Ja w lustrze
45 min
gimnazjum/liceum Cele lekcji: • Uczeń rozumie pojęcia: „autoportret”, „autobiograficzność”, i potrafi odnieść je do twórczości Tadeusza Kantora; • Uczeń dostrzega złożoną metaforykę lustra; • Uczeń świadomie wykorzystuje zjawisko odbicia światła. Metody i formy pracy: • Pogadanka; • Prace plastyczne z wykorzystaniem luster i zjawiska odbicia światła; • Praca w grupach.
Przebieg lekcji: Faza wprowadzająca: czynności organizacyjne. 5 minut
Faza realizacyjna: 1 Uczniowie siedzą w grupach, na stole przed każdą grupą leży duże lustro i kilka mniejszych lusterek. Nauczyciel zapisuje na tablicy słowo „CRICOT”. Rozdaje każdej grupie kartkę papieru i prosi o przepisanie na nią tego słowa, a następnie odbicie go w lustrze i odczytanie. Odbite w lustrze słowo można odczytać
Materiały potrzebne do lekcji: • Lustra i lusterka w różnych wymiarach; • Kolorowe folie do bindowania pocięte na kawałki (trójkąty, kwadraty, podłużne paski); • Flamastry/markery (1 sztuka dla każdego ucznia); • Latarki (1 sztuka dla każdego ucznia); • Karteczki z zapisanymi hasłami: „dzieciństwo”, „młodość”, „dorosłość”, „starość”. UWAGA: Lekcja powinna odbywać się na sali, która może zostać całkowicie zaciemniona. Uczniowie zajmują miejsca na sali w 4–6 grupach, siadając przy połączonych ze sobą ławkach.
od tyłu – „tocirc” – to cyrk. Nauczyciel wyjaśnia, że „Cricot” to nazwa teatru założonego przed II wojną światową przez grupę krakowskich artystów. Opowiada o Teatrze Cricot 2, stworzonym po wojnie z inicjatywy Tadeusza Kantora. Prezentuje uczniom dwie reprodukcje: Klasa szkolna – dzieło zamknięte (31) i W tym obrazie muszę pozostać (16) – oraz podaje ich tytuły. Pyta uczniów, jakie są ich zdaniem podobieństwa i różnice pomiędzy tematyką obrazów. Wskazuje na ważną obecność wątku autobiograficznego w twórczości Kantora. 10 minut
2 Grupy losują karteczki z zapisanymi hasłami: „dzieciństwo”, „młodość”, „dorosłość”, „starość”. Nie zdradzają haseł pozostałym grupom. Nauczyciel informuje uczniów, że przy pomocy luster, markerów i kolorowych folii mają za zadanie stworzyć obraz, który będzie odwoływał się do wylosowanego przez nich okresu życia. Uczniowie rysują markerami po powierzchni luster (ślady markera można łatwo usunąć za pomocą zmywacza do paznokci z ace-
tonem). Mogą zbliżyć twarze do luster i odrysować w nich swoje odbicie, mogą również narysować na powierzchni lustra przedmioty, które kojarzą im się z danym okresem życia, pisać na lustrze swoje skojarzenia. Wycinają kawałki kolorowych folii, które układają na powierzchni lustra, tak aby również wpisywały się w wylosowane przez nich pojęcie. 15 minut
3 Nauczyciel rozdaje uczniom latarki. Sala zostaje całkowicie zaciemniona. Nauczyciel prosi pierwszą grupę o oświetlenie powierzchni luster za pomocą latarek. Pozostali obserwują na suficie odbicie stworzonego dzieła i próbują odgadnąć, do
jakiego okresu życia się odnosi. Grupy kolejno prezentują swoje prace. Mogą również modyfikować je (np. zmieniając kąt oświetlenia) i obserwować efekty. 10 minut
4 Podsumowanie: Nauczyciel pyta uczniów o to, jakie skojarzenia wywołuje w nich lustro, jaka może być jego symbolika i w jaki sposób można odnieść ją do twórczości Kantora. 5 minut