De Grotten van Lascaux (I, II, III en IV

Prehistorische kunst beleven in onze tijd

iriS jocKer - Op 12 september van dit jaar was het precies tachtig jaar geleden dat de grottekeningen van Lascaux werden gevonden. Een klein aantal jaar, vergeleken met de ruim 18.000 jaar dat deze schilderingen en gravures in de donkere grotten van de Franse Dordogne bewaard zijn gebleven. De schilderingen hebben honderden eeuwen overleefd, maar de afgelopen halve eeuw moesten ze het ontgelden. Schimmels, ontstaan door de vochtige adem van een grote toestroom bezoekers, hebben de schilderingen aangetast. Het zeer geliefde Lascaux (I) moest sluiten. Gelukkig kwam er voor de liefhebbers een alternatief om te bekijken.

DWaarschijnlijk hadden die op een steenworp afstand van de ko- Intussen was Lascaux II een van de de vier vrienden, die pie lag. meest bezochte beschilderde grotten ter in 1940 per ongeluk Lascaux II werd een groot succes. Het wereld geworden. Deze eerste kopie liet op de grottekeningen was de eerste replica van een dergelijk echter niet het hele Lascaux grottenstelstuitten, nooit bedacht grottenstelsel in de geschiedenis en trok sel zien. Alleen de meest gedecoreerde dat het grottenstelsel een ongelofelijk net als Lascaux I ruim duizend bezoe- ruimtes waren in de kopie opgenomen. drukbezochte attractie zou worden. Na- kers per dag. Bezoekers werden blijk- Na het gebruik van nieuwe technieken dat de grotten van Lascaux in 1948 open baar niet tegengehouden door het idee bij Lascaux III werd daarom een poging werden gesteld voor publiek trokken van een ‘neppe’ grot. Dit is dan ook goed gedaan om het totale grottenstelsel na ze zo’n 1200 bezoekers per dag! De grot voor te stellen, omdat Lascaux I met ui- te bouwen met behulp van 3D-scans. had duizenden jaren het ideale klimaat terste precisie is nagemaakt, waarbij Met de scans werden door restauragehad voor het conserveren van de schil- dezelfde prehistorische materialen en tie-experts schilderingen en gravures deringen op de rotswanden, maar de technieken werden gebruikt. Zo bliezen zo precies mogelijk op de gekopieerde massale stroom mensen zorgden vanaf de onderzoekers natuurlijke pigmenten rotswanden aangebracht. De kleinste de jaren 40 voor veel vocht een koolstof- door een pijpje, gemaakt van bot, op de kleurcontrasten uit Lascaux I konden zo dioxide. Korstmossen en andere schim- nagemaakte rotswanden. Prehistori- in Lascaux IV worden nagemaakt. Daarmels begonnen nu de unieke en kostbare sche mensen zouden op deze manier de naast kon de bezoeker in de grotten het laat-paleolithische kunst aan te tasten. verf op de muur hebben aangebracht. klimaat als dat van een echte grot beDe Franse minister van cultuur besloot Zo werd dus veel nieuwe kennis over de leven. Het project ‘Lascaux IV’ was eind daarom in 1963 het grottenstelsel te slui- oude grotschilderingen ingewonnen. 2016 klaar. ten voor publiek. In 2012 wilden de onderzoekers van Lascaux IV kwam aan de voet van de

De sluiting van de originele grotten de grottekeningen deze kennis, en ande- heuvel van Lascaux te liggen, de heuvel zette een groot project in gang. De ge- re nieuwe inzichten, delen met een nog die de kostbare originele grottekeningen meente Montignac, de gemeente waarin groter publiek. Dit leidde tot het ontwerp achter gesloten deuren herbergt. Lasde grotten van Lascaux zich bevinden, van Lascaux III, een reizende tentoon- caux IV probeert daarom een ervaring wilde een alternatief bieden voor het ge- stelling bestaande uit vijf replica’s van voor de bezoekers te creëren waarin het sloten grottenstelsel. Al snel werd beslo- delen uit Lascaux I. Voor de vervaardi- lijkt alsof ze door de echte grotten lopen. ten een replica te maken. In 1970 waren ging van deze kopieën konden digitale Een theatrale ervaring met geur, kleur, alle plannen gereed om te kunnen begin- technieken worden gebruikt die in de ja- licht en geluid. De mensen gaan in kleine nen aan dit enorme project. Dat er haast ren 70 niet bestonden. Bovendien kwam groepjes naar binnen, waardoor de beachter zat had allereerst te maken met er ruimte voor contemplatie. Waarom zoeker ook de tijd krijgt om het geheel op de steeds slechter wordende conditie tekenden de prehistorische mensen ei- zich in te laten werken en goed te ervavan de oeroude originele schilderingen. genlijk wilde dieren op deze plek? Hoe ren. Hierdoor is volgens het museum ook Het maken van een accurate kopie was past deze vondst binnen ons idee van ruimte voor contemplatie en bezinning. van belang voor de komende generatie geschiedenis? En op welke manier ver- Het is ironisch dat wij met de nieuwste onderzoekers. Het was daarnaast een houden de grotschilderingen zich tot an- technieken een van de oudste kunsten mooi alternatief voor de toeristen die dere grotschilderingen in de wereld? De van onze planeet nabootsen, maar toch graag de mysterieuze grotschilderingen tentoonstelling reisde na Europa naar komen we in Lascaux IV heel dicht bij de en gravures wilden zien. Door Lascaux II, Amerika en Azië en trok veel mensen, 18.000 jaar oude afbeeldingen en de mede replica van Lascaux I, kreeg de bezoe- waaronder kunstenaars, filosofen en we- thodes van hun makers die aan het begin ker toch iets mee van de originele grot tenschappers. staan van de menselijke geschiedenis. d