nr 111 (62) marzec-kwiecień 2022 r.
EDUKACJA POMORSKA
Kształtowanie przedsiębiorczości wśród młodzieży – ujęcie teoretyczne, cz. I Agnieszka Buś-Bidas
W każdym systemie społeczno-gospodarczym młodzież jest z natury uznawana za nosicieli innowacji, zmiany, kreatywności, skłonności do ryzyka itp., czyli cech, które są nieodzowne do rozwoju i podnoszenia konkurencyjności społeczeństwa.
W
Słowniku poprawnej polszczyzny wydawnictwa PWN przedsiębiorczość określa się jako chęć i zdolność do podejmowania różnych działań, zwłaszcza w dziedzinie przemysłu i handlu, pomysłowość, zaradność, obrotność, operatywność [1]. P. Wiatrak proponuje rozpatrywać przedsiębiorczość w trzech aspektach: • postawa określana w kategoriach indywidualnych cech poszczególnych jednostek, takich jak: zdolności intelektualne, wysoka motywacja osiągnięć, zdolność do abstrakcyjnego myślenia, potrzeba dominacji, umiejętność koncentracji, • sfera ludzkich działań, takich jak: aktywne uczestnictwo, doskonalenie własnych umiejętności, inicjatywa w organizowaniu warsztatu pracy i wszelka świadoma realizacja zamierzeń, wraz z podejmowaniem czynności minimalizujących pojawiające się ryzyko i ograniczających możliwość ponoszenia strat, • podejmowanie nowych przedsięwzięć i tworzenie nowych form organizacyjnych [2]. M. Smoleń, po studiach nad pojęciami przedsiębiorczość w literaturze przedmiotu, zauważa że kategoria ma nie tylko wymiar pozaekonomiczny (stanowi wrodzoną cechę osobowości), lecz także ekonomiczny (jest sposobem zachowania i umiejętnością, której można się nauczyć) [3]. A zatem zachowania przedsiębiorcze są syntezą wpływu wewnętrznych zmiennych: psychologicznych i osobowych, a także czynników zewnętrznych w konkretnym miejscu i czasie. Wielowymiarową klasyfikację
czynników rozwoju przedsiębiorczości zaproponowała T. Kraśnicka (tabela 1). Wśród wielu wzajemnie powiązanych konfiguracji czynników centralną pozycję zajmuje osoba przedsiębiorcza, która pragnie dokonać czegoś nowego, asymiluje bezustannie środowisko do swej struktur y w tym samym czasie, gdy przystosowuje tę strukturę do środowiska. W konsekwencji humanizacji podlega sam przedsiębiorca, jak i środowisko [4]. Z punktu widzenia przyjętego kierunku rozważań w niniejszym artykule, autorka skoncentruje się na wybranych czynnikach edukacyjnych. Ich rola w stymulowaniu przedsiębiorczości sprowadza się do aktywizacji społecznej, kreowania postaw i zachowań innowacyjnych oraz partycypacji. Procesy edukacyjne realizowane w szczególności na poziomie szkół średnich i wyższych służą także dostarczaniu wiedzy ekonomicznej oraz kształtowaniu umiejętności menedżerskich. Wspierane są także przez ostatni ze wskazanych wymiarów przedsiębiorczości – kontekst kulturowy. Tworzą go przede wszystkim: • system wartości i przekonań, których źródłem jest religia, • model rodziny i więzi rodzinnych, • zaufanie, które według P. Sztompki [5] pozwala nam zredukować tę niepewność i zmniejszyć poczucie ryzyka, umożliwiając podjęcie bardziej swobodnej i skutecznej aktywności, w tym również prowadzić działalność gospodarczą.
19
