Een uitgave van Grafilizz i.s.m. Vakantiehuis La Capriola en Countryhouse + camping Faranghe!
UitZICHT
LE MARCHE
op
no. 4 - augustus - 2016
Urbisaglia en de Romeinen Hoe ver kom je met het openbaar vervoer Ciauscolo - een uitgestreken specialiteit De historische paden van EsaTrail
Numero Cinque! van UitZICHT op Le Marche staat voor je! Het septembernummer waar een verdrietige gebeurtenis in augustus aan vooraf ging. Ook al is bekend dat de ondergrond van Italië grotendeels seismisch is, toch worden haar bewoners keer op keer verrast door een meer of minder hevige aardbeving. Zo ook in de nacht van woensdag 24 augustus waarbij het dorpje Amatrice het zwaarst werd getroffen en 292 mensen de dood vonden. Behalve huizen werden ook de vele kerken met hun waardevolle kunstschatten grotendeels verwoest of onherstelbaar beschadigd. Tot ver in Italië is deze aardbeving gevoeld: in Bologna, Rome en in grote delen van Umbrië en Le Marche. De toon van de eerste drie pagina's van dit nummer zijn daarom in zwart/wit, uit medeleven met de nabestaanden. Maar zoals altijd met dit soort rampen zijn er altijd weer wonderen zoals de Golden Retriever Romeo die na tien dagen toch is gered...
ELISE MIEKE
Grafilizz - Elise Bakker Grafisch Ontwerper en Italië gek. Mieke Willemsen Eigenaar Faranghe! Italië 'abitante'
BUON CORAGGIO! Wil je reageren? Stuur een e-mail naar: info@ebgrafisch.nl Cover foto - Uitzicht op de heuvels buiten Sarnano
HOE & WAT UitZICHT op Le Marche is een creatie van - Grafilizz - Elise Bakker Grafisch Ontwerp Invulling en input - Grafilizz - Elise Bakker Grafisch Ontwerp en Mieke Willemsen, Faranghe! Laatste vinger in de pap en lay-out - Grafilizz - Elise Bakker Grafisch Ontwerp FOTO’S Tenzij anders vermeld: Grafilizz - Elise Bakker Grafisch Ontwerp Blz 6 +7 - turismo.marche.com Blz 12, 14 en 15 - bron: esatrail.it Blz 17 t/m 19 - geografische kaartjes bron: mobilitami.it Copyright © - Grafilizz - Elise Bakker Grafisch Ontwerp www.ebgrafisch.nl
UitZICHT op
LE MARCHE
Reisrubriek Van Hot naar Her in Le Marche
4
Evenementen September en Oktober
5
Urbisaglia's Romeinse resten
6
Parli Italiano?
11
Beleef historische bergroutes met EsaTrail
12
Hoe ver kom je met het openbaar vervoer?
16
Ciaouscolo - een uitgestreken specialiteit
20
UitZICHT op Le Marche op Instagram
22
Van Hot naar Her Reisrubriek Le Marche
Het Ultime OMG effect! Als magazine ontkom je er niet aan dat je in meer of mindere mate een doorgeefluik bent van interessante nieuwtjes, adressen en plaatsen. De kunst is om dat boeiend en aantrekkelijk te brengen. Soms wijd je daar een groot verhaal aan en soms is het louter een attentiewaarde met het gevoel dat je iets écht unieks hebt gevonden zo van "hé moet je nou toch eens horen!" Nu is zo'n moment: Op zoek naar - ja, wat eigenlijk - stuitte ik op deze super, lekker ogende en informatieve site over zgn. 'streetfood' adresjes in heel Italië. De selectie op Le Marche, produceert maar liefst vier pagina's met elk 20 unieke eetadresjes. Een ware hit in de informatiebehoefte aan leuke (lees: niet traditionele) adresjes waar je culinair op bijzondere wijze aan je trekken komt. www.cibodistrada.it 4
Ter introductie noem ik graag Doppio Zero Lab Piaggia della Torre, 31 Macerata (MC) Tel. 0733264369 ... met als toegift alvast een alternatief broodje Hamburger met de Marchesiaanse specialiteit Ciauscolo, de zachte en bijna smeerbare salami HAMBURGER CON PANE AL PECORINO Het brood wordt gemaakt van pizzadeeg met geraspte, één jaar oude pecorino, gevuld met wilde kruiden, ciauscolo en mousse van pecorino.
Foto bron: Turismo Camerano
Bron foto: cibodistrada.it
Wist je dat
De zware aardbeving die Italië in augstus getroffen heeft, is de laatste in een lange reeks. Italië is een van de meest actieve landen in Europa op seismisch gebied, zoals ook blijkt uit de 14 vulkanen in het land, waarvan er vier nog actief zijn. En helaas ook uit de vele aardbevingen, die het gevolg zijn van het feit dat Italië op de plaats ligt waar twee grote aardplaten elkaar ontmoeten: zwaardere Afrikaanse aardplaat, waar ook de zeebodem van de Middellandse Zee toe behoort, schuift onder de Euraziatische aardplaat, waarop Italië en de Tyrreense Zee liggen.
Bron foto: arte.sky.it
De Venus van Urbino Vijf eeuwen nadat de Venus di Urbino in 1538 door Titiaan is geschilderd, kondigde de gemeente Urbino aan dat zij het meesterwerk in lening heeft genomen van de Uffizi di Firenze. Een sensationele terugkeer dat een groots welkom verdient: weer terug in de woning waarvoor het oorspronkelijk werd bedacht, zal de Venus de dialoog - van 6 september - 18 december 2016 kunnen aangaan met een aantal Renaissance meesterwerken zijn roem waardig, zoals het schilderij La Città Ideale (de ideale stad) van Piero della Francesca en de ingelegde Studiolo (studeerkamer) van Federico da Montefeltro. Meer info, openingstijden en toegangsprijzen: www.palazzoducaleurbino.it
Evenementen in Le Marche - sep/okt Vanaf 28 september Festa dell'uva De vedemmia Start op verschillende plaatsen waar de druivenoogst wordt gevierd. 28 september in Cereto d'Esi met muziek en gastronomische markt en 29 t/m 2 oktober in Cupramontana bron foto: turismo cupramontana
9 - 10 oktober Festa della Crescia in Monte San Vito Het feest van het typische platbrood. Meerdaags feest met eten en muziek. Een crescia sfogliata wordt met allerlei variaties gevuld en zou oorspronkelijk uit Urbino komen. 19 t/m 22 oktober Internazionale Film Festival - Fano. Het filmfestival in Utrecht of Cannes gemist? Dit is je herkansing. Alle info: www.fanofilmfestival.it/?lang=en 5
bron foto: fano filmfestival
14 t/m 23 oktober Het Eurochocolate festival in Perugia. Even een klein uitstapje naar UmbriĂŤ voor de chocola. In het historische centrum kun je allerlei creaties van gerechten met chocolade proeven, 9 dagen lang! http://www.eurochocolate.com bron foto: pixabay.com
29 oktober Festa del Stoccafisso in Sant'Elpidio. De koning van de Noorzee gedroogd en geĂŤerd in Le Marche bron foto: marche turismo
30 oktober Fiera Nazionale di Tartufo Bianco in Aqualagna De beroemde witte truffel uit de regio. Het programma vind je op www.acqualagnatartufi.com/EN/ bron foto: acqualagnatartufi.com
Overblijfselen van het Reomeinse amfitheater
6
De Criptoportico is een semi-ondergrondse structuur, gevormd door vier galerijen rondom de tempel in het Archeologisch Park van Urbs Salvia.
URBISAGLIA of URBS SALVIA Archeologisch park Urbs Salvia bij het plaatsje Urbisaglia, bevat verspreid over honderd hectare de overblijfselen van de oude Romeinse stad waar dit park naar is vernoemd.
Piazza del Popolo
7
8
URBS SALVIA Wanneer wij - man en ik - weer met het vliegtuig op vliegveld Forli zijn geland rijden wij via de Autostrada en de SS76 naar ons huisje. Na de afslag Macerata Sud / Sarnano /Ascoli Piceno gaat het verder via de SP78 door het dal en zodra we Abbadia di Fiastra zijn gepasseerd, weten we dat het niet ver meer is naar Urbisaglia en Parco Archeologico Urbs Salvia waar je via de 'stradale provinciale SP78' dwars doorheen rijdt. Elke keer zeggen we dan tegen elkaar: "daar moeten we de volgende keer toch echt eens naartoe". Dit artikel dient daarom meteen als vooronderzoekje om de weg te effenen voor een daadwerkelijk bezoek aan deze archeologische plek. Le Marche is, net zoals heel ItaliĂŤ, een archeologisch Walhalla. Overal zijn sporen van de Romeinen te vinden en zo ook hier. De meest in het oog springende en tevens best toegankelijke resten zijn die van de tempel en van het amfitheater, waar je 's zomers ook voorstellingen kunt bezoeken. Bijzonder is ook de ondergrondse ruimte die tijdens de Romeinen dienst deed als waterreservoir. Een groot deel van de Romeinse stad ligt nog steeds verborgen onder de grond. De originele Romeinse weg is ca. twintig kilometer lang,
dus er valt nog heel wat te ontdekken. Tot nog toe ontbreken echter de financiĂŤle middelen om hier een archeologisch onderzoek te starten. Gelukkig heeft het Museo Archeologico een interessante verzameling samengesteld van de Romeinse vondsten die tot nu toe zijn gedaan waardoor de bezoeker inzicht krijgt hoe en waarmee de Romeinen hebben geleefd. En om de sfeer van weleer een beetje te herbeleven is er in het schitterende landschap tussen Abbadia di Fiastra en Urbisaglia een wandelroute uitgezet waarlangs onderweg alle belangrijke locaties worden toegelicht. )* Meer informatie over boekingen voor een rondleiding vind je op http://www.urbisaglia.com
*( Kijk voor twee handig routekaartjes op de volgende pagina >>>
9
10
bron: urbisaglia.com
Parli italiano? De Italiaanse taalrubriek. In elk nummer van UitZICHT op Le Marche vormen de artikelen het uitgangspunt voor een verzameling Italiaanse woorden zodat je al doende je kennis over deze mooie taal kunt verrijken. Buon divertimento! aardbeving
terremoto
veel sterkte
buon coraggio
bus en trein
Pulman e treno
kaartje (ov) overstappen reistijd
biglietto cambiare durata del viaggio
schapenkaas
pecorino
ontbijten
fare collazione
studeerkamer
studiolo
slenteren
gironzolare
oogstfeest
vedemmia
platbrood
crescia
zonnebaden zwemmen
waterreservoir
cisterna
dienstregeling
abdij
abaddia
bestemming
wandelroute jager herder paddestoelen kruiden vallei vertrektijden aankomsttijden
itinerario turistico cacciatore pastorale funghi erbe vallata orari di partenza orari d'arrivo
prendere il sole nuotare orario destinazione
halte
fermata
station
stazione
abonnement vleeswaren
abbonamento salume
kaas
formaggio
slagerij
macelleria
smeerbaar streekproduct
da spalmare prodotto tipico
11
ESATRAIL 12
Een groep liefhebbers van bergen en mountainbiken heeft in de vallei van de rivier de Esino routes uitgezet over oude pelgrims- en jagerspaden die meestal de kortste verbindingen vormden om van het ene dorp naar het andere dorp te lopen.
Beleef de historische verbindingsroutes van jagers en pelgrims in de omgeving van Esanatoglia. Door: Mieke Willemsen
Een tocht per mountainbike of te voet, voert je door een landschap met vergezichten, langs wilde paarden en vredig grazende koeien, door bossen waar nog paddestoelen en wilde asperges groeien en door velden met geurende wilde bloemen en kruiden. Bereik je na een steile klim een 13 bergtop dan wordt die meestal gemarkeerd met een kruis waarmee het hoogste punt wordt aangegeven. Maar op de bergtoppen waar de Esatrails lopen, vind je steeds vaker een markering van mysterieuze beelden. Het bereiken van zo'n top is een prestatie op zich die wordt beloond met een adembenemend uitzicht rondom, zo ver het oog reikt, over valleien en dalen... Daar wordt je dan wel even stil van! Op de site van EsaTrail vind je alle routes met verschillende moeilijkheidsgraden voor zowel mountainbiker als wandelaar. De goed gedetailleerde beschrijvingen zijn beschikbaar in o.a. Engels en Duits. De routes zijn ook als GPX te downloaden. De paden zijn goed gemarkeerd en prima onderhouden dankzij de vrijwilligers van EsaTrail. www.esatrail.it
14
Aan de bron van de Esino
15
Openbaar vervoer 16
In Le Marche is het openbaar vervoer in feite streekvervoer met bussen en treinen tussen het merendeel van de stadjes en dorpen. Het is goed geregeld, redelijk frequent, betaalbaar en van goede kwaliteit. De kaartjes koop je bij de Tabaccheria, in de bus en op het station. Voor de meeste verbindingen zijn de kaartjes en abonnementen ook online te bestellen. Het openbaar vervoer in Le Marche is kortom een uitstekend middel om van A naar Z te reizen. Wil je echter een dagtrip maken, dan moet je in de gaten houden dat de verhouding reistijd en verblijf in balans blijft. Moeilijker wordt het wanneer je een vakantiehuisje hebt geboekt dat ver van een dorpje of doorgaande weg gelegen is. De bereikbaarheid wordt dan omslachtiger. Te voet of met een taxi zijn dan extra middelen die ingezet moeten worden om de dichtsbijzijnde bushalte en je vakantiehuisje te bereiken. Met de timetable erbij heb ik in een aantal ritten samengesteld die op de pagina's hierna worden beschreven.
TRAS PORTI PUBB LICCI De vertrek- en aankomsttijden van de dagtrips op de pagina's hierna, staan op de site van Mobilitami in het Engelse deel (met hier en daar nog een aantal knoppen in het Italiaans). Een uitstekende site waar je heel gemakkelijk alle verbindingen, uren, overstappunten en busmaatschappijen kunt vinden. www.mobilitami.it Wil je vanuit Le Marche een paar dagen naar Rome? Dat kan ook heel goed per bus. Bijvoorbeeld retour vanaf Macerata voor 41,- euro p.p. ongeacht het aantal dagen dat je in Rome blijft. www.romamarchelinee.it
Dagtrip 1 - Trip Sarnano - Esanatoglia, afstand ca. 60 km.
Doel: bezoek aan vrienden. Reistijd met de auto 1.06 uur (enkele reis) over binnenwegen en stukje Superstrada. Sarnano - Camerino - V 6.20 - A 7.50 (eerste bus) Camerino - Esanatoglia - V 8.00 - A 8.58 - overstapen in Camerino Esanatoglia - Camerino - V 11.00 - A 12.05 - overstappen in Camerino Camerino - Sarnano - V 13.05 - A 14.30 (laatste bus) Reistijd heen - 2.18 u Reistijd terug - 2.30 u Overstappen - 1 x in Camerino Verblijftijd in bestemming - ca. 2 uur Wat kun je doen: met je vrienden nèt tijd voor een cappuccino + dolci en de eerste hap van je 'pranzo' oftwel lunch. Dan vlug een kiss and ride weer terug naar Sarnano.
17
Dagtrip 2 - Dagje strand Sarnano - Sirolo afstand ca. 89 km
18
Doel: dagje strand Reistijd met de auto 1.25 uur over (enkele reis) over binnen- en provinciale wegen en stukje Autostrada. Sarnano - Sirolo - V 6.05 - A 8.40 (eerste bus) - 3 x overstappen Sirolo - Sarnano - V 17.15 - A 20.30 (laatste bus) 2 x overstappen Reistijd heen - 2.35 u Reistijd terug - 3.15 u Verblijftijd in bestemming - ca. 7 uur Wat kun je doen: lekker ontbijten met cappuccino + 'dolci' en een 'spremuta di arancia' oftewel een gebakje en een sinaasappelsapje. Op je gemak door de straatjes slenteren en naar het strand wandelen, een paar uurtjes zonnebaden en zwemmen, om 16.00 uur een 'aperitivo' + pizza en dan weer terug naar Sarnano.
App MyCicero Deze openbaar vervoer app is handig voor op reis, en geen gedoe met kaarten en dienstregelingen bij de haltes. Op deze app staan de nationale, geĂŻntegreerde verbindingen met lokale reismogelijkheden. Een unieke identificatiecode voor alle lokale diensten Laad de myCicero op en gebruik het krediet voor elke betaling Deel met je vrienden je reisroutes Schema's, tickets en reispassen, alles in een klik.
Dagtrip 3 - Dagje Sarnano - Ascoli Piceno afstand ca. 50 km
Doel: de échte Olive Ascolane eten Reistijd met de auto 1.15 uur over binnenwegen Sarnano - Ascoli Piceno - V 8.45 - A 10.21 (eerste bus) rechtstreeks Ascoli Piceno - Amandola - V 14.18 - A 15.05 Amandola - Sarnano - V 16.15 - A 16.30 Reistijd heen - 1.41 u Reistijd terug - 1.05 u Verblijftijd bestemming ca. krap 3 uur Wat kun je doen: cappuccino + dolci. Piazza Arringo biedt vervolgens keuze uit een bezoek aan Chiesa San Francesco of Cattedrale San Emidio of het Bisschoppelijk paleis met Museo Diocesano; hierna neem je nog een 'aperitivo' en een portie Olive Ascolana bij het bekende Caffè Meletti met het prachtige Jugendstil interieur aan dezelfde Piazza, waarna op een holletje naar de bus, terug richting Sarnano.
Vind de beste manier om met het openbaar vervoer te reizen. Typ gewoon een locatie of een adres in en met myCicero® krijg je de juiste verbinding naar uw bestemming. Vind de beste reis-oplossing, de integratie van de stedelijke lijnen, voorstedelijke en nationale. Ontdek alle informatie die je nodig hebt over de dienstregeling, lijnen en haltes en stations, met real-time informatie over de aankomst- en vertrektijden. Je hoeft niet in de rij te staan voor het kopen van een kaartje. Kaartjes en abonnementen betaal je dankzij deze app met je smartphone. Waardeer je tegoed van myCicero op via een van de vele systemen met geautoriseerde betalingsmogelijkheden.
19
20
foto: turismo.marche.it
Ciauscolo Door: Mieke Willemsen
Al 'autowandelend' door de Gola della Rossa, nabij Fabriano, een prachtig natuurgebied met ondermeer de wonderschone grotten van Frasassi, rijd ik via Serra San Quirico over de SP14 door de bergen richting Albacino. Na een tijdje passeer ik een van de supermarktjes van de Simply en ook een 'gelateria', annex barretje, met de onItaliaanse naam Henri. Dat zijn een hoop voorzieningen voor het gehuchtje San Giovanni dat - al rondkijkend - niet meer dan vijf huizen omvat. Tijd voor een 'bakkie'. De bar inlopend, tref ik niemand aan. Terwijl ik begin te twijfelen of de bar wel echt open is, komt er opeens toch via een tussendeur een meisje binnenlopen, dat achter de bar gaat staan en me vriendelijk, vragend aankijkt. Ze maakt een verrukkelijke, zacht schuimende cappuccino voor me klaar. Na afgerekend te hebben, stap ik naar buiten om het ernaast gelegen supermarktje binnen te gaan en drinkwater voor onderweg te kopen. Daar vind ik, naast de gebruikelijke stellingen met pasta's en wasmiddelen, een meterslange toonbank met vleeswaren en kazen. Kijk, dรกn heb je mijn aandacht. Maar... ook hier niemand achter de toonbank. Tot er weer een tussendeur opengaat... en, inderdaad, weer hetzelfde meisje van zonet, maar dan met een ander schort, dat ze nog haastig omknoopt, stapt achter die met 'salumi' en 'formaggi' gevulde, toonbank. De supermarkt en bar blijken allebei van de familie Perini te zijn. De supermarkt omvat een slagerij annex 'salumeria' waar de familie ook de zelfgemaakte Ciauscolo verkoopt. Ciauscolo is een zachte, smeerbare salami en een typisch streekproduct uit Le Marche. Bij Perini worden verschillende varianten van de klassieke Ciauscolo salami geproduceerd. De Ciauscolo met rode peper, Ciauscolo met truffel en in de herfst Ciauscolo met venkelzaad. Vooral die laatste, vind ik om je vingers bij af te likken zรณ lekker. Het is dus moeilijk kiezen. Maar ja, moet ik wel kiezen...? Het mooie van dit alles? Zodra je bij deze worstenmakerij je salami en vlees wilt bestellen, komt papa Perini ergens van achter uit de zaak binnen, laat je van de salami en kazen proeven en schenkt er ook nog een streekwijntje bij. Dan ben je in een keer belandt in een 'degustazione' van de lekkerste, ambachtelijk gemaakte streekproducten. Dan kan mijn dag niet meer stuk!
Foto: frasassigsm.it
21
22
(Advertentie)
23
Second home, property, real estate intermediate Buying a second home in Le Marche? Marche House Hunter real estate intermediate, is helping to find you a second house, second home or property in Le Marche, Italy. We assist you with finding a house for sale, second home or residency in Le Marche - Italy. All houses, apartments and properties shown on our site are offered by various real estate agencies. Our job is to just support you with your search of finding your second home, assist you with buying a house and take care of the follow up with the technical and refurbishing specialists. Houses for sale • Finished houses - a second house to move right in in Le Marche • Houses to restore - from light to heavy restauration projects • Town houses - when you like the buzz of a lively town in Italy • Business properties - tourist projects and agriturismo's • Houses near the sea - for lovers of the Adreatic Sea horizon • Historic properties - from ancient origins in Le Marche Look for more houses on offer www.marchehousehunter.com Just give us a call to discuss all the details: +39 340 0057057 Or send us a message by e-mail: speedyeagle1@yahoo.it
# 6 In het volgende nummer - onder voorbehoud • Oktober oogstmaand • Boemelen door zuidelijk Le Marche • Ancona is meer dan een havenplaats • Alles over de wijnen van Le Marche • Herfst en truffel - een vaste combi • Najaarsrecepten
Een hoekje bij een van de huizen in onze borgo in de buurt van Sarnano