex

Soortluiervoormensendiedezenietzelfkunnenverwisselen.

Geestelijkegezondheidszorg

Instellingdiecliëntenmeteenpsychischeaandoeningbegeleidtenondersteunt.

Ggz

Geestelijkegezondheidszorg.

HHZ

Huishoudelijkezorg.

Huiselijkgeweld

Gewelddatplaatsvindttussenmensendieeenrelatiemetelkaarhebben(gehad).

Incontinentie

Hetniet(goed)kunnenophoudenvanurineen/ofontlasting.

Incontinentiematerialen

Materialendieeencliëntmetincontinentiekangebruiken.

Incontinentieverpleegkundige

Professionaldieadviesgeeftbijincontinentie.

Inleggers

Strookincontinentiemateriaal.

Kinderopvang

Kinderenindeleeftijdvan0tot12jaarverblijvenhierterwijlhunouderswerkenofstuderen.

Maatschappelijkeopvang

Instellingwaarmensentijdelijkkunnenverblijvenalszijomwelkeredendanookgeeneigenhuishebben.

Meldcode

Organisaties(onderandereindezorgenkinderopvang)zijnverplichtomeenprotocoloptestellenvoor(vermoeden van)huiselijkgeweld.

Meldplicht

Plichtomietstemelden.

Natscheren

Scherenmetwater,kwastenzeep.

Obstipatie

Verstoppingvandedarmen.

Ondersteek

Hierinwordturineen/ofontlastingopgevangenvaneencliëntdieopbedligt.Ookwel:po.

Oorthermometer

Thermometerdieviahetoordetemperatuurmeet.

Overloopdiarree

Hardnekkigeverstoppingwaaranderezachteontlastinglangsloopt.

Pant

Broekjebijincontinentie.

Passievetillift

Tilliftvoorcliëntendienietmeekunnenwerken.

Peuterspeelzaal

Instellingvoorkinderentussen2,5en4jaar.Zijgaanhiereenpaaruurperweeknaartoevoorhunontwikkeling.

Po

Hierinwordturineen/ofontlastingopgevangenvaneencliëntdieopbedligt.Ookwel:ondersteek.

Postoel

Eenstoelmetdemogelijkheidomereenpointedoen.Wordtgebruiktnaasthetbed.

Rectaal

Viadeanus.

Signaleren

Waarnemenvangedragingenenhieropreageren.

Slip

Soortluiervoormensendiedezezelfkunnenverwisselen.

Socialeproblematiek

Problemendiedoordesamenlevingstorendwordengevonden.

Spitsvoeten

Voetendieinhetverlengdevanhetonderbeenstaan.

Sputum

Opgehoestslijmdatafkomstigisuitdediepereluchtwegen.

Thuiszorg

Ondersteuningindethuissituatie.

Tilinstructies

Instructieomtetillenopeenmanierwaarbijjejelichaamopeenjuistemanierbelast.

Trombose

Eenbloedstolselinhetlichaam,vaakinhetbeen.

VVT

Verpleeg-enverzorgingshuiszorgenthuiszorg.

VeiligThuis

Organisatiediehulpenadviesbiedtbijhuiselijkgeweld.

Verhoging

Symptoomvanhetlichaambijeen(lichteofbeginnende)ziekte.Delichaamstemperatuurligttussen37,5en38 °C.

Verhoogdtoilet

Hettoiletishogergemaakt,meestaldooreenextrabrilophettoilet.

Verpleeghuis

Cliëntenkrijgenhiermedischebehandeling,verpleging,zorgenbegeleiding.

Verstopping

Nietgoedkunnenpoepen.

Vertrouwelijkeinformatie

Informatieoverprivégegevensvandecliënt.

Zindelijk

Kinderenhoudenhunurineen/ofontlastingopengebruikenhettoilet.

Zindelijkheidstraining

Gerichtbezigzijnmetkinderenzindelijkmaken.

A

Aambei81

Actievetillift95

ADL10

Algemeneverordeninggegevensbescherming110

Asielzoekerscentra15

AVG110

B

Bedcomplicatie70

Beroepscode111

Beroepsgeheim111

Bijzonderegegevens109

BristolStoolChart82

Buitenschoolseopvang17

C

Constipatie80

D

Defecatie28

Dekenboog70

Doelgroep11

Domotica108

Droogscheren47

F

Feitelijkegegevens109

Flex86

G

Geestelijkegezondheidszorg14

Ggz14

H

HHZ13

Huiselijkgeweld15

I

Incontinentie74

Incontinentiematerialen72

Incontinentieverpleegkundige85

Inlegger86

K

Kinderopvang17

M

Maatschappelijkeopvang15

Meldcode118

Meldplicht119

N

Natscheren47

O

Obstipatie80

Ondersteek76

Oorthermometer57

Overloopdiarree81

P

Pant86

Passievetillift95

Peuterspeelzaal17

Po76

Postoel74

R

Rectaal57

S

Signaleren54

Slip86

Socialeproblematiek112

Spitsvoeten70 Sputum91

T

Thuiszorg10

Tilinstructie100 Trombose70

V VeiligThuis117

Verhoging56

Verhoogdtoilet75

Verpleeghuis10

Verstopping80

Vertrouwelijkeinformatie110 VVT12

Z

Zindelijk88

Zindelijkheidstraining89