PINTURA BARROKOA: XVII-XVIII
San Mateoren Bokazioa, Caravaggio Las Meninas, Velazquez
PINTURA BARROKOA -
Bi bezero (bi korronte) - Eliza eta monarkiaren pintura: nagusiki, gaiak, erlijiosoak: (fedearen propaganda) - Burgesia protestantearen pintura (holandarra).
-
Gaiak: errelitate gordina eta dramatimotik hurbil (eguneroko bizimodua, santumatirioak, bodegoi edo natura hilak‌ Errealismoa da nagusi.
-
Kolorearen garrantzia (koloreak du lehentasuna, ez marrazketak)
-
Sakontasuna
-
Argiaren trataera (tenebrismoa)
-
Konposizio asimetrikoak
-
Mugimendua
-
Teatralitatea
KOLOREAREN GARRANTZIA (marrazkiaren gainetik)
Rembrandt Rubens, Hiru graziak
KOLOREAREN GARRANTZIA KOLOREAREN GARRANTZIA MARRAZKIAREN GAINETIK
ARGI-ITZALAK OSO NABARMENAK.
TEKNIKA BERRIA: PINTZELADA SOLTEAK.
KOLOREAREN GARRANTZIA (marrazkiaren gainetik)
KOLOREAREN GARRANTZIA (kolorea marraren gainetik)
SAKONTASUNA SAKONTASUNA OSO MODU EZBERDINETARA LANDUKO DA: - Figuren tamainarekin (lehen planokoak handiagoak izanik) - Koloreen bitartez: - Lehen plano ilunak eta fondo argiak. - Argilunen bitartez: plano argitsuak eta ilunak tartekatuz. - Aire perspektibaren bidez (figurak atmosferan integratuak).
Carvaggio Rubens
SAKONTASUNA
SAKONTASUNA
Rembrandt Aire perspektiba, argi-ilunen kontrasteak‌
ARGIAREN GARRANTZIA Barrokoa argiaren artea da
Rembrandt
ARGIAREN GARRANTZIA: forma argiaren menpe dago
Rembrandt
TENEBRISMOA: argiaren trataera berezia Pertsonaiak eta objektuak hondo ilunean (ia beltzean) aurkezten dira eta gidatutako argi bortitzaz (teatroko fokuaren antzeko argiaz) nabarmentzen dira
Caravaggio, San Mateoren bokazioa
TENEBRISMOAN: argi-itzalak dira nagusi
Hondo iluna eta lehen planoko figurak “argi foko� batekin nabarmenduak. Argia, emozioa eta espresibitatea lortzeko erabiltzen den tresnarik nagusiena bihurtuko da.
Rembrandt
ARGIAREN GARRANTZIA: tenebrismoan argi-itzalak dira nagusi Hondo iluna eta figurak “argi foko� batekin nabarmenduak (espresibitatea eta emozioa sortuz)
Rembrandt, Gaueko erronda
MUGIMENDUA, TEATRALITATEA
Rubens, Gerraren ondorioak
MUGIMENDUA, TEATRALITATEA
REMBRANDT Sanson filisteoak itsututa Argiaren trataerari dagokionean, zer ikusten da?
TENEBRISMOA
MUGIMENDUA, TEATRALITATEA
Rembrandt
AUTORE ETA ESTILOAK 1. ITALIA (Caravaggio) 2. FLANDES (Rubens) 3. HOLANDA (Rembrandt) 4. ESPAINIA (Velazquez)
ITALIAKO PINTURA BARROKOA Ezaugarri klabeak: - Naturalismoa: idealizazioari uko egiten dion pintura. Eguneroko bizimoduarekin erlazioa duten gaiak dira nagusi. - Tenebrismoa: koadroak leku ilunean kokaturiko pinturak dira, argi foko batekin soilik argitzen direnak. - Autoreak: CARAVAGGIO (Europa mailan, eragin handiko pintorea) CARAVAGGIO - Muturreko errealista (idealizazio bide guztiak ukatuz) - Argiaren kontrasteen mireslea. - Polemika handiko autorea (Amabirjiniaren heriotza)
CARAVAGGIO: ERREALISMO HANDIKO PINTURAK
Sto Tomasen Zalantzak (gai erlijiosoei trataera guztiz errealista ematen die)
SAN MATEOREN BOKAZIOA TENEBRISMOAREN ADIBIDE BIKAINA
Caravaggio
CARAVAGGIO: POLEMIKA HANDIKO AUTOREA
Amabirjiniaren heriotza
SAN MATEOREN BOKAZIOA
SAN MATEOREN BOKAZIOA SAN LUIS ELIZAKO KAPERAN KOKATUTA, SAN MATEOREN BIZITZAREN INGURUKO BESTELAKO BI KOADROEKIN BATERA. HIRURAK, KARDINAL BATEK ENKARGATU EGIN ZIZKION CARAVAGGIORI.
S. MATEOREN ETA AINGERUA
S. MATEOREN MARTIRIOA
KRISTO, SAN MATEO SEINALATZEN ETA BEGIRATZEN
MICHELANGELOREN “KREAZIOAN” (Kapera Sixtina) inspiratua
SAN MATEO KRSITORI HARRIDURAZ BERGIRATZEN ETA BERA AUKERATUA OTE DEN GALDETZEN
KONPOSIZIOA ESPAZIO HUTSA, DEKORAZIORIK GABEKOA
FIGURAK AGERTZEN DIRENEKO ESPAZIOA
ARGIA: TENEBRISMOA ALDE ILUNA
ALDE ARGITUA
ALDE ARGITUA
ALDE ILUNA
FLANDESEKO PINTURA: RUBENS -
Flandes: estatu katoliko, monarkiko eta aristokratikoa.
-
Gaiak: profanoak eta erlijio gaiak.
-
Autorea: Rubens (ezin da ere ahaztu, Van Dyck) - Mota guztietako gaiak (mitologikoak, erlijiosoak, paisaiak‌) - Bidai anitz egin zituen eta hauek, bestelako autoreen obrak ezagutzeko bide eman zioten. Bereziki bi autore mirestu eta jarraitu zituen: Michelangelo eta Tiziano - Errege gorte eta aristokraziaren zerbitzura lan egin zuen. - Koloreen trataera bikaina egiten du: tonalitate ezberdinak konbinatzen ditu (kolore beroak hobetsiz) eta hauen bitartez, obrak argitzen ditu. - Bere lanek, dinamismo eta mugimendu handia iradokitzen dute. - Bolumena maixutasunez landu zuen (Michelangeloren biluzietan inspiratuta)
RUBENS: gai erlijiosoak
Azken Epaiketa
Gurutzetiko Jeitsiera
RUBENS: Parisen epaiketa (gai mitologikoa)
PARISEN EPAIKETA: Zeusek Parisi (Troyako printzeari), Olinpoko hiru jainkosen artean ederrena zein den epaitzeko agintzen dio; alegia, Afrodita, Atenea eta Heraren arten. Parisek, Afrodita aukeratuko du, izan ere, honek, Helena berarekin maitemintzea lortuko duela agintzen dio.
RUBENS: Parisen epaiketa (gai mitologikoa)
RUBENS: HIRU GRAZIAK (gai mitologikoa)
HIRU GRAZIAK: Zeus eta ninfa baten harremanetatik jaiotakoak, alaitasunaren eta edertasunaren sinboloak ziren. Afroditaren laguntzaileak ohi ziren.
HIRU GRAZIAK, RUBENS (Pradoko museoan)
RUBENS, ERRETRATUAK
Helena Fourment (bere emaztea)
Maria de Medici, Frantziako erregina (1600-1610, Enrique IV emaztea)
HOLANDAKO PINTURA: REMBRANDT -
Estatu kalbinista (protestantea) eta errepublikanoa eta funtsean, burgesa. Arte bezeroak beraz, ezberdinak izango dira orain arte aztertutako pintura italiarra, flandestarra eta espainiarrarekin alderatuta.
-
Gaiak: erretratutak (nagusiki), eguneroko gaiak (burgesen eguneroko bizitza bereziki) paisaiak, bodegoiak, nekazaritza paisaiak eta bizitza‌
-
Pinturaren ezaugarri nagusienak: tenebrsimoa (argitzalen kontrastea eta jokoa) eta kolorearen lanketa (aire perspektiba, kolore kalitatea..)
-
Autoreak: REMBRANDT (ezin dira ahaztu ere, Hals eta Vermeer)
REMBRANDT -
Caravaggioren tenebrismoaren jarraitzailea, baina aldi berean, tenebrismo estilo propioa garatu zuen. Argi kontrastea baino, argiaren 単abardurak interesatzen zaizkio.
-
Gai anitzak landu zituen: - Erlijiosoak, itun zaharreko gai biblikoak (Holandan nagusi ez izan arren) - Erretratista bikaina izan zen. - Zahartzaroa oso gustokoa zuen
-
Lan nagusienak: gaueko erronda, anatomia klasea
AUTOERRETRATUA
REMBRANDT: Anatomia “klasea”
REMBRANDT: Anatomia “klasea”
REMBRANDT: GAUEKO ERRONDA
ERRETRATU KOLEKTIBOA
REMBRANDT: GAUEKO ERRONDA
Kapitainia eta tenientea, lehenengo planoan eta erdian.
REMBRANDT, GAUEKO ERRONDA - Erretratu kolektiboa
- Gaia: hiriko goardia, erronda egiten dago eta sodaduak eta kaleko pertsoanak nahasten direneko unea adierazten da (eguneroko gaia) - Tenebrismoaren adibide bikania: argiak 単abardura guztiak markatzen ditu.
SANSON FILISTEOAK ITSUTUTA
Sanson pertsonai biblikoa da. Bere eginkizuna, herri judutarra filisteoengandik askatzea da. Horretarako Jainkoak indar handia ematen dio (indarraren mantentzeko baldintza: ilea sekula ez moztea). Sanson, Dalilarekin enamoratuko da, zeinak traizionatu egiten duen ilea moztean. Orduan, Sanson judutarrak Jainkoak emandako indarra galtzen du.
SANSON FILISTEOAK ITSUTURIK
ESPAINIAKO PINTURA BARROKOA - Europako eredu eta pinturaren eragina nabarmena izango da (eskulturan baino gehiago). Errealismoa eta argiaren trataera izango dira nagusi. - Carvaggioren tenebrismoa (hasieran) - Rubensen kolore bizi eta aberatsen erabilera
- Bezero nagusienak: eliza, orden erlijiosoak eta gortea. - Gaiak: erlijiosoak (bereziki), erretratua, bodegoiak (Zurbaran bereziki), jeneroko pintura (pikaro, eskale, ipotxak‌)‌ -
Ezaugarri nagusienak: -
Konposizio sinple eta libreak (maiz, diagonalaren erabilera egingo da). Naturalismoa (errealitatea den bezala eta xehetasunez). Tenebrismoa (argiaren trataeran) Aire perspektiba (Velazquez maisua )
- Autore nagusienak: Velazquez eta Zurbaran
Pintura : Espainia • Velázquez – Mota guztietako gaiak – Gorteko pintorea zen eta Italiara joan zen artelanak erosteko eta horrela maisu klasikoen lana ezagutu zuen – Erretratuak: erret familia eta noblezia, horietako batzuk zaldi gainean, baina baita gorteko jende arrunta edo eskaleak (Olivares, Juan de Pareja, Esopo, Meninak) – Pintura erlijiosoak eguneroko gaiak bezala tratatzen dira, garrantzia emanez eguneroko bizitzako tresneri (Kristo Marta eta Mariaren Etxean)
Pintura : Espainia Velázquez – Lan mitologikoak bigarren planoan agertzen dira edo jende arruntekin irudikatuak (Hilanderak, Mozkorrak) – Historiako eszenak (Bredako errendizioa) – Biluziak (Ispiluko Benusa) – Paisaiak (Villa Medicci) – Generoko eszenak: garrantzi berdina ematen zien tresnei edo jendeari (Atsoa arrautzak frijitzen, Sevillako ur –saltzailea)
Pintura : Espainia Velázquez – Ezaugarriak: • Detaile handia nahi zuenean • Airezko perspektiba • Preinpresionismoa (materia gutxi eta bukatu gabeko lanaren inpresioa) • Espazioaren kontzepzio berezia (ez du banatzen) • Oso barrokoak diren elementuen erabilera, ispiluak bezala, espazio ilusionista sortzeko • Koloreen aberastasuna
VELAZQUEZ Etapak: 1.
Hasiera, Sevillan: joera errealista eta naturalista. Gai herritarrak landuko ditu (beti, duintasun handiz)
2.
Gortean sartzea: gortean sartzea lortu zuen eta erretratuak egiten hasi zen (tenebrismotik aldenduz). Rubens-en aholkua jarrituz, Italiara bidaia egin zuen. Orduztik, giza biluziak eta gai mitologikoak interesatzen hasiko zaizkio.
3.
Gorteko pintorea: gorteetako erretratista bilakatuko da (zaldizko erretratuak zein errege familiaren erretratuak-agintea sinbolizatuz- eta gortesauen, ipotxen, bufoien‌ ). Bere lanetan paisaiak sartuko ditu ere (aire perspektiba landuz).
4.
Azken urteak: Italiara bigarren bidaia egingo du eta orduztik, bere koadroetan giro atmosferikoa indartu egingo da, aire perspektiba erabat menperatuz. Garai honetan, bere obrarik bikainenak margotuko ditu.
VELAZQUEZ. HASIERAKO ETAPA -Tenebrismoa - Naturalismo-errealismo handikoa. Objektu guztiak xehetasun handiz landuta daude. - Bizitzaren metafora da: mutikoak gaztaroa errepresentatzen du, atzeko gizonak heldutasuna eta ur saltzaileak, zahartzaroa.
SEVILLAKO UR SALTZAILEA
ATSOA ARRAULTZAK FRIGITZEN 1. ETAPA
MOZKORRAK (Bakoren garaipena)
VULCANOREN SUTEGIA
ERRETRATUAK (Felipe IV)
Infanta MÂŞ Teresa
Margarita, Astriakoa
Mariana, Astriakoa
Infanta Margarita
OLIVARES KONDE-DUKEA
OLIVARES KONDE-DUKEA ZALDI GAINEN
BALTASAR CARLOS PRINTZEA
ATMOSFERAREN IRUDIKAPENA (AIRE PERSPEKTIBA)
FELIPE IV
Margarita Erregina Isabel Borboikoa, Erregina
Don Diego de Acedo, “El Primo” Pablitos de Valladolid
BREDAKO ERRENDITZEA
(Lantzak)
BREDAKO ERRENDITZEA
VENUS ISPILUKOA
VILLA MEDICIKO PAISAIAK
MENINAK
INFANTA MARGARITA ETA BERE ZERBITZARIAK (meninak-damak)
VELAZQUEZ-EN ERRETRATUA
ERREGEEN ERRETRATUA Ispiluaren bitartez, ikusten dena ekusten ez denarekin nahastea lortzen da.
MENINAK
IRULEAK (Las hilanderas) Velazquez
INPRESIONISMOAREN AITZINDARIA?
Pintura : Espainia • Zurbarán – Erretratuen pintorea – Gai nagusiak: erlijiosoak (santuak, orden monastikoen partaideak) – Austeroa, gogorra eta mugarik gabeko irudiak – Bodegoiak – Lanak: Guadalupeko Monasterioko pinturak, Santa Casilda, Limoietako bodegoia
Pintura : Espainia • Murillo – Bere lana ez da gogorra baina bere irudiek konbentzitzen dute – Errealista baina idealismo apur batez – Umeen pintore bezala famatua da eta bere obretan normalean eskaleak eta ume pobreak irudikatzen dira – Sortzez Garbiaren eredu bat sortu zuen, haizeak mugiturik eta putti edo aingerutxo pilo batekin – Lanak: Umeak fruta jaten, Bi emakume leiho batean, Txoriaren Familia Sakratua, Sortzez Garbia
Pintura Espainian • Ribera (“El Españoleto”) • Valentziar Eskolako pintorerik famatuena. Caravaggioren estilo tenebrista bereganatu zuen erabat Italiara egindako bidaian. • Mota guztietako gaiak landu zituen beti perspektiba errealista eta, azkotan, garratza batetatik.
Pintura : Espainia • Murillo – Bere lana ez da gogorra baina bere irudiek konbentzitzen dute – Errealista baina idealismo apur batez – Umeen pintore bezala famatua da eta bere obretan normalean eskaleak eta ume pobreak irudikatzen dira – Sortzez Garbiaren eredu bat sortu zuen, haizeak mugiturik eta putti edo aingerutxo pilo batekin – Lanak: Umeak fruta jaten, Bi emakume leiho batean, Txoriaren Familia Sakratua, Sortzez Garbia