Syllabus Meubel stofferen niveau 2 en 3
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 1
12-06-09 10:56
Syllabus Meubel stofferen niveau 2 en 3 ISBN: 978 90 6053 922 4 NUR: 174 Trefwoord: Syllabus Meubel stofferen niveau 2 en 3 Ontwikkeld in samenwerking met:
Stichting Hout & Meubel Internet: www.shm.nl Dit product draagt het SH&M Keurmerk. SH&M verleent haar keurmerk aan onderwijskundige producten die voldoen aan haar kwaliteitseisen, onderwijskundige visie en waar tevens een duidelijke relatie bestaat tussen content, kwalificatiestructuur en examens.
Voor meer informatie, actualiteiten, errata en nieuwe ontwikkelingen surf naar: www.opleidingenhtm.nl
Copyright © 2009
Uitgeverij Edu’Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel Tel: 0522-235235 Fax: 0522-235222 Internet: www.edu-actief.nl E-mail: info@edu-actief.nl
Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 2
12-06-09 10:56
Inhoud Inleiding 1 Beeld van de beroepsgroep Meubelstoffeerder 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7
Oriëntatie in het kort Meubelstoffeerbedrijven De beroepen in de branche Meubelstoffeerders, jouw beroepsgroep Het werkproces Inrichting bedrijfsruimten Ontwikkelingen bij het meubel stofferen
2 Samenwerken en overleggen 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8
2.9
Inleiding Omgang met collega’s Werkoverleg Afspraken (maken) Telefoneren en e-mailen Feedback krijgen Feedback geven – voor jezelf opkomen Communicatie 2.8.1 Redenen voor communicatie 2.8.2 Soorten boodschappen 2.8.3 Opbouw van een boodschap 2.8.4 Miscommunicatie Omgaan met anderen
3 Omgaan met klanten 3.1 3.2
3.3 3.4
Inleiding Persoonlijke presentatie 3.2.1 Uiterlijke verzorging 3.2.2 Kleding 3.2.3 Spreken 3.2.4 Houding Klantgericht handelen 3.3.1 Verwachtingen van de klant Het advies- en verkoopgesprek 3.4.1 Stap 1: de klant aanspreken 3.4.2 Stap 2: informatie uitwisselen 3.4.3 Stap 3: het gesprek afsluiten 3.4.4 Verschillen tussen verkoopgesprekken
Inhoud
Inhoud
7 9 9 9 11 13 15 16 17 19 19 19 20 21 21 22 23 24 24 25 25 25 26 29 29 29 30 30 30 31 32 33 33 34 34 38 38
3
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 3
12-06-09 10:56
3.5 3.6
Omgaan met klachten De klanten 3.6.1 Klantbehoeften 3.6.2 Klantgedrag 3.6.3 Klanttypen
4 Tekening lezen Inhoud
4.1 4.2 4.3
4.4
4.5 4.6
4.7 4.8
Inleiding Tekening lezen en het werkproces 4.2.1 Overleg binnen het productieproces De vorm van een tekening 4.3.1 Normalisatie 4.3.2 Schaal 4.3.3 Werkelijke maten Projectietekenen 4.4.1 De scheve projectiemethode 4.4.2 De Europese projectiemethode A-formaten Soorten tekeningen 4.6.1 Werktekening 4.6.2 Overzichtstekening 4.6.3 Doorsneden 4.6.4 Aantal doorsneden in een tekening 4.6.5 De gebruikte materialen 4.6.6 Lijnsoorten De onderhoek Schetsen 4.8.1 Het schetsen van een kubus
5 Kwaliteit 5.1 Inleiding 5.2 Arbeidsomstandigheden 5.2.1 Veiligheid 5.2.2 Gezondheid 5.2.3 Welzijn 5.3 De Arbowet 5.3.1 Doel, uitgangspunten en uitwerking 5.3.2 Plichten werkgever 5.3.3 Plichten en rechten werknemer 5.3.4 Personen, organen en instanties 5.4 Milieu 5.4.1 Onze leefomgeving 5.4.2 Milieuproblemen en het productieproces 5.4.3 Milieuzorgsysteem 5.4.4 Milieubewust handelen 5.5 Kwaliteitszorgsystemen 5.5.1 Inleiding 5.5.2 Het kwaliteitszorgsysteem 5.5.3 Onderhoud van het kwaliteitszorgsysteem
39 40 40 41 42 43 43 43 45 45 45 46 47 47 47 48 52 53 53 53 55 59 60 62 63 64 65 71 71 71 72 75 83 84 84 85 86 86 88 89 90 91 93 98 98 99 100
4
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 4
12-06-09 10:56
6.1 6.2 6.3
6.4
6.5
6.6
Inleiding Kleur waarnemen Kleursysteem van Goethe 6.3.1 Complementaire kleuren 6.3.2 Warme en koude kleuren Invloed van kleur 6.4.1 Warme, koude en neutrale kleuren 6.4.2 Invloed van licht Kleuren toepassen 6.5.1 Karakter van kleuren 6.5.2 Symboliek van kleuren Kleuradvies 6.6.1 De bewoners/gebruikers van de ruimte of de meubels 6.6.2 De ligging van de ruimte 6.6.3 De afmetingen van de ruimte 6.6.4 De stijl 6.6.5 De bestemming van de ruimte
7 Stijlleer 7.1 7.2 7.3
7.4
Inleiding Stijlen door de eeuwen heen Enkele belangrijke stijlen voor de meubelstoffeerder 7.3.1 Rococo 7.3.2 Neoclassicisme 7.3.2 Biedermeier 7.3.3 Romantiek 7.3.4 Jugendstil en art nouveau 7.3.5 Art deco Klantadvies
101 101 101 102 103 103 104 104 104 105 105 106 107 107 108 108 108 109
Inhoud
6 Kleurenleer
111 111 111 113 113 114 115 115 116 116 117
5
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 5
12-06-09 10:56
6
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 6
12-06-09 10:56
Inleiding
Inleiding In deze syllabus vind je een aantal onderwerpen die niet in de naslagwerken staan. In de werkboeken die bij je opleiding horen, zal regelmatig bij de vragen verwezen worden naar deze syllabus. Overal waar ‘hij’ staat, bijvoorbeeld als het over een collega of medewerker gaat, worden zowel mannen als vrouwen bedoeld.
Inleiding
Voor je ligt de syllabus die je nodig hebt tijdens je opleiding tot Meubelstoffeerder.
Veel succes bij het bestuderen van deze syllabus. Stichting Hout & Meubel
7
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 7
12-06-09 10:56
1 8
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 8
12-06-09 10:56
11 Beeld van de beroepsgroep Meubelstoffeerder
Meubelstoffeerder
Meubelstoffeerder
Als je aan de slag wilt als meubelstoffeerder, moet je onderzoeken of dit werk bij je past. Van een beginnende meubelstoffeerder worden in elk geval de volgende eigenschappen verwacht: Je vindt het leuk om verschillende materialen te leren kennen en ermee te werken. Je houdt ervan om met je handen iets moois te maken en een goed resultaat af te leveren. Het stofferen van meubels vraagt om inzicht en creativiteit. Ook als er iets tijdens het werk gebeurt waardoor je niet verder kunt, wordt van je verwacht dat je (in overleg) zelf naar oplossingen zoekt. Je werkt soms met kostbare meubels en stoffen. Het is daarom belangrijk dat je nauwkeurig, zorgvuldig en gedisciplineerd werkt. Als je in een team werkt, moet je goed kunnen samenwerken met anderen. Je moet je bewust zijn van de gevolgen van je eigen handelen voor de uitvoering van het werk van anderen. Dit geldt in het bijzonder voor de veiligheid en arbeidsomstandigheden.
1
Een meubelstoffeerder bekleedt nieuwe en gebruikte meubels, van klassiek tot modern. Het is creatief en soms uniek vakwerk. Zo worden gebruikte, oude stoelen weer als nieuw gemaakt of er worden nieuwe designmeubels gecreĂŤerd. Veel werk is nog echt handwerk en je maakt mooie meubels waar anderen jaren plezier van zullen hebben.
Beeld van de beroepsgroep
1.1 OriĂŤntatie in het kort
De meubelstoffeerder is vakkundig in het (her)stofferen van meubels. Je voert stap voor stap en precies je opdrachten volgens afspraak uit. Lichamelijk moet je fit en sterk zijn omdat je soms met zware en grote meubels moet werken. Je werkt zelfstandig en als een meubel te groot is om alleen te kunnen stofferen, doe je dat samen met anderen. Afhankelijk van de grootte van het bedrijf, werk je alleen of in een team. Je gaat een opleiding volgen om dit vak te leren. In dit hoofdstuk krijg je een overzicht van je toekomstige beroep. Je leest onder andere meer over de werkzaamheden van meubelstoffeerders en de verschillende bedrijven in deze branche.
1.2 Meubelstoffeerbedrijven Meubelstoffeerbedrijven kunnen sterk van elkaar verschillen. Er zijn kleine, zelfstandige bedrijven en er zijn meubelstoffeerders die onderdeel zijn van een meubelfabriek of grote, hightechbedrijven. In de meubelindustrie zie je dat er steeds meer sprake is van individualisering van de wensen van de consument. Dit betekent dat de consument zich meer laat leiden door zijn persoonlijke wensen. 9
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 9
12-06-09 10:56
Daardoor vinden er belangrijke ontwikkelingen plaats: De meubeldetailhandel plaatst kleinere orders en bestelt vaker. De meubelindustrie moet daardoor in kleinere series gaan produceren en meer individueel gaan afwerken. De meubelfabrikant zal zich moeten specialiseren om te kunnen voldoen aan de individuele wensen van de consument.
Meubelstoffeerder
De markt wordt opener, kleine bedrijven krijgen steeds meer een regionale functie en grote bedrijven krijgen steeds meer een internationale functie (bijvoorbeeld export van meubels naar Duitsland). Ondernemers moeten inspelen op deze verandering van functie op geografisch vlak en een bewuste positie innemen en neerzetten in de regio of het buitenland. Er is een afname van meubelbedrijven die ambachtelijk produceren wat vooral komt door de relatief grote vraag naar moderne versus klassieke meubels, waardoor het vlakstofferen (waarin vaak wordt gewerkt met kussens met hoezen) toeneemt en het hoogstofferen (ambachtelijk meubel stofferen, met gebruik van veren en losse lappen stof) minder vaak voorkomt.
1
Beeld van de beroepsgroep
Bedrijven moeten zich onder druk van de concurrentie steeds sterker laten zien. Het interieur gaat hierbij een steeds belangrijkere rol spelen, waardoor bedrijfsinterieurs steeds sneller worden vervangen.
Herstofferen van een stoel.
Er worden steeds meer meubels geherstoffeerd. Hierbij komt de nadruk te liggen op het exact pas maken van stof en het stikken van hoezen. Er is steeds meer keuze qua stoffen waardoor het voor de klant moeilijker wordt om zelf voor een stof te kiezen. Hierdoor wordt de adviesrol van de allround meubelstoffeerder naar de klant belangrijker. Meubelstoffeerbedrijven kunnen gespecialiseerd zijn in het stofferen van antieke meubels of juist in het stofferen van moderne designmeubels.
10
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 10
12-06-09 10:56
Kleine bedrijven werken vaak voor particulieren die bijvoorbeeld hun favoriete oude stoel of bank willen laten herstofferen. Kleine bedrijven werken ook aan kleinschalige projecten van bedrijven, bijvoorbeeld voor een advocatenkantoor dat de stoelen in de vergaderzaal opnieuw wil laten stofferen. Grote bedrijven ontwerpen bijvoorbeeld meubels en produceren deze in de vorm van serieproducten. De meubels komen uiteindelijk in showrooms te staan om te worden verkocht.
Meubelstoffeerder
1
Zelf volg je een opleiding tot meubelstoffeerder. In paragraaf 2.4 lees je meer over je eigen beroep. Maar bij een bedrijf werken ook mensen met andere functies. Denk bijvoorbeeld maar aan de directeur of een secretaresse. Afhankelijk van het bedrijf waar je werkt, kom je meer of minder verschillende functies tegen. Vooral in de heel kleine bedrijven worden deze functies allemaal, of ten dele, gecombineerd in één of een paar personen. Hieronder beschrijven we de meest voorkomende functies.
Beeld van de beroepsgroep
1.3 De beroepen in de branche
Voorbeeld van een structuur van een bedrijf (organogram).
De directeur (ondernemer) Meestal heeft een bedrijf één directeur, grotere bedrijven soms twee of meer. In een klein bedrijf is de directeur meestal de eigenaar, maar dat hoeft in een groot bedrijf niet altijd het geval te zijn. De directeur is verantwoordelijk voor de gehele onderneming. Hij is verantwoordelijk voor het bedrijf op de korte en de langere termijn. Het komt voor dat hij zijn verantwoordelijkheid voor de kortere termijn, dus voor de dagelijkse gang van zaken, aan afdelingshoofden heeft gedelegeerd. De directeur zelf is uiteindelijk altijd eindverantwoordelijk.
Een secretaresse Soms heeft een bedrijf een secretaresse. Een secretaresse neemt de telefoon aan, bereidt vergaderingen voor, schrijft brieven en mailings enzovoort.
11
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 11
12-06-09 10:56
Een administratief medewerker Op het bedrijf is er een financiĂŤle administratie en er kan een loonadministratie zijn. Een administrateur voert deze werkzaamheden uit. Bij kleinere bedrijven zal dit geen aparte afdeling zijn. Dan doet de directeur deze werkzaamheden zelf of hij besteedt ze uit.
De accountmanager De accountmanager zorgt ervoor dat er opdrachten binnen worden gehaald. Bij kleinere bedrijven zal dit niet in een aparte afdeling zijn ondergebracht. Dan zorgt de directeur zelf voor het binnenhalen van nieuwe opdrachten. Bij grotere bedrijven zijn dit aparte functies met namen zoals vertegenwoordiger of verkoper.
Meubelstoffeerder
De werkvoorbereider zorgt voor de inkoop en bereidt het werk voor. Daarvoor tekent, calculeert en plant hij. De tekeningen zijn bedoeld voor de collega’s op de bekledings- en montageafdeling. Zo weten zij wat ze moeten maken. Tijdens het calculeren maakt de werkvoorbereider onder andere materiaalstaten. Ook die zijn bedoeld voor de machinale en montageafdeling. Zo weten zij hoeveel materiaal zij moeten gaan selecteren. Bij kleine bedrijven wordt het werk van een werkvoorbereider door de directeur gedaan. Bij grotere bedrijven kan werk van de werkvoorbereider uitgesplitst worden in aparte functies. Daar werken dan een aparte inkoper, tekenaar en calculator.
1
Beeld van de beroepsgroep
De werkvoorbereider
Werk voorbereiden.
De afdelingschef De afdelingschef ontvangt van de werkvoorbereider de opdrachten die moeten worden uitgevoerd. Hij plant de werkzaamheden in en bepaalt wie wat gaat doen. Hij zorgt ervoor dat iedereen weet wat hij moet gaan doen. Ook zorgt de afdelingschef ervoor dat de materialen en machines beschikbaar zijn om het werk te kunnen uitvoeren. Hij is verantwoordelijk voor de werkplaats en de productie. Hij moet dus maatregelen nemen bij ongewenste situaties, zoals een niet opgeruimde werkplaats, gevaarlijke situaties of stagnatie in de productie.
De meewerkend leidinggevende In de productie-units werken vaak meerdere mensen. Daarom is er meestal een meewerkend leidinggevende. Een meewerkend leidinggevende werkt mee in de productie, maar is ook verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken op de werkvloer. Hij kan snel beslissingen nemen waardoor stagnatie van de productie wordt voorkomen. 12
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 12
12-06-09 10:56
Meestal is de meewerkend leidinggevende jouw aanspreekpunt. Hij zal je vertellen wat je moet gaan doen. En als je iets niet begrijpt, zul je dat eerst aan je meewerkend leidinggevende moeten melden, zodat hij het je kan uitleggen.
De praktijkopleider
1
Praktijkbegeleiding.
Meubelstoffeerder
Beeld van de beroepsgroep
De praktijkopleider is de persoon met wie jij als deelnemer het meest te maken hebt. Hij is jouw steun en toeverlaat en zal je begeleiden in je leerproces. Hij zal je vertellen wat je moet doen, maar hij zal ook klaarstaan als je vragen hebt of tegen een probleem aan loopt. Meestal is de praktijkopleider een collega met een jarenlange ervaring in het vak. Soms is de praktijkopleider ook meewerkend leidinggevende of afdelingschef. En bij kleine bedrijven is de directeur praktijkopleider.
1.4 Meubelstoffeerders, jouw beroepsgroep Als je in de meubelstofferingsbranche wilt gaan werken, kun je dat op verschillende niveaus doen:
Meubelstoffeerder De meubelstoffeerder is werkzaam bij bedrijven die meubels stofferen. Dit kunnen meubelfabrieken, ambachtelijke stoffeerbedrijven en industriĂŤle bedrijven zijn De grootte kan erg verschillen: van een eenmanszaak tot een bedrijf met tientallen medewerkers. De bedrijven leveren aan particulieren, maar ook aan bedrijven en overheid. De meubelstoffeerder verricht zijn werkzaamheden over het algemeen in een productieruimte. Hij stoffeert meubels met bekledingsmaterialen. Afhankelijk van het soort bedrijf demonteert en herstelt hij meubels. De meubelstoffeerder werkt met verschillende materialen, stoffeergereedschappen en machines.
Meubel stofferen kent nog echt handwerk.
13
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 13
12-06-09 10:56
De complexiteit van het werk binnen de meubelstoffering kan variëren. Bij kleine opdrachten is die naar verhouding beperkt. Opdrachten van grote omvang, afwijkende vormen, moeilijk te verwerken materialen en afwijkingen op standaarddetailleringen (al of niet in combinatie met elkaar) kunnen het ingewikkelder maken. Gezien de aard van de werkzaamheden wordt van een meubelstoffeerder verwacht dat hij zorgvuldig en nauwkeurig is. Bij al zijn werkzaamheden moet de meubelstoffeerder de (bedrijfs)voorschriften op het gebied van kwaliteit, arbo en milieu in acht nemen. Ook wordt verwacht dat hij zowel zelfstandig als samen kan werken. Ten slotte moet hij zich bewust zijn van het belang van kwaliteit en (in overleg) problemen kunnen oplossen.
Meubelstoffeerder
De allround meubelstoffeerder verricht alle voorkomende werkzaamheden, dus ook de niet-gestandaardiseerde bewerkingen. Hij stoffeert dan ook de meer uiteenlopende modellen en werkt tevens met moeilijk te verwerken bekledingsmaterialen. Hij draagt bij aan productontwikkeling door bijvoorbeeld ergonomische aanpassingen uit te voeren of nieuwe modellen/modellijnen te ontwikkelen. Als allround vakman begeleidt hij ook minder ervaren collega’s en lerenden bij de uitvoering van de werkopdrachten. Daarnaast moet hij (mede) zorg dragen voor een beheerst verloop van de productieprocessen. Hij moet vooral alert zijn op situaties die de productieprocessen (kunnen) verstoren, zoals problemen met de haalbaarheid van de planning, (kwaliteits-) afwijkingen aan materialen en storingen aan productiemiddelen. Van de allround meubelstoffeerder wordt verwacht dat hij in voorkomende gevallen de benodigde maatregelen neemt of zijn leidinggevende waarschuwt. In de kleinere bedrijven heeft hij direct contact met klanten.
1
Beeld van de beroepsgroep
Allround meubelstoffeerder
‘Ik werk graag met mijn handen. Als meubelstoffeerder ben je aan het werk met allerlei soorten meubels. De ene keer werk je aan een modern meubelstuk, de andere keer aan een waardevol familiestuk dat geherstoffeerd moet worden. Die stoel heeft voor die mensen heel veel waarde, bijna niet in geld uit te drukken. Die moet jij dan maar even uit elkaar halen en weer mooi maken.’ ‘Meubel stofferen is creatief werk. Je werkt met stoffen, moderne en ouderwetse materialen, stoffeergereedschappen en machines. Je hebt te maken met trends en mode, maar toch ook met het echte onvervalste vakmanschap.’ ‘Ik werk al jaren als meubelstoffeerder, en het blijft een uitdaging doordat ik steeds weer nieuwe materialen en technieken leer kennen en mijn kennis kan overdragen op nieuwe medewerkers. Ook het omgaan met klanten is steeds weer anders, want ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is.’ Uitspraken van ervaren meubelstoffeerders.
Meewerkend leidinggevende De meewerkend leidinggevende coördineert de werkzaamheden, geeft leiding aan het uitvoerend personeel en bewaakt alle facetten van het werkproces. Verder is hij verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van de productiemiddelen. Daarnaast is hij direct betrokken bij de eventuele ontwikkeling van nieuwe producten.
14
9951_OHTM Syllabus Meubelstofferen_CS4.indd 14
12-06-09 10:56