BNA Architecten jaarboek 2023/2024 by Elma Media

BNA ARCHITECTEN JAARBOEK 2023/2024

Sluishuis, Amsterdam Architect: Barcode Architect en BIG Opdrachtgever: BESIX Real Estate Development & VORM Ontwikkeling B.V. Fotograaf: Ossip van Duivenbode en Hans Wilschut

Renovatie 94 woningen Van der Pekbuurt Amsterdam Architect: Ibelings van Tilburg architecten Opdrachtgever: Stichting Ymere & Dura Vermeer Fotograaf: Petra Appelhof

Pillows Grand Boutique Hotel Maurits at the Park, Amsterdam Architect: Office Winhov Opdrachtgever: Amerborgh International Fotograaf: Stefan Müller

HAUT Amsterdam Architect: Team V Architectuur Opdrachtgever: Lingotto Fotograaf: Jannes Linders De Kunstwerf, Groningen Architect: Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke Opdrachtgever: Gemeente Groningen Fotograaf: Stijn Bollaert en Iwan Baan

BunkerToren, Eindhoven Architect: Powerhouse Company Opdrachtgever: BunkerToren B.V (RED Company & Being) Fotograaf: Sebastian van Damme

architectenjaarboek

BNA

2023/2024

Business in Wind ontwikkelt haar nieuwe hoofdkantoor in Barneveld De nieuwbouw van Business in Wind weerspiegelt geheel de intenties van het bedrijf. Hergebruik van windmolens kan en moet veel beter. Los van de ambitie om te gaan voldoen aan de hoogst haalbare BREEAM-NL 5 sterren Outstanding insteek is het project geheel circulair opgezet en energieneutraal. architect: van Middendorp te Ederveen

Adamasgroep Meander 901 6825 MH Arnhem +31 (0)26 446 12 22 info@adamasgroep.nl www.adamasgroep.nl

De toekomst creëer je zelf Adamasgroep is een toonaangevend (internationaal) opererend ingenieurs- en adviesbureau specifiek gericht op het duurzaam en verantwoord ontwikkelen van gezond, duurzaam én circulair vastgoed. De adviseurs van Adamasgroep ondersteunen u op pragmatische wijze bij de erkende certificeringsmethoden als BREEAM, LEED, WELL, DGNB, ECARF en BIOSPHERE. Naast deze certificeringsmethoden is er een nieuwe vorm van aantoonbaar duurzaam vastgoed bijgekomen, genaamd de EU Taxonomy. Door slim gebruik te maken van reeds bestaande informatie en onze brede technische en juridische expertise begeleiden wij u naar volledig aantoonbaar duurzaam vastgoed van het hoogste niveau conform de Europese wetgeving. Daarnaast geven wij u advies over subsidiemogelijkheden zodat een duurzame businesscase ontstaat. Wij ontwikkelen met u waardevaste en circulaire gebouwen, helpen u bij klimaatadaptief ontwerpen en bespreken hoe u de energietransitie verstandig kunt verwezenlijken. Gecombineerd met de subsidiemogelijkheden ontstaat zo een goed renderende en verantwoorde ontwikkeling. Bent u benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Onze specialisten helpen u graag. Neem geheel vrijblijvend contact op of kom langs.

Volg ons op social media

adamasgroepnl

@AdamasgroepBV

adamasgroep

LAAT U INSPIREREN, INFORMEREN EN ADVISEREN OVER DE OPLOSSINGEN VOOR DE GEHELE BOUWSCHIL

WWW.SOPREMA.NL

www.pluimers.nl

BIJNA HALVE EEUW UW ISOLATIESPECIALIST

Met een totaalpakket aan isolatiemaatregelen verduurzaamt Pluimers Isolatie Nederland. Pluimers houdt daarbij het volledige proces in eigen hand. Van contact en inspectie tot aan uitvoering heeft de klant met slechts één partij, oftewel één aanspreekpunt te maken.

VOORWOORD

Ontwerpkracht als integraal onderdeel, geen kers op de taart p dit moment staat ons kleine dichtbevolkte land voor een aantal urgente uitdagingen. Of het nu gaat om klimaat, energie, wonen, landbouw of water: we zullen anders met onze ruimte moeten omgaan. Om nu de juiste beslissingen te kunnen nemen over deze complexe opgaven, is het belangrijk om tijdig ver vooruit te kijken. En dat is nou net waar architecten, stedenbouwkundigen, interieur- en landschapsarchitecten goed in zijn en graag aan bijdragen. Zij zetten hun ontwerpkracht maar al te graag in voor een duurzame leefomgeving die ook nog eens toekomstbestendig is. Immers, hoe we nu bouwen en inrichten bepaalt het aanzicht van ons land voor de komende 50 tot 100 jaar.

— Om nu de juiste beslissingen te kunnen nemen over deze complexe opgaven, is het belangrijk om tijdig ver vooruit te kijken Ontwerpkracht is een integraal onderdeel van kwalitatief bouwen en geen kers op de taart. De voorbeelden in dit BNA Architecten Jaarboek zijn hier een goed voorbeeld van. Bij veel van deze projecten was de architect betrokken bij het hele

SLIDO SCHUIFBESLAG VOOR OPTIMALE FLEXIBILITEIT

SLIDO WALL - PARK

www.hafele.nl

SLIDO ROOM

SLIDO WALL - FOLD

SLIDO DOOR

VOORWOORD

proces, van begin tot eind. Samenwerking is hierbij key, als de architect te laat is aangehaakt of te vroeg was gestopt was het niet geworden wat het nu is. Het is niet voor niks dat deze projecten een prijs hebben gewonnen bij BNA Beste Gebouw van het Jaar 2023. Bij de winnaar van BNA Beste Gebouw van het Jaar, Jonas, zocht Orange Architects naar een manier om dit grote woongebouw van binnen avontuurlijk en behaaglijk te maken voor de (buurt-)bewoners. De vlotte samenwerking tussen opdrachtgever Amvest, de ontwerpende en uitvoerende partijen heeft geleid tot een spectaculair, verhalend ‘woonlandschap’ met grensverleggende oplossingen voor ruimtelijke, technische en duurzame uitdagingen. Bij de renovatie van de Van der Pekbuurt dat de Publieksprijs won, werkte Ibelings van Tilburg

architecten samen met Stichting Ymere en Dura Vermeer. Op het eerste gezicht lijkt er weinig veranderd, maar juist die bescheidenheid maakt dat de renovatie van deze 94 woningen zo bijzonder is. Volledig gerenoveerd, een nieuwe fundering, voorbereid op het warmtenet en een plattegrond die aansluit bij de huidige woonwensen. Een wijk die al 100 jaar staat, is met respect voor erfgoed weer klaargemaakt voor de toekomst. Dit zijn nog maar twee voorbeelden van de beste gebouwde projecten van 2023. Het hele jaarboek staat ermee vol. Daarbij vind je in deze uitgave informatie over het werken met een architect - wat doet-ie nou eigenlijk precies? – de laatste trends op het gebied van duurzaamheid en technologie en tenslotte natuurlijk een overzicht van alle BNA-bureaus achterin het boek. We wensen jullie heel veel inspiratie, kennis en leesplezier toe!.•

WWW.GRUNBACH.COM

Onze producten

Woonhuisliften Personenliften Invalideliften Goederenliften

Grunbach heeft voor uw situatie een passend liftconcept. Of het nu gaat om het bereikbaar maken van de verdiepingen of het verhogen van het wooncomfort, wij kunnen u hierin een passende oplossing en advies bieden.

Wij leveren innovatieve liften van de hoogst

Naast het leveren van het perfecte product staat

haalbare kwaliteit welke altijd voldoen aan de laatste

Grunbach voor persoonlijk contact, betrokkenheid en

trends op het gebied van veiligheid, comfort, design,

vooruitstrevendheid.

duurzaamheid en efficiency. GRUNBACH LIFTEN Onze liften worden veelal toegepast binnen

Smitspol 20j • 3861 RS Nijkerk

de nieuw- en bestaande bouw, zoals bijvoorbeeld in

033 888 5510

woonhuizen, appartementencomplexen, monumentale

info@grunbach.com

panden, kantoren en zorginstellingen.

W www.grunbach.com

A C C E S S I B I L I T Y

T O

H I G H E R

L E V E L

INHOUD

In dit jaarboek (1)

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR 2023 —

Dé Nederlandse architectuurprijs voor architectenbureaus die opdrachtgevers en samenleving meerwaarde biedt.

145

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU —

Wat komt er allemaal bij kijken, hoe verloopt het proces en wat zijn de tips & tricks?

163

TECHNOLOGIE BENUTTEN —

Technologische ontwikkelingen veranderen het bouwproces en de manier van ontwerpen ingrijpend.Wat zijn de kansen?

9 9

Jan van Foreest Utrecht

Foto: Jan Buteijn

Het voormalige postsorteercentrum in Utrecht transformeerde van een gebouw in grijs en rood tot een blikvanger met 218 micro-appartementen in groentinten. De contrasterende zwarte belijning, de donkere aluminium kozijnen en de antracietgrijze plint maken de gevel nog meer uitgesproken. Architectenbureau StrandNL gaf het postsorteercentrum een nieuwe look and feel. Naast uitgesproken kleuren brachten zij ook de rust terug op deze locatie in de drukke binnenstad. Die rust ervaar je op het dakterras met panoramisch uitzicht en langs de waterkant. Daar nodigen de terrassen en een brede houten trap bewoners uit tot ontspanning en wegdromen aan de waterlinie, waar het water reflecteert in het glas van de donker getinte aluminium toogramen. Gevelbouwer Wijmoco plaatste raam- en deursysteem ConceptSystem 77 (CS 77).

Together for better www.reynaers.nl

INHOUD

In dit jaarboek (2)

173

CIRCULAIR DOEN —

Biobased bouwen, waarden van groen en inspiratie over circulair ontwerpen

191

MAAK IMPACT —

Waardevol ontwerpen. Van beweren naar bewijzen.

& 211

239

245

251

OPDRACHTGEVERS BNA VOOR & MET CONTACT MET AAN HET WOORD OPDRACHTGEVERS DE BNA — — —

VIND EEN BNA-BUREAU —

Welke meerwaarde Wat als een heeft een architect opdracht niet gebracht en heb loopt zoals je waar voor je verwacht? geld gekregen?

Een handig overzicht van alle BNA-bureaus in Nederland. Vind het bureau dat past.

Al meer dan 180 jaar de vereniging voor architectuur en ondernemerschap

11 11

MAAK KENNIS MET ONZE INNOVATIES. BEKIJK ONZE RECENTE PROJECTEN Depot Museum Boijmans Van Beuningen Architect: MVDRV Rotterdam Product: SYSTEMS SPECIAL SPIDER, SYSTEMS SPECIALS

Krinkels Breda Architect: Paul de Ruiter Architects Amsterdam Product: SYSTEMS CLIP-IN SILENCE

De Entree Amsterdam Architect: Wurck Rotterdam Product: Diversen gebogen glas, kunstuitingen op glas, SYSTEMS SPECIALS

AFAS Software Leusden Architect: Just Architects Amstelveen Product: SYSTEMS SPECIALS

HET ONMOGELIJKE TOCH MOGELIJK MAKEN! Dit is slechts een kleine greep uit onze vele bijzondere projecten. Bezoek onze showroom in Veenendaal voor een kleine greep uit de onbegrensde mogelijkheden en bespreek geheel vrijblijvend wat wij voor u kunnen betekenen met een van onze adviseurs.

E info@sgg-igs.com

T +31 (0)318 24 6000

MARKTVISIE: KÖMMERLING NEDERLAND

Ontdek de toekomst van duurzaam bouwen met Kömmerling Kömmerling heeft al 125 jaar wereldwijd ervaring en wordt beschouwd als een premium kozijnen merk. De naam staat voor kwaliteit, innovatie en duurzaamheid. Kömmerling is onderdeel van de Duitse proﬁne Group en sinds 1969 actief in Nederland. De laatste duurzame introductie: K-VISION kozijnen van bio-attributed PVC.

2 2 14

MARKTVISIE: KÖMMERLING NEDERLAND VOOR ELKE BOUWSTIJL In de wereld van duurzaam bouwen is er geen plek voor stilstand. Bij Kömmerling begrijpen we dit als geen ander, en daarom blijven we al jaren streven naar innovatieve oplossingen die een positieve impact hebben op de wereld van morgen. Speciaal voor de Nederlandse markt is de K-VISION serie ontwikkeld. Strakke vormgeving, hoge isolatiewaarden en een uniek kleurgebruik. Met de K-VISION series Classic, Trend, Cube en Cube-City, is er voor iedere bouwstijl een passende hoogwaardige en duurzame kozijnoplossing.

GECERTIFICEERDE DUURZAAMHEID Het idee om kozijnprofielen van bio-attributed PVC te maken, begon al in 2019 en is nu volledig gecertificeerd. Bijlsma benadrukt: “Het gaat niet alleen om het product, maar ook om het begrijpen en controleren van het proces. Alles moet inzichtelijk en gecertificeerd zijn, van productie tot logistiek”. De milieu-impact van bio-attributed PVC is laag, dit blijkt uit de Life Cycle Analysis (LCA).

EEN NIEUW BEGINPUNT VOOR DUURZAAMHEID Voor Kömmerling is bio-attributed PVC slechts een beginpunt. “Deze zoektocht houdt nooit op, het is een gedeelde verantwoordelijkheid van de hele keten”, zegt Bijlsma. Om duurzame innovaties te leiden, moet je lef hebben. “Wij zetten een revolutie in gang”, aldus Bijlsma. “We willen de versneller zijn, een ‘enabler’ voor de industrie.” De introductie van kozijnen van bio-attributed PVC markeert een nieuwe fase in duurzaam bouwen. Het toont aan dat innovatie en milieubewustzijn de weg voorwaarts zijn. <

BEWEZEN DUURZAAM K-VISION kozijnen van Kömmerling zijn bewezen duurzaam. Kiwa heeft alle processen beoordeeld en vastgesteld dat Kömmerling met het kunststof K-VISION profielsysteem een circulaire werkwijze hanteert. Daarnaast staat K-VISION in de Nationale Milieudatabase met goede scores en toont de levenscyclusanalyse van de systemen het duurzame karakter aan. Ook op productniveau is K-VISION duurzaam. In de kozijnprofielen wordt bijvoorbeeld gerecycled materiaal toegepast en K-VISION ReFrame is een circulair kozijn dat bestaat uit 100% gerecycled materiaal. Een primeur zijn de kozijnprofilelen van bioattributed PVC. Sinds juni 2023 toegepast in meerdere projecten. FOSSIELVRIJ PVC Jelmer Bijlsma, manager duurzaamheid en innovatie bij Kömmerling Nederland; “Bij bio-attributed PVC vervangen we een deel van de traditionele grondstoffen door hernieuwbaar materiaal uit duurzame bos- en landbouw. Het resultaat is fossielvrij PVC, met dezelfde hoogwaardige kwaliteiten, maar een stuk minder milieubelastend. Bio-attributed PVC heeft al enkele toepassingen, maar wij zijn de pioniers in de kunststof kozijnenindustrie.”

Profine Nederland B.V. Regterweistraat 13, 4 181 CE WAARDENBURG https://k-visionkozijnen.nl

33 15

forster unico Our multi-talented.

Our most multi-functional system for exterior applications due to a wide range of safety solutions and opening types. Resistant and long-lasting thanks to profiles made solely from steel or stainless steel in combination with slender profile faces. For demanding design requirements, including curved shapes.

Forster Nederland N.V. | NL-4751 VM Oud Gastel forstersystems.com

Oplossingen met oog voor detail Euroliften heeft oplossingen voor rolstoeltoegankelijkheid, transporteren van lichte goederen, brancards, bedden of ﬁetsen. Samen met onze adviseurs bekijken we wat de mogelijkheden zijn, ook voor het vervangen van bestaande installaties. Dit is vaak maatwerk en daar ligt onze grootste kracht. Monumentale panden of juist hypermodern? Door het toepassen van verschillende materialen, proberen we de liften te laten opgaan in de omgeving.

Neem contact op met een van onze adviseurs voor een vrijblijvend advies.

180x132mm_D.indd 1

13-07-2023 09:38

Dejo ontwerpt en produceert custom made roosters voor speciale projecten en bedenkt totaaloplossingen voor elke branche.

medewerkers met passie voor roostertechnologie

dat is dejo Ambachtsstraat 3 Wolvega | 0561 691 691 | info@dejo.nl

www.dejo.nl 19

MARKTVISIE: YOOBI

Projectmanagement: zorg voor inzicht en overzicht! Yoobi voor Architecten is dé totaaloplossing voor projectmanagement, urenregistratie, facturatie en meer. Krijg grip op projectbudgetten en factureer (deel)projecten aan opdrachtgevers. OVERZICHT IN PROJECTPLANNING Voer projecten gestructureerd uit en heb zicht op projectadministratie. Met urenregistratieen facturatiesoftware in 1 worden projecten efficiënt en effectief gestuurd en beheerd. Met projectmanagementsoftware staat alle relevante informatie bij elkaar in 1 helder overzicht. VOLLEDIGE CONTROLE OP PROJECTEN Goed projectmanagement helpt jou als architect bij het beheren van projecten. Urenregistratie gaat snel en foutloos en met projectactiviteiten verdeel je in een handomdraai projectwerkzaamheden. Met dit inzicht blijf je binnen budget. Alles rondom projectmanagement komt samen. Dat zorgt voor overzicht en controle. PROJECTADMINISTRATIE OP ORDE Werk met deelprojecten en stel verschillende deadlines en factuurmomenten in. Binnen projectmanagement komen processen samen die op elkaar aansluiten. Je hebt altijd inzicht in je projecten. Omdat projecturen correct zijn geregistreerd factureer je deze binnen enkele klikken op het juiste moment. Met de boekhoudkoppeling maak je het geheel compleet.

samen met modules die bij jouw architectenbureau passen. Zo betaal je alleen voor wat je nodig hebt en groeit Yoobi met je mee. Ruim 800 bedrijven maken gebruik van Yoobi, 99% beveelt ons aan en onze software én service wordt beoordeeld met een 8.9.

“Ik zie precies hoeveel uur aan een project is besteed en dit is duidelijk te verantwoorden aan opdrachtgevers. Yoobi is niet complex, heeft een prettige prijsstelling en ik kan de software later uit breiden. Deze kenmerken maken Yoobi voor mij een praktische oplossing."

Onze experts staan voor je klaar en adviseren je graag over de beste oplossing. Scan de QRcode voor meer informatie en probeer het vrijblijvend zelf uit. <

Frank van Winden, Architect & Yoobi gebruiker sinds 2016

Yoobi Curieweg 7, 3208 KJ Spijkenisse www.yoobi.nl

OVER YOOBI We ontwikkelen al meer dan 20 jaar betaalbare, modulaire software om architecten te ondersteunen bij belangrijke bedrijfsprocessen. Stel je pakket

1 20

UW SPECIALIST IN VALBEVEILIGING EN VEILIG WERKEN OP HOOGTE Met meer dan 20 jaar ervaring is AllRisk de expert op het gebied van hoogwaardige valbeveiligingoplossingen. Onze betrouwbare producten bieden ongekend gebruiksgemak en snelle installatie. Wij houden rekening met uw WENSEN IN OVEREENSTEMMING MET VEILIG EN EFlCI¿NT WERKEN OP HOOGTE Maak van veilig werk op hoogte een prioriteit met AllRisk, zonder concessies te doen aan het ontwerp van uw gebouw.

Hekwerken

Ankerpunten

2AILSYSTEMEN

,EEmIJNSYSTEMEN

Meer informatie of advies over onze valbeveiliging? Bel 0183 568 555 of mail naar info@ar.nl

Doorvalbeveiliging

valbeveiliging.nl

Facadexs ontwerpt gevelonderhoudsinstallaties op maat, geheel volgens de veiligheidsregelgeving en de wensen van de klant. Onze installaties bieden niet alleen veilige toegang voor regulier onderhoud, maar kunnen ook toegepast worden voor (toekomstig) zwaar onderhoud aan de gevel. Dit alles om een schone en optimaal functionerende gevel tijdens de levensduur van het gebouw te kunnen garanderen. Voor de woontorens BOLD, Caritas en Fortitudo in Amsterdam hebben we innovatieve BMU gerealiseerd. Deze installaties bieden niet alleen toegang tot daken, gevels en geïntegreerde zonnepanelen, maar zijn na gebruik ook uit het zicht te parkeren.

7 Meer dan 25 jaar expertise 7 Klantgerichte aanpak van ontwerp tot onderhoud 7 Ideale combinatie van standaardoplossingen, maatwerk en integratie voor zowel bestaande als nieuwe hoogbouw en wolkenkrabbers.

BMU project: BOLD SKY VILLAS, AMSTERDAM

Wilt u meer weten over onze oplossingen? Bel +31 183 56 91 11 of mail uw vraag naar info@facadexs.com

FACADEXS.COM 21

! "

# "

! $ #

. !

'( )) *+ ,

% & !

- %% '

Infinite space for surface design. IGP-Effectives®

IGP Benelux BV Dokter Klinkertweg 10 NL-8025 BS Zwolle P +31 38 4600695 info.benelux@igp-powder.com

effectives.igp-powder.com

There is an answer to every surface. IGP FOR SURE

D21DKV, roestvrij staal V4A, geborsteld

Individueel aanpasbaar, echt messing gepolijst

Individueel aanpasbaar, speciaalmessing

SLIMME VEELZIJDIGHEID DoorBird – de IP-video deurstation in meer dan 50 oppervlakken en RAL-kleuren. Alle bezoekers per smartphone zien en spreken of de deur openen vanuit elke locatie. Ook individueel aanpasbaar: www.doorbird.com/conﬁgurator

DoorBird representeert de combinatie van exclusief design met innovatieve IP-technologie voor deurcommunicatiesystemen.

Low Carbon Glass 6,64 kg CO2 eq/m2 voor 4 mm ORAÉ® volgens ISO 14021:1999 Het eerste koolstofarme glas ORAÉ® in combinatie met de beste coatings COOL-LITE® XTREME PLANISTAR® SUN ECLAZ® ONE. Scan de code voor meer info!

SAINT-GOBAIN GLASS

Beste Gebouw van het Jaar 2023

Winnaar 28 Publieksprijs 36 Categoriewinnaar 42 Artikel Volkskrant genomineerden BNA Beste Gebouw van het Jaar 64 Genomineerden 72 Fotoverslag prijsuitreiking 90 Juryleden aan het woord 94 Inzendingen Particuliere Woonbeleving 102 Inzendingen Identiteit & Icoonwaarde 115 Inzendingen Stimulerende Omgevingen 124 Inzendingen Leefbaarheid & Sociale Cohesie 134 25

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

109 Inzendingen

— Die diversiteit is aantrekkelijk, maar maakte het ook knap lastig om te bepalen wat het beste gebouw is. ‘Het is appels met peren vergelijken'

12 Nominaties

4 Categoriewinnaars

1 Volkskrant Publieksprijs 1 BNA Beste Gebouw van het Jaar

m het maatschappelijke component van deze competitie te onderstrepen, zijn de inzendingen - net als in voorgaande jaren - ondergebracht in vier categorieën: Identiteit & Icoonwaarde, Particuliere Woonbeleving, Stimulerende Omgevingen en Leefbaarheid & Sociale Cohesie.

MEERWAARDE VOOR MENS EN MAATSCHAPPIJ Per categorie kon de jury maximaal drie projecten nomineren, waarvan één categoriewinnaar. Daarnaast bestond de mogelijkheid om maximaal drie projecten een eervolle vermelding toe te kennen. Uit de genomineerde inzendingen is tot slot het BNA Beste Gebouw van het Jaar gekozen.

De inzendingen zijn op drie onderdelen beoordeeld: de score binnen de categorie; architectonische criteria (stedenbouwkundige inpassing, conceptuele kracht, consistente uitwerking, materialisatie en detaillering) en de samenwerking tussen architect en opdrachtgever in relatie tot de opgave (proces, planning, omgang met budget, communicatie).

Laat je inspireren door de presentatie van de bekroonde projecten op de volgende pagina’s. Daarna volgen alle inzendingen per categorie. Meer over de inzendingen, beeldmateriaal en documentatie is te vinden op www.gebouwvanhetjaar.nl

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Het gebouw met de meeste meerwaarde voor mens en maatschappij at hebben het Huis van de gemeente Voorst, een tot vijfsterrenhotel verbouwd Amsterdams laboratoriumgebouw en de nieuwe, duurzame sociale huurflats in de Bossche Gestelse buurt met elkaar gemeen? Alledrie zijn ze – samen met negen andere projecten – genomineerd voor de titel BNA Beste Gebouw van het Jaar 2023, de prijs die de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA) uitlooft voor het gebouw ‘met de meeste meerwaarde voor mens en maatschappij’. De projecten tonen hoe divers de architectonische oogst – 109 inzendingen - dit jaar was. Die diversiteit is aantrekkelijk, maar maakte het ook knap lastig om te bepalen wat het beste gebouw is. ‘Het is appels met peren vergelijken’, verzuchtte de jury, onder voorzitterschap van Ed Nijpels, regelmatig. De strijd bleef tot het eind spannend. STRIJD OM DE RUIMTE De Beste Gebouw-verkiezing vond een kleine twee weken na de Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen plaats, die draaide om ‘de strijd om de ruimte in het dichtbevolkte land’, zoals De Volkskrant kopte. Hoe gaan we 900.000 woningen bijbouwen, steden verdichten, de stikstofcrisis oplossen, de landbouw verduurzamen, de klimaatdoelen halen, de energietransitie versnellen, en voorkomen we dat daarbij een kloof tussen stad en platteland groeit? Het zijn grote maatschappelijke opgaven die stuk voor stuk aandacht behoeven, en vooral: een integrale visie, met bijbehorende ruimtelijke keuzes en ingrepen. Het is belangrijk dat daaraan gedegen onderzoek ten grondslag ligt, maar uiteindelijk moeten we het vooral doen: slimmer renoveren, transformeren en bouwen, en op andere plaatsen juist stoppen met bouw en landbouw, zodat de natuur kan herstellen. Dat vraagt ook om betere samenwerking tussen bestuurders, bouwers, boeren en bedrijven, en om draagvlak bij bewoners.

bouwproductie juist wil versnellen om zijn doel 900.000 extra woningen bijbouwen tot 2030 – te halen. Naast de zorgen over de korte termijn – het nijpende tekort aan woningen - groeit de zorg dat we er onvoldoende in slagen om werk te maken van goede ruimtelijke ordening met een visie voor de langere termijn, waarin ook grotere plannen opgenomen zijn. Er wordt veel gesproken over aantallen woningen, en beperkt over wat voor buurten en wijken die woningen met elkaar gaan vormen. Om daarvoor aandacht te vragen, organiseerde het door de bureaus ZUS en MANN opgerichte Ministerie van Maak in samenwerking met de Internationale Architectuurbiënnale Rotterdam een expositie met 100 plannen voor elk 10.000 woningen, verspreid door het land. Daarbij viel op hoeveel ruimte er beschikbaar bleek binnen bestaand bebouwd gebied. Tien van de twaalf genomineerde projecten zijn binnen bestaande stad/ dorp gesitueerd, de helft van deze projecten betreft renovaties of transformaties van bestaande gebouwen.•

BESTAANDE STAD De bouw van nieuwe woningen dreigt stil te vallen door de stikstofcrisis, en ook de stijgende rente, energieprijzen en materiaalkosten werken tegen. En dat terwijl voormalig minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening de woning-

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Winnaar BNA Beste Gebouw van het Jaar 2023 — Jonas IJburg Amsterdam

> Architectenbureau: Orange Architects Opdrachtgever: Amvest Bouwperiode: van 4 december 2019 tot 12 december 2022 Fotograaf: Sebastian van Damme

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

— Briljant, slim en een beleving

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

eïnspireerd door het Bijbelverhaal van Jonas die wordt opgeslokt door een walvis, en daar drie dagen – aangenaam - verblijft, zocht Orange Architects naar een manier om dit grote woongebouw van binnen avontuurlijk en behaaglijk te maken. Daarin zijn de architecten dubbel en dwars geslaagd, oordeelt de jury. Met een entreehal annex buurtwoonkamer die opent naar een plein met tribunetrap, en een metershoge publieke binnenstraat, die uitmondt in een houten patio, biedt Jonas een rijkdom aan publieke ruimtes. Gevarieerd zijn ook de 273 appartementen (83 koop, 190 middenhuur), van studio’s tot oeverwoningen met aanlegsteiger tot maisonnettes met terras aan de collectieve daktuin. Het alzijdige gebouw is bekleed met gepatineerd zink, voorzien van een subtiel ‘schubbenpatroon’, verrijkt met ‘visoogjes’. De jury vindt dit gebouw ‘prachtig op veel manieren’, van de hal - vormgegeven als een geslepen houten diamant - tot de fraaie filmzaal en de daktuin met speelplekken en een regenwaterreservoir dat dubbelt als daklicht en ‘pierenbadje’. ‘Briljant’ noemt de jury de plattegrond met extra diepe woningen en een smal tussengebied, dat is vormgegeven is als een spectaculaire spelonk. Slim hoe met houten ‘baleinen’ de binnengalerijen zijn omgetoverd in een meer private overgangszone naar de woningen. Ook de lange verbindende hellingbaan naar het dak is het benoemen waard: een route die interactie en bewegen (in plaats van liftgebruik) centraal stelt. Maar de grote kwaliteit schuilt in de vele openbare ruimtes. Het is moeilijk om nu al de sociale werking van die ruimtes te zien, maar de eerste observaties zijn veelbelovend. Dit gebouw voelt als een kleine stad, die blijft verrassen; een fantastische plek om op te groeien, met ruimtes die uitnodigen om bespeeld te worden. Jonas is ‘een beleving’, aldus de jury.•

—

Prachtig op veel manieren

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

6SHFLDOLVW LQ DOOH RS PDDW JHPDDNWH SUHIDE EHWRQ SURGXFWHQ 2%, LV VSHFLDOLVW LQ SUHIDE EHWRQ 0HW HHQ VWHUNH IRFXV RS NZDOLWHLW KHHIW GH 2VVHQGUHFKWVH %HWRQLQGXVWULH HHQ SURPLQHQWH SRVLWLH YHUZRUYHQ LQ GH ERXZVHFWRU 0HW KXQ LQQRYDWLHYH EHQDGHULQJ JHDYDQFHHUGH WHFKQRORJLHQ HQ WRHZLMGLQJ DDQ H[FHOOHQWLH ELHGW GLW EHGULMI DO MDDU EHWRQRSORVVLQJHQ GLH YROGRHQ DDQ GH VWUHQJVWH QRUPHQ YDQ GXXU]DDPKHLG HQ SUHVWDWLH =H EHJULMSHQ GDW HON ERXZSURMHFW XQLHN LV HQ VSHFLILHNH HLVHQ VWHOW DDQ GH EHWRQQHQ HOHPHQWHQ 'DDURP ELHGHQ ]H HHQ EUHHG VFDOD DDQ DDQSDVEDUH RSORVVLQJHQ *HYHOSDQHOHQ YORHUHOHPHQWHQ WUDSSHQ RI DQGHUH SUHIDE EHWRQSURGXFWHQ 2%, ZHUNW QDXZ VDPHQ PHW NODQWHQ RP DDQ KXQ VSHFLILHNH EHKRHIWHQ WH YROGRHQ 0HW KXQ WHFKQLVFKH H[SHUWLVH HQ IOH[LELOLWHLW NXQQHQ ]H RS PDDW JHPDDNWH EHWRQSURGXFWHQ OHYHUHQ GLH SHUIHFW SDVVHQ ELM KHW RQWZHUS HQ GH VSHFLILFDWLHV YDQ KHW SURMHFW 0HW HHQ HLJHQ ZHUNYRRUEHUHLGLQJ PDOOHQPDNHULM HQ YOHFKWHULM LV ]LM LQ VWDDW GH GRRUORRSWLMGHQ WH YHUNRUWHQ HQ ZLM]LJLQJHQ WRW RS KHW ODDWVWH PRPHQW RS WH YDQJHQ HQ GDDUELM LQ WH VSHOHQ RS GH KHFWLHN YDQ GH ERXZ 'H 2VVHQGUHFKWVH EHWRQLQGXVWULH ]LHW GH VQHO YHUDQGHUHQGH PDUNW YRO YHUWURXZHQ WHJHPRHW GRRU ERYHQVWDDQGH WH YHUWDOHQ LQ HHQ SURGXFW PHW HHQ XLWVWHNHQGH SULMV NZDOLWHLW QLYHDX

LQIR#RELEHWRQ QO

0ROHQERVVWUDDW 6+ 2VVHQGUHFKW 1HGHUODQG

Brilliant architecture Sealed by Soprema

Jonas te IJburg, winnaar “Beste Gebouw van het Jaar”.

www.soprema.nl

EXPERTS IN WATERPROOFING AND INSULATION

MARKTVISIE: PUBBLIK & VOS

Ruimte voor sociale cohesie Opdrachtgever: Amvest Architect: Orange Architects Interieurconcept en ontwerp: Pubblik&Vos De naam van het unieke woongebouw aan de haven van IJburg in Amsterdam verwijst naar de legende van Jonas en de Walvis; het oeroude verhaal over beschutting en behaaglijkheid. In opdracht van AMVEST ontwikkelden wij voor Jonas het interieurconcept en maakten wij het interieurontwerp van alle gemeenschappelijke ruimtes. We gebruikten daarbij het ouderwetse spel ‘jonassen’ als metafoor. Waarbij je vanuit een grote deken, in 1,2,3 tellen door een groepje mensen wordt gelanceerd. Dat spel gaat over vertrouwen: het avontuur durven aangaan en je grenzen verleggen, omdat je weet dat als het misgaat, er altijd mensen klaar staan die voor een zachte landing zorgen. Dit principe vertaalden wij naar een warm, comfortabel en eigenzinnig interieur van ronde en zachte vormen in combinatie met een lijnenspel van baleinen en ribben. Voor de ‘huiskamer’, de filmkamer, de twee logeerkamers, de poolbar, de werkruimte en de ruimte voor meditatie en yoga. Illustrator Joost Stokhof tekende voor ons een fantastische timelapse van de bouw. Al deze tekeningen hangen nu verspreid door het gebouw. Op één van zijn tekeningen schreef hij een treffende zin: waar ruimte wordt geschept, worden verbindingen gelegd. 4 4 34

Tijdens de bouw werden de eerste lijnen van verbinding al gesymboliseerd doordat elke nieuwe bewoner een draadje mocht spannen in een gezamenlijk kunstwerk, dat nu een vaste plek heeft gekregen in de woonkamer. Welkom thuis, in de omarming van Jonas.

STORYTELLING BY DESIGN Op deze manier voegt Pubblik&Vos altijd en voor ieder project heel specifiek extra waarde toe. <

Pubblik & Vos Verrijn Stuartweg 3 M, 1112 AW Diemen https://www.pubblikvos.nl

JONAS…je weet niet wat je ziet Elektrotechniek Beveiligingstechniek ICT-infrastructuur. Drie disciplines die de wereld van ‘JONAS’ tot een super beleving maken. Duurzaam, betrouwbaar en vaak onzichtbaar. BREAAM Outstanding!

we zorgen dat het werkt – áltijd

Voor deze drie disciplines is Blom Elektrotechniek adviseur en installateur. En... regisseur in de samenwerking met zorgvuldig gekozen deel-specialisten.

De Camper 10, 1749 BX Warmenhuizen / Wijkermeerweg 25, 1948 NT Beverwijk | +31 (0)88 3920010 | www.blomelektrotechniek.nl

1-2_180x132mm_A.indd 1

10-08-2023 11:41

stoebich.com/nl

WERELDWIJD MARKTLEIDER in bouwkundige brand- en rookbeveiliging

SBS_BNA_Jaarboek_2023_180x132_LY.indd 1

Fibershield® model Fiberseal, de innovatie die beschermt tegen vlammen én rook. Ra/Sa (koude rook), R200/S200 (warme rook) EI2 60/EW 60 in combinatie met Sa of S200 Classificatie conform EN 13501-2/EN 1634-3/NEN 6075/ CE gecertificeerd Engineering, productie, montage en onderhoud door Stöbich

20.06.2023 09:22:18

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Publieksprijs — Renovatie 94 woningen Van der Pekbuurt Amsterdam

> Architectenbureau:Ibelings van Tilburg architecten Opdrachtgever: Stichting Ymere & Dura Vermeer Bouwperiode: van 02-06-2021 tot 15-09-2022 Fotograaf: Petra Appelhof

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

— Voorbeeldstellend project

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

e renovatie van 94 woningen in de Amsterdamse Van der Pekbuurt - in 1923 ontworpen door architect J. E. Van der Pek - is onderdeel van een grootscheepse vernieuwingsoperatie door woningcorporatie Ymere, die veel woningen bezit in het Amsterdamse tuindorp. De woningen zijn van binnen volledig vernieuwd, opnieuw gefundeerd, van binnen geïsoleerd, en met een warmteaansluiting voorbereid om op termijn van het gas af te gaan. Per woning is 120.000 euro geïnvesteerd. Om de renovatie te financieren zijn 115 huizen verkocht. Driekwart van de buurt blijft sociale huur. ‘Een bijzondere, grote opgave voor een corporatie, die knap is uitgevoerd’, aldus de jury. Dit project laat zien dat renovatie in plaats van sloop – een weg die nog te vaak als vanzelf wordt gekozen – de moeite waard is. Een sfeervolle buurt, sociale structuren maar ook de Van der Pekbuurt als beeldbepalende entree naar Amsterdam Noord blijft zo behouden. De jury vindt de aanpak van dit project voorbeeldstellend voor andere gemeentes, maar vraagt zich wel af of met de forse investering die gedaan is voldoende geld overblijft om elders woningen te bouwen. En of je deze beneden/ bovenwoningen voor eenzelfde prijs (2,5 tot 4,5 ton) kunt verkopen buiten Amsterdam. De kunst van deze renovatie schuilt vooral in wat je niet ziet; de houten kozijnen zijn teruggebracht, en op basis van historisch kleuronderzoek geschilderd in de oorspronkelijke groen- en okerkleuren. Opdrachtgever en architecten hebben de bewoners nauw betrokken, en ruimte gegeven aan een wooncoöperatie die zelf 30 huizen verhuurt en beheert. De collectieve binnentuin die zij hebben ingericht kan een ‘heel mooi plekje’ worden. Een wijk die al 100 jaar staat, is weer klaar voor de toekomst.•

—

Klaar voor de toekomst!

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Pieters Bouwtechniek is uw betrokken partner in ĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞĂĚǀŝĞƐ͘ tĞ ǌŽƌŐĞŶ ǀŽŽƌ ŚĞƚ ŽƉƟŵĂůĞ ŽŶƚǁĞƌƉ ǀĂŶ ĚĞ ĚƌĂĂŐĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞ ǀĂŶ ĞĞŶ ŶŝĞƵǁ ŽĨ ďĞƐƚĂĂŶĚ ŐĞďŽƵǁ͘ ŽĂůƐ ǀŽŽƌ ĚĞ ϵϰ ǁŽŶŝŶŐĞŶ ŝŶ ĚĞ sĂŶ ĚĞƌ WĞŬďƵƵƌƚ ŝŶ ŵƐƚĞƌĚĂŵ͘ DĞĚĞ ĚĂŶŬǌŝũ ĞĞŶ ĂĂŶŐĞƉĂƐƚĞ ĐŽŶƐƚƌƵĐƟĞ ĞŶ ĨƵŶĚĞƌŝŶŐ ǌŝũŶ ĚĞ ϭϬϬ ũĂĂƌ ŽƵĚĞ ƉĂŶĚĞŶ ŬůĂĂƌ ǀŽŽƌ ĞĞŶ ŶŝĞƵǁ ůĞǀĞŶ͘

ƉƉĞůŚŽĨ

ůĚ͗ WĞƚƌĂ

Ğƌ WĞŬď

ũĞĐƚ͗ sĂŶ Ě

WŝĞƚĞƌƐ ƉƌŽ

ĞĞ ĞƌĚĂŵ ͮ ƵƵƌƚ͕ ŵƐƚ

www.pietersbouwtechniek.nl

Timmerfabriek Wesselink BV Gespecialiseerd in renovatieprojecten Voor het leveren, monteren en demonteren van kozijnen, ramen en deuren

www.wesselinkbv.nl

401_2_liA4.indd 1

07-09-2023 15:47

WINNAAR BNA PUBLIEKSPRIJS 2023

NIEUWE WIJK IN EEN OUD JASJE: VAN DER PEKBUURT IN AMSTERDAM TOONT MEERWAARDE RENOVATIE De ingrijpende renovatie van één van de eerste tuindorpen van Amsterdam, de Van der Pekbuurt, laat volgens de BNA publieksjury zien dat renovatie in plaats van sloopnieuwbouw de moeite waard is. Ontwikkelmanager Eric Schaaphok van woningcorporatie Ymere blikt samen met projectleider Emelien Schut en ontwikkelaar Jimmy Groot van co-maker Dura Vermeer terug op een succesvol proces. “De kunst van de renovatie schuilt in wat je niet ziet.” Nieuw huis in oud jasje Na jaren van discussies over de toekomst van de wijk is in 2012 uiteindelijk overeenstemming bereikt tussen Ymere, het stadsbestuur en de huurdersverenigingen om te starten met renoveren. Ymere stelde samen met Dura Vermeer als co-makers een plan op voor de ingrijpende en hoogwaardige renovatieslag die de buurt zowel technisch als sociaal toekomstbestendig moest maken. “We hebben onderzocht hoe we binnen het karakteristieke architectuurbeeld dat sinds 2014 rijksbeschermd stadsgezicht is geworden, een totaal nieuwe indeling konden creëren naar de klantbehoeften van nu”, legt ontwikkelaar Groot van Dura Vermeer uit. Het antwoord werd gevonden in behoud van het originele gevelontwerp en een totale vernieuwingsslag aan de binnenkant. “Bij een deel van de woningen zijn alleen de buitenmuren en de dakconstructie intact gebleven. De binnenkant is volledig gestript en gemoderniseerd.” Van funderingsherstel en een nieuwe indeling van de plattegronden tot onder meer een verduurzamingslag naar energielabel A en de plaatsing van nieuwe badkamers en keukens; niks bleef onaangeraakt. En de historische details? Die zijn allemaal in ere hersteld aan de hand van historisch onderzoek. Zo zijn de kunststof kozijnen weer vervangen voor houten kozijnen in de originele kleurstelling, de dakkappelen met originele details teruggeplaatst en de gevels waar nodig hersteld. Jan Ernst van der Pek, die het originele ontwerp maakte, kan trots op ons zijn”, lacht de ontwikkelaar. Co-maker Dat overtuigende resultaat is volgens Schaaphok te danken aan de samenwerking met Dura Vermeer in de vorm van een langjarig comakerschap. “Wij gebruiken bewust de term co-maker in plaats van aannemer omdat we een project écht samen maken. We gebruiken de deskundigheid van onze co-makers om het plan vanaf het begin zo hoogstaand mogelijk, ﬁnancieel haalbaar en uitvoerbaar te krijgen. En door een langdurige samenwerking aan te gaan, leren we elkaar steeds beter kennen en vertrouwen.” Projectleider Schut van Dura Vermeer knikt instemmend mee: “Dit duurzame samenwerkingsverband stelt ons in staat samen te evolueren naar een hoger niveau. We hebben korte lijntjes, spreken elkaars taal en kennen het werkgebied beiden op ons duimpje. Dit alles leidt tot een sneller proces, soepelere besluitvorming en lagere faalkosten. Een win-winsituatie.” Trots De BNA Publieksprijs is voor het drietal het bewijs dat Ymere daar in samenwerking met co-maker Dura Vermeer in is geslaagd. “Mensen zijn weer trots op hun wijk”, vertelt Schut met een grote glimlach. “De Van der Pekbuurt is veranderd naar een aansprekende wijk met historische waarde. De buurt is inmiddels zo populair dat er bij leegkomst van een woning vele woningzoekenden reageren op de woning. Hoe gaaf is dat? Het bewijst dat de echte kunst van renovatie schuilt in wat je niet ziet”, vertelt ontwikkelaar Groot. “In het begin was het best uitdagend gezien het imago van de buurt, maar uiteindelijk kregen we heel veel inschrijvingen binnen. De hele wijk is in een upswing gekomen. Daar mogen we heel trots op zijn.”

V.l.n.r.: Emelien Schut (projectleider Dura Vermeer), Jimmy Groot (ontwikkelaar Dura Vermeer) en Eric Schaaphok (ontwikkelmanager Ymere)

Schaaphok beaamt de positieve woorden van zijn co-maker. “De renovatie heeft een wereld van verschil gemaakt voor de buurt.” De ontwikkelmanager is met name trots op het herstel van de band met de buurtbewoners. “Het heeft veel daad- en bewijskracht van ons gevraagd om weer on speaking terms te komen met de buurt en het lokale bestuur. Ik ben trots dat we onze beloftes hebben waargemaakt en de buurt in ere hebben hersteld.” Gedachten aan sloop zijn verleden tijd. “Nieuwbouw doet geen recht aan dit stedenbouwkundig ensemble. De manier waarop we renoveren is zo mooi en wordt zo door bewoners gewaardeerd, daar kan geen nieuwbouw tegenop.” Dankbaar Het drietal spreekt voor het winnen van de BNA publieksprijs hun dank uit naar Ibelings van Tilburg architecten die het ontwerp voor de renovatie maakten. “En we moeten natuurlijk ook niet Jan Ernst van der Pek vergeten”, merkt Schut op. Ook gaat er waardering uit naar de buurtbewoners: “Zij hebben immers gestreden voor het behoud van de wijk.” In het bijzonder wordt Bas van Vlaenderen genoemd, voorman van in de Van der Pekbuurt gerealiseerde bewonerscoöperatie met de naam Copekcabana. Schaaphok: “Van Vlaenderen is een drijvende kracht geweest achter het behoud en de planvorming, daar zijn wij hem dankbaar voor.” Wat de samenwerking tussen Ymere en de co-makers betreft: die is nog lang niet ten einde. “We nemen alle kennis en kunde uit dit project mee en blijven ons samen ontwikkelen. Op naar de volgende!”

Benieuwd naar het volledige artikel? Scan de QR-code en lees meer!

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Categoriewinnaar Identiteit & Icoonwaarde — BunkerToren Eindhoven

> Architectenbureau: Powerhouse Company Opdrachtgever: BunkerToren B.V. (RED Company & Being) Bouwperiode: 01-04-2019 tot 24-10-2022 Fotograaf: Sebastian van Damme

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Met respect voor erfgoed

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

p de campus van de TU Eindhoven is op het voormalige studentencentrum De Bunker van architect Hugh Maaskant (1972) de 105 meter hoge BunkerToren verrezen: een woontoren met 228 appartementen (vrije huur en koop). Het project begon toen de universiteit het gebouw in 2015 verkocht en een open ontwikkelcompetitie uitschreef. Powerhouse Company won; als enige stelden de architecten/ ontwikkelaars voor om het gebouw niet te slopen, maar te renoveren, gecombineerd met de ontwikkeling van woningbouw en de aanleg van een park. Een deel van het betonnen gebouw afgebroken om plaats te maken voor de toren, de rest is gerestaureerd, van binnen geïsoleerd en in gebruik als kantoor en horeca. De voor Maaskant kenmerkende brutalistische vormentaal is doorgezet in de woontoren die uit de bunker oprijst. Richting het zuiden waaiert de toren iets uit, voor een betere bezonning van de inpandige balkons. De borstweringen zijn bekleed met Spaans natuursteen. Dit is een gebouw met een wauw-factor; de jury is onder de indruk van de trefzekere ingreep die het vervallen gebouw weer kracht heeft gegeven. En prijst de moed om het niet te slopen. De nieuwbouw is fors, maar voelt niet te groot, de aansluiting tussen ouden nieuwbouw is bruusk, de toren zelf heeft iets zakelijks, wat past bij het werk van Maaskant. De jury ziet dat veel aandacht in de afwerking van de gevel is besteed. In vergelijking daarmee stelt de binnenkant met zijn standaard liften en gangen enigszins teleur. Op het gebied van duurzaamheid is het gebouw niet vernieuwend. De kracht schuilt in het behoud van het erfgoed, dat met eerbied is behandeld, en letterlijk de basis vormt voor de woontoren. Een prachtig - echt Eindhovens - icoon voor de stad, en de onbetwiste winnaar in deze categorie.•

—

Icoon voor de stad

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Categoriewinnaar Leefbaarheid & Sociale Cohesie — Lieven blok 6 ABC en blok 8 ABCD Amsterdam

> Architectenbureau: KENK Architecten Opdrachtgever: Lieven de KeyI Bouwperiode: 01-03-2020 tot 01-08-2022 Fotograaf: Roos Aldershoff

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Krachtig en uitgebalanceerd

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

tedelijke verdichting, betaalbare woningen bijbouwen, verbetering van na-oorlogse wijken; het zijn actuele thema’s die mooi samenkomen in het project Lieven in Amsterdam- West. Een grote sloopnieuwbouwoperatie waarmee woningcorporatie Lieven de Key 900 extra (merendeels sociale) huurwoningen (25-60m2) realiseert. Het stedenbouwkundig plan is van Arons & Gelauff Architecten, omvat twee halfopen bouwblokken rond een plein met collectieve tuin, met daaronder een parkeerkelder. Het complex omvat ook een gemeenschappelijke woonkamer en wasserette. KENK Architecten ontwierp het deelproject Lieven blok 6 ABC en blok 8 ABCD: forse, strak vormgegeven bakstenen gebouwen met repeterende ramen. Door de variatie aan ontsluitingen - portiek, corridor, galerij – en het verfijnde metselwerk ogen de gevels gevarieerd, met een menselijke maat. Het plein biedt stilte en rust, ondanks de hoge dichtheid en de nabijheid van de snelweg. ‘Een krachtig en uitgebalanceerd project, dat toont hoe je goede woningen bouwt voor mensen met een kleine portemonnee’, oordeelt de jury. Er is lof voor de samenhang in het plan die mede voortkomt uit de goede samenwerking tussen de architecten en de opdrachtgever. Interessant is dat met een intern rendement van 3,4% is gewerkt; dit is lastig te herhalen door stijgende rente en bouwkosten. De bakstenen gevels worden ‘bijna New Yorks’ genoemd, en hebben volgens de jury een tijdloze kwaliteit. Wel rijst de vraag of de tuin en de stoep niet gemakkelijk zullen verrommelen, onder andere door geparkeerde fietsen. Al met al is dit een prachtige stedelijke ingreep die een impuls geeft aan dit stadsdeel, en de hoognodige huisvesting biedt aan bestaande bewoners. Een voorbeeld ook voor andere steden.•

—

Impuls voor de stad

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Categoriewinnaar Stimulerende Omgevingen — De Kunstwerf Groningen

> Architectenbureau: Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke Opdrachtgever: Gemeente Groningen Bouwperiode: 10-10-2019 tot 10-09-2022 Fotograaf: Stijn Bollaert

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Op alle fronten goed 51

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

arenlang zaten vier Groningse theatergezelschappen verspreid over de stad in (anti) kraakpanden. Met de bouw van de Kunstwerf, zoals hun gezamenlijke nieuwe onderkomen heet, hebben ze een vast en herkenbaar adres gekregen in het centraal gelegen Ebbingekwartier, op het terrein van de voormalige gasfabriek. Het ontwerp is tot stand gekomen via een open prijsvraag. Architecten Donna van Milligen Bielke en Ard de Vries wonnen met hun voorstel om de gevraagde oefenzalen en bijbehorende voorzieningen te organiseren rond een reeks groene hoven, geflankeerd door arcades. Een plek die het publiek uitnodigt om binnen te kijken, die interactie en samenwerking tussen de gezelschappen stimuleert. Vanwege de strenge geluidseisen voor de zalen onderling en richting de omringende huizen, is het gebouw - dat gasloos en energieneutraal is - in beton uitgevoerd. Het pand is casco opgeleverd en door de gebruikers ingericht. De jury ziet dat dit gebouw het ‘op alle fronten goed doet’. Stedenbouwkundig is het knap ingepast rond de historische villa, waarbij een mooie doorloop is gemaakt met fijne hoekjes en zitnissen, waarin de achtertuindeuren van de aangrenzende woningen zijn geïntegreerd. De architectonische compositie is ijzersterk, en de details zijn verzorgd, ondank het beperkte budget. Een jurylid vindt de combinatie van zwart beton en aluminium wat zwaar, een ander is juist verrast door de tactiliteit van de gevels en de serene sfeer. De tuin zal ongetwijfeld aan levendigheid winnen als de beplanting volgroeid is. Nu al is duidelijk dat deze publieke ruimte werkt, en de Kunstwerf wordt herkend als een nieuwe hotspot.•

—

Een nieuwe architectonische hotspot

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Categoriewinnaar Particuliere Woonbeleving — HAUT Amsterdam

> Architectenbureau: Team V Architectuur Opdrachtgever: Lingotto Bouwperiode: 04-07-2016 tot 17-03-2022 Fotograaf: Jannes Linders

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Unieke hoge houten toren

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

n 2016 won een team van Lingotto, Team V en Arup de tender van gemeente Amsterdam voor een woontoren als sluitstuk van het Amstelkwartier. Op de puntvormige kavel moest een iconisch en duurzaam gebouw komen. Naast energiebesparende maaregelen en gebruik van zonnepanelen - zowel op het dak als in de gevel - is bijzondere aandacht besteed aan milieubewust materiaalgebruik. De 73 meter hoge toren is vrijwel volledig geconstrueerd met hout, wat voor deze hoogte uniek is. De vloeren en wanden van kruislaminaathout zijn gestapeld op een betonnen basement rond een betonnen kern die zorgt voor constructieve stijfheid. De gevel van driedubbel glas is als een stolp eroverheen geplaatst. De 21 verdiepingsvloeren zijn voorzien van prefab betonnen randen, en in de gevels zijn uitsnedes gemaakt en balkons die naar buiten springen. Elk appartement is op die manier duidelijk ‘afleesbaar’ in de gevel. De jury vindt HAUT op veel fronten geslaagd, en noemt het project vernieuwend door de combinatie van materiaalgebruik, woonbeleving en expressie in de stad. Als baken biedt het gebouw vanuit verschillende hoeken steeds een ander gevelbeeld, met daarachter een grote variatie aan appartementen. De toren is fors, maar oogt met zijn scherp gesneden punt en verspringende balkons elegant, en heeft een menselijke maat. Het hout geeft sfeer aan de woningen, maar is niet dogmatisch ingezet; HAUT bewijst dat houtbouw er niet per se houtachtig hoeft uit te zien – je er architectonisch alle kanten mee op kunt. Positief vindt de jury ook dat het bouwteam kennis deelt met vakgenoten. Daar tegenover staat dat de appartementen fors geprijsd zijn, en HAUT daarmee niet een uitgesproken toegankelijk gebouw is geworden. Maar wel een gebouw waar het bijzonder prettig wonen is.•

—

Bijzonder prettig wonen

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

DE BUNKERTOREN: Innovatieve hoogtepunten gecreëerd door ZND NEDICOM. Een Verleden Herleefd: De Bunkertoren is niet zomaar een toren; het is een herleving van het verleden. Gebouwd op een historische locatie, omarmt dit architectonische juweel een voormalige bunker uit de Tweede Wereldoorlog, die met zorg en respect voor het erfgoed is gerestaureerd. Dit zeldzame concept, waarbij oude en nieuwe elementen harmonieus worden gecombineerd, creëert een boeiende en betekenisvolle plek voor bewoners en bezoekers. Wij zijn verheugd om met trots onze bijdrage aan het adembenemende project van de Bunkertoren in Eindhoven te presenteren. Als ZND NEDICOM hebben wij de eer gehad om voor opdrachtgever Van Wijnen Rosmalen een cruciaal aspect van dit meesterwerk te realiseren: het voorzien van 203 loggia’s, verspreid over 32 verdiepingen, van prachtige houten gevel- en plafondbekleding. Tevens zijn alle loggia’s voorzien van zeer duurzame PIR-isolatie met Resitrix EPDM-dakbedekking en tegelwerk. Ook het hoofd dak, op maar liefst 100 meter hoogte, hebben we voorzien van isolatie en dakbedekking. Tevens hebben wij op het dak van de 2e verdieping een daktuin gerealiseerd. Een Duurzame Benadering: Duurzaamheid staat centraal in ons werk en is een fundamenteel aspect van dit project. Om te voldoen aan de strenge brandeisen, hebben we de houten delen behandeld met een innovatieve brandvertrager op basis van polymeren. Dit heeft ervoor gezorgd dat de gehele opbouw van de loggia’s voldoet aan brandklasse B, waardoor de veiligheid en gemoedsrust van de bewoners worden gewaarborgd. Platowood Populieren Houten Delen: Om een warme en elegante uitstraling te creëren, hebben we gekozen voor Platowood Populieren houten delen voor de gevel- en plafondbekleding. Met oog voor detail en precisie hebben we ruim 2.700 m² aan betonwanden en vloeren eerst geïsoleerd voordat we de houten delen hebben aangebracht. Deze innovatieve combinatie van materialen draagt niet alleen bij aan de esthetiek van de Bunkertoren, maar verbetert ook de WKHUPLVFKH SUHVWDWLHV ZDW GH HQHUJLH H΍FLQWLH YDQ KHW JHERXZ EHYRUGHUG Uitdagingen Overwonnen: Het realiseren van dit project was een logistieke uitdaging. In nauwe samenwerking met onze partners hebben we unieke “Ikea-pakketten” ontwikkeld. Deze pakketten bestaande XLW LVRODWLH DFKWHUKRXW KRXWHQ GHOHQ LVRODWLH GDNEHGHNNLQJ HQ WHJHOV ]LMQ VSHFL΋HN SHU verdieping en per loggia aangeleverd. Hierdoor werd het uitzoekwerk op de bouw tot een PLQLPXP EHSHUNW ZDDUGRRU HHQ VRHSHOH HQ H΍FLQWH LQVWDOODWLH PRJHOLMN ZDV Een Uitstekend Resultaat: 1D YROWRRLLQJ YDQ KHW SURMHFW ]LMQ ZLM DOV =1' 1(',&20 WURWV RS KHW YHUEOXΊHQGH resultaat dat we hebben bereikt. Met ons hoogwaardige vakmanschap en toewijding hebben we een wezenlijke bijdrage geleverd aan het creëren van een architectonisch meesterwerk dat de skyline van Eindhoven zal sieren. We mogen met recht een beetje “uit de hoogte doen” als het gaat om de Bunkertoren.

www.zndnedicom.nl

Eteck is trotse leverancier van warmte, warmtapwater en koude in de genomineerde woontoren de Bunkertoren in Eindhoven. Als warmteleverancier gaan wij voor 0. Nul CO₂-uitstoot, nul gebruik van fossiele brandstoffen en 100% wooncomfort. Eteck bedankt alle partners op het project van de Bunkertoren voor hun vertrouwen.

Lees hier meer over onze duurzame oplossingen

ONZE PRODUCTEN #DUURZAAM #CIRCULAIR #LANGELEVENSDUUR

SAMEN BOUWEN MAKKELIJKER MAKEN. Met circa 300 medewerkers werken we dagelijks aan betonnen vloeren, wanden en overige bouwelementen voor de mooiste bouwprojecten van Nederland.

Breedplaatvloeren

Casco´s

Ribbenvloeren

Bouwelementen

Meer lezen over ons familiebedrijf?

www.geelen-beton.nl | info@geelen-beton.nl

MARKTVISIE: ABB B.V.

Busch-free@home® Smart Room-besturing

HAUT is een baanbrekend project. Niet alleen vanwege de titel ‘hoogste hybride houten gebouw van Nederland en één van de hoogste ter wereld’, maar ook de custom made Smart Home-systemen, het energiemanagement en de bijbehorende installaties zijn uitzonderlijk. Het Busch-free@home®-huisbesturingsysteem is ontworpen om het leven in de appartementen comfortabeler, slimmer en energiezuiniger te maken.

4 4 60

Een uniek kenmerk aan het Busch-free@ home® huisautomatiseringssysteem is dat bewoners zelf de Smart Home-functionaliteiten voor hun woning selecteerden. Hiermee werden tweeënvijftig op maat gemaakte Smart Homeoplossingen gecreëerd die naadloos aansluiten op de specifieke woonwensen. ABB SMART HOME EXPERIENCE Een bezoek van projectontwikkelaar Lingotto aan het ABB Experience liet zien dat Busch-free@home®-huisautomatisering veilige en duurzame huisbesturing mogelijk maakt. “De ABB Experience is een must-visit om de laatste mogelijkheden van Busch-free@ home®, KNX-gestuurde huisautomatisering, veiligheid, comfort, energie-efficiëntie en -opwekking in de praktijk te ervaren. Optimale integratie van huisautomatisering en energieverdeling zijn cruciaal voor de duurzaamheidsambities van projectontwikkelaar”, aldus Jack Oliver, Account Manager Residential Buildings bij ABB.

STEKERBARE PLUG-ANDPLAY OPLOSSINGEN Tegenwoordig is circulariteit eerder regel dan uitzondering in de woningen utiliteitsbouw. Om die reden was stekerbaar installeren een belangrijke eis voor de bouw van het HAUTappartementencomplex. Stekerbare installaties zijn namelijk herbruikbaar, dat zorgt voor een verlenging van de levensduur. Een functionaliteit die past binnen de duurzaamheidsambities van HAUT en bijdraagt aan het BREEAM Outstanding ontwerpcertificaat. Bovendien is de installatie flexibel en eenvoudig aan te passen na plaatsing. Het is een oplossing die aansluitfouten voorkomt en snel en veilig installeren mogelijk maakt.”

ABB B.V. George Hintzenweg 81, 3068 AX ROTTERDAM abb.nl/lowvoltage

ƅŧƕĖ ĖĚƉŁİş ƐĚÞŞ ƂÞƅƐşĚƅ ŧį ƐľĚ ƩŁşşŁşİ jƕşƉƐƩĚƅįΘ #ĚĚƅşƉ ŧįįĚƅƉ ľŁİľ΋ƂĚƅįŧƅŞÞşĐĚ ÞşĖ ƅĚƉŁŘŁĚşƐ ďƕŁŘĖŁşİ ƉƯƉƐĚŞƉ ďĚĐÞƕƉĚ ƩĚ ďĚŘŁĚƨĚ Łş ĐƅĚÞƐŁşİ ƂŘĚÞƉÞşƐ ƂŘÞĐĚƉ įŧƅ ƂĚŧƂŘĚ Ɛŧ ÞƂƂƅĚĐŁÞƐĚ ŘŁįĚ ÞşĖ ÞƅƐΖ ÞŘŘ ƐľĚ ƐŁŞĚ ƂƅĚƉĚƅƨŁşİ Þş ÞƉƉĚƐΒƉ ƨÞŘƕĚ ÞşĖ ĐÞƂÞĐŁƐƯΗ

ĖĚĚƅşƉΗşŘ

Bot Bouw feliciteert opdrachtgever Woonstichting Lieven de Key en KENK architecten met de nominatie van Lieven Amsterdam voor beste gebouw 2023. Als aannemer is Bot Bouw verantwoordelijk geweest voor de realisatie van alle 1200 woningen van Lieven. De nominatie van Lieven fase 6 & 8 onderstreept de kwaliteit van de gebouwen, haar architectuur en de waarde voor de stad en eindgebruikers. En daar zijn we trots op.

WIE DROMEN REALISEERT, WORDT GEZIEN. SPECIALIST IN METALEN GEVELBEKLEDING

010 - 208 37 88

WWW.ALDOWA.NL

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Woningbouw domineert dit jaar de Beste Gebouwverkiezing, cultuurpaleizen en stations ontbreken Bron: de Volkskrant, door Kirsten Hannema 4 maart 2023

e 12 nominaties zijn een afspiegeling van grote maatschappelijke opgaven: woningbouw, verdichten, verduurzamen. Welk bouwwerk volgt Museum Singer Laren op als Beste Gebouw van het Jaar? Wordt dat de tot droomhuis verbouwde watertoren in Utrecht, het gerenoveerde gemeentehuis van Voorst of wellicht het spectaculaire Amsterdamse appartementencomplex Sluishuis? Samen met negen andere projecten zijn ze genomineerd voor de prijs die de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA) uitlooft voor het gebouw 'met de meeste meerwaarde voor mens en maatschappij'.

> BunkerToren Architectenbureau: Powerhouse Company Opdrachtgever: BunkerToren B.V (RED Company & Being)

> Sluishuis Architectenbureau: Barcode Architects en BIG Opdrachtgever: BESIX Real Estate Development & VORM Ontwikkeling B.V.

In totaal nomineerde de jury onder voorzitterschap van Ed Nijpels twaalf projecten. In de categorie Identiteit & Icoonwaarde zijn dat de Bunkertoren in Eindhoven, het Sluishuis en Pillows Grand Boutique Hotel - beide in Amsterdam. De woongebouwen Lieven en Jonas - ook in de hoofdstad - en de duurzame sociale woningbouw in Den Bosch vallen onder Leefbaarheid & Sociale cohesie. Stimulerende omgevingen zijn het Huis van de Gemeente Voorst in Twello, de Kunstwerf in Groningen en het Jakoba Mulderhuis in Amsterdam. De Utrechtse watertoren, de Amsterdamse woontoren HAUT en de renovatie van woningen in de Amsterdamse Van der Pekbuurt vallen onder de noemer Particuliere woonbeleving. Opvallend: stations en cultuurpaleizen - de iconen die doorgaans winnen - ontbreken. Acht nominaties zijn voor woongebouwen, het enige iconische gebouw is het Sluishuis dat de entree naar de woonwijk IJburg markeert. Het tweede dat opvalt is dat alle projecten zijn gesitueerd binnen de bestaande stad - het merendeel in de hoofdstad terwijl de helft renovaties of transformaties betreft. Zo bouwt het ontwerp voor appartementengebouw De Bunkertoren voort op het voormalige sociëteitsgebouw De Bunker (1969), een brutalistisch bouwwerk van architect Hugh Maaskant.

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

> Pillows Grand Boutique Hotel Maurits at the Park Architectenbureau: Office Winhov Opdrachtgever: Amerborgh International

> Lieven blok 6 ABC en blok 8 ABCD Architectenbureau: KENK architecten Opdrachtgever: Lieven de Key

Voor de transformatie van het voormalig ontleedkundig laboratorium van de gemeentelijke universiteit tot Pillows hotel ontwierp Office Winhov een uitbreiding die zich op vanzelfsprekende wijze aan de oudbouw hecht. Bij de renovatie van de woningen in de Van der Pekbuurt zie je op het eerste gezicht helemaal niets nieuws; het oorspronkelijke gevelbeeld - beschermd stadsgezicht - is teruggebracht, terwijl de woningen van binnen zijn geïsoleerd en gemoderniseerd.

het dak een overkapping van zonnepanelen. Door de integratie van innovatieve installatietechniek betalen de bewoners maandelijkse slechts 15 euro aan energie. Duurzaamheid draait niet alleen om energiebesparing, maar ook om een bewustere omgang met bouwmaterialen. Om de klimaatdoelen te halen, zullen we van beton en staal - waarvan de productie gepaard gaat met veel CO2-uitstoot - moeten overstappen op plantaardige (biobased) bouwmaterialen. Woontoren HAUT laat zien hoe we de overstap van beton naar houtbouw kunnen maken; het gebouw, geconstrueerd met kruislaminaathout (rond een kern van beton) is met 73 meter een van de hoogste houten gebouwen van Europa. Het gerenoveerde gemeentehuis in Twello heeft dan weer de grootste gevel van kalkhennep die tot nog toe in Nederland is gerealiseerd.

Tegenover deze renovaties staat een aantal sloopnieuwbouwprojecten, zoals het bakstenen woonensemble Lieven in Amsterdam-West, waarmee 900 extra startersappartementen zijn ingepast in de stad. In de Gestelse buurt in Den Bosch zijn naoorlogse portiekflats vervangen door duurzame sociale woningbouw: flats van glas, beton en staal, met op

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

> Duurzame sociale woningbouw, Den Bosch Architectenbureau: Studio M10 ism KAW Opdrachtgever: BrabantWonen

> Jonas, IJburg Architectenbureau: Orange Architects Opdrachtgever: Amvest

> Jakoba Mulderhuis Architectenbureau: Powerhouse Company, de Architekten Cie., Marc Koehler Architects Opdrachtgever: Hogeschool van Amsterdam

> De Kunstwerf Architectenbureau: Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke Opdrachtgever: Gemeente Groningen

> Huis van de gemeente Voorst Architectenbureau: De Twee Snoeken Opdrachtgever: Gemeente Voorst

> Watertoren Utrecht Architectenbureau: Zecc Architecten Opdrachtgever: Particulier

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

De genomineerde gebouwen vormen aldus een afspiegeling van de grote maatschappelijke opgaven waar we voor staan: het bouwen van (betaalbare) woningen, stedelijke verdichting, en verduurzaming. Opmerkelijk is dat vrijwel alle gebouwen een of meerdere publieke ruimten omvatten; ze nemen ruimte in, maar geven ook iets terug aan de stad. De Kunstwerf in Groningen, het nieuwe onderkomen van vier theatergezelschappen, bestaat uit oefenzalen met bijbehorende voorzieningen, geschikt rond een serie groene hoven. Het Jakoba Mulderhuis, gelegen op de stadscampus van de Hogeschool van Amsterdam, is opgetrokken rond een metershoog publiek atrium. Dwars door woongebouw Jonas loopt een openbare passage en de entreehal dubbelt als buurthuiskamer. Het Sluishuis heeft een binnenplein met zwemplek aan het water, en je kunt via trappen het dak op klimmen voor het uitzicht. DE TWAALF GENOMINEERDE PROJECTEN

> Renovatie 94 woningen Van der Pekbuurt Amsterdam Architectenbureau: Ibelings van Tilburg architecten Opdrachtgever: Stichting Ymere & Dura Vermeer

Identiteit en icoonwaarde > BunkerToren > Sluishuis > Pillows Grand Boutique Hotel Maurits at the Park Leefbaarheid en Sociale Cohesie > Lieven blok 6 ABC en blok 8 ABCD > Duurzame sociale woningbouw, Den Bosch > Jonas, IJburg

Stimulerende Omgevingen > Jakoba Mulderhuis > De Kunstwerf > Huis van de gemeente Voorst

Particuliere Woonbeleving > Watertoren Utrecht > Renovatie 94 woningen Vd Pekbuurt Amsterdam > HAUT Amsterdam •

> HAUT Amsterdam Architectenbureau: Team V Architectuur Opdrachtgever: Lingotto

MARKTVISIE: LEEGWATER HOUTBEREIDING B.V.

Leegwater geeft uw gebouw kleur en bescherming DE GEVEL , HET GEZICHT VAN HET GEBOUW Het Sluishuis in Amsterdam is een opvallende architectonische blikvanger die een brug slaat tussen IJburg en het centrum van de stad. Dit ontwerp is het resultaat van de samenwerking tussen de architecten van Bjarke Ingels Group (BIG) en Barcode Architect. Het gebouw combineert een high-tech aluminium gevel aan de ene kant met een getrapte houten gevelbekleding aan de andere kant. Deze combinatie van materialen zorgt voor een eigentijds en warm gevelbeeld. HOUTEN GEVELBEKLEDING MET HOOGWAARDIGE BESCHERMING EN AFWERKING De houten gevelbekleding is gemaakt van Europees gecertificeerd Douglas naaldhout. Het hout is onder druk geïmpregneerd met het metaalvrije verduurzamingsmiddel Woodlife HL50. Daarnaast is het hout brandvertragend behandeld met Flame Delay FX Pro, dat voldoet aan de Europese Brandklasse B. Tot slot is de afwerking uitgevoerd met hoogwaardige Canadese kleurbeits, genaamd Sansin SDF. EÉN MATERIAAL, ONEINDIG VEEL TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN Vanwege de groeiende focus op duurzaamheid neemt de vraag naar het gebruik van hout, met name in de woningbouw, gestaag toe. Hout is namelijk een hernieuwbare grondstof en bossen spelen een cruciale rol bij het opnemen van CO2. Daarnaast zorgt hout voor een warme uitstraling die een positief gevoel oproept en stelt het ons in staat om op flexibele wijze te bouwen. 4 4 68

TOEPASSING VAN HOUTEN GEVELBEKLEDING Hout biedt oneindig veel mogelijkheden. Daarbij is niet alleen de kwaliteit van de houten buitenschil belangrijk, maar ook de achter constructie met voldoende ventilatiemogelijkheden. LEEGWATER HOUTBEREIDING HELPT U VERDER MET UW PLAN EN ONTWERP Als architect, ontwikkelaar, aannemer of anders helpen wij

u graag op weg. Door vroegtijdig advies te geven voorkomt u latere verrassingen. Vanuit ons kleurenlaboratorium verzorgen wij de bemonstering in de juiste houtsoort en kleur. Wij bouwen met onze jarenlange ervaring graag mee aan uw project!

Leegwater Houtbereiding B.V. Verlaat 9, 1704 JN Heerhugowaard http://www.leegwater.nl/

Bouwen in een watervat R&R Bouw realiseerde het transformatie-

Benaderbaar

ontwerp van Zecc Architecten voor

R&R Bouw was in de beleving van de architect

de 100 jaar oude watertoren aan de

RRN VWHHGV ]HHU EHQDGHUEDDU b%LMYRRUEHHOG ZDDU

Amsterdamsestraatweg in Utrecht,

het ging om details zoals de aansluiting van

genomineerd voor BNA Beste Gebouw

een trap op de vloer. “Onze interieurarchitect

van het Jaar 2023. Architect Marnix van

was vaak op de bouwplaats voor de kwaliteits-

der Meer blikt terug op de samenwerking

bewaking. Ze trof bij de mensen van R&R Bouw

met R&R Bouw in dit bijzondere project.

altijd een open mind. Ze kijken hoe ze kunnen maken wat jou als architect voor ogen staat.

Hoe realiseer je een complexe transformatie van een oude watertoren, een Rijksmonument,

'LH ‫ٵ‬H[LELOLWHLW LV ELM]RQGHU ]HNHU ELM ]RȅQ complex project.”

zonder hulp van de oorspronkelijke bouwtekeningen? Voor architect Marnix van

Trots

der Meer van Zecc Architecten, coördinator van

R&R Bouw zelf kijkt met een gevoel van trots

het bouwteam, was het een uitdagend project.

terug op het project. Het bedrijf moest met

Onder meer omdat hij nog niet eerder met aannemer R&R Bouw had gewerkt. “Een nieuwe, onbekende partij is altijd spannend,” zegt hij.

diverse slimme oplossingen komen voor onverwachte problemen tijdens de bouw. Zoals bij de gemetselde schil rondom het centrale

“Zeker bij zo’n moeilijk project. Je vraagt je toch

watervat, die een geheel vernieuwde constructie

af of het allemaal wel goed gaat komen.”

en metselwerk nodig bleek te hebben. Architect Van der Meer: “Dat was een lastig probleem, dat

Vertrouwen Die twijfel was echter snel voorbij, vertelt hij. “R&R Bouw bleek de kennis en ervaring voor zo’n opdracht in huis te hebben. Ze dachten in het bouwteam goed mee vanuit de eigen rol en werkten uitstekend samen met de andere partijen. En, heel belangrijk - ze wisten steeds de juiste partij erbij te halen wanneer ze een bepaalde expertise niet zelf hadden. Dat gaf vertrouwen. Voor het staal vonden ze bijvoorbeeld een prima bedrijf uit de regio, voor het metselwerk een deskundige én praktische restaurateur gespecialiseerd in Rijksmonumenten.”

0318 510 164 info@rrbouw.nl rrbouw.nl

Kazemat 37 3905 NR Veenendaal

ze slim en ook kostenbewust hebben opgelost.”

MARKTVISIE: KINGSPAN LIGHT & AIR

Uniek glazen dak voor een uniek gebouw De jury van de BNA Gebouw van het Jaar 2023 Award roemt onder meer het grote atrium en de daglichtinval van het voor een prijs genomineerde Jakoba Mulderhuis. “In feite gaat het om zes glasdakconstructies op verschillende hoogtes”, zegt commercieel & technisch directeur Michel Verwaal van Kingspan Light + Air. © Sebastiaan van Damme.

2 2 70

MARKTVISIE: KINGSPAN LIGHT & AIR “We werkten eerder samen met Architekten Cie en aannemer Visser & Smit Bouw. Het bestek was vanzelfsprekend leidend, maar we pakken wel onze adviesrol als de situatie daarom vraagt. Veilig werken, kwaliteitscontrole en constructieve berekeningen; we hebben alle benodigde kennis en ervaring in eigen huis. Flexibiliteit staat voorop. We denken graag mee in oplossingen die bijdragen aan bouwtijdverkorting.” <

‘WE PAKKEN ONZE ADVIESROL ALS DE SITUATIE DAAROM VRAAGT’ © Sebastiaan van Damme.

Het Jakoba Mulderhuis is onderdeel van de Amstelcampus, de open stadscampus van de Hogeschool van Amsterdam. Alle verdiepingen van de laagbouw komen uit op het atrium en hebben ruime terrassen, wat zorgt voor een open karakter en een stimulerende onderwijsomgeving met veel natuurlijk daglicht. Leverancier Kingspan Light + Air is een divisie van Kingspan en een voortzetting van Brakel Atmos. De divisie focust op glasdaken en glasdakconstructies, brandveiligheid en klimaatoplossingen. 1.581 VIERKANTE METER GLASDAKEN In totaal gaat het om iets meer dan 1.581 vierkante meter glasdaken die twee bouwvolumes, een toren en een lange vleugel verbinden aan het bestaande gebouw, legt Verwaal uit. “Veel constructies liggen onder een hoek van drie graden wat aanvullende eisen stelt aan de waterdichtheid. Wij kozen ervoor om het water van het dak semi structureel uit te voeren waardoor het dak schoon blijft. Er is geen risico op inwatering en het is minder onderhoudsgevoelig.”

DE UITDAGING Het dak van het Jakoba Mulderhuis bestaat uit zonwerend isolatieglas met een UG-waarde van 1,0 W/MK. Om die waarde te halen, zijn de binnenruiten voorzien van een coating en zijn de afstandhouders thermisch onderbroken. De randafdichting van het glas is uitgevoerd met een siliconenrand afdichting i.v.m. de UV-belasting. “Samen zorgt dat voor een optimale werking.” In de glaskapconstructie zijn ventilatieramen opgenomen met een afmeting van 1.57 bij 2.48 meter. “Gezien de afmeting en het gewicht van de ramen, moet je goed weten welke en hoeveel motoren je nodig hebt.” Behalve de omvang en de detaillering was het werken ‘op een postzegel’ uitdagend, zegt Verwaal. “De beperkte ruimte vroeg om extra afstemming in het bouwteam. Soms waren er extra maatregelen nodig.”

Kingspan Light & Air Linie 48, 5405 AN Uden http://www.kingspanlightandair.nl/

33 71

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Genomineerd Leefbaarheid en Sociale Cohesie — Duurzame sociale woningbouw Den Bosch

> Architectenbureau: Studio M10 i.s.m. KAW Opdrachtgever: BrabantWonen Bouwperiode: 2022 Fotograaf: Stijn Poelstra

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Sociaal en eenvoudig herhaalbaar

n de Gestelse buurt in Den Bosch realiseert corporatie Brabant Wonen een ambitieus sloop-nieuwbouwproject waarbij zes na-oorlogse flats worden vervangen door moderne van beton, staal en glas. De eerste twee flats zijn nu gerealiseerd. Het project moet een impuls geven aan deze achterstandswijk met deze sociale huurwoningen, de meeste voorzien van balkon. Opdrachtgever, architect, installatie-adviseur en constructeur zijn geselecteerd om samen aan het plan te ontwerpen, en betrokken ook de buurtbewoners. Op de begane grond is een gemeenschappelijke ruimte waar activiteiten voor de buurt worden georganiseerd. Een deel van de oude bewoners keerde terug. De flats zijn opgebouwd uit 100% prefab-elementen, die in 6 weken in elkaar werden gezet, zodanig dat ze

ook weer gedemonteerd kunnen worden, en de materialen aldus hergebruikt. Op het dak is een overkapping gemaakt van zonnepanelen, met daaronder een gemeenschappelijke daktuin, die ook wordt gebruikt opvang van regenwater. Door de integratie van innovatieve installatietechniek (WKO, warmtepomp, zoutbatterijen) betalen de bewoners maandelijkse slechts 15 euro aan energie. De jury vindt het project technisch slim in elkaar zitten, en waardeert hoe het voortbouwt op de oorspronkelijke ‘licht, lucht en ruimte’ gedachte achter deze naoorlogse wijk. De flat straalt lichtheid en optimisme uit, al vinden sommige juryleden de architectuur ‘te rationeel en clean’. Al met al is dit ‘een prachtig en sociaal project, dat echt een oplossing biedt voor de huidige energievraag’ en bovendien herhaalbaar is.•

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Genomineerd Stimulerende Omgevingen — Huis van de gemeente Voorst Twello

> Architectenbureau: De Twee Snoeken Opdrachtgever: Gemeente Voorst Bouwperiode: 10-11-2020 tot 10-03-2022 Fotograaf: Joeb Jacobs

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Toonbeeld van duurzaamheid

e nieuwe gevel is van kalkhennep, het betonnen casco, plafondlatten en bakstenen werden hergebruikt, en de kuil die achterbleef op de plek van de oude raadszaal wordt gebruikt voor de opvang van regenwater. Het Huis van de gemeente Voorst is een toonbeeld van duurzaamheid; de missie die de gemeenteraad zichzelf in 2018 stelde met het raadsbesluit om het gemeentehuis (1982, architecten Van den Broek en Bakema) te renoveren. Bureau Broekbakema werd gevraagd om een studie te doen naar de verbouwingsmogelijkheden, bureau De Twee Snoeken maakte het renovatieontwerp waarbij – met hout - is voortgebouwd op de repeterende betonstructuur. Door de nieuwe raadszaal op het voormalige voorplein te bouwen, kreeg het gebouw de vorm van een rechthoek, die is omkleed met kalkhennep dat tegelijk isoleert. De installatietechniek is weggewerkt tussen de ouden

nieuwbouw, energie voor koelen en verwarmen wordt opgewekt in een daartoe aangelegde ijskelder, elektriciteit via zonnepanelen op het (atrium)dak. Het houten atrium met aansluitend het café, is ingericht met veel planten, en vormt de sfeervolle ‘huiskamer’ van de gemeente. ‘Ik zou hier best burgemeester willen zijn’, reageert een jurylid. Het gebouw is van binnen indrukwekkend maar voelt ook behaaglijk, met lichte, veelal open werkplekken, en biedt rondom fraai uitzicht op de groene omgeving. Het publieke interieur oogt uitnodigend, en burgers lopen er makkelijker binnen. Het gevelontwerp vindt de jury minder geslaagd; de compositie mist het raffinement dat de jury in het interieur ziet, en oogt wat schools. Op het gebied van duurzaamheid klopt alles, waarbij de jury vooral de durf prijst om het experiment met kalkhennep aan te gaan. Een beloftevol experiment, en een belangrijke stap in de transitie naar biobased bouwen.•

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Genomineerd Stimulerende Omgevingen — Jakoba Mulderhuis Amsterdam

> Architectenbureau: Powerhouse Company, de Architekten Cie, Marc Koehler Architects Opdrachtgever: Hogeschool van Amsterdam Bouwperiode: 01-01-2019 tot 31-08-2022 Fotograaf: Sebastian van Damme

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Zorgvuldig, nieuw en fris et Jakoba Mulderhuis, vernoemd naar architect en stedenbouwkundige Jakoba Mulder (1900-1988) is de naam van de nieuwe faculteit Techniek van de Hogeschool van Amsterdam. Het 25.000m2 grote gebouw, onderdeel van de Amstelcampus, is op de hoek van de Wibautstraat en de Mauritskade ingepast tussen het Wibauthuis en het monument aan de overzijde. De vondst van het plan waarmee Powerhouse Company, de Architekten Cie en Marc Koehler in 2012 de ontwerpprijsvraag wonnen, is om de steeg naast de gegeven bouwkavel bij de nieuwbouw te betrekken. Zo ontstond ruimte om een groot atrium te maken, met leerpleinen en werkplaatsen, waar prototypes voor zonneauto’s en 3D-prints worden gemaakt. De open opzet sluit aan bij het onderwijsconcept dat is gericht op kennisuitwisseling en samenwerking – tussen de 6500 studenten en de docenten, maar ook tussen de hogeschool en het bedrijfsleven.

In het lage bouwdeel zijn de werkplaatsen, in de toren de onderwijsruimtes, onderling verbonden door het atrium met café en zitplekken, die met behulp van gordijnen afgeschermd kunnen worden als overlegplek. Over de kwaliteit van het interieur verschillen de meningen; het ene jurylid krijgt spontaan zin om hier te studeren, een ander vindt de enorme open ruimte niet prettig. Het idee om de steeg in het gebouw op te nemen vindt de jury slim gevonden. Lof is er ook voor de zorgvuldig stedenbouwkundige inpassing; de fraai gelede grid-gevel toont zich bescheiden, en brengt met zijn bekleding van natuursteen en goudkleurige aluminium raamranden tegelijk een nieuw, fris beeld in de straat. Het Jakoba Mulderhuis geeft hbo-ers met maakberoepen, die zo hard nodig zijn, een welverdiende centrale plek in de stad.•

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Genomineerd Particuliere Woonbeleving — Watertoren Utrecht

> Architectenbureau: Zecc Architecten Opdrachtgever: particulier Bouwperiode: 01-02-2020 tot 01-11-2022 Fotograaf: Stijn Poelstra

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Een juweeltje

n 1918 verrees aan de Amsterdamsestraatweg in Utrecht een monumentale watertoren, opgemetseld rond een stalen vat op poten. Na jaren van leegstand en verval heeft de toren een nieuwe bestemming gekregen. Op de begane grond is een commerciële (horeca) ruimte, in het lichaam zijn drie studio’s gemaakt, in het vat bevindt zich de woning van de eigenaar. Tien jaar geleden kocht hij het pand en vroeg Zecc architecten – dat al meerdere watertorens verbouwde - om een ontwerp te maken en ook de inrichting te verzorgen. De uitdaging lag vooral in het maken van gaten voor daglicht, trap en lift in het monument, ten behoeve van de woonfuncties. Besloten vertrekken – TVkamer, slaapvertrekken – plaatsten de ontwerpers in de donkerste ruimtes onderin het vat, naar boven toe zijn meer open leefruimtes met veel licht. Op de hoogste verdieping – de zitkamer - is rondom een

panoramaraam gemaakt dat fenomenaal uitzicht over de stad biedt. Dit is een particuliere woonbeleving pur sang, oordeelt de jury. Het getuigt van lef om als opdrachtgever een ingewikkelde en langdurige renovatie als deze aan te gaan. De architect kreeg veel ruimte en vertrouwen en heeft een geraffineerd plan gemaakt, dat draait om het behoud van het stalen vat en dit benut als draagconstructie voor de nieuwe vloeren. Op gezette plaatsen is het vat opengesneden en omgeklapt in de raampartijen. Het prachtige patina is – ondanks strikte brandweereisen – behouden en contrasteert fraai met het strakke, witte interieur. Dat interieur had van de jury nog wel iets ruimtelijker en avontuurlijker gemogen. Eindoordeel: dit gebouw is een juweeltje. Enige punt van kritiek: jammer dat zo weinigen het ook van binnen kunnen zien.•

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Genomineerd Identiteit en Icoonwaarde — Sluishuis Amsterdam

> Architectenbureau: Barcode Architects & BIG Opdrachtgever: BESIX Real Estate Development & VORM Ontwikkeling B.V. Bouwperiode: 28-12-2018 tot 28-06-2022 Fotograaf: Ossip van Duivenbode

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Icoon pur sang

et het Sluishuis heeft de Amsterdamse woonwijk IJburg meer dan 423 nieuwe (koop en huur)woningen en een spectaculaire entree gekregen. Het woonblok, dat ook een sportschool en restaurant omvat, is door Barcode en BIG ontworpen rond een intiem binnenplein dat opent naar het water. Aluminium gevels weerkaatsen het licht, glazen balkons dragen bij aan een levendig beeld dat nog versterkt zal worden door de komst van 26 woonboten aan de steigers. Het plein biedt ook een zwemplek voor de buurt. De jury ziet dat dit een even gedurfd als logistiek ingewikkeld plan was, om pal aan het water een gebouw met een enorme uitkraging te bouwen. Aan de zuidkant loopt het gebouw trapsgewijs omhoog,

en zijn ruime terraswoningen gemaakt waarlangs een lange trappartij naar het publieke dak leidt. Daarop liggen zonnepanelen, de omloop is ingericht met groen en zitbankjes, vanwaar je prachtig uitzicht hebt over het water. De jury vindt dat opdrachtgever en architecten ‘echt iets voor elkaar hebben gekregen’. Met zijn expressieve vorm geeft het gebouw smoel aan IJburg, waarbij de kwaliteit van het water en het uitzicht ten volle zijn benut. De appartementen zijn aangenaam licht, de ruimtelijke beleving van het gebouw, met donkere gangen, vindt de jury minder overtuigend. De steile betonnen trap naar het dak oogt weinig uitnodigend, het dak zelf biedt beperkte verblijfskwaliteit; daar had nog meer in gezeten, denkt de jury. Maar als icoon staat het Sluishuis.•

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Genomineerd Identiteit en Icoonwaarde — Pillows Grand Boutique Hotel Maurits at the Park Amsterdam > Architectenbureau: Office Winhov Opdrachtgever: Amerborgh International Bouwperiode: 09-05-2019 tot 01-10-2022 Fotograaf: Stefan Müller

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Verﬁjnd vakmanschap e transformatie van het voormalig ontleedkundig laboratorium van de Universiteit van Amsterdam tot Pillows Hotel past in een reeks bouwprojecten aan het Oosterpark, waarbij achterkanten worden omgevormd tot een tweede voorkant. Hier loopt het park via een ruim terras als het ware in het U-vormige gebouw, dat op de westelijke kop is uitgebreid om de gevraagde 80 kamers en horecaruimtes te kunnen onderbrengen. Hoewel het gebouw bij verkoop geen monument was, zijn opdrachtgever en architect er respectvol mee omgegaan. Het interieur met zijn rijke tegelwerk is zorgvuldig gerestaureerd, de parkeergarage en klimaatinstallaties zijn fraai weggewerkt, de aanbouw voegt zich subtiel aan het bestaande bakstenen pand.

Met name deze ingreep maakt indruk op de jury, die is gecharmeerd van het idee om voort te bouwen op het bestaande en onder de indruk van het vakmanschap waarmee de uitbreiding is uitgevoerd. De metselwerkdetails zijn verfijnd en hebben iets frivools, het gevelbeeld vormt een verrijking voor de omgeving. Binnen vindt de jury de aansluiting op het bestaande pand wat marginaal; het inpassen van hotelkamers lijkt hier voorop te hebben gestaan. De inrichting van de ruimtes vinden sommige juryleden ‘te corporate’. De vraag rijst wat de maatschappelijke betekenis is van dit project; als vijfsterrenhotel is het slechts toegankelijk voor de happy few. Maar door de herbestemming als hotel is niet alleen het gebouw, maar ook de plek aan het park enorm opgewaardeerd.•

MARKTVISIE: ALBO DEUREN

PerVorm deuren in Pillows Grand Boutique Hotel in Amsterdam

Albo Deuren is producent van hoogwaardige binnen- en buitendeuren en heeft met PerVorm iets bijzonders in handen voor architecten en designers: ontwerpvrijheid zonder concessies! Onlangs is het voormalige universiteitsgebouw uit 1909 getransformeerd tot een beeldschoon exclusief hotel naar ontwerp van architect Uri Gilad van Office Winhov. De charme van het monumentale pand en de unieke details zijn zoveel mogelijk bewaard gebleven. In nauw overleg tussen de architect en uitvoerende partij Kondor Wessels Amsterdam is gekozen voor kozijnen en deuren van Albo. Een mix van Fineerdeuren en PerVorm deuren. Deze zijn door Albo Deuren digitaal ingemeten, geproduceerd en gemonteerd.

ONTWERP

4 4 84

TEKENEN

De speciaal ontworpen deuren hebben een luxe uitstraling door de bijzondere details en hoogwaardige kwaliteit en afwerking. Dit uiteraard gecombineerd met gebruikelijke eisen: de deuren zijn brandwerend, rookwerend en geluidswerend. Het Pillows Grand Boutique Hotel heeft, mede door de stijlvolle PerVorm deuren, zijn charmante en monumentale uitstraling behouden. ALBO DEUREN Albo Deuren uit Albergen heeft een breed assortiment binnendeuren, buitendeuren en kozijnen. Albo beschikt over moderne productielocaties in Nederland, Duitsland en Roemenië. In totaal werken ca. 150 medewerkers elke dag met passie aan perfecte deuroplossingen. Kwaliteit in topvorm leveren wij niet alleen in onze

PROTOTYPE

AKKOORD

producten, wij ontzorgen u graag met onze kennis, vakmanschap en oplossingsgerichtheid. We denken met u mee wat er (technisch) mogelijk is, u schakelt rechtstreeks met onze experts en indien gewenst verzorgen we ook het (digitaal) inmeten en de montage zoals bij het Pillows Grand Boutique Hotel in Amsterdam. Meer informatie over PerVorm op albodeuren.nl

DIGITAAL INMETEN

Albo Deuren Hinvertsweg 24, 7665 AX Albergen albodeuren.nl

PRODUCTIE

MONTAGE

Voldoe aan álle eisen met het onderhoudsarme ® HoutAlu-Kozijn KIJK OP WEBO.NL

VOETAFDRUK

0.5

KOOLSTOF

kg CO2e per kg aluminium

DECARBONISING BEYOND TOMORROW With near-zero CO2 footprint* aluminium system solutions Wij innoveren BEYOND tomorrow. Als deel van Hydro, zijn we het eerste aluminium systeemhuis dat profielen kan produceren gemaakU uit 100% gerecycled end-of-life aluminium (post-consumer scrap) - Hydro CIRCAL 100R. Het is nu mogelijk om architectuuroplossingen aan te bieden met een ‘near-zero’ koolstofvoetafdruk. ;P Lunnen wij TBNFO het verschil maken om de bouwsector koolstofvrij te maken. BUILD BEYOND TOMORROW *only 0.5 kg CO2e/kg aluminium

www.wicona.nl

Petersen Tegl is een familiebedrijf dat sinds 1791 bestaat. Petersen is gespecialiseerd in de productie van bijzondere bakstenen op maat die naar 55 verschillende landen worden geexporteerd. Voor Petersen is het essentieel dat projecten met bakstenen de uitstraling krijgen die architecten en opdrachtgevers voor ogen hebben. Om die reden staat bij de fabriek een nauwe samenwerking tussen architecten, opdrachtgevers kunstenaars en Petersen centraal. Doordat een groot deel van de bakstenen handmatig wordt geproduceerd zijn de mogelijkheden geheel afwijkende formaten alsook kleuren te ontwikkelen. 2΍FH :LQKRY KHHIW YRRU GH QLHXZERXZ van het Pillows Hotel 13 verschillende vormstenen ontworpen die Petersen met de hand heeft geproduceerd. De combinatie van de dieper gekleurde Petersen stenen met meer nuance en de handgemaakte vormstenen hebben bijgedragen aan de kwalitatieve exclusieve en de levendigheid van het metselwerk.

www.petersen-tegl.dk 1-2_180x132mm_A.indd 1

09-08-2023 09:52

Samen bouwen aan een duurzame toekomst

0499 - 483 483 info@hrson.nl huybregts-relou.nl

MARKTVISIE: WÉDÉFLEX DUURZAME DAKSYSTEMEN

Wédéflex dak: duurzaam hoogstandje op het Sluishuis Amsterdam Het Sluishuis in Amsterdam is een meesterwerk; adembenemende appartementen en penthouses met een prachtig uitzicht. Niet alleen de bewoners kunnen genieten van dit bijzondere gebouw, ook bezoekers worden vermaakt met de ‘Scenic Walk’ over de daken en trappen. De dakwerkzaamheden voor dit project werden uitgevoerd door Wédéflex Established Dealer Oranjedak, een enorme uitdaging gezien de complexiteit van het dak. Op het dak van het Sluishuis gebeurt veel: daktuinen, zonnepanelen, installaties en 100% waterdichte trappen. Duurzaamheid speelt hierbij een belangrijke rol, met energiezuinige installaties en het gebruik van gerecyclede en recyclebare materialen. Een bewezen lange levensduur van het dak is essentieel, aangezien het dak niet bereikbaar is voor onderhoud. Daarom viel de keuze op Wédéflex, dat bekend staat om zijn duurzame dakbedekkingssystemen die bestand zijn tegen stilstaand water. De uitdagingen waren de meer dan 300 kolommen en poeren. Daarbij is het dak bezaaid met zonnepanelen, beplanting en leidingen die boven op het beton liggen. Het is van cruciaal belang dat het dak waterdicht is op de lange termijn. De terrasdaken waren ook een uitdaging: lage opstanden, houten vlonders en plantenbakken langs de dakranden. Er was intensief overleg en maatwerk nodig om deze uitdagingen het hoofd te bieden en de terrasdaken veilig en solide te realiseren. In totaal is er ongeveer 4000 m2 Wédéflex dakbedekking aangebracht, ook onder de betonnen trappen. 4 4 88

Het Sluishuis in Amsterdam is een uniek project, waar maatwerk, uitgebreide kennis en expertise essentieel waren om de complexe dakwerkzaamheden succesvol te voltooien. Wédéflex is trots om een bijdrage te hebben geleverd aan dit bijzondere project. Wédéflex feliciteert het Sluishuis met de BNA nominatie en gunnen de bewoners en bezoekers van het Sluishuis het plezier van een

duurzaam en waterdicht dak dat niet alleen functioneel is, maar ook een lust voor het oog. <

Wédéflex Duurzame Daksystemen Zuid-Willemsvaart 14, 5211 NX 'S-HERTOGENBOSCH www.wedeflex.nl

Gildestraat 15 +31 88 018 13 01

6883 DB Velp info@facédo.nl

Sluishuis is niet alleen één van de meest ambitieuze woonprojecten op Amsterdam IJburg, maar ook een prachtig nieuw visitekaartje voor Facédo. In het iconische woongebouw op het water staan duurzaamheid, kwaliteit en contact met het water centraal. De aluminium kozijnen, Franse balkons en schuifpuien van Facédo leveren hier een belangrijke bijdrage aan en zijn al in de prefab fabriek in de HSB-elementen ingebouwd. Net als de gevel zijn ook de kozijnen en schuifpuien uitgevoerd in onbehandeld aluminium, dat op een natuurlijke wijze oxideert. Hierdoor krijgt Sluishuis een spannende en gedurfde uitstraling. De binnenzijde van de kozijnen is blank geanodiseerd, voor een optimale kwaliteit en functionaliteit op lange termijn. Op basis van de hoge thermische, akoestische en winden ZDWHUGLFKWKHLGVHLVHQ ]LMQ SDVVHQGH SURȴ HOV\VWHPHQ HQ glassoorten gekozen. Omdat draaikiepramen qua winden waterdichtheid aanzienlijk beter presteren dan standaarddeuren, zijn deze bijna overal in het gebouw toegepast. Zelfs bij de toegang naar de balkons, waardoor bewoners hun ruimtes ook op natuurlijke wijze kunnen ventileren. Met dit project laat Facédo zien dat zij geen uitdaging uit de weg gaat. Met 15 jaar kennis en expertise in gevelprojecten zijn wij een betrouwbare partner voor architecten en ontwikkelaars die streven naar kwaliteit en innovatie. Sluishuis is een prachtige toevoeging DDQ GH $PVWHUGDPVH VN\OLQH HQ ODDW ]LHQ GDW LQQRYDWLHYH architectuur uitstekend kan samengaan met comfortabel wonen.

https://www.linkedin.com/company/3177004

•

www.facedo.nl

1-2_180x132mm_A.indd 1

05-09-2023 14:34

Compleet onderhoud aan de buitenschil van het monument draagt bij aan het behoud van het monument en maakt deze toekomstbestendig. Onze focus ligt hierbij op het behoud van de cultureel historische waarde en inzet van de juiste kennis en kunde. Hierdoor is ieder monument bij ons in vakkundige handen.

0RQXPHQWHQ K OHYHQ Van Milt Restaurateurs Kauwenhoven 38

6741 PW Lunteren

vanmiltrestaurateurs.nl

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Feest! De achttiende editie van BNA Beste Gebouw van het Jaar werd deze keer uitgereikt in de voormalige Koepelgevangenis in Haarlem. Hier werden de Categoriewinnaars, de Publieksprijswinnaar en natuurlijk het BNA Beste Gebouw van het Jaar 2023 bekendgemaakt. Op deze pagina's vind je een korte sfeerimpressie van de prijsuitreiking. Wees in 2024 van harte welkom om langs te komen!•

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

—

Het feest van de architectuur

MARKTVISIE: ANYWAY DOORS

De ideale deur is geen deur De slogan ‘De ideale deur is geen deur’ verwoordde enkele jaren geleden al de unieke positie die het Belgische merk ANYWAY doors inneemt.

2 2 92

MARKTVISIE: ANYWAY DOORS > Die bekende oneliner verwees naar hun ontwerpen, die naadloos aansloten bij minimalistische architectuur met als credo ‘less is more’. Die vroeg om een ‘nieuwe’ deur: functioneel aanwezig, opgaand in het ontwerp, maar toch ook deel uitmakend van het zicht- en lijnenspel van de architectuur. Die aanpak is kenmerkend voor het bedrijf. Met creatieve designs in combinatie met vernieuwende technologieën (veelal onzichtbaar) speelt het merk vaak als eerste in op trends en marktbewegingen. Zo biedt het bouwheren en architecten pasklare oplossingen op maat, die een meerwaarde betekenen voor hun projecten. De recentste innovatie zijn imposante ‘pivoting room dividers’, waarvoor een compacte taatsscharnier ontwikkeld werd zonder inbouwdelen in de vloer. De scharnier wordt namelijk boven op de afgewerkte vloer bevestigd. De minimale bevestiging met twee schroeven van 4,5 centimeter lang vormt geen probleem bij een klassieke vloerverwarming. Het scharnier is uitgerust met een mechanische comfortsluiting en een automatische 90° positionering om de deur in open toestand te stationeren. De as kan naargelang de situatie excentrisch of centraal voorzien worden. ANYWAY doors nam al een tiental internationale bekroningen in ontvangst, met als blikvangers onder andere een 2015 Red Dot Product Design Award en een 2017 iF Design Award. ANYWAY deuren sluiten middels een gepatenteerde sluittechniek, die zowel op de deur als in de minimalistische omlijsting verwerkt zit. Een kunststof profiel op het deurblad vormt het mannelijke (convexe) deel, de kunststof aanslag in de deuromlijsting het vrouwelijke (concave) deel. Elke deur is ongeacht het formaat instelbaar om 90°, 180° of 360° te openen. Zelfs bij 180° en 360° graden doorslaande room dividers garandeert dit een perfecte afsluiting en positionering.

OVER ANYWAY DOORS ANYWAY doors, opgericht in 1995, is een Belgisch merk dat vandaag is uitgegroeid tot een referentie in de deurensector – zowel wat vormgeving als techniek betreft. Vanuit het moderne bedrijfsgebouw nabij

Antwerpen neemt een team van 35 mensen alle activiteiten op zich: van ontwerp en product engineering over maatwerkproductie en kwaliteitscontrole tot marketing en dienst na verkoop. <

ANYWAY doors www.anywaydoors.be info@anyway.be - Tel. +32 3 475 15 15

93 33

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Juryvoorzitter aan het woord Door: Ed Nijpels

n de komende zeven jaar moeten in Nederland meer dan 900.000 nieuwe woningen worden gebouwd. Een geweldige opgave, die vraagt om een goede balans tussen haast maken en kwaliteit realiseren. Maar als het gaat om een visie op de opgave en de contouren van die kwaliteit, ontbreekt in het maatschappelijke debat de stem van de architecten.

Die stilte van de kant van de architecten is niet nieuw. In 2017 schafte Stef Blok als minister van Wonen de volkshuisvesting af. Een schandelijk besluit. De overheid nam afscheid van een lange traditie die decennialang geweldige woningbouw opleverde en liet ook de ruimtelijke ordening los. Terugkijkend valt op: ook toen reageerden de architecten niet. Er kwam geen respons.

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Bij de huidige opgave kan die stem niet uitblijven. Wij bouwen de komende jaren niet alleen om een nood te ledigen. Wat wij tot 2023 neerzetten, staat voor de komende zeventig jaar. Daaraan vooraf moet de vraag gaan in wat voor steden wij willen leven, in wat voor huizen wij gaan wonen. Hoe borgen we daarbij kwaliteit? Wat is die kwaliteit? Uit de politieke druk om die 900.000 woningen te realiseren ontstaat de neiging om haast te maken. Die urgentie is goed, maar het zet wel de kwaliteit onder druk. Ik zou het goed vinden als de minister naast de uitvoering van de opgave ook een kwaliteitsvisie zou formuleren. Architecten moeten bij het formuleren van die visie het voortouw nemen – en tegelijk definiëren wat hun rol, functie en positie is als het om deze opgave gaat. Individueel en als collectief. Die oproep deed ik als juryvoorzitter bij het bekendmaken van de winnaars van de recente BNA Beste Gebouw van het Jaar prijs. De BNA is bij uitstek de partij om dit debat namens de beroepsgroep te entameren. De BNA pakt die taak ook al op, onder meer met Het Beste Gebouw van het Jaar.

Kwaliteit is er in de architectuur volop. Als juryvoorzitter van de BNA-prijs zag ik dat het niveau van individuele ontwerpen hoog is – mede omdat architecten in hun plannen de grote opgaven en transities weten te verweven – klimaat, energie, duurzaamheid, verdichting en verstedelijking. Maar: bij een opgave zo groot als die voor de woningbouw mag kwaliteit niet gebaseerd zijn op toevalligheden – een competente opdrachtgever, voldoende budget, een begenadigd ontwerper. Aan die opgave moet een kwaliteitsvisie ten grondslag liggen, een visie op de opgave, over het particuliere object heen. Architecten en BNA kunnen hier meerwaarde leveren door hun collectieve kennis en ontwerpkracht in te zetten in het broodnodige debat over de kwaliteit van de woningbouwopgave.•

—

Wij bouwen de komende jaren niet alleen om een nood te ledigen. Wat wij tot 2023 neerzetten, staat voor de komende zeventig jaar.

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

Appartementencomplex Jonas in Amsterdam uitgeroepen tot Beste Gebouw van het Jaar Bron: de Volkskrant, door Kirsten Hannema 11 mei 2023

oe het avontuurlijke appartementencomplex Jonas is verkozen tot Beste Gebouw van het Jaar. De jury ziet het woongebouw in Amsterdam IJburg, ontworpen rond een reeks publieke binnenstraten en –pleinen, als ‘prototype voor de toekomst’. Woningbouw is meer dan huizen neerzetten, begrijpen ze bij Orange Architects; huizen vormen immers onze straten en wijken - de stad en het stedelijk leven. Vanuit die gedachte ontwierp het architectenbureau in de Amsterdamse wijk IJburg een appartementencomplex rond een reeks openbare binnenstraten en -pleinen, geïnspireerd door het bijbelverhaal over Jonas en de walvis. Daarin wordt Jonas opgeslokt door een enorme vis waarin hij drie dagen - aangenaam - verblijft. Het gebouw Jonas, van 29.000 vierkante meter, biedt een soortgelijke avontuurlijke ervaring. Het heeft een geschubde zinken gevel en een publiek toegankelijke 'buik', bestaand uit een entreehal annex buurtwoonkamer, een passage afgewerkt met houten 'baleinen' en werkplekken rond een begroeide patio. Donderdag is Jonas uitgeroepen tot BNA Beste Gebouw van het Jaar, de prijs die de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus sinds 2006 uitlooft voor het gebouw 'met de meeste meerwaarde voor mens en maatschappij'. De jury, onder voorzitterschap van Ed Nijpels, spreekt van 'een beleving' en noemt het semi-publieke woongebouw 'een prototype voor de toekomst'. Jonas is 'een gebouw dat zich genereus opstelt naar zijn omgeving, met spannende ruimten waar allerlei activiteiten voor verschillende doelgroepen denkbaar zijn, en gemeenschappen kunnen verbinden'.

Dat een woongebouw wint, is opvallend. De afgelopen jaren wonnen steevast 'utiliteitsgebouwen': stations, cultuurcomplexen, een hotel. Slechts twee keer eerder won een woongebouw; in 2007 was dat de Vesteda Toren in Eindhoven (architect Jo Coenen), in 2012 een door Dick van Gameren verbouwde villa in Laren. Vorig jaar won het door Bedaux de Brouwer gerenoveerde museum Singer Laren. Dit jaar waren veel woongebouwen genomineerd, waaronder de Bunkertoren in Eindhoven, de Amsterdamse woontoren Haut en het Sluishuis, dat net als Jonas op IJburg staat. De keuze van de jury is te lezen als een pleidooi om (meer) creativiteit in te zetten bij het oplossen van ruimtelijke vraagstukken, zoals de woningnood. Daarmee lijkt ze afstand te nemen van het beleid van minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, die zich vooral richt op het snel bijbouwen van flexwoningen. 'Er wordt veel gesproken over aantallen woningen, en beperkt over wat voor buurten die woningen met elkaar gaan vormen', aldus de jury. Daarbij 'groeit de zorg dat we er onvoldoende in slagen om werk te maken van goede ruimtelijke ordening met een visie voor de langere termijn.' Jonas toont hoe het ook kan: goede woningen bouwen en tegelijk waarde toevoegen aan de wijk. Zo is de enorme entreehal, vormgegeven als een houten diamant, met verdiepingshoge schuifpuien te openen naar het aangrenzende plein. Daarop is een enorme tribunetrap voor evenementen gebouwd. Bewoners kunnen gebruikmaken van gemeenschappelijke voorzieningen als een filmkamer en een logeerappartement.

BESTE GEBOUW VAN HET JAAR

De plattegrond van het gebouw vindt de jury 'briljant'. De architecten hebben zeer diepe woningen gemaakt waarbij ze de smalle gangen extra hoogte gaven, en daarmee een spectaculaire ruimtelijkheid. Een houten hellingbaan leidt naar de gemeenschappelijke daktuin. Het pierenbadje dat de architecten daar hebben gemaakt, is feitelijk een enorm (dak) raam waarin regenwater wordt opgevangen, dat op hete dagen verkoeling brengt en tegelijk een bijzondere lichtval in het interieur creëert.

—

Een prototype voor de toekomst

De 273 appartementen (83 koop, 190 huur vanaf 1.068 euro per maand) zijn gevarieerd; er zijn studio's, oeverwoningen met aanlegsteiger en maisonnettes met terras aan de collectieve daktuin. De woningen hebben grote verticale schuiframen, waarvan het bovenste deel helemaal open kan, zodat een Frans balkon ontstaat. Door allerhande duurzaamheidsmaatregelen heeft het een zogeheten Breeam Outstanding-certificering, de hoogste score volgens deze internationale meetmethode voor duurzaamheid. De publieksprijs ging naar de renovatie van 94 woningen in de Van der Pekbuurt, een tuindorp in Amsterdam-Noord.•

MARKTVISIE: WICONA

Build beyond Tomorrow met WICONA Fotograaf: Egbert de Boer Project: Fort Krayenhof

In een wereld die dagelijks geconfronteerd wordt met de klimaatrealiteit heeft WICONA, deel van Hydro Building Systems, circulariteit als belangrijkste strategische doelstelling. Vandaag produceren we aluminium systemen van WICONA uit 75% gerecycled post-consumer schroot en zijn ze voor 95% recyclebaar. Ons doel is 80% gerecycled materiaal en systemen die 100% recyclebaar zijn. Tegelijk investeren we fors om al onze bedrijfprocessen zo duurzaam mogelijk te maken.

1 1 98

MARKTVISIE: WICONA BOUWEN AAN STEDEN NA MORGEN "Build beyond tomorrow" vat de strategie van WICONA perfect samen. We moeten onze impact verminderen en tegelijk nadenken over de gevelbouw van morgen. Zo bekijken we steeds drie belangrijkste stadia van de levenscyclus van onze producten: Productie, Gebruik en End-of-Life. Daarom is het zo belangrijk nu om de juiste keuzes te maken: materialen met de laagste uitstoot tijdens hun productie, zoals ons gerecycled aluminium Hydro CIRCAL of gerecyclede polyamide, dat we gebruiken om thermische isolatie-strips in onze systemen te maken. Beide zijn gerecyclede materialen én 100% recyclebaar. Wanneer we een product ontwerpen, zorgen we er voor dat impact tijdens de productieen gebruiksfase zo laag mogelijk is. En tegelijk houden we er rekening mee dat ze bij de end-of-life van het gebouw gemakkelijk te demonteren zijn.

Fotograaf: Egbert de Boer Project: Grotius-toren

Zo garanderen we dat WICONA producten circulaire producten zijn welke voldoen aan veel eisen voor certificeringsprogramma's voor groene gebouwen. Ook betrekken we onze leveranciers en klanten bij deze strategie.

Sterke partnerschappen met andere spelers in de bouwsector helpen ons te bewijzen dat het ook anders kan in onze sector en dat we enkel samen de ‘change’ kunnen versnellen. <

Omdat we er altijd naar streven om verantwoord te werken, maken we onze producten steeds in Hydro CIRCAL, dat het hoogste aandeel gerecycled aluminium (post-consumer) op de markt biedt: 75% en meer. Op korte termijn streven we naar 100% gerecycled materiaal - met Hydro CIRCAL 100R aluminium. TRENDSETTER OP EUROPESE MARKT IN CIRCULARITEIT Ontwikkelaars, architecten en investeerders verwachten vandaag de zekerheid dat hun projecten voldoen aan de juiste duurzame normen. Een duurzaamheidscertificering voor producten en gebouwen garandeert dat er op een verantwoorde manier wordt gebouwd: door de juiste materialen en producten te gebruiken, door te bouwen met een minimale impact en projecten te bouwen welke aan het einde van hun levensduur makkelijk te ontmantelen en te recyclen zijn.

Fotograaf: Egbert de Boer Project: Oostwest kwartier

WICONA Benelux - Duurzame aluminiumsystemen Postbus 75, 5150 AB Drunen www.wicona.nl

22 99

VOOR WONINGBOUW

DRAAG KRACHT

Goedkoper bouwen met kalkzandsteen • Besparing van € 5.000 tot € 8.000 per wooneenheid

Bouwen in kalkzandsteen is de meest duurzame keuze en tot 6.000 euro per woning goedkoper*. Hieronder ziet u per woningtype de gemiddelde kosten van ieder bouwsysteem. Zo helpen we u de juiste keuze te maken voor uw project.

is mogelĳk bĳ een bouwsnelheid en oplevering vanaf 5 woningen per week.

• Vĳf weken voor levering zĳn klantwensen nog eenvoudig door te voeren. Hierdoor is meer- en minderwerk makkelĳk te realiseren. *Onderzoek door KBS+BTS bouwadviesbureau o.b.v. 3-tal aangeleverde projecten.

Kostenvergelĳking bouwsystemen per woningtype 1. Appartementen galerĳ

2. Appartementen portiek

€20.000

€15.000

20.568

3. Rĳtjeswoningen

20.589

€20.000 17.693

12.907 €10.000 8.761

+€4.146

12.275

kalkzandsteen/ breedplaat

prefab beton/ kanaalplaat

12.968

13.950 +€7.600

+€7.621

€10.000

€5.000

8.487

+€3.514

€5.000 €0

€15.000

gietbeton/HSB/ breedplaat

24 woningen/3 lagen Met kanaal- of breedplaat verdiepingsvloeren. Exclusief begane grond.

€0

kalkzandsteen/ breedplaat

prefab beton/ kanaalplaat

gietbeton/HSB/ breedplaat

51 woningen/6 lagen Met kanaal- of breedplaat verdiepingsvloeren. Exclusief begane grond.

€0

kalkzandsteen

+€5.463

+€9.206

prefab beton

gietbeton/HSB

6 woningen/3 lagen Exclusief vloeren (zĳn gelĳk).

Einsteinstraat 5 | 3846 BH Harderwĳk | Nederland | T +31 (0)341 464 000 | info@calduran.nl

www.calduran.nl

INZENDINGEN PARTICULIERE WOONBELEVING

Inzendingen

Inzendingen Particuliere Woonbeleving 102 Inzendingen Identiteit & Icoonwaarde 114 Inzendingen Stimulerende Omgevingen 124 Inzendingen Leefbaarheid & Sociale Cohesie

134

101 101

INZENDINGEN PARTICULIERE WOONBELEVING

> ANNO52 Architectenbureau: Grosfeld Bekkers van der Velde Architecten Opdrachtgever: BVR projectontwikkeling Bouwperiode: 15-6-2020 tot 1-3-2022 Fotograaf: René de Wit

> Biobased woning in de polder Architectenbureau: NarrativA architecten bna Opdrachtgever: Particulier Bouwperiode: 17-1-2022 tot 30-9-2022 Fotograaf: John Lewis Marschall

> Artist-in-residence Architectenbureau: HDK architecten ban bni bnsp Opdrachtgever: Stichting 13 Bouwperiode: 5-2-2020 tot 12-9-2022 Fotograaf: Jeroen Musch

> Buurschap Roosenhorst, Voorschoten Architectenbureau: Atelier PRO architecten Opdrachtgever: Vinkbouw Bouwperiode: 17-7-2019 tot 9-3-2022 Fotograaf: Luuk Kramer

102

INZENDINGEN PARTICULIERE WOONBELEVING

> De Driehoek Architectenbureau: Steenhuis Bukman Architecten Opdrachtgever: Roosdom Tijhuis Planontwikkeling Bouwperiode: 3-5-2021 tot 1-7-2022 Fotograaf: Jannes Linders

> De Karel 2.0 Architectenbureau: ZZDP Architecten Opdrachtgever: Caransa groep Bouwperiode: 5-8-2019 tot 10-1-2022 Fotograaf: Luuk Kramer

> De Jakoba Architectenbureau: Studioninedots Opdrachtgever: Ymere Bouwperiode: 1-9-2020 tot 1-3-2022 Fotograaf: Peter Tijhuis

> Een schuurwoning in een Brabants landschap Architectenbureau: Van der Schoot Architecten B.V. BNA Opdrachtgever: Fam. Dautzenberg Bouwperiode: 1-9-2021 tot 14-12-2022 Fotograaf: Arno Fooy

103

INZENDINGEN PARTICULIERE WOONBELEVING

> Ferskûle Architectenbureau: Denkkamer Opdrachtgever: Particulier Bouwperiode: 11-11-2019 tot 25-3-2022 Fotograaf: Stijn Poelstra

> Het huis dat onder de grond verdween Architectenbureau: WillemsenU Opdrachtgever: Particulier, bekend bij de architect Bouwperiode: 1-7-2020 tot 14-1-2022 Fotograaf: Rob van Esch

> HAUT Amsterdam Architectenbureau: Team V Architectuur Opdrachtgever: Lingotto Bouwperiode: 4-7-2016 tot 17-3-2022 Fotograaf: Jannes Linders

> HighEnd-groen goud Architectenbureau: BNB architecten Opdrachtgever: Kraaipan bv Bouwperiode: 23-11-2020 tot 24-3-2022 Fotograaf: Luuk Kramer

104

INZENDINGEN PARTICULIERE WOONBELEVING

> Huis Terschelling Architectenbureau: Groothuijse de Boer architecten Opdrachtgever: particulier Bouwperiode: 1-10-2021 tot 21-11-2022 Fotograaf: Sebastian van Damme

> JaNatuurlijk! Architectenbureau: Architecten Studio-pls Opdrachtgever: CPO JaNatuurlijk Bouwperiode: 1-11-2021 tot 6-2-2022 Fotograaf: Lucas van der Wee

> Interieur grachtenpand Architectenbureau: cepezedinterieur Opdrachtgever: DABT Architectural development Bouwperiode: 1-3-2021 tot 1-7-2022 Fotograaf: Lucas van der Wee

> Klein huis - grootse beleving Architectenbureau: J.O.N.G.architecten Opdrachtgever: Rein en Corrie Galama Bouwperiode: 1-3-2022 tot 6-6-2022 Fotograaf: Thijs Wolzak

105

INZENDINGEN PARTICULIERE WOONBELEVING

> LongHouse Architectenbureau: BNB architecten Opdrachtgever: familie Nevens Verduijn Bouwperiode: 24-5-2021 tot 24-3-2023 Fotograaf: Marianne Nevens

> Renovatie 94 woningen Van der Pekbuurt Amsterdam Architectenbureau: Ibelings van Tilburg Architecten Opdrachtgever: Stichting Ymere & Dura Vermeer Bouwperiode: 3-6-2021 tot 15-9-2022 Fotograaf: Petra Appelhof

> Pondok Architectenbureau: Lichtstad Architecten Opdrachtgever: Fam. Hooghiemstra Bouwperiode: 1-9-2021 tot 31-5-2022 Fotograaf: Bas Gijsselhart

> Stadswoningen Eindhoven Architectenbureau: Lichtstad Architecten Opdrachtgever: Particuliere ontwikkelaar Bouwperiode: 1-3-2021 tot 1-3-2022 Fotograaf: Bas Gijselhart

106

INZENDINGEN PARTICULIERE WOONBELEVING

> Superlofts Groningen Architectenbureau: Marc Koehler Architects Opdrachtgever: KUUB Bouwperiode: 12-2-2020 tot 8-11-2021 Fotograaf: Sebastian van Damme

> Veldhuis Architectenbureau: LMNL office [for architecture and landscape] Opdrachtgever: Particulier Bouwperiode: 17-4-2020 tot 14-1-2022 Fotograaf: Loes van Duijvendijk

> ‘t Bosbad Eindhoven Architectenbureau: GAAGA Opdrachtgever: Kikx Development BV Bouwperiode: 1-4-2021 tot 1-9-2022 Fotograaf: Max Hart Nibbrig

> Verscholen tussen het groen Architectenbureau: Engel Architecten Opdrachtgever: Particulier Bouwperiode: 3-12-2020 tot 12-12-2022 Fotograaf: Stijn Poelstra

107

INZENDINGEN PARTICULIERE WOONBELEVING

> Villa A. Architectenbureau: Paul de Ruiter Architects Opdrachtgever: Particulier Bouwperiode: 12-3-2020 tot 16-6-2022 Fotograaf: Tim van de Velde

> Watertoren Utrecht Architectenbureau: Zecc Architecten Opdrachtgever: particulier Bouwperiode: 1-2-2020 tot 1-11-2022 Fotograaf: Stijn Poelstra

> Villa DLN Architectenbureau: Grosfeld Bekkers van der Velde Architecten Opdrachtgever: Fam. van der Lee Bouwperiode: 4-3-2020 tot 21-1-2022 Fotograaf: René de Wit

> Woonhuis VtK Architectenbureau: Havermans Hielkema Architecten Opdrachtgever: particulier Bouwperiode: 12-7-2021 tot 9-12-2022 Fotograaf: René de Wit

108

INZENDINGEN PARTICULIERE WOONBELEVING

> Zilverpoort Architectenbureau: SKAUP Opdrachtgever: WOONstraks Bouwperiode: 1-3-2021 tot 10-10-2022 Fotograaf: Ossip van Duivenbode

> ZWERFKEI Architectenbureau: MONK architecten BNA Opdrachtgever: Koen Gubbels Bouwperiode: 1-11-2021 tot 1-10-2022 Fotograaf: Peter Cuypers

109

MARKTVISIE: AESY LIFTEN B.V.

Aesy Liften B.V. Aesy Liften is dé specialist op het gebied van platformliften in de Benelux. Of het nu gaat om een platform of een cabine, een lift voor een woning, hotel, magazijn, kantoorgebouw, zorginstelling of school, de personenen goederen liften van Aesy Liften zijn te gebruiken voor vele doeleinden en op vrijwel alle binnen en buiten locaties. De missie van Aesy Liften is om elk gebouw toegankelijk te maken voor iedereen. ALLES BEHALVE STANDAARD Het Scandinavische design en het feit dat de liften zijn gemaakt van hoogwaardige en grotendeels recyclebare materialen, maakt het dat de liften duurzaam zijn en een lange levensduur hebben. Tijdens de productontwikkeling staan veiligheid en gemak in gebruik op de eerste plaats. Aesy Liften gaat verder dan de standaard en denkt graag mee. In het proces rondom een nieuw project wordt Aesy Liften al vroeg betrokken; vaak al vanaf het moment dat de eerste schetsen worden gemaakt. Dagelijks zetten de medewerkers van Aesy Liften zich in om de wensen van de klant te vertalen naar een passende oplossing. ALLES IN EIGEN BEHEER Aesy Liften heeft alles in eigen beheer; productie van de liften vindt plaats in de fabriek in Zweden en worden gemonteerd en onderhouden door eigen monteurs. Hierdoor wordt de kwaliteit gewaarborgd en kan Aesy Liften hun klanten de service bieden die ze mogen verwachten. Aesy Liften is een volledige dochteronderneming van Cibes Lift Group, een bedrijf met meer dan 75 jaar ervaring en wereld4 4 110

wijd marktleider in platformliften. Vanuit het hoofdkantoor in Zweden ontwikkelt, produceert en levert Cibes aan meer dan 75 landen. AF TE STEMMEN OP ELK INTERIEUR De liften van Aesy Liften zijn te plaatsen zonder liftput, zonder machinekamer en zonder dakopbouw. Hierdoor zijn de liften in vrijwel iedere situatie

toe te passen. Gemiddeld is een lift van Aesy Liften al binnen 3 dagen geplaatst en kunnen onderdelen als de liftdeur, liftschacht, cabine en vloer naar eigen wens worden afgewerkt. <

Aesy Liften B.V. Mercurion 30, 6903 PZ Zevenaar www.aesyliften.nl

WIE DROMEN REALISEERT, WORDT GEZIEN. SPECIALIST IN METALEN GEVELBEKLEDING

010 - 208 37 88

WWW.ALDOWA.NL

MARKTVISIE: JORIS IDE N.V.

Grote creatieve vrijheid met Joris Ide Façade Joris Ide is een toonaangevende Europese producent van daken gevelsystemen. Met zestien productielocaties actief in verschillende landen, waaronder de Nederlandse vestiging in Stadskanaal.Dicht bij de klant aanwezig zijn met een totaalpakket aan producten voor de hele gebouwschil is het streven van De Group.

2 2 112

MARKTVISIE: JORIS IDE N.V. storten. Ook is de Group actief met lopende onderzoeken naar terugnamegarantie en hergebruik van materialen. Losmaakbaarheid en hergebruik zijn in de komende periode echte speerpunten. PLANET PASSIONATE Met het Planet Passionate programma zet Joris Ide een cruciale eerste stap in de volgende fase om de belangrijkste duurzaamheidsuitdagingen van onze planeet proactief aan te pakken. Thema’s zijn de ecologische voetafdruk van het bedrijf aanzienlijk verkleinen en de milieuprestaties van de producten verder verbeteren. Joris Ide zet in op zero CO2-productie tegen 2030 en een vermindering van 50% op CO2-intensiteit op de producten in 2030, door bijvoorbeeld gebruik te maken van betere isolatie en bronnen als zonne-energie en regenwater. Hierbij worden de CO2-emissies uiteraard nauwlettend opgevolgd.

JI FAÇADE Joris Ide produceert daken gevelsystemen, in enkel staal, sandwichpanelen in steenwol of in PIR en accessoires, een groot voordeel voor de klant die maar één aanspreekpunt heeft. Een sandwichpaneel voor de gevel is steeds meer een commodity aan het worden en is niet meer uniek. Gevels in een vrij vlakke profilering zijn in verschillende kleurstellingen nog attractief te maken, maar de sterkere profielen met ongekende kleurmogelijkheden dragen bij aan een high-end gevelbeeld. JI Façade zijn unieke gezette profielen, de mogelijkheden zijn onbeperkt en met een speciale kleur is de gevel perfect te personaliseren. Joris Ide geeft in de brochure Façade Inspiration enkele voorbeelden, deze brochure is te downloaden van de website. Kortom een ongekende ontwerpvrijheid. JI CARRIERPANEEL Om profielen in single skin zoals JI Façade op de juiste

manier te verwerken wordt er vaak een sandwichpaneel als drager gebruikt. Meestal een niet gegarandeerde oplossing, Joris Ide heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar dit systeem en heeft het JI Carrier systeem ontwikkeld. Op dit door Joris Ide ontwikkelde systeem zoals in de brochure JI Carrier systeem te lezen is krijgt de klant een systeemgarantie. De voordelen van een goede thermische drager, gecombineerd met een esthetisch fraaie buitenschil. DUURZAAM, CIRCULARITEIT EN RECYCLEN De bouwsector is een grootverbruiker van grondstoffen en kan daarmee een groot verschil maken door producten te hergebruiken of te recyclen. Joris Ide heeft zichzelf tot doel gesteld om tegen 2030 geen afval meer te

PROJECT HENGELO Op de foto´s is het project Assink & Schipholt te zien, een ontwerp van AvK bouwpartners in Goor. De combinatie van het unieke zwarte JI Façade Breva 66 profiel horizontaal gemonteerd en de verticaal georiënteerde gevelpanelen JI Wall 1000VB 120mm in een lichte kleur zorgen voor een supermooie uitstraling. De combinatie van de Joris Ide producten geven het gebouw een unieke uitstraling. Voor de nieuwbouw van dit pand is samengewerkt met een BENG commissie om gestalte te geven aan de ambities op het gebied van duurzaamheid. Een comfortabel gebouw voor de medewerkers door veel daglicht en de witte binnenzijde van het gebouw. Het draait om kleuren, texturen, het mixen van verschillende producten en profileringen. <

Joris Ide N.V. Hille 174, 8750 Zwevezele, België www.joriside.be

33 113

INZENDINGEN IDENTITEIT & ICOONWAARDE

> BunkerToren Architectenbureau: Powerhouse Company Opdrachtgever: BunkerToren B.V (RED Company & Being) Bouwperiode: 1-4-2019 tot 24-10-2022 Fotograaf: Sebastian van Damme

> Designcenter en hoofdkantoor Brabantia S&L Netherlands Architectenbureau: AAARCHITECTEN Opdrachtgever: Brabantia S&L Netherlands Bouwperiode: 15-3-2021 tot 30-3-2022 Fotograaf: Gert Jan Kruijning

> De Koepel, Haarlem Architectenbureau: Buro van Stigt Opdrachtgever: Stichting Panopticon Bouwperiode: 1-6-2020 tot 20-1-2022 Fotograaf: Hans Kuiper

> Het Dok Architectenbureau: de Architekten Cie. Opdrachtgever: COD | Development Pioneers Bouwperiode: 5-5-2019 tot 1-4-2022 Fotograaf: Ernst van Raaphorst

114

INZENDINGEN IDENTITEIT & ICOONWAARDE

> House Around The Wall Architectenbureau: Bob Manders Architecture Opdrachtgever: particulier Bouwperiode: 1-7-2020 tot 1-2-2022 Fotograaf: Thomas de Bruyne

> HyperbolicParabolid 1 Architectenbureau: Bob Manders Architecture Opdrachtgever: particulier Bouwperiode: 1-11-2018 tot 1-2-2022 Fotograaf: Caffeine

> HUB Smartphonehoesjes Architectenbureau: Kielstra Architect Opdrachtgever: Smartpjhonehoesjes.nl Bouwperiode: 1-4-2019 tot 29-3-2021 Fotograaf: Marcel van Collie

> It Swettehûs Architectenbureau: GEAR Architectencoöperatie Opdrachtgever: Provincie Fryslân Bouwperiode: 1-5-2019 tot 24-12-2021 Fotograaf: Gerard van Beek

115

INZENDINGEN IDENTITEIT & ICOONWAARDE

> Karaat Architectenbureau: VdpArchitecten Opdrachtgever: pc vastgoed Bouwperiode: 6-1-2020 tot 21-10-2022 Fotograaf: Egbert de Boer

> Museum Arnhem Architectenbureau: Benthem Crouwel Architects Opdrachtgever: Gemeente Arnhem Bouwperiode: 1-5-2020 tot 1-5-2022 Fotograaf: Jannes Linders

> MOUT Venlo Architectenbureau: Buro Moon Opdrachtgever: Mout Venlo Bouwperiode: 30-4-2021 tot 5-5-2022 Fotograaf: Melanie Samat

> Nieuwe Nor Architectenbureau: diederendirrix Opdrachtgever: Gemeente Heerlen Bouwperiode: 1-3-2018 tot 1-3-2022 Fotograaf: Mitchell van Eijk

116

INZENDINGEN IDENTITEIT & ICOONWAARDE

> OurDomain Rotterdam Architectenbureau: Tangram Architekten Opdrachtgever: Greystar Bouwperiode: 1-12-2019 tot 15-1-2022 Fotograaf: John Lewis Marschall

> Pillows Grand Boutique Hotel Maurits at the Park Architectenbureau: Office Winhov Opdrachtgever: Amerborgh International Bouwperiode: 9-5-2019 tot 1-10-2022 Fotograaf: Stefan Müller

> Pathé Leeuwarden Architectenbureau: WAM Architecten Opdrachtgever: Pathé Theatres B.V. Bouwperiode: 1-1-2018 tot 1-11-2021 Fotograaf: Gerard van Beek

> Sluishuis Architectenbureau: Barcode Architects en BIG Opdrachtgever: BESIX Real Estate Development & VORM Ontwikkeling B.V. Bouwperiode: 28-12-2018 tot 28-6-2022 Fotograaf: Ossip van Duivenbode

117

INZENDINGEN IDENTITEIT & ICOONWAARDE

> Schoenenkwartier Museum Architectenbureau: Civic Architects Opdrachtgever: Gemeente Waalwijk Bouwperiode: 1-11-2020 tot 15-5-2022 Fotograaf: Stijn Bollaert

> Stadhuis Leiden Architectenbureau: Office Winhov Opdrachtgever: Geneente Leiden Bouwperiode: 12-11-2019 tot 9-6-2022 Fotograaf: Stefan Müller

> Soeverein Architectenbureau: VANDELUNE studio voor architectuur Opdrachtgever: WOON ontwikkeling Bouwperiode: 20-7-2020 tot 11-2-2022 Fotograaf: Rindert van der Toren

> The Joan Architectenbureau: OZ Opdrachtgever: Being Development Bouwperiode: 7-10-2020 tot 26-4-2022 Fotograaf: Egbert de Boer

118

INZENDINGEN IDENTITEIT & ICOONWAARDE

> The Natural Pavilion Architectenbureau: DP6 architectuurstudio Opdrachtgever: Noordereng Groep (in opdracht van Floriade Expo) Bouwperiode: 3-9-2021 tot 24-3-2022 Fotograaf: Scagliola Brakkee

> Walden Architectenbureau: Architektenkombinatie Opdrachtgever: Reborn Bouwperiode: 28-2-2021 tot 30-6-2022 Fotograaf: François Verhoeven

> Uitkijktoren De Nieuwe Herdgang Architectenbureau: Studio Architectuur Maken Opdrachtgever: Gemeente Tilburg Bouwperiode: 1-6-2021 tot 10-1-2022 Fotograaf: Stijn Poelstra

> woningbouwproject Nieuw Trebol Architectenbureau: Penta Architecten BV Opdrachtgever: Harns invest Bouwperiode: 10-3-2021 tot 20-5-2022 Fotograaf: Ruben van Vliet

119

R O N ME

DALI COMPACT ALL IN ONE

Drukknopbediening

Toepassingsscontroller

DALI-bus voeding

Bewezen productkwaliteit met een nieuwe ontwerpen prestatienorm Een alles-in-één oplossing voor verlichtingsregeling. Verkrijgbaar in vier kleurvarianten, veelzijdig inzetbaar, digitaal uitleesbaar en ?0ÿƆŶéÄ¨ÄŝŹĀÜ¨ÄÄŝ¸ŋ Wie waarde hecht aan het feit dat een aanwezigheidsmelder onzichtbaar opgaat in de bestaande architectuur kiest, voor de PD11-M-DACO-FLAT DALI-2. Afdekringen en lenzen zijn niet alleen in zuiverwit, maar ook in de kleuren verkeerswit, antraciet en zwart verkrijgbaar.

B.E.G. Brück Electronic - Nederland Groenewoudsedijk 50 3528 BK Utrecht +31 (0) 85 0433240 info@beg-nederland.nl

Scan de QR code voor meer informatie

beg-luxomat.com/nl

Zonlicht breekt donkere architectuur open Screens houden hitte buiten na renovatie Er zijn weinig grotere pleitbezorgers voor zonwering te vinden dan Dirk Moerman en Levi Deryckere van Demo+ Architecten. Zij zweren bij een optimaal comfort voor de bewoners en gebruikers van hun projecten en zetten dan ook volop in op Renson screens. Zo ook bij Woning C in Zedelgem, een klassieke Vlaamse langgevelhoeve die een ingrijpende renovatie onderging. Over hun streven naar optimale daglichtinval mét aandacht voor zonwering spraken wij met architect Levi Deryckere. Vervagende grens tussen binnen en buiten “Uiteraard is daglicht zeer belangrijk in de hedendaagse architectuur. Wij proberen de grens tussen binnen en buiten te laten verdwijnen via grote raampartijen om zo licht binnen te trekken. Maar daarbij moet je altijd incalculeren dat het risico op oververhitting moet geneutraliseerd worden. Wij zijn ook altijd al voorstander geweest van ‘actieve gevels’, waarbij screens worden gebruikt om het hittegevaar te beheersen.” Streng op hittemaatregelen “Oververhitting is een onderschat probleem. Medebestuurder Dirk hamert er vaak op dat men daar voldoende aandacht moet aan besteden… en terecht. Uiteindelijk moet de klant wonen in het esthetische ontwerp en dat gaat niet wanneer de binnentemperaturen te hoog oplopen. Screens zijn dan de beste oplossing. Wij proberen dat principe in al onze ontwerpen te integreren. Andere kantoren gaan doekzonwering misschien mijden omwille van de esthetiek of de complexiteit, maar wij nemen die meteen mee in ons ontwerp.” Donkere architectuur opengebroken “Woning C is een zeer goed voorbeeld van hoe in een eerder klassiek gebouw screens ook esthetisch en succesvol kunnen geïntegreerd worden. Dit gebouw voorheen bestond uit een kakafonie van kleine ruimtes. De oorspronkelijk kleine ramen hebben we ook groter en verticaal gemaakt, met een klassieke touch. De bouwheer hebben we kunnen overtuigen om gebruik te maken van de zonwering. De combinatie doet geen afbreuk aan de charme en de stijl van deze typische Vlaamse hoeve.

Woning C toont mooi aan hoe een oorspronkelijk ‘donkere’ en gesloten architectuur werd opengebroken met respect voor de historische verschijningsvorm én toch comfortabel leefbaar blijft met dank aan de screens.” Op beide oren slapen “Standaard schrijven wij Renson voor. Simpelweg omdat Renson alle vakjes van de checklist aantikt. Om te beginnen zijn ze pionier; hun R&D-afdeling is steeds de eerste om nieuwe zaken te ontwikkelen terwijl de concurrentie op achtervolgen is aangewezen. Qua design zijn de screens eveneens baanbrekend, met een minimalistisch ontwerp zonder zichtbare schroeven. Naar montagegemak toe is alles eveneens zeer goed uitgedacht, met toegankelijkheid van buitenaf. Renson is ook niet vies van een uitdaging op vlak van afmetingen en het opzoeken van de productlimieten. Daarin vinden wij elkaar.” Integratie “Op vlak van doekzonwering zijn de details niet onbelangrijk. Hoe meer de zonwering direct kan geïntegreerd worden in het geheel, hoe beter. Mooi wegwerken is de boodschap zodat die – met de doeken opgerold – van binnenuit zo goed als onzichtbaar is. Dat is ook waarom we dat van bij het begin meegeven aan de bouwheer. Zo komt er achteraf geen kunst- en vliegwerk aan te pas om dan nog screens te plaatsen.” www.renson.net Foto’s: The Art of Living – Dré Wouters

De zon laat zich niet sturen maar wel managen WAREMA weet wat architecten willen. Omdat wij net als zij hoge eisen stellen. Daarom bieden wij u hoogwaardige zonweringsoplossingen, die zowel esthetisch als functioneel zijn. Bovendien verenigen zij belangrijke aspecten zoals lichtsturing en energie-management met elkaar. Voor de gevel, het terras of binnenshuis, in de nieuwbouw of bij de renovatie: Het resultaat is een optimaal ZonLichtManagement dat op de architectuur is afgestemd.

Om uw ideeën optimaal te kunnen verwerkelijken, werken wij bij de planning van uw project nauw met u samen. En bieden u met de bijbehorende documentatie en de online-tools doelgerichte assistentie – in elke fase van het proces! Bovendien vindt u in ons architectenbereik van onze website warema.com/architects steeds weer nieuwe wetens-waardigheden rondom het thema zonwering, evenals veel nuttige hulp. Daardoor wordt het veel gemakkelijker uw project te realiseren. Wij nodigen u uit ons brede spectrum aan plannings- en advies-diensten te leren kennen. Wij ondersteunen u graag bij het vinden van de ideale zonweringsoplossingen voor uw project! Downloads & tools, die uw werk comfortabeler maken Voor uw planning of voor uw adviesgesprek: Wij ondersteunen u met een grote keus aan praktische toepassingen en documentatie. Zo kunt u bijvoorbeeld gebruik maken van onze zonwerings-planner wanneer u CAD-details nodig heeft. Of u simuleert in een ommezien 3D-modellen aan het gebouw van uw klant - met de app WAREMA Designer. Indien gewenst kunt u zich bovendien technische documentatie, stof- en lamellenmonsters, evenals gebouwencollecties comfortabel laten toesturen. Natuurlijk geheel vrijblijvend! Deze aanbiedingen en nog veel meer, zoals aanbestedingsteksten of BIM-gegevens, vindt u op www.warema.com/architects. Bouwfysica tot in het detail, heeft u informatie nodig over warmte-isolatie in de zomer, gegevens Õ Ì `i ÃÌÀ> }ÃvÞÃ V> v }iL ÕÜi ViÀÌ w ViÀ }i ¶ Maak gewoon gebruik van onze bouwfysische details, die wij voor u verzameld hebben en als download aanbieden op www. warema.com/ architects. Daar ervaart u ook meer over de WAREMA systeemprincipes en verkrijgt u productaanbevelingen voor gevels met bijzondere eisen. Laat u verrassen door de mogelijkheden van WAREMA.

www.warema.nl de zonlicht manager

Een groendak kleurt de stad! Kies voor Derbigum SP WW www.derbigum.nl

INZENDINGEN STIMULERENDE OMGEVINGEN

> De Nieuwe Sint Jacob Architectenbureau: de Architekten Cie. Opdrachtgever: De Nieuwe Plantage VOF Bouwperiode: 1-3-2019 tot 1-4-2022 Fotograaf: Ernst van Raaphorst

> Het Open Venster Architectenbureau: BDG Architecten Opdrachtgever: Gemeente Rotterdam Bouwperiode: 1-3-2021 tot 1-7-2022 Fotograaf: Gerard van Beek Fotografie

> de Vliert Architectenbureau: StudioCarree Opdrachtgever: Camping de Vliert Bouwperiode: 7-3-2022 tot 1-10-2022 Fotograaf: Nadine van den Berg

> Hoofdkantoor + distributiecentrum Heutink Architectenbureau: Reitsema & partners Opdrachtgever: Heutink Primair Onderwijs B.V. Bouwperiode: 1-12-2020 tot 28-2-2022 Fotograaf: Ronald Tilleman

124

INZENDINGEN STIMULERENDE OMGEVINGEN

> Hoofdkantoor Reggeborgh Architectenbureau: Reitsema & partners Opdrachtgever: Reggeborgh Bouwperiode: 1-10-2020 tot 1-4-2022 Fotograaf: Ronald Tilleman > IKC De Ploeg Architectenbureau: 19 het atelier architecten Opdrachtgever: PCBO Apeldoorn Bouwperiode: 1-9-2021 tot 24-6-2022 Fotograaf: Kasper Veenstra

> Huis van de gemeente Voorst Architectenbureau: De Twee Snoeken Opdrachtgever: Gemeente Voorst Bouwperiode: 10-11-2020 tot 10-3-2022 Fotograaf: Joeb Jacobs

> IKC Toermalijn Architectenbureau: Carree Architecten BNA Opdrachtgever: Stichting Agora Bouwperiode: 3-5-2023 tot 13-7-2022 Fotograaf: Antim Wijnaendts van Resandt

125

INZENDINGEN STIMULERENDE OMGEVINGEN

> Isala Meppel Architectenbureau: Vakwerk Architecten Opdrachtgever: Isala Klinieken & Zorggroep Noorderboog Bouwperiode: 3-3-2020 tot 15-12-2021 Fotograaf: Egbert de Boer

> De Kunstwerf Architectenbureau: Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke Opdrachtgever: Gemeente Groningen Bouwperiode: 10-10-2019 tot 1-9-2022 Fotograaf: Stijn Bollaert

> Jakoba Mulderhuis Architectenbureau: Powerhouse Company, de Architekten Cie., Marc Koehler Architects Opdrachtgever: Hogeschool van Amsterdam Bouwperiode: 1-1-2019 tot 31-8-2022 Fotograaf: Sebastian van Damme

> LAB42 Architectenbureau: Benthem Crouwel Architects Opdrachtgever: Universiteit van Amsterdam (UvA) Bouwperiode: 1-10-2020 tot 1-7-2022 Fotograaf: Jannes Linders

126

INZENDINGEN STIMULERENDE OMGEVINGEN

> Langeveld Building Architectenbureau: Paul de Ruiter Architects Opdrachtgever: Erasmus Universiteit Rotterdam (Real Estate & Facilities) Bouwperiode: 10-2-2021 tot 20-10-2022 Fotograaf: Aiste† Rakauskaite

> NEXT Delft Architectenbureau: Ector Hoogstad Architecten Opdrachtgever: Stone 22 Bouwperiode: 2-11-2020 tot 1-2-2022 Fotograaf: Marcel van der Burg

> Matrix One Architectenbureau: MVRDV Opdrachtgever: Matrix Innovation Center Bouwperiode: 1-12-2020 tot 20-7-2022 Fotograaf: Daria Scagliola

> Nieuwe werkplaats Architectenbureau: J.O.N.G.architecten Opdrachtgever: J.O.N.G.architecten Bouwperiode: 16-12-2021 tot 6-6-2022 Fotograaf: Thijs Wolzak

127

INZENDINGEN STIMULERENDE OMGEVINGEN

> Norit campus Architectenbureau: StudioWA B.V. Opdrachtgever: TIRON B.V. Bouwperiode: 1-9-2022 tot 23-12-2022 Fotograaf: Marielle Debrichy

> Provinciehuis Zuid-Holland Architectenbureau: Kraaijvanger Architects Opdrachtgever: Kuijpers i.o.v. Provincie Zuid-Holland Bouwperiode: 1-10-2020 tot 1-6-2022 Fotograaf: Ronald Tilleman

> Omnia Architectenbureau: Broekbakema Opdrachtgever: Wageningen University & Research Bouwperiode: 1-10-2020 tot 1-5-2022 Fotograaf: Norbert van Onna

> Radboudumc Hoofdgebouw Architectenbureau: EGM architecten Opdrachtgever: Radboudumc Bouwperiode: 23-4-2019 tot 1-4-2022 Fotograaf: Scagliola Brakkee

128

INZENDINGEN STIMULERENDE OMGEVINGEN

> Spinoza20first en sporthal Bajeskwartier Amsterdam Architectenbureau: BDG Architecten Opdrachtgever: Gemeente Amsterdam Bouwperiode: 1-2-2021 tot 1-7-2022 Fotograaf: Walter† Frisart FOTOwerk

> Stationspostgebouw Den Haag Architectenbureau: Kraaijvanger Architects (interieur) & KCAP (casco renovatie) Opdrachtgever: PostNL Bouwperiode: 1-8-2022 tot 6-3-2023 Fotograaf: Ossip van Duivenbode

> Sports Building Architectenbureau: VenhoevenCS architecture+urbanism Opdrachtgever: Erasmus University Rotterdam & Bouwbedrijf Remmers Bouwperiode: 23-7-2020 tot 19-7-2022 Fotograaf: Ossip van Duivenbode

> Tandartspraktijk Bavel Architectenbureau: Havermans Hielkema Architecten Opdrachtgever: Tandartspraktijk 3H Bouwperiode: 30-6-2020 tot 14-2-2022 Fotograaf: Rene de Wit

129

INZENDINGEN STIMULERENDE OMGEVINGEN

> Virgo Aalsmeer Architectenbureau: Heembouw Architecten Opdrachtgever: Stellar Development CV Bouwperiode: 7-6-2021 tot 7-4-2022 Fotograaf: Laurens Kuipers

130

Beste bijdrage BENG 2 & 3

#BENGbooster Geef jouw binnenklimaat een boost met de combinatie van slimme balansventilatie en warmtepomp De beste BENG-score haal je met deze topcombinatie In goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen is ventilatie van groot belang. De HRC SmartComfort wint warmte of koude terug. Hierdoor draait de Alfea R32 warmtepomp in een optimaal werkingsgebied met een zeer laag energieverbruik en gegarandeerd comfort.

HRC SmartComfort

F-ctrl tot -0,41 en tot 5dB stiller door zonesturing

Alfea R32 warmtepomp

Hoogste taprendement van 2,8 volgens NTA 8800

Combinatie met beste bijdrage aan BENG 2 en BENG 3 Complete oplossing voor een comfortabel en gezond binnenklimaat Geluidsarm totaalpakket

Climeleon omkasting buitenunit

Optie voor tot 7dB extra geluidsreductie

Ga voor meer informatie naar de website. Scan de QR-code!

/ info.nl@groupe-atlantic.com / +31 (0)318 54 47 00

groupe-atlantic.nl/bengbooster

Isolatie nieuwbouw: Primeur losmaakbare PUR isolatie bij nieuwbouw reststoffencentrum Dusseldorp Infra te Borne Het gebouw Het nieuwe bedrijfspand TWW en Negam is een aanwinst voor Twente. Ook het reststoffencentrum van Dusseldorp ISM is hier gevestigd. Het kantoorgebouw is grotendeels opgebouwd uit hergebruikte bouwmaterialen.

aanzicht van natuursteen reflecteert. De gebruikte kanaalplaten, kozijnen en trappen zijn afkomstig van het Erasmus ziekenhuis in Rotterdam. Bij diverse sloopprojecten werd gekeken welke materialen herbruikbaar én geschikt zouden zijn voor het nieuwe kantoor en werkruimte.

Hergebruikte materialen 80% van de materialen is hergebruikt. Elk onderdeel heeft een eigen historie. Zo bestaat de gevel van het gebouw uit gebroken trottoirtegels, wat het

Verwijderbare Polyurethaan isolatie Systeemhuis Plixxent heeft in samenwerking met Isolatiebedrijf Pluimers een spraakmakende innovatie gelanceerd met betrekking tot gespoten

polyurethaan. Door toepassing van een speciale techniek is het mogelijk om polyurethaan (vloer)- isolatie probleemloos van de vloer te verwijderen en aansluitend te recyclen. Polyurethaan staat bekend als een zeer robuust en duurzaam isolatiemateriaal welke vrijwel niet aan veroudering onderhevig is. Bij sloop van het pand op termijn kan met deze revolutionaire aanpak de polyurethaan perfect gescheiden worden van overige bouwstoffen, en ingezameld worden als grondstof voor nieuw isolatiemateriaal.

Isoleren nieuwbouwwoning reststoffencentrum van Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek te Borne.

Gashouder op het terrein van de Westergasfabriek in Amsterdam.

Beeldbepalende rijksmonument de Gashouder levert eigen energie Onlangs ging het Amsterdamse Cultuurdorp Westergas praktisch volledig van het gas af. Er zijn diverse duurzame maatregelen getroffen om het evenementgebouw op energiegebied bijna volledig zelfvoorzienend te laten zijn. Aan die verduurzaming heeft Isolatiebedrijf Pluimers bijgedragen door het isoleren van de gevels. Het gebouw Met zijn kenmerkende industriële uiterlijk is de Gashouder al ruim een kwart eeuw een opvallende evenementenlocatie in Amsterdam. Tijdens de renovatie zijn er onder meer 200 aanvullende zonnepanelen aangebracht en zijn een accuopslag en intelligent energiemanagementsysteem geplaatst. Tevens werd een ‘state of art’ klimaatinstallatie geplaatst zodat het binnenklimaat vlot aan iedere behoefte aanpast kan worden. Om de duurzaam opgewekte energie vast te houden werden dak en wanden van een naadloze isolatieschil voorzien. Ronduit indrukwekkend hoe dit industriële erfgoed, waar vroeger gas werd opgeslagen, is getransformeerd tot een duurzame en toekomstbestendige evenementen-voorziening.

De wanden zijn voorzien van HR IsoSpray HFO en afgewerkt met FireResist BZ coating.

De gevels en het dak zijn naadloos geïsoleerd met een HR IsoSpray HFO gecertificeerd vlamvertragend coatingsysteem. De rondingen en complexe vormen van het object maakten traditioneel isoleren met isolatieplaten namelijk praktisch onmogelijk. In Isolatiebedrijf Pluimers, met bijna een halve eeuw ervaring in gespoten isolatietechniek, vond de opdrachtgever een bedreven specialist om de klus te klaren. Heeft u interesse in onze isolatiediensten of vragen over een van onze producten? Kijk snel op www.pluimers.nl

INZENDINGEN LEEFBAARHEID & SOCIALE COHESIE

> Arsenaal Delft Architectenbureau: architectenbureau cepezed Opdrachtgever: Driestar BV Bouwperiode: 1-7-2018 tot 1-3-2022 Fotograaf: Lucas van der Wee

> Brede Maatschappelijke Voorziening (BMV) Spaubeek Architectenbureau: ARCHITECTENZAAK Opdrachtgever: Gemeente Beek Bouwperiode: 29-6-2020 tot 10-1-2022 Fotograaf: Klaus Tummers

> Bovenbouwwerkplaats Architectenbureau: Studioninedots Opdrachtgever: Synchroon Bouwperiode: 1-1-2020 tot 1-4-2022 Fotograaf: Sebastian van Damme

> CasaNova Architectenbureau: Barcode Architects Opdrachtgever: VOF Wijnhaven 65 & Wilma Wonen Bouwperiode: 13-6-2019 tot 1-3-2023 Fotograaf: Christian van der Kooy

134

INZENDINGEN LEEFBAARHEID & SOCIALE COHESIE

> Centrumplan Zevenbergen Architectenbureau: Groeneweg Van der Meijden Architecten Opdrachtgever: Synchroon BV Bouwperiode: 15-7-2020 tot 1-2-2022 Fotograaf: Huib Kooyker

> De Dame en De Dienstbode Architectenbureau: VdpArchitecten Opdrachtgever: Nijestee Bouwperiode: 11-1-2021 tot 22-4-2022 Fotograaf:

> COA Apeldoorn Architectenbureau: OZ Opdrachtgever: Centraal Orgaan opvang Asielzoekers Bouwperiode: 1-5-2021 tot 1-11-2022 Fotograaf: Valentijn Kortekaas

> De Nobelaer Architectenbureau: TenbrasWestinga Architectuur en Interieur Opdrachtgever: gemeente Etten-Leur Bouwperiode: 1-10-2021 tot 1-8-2022 Fotograaf: Mike Bink

135

INZENDINGEN LEEFBAARHEID & SOCIALE COHESIE

> Domūs Houthaven Architectenbureau: Shift Architecture Urbanism Opdrachtgever: Synchroon developers Bouwperiode: 8-9-2020 tot 8-12-2022 Fotograaf: René de Wit

> Duurzame sociale woningbouw, Den Bosch Architectenbureau: Studio M10 ism KAW Opdrachtgever: BrabantWonen Bouwperiode: 1-7-2022 tot Fotograaf: Stijn Poelstra

> Dorpshuis Son en Breugel Architectenbureau: INBO Opdrachtgever: Gemeente Son en Breugel Bouwperiode: 12-2-2021 tot 20-6-2022 Fotograaf: Thijs Wolzak

> Eden District Architectenbureau: Arons en Gelauff Architecten & Architectuur Maken Opdrachtgever: Blauwhoed Bouwperiode: 16-12-2019 tot 10-9-2022 Fotograaf: Ossip van Duivenbode

136

INZENDINGEN LEEFBAARHEID & SOCIALE COHESIE

> Gemaal Leenders Architectenbureau: B+O Architectuur en Stedenbouw Opdrachtgever: Waterschap Drents Overijsselse Delta Bouwperiode: 1-10-2021 tot 1-12-2022 Fotograaf: Harry Cock

> Het Groene Hofje Architectenbureau: MV MiniVilla B.V. Opdrachtgever: VVO Het Groene Hofje Bouwperiode: 16-2-2021 tot 22-4-2022 Fotograaf: Johan Kok

> Groenmarkt Architectenbureau: Ronald Janssen Architecten i.s.m Bastiaan Jongerius Architecten en Buro Harro Opdrachtgever: HBB groep i.s.m. Edwin Oostmeijer Projectontwikkeling Bouwperiode: 1-2-2019 tot 16-5-2022 Fotograaf: Sebastian van Damme

> Het Posthuys Architectenbureau: KuiperCompagnons Opdrachtgever: Herkon Bouwperiode: 22-4-2021 tot 15-12-2022 Fotograaf: Bouwonderneming Stout

137

INZENDINGEN LEEFBAARHEID & SOCIALE COHESIE

> Hortus Ludi Architectenbureau: Studio Architectuur MAKEN Opdrachtgever: Dura Vermeer Bouwperiode: 24-11-2021 tot 9-12-2022 Fotograaf: Jan Maurits Schouten

> Kramatweg Architectenbureau: ANA architecten Opdrachtgever: Eigen Haard Bouwperiode: 1-3-2021 tot 7-3-2022 Fotograaf: Luuk Kramer

> Jonas Architectenbureau: Orange Architects Opdrachtgever: Amvest Bouwperiode: 4-12-2019 tot 12-12-2022 Fotograaf: Sebastian van Damme

> Lieven blok 6 ABC en blok 8 ABCD Architectenbureau: KENK architecten Opdrachtgever: Lieven de Key Bouwperiode: 1-3-2020 tot 1-8-2022 Fotograaf: Roos Aldershoff

138

INZENDINGEN LEEFBAARHEID & SOCIALE COHESIE

> Leeuweplaats Architectenbureau: FARO & heren 5 architecten Opdrachtgever: Ooms Bouw & Ontwikkeling B.V. Bouwperiode: 1-2-2020 tot 1-1-2022 Fotograaf: Hans Peter Föllmi

> Malieklos Architectenbureau: DP6 architectuurstudio Opdrachtgever: Woonstad Bouwperiode: 6-1-2020 tot 17-1-2022 Fotograaf: Scagliola Brakkee

> Made by NRE Architectenbureau: Houben / Van Mierlo Architecten i.s.m. Werkstatt Opdrachtgever: CPO vereniging Werkgebouw en Parkeergebouw / CPO vereniging Body Building/ CPO vereniging Ambachtsdorp Bouwperiode: 1-8-2020 tot 1-1-2022 Fotograaf: Bas Gijselhart

> Mooi Arkens Architectenbureau: Penta Architecten Opdrachtgever: Van Marrum Projectontwikkeling Bouwperiode: 1-4-2021 tot 1-5-2022 Fotograaf: Jan Otto Schilstra

139

INZENDINGEN LEEFBAARHEID & SOCIALE COHESIE

> Park 070 Architectenbureau: Architektenkombinatie Opdrachtgever: Ontwikkelcombinatie CBS Bouwperiode: 12-9-2019 tot 14-4-2022 Fotograaf: François Verhoeven

> Sint Bonifatiuskerk Almere Architectenbureau: Royal HaskoningDHV Opdrachtgever: Parochie Sint Bonifatius Almere Bouwperiode: 1-5-2019 tot 1-3-2021 Fotograaf: Jurgen Boonstra

> Parkgebouw De Veentjes Architectenbureau: JCRARCHITECTEN Opdrachtgever: Phoenx Bouwperiode: 1-9-2019 tot 1-12-2021 Fotograaf: Sebastian van Damme

> SuperHub Meerstad Architectenbureau: De Zwarte Hond Opdrachtgever: MWPO Bouwperiode: 1-9-2021 tot 31-10-2022 Fotograaf: Ronald Tilleman

140

INZENDINGEN LEEFBAARHEID & SOCIALE COHESIE

> Woon& Architectenbureau: Arons en Gelauff Architecten Opdrachtgever: BPD ontwikkeling Bouwperiode: 10-8-2019 tot 9-9-2022 Fotograaf: Luuk Kramer

> Zuider Gymnasium Architectenbureau: Molenaar& Co architecten Opdrachtgever: BOEi Nationale Maatschappij tot Restaureren & Herbestemmen van Cultureel Erfgoed Bouwperiode: 1-1-2017 tot 1-3-2022 Fotograaf: Luuk Kramer

141

MARKTVISIE: EQUITONE

Ontwerp duurzame gevels met EQUITONE EQUITONE is een duurzaam gevelbekledingsmateriaal, ontwikkeld door en voor architecten. Elk EQUITONEpaneel is uniek en bezit het ruwe karakter van vezelcement, een materiaal dat bekend staat om zijn uitstekende eigenschappen. Alle gevelpanelen zijn onderhoudsvriendelijk, brandveilig (Brandklasse A2-s1,d0) en kunnen tegen een stootje. ONGEËVENAARDE ONTWERPVRIJHEID EQUITONE-materialen bieden een ongeëvenaarde ontwerpvrijheid. Het vezelcementmateriaal is in de massa gekleurd, wat betekent dat het oppervlak de inwendige textuur en kleur van het vezelcementmateriaal vertoont. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende texturen en kleuren en kunnen in gelijk welke vorm verzaagd worden. Ze passen dus in elk ontwerp. De panelen kunnen zichtbaar of onzichtbaar mechanisch bevestigd worden, zodoende ze indien nodig eenvoudig gede-

monteerd en hersteld kunnen worden. Schroeven en rivetten zijn in dezelfde kleuren als de panelen beschikbaar, zodat ze mooi in het geheel opgaan. CRADLE TO CRADLE® CERTIFIED BRONS Ga je voor EQUITONE gevelbekleding, dan kies je niet alleen voor een esthetisch aantrekkelijk product, maar ook voor een materiaal dat bijdraagt aan een duurzame toekomst. Alle EQUITONE vezelcementmaterialen hebben immers een bronzen Cradle to Cradle® certificaat. De ambitieuze certificering is gericht op materiaalgezondheid, circulair ontwerp en duurzame ontwikkeling, en wordt erkend als de norm voor productduurzaamheid in de bouwsector. De gevelpanelen bestaan volledig uit in de natuur

LT 20 - Grijs

LT 60 - Lichtbruin

LT 90 - Wit

LT 85 - Antracietgrijs

1 142

beschikbare materialen. Ze zijn dun maar extreem sterk, waardoor er minder natuurlijke grondstoffen nodig zijn om hetzelfde resultaat te bekomen. De panelen worden geproduceerd met zo weinig mogelijk grondstoffen en energieverbruik. Dankzij de lokale verankering blijven ook de transportafstanden beperkt. Al onze EQUITONE gevelmaterialen zijn bovendien modulair. Je kan ze gemakkelijk demonteren, herstellen en opnieuw in een gebouw integreren. Zo kunnen ze keer op keer hergebruikt en gerecycled worden. MEER WETEN OVER ONZE GEVELMATERIALEN? Surf naar www.equitone.com. Je kan er ook gratis monsters van al onze EQUITONE gevelpanelen aanvragen. <

Equitone Kuiermansstraat 1, 1880 Kapelle-op-den-Bos, België www.equitone.com

EEN STEVIGE BASIS Ontdek de veelzijdigheid van keerwanden

BUILDING A SOLID FUTURE

Bel uw persoonlijke adviseur Tel: 0342 - 44 10 50

ðżƣŃĪŧżżƫ ěżǀǝĪŲ ŏŲ ƫƸŏšŧ Brands Bouw is een solide familiebedrijf met een sterke regionale verbondenheid. Wij bouwen voornamelijk in het Noorden van Nederland vanuit onze vestigingen in Emmen en Groningen. Met onze circa 140 medewerkers zorgen wij er elk project weer voor om het beste resultaat voor onze opdrachtgevers te behalen, wij bouwen voor onze klanten!

%RXZHQ QLHXZERXZ HQ YHUERXZ 2QWZLNNHOHQ 2QGHUKRXG HQ VWRULQJHQ XXUV VHUYLFH 5HQRYDWLH 5HVWDXUDWLH %RXZNXQGLJ YHUVWHUNHQ DDUGEHYLQJVVFKDGH

Nautilusstraat 7, 7821 AG Emmen Kieler Bocht 33, 9723 JA Groningen

+31 (0)591-657900 +31 (0)50-5757800

www.brandsbouw.nl 143

BRANDVEILIGHEID DIRECT IN 2d EN 3D INTEKENEN

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

Werken met een architectenbureau

Meerwaarde van de architect 146 Zelf bouwen met een architect 147 Architectenwinkel 151 Erkende BNA-bureaus 152 Incidentele opdrachtgever 155 Ervaren opdrachtgever 156 Architectenselecties 157 145 145

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

Meerwaarde van de architect In Nederland mag niet iedereen zich architect noemen. Alleen diegenen die zijn ingeschreven in het Architectenregister hebben volgens de wet het recht om de architectentitel te voeren. Deze professionals hebben allemaal een architectuuropleiding gevolgd en een beroepservaringsperiode doorlopen. Samenwerken met een architect geeft meer waarde, functioneel en financieel, en op zoveel meer vlakken. Maatwerk Een architect vertaalt de specifieke wensen naar een goed gebouw, waardoor je niet gebonden bent aan standaardoplossingen. Binnen het budget en de overige randvoorwaarden is vrijwel alles mogelijk. Inspiratiebron Een architect stimuleert de ideevorming en draagt alternatieven aan. Hierdoor wordt de kans op een optimaal eindresultaat vergroot. Touwtjes in handen Een architect vervult in alle fasen de rol van regisseur. Hij houdt het overzicht en zorgt ervoor dat het complexe proces van (zelf-) bouwen voor de opdrachtgever behapbaar blijft. Rots in de branding Een architect vormt een buffer tussen jou en alle andere betrokken partijen zoals aannemers en overheden. Zo betaal je niet te veel en duren procedures niet langer dan noodzakelijk. Bovendien controleert de architect of alle andere betrokken partijen hun werk goed en conform afspraak hebben gedaan. Vraagbaak Of het nu om gebruik van bepaalde materialen gaat of om een vergunningsaanvraag: een architect kent alle mogelijkheden en onmogelijkheden. Onaangename verrassingen blijven bespaard. Functionele meerwaarde Je krijgt een gebouw dat al jouw gewenste woon-, werk-, verblijfs- en andere functies in zich verenigt. Esthetische meerwaarde Het uiterlijk van zowel de binnen- als buitenkant sluit aan bij jouw persoonlijke smaak en gewenste uitstraling, en zal in het algemeen als smaakvol ervaren worden.

146

Technische meerwaarde De technische voorzieningen in het object zijn in orde en voldoen aan alle normen. Meer gebruiksgenot Het dagelijks gebruik van een omgeving waarin de gebruiker zich prettig voelt, draagt dagelijks bij aan het welbevinden. Het gebouw dat samen met een architect tot stand komt, zit als gegoten. Maatschappelijke en culturele meerwaarde Bouwen met een architect betekent zorg besteden aan alle aspecten. Hiermee draag je bij aan de maatschappelijke en culturele waarde van de gebouwde omgeving. Geldelijke meerwaarde Een architect let overal op. Dat komt de kwaliteit van het gebouw ten goede. Meer kwaliteit betekent een hogere waarde. Je investeert dus in een meeropbrengst bij eventuele verkoop. Bovendien weten architecten hoe ze energiezuinig of zelfs energieneutraal moeten bouwen, waardoor je op termijn veel kunt besparen.•

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

Zelf bouwen met een architect Zelfbouw is tegenwoordig voor iedereen toegankelijk en wordt steeds populairder. Een mooi voorbeeld van een goede aanpak is de kavelpaspoorten die zelfbouwers in Almere krijgen bij de koop van hun kavel: In die handleiding kunnen ze meteen precies lezen wat wel en niet mag. Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Hilversum en andere steden bieden ze ook al aan. Hopelijk krijgt dit de komende jaren verdere navolging. et voordeel van het werken met een architect is dat een zelfbouwer meer maatwerk krijgt, terwijl een woning van een catalogusbouwer wat goedkoper is door het schaalvoordeel. “Maar voor wat meer geld, want zo duur is een architect voor zo’n micro-opdracht niet, krijg je als klant wel een huis gebouwd onder architectuur, met net wat meer uitstraling en dat volgens makelaars straks ook beter verkoopt.” LAAGDREMPELIG Er zijn steeds meer BNA-architecten die laagdrempelige service aanbieden aan particulieren. Zoals het Rotterdamse JADE, dat sites aanbiedt op basis van bouwthema’s, waaronder Verbouwarchitect.nl. Volgens Eelco Dekker van JADE hebben particulieren hier behoefte aan. “We bieden gratis een eerste adviesgesprek aan, het Schetsgesprek. We rekenen met je mee, leggen een Plan van Aanpak voor en begeleiden het bouwtraject vanaf de eerste dag tot na de oplevering. We laten bovendien zien hoe onze kosten worden terugverdiend. Iemand zei laatst daarover: ‘Nu snap ik eindelijk wat een architect doet.’ Als het moet maken we zelfs een maquette op locatie om opdrachtgevers mee te nemen in het ontstaansproces. Het is onze taak om zo tastbaar te maken wat onze meerwaarde is.”

BEPAAL HET BUDGET Houd rekening met de volgende kosten: Ontwerp Prijzen van een architect of ontwerper verschillen onderling. Voor een nieuwbouwontwerp kun je als richtlijn circa 10% van de totale bouwkosten nemen. Grond De prijs van een kavel verschilt per gemeente. Is het nog geen bouwgrond? Houd dan rekening met extra kosten om de grond bouwklaar te maken.

Belastingen & leges Je betaalt belasting over de grond die je koopt. De overdrachtsbelasting is 6% en belasting over bouwgrond is 21%. Voor de aanvraag van vergunningen betaal je bouwleges. Dit verschilt per gemeente. Bouwkosten De bouwkosten worden meestal berekend op basis van het bruto vloeroppervlak (BVO). De prijzen per vierkante meter BVO verschillen per type woning. Onder bouwkosten vallen ook de kosten voor de aannemer. Meerwerk Het is van essentieel belang om te allen tijde rekening te houden met bijkomende kosten en onvoorziene uitgaven. Als je bijvoorbeeld andere tegels in je badkamer wilt dan je oorspronkelijk had gekozen, kan dat als extra werk beschouwd worden. •

—

Als je een huis bouwt, moet je het goed doen. Per slot van rekening ga je er in leven

147

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

Zelf bouwen met een architect Met een zorgvuldig proces en begeleiding van een architect, kun je jouw droomproject realiseren. Van de oriëntatiefase tot het uiteindelijke bouwproces en de nazorg, een architect staat je bij op elke stap van de weg.

1. De voorfase – Oriëntatie (wat wil je precies) – De beslissing om alleen of met anderen een opdracht te versterken – De keuze voor een architect 2. Het ontwerp en bouwproces - Dit bestaat uit negen stappen, van het afstemmen van de wensen op de randvoorwaarden (beschikbare oppervlakte, bestemmingsplan, budget) via het voor- en definitief ontwerp tot aan de keuze voor de aannemer en de bouw. 3. De nazorg - Het oplossen van eventuele losse eindjes, financiële afhandeling, enzovoorts. Ook in deze laatste fase staat de architect je bij. Of het nu gaat om de bouw van jouw droomhuis, een kantoor, een verenigingsgebouw of ander object; de architect zorgt ervoor dat jouw gebouw aan het einde van de rit staat als een huis.

doen en wat voor ruimtes zijn hiervoor nodig? Vergeet ook eventuele gezinsuitbreiding en toekomstige kantoorruimte niet. – Hoe zit het met de planning en budget? De vier grootste financiële posten zijn de aanschaf van de grond, de bouw van de woning, de inrichting en buitenvoorzieningen. Past dit allemaal binnen het budget? En wanneer is het te bouwen huis nodig? Het is in alle gevallen verstandig om op zijn minst een globale planning vast te stellen. 2. Alleen bouwen of met anderen? Zelf bouwen kan je alleen doen, maar ook met anderen. In het laatste geval heet dat collectief opdrachtgeverschap (CPO). Je verstrekt dan een opdracht samen met anderen. Dat heeft verschillende voordelen, zoals inkoopvoordeel en het delen van kosten. Het brengt ook een aantal aandachtspunten met zich mee, zoals de vereiste eensgezindheid. Ben je de enige opdrachtgever, dan is er sprake van individueel opdrachtgeverschap. Dat brengt doorgaans hogere kosten met zich mee, maar heeft als voordeel dat er geen rekening gehouden hoeft te worden met wensen en meningen van anderen.

DE VOORFASE 1. Oriëntatie Als je ervoor kiest om zelf te gaan bouwen, is het belangrijk om vast te stellen wat je precies wilt. Dit kun je doen door enkele essentiële vragen te beantwoorden, zoals: – Wat vind je mooi? Kijk om je heen, doe inspiratie op social Media zoals, Pinterest & Instagram, architectuurblogs en websites voor goede ruimtelijke ideeën en ontdek wat bij je past. – Waar ga je bouwen? Informeer naar beschikbare kavels bij gemeente, makelaars, projectontwikkelaars, bouwbedrijven en via het internet. Houd rekening met aan- of afwezigheid van voorzieningen, bestemmingsplan, enzovoorts. Een architect kan je adviseren over de mogelijkheid die een kavel biedt. – Welke functies moet het huis krijgen? Denk na over wat jij belangrijk vindt, wat wil je in huis

148

3. De keuze voor een architect Bij de keuze voor een architect draait het in de eerste instantie om de vraag of zijn werk je aanspreekt. Je kan dat op straat bewonderen of via internet. Ook kan je documentatie bij een of meerdere architecten opvragen. Maar het is ook van groot belang dat het klikt met de architect. Maak dus eerst vrijblijvend kennis, bijvoorbeeld via de Architectenwinkel. Bereid je goed voor op het eerste gesprek. Bespreek wat de architect kan betekenen en vraag referenties op. Informeer ook naar professionaliteitskenmerken: beschikt de architect bijvoorbeeld over een beroepsaansprakelijkheidsverzekering? Handig voor als er iets misgaat! Architectenbureaus die zijn aangesloten bij de BNA hebben al deze kwesties goed geregeld. Bovendien kunnen instanties van de BNA bemiddelen wanneer er in de samenwerking onverhoopt iets misgaat.

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

Zelf bouwen met een architect

HET ONTWERP EN BOUWPROCES Zelf bouwen bestaat vrijwel altijd uit een lang en complex proces. Dat klinkt misschien afschrikwekkend, maar dat hoeft het niet te zijn. Zeker niet als je wordt bijgestaan door een architect. Hij is immers in staat om alle wensen zo optimaal mogelijk te verwezenlijken. Daarnaast neemt hij veel zorgen uit handen. De samenwerking met een architect kent een aantal fasen, die hier stuk voor stuk kort worden omschreven. 1. Bepaling van de werkzaamheden Misschien kan je de architect al voor het verstrekken van de opdracht een compleet programma van eisen/ wensen overhandigen. Maar misschien kan hij, vanuit zijn expertise, alternatieven aandragen waardoor hij je op andere, betere ideeën brengt. Dit adviestraject is vooraf als aparte opdracht te verstrekken (om daarna te kijken of je met de architect verder wil) of op te nemen als onderdeel van de hele opdracht. De andere werkzaamheden zijn onder te verdelen in de ontwerpfase, de voorbereiding op de bouw en de begeleiding van de bouw zelf. Je kunt een architectenbureau inschakelen voor één, twee of alle fasen. Deze laatste optie heeft vaak een positieve invloed op de kwaliteit van het eindresultaat. 2. Het verstrekken van de (deel-) opdracht Zodra het budget vastligt, is de architect er verantwoordelijk voor dat het (bij een gelijkblijvende opdracht) niet overschreden wordt. Neem daarom in de opdracht in elk geval op: – budget (voor álle kosten) – planning – een globaal programma van eisen (wat gaat er zo ongeveer gebouwd worden) – kwaliteit – de werkzaamheden van de architect Overweeg ook om zogenaamde uitstapmomenten in te bouwen. De oplevering van het voorlopig ontwerp leent zich daar goed voor. Je krijgt dan voor het eerst te zien wat het gaat worden. Misschien valt het tegen. Dan is

het handig om de samenwerking te kunnen beëindigen voordat het vervolgtraject ingaat waarbij grote bedragen gespendeerd gaan worden. Het is dus handig een gefaseerde opdracht te verstrekken, die voor elke fase een honorarium voor de architect bevat en de mogelijkheid om te stoppen. 3. Afstemming wensen en randvoorwaarden De architect kent de markt en de kosten en zal beoordelen of alle wensen realistisch zijn in relatie tot het budget. Gesprekken hierover monden uit in eerst een globaal - en daarna een definitief programma van eisen. Daarmee gaat de architect aan de slag. 4. Het voorontwerp (VO) Met tekeningen van de gevel, doorsneden, contouren en wellicht een maquette en een 3D-presentatie wordt in deze fase globaal duidelijk gemaakt hoe het object er uit zal gaan zien. Het VO vermeldt ook de te gebruiken materialen en geeft een globale kostenraming. 5. Het definitief ontwerp (DO) Het DO is geen nieuw ontwerp, maar een uitwerking van het VO waarin alle door jou en de architect besproken wijzigingen verwerkt zijn. Hiermee krijg je dus te zien hoe het object er daadwerkelijk uit gaat zien. Alles heeft nu een definitief karakter. Aan de hand van het DO voert de architect wettelijk verplichte berekeningen uit over onder meer daglichttoetreding, ventilatie en energieprestatie. 6. De bouwvoorbereiding Met het DO in de hand wordt een omgevingsvergunning bij de gemeente aangevraagd. Een architect beschikt over de expertise en ervaring om discussies met de afdeling Bouwtoezicht op efficiënte wijze aan te gaan. Bovendien heeft een aanvraag al snel een streepje voor bij de toetsers van Bouwtoezicht en Welstand als een architectenbureau het indient. Ook voor hen is het prettig om met iemand te communiceren die weet waar hij het over heeft. Bij de bouwvoorbereiding hoort ook het maken van het bestek (de detailtekeningen). Op basis van dit document zullen aannemers hun offerte uitbrengen.

149

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

Zelf bouwen met een architect

7. De keuze voor de aannemer Wie gaat de bouw uitvoeren? De architect kan meerdere, in zijn ogen geschikte aannemers, vragen om een offerte in te dienen. Ook kun je besluiten één aannemer te benaderen. Bijvoorbeeld op aanbeveling van anderen of omdat de architect goede ervaringen met hem heeft opgedaan. De architect zal de offerte inhoudelijk beoordelen om te zien of het aansluit op het bestek. Aanbeveling: beoordeel de financiële stabiliteit van de aannemer. Is de aannemer aangesloten bij een garantieregeling (bouwgarant), zodat het gebouw wordt afgebouwd als de aannemer failliet gaat? 8. De uitvoering Zodra de bouw van start gaat kan de architect als directievoerder zijn waarde bewijzen. Hij fungeert als het centrale aanspreekpunt voor de aannemer. Want hoewel alles vastligt, zal iemand toch in de gaten moeten houden of de vele betrokken partijen zich wel aan de afspraken houden. Worden inderdaad de juiste materialen gebruikt? Loopt alles nog steeds volgens planning? Is er niets vergeten? Als expert en ervaringsdeskundige zal niets de architect ontgaan en neemt daarmee deze controletaak uit handen. 9. De oplevering Na maanden, en vaak jaren, van voorbereiding en hard werken staat jouw droom eindelijk overeind. Reden voor een feetje, maar niet voordat alles uitvoerig is gecontroleerd. De praktijk leert dat er vrijwel altijd iets ontbreekt of niet helemaal volgens de afspraken is opgeleverd. De architect voert een inspectie uit en kan gebreken constateren en met de aannemer bespreken hoe het zo snel mogelijk wordt opgelost.

150

DE NAZORG Na de eerste, voorlopige oplevering kun je het huis, kantoor of winkel in gebruik nemen. Het eerste half jaar worden eventuele gebreken nog kosteloos verholpen. Indien deze aan het licht komen, helpt de architect de klachten goed af te handelen. Daarnaast beoordeelt hij de eindafrekening van de aannemer. De architect zorgt er dus tot ver na de oplevering voor dat je optimaal kunt genieten van jouw zelfgebouwde object.•

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

Architectenwinkel Grote of kleine woonwensen. Voor iedere vraag biedt de Architectenwinkel slimme, duurzame en concrete ontwerpoplossingen die leiden naar jouw droomhuis.

oe wordt het huis waar je altijd van droomde werkelijkheid? De Architectenwinkel weet raad. Speciaal om mensen met vragen over (ver)bouwen te helpen, verenigde een aantal BNA-architecten zich in de Architectenwinkel. De Architectenwinkel is wekelijks geopend op een groot aantal locaties door heel Nederland en dit landelijke netwerk groeit nog steeds. ‘Voor particulieren is de drempel soms nog hoog om op een architect af te stappen', vertelt Harvey Otten, een van de oprichters van het initiatief en lid van de BNA. 'Terwijl ze vaak wel graag willen weten wat een architect precies doet en waarbij hij kan helpen. De architecten bij de Architectenwinkel bieden particulieren een laagdrempelige kennismaking met de toegevoegde waarde van architecten en helpen je de beste keuzes te maken.'’ Architect denkt verder Bij de Architectenwinkel weten ze raad met alle vragen waar een klant mee zit, en die vragen gaan echt niet allemaal over het ontwerp. Wie zijn trappenhuis wil verplaatsen, minder energie wil verbruiken of met de gemeente spaak loopt bij de aanvraag van een

vergunning, kan bij een architect terecht. Een architect heeft niet alleen veel kennis in huis over alle stappen van het bouw- of verbouwingsproces, maar denkt daarbij ook altijd verder. Hij of zij brengt niet alleen de wensen van nu in kaart, maar ook die van later. 'Mensen willen altijd het beste uit hun huis halen en zich er vooral thuis voelen. Dat is belangrijk voor de kwaliteit van leven', vertelt Otten. Geen groot budget nodig De Architectenwinkel doet goede zaken. Wekelijks komen er nieuwe klanten bij. 'Je hoeft ook geen groot budget te hebben om een architect in de arm te kunnen nemen.’ Ook voor de architecten zelf is de Architectenwinkel een mooi initiatief. 'Er zitten vaak uitdagende projecten bij. Daar houden wij van. Ook zelfbouwopgaven worden steeds populairder en voor een plan voor herbestemming van oude panden draaien wij ons hand niet om', zegt Otten. In heel Nederland Op tientallen plaatsen in het land kunnen particulieren inmiddels advies inwinnen. Meer informatie vind je op www.architectenwinkel.com.•

151

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

De voordelen van werken met een BNA-bureau Schakel je een BNA-architectenbureau in, dan ga je in zee met een BNA Erkend Bureau dat werkt op basis van de verenigingsgedragscode. Een bureau kan alleen maar lid worden als het de gedragscode Verantwoordelijkheid, Integriteit & Professionaliteit onderschrijft. Als opdrachtgever verzeker je je hiermee van professionals die je op transparante en integere wijze ten dienste staan.

ls opdrachtgever kun je een architect die lid is van de BNA aanspreken op basis van hun gedragscode. De code vormt de basis voor het tuchtrecht, dat alleen voor BNA-leden geldt. Het College van Toezicht dat dit tuchtrecht uitvoert, doet zijn uitspraken geheel onafhankelijk van het BNA-bestuur. Voordeel voor jou als opdrachtgever: de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij deze onafhankelijke instantie, het helpt je bij een eventueel conflict. Minstens zo belangrijk: een erkend architectenbureau onderwerpt zich met het aangaan van het lidmaatschap geheel vrijwillig aan de BNA Gedragscode. Dit biedt jou vertrouwen en de zekerheid dat je een bureau hebt geselecteerd dat integer, verantwoordelijk en professioneel werken hoog in het vaandel heeft staan. Mocht er een verschil van mening zijn over - bijvoorbeeld - de uitvoering van een opdracht, dan heb je de mogelijkheid tot bemiddeling via de ‘dekenen’. Dit zijn BNA-leden die optreden als onafhankelijke wegwijzers, bemiddelaars en vertrouwenslieden tussen opdrachtgevers en BNA-architecten. Een BNA Erkend Bureau verplicht zich bovendien om een beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. Waarschijnlijk niet nodig, wel goed om te weten.

DE KWALITEITEN VAN EEN ERKEND BNA- BUREAU Het erkend BNA-bureau: is deskundig en vakbekwaam voor de opdracht Een erkend BNA-bureau mag alleen een opdracht aanvaarden als het beschikt over voldoende deskundigheid, vakbekwaamheid en bureaucapaciteit - dan wel deze van buitenaf inschakelt- om de opdracht te kunnen uitvoeren. De architecten die bij het architectenbureau werkzaam zijn, zijn ingeschreven in het wettelijke architectenregister. Daarmee voldoen ze aan de opleidingseisen die de Europese Unie aan architecten stelt. heeft een beroepsaansprakelijkheidsverzekering Een erkend BNA-bureau is verplicht verzekerd tegen de risico’s van beroepsaansprakelijkheid. De opdrachtgever kan er hierdoor op vertrouwen dat onverhoopte schade door de verzekering wordt gedekt. Elk jaar moeten de

152

bureaus bij de BNA het nummer van hun verzekeringspolis melden om na te kunnen gaan of de bureaus aan de verzekeringsplicht voldoen. houdt kennis en vaardigheden op peil Ook zorgt het bureau dat de kennis en vaardigheden van architecten en andere medewerkers op peil blijven. De BNA heeft hiervoor de permanente beroepsontwikkeling (pbo) ontwikkeld. Onder andere bij de BNA Academie kunnen architecten en medewerkers van architectenbureaus werken aan hun permanente beroepsontwikkeling. garandeert vertrouwelijkheid Een erkend BNA-bureau behandelt de door de opdrachtgever als vertrouwelijk verstrekte gegevens als zodanig. maakt deugdelijke afspraken Een BNA Erkend Bureau mag alleen aan het werk gaan op basis van adequate afspraken met de opdrachtgever. Het architectenbureau aanvaardt slechts opdrachten op basis van een overeenkomst waarin de wederzijdse rechten en plichten van opdrachtgever en architect deugdelijk zijn vastgelegd. Ook bij ontwerpwedstrijden moeten opdrachtgever en architectenbureau van tevoren weten waar zij aan toe zijn. draagt bij aan kennisontwikkeling Het bureau draagt bij aan collectief onderzoek. toont zijn verbondenheid met het vak Door zijn aansluiting bij de BNA toont een bureau dat het oog heeft voor het collectieve belang en laat het zijn betrokkenheid met het beroep zien. Door zijn lidmaatschap draagt het bij aan de ontwikkeling van het vak, de ontwikkeling van instrumenten voor de vakbeoefening, de uitbouw van kennis en vaardigheden en de verbetering van het bouwproces. Profiteer daarvan als opdrachtgever.

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

GEDRAGSCODE De hierboven genoemde afspraken zijn vastgelegd in de lidmaatschapsverplichtingen en in een gedragscode. Alle leden moeten de BNA Gedragscode verantwoordelijkheid, integriteit & professionaliteit naleven en zijn daarop aanspreekbaar. De architect is gehouden de opdrachtgever deskundig in een vertrouwenspositie als adviseur terzijde te staan. De architect behartigt de belangen van de opdrachtgever naar beste weten en kunnen, in het besef niet alleen verantwoordelijk te zijn jegens de opdrachtgever, maar ook tegenover mens, milieu en samenleving. De gedragscode is hieronder en op BNA.nl/gedragscode te lezen. BNA GEDRAGSCODE VERANTWOORDELIJKHEID, INTEGRITEIT & PROFESSIONALITEIT De gedragscode verantwoordelijkheid, integriteit & professionaliteit van de Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten BNA, de branchevereniging van architectenbureaus, geeft aan hoe de leden zich bij de uitoefening van hun beroep willen gedragen en hoe ze zich willen opstellen ten opzichte van de samenleving, hun opdrachtgevers, bouwpartners, collega’s en medewerkers. TOEZICHT Het College van Toezicht oordeelt – desgevraagd – over de wijze waarop de leden van de BNA hun beroep uitoefenen en de gedragscode in acht nemen. Het College bestaat uit leden van de BNA, de voorzitter en secretaris zijn onafhankelijke juristen. Tegen uitspraken van het College kan in beroep worden gegaan bij de Raad van Beroep. Voor contactgegevens, zie pagina XX van deze uitgave. BEMIDDELING Bij moeilijkheden tussen opdrachtgever en een bij de BNA aangesloten bureau of architect kan de deken een helpende hand bieden. De dekenen borgen de juiste uitoefening van het architectenberoep. Ze zijn wegwijzers, bemiddelaars en vertrouwenslieden, zowel voor opdrachtgever als architect. Daarbij houden ze altijd de rechten, belangen en plichten van de beroepsgroep voor ogen, waaronder de BNA Gedragscode verantwoordelijkheid, integriteit & professionaliteit. Voor contactgegevens, zie pagina XX van deze uitgave.

KERNWAARDEN De gedragscode is gestoeld op drie kernwaarden: verantwoordelijkheid, integriteit en professionaliteit. Verantwoordelijkheid Het BNA-bureau is zich bewust van het publieke belang van het functioneren in het maatschappelijk verkeer en van de bijdrage die het BNA-bureau bij de uitoefening van het beroep van architect kan leveren aan de ontwikkeling van de ruimtelijke omgeving. Het BNA-bureau weet zich verantwoordelijk voor de werkzaamheden en handelt binnen het kader van de opdracht met respect voor mens, samenleving en milieu. Als werkgever én als opdrachtnemer handelt het BNA-bureau te allen tijde volgens de uitgangspunten van inclusiviteit en (gender)diversiteit, waarbij het BNA-bureau iedereen - ongeacht geslacht, (etnische) achtergrond, seksuele geaardheid, geloofsovertuiging of (arbeids)beperking – met respect en op basis van gelijkwaardigheid behandelt. De zorg van het BNAbureau geldt zowel de gebouwde en ongebouwde omgeving, als de participanten in de processen waar het BNA-bureau uit hoofde van beroepsuitoefening bij betrokken is Integriteit Het BNA-bureau oefent het beroep van architect uit naar eer en geweten. Het BNA-bureau maakt zich niet schuldig aan oneerlijke concurrentie en respecteert de principes van goed werkgeverschap. Als opdrachtnemer behartigt het BNAbureau in een vertrouwenspositie onafhankelijk de belangen van de opdrachtgever, zonder zich op onoorbare wijze te laten beïnvloeden door nevenbelangen. Het BNA-bureau behandelt de in het kader van de opdracht verkregen vertrouwelijke informatie als zodanig. Professionaliteit Bij de uitoefening van zijn beroep handelt de architect competent en vakbekwaam. Hij zorgt ervoor de beschikking te hebben over de voor zijn werkzaamheden benodigde kennis, vaardigheden, financiële en technische middelen. Zijn professionaliteit blijkt ook uit het vermogen om processen adequaat in te richten en aan te sturen en uit een solide bedrijfsvoering. De architect draagt bij aan een goede werkrelatie met collega’s en andere participanten in het bouwproces. Hij zorgt in de relatie met de opdrachtgever voor heldere communicatie en voorlichting.

153

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

DE REGELS IN DE PRAKTIJK 1 HHet BNA-bureau die een opdracht in strijd acht met de verantwoordelijkheden voor mens, samenleving en milieu, vestigt de aandacht van de opdrachtgever hierop en zet zich in om de strijdigheid op te heffen. 2 Het BNA-bureau is transparant over de zakelijke en persoonlijke belangen die op een of andere wijze zijn functioneren zouden kunnen beïnvloeden. 3 Het BNA-bureau bedingt of aanvaardt geen geldelijk belang of enig ander voordeel van derden, noch kent deze toe aan derden bij het verkrijgen, verlenen, aanvaarden of uitvoeren van een opdracht anders dan de met de opdrachtgever overeengekomen beloning. 4 Het BNA-bureau houdt zich op de hoogte van de voor het vakgebied relevante ontwikkelingen en zorgt dat kennis en vaardigheden inclusief die van medewerkers op het vereiste niveau blijven. 5 Het BNA-bureau zorgt ervoor dat het beschikt over voldoende deskundigheid, vakbekwaamheid en capaciteit, hetzij intern of door externen in te schakelen, om de opdracht uit te voeren. 6 Het BNA-bureau aanvaardt opdrachten op basis van voorwaarden waarin de wederzijdse rechten en plichten van opdrachtgever en architect op schrift deugdelijk zijn vastgelegd. 7 Indien een BNA-bureau wordt gevraagd om de werkzaamheden van een andere architect te herzien of over te nemen dan doet hij dat op zorgvuldige wijze met respect voor het werk van de collega, ook met het oog op de belangen van de opdrachtgever. 8 Het BNA-bureau geeft erkenning aan het aandeel dat medewerkers, adviseurs, collega's en anderen in het ontwerp hebben gehad.

154

NALEVING Deze code geldt voor alle leden van de BNA. Het BNAbureau als werkgever informeert de medewerkers over deze code en ziet erop toe dat zij zich hieraan houden. Het BNA-bureau draagt er zorg voor dat deze code wordt nageleefd door alle personen die werkzaam zijn bij of verbonden zijn aan het bureau. De bestuurders zijn daarvoor verantwoordelijk en daarop aanspreekbaar in het kader van de handhaving van deze code. HANDHAVING Onverminderd de rechten en plichten die voortvloeien uit het lidmaatschap van de BNA houden de leden zich aan de BNA Gedragscode verantwoordelijkheid, integriteit & professionaliteit en de weten regelgeving van het land waarin het beroep wordt uitgeoefend. Op de naleving van deze gedragscode wordt toegezien door het College van Toezicht en de Raad van Beroep. De wijze waarop klachten kunnen worden ingediend en hoe ze worden behandeld is vastgelegd in het procesreglement en het reglement op het College van Toezicht en de Raad van Beroep. Klachten over architecten die verbonden zijn aan een BNA-bureau worden geacht te zijn gericht tegen het BNA-bureau. •

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

BNA-architecten voor incidentele opdrachtgevers Als incidentele opdrachtgever heb je geen of weinig ervaring met het onder architectuur laten ontwerpen en bouwen van een huis. Begrijpelijk dus dat je niet helemaal weet wat je kunt verwachten. Dat geldt natuurlijk ook als je ondernemer bent en een bedrijfspand of tandartspraktijk wilt laten (ver-)bouwen of directeur bent van – pak ‘m beet - een school, theater of bibliotheek.

ls particuliere opdrachtgever wil je een woonplek waar je blij van wordt, een leefruimte die je comfort geeft en die bij je past. Een huis of appartement dat je een beschermd en gezond gevoel geeft, dat mooi is en tegelijkertijd ook innovatief. Wellicht heb je ook wensen op gebied van circulair bouwen en duurzaamheid bijvoorbeeld, of over toegankelijkheid. Of wil je wonen en werken op één plek. Architecten zijn ervoor om al je wensen te vertalen naar de praktijk, ongeacht of het nieuwbouw betreft of een verbouwing van een huis, bedrijfspand of cultuurinstelling. Via onze online architectenzoekmachine ‘Vind een architect’ vind je een BNA-architect met het specialisme dat aansluit op jouw bouwopdracht, van het verbouwen van je monumentale huis tot de nieuwbouw van energieleverende vakantiewoning. En van een distributiecentrum tot vakantieparkhuisjes of een clubhuis.

Een architect helpt je niet alleen met een tekening, maar ook bij het proces: hij of zij neemt je alle zorg uit handen vanaf het eerste idee tot de uitvoering in de bouw, en staat er garant voor dat er aan het eind van jullie gezamenlijke rit een huis staat waar je trots op bent. Dat zal hij doen in continu overleg met jou als opdrachtgever, ook op financieel vlak. Schakel je een BNA-architect in, dan ga je in zee met een BNA Erkend Bureau dat werkt op basis van een verenigingsgedragscode. Als opdrachtgever verzeker je je daardoor van professionals die je op transparante en integere wijze ten dienste staan. Hierop zijn ze aanspreekbaar door de BNA. Een BNA-bureau heeft daarnaast - verplicht - een beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Waarschijnlijk niet nodig, maar wel goed om te weten.•

> Zwerfkei Architectenbureau: MONK Architecten Opdrachtgever: particulier Fotograaf: Peter Cuypers

155

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

BNA-architecten voor ervaren opdrachtgevers Je bent projectontwikkelaar, je bent verantwoordelijk voor de gebouwen bij een overheidsorganisatie of woningcorporatie, of je hebt bij onderwijs- of zorggroep een gebouwenvoorraad onder je hoede. Als ervaren opdrachtgever weet je dan prima je bouwambitie en programma van eisen te verwoorden. Je weet bovendien wat je kunt verwachten van een architect en welke meerwaarde architectuur kan bieden voor jouw bouwopgave. e weet dat een goed ontworpen gebouw niet generiek is maar specifiek. De architect materialiseert immers specifieke waarden. Hij of zij weet jouw maatschappelijke én organisatiewaarden te vertalen in een gebouw met een optimaal leef- en werkklimaat. Voor de mensen die er wonen, recreëren of werken. Van sociale cohesie tot kennisdelen, en van veilige leefomgevingen tot ruime, gezonde werkplekken. BNA-architecten nemen die waarden als vertrekpunt, evenals jouw eisen met betrekking tot rendement, circulair bouwen, gebouwexploitatie en flexibiliteit. En natuurlijk wil je ook een ervaren architect die je ontzorgt tijdens het bouwproces en bij wie jouw budget zo optimaal mogelijk wordt besteed. Je hebt meer ruimte nodig om je ambities te verwezenlijken of om je klanten te verrassen. Je wilt een ontwerp dat je eigen visie overstijgt of simpelweg energiebesparende oplossingen. Of je wenst een nieuw gebouw dat bijdraagt aan het verbeteren van de

gehuisveste functies: leerprestaties, genezing of werkprestaties. Via onze online architectenzoekmachine ‘Vind een architect’ vind je de BNA-bureaus met het specialisme dat aansluit op jouw bouwopdracht, van school tot ziekenhuis, en van woontoren tot winkelpand. BNA-architecten lopen bovendien sinds jaar en dag voorop in duurzaam en circulair ontwerpen en bouwen. De lokale BNA Netwerken, BNA Academie en het BNAprogramma Duurzaam vormen daarbij stuwende krachten. Schakel je een BNA-architect in, dan ga je in zee met een BNA Erkend Bureau dat werkt op basis van een verenigingsgedragscode. Als opdrachtgever verzeker je je daardoor van professionals die je op transparante en integere wijze ten dienste staan. Hierop zijn ze aanspreekbaar door de BNA. Een BNA-bureau heeft daarnaast - verplicht - een beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Waarschijnlijk niet nodig, maar wel goed om te weten.•

> Superhub Architectenbureau: De Zwarte Hond Opdrachtgever: MWPO Fotograaf: Ronald Tilleman

156

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

Architectenselecties Om tot een optimaal (ontwerp)resultaat te komen, hebben opdrachtgevers en architecten elkaar nodig. Hoe vind je als opdrachtgever het bureau dat bij jou past voor een duurzame samenwerking? Dat kan op vele manieren. Meestal kun je een of meerdere bureaus direct benaderen om een offerte uit te brengen. De manier waarop je de architectenkeuze maakt is in principe vormvrij. De jaarlijkse BNA beste gebouw van het jaar verkiezing biedt een uitgelezen kans om nader kennis te maken met het werk van BNA-leden. Alle genomineerden en winnaars zijn terug te vinden op pagina 28 tot en met 83

BNA-keurmerk Kies je als opdrachtgever voor een architectenbureau met het BNA keurmerk? Dan ben je verzekerd van een architectenbureau dat zich heeft te houden aan de Gedragscode Verantwoordelijkheid, Integriteit & Professionaliteit. Een erkend BNA bureau is deskundig en vakbekwaam voor de opdracht, heeft een beroepsaansprakelijkheidsverzekering, garandeert vertrouwelijkheid, maakt deugdelijke afspraken, draagt bij aan kennisontwikkeling en toont zijn verbondenheid met het vak. De BNA-architect behartigt niet alleen de belangen van de opdrachtgever naar eer en geweten, maar draagt ook verantwoordelijkheid tegenover de samenleving, de leefomgeving, partners in de bouwketen en directe collega’s. (Publiek) opdrachtgeverschap Goed, inspirerend opdrachtgeverschap gaat voorbij primaire risicobeheersing. Het gaat over durf, ambitie en vernieuwing. Eerlijke selectie maakt daar wezenlijk onderdeel vanuit. De BNA roept opdrachtgevers, publiek en privaat, op de door de BNA opgestelde richtlijnen voor evenwichtige en gezonde architectenselecties te volgen en wordt in die visie gesteund door de Tweede Kamer. Overheidsopdrachten tot dienstverlening, waar ontwerpwerkzaamheden (ontwerp en uitvoering) van de architect onder vallen, boven de toepasselijke drempelwaarde, moeten op grond van de Aanbestedingswet 2012 Europees worden aanbesteed. Het doel van deze wettelijk verplichte inkoopprocedure is dat publieke opdrachtgevers gebonden zijn aan de beginselen van transparantie en gelijkheid en ook het proportionaliteitsbeginsel. Zorg daarom als (publiek) opdrachtgever dat je vooraf goed geïnformeerd bent en architecten gelijke kansen biedt in een faire competitie. Om opdrachtgevers hierin te ondersteunen zijn de volgende richtlijnen ontwikkeld: Richtlijn Evenwichtige Architectenselecties De BNA heeft samen met Architectuur Lokaal, Twynstra Gudde en ZRi de Richtlijn Evenwichtige Architectenselecties opgesteld, die opdrachtgevers

helpt om op een doelmatige en faire manier architecten te selecteren voor een architectenselectie. Deze richtlijn is in januari 2020 gepubliceerd en is een op de architectenbranche toegesneden uitwerking van de Handreiking Nader Selecteren van het Programma Beter Aanbesteden. Richtlijn Gezonde Architectenselecties | Handreiking Tenderkostenvergoedingen Een ander hardnekkig knelpunt bij aanbestedingen zijn de oplopende kosten. Dat blijkt uit tal van rapporten en onderzoeken die afgelopen jaren gepubliceerd zijn. De BNA heeft samen met Architectuur Lokaal en ICSadviseurs een praktische handreiking ontwikkeld, de Richtlijn Gezonde Architectenselecties, om opdrachtgevers te helpen om tot de juiste uitvraag te komen en de kosten van alle betrokkenen in balans te brengen. Deze richtlijn is opgenomen in de nationale Handreiking Tenderkostenvergoeding van EZK en is onlangs geëvalueerd. Dat deze handreiking beschikbaar is, is bij veel opdrachtgevers en aanbestedende diensten bekend, maar meer toepassing in de praktijk is wenselijk in het belang van een gezonde aanbestedingscultuur. Programma Beter Aanbesteden Als lid van de Commissie Overheidsaanbestedingen (COAB) van VNO-NCW is BNA als partner betrokken bij het Programma Beter Aanbesteden (2021 – 2024) en was het een van initiatiefnemers van het Manifest. Doel van het programma is het stimuleren van betere samenwerking en dialoog tussen opdrachtgevers en architecten. Gids Proportionaliteit Op 1 januari 2022 is de nieuwe Gids Proportionaliteit, een uitgave van het ministerie van Economische Zaken. In deze gids vind je praktische uitwerking van het proportionaliteitsbeginsel waar je als publieke opdrachtgever (aanbestedende dienst) op grond van de Aanbestedingswet 2012, zowel voor Europese als nationale aanbestedingsprocedures, rekening mee moet houden. De laatste wijzigingen hebben tot doel de balans tussen de belangen van opdrachtgevers en

157

WERKEN MET EEN ARCHITECTENBUREAU

opdrachtnemers te herstellen door betere rechtsbescherming tijdens aanbestedingsprocedures van inschrijvers. Er komt een verplichte klachtenregeling bij aanbestedende diensten, een snellere afhandeling door de Commissie van Aanbestedingsexperts, met een wettelijke opschortingstermijn gedurende de klachtenafhandeling en een jaarlijkse monitoring en verantwoording over klachtenafhandeling. Rechtsverhouding tussen opdrachtgever en architectenbureau Met het oog op eenduidigheid en rechtszekerheid hebbende BNA en NLingenieurs twee handzame sets algemene voorwaarden ontwikkeld die toegesneden zijn op de bouwpraktijk van adviseurs: De Nieuwe Regeling 2011 (DNR 2011) en de Consumentenregeling (CR). De Nieuwe Regeling 2011 (DNR 2011), De DNR 2011 voorziet in algemene voorwaarden voor opdrachtgevers en adviseurs in de bouwpraktijk. Met deze algemene voorwaarden leggen opdrachtgever en adviseur de rechten en plichten vast en voorzien in duidelijke spelregels voor de uitvoering van de opdracht. De DNR is evenwichtig samengesteld en doet recht aan de belangen van opdrachtgever en architect. Ook de beroepsaansprakelijkheidsverzekering van architectenbureaus is afgestemd op de DNR. Modelbasisopdracht en Standaardtaakbeschrijving (STB) De voorwaarden worden vergezeld door een handzame modelbasisopdracht in Word-format waarin je de specifieke kenmerken van de opdracht vastlegt en de Standaardtaakbeschrijving (STB) waarmee je kunt specificeren welke taken de architect voor jouw project moet verrichten. Consumentenregeling (CR) Speciaal voor consumenten is de CR ontwikkeld met vereenvoudigde, toegankelijke voorwaarden. Ook deze regeling voorziet in een heldere beschrijving van

158

rechten, plichten en spelregels en een handzame modelbasisopdracht om de specifieke kenmerken van de opdracht vast te leggen. DNR of CR? Let op: voor uitgebreide consumentenopdrachten kan het wenselijk zijn om de DNR toe te passen. Het architectenbureau zal altijd met zijn verzekeraar afstemmen of de CR geschikt is voor jouw opdracht, of dat er beter op basis van de DNR kan worden gecontracteerd. De DNR 2011, STB en de CR zijn te vinden op www.bna. nl/lobby/contracteren Auteursrecht Een belangrijk onderdeel van de contractuele relatie tussen opdrachtgever en architect is het auteursrecht. In de DNR is daarom een aantal regelingen uit de Auteurswet als standaardbepalingen opgenomen en onderdeel gemaakt van de algemene voorwaarden. Auteursrecht is een onderwerp dat in de praktijk regelmatig tot verhitte discussies leidt tussen opdrachtgever en maker. Zodra het werk een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijke stempel van de maker draagt, geldt bescherming van het werk op grond van de Auteurswet. Zolang beide partijen elkaars belangen in achtnemen, en hierover nader in overleg treden, is er meestal een passende oplossing te vinden. Belangrijk om hierbij voor ogen te houden, is het onderscheid tussen exploitatierecht en het persoonlijkheidsrecht. Exploitatierecht is geheel of gedeeltelijk overdraagbaar of in licentie te geven. Opdrachtgever en architect kunnen met in achtneming van geldende weten regelgeving, nadere afspraken over maken, bijvoorbeeld over de (hoogte van de) vergoeding en/of reikwijdte van het gebruik). Het persoonlijkheidsrecht biedt de architect de mogelijkheid zich te verzetten tegen wijziging of aantasting van zijn werk. Meer over dit onderwerp is ook terug te lezen in de toegankelijke publicatie Handreiking Auteursrecht voor opdrachtgevers (februari 2023), uitgegeven door het College van Rijksadviseurs.•

Europese producent van daken gevelsystemen

Joris Ide Nederland B.V. · Ambachtsstraat 11 · 9502 ER Stadskanaal · Nederland T. +31 (0)599 619 000 · info@joriside.nl · w w w.joriside.com

MARKTVISIE: SIEGENIA-AUBI KG

Een gezond binnenklimaat dankzij decentrale ventilatie Ventileren daar waar nodig? Volledig vraaggestuurd, energiezuinig, stil en zonder opzichtige gevelroosters. Dát is de AEROMAT VT van SIEGENIA.

Perfecte gevelventilatie AEROMAT VT.

Luchtkwaliteit slim doordacht: modulair configureerbaar, eenvoudig te plannen, makkelijk te installeren. Met verbeterde prestaties en service.

2 2 160

MARKTVISIE: SIEGENIA-AUBI KG

Als gevolg van de energietransitie en alle trends rond energiezuinig en luchtdicht bouwen, moeten bedrijven buiten de gebaande paden kijken. Ook als het om de ventilatietechnieken gaat. Een belangrijke optie is decentrale ventilatie. VENTILEREN WAAR NODIG Decentrale ventilatie biedt enorme voordelen ten opzichte van centrale (balans)ventilatiesystemen. “Met de AEROMAT VT wordt uitsluitend geventileerd waar nodig”, aldus Jeroen Wolters, Area Sales Manager AERO bij SIEGENIA Benelux. “Er is geen sprake van overventilatie, waardoor veel energie kan worden bespaard. Waarom zou je kiezen voor een centraal systeem met warmteterugwinning, terwijl in veel ruimtes geen warmte is of gevraagd wordt? 94% van de Nederlandse slaapkamers wordt niet of nauwelijks verwarmd. Wat valt hier terug te winnen?”

woningen langs snelwegen, aan het spoor of vlakbij luchthavens. SENSOREN EN FILTERS Naar wens kunnen vochtigheids-, temperatuur-, CO2- en VOCsensoren in de AEROMAT VT geïntegreerd worden. En ook de toevoeging van ISO Coarse-, ePM10- of NOx filters is mogelijk, waardoor fijnstofdeeltjes, pollen en zelfs stikstofoxiden efficiënt worden afgevangen.

HANDMATIGE OF ‘SMART’ BEDIENING De overzichtelijke toetsen aan de voorzijde van de unit maken een eenvoudige bediening mogelijk. Daarnaast kan gekozen worden voor de ‘smart’ variant met wifi-aansturing, die bediend kan worden met de SIEGENIA Comfort App op smartphone of tablet. Daarmee wordt het comfort naar een nóg hoger niveau getild. <

De AEROMAT VT serie van SIEGENIA voorziet elke ruimte vraaggestuurd van frisse lucht en voert gebruikte (vochtige) lucht geruisloos wordt af. Waar de WTW-units in de wintermaanden efficiënt warmte terugwinnen, maken zij in de zomer gratis nachtkoeling mogelijk. SUBTIEL EN HAAST ONZICHTBAAR De AEROMAT VT is het resultaat van jarenlang ontwikkelen en testen. “Dankzij een uitgekiende constructie, een smal en strak frontprofiel en uiterst flexibele inbouwmogelijkheden past de raamventilator zich perfect aan individuele gebouweisen aan. Ventilatiekanalen zijn niet aan de orde, waardoor overlast én bouwkosten tot een minimum beperkt blijven. Dit maakt het systeem, naast nieuwbouw, ook zeer geschikt voor renovatie en transformatie”, vertelt Wolters. Dankzij de geluidwering van meer dan 50 dB is AEROMAT VT perfect geschikt voor geluidbelaste omgevingen, zoals

SIEGENIA GROUP BENELUX Ramgatseweg 15, 4941 VN Raamdonksveer Info-b@siegenia.com www.siegenia.com/nl

33 161

Cedral

LEIEN

Cedral

GEVELSTROKEN

AAMM Atelier d’Architecture

Cedral

TERRAS

Architectenbureau S.H.M. van der Linde BV

Jouw partner voor dak-, terras- en gevelmaterialen Eternit nv, Kuiermansstraat 1, B-1880 Kapelle-op-den-Bos, België Tel. +32 (0)15 71 71 71, info.benelux@cedral.world, www.cedral.world

BESTEL GRATIS EEN STA AL VIA www .cedral.world

XXX

Technologie

benutten

Digitaal samenwerken in de keten

164

163 163

TECHNOLOGIE BENUTTEN

Digitaal samenwerken in de keten Architecten werken steeds meer digitaal. Architecten leveren hiermee een grote bijdrage aan de gezamenlijke circulaire ambities en het verbeteren van de kwaliteit van ontwerpen bouwprocessen. Door te digitaliseren kunnen architecten meer “smart” ontwerpen maken die project specifiek de beste oplossing bieden voor alle gecombineerde eisen en wensen van de opdrachtgevers en alle betrokkenen.

p dit moment worden we in geconfronteerd met diverse grote maatschappelijke ontwikkelingen. Vraagstukken rondom duurzaamheid en klimaatverandering, biodiversiteit, stikstof, energietransitie, de wooncrisis en verstedelijking hebben een vergaande impact op onze manier van leven. Hier omgang mee vinden vraagt ook om (diepgaande) transities in de gebouwde omgeving. Deze transities zijn complex, omdat oplossingen op alle schaalniveaus en door alle sectoren heen noodzakelijk zijn. Bij het benaderen van deze maatschappelijke thema’s spelen data en digitale technologie een steeds belangrijkere en centrale rol. Verder integreren de fysieke en digitale wereld geleidelijk. We verzamelen meer en meer informatie over de wereld om ons heen. Het belang van al die gegevens voor het oplossen van complexe vraagstukken wordt door partijen uit de hele bouwkolom onderkend. Architecten kunnen die data doelgericht en efficiënt inzetten.

DE ROL VAN DIGITALISERING BIJ DE ARCHITECTUURWERKZAAMHEDEN Architectenbureaus werken in complexe samenwerkingsverbanden met steeds wisselende spelers aan

164

projecten. Conceptueel spreken we over waardeketens (een keten van activiteiten) die zich uitstrekken van Planvorming en Uitvoering en daarna overgaan in Exploitatie en Recycling. Het zwaartepunt voor de werkzaamheden van de architectenbranche ligt traditioneel bij Ontwerp tot en met (begeleiding van) de Uitvoering. Digitalisering speelt een rol in alle fasen van een ontwerpen bouwproces. Planvorming en PVE Met behulp van digitale data-uitwisseling en nieuwe software kunnen in de planvormingsfase eenvoudig ontwerpende verkenningen worden gerealiseerd. Dit geeft opdrachtgevers sneller ruimtelijk inzicht en er kunnen scenario’s worden geschetst waarmee de uiteindelijke eisen SMART kunnen worden gemaakt en ingevuld door bijvoorbeeld parametrische te ontwerpen. Kwaliteit van het ontwerp Ontwerpprocessen moeten tegenwoordig vaak in steeds kortere tijd worden doorlopen. De traditionele fasering wordt niet altijd meer aangehouden. Het kan gebeuren dat opdrachtgevers bepaalde onderdelen van het ontwerp al vroeg in het proces in detail willen uitwerken, of dat ze bepaalde fases opnieuw willen

TECHNOLOGIE BENUTTEN

— doorlopen. Bij een dergelijke werkwijze bestaat het risico dat ontwerpen onvoldoende integraal, met de adviseurs, worden uitgewerkt. Op basis van een integrale ontwerpwerkwijze, ondersteund door software en geborgd met duidelijke afspraken over de digitale informatielevering en de kosten hiervan kan de kwaliteit van het ontwerp worden geborgd. Digitalisering bij werkvoorbereiding en uitvoering Het digitale dossier (bestaande uit geometrische én overige gemodelleerde data) is in feite een continu ontwikkelend beeld van het uit te voeren ontwerp. De architect heeft van oudsher de rol om dit in een integrale visie te overzien en over te brengen op anderen. In het digitale tijdperk kan de architect deze rol op nieuwe wijze met digitale middelen nog sterker invullen. Dat kan als BIM-manager of als de partij die direct vanuit het ontwerp de productie aanstuurt met behulp van digitale productietechnieken zoals 3D printing en robotische assemblage. Onder de Wet Kwaliteitsborging Bouwen (WKB) wordt het verplicht voor een aannemer om een opleverdossier te maken. Ook deze werkzaamheden voert de architect vanuit het BIM-model op een efficiënte wijze uit.

Digitalisering verandert niet alleen het architectenvak maar treft de hele bouwsector De toenemende rol van de digital twin Bestaande gebouwen en objecten in de gebouwde omgeving worden steeds meer als digital twin vastgelegd. Regulier beheer van zowel het geometrisch model als de bijbehorende data worden steeds complexer. We kunnen ook verwachten dat steeds meer datastromen beschikbaar komen in de vorm van sensordata uit gerealiseerde gebouwen, die van belang zijn voor de digital twin. Architecten kunnen door die ontwikkeling een rol spelen in de exploitatiefase van gebouwen en waardevolle gebruiksinformatie direct

165

TECHNOLOGIE BENUTTEN

weer inbrengen in het ontwerpproces. Dit draagt ook bij aan het Total Cost of Ownership beeld van het ontwerp in wording. Door deze ontwikkelingen vervaagt het onderscheid tussen de traditionele bouwfasen steeds meer. Op basis van goede informatieuitwisselingsafspraken is dit te faciliteren en ook te beheersen, bijvoorbeeld door de informatie-uitwisseling ook contractueel te borgen.

DIGITALE PERSPECTIEVEN De meest kansrijke trends op het gebied van digitalisering voor architectenbureaus zijn te schetsen aan de hand van een drietal Digitale perspectieven: Architecten ontwerpen efficiënter op basis van betere digitale informatie-uitwisseling Bij aanvang communiceren opdrachtgevers de belangrijke uitgangspunten voor het ontwerp, zoals het programma van eisen en gevraagde ruimtestaten, niet meer in pdf’s, maar in digitale formaten die ingelezen kunnen worden in de ontwerpsoftware. De haalbaarheid van de uitgangspunten en of ze in lijn zijn met het ontwerp kan vooraf en gedurende het ontwerpproces op basis van data worden getoetst, besproken en waar nodig bijgestuurd. Verder werken alle ontwerppartners vanuit hun eigen ontwerpsoftware met elkaar samen in een gestandaardiseerde omgeving. Alle data rond het ontwerp zijn door uitwisseling via datadiensten veilig en met de juiste rechten voor iedereen altijd en up-to-date toegankelijk Hierdoor wordt geen kostbare tijd verloren aan het afstemmen van dataformaten en het bepalen van de rechten rond het BIM Model. Het aantal potentiële samenwerkingspartners wordt juist groter, omdat het niet meer beperkt is tot de groep die dezelfde ontwerpsoftware gebruikt. Met Virtual Reality en gedecentraliseerde 3D reviews kan een ontwerp veel sneller en beter in het ontwerpteam en aan de opdrachtgever en andere stakeholders uit worden gelegd en waar nodig worden bijgestuurd. Een ontwerp in wording wordt zo in een eerder stadium inzichtelijk, wat een aanzienlijk efficiencyslag met zich meebrengt. De verwachtingen rond het detailniveau van het ontwerp in specifieke fasen) zijn gestandaardiseerd. Hiervoor worden digitale tools als de ILS-configurator gebruikt. Bij (Zodat bij )wijzigingen is dan ook helder is wat opnieuw moet worden aangeleverd (dus niet te veel).

166

Architecten ontwerpen prestatiegericht op basis van innovatieve digitale ontwerptechnieken Het digitaal leesbaar maken van de eisen en verwachtingen van het ontwerp zorgt er ook voor dat de hoofddoelstellingen voor de gebruikers van het gebouw veel sterker gekwantificeerd kunnen worden. Denk hierbij aan doelstellingen op het gebied van gezondheid, klimaat, duurzaamheid en efficiëntie. Specifieke modules in de ontwerpsoftware maken het mogelijk om heel prestatiegericht op een doelstelling te ontwerpen, gebaseerd op beschikbare data die relevant is voor de specifieke locatie waar het ontwerp voor gemaakt wordt. Een voorbeeld is het ontwerpen voor minimale gebouwinstallaties, daarbij maximaal gebruikmakend van warmte door zoninval in de winter en koeling door schaduw in de zomer. Vrij beschikbare en betaalbare kwalitatief bruikbare en goed toegankelijke (direct in de ontwerpsoftware) data over bezonning op de locatie en gemiddelde buitentemperaturen door de seizoenen heen is essentieel om dit zo te kunnen ontwerpen. Het optimaliseren op meerdere elkaar soms tegengesteld beïnvloedende doelstellingen kan bijvoorbeeld ondersteund worden door de computer duizenden ontwerpopties real-time te laten doorrekenen. Met gebruik van parametrische ontwerptools en artificiële intelligentie algoritmes in de ontwerpsoftware is dit op elk architectenbureau in te zetten. Het ontwerpen neigt in dit scenario steeds meer naar software ontwikkelen, waarbij net zoals bij software development al ontwikkelde algoritmes efficiënt hergebruikt kunnen worden. Parametrische ontwerptools maken ook nieuwe ontwerpvormen mogelijk, omdat buiten het vaste stramien van traditionele ontwerpsoftware kan worden ontworpen én geproduceerd. Hiermee kunnen andere vormen van creatieve onwerpen worden gemaakt die nog steeds passen binnen de budgettaire kaders van projecten. Ook de uitvoering hiervan verloopt steeds meer direct vanuit het ontwerp dankzij digitale productietechnieken zoals 3D printing en robotische assemblage op de bouwplaats. Architecten verwerken directe digitale feedback van het gebruik in hun ontwerpen Op dit moment worden al heel veel nieuwe gebouwen uitgerust met sensoren die bergen met data verzamelen over het dagelijks gebruik van het gehele gebouw, tot in

TECHNOLOGIE BENUTTEN

de kleinste ruimtes. Met die informatie kunnen architecten met hun eigen ontwerpen aan de slag. Het is mogelijk om een gebouw een langer leven te geven door het meerdere keren aan te passen en te optimaliseren op basis van deze metingen. Ook biedt de informatie uit sensoren kansen om nieuwe toepassingen te ontwikkelen die bijdragen aan doelstellingen met betrekking tot gezondheid en duurzaamheid. Architecten kunnen zich specialiseren richting het integreren van dit soort nieuwe toepassingen in gebouwen en de openbare ruimte.

DIGITAAL STELSEL GEBOUWDE OMGEVING Digitalisering verandert niet alleen het vak van de ontwerpers maar treft de hele bouwsector. Alle bedrijven werken immers met data en digitale systemen en in alle bovenstaande drie perspectieven is er sprake van data uitwisseling tussen de organisaties. Naast dat iedere organisatie een eigen digitale opgave heeft, ligt er een minstens zo’n grote uitdaging de digitale samenhang tussen organisaties te verbeteren. Samenwerkingen zijn binnen de bouwsector veelvuldig, complex en veranderlijk en heeft veel informatie-uitwisselingspunten. DigiGO wil die processen vergaand digitaliseren, waardoor je efficiënter, duurzamer, slimmer en beter samenwerkt. Dat is dus voor alle

architecten relevant. Groot en klein. Bij ieder project wordt er immers informatie uitgewisseld tussen partijen. Juist omdat partijen wisselen per project, is het handiger om de afspraken generiek te maken zodat je niet in elk project met nieuwe partijen steeds opnieuw afspraken hoeft te maken. DigiGO is geïnitieerd door partijen uit de gehele sector. Zowel opdrachtnemers (bouwers, ontwerpers, installateurs) als toeleveranciers (fabrikanten, handelaren) als opdrachtgevers (Ministerie, RWS, RVB, Schiphol etc.). Het doel is branchebrede afspraken te maken en digitalisering in de sector te versnellen. De wens is te komen tot een Digitaal Stelsel Gebouwde Omgeving (DSGO) waarin sectorbreed afspraken zijn gemaakt over uitwisseling, eigenaarschap en organisatie van data en informatie om zo digitalisering in de bouw aan te jagen en te zorgen dat er efficiënter en beter wordt gebouwd. Dit grote programma heeft als doel om het delen van data in de keten gecontroleerd, makkelijk en veilig te maken. De BNA is actief betrokken bij de totstandkoming van dit stelsel en roept BNA-bureaus en partners op om deel te nemen aan DigiGO. Binnen DigiGO kunnen ook partnerships gevormd worden om digitale innovaties te versnellen. Dit noemen we digiDeals. Samen digitaal optrekken, om je eigen bedrijf of organisatie én de gehele branche slimmer en sneller te maken. •

167

MARKTVISIE: ECOCEM BENELUX B.V.

De oplossing voor beton… is beton Duurzaam bouwen is geen toekomstige trend meer, maar een huidige werkelijkheid. Architecten zijn hierin onmisbaar. Samen met opdrachtgevers, materiaalproducenten en bouwers vormen ze de basis om duurzaamheid te bevorderen en alternatieven te vinden voor traditioneel beton. Ecocem is zich daar al meer dan twintig jaar van bewust en heeft het alternatief gevonden. Het meest duurzame alternatief voor beton is… beton, maar dan anders. © Aerovista Luchtfotografie shutterstock.com

Zowel voor het NH-hotel aan de Amsterdamse Zuidas als voor de Maastoren naast de Erasmusbrug in Rotterdam is duurzame beton van Ecocem gebruikt.

2 2 168 168

MARKTVISIE: ECOCEM BENELUX B.V. © Jorn Pilon shutterstock.com

Traditioneel beton, ondanks zijn alomtegenwoordigheid en sterkte, is een materialenon-grata vanwege de enorme CO2-voetafdruk. De noodzaak om dit materiaal opnieuw te bekijken, is urgent. Architecten en bedrijven zoals Ecocem onderstrepen dit. Alternatieve materialen zoals hout of bamboe, komen elk met hun eigen uitdagingen. Geen enkele lijkt de complete oplossing te bieden voor de complexiteit van duurzaam bouwen. Daarom startte Ecocem, samen met laboratoria en universiteiten wereldwijd, begin deze eeuw met de ontwikkeling van een duurzaam alternatief: ACT. ACT, is het meest duurzame bindmiddel voor beton. Het vermindert de CO2-uitstoot drastisch in vergelijking met traditioneel beton, tot wel 70%. Bovendien kan beton op basis van ACT zich qua kwaliteit en sterkte meten met traditioneel beton en is het zuiniger in het

verbruik van water. Door daarnaast als architect remontabel te ontwerpen en te streven naar hergebruik, ontstaat een nieuwe visie op beton. Het einde van de levenscyclus van een gebouw is dan niet langer de stortplaats, maar een kans op hergebruik en nieuwe mogelijkheden. En Ecocem’s ACT helpt daarbij. NIEUWE STANDAARD VOOR DE BOUW Architecten bevinden zich in de unieke positie om dit toekomstbeeld vorm te geven. Door bewust te kiezen voor beton op basis van Ecocem’s ACT technologie en het bevorderen van hergebruik en hoogwaardige recycling, spelen ze een cruciale rol in de overgang naar een

duurzamere bouwsector. Deze transformatie vereist innovatie en samenwerking, en Ecocem zet zich in voor deze samenwerking met architecten en bouwbedrijven. Samen kunnen we werken aan verder onderzoek en ontwikkeling om van duurzaam geproduceerd beton een van de nieuwe standaarden voor de bouw te maken. De uitdaging is dus niet om afscheid te nemen van beton, maar om het te herdefiniëren. Ecocem spoort architecten aan om deze uitdaging aan te gaan. Omarm de potentie van ACT, losmaakbaar bouwen en hergebruik. Samen kunnen we de bouwsector transformeren in een bastion van duurzaamheid. <

Ecocem Benelux B.V. Plaza 22, 4782 SK Moerdijk www.ecocem.nl

33 169 169

Maatwerk naar uw wensen, dat is waar FINGO naar streeft

• De hoogste kwaliteit voor uw project • Flexibel, snel en servicegericht • Ruim 75 jaar ervaring • Kanaalplaatvloeren, dikte 13 t/m 50 cm

J.C. Kellerlaan 22 • 7772 SG HARDENBERG • T (0523) 745 621 • E LQIR#΋ QJR QO • www.fingo.nl

Sterk op alle niveaus

Nieu we Instituut

De Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw is een van de grootste architectuurcollecties ter wereld, met vier miljoen tekeningen, maquettes en foto’s. Nieuwe Instituut zorgt voor het verzamelen, beheren en beschikbaar stellen van deze collectie aan het publiek: in het Research Centre, online en via tentoonstellingen. Lees op onze website meer over de collectie en de verhalen die erin besloten liggen.

Museumpark 25, Rotterdam Tuin Ashram College, Alphen aan de Rijn, 1978–2021. Archief Louis Le Roy.

Museum voor architectuur, design en digitale cultuur.

Huck Torimex BV 071-4097700 sales@huck-torimex.com

XXX

Circulair doen

De waarde(n) van groen 174 Biobased bouwen is minder experimenteel dan mensen denken 176 WRK Architecten inspireert: 5 Climate Proof Design Principles 178 173 173

CIRCULAIR DOEN

De waarde(n) van groen Groen in architectuur is niet alleen nodig wegens allerlei eisen binnen de bouwopgaven; het is een vereiste voor het welbevinden van de gebruikers en voor de wereld in zijn totaliteit. Michiel Hofman, partner van HofmanDujardin, zegt dat de visie van het bureau veel verder gaat dan alleen een beplantingsschema in een gebouw. Het gaat over de waarden van natuur en groen niet alleen te vertalen in het ontwerpen, maar ook om natuur en groen te koppelen aan financiële waarde. Wat verstaan jullie onder groen in de architectuur? Groen in de architectuur betekent voor ons een holistische kijk op de mens in de natuur. Wij proberen met ons werk een balans te creëren tussen cultuur en natuur. Onze visie op groen komt voort uit onze ontwerpfilosofie Shaping Intuition®. Shaping is cultuur; Intuition staat voor natuur. Shaping staat voor de cultuur van HofmanDujardin die gebaseerd is op de vier waarden Clarity, Quality, Personal en Inspiration. Vanuit deze waarden ontwerpen en maken we onze architectuur. Intuition is de intuïtieve waarde van de mens in zijn omgeving en is gebaseerd op de waarden Spaciousness, Groundedness, Expression en Connection. Spaciousnes is ruimtelijkheid, is de ervaring van vrijheid in een ruimte; het vermogen om te "ademen". De aanwezigheid van licht en lucht geeft een gevoel van ruimtelijkheid. Groundedness is het gevoel van veiligheid in een ruimte. Je op je gemak voelen in een omgeving is de ervaring van vrede en comfort. Expression is wat onze aandacht opeist en ons stimuleert. Net als kunst is het een trigger of verrassing die gevoel en inzicht stimuleert, of de creativiteit versterkt. Expressie is krachtig. Connection is de fysieke en visuele relatie tussen mensen, tussen ruimtes en tussen interieur en exterieur. We hebben ontdekt dat mensen zowel in de natuur als in architectuur op zoek gaan naar de balans van de vier intuïtieve waarden. Zo hebben mensen behoefte aan complementaire ervaringen. Als mensen veel geborgenheid ervaren gaan ze intuïtief op zoek naar ruimtelijkheid en andersom. Er zijn in de natuur en in de gebouwde omgeving voor herkenbare voorbeelden. Als mensen in een bos gaan wandelen, ervaren ze geborgenheid. Als ze gaan pauzeren zullen ze intuïtief de ruimtelijkheid van de open plek zoeken. Daarentegen als mensen op de heide wandelen ervaren ze veel ruimtelijkheid. Als ze dan pauzeren zijn ze eerder geneigd om de geborgenheid van een boom of de bosrand op te zoeken. Met dit fenomeen ontwerpen wij op alle schaalniveaus. Hoe vertaalt zich dat verder naar groen in architectuur? Om de impact van cultuur op natuur te begrijpen, grijpen we terug naar de volgende quote “de aarde is 4,6 miljard jaar oud. Geschaald naar 46 jaar, is de mens

174

hier 4 uur, de industriële revolutie begon 1 minuut geleden, en in die tijd hebben we meer dan de helft van de bossen in de wereld vernietigd. Dat is niet duurzaam.” Dat betekent dat als we zelfs met een 50% reductie binnen twee minuten alle natuur op aarde hebben vernietigd. Hiermee willen we aangeven dat we als mensheid niet uitsluitend duurzaam moeten bouwen maar dat we significant natuur moeten realiseren. We moeten ons dus richten op een duurzame cultuur en de creatie van natuur. Voor de creatie van duurzame cultuur (architectuur) richten wij ons als architectenbureau op de onderwerpen Gebouw en Mens. Gebouw: we kijken hoe maak je gebouwen zo min mogelijk belastend voor de natuur. Denk dan aan het gebruik duurzame materialen, hergebruik, natuurlijke oriëntatie, minimaal energieerbruik, etc. Dit wordt vertaald naar certificeringen

—

Groen in de architectuur betekent voor ons een holistische kijk op de mens in de natuur. Wij proberen met ons werk een balans te creëren tussen cultuur en natuur

CIRCULAIR DOEN

> HofmanDujardin kantoor | Matthijs van Roon

zoals LEED en Breeam en doelstellingen zoals Paris Proof. We realiseren momenteel een nieuwbouw kantoor in Gouda bestaande uit een volledige houten draagconstructie en vloeren. Mens; Hoe maak je het gebouw zo dat het mensen stimuleert om gezonde keuzes te maken; Mensen laten bewegen door trappen in het zicht te plaatsen en liften enigszins te verbergen. Dit is uiterst succesvol gebleken in het ING Cedar hoofdgebouw. Door hoogwaardig afgewerkte douches en kleedruimtes te maken stimuleer je medewerkers om met de fiets te komen in plaats van met de auto. Architectuur en interieur kun je inzetten om mensen te beïnvloeden om gezonde keuzes te maken. Onze visie op de creatie van de natuur is verwoord in onze bijdrage aan de publicatie Het Manifest van De Architect. Ons voorstel is om natuur te koppelen aan het financiële systeem. Natuur moet op alle schaalniveaus worden gezien als een asset, niet als een kostenpost. Zo moet Brazilië op mondiaal niveau worden gecompenseerd voor de Amazone, de financiële bijdrage moet hoger zijn dan de opbrengst van het kappen van de bomen. Maar ook op lokaal niveau dient een groene tuin door de gemeente financieel te worden gecompenseerd. Mooi voorbeeld van de financiële waarde van groen vind je op de website New York City Tree. Op deze website staan alle bomen van New York gedocumenteerd. Bijzonder is echter dat als je inzoomt op iedere boom dat de financiële bijdrage van de boom aan de maatschappij per jaar staat gespecificeerd. Bijvoorbeeld CO2 compensatie, regenwateropvang, zuurstof productie zijn vertaald naar een bedrag in dollars. Een ander mooi voorbeeld van de financiële bijdrage van een boom is het project van de kunstenaar Hundertwasser tijdens de Triënnale in 1973 in Milaan. Hij heeft een appartement verhuurd aan een boom die de huur betaalde via zuurstof.

We zien dat in alle projecten de relatie tussen interieur en exterieur altijd heel belangrijk is geweest. Dat zie je enerzijds bij de grote projecten zoals Rembrandt Park One waarbij we prachtige panorama’s hebben gemaakt naar omliggende groen en anderzijds bij bijvoorbeeld de productontwikkeling van het Bloomframe® window. Dit is een raam wat transformeert naar een balkon. Ook hier staat de relatie met de buitenruimte en het groen centraal. Het gaat altijd om een enscenering van de buitenruimte en het creëren van het panorama daarop. Het exterieur toegankelijk maken. Mensen worden daar gezonder van, groen kan stress verminderen, kan de productiviteit vergroten, kan de creativiteit stimuleren en kan bovendien de luchtkwaliteit en akoestiek verbeteren. Ook op grotere schaal, het stedenbouwkundig niveau is het mogelijk door groen toe te voegen de leefbaarheid te vergroten. Overigens is de basis aanpak van een project niet afhankelijk van de schaal. We starten altijd vanuit de waarden van onze filosofie Shaping Intuition®. ‘Architectuur en interieur kun je inzetten om mensen te beïnvloeden om gezonde keuzes te maken.’

Ontwerpen en natuur in maximale harmonie is een van jullie uitgangspunten, hoe ziet dat er in de praktijk uit? De relatie van het gebouw met zijn omgeving is van groot belang, zowel fysiek als visueel. Dat is te zien in het door ons zelf gerealiseerde kantoor. Zowel het exterieur als het interieur is sterk vergroend. Het expressieve groen in het interieur sluit naadloos aan op de door Piet Oudolf ontworpen tuin. Het is prachtig om in een omgeving te werken waarbij zowel de fysieke als de visuele relatie met groen gemaximaliseerd is.

Groot deel van jullie projecten is in het buitenland gerealiseerd. Jullie hebben ook een vestiging in Bilbao. Wordt er in het buitenland anders naar de rol van groen gekeken? Nederland zit wel in de kopgroep betreft klimaat adaptieve en natuur inclusieve inpassingen van gebouwen. We zien dat al onze opdrachtgevers op zoek zijn naar harmonieuze en verbindende omgevingen waarbij gezondheid en gelijkheid centraal staan. Vergroening op alle schaalniveaus is hier een belangrijk onderdeel van.•

175

CIRCULAIR DOEN

Biobased bouwen is minder experimenteel dan mensen denken Shai van Vlijmen maakt met zijn bureau NarrativA ecologische architectuur met een verhaal. Waar komt jouw fascinatie voor biobased bouwen vandaan? “Ik ben geboren in Israël. Als kind speelde ik altijd in de bergen, klauterde ik door grotten en klom ik in bomen. Er waren nog geen iPads en mobiele telefoons en we hadden maar een half uurtje televisie per dag. Mijn moeder had een bloemenwinkel, dus ik kende veel planten en kreeg vanzelf groene vingers. Als je zo met de natuur verbonden bent als ik, dan is biobased ontwerpen een logische stap. Ik wilde begrijpen hoe de natuur werkt en had de wens om uitvinder te worden. De droom van veel jongens, denk ik. Natuurkunde leek mij de meest logische studiekeuze. Richting het eind van mijn bachelor begon ik echter de sociale aspecten te missen. Daarom besloot ik over te stappen naar mijn tweede liefde: architectuur en bouwkunde.” “Tijdens mijn studie, eerst in Haifa en later in Delft, gingen veel van mijn projecten onbewust de kant van organisch en ecologisch ontwerpen op. Dankzij een baan bij een houtsysteembouwer leerde ik veel over de toepassing van hout en natuurlijke isolatiematerialen. Sinds 2008 richt ik me met mijn eigen bureau NarrativA volledig op het ontwerpen van ecologische architectuur.”

> Vakantiewoning met groen dak Maarn

176

Waarom heb je je bureau NarrativA genoemd? “Bij ieder project moet je een goed concept, een goed verhaal hebben. Tijdens de studie leren we dat als architecten allemaal, maar daarna lijken we het soms weer te vergeten. Met ieder ontwerp probeer ik de verschillende verhalen van de opdrachtgever, de welstand en de natuur samen te brengen in één narratief. In het begin was dat nog niet zo gemakkelijk. Ik had nog niet echt naamsbekendheid en er kwam bovendien een economische crisis. Ik heb toen vooral renovatieprojecten gedaan, maar wel altijd op de ecologische manier. Door de crisis was er veel tijd om zaken goed uit te zoeken en veel te leren.” Je ontwerpt vooral particuliere woonhuizen. Is het lastig om biobased bouwen ook bij grotere projecten toe te passen, bijvoorbeeld bij sociale woningbouw? “Moeilijk is dat zeker niet. Alle kennis is er. Het is vooral een uitdaging om opdrachtgevers mee te krijgen. Veel ontwikkelaars en corporaties zeggen wel dat ze willen overschakelen, maar als puntje bij paaltje komt, hebben ze last van koudwatervrees. Kosten zijn vaak nog het kleinste probleem. Opdrachtgevers hebben vooral angst voor het onbekende, zien er tegenop iets nieuws te moeten leren of hebben twijfels bij garanties en kwaliteit. Doordat de overheid vooral de aandacht vestigt op innovaties die misschien pas over tien jaar op de markt komen, bestaat er een beeld dat biobased bouwen heel experimenteel is. Dat is zonde! Er zijn genoeg beproefde materialen en methoden. Het lijkt gevaarlijk en nieuw, maar we bouwen al duizenden jaren in hout en andere natuurlijke materialen. Bij particulieren is de angst over het algemeen kleiner en de daadkracht groter. Zij hoeven vaak maar met z’n tweeën te overleggen en investeren bovendien in hun eigen comfort en gezondheid. Als je in een biobased huis een relatie aangaat met de natuur, krijg je daar veel voor terug! Dat is eigenlijk de kern van biofilisch ontwerpen.” Welke materialen of bouwmethoden hebben volgens jou veel potentie? “We bouwen onze woningen vooral in houtskeletbouw. Door de grote aandacht voor Cross Laminated Timber is houtskeletbouw de laatste jaren een beetje ondergesneeuwd. Voor kleinere projecten of de afbouw van grotere projecten met een kern van CLT is houtskelet-

CIRCULAIR DOEN

—

Met ieder ontwerp probeer ik de verschillende verhalen van de opdrachtgever, de welstand en de natuur samen te brengen in één narratief bouw veel efficiënter. Je gebruikt minder materiaal. De lichte constructies kun je met een elektrische kraan bouwen, waardoor er geen stikstofuitstoot is. Een houtskeletbouwwoning is binnen een dag volledig te isoleren door cellulose, houtvezel of stro in te blazen.” “In de loop der jaren hebben we diverse gevel- en daksamenstellingen ontwikkeld met zeer goede eigenschappen op het vlak van isolatie, faseverschuiving, luchtdichtheid en damptransport. We passen vaak een opbouw toe met drie lagen isolatie: een laag aan de binnenkant, een zone waar ook leidingen ingefreesd kunnen worden, een laag tussen de houten stijlen en een extra, harde laag aan de buitenzijde om de stijlen af te sluiten van de buitenlucht. Hierdoor zijn de koudebruggen van de houten stijlen ondervangen en wordt een optimale isolatiewaarde bereikt. Veel architecten hebben twijfels bij de combinatie houtskeletbouw en een dampopen constructie. Als je de juiste detaillering toepast, zijn deze twijfels nergens voor nodig. Welk principe zou iedere architect als uitgangspunt moeten nemen voor zijn of haar ontwerpen? “De principes die ten grondslag liggen aan ‘eco-logisch’ ontwerpen en het passiefhuisconcept. Als je zuidgericht bouwt en overstekken maakt, weer je de warmte van de hoogstaande zon in de zomer, terwijl je bij laagstaande zon in de winter juist veel licht en dus warmte binnenkrijgt. Als je het goed doet, heb je bij passief bouwen geen verwarming nodig.”

> Vakantiewoning interieur Maarn

‘Door de kennis die wij zelf de afgelopen vijftien jaar hebben opgedaan te delen, bieden we collega’s shortcuts aan en hopen we de biobased revolutie te versnellen.”’ Op welk project ben je trots? “We zijn op bezig met een passiefhuis in Haarlem. Onze opdrachtgever is een gepensioneerde aannemer die het houtskelet op locatie zelf in elkaar timmert. De vorm van de woning is afgeleid van enkele naastgelegen hallen van de voormalige houtwerkplaats van de opdrachtgever. De woning is geheel bekleed met latten van bamboe. Omdat een veranda en overstekken niet in het bestemmingsplan pasten, hebben we een beweegbaar zonweringssysteem ontworpen. In het dak zijn in de zones boven de luiken PV-panelen geïntegreerd.” “De woning is zuidgericht ontworpen. Met zonnewarmte, gebalanceerde ventilatie en warmteterugwinning wordt deze verwarmd. Zo besparen we ongeveer dertig- tot veertigduizend euro op verdere installaties. Ook passen we zomernachtventilatie toe in combinatie met een zonneschoorsteen. Door in de zomer ’s avonds en ’s nachts het ventilatieluik op de begane grond en de dakramen open te zetten, stijgt de warme lucht vanzelf op. Dankzij het drukverschil komt er koudere lucht binnen. Deze lucht komt bovendien langs een groene wand, waarbij de planten vocht afgeven. Door overdag de zonwering te sluiten, blijft het binnen koel. In warme landen is dit een hele gangbare methode. Van dit soort ‘vergeten’ kennis moeten wij als architecten en ontwerpers gebruikmaken!” •

177

CIRCULAIR DOEN

WRK Architecten inspireert:

5 Climate Proof Design Principles Tijdens het UIA World Congress of Architects in Kopenhagen, ’s werelds grootste event op het gebied van duurzame architectuur, presenteerde WRK Architecten zijn visie op circulair ontwerpen. Het bureau werkt volgens vijf Climate Proof Design Principles en zorgt zo voor natuurbehoud, maar weet ook de CO2-voetafdruk van projecten aanzienlijk te verminderen. Tijdens het congres blijken de designbeginselen een inspiratiebron voor tal van bezoekers. Vandaar dat we WRK vroegen ze hier nogmaals te delen.

Circulair meters maken ‘Als het op het verduurzamen van de bebouwde omgeving aankomt, staan we internationaal voor een enorme opgave. Om die te kunnen tackelen is het belangrijk dat we binnen ons vak meer dan ooit kennis delen’, stelt Benjamin Robichon, architect en founding partner van WRK. ‘Vandaar dat we hier onze Climate Proof Design Principles met plezier nog een keer toelichten. Fijn als we er zo voor kunnen helpen zorgen dat straks alle neuzen in de branche dezelfde kant op wijzen. Samen kunnen we dan van circulaire stappen sprongen maken. Dat is precies wat nu nodig is als we de Parijse klimaatdoelen willen behalen.’ Holistische aanpak Het team van WRK gelooft dat elk mens een fijne leefomgeving verdient. Niet alleen nu, ook in de toekomst. ‘We willen zorgen voor gezonde steden. Voor onze kinderen en alle generaties die volgen’, vertelt Benjamin. ‘Daarom ontwerpen we circulair, natuurinclusief en energiezuinig.’ WRK kiest daarbij voor een holistische aanpak en komt zo tot oplossingen die niet alleen esthetisch en functioneel zijn, maar ook rekening houden met de sociale en ecologische impact van bouwplannen.

De WRK Climate Proof Design Principles: 1. Ontwerp circulair

2. Gebruik hout en biobased alternatieven

Enorme impact Door gebouwen klimaatbewust te ontwerpen kun je als architect verdere klimaatverandering helpen tegengaan, de biodiversiteit en het gebruik van natuurlijke bouwmaterialen stimuleren en zorgen voor een goede leefomgeving. Daarom werkt WRK bij elk project vanuit vijf Climate Proof Design Principles.

> Biobased materialenbibliotheek WRK Architecten

178

CIRCULAIR DOEN

3. Bouw beter door materialen slim te combineren

—

Samen van circulaire stappen sprongen maken. Dat is precies wat nodig is 4. Haal inspiratie uit de natuur

DESIGN PRINCIPLE #1: ONTWERP CIRCULAIR Verder kijken Zorg ervoor dat de waarde van grondstoffen, onderdelen en producten zo lang mogelijk behouden blijft. De bouw belast de planeet dan namelijk zo min mogelijk, sparen het milieu en de CO2-uitstoot blijft beperkt.

5. Ga voor ‘Paris proof’

Circulair ontwerpen begint met een circulair businessmodel. Je kijkt daarbij verder dan de circulariteit van het bouwwerk zelf. Het hele proces tot aan de sloop telt. Bovendien heb je een bewijslast. Je moet de verborgen consequenties van een ontwerp zichtbaar maken, zoals de CO2-uitstoot van een gebouw. Nog een verschil met traditioneel ontwerpen is dat je als circulair ontwerpende architect een jarenlange verbondenheid houdt met de gebouwen die je ontwerpt. Als iets niet functioneert, neem je je verantwoordelijkheid en zorg je voor een oplossing. Een ander verdienmodel Omdat je bij circulair ontwerpen nadenkt over de (rest) waarde van bouwmaterialen gaat je verdienmodel er heel anders uitzien. Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat bouwmaterialen na de sloop weer teruggaan naar de leverancier. Om dergelijke afspraken te kunnen maken is

179

CIRCULAIR DOEN

vaak een intensievere samenwerking met ketenpartners nodig. Het mooie hiervan is dat dit interdisciplinair denken stimuleert en daarmee kennisuitwisseling.

Daarnaast kiest WRK voor het gebruik van FCSgecertificeerd hout en zoveel mogelijk biobased materialen, zodat de CO2-voetafdruk tot een minimum beperkt blijft.

De samenstelling van materialen telt De keuze voor de juiste materialen is essentieel bij circulair ontwerpen. Daarom verdiept het team van WRK zich bijvoorbeeld in de samenstelling van materialen. Bouwmaterialen moeten een lange levensduur hebben, niet toxisch en eenvoudig herbruikbaar zijn. Daarnaast vermijden ze zoveel mogelijk het gebruik van samengestelde materialen. Door uit te gaan van bouwcomponenten die bestaan uit schone en veilige ingrediënten draag je namelijk bij aan een optimale materialeneconomie met zo min mogelijk afval. Zorgen voor flexibiliteit Wie circulair wil ontwerpen houdt rekening met de hele levenscyclus van een bouwwerk in zijn context. Je ontwerpt niet alleen voor de eerste gebruiker, maar houdt ook de tweede en derde gebruiker in gedachten. Dat betekent dat je ontwerpen adaptief moeten zijn, zodat ze in de loop van de tijd kunnen worden aangepast aan een andere functie of gewijzigde behoeften van gebruikers. Bij ontwerpen maakt WRK daarom onderscheid tussen duurzame en flexibele gebouwelementen. De duurzame elementen, zoals de hoofddraagconstructie, gaan lange tijd mee. De flexibele componenten hebben een kortere levensduur. WRK ontwerpt ze modulair, zodat ze gemakkelijk gerepareerd of vervangen kunnen worden.

Omdat goede detaillering essentieel is voor realiseerbare en duurzame houtconstructies neemt WRK Lüning in de arm, een constructeur gespecialiseerd in houtbouw. Lüning ontwikkelt op basis van het programma van eisen van Port of Amsterdam een hoofddraagconstructie. Deze is opgebouwd uit gelamineerde balken, kolommen in een 5x5 meterstramien en duurzame CLT-wanden. Hierdoor is prefabricatie mogelijk en is het gebouw bovendien flexibel.

WRK IN UITVOERING Het meest circulaire gebouw van de Amsterdamse haven ontwerpen Port of Amsterdam heeft de ambitie een slimme en schone haven te worden. Daarom wil het bedrijf ondernemers op het gebied van circulariteit, de energietransitie en digitalisering een innovatiehub bieden. Aan WRK de vraag om te zorgen voor een functioneel, flexibel én kostentechnisch optimaal ontwerp. WRK brengt diverse partijen bij elkaar. Een houtconstructeur, een landschapsarchitect, een stadsecoloog en een recyclingexpert bijvoorbeeld. Iedere partij denkt vanuit zijn eigen discipline mee over de ontwerpuitgangspunten en het ambitieniveau op circulair vlak. Dit leidt ertoe dat de doelen van het begin af aan voor elke partij helder zijn. De constructie van Prodock 2.0 ziet WRK als een tijdelijke compositie van onderdelen en materialen, die hun waarde behouden tot aan het einde van de levenscyclus. Het bureau kiest voor prefabricatie, omdat elementen dan goed herbruikbaar zijn.

180

Ten slotte vindt WRK voor het dak van de hub een bestaand dak dat volledig hergebruikt kan worden. Het moet alleen passend worden gemaakt. Het demonteren, opslaan en reconstrueren met alle bijbehorende garanties blijkt 2,5 keer duurder dan het plaatsen van een nieuw dak. Daardoor besluit Port of Amsterdam er toch van af te zien. Uit dit voorbeeld blijkt dat er nog de nodige stappen te zetten zijn voor circulair bouwen een hoge vlucht kan nemen. Het is goed om ook hier rekening mee te houden.

CIRCULAIR DOEN

DESIGN PRINCIPLE #2: GEBRUIK HOUT & BIOBASED ALTERNATIEVEN

WRK IN UITVOERING

Gigantische uitdaging In 2050 wil de Europese Unie klimaatneutraal zijn. Dat betekent dat Nederland flink moet verduurzamen de komende jaren. Tegelijkertijd is het belangrijk dat we zorgen voor nieuwbouw en de transformatie van vastgoed, vooral in steden. Naar verwachting woont in 2050 66 procent van de wereldbevolking namelijk in stedelijke gebieden. We staan dus voor een gigantische uitdaging. Daarom is het essentieel dat we bestaande bouwmethodieken onder de loep nemen. Door het gebruik van hout en andere biobased alternatieven kunnen we op duurzaam vlak veel winst behalen.

In 2011 ontwierp WRK voor AVIA Marees een CO2neutraal tankstation. Het ligt op een prominente locatie op het bedrijventerrein tussen de N99 en de Havenweg in Den Oever. Je kunt er tanken, maar ook een fiets huren of laten repareren. Bovendien is er kantoorruimte te huur. Oorspronkelijk is het plan om op het benzinestation langzaam over te stappen op duurzame brandstoffen. Inmiddels is besloten in plaats daarvan ruimte te maken voor elektrisch laden.

De duurzame voordelen van hout Moedig als architect opdrachtgevers vooral aan om meer hout te gebruiken. Naast de warme uitstraling van hout en uitgebreide constructieve mogelijkheden heeft hout circulair gezien namelijk belangrijke voordelen: 1. Bomen slaan gedurende hun hele levensduur CO2 op. 2. Een houten gebouw kan voor lange tijd CO2 opslaan. 3. Hout heeft een lagere CO2-emissie dan bouwmaterialen als staal en beton. 4. Hout zorgt voor een relatief lichte constructie. Hierdoor zijn minder funderingspalen nodig, maar ook minder energie voor productie, transport en verwerking. 5. Bij houten gebouwcomponenten is prefabricatie vaak mogelijk. Dit verkort de bouwtijd. 6. Hout is een van de weinige echt hernieuwbare bouwmaterialen. Hout bij grotere volumes Hoge belasting, grote overspanningen, hoge dichtheden of een grote schaal, traditioneel zijn dit in de bouw redenen om niet voor hout te kiezen. Toch kan dit prima met houten bouwcomponenten van bijvoorbeeld gelamineerd hout en CLT. CLT staat voor Cross Laminated Timber. Het zijn sterke, massiefhouten constructieplaten opgebouwd uit kruislings verlijmde lamellen. Hierdoor is CLT sterker, stijver en stabieler dan normaal hout.

De basis leggen voor het mobiliteitsplein van de toekomst

WRK laat het station voor 90 procent uit hout opbouwen. De tankshop heeft CLT-wanden en de enorme luifel bestaat uit elementen van Kerto-Ripa. Dit zijn houten prefabelementen speciaal voor constructieve toepassingen. Er kunnen vrije overspanningen tot 18 meter mee worden gerealiseerd. Kenmerkend voor de ribbenelementen is onder meer het lage gewicht en de lage inbrandsnelheid. De samengestelde stijve elementen zorgen bovendien voor een goede beheersing van de akoestiek en trillingen.

> Door te kiezen voor circulaire bouwmaterialen is de CO2-uitstoot van het tankstation aanzienlijk lager dan wanneer het met traditionele bouwmaterialen was gerealiseerd.

181

CIRCULAIR DOEN

DESIGN PRINCIPLE #3: BOUW BETER DOOR MATERIALEN SLIM TE COMBINEREN Hybride constructies Bewust kiezen voor hout is een mooi vertrekpunt, dat blijkt uit het voorgaande ontwerpprincipe. Maar volledig kiezen voor houtbouw, dat zou onze bossen geen goed doen. Daarnaast is 100 procent houtbouw niet altijd efficiënt of financieel haalbaar. Het advies van WRK is daarom: combineer diverse typen bouwmaterialen. Breng het beste uit verschillende werelden bij elkaar om te komen tot een sterke, esthetische, functionele en financieel haalbare constructie. De materiaalpiramide kan hierbij helpen. De materiaalpiramide De materiaalpiramide is een handige, interactieve rekentool die het mogelijk maakt om de CO2-voetafdruk van verschillende materiaalsoorten te vergelijken. Daarnaast geeft de materiaalpiramide inzicht in de milieueffecten van bouwalternatieven. Je krijgt hierdoor snel een overzicht van de duurzaamheid van de oplossingsrichtingen die op tafel liggen. Een ideale basis voor een gesprek over het minimaliseren van de CO2impact van een ontwerp.

WRK IN UITVOERING Met minimale middelen zorgen voor maximaal resultaat Het Nautisch Coördinatie Centrum dat WRK ontwierp voor Port of Amsterdam is een goed voorbeeld van een hybride constructie. Het gebouw bestaat uit modulair geprefabriceerde elementen, CLT-wanden en Kerto-Ripavloeren van FSC-gecertificeerd hout, die demontabel zijn. De houten elementen zorgen ervoor dat het gebouw maar liefst 24 ton CO2 kan opslaan.

Om te zorgen voor een indrukwekkend open hart verwerkt WRK enkele stalen kolommen en balken in het pand. Dit zorgt ervoor dat er aanzienlijk minder hout nodig is. Bovendien vallen de bouwkosten hierdoor een stuk lager uit. Met minimale middelen zorgt WRK zo op een duurzame manier voor een aangenaam binnenklimaat.

DESIGN PRINCIPLE #4: GEEF DE NATUUR DE RUIMTE Klimaatverandering maakt het belangrijk dat onze leefwereld groener wordt. Vooral die in steden. WRK borduurt hiervoor het liefst voort op de bestaande ecologische context. Het doel is die te verbeteren. Niet alleen door te kijken wat minder slecht is voor de natuur. Maar juist door te zoeken naar manieren om de natuur te voeden. Onder andere door de biodiversiteit op zoveel mogelijk manieren te bevorderen. Hierdoor levert het bureau ook een bijdrage aan het terugdringen van belangrijke negatieve gevolgen van klimaatverandering, zoals hittestress en wateroverlast. De ecologische potentie van een gebied gebruikt WRK om een omgeving te verrijken en toekomstige bewoners in contact te brengen met de natuur. De jongste generatie liefst op zo’n manier dat die er ook nog wat van kan leren. Het bureau ontwerpt natuurinclusief. Het werkt daarvoor samen met landschapsarchitecten en ecologen aan projecten. De omgevingen die WRK creëert zijn namelijk niet alleen bedoeld voor mensen. Ook andere bewoners moeten zich er thuis voelen. Van vogels tot vleermuizen. Van vlinders tot bijen.

WRK IN UITVOERING Bijdragen aan een gezonde stad in Amsterdam Voor een kavel aan de Polderweg in Amsterdam ontwerpt WRK een duurzaam appartementencomplex met groene gevels en ruimte voor het opwekken van energie op het dak. Om te komen tot een optimaal plan denken

182

CIRCULAIR DOEN

landschapsarchitect en natuuroptimist Thijs de Zeeuw en specialist in groenonderhoud Donkergroen mee. De intensieve samenwerking leidt tot een in het oog springend gebouw dat past bij de omgeving en aansluit op de ecologische context. Het vergroent de straat en draagt tegelijkertijd bij aan meer biodiversiteit. De planten worden daarvoor met zorg gekozen. Ook integreert WRK op strategische plekken in het gebouw huisvesting voor vleermuizen, vogels en insecten. Niet hier en daar, maar volop. Keuze is namelijk belangrijk als je kolonies wilt laten groeien. Het groenplan voor het appartement aan de Polderweg zorgt daarnaast voor een fijn binnenklimaat. Het isoleert en verkoelt. Tegelijkertijd vangt al het groen zelfs een fikse regenbui op een mooie en effectieve manier op.

DESIGN PRINCIPLE #5: GA VOOR ‘PARIS PROOF’ De Whole Life Carbon-aanpak Circulair ontwerpen gaat verder dan het reduceren van de CO2-uitstoot in de gebruiksfase. Ook het bouwproces en het materiaalgebruik bepalen de CO2-impact. Daarom werkt WRK volgens de Whole Life Carbon-aanpak. Dit is een raamwerk voor het bereiken van een koolstofdioxidevrije bouwsector, inclusief streefdata, definities en praktijkcases die kunnen helpen bij het bereiken van nul CO2-uitstoot gedurende de hele levensduur van gebouwen.

WRK IN UITVOERING De CO2-voetafdruk van materialen checken Voor project Prodock 2.0 berekende WRK de CO2-uitstoot van verschillende bouwonderdelen om de CO2-voetafdruk te bepalen. In het ontwerp gebruikte WRK 1.523 m3 FSC-gecertificeerd hout. Door voor FSC-hout te kiezen worden met de opbrengst van 1 enkele boom 99 bomen beschermd. Dat

betekent dat door dit project 30 jaar lang 5.88 hectare FSC-bos beschermd is. Het gebouw heeft een CO2-emissie van 321 kg CO2eq/ m2. Dit ligt boven de waarde die het Klimaatakkoord van Parijs aangeeft. Door de CO2 die in het hout kan worden opgeslagen komt de CO2-emissie uiteindelijk op 157 kg CO2eq/m2 uit. Daarmee presteert het gebouw 40% beter dan Paris Proof.

Nu starten Volgens het Klimaatakkoord van Parijs is het de bedoeling dat we in 2050 volledig emissievrij bouwen. Je kunt denken: dat is dus een zorg voor later. Maar het is wijzer om nu al te streven naar emissievrij ontwerpen. Het daagt je namelijk uit om circulair uit je ontwerpen te halen wat erin zit. Benjamin namens het WRK-team: ‘En dat is belangrijk, want we hebben in Nederland nog de nodige stappen te zetten. Hoe verder we vandaag komen, hoe minder het er morgen op aankomt of we de gestelde doelen wel behalen. Het analyseren van de CO2voetafdruk van een gebouwontwerp gedurende de hele levenscyclus helpt je als architect weloverwogen keuzes te maken die op milieuvlak echt verschil maken’. Meer weten? Op zoek naar meer verdieping over de Climate Proof Design Principles? Bekijk dan het manifest ‘Wij gaan circulair’ van BNA of ga eens om de tafel zitten met een van de architecten van WRK. Het verplicht je tot niets en is erg inspirerend. • > WRK Architecten Schakelstraat 16 1014 AW Amsterdam +31 (0)20 68 12 478 info@wrkarchitecten.nl

183

MARKTVISIE: ADAMASGROEP

Circulair, CO₂-neutraal, gezond en allergievrij De nieuwe werkelijkheid in bouwen “De tijd van vrijblijvend gezond, duurzaam bouwen is voorbij”, stelt Olaf Buter, managing director van de Adamasgroep. Wetten en regels nopen tot actie. “Ze bieden ook kansen.”

Brilliant Group, Duiven

2 2 184

MARKTVISIE: ADAMASGROEP De bouw is wereldwijd verantwoordelijk voor vijftig procent van het materiaalgebruik en 35% van alle emissies. “De sector moet vóór 2050 transformeren naar circulair en CO₂-neutraal”, herinnert Olaf Buter ons. “Het mag ook sneller. Gelukkig krijgen steeds meer mensen in de bouwsector last van haast. Zowel architecten en bouwers als opdrachtgevers.” Adviseurs van de Adamasgroep bieden steun bij het vinden van de juiste route. ”Voor ieder gebouw is een haalbare businesscase neer te zetten”, bezweert Buter. “De Adamasgroep deelt haar kennis graag. Daar wordt iedereen beter van.”

Niet al wat groen is werkt voor hen even goed.” Buter begrijpt dat het allemaal nogal overweldigend klinkt. “Door, net zoals de Brilliant Group in Duiven dat deed, met de Adamasgroep op te trekken, lukt het ook u.” Olaf Buter Managing director Adamasgroep

Adamas is een internationaal opererend ingenieurs- en adviesbureau met vestigingen in Nederland, Duitsland, Polen en Spanje. Het richt zich op duurzaam en verantwoord ontwikkelen van circulair vastgoed. De adviseurs van Adamas doorstaan met u certificeringsmethoden als BREEAM, LEED, WELL, DGNB, ECARF en BIOSPHERE. <

EISEN “Hoe kan de gebouwde omgeving mensen gezonder maken? Creëer gebouwen waar mensen graag vertoeven. Lagere ziektekosten, productievere werknemers. Op termijn ben je goedkoper uit dan door slechts mondjesmaat mee te bewegen met de wettelijke eisen.” Die eisen worden strenger, waarschuwt Buter. “Je mag je gebouw niet meer duurzaam noemen als het dat niet écht is. De overheid eist voor het financiële boekjaar 2022 rapporten over hoe duurzaam je pand is. Zonder is het nauwelijks her-financierbaar.”

Brilliant Group, Duiven

De omgeving moet ook steeds gezonder. “Beplanting is cruciaal. Het zet CO₂ om in zuurstof en filtert fijnstof weg. Groen koelt, houdt water vast en dempt geluid. En dient als habitat voor insecten, vogels en kleine zoogdieren.” ALLERGIE Die kijk zit in de WELLcertificering en ontwikkelt zich. De Allergy Friendly Building Alliance (AFBA) wil het welzijn van mensen met allergieën verbeteren. Hun nieuwe keurmerk is ECARF. “Zo’n 30% van de mensen is in meer of mindere mate allergisch voor pollen en andere prikkels.

Brilliant Group, Duiven

Adamasgroep Meander 901, 6825 MH Arnhem www.adamasgroep.nl

33 185

Nieuw DC voor Marel gelegen op het Park Forum in Eindhoven De nieuwe vestiging wordt het vlaggeschip van Marel waarbij zeer veel zorg is besteed aan de gebouw gebonden installaties zodat een zeer duurzame en gezonde werkomgeving ontstaat. Het pand verwacht een BREEAM-NL Excellent op het eind van het jaar. Marel is hiermee trendsettend voor de nieuwe uitrol van haar logistieke projecten wereldwijd. Architect: Archifit te Schaik Aannemer van Grunsven Groep te Erp

De toekomst creëer je zelf Adamascommissioning Meander 901 6825 MH Arnhem +31 (0)26 446 12 22 info@adamasgroep.nl www.adamasgroep.nl Onderdeel van Adamasgroep

Commissioning is simpelgezegd het waarborgen van kwaliteit en prestaties van de gebruikersinstallaties. Bij commissioning controleren we of de installatie voldoet aan de eisen die de opdrachtgever had in de ontwerpfase. De controles richten zich meestal niet tot het moment van opleveren, maar worden tijdens het gehele realisatieproces uitgevoerd. Wij begeleiden en ontzorgen onze opdrachtgevers gedurende het hele proces. Wij richten ons daarbij op onder andere de HVAC-installaties, verlichtingsinstallaties voor binnen en buiten, sanitaire installaties en meet- en regeltechnische installaties. Adamasgroep neemt een onafhankelijke positie in richting de uitvoerende installatiepartijen. Wij hebben daarbij oog voor detail, maar verliezen het geheel niet uit het oog. Wij controleren de prestaties van de gebruikersinstallaties op het gebied van comfort, duurzaamheid en eneregiebesparing Deze installaties hebben vaak rechtstreeks invloed op het welzijn en comfort van de gebruikers van een gebouw en de exploitatiekosten zoals onderhoudsservice- en energiekosten. Wat kunnen we voor u betekenen? Adamasgroep zorgt ervoor dat uw eisen en wensen centraal blijven staan gedurende het gehele proces. We geven u daarbij niet alleen advies op het gebied van installaties, zodat u op de hoogte bent van alle voor- en nadelen die horen bij een bepaalde keuze. Onze commissioning manager stelt kritische vragen en waakt er tijdens de bouw voor dat uw comfort niet wegbezuinigd wordt. Daarnaast kijkt hij naar de levensduur van de installatie, maar ook of de exploitatiekosten, zoals onderhoud, service en energieverbruik, niet veel hoger worden dan in eerste instantie bedacht. Ook stuurt de commissioning manager zowel voor, tijdens als na de uitvoering van uw project de betrokken installatiepartijen aan. Zo weet u zeker dat u de maximale kwaliteitsprestaties krijgt vanuit het ontwerp van uw installaties. De kwaliteit van het installatiewerk wordt gewaarborgd, getoetst en vastgelegd volgens alle geldende standaarden hierover. Wanneer u de installaties krijgt opgeleverd, ontvangt u instructie en krijgt u alle documentatie in een begrijpbare opzet voor gebruik. De voordelen van commissioning • Minimale restpunten bij oplevering van gebruiksgebonden systemen • Vermindering bouwtijd en faalkosten • Optimalisatie van de installatietechnische maatregelen • Lagere onderhouds- en exploitatiekosten • Voorbereid op de toekomstige weten regelgeving • Significante vermindering van mogelijke ontevredenheid van gebruikers

Volg ons op social media

BEBNBTHSPFQOM

@AdamasgroepBV

adamasgroep

Lichtontwerp: Het luxLab Installatie: Techdynamics Product leverancier: Proliad Foto: Ellen de Vries

Proliad Led Lighting is de verbinding naar duurzame LED projecten, waarbij optimale lichtbeleving en sterk design voorop staan. We realiseren state of the art LED-projecten voor bedrijven, gemeenten en particulieren. Dat doen we vaak in samenwerking met (licht-)architecten of interieurontwerpers.

T: +31 (0)475-444420 E: info@proliad.com W: www.proliad.com

Van idee tot turn-key opleveren! 1_2_liA4_fc_E.indd 1

15-08-2023 10:37

ˊ˜˝ ˕˥˘ˡ˚˘ˡ ˨˪ ˜˗˘˘ ˧ˢ˧ ˟˘˩˘ˡ

ʴ˟˦ ˕ˢ˨˪˞˨ˡ˗˜˚ ˣ˔˥˧ˡ˘˥ ˕˘˚˘˟˘˜˗˘ˡ ˪˘ ˢˡ˭˘ ˞˟˔ˡ˧˘ˡ ˕˜˝ ˗˘ ˢˡ˧˪˜˞˞˘˟˜ˡ˚ ˘ˡ ˨˜˧˩ˢ˘˥˜ˡ˚ ˩˔ˡ ˔˟ ˛˨ˡ ˕ˢ˨˪ˣ˟˔ˡˡ˘ˡʡ ˉ˔ˡ ˔˗˩˜˘˦ ˧ˢ˧ ˢˡ˧˪˘˥ˣʟ ˩˔ˡ ˕ˢ˨˪˞˨ˡ˗˜˚ ˧ˢ˧ ˖ˢˡ˦˧˥˨˖˧˜˘˙ ˘ˡ ˣ˥ˢ˝˘˖˧ˠ˔ˡ˔˚˘ˠ˘ˡ˧ʡ ˊ˘ ˜ˡ˜˧˜̽˥˘ˡʟ ˔˗˩˜˦˘˥˘ˡʟ ˢˡ˧˪˘˥ˣ˘ˡʟ ˥˘˞˘ˡ˘ˡʟ ˧˘˞˘ˡ˘ˡ ˘ˡ ˠˢ˗˘˟˟˘˥˘ˡ ˚˘˕ˢ˨˪˘ˡ ˪˘˥˘˟˗˪˜˝˗ ˩˔ˡ˨˜˧ ˢˡ˦ ˞˔ˡ˧ˢˢ˥ ˜ˡ ˆ˧ʡ ʴ˚˔˧˛˔ ʛ˕˜˝ ʶ˨˜˝˞ ˘ˡ ˁ˜˝ˠ˘˚˘ˡʜʡ ʿ˔ˠ˘˥˦ ˘ˡ ˉ˜˦˦˘˥ ˗˥˔˔˚˧ ˛˜˘˥˕˜˝ ˢˣ ˗˘˦˞˨ˡ˗˜˚˘ ˪˜˝˭˘ ˭ˢ˥˚ ˩ˢˢ˥ ˝ˢ˨˪ ˣ˥ˢ˝˘˖˧ʡ ˊ˜˟˧ ˨ ˨˪ ˜˗˘˘ ˢˢ˞ ˧ˢ˧ ˟˘˩˘ˡ ˕˥˘ˡ˚˘ˡʲ ˁ˘˘ˠ ˖ˢˡ˧˔˖˧ ˢˣ ˠ˘˧ ˘˘ˡ ˩˔ˡ ˢˡ˭˘ ˔˥˖˛˜˧˘˖˧˘ˡʡ

ʶˢˡ˧˔˖˧ ˢˣˡ˘ˠ˘ˡ ʣʧʫʨ ʦʥ ʤʤ ʧʧ ˪˪˪ʡ˟˔ˠ˘˥˦˘ˡ˩˜˦˦˘˥ʡˡ˟ ˜ˡ˙ˢʳ˟˔ˠ˘˥˦˘ˡ˩˜˦˦˘˥ʡˡ˟

˃˥ˢ˝˘˖˧ˠ˔ˡ˔˚˘ˠ˘ˡ˧ ʴ˥˖˛˜˧˘˖˧˨˨˥ ʵˢ˨˪˞˨ˡ˗˜˚ ˔˗˩˜˘˦ ʶˢˡ˦˧˥˨˖˧˜˘˙ ˔˗˩˜˘˦ ʵˢ˨˪˙ˬ˦˜˦˖˔

187

MARKTVISIE: ISOLUIK

Aluminium luiken zijn fraai én functioneel Het wordt steeds warmer in Nederland en aluminium luiken zijn dan een prima middel om de zon eﬀectief buiten te houden. “Het scheelt al gauw een graad of zes, zeven”, zegt Ron Weldam van Isoluik Nederland.

1 1 188

MARKTVISIE: ISOLUIK

“Ook bij storm en kou bewijzen ze hun waarde. Daarnaast is het een prima manier om een gevel te verfraaien.” Traditioneel zijn luiken gemaakt van hout en natuurlijk levert Isoluik houten luiken in verschillende uitvoeringen. Maar sinds een jaar of vijftien zijn aluminium luiken bezig aan een gestage opmars. “Logisch,” zegt Weldam, “want ze zijn bijna niet te onderscheiden van hout en afhankelijk van het model pakweg twintig procent goedkoper.” ONDERHOUDSARM EN KLEURECHT Aluminium kent enkele belangrijke voordelen ten opzichte van hout. Het is duurzaam, onderhoudsarm, vormvast, kleurecht, licht van gewicht, sterk en weerbestendig. “Als een architect in een straat of huizenblok houten luiken toepast dan zie je dat na verloop van tijd het esthetische basisidee verdwijnt omdat iedere woningbezitter op een andere manier onderhoud pleegt en verft. Aluminium luiken zien er na tien jaar nog uit als nieuw.” DRIE SOORTEN LUIKEN Er is keuze uit circa honderd verschillende uitvoeringen, legt Weldam uit. “Door de stabiliteit van het materiaal is het mogelijk om grotere afmetingen te maken. Moderne gebouwen hebben vaak grote glasoppervlakten. Draailuiken zijn dan niet geschikt. Daarvoor bieden wij grote schuifluiken, of vouw-schuifluiken.” De luiken zien er hetzelfde uit, alleen de inbouwmethode is anders. De aluminium luiken worden voorzien van poedercoating volgens de QUALYCOATnorm en er is keuze uit ruim 400 Ral-kleuren.

“Wij adviseren graag over de optimale oplossing en bevestigingsmethode. In de bouwfase verzorgen wij het inmeten en het monteren en daarna zijn we er natuurlijk voor service en garantie.”

“Mijn boodschap is: denk bij het ontwerpen van een gebouw aan het leuke beeldspel dat je kunt maken met aluminium luiken én aan het functionele aspect ervan.”

Isoluik Zeilschip 30, 3991 CT HOUTEN https://isoluik.nl

189 22

Design oplossingen voor afsluiting en afscheiding

Oplossingen in design en techniek voor het afsluiten of afscheiden van terreinen en gebouwen voor industrie en particulier.

Complete systeem oplossingen en losse componenten voor balustraden, trapleuningen, hekwerk en façadeafsluitingen. Oplossingen waar design en techniek samenkomen en voor een ieder een oplossing biedt. Laat je inspireren in deze wondere wereld voor een persoonlijk en duurzaam resultaat.

MEER INFORMATIE? SCAN MIJ:

Direct contact

Bezoek showroom & kenniscentrum

+31 (0)73 646 11 00 info@maurikssolutions.com maurikssolutions.com

Australiëlaan 10 5232 BB ‘s-Hertogenbosch (NL) (Tradepark De Herven • Pand nr. 3181)

maurikssolutions.com/m-design

XXX

Maak

impact

Waardevol ontwerpen met het BNA Value Assessment Het Platform 194 Kenniscenturm Biosintrum 198 Stadskamer Zwolle 202

193

191 191

MARKTVISIE: SOLARLUX NEDERLAND B.V.

Gevel als energiesysteem

Solarlux is al 40 jaar de specialist in flexibele glazen geveloplossingen die royale openingen, maximale daglichttoetreding en een vloeiende overgang tussen binnen en buiten garanderen. Als ´pioneers of solar architecture` speelt de zon een belangrijke rol bij het ontwerp van onze gevelconcepten, die qua werking en beleving een meerwaarde bieden. TWEEDE HUID FAÇADE Met de toepassing van thermisch geïsoleerde glazen vouwwanden in combinatie met balkonbeglazing van enkel glas kan een dubbele gevel worden gecreëerd die vele voordelen biedt. Er ontstaat een klimaatbuffer, waarbij de ramen grootschalig geopend kunnen worden en de luchtspouw op natuurlijke wijze met buitenlucht kan worden geventileerd. Het gebouw krijgt een extra schil voor betere bescherming tegen weersinvloeden en biedt een sterk verhoogde geluidsisolatie. SYSTEEMINNOVATIE PROLINE T De toenemende stedelijke verdichting en de risico's voor extreme weersomstandigheden vergroten de noodzaak om gebouwen en hun gebruikers 4 4 192

beter te beschermen. Om aan de eisen voor een gezonde en veilige omgeving te voldoen, heeft Solarlux de nieuwe Proline T schuif-draaisysteem ontwikkeld - de vernieuwde balkongevel die geschikt is voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. Proline T is ontwikkeld voor glasdiktes van 6 tot 12 mm en de Proline T Mega zelfs voor glasdiktes van 12 tot 18 mm en hoogtes tot 3 meter. In combinatie met het modulaire balustradesysteem kan het als een voorzetgevel turnkey worden geïnstalleerd.

MEER INFORMATIE OVER DE SOLARLUX PRODUCTEN EN CONCEPTEN? Ons advieskantoor in Nederland heeft alle kennis en know how in huis om architecten, projectontwikkelaars en bouwbedrijven van passend advies en bouwbegeleiding te voorzien. <

Solarlux Nederland B.V. Marie Curiestraat 2, 7442 DP Nijverdal solarlux.com

MAAK IMPACT XXX

Waardevol ontwerpen met het BNA Value Assessment Het BNA Value Assessment helpt architecten om de maatschappelijke waarde van hun ontwerp in kaart te brengen en te onderbouwen. Dat helpt architecten om opdrachtgevers te overtuigen hun ontwerp te kiezen en hun opdrachtgevers om die keuze te verantwoorden.

et BNA Value Assessment beoordeelt een ontwerp op 3 thema’s: economische, ecologische en sociale waarde. Een gebouw creëert economische waarde als het bijdraagt aan plezieriger wonen of werken, een hoger financieel rendement oplevert of in staat is om door meer flexibiliteit beter in te spelen op een veranderende wereld. Voor duiding van de ecologische waarde kijkt het BNA Value Assessment naar biodiversiteit, klimaatadaptatie, circulariteit en energiegebruik. De sociale waarde betreft het effect op gemeenschapszin, identiteit, leefbaarheid en gezondheid.

VALUE CASE Op basis van een door de architect ingevulde vragenlijst en toegevoegd ‘bewijsmateriaal’ maakt het BNA Value Assessment een inschatting van de maatschappelijke waarde van het ontwerp en de betrouwbaarheid van de analyse. Die maatschappelijke waarde wordt gepresenteerd in een inspirerende rapportage in woord en beeld: de Value Case. De geclaimde waarden zijn hierbij – uiteraard – leidend en de case is geschreven met zowel architecten, opdrachtgevers als publiek voor ogen.

AMBITIE De ontwikkeling van het BNA Value Assessment staat niet stil. We werken aan een verdere automatisering van de verschillende modules. Dat maakt het invullen en de analyses minder arbeidsintensief en vergroot de betrouwbaarheid van de uitkomsten. Ondertussen zet de BNA ook in op intensiever gebruik en bredere toepassing. Dat doet de BNA omdat ze streeft naar meer goed ontworpen, waardevolle gebouwen en vanuit de overtuiging dat het háár leden zijn die die waardevollere gebouwen ontwerpen. We hopen dat ons instrument architecten niet alleen helpt in de onderbouwing van hun argumentatie waarom de opdrachtgever voor hun (duurdere) ontwerp moet kiezen, maar ook in de verantwoording van overheden over waarom zij voor het duurdere ontwerp hebben gekozen. Namelijk omdat de samenleving daar aantoonbaar beter van wordt. Op de volgende pagina's vind je verschillende Value Cases, van beweren naar bewijzen. Bekijk meer over de Value Cases op www.bna.nl/bna-value-cases.•

193

MAAK IMPACT

Het Platform Utrecht Pal naast Utrecht Centraal Station en bovenop een bus- en tramstation staat Het Platform, een stad in het klein door een functiemix van wonen, werken, reizen, sporten, horeca, recreatie, groen en buitenruimtes. Alle voorzieningen zijn gecombineerd in dit door architect VenhoevenCS architecture+urbanism ontwikkelde MicroCity-concept waarmee ontmoeting en uitwisseling tussen bewoners en gebruikers wordt bevorderd en een levendige gemeenschap is ontstaan.

ubbel grondgebruik in een binnenstedelijke omgeving is niet alleen duurzaam maar leverde ook een forse kostenbesparing op. Door de flexibele structuur van het gebouw zijn functies eenvoudig aanpasbaar en is het gebouw uitermate toekomstbestendig. Extra publieke en semi-publieke ruimte is gerealiseerd door de ten opzichte van elkaar verschuivende volumes, waardoor ontmoetingsruimtes zoals daktuinen en buitenstraten zijn ontstaan.

ECONOMISCHE WAARDE > Lagere financiële kosten Het Platform is gebouwd bovenop een bus- en tramstation in het Utrechtse stationsgebied. Het gebouw van 18.000 m2 is gerealiseerd op een footprint van slechts 170 m2. Door het dubbele grondgebruik in waardevol binnenstedelijk gebied is een hoogwaardige oplossing gevonden voor stedelijke verdichting en zijn flinke kosten

194

bespaard. Ook de bouwkundige ingreep om te werken met een lichtgewicht staalconstructie met vakwerkliggers in plaats van de voorziene dikke betonnen plaat heeft een grote kostenbesparing opgeleverd in onder meer de benodigde hoeveelheid staal en beton. > Flexibiliteit Het gebouw is opgetrokken uit een volledig flexibele stalen balken- en kolommenstructuur, die grote overspanningen en ruimte verdiepingshoogtes mogelijk maakt. Ook is de aluminiumgevel gemakkelijk demonteerbaar. Het gebouw is daarmee zeer toekomstbestendig en heeft een langere levensduur door een eenvoudige aanpasbaarheid van programma en functie.

SOCIALE WAARDE > Gemeenschap Met het concept van MicroCity is binnen het gebouw een dynamische mix gerealiseerd van wonen, werken,

MAAK IMPACT

sporten, horeca, recreatie en (groene) buitenruimtes, functies die elkaar versterken en ontmoeting en uitwisseling voor bewoners en gebruikers faciliteren. Bewoners komen elkaar bijvoorbeeld tegen op de semiopenbare daktuinen met zicht op de stad en voorzien van picknicktafels. De openbare plint haalt met haar voorzieningen stadsbewoners naar binnen. Door de plaatsing bovenop een OV-knooppunt is het gebouw bovendien zeer bereikbaar.

EEN GEBOUW ALS MICROCITY De vraag van de gemeente Utrecht was een heel divers stedelijk programma te realiseren op een kleine oppervlakte in het stationsgebied bovenop een bus- en tramstation. De woningen moesten betaalbaar zijn en voor meerdere doelgroepen en het gebouw moest met de mix van functies bovendien waarde toevoegen aan de stad Utrecht als geheel. Ontwikkelaar ABC Vastgoed en VenhoevenCS wonnen de tender en werkten het

> Ontworpen door: Gemeente Utrecht Architectenbureau: VenhoevenCS architecture+urbanism Ontwikkelaar: ABC Vastgoed Landschapsachitect: Studio LandLab Hoofdaannemer: Bouw21 Ingenieursbureau: IMd Raadgevende Ingenieurs MEP: Techniplan Adviseurs Building physics: Bureau Bouwfysica Project management: abcnova Kostenadviseur: IGG Bouweconomie Exploitatie: CBRE Global Investors Fotograaf: Ossip van Duivenbode

195

MAAK IMPACT

—

‘Het mooie van Het Platform is dat het niet alleen een gebouw is maar ook een plek. Een plek om te wonen, maar ook een plek om te zijn en om samen te komen. - Eelco Eerenberg, wethouder gemeente Utrecht

ontwerp verder uit in nauwe samenspraak met Bouw21 en de gemeente. Het ontwikkelproces was zeer complex door alle bijzondere randvoorwaarden die het bouwen op deze plek, midden in een binnenstedelijke OV-hub en direct langs het spoor, met zich meebrachten. Transparantie in de samenwerking tussen de partijen stond dan ook steeds centraal; zo kon gezamenlijk steeds direct worden ingespeeld op uitdagingen die zich voordeden. Het Platform is een opvallende sluitsteen geworden in het gebied, dat door de verspringende volumes een echte eyecatcher is, gelegen aan het aanlandingspunt van de Moreelsebrug, de fietsbrug die centrum en westzijde van de stad over de sporen met elkaar verbindt. Het gebouw ligt aan een plein, waar het volgens het concept van de MicroCity een veelheid aan (publieke) functies toevoegt. Het gebouw van 18.000 m2 is compact in grondgebruik

196

en beslaat slechts 170 m2 stedelijke ruimte. Samen met het dubbelgrondgebruik in een waardevolle omgeving leidt dat tot lagere kosten. Doordat het gebouw onderdeel is van een OV-knooppunt nodigt het uit tot duurzaam vervoer en is autobezit overbodig. Bouwkosten zijn bespaard door in plaats van voor de voorziene dikke betonnen tafelconstructie te kiezen voor een flexibele lichtgewicht staalconstructie en kolommenstructuur. Die maken het gebouw door de grote overspanningen en verdiepingshoogten, samen met de demontabele aluminium gevel, super flexibel en daarmee toekomstbestendig. Ook is veel beton en staal bespaard. Door de vrije indeelbaarheid zijn aantrekkelijke, hoge ruimtes gemaakt en is een veelheid van woningplattegronden mogelijk. Door de ruimtes ten opzichte van elkaar te verschuiven is veel dakoppervlak toegevoegd dat groen is ingevuld, met zitjes en buitenstraten. Van

MAAK IMPACT

een openbare plint aan het plein met onder meer een sportfunctie en horeca, gaan de routes verder omhoog het gebouw in via trappen en bruggen naar semipublieke terrassen tot de privébuitenruimtes. De stedelijke 'tussenruimtes' nodigen samen met de voorzieningen uit tot ontmoeting en uitwisseling. Aan daken en gevels is veel groen toegevoegd gericht op vogels, vlinders en insecten. In Het Platform zijn 201 huurwoningen gerealiseerd, in oppervlakte variërend van 45 m2 tot 110 m2, voor stedelijke doelgroepen als starters en gezinnen. Een van de kantoorgebruikers is Team Liquid, een E-sportsbedrijf dat op topniveau deelneemt aan internationale gametoernooien. Naast de kantoorruimtes gebruiken zij alle facetten van het gebouw, van de horeca, sportfaciliteiten tot appartementen voor hun internationale talenten. •

197

MAAK IMPACT

Kenniscentrum Biosintrum Biosintrum is een kennis- en ontmoetingscentrum op het gebied van biobased en circulair bouwen, dat het hart vormt van het duurzame bedrijventerrein Ecomunitypark in Oosterwolde, ontworpen door Paul de Ruiter Architects. Het slaat een brug tussen onderwijs en bedrijfsleven, waarbij zelfs ontwerp en bouw in samenwerking met lokale bedrijven, de gemeente en onderwijsinstellingen tot stand kwamen.

et kenniscentrum is een energieneutraal, BREEAM Outstanding gebouw, gemaakt van natuurlijke materialen, dat op zichzelf al een inspiratie en onderzoeksbron vormt voor studenten en professionals. Kennisdeling en innovatie op het gebied van biobased bouwen en economie staan centraal in het opvallende gebouw dat als een driepoot is ontworpen met een houten constructie en een centraal atrium. Hier komen de verschillende doelgroepen samen en is een levendige community ontstaan.

--> Gemeenschap Het kenniscentrum is zo een echt 'clubhuis' geworden voor de Ecomunity in Oosterwolde en omgeving, waar men elkaar ontmoet, waar lezingen worden gehouden, waar nieuwe ideeën ontstaan. Studenten van de onderwijsinstellingen zijn betrokken bij het ontwerpproces en de bedrijfsvoering, zoals in de horeca. Ook is het gebouw zelf onderwerp van onderzoek bij de Hogescholen en werken studenten aan onderzoeksopdrachten van de gevestigde bedrijven.

ECONOMISCHE WAARDE SOCIALE WAARDE --> Identiteit Het gebouw zet als boegbeeld en letterlijk middelpunt van het Ecomunitypark dit duurzame bedrijventerrein in Oosterwolde op de kaart en fungeert als een aanjager van verbinding en uitwisseling tussen onderwijs/kennis en bedrijfsleven op het gebied van biobased en circulair bouwen. Het ontwerp kwam tot stand in samenwerking met verschillende onderwijsinstellingen en bedrijven in de omgeving. Ook hebben bewoners materialen aangeleverd voor de bouw.

198

-->Lagere financiële kosten Voorzieningen als horeca en presentatieruimtes worden in Biosintrum gedeeld, wat leidt tot lagere kosten voor de gebruikers, de onderwijsinstellingen en bedrijven. Daarnaast is het gebouw door de open kolommen en balkenstructuur flexibel aanpasbaar voor toekomstig gebruik wat leidt tot lagere renovatiekosten voor de eigenaar. De gebruikte natuurlijke gevelmaterialen, zoals accoya en biocomposiet, zijn onderhoudsvrij.

MAAK IMPACT

BIOBASED EN CIRCULAIR KENNISCENTRUM ALS SHOWCASE De gemeente Ooststellingwerf wil inzetten op de ontwikkeling en verduurzaming van de agrarische sector, onder meer om jong talent te behouden en aan te trekken in het vergrijzende gebied. Dat leidde tot de oprichting van kenniscentrum Biosintrum, als kloppend hart van het Ecomunitypark, een duurzaam bedrijventerrein voor innovatieve (agro)bedrijven die toekomstbestendig willen ondernemen. In het Biosintrum ontmoeten ondernemers en onderzoekers elkaar, en werken samen met de studenten van de gevestigde Hogescholen aan praktische kennisontwikkeling en vernieuwing op het gebied van biobased economie. Daarmee slaat het kenniscentrum een brug tussen onderwijs en bedrijfsleven, gefaciliteerd door onder meer horeca en congresruimtes, en vormt zo de verbindende spil van de inmiddels ontstane gemeenschap. Biobased bouwen vormde het uitgangspunt van de aanbesteding die de gemeente uitschreef in 2017, waarbij inschrijvende partijen zelf moesten aangeven hoe dat er precies uit zou kunnen zien. Paul de Ruiter Architects won de tender met hun plan van aanpak, waarna

> Opdrachtgever: Gemeente Ooststellingwerf Architectenbureau: Paul de Ruiter Architects Project team: Florina Nentu, Ronald Hageman, Martijn van Gameren Adviseur constructie: Adviesbureau Lüning Adviseur installaties: Installatiebedrijf Bakker Adv. duurzaam bouwen: DGMR Raadgevende Ingenieurs Adviseur bouwfysica: Landstra Bureau voor Bouwfysica Noord Aannemer:Natuurlijk bouwen bv. Project leider: Martijn van Gameren Bouw Management: 4THECITY Adv. bouwkosten: KAMPHUISSCHAUFELI bouwen kostenmanagement Fotograaf: Egbert de Boer

199

MAAK IMPACT

—

‘Alles en iedereen komt hier binnen, komt hier vergaderen, wil zien, ruiken, voelen. Door zijn uniciteit in het gebruik van materialen, gecombineerd met een uitstekende architectuur, houdt het gebouw ook straks zijn waarde.’ - Petra Boorsma, directeur Biosintrum

vervolgens, samen met de gebruikers van het gebouw, werd gewerkt aan een ontwerp. Insteek was een gebouw met het gebruik van zo min mogelijk materiaal, en zoveel mogelijk biobased. Biosintrum is dan ook voor meer dan 80 procent biobased. Het centrum in het hart van het terrein heeft een opvallende driepoot-vorm gekregen met een centraal atrium waarin de horeca is gevestigd en waar iedereen samen komt. De poten zijn verdeeld over kantoren, onderwijs & onderzoek en congresruimte, totaal 1.000 m2. De gekozen vorm heeft als constructief voordeel dat minder stabiliteitswanden nodig zijn.

200

GEBRUIKERS BETREKKEN IN ONTWERPPROCES Naast de gemeente en de onderwijsinstellingen, was ook de aannemer in een vroeg stadium van het ontwerpproces aan boord. Het leverde een inspirerend en bijzonder proces op voor de architect, waarbij ook afstudeerders waren betrokken. De gemeente heeft een belangrijke rol gespeeld als opdrachtgever die doorpakt in de ontwikkeling van het innovatieve gebouw. Zo was zij bereid garanties van de aannemer over te nemen om het circulaire en biobased kenniscentrum mogelijk te maken. Daarmee is het publieke gebouw een voorloper

MAAK IMPACT

en vroeg voorbeeld van bouwen met natuurlijke materialen. Biosintrum is een ware showcase voor biobased bouwen, én voor verder onderzoek, aangezien de materialen verder blijven doorgroeien. De houten constructie is buiten geplaatst en is daarmee deels ook de gevelafwerking, wat een flinke besparing aan materialen opleverde. De vloer is aangevuld met olifantengras, dat als toeslagmiddel is gebruikt in de betonvloer die ook de afwerkvloer is. Beton was nodig in verband met de ondergrond. Door het olifantengras is bespaard op cement. De CO2 footprint is door het

gebruik van natuurlijke materialen minimaal. Dit leverde ook lagere bouwkosten op. Voorbeelden zijn de onderhoudsvrije accoya kozijnen, bio-composieten gevelbekleding en de isolerende luchtkoepel van gerecycled plastic. Materialen komen zoveel mogelijk uit de omgeving. Het natuurlijke karakter van Biosintrum is door gebruikers en bezoekers zo heel direct te ervaren en resulteert in een aangename verblijfssfeer. In 2019 won het gebouw de Nederlandse Bouwprijs als voorbeeldproject van een integrale aanpak van werken met biobased materialen, circulair bouwen en een groene inpassing in de omgeving.•

201

MAAK IMPACT

Stadkamer Zwolle Twee voormalige kantoorgebouwen uit de jaren '60 zijn door JHK Architecten, part of Sweco getransformeerd naar een cultuurhuis met bibliotheek dat in de praktijk van alledag fungeert als ontmoetings- en verblijfplek voor een bonte diversiteit aan bezoekers.

e oorspronkelijke gebouwen zijn verbonden door toevoeging van een nieuwe, multifunctionele zaal en grote vide in het hart van het gebouw, met een waaier aan routes door het gebouw heen. De lichte en open uitstraling naar de stad en het uitnodigende, laagdrempelige karakter maken het een gebouw 'van iedereen'. Door te renoveren en transformeren zijn kosten bespaard ten aanzien van sloop/nieuwbouw en er zijn bovendien zoveel mogelijk bestaande materialen en meubilair hergebruikt.

Economische waarde -->Lagere financiële kosten De transformatie en hoogwaardige renovatie van de kantoorgebouwen geeft Stadkamer de kwaliteit en uitstraling van een geheel nieuw gebouw. Het hergebruik van casco en vele oorspronkelijke materialen heeft echter

202

tot een aanzienlijke besparing aan bouwkosten geleid ten opzien van sloop en nieuwbouw. --> Flexibiliteit Het gebouw is zeer goed aanpasbaar en geschikt voor een groot aantal uiteenlopende activiteiten. Functies als groen, (werk)plekken en 'hotspots' zijn gemakkelijk toe te voegen.

Sociale waarde --> Gemeenschap Het gebouw is méér dan bibliotheek en educatief centrum, en fungeert als ware huiskamer voor veel verschillende bezoekers, van jong tot oud en uit alle lagen van de bevolking. Door het ontwerp met laagdrempelige entree, uitnodigende routes, verblijfsplekken en een divers

MAAK IMPACT

programma ontmoeten mensen met diverse achtergronden elkaar, wat leidt tot waardevolle uitwisseling en interactie. Het aantal activiteiten in de multifunctionele zaal, toegankelijk voor iedereen, is de afgelopen jaren fors gestegen. --> Ruimtelijke kwaliteit De openbare ruimte is kwalitatief hoogwaardig ingericht met veel groen en behoud van bestaande bomen. In het gebouw zelf leidt het ontwerp met vides, doorkijken en door de plaatsing van het programma tot een prettige ruimtelijkheid en overzichtelijkheid, wat uitnodigt tot verblijf, ontmoeting en deelname aan activiteiten.

Ecologische waarde --> Circulair Omdat het een transformatie betreft zijn veel bestaande onderdelen van het gebouw waaronder hoofddraag-

> Project: Transformatie van kantorencomplex naar gemixt maatschappelijk programma Architectenbureau: JHK Architecten Opdrachtgever: Gemeente Zwolle (gebouw)/stichting Stadkamer (interieur) Gebruiker: Stichting Stadkamer, fusieorganisatie van Openbare Bibliotheek, de Muzerie en Kunst & Zo Architect: JHK Architecten Projectmanagement: Gemeente Zwolle Constructeur: Alferink-van Schieveen Adviseur installaties: Grontmij Adviseur bouwfysica: W/E adviseurs Oplevering: April 2017 Bruto vloeroppervlakte: 5.900 m2Fotograaf: Marcel van der Burg

203

MAAK IMPACT

—

‘De aantrekkingskracht van het gebouw voor heel Zwolle is enorm. Door het uitnodigende, open en lichte ontwerp zijn drempels weggenomen. Daarmee zijn we echt geslaagd in de doelstelling om een educatief centrum te maken, gericht op maatschappelijke verbinding.’ - Astrid Vrolijk, directeur Stadkamer

constructie, gevels en kelder hergebruikt. Ingezet is op een zo groot mogelijk hergebruik van materiaal, van klinkers tot meubilair.

TRANSFORMATIE VAN KANTORENCOMPLEX NAAR GEMIXT MAATSCHAPPELIJK PROGRAMMA

architect was de beide panden geschikt te maken voor het publieksprogramma van de nieuwe organisatie, waarbij laagdrempeligheid, verblijfskwaliteit en ontmoeting belangrijke uitgangspunten waren. Het nieuwe cultuurhuis moest aantrekkelijk zijn voor de gehele bevolking van Zwolle. De opdracht is gegund aan JHK Architecten middels een aanbesteding.

Sociale uitwisseling in optima forma De bibliotheek in de binnenstad van Zwolle moest plaatsmaken voor winkels, waarna de gemeente Zwolle op zoek ging naar een nieuwe plek in het centrum. Ze liet haar oog vallen op twee kantoorpanden aan de singel, voorheen van het energiebedrijf die in gebruik waren bij de GGD. Daarbij is bewust gekozen voor behoud van de panden en transformatie naar een nieuwe functie als cultuurhuis. Medeopdrachtgever (voor het interieur) is de fusie-organisatie van bibliotheek en twee kunstinstellingen, de stichting Stadkamer. De vraag aan de

Ontmoeting en activiteit door het hele gebouw heen Stadkamer huist naast de bibliotheek cultuureducatie, horeca, onderwijs (HBO), lokale omroep, kantoorruimte, studeerplekken, speelfaciliteiten voor kinderen en een multifunctionele zaal die door iedereen te gebruiken is en altijd toegankelijk is voor alle belangstellenden. De belangrijkste ontwerpingreep in het verbinden van beide gebouwen was het maken van een grote vide in het hart, waarin een nieuw volume is geplaatst voor een multifunctionele zaal. Deze ligt pal aan de entree en is daarmee uitnodigend naar alle bezoekers en passanten.

204

MAAK IMPACT

Dit effect wordt nog versterkt door de opvallende ledverlichting op de gevel afgestemd op de activiteiten. Deze ontwerpingreep komt op conto van de architect die de opdrachtgever heeft geadviseerd het oorspronkelijke bouwdeel, zonder programmatische meerwaarde, te slopen en vervangen voor een nieuwe zaal die inderdaad een cruciale rol is gaan spelen in de programmering van Stadkamer en zo van grote waarde is gebleken in de verbinding tussen gebruikersgroepen. Ook zijn de gevels geopend naar de singel en is in de 'bunker' van de kelder de kinderafdeling gemaakt, met zicht naar het koffiecafé via een brede trap. Door het 'gat' in het gebouw ontstaat een ruimtelijke vide met uitwaaierende ontdekkingsroutes en doorzichten door het gehele gebouw. Ook de vide is een essentieel onderdeel van het ontwerp dat bijdraagt aan zichtbaarheid, verbinding en een prettig verblijfklimaat van het gebouw. De reuring op de begane grond zwakt omhoog richting

bibliotheek en rustige studeer- en werkplekken steeds verder af. Op het dak is met de groene Tuinkamer een extra ruimte gemaakt voor activiteiten als natuureducatie. Beste bibliotheek Stadkamer heeft met deze kwaliteiten een grote aantrekkingskracht op een zeer divers publiek. Door de open, transparante plint is het gebouw zeer gastvrij naar zijn omgeving. De laagdrempeligheid wordt nog bevorderd door het hergebruik van het bestaande meubilair en nieuwe, basic interieurelementen waarbij met opzet een al te 'hippe' uitstraling is vermeden. Zo kan iedereen zich er thuis voelen en sluit het gebouw door een al te glossy design niet bij voorbaat groepen uit. Dit heeft een groot effect op de sociale meerwaarde van gebouw en programma, omdat verschillende bevolkingsgroepen zich op vanzelfsprekende, ongedwongen wijze mengen. In 2018 is het gebouw uitgeroepen tot 'Beste Bibliotheek van Nederland', mede door het gebouw en de inrichting.•

205

MARKTVISIE: AGROB BUCHTAL

Ecologisch Sociaal - Radicaal Gordijnachtige, aan de achterzijde geventileerde gevels worden steeds belangrijker als een gevestigd bouwprincipe met het oog op recyclebare bouwconcepten. "Urban mining" is het juiste trefwoord. Maar wat is het beste gevelmateriaal zodat niet alleen recycling maar ook hergebruik mogelijk is zonder grote technische en transportinspanningen? © agrob-buchtal.de/Ossip Architectuurfotografie

De keramische gevel van Agrob Buchtal vangt vakkundig het licht en verandert gedurende de dag van uiterlijk.

2 2 206

MARKTVISIE: AGROB BUCHTAL Het keramische systeem KeraTwin® van AGROB BUCHTAL biedt een trendsettende oplossing op het gebied van esthetiek, economie en duurzaamheid. Het keramische systeem, dat divers is in kleur en profilering, opent creatieve en innovatieve mogelijkheden voor architectonische projecten. Het keramiek is licht. Het neemt horizontaal en verticaal elke hellingshoek aan. Een huidig project van MVRDV in Rennes is een bijzonder goede illustratie van hoe keramiek als gevelmateriaal in elk gebouw de kwaliteit kan ontvouwen waarmee het is ontworpen en gepland om te voldoen aan de eisen van uitstekende duurzaamheidslabels. Op de laatste binnenstedelijke natuurlijke ruimte geven drie woongebouwen, bekend als Ascension Paysagère en ontworpen volgens de vier pijlers van MVRDV's duurzaamheidsstrategie, 136 appartementen een nieuw adres. In plaats van kleinere eenheden voegt het ontwerp van MVRDV een coherent gedefinieerd bouwvolume toe aan de stedelijke omgeving. Verticale openingen versterken de hoogtes en zorgen ervoor dat het ensemble van veraf opvalt. De duizenden en duizenden verticaal gemonteerde tegels van het keramische systeem KeraTwin van AGROB BUCHTAL geven het gebouwconcept zijn opvallende expressie die de kubusvorm ontwikkelt tot het beeld van een imposante bergketen. De buitengevels zijn gebogen en de binnengevels zijn zo gesneden dat ze zoveel mogelijk terrassen bieden. Geen probleem voor het KeraTwin systeem, dat zich heeft bewezen in zowel horizontale als verticale paneelinstallatie. In de combinatie van kleurverloop, drie verschillende oppervlakken en ritmisch formaat maken de keramische tegels uiteindelijk mogelijk wat MVRDV als totaalconcept nastreeft: Een landschap in licht. Bij AGROB BUCHTAL worden de robuustheid, duurzaamheid en zuinigheid van de keramische

gevel verder verbeterd door een oppervlakteafwerking: Als katalysator brengt Hytect door middel van licht een reactie met zuurstof en vocht op gang. Microorganismen, algen, schimmels en mos worden afgebroken en luchtverontreinigende stoffen zoals stikstofoxiden worden gereduceerd. De hydrofiele eigenschap heeft het vermogen om vuil weg te spoelen en zichzelf schoon te maken door regen.

Dit maakt het keramische materiaal tot een toekomstgerichte partner. "Verdichting werkt alleen als het gepaard gaat met extra kwaliteiten. Dat is ons doel geweest voor de bewoners van Ascension Paysagère," zegt Nathalie de Vries, partner in het MVRDV kantoor. Het project werd bekroond met de Zilveren Piramide Award door FPI BRETAGNE. <

Met zijn serres, loggia's en terrassen biedt de multifunctionele schil schaduw en bescherming tegen lawaai en wind.

AGROB Buchtal Postfach 49, D-92515 Schwarzenfeld https://facade.agrob-buchtal.de/de/fassadenverkleidung-keratwin

33 207

Security in style. Paxton is een toonaangevende fabrikant stijlvolle van elektronische toegangscontrole, video management en deurintercom systemen. Deze systemen leveren u een optimale beveiliging van uw gebouwen, medewerkers en bezittingen.

Deurintercom

Toegangscontrole

Draadloze Deurbeslagen

www.paxton-benelux.com

Video Management

Voor ieder project een daglichtoplossing Onze merken:

Powerdaylight daglichtbuis

Lucernario platdakraam / kelderafwerking

Lumena Heliostat

Onze diensten: - Daglichtadvies (daglichtberekening DIALux) - Maatwerkoplossingen - Installatie +31 318 69 38 20 | +32 15 67 76 07 | info@techcomlight.com | www.techcomlight.com

1-2_180x132mm_A.indd 1

209

28-09-2023 10:13

swisspearl.com

XXX

Opdrachtgevers

aan het woord

Incidentele en ervaren opdrachtgevers aan het woord 212 211 211

OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Vernieuwbouwing bungalow Bunnik > Opdrachtgever: Ton Meijs & Karin Kerckhaert Architect: Equipe, Amsterdam

Waarom dacht je voor de verbouwing een architect nodig te hebben? We hadden al jaren belangstelling voor deze prachtige locatie aan de Kromme Rijn. Hoe mooi als het moment daar is dat je het kunt kopen. Slechts honderd meter van ons toenmalige huis vandaan, zo konden we in de wijk blijven wonen die ons zo dierbaar is. De bungalow was evenwel zo gedateerd dat een ingrijpende verbouwing noodzakelijk was. We wilden een comfortabel huis met veel binnenvallend daglicht en uitzicht op de rivier en het groen, levensloopbestendig, duurzaam uitgevoerd volgens de laatste isolatie- en klimaateisen. Met zulke wensen heb je gewoon eerst een architect nodig. Een aannemer hadden we al op het oog. Hoe heb je deze architect gevonden? Via onze kennissenkring kwamen we bij Equipe terecht. We raakten al snel zeer gecharmeerd van hun ontwerpstijl, hun duurzame visie en hun zakelijke en zeer betrokken manier van werken. En wat voor ons ook heel prettig uitpakte, was hun goede samenwerking met de aannemer. Welke meerwaarde heeft de architect geleverd? Oftewel: heb je waar voor je geld gekregen? Dat hebben we zeker, in alle fasen van het traject. Je hebt als opdrachtgever geen benul van alle stappen die nodig zijn, of van alle regels en voorwaarden waaraan je moet voldoen. Ook in de contacten met de gemeente en

212

de Welstandcommissie heeft Equipe zich onderscheiden met kennis van - in dit geval Bunnikse - zaken, waardoor deze fase voorspoedig is verlopen. Ook van meerwaarde was hun constructieve uitwisseling van inzichten, (materiaal)kennis en ervaringen – dat gaf ons het vertrouwen dat we samen aan iets moois begonnen. Dat beeld werd wreed verstoord toen bij de start van de verbouwing ernstige verborgen gebreken - aan dak, binnen- en buitenmuren - leidden tot een acute bouwstop. Dat oplossen werd zo kostbaar en leverde zoveel vertraging op dat een nieuw plan nodig was. Architect en aannemer kwamen samen uit op een uitvoering in staalframebouw. Met dit principe wonnen we verloren bouwtijd terug en konden we de gerezen meerkosten – weliswaar met veel moeite – binnen de perken houden, zonder concessies te hoeven doen aan het oorspronkelijke ontwerp. Equipe schakelde ondertussen snel met de gemeente en aannemer om het proces weer vlot te trekken. Dankzij de gedegen voorbereiding verliep het eigenlijke bouwproces van het huis vervolgens soepel. Equipe zag vooral toe op een getrouwe realisatie van het ontwerp, de materialenkeus en de detaillering. De realisatie van tuin en bijgebouw gebeurden later, ook aan de hand van Equipes schetsen en ontwerpen. Zo is onze grote wens - die we hadden voor deze plek - uiteindelijk in alle opzichten vervuld dankzij de verbeeldingskracht en regie van Equipe.•

OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Verbouwing monumentaal voormalig kaaspakhuis, Bodegraven > Opdrachtgever: Lars Markus & Rolinda Windhorst Architect: Amar Sjauw En Wa – Windhorst, EcoEngineers, Culemborg

Waarom dacht je voor de verbouwing een architect nodig te hebben? We kochten dit huis in 2017 van een aannemer. Het was toen in casco-staat en werd blanco opgeleverd. Een deel van de muren stond er, maar er waren nog geen slaapkamers, geen keuken en geen vloeren. We hadden zelf wat ideeën om wonen en werken te combineren, maar liepen tegen de technische uitvoerbaarheid aan en dit monumentale voormalig kaaspakhuis vroeg om een allesbehalve standaardaanpak. Dat het een rijksmonument is, bracht bepaalde kaders met zich mee. De balken op zolder bijvoorbeeld zijn originele elementen die in het zicht moeten blijven. Daarnaast was er een aantal andere elementen die vast stonden zoals de utiliteitsruimte, de trap en een open ruimte met ramen. We hadden daarnaast de wens om op zolder de slaapkamers te maken, maar ook twee badkamers. Hoe dat allemaal op z’n plek moest komen was een uitdaging waarbij we al vrij snel een architect wilden aanhaken.

Hoe heb je deze architect gevonden? We kenden Amar van EcoEngineers goed, dus kwamen we al snel bij hem uit. Hij bracht ons de onbevangenheid en open blik die we zochten voor onze verbouwing. Dat gaf ons het vertrouwen dat hij kon voldoen aan de voorwaarde dat het niet standaard mocht voelen. Welke meerwaarde heeft de architect geleverd? Oftewel: heb je waar voor je geld gekregen? Zonder meer. Creativiteit en de realisatie kost tijd en energie, dit hadden wij zelf nooit zo kunnen invullen. Het resultaat met op maat gemaakte openslaande deuren naar de slaapkamer voelt heel open en maakt indruk. Amar’s begeleiding in dit proces was heel fijn, hij nam de tijd om met een plattegrond van de ruimtes te schuiven en te zoeken naar de beste oplossing voor onze wensen. Ook de goede overdracht naar de aannemer hielp enorm, je hebt aan de start dan allebei hetzelfde voor ogen. Al met al hebben we het gevoel dat ons samenspel met Amar maximaal resultaat heeft opgeleverd.•

213

OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Verbouwing landhuis in de stad, Breda > Opdrachtgever: Fam. Smeets-Sips Architect: Christel Smeets, Breda

Waarom dachten jullie voor de verbouwing een architect nodig te hebben? We kochten dit huis in 2017. Het was destijds heel erg gedateerd en voldeed niet aan onze woonwensen. We hebben het huis helemaal gestript, alleen het de muren en verdiepingsvloeren bleven staan. Van daaruit hebben we het opnieuw opgebouwd. Je hebt wel een idee wat je wilt doen maar je weet niet van de hoed en de rand. Daar hadden we een architect voor nodig. Met Christel Smeets hebben we vooraf een programma van eisen plus onze wensen op papier gezet, zo wilden we een speelkamer voor de kinderen en een ruime leefkeuken. Daarnaast keken we ook naar welke stijlen we mooi vonden en welke juist niet. Daar is Christel mee aan de slag gegaan. Hoe hebben jullie deze architect gevonden? Hoewel we dezelfde achternaam delen, is er geen familieverbintenis. Ik reed altijd langs haar kantoor. En toen we deze verbouwing aangingen, heb ik op haar website gekeken. Ik zag dat ze veel ervaring had in het soort verbouwing dat wij wilden uitvoeren, ook hier bij ons in de buurt. De mensen die met haar gewerkt hadden, waren erg positief. De keuze was toen dus snel gemaakt.

214

Welke meerwaarde heeft de architect geleverd? Oftewel: heb je waar voor je geld gekregen? De toegevoegde waarde van het werken met een architect zie je in kennis, creativiteit en out of the box denken, dat heb je zelf niet. Je betaalt er wat voor, maar dat krijg je absoluut terug in woongenot. Christel heeft in het huis details gerealiseerd waar je zelf niet op zou komen. Zo heeft ze de oudbouw met de nieuwbouw gecombineerd waarbij het oude huis gerespecteerd wordt en het wooncomfort en de uitstraling van moderne architectuur is toegevoegd. Naast deze creativiteit bracht ze ook heel veel kennis in over verbouwingen en de markt. Ze heeft ons in het gehele traject begeleidt. Door de begeleiding bij de bouw dek je risico’s, de kans dat je achteraf denkt ‘hadden we het maar zus of zo gedaan’ beperk je tot een minimum. Nu we een tuinhuis gaan bouwen hebben we Christel weer gevraagd een ontwerp voor ons te maken.•

OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Modernisering geheel woonhuis, geschakeld (1977, Naarden) > Opdrachtgever: Joost & Anouhk, Naarden Architect: Abels & partners, Amsterdam

Waarom dacht je voor de verbouwing een architect nodig te hebben? Toen we de woning aankochten was deze in compleet uitgewoonde en originele staat. De indeling was niet meer van deze tijd en onpraktisch. Dat de woning enorm veel potentie had konden we zien. Maar hoe zorg je er vervolgens voor dat het een droomwoning wordt? Hoe doe je dat? Wat willen we eigenlijk? Wat heeft ons grote gezin nodig? Hoe maken we optimaal gebruik van het prachtige uitzicht wat we hebben? Wij hebben het talent niet om dat zelf te kunnen bedenken en vervolgens uit te tekenen voor de aannemer. Na nachten wakker liggen bleek het antwoord verrassend simpel; we hebben een goede architect nodig! Hoe heb je deze architect gevonden? We kregen het bureau van Harry Abels getipt via een vriend waarvan ik weet dat zijn esthetiek past bij die van ons. Ik vertrouwde hem blind. Desondanks hebben we ook contact gehad met andere bureaus. Dat versterkte onze keus alleen maar. Andere bureaus bleken heel 'ondoorzichtig' te werken. We hadden geen idee waar we uit zouden komen qua prijs. Ook het werk van deze architecten vonden we niet heel aansprekend, heel standaard. Toen we ter kennismaking bij Harry Abels kwamen 'klikte' het meteen. Prachtige ideeën, fijne mensen en een compleet transparante prijsstelling. We wisten het gelijk; ja! We werden gekoppeld aan een van de partners;

Itziar Ipelde. Ze wist precies wat wij wilden, zonder dat wij dat zelf nog wisten. Haar esthetiek was beeldschoon. Welke meerwaarde heeft de architect geleverd? Oftewel: Heb je waar voor je geld gekregen? Zonder enkele twijfel. Wij hadden dit nooit zelf kunnen bedenken. We hebben meer ruimte, meer licht en een prachtig huis 'gekregen'. Er waren ook wat lastige vraagstukken die verband hielden met lastige vergunningen. Itziar wist slimme oplossingen te bedenken waardoor we deze konden 'omzeilen'. Hiermee heeft de inzet van een architect ons uiteindelijk ook veel tijd en kosten bespaard. Dat alleen al is een reden om een goede architect in te schakelen! We hebben nu een echte 'wauw!' woning. Iedereen die over de vloer komt is gelijk verliefd. Het licht, de speelsheid, de ruimte, het uiterlijk. Het ultieme pronkstuk is de keuken, die eerst een garage was. We hebben de ruimte verlaagd. Dit is echt een briljante oplossing geweest. We konden niet omhoog omdat het huis op dit punt geschakeld is met de buren. Onze verlaagde keuken is een knipoog naar de zitkuil van de jaren zeventig, het huis stamt uit de jaren '70. Zonder Harry Abels & partners was het nooit zo'n thuis geworden. Het is een bijzonder huis geworden en we willen nooit meer weg!•

215

OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Renovatie en splitsing monumentale langgevelboerderij Heesch > Opdrachtgever: Roald de Wolff & Ayse Abal Architect: Boeijenjong Architecten, Nijmegen

Waarom dacht je voor de verbouwing een architect nodig te hebben? Er waren voor ons twee redenen. Enerzijds betreft het een gemeentelijk monumentaal pand, wat betekent dat er degelijke tekeningen en onderbouwingen moeten zijn om de verbouwing te kunnen doen. Het plan moest goedgekeurd worden door een monumentencommissie en er moesten ook aanpassingen in de constructie gebeuren. Voor beide zaken waren detailtekeningen nodig. Daarnaast betreft het twee grote oppervlaktes die ingedeeld moesten worden. We hadden zelf wel ideeën hoe we het wilde gaan doen, maar vonden het fijn om de ervaring en input van de architect te hebben. Ook heeft het ons geholpen om een beter beeld te krijgen hoe het er na de verbouwing uit zou gaan zien en of dat inderdaad is hoe we het bedoeld hadden. Hoe heb je deze architect gevonden? Persoonlijk kende ik Ward al. Toen we de boerderij kochten, waren we in onze eigen kring op zoek naar iemand die mee kon denken. Zo zijn we uiteindelijk bij Boeijenjong Architecten terecht gekomen. Hierdoor was het contact meteen laagdrempelig en hebben we op een prettige manier het traject doorlopen.

216

Welke meerwaarde heeft de architect geleverd? Oftewel: heb je waar voor je geld gekregen? Voor ons was het in het begin nog onduidelijk wat Boeijenjong Architecten kon betekenen naast de daadwerkelijke tekeningen. Dit werd echter snel duidelijk toen Ward met ons meeging naar de boerderij om zelf een idee te krijgen van de ruimtes en zijn deskundigheid heeft ingezet om de vergunningen voor de verbouwing zonder problemen bij de gemeente rond te krijgen. Daarnaast heeft Ward gedurende de ontwerpfase rekening gehouden met onze wensen en het budget dat we te besteden hadden. Voor ons is hierdoor het proces van verbouwen erg prettig verlopen. Daarnaast was Ward altijd bereikbaar om mee te denken over dingen die we gedurende de verbouwing tegenkwamen. Ook heeft Ward binnen zijn netwerk vele contacten. Op deze manier zijn we aan een aannemer gekomen, als ook aan iemand die de unieke trap heeft gebouwd. Door al deze mogelijkheden was het voor ons zeker waard om samen met Boeijenjong Architecten ons droomhuis te realiseren.•

OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Aanbouw, jaren ’30-woning in Groningse Oranjebuurt > Opdrachtgever: Gronings gezin met 2 kinderen Architect: Vector-i, Groningen

Waarom dacht je voor de verbouwing een architect nodig te hebben? In 2007 kochten wij als jong gezin (met het eerste kindje op komst) een jaren’30-woning in de Oranjebuurt. Het huis was gedateerd en de laatste grote verbouwing stamde uit 1979. Wij hebben destijds de woning gestript en enorm gemoderniseerd. Al toen we het huis kochten (met een achtertuin op het zuiden) hadden we de wens om de woning aan de achterzijde uit te bouwen. We wilden geen concessies aan ons woongenot en comfort doen en de achtertuin moest blijven. In 2014 bestond ons gezin uit 4 personen en hadden we twee opties: nog één keer investeren in een uitbouw of op zoek naar een andere woning. We kozen voor uitbouw en beseften dat we een architect nodig hadden voor de bouwkundige visualisatie van onze losse ideetjes.

Welke meerwaarde heeft de architect geleverd? Oftewel: Heb je waar voor je geld gekregen? Ben nam de tijd om onze wensen en eisen op te nemen en deed al vrij snel een bouwkundige en omgevingsvergunningstoets om te onderzoeken waar de grenzen lagen. Vervolgens kwam hij met verrassende voorstellen waarin ook duurzaamheid en hergebruik van bestaande materialen waren verankerd. Zo is de bestaande houten eiken vloer verwerkt in het plafond van de nieuwe uitbouw. Al met al gaat er rust uit van het ontwerp, het lijnenspel is in harmonie met elkaar. Vlak na de oplevering won het de Groningse Architectuur Publieksprijs. Dus ja, we hebben zeker waar voor ons geld gekregen.•

Hoe heb je deze architect gevonden? Ben van der Meer van Vector-i is sinds jaar en dag een goede vriend. Het toeval wilde dat Ben in 2014 op het punt stond om als zelfstandige architect verder te gaan. We hebben daarop besloten hem zijn eerste opdracht te geven, en als extra stimulans kreeg hij card blanche.

217

MARKTVISIE: VMRG

Oneindig mooi metaal in Façades 2023 > ‘Oneindig mooi metaal’ is het thema van Façades 2023, de jaarlijkse uitgave van de VMRG, de brancheorganisatie voor metalen gevelbouw. ‘Mooi’ verwijst naar de prachtige gevels van recent opgeleverde gebouwen die in het boek te zien zijn. ‘Oneindig’ staat voor het metaal. Na de lange levensduur kunnen de gevelmaterialen aluminium en staal voor 100% oneindig gerecycled worden. Dit levert een enorme energiebesparing op en het materiaal behoudt haar kwaliteit. Metaal blijft dus oneindig mooi. Frederik Vermeesch, creatief directeur bij Rijnboutt, mocht het allereerste exemplaar van het boek in ontvangst nemen uit handen van Henk Zoontjens, directeur bij de VMRG. Op de cover van Façades 2023 schittert Quartz, één van de twee woongebouwen van Q Residences in Amsterdam Buitenveldert. Rijnboutt vervulde de rol van coarchitect bij de realisatie van dit prestigieuze project. Dit in samenwerking met het Amerikaanse architectenbureau Studio Gang, dat verantwoordelijk is voor het ontwerp. Vermeesch: “Wij delen het hoge ambitieniveau van Kroonenberg Groep, de opdrachtgever van dit project. De hoge kwaliteit komt tot uiting in zowel de technische detaillering en uitvoering als in de toegepaste, hoogwaardige materialen en producten.”

218

Frederik Vermeesch (links), creatief directeur bij Rijnboutt, ontvangt eerste exemplaar van Façades 2023 uit handen van Henk Zoontjens, directeur VMRG.

VMRG Keurmerk Hoge kwaliteit is ook waar het om draait bij gevelbouwers met het VMRG Keurmerk. Net als in het Façades 2023 boek, is ook in dit BNA Architectenjaarboek het VMRG Keurmerk logo terug te vinden bij alle projecten waarbij een gevelbouwer betrokken was met het VMRG Keurmerk. Alle bedrijven met dit keurmerk leveren gegarandeerde kwaliteit op het gebied van gevels. Zij worden hierop regelmatig gekeurd, zowel in de fabriek als op de bouwplaats. De Europese aanbestedingsrichtlijnen bieden ruimte om het VMRG Keurmerk voor te schrijven in een bestek. Elk bedrijf met het VMRG Keurmerk krijgt, nadat de keuringen positief verlopen zijn, jaarlijks een VMRG Keurmerk certificaat uitgereikt, zodat een opdrachtgever

er zeker van is dat het bedrijf voldoet aan de hoge standaard van de VMRG Kwaliteitseisen en Adviezen. Hardcore aluminium In Façades 2023 is ook een aantal artikelen opgenomen. Hierin staat ‘oneindig mooi metaal’ centraal. VMRG directeur Henk Zoontjens’ ziet in een interview ‘vormvrijheid’ als belangrijkste voordeel van metaal. Ook wordt aluminium in een gevel op bijzondere wijze in de spotlights gezet door middel van de campagne ‘hardcore aluminium’, zie ook hardcorealuminium.nl. <

VMRG Façades www.digitaalpubliceren.com/ facades2023.

De vrijheid in vorm. De esthetiek. De eindeloze kleurmogelijkheden. Het zijn de eigenschappen van aluminium waardoor je creatief helemaal los kan gaan. Doen waarom je architect geworden bent. En aluminium is ook nog oneindig recyclebaar. Een initiatief van

MARKTVISIE: TRIFLEX BV

Blauwe daken: innovatieve oplossing in de waterbeheeruitdagingen Blauwe daken, ook wel bekend als "groene daken met wateropslag", spelen een cruciale rol bij waterbuffering op daken. In tegenstelling tot traditionele daken, waar regenwater direct naar de riolering stroomt, bieden blauwe daken een duurzamere oplossing door wateropvang, -retentie en -vertraging mogelijk te maken. Blauwe daken kunnen worden onderverdeeld in twee categorieën op basis van de afvoer van water: statische en dynamische afvoer. Bij statische afvoer wordt het water constant afgevoerd via een kleine afvoer. Daken met dynamische afvoer houden het water vast tijdens de bui en laten het daarna geleidelijk wegstromen. De werking van blauwe daken is gebaseerd op verschillende lagen en componenten die samenwerken om regenwater vast te houden en te behandelen. Ze omvatten een waterdichte laag, drainagelaag, substraatlaag en vegetatielaag. Wanneer regenwater op het dak valt, wordt het opgevangen door de vegetatielaag en geabsorbeerd door de substraatlaag, die het vasthoudt en filtert. Het overtollige water wordt vervolgens langzaam afgevoerd naar de riolering of andere waterbronnen. Triflex biedt vloeibare afdichtingssystemen die het (blauwe) dak effectief beschermen tegen lekkages, met een levensduur van meer dan 25 jaar. Blauwe daken hebben verschillende voordelen. Zo verminderen ze de belasting van het rioleringssysteem door het regenwater op te vangen en te vertragen voordat het wordt afgevoerd. Hierdoor neem het risico op overstromingen en 4 4 220

rioleringsstoringen, met name bij hevige regenval, af. Daarnaast fungeren de vegetatielaag en substraatlaag als natuurlijke filters die het regenwater filteren voordat het wordt afgevoerd. Dit vermindert de verontreiniging van waterbronnen en verbetert de waterkwaliteit. Daarnaast helpt de verdamping van water op het dak om de omgevingstemperatuur te verlagen. Tenslotte bevordert waterbuffering op daken duurzaam waterbeheer en draagt het bij aan de algehele veerkracht van steden tegen klimaatverandering.

XCHANGE IDEAS PODCAST Een dak kan verschillende functies hebben, waarvan waterbuffering er één is. In onze Xchange Ideas podcast spreken we met Jan Henk Tigelaar, directeur van Rooftop Revolution. We hebben het onder andere over de kansen die daken bieden en hoe verschillende functies op het dak gecombineerd kunnen worden. Beluister de podcast op onze website en laat u inspireren! <

Triflex bv Boerendanserkijk 35, 8024 AE Zwolle https://www.xchangeideas.nl/

Ontdek de vele voordelen van bouwen met het prefab kalkhennep bouwsysteem

• 100% circulair bouwen • Hoge isolatiewaarde • Hoge brandwerendheid • Gezond binnenklimaat • Draagt bij CO reductie • Snel bouwen met prefab • Geschikt voor elk design 2

Oogsten

Hennephout

Groeien Voorbereiding

Er zijn natuurlijk nog veel meer mooie redenen!

BENIEUWD?

Neem contact op of vraag de speciale Bouw Brochure aan via: info@dunagro.nl

Planten

6 Fabricage

9 Uw ecologische woning

Transport

8 Bouwproces

Dun Agro Bouw Raadhuisweg 11 | 9665 JE Oude Pekela | +31(0)597 67 55 92

MARKTVISIE: FICOR

Aardbeving en brandbestendig galerij deksysteem Elk bouwproject heeft unieke uitdagingen tijdens de ontwerp- of bouwfase. In Appingedam mocht Ficor een bijdrage leveren aan appartementen die opgewassen moesten zijn tegen de speciﬁeke uitdaging; aardbevingen en brand.

2 2 222

MARKTVISIE: FICOR

BOUW De appartementen zijn ontworpen door Adema Architecten uit Groningen, en gerealiseerd door Paas BV uit Nieuw-Buinen. De eerste heipaal ging in november 2021 de grond in. Inmiddels is de bouw afgerond, en zijn de appartementen in gebruik genomen.

verweert niet. Dankzij de slijtvaste anti-slip toplaag is de galerij ook bij nat en koud weer veilig begaanbaar. Alleen af en toe schoonmaken is voldoende voor vele jaren plezier.

MOGELIJKHEDEN Bent u ook benieuwd naar de toegevoegde waarde van FiCor galerijdekdelen voor uw project? Ook voor modulaire bouw en flexwoningen zijn de FiCor deksystemen erg geschikt! Neem gerust contact op voor een vrijblijvend advies. <

AARDBEVINGSBESTENDING BOUWEN De nieuwe appartementen zijn aardbevingsbestendig gebouwd. Zo is er in de constructie rekening gehouden met extra bewegingsruimte om de Groningse aardbevingen op te vangen. Ook de combinatie van het appartementencomplex met een losse galerij voorzien van lichtgewicht galerijdekdelen past in de aardbevingsbestendige aard van het gebouw. De keuze voor onze Pyro30 galerijdekdelen zorgt niet alleen voor een aardbevingsbestendige galerij, maar biedt de bewoners ook tenminste 30 minuten een veilige vluchtweg bij brand. FiCor Pyro30 galerijdekdelen zijn standaard in meerdere tijdloze RAL-kleuren verkrijgbaar, en kunnen desgewenst in bijna elke andere kleur geleverd worden. De architecten van Adema kozen voor dit project voor een antracietkleurige galerij op een witte metalen draagconstructie. De combinatie met de speels gevormde appartementen geeft een luxe en moderne uitstraling. VOORDELEN De keuze voor FiCor Pyro30 galerijdekdelen levert niet alleen een fraaie en veilige galerij op. De bewoners profiteren ook van de andere eigenschappen van deze glasvezelcomposiet galerijoplossing. Zo is het materiaal bijzonder goed bestand tegen weers- en omgevingsinvloeden; het vervormt, verkleurt en

FiCor De Burde 2, 8574 TG BAKHUIZEN https://www.ficor.nl

33 223

MARKTVISIE: NGCM

Delft Green® Een groene toekomst voor beton: Maak kennis met Delft Green®, dé milieuvriendelijke oplossing voor beton!”

2 2 224

MARKTVISIE: NGCM “Grijp de toekomst vast met Delft Green® Curing : het duurzame innovatieve product dat betonoppervlakken beschermt en de levensduur van beton verlengt. Delft Green®, innovatief en duurzaam verbeteringsproducten voor beton. De hoofdbestanddelen van Delft Green® zijn klei en alginaat. Het verhaal begint met klei, een veelvoorkomend en veelzijdig materiaal dat al eeuwenlang wordt gebruikt in de bouw. Klei is van nature waterbestendig en heeft goede isolerende eigenschappen. Door klei te mengen met alginaat, een natuurlijk polymeer afkomstig van zeewier, ontstaat een bindmiddel dat de klei versterkt en flexibel maakt. Het alginaat zorgt ervoor dat het materiaal goed samenhangt en dat het bestand is tegen vocht en temperatuurwisselingen. Delft Green® is daarmee 100% milieuvriendelijk en onschadelijk voor de mens. Je kunt zelfs stellen dat als het product in de natuur terecht komt er zelfs een positieve werking vanuit gaat. Het verhaal van Delft Green® is er een van vernieuwing en milieubewustzijn. Door natuurlijke grondstoffen te combineren met moderne technieken, biedt het een duurzaam alternatief voor traditionele bouwmaterialen. Het draagt niet alleen bij aan energiebesparing en vermindering van de CO2-uitstoot, maar ook aan een gezondere leefomgeving.

NGCM levert producten die zorgen voor een beschermende laag gedurende de hydratatie periode van het beton. Delft Green® Curing Compound en Delft Green® Secure & Improve worden direct na het vlinderen aangebracht en vormt een tijdelijk vel op het beton. Na 24 uur kan een vloer weer betreden worden en zorgt de nabehandeling voor een optimale hydratatie van het beton. De gebruikers krijgen daardoor een kwalitatief hoogwaardige betonvloer. Met Delft Green® Intermezzo richten we ons op de meest kritische fase in het proces, die tussen de stort en het afwerken in. Hier ontstaan de meeste scheuren, omdat het vocht wil ontsnappen uit het beton. Door Intermezzo te vernevelen direct na het afreien, kan het vocht niet ontsnappen. Het heeft bovendien geen nadelige invloed op het afwerken (vlinderen) van de vloer. NGCM biedt niet alleen haar Delft Green® producten als een los product aan , klaar om gebruikt te worden. Ze gaan ook een stap verder door ook hun zelf ontwikkelde applicatie machine aan te bieden. Hiermee kunnen verwerkers de juiste hoeveelheid Delft Green® producten op een efficiënte en effectieve manier aanbrengen. DELFT GREEN® PRODUCTEN - Verlengen de levensduur van beton.

- Vloeren worden slijtvaster en stofvrij. - Reduceert de kans op scheuren als gevolg van plastische krimp tot bijna 0. - De kans op scheuren in de fase tussen stort en afwerken wordt sterk gereduceerd. - De stort ook in moeilijke omstandigheden kan doorgaan, zoals bij hoge temperaturen of wanneer het waait/tocht. - Maakt vloeren stofvrij en verdicht de poriënstructuur. - Zijn biologisch afbreekbaar en 100% milieuvriendelijk. - Geen voedingsbodem na aanbrengen voor algen en of mosgroei. - Maken uw werk lichter en eenvoudiger. - Leveren geen afval op, statiegeld regeling jerrycans. - Leveren aanzienlijk kostenvoordeel op. - Worden aangebracht met behulp van een applicatiemachine die door NGCM speciaal voor de Delft Green® producten is ontwikkeld. - Zijn ARBO vriendelijk voor de verwerkers. Of je nu een projectontwikkelaar, aannemer of architect bent, NGCM staat klaar om je te helpen. Ze begrijpen dat het streven naar duurzaamheid en het voldoen aan milieueisen cruciaal is in deze tijd. Met Delft Green® en hun technologische expertise kunnen ze jou opdrachten transformeren naar een groenere realiteit. <

Nabehandelen staat al in de NEN-EN 13670 2009 beschreven en sinds 2021 moet het verbruik vastgelegd worden volgends NEN 8670. Onze Delft Green® Curing Compound leent zich uitstekend voor een hoogwaardige nabehandeling en is een milieuvriendelijk alternatief voor een folie of elk ander type curing compound. MAAR WAT MAAKT DELFT GREEN® ZO UNIEK? Het onderscheidend vermogen ligt in de combinatie van duurzaamheid en technologie.

NGCM Middelweg 26a, 5253 CA Nieuwkuijk www.ngcm.nl

33 225

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Jonas IJburg > Architect: Orange Architects Opdrachtgever: Amvest

Jonas is het resultaat van een echte teamprestatie. Met de opdrachtgever, Amvest, is een ontwerpteam gevormd bestaande uit Orange Architects, Felixx Landscape Architects en ingenieurs- en adviesbureau ABT. Site Urban Development was betrokken bij de ontwikkeling van de strategie, terwijl placemaker Floor Ziegler met het participatietraject de inbedding van het project in de buurt verzorgde. Bureau Stadsnatuur bracht expertise in op het gebied van ecologie en natuurinclusiviteit.

226

"Wat Jonas bijzonder maakt, is dat wonen niet stopt binnen de muren van je eigen woning, maar overvloeit in de rest van het gebouw. Het hele pand staat in het teken van verbinding; er zijn allerlei collectieve ruimtes, waarvan een deel ook toegankelijk is voor omwonenden. Jonas speelt in op behoefte van Amsterdammers aan contact met buurtgenoten." Jana Jayakkumaran, ontwikkelingsmanager Amvest •

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Renovatie 94 woningen Van der Pekbuurt Amsterdam > Architect: Ibelings van Tilburg architecten Opdrachtgever: Stichting Ymere & Dura Vermeer

De renovatie is een samenwerking tussen Ymere, Dura Vermeer (ontwikkelafdeling en aannemer), de bewoners (vertegenwoordigd in een bewonerscommissie), Monumentenzorg, Ibelings van Tilburg architecten, LMV bouw+kundig adviesbureau, constructeur Pieters Bouwtechniek, installatieadviseur Nieman en Vattenfall. Momenteel werken we met grotendeels hetzelfde team (alleen nu met constructeur Berkhout Tros en met aannemer Van Braam-Minnesma) aan de renovatie van de volgende fases in de Van der Pekbuurt.

"De vrijheid om zelf je eigen woonvorm als bewoner te bepalen in de wooncoöperatie Copekcabana heeft ook vorm gekregen in de opzet van de plattegronden. Een kern met badkamer en keuken in het midden van de woning geeft een enorme indelingsvrijheid aan de bewoners. " Elly de Boer, vastgoedadviseur Ymere •

227

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

HAUT Amsterdam > Architect: Team V Architectuur Opdrachtgever: Lingotto

Van concept tot uitvoering werkten Team V, Lingotto en Arup nauw samen in het innovatietraject. Er waren weinig richtlijnen voor houten hoogbouw, dus veel aandacht ging naar technische bewijsvoering en brandveiligheid. Vanaf TO sloot aannemer J.P. van Eesteren aan, die specialistische kennis aantrok van houtbouwer Brüninghoff en houtconstructeur Assmann. Inmiddels zijn de vier partners experts geworden op het gebied van houten-hybride torens op een complexe locatie en werken vaak samen.

228

"Door als eerste in Nederland voor een hoge woontoren in hout te kiezen heeft Lingotto echt de nek uitgestoken. We willen een voorbeeld zijn voor de industrie. We blijven gebouwontwerpen hybride benaderen: welk materiaal is gunstig voor welke functie en op welke plek? Verduurzamen in de bouw begint met de vraag stellen: zou dit ook in hout kunnen?" Gerard Comello, partner Lingotto•

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Lieven blok 6 ABC en blok 8 ABCD > Architect: KENK architecten Opdrachtgever: Lieven de Key

Uiteindelijk maakt een goede samenwerking, en het begrip voor elkaars belangen, een project tot een uitmuntend project. Samenwerking die gebaseerd is op gelijkwaardigheid waarbij opdrachtgever en opdrachtnemer in discussies argumenten uitwisselen om tot de juiste keuzes te komen. Als ontwerper doet KENK dit natuurlijk op de vormgeving van het gebouwgeheel, de afzonderlijke woningen en de gevel maar heeft daarbij goed gevoel wat zij financieel vraagt van de opdrachtgever.

"De diverse blokvormen als onderdeel van het carré geven aanleiding tot verschillende ontsluitingsprincipes en vele mogelijke oriëntaties op de binnen- en/of buitenzijde van het carré. Daarmee is de zichtbaarheid op de buitenruimten optimaal en ook de leefbaarheid van de collectieve ruimten bijzonder goed. Kortom een uitmuntend project!" Rik Harmsen, projectontwikkelaar Lieven de Key•

229

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

De Kunstwerf > Architect: Ard de Vries & Donna van Milligen Bielke Opdrachtgever: Gemeente Groningen

In 2011 was de Mars der beschaving tegen het Cultuurbeleid van de Halbe Zijlstra. Dit was het moment dat de gemeente Groningen begon met de gedachte van 1 huis voor vijf theater gezelschappen. De gemeente heeft in 2017 de Open Oproep, die voor iedereen toegankelijk was, uitgeschreven met Architectuur lokaal. Guy Weizman, artistiek leider van theatergroep het NNT, beargumenteerde de keuze van de Kunstwerf als volgt; “We moeten zichtbaar zijn”

230

"De architecten Donna van Milligen Bielke en Ard de Vries hebben met de Kunstwerf een gebouw ontworpen waar een sublieme samensmelting tussen de stad haar openbare ruimte, theater, gebouw en haar bespelers plaats vindt. De Kunstwerf viert de stad, en de stad viert met de Kunstwerf de podiumkunsten." Jeroen de Willigen, voormalig stadsbouwmeester gemeente Groningen•

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Duurzame sociale woningbouw Den Bosch > Architect: Studio M10 ism KAW Opdrachtgever: BrabantWonen

Woningcorporatie BrabantWonen vervangt de komende jaren zes woongebouwen in Den Bosch. Ze liggen in de Er is de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in de aanpak van problematiek en dat heeft de leefbaarheid in de buurt positief verbeterd. De centrale doelstelling van BrabantWonen is dat hun bezit uiterlijk 2050 volledig CO2-neutraal is en onafhankelijk van fossiele brandstoffen

"De kunst van zoveel mogelijk weglaten. Dat is de rode draad door het hele project. Echter, eenvoud is moeilijk te bereiken.” Bahman Laké, projectleider BrabantWonen•

231

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

BunkerToren > Architect: Powerhouse Company Opdrachtgever: BunkerToren B.V (RED Company & Being)

Powerhouse Company, RED Company, Being, Van Wijnen en DELVA hebben intensief samengewerkt aan de ontwikkeling van de BunkerToren om tot een samenhangend en iconisch ontwerp, maar ook tot een goede businesscase te komen. Dit maakte het mogelijk om de originele Bunker te behouden, waar andere partijen juist kozen voor sloop. Met de expertise Van Wijnen is het gelukt om het project op te leveren in een bouwperiode van slechts drie jaar, in tijden van een pandemie.

232

"De oorspronkelijke Bunker was een iconisch, brutalistisch gebouw in Eindhoven door de legendarische wederopbouw architect Huig Maaskant. BunkerToren behoudt het gebouw en borduurt voort op het ontwerp-vocabulaire van Maaskant en is zo een hommage aan zowel het gebouw als de oorspronkelijke architect." Nanne de Ru, ontwikkelaar & architect •

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Jakoba Mulderhuis > Architect: Powerhouse Company, de Architekten Cie., Marc Koehler Architects Opdrachtgever: Hogeschool van Amsterdam

Jakoba Mulderhuis is mogelijk gemaakt door nauwe samenwerking en intensieve communicatie tussen het ontwerpteam, de opdrachtgever en gebruikers. Het project is een voorbeeldfunctie voor de faculteit techniek, door innovatief aanbesteden, zoals BIM als contractstuk naar de aannemers. Gedurende de looptijd van 10 jaar veranderden onderwijsvisies voortdurend. Het resultaat is een flexibel, toekomstbestendig onderwijsgebouw met een open karakter en state-of-the-art voorzieningen.

"Ik ben ongelooflijk trots op het pand dat aan de kop van onze Amstelcampus prijkt. Het is een prachtig pand dat ook duurzaam en toekomstbestendig is. Bovenal is het een geweldige, uitnodigende leeromgeving voor onze studenten en onderzoekers. Midden in het hart van onze stad en metropoolregio werken zij samen aan grootstedelijke vraagstukken.” Hanneke Reuling, vicevoorzitter College van Bestuur Hva •

233

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Pillows Grand Boutique Hotel Maurits at the Park > Architect: Office Winhov Opdrachtgever: Amerborgh International

Office Winhov werkte nauw samen met de opdrachtgever Amerborgh, gemeente, technisch adviseurs, interieurarchitect, lichtontwerper, landschapsarchitect, tuinontwerper. Daardoor was het mogelijk een volledig geïntegreerd ontwerp te realiseren en bestaande kwaliteiten te versterken en aan te vullen.

“Het is geweldig om te zien hoe dit robuuste gebouw een tweede leven heeft gekregen. Er is vakkundig en met aandacht voor detail een heerlijke plek met internationale allure gecreëerd waar je je meteen welkom voelt”. Loes Dingemans, CEO Pillows Hotels•

234

BNA BESTE GEBOUW VAN HET JAAR OPDRACHTGEVERS AAN HET WOORD

Huis van de gemeente Voorst > Architect: De Twee Snoeken Opdrachtgever: Gemeente Voorst

De Twee Snoeken heeft als Total Engineer voor én samen met de gemeente Voorst ontworpen. Met EcoBouwSalland is kennis over kalkhennep besproken en zijn alle mogelijkheden onderzocht. Er zijn allerlei proeven gedaan, zoals een thermische proef en een brandproef. Ook zijn we samen de uitvoering en werkvolgorde gaan uitdenken. De gedrevenheid van de gemeente heeft geleid tot een ongekend enthousiasme in het gehele ontwerpen bouwteam om te komen tot innovatieve en toekomstbestendige oplossingen.

"De Twee Snoeken was voor ons niet alleen de Total Engineer. Het voelde als een nieuw familielid. Ze hebben gedurende het hele proces naar ons geluisterd en werkelijk begrepen wat wij wilden. Dat resulteerde in een fantastische, eigentijdse en inspirerende huisvesting waarop we super trots zijn en waarin alle collega’s met zeer veel plezier werken." Ed Bakx, projectleider gemeente Voorst •

235

MARKTVISIE: METAL CLADDING SYSTEMS B.V.

Wij realiseren uw visie Als exclusief partner voor de Benelux van Hans Laukien GmbH levert Metal Cladding Systems bv kwalitatief hoogwaardige metalen gevelbekleding. Daarmee voegen we wat wezenlijks toe aan uw gebouw. Want gevelbekleding is meer dan alleen de buitenkant. Wij geven aan uw project de uitstraling die de architect of gebruiker-eigenaar voor ogen heeft.

Hoofdkantoor Autogroep van Mossel te Waalwijk

2 2 236

MARKTVISIE: METAL CLADDING SYSTEMS B.V. © Ronald Tilleman

Theater de Kattendans Bergeijk

HANS LAUKIEN Naast conventionele gewalste profielbekleding heeft Hans Laukien GmbH een naam hoog te houden wat betreft maatwerk gevelbekleding. One off design profielbekleding conform ontwerp van de architect. VAN MOSSEL Zo hebben wij in nauwe samenwerking met Hans Laukien en de architect VANAKEN- Part of Sweco-- uit Eindhoven de gevelbekleding ontwikkelt voor het hoofdkantoor van de Autogroep van Mossel in Waalwijk.

Verschillende golfvormen in een 4 tal patronen geperst in bronskleurig coil geanodiseerd aluminium.

Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? www.metalcladding.nl <

THEATER DE KATTENDANS Voor de renovatie van het Theater De Kattendans in Bergeijk wilde de architect Diederen Dirrix uit Eindhoven een aluminium gevelbekleding die als een gordijn rond het gebouw kon worden gedrapeerd. Hans Laukien heeft dit gerealiseerd door 3 verschillende golfvormen in 6 patronen te persen in een wit goud parelmoer afwerking.

Metal Cladding Systems B.V. Postbus 3, 4030 CA Ingen www.metalcladding.nl

33 237

MARKTVISIE: ALIPLAST ALUMINIUM SYSTEMS

Innovatief ontwerpen én circulair bouwen gaan hand in hand Bij Aliplast Aluminium Systems weten ze het zeker. Je bouwontwerp realiseren op een duurzame manier? Dat kan! Of beter zo hoort het ook. FOCUS OP DE TOEKOMST Aliplast en moederbedrijf Corialis leggen zichzelf een duurzame bedrijfsfilosofie op met strenge maatregelen op 3 grote pijlers: minder CO², minder waterverbruik en minder stikstof. Dat doen ze door voornamelijk met gerecycleerde aluminium billets te werken, wat de afvalberg verkleint en dat een pak minder energie vreet. Door een chroomvrije voorbehandeling en de waterbehandeling van de 3 laklijnen te combineren, verminderden ze hun verbruik met factor 4. Ook de vervanging van bijna al hun dieselheftrucks en -zijladers door elektrische versies, is een milieuvriendelijk switch. VOLOP BLIJVEN ONTWERPEN “De Miniline, een minimalistische schuifpui, is onze nieuwste realisatie. Dit aluminium schuifprofiel is na plaatsing zo goed als onzichtbaar, op de middenstijl van 20 mm breedte na. Het heeft als bijkomend voordeel dat je makkelijk hoge en brede elementen, en dus ook zwaardere glaspartijen in een bouwproject integreert.”, vertelt Marc Mulders, projectmanager Nederland. SAMENWERKEN DOET WONDEREN Als architect wil je je ontwerp perfect uitgevoerd zien en dan is een samenwerking tussen verschillende bouwpartners van groot belang. Een mooi voorbeeld hiervan is het gloednieuwe kantoorgebouw 4 4 238

Miniline, de gloednieuwe minimalistische schuifpui

van Commaxx in Kerkrade. Architectenbureau DENC speelde met een combinatie van gebogen vliesgevels MC Wall enerzijds en met rechte, gesegmenteerde Star75 kozijnen anderzijds. Marc: “Dankzij een goede samenwerking tussen architect, gevelbouwer Stalumex Kantoorgebouw Commaxx met gebogen glaspartijen (foto Yvan Glavie)

en Aliplast, konden wij hen snel ondersteunen op vlak van ontwerp, engineering, productie en levering.” < Aliplast Aluminium Systems Waaslandlaan 15 9160 Lokeren (België) www.aliplast.com

XXX

BNA

voor & met opdrachtgevers

Hulp bij geschillen 240 239 239

BNA VOOR & MET OPDRACHTGEVERS

Hulp bij geschillen GEDRAGSCODE Alle leden zijn verplicht de BNA Gedragscode Verantwoordelijkheid, Integriteit & Professionaliteit in acht te nemen. Een erkend BNA bureau is deskundig en vakbekwaam voor de opdracht, heeft een beroepsaansprakelijkheidsverzekering, garandeert vertrouwelijkheid, maakt deugdelijke afspraken, draagt bij aan kennisontwikkeling en toont zijn verbondenheid met het vak. DEKENEN De dekenen borgen de juiste uitoefening van het architectenberoep. Ze zijn benoemd op basis van hun kennis, ervaring en onpartijdigheid. Dekenen zijn wegwijzers, bemiddelaars en vertrouwenslieden optreden in kwesties tussen opdrachtgevers en BNA-architecten, en in kwesties tussen architecten onderling – mits daar een BNA architect bij betrokken is. Daarbij houden ze altijd de rechten, belangen en plichten van de beroepsgroep voor ogen, waaronder de BNA Gedragsregels. Een deken, wordt voor 6 jaar benoemd en is 1 keer herbenoembaar. Iedere provincie beschikt over minimaal 1 deken. Iedere deken werkt in de provincie waar hij/zij als deken optreedt. ONAFHANKELIJK TUCHTRECHT Vind je als opdrachtgever dat jouw BNA-architect niet verantwoordelijk, professioneel en/of integer handelt? Dan heb je als opdrachtgever toegang tot een laagdrempelige en onafhankelijke tuchtrechtrechtspraak die bestaat uit het College van Toezicht (CvT) en de Raad van Beroep (RvB). Indien een klacht geheel of gedeeltelijk gegrond bevonden wordt, kan het College of de Raad sancties opleggen aan het betreffende BNA-lid.

FLEVOLAND Vacature ten tijde van drukken van dit exemplaar

NOORD-HOLLAND Micha de Haas micha@michadehaas.nl Nico Zimmermann n.zimmermann@planet.nl

UTRECHT Jeroen van Hettema info@jevanhet-architectuur.nl

ZUID-HOLLAND Hans Lucas hlucas@onderlangs10.nl Walter Zeinstra w.zeinstra@zeinstraverbeek.nl

College van Toezicht Het College bestaat naast BNA-leden uit twee onafhankelijke juristen die respectievelijk voorzitter en secretaris zijn. Het College van Toezicht neemt klachten in eerste aanleg in behandeling en opereert onafhankelijk van het BNA-bestuur. Het CvT bestaat uit: Juristen: mr. Esther Hoogstraate (voorzitter), mr. Charlotte Wilcke, mr. Sophie Knijnenburg. Leden: Maarten Polkamp, Doeke van Wieren, Rob Meurders, Rob Hendriks Secretariaat: cvt@bna.nl Raad van Beroep De behandeling in beroep vindt plaats bij de Raad van Beroep. De RvB bestaat uit: Juristen: mr. Kees Streefkerk (voorzitter), mr. Wouter Post (secretaris). Leden: Pim van der Ven, Annemiek Bleumink, Jan Bakers Secretariaat: Wouter Post; post@sixlegal.nl •

240

ZEELAND Herwig Minnen minnen@architectenalliantie.nl

GRONINGEN Vacature ten tijde van drukken van dit exemplaar

FRIESLAND Hylko Zwart hg.zwart@vmez.nl

DRENTHE Pieter Brink pieterbrink@bureaubeno.nl

OVERIJSSEL Rob Moritz robmoritz@19hetatelier.nl Henk te Kiefte h.tekiefte@tekiefte.nl

GELDERLAND Ronald Plug ronald@plug-innovatie.nl

NOORD-RABANT Henk Ariëns architecten@onderlangs10.nl Ernst Joosten ernst@ernst-architect.nl LIMBURG Henk Verheij verheijarch@hetnet.nl

241

MARKTVISIE: DUTCH HEAT PUMP SOLUTIONS

‘Onzichtbare’ warmtepompen voor het mooiste effect Door vroegtijdig in het ontwerpproces de juiste warmtepomp te kiezen, voorkom je aanpassingen tijdens de bouw. Dat levert esthetisch het beste resultaat en is bovendien kosteneﬃciënter.

2 2 242

MARKTVISIE: DUTCH HEAT PUMP SOLUTIONS Niet alle woningen beschikken over een (garage)dak of tuin om een warmtepomp te plaatsen. Dutch Heat Pump Solutions (DHPS) biedt daarom op dak-, in daken onder dak-warmtepompen. Roel Verheul: “Het klassieke beeld is dat een warmtepomp-buitendeel een lelijk ding is dat architecten het liefst ergens ‘verstoppen’. Onze warmtepompen zijn deels geïntegreerd en esthetisch mooi vormgegeven. Woningeigenaren kiezen vaak voor onze oplossingen. Niet vanwege een gebrek aan ruimte, maar omdat die esthetisch beter passen bij hun woning.”

toepassing bij renovatie en nieuwbouw het meest efficiënt. Alle warmtepompen zijn gecertificeerd en de testrapporten zijn beschikbaar. Alle varianten zijn aangemeld voor de ISDE-subsidieregelingen. Voor de HydroTop is geen geluidsberekening nodig omdat die standaard voldoet met een BCRG-verklaring. “Kortom, als je vanaf het begin alles in beeld hebt, kun je optimaliseren. Je kunt de meest ideale warmtepomp kiezen en

in het verlengde daarvan de technische ruimte op de juiste plek realiseren. Het bouwproces verloopt soepeler omdat je geen aanpassingen hoeft te doen in de bouwfase. Je kunt de zonnepanelen optimaal afstemmen op de energievraag. En tot slot verbeter je het gebruiksgemak voor de bewoner, omdat je de ruimte optimaal indeelt. Al met al maakt dit het hele verhaal kostenefficiënter. Wij adviseren graag over de mogelijkheden.” <

OP, IN OF ONDER HET DAK Met het merk Kronotherm biedt DHPS een onder-dakwarmtepomp zonder buitendeel. Aan de buitenzijde van de woning zijn slechts twee bescheiden luchtkanalen te zien. “Deze is ook geschikt voor hoogbouw, als de aan- en afvoerkanalen door een buitenmuur kunnen.” De HydroTop wordt geïntegreerd in het dak en steekt circa 15 centimeter uit. Van een afstandje lijkt het net een dakraam. De Panasonic lucht-waterwarmtepomp staat erin, onder het dak. “Aan de buitenkant zie je er dus weinig van. Binnen beperkt het ruimtebeslag zich voornamelijk tot de ruimte onder het knieschot.” De in-dakoplossing bestaat al wat langer en wordt continu doorontwikkeld. In de laatste versie zijn bijvoorbeeld gerecyclede materialen gebruikt. De op-dakversie ten slotte is meer een budgetuitvoering. “Interessant qua aanschafprijs maar bewerkelijker voor onderhoudswerkzaamheden.” SERIEMATIGE TOEPASSING De warmtepompen van DHPS zijn ook uitermate geschikt voor renovatieprojecten. “We graven geen tuinen open, want we hoeven alleen op zolder te zijn. De bewoner kan in huis blijven en de werkzaamheden verlopen snel door de prefabvoorbereiding.” Vanwege transport- en montagekosten en kraanhuur is seriematige

Dutch Heat Pump Solutions Rivierdijk 643J, 3371 EE Hardinxveld-Giessendam http://www.dhps.nl

33 243

Opdrachtgever: GKB Architect: Leskens Interior 9ďĴďæīť ÐȚ 'œďķÌ tďďāĮ qìďĴďæīĨìř

DUTCH DESIGNED HIGH-END LUXURY WALL CONCEPTS Plan Effect | +31 (0)345 58 7000 | info@planeffect.nl | www.planeffect.nl

Contact met de

BNA

245

BNA BUREAU

BNA Bureau De BNA, Branchevereniging Nederlandse architectenbureaus, vertegenwoordigt ruim 60% van de werkenden op architectenbureaus. Daarmee kunnen we zaken voor de branche voor elkaar krijgen. De BNA is een netwerk dat modern, creatief ondernemerschap bevordert. Met als drijfveer de kracht van architectuur voor de leefomgeving. BNA, Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus Jollemanhof 14, 1019 GW Amsterdam Postbus 19606, 1000 GP Amsterdam T 020 555 36 66 E bna@bna.nl I www.bna.nl

BESTUURSSECRETARIAAT De voorzitter en het bestuur van de BNA zijn te bereiken via het bestuurssecretariaat. BNA, Branchevereniging van Nederlandse Architectenbureaus Bestuurssecretariaat Postbus 19606, 1000 GP Amsterdam T 020 555 36 21 E bestuur@bna.nl

246

BESTELLINGEN Publicaties van de BNA zijn te bestellen via www.bna.nl/shop

BNA.NL De redactie van www.bna.nl is in handen van Liselore Zoeteweij en Mariska Jonker: Postbus 19606, 1000 GP Amsterdam E lzoeteweij@bna.nl E mjonker@bna.nl Adverteren op de website? Neem contact op met Elma Media B.V. T 0226 33 16 00 E info@elma.nl I www.elma.nl

BNA BUREAU

181 JAAR ARCHITECTUUR, CULTUUR, ONDERNEMERSCHAP EN PROFESSIONALISERING Op 12 februari 1842 vond in Amsterdam de eerste ‘Algemeene Bijeenkomst der Leden’ plaats van de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst, de voorloper van de BNA. Tot de leden behoren architecten, maar ook beoefenaren van andere bouwambachten, genie-officieren en ambtenaren van Waterstaat. De aanduiding ‘Meester Timmerman’ komt in de ledenlijst vaak voor. De belangrijkste man van de twee genoemde verenigingen is J. van Straaten (1781-1858), die behalve architect ook het vak van timmerman en makelaar uitoefent.

KONINKLIJK PREDICAAT In 1919 treden de leden toe tot de Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst, die in 1915 zijn structuur zodanig gewijzigd heeft dat alleen architecten, zowel particuliere als ambtelijke, lid kunnen zijn. Zo ontstaat de huidige lange naam van de organisatie, die in 1957 het predicaat ‘Koninklijk’ verwerft. Sinds 1990, toen de leden van de Nederlandse Architecten Vereniging zijn toegetreden, is de BNA de enige beroepsorganisatie van architecten in Nederland. Het 150-jarig bestaan is in 1992 gevierd. In februari 2012 werd het Koninklijk predicaat verlengd met 25 jaar.

BRANCHEVERENIGING BERLAGE STUWENDE KRACHT In het begin van de twintigste eeuw rijpt bij een aantal architecten het denkbeeld zich te verenigen op grond van beroep en maatschappelijke positie. Zij zijn particuliere architecten die hun vak onafhankelijk van zakelijke bindingen met het bouwbedrijf uitvoeren. Uit dit streven komt in 1908 de Bond van Nederlandse Architecten voort. H.P. Berlage is de stuwende kracht achter deze vereniging.

Sinds 2013 is de BNA een branchevereniging. Daartoe is door de Ledenraad van de BNA met grote instemming besloten. De BNA is weliswaar een brancheorganisatie, maar blijft zich uiteraard inzetten voor de collegiale uitwisseling en de beroepsontwikkeling van architecten.

247

MARKTVISIE: SCHOLZ BENELUX B.V.

Zonder kleuring geen reuring Kleur speelt in ons leven een belangrijke rol. Wie om zich heen kijkt ziet over het algemeen veel kleuren. Kleding, vloerbedekking, stoelen en banken, tafels, speelgoed, auto’s, tijdschriften etcetera. En ook in het verkeer speelt kleur een rol. Is het verkeerslicht rood, dan wordt verwacht dat er wordt gestopt. Bij groen kan men doorrijden. We zijn ons vaak niet eens meer bewust van kleuren, maar ze zijn er wel degelijk en beïnvloeden ons ook. Kleur heeft eﬀect op de gemoedstoestand en emotie van mensen. Maar kleur heeft ook invloed op geheel andere onderdelen van ons leven zoals de leefomgeving en het milieu.

2 2 248

MARKTVISIE: SCHOLZ BENELUX B.V. KLEUR EN DE LEEFOMGEVING Met kleur kan de sociale leefomgeving worden verbeterd. Een grauwe, kleurloze leefomgeving is veel minder aantrekkelijk dan een leefomgeving met kleur. Dat straalt af op de psychische gesteldheid van mensen. Met andere woorden kleur leidt tot een verhoging van het welzijn.

CONCLUSIE Kiezen voor kleur spreekt voor zich. Wij als Scholz Benelux helpen graag met onze EPD-

gecertificeerde en uit 100% gerecycled ijzer geproduceerde Bayferrox-pigmenten bij die keuze. <

Onderzoek toont aan, dat kleur een grote invloed heeft op het welbevinden van mensen. Mensen voelen zich prettiger in een kleurrijker omgeving. Dat geldt overigens zowel buitenshuis als binnenshuis. Denk daarbij dus ook aan de werkplek. Een verhoging van het welbevinden van mensen (betere psychische gesteldheid) leidt tot betere arbeidsprestaties, en een hogere arbeidsproductiviteit. En levert dus geld op. KLEUR EN MILIEU Kleuren hebben ook effect op warmte. Kleur en oppervlak beïnvloeden gezamenlijk de SRI (solar reflectance index) van materialen. Eenieder kent wel het fenomeen dat na een warme dag zwarte muren nog lange tijd warmte blijven afgeven. Door te kiezen voor lichtere kleuren kan een bijdrage worden geleverd aan het verminderen van het city-heateffect. De temperatuur in binnensteden is over het algemeen beduidend hoger dan de temperatuur in buitenwijken en op het platteland, en gebruik van donkere kleuren versterkt dat effect. Door meer gebruik te maken van bijvoorbeeld titaandioxide (dat heel licht/wit is qua kleur) of geel in plaats van de bij architecten vaak nog populaire kleur zwart zou een koeler binnenstedelijk klimaat kunnen worden gecreëerd. Betreffende titaan komt daar nog het voordeel bij dat het een wezenlijk grotere brekingsindex heeft dan cementsteen. Daardoor kan het ook in natte toestand het licht diffuus breken. Gebouwen of wegen zijn dan ook in natte toestand veel lichter van kleur als titaan is toegepast

Scholz Benelux B.V. Lage Weide 2 A, 7556 NA Hengelo https://www.scholz-benelux.com/

33 249

Busch-Jaeger levert het perfecte design voor elk interieur_

Moderne schakelaars zijn meer dan alleen gebruiksvoorwerpen. Het zijn designobjecten die deel uitmaken van het interieur. Die een perfecte samensmelting vormen van innovatieve techniek en esthetisch niveau. Ontworpen met aandacht voor details en voor kwaliteit. En met een oneindige keuze in kleuren, materialen en uitvoeringen. Klassiek, retro, extravagant of tijdloos. In traditioneel wit, stijlvol matzwart of trendkleuren als koraal en avocado. Gemaakt van porselein, goud, beton en meer. Voor elke smaak, voor elk interieur. busch-jaeger.nl

Vind een architect Architectenbureau's BNA

VIND EEN ARCHITECT 251 ALFABETISCHE LEDENLIJST 252 BNA-BUREAUS PER PROVINCIE 258 251

VIND EEN ARCHITECT

In dit deel van Architecten 2023/2024 kun je op verschillende manieren de contactgegevens van BNA-bureaus vinden. Om op eenvoudige wijze een bureaupresentatie in dit boek te vinden, is een beknopte alfabetische lijst opgenomen, met het paginanummer waar het bureau te vinden is. Per bureau vind je adres, telefoonnummer, e-mailadres en webadres. De informatie in deze uitgave is bijgewerkt tot 20 september 2023

3B 3dCASE 4D, Amsterdam 4D, Enter 6 Hoog 10voor2 12WAT 19 het atelier 52Noord

278 284 273 281 263 281 258 282 281

A A1 AAS, Groningen AB101 Abbo Abels & Partners Abken Abrahamse De Kock Achterbosch Acker, van den Actually Design Adema, B.S. Admiraal - Stoute AEPROC aerde borgert AG ag Nova, Amersfoort AGS AGS AIR AL Alberts & Van Huut Allant Allard Alynia, Harlingen AMA AMH amstel, ad ANA Anomalie Ansems Apers A place APTO Arcadis

252

292 265 284 259 273 291 290 260 268 292 260 278 283 271 278 283 266 273 263 282 273 287 273 260 266 280 273 273 270 283 273 295 273 283

ARCADIS, Amsterdam ARCADIS, Arnhem ARCADIS, Maastricht Arches Archetype ARCH I.D. Archikon Archimees Architect2GO architecten alliantie Architectenforum Architectenzaak ArchitectuurMaken Architekten Cie Architektenkombinatie Architraaf Archivolt Archivolt, Almelo arcK ARCO ARD Ariëns-cs Arons en Gelauff Artomic ARX ASArchitecture ASNOVA atelier2 Atelier DUTCH Atelierfront Atelier PRO Atsma Aujourd’hui Boekel Aurore

273 261 266 269 290 263 287 281 291 287 284 266 292 273 289 271 273 281 258 284 294 270 273 273 263 273 285 268 259 289 289 260 268 292

B B+O, Amsterdam B+O, Meppel B2 B3D BA32 BAA Backx BAG Baijense

273 258 267 288 260 289 268 264 292

Bakers Bakker Bald BALK Bassie Bast Bats, de BB BDG, Almere BDG Architecten, Amsterdam BDG, Zwolle BDP. Bedaux de Brouwer Beek Been Beijnum, Van Bekhuis&KleinJan Benerink Benthem Crouwel Berg Groep Berg Groep, Van den, IJsselmuiden1 Berkum, Bureau van Berlo Berndsen Berns BETA Bets BIAS Biase, de BiermanHenket Bijman Bijvoet Bikker Binnerts BLACKBOX Blankenstijn Bosch van Eck Blauw Bloemen Blokhuis Braakman Blom International Blonk + Heuvelink BLOOT Blossom bN+JD BNB BNLA Bodon Boeijenjong

285 262 273 273 290 289 278 268 259 273 282 292 271 265 283 283 282 268 273 284 281 269 292 261 289 273 280 292 280 269 278 292 291 274 273 287 285 279 283 270 284 289 282 265 274 274 274 263

Boerman Kreek Bogaerds Bokhorst, van Bolier Bongers Boosten Rats Boparai Born Borren Staalenhoef Bos Bos Architectuur Bossier Botman Bouwkunsten.nl Bouwnext BOX Braaksma & Roos, Den Haag Brakkee Brandjes van Baalen Breddels Breebaart Korver BRINK Briq BRIQUE Broekbakema BRON Bronsvoort Blaak Broos de Bruijn Bruggeman Bruijnes Bruin, de Brummelhuis Buis BureauVanEig Burgers Burg, van den buro³ BURO ID Buro Kade BURO-S buroSALT buroUrsem Butzelaar

264 291 263 268 291 266 279 294 260 284 274 270 278 262 262 265 289 292 278 278 280 292 268 274 292 283 283 292 264 291 282 274 279 292 262 269 274 292 271 289 287 278 274

VIND EEN ARCHITECT

C Caanen Caas Carree Carree CB5 Cell Studio Cepezed CHITEKT CIER Cita CITYFÖRSTER Civic Claassens Cladder Cloïn Clubhaus CNCPT Coare Common COMPEN Concept* CONIX RDBM, Rotterdam CONIX RDBM, Terneuzen CONTEXT ConverseArchitects Coppen Cordes creative Croonenarchitecten CROSS Architecture Cruz y Ortiz

269 273 280 283 266 262 288 261 268 285 292 274 283 291 268 274 289 274 274 269 266 274 287 278 292 267 274 290 263 274 274

D D+B Daad DAAL Daalen, Van Daal Warries Daggenvoorde dautzenberg DBL DdP Dedato Delta Designa Desta’na Detail10 Devries De Witte Oss Dhondt

263 258 289 291 289 282 274 263 268 274 262 263 274 258 292 270 268

diederendirrix Dijk Dijl, Van DI-vers dL-Architecten Doeveren, Van Dorenbos Doude van Troostwijk Douma DP6 Driessen Drijftholt Droomhuisfabriek Drost Duijn Dutch Architect DVA Dementia Village Associates DVDP Defesche Van den Putte

269 273 279 267 274 264 260 263 280 288 267 265 292 290 274 274 271

274 274 266 274 267 262 267

G 262 292 279 271 279 274 279 267 266 259 278 274 266 271 264 279 269 270 262 281 280 285 292

F FAAM Factor FARO, Arnhem FARO, Lisserbroek FD

280 263 287 279 292 292 288 274 279 274

274

E EcoEngineers Ector Hoogstad Eekel Eikplan Eiland 8 Elephant Engel Engelman Engels, Frans Enigma ENZO Equipe Erens Ernst-architect ERS Eshuis Eugelink E&V EvD EVE EWP ExMaterials ExS

Felsch FIER Fierloos FKG Fluitman Foam Fokkema ForeArchent Format FORM FOUNDATION, THE Fraai Frantzen Frencken Scholl Fuchs Future Factory Future Urbanism FWP

269 262 261 279 268

Gateways 274 Gathier 281 GBS 288 Gelderblom 294 Gelderland 264 GeO 280 Geurst & Schulze 289 GGH 274 GG-loop 275 Ginneken 270 Gipser 275 Global 289 Gls 269 Goes, Steven van der 292 Goor, van de 267 Goossens 266 Gortemaker Algra 292 Feenstra Gouverneur 279 Grabs 258 Griffioen 283 Groen 258 Groen+Schild 281 Groenewegen, Arend 268 Groot, J.W. de 275 Groot, Willem de Groot 264 Grosfeld Bekkers 268 van der Velde Grunstra 260 GSG 261 Guis 294 Gunneweg & Burg 292

H H2W Haamke Haar Haarlem, van Haas, Erwin Haas, Micha de HAGUE Hamers Hammel Hartzema HaskoningDHV, Amersfoort HaskoningDHV Amsterdam HaskoningDHV, Eindhoven HaskoningDHV, Nijmegen HaskoningDHV, Rotterdam HaskoningDHV, Utrecht Haverkort havermans hielkema Hazenberg HDK Heembouw architecten Heeren 3 Heeswijk, van Heida Matsumoto Heijden, Harry van der Heijden, Van der, Groenlo Helder Hendriks, Karin H en E Hersbach en Könst Heuvel, B. van den Heyligers Heyligers architects Utrecht5 HilberinkBosch HJK HKArchitect HKL Hoekstra, Oebele Hoeven, J.C.E. van den HofmanDujardin Hofstede Hogenelst Hoksbergen Hollands Kroon Holstein Homans homemade Hoogenberk Hoogeveen Hoogevest, Van, Amersfoort

259 288 261 262 282 278 289 263 284 292 283 275 269 263 292 285 263 268 288 292 292 260 275 293 268 262 265 271 279 293 271 275 28 268 265 284 267 259 284 278 294 265 275 278 265 279 285 262 273 283

253

VIND EEN ARCHITECT

Hoogevest, Van, Utrecht 285 Hoogte Twee 261 HOOPE+PLEVIER 275 Hoppe 266 Horstman 281 houben 266 HPP 275 HSR 293 Huizenontwerpers 281 Hulsker 278 Hund Falk 275 Hurenkamp 264 Hurk, van den 269 HVE 289 HVN 266 Hylkema Erfgoed 285

I IAA, Amsterdam IAA, Enschede Ibelings van Tilburg iLINQ INarchitects INBO, Amersfoort INBO, Amsterdam INBO, Eindhoven INBO, Heerenveen INBO, Rotterdam INENI Infinitief Inktviz Inter A 70 ITZ-A IX 289

275 281 289 293 275 283 275 269 260 293 291 281 263 294 275

J Jacobs Jade JagerJanssen JANICKI Janssen, Bo Kristiaan JASZ JB JE-Architecten Jevanhet JHK J.O.N.G. Jong, architectenburo de Jong, De, Langbroek

254

268 293 293 270 261 293 262 273 285 285 260 260 284

Jong, Herman de Jong, Ivo de JOOSTEN Jordy van der Veen Jorrit Sipkes Juinen Juli JURY! JWG

285 258 261 280 261 293 293 291 285

K K3H K4 Kalque Kamphuis Kaper Karssing KARUS Kat Koree KCAP KdV Kemps Kenk Kerkhof Kerssens - De Ruiter Kesp Keus Keuvelaar Khani KHV KHV, Emmeloord Kiefte, Te Kielstra Kijlstra en Brouwer Kist Kitselar Klamer Klein Kleinsman Klomp Klous + Brandjes Kluijver, de Kodde Koehler Koldeweij Kolpa Kooij Koop en Partners Koorn Kooten, van Koper - Maassen Koppens Koppers kopvol Kort Geytenbeek Köstüre

281 259 288 281 261 263 260 260 293 269 270 275 271 273 293 289 264 285 281 259 281 283 260 285 290 260 280 261 284 278 290 275 275 275 293 268 279 279 291 262 269 290 293 287 289

KPB KPG KR8architecten, Borger Kraaijvanger Kraan kramcheco Kramer, Petra KRFT Kroeze Kroner Kruunenberg Kuin & Kuin KuiperCompagnons KVDK Kwaspen KYK

265 278 265 293 288 275 278 275 275 289 275 271 293 291 267 290

L LA Laan, H.W. van der Lab32 Laboratory Lab-S Laenen LAM Lamers en Visser Leegwater Leeuwenkamp Leferink Leijh Kappelhoff Seckel vd Dobbelsteen Enschede LeMartin Lengkeek Leuven, Ir. Rob van Level of Detail LEVS LEVS International LEX Lichtstad Lina Linden, Jules van der LK LMNL Loer Loman Loor en Verkuil Loosbroek, van Loxodrome LSL LT Lubbers Ludo Lugten Malschaert Luijk Luit, George van

271 284 266 293 281 267 261 271 280 273 281 281

275 284 271 263 275 275 293 269 293 282 295 270 293 281 290 264 267 271 271 285 263 290 284 279

LUX LUX LUZ LX

275 292 288 269

M M+R M3H Maas Kristinsson, Lochem Maas Kristinsson, Zeist MAAT MAD Made Made by Phi Manders Manders, Bob Manen en Zwart, van Manen, Van Manger Marcus Mare Margry-Arts Mark Markhoff Marquart Martensen Martens Willems Martini Mas, Amsterdam Mas, Hengelo Mas, Rotterdam Masselink Mastenbroek Maurer Maurice mc MD2A ME-2, Medemblik Mecanoo Meel, van der Mei Meijer & van Eerden Melein Mens als Maat Merk X Mestemaker Metz Mex MH MH1 Michielsen Mies Milicevic MiniVilla Mirck

269 275 263 286 293 291 259 260 270 270 260 291 294 262 270 271 268 280 270 285 267 265 275 281 293 262 293 271 290 266 285 279 288 288 293 295 265 275 275 260 267 283 279 267 268 262 275 288 275

VIND EEN ARCHITECT

Mix Moen & Van Oosten Molenaar MONK Monsanto Mooi Moon Moons Moost MOR MT MTB, Amsterdam MTB, Apeldoorn Muilwijk MVRDV MVSA

262 293 293 285 273 288 293 271 279 293 283 275 261 276 293 276

N NACO Nagel Namo N Architecten NarrativA NEXT NICO Nieuw Nieuwe Architecten Nieuweboer Nieuw Nederland Nieuw Spoor Nijl , De NIRIS NOAHH No Label Noud Willers nouwensroovers architectuur Nugter NUNC NwA, Amstelveen NwA, Den Haag nz, bureau

289 291 276 267 284 276 293 266 285 280 283 261 293 291 276 293 266 269 289 280 273 289 287

O o.a. office ban OIII Olieslagers Olivier Omega

278 294 276 266 272 262

OMNI Önen Onix ONNA ONS ONSIA Oomen Ooms Oosterhout Oosterlaan oostwest, Amsterdam oostwest, Arnhem OPL opZoom ORBIT Os, van OTH Otten, Harvey OX OZ

270 276 265 269 291 293 268 283 261 288 276 261 285 261 259 268 276 276 291 276

P Patina Peeperkorn. peil Pelt, van Penning Pennings, Joost Penta Personal Architecture Peters & Lammerink Petersma Plan Ploeg, Bert van der Plug POPMA & Ter STEEGE Port-Said Design Postma, Tako Povse & Timmermans, Sittard Povse & Timmermans, Tilburg Prent-Landman Prie, Rene de Prunault PS Putten, Piet van der Putte, van de

290 278 265 268 259 267 260 294 281 276 262 260 261 291 294 276 267 267 289 276 294 276 264 289

Q Quadrant QUBE

S 272 271

R R4a 292 raaa.nl 289 Rabarb 258 RAFFAAN NXT 269 RAW 269 RDS 273 Rebel 289 Regt+Danz, De 283 Reitsema 281 RenS 258 RIEA 266 Rietmeijer 289 Rijken 284 Rijnboutt 276 Rijnsdorp 291 Ringen, Van 265 Risseeuw 270 Ro&Ad 268 Roderveld 258 Romijnders 263 Rooding 262 Roordink 263 Roosmalen van Gessel, 288 van RoosRos, Goes 287 RoosRos, Oud-Beijerland 291 Rose en de Bie, 269 Heeswijk-Dinther Rose en de Bie, Oeffelt 270 Rothuizen, Breda 268 Rothuizen, Middelburg 287 Rouw 290 Roza 264 RuimteMakers 267 Ruiter, Frank 268 Ruiter, Marcel de 290 Ruiter, Paul de 276 Ruland 276

Sabra Sacon SA Design Sanden, van der Santvoort, Eersel Santvoort, Helmond Santvoort, Nuenen Sas SATIJNplus Sax Schaap en Sturm Schellekens, Ben schipperdouwes architectuur Schippers Schoemaker Schoonderwoerd Schoots Schoot, van der SCHOUTSEN Schreuder Schreurs Scott Brownrigg Script SDAA SeARCH SeC, Beek Lb Seuntjens Sitec Site Practice Six SK33 Skaup Slaa + van Asselt Slangen Sloven Smart Smeets, Christel Smeets, Roermond Smelt, Lemmer Smelt, Vledder Smit, Frank Smits & Orval Smulders Snellen Snoeken, De Twee Sophie Valla Spaltman Spanjaard Spatie Specht Spijkerman Spring Springtij Sramota STAAG

276 282 276 288 269 270 270 279 266 265 270 276 281 289 276 284 283 271 261 276 261 276 276 261 276 266 276 282 276 284 290 276 263 278 271 289 268 267 260 258 276 263 283 276 271 276 284 278 276 265 258 294 280 288 282

255

VIND EEN ARCHITECT

Station-D 288 Steenhuis Bukman 288 Stefanova 277 STERNontwerp 285 Stijl 290 Stol 291 Stork & Albrecht 280 stormstudio 284 Straatman 277 Strategie 263 Strikwerda 277 stripeSarchitects 269 Struycken 271 Studio 44 281 STUDIO110 285 Studio Antidote 294 StudioBVH 295 Studio C 283 Studio D11 288 Studiodot 281 Studio id+ 285 Studio In Motion 284 studioJBA 294 Studio Massimo 277 Studio Nauta 294 Studioninedots 277 studioPAS 266 Studio Paulien Bremmer 277 studio PK 280 studio-pls, architecten 269 Studio SAAM 277 STUDIOSCHAEFFER 289 Studio Stoel 281 Studio Stylo 294 Studio TMOJ 294 studio twee 271 Studio Vinke 277 StudioWA! 283 Studio Y 277 Stuyt 262 Superimpose 294 SVP 283 SW 264 Symbiose 294 SYNarchi 270

T Tangram Team 42 TEAM architec/kten Team V Tekton TenBrasWestinga TenW TERRENA Terstal

256

277 270 266 277 277 283 290 260 277

Terstappen Tesser Thijssen Verheijden tien+ Tigchelaar TOBA Tol, P.M. van Töns Toplab Topos Tordoir Van den Berg Trae TRZIN TS TTAB TTontwerp Tukker Tummers TVA TVDH TWA

285 283 294 288 260 288 262 288 277 290 279 294 277 264 265 294 288 266 262 290 260

Verenigde Verhage Verheijen-Smeets Verhoeven Vermeer Vijver Vinke Visser en Bouwman Vissers VIT-B Vlaardingerbroek Vliet, J.J. van Vliet, P.D. van VLOT Vocus Volantis Voorwinde Vree, de Vries & Theunissen, de Vroom VRX VURB VVKH

290 291 267 284 269 291 262 270 278 283 285 291 279 290 278 267 294 280 279 277 261 277 291

U W

UMBA Umbra Unie, de Unknown UNStudio Urban Climate Urban Echoes Urbanizer

294 291 265 277 277 288 277 285

V Vakwerk Valk VANDELUNE Vandenbergh Windemuller VANWILSUMVANLOON VASD VB3 vdbijgaart VDP VDPNDP Vector-i Velsen, van Vendrig VenhoevenCS Venster Verbruggen

288 284 285 266 290 277 288 270 265 280 265 277 280 277 290 267

WAGTERKRIJGER Walraad WAM Warnaars Warries WDJA Wengerden, Atelier van Wennekers Werkplaats werkplaats, amsterdam Wessel van Geffen, Gemert Wessel van Geffen, Tilburg Westeneng Weusten Liedenbaum Wezenberg Widdershoven Wiegerinck Wieggers Wielen Wijma Wijnen Willand WillemsenU Willers Wilsem & Cabri, van Winhov Wit, Jan de Witschge Witteveen

264 284 288 278 290 294 277 279 284 277 269 271 263 261 261 266 261 264 285 260 271 290 269 294 279 277 280 288 261

Wland Woerden architect, Peter van Woltjer Berkhout Woudstra WRK WRS Wubs wv-studio WY.

277 281 278 264 277 282 265 277 269

Y Yanovshtchinsky Your

290 270

Z ZAAK Zal, M.G. van Zantman Zecc Zeeman Zee, van der Zeinstra Veerbeek Zenber ZIEN Zijlstra Schipper ZIJN Zilt Zinkweg ZJA Zofa ZON zone zuid zowel Zwaluwstaart Zwarte Hond, De, Groningen Zwarte Hond, De, Rotterdam Zwenk ZZDP

261 277 260 285 279 284 290 277 263 280 270 278 295 277 265 261 270 263 262 265 294 294 277

VIND EEN ARCHITECT

257

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Drenthe ASSEN 12WAT studio Kerkstraat 33 9401 GV ASSEN 0592866482 info@12wat.nl www.12wat.nl Rabarb Architecten Marktstraat 15 9401 JE ASSEN 0641196747 info@rabarb.nl https://rabarb.nl/ ir Saskia Spijkerman Architect BNA Vaart Zuidzijde 45 A 9401 GH ASSEN 0592319367 saskiaspijkerman@planet.nl www.saskiaspijkerman.nl

BEILEN DAAD Architecten B.V. Paltz 21 9411 PM BEILEN 0593582450 info@daad.nl www.daad.nl

EMMEN arcK Waanderweg 23 7812 HZ EMMEN 0591676120 0650518062 klinkhamer@arck.nl www.arck.nl Detail10 architectuur & bouwkunde Valtherlaan 214 7815 BH EMMEN 0653668349 info@detail10.nl www.detail10.nl Architektenburo BNA Cees Groen b.v. Veenkampenweg 28 7822 GS EMMEN 0591611212 ceesgroen.architecten@ home.nl www.ceesgroenarchitecten.nl

258

RenS Architecten Waanderweg 146 7812 HZ EMMEN 0591630004 sophie@rensarchitecten.nl http://www.rensarchitecten.nl

MEPPEL B+O Architecten Meppel Gasgracht 3 7941 KG MEPPEL info@benoarchitects.com www.benoarchitects.com Ivo de Jong architect Schaperstraat 16 a 7942 AR MEPPEL 0620334590 info@ivodejongarchitect.nl www.ivodejongarchitect.nl

PATERSWOLDE SANDRA GRABS Hoofdweg 249 9765 CH PATERSWOLDE 0652544870 info@sandragrabs.nl https://sandragrabs.nl

RODEN Architektengroep Roderveld Borglaan 1 B 9301 ZE RODEN 0505016371 info@roderveld.nl www.roderveld.nl

VLEDDER Smelt architecten b.n.a. Lesturgeonplein 15 8381 BX VLEDDER 0521383338 info@smeltarchitecten.nl www.smeltarchitecten.nl

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Flevoland ALMERE Jos Abbo Architekt BNA b.v. Edvard Munchweg 107 a 1328 MK ALMERE 0365347476 m.abbo@josabbo.nl www.josabbo.nl Atelier DUTCH bv De Steiger 24 1351 AB ALMERE 0365333424 info@atelierdutch.nl www.atelierdutch.nl BDG Architecten Randstad 21 -10 1314 BL ALMERE 0365333382 info@bdgalmere.nl www.bdgarchitecten.nl Oebele Hoekstra Architect Carel Willinklaan 107 1328 LJ ALMERE 0654253712 info@oebelehoekstra.nl www.oebelehoekstra.nl

KHV Architecten B.V. de Deel 1 8302 EJ EMMELOORD 0527699999 info@khva.nl www.khvarchitecten.nl

TOLLEBEEK H2W architecten bna Vormtweg 6 B 8309 PV TOLLEBEEK 0527687881 info@h2warchitecten.nl www.h2warchitecten.nl

ZEEWOLDE Made In Flevoland architecten BNA Pluuthaven 1 3891 AW ZEEWOLDE 0363001220 office@madeinflevoland.com www.madeinflevoland.com

ORBIT architecten BNA Martiniquestraat 6 1339 MV ALMERE 0365352344 info@orbitarchitecten.nl www.orbitarchitecten.nl Penning Architectuur & Stedebouw Dick Laanweg 2 1321 KE ALMERE 0365348126 architect@kpas.nl www.kpas.nl

DRONTEN Enigma architecten De Bolder 16 8251 KC DRONTEN 0321386220 carla.renkema@enigma-architecten.nl https://enigma-architecten.nl/

EMMELOORD K4 Architecten bna Kon. Julianastraat 21 8302 CC EMMELOORD 0527613140 info@k4architecten.nl www.k4.nl

259

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Friesland BALK J.O.N.G. architecten Lytse Side 10 8561 AX BALK 0514564130 mail@jongarchitecten.nl www.jongarchitecten.nl

BEETSTERZWAAG Kijlstra - Brouwer bna Hoofdstraat 44 9244 CN BEETSTERZWAAG 0512382660 info@kijlstrabrouwer.nl www.kijlstrabrouwer.nl

BOLSWARD Grunstra Architecten B.V. Skilwyk 12 8701 KN BOLSWARD 0515573646 info@grunstra.nl www.grunstra-architecten.nl

BURDAARD TWA architecten BNA Bourboomweg 26 9112 HL BURDAARD 0519241550 info@twa-architecten.nl www.twa-architecten.nl

DOKKUM Adema Architecten Vleesmarkt 7 9101 MH DOKKUM 0519295665 info@adema-architecten.nl www.adema-architecten.nl

DRACHTEN architectenburo de jong Laagland 6 9205 EX DRACHTEN 0625417341 buro@dejongarchitect.nl www.dejongarchitect.nl KARUS architectuur en stedenbouw Splitting 64 9202 LG DRACHTEN 0512589873 0641292377 info@karus-architectuur.nl www.karus-architectuur.nl

260

Van Manen en Zwart Architekten Martin Luther Kingsingel 11 9203 JC DRACHTEN 512584646 info@vmez.nl www.vmez.nl

INBO Koornbeursweg 75 D 8442 DJ HEERENVEEN 0512510225 heerenveen@inbo.com www.inbo.com

LEEUWARDEN GIEKERK Dorenbos architekten Trynwâldsterdijk 20 9061 DB GIEKERK 0582562003 info@dorenbosarchitekten.nl www.dorenbosarchitekten.nl

GOUTUM BERT VAN DER PLOEG architectuur, stedenbouw, advies bv Wetterkrite 31 9084 DN GOUTUM 0582880500 info@bertvanderploeg.nl www.bertvanderploeg.nl

GROU Made by Phi 1e oosterveldstraat 23 9001 BJ GROU 0637196206 fieke@madebyphi.nl https://madebyphi.nl/

HARLINGEN Penta Architecten b.v. Bolswardervaart 3 8862 SE HARLINGEN 0517430044 info@penta-architecten.nl www.penta-architecten.nl

HEERENVEEN BA32 Stedenbouw, Architectuur, Management & Advies Abe Lenstra Boulevard 52 -9a 8448 JB HEERENVEEN 0513648245 info@ba32.nl www.ba32.nl Heeren 3 Architecten Nieuwstraat 31 8441 GC HEERENVEEN 0513203080 mail@h3a.nl www.h3a.nl

Achterbosch architecten bv Oosterkade 72 8911 KJ LEEUWARDEN 0582343131 info@ achterboscharchitecten.nl www. achterboscharchitecten.nl Alynia Architecten B.V. Snekertrekweg 61 8912 AA LEEUWARDEN 058 202 3080 gerry.meagher@ alynia-architecten.nl https://www.alyniaarchitecten.nl/ Borren Staalenhoef Architecten BV BNA Westersingel 4 8913 CK LEEUWARDEN 0582168344 jacob@borrenstaalenhoef.nl www.borrenstaalenhoef.com Architektenburo KLAMER bna Verlengde Schrans 116 8932 NS LEEUWARDEN 0582134774 architektklamer@gmail.com www. architektenburoklamer.nl Zantman Architecten Alddiel 10 a 8926 XB LEEUWARDEN 31641921271 info@zantmanarchitecten.nl www.zantmanarchitecten.nl

LEMMER Smelt architecten b.n.a. Blazer 55 8531 CE LEMMER 0626248563 infolemmer@ smeltarchitecten.nl https://smeltarchitecten.nl/

OENTSJERK FR Marten Atsma architect(uur) De Ikker 4 9062 HN OENTSJERK FR 0582158811 0622208938 info@marten-atsma.nl http://marten-atsma.nl/

OUDEGA Architectenbureau L. Wijma ‘t West 60 9216 XE OUDEGA 0512370020 info@ architectenbureauwijma.nl www. architectenbureauwijma.nl

SNEEK Kat Koree Architecten Suupmarkt 21 8601 BD SNEEK 0515433030 info@kat-architecten.nl https://www.kat-architecten.nl Hilbrand Tigchelaar architect bna Meeuwenlaan 8 8601 XS SNEEK 0515427405 info@ hilbrandtigchelaararchitect.nl www. hilbrandtigchelaararchitect.nl

WOLVEGA Mestemaker Architecten Icarusblauwtje 8 8472 DN WOLVEGA 0561851898 info@marchitecten.nl https://marchitecten.nl/ TERRENA architecten Grindweg 59 8471 EH WOLVEGA 0104227222 0655735697 c.m.eijkelenboom@ terrena-architecten.nl www.terrena-architecten.nl

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Gelderland AALTEN Rinke ter Haar Architectuur B.V. Hofstraat 20 7121 DM AALTEN 0543474734 info@ rinketerhaararchitectuur.nl www. rinketerhaararchitectuur.nl Architectenbureau Vincenth Schreurs Stationsstraat 35 7122 AS AALTEN 0543475964 0651040104 architect@vincenthschreurs.nl www.vincenthschreurs.nl

AFFERDEN ROB SCHOUTSEN ARCHITECT Koningstraat 1 6654 AA AFFERDEN 0628083296 office@ robschoutsenarchitect.nl www.robschoutsenarchitect.nl

AMMERZODEN ZON architecten Walderweg 4 5324 GA AMMERZODEN 0634990043 info@zonarchitecten.nl https://www.zonarchitecten.nl/

APELDOORN GSG architecten bv Eglantierlaan 3 7329 AN APELDOORN 0555418255 info@gsgarchitecten.nl www.gsgarchitecten.nl Jorrit Sipkes Architect Roggestraat 44 7311 CD APELDOORN 0624560297 0624560297 office@jorritsipkes.nl https://www.jorritsipkes.nl/

MTB architecten ApeldoornAmsterdam Vosselmanstraat 504 7311 VX APELDOORN 0555216177 info@mtbarchitecten.nl www.mtbarchitecten.nl Plug Architects BV Eglantierlaan 3 7329 AN APELDOORN 0553034326 0657880826 roplugarchitects@gmail.com https://plug-architects.nl/ SDAA architecten & adviseurs Boomblauwtje 38 7323 VR APELDOORN 0653206833 0653206833 bureau@sdaa.nl www.sdaa.nl Witteveen Architecten bna BV Langeweg 16 7315 CV APELDOORN 0555787187 info@witteveen-architecten.nl https://witteveen-architecten.nl/ ZAAK VAN NN Oude Apeldoornseweg 41 7333 NR APELDOORN +31853037838 31616366633 zaak@zaakvannn.nl https://zaakvannn.nl

ARNHEM ARCADIS Nederland BV Postbus 161 6800 AD ARNHEM +31 884261261 marjolijn.versteegden@ arcadis.com http://www.arcadis-global.com Bureau Berndsen Fanny Blankers-Koenstraat 101 6833 LC ARNHEM 0612104043 info@bureauberndsen.nl www.bureauberndsen.nl FARO architecten vestiging oost Statenlaan 8 6828 WE ARNHEM 0252414777 info@faro.nl www.faro.nl

Hoogte Twee Prinsessestraat 14 6828 JV ARNHEM 0263517722 info@h2a.studio www.h2a.studio Bo Kristiaan Janssen Bergstraat 35 6811 LC ARNHEM 0617834656 bo@bokristiaanjanssen.com www.bokristiaanjanssen.com Maartje Kaper Architecte BNA Ploegakker 4 6846 KN ARNHEM 0263704080 0031621386512 info@ maartjekaperarchitecte.nl www. maartjekaperarchitecte.nl Erwin Kleinsman Architect Albert Cuypstraat 8 6814 LD ARNHEM 0268403011 0653654180 mail@erwinkleinsman.nl https://erwinkleinsman.nl/ oostwest Van Oldenbarneveldtstraat 92 3 6827 AN ARNHEM 0263779797 bureau@oost-west.nl https://oost-west.nl/home.php opZoom architecten bv Willemsplein 5 6811 KA ARNHEM +31263684270 bureau@opzoom.nl www.opzoom.nl VRX Urban Development bv Wichard van Pontlaan 201 6824 GJ ARNHEM 0853036285 info@studiovrx.com https://www.studiovrx.com/ Weusten Liedenbaum Architecten Utrechtseweg 310 B09 6812 AR ARNHEM 0264436972 info@weustenliedenbaum.nl www.weustenliedenbaum.nl

Architectuur Studio Wezenberg BV Meander 251 6825 MC ARNHEM 0263763494 guido@studiowezenberg.nl www.studiowezenberg.nl Wiegerinck Architecten Arnhem B.V. Eusebiusbuitensingel 80 6828 HZ ARNHEM 0263526060 info@wiegerinck.nl https://wiegerinck.nl/

BEMMEL JOOSTEN architecten Deken Dr Mulderstraat 8 c 6681 AB BEMMEL 0481464638 0653710895 info@joostenarchitecten.nl www.joostenarchitecten.nl

BENNEKOM LAM a r c h i t e c t s Bosbeekweg 11 A 6721 MH BENNEKOM 0318418185 0610695663 info@LAM-architects.nl www.LAM-architects.nl

BEUNINGEN GLD CHITEKT Hogewaldstraat 11 6641 KD BEUNINGEN GLD 0651563994 wil.janssen@chitekt.nl www.chitekt.nl Pieter Oosterhout Buro voor Architektuur BNA B.V. Dorpssingel 12 6641 BE BEUNINGEN GLD 0246775054 info@oosterhoutarchitecten.nl www.oosterhoutarchitecten.nl

BORCULO Nieuw Spoor Architecten Burg. Bloemersstraat 30 7271 DC BORCULO 0850608656 0642086988 Info@nieuwspoorbna.nl https://www.nieuwspoorbna.nl/

261

BNA PER PROVINCIE

Stuyt architecten B.V. Weemhof 5 7271 AL BORCULO 0545273775 0653944579 info@stuyt.nl www.stuyt.nl

BOVEN LEEUWEN Marcus Architectuur Trambaan 3 b 6657 CE BOVEN LEEUWEN 0487591418 0622868616 jan@marcusarchitectuur.nl www.marcusarchitectuur.nl

BRUMMEN Harmonische Architectuur Hoogenberk BV Voorsterweg 139 6971 KD BRUMMEN 0575476370 bureau@ harmonischearchitectuur.com www. harmonischearchitectuur.com

CULEMBORG EcoEngineers Annie Romein-Verschoorpad 14 4103 VE CULEMBORG 0614132065 info@ecoengineers.nl www.ecoengineers.nl

DE STEEG Rooding Architecten bna Landgoed Middachten 5 a 6994 JC DE STEEG 0620493199 info@roodingarchitecten.nl www.roodingarchitecten.nl

DOETINCHEM Peter Masselink, architect avb hof van brussel 3 7007 JK DOETINCHEM 0314345445 info@petermasselink.nl www.petermasselink.nl Plan Architecten Raadhuisstraat 25 7001 EX DOETINCHEM 0314335639 info@planarchitecten.nl www.planarchitecten.nl

262

DOORWERTH Frank van Haarlem Architect BNA Kerklaan 21 6865 GW DOORWERTH 0263791683 info@frankvanhaarlem.nl www.frankvanhaarlem.nl

DRUTEN Omega Architecten BV Klepperheide 22 6651 KM DRUTEN 0487518889 omega@ omega-architects.com www.omega-architects.com

DUIVEN EvD-architecten BV Ratio 16 6921 RW DUIVEN 0622440811 egbert@evd-architecten.nl https://evd-architecten.nl/ Factor Architecten bv Geograaf 40 6921 EW DUIVEN 0263844460 info@factorarchitecten.nl www.factorarchitecten.nl

EDE Bouwnext Groep BV Horaplantsoen 20 6717 LT EDE 0318698435 0653256829 info@bouwnext.nl https://www.bouwnext.nl Future Urbanism Consultancy B.V. Jan Steenlaan 23 6717 TA EDE 0618222928 info.futureurbanism@ gmail.com https://futureurbanism.eu/ JB Architectuur Akulaan 74 6717 XN EDE 0616029474 info@jbarchitectuur.nl www.jbarchitectuur.nl

Mies Architectuur Da Vincilaan 1 6716 WC EDE 0318540555 info@mies.nl http://www.mies.nl MIX architectuur bv Generaal Hackettlaan 8 6711 VZ EDE 0318648950 info@mix-architectuur.nl www.mix-architectuur.nl TVA architecten Bettekamp 11 6712 EG EDE 0318619629 secretariaat@ tva-architecten.nl www.tva-architecten.nl

ELBURG Vinke Design Nieuwstadsweg 11 8081 AA ELBURG 0525655278 info@vinke-design.nl www.vinke-design.nl

ELST Architectenbureau Koper - Maassen BNI-BNA Nieuwe Aamsestraat 84 -B 6662 NK ELST 0481371867 frank@kopermaassen.nl www.kopermaassen.nl

ERMELO Architectenbureau Bakker Nijkerkerweg 6 3853 NW ERMELO 0341557865 info@bakkerarchitect.nl www.bakkerarchitect.nl/

GENDT Architectenbureau Ton Burgers BNA Zandvoortsestraat 8 6691 EN GENDT 0620871125 0620871125 info@ton-burgers-architect.nl www.ton-burgers-architect.nl

Zwaluwstaart Advies Waaldijk 30 6691 MC GENDT 0637430565 gafdriessen@ zwaluwstaartadvies.nl http://www. zwaluwstaartadvies.nl/

GORSSEL Delta architectuur en bouwtechniek Pikeursbaan 15 7213 BS GORSSEL 0623034760 info@deltaarchitectuur.nl www.deltaarchitectuur.nl

GROENLO Van der Heijden Architecten Deken Hooijmansingel 4 7141 EC GROENLO 0544461201 0653926086 h.vanderheijden@ vdharchitecten.nl www.vdharchitecten.nl

GROESSEN Bouwkunsten.nl Architecten & Adviseurs (BNA) Geert Gerritsen Architect BNA Dorpstraat 28 6923 AE GROESSEN 0316844844 0626488138 info@bouwkunsten.nl www.bouwkunsten.nl

HARDERWIJK Cell Studio Deventerweg 2 A 3843 GD HARDERWIJK 0341429957 vs@cellstudio.nl www.cellstudio.nl Van Tol | Buro voor Architectuur Tuindersbrink 1 3845 LM HARDERWIJK 0611863607 0611863607 info@burovoorarchitectuur.nl www.burovoorarchitectuur.nl

BNA PER PROVINCIE

Architectenbureau Karssing Dorpsweg 107 8051 XT HATTEM 0384443651 info@karssing.nl www.karssing.nl

architectenbureau zowel Koningslinde 15 7131 MP LICHTENVOORDE 0621595981 info@ architectenbureauzowel.nl https://www. architectenbureauzowel.nl/

HEERDE

LOCHEM

Inktviz architecten BNA Klein Doesburg 32 8181 ZL HEERDE 0578617030 info@inktviz.nl www.inktviz.nl

Maas Kristinsson Architecten B.V. ‘t Ei 1 7241 AK LOCHEM 0573222180 info@maasarchitecten.nl https://www. maasarchitecten.nl/

HATTEM

HENGELO GLD ARX Rozenstraat 16 7255 XT HENGELO GLD 0575462600 info@arxonline.nl www.arxonline.nl

HOEVELAKEN Designa Interieur & Architectuur De Kreek 4 3871 MM HOEVELAKEN 0353033733 bertram@designainterieur.nl www.designainterieur.nl

HUMMELO Doude van Troostwijk, architectuur & landschap Broekstraat 27 6999 DH HUMMELO 0624627509 info@oudeboerderijen.nl www.oudeboerderijen.nl

LICHTENVOORDE Haverkort Architecten BNA Patronaatstraat 41 7131 CE LICHTENVOORDE 0544373014 info@haverkortarchitecten.nl https://www. haverkortarchitecten.nl/

LUNTEREN Architectenbureau DBL Meulunterseweg 34 6741 HN LUNTEREN 0318482462 0681770169 mirjam@dbl-lunteren.nl http://www.dbl-lunteren.nl/

MALDEN Hamers Arquitectura Rijksweg 7 A 6581 EC MALDEN 0636219677 0654780268 info@hamersarquitectura.com www.hamersarquitectura.com

NIJKERK Van Bokhorst Architecten BNA Westkadijk 10 d 3861 MB NIJKERK 0332461180 info@vbai.nl www.vbai.nl D+B architecten Venestraat 50 3861 BZ NIJKERK 0264426464 architecten@dplusb.nl www.DplusB.nl FIER architecten Nieuwstraat 9 3861 AJ NIJKERK 0332471120 contact@fierarchitecten.nl http://www.FIERarchitecten.nl

NIJMEGEN 6 Hoog Architectuur Boeckstaetehof 636 6543 HH NIJMEGEN 0624270863 0624270863 info@6-hoog.nl www.6-hoog.nl [ A I R ] architectuur en research Mr. Franckenstraat 70 6522 AG NIJMEGEN 0243606027 info@air-arch.eu www.air-arch.eu ARCH I.D. architecten BNA B.V. St. Annastraat 198-G 6525 GX NIJMEGEN 0243889595 0624633678 mherweijer@arch-id.nl www.arch-id.nl Boeijenjong Architecten Arsenaalgas 8 6511 PE NIJMEGEN 0631917693 info@boeijenjong.nl www.boeijenjong.nl Croonenarchitecten b.v. Heyendaalseweg 121 6525 AJ NIJMEGEN 0243540222 postbus@ croonenarchitecten.nl www.croonenarchitecten.nl HaskoningDHV Nederland B.V. Jonkerbosplein 52 6534 AB NIJMEGEN info@rhdhv.com www.royalhaskoningdhv.com Level of Detail Architecten Javastraat 68 6524 MG NIJMEGEN 0243608971 info@lod-architecten.nl www.lod-architecten.nl Bob Romijnders Architectuur + interieur Oranjesingel 57 6511 NP NIJMEGEN 0242122041 Info@bobromijnders.nl www.bobromijnders.nl

Smits & Orval b.v. Architecten- en ingenieursburo St. Annastraat 16 6524 GB NIJMEGEN 0243234964 0622469610 JosOrval@gmail.com www.smits-orval.nl ZIEN Architectuur Nieuwe Mollenhutseweg 6 6533 HH NIJMEGEN 0642027234 info@zienarchitectuur.nl www.zienarchitectuur.nl

NUNSPEET Slaa + van Asselt architecten BNA Industrieweg 75 8071 CS NUNSPEET 0341251963 info@slaavanasselt.nl www.slaavanasselt.nl

OCHTEN Westeneng Architectuur Waalkant 19 4051 EJ OCHTEN 0344701036 info@ westenengarchitectuur.nl www. westenengarchitectuur.nl

OOSTERBEEK Strategie Architecten BNA Cornelis Koningstraat 3A 6862 CK OOSTERBEEK 0263337555 mail@strategie-arch.nl https://www.strategie-arch.nl/

PUTTEN Roordink Architecten BNA BV Postweg 13 3881 EA PUTTEN 0341352300 info@roordinkarchitecten.nl www.roordinkarchitecten.nl

RUMPT Buro Ludo Achterweg 8 4156 AC RUMPT 0643029545 info@buroludo.nl http://www.buroludo.nl

263

BNA PER PROVINCIE

SCHERPENZEEL

VOORST

WINTERSWIJK

Van Doeveren buro voor architektuur bna Holevoetplein 297 -A 3925 CA SCHERPENZEEL 0332773152 0653503737 info@vandoeveren.nl www.vandoeveren.nl

Architectenbureau Willem de Groot Kervelstraat 35 7383 XN VOORST 0651400171 0651400171 willem@ wdgarchitectenbureau.nl www.wdgarchitectenbureau.nl

Christian Wieggers, Architectuur, Stedenbouw en Interieur Industrieweg 13.2 7102 DX WINTERSWIJK 0611347883 info@christianwieggers.nl www.christianwieggers.nl

STEENDEREN Boerman Kreek Architecten BV Dorpsstraat 10 7221 BP STEENDEREN 0575452400 info@boermankreek.nl https://boermankreek.nl/

TERBORG ERS architecten B.V. Stationsweg 25 7061 CT TERBORG 0315323070 info@ers.nl https://ers.nl/

ZEDDAM VORDEN TS Architecten De Voornekamp 24 7251 VL VORDEN 0653219498 info@tsarchitecten.nl www.tsarchitecten.nl Friso Woudstra Architecten BNA Ruurloseweg 83 7251 LC VORDEN 0575519455 fwoudstra@frisowoudstra.nl www.frisowoudstra.nl

Marcel Bruggeman architect Hogeweg 4 7038 EC ZEDDAM 0314651398 info@marcelbruggeman.nl https://www. marcelbruggeman.nl Piet van der Putten architect bna Benedendorpsstraat 9 7038 BA ZEDDAM 0626324040 0626324040 mail@pietvanderputten.nl www.pietvanderputten.nl

WAGENINGEN TIEL Loosbroek Architecten BV Het Jaagpad 4 4006 GK TIEL 0344621640 info@loosbroekarchitecten.nl www.loosbroekarchitecten.nl architectenbureau WAGTERKRIJGER St. Agnietenstraat 5 4001 NB TIEL 0344571850 0611929007 pieter@wagterkrijger.nl www.wagterkrijger.nl

VELP Hurenkamp Architecten & Adviseurs Kerkallee 43 6882 AM VELP 0263613812 info@hurenkamp.nl www.hurenkamp.nl

264

Ontwerpburo Roza Herenstraat 32 6701 DL WAGENINGEN 0317465880 info@ontwerpburo-roza.nl www.ontwerpburo-roza.nl SW Architecten Adviseurs b.v. Dreijenlaan 2 6703 HA WAGENINGEN 0317410012 architecten@swaa.nl www.swaa.nl

WEZEP B.A.G. Architecten Jachtlaan 17 8091 BL WEZEP 038-4583844 0624938656 info@bagarchitecten.nl www.bagarchitecten.nl

ZELHEM Architektengroep Gelderland b.v. Hummeloseweg 16 7021 AE ZELHEM 0314624348 info@ architektengroepgelderland.nl www. architektengroepgelderland.nl

ZUTPHEN Keuvelaar Architectuur & Bouwhistorie Hobbemakade 25 7204 BK ZUTPHEN 0651735628 info@kvlr.nl www.kvlr.nl

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Groningen BORGER KR8architecten en adviseurs IJzertijdstraat 13 9531 RA BORGER 0599235643 info@kr8architecten.nl www.kr8architecten.nl

BURUM BOX architecten Kloosterweg 1 9851 TC BURUM 0594249266 info@boxarchitecten.nl www.boxarchitecten.nl

DELFZIJL bN+JD architecten Brander 21 9934 NR DELFZIJL 0503124445 info@bnjd.nl https://bnjd.nl/

GRONINGEN AAS Groningen B.V. Boterdiep 63 9712 LK GRONINGEN 0503123737 info@aasgroningen.nl www.aasgroningen.nl architectenbureau Beek Veenhof 5 9728 NV GRONINGEN 0630345750 info@ architectenbureaubeek.nl www. architectenbureaubeek.nl Drijftholt Groenendaal 6 9722 CR GRONINGEN 0611387643 0611387643 martinedrijftholt@hotmail.com Siert Helder Architect Colijnlaan 24 9722 PM GRONINGEN 0648106608 siert@helderenhelder.nl www.helderenhelder.nl

HJK architecten Laan Corpus den Hoorn 100 9728 JR GRONINGEN 0503183444 hjk@hjk-architecten.nl https://hjk-architecten.nl/ over-ons André Hogenelst architekt Rensumaheerd 37 b 9736 AB GRONINGEN 0627145596 a.hogenelst@home.nl www.aha-architekt.nl Holstein Restauratie Architectuur Rabenhauptstraat 65 9725 CC GRONINGEN 0505770059 info@holstein-restauratie.nl www.holstein-restauratie.nl KPB architecten B.V. Saaksumborg 9 9722 WL GRONINGEN 0031653403161 kp.deboer@kpbarchitecten.nl www.kpbarchitecten.nl Bureau voor Architektuur en Ruimtelijke Ordening Martini b.v. Damsterdiep 237 9713 ED GRONINGEN 0503182330 info@martini-architekten.nl www.martini-architekten.nl Melein Architectuur Papiermolenlaan 3 -20 9721 GR GRONINGEN 0505277100 info@melein.nl www.melein.nl Onix NL Hereplein 6 9711 GA GRONINGEN 0505290252 info@onix.nl www.onix.nl +peil Helperpark 288 -D 9723 ZA GRONINGEN +31503131600 david@pluspeil.nl www.pluspeil.nl

Sax Architecten Hereplein 6 9711 GA GRONINGEN 0503182102 mail@saxarchitecten.nl www.saxarchitecten.nl Specht Architecten Westerkade 2 9718 AN GRONINGEN 0507115235 0642800015 info@spechtarchitecten.nl www.spechtarchitecten.nl DE UNIE ARCHITECTEN Suikerlaan 28 9743 DA GRONINGEN 0505252777 0650512041 mail@deuniearchitecten.nl http://www. deuniearchitecten.nl

PATERSWOLDE Van Ringen Architecten Hoofdweg 262 9765 CM PATERSWOLDE 0503189822 info@vanringenarchitecten.nl www.vanringenarchitecten.nl

WINSCHOTEN TTAB Kloosterlaan 78 9675 JN WINSCHOTEN 0619173480 info@ttab.nl www.ttab.nl

VDP architecten Pottebakkersrijge 16 9718 AG GRONINGEN 0503136800 welkom@vdparchitecten.nl www.vdparchitecten.nl Vector-i architecten Akerkhof 4 9711 JB GRONINGEN 0657784958 administratie@vector-i.nl https://vector-i.nl/ Zofa Antillenstraat 9 9714 JT GRONINGEN 0503166700 info@zofa.nl www.zofa.nl De Zwarte Hond Groningen BV Hoge der A 11 9712 AC GRONINGEN 0503134005 administratie@ dezwartehond.nl www.dezwartehond.nl

LOPPERSUM René Wubs architectuur Stationslaan 8 9919 AB LOPPERSUM 0638543469 info@renewubs.nl http://www.renewubs.nl/

265

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Limburg BEEK LB

GELEEN

SeC architecten Kasteel Genbroekstraat 18 6191 KT BEEK LB 0464362010 info@sec-architecten.com www.sec-architecten.com

Architectenburo Tummers Prins de Lignestraat 17 6161 CX GELEEN 0618776182 info@ architectenburo-tummers.nl www. architectenburo-tummers.nl

studioPAS architecten Wolfeynde 10 b 6191 EB BEEK LB 0464362480 info@studiopas.nl www.studiopas.nl

BERGEN LB Architectenburo Olieslagers b.v. Van Baerlestraat 1 5854 BC BERGEN LB 0485341645 info@ architectenbureauolieslagers.nl www. architectenbureauolieslagers.nl

GEULLE Lab32 architecten bv Mevr. van der Meijstraat 14 6243 AP GEULLE 0433655536 info@lab32architecten.nl www.lab32architecten.nl

GULPEN Concept* Cloudt Rijksweg 14 6271 AE GULPEN 0611413005 info@conceptcloudt.eu www.conceptcloudt.eu

BORN SATIJNplus Architecten bv Kasteelhof 1 6121 XK BORN 0464205555 info@satijnplus.nl www.satijnplus.nl

HEERLEN

BROEKHUIZEN LB

AAI (AGS Architects International) Oliemolenstraat 60 6416 CB HEERLEN 0457630707 info@agsarchitects.net www.agsarchitects.net

houben architectuur Horsterweg 18 5872 CD BROEKHUIZEN LB 0622966315 0622966315 helene@houbenarchitectuur.nl www.houbenarchitectuur.nl

Architectenzaak Wilhelminaplein 25 6411 KW HEERLEN 0457009714 0655306004 info@architectenzaak.eu www.architectenzaak.eu

ECHT

Architectenburo Ir Louis Erens Zandweg 128 6418 PB HEERLEN 0455443275 info@ab-le.nl www.ab-le.nl

Nieuw Architectuur B.V. Houtstraat 34 H 6102 BJ ECHT 0475484542 info@nieuwarchitectuur.nl https://nieuwarchitectuur.nl/

266

Paul Hoppe Architect B.V. Snellius 1 6422 RM HEERLEN 0031640773 0640773336 info@paulhoppe.eu https://paulhoppe.eu/

Noud Willers Architectuur Burg. Waszinkstraat 7 6417 CT HEERLEN 0611841519 info@noudwillers.com https://www.noudwillers.com TEAM architec/kten Jan Campertstraat 7 c 6416 SG HEERLEN 0636071418 info@teamarchiteckten.eu www.teamarchitekten.eu Vandenbergh Windemuller architectuur & bouw Benzenraderweg 1 6411 EC HEERLEN 0455424863 esther@vwarchitectuur.nl https://www.vwarchitectuur.nl/

HELDEN Frans Engels Architectenburo BNA van Hövellstraat 39 5988 AG HELDEN 0773060507 fransengels@home.nl www.fransengels.nl

KERKRADE Widdershoven Architecten bv Putgang 9 6461 EK KERKRADE 0455670505 info@ widdershovenarchitecten.nl https://www. widdershovenarchitecten.nl/

LEUNEN mc-architecten b.v. Albionstraat 3 5809 AB LEUNEN 0478581524 mc-architecten@planet.nl www.mc-architecten.nl

MAASBRACHT RIEA Heidepark 32 6051 GN MAASBRACHT 0645398927 r.mulders@riea.nl www.riea.nl

MAASTRICHT AMA Group Associated Architects BV Fort Willemweg 13 6219 PA MAASTRICHT 0433500234 info@ama-group.info www.ama-group.info ARCADIS Nederland B.V. Stationsplein 18 d 6221 BT MAASTRICHT +31 884261261 mariette.vanderkaa@ arcadis.com http://www. arcadis-global.com Bureau Boosten Rats BNA architectuur en stedenbouw St. Maartenslaan 14 A01 6221 AX MAASTRICHT 0433254061 info@boostenrats.nl www.boostenrats.nl CB5 Wim Duisenbergplantsoen 21 6221 SE MAASTRICHT 0433253223 info@cb5.nl www.cb5.nl Frencken Scholl Architecten Petrus Regoutplein 1 F 01 6211 XX MAASTRICHT 0433502940 p.scholl@frenckenscholl.nl www.frenckenscholl.nl Architect Hans Goossens Bourgogneplein 74 6221 CZ MAASTRICHT 04338513955 0653897609 goossens@ architecthansgoossens.nl https://www. architecthansgoossens.nl/ HVN Architecten bv Aesculaapstraat 6 6216 CM MAASTRICHT 0433588200 info@hvna.nl www.hvna.nl

BNA PER PROVINCIE

Martens Willems & Humblé architecten Gerechtigheidslaan 46 6226 CH MAASTRICHT 0433623444 info@ martenswillemshumble.nl https://www. martenswillemshumble.nl/ MH1 Architecten Avenue Ceramique 222 6221 KX MAASTRICHT 0437115030 info@mh1architecten.nl www.mh1architecten.nl N Architecten Koningsplein 16 6224 EC MAASTRICHT 0434081827 info@n-architecten.nl www.n-architecten.nl RuimteMakers Architecten Sint Lambertuslaan 30 A 6212 AT MAASTRICHT 0433250206 info@ruimtemakers.nu www.ruimtemakers.nu

MOLENHOEK LB B2 Architecten bna Hoeveveld 2 6584 GG MOLENHOEK LB 0243573359 info@b2architecten.nl www.b2architecten.nl

ROERMOND Architectenbureau Coppen Willem II Singel 19 6041 HP ROERMOND 0475330947 info@coppenbv.nl www.coppenbv.nl Engelman Architecten ECI 1 a 6041 MA ROERMOND 0475468100 mail@engelmanarchitecten.nl www.engelmanarchitecten.nl v.o.f. Architektenburo Smeets BNA Voorstad Sint Jacob 44 6041 LM ROERMOND 0475462537 info@architektsmeets.nl www.architektsmeets.nl

ROGGEL

TEGELEN

WEERT

Future Factory Architects Reppelstraat 9 6088 EV ROGGEL 0611435632 post@ jeroenjanssenarchitectuur.nl www. futurefactoryarchitects.com

Verheijen-Smeets AvB Architecten BNA Venloseweg 4 5931 GT TEGELEN 0773269269 info@vsarch.nl www.verheijen-smeets.nl

André van de Goor BV Architect AvB-BNA Emmasingel 8 -H 6001 BC WEERT 0495521685 info@andrevandegoorbv.nl www.vandegoor-architecten.nl

URMOND

Harold Laenen Architectuur Keulerstraat 12 6006 NH WEERT 0618130149 info@haroldlaenen.nl www.haroldlaenen.nl

SITTARD HKL architecten Rijksweg-Noord 186 A 6136 AD SITTARD 0464510505 info@hkl.cc www.hklarchitecten.nl Joost Pennings Architect Andreasommegang 60 6133 BW SITTARD 0462040444 mail@joostpennings.nl www.joostpennings.nl Povse & Timmermans architecten . ingenieurs bv Rijksweg Zuid 10 6131 AN SITTARD 0464230366 mail@pt-architecten.nl www.pt-architecten.nl Povse & Timmermans architecten . ingenieurs bv Rijksweg Zuid 25 6131 AN SITTARD 0464230366 mail@pt-architecten.nl www.pt-architecten.nl Architectenbureau Verbruggen Provencestraat 4 6137 JP SITTARD 0464588259 0651182583 info@ verbruggenarchitecten.nl www.verbruggenarchitecten.nl

STRAMPROY Kwaspen Architectuur Mulderstraat 14 6039 DE STRAMPROY 0650235867 Geert-Jan@ Kwaspen-architectuur.nl www.kwaspen-architectuur.nl

FWP Architectuur BV Mauritslaan 49 6129 EL URMOND 0464111484 info@fwparchitectuur.nl www.fwparchitectuur.nl

VALKENBURG LB DI-vers architecten Dorpstraat 1 C 6301 BA VALKENBURG LB 0436013627 0650931099 info@di-versarchitecten.nl www.di-versarchitecten.nl

Metz architecten Noordkade 48 a 6003 NG WEERT 0495536537 c.metz@metzarchitecten.nl www.metzarchitecten.nl

VENLO Loxodrome bv Straelseweg 1 5911 CL VENLO 0773743148 architects@loxodrome.nl www.loxodrome.nl Volantis Architects Villafloraweg 1 5928 SZ VENLO 077-3515551 mail@volantis.nl https://volantis.nl/

VENRAY Driessen Architectuur BV St. Annalaan 10 5804 AJ VENRAY 0478769059 0620499435 info@driessenarchitectuur.nl https://www.driessenarchitectuur.nl/

267

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Noord-Brabant ALMKERK Ir Frank Ruiter architect BNA BV Vlinderslag 46 4286 GK ALMKERK 0183405003 info@frank-ruiter.nl www.frank-ruiter.nl

ALPHEN NB Bas Backx - architect bna Stationstraat 10 5131 BN ALPHEN NB 0135082300 0629079040 mail@basbackx.nl www.basbackx.nl

BEEK EN DONK Architectenburo Harry van der Heijden Raadhuisplein 2 5741 AX BEEK EN DONK 0492463145 info@harryvdheijden.nl www.harryvdheijden.nl

BERGEN OP ZOOM Architectenbureau Aerlant Cloïn BNA Stationsplein 13 4611 BX BERGEN OP ZOOM 0164259323 info@cloin-arch.nl www.cloin-arch.nl

BOEKEL Bureau voor architectuur Aujourd’hui Boekel Wielewaallaan 1 5427 SK BOEKEL 0492322049 info@vdbroek-partners.nl http://vdbroek-partners.nl/

BREDA atelier2 architecten Reduitlaan 33 unit 3.13 4814 DC BREDA 0648966342 info@atelier2architecten.nl www.atelier2architecten.nl BB Architecten Markkade 1 4815 HJ BREDA 0765934451 info@bb-architecten.nl www.bb-architecten.nl Benerink Architecten Sint Ignatiusstraat 255 4817 KK BREDA 0610810555 info@benerinkarchitecten.nl www.benerinkarchitecten.nl Bolier Ontwerp & Bouwregie Speelhuislaan 173 4815 CD BREDA 0650402705 daan@bolierontwerp.nl https://bolierarchitecten.nl

RO&AD Architecten Van der Rijtstraat 40 4611 PR BERGEN OP ZOOM 0164266329 informatie@ro-ad.org www.ro-ad.org

Briq BV Veldsteen 50 4815 PK BREDA 0881015000 info@briq.pro https://www.briq.pro/

BERLICUM NB

DdP-Architectuur Leistraat 57 4818 NA BREDA 0612373792 0612373792 info@ddp-architectuur.nl www.ddp-architectuur.nl

HILBERINKBOSCH architecten Wamberg 5 5258 SM BERLICUM NB 0736900136 bosch@hb-a.nl www.hb-a.nl

268

Bureau Dhondt Kronenburgwerf 36 4812 XR BREDA 0765229520 info@dhondt.nl www.dhondt.nl

Arend Groenewegen Architect Hoornwerkstraat 1 F 4814 AN BREDA 0647116685 arend@arendgroenewegen.nl www.arendgroenewegen.nl

Rothuizen Architecten en Adviseurs B.V. Reduitlaan 31 4814 DC BREDA 0765317444 rdh@rdh.nl www.rdh.eu

Grosfeld Bekkers van der Velde Architecten Reduitlaan 39 4814 DC BREDA 0765221811 info@gbv-a.nl www. grosfeldbekkersvandervelde.nl

Christel Smeets architect bna Zandbergpad 4 4818 NL BREDA 0765961016 0651629464 info@architect-bna.nl www.architect-bna.nl

havermans : hielkema architecten Cingelstraat 30 4811 MC BREDA 0765208037 info@havermanshielkema.nl www.havermanshielkema.nl

CROMVOIRT

Bureau Kooij Montenslaan 4 4837 CG BREDA 0651408726 erikkooij@bureaukooij.nl https://www.bureaukooij.nl/ Mark Architecten Middellaan 360 4811 VM BREDA 0622553158 mark@markarchitecten.com www.markarchitecten.com Michielsen Architecten Wethouder Romboutsstraat 49 4818 HG BREDA 0642432535 info@michielsenarchitecten.nl www.michielsenarchitecten.nl Oomen Architecten Ulvenhoutselaan 79 4834 MD BREDA 0765602255 info@oomenarchitecten.nl www.oomenarchitecten.nl van Os Architecten Stationslaan 75 4815 GW BREDA 0653682728 joep@vanosarchitecten.nl www.vanosarchitecten.nl

Van Pelt architecten B.V. St.-Lambertusstraat 49 5266 AD CROMVOIRT 0851122340 info@vpaa.nl www.vpaa.nl

DE MOER FD architecten Pastoor Kampstraat 11 A 5176 NP DE MOER 0135159331 info@fdarchitecten.nl www.fdarchitecten.nl

DEURNE Van den Acker Architecten Spoorlaan 3 5751 JM DEURNE 0493312175 info@vda-architecten.nl www.vda-architecten.nl

DONGEN CIER ARCHITECTEN Bolkensteeg 25 5103 AA DONGEN 0162372220 contact@cierarchitecten.nl www.cierarchitecten.nl Architectenbureau Kees Jacobs bna Frans Halsstraat 10 5102 DG DONGEN 0623115754 info@akjbna.nl www.akjbna.nl

BNA PER PROVINCIE

DUSSEN Architectenbureau Wiel Caanen BNA Muilkerk 28 4271 BL DUSSEN 0416392168 0610215285 info@wielcaanen.nl www.wielcaanen.nl

EERSEL ONNA architect Rapen 35 5521 MA EERSEL 0497785870 eersel@onna-architect.nl https://onna-architect.nl van Santvoort architecten bv Eikenburg 5 5521 HZ EERSEL 0497513393 architecten@ eersel.vansantvoort.nl www.v ansantvoortarchitecten.nl

EINDHOVEN Ir Jan van den Burg Architekt Kortonjolaan 94 5644 KB EINDHOVEN 0402129113 info@janvandenburg.nl www.janvandenburg.nl COMPEN ARCHITECTEN B.V. Aalsterweg 65 5615 CB EINDHOVEN 0402117341 info@compen.nl www.compen.nl diederendirrix Dommelstraat 11 5611 CJ EINDHOVEN 0031402606740 info@diederendirrix.nl www.diederendirrix.nl Eugelink Architectuur Kastanjelaan 400 5616 LZ EINDHOVEN 0402183011 0651824937 margriet@eaoa.nl https://eaoa.nl/

FAAM architects Nachtegaal 13M 5613 CM EINDHOVEN 0402963396 info@faamarchitects.nl www.faamarchitects.nl

nouwensrooversarchitectuur Klokgebouw 154 5617 AB EINDHOVEN 0648405197 kobbe@nouwensroovers.nl www.nouwensroovers.nl

RAFFAAN NXT Peregrijn 21 5661 AV GELDROP 0413262428 niels@raffaan.nl https://www.raffaan.nl/

Gls architectuur|interieur bv Eschweilerhof 39 5625 NN EINDHOVEN 0628777825 info@ glsarchitectuurinterieur.nl www. glsarchitectuurinterieur.nl

RAW architectuurstudio Amundsenlaan 239 5623 PS EINDHOVEN 0613928322 robert@ rawarchitectuurstudio.nl www.rawarchitectuurstudio.nl

GEMERT

HaskoningDHV Nederland B.V. Larixplein 1 5616 VB EINDHOVEN +31883484250 info@rhdhv.com www.royalhaskoningdhv.com van den Hurk Architecten Klokgebouw 152 5617 AB EINDHOVEN 0610715597 0641108313 info@ vandenhurkarchitecten.nl www. vandenhurkarchitecten.nl INBO Scherpakkerweg 15 5616 HP EINDHOVEN 0402434045 eindhoven@inbo.com www.inbo.com KdV architectuur Floralaan West 189 5644 BK EINDHOVEN 0402430885 wouter@kdvarchitectuur.nl www.kdvarchitectuur.nl Lichtstad Architecten Lichttoren 32 5611 BJ EINDHOVEN 0627095405 info@lichtstadarchitecten.nl http://www. lichtstadarchitecten.nl M+R interior architecture Aalsterweg 230 5644 RK EINDHOVEN 0402137408 0651783894 info@mplusr.nl https://www.mplusr.nl

stripesarchitects Klokgebouw 266 5617 AC EINDHOVEN 0407114630 0623357427 info@stripesarchitects.nl www.stripesarchitects.nl architecten studio-pls Klokgebouw 255 5617 AC EINDHOVEN 0647908930 0647908930 team@studio-pls.nl http://www.studio-pls.nl WillemsenU Groenstraat 6 5642 CB EINDHOVEN 0402466992 info@willemsenu.nl www.willemsenu.nl WY. architecten Dommelstraat 11 5611 CJ EINDHOVEN 0402341230 info@wy.nl www.wy.nl

ESCH BiermanHenket Den Eikenhorst - Hal 13A 5296 PZ ESCH 0411601618 info@biermanhenket.nl https://www.biermanhenket.nl/

GELDROP ARCHES architecten BNA Rielsedijk 19 5663 PJ GELDROP 0402377957 0624240362 info@arches.nl www.arches.nl

Wessel van Geffen architecten Scheiweg 26 5421 XL GEMERT 0492330647 info@wvgarch.nl www.WesselvanGeffen Architecten.nl

GILZE Vermeer Architecten B.V. Steenfabriek 5 5126 PB GILZE 0161451465 info@vermeerarchitecten.nl https://www. vermeerarchitecten.nl/

GOIRLE Bureau van Berkum BV Hoogeindseweg 50 5051 EC GOIRLE 0626324512 info@bureauvanberkum.nl www.bureauvanberkum.nl

HEESCH Koppens architecten Wijststraat 29 5384 RA HEESCH 0412455522 0651232536 hk@koppensarchitecten.nl https://koppensarchitecten.nl/

HEESWIJK-DINTHER Rose en de Bie B.V. Torenstraat 32 5473 EL HEESWIJK-DINTHER 0413291218 info@roseendebie.nl https://www.roseendebie.com/

HELMOND LXarchitecten Cacaokade 3 5705 LA HELMOND 0492524427 info@lxarchitecten.nl www.lxarchitecten.nl

269

BNA PER PROVINCIE

Manders Architecten BNA Wethouder den Oudenstraat 4 5706 ST HELMOND 0492345041 info@manders-architecten.nl www.manders-architecten.nl Mare Architectuur & Advies Gasthuisstraat 67 5708 HJ HELMOND 0653996765 info@mare-archenadv.nl www.mare-archenadv.nl van Santvoort architecten bv Kromme Steenweg 4 5707 CC HELMOND 0492525552 architecten@ helmond.vansantvoort.nl www. vansantvoortarchitecten.nl

MAARHEEZE Architectenburo ZIJN Stationsstraat 12 b 6026 CV MAARHEEZE 0495745945 0612969518 info@architectenburozijn.nl www.architectenburozijn.nl

MADE Anomalie Architecten De Gijster 58 4921 NK MADE 0162687571 0653166196 info@anomalie.nl

NIEUWKUIJK Team 42 Architecten B.V. Kerkstraat 44 5253 AP NIEUWKUIJK 0622211266 0622211266 cv@team-42.nl https://team-42.nl/

NISPEN vdbijgaart architect Hollands Diepstraat 4 4709 PH NISPEN 0628270541 post@vdbijgaartarchitect.nl www.vdbijgaartarchitect.nl

270

NUENEN

OSS

ROOSENDAAL

van Santvoort architecten bv Berg 2 - 4 5671 CC NUENEN 0402833708 info@ vansantvoortarchitecten.nl www. vansantvoortarchitecten.nl

Ariëns-cs architecten & ingenieurs Boterstraat 1 -A 5341 GH OSS 0412692031 architecten@ariens-cs.nl www.ariens-cs.nl

Architektenburo Luud van Ginneken BV Krampenloop 57 4706 PT ROOSENDAAL 0165537877 evg@vanginnekenbv.nl www.vanginnekenbv.nl

De Witte Oss Frankenweg 1 5349 AP OSS 0412646948 info@dewitteoss.nl https://dewitteoss.nl/

Schaap en Sturm Architecten BV Brugstraat 84 4701 LL ROOSENDAAL 0165536352 info@schaapsturm.nl www.schaapsturm.nl

OEFFELT Rose en de Bie B.V. Lietingsestraat 15 5441 AR OEFFELT 0413291218 info@roseendebie.nl www.roseendebie.nl

OIRSCHOT Adriaan Risseeuw Architectuur Krukkerd 1 5688 LH OIRSCHOT 0621217360 adriaan@ar-ad.nl www.ar-ad.nl

OISTERWIJK LMNL office de Logt 1 5062 TK OISTERWIJK 0623231838 info@liminaloffice.com https://liminaloffice.com/ Bob Manders Architects De Lind 12 5061 HW OISTERWIJK 013-5710406 info@bobmanders.nl www.bobmanders.nl

OOSTERHOUT NB Ir. Carl Bossier Architectuur en Ruimtelijke Ontwikkeling Bredaseweg 108 /A 4902 NS OOSTERHOUNB 0646756423 0646756423 architect@bossier.nl www.bossier.nl

E&V architectuur en bouwtechniek B.V. Obrechtstraat 33 5344 AT OSS 0412650292 info@elemans-vedder.nl www.elemans-vedder.nl

OUDEMOLEN NB Your Architect Stadsedijk 41 4796 RA OUDEMOLEN NB 0641763108 pepijn@your-architect.nl www.your-architect.nl

RAAMSDONKSVEER Marquart Architecten B.V. Keizersdijk 55 b 4941 GD RAAMSDONKSVEER 0162518098 info@marquart.nl www.marquart.nl

RIJSBERGEN Blom International BV Hogestraat 26 4891 CB RIJSBERGEN 0765963458 g.blom@ blom-international.com www.blom-international.com Bureau Kemps Architecten BNA Nassaustraat 12 4891 ZZ RIJSBERGEN 0641992629 0641992629 malou@ bureaukempsarchitecten.nl www. bureaukempsarchitecten.nl

SYNarchi Dominestraat 17 4701 JC ROOSENDAAL 0165399101 info@synarchi.nl www.synarchi.nl zone zuid architecten Markt 54 4701 PH ROOSENDAAL 0165567490 info@zonezuid.nl www.zonezuid.nl

ROSMALEN JANICKI architecten Vincent van Goghlaan 15 5246 GA ROSMALEN 0736135056 0651721497 info@janicki.nl www.janicki.nl architectenbureau visser en bouwman bv Berlicumseweg 10 5248 NT ROSMALEN 0736412133 info@visserenbouwman.nl https://visserenbouwman.nl/

SCHIJNDEL Omni Architecten Bunderstraat 107 5481 KC SCHIJNDEL 0735492409 omni@omniarchitecten.nl www.omniarchitecten.nl

BNA PER PROVINCIE

Van der Schoot Architecten bv Nieuwe Eerdsebaan 8 5482 VS SCHIJNDEL 0735493841 info@ vanderschootarchitecten.nl www. vanderschootarchitecten.nl

S-HERTOGENBOSCH Buro Kade Tramkade 26 5211 VB S-HERTOGENBOSCH 0736587070 post@burokade.nl www.burokade.nl Kuin & Kuin Architecten St Jorisstraat 133 5211 HA S-HERTOGENBOSCH 0736123143 info@kuinkuin.nl www.kuinkuin.nl ir. Pieter Maurer architect, ArchitectenGilde Maastrichtseweg 18 F 5215 AB S-HERTOGENBOSCH 0737114552 info@architectengilde.nl www.architectengilde.nl Sloven Architectuur Sonniusstraat 1 5212 AJ S-HERTOGENBOSCH 0850645747 0622484472 info@slovenarchitectuur.nl www.slovenarchitectuur.nl Architectenbureau De Twee Snoeken BV Postelstraat 49 5211 DX S-HERTOGENBOSCH 0736140407 info@tweesnoeken.nl www.tweesnoeken.nl studio twee architecten Veemarktkade 8 5222 AE S-HERTOGENBOSCH 0733036456 info@studiotwee.nl www.studiotwee.nl Wijnen Architectuur bv Sint Jacobstraat 35 5211 LP S-HERTOGENBOSCH 0736100768 miel.wijnen@ wijnenarchitectuur.nl www.wijnenarchitectuur.nl

SINT AGATHA Lamers en Visser Kerkenhuisweg 20 5435 PA SINT AGATHA 0485 32 11 44 info@lamersenvisser.nl https://www.lamersenvisser.nl/

SINT MICHIELSGESTEL DVA Dementia Village Associates Kamperfoeliestraat 24 5271 JE SINT MICHIELSGESTEL 0620419936 0620419936 live@dementiavillage.com www.dementiavillage.com

SLEEUWIJK Architraaf b.v. Architectenen Ingenieursburo De Hoogjens 20 4254 XW SLEEUWIJK 0416693496 dco@architraaf.nl www.architraaf.nl

SPRUNDEL Ernst-architect Aleidisstraat 4 4714 DA SPRUNDEL 0621534716 ernst@ernst-architect.nl https://www.ernst-architect.nl/

TILBURG aerde borgert architecten Goirkestraat 27 5046 GD TILBURG 0137370223 info@aerdeborgert.nl www.aerdeborgert.nl Bedaux de Brouwer Architecten b.v. Stadhuisplein 75E 5038 TB TILBURG 0135368555 post@bedauxdebrouwer.nl www.bedauxdebrouwer.nl

Karin Hendriks Architectuur Nieuwlandstraat 7 5038 SL TILBURG 0135458430 0645362811 info@ karinhendriksarchitectuur.nl www. karinhendriksarchitectuur.nl QUBE Studio Architecten BNA Goirkestraat 150 5046 GP TILBURG 0135425656 info@qube-studio.nl www.qube-studio.nl cock struycken architektenburo avb bna Ringbaan Oost 363 5014 GH TILBURG 0135420439 info@architektstruycken.nl www.architektstruycken.nl Wessel van Geffen architecten Bisschop Bekkerslaan 263 5046 JZ TILBURG 0492330647 0623022878 info@wvgarch.nl www.WesselvanGeffen Architecten.nl

LSL Architecten Heiberg 4 5504 PB VELDHOVEN 0402545312 Info@lslarchitecten.nl www.lslarchitecten.nl

VLIERDEN ir. Rob van Leuven, architect BNA Pastoriestraat 26 a 5756 AM VLIERDEN 0651413032 robvanleuven@archifoor.coop http://www.robvanleuven.archi

VLIJMEN LT architecten BV BNA Zijlstralaan 8 5251 SE VLIJMEN 0735112212 info@lt-architecten.nl www.lt-architecten.nl

WAALWIJK Moons Architecten grotestraat 143 5141 JP WAALWIJK 0416560381 info@moons.nl www.moons.nl

WASPIK VALKENSWAARD Margry-Arts Architecten bna bv Geenhovensedreef 28 5552 BD VALKENSWAARD 0402014515 info@margry-arts.nl www.margry-arts.nl

Kerkhof architecten Van Duvenvoordestraat 28 5165 ED WASPIK 0133029060 0624671271 info@kerkhofarchitecten.nl www.kerkhofarchitecten.nl

WERKENDAM VEGHEL LA | Architecten Ingenieurs Hoogstraat 15 5462 CW VEGHEL 0413366711 info@la-architecten.nl https://la-architecten.nl/

VELDHOVEN

Van den Heuvel Architecten BNA Kruisstraat 63 4251 CV WERKENDAM 0183509509 info@ vandenheuvelarchitecten.nl www. vandenheuvelarchitecten.nl

EIKplan architecten BNA Gareel 5 5502 SB VELDHOVEN 0402938400 info@eikplan.nl www.eikplan.nl

271

BNA PER PROVINCIE

WOUDRICHEM Olivier en Partners Architecten Hoogstraat 1 4285 AE WOUDRICHEM 0183678004 info@olivier-architecten.nl www.olivier-architecten.nl

ZEVENBERGEN Quadrant Architecten BNA Markt 24 4761 CE ZEVENBERGEN 0168328255 mail@Qarch.nl www.Qarch.nl

272

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Noord-Holland ABCOUDE

AMSTELVEEN

Artomic Haagwinde 32 1391 XV ABCOUDE 0644440127 info@artomic.nl www.artomic.nl

BLACKBOX architecten Bouwerij 81 1185 XW AMSTELVEEN 0208223125 0619884715 info@bb-a.nl www.bb-a.nl

Norman Monsanto Architectuur Winkeldijk 47 1391 HM ABCOUDE 0629085344 0629085344 normanm@xs4all.nl

ALKMAAR Caas Architecten Willem Hedastraat 24 1816 KC ALKMAAR 0725204340 0653239232 mail@caasarchitecten.nl www.caasarchitecten.nl ir Dineke Dijk Architect Bergerweg 98 1817 MN ALKMAAR 31205702015 0628679501 dineke@dinekedijk.nl www.dinekedijk.nl JE-Architecten Cabeljaustraat 6 1815 GD ALKMAAR 0641590045 0641590045 info@je-architecten.nl https://www.je-architecten.nl

Architectenbureau Hoogeveen b.v. Dorpsstraat 54 1182 JE AMSTELVEEN 0206434848 office@hoogeveen.archi www.architectenbureauhoogeveen.nl NwA architecten Laan van Kronenburg 14 1183 AS AMSTELVEEN 0641181293 buro@nwa-architecten.nl www.nwa-architecten.nl RDS bv Amsteldijk Noord 77 1183 TE AMSTELVEEN 0206265102 meccocep@me.com

AMSTERDAM 4D Architects Singel 428 1017 AV AMSTERDAM 0207768758 e.durmisevic@4darchitects.nl www.4darchitects.nl

Kerssens - De Ruiter Architecten Luttik Oudorp 81 1811 MV ALKMAAR 0725111393 info@kdra.nl www.kdra.nl

Abels & Partners, architecten KNSM-laan 53 1019 LB AMSTERDAM 0202110010 0653385150 h.abels@abelspartners.com https://www. abelspartners.com/

Leeuwenkamp Architecten b.v. BNA Kalkovensweg 2 1815 KZ ALKMAAR 0725151644 info@leeuwenkamp.nl https://www.leeuwenkamp.nl/

AGS Architects Amsterdam BV Asterweg 17 A9 1031 HL AMSTERDAM 020-3449300 info@agsarchitects.net www.agsarchitects.net

Alberts & Van Huut International Architects BV Keizersgracht 206 1016 DX AMSTERDAM 0206220082 info@albertsenvanhuut.nl www.albertsenvanhuut.nl

Arons en Gelauff Architecten bv Gedempt Hamerkanaal 92 1021 KR AMSTERDAM 0204235530 arnoud@aronsengelauff.nl www.aronsengelauff.nl

Allard Architecture Prinsengracht 17 1015 DK AMSTERDAM 0206205599 0617672656 info@allardarchitecture.com www.allardarchitecture.com

ASArchitecture Pedro de Medinalaan 1 1086 XK AMSTERDAM 0207852233 0643132532 arzu@asarchitecture.nl www.asarchitecture.nl

a/d amstel architecten Keizersgracht 203 1016 DS AMSTERDAM 0204089222 info@adamstel.nl www.adamstel.nl

B+O Architecten Amsterdam B.V. Bottelarijstraat 245 1019 VC AMSTERDAM 0850220460 info@benoarchitects.com www.benoarchitects.com

ANA architecten B.V. Korte Papaverweg 7 1032 KA AMSTERDAM 0204232949 mail@ana.nl https://www.ana.nl/ Jeroen Apers . architect Korte Papaverweg 2 L 1032 KB AMSTERDAM 0614790822 info@jeroenapers.nl www.jeroenapers.nl APTO Architects B.V. Cruquiusweg 94 H 1019 AJ AMSTERDAM 0206692900 frontoffice@apto.nl www.apto.nl ARCADIS N.V. Gustav Mahlerplein 97 103 1082 MS AMSTERDAM 0202011011 www.arcadis-global.com de Architekten Cie. Klaprozenweg 75 A 1 1033 NN AMSTERDAM 0205309300 arch@cie.nl www.cie.nl archivolt architecten bv Hoogoorddreef 5 1101 BA AMSTERDAM 0206905070 0683393574 archivolt@archivolt.eu www.archivolt.eu

Bald architecture Vrolikstraat 199 -d 1091 TX AMSTERDAM 0204681082 0628285019 info@baldarchitecture.nl www.baldarchitecture.nl BALK architects Amstelveenseweg 688 1081 JJ AMSTERDAM 0645778880 sander@balkarchitects.nl https://www.balkarchitects.nl BDG Architecten Pedro de Medinalaan 3 A 1086 XK AMSTERDAM 0202379200 info@bdgarchitecten.nl www.bdgarchitecten.nl Benthem Crouwel Architects Generaal Vetterstraat 61 1059 BT AMSTERDAM 0206420105 office@benthemcrouwel.nl www.benthemcrouwel.nl BETA office for architecture and the city NDSM-plein 19 1033 WC AMSTERDAM 0208943799 info@beta-office.com www.beta-office.com

273

BNA PER PROVINCIE

Tjade Binnerts Architect Brederodestraat 43 H 1054 MR AMSTERDAM 0204891371 0626702866 info@tjaad.nl

Butzelaar CS, Architecten Albrecht Dürerstraat 28 1077 MA AMSTERDAM 0206722477 office@butzelaar-cs.nl www.butzelaar-cs.nl

BNB architecten bv Cruquiusweg 94 1019 AJ AMSTERDAM 0626522789 0626522789 borski@b-n-b.nl www.bnbarchitecten.com

Civic Architects Donauweg 10 1043 AJ AMSTERDAM 0208460158 info@civicarchitects.eu www.civicarchitects.eu

BNLA architecten B.V. Westerdoksdijk 40 D 1013 AE AMSTERDAM 0206363981 info@bnla.nl www.bnla.nl Karel Bodon Building Workshop Pythagorasstraat 47 hs 1098 EW AMSTERDAM 0653583833 karel@bodon.nl www.bodon.nl Annette Bos Architectuur Da Costastraat 96 1V 1053 ZS AMSTERDAM 0646224243 0646224243 annette@annettebos.nl https://www.annettebos.nl BRIQUE Architecten Generaal Vetterstraat 73 B 1059 BT AMSTERDAM 0204650047 0616362056 info@brique-architecten.nl https://www. brique-architecten.nl/ Studio Marc Brummelhuis Nieuwpoortkade 2 1055 RX AMSTERDAM 0648931488 studio@marcbrummelhuis.nl https:// www.marcbrummelhuis.nl/ buro3 architecten De Breekstraat 31 1024 LJ AMSTERDAM 0206225778 info@buro3.nl www.buro3.nl

274

Clubhaus Architecten Eerste Atjehstraat 94 1094 KR AMSTERDAM 0628785286 post@clbhs.eu www.clbhs.eu Coare Architectuur B.V. Mokerstraat 10 1021 KC AMSTERDAM 0206702636 info@coare.nl https://coare.nl/ Common Affairs KNSMlaan 75 1019 LB AMSTERDAM 0207192355 administratie@ commonaffairs.nl www.commonaffairs.nl CONIX RDBM Architects B.V. Laarderhoogtweg 18 1101 EA AMSTERDAM 0115751020 info@conixrdbm.com www.conixrdbm.com Gundula Cordes - Architect BNA Pieter Aertszstraat 68 III 1073 SR AMSTERDAM 0204700601 0651925480 info@cordes-architect.com www.cordes-architect.com CROSS Architecture Johan van Hasseltweg 4 A 1022 WV AMSTERDAM 0631908980 blom@cross-architecture.net www.cross-architecture.net Cruz y Ortiz Amsterdam Kerkstraat 310 1017 HC AMSTERDAM 0203037801 administratie@cruzyortiz.com www.cruzyortiz.com

peter dautzenberg+partners interieur+architecten bni+bna Egeldonk 50 1103 AK AMSTERDAM 0206269759 aan@peterdautzenberg.nl www.peterdautzenberg.nl

Equipe voor Architectuur en Urbanisme Pedro de Medinalaan 7 1086 XK AMSTERDAM 0204614600 0624142353 info@equipeamsterdam.nl www.equipeamsterdam.nl

Dedato ontwerpers en architecten Danzigerkade 2 c 1013 AP AMSTERDAM 0206266233 info@dedato.com www.dedato.com

ForeArchent planning > architecture De Lairessestraat 163-O 1075 HK AMSTERDAM 0206794792 0610014331 info@forearchent.nl www.forearchent.nl

Desta’na Bloemstraat 204 1016 LK AMSTERDAM 0633053596 0633053596 st@destana.co http://www.destana.co/

THE FORM FOUNDATION. Jan Luijkenstraat 68 1071 CS AMSTERDAM 0206727260 info@theformfoundation.com www.theformfoundation.com

dL-Architecten Amazonenstraat 48 hs 1076 LL AMSTERDAM 0207072495 dl.architecten@gmail.com www.dl-architecten.nl

Bureau Fraai Pieter Vlamingstraat 40 1093 AE AMSTERDAM 0203708600 info@bureaufraai.com www.bureaufraai.com

Egbert Duijn architect+ Borneokade 90 1019 AW AMSTERDAM 0630151941 architect@egbertduijn.nl www.egbertduijn.nl

FRANTZEN et al Fonteinkruidstraat 98 1032 LW AMSTERDAM 0203090355 tom@frantzen.nl www.frantzen.nl

Dutch Architect Columbusplein 217 1057 TX AMSTERDAM 0207579080 ahmed@dutcharchitect.com www.dutcharchitect.com

Christina Fuchs architect Kromme Waal 21 1 1011 BT AMSTERDAM 0620586309 info@christinafuchs.nl www.christinafuchs.nl

DVDP Defesche Van den Putte, architectuur en stedenbouw KNSM-laan 139 Loods 6 1019 LB AMSTERDAM 0207892392 info@dvdp.nl www.dvdp.nl

Gateways Overtoom 197 1054 HT AMSTERDAM 0621277192 mwassmann@gateways. amsterdam www.gateways.amsterdam

Elephant B.V. Weesperstraat 103 1018 VN AMSTERDAM 0203415808 info@elephant.studio http://elephant.studio

GGH Architecten Pedro de Medinalan 3 b 1086 XK AMSTERDAM 0206761144 ggh@ggharchitecten.nl www.ggharchitecten.nl

BNA PER PROVINCIE

GG-loop Van Diemenstraat 412 1013 CR AMSTERDAM 0647887900 info@gg-loop.com https://gg-loop.com/ Olaf Gipser Architects Wijsmullerstraat 48 1 1058 JK AMSTERDAM 0203141195 0640582152 info@olafgipser.com https://olafgipser.com/ Jan Willem de Groot Architect P.H. Frankfurtersingel 216 1060 TP AMSTERDAM 0206189570 info@jwdegroot.nl www.jwdegroot.nl HaskoningDHV Nederland B.V. Contactweg 47 1014 AN AMSTERDAM +31 (0) 883489500 info@rhdhv.com www.royalhaskoningdhv.com Hans van Heeswijk Architecten. Ertskade 111 1019 BB AMSTERDAM 0206225717 info@heeswijk.nl www.heeswijk.nl Heyligers architects Entrepotdok 164 1018 AD AMSTERDAM 0206270162 info@heyligersarchitects.nl https://www.h eyligersarchitects.nl/ Studio Ard Hoksbergen Krelis Louwenstraat 1F05 1055 KA AMSTERDAM 0641010089 mail@ardhoksbergen.nl www.ardhoksbergen.nl HOOPE+PLEVIER Architects B.V. Johan van Hasseltweg 16 A 1022 WV AMSTERDAM 0202357414 info@hoopeplevier.nl www.hoopeplevier.nl

HPP Architects Stadhouderskade 60 1072 AC AMSTERDAM 0643561077 0643561077 amsterdam@hpp.com https://www.hpp.com/en/ Hund Falk Architecten Nieuwe Herengracht 17 H 1011 RL AMSTERDAM 0204204208 0624596325 architecten@hundfalk.nl https://www.hundfalk.nl/ IAA Architecten Sem Presserhof 108 1087 JG AMSTERDAM 0205200080 info@iaa-architecten.nl www.iaa-architecten.nl Inarchitects BV Keizersgracht 182 1016 DW AMSTERDAM 0614385229 mark@inarchitects.nl www.inarchitects.nl INBO Koningin Wilhelminaplein 29 1062 HJ AMSTERDAM 0204212422 amsterdam@inbo.com https://inbo.com/nl/ ITZ-Architecten b.v. Keizersgracht 241 -2 1016 EA AMSTERDAM 0206462726 info@itz-a.nl www.itz-a.nl KENK Architecten BV KNSM-laan 79 1019 LB AMSTERDAM 0206386345 info@kenkarchitecten.nl https://www. kenkarchitecten.nl/ Kodde Architecten Prinsengracht 465 hs 1016 HP AMSTERDAM 0204282700 info@koddearchitecten.nl www.koddearchitecten.nl Marc Koehler Architects Grasweg 52 B 1031 HX AMSTERDAM 0205755508 office@marckoehler.com http://www.marckoehler.com

Architectenbureau Koldeweij B.V. Pilotenstraat 72 1059 CR AMSTERDAM 0204171100 info@ architectenbureaukoldeweij.nl www. architectenbureaukoldeweij.nl kramcheco Uithoornstraat 36 2 1078 TA AMSTERDAM 0614730776 info@kramcheco.com http://www.kramcheco.com KRFT KNSM-laan 113 1019 LB AMSTERDAM 0208202284 info@krft.nl www.krft.nl Wouter Kroeze Architect Nieuwe Herengracht 17 H 1011 RL AMSTERDAM 0207370745 0651507896 architect@wouterkroeze.nl https://www.wouterkroeze.nl/ Kruunenberg Architecten Joos de Moorstraat 18 1056 TZ AMSTERDAM 0203208486 info@2xu.nl www.2xu.nl LeMartin Venetiëhof 146 1019 ND AMSTERDAM 0653352203 Post@LeMartin.nl http://www.LeMartin.nl LEVS architecten Cruquiusweg 111 -D 1019 AG AMSTERDAM 0206735762 post@levs.nl https://www.levs.nl/ LEVS International B.V. Cruquiusweg 111 D 1019 AG AMSTERDAM 0206735762 post@levs.nl https://www.levs.nl/

Bureau LUX architectuur en advies Panamalaan 8 -C 1019 AZ AMSTERDAM 0207078215 0643981952 info@bureaulux.nl www.bureaulux.nl M3H architecten bv Tweede Atjehstraat 2 A 1094 LE AMSTERDAM 0206257733 m3h@m3h.nl www.m3h.nl MAS architectuur bv R.J.H. Fortuynplein 4 1019 WL AMSTERDAM 0625056115 amsterdam@mas.nl www.masarchitectuur.nl Mens Als Maat Admiraal de Ruijterweg 82 -II 1056 GW AMSTERDAM 0628541023 0628541023 rogier@MensalsMaat.nl www.mensalsmaat.nl Merk X architecten Gietersstraat 15 A 1015 HB AMSTERDAM 0205230052 info@merk-x.nl www.merk-x.nl S.V. Milicevic Architect Eerste Helmersstraat 24 C 1054 DH AMSTERDAM 0206186097 0628534486 srdjan64@gmail.com Mirck Architecture R.J.H. Fortuynplein 6 1019 WL AMSTERDAM 0624186500 office@mirck.eu www.mirck.eu MTB architecten ApeldoornAmsterdam Asterweg 20 P 2 1031 HN AMSTERDAM 0206939400 0625073471 mcb@mtbarchitecten.nl www.mtbarchitecten.nl

275

BNA PER PROVINCIE

Bas Muilwijk Architectuur A. Constandsestraat 48 1097 HX AMSTERDAM 0206938544 0618431234 muilwijk@sarcodina.nl www.sarcodina.nl MVSA Architects Moermanskkade 608 1013 BC AMSTERDAM 0205319800 info@mvsa-architects.com https:// mvsa-architects.com/en/ Namo architecture Lepelstraat 6 H 1018 XL AMSTERDAM 0653867248 info@namoarchitecture.nl https://namoarchitecture.nl/ NEXT architects Paul v. Vlissingenstraat 2 a 1096 BK AMSTERDAM 0204630463 info@nextarchitects.com www.nextarchitects.com NOAHH B.V. Moermanskkade 111 1013 BC AMSTERDAM 0203090250 0629036454 bureau@noahh.nl www.noahh.nl OIII architecten Danzigerkade 3 E 1013 AP AMSTERDAM 0206277140 fatima@o-drie.nl www.o-drie.nl Architectenbureau Önen BNA Amstelveenseweg 769 1081 JG AMSTERDAM 0622607650 info@onen.nl www.onen.nl oostwest KNSM-laan 85 1019 LB AMSTERDAM 020-6222065 bureau@oost-west.nl https://oost-west.nl/home. php

276

OTH architecten bv Kruithuisstraat 23 1018 WJ AMSTERDAM 0206274576 info@oth.nl www.oth.nl Harvey Otten Architectuur Cruquiusweg 94 b 1019 AJ AMSTERDAM 0621276432 info@harveyotten.nl www.harveyotten.nl OZ Architect Pedro de Medinalaan 7 a 1086 XK AMSTERDAM 0203141111 info@ozarchitect.nl https://www.ozarchitect.nl/ bureau rowin petersma Van Reenenstraat 17 1051 JA AMSTERDAM 0202336481 0655737755 bureau@rowinpetersma.nl http://www.rowinpetersma.nl/ Tako Postma, architect Surinameplein 12 1058 GP AMSTERDAM 0655112829 info@takopostma.nl http://www.takopostma.nl Rene de Prie Lisdoddelaan 53 1087 KB AMSTERDAM 0621573376 renedeprie@bo6.nl PS architecten bna Kerkstraat 335 B 1017 HV AMSTERDAM 0655104229 info@psarchitecten.nl www.psarchitecten.nl Rijnboutt Moermanskkade 317 1013 BC AMSTERDAM 0205304810 info@rijnboutt.nl www.rijnboutt.nl Paul de Ruiter Architects Valschermkade 36 D 1059 CD AMSTERDAM 0206263244 info@paulderuiter.nl www.paulderuiter.nl

Ruland Architecten Kon. Wilhelminaplein 12 B-8 1062 HK AMSTERDAM 0204236689 0651064637 info@ruland.nl www.ruland.nl SA DESIGN architectuur Cornelis Dopperkade 6 2 1077 KL AMSTERDAM 0206757788 0653456944 bouwenmet@sadesign.nl https://sadesign.nl/ Studio Sabra Tweede Helmersstraat 23 1054 CB AMSTERDAM 0618225567 gabriel@studio-sabra.com https://www. studio-sabra.com/ Ir Ben Schellekens Architekt BNA Louvrelaan 52 1064 WB AMSTERDAM 0206276639 ir.b.schellekens@kpnmail.nl Serge Schoemaker Architects Wilgenweg 20 C 1031 HV AMSTERDAM 0202216177 office@sergeschoemaker.com https://sergeschoemaker.com/ Sander Schreuder Architecten Egeldonk 50 1103 AK AMSTERDAM 0610264174 architect@sanderschreuder.nl www.sanderschreuder.nl Scott Brownrigg BV Keizersgracht 62 1015 CS AMSTERDAM 31202402291 m.olliff@scottbrownrigg.com www.scottbrownrigg.com Script Architecture Kerkstraat 310 1017 HC AMSTERDAM 0624560570 Mail@scriptarchitecten.nl http://www. scriptarchitects.com/nl/

SeARCH Hamerstraat 3 1021 JT AMSTERDAM 0207889900 info@search.nl www.search.nl paul seuntjens architectuur bni bna Bert Haanstrakade 380 1087 EC AMSTERDAM 0206148506 mail@paulseuntjens.nl www.paulseuntjens.nl Site Practice Nieuwe Kerkstraat 143 1018 VL AMSTERDAM 0202203436 mail@sitepractice.com https://sitepractice.com Skaup B.V. Wilgenweg 22 C 1031 HV AMSTERDAM 0850044229 0643872924 stankorthagen@skaup.nl http://www.skaup.nl Ir Frank V. Smit, Architect Verversstraat 29 1011 HZ AMSTERDAM 0206270844 frank@studiosmit.nl www.studiosmit.nl SNELLEN architectenbureau Ufficilaan 17 1064 WJ AMSTERDAM 0204480891 bureau@snellenarchitecten.nl www.snellenarchitecten.nl Sophie Valla Architects Kerkstraat 310 1017 HC AMSTERDAM 0640780563 info@sophievalla.nl www.sophievalla.nl Spatie Architectuur & Interieur Oudeschans 21 1011 KS AMSTERDAM 0634861292 info@spatie-architectuur.nl https://www. spatie-architectuur.nl

BNA PER PROVINCIE

Stefanova Architecten BV Asterweg 20 R 2 1031 HN AMSTERDAM 0206366176 svetla@StefanovaArchitecten.nl www.StefanovaArchitecten.nl

Studioninedots Karperweg 41 1075 LB AMSTERDAM 0204889269 info@studioninedots.nl www.studioninedots.nl

Straatman Architecture & Visuals NDSM-plein 71 1033 WC AMSTERDAM 0655948602 0655948602 info@straatman.eu www.straatman.eu

Tangram Architekten BV Pedro de Medinalaan 3b 1086 XK AMSTERDAM 0206761755 info@tangramarchitekten.nl www.tangramarchitekten.nl

Strikwerda van den Heuvel architecten Haparandaweg 57 1013 BD AMSTERDAM 0850600776 info@svdh.nl http://www.svdh.nl

Team V Architectuur Asterweg 15L 1031 HL AMSTERDAM 0203449500 info@teamv.nl www.teamv.nl Tekton Architekten Bottelierplein 4 1019 WV AMSTERDAM 0206245904 bureau@tekton-architekten.nl www.tekton-architekten.nl

Studio Massimo Kerkstraat 204 1017 GV AMSTERDAM 0621521606 Terstal Architectonische hello@studiomassimo.com Vormgeving B.V http://www.studiomassimo.com Jachthavenweg 42 1081 KA AMSTERDAM Studio Paulien Bremmer 0621557718 De Wittenstraat 27 ANNEMIEK@TERSTAL.COM 1052 AK AMSTERDAM www.terstal.com 0641397474 info@paulienbremmer.org https://paulienbremmer.org/ Studio SAAM Smitstraat 32 1092 XT AMSTERDAM 0624937879 erik@studiosaam.nl www.studiosaam.nl Studio Vinke De Ruijterkade 107 1011 AB AMSTERDAM 0031205353070 info@studiovinke.nl https://www.studiovinke.nl/ Studio Y architecten & adviseurs Ingelandenweg 1 1069 WE AMSTERDAM 0204106060 algemeen@studio-y.nl www.studio-y.nl

Toplab Architects Nieuwe Uilenburgerstraat 54 1011 LT AMSTERDAM 0202615082 studio@toplab-architects.com www.toplab-architects.com TRZIN Borneolaan 297 1019 HZ AMSTERDAM 0204193230 office@trzin.nl www.trzin.nl Unknown Architects Krelis Louwenstraat 1 1055 KA AMSTERDAM 0611075946 info@unknownarchitects.nl http://unknownarchitects.nl/ UNStudio Stadhouderskade 113 1073 AX AMSTERDAM 0205702040 info@unstudio.com www.unstudio.com

Urban Echoes Westerdok 780 1013 BV AMSTERDAM 0617834527 0617834527 hello@urbanechoes.nl http://urbanechoes.nl/

W’land Tweede Laurierdwarsstraat 39 1016 RA AMSTERDAM 0207719403 0621497273 post@w-land.nl www.w-land.nl

VASD Interieur & Architectuur Monnikskapstraat 64 1032 LM AMSTERDAM 0206636784 vasd@vasd.nl www.vasd.nl

WRK Architecten Schakelstraat 16 1014 AW AMSTERDAM 0206812478 info@wrkarchitecten.nl https://www.wrkarchitecten.nl/

Koen van Velsen architecten Herengracht 472 1017 CA AMSTERDAM 0202273700 info@koenvanvelsen.com www.koenvanvelsen.com VenhoevenCS architecture+urbanism Hoogte Kadijk 143 -F15 1018 BH AMSTERDAM 0206228210 info@venhoevencs.nl www.venhoevencs.nl Architectenbureau Vroom BNA Vijzelgracht 6 1017 HR AMSTERDAM 0206208132 0654758181 info@vroomarch.nl www.vroomarch.nl VURB Architects Pedro de Medinalaan 7 1086 XK AMSTERDAM +31203141131 0612571978 hello@vurbarchitects.com https://vurbarchitects.com/ Atelier van Wengerden Batjanstraat 13 1094 RC AMSTERDAM 0202149629 0628268216 info@vanwengerden.com www.vanwengerden.com Office Winhov Johan van Hasseltweg 2 E1 1022 WV AMSTERDAM 0206844446 office@winhov.nl https://www.winhov.nl/

wv-studio Wenslauerstraat 40 2L 1053 BA AMSTERDAM 0647202710 judith@wv-studio.com www.wv-studio.com Marco van Zal Architect Batjanstraat 13 1094 RC AMSTERDAM 0204210623 info@marcovanzal.nl www.marcovanzal.nl Zenber interieur architectuur B.V. Levantkade 49 1019 MJ AMSTERDAM 0203314427 info@zenber.nl www.zenber.nl ZJA Pedro de Medinalaan 7 C 1086 XK AMSTERDAM 0205352200 info@zja.nl https://www.zja.nl/ ZZDP Architecten B.V. Valschermkade 37 D 1059 CD AMSTERDAM 0206471881 zzdp@zzdp.nl http://www.zzdp.nl/

AMSTERDAMDUIVENDRECHT werkplaats architecten Entrada 100 1114 AA AMSTERDAMDUIVENDRECHT 0202153111 philip@ werkplaatsarchitecten.nl www.werkplaatsarchitecten.nl

277

BNA PER PROVINCIE

ANDIJK

BURGERVEEN

Architectenburo Rolf Botman Buurtje 31 1619 JS ANDIJK 0228752420 info@rolfbotman.nl www.rolfbotman.nl

ENZO architectuur & interieur Leimuiderdijk 239 2154 MN BURGERVEEN 0172503090 info@enzoarchitecten.nl www.enzoarchitecten.nl

ANNA PAULOWNA

BUSSUM

Hollands Kroon Architectuur Charlottaring 6 1761 AX ANNA PAULOWNA 0223523745 info@hkarchitectuur.nl www.hkarchitectuur.nl

VOCUS Architecten BNA bv Bussummergrindweg 1 C 1406 NZ BUSSUM 0356989135 vocus@vocus.nl https://www.vocus.nl/

BENNEBROEK

CASTRICUM

De Bats BNA architecten Kleine Sparrenlaan 22 2121 CK BENNEBROEK 0640069602 0640069602 info@debatsbna.nl www.debats-architecten.nl

Petra Kramer, architect Tine Marcushof 1 1902 NR CASTRICUM 0251671801 0628108148 info@petrakramer.nl www.petrakramer.nl

Architectenbureau Ron Spanjaard BNA Bennebroekerlaan 27 A 2121 GR BENNEBROEK 0235841265 info@spanjaard.nl www.spanjaard.nl

DE GOORN

BERGEN NH Architektenburo Admiraal Stoute Bergerweg 20 1862 JV BERGEN NH 0725895745 info@admiraalstoute.nl www.admiraalstoute.nl

buroUrsem Architectuur Stedebouw Interieur Breeuwhamer 2 A 1648 HG DE GOORN 0229542606 info@buroursem.nl www.buroursem.nl

DIEMEN HofmanDujardin Verrijn Stuartweg 34 1112 AX DIEMEN 0205286420 office@hofmandujardin.nl www.hofmandujardin.nl

BLOEMENDAAL Architectenburo ir. Hein Warnaars BNA Kennemergaard 28 2061 XZ BLOEMENDAAL 0235258322 0651177694 info@architect-warnaars.nl http://www. architect-warnaars.nl

278

HAARLEM AG architecten bv Nijverheidsweg 50 2031 CP HAARLEM 0235316964 info@ag-architecten.nl www.ag-architecten.nl

ed. bijman | rolstoelarchitectuur + woonarken Grijpensteinweg 3 2014 KX HAARLEM 06-81955589 architect@edbijman.nl www.edbijman.nl Brandjes van Baalen Architecten bna Zijlweg 199 2015 CK HAARLEM 0235112420 info@brandjesvanbaalen.nl https://www. brandjesvanbaalen.nl/ CONTEXT Architectuur & Advies Hendrik Figeeweg 5 L 2031 BJ HAARLEM 0641214161 architect@ contextarchitecten.nl www.contextarchitecten.nl Architectenbureau Micha de Haas Nieuwe Groenmarkt 1a 2011 TT HAARLEM 0204275390 micha@michadehaas.nl www.michadehaas.nl Heiko Hulsker architecten Schotersingel 8 2021 GE HAARLEM 0235264476 secretariaat@ hulskerarchitecten.nl www.hulskerarchitecten.nl

Vissers Architecten Lavendelstraat 58 2034 MJ HAARLEM 0651912075 0651912075 mv@vissersarchitecten.nl www.vissersarchitecten.nl woltjer berkhout architecten A. Hofmanweg 1 A 2031 BH HAARLEM 0237513553 info@woltjerberkhout.nl https://www. woltjerberkhout.nl/

HALFWEG ZILT Architecten Haarlemmerstraatweg 79 1165 MK HALFWEG 0628729137 0628729137 info@ziltarchitecten.nl www.ziltarchitecten.nl

HEEMSTEDE KPG architecten b.v. Bronsteeweg 49 2101 AB HEEMSTEDE 0235290190 info@kpgarchitecten.nl www.kpgarchitecten.nl Peeperkorn. Architect Leidsevaartweg 99 2106 AS HEEMSTEDE 0235354308 info@peeperkorn-architect.nl www.peeperkorn-architect.nl

HEERHUGOWAARD

Klous + Brandjes Architecten BNA Zijlweg 199 2015 CK HAARLEM 0235320840 p.smits@klousbrandjes.nl https://www.klousbrandjes.nl/

3B Architecten Sara de Bronóvoland 17 1705 MD HEERHUGOWAARD 0623369428 info@3barchitecten.nl https://3barchitecten.nl/

o.a. architectuur BNA Voorhelmstraat 25 112 2012 ZM HAARLEM 0648273065 bart@oaarchitectuur.nl www.oaarchitectuur.nl

Breddels Architecten BNA J. Duikerweg 13 1703 DH HEERHUGOWAARD 0725760600 architect@breddels.nl www.breddels.nl

Slangen architecten Voorhelmstraat 25 -106 2012 ZN HAARLEM 0237440102 slangen@slangen-architecten.nl www.slangen-architecten.nl

BNA PER PROVINCIE

Gouverneur Architectuur Kamille 3 1705 RT HEERHUGOWAARD 0616852383 gouverneur@rchitectuur.nl www. gouverneurarchitectuur.nl MH Architectuur Klokschildpad 11 1704 VC HEERHUGOWAARD 0614556917 matthijs@formatarchitecten.nl https://www. formatarchitecten.nl/

HEILOO Architectenbureau Ir. Yolanda Buis Wilgenlaan 5 1851 LD HEILOO 0725325068 0648451578 info@yolandabuis.nl www.yolandabuis.nl

HILVERSUM Van Dijl Architecten BV Vondellaan 8 1217 RX HILVERSUM 0356723747 info@vandijl.nl https://www.vandijl.nl/ Engel Architecten Snelliuslaan 10 1222 TE HILVERSUM 0356778401 info@engelarchitecten.nl www.engelarchitecten.nl H en E architecten bv Zuiderloswal 59 1216 CJ HILVERSUM 0356236636 vanrosmalen@ henearchitecten.nl www.henearchitecten.nl Studio Tjalling Homans Rembrandtlaan 2 1213 BH HILVERSUM 0641242474 info@tjallinghomans.nl www.tjallinghomans.nl MOOST architect Noorderweg 96 c 1221 AB HILVERSUM 0356400222 post@moost.nl www.moost.nl

HOOFDDORP Eiland 8 Architecten Vuurboetsduin 95 2134 XP HOOFDDORP 0610200607 info@eiland8architecten.nl www.eiland8architecten.nl Tordoir Van den Berg Architecten Prins Bernhardstraat 2 2131 XJ HOOFDDORP 0235616738 0620989529 architect@ tordoirvandenberg.nl www.tordoirvandenberg.nl

HOORN NH Format Architecten BNA Nieuwe Steen 48 1625 HV HOORN NH 0229280928 0614556917 info@formatarchitecten.nl www.formatarchitecten.nl Architectenbureau Koorn B.V bna Klipper 30 1625 EJ HOORN NH 0229219765 0653277921 rj.koorn@koorn-architecten.nl www.koorn-architecten.nl Rob Zeeman Design & Advies bv Nieuwe Steen 5 1625 HV HOORN NH 0229244944 r.b.zeeman@zeeman.nl

HUIZEN Eekel architect&bureau Sporkehout 42 1273 TG HUIZEN 0355250671 info@eekelarchitecten.nl www.eekelarchitecten.nl Eshuis Architecten Vrouwenzand 31 1274 CC HUIZEN 0634026584 info@eshuisarchitecten.nl https://www. eshuisarchitecten.nl

Koop en Partners Architectenbureau B.V. Havenstraat 285 1271 GD HUIZEN 0357200002 0623017436 christiaan@kp-architecten.nl

KOOG AAN DE ZAAN FKG architecten aan de zaan bna Stationsstraat 21 1541 LE KOOG AAN DE ZAAN 0756474999 info@fkg.nl www.fkg.nl

Architectenburo de Vries & Theunissen Oud Loosdrechtsedijk 254 1231 NJ LOOSDRECHT 0355432460 0654286203 info@abdvt.nl https://architectenburodevries-theunissen.nl/

MEDEMBLIK ME-2 architecten bna Overleek 4 1671 GD MEDEMBLIK 0227513000 info@me-2.nl www.me-2.nl

KROMMENIE George van Luit Bladhaantje 15 1562 MB KROMMENIE 0756227277 info@georgevanluit.nl www.georgevanluit.nl

LIMMEN Van Wilsem & Cabri Architectuur en Management Rijksweg 102 1906 BK LIMMEN 0722004422 0620933296 info@vwenca.nl www.vwenca.nl

LISSERBROEK FARO architecten bv Lisserweg 487 2165 AS LISSERBROEK 0252414777 info@faro.nl https://faro.nl/

OOSTHUIZEN Peter Sas architecten BNA Oosteinde 63 1474 MD OOSTHUIZEN 0203202288 info@petersasarchitecten.nl www.petersasarchitecten.nl Architectenbureau Ruben Wennekers Raadhuisstraat 22 1474 HG OOSTHUIZEN 0299397516 0636121555 info@rubenwennekers.nl http://rubenwennekers.nl/

OOSTZAAN Boparai Associates BV Architecten BNA Jacob Corneliszstraat 1 1511 BM OOSTZAAN 0756555555 office@boparai.nl www.boparai.nl

OVERVEEN LOOSDRECHT Architectenbureau P.D. van Vliet BNA Oude Molenmeent 1 1231 BD LOOSDRECHT 0355823695 pdvvliet@planet.nl

Architectenbureau Eric Bloemen Zanderijvaart 2 2051 AC OVERVEEN 0235247436 info@ericbloemen.nl www.ericbloemen.nl

279

BNA PER PROVINCIE

PURMEREND

STOMPETOREN

EWP ingenieurs Gorslaan 12 1441 RG PURMEREND 0299424635 info@ewp.nl https://ewp.nl/

Sander Douma Architecten BNA Noordervaart 73 1841 GB STOMPETOREN 0725039847 post@sd-a.nl www.sd-a.nl

Jordy van der Veen architect Van Goor Hinloopenstraat 29 1442 WB PURMEREND 0625118848 architect@jordyvanderveen.nl https://www. jordyvanderveen.nl LEEGWATER architecten Nieuwegracht 12 1441 GR PURMEREND 0638318468 info@leegwaterarchitecten.nl www.leegwaterarchitecten.nl Ron Vendrig Architect BV BNA Achterdijk 43 1441 DJ PURMEREND 0641239733 info@bouwplanwinkel.nl www.bouwplanwinkel.nl

SCHAGEN GeO architecten Loet 43 1741 BN SCHAGEN 0224752988 info@geoarchitecten.nl www.geoarchitecten.nl

S-GRAVELAND Markhoff Architects Zuidereinde 52 B 1243 KH S-GRAVELAND 0356550114 0629621190 cynthia@ markhoffarchitects.com www.markhoffarchitects.com

SPAARNDAM AMH Architect Maria Hoogland Lagedijk 10 e 2064 KT SPAARNDAM 0645776029 0645776029 architect@mariahoogland.nl www.mariahoogland.nl

280

UITGEEST De Vree Architecten BNA Korhoenstraat 10 1911 WH UITGEEST 0251651685 0642125974 info@devreearchitecten.nl www.devreearchitecten.nl Jan de Wit Architect bv Ziendijk 2 1911 MX UITGEEST 0251828341 0652498436 info@jandewitarchitect.nl www.jandewitarchitect.nl

WEESP FELSCH architecten Stationsplein 28 1382 AD WEESP 0294795268 0621271055 info@felsch.nl www.felsch.nl Stork & Albrecht, architecten en bouwadviseurs B.V. Rijnkade 8 b 1382 GS WEESP 0294412743 info@storkenalbrecht.nl www.storkenalbrecht.nl

WORMER Zijlstra Schipper Architectenbureau BNA BV Veerdijk 40 a 1531 MS WORMER 0756165566 info@zijlstraschipper.nl www.zijlstraschipper.nl

WORMERVEER BETS architecten bna Noordeinde 16 1521 PA WORMERVEER 0756145757 ron@bets.nl www.bets.nl

Architectenbureau Klein bv / bna Zaanweg 59 1521 DM WORMERVEER 0756287686 info@kleinbv.nl www.kleinbv.nl studio PK Samsonweg 46 1521 RM WORMERVEER 0756401234 meyke@studioPK.nl www.studioPK.nl

ZAANDAM Carree Architecten BNA b.v. Musical 23 1507 TS ZAANDAM 0756125885 info@carree-architecten.nl www.carree-architecten.nl NUNC architecten Ankersmidplein 2 1506 CK ZAANDAM 0756162421 info@nunc.nl www.nunc.nl VDNDP bouwingenieurs bv. Warmperserij 17 1505 RL ZAANDAM 0857500077 info@vdndp.nl www.vdndp.nl

ZANDVOORT DE BIASE Architecten bna Hogeweg 30 2042 GH ZANDVOORT 0235714165 0652682199 info@debiase.nl www.debiase.nl Springtij Architecten BV Haarlemmerstraat 9 a 2042 NA ZANDVOORT 0235733575 info@springtijarchitecten.nl www.springtijarchitecten.nl

ZUID-SCHARWOUDE Breebaart Korver BNA BV Voorburggracht 163 1722 GC ZUID-SCHARWOUDE 0226427862 0613027763 info@breebaartkorver.nl www.breebaartkorver.nl

ZWAAGDIJK-OOST Nieuweboer Architecten Graanmarkt 5 1681 PA ZWAAGDIJK-OOST 0228582644 info@ nieuweboerarchitecten.nl http://www. nieuweboerarchitecten.nl

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Overijssel ALMELO

DIEPENVEEN

ENTER

Archivolt Architectuur Studio Boddenstraat 52 7607 BN ALMELO 31546454628 info@archivolt.nl www.archivolt.nl

Lab-S Oranjelaan 92A 7431 AE DIEPENVEEN 0624231791 schaapveld@lab-s.nl www.lab-s.nl

4D Architecten Enter BV Dorpsstraat 102 7468 CN ENTER 0547383280 enter@4darchitecten.nl www.4darchitecten.nl

Peter van Woerden architect Molenweg 40 7431 BK DIEPENVEEN 0570593141 info@petervanwoerden.nl www.petervanwoerden.nl

HENGELO OV

BORNE Raymond Horstman Architecten BNA Prins Bernardlaan 22 7622 BG BORNE 0643078380 info@raymondhorstman.nl www.raymondhorstman.nl Te Kiefte Architecten b.v. Molenstraat 124 7622 NG BORNE 0742662430 info@tekiefte.nl www.tekiefte.nl

DE LUTTE Harry Kamphuis architect BNA Lage Kaviksweg 1 7587 LL DE LUTTE 0653158006 harrybna@hetnet.nl

DELDEN schipperdouwesarchitectuur De Fute 4 7491 AL DELDEN 0747600088 info@schipperdouwes.nl http://www.schipperdouwes.nl

DEVENTER Studio Groen+Schild Zuiderzeestraat 3 7411 MC DEVENTER 0570610111 info@studiogroenenschild.nl www.studiogroenenschild.nl De Huizenontwerpers Maagdenburgstraat 18 7421 ZC DEVENTER 0570 248540 info@dehuizenontwerpers.nl https://dehuizenontwerpers.nl/

ENSCHEDE

Archimees Louisestraat 5 7555 TE HENGELO OV 0647518469 info@archimees.nl www.archimees.nl

10voor2 Architecten Ravenhorsthoek 37 7546 EC ENSCHEDE 0622151659 info@10voor2.nl www.10voor2.nl

MAS architectuur bv Beukweg 73 7556 DD HENGELO OV 0742505453 hengelo@masarchitectuur.nl www.masarchitectuur.nl

Alexander Gathier Architectuurstudio Rigtersbleek-Zandvoort 10 7521 BE ENSCHEDE 0854894805 0619742598 info@agathier.nl www.agathier.nl

Peters & Lammerink Architecten Paul Krugerstraat 43 7551 GW HENGELO OV 0742501696 info@peters-lammerink.nl www.peters-lammerink.nl

IAA Architecten De Coöperatie 15 10 7514 JK ENSCHEDE 0534804444 info@iaa-architecten.nl www.iaa-architecten.nl Leijh Kappelhoff Seckel van den Dobbelsteen architecten (lksvdd) Lonnekerspoorlaan 114 D 7523 JM ENSCHEDE 0537400777 enschede@lksvdd.nl www.lksvdd.nl Studio44 architectuur & ontwikkeling P.A. van Deldenstraat 168 7523 HJ ENSCHEDE 0610855499 info@studio44architectuur.nl www.studio44architectuur.nl Studio • NL Hulsmaatstraat 41 7523 WB ENSCHEDE 0647025155 r.terharmsel@studiodot.nl https://studiodot.nl/

IJSSELMUIDEN Van den Berg Groep Dorpsweg 103 8271 BL IJSSELMUIDEN 0886006700 info@vandenberggroep.nl www.vandenberggroep.nl

KAMPEN Infinitief Voorstraat 1 8261 HP KAMPEN 0615572299 mara@infinitief.nl www.infinitief.nl KHV Architecten Kampen Postbus 498 8260 AL KAMPEN 0383326286 0622243739 henk.develde@khva.nl https://www.khvarchitecten.nl/

Studio Stoel Groenestraat 254 8261 VN KAMPEN 0620166163 janita@studiostoel.nl www.studiostoel.nl

NIEUWLEUSEN K3H Architecten en Adviseurs B.V. Rollecate 67 7711 GG NIEUWLEUSEN 0529485888 info@k3h.nl www.k3h.nl

NIJVERDAL EVE Architecten bv Ernst Machstraat 2 7442 DL NIJVERDAL 0548656950 info@eve-bv.nl www.eve-bv.nl

OLDENZAAL Leferink Architecten BNA BV Kleibultweg 35 7575 BM OLDENZAAL 0541358260 info@leferinkarchitecten.nl www.leferinkarchitecten.nl

OLST Architectenbureau 52Noord Ter Stegestraat 4 8121 XC OLST 0570642635 0655708664 marcia.mulder@52n.nl www.52n.nl

OOTMARSUM Loman Architecten BNA Oldenzaalsestraat 49 7631 CT OOTMARSUM 0541294865 wloman@planet.nl www.lomanarchitecten.nl

RIJSSEN Reitsema & partners architecten bna Rozengaarde 18 7461 DB RIJSSEN 0548540099 info@reitsema.com www.reitsema.com

281

BNA PER PROVINCIE

WRS Architecten Ligtenbergerdijk 30 7462 PW RIJSSEN 0548512120 info@wrsarchitecten.nl www.wrsarchitecten.nl

De Bruin Architecten BV BNA Veerallee 38 8019 AD ZWOLLE 0384541675 info@debruinarchitecten.nl www.debruinarchitecten.nl

SCHALKHAAR

Erwin Haas architect Hertenstraat 44 8011 GV ZWOLLE 0614947668 erwin@erwinhaas.nl www.erwinhaas.nl

Daggenvoorde Architecten Het Koeland 4 7433 HC SCHALKHAAR 0651033069 0651033069 daggenvoorde.architecten@ gmail.com www. daggenvoorde-architecten.nl

WIERDEN Bekhuis&KleinJan Rijssensestraat 10 7642 CX WIERDEN 0546571004 buro@bekhuis-kleinjan.nl www.bekhuis-kleinjan.nl

ZWOLLE 19 het atelier architecten B.V. Thorbeckegracht 19 8011 VM ZWOLLE 0384226633 info@19hetatelier.nl www.19hetatelier.nl AL architectuur Ter Pelkwijkpark 18 8011 SH ZWOLLE 0384669594 0627470615 info@alarchitecten.nl http://www.alarchitecten.nl BDG Architecten Grote Voort 5 8041 AM ZWOLLE 0384213337 info@bdgarchitecten.nl www.bdgarchitecten.nl Blossom Architecture Willemskade 29 8011 AD ZWOLLE 0653501260 maartje@ blossomarchitecture.nl www.blossomarchitecture.nl

282

Jules van der Linden Architecten Kloosterbrink 51 8034 PT ZWOLLE 0622908094 info@julesvanderlinden architecten.nl www.julesvanderlinde narchitecten.nl Sacon B.V. Burgemeester Roelenweg 28 8021 EW ZWOLLE 0384221050 info@sacon.nl www.sacon.nl Architectuurstudio SITEC BNA Thorbeckegracht 12 8011 VL ZWOLLE 0653793952 bertbux@gmail.com www.sitec-architecture.blog STAAG architecten Wipstrikkerallee 95 8023 DW ZWOLLE 0615198570 info@staag-architecten.nl www.staag-architecten.nl

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Utrecht AMERONGEN Hans Been Architecten BNA BV Industrieweg Zuid 24 3958 VX AMERONGEN 0343450211 info@hansbeen.nl www.hansbeen.nl Van Beijnum architecten bna bv Burg. W. Martenslaan 16 3958 GS AMERONGEN 0343453636 0653348007 wmvanbeijnum@ vanbeijnumarch.nl www.vanbeijnumarchitecten.nl Bronsvoort Blaak Architecten bna Hof 8 3958 CH AMERONGEN 0343461507 bureau@bronsvoortblaak.nl www.bronsvoortblaak.nl Griffioen architecten b.v. Drostestraat 25 3958 BK AMERONGEN 0343454000 info@griffioenarchitecten.nl www.griffioenarchitecten.nl

AMERSFOORT ag NOVA architecten Amersfoort b.v. Paulus Borstraat 43 3812 TA AMERSFOORT 0334554004 info.amersfoort@agnova.nl www.agnova.nl Ansems Architecten Paulus Borstraat 43 3812 TA AMERSFOORT 0334553100 arch@ansems.nl www.ansems.nl ARCADIS Nederland BV Piet Mondriaanlaan 26 3812 GV AMERSFOORT 0611222608 0611222608 janet.andre@arcadis.com www.arcadis.com

BLOKHUIS BRAAKMAN architectenbureau BNA Kamerlingh Onnesstraat 3 3817 JR AMERSFOORT 0334613972 architectenbureau@ blokhuisbraakman.nl www.blokhuisbraakman.nl BRON architectuur b.v. Nijverheidsweg-Noord 74 B 3812 PM AMERSFOORT 0334638820 info@bronarchitectuur.nl www.bronarchitectuur.nl Architectenbureau Claassens Maanlander 14 3824 MP AMERSFOORT 0650612325 0650612325 arthur@bureauclaassens.nl https://www. bureauclaassens.nl HaskoningDHV Nederland B.V. Laan 1914 35 3818 EX AMERSFOORT 0883482000 info@rhdhv.com www.royalhaskoningdhv.com Van Hoogevest Architecten b.v. Westsingel 9 3811 BA AMERSFOORT 0334631705 bureau@vanhoogevest.nl www.vanhoogevest.nl INBO Modemweg 26 3821 BS AMERSFOORT 0703995777 info@inbo.com www.inbo.com Kielstra Architect ‘t Zand 17 3811 GB AMERSFOORT 0621562124 egbertkielstra@klstr.nl www.klstr.nl Bureau MT Zonnehof 3 A 3811 NC AMERSFOORT 0334328242 0627006035 mt@bureaumt.nl www.bureaumt.nl

Ooms architecten Wiekenweg 50 -h 3815 KL AMERSFOORT 0334620025 info@oomsarchitecten.nl www.oomsarchitecten.nl De Regt+Danz Kasteel 24 3823 BM AMERSFOORT 0334550509 info@deregtdanz.nl www.deregtdanz.nl Schoots architecten Utrechtseweg 12 3811 NB AMERSFOORT 0334613013 info@schootsarchitecten.nl https://schootsarchitecten.nl/ Architectenbureau Vincent Smulders BNA Kappeyne van de Coppellolaan 149 3818 KV AMERSFOORT 0302252577 info@smuldersarchitecten.nl www.smuldersarchitecten.nl &WA architecten Groen van Prinstererlaan 33 3818 JN AMERSFOORT 0337430443 info@wa-architecten.nl www.wa-architecten.nl SVP Architectuur en Stedenbouw b.v. ‘t Zand 17 3811 GB AMERSFOORT 0334701188 info@svp-svp.nl www.svp-svp.nl TenBrasWestinga ARCHITECTUUR / INTERIEUR en STEDENBOUW ‘t Zand 17 3811 GB AMERSFOORT 0334700303 info@tenbraswestinga.nl www.tenbraswestinga.nl VIT-B Appelweg 45 3818 NN AMERSFOORT 0618539418 GR@AFFx.nl www.vit-b.nl

BAARN Nieuw Nederland Architecten bv Waldeck Pyrmontlaan 22 3743 DE BAARN 0355422026 info@nieuw-nederland.nl www.nieuw-nederland.nl

BILTHOVEN AEPROC Nicolailaan 7 3723 HR BILTHOVEN 31652544451 adg@aeproc.nl www.aeproc.nl Mex architects b.v. Spoorlaan 18 3721 PB BILTHOVEN 0302546888 info@mexarchitects.nl www.mexarchitects.nl Paul Tesser Architect Overboslaan 23 3722 BJ BILTHOVEN 0302145367 0624572837 info@paultesser.nl www.paultesser.nl

BOSCH EN DUIN STUDIO C ARCHITECTEN Baarnseweg 40 3735 MH BOSCH EN DUIN 0202050121 0655326678 cb@studiocarchitecten.nl https:// studiocarchitecten.nl/nl/

BUNNIK StudioCarree Prinses Beatrixstraat 5 3981 BG BUNNIK 0610601773 0610601773 roosmarie@studiocarree.nl www.studiocarree.nl

283

BNA PER PROVINCIE

BUNSCHOTEN SPAKENBURG bureau bos architecten + ingenieurs + adviseurs Sint Nicolaasweg 5 3752 XP BUNSCHOTEN SPAKENBURG 0355416342 info@bureaubos.nl https://www.bureaubos.nl/

DE BILT Lengkeek Architecten en Ingenieurs b.v. Aeolusweg 127 3731 XE DE BILT 0302201587 info@laib.nl www.laib.nl

DOORN Six Architects bv Driebergsestraatweg 27 3941 ZS DOORN 0306911362 0653520097 diederik@six.nl www.six.nl

DRIEBERGENRIJSENBURG Architectenbureau Hammel en Partners Arnhemsebovenweg 31 3971 MA DRIEBERGEN-RIJSENBURG 0343539824 info@hammelenpartners.nl www.hammelenpartners.nl HKArchitect B.V. Bosstraat 69 3971 XB DRIEBERGENRIJSENBURG 0343521825 0626074922 hans@kranenbarg-architect.nl www.kranenbarg-architect.nl

HARMELEN Architectenbureau Van den Hoeven b.v. Dorpsstraat 137 3481 EC HARMELEN 0348444629 info@vandenhoeven.nl www.vandenhoeven.nl

284

HEKENDORP

MAARSSEN

OUDEWATER

Schoonderwoerd Architectuur Hekendorpse Buurt 25 3467 PA HEKENDORP 0620429422 0620429422 info@jsarchitectuur.nl

3dCASE architectenburo Willem van Leusdenlaan 16 3603 ES MAARSSEN 0302272412 info@ 3dcase-architectenburo.nl www. 3dcase-architectenburo.nl

ARCO Architecten BNA Donkere Gaard 1 3421 AS OUDEWATER 0348561607 info@arcoarchitecten.nl www.arcoarchitecten.nl

Koen Rijken, architect Kortelaan 18 3601 HL MAARSSEN 0654317533 info@koenrijken.nl www.koenrijken.nl

Luijk Architecten Wieksloterweg OZ 73 3766 LT SOEST 0355426536 0626879090 albert@luijkarchitecten.nl www.luijkarchitecten.nl

HOUTEN Van den Berg Architecten Het Spoor 100 3994 AL HOUTEN 0886006740 info@ vandenbergarchitecten.nl https://www. vandenbergarchitecten.nl/ Klomp Architecten BNA Goudmos 5 3994 KL HOUTEN 0306571429 info@klomparchitecten.nl www.klomparchitecten.nl NarrativA Architecten Kokermolen 6 3994 DH HOUTEN 0641001945 0641001945 mail@narrativa.nl https://narrativa.nl/ Studio In Motion Meidoornkade 22 3992 AE HOUTEN 0306012682 info@studio-in-motion.nl www.studio-in-motion.nl Architektenburo Huub van der Zee b.v. Loerikseweg 17 3991 AA HOUTEN 0306372332 vdzee@xs4all.nl www.vanderzeearchitekten.nl

LANGBROEK De Jong Architecten BNA Langbroekerdijk A 32 3947 BJ LANGBROEK 0343561140 info@dejongarchitecten.nl www.dejongarchitecten.nl

stormstudio architectuur Emmaweg 38 3603 AN MAARSSEN 0630067751 info@ stormstudio-architectuur.nl

MIJDRECHT Arch. & Ing. buro H.W. van der Laan b.v. Veenweg 149 3641 SJ MIJDRECHT 0297239259 info@hwvanderlaan.nl www.hwvanderlaan.nl Architectenbureau Spaltman Rozenobel 7 3641 NJ MIJDRECHT 0619798041 0619798041 info@architectspaltman.com www.architectspaltman.com

NIEUWEGEIN Blonk + Heuvelink architecten Irenestraat 34 3433 CR NIEUWEGEIN 0306064914 0651504612 blonk-heuvelink-architekten@ wxs.nl www.blonk-heuvelink-architekten.nl Pieter Walraad Architectuur bv Herenstraat 60 3431 CX NIEUWEGEIN 0651756172 info@newjoyconcepts.nl www.newjoyconcepts.nl

SOEST

Valk Architecten Kerkplein 9 G 3764 AW SOEST 0356014946 info@valkarchitecten.nl www.valkarchitecten.nl Werkplaats van Vliet Ossendamweg 8 3768 CX SOEST 31612689884 info@werkplaatsvanvliet.nl www.werkplaatsvanvliet.nl

TIENHOVEN Verhoeven Architectuur & Interieur Westbroekse Binnenweg 24 3612 AH TIENHOVEN 0654317458 info@verhoevenarchitectuur eninterieur.nl www.verhoevenarchitectuur eninterieur.nl

UTRECHT AB101 Fregatstraat 42 3534 RG UTRECHT 0653970311 jeroen.snel@AB101.nl https://ab101.nl/ het architectenforum Brucknerlaan 32 3533 KE UTRECHT 0302962831 e.knippers@ architectenforum.nl www.architectenforum.nl

BNA PER PROVINCIE

ASNOVA Architecture Erasmuslaan 5 3584 AZ UTRECHT 0302400446 0639845798 info@asnova.nl www.asnova.nl Bakers Architecten BV Lange Nieuwstraat 109 3512 PG UTRECHT 0302314919 jan@bakersarchitecten.nl www.bakersarchitecten.nl BLAUW architecten bv 2e Daalsedijk 6 A 3551 EJ UTRECHT 0307854029 0624571323 carin@blauw-architecten.nl www.blauw-architecten.nl Cita: architecten BNA Lucasbolwerk 6 3512 EG UTRECHT 0302314716 informatie@cita.nl www.cita.nl ExMaterials Haverstraat 23 BS 3511 NA UTRECHT 0622026060 0622026060 jochemalferink@gmail.com https://exmaterials.com/ HaskoningDHV Nederland B.V. Leidseveer 4 3511 SB UTRECHT http://www. royalhaskoningdhv.com Heyligers architects Utrecht Nieuwekade 213 3511 RW UTRECHT 0307525844 info@heyligersarchitects.nl https://www. heyligersarchitects.nl/ Van Hoogevest Architecten b.v. Achter de Dom 10 3512 JP UTRECHT 0302319195 bureau@vanhoogevest.nl www.vanhoogevest.nl

Hylkema Erfgoed Mariahoek 4 3511 LD UTRECHT 0302328866 0643661705 info@hylkemaerfgoed.nl https://www. hylkemaerfgoed.nl/ Jevanhet Architectuur Heuveloord 25 D 3523 CK UTRECHT 0616970097 0616970097 jvh@jevanhet-architectuur.nl www.jevanhet-architectuur.nl JHK Architecten Nijverheidsweg 16 B 3534 AM UTRECHT 0302964060 info@jhk.nl https://www.jhk.nl/ JWG Architecten Troosterlaan 10 3571 NM UTRECHT 0610809081 jw@jwgarchitecten.nl www.jwgarchitecten.nl Khani architecten Proostwetering 41 3543 AC UTRECHT 0614268342 0614268342 contact@khani.nl https://khani.nl Kist Architectuur Hooghiemstraplein 108 3514 AZ UTRECHT 0653582722 0653582722 joost@kist-architectuur.nl https://kist-architectuur.nl/ Richèl Lubbers Architecten Kanaalweg 22 3526 KM UTRECHT 0302270980 richel@studio-rla.nl www.richellubbersarchitecten.nl MARCEL MARTENSEN ARCHITECT Bouwstraat 55 3572 SP UTRECHT 0655808761 info@ architect-interieurarchitect.nl www. architect-interieurarchitect.nl

MONK architecten Tractieweg 41 3534 AP UTRECHT 0302304227 post@monkarchitecten.nl www.monkarchitecten.nl Nieuwe Architecten Eendrachtlaan 110 3526 LB UTRECHT 0302270416 0641002981 hallo@nieuwearchitecten.nl www.nieuwearchitecten.nl OPL Architecten Maliesingel 38 3581 BK UTRECHT 0302511005 info@oplarchitecten.nl www.oplarchitecten.nl STERNontwerp Vesuvius 47 3524 WT UTRECHT 0648171899 0648171899 info@sternontwerp.nl http://www.sternontwerp.nl/ Studio id+ Maliebaan 80a 3581 CW UTRECHT 0307820550 info@studioidplus.nl www.studioidplus.nl Ines Terstappen Maatwerk Rijnlaan 246 3522 BZ UTRECHT 0621939612 maatwerk@inesterstappen.eu https://inesterstappen.eu Urbanizer Architecten Wittevrouwensingel 99 3514 AM UTRECHT 0302380020 sietse@urbanizer.nl https://urbanizer.nl/ VANDELUNE studio voor architectuur Troelstralaan 134 3515 CK UTRECHT 0611295401 tjerk@vandelune.nl www.vandelune.nl

Bureau Vlaardingerbroek Oudegracht 187 G 3511 NE UTRECHT 0653766023 info@ bureauvlaardingerbroek.nl www. bureauvlaardingerbroek.nl Wielen Architecten Maliesingel 9 3581 BB UTRECHT 0624524198 michiel@wielenarchitecten.nl www.wielenarchitecten.nl Zecc Architecten B.V. Tractieweg 41 A 3534 AP UTRECHT 0302731289 info@zecc.nl www.zecc.nl

VEENENDAAL MD2A B.V. Landjuweel 5 C 3905 PE VEENENDAAL 0318519008 0651310172 abons@md2a.nl https://md2a.nl/

VINKEVEEN STUDIO110 architectuur Kerklaan 12 3645 EV VINKEVEEN 0297778912 info@studio110.nl www.studio110.nl

VLEUTEN homemade architectuur Liesgrassingel 2 3451 PT VLEUTEN 0302746330 info@homemade-architectuur.nl www.homemade-architectuur.nl

WOERDEN Herman de Jong architectuur & interieur Nieuwstraat 6 3441 EB WOERDEN 0348453023 0625536723 herman@hwadejong.nl www.hwadejong.nl

285

BNA PER PROVINCIE

ZEIST Maas Kristinsson Architecten B.V. H. van Lyndenlaan 1 3703 AS ZEIST 0573222180 info@maasarchitecten.nl https:// www.maasarchitecten.nl/

286

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Zeeland BURGH-HAAMSTEDE

MIDDELBURG

bureau nz Hogeweg 53 4328 PB BURGH-HAAMSTEDE 0624668167 olivier@bureaunz.nl www.bureaunz.nl

Rothuizen Architecten en Adviseurs B.V. Kleverskerkseweg 49 4338 PB MIDDELBURG 0118653737 rdh@rdh.nl www.rothuizen-architecten.nl

GOES ALLANT ARCHITECTEN B.V. Beukenstraat 56 4462 TT GOES 0113214552 info@kochadviesgroep.nl www.kochadviesgroep.nl ARCHIKON architecten Stationspark 7 4462 DZ GOES 0884462000 info@archikon.nl https://www.archikon.nl/ Architecten Alliantie bv Albert Plesmanweg 1 -B 4462 GC GOES 0113-229356 info@architectenalliantie.nl www.architectenalliantie.nl

TERNEUZEN CONIX RDBM Architects B.V. Waterfront 390 4531 HZ TERNEUZEN 0115751020 info@conixrdbm.com www.conixrdbm.com

ZIERIKZEE Kort Geytenbeek Architecten BNA Zandweg 32 4301 TA ZIERIKZEE 0111415773 info@kortgeytenbeek.nl http://www.kortgeytenbeek.nl

buroSALT bv Houtkade 7 4463 AC GOES 0113226190 info@burosalt.nl www.burosalt.nl Fierloos Architecten Stationspark 45 4462 DZ GOES 0113230470 0624897827 info@fierloos.nl http://www.fierloos.nl RoosRos Architecten ‘s-Gravenpolderweg 1 C 4462 CC GOES 0113237650 goes@roosros.nl www.roosros.nl

KORTGENE Blankenstijn Bosch van Eck BV Hoofdstraat 25 4484 CA KORTGENE 0113306056 info@bbve.nl www.bbve.nl

287

BNA PER PROVINCIE

BNA-Architecten

Zuid-Holland ALPHEN AAN DEN RIJN B3D architectuur BV Raadhuisstraat 206 2406 AK ALPHEN AAN DEN RIJN 0172496300 info@b3d.nl https://www.b3d.nl/nl/

BERKEL EN RODENRIJS Oosterlaan Architecten Klapwijkseweg 8 2651 CJ BERKEL EN RODENRIJS 0105190078 info@oosterlaan.com www.oosterlaan.com

BODEGRAVEN Ben Kraan architecten BNA Prins Hendrikstraat 16 2411 CT BODEGRAVEN 0172619211 bureau@ benkraanarchitecten.nl www.benkraan.nl TOBA b.v. Noordstraat 7 2411 BG BODEGRAVEN 0172631750 info@toba.nl www.toba.nl

BOSKOOP GBS architecten B.V. zijde 133 2771 EV BOSKOOP 0172213746 info@gbsarchitecten.nl www.gbsarchitecten.nl

CAPELLE AD IJSSEL Sramota Architect B.V. Rivium 4e straat 1 2909 LJ CAPELLE AD IJSSEL 0102124585 0653382469 architect@sramota.nl http://www.sramota.nl/

288

Tukker Architectuur & Advies Lentedans 49 c 2907 AX CAPELLE AD IJSSEL 0102847178 INFO@ TUKKER-ARCHITECTEN.COM http://tukker-architecten.com/

DELFGAUW mooi architectuur Scheepmakersingel 1 2645 LB DELFGAUW 0646440881 0646440881 info@mooiarchitectuur.nl www.mooiarchitectuur.nl Linda van der Sanden Architectenbureau Wethouder Sonneveldhof 3 2645 BP DELFGAUW 0152561306 info@lvdsanden.nl www.lvdsanden.nl

DELFT architectenbureau cepezed bv Ezelsveldlaan 61 2611 RV DELFT 0152150000 bd@cepezed.nl www.cepezed.nl DP6 architectuurstudio bv Doelenplein 6 2611 BP DELFT 0152120110 info@dp6.nl www.dp6.nl Fokkema & Partners Architecten Phoenixstraat 49 B 2611 AL DELFT 0152158281 info@fokkema-partners.nl https://fokkema-partners.nl/ Architectenburo Ir Theo Haamke bi Roland Holstlaan 786 2624 JE DELFT 0152627088 thaamke@gmail.com

Hazenberg Architecten HA Raam 20 -C 2611 LT DELFT 0152123378 0650453822 info@hazenbergarchitecten.nl www.hazenbergarchitecten.nl

Studio D11 Westvest 41 2611 AZ DELFT 0152002190 0614380389 info@d11.nl www.d11.nl

Kalque Hooikade 13 2627 AB DELFT 0623243756 info@kalque.nl www.kalque.nl

TIEN+ architecten Oude Delft 175 2611 HB DELFT 0624517759 0624517759 meerman@ tienplusarchitecten.nl www.tienplusarchitecten.nl

LUZ architecten Maerten Trompstraat 11 2628 RB DELFT 0642147738 info@luzarchitecten.nl www.luzarchitecten.nl Mecanoo architecten b.v. Oude Delft 203 2611 HD DELFT 0152798100 info@mecanoo.nl www.mecanoo.nl Architectenbureau Ir H.L. van der Meel b.i. BNA Diamantpad 15 2628 SC DELFT 0152629156 hvdmeel@xs4all.nl MV MiniVilla bv Verwersdijk 92 2611 NK DELFT 0630192621 info@minivilla.nl www.minivilla.nl Van Roosmalen Van Gessel architecten e.p. Schutterstraat 11 2611 MX DELFT 0152122028 roosmalengessel@ziggo.nl www.roosmalengessel.nl Station-D Architects Spoorsingel 15 2613 BD DELFT 0641081212 info@station-d.nl http://station-d.nl Steenhuis Bukman Architecten B.V. Oude Delft 49 2611 BC DELFT 0152146668 info@steenhuisbukman.nl www.steenhuisbukman.nl

Töns architecten Hendrik Marsmanlaan 21 2624 TJ DELFT 0152575612 info@tonsarchitecten.nl www.tonsarchitecten.nl Urban Climate Architects Haagweg 129 2612 CR DELFT 0618883596 0618883596 officemanager@ ucarchitects.com https://www.ucarchitects.com Vakwerk architecten BV Professor Snijdersstraat 2 2628 RA DELFT 06-36216031 info@vakwerkarchitecten.nl https://vakwerkarchitecten.nl/ Architectenburo VB3 Cornelis Trompstraat 31 I 2628 RN DELFT 0157111064 info@vb3.nl www.vb3.nl WAM architecten Buitenwatersloot 15 2613 TA DELFT 0158200990 info@wam-architecten.nl www.wam-architecten.nl Ir Ton Witschge architect BNA Buitenboogerd 43 2611 WR DELFT 0152121544 0652684121 ton@tonwitschge.nl www.tonwitschge.nl

BNA PER PROVINCIE

DEN HAAG Architektenkombinatie Stille Veerkade 35 2512 BE DEN HAAG 0703636960 info@ architektenkombinatie.nl www. architektenkombinatie.nl Atelier PRO architecten b.v. Kerkhoflaan 11 A 2585 JB DEN HAAG 0703506900 0653516403 info@atelierpro.nl http://www.atelierpro.nl ATELIERFRONT Spaarneplein 2 2515 VK DEN HAAG 0641324527 info@atelierfront.nl https://www.atelierfront.nl/ Buro voor Architectuur en Advies (BAA) 3e Louise de Colignystraat 154 2595 ST DEN HAAG 0704443773 contact@b-aa.nl www.b-aa.nl Buro Bast architectuur Juffrouw Idastraat 20 1 2513 BG DEN HAAG 0703563915 0643801048 info@burobast.nl www.burobast.nl BERNS Architectuur B.V. Wegastraat 29 2516 AN DEN HAAG 0641314045 camiel@bernsarchitectuur.nl www.bernsarchitectuur.nl BLOOT Architecture Noordeinde 18 A 2514 GH DEN HAAG 0614401648 0614401648 info@bloota.nl https://www.bloota.nl/ Braaksma & Roos Architecten bv Toussaintkade 52 2513 CL DEN HAAG 0703615363 info@braaksma-roos.nl www.braaksma-roos.nl

BURO-S ARCHITECTS Binckhorstlaan 36 2516 BE DEN HAAG +31798891656 info@burosarchitects.com www.burosarchitects.com CNCPT A Javastraat 21 2585 AC DEN HAAG 0646291341 0611519640 info@cncpt-a.com www.cncpt-a.com Daal Architects Zuidlarenstraat 57 1.06 2545 VP DEN HAAG 0703263333 0652631525 h.daal@daalarchitects.com www.daalarchitects.com Daal Warries Architecten Zuidlarenstraat 57 1.06 2545 VP DEN HAAG 0703263333 info@daalwarriesarchitecten.nl www.daalwarriesarchitecten.nl Geurst & Schulze architecten BV Kranenburgweg 136 2583 ER DEN HAAG 0703650948 info@geurst-schulze.nl www.geurst-schulze.nl Global Architects Stadhouderslaan 24 -B 2517 HX DEN HAAG 0623565135 info@globalarchitects.nl www.globalarchitects.nl HAGUE architects Graaf Florislaan 11 2553 DW DEN HAAG 0620722804 0620722804 info@HAGUEarchitects.nl www.HAGUEarchitects.nl HVE Architecten B.V. Noordland 13 2548 WB DEN HAAG 0704169410 gves@hve-architecten.nl www.hve-architecten.nl

Ibelings van Tilburg architecten Krooneendstraat 14 2492 NG DEN HAAG 0102021900 info@ibelingsvantilburg.nl www.ibelingsvantilburg.nl

Prent-Landman Architecten b.v. Dr. Lelykade 16 b 2583 CM DEN HAAG 0703504450 architecten@prent-landman.nl www.prent-landman.nl

IX Architects Binckhorstlaan 36 2516 BE DEN HAAG 0653300455 ch@ix-architects.com www.ix-architects.com

Architectenbureau ir. Peter van de Putte v/d Duijnstraat 63 B 2515 NG DEN HAAG 0703050504 arch.petervandeputte@ hetnet.nl www.petervandeputte.nl

Corine Keus Architect Westeinde 57 A 2512 GV DEN HAAG 0624669564 info@corinekeus.nl www.corinekeus.nl Architectenbureau Köstüre Design Zuidlarenstraat 57 2545 VP DEN HAAG 0707371195 0644673914 info@kosturedesign.nl www.kosturedesign.nl Bureau Kroner Architecten Binckhorstlaan 36-M0 07 2516 BE DEN HAAG 0703020735 info@bureaukroner.nl https://www.bureaukroner.nl/ NACO, a company of Royal HaskoningDHV Schenkkade 49 2595 AR DEN HAAG +310883481300 info@naco.rhdhv.com https://global.royalhaskoning dhv.com/nederland/kantoren/ den-haag---naco Nugter Architectuur Toussaintkade 1 2513 CJ DEN HAAG 0702230022 0624676406 info@nugterarchitectuur.nl https://www. nugterarchitectuur.nl NwA architecten Zwaardstraat 16 2584 TX DEN HAAG 0702116694 0641211405 buro@nwa-architecten.nl www.NwA-architecten.nl

raaa.nl Jan van Riebeekstraat 373 2595 TW DEN HAAG 0633397733 rebaz@live.nl http://www.raaa.nl/ Rebel Architects Spreeuwenlaan 7 2566 ZK DEN HAAG 0628235244 0628235244 sebas@rebelarchitects.nl https://www.rebelarchitects.nl/ Atelier Rietmeijer Architecten Wolterbeekstraat 58 2515 MV DEN HAAG 0641931400 info@ararch.nl www.ararch.nl Schippers Architecten BNA b.v. Javastraat 76 2585 AS DEN HAAG 0703505751 schippers@schippers-bna.nl www.schippers-bna.nl Smart Design Studio Assendelftstraat 23 2512 VS DEN HAAG 0614810848 info@smartdesignstudio.nl www.smartdesignstudio.nl STUDIOSCHAEFFER B.V. Scheepmakersstraat 47 2515 VA DEN HAAG 0703222757 info@studioschaeffer.nl https://www.studioschaeffer.nl/

289

BNA PER PROVINCIE

TenW architecten en adviseurs Oude Middenweg 17 2491 AC DEN HAAG 0703632952 mail@tenw.nl www.tenw.nl TVDH architecten Mauritskade 5 2514 HC DEN HAAG 0704452300 0651574230 info@tvdh.nl www.tvdh.nl VANWILSUMVANLOON architectuur & stedenbouw Hoge Nieuwstraat 27 2514 EK DEN HAAG 0703465144 martin@vanwilsumvanloon.nl www.vanwilsumvanloon.nl Verenigde architecten Spaarneplein 2 2515 VK DEN HAAG 0630004527 bureau@ verenigdearchitecten.nl https://www. verenigdearchitecten.nl VLOT architecten Bosbesstraat 106 2564 PC DEN HAAG 0634822732 info@vlotarchitecten.nl http://www.vlotarchitecten.nl Warries architect Zuidlarenstraat 57 1.06 2545 VP DEN HAAG 0703263333 info@warries.nl www.warries.nl Willand Duinstraat 83 A 2584 AW DEN HAAG 0624669549 willemjan@willand.nl www.willand.nl Vera Yanovshtchinsky Architecten b.v. Kranenburgweg 134 2583 ER DEN HAAG 0703588391 0618296623 sbeerends@vya.nl www.vya.nl

290

Zeinstra Veerbeek Architecten ILSY-plantsoen 1 2497 GA DEN HAAG 0703478594 info@zeinstraveerbeek.nl www.zeinstraveerbeek.nl

DORDRECHT Abrahamse De Kock Architecten BNA Johan de Wittstraat 31 3311 KG DORDRECHT 0786134645 info@adk-architecten.nl www.adk-architecten.nl creative lab for architecture & design Aert de Gelderstraat 8 3311 WB DORDRECHT 0611735429 benine@clad.studio https://www.clad.studio/ Lugten Malschaert Architecten Buiten Walevest 2 3311 AD DORDRECHT 0786393535 info@lmarchitecten.nl www.lmarchitecten.nl Patina Architectuur Twintighoevenweg 51 3312 LV DORDRECHT 0629258637 0629258637 nickyvanderkooij@gmail.com https://patinaa.com/ Kees Rouw [Architectuur & Onderzoek] Gevaertsweg 8 3311 DA DORDRECHT 0786149661 0625098652 keesrouw@keesrouw.nl http://www.keesrouw.nl/ Stijl Architectuur B.V. BNA Voorstraat 48 3311 ER DORDRECHT 0786489607 info@stijlarchitectuur.nl www.stijlarchitectuur.nl

GEERVLIET

GOUDA

Wim Kitselar Architekt AvB-BNA Buro voor bouwkunde & architektuur b.v. Oude Singel 10 3211 BA GEERVLIET 0181662088 info@kitselar.nl www.kitselar.nl

Bassie Architectuur Jacob van Lennepkade 11 2802 LG GOUDA 0622681252 0622681252 info@bassiearchitectuur.nl http://www. bassiearchitectuur.nl

Han de Kluijver Architekt BNA Landpoortstraat 1 3211 AT GEERVLIET 0181664337 h.dekluijver@planet.nl https://www. hdk-architecten.nl

GORINCHEM Katrien Koppers Architectuur Spijksedijk 8 4207 GN GORINCHEM 0612061259 0612061259 info@koppersarchitectuur.nl www.koppersarchitectuur.nl Architecten Loor en Verkuil, bureau voor architectuur en bouwtechniek Molenstraat 51 4201 CW GORINCHEM 0183632058 0611077276 info@loor-verkuil.nl https://www.loor-verkuil.nl/ Maurice Architekten Kalkhaven 36 4201 BB GORINCHEM 0183631674 info@maurice-architekten.nl www.maurice-architekten.nl Marcel de Ruiter Architectuur BV Keizerstraat 45 4201 XN GORINCHEM 0183689909 info@marcelderuiter.nl www.marcelderuiter.nl

architectenbureau drost bna Harderwijkweg 2 2803 PW GOUDA 0630046684 studio@drost.info www.drost.info KYK Architecten Stavorenweg 8 2803 PT GOUDA 0182232026 0624714165 info@kykarchitecten.nl www.kykarchitecten.nl SK33 Steijnkade 33 2805 JE GOUDA 0628436256 info@sk33.nl https://sk33.nl/ Topos - Architectuur en bouwkunde Harderwijkweg 2 2803 PW GOUDA 0182394344 info@topos.nl http://www.topos.nl Venster Architekten b.v. Hanzeweg 15 d 2803 MC GOUDA 0182372983 info@vensterarchitekten.nl www.vensterarchitekten.nl

LEIDEN Archetype architectuur & interieur De Sitterlaan 19 2313 TJ LEIDEN 0641361776 info@archetype.nl www.archetype.nl

BNA PER PROVINCIE

VAN DAALEN ARCHITECTUUR BNA Kokkelbank 33 2317 MB LEIDEN 0715280956 info@ vandaalenarchitectuur.nl www. vandaalenarchitectuur.com Atelier NIRIS Herenstraat 73 2313 AG LEIDEN 0634384376 info@niris.nl www.niris.nl OX architecten Hogewoerd 97 A 2311 HJ LEIDEN 0715170560 info@oxarchitecten.nl http://www.oxarchitecten.nl Architectenbureau POPMA & TER STEEGE Nachtegaallaan 41 2333 XH LEIDEN 0717370241 0645304233 info@ptsa.nl http://www.ptsa.nl Studio VVKH B.V. Meelfabriekplein 2 a 2312 LK LEIDEN 0715149957 info@vvkh.nl www.vvkh.nl

LEIDERDORP Architectenbureau Gerrit van der Vijver Kamperfoeliezoom 1 2353 RR LEIDERDORP 0715894507 info@vijverarch.nl www.vijverarch.nl

LEIDSCHENDAM Architektenburo J.J. van Vliet b.v. Delftsekade 31 2266 AJ LEIDSCHENDAM 0703271600 info@ architectenburovanvliet.nl http://www. architectenburovanvliet.nl

LISSE STOL architecten bv Hobahostraat 32 2161 HE LISSE 0252216962 info@stolarchitecten.nl www.stolarchitecten.nl

MAASSLUIS JURY! Burg. Wesselinkstraat 7 3145 SB MAASSLUIS 0651301039 office@juryarchitecture.com www.juryarchitecture.com

MOORDRECHT Ons architecten Ambachtweg 12 2841 LZ MOORDRECHT 0104110688 info@onsarchitecten.nl www.onsarchitecten.nl

NAALDWIJK MAD - modeling | architecture | data ‘s-Gravenzandseweg 39 2671 JJ NAALDWIJK 0174750392 office@mad.nl http://www.mad.nl

NIEUWKOOP Marco Bruijnes Architecten BV Zuideinde 93 2421 AC NIEUWKOOP 0172575630 marco@marcobruijnes.nl www.marcobruijnes.nl René Verhage Architectuur Noordenseweg 23 2421 XW NIEUWKOOP 0641341391 info@RV-architectuur.nl https://www.rv-architectuur.nl

NIEUWPOORT ABKEN architecten bv Hoogstraat 45 2965 AK NIEUWPOORT 0306038584 info@abken-architecten.nl www.abken-architecten.nl

Bikker architectenbureau Hoogstraat 45 2965 AK NIEUWPOORT 0184661238 info@bikker.nl www.bikker.nl

NOORDWIJK ZH INENI Architectuur Goohorstlaan 21 2203 BB NOORDWIJK ZH 0713612681 info@inar.nl www.inar.nl KVDK Architecten BNA Nieuwe Zeeweg 66 2202 HB NOORDWIJK ZH 0713620700 info@KVDKarchitecten.nl www.KVDKarchitecten.nl Van Manen Atjehweg 9 2202 AM NOORDWIJK 0713617200 m.meyer@van-manen.com http://www.van-manen.com

NOOTDORP Architect2GO Tedingerbroekweg 9 2631 NH NOOTDORP 0646235450 info@architect2go.nl www.architect2go.nl

NUMANSDORP Bogaerds B.V. architecten en ingenieurs BNA-BNI Rijksstraatweg 82 3281 LW NUMANSDORP 0186651144 bogaerds@bogaerds.nl https://www. bogaerds-architecten.nl/ Simone Nagel Numansgors 174 3281 HA NUMANSDORP 0643874922 mail@simonenagel.nl www.simonenagel.nl

OUD BEIJERLAND RoosRos Architecten L.J. Costerstraat 2 3261 LH OUD BEIJERLAND 0186691580 info@roosros.nl www.roosros.nl

OUD-ALBLAS Bongers Architecten bv Dorpsstraat 48 2969 AD OUD-ALBLAS 0184692171 info@bongersarchitecten.nl https://www. bongersarchitecten.nl/

OUDDORP ZH Van Kooten Architectuur Marijkeweg 36 3253 BP OUDDORP ZH 0647666446 steven@ vankootenarchitectuur.nl www. vankootenarchitectuur.nl Atelier Umbra Hoenderdijk 7 b 3253 AK OUDDORP ZH 0614576915 0614576915 info@atelierumbra.co https://www.atelierumbra.co/

REEUWIJK ir. Gerard Rijnsdorp Architect Vlietdijk 14 2811 NB REEUWIJK 0642180252 gerard@rijnsdorp.nl www.rijnsdorp.nl

RIJSWIJK ZH Architectenbureau Cladder Geestbrugkade 35 2281 CX RIJSWIJK ZH 0610667990 0610667990 frans@ architectenbureau-cladder.nl www. architectenbureau-cladder.nl

291

BNA PER PROVINCIE

LUX.Architectuur Trilgrasstraat 9 2288 HK RIJSWIJK ZH 0641375484 info@lux-a.nl https://lux-a.nl/ R4a- Room for architecture BV Geestbrugkade 33 2281 CX RIJSWIJK ZH 0152124442 info@R4a.nl www.R4a.nl

ROELOFARENDSVEEN Heembouw Architecten De Lasso - Zuid 22 2371 EW ROELOFARENDSVEEN 071 332 00 50 info@heembouw.nl https://www.heembouw.nl/ over-ons/ontwerpende-bouwer/heembouw-architecten/

ROTTERDAM A1-ontwerpgroep architecten Willem Hioolenstraat 5 3065 LE ROTTERDAM 0104523552 0653361376 info@a1-ontwerpgroep.nl http://www. a1-ontwerpgroep.nl/ Actually Design Delftweg 104 B 3043 NA ROTTERDAM 0646112424 sholeh@actuallydesign.nl www.actuallydesign.nl

Jan-Willem Baijense Architect 2e Virulystraat 1 B 3022 ZM ROTTERDAM 0628129699 info@jwba.nl https://www.jwba.nl BDP. Conradstraat 38 3013 AP ROTTERDAM 0107470062 rotterdam@bdp.com https://www.bdp.com/nl/ Atelier van Berlo Delftseplein 36 3013 AA ROTTERDAM 0618160804 0618160804 info@ateliervanberlo.com www.ateliervanberlo.com BIAS Architecten bv Maaskade 127 3071 NK ROTTERDAM 0102800136 maaskade@biasarch.nl www.biasarch.nl bijvoet architectuur & stadsontwerp Mathenesserdijk 414 -E 3026 GV ROTTERDAM 0102440403 bijvoet@ bijvoetarchitectuur.nl www.bijvoetarchitectuur.nl Frans Brakkee Architect Dreessingel 28 3066 TM ROTTERDAM 0655377754 info@fransbrakkee.nl www.fransbrakkee.nl

Studio architectuurMAKEN Schiemond 20 3024 EE ROTTERDAM 0103040415 post@architectuurmaken.nl www.architectuurmaken.nl

BRINK architectuur & stedenbouw BV Eendrachtsstraat 150 3012 XR ROTTERDAM 0104762425 info@atelierbrink.nl www.atelierbrink.nl

Aurore Architecture Zomerhofstraat 72 3032 CK ROTTERDAM 0103216192 0619818690 emile@aurore-arch.nl http://www.aurore-arch.nl

Broekbakema Tabak 1 unit 4/5 3044 BC ROTTERDAM 0104134780 info@broekbakema.nl www.broekbakema.nl

292

Broos de Bruijn architecten Kortenaerstraat 23 3012 VB ROTTERDAM 0641855543 d.landman@bdba.nl www.bdba.nl

Fluitman architecten Mathenesserdijk 414 G 3026 GV ROTTERDAM 0102579937 info@fluitmanarchitecten.nl www.droomhuisfabriek.nl

BureauVanEig Mathenesserdijk 410 B 3026 GV ROTTERDAM 0624528528 info@bureauvaneig.nl www.bureauvaneig.nl

FOAM architecten Provenierssingel 78 3033 EN ROTTERDAM 0852100824 info@foamarchitecten.nl www.foamarchitecten.nl

BURO ID architecten Schiekade 189 – 6.08 3013 BR ROTTERDAM 0626072557 0626072557 info@buroid.nl www.buroid.nl

Steven van der Goes architecten Voorhaven 30 b 3024 RN ROTTERDAM 0104764960 info@vandergoes.net www.vandergoes.net

Cityförster PartgmbB Charloisse Kerksingel 14 3082 DA ROTTERDAM 0104146841 rotterdam@cityfoerster.net www.cityfoerster.net

Gortemaker Algra Feenstra architects bv Wilhelminakade 310 3072 AR ROTTERDAM 0102973030 info@gaf.eu https://www.gaf.eu/

ConverseArchitects B.V. Lloydkade 865 3024 WZ ROTTERDAM 0102004085 info@conversearchitects.com http://www.conversearchitects.com/ Architectenbureau DEVRIES Mathenesserlaan 336 3021 HZ ROTTERDAM 31625066730 vries.arch@planet.nl www.marcodevries.nl Droomhuisfabriek Mathenesserdijk 414 G 3026 GV ROTTERDAM 0102579937 info@droomhuisfabriek.nl www.droomhuisfabriek.nl Ector Hoogstad Architecten Hofplein 20 24e verdieping 3032 AC ROTTERDAM 0104402121 info@ectorhoogstad.com www.ectorhoogstad.com ExS Architects Spanjaardstraat 23 3025 TG ROTTERDAM 31644680834 exsarchitects@gmail.com www.exsarchitects.com

Gunneweg & Burg Mathenesserdijk 414 H 3026 GV ROTTERDAM 0108917298 info@gubu.nl www.gubu.nl Studio Hartzema Westblaak 49 3012 KD ROTTERDAM 0102810751 mail@studiohartzema.com http://www. studiohartzema.com HaskoningDHV Nederland B.V. George Hintzenweg 85 3068 AX ROTTERDAM 0104433666 info@rhdhv.com www.royalhaskoningdhv.com HDK-Architecten bna bni bnsp Rotterdam Strevelsweg 700 /209 3083 AS ROTTERDAM 0104805653 info@hdk-architecten.nl https://www. hdk-architecten.nl

BNA PER PROVINCIE

Heida Matsumoto Architecten Heemraadssingel 170 3021 DL ROTTERDAM 0619616703 roelof@heidamatsumoto.nl www.heidamatsumoto.nl Hersbach en Könst Architecten Mathenesserdijk 416 a 3026 GV ROTTERDAM 0107503210 info@hersbachenkonst.nl www.hersbachenkonst.nl HSR Consultancy bv Gedempte Zalmhaven 727 3011 BT ROTTERDAM 0614274589 0614274589 h.spek@hsrconsultancy.nl www.hsrconsultancy.nl

Architectenbureau Juinen AvB - BNA Mia van Yperenplein 247 3065 JK ROTTERDAM 0627129367 0627129367 info@juinen.eu www.juinen.eu Juli Ontwerp B.V. Lloydstraat 198 3024 EA ROTTERDAM 0102410019 0653793535 bureau@juliontwerp.eu www.juliontwerp.eu KCAP Architects&Planners Piekstraat 27 3071 EL ROTTERDAM 0107890300 rotterdam@kcap.eu https://www.kcap.eu/

iLINQ B.V. Schoonheide 8 3069 KN ROTTERDAM 0645180960 info@ilinq.eu www.ilinq.eu

Kesp Architectuur Pijnackerplein 14 3035 GC ROTTERDAM 0616494468 karen@kesp-architectuur.nl www.kesp-architectuur.nl

INBO Rotterdam Schiekade 189 UNIT 209 3013 BR ROTTERDAM 0104961900 rotterdam@inbo.com www.inbo.com

Kolpa Architekten b.v. Strevelsweg 700 3083 AS ROTTERDAM 0104817144 info@kolpa-architecten.nl www.kolpa-architecten.nl

JADE architecten Goudsesingel 192 3011 KD ROTTERDAM 0652322850 info@jadearchitecten.nl www.jadearchitecten.nl

kopvolarchitecture&psychology Mathenesserdijk 396a2 3026 GV ROTTERDAM 0108443464 0621853115 info@kopvol.com www.kopvol.com

JagerJanssen architecten BNA Vijverhofstraat 48 3032 SN ROTTERDAM 0107507959 info@jagerjanssen.nl www.jagerjanssen.nl JASZ Ontwerp | Bouwadvies Hillestraat 82 3072 JN ROTTERDAM 0622522113 info@jaszworks.com www.jaszworks.com

Laboratory for Diverse Status BV Blaak 520 3011 TA ROTTERDAM 0103077100 y.liu@l-ds.org https://l-ds.org/

Moen & Van Oosten Architekten Westerkade 2 3016 CL ROTTERDAM 0104366688 info@moenvanoosten.nl www.moenvanoosten.nl

LEX-Architecten BNA Korte Hoogstraat 15 E 3011 GJ ROTTERDAM 0628020163 info@lex-architecten.nl www.lex-architecten.nl

Molenaar & Co architecten Achterhaven 130 3024 RC ROTTERDAM 0102019100 info@molenaarenco.nl www.molenaarenco.nl

Buro Lina Wouwerlaan 23 3043 HH ROTTERDAM 0646274939 info@tanjalina.nl https://www.burolina.nl/

Buro Moon Mathenesserdijk 416H 3026 GV ROTTERDAM 0644363547 moon@buromoon.nl www.buromoon.nl

Loer Architecten Delftsestraat 33 3013 AE ROTTERDAM 0103216045 0613532769 office@loerarchitecten.com https://loerarchitecten.com/

MOR Studio B.V. Willem Buytewechstraat 45 3024 BK ROTTERDAM 0642718320 contact@morstudio.nl https://morstudio.nl/

MAAT ARCHITECTEN BNA Strevelsweg 700-313 3083 AS ROTTERDAM 0102934880 info@maatarchitecten.nl www.maatarchitecten.nl MAS architectuur bv Goudsesingel 10 3011 KA ROTTERDAM 0104136856 rotterdam@ masarchitectuur.nl https://www. masarchitectuur.nl/

Kraaijvanger B.V. Blaak 40 3011 TA ROTTERDAM 0104989292 info@kraaijvanger.nl www.kraaijvanger.nl

Architektenburo Cor Mastenbroek b.v. BNA/BNI Slaak 20 3061 CS ROTTERDAM 0135332721 info@cor-mastenbroek.nl www.cor-mastenbroek.nl

KuiperCompagnons B.V. Van Nelleweg 3042 3044 BC ROTTERDAM 0104330099 kuiper@kuiper.nl www.kuiper.nl

Mei Architects and Planners Schiehavenkade 150 3024 EZ ROTTERDAM 0104252222 info@mei-arch.eu www.mei-arch.eu

MVRDV bv Achterklooster 7 3011 RA ROTTERDAM 0104772860 HR@mvrdv.com www.mvrdv.com BURO NICO Beekweg 173 3045 PA ROTTERDAM 0102181450 info@buronico.nl www.buronico.nl De Nijl Architecten B.V. Sint Jobsweg 30 3024 EJ ROTTERDAM 0102829930 mail@denijl.nl www.denijl.nl No Label Goudsesingel 230 3011 KE ROTTERDAM 0102827240 0626048780 info@no-label.info www.no-label.info ONSIA architectuur Russischestraat 37 3028 BD ROTTERDAM 0104848886 0616074935 info@onsia.nl www.onsia.nl

293

BNA PER PROVINCIE

Personal Architecture Goudsesingel 230 - eerste verdieping 3011 KE ROTTERDAM 0108865093 0641235184 info@personal-architecture.nl www.personal-architecture.nl Port-Said Design & Architecture Coolhaven 451 3023 BA ROTTERDAM 0654243615 0654243615 cock@port-said.nl https://www.port-said.nl Marie Prunault Pieter de Hoochweg 2 F 3024 BH ROTTERDAM 0613029200 marieprunault@gmail.com marieprunault.com Spring architecten Boompjes 550 3011 XZ ROTTERDAM 0104132790 info@spring-architecten.nl www.spring-architecten.nl Studio Antidote Delftsestraat 33 3013 AE ROTTERDAM 0654345211 info@studio-antidote.nl https://www.studio-antidote.nl/ Studio Nauta Brielselaan 85 3081 AB ROTTERDAM 0103074225 0614624153 info@studionauta.com http://studionauta.com Studio Stylo Ludolf de Jonghstraat 41 3043 JD ROTTERDAM 0611177912 erika@studiostylo.nl www.studiostylo.com Studio TMOJ Goudsesingel 230 2.3 3011 KE ROTTERDAM 0631773286 info@tmoj.nl https://tmoj.nl/

294

studioJBA Hudsonstraat 233 3025 CP ROTTERDAM 0617678720 info@studiojba.nl www.studiojba.nl Superimpose Architecture B.V. Mathenesserdijk 414D 3026 GV ROTTERDAM 0618424161 info@superimpose.nl https://superimpose.nl Thijssen Verheijden Architecture & Management (Coöperatie U.A.) Van der Duijn van Maasdamweg 424 3045 PE ROTTERDAM 0104375269 0626945367 maaike@thijssenverheijden.nl www.thijssenverheijden.nl Trae Architect Crooswijksesingel 50 3034 CJ ROTTERDAM 31636016098 jan@trae.nl www.trae.nl TTontwerp architectuur en interieur Muurbloemstraat 26 3053 EJ ROTTERDAM 0636568130 info@ttontwerp.com TTontwerp.com UMBA architecten Linker Rottekade 292 3034 CV ROTTERDAM 0102760454 0620090590 rs@umba.nl https://umba.nl/ Voorwinde architecten Kralingse Plaslaan 19 3062 DA ROTTERDAM 0629577725 wendy@ voorwindearchitecten.nl www.voorwindearchitecten.nl WDJA Van Nelleweg 2330 3044 BC ROTTERDAM 0104259986 info@wdjarchitecten.nl http://www.wdjarchitecten.nl

Willers Architectuur Gustoweg 45 F 3029 AR ROTTERDAM 0102235321 0647193893 info@willersarchitectuur.nl www.willersarchitectuur.nl De Zwarte Hond Westblaak 37 3012 KD ROTTERDAM 0102409030 administratie@ dezwartehond.nl www.dezwartehond.nl Zwenk Grondherendijk 39 3082 DG ROTTERDAM 0643235501 info@zwenkarchitectuur.nl https://www. zwenkarchitectuur.nl/

SCHIEDAM ARD / AtelierRuimDenkers Hoogstraat 99 3111 HC SCHIEDAM 0628233398 info@atelierruimdenkers.nl https://www. atelierruimdenkers.nl/ Guis Architectenwerk Tuinlaan 76 3111 AW SCHIEDAM 06 21496093 contact@guisarchitectenwerk.nl https://www. guisarchitectenwerk.nl/

SLIEDRECHT Architectenbureau Symbiose Pergolesilaan 37 3363 KC SLIEDRECHT 0184634387 0619411269 Info@ ArchitectenbureauSymbiose.nl www. architectenbureausymbiose.nl

SOMMELSDIJK Architectenbureau Born BNA Oudelandsedijk 13 3245 LG SOMMELSDIJK 0187482466 agm.born@ bornarchitecten.nl www.bornarchitecten.nl

SPIJKENISSE office ban Sperwerhoek 44 3201 SK SPIJKENISSE 0629115938 igor@officeban.eu www.officeban.eu

STREEFKERK Architectenbureau ir Arie Gelderblom BNA Dorpsstraat 49 2959 AH STREEFKERK 0184692004 info@ gelderblomarchitecten.nl

VOORBURG Inter A 70 v/d Wateringelaan 161 2274 CE VOORBURG 0703479277 gawoele@interA70.nl www.interA70.nl Architect&bureau Ernst Manger Herenstraat 27 2274 CA VOORBURG 0704157299 0651552950 info@manger.nl www.manger.nl

VOORSCHOTEN Jacobien HOFSTEDE architect Haagwijk 12 2251 AH VOORSCHOTEN 0615061089 0615061089 jacobien@ hofstede-architect.nl http://www. hofstede-architect.nl

BNA PER PROVINCIE

WASSENAAR LK architekten Molenstraat 28 2242 HT WASSENAAR 0705116264 0630678478 info@leokroonarchitect.nl www.leokroonarchitect.nl Architectenbureau Anna Zinkweg BV Johan de Wittstraat 5 2242 LA WASSENAAR 0705119010 0654221103 mail@zinkweg.nl www.zinkweg.nl

WATERINGEN StudioBvH Boetersstraat 2 2291 ZP WATERINGEN 0611857663 Architect@StudioBvH.nl www.studiobvh.nl

ZOETERMEER A place Van Leeuwenhoeklaan 263 2713 RA ZOETERMEER 0621503800 info@aplace.nl www.aplace.nl Meijer & van Eerden Architectenbureau B.V. Signaalrood 1 2718 SH ZOETERMEER 0793165710 0653786516 info@meijervaneerden.nl www.meijervaneerden.nl

295

BNA-SENIOREN

BNA-senioren F.A.J. Adriaanse G.E. van Baarsel Ir. B.M. Bartelds Ir. R.G. Bartijn Ir. G.J.W.M. van Bebber H. van Beek Ir. K. Benraad M. van den Berg-Van Gink Ir. G.J. Bleeker Ir. D.J. van Bodegom Ir. J.H.J.A. Bonnemayer A.W.L. de Bont Ir. C. Bos D. van den Bosch J.G. Boudestein G.J. Brederode Ir. J.F. van den Brink Ir. F.A.W.M. de Brouwer Ir. R.L.M.A. Brouwers Ir. C.J.H. Buijzen ir. G Burger Ir. R.J.B. den Burger Drs. H.A. Caron J. Colenbrander Ir. K.H. Crabbendam D. Cruiming R.J. van Dam J.E.L.G. Dautzenberg J.H. Decker A.J. Deurloo N.H.G. Dhondt A.J. van Dijk G.A. Dinnissen F.A. van Donselaar S.M. Douma P. Durieux Ir. B.M. Duvekot H.L. Egberts H.J. Engelkes Ir. E.P. Euser Ir. M.P. Evelein C.M. Faling M.T. Fambach G.H. Fortuijn C.M.T. Frerker P.J.M.A. van der Geld A.J.J. Giesen Ir. J.H.F. Giezen Ing. H.J. Godthelp M.J. van Goor P.A.M. Gradussen Ir. J.T.M. van Griensven H.G.M. van der Haar C. Haasjes W.C.F. Hageman W.J. Hagg K.L. Hamming Ir. H. Hansma A.J. Haverkamp J.A.H. Hendriks Ir. ir. M.A.A.B. Hendrikx

296

R.A.L.C. Hendrix W. Hensen W.A. de Herder P.G.J. van den Heuvel J.A. Heuvelink Ir. A. van Hille Ir. K. van der Hoeven Ir. A. van Hoorn Ir. A.M. van Houwelingen M.J. van der Hulst Ir. G.J. Humblé H. Jacobs Ir. P. Jansen Schoonhoven ing. A. de Jong J. de Jong Ir. H.M. de Jong Ir. H. de Jong C. Kalfsbeek J.A.M. Kanters Ir. E. Kasanmoentalib A.E. Kimsma S.E. de Kleijn Ir. P.W.L. Kloet H. Klunder Ir. G.K. Kok M.C. de Koning M.A.M. Koning J.T. Koningen W. Kort Ir. L.J. Koster P.W. Koster Ing. J.N.Th. Kramer A. Kroesbergen D. Kuin G. Kuiper Ir. H.G.M. van Laarhoven F.P. Lahaye Th.J. Lammers P. Leijendekkers Ir. C.J. Leijh Ir. P.A. Lenstra Ir. R.B. Ligteringen H.W.M. Lipsch F.G. van de Looi Ir. J.A. Looman MSc J.C.H. Lucas Ir. P. Lugthart Ir. B.Th.F. Markslag Ir. W.H.M. van Meijl Ir. A.G.M. Mensink Ir. J.P.R. van Merkesteijn J.A.M. Merks Ir. M.J.M. Min C.A.R.L. Möller J.H. Mulders D. Niesing V.H.M. Nieuweboer H.E. de Noord R. Noorlag Ir. J.G. Nuijten H. van Olphen

A. Oosterhuis Ir. J. Oostindie Ing. B. van den Ouden H. Oudendorp H.G. Pater Ir. C.A.E. Pattiselanno A.W.F. van den Pauwert Ir. J.D. Peereboom Voller A.G. van de Poel Ir. A.J. van der Poll Ing. L Porton Ir. C.H.M.J. Posma Ir. B.J.M.M. Pouderoyen F.D.G. Prins Ir. G. Pronk Prof. T.H.M. Prudon Ir. L.M. de Putter Ir. W.A. Quispel J.P.P. van Rijswijk Ir. J.R. Romke de Vries Ir. C. Ronstadt Ing. M.A. Ros Ir. G. Rosbach Ir. K.J. Rosdorff Ing. Ph.M. Rosdorff T.A.J. Rouwhorst Ing. J.D. Ruyg R.A. Salm J.B.G.M. Scheffer Ir. G.P. Schijf J Schotman G.A.J. Schouten A.J.K. Schrijen ir. W. Schutter Ing. J. Sijtsma Ir. G.F.J. Simonetti T.D. Slavova-Keet Ir. B.G.J.J. Snelder C.M.J.G. Spanjers Ir. J.L.M.F. Spreksel M.G.J. Steeds-Janssen Ir. H. Stemerdink Ir. W.J.D.B. Stijger Ir. H.G.M. Stol Ir. A.H.J. Swinkels G. van Thienen Ir. G.H. Thio A.S. van Tilburg R. Timmler Ir. F. Toben A.G.L. Tuns R.G.J. de Valk Ir. G.W. van Veersen D.J. van der Velde ing. J.J. ten Velden Ir. V.W.J. Veldhuijzen van Zanten Ir. A. Venema Ing. J.H.T. Verborg Ir. D. Verhaar E.W.M. Verheugt

Ir. J.M. Vermeule A.G. Vermeulen J.C. van Verseveld G.G. Verwey Ir. L. Vis O. Vlaanderen A.A.M. van Vliet J.J. Vorsselman Mar A.J. de Vries Ir. A. de Vries D. Vroegindeweij Ir. A.W.M. Waltjen T.C.M. van Wamel Ir. B.G. Westenburger Ir. R. Willink Ir. H. Wilton R.R. Woltjes N.J.G. van Zon

297

MARKTVISIE: RE-BUILDIT

‘Alles wat architecten bedenken kunnen we bouwen’ “Ik zie architecten vaak terughoudend zijn als het gaat om ontwerpen met prefab-elementen. Ik durf te stellen dat we met onze circulaire vloeren wanddelen elk denkbaar ontwerp kunnen uitvoeren. Onze vloeren kunnen 26 meter kolomloos overspannen. Het zijn producten waarmee architecten een enorme vormvrijheid hebben.” Dat zegt Johan Douwes, directielid van Re-Buildit. Het bedrijf uit Emmen heeft dan ook een ﬂinke trackrecord met hun innovatieve bouwelementen.

2 2 298

MARKTVISIE: RE-BUILDIT Eerder dit jaar is zowel de Re-Buildit Steelframe Concrete Floor als de Re-Buildit Eco wandelementen in de Nationale Milieu Database (NMD) opgenomen. Met de opname in de NMD database is het mogelijk om de producten mee te nemen in de MPG en later in de BCI (building circularity index) berekening waarmee deze een positieve bijdrage hebben op de milieuprestatie van een bouwwerk. De levenscyclusanalyse (LCA) laat zien dat de wanden en vloeren zelfs 50 procent betere milieu prestatie hebben - dan houtskeletbouw. De vermelding in de NMD zorgt ervoor dat bouwen met deze vloeren ook financieel aantrekkelijk is omdat ze voor een MIA Vamil milieu investeringsaftrek in aanmerking komen. “Dat betekent dat ontwikkelaars en bouwbedrijven met onze producten tussen de 45 en 75 procent investeringsaftrek kunnen krijgen,” aldus Johan Douwes. Mede directielid Marc Angevare ziet de vermelding vooral als nieuwe stap in de ontwikkeling van circulaire herbruikbare bouwproducten voor een toekomst zonder afval met deze baanbrekende producten. UNIEKE EIGENSCHAPPEN Het bedrijf richt zich al jaren op de ontwikkeling van de prefab bouwelementen voor woningbouw, utiliteitsbouw en transformatie projecten. De vloer, wand en gevel elementen zijn licht van gewicht en afgewerkt met een toplaag van een circulaire gestorte schil die niet alleen aanvoelt als maar ook even sterk is als beton. Daarmee zijn de wanden vlak en naadloos en holle vloeren achteraf benaderbaar om eventueel leidingen te wijzigen waardoor deze eindeloos herbruikbaar of recyclebaar zijn. De wanden met een hoge isolatiewaarde kunnen plug en play worden geplaatst en direct van behang of tegels worden voorzien. “De wanden zijn zelfs zo sterk dat je er een closetpot aan kunt ophangen”, aldus Douwes. Bouwen met de

elementen van Re-Buildit gaat ook een stuk sneller dan met de traditionele bouwmaterialen. De bouwtijd van woningen en utilitaire gebouwen wordt daarmee dus sterk verminderd. FABRIEK Re-Buildit is niet voor niets bezig met de ontwikkeling van een fabriek voor de productie van de circulaire bouwelementen. Momenteel heeft Re-Buildit een tijdelijke productielocatie in gebruik. De nieuwe productie-

ruimte van 18.000 vierkante meter komt op het bedrijventerrein De Tweeling in Emmen. De verwachting is dat het bedrijf daar op jaarbasis 675.000 vierkante meter aan vloeren wanddelen gaat produceren. “Wat we hier doen, zal de komende jaren een belangrijke sleutel blijken in het versnellen van de woning bouwproductie met zo min mogelijk milieu impact in Nederland en Europa”, benadrukt Marc Angevare. <

Voor onze wanden in hout: https://milieudatabase.nl/nl/viewer/milieuverklaring/nmd_92995/ Voor de wanden in staalframe: https://milieudatabase.nl/nl/viewer/milieuverklaring/nmd_92990/ Voor onze vloeren in staalframe: https://milieudatabase.nl/nl/viewer/milieuverklaring/nmd_92984/

Re-Buildit Group Vaart nz 37, 7833 HB Nieuw Amsterdam info@rebuildit.com

299 33

MARKTVISIE: SUSTAINABLE DURABLE SYSTEMS B.V.

Prettiger werkklimaat, meer duurzaamheid en lagere kosten met Roofclix op het dak Hoe houd je in een gebouw met plat dak in de zomer de warmte buiten en in de winter binnen? Het innovatieve Roofclix zorgt voor signiﬁcant lagere energiekosten. Bijkomende voordelen: de bitumen dakbedekking gaat veel langer mee en zonnepanelen leveren meer opbrengst. “Er zijn geen bouwkundige ingrepen nodig.”

2 2 300

MARKTVISIE: SUSTAINABLE DURABLE SYSTEMS B.V. Het systeem is uitermate geschikt voor renovatieprojecten, zegt Ton van Ulden, CEO van Roofclix. “Vaak verhogen gebouweigenaren de isolatiewaarde, maar daardoor kan de geproduceerde warmte in een gebouw er niet uit. De enige oplossing is dan een airco.” DRIE LAGEN Roofclix bestaat uit harde, witte kunststofelementen die je aan elkaar klikt op een bevestigingssysteem waardoor een drielaags daksysteem ontstaat. De witte platen vormen de buitenste laag en weerkaatsen negentig procent van het zonlicht. De tweede laag is een licht geventileerde spouw die ervoor zorgt dat het dak zelf – de derde laag – altijd de schaduwtemperatuur heeft. Dit maakt het temperatuurverschil tussen dak en binnenruimte veel kleiner, waardoor het dak minder warmte naar binnen afstraalt. Het materiaal is ongevoelig voor UV-straling en is acht keer recyclebaar.

De terugverdientijd is max drie jaar.” Bitumen dakbedekking is gevoelig voor UV-straling en warmtestress. Dankzij Roofclix nemen die invloeden af en neemt de levensduur van het dak fors toe. “Innovatieve oplossingen lopen per definitie voor de regelgeving uit. We zijn nu in gesprek met de RVO voor erkenning van de reflectie-eigenschappen. De volgende stap is dat het Bouwbesluit Roofclix toestaat als oplossing. Zodra dat het geval is, kunnen we het ook bij nieuwbouw toepassen.” <

‘ALLE BESPARINGEN RESULTEREN IN EEN INTERESSANTE BUSINESSCASE’

REFLECTIE EN CONVECTIE Daken met het Roofclix-systeem dragen ook bij aan het verlagen van de hittestress in bebouwde omgevingen. “We maken gebruik van twee natuurkundige principes: reflectie en convectie. Doordat het systeem de zonnestralen bijna volledig reflecteert, ontstaat er weinig warmte. Het beetje warmte dat toch ontstaat, voert het systeem dankzij de net niet stilstaande lucht af via de luchtspouw.” Het systeem zorgt voor een constante en gelijkmatige binnentemperatuur en daarmee voor een beter werkklimaat. HOGERE OPBRENGST ZONNEPANELEN Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat de opbrengst van zonnepanelen op een Roofclixdak met minstens tien procent toeneemt. Daarbij is het materiaal ook brandwerend. “De besparingen op energie- en dakonderhoudskosten en de hogere opbrengst van eventuele zonnepanelen resulteren in een interessante businesscase.

Sustainable Durable Systems B.V. Industrieplein 1, 7533 LL Hengelo www.roofclix.com

33 301

BNA PER PROVINCIE

Adverteerdersindex A

ABB B.V. – pagina 60, 250 Adamasgroep – omslag2, pagina 184, 185, 186, bladwijzer Aesy Liften B.V. – pagina 110 AGROB Buchtal GmbH – pagina 206, 207 Albo Deuren B.V. – pagina 84 Aldowa B.V. – pagina 63, 111 Aliplast – pagina 238 Anyway Doors – pagina 92, 93

Facédo B.V. – pagina 89 FiCor – pagina 222, 223 Fingo Nederland B.V. – pagina 170 Firetdoek.nl – pagina 32 Forster Nederland – pagina 18

B B.E.G. Nederland B.V. – pagina 120 Bird Home Automation GmbH – pagina 23 Blom Elektrotechniek Beverwijk – pagina 35 Bosch Beton B.V. – pagina 143 Bot Bouwgroep – pagina 62 Brands Bouwgroep B.V. – pagina 143 Brüninghoff GmbH & Co. KG – pagina 61

G Geelen Beton Wanssum B.V. – pagina 59 Groupe Atlantic Nederland – pagina 131 Grunbach Liften – pagina 8

Häfele Nederland – pagina 6 Hennepverwerkingsbedrijf Dun Agro B.V. – pagina 221 Het Nieuwe Instituut – pagina 171 Huck Torimex B.V. – pagina 172 Huybregts Relou – pagina 87 Hydro Building Systems Neth. B.V. – pagina 86, 98, 99

Calduran B.V. – pagina 100 Carlisle Construction Materials NL – pagina 12

D De Zinkmeesters – pagina 305 Deerns Nederland B.V. – pagina 61 Dejo Metaalindustrie B.V. – pagina 19 Derbigum Nederland B.V. – pagina 123 Dubotechniek B.V. – pagina 59 Dura Vermeer Renovatie Midden West B.V. – pagina 41 Dutch Heat Pump Solutions – pagina 242, 243

IGP Benelux B.V. – pagina 22 Interior Glassolutions B.V. – pagina 13 Inventum B.V. – insert Isoluik Nederland – pagina 188, 189

J Joris Ide N.V. – pagina 112, 113, 159

E Ecocem Benelux B.V. – pagina 168, 169 E-Dynamics | yoobi.nl – pagina 20 Eternit N.V. – pagina 142 Etex Building Performance B.V. – pagina 162 Euroliften – pagina 19 Exact Netherlands B.V. – pagina 308

302

Kingspan Light + Air – pagina 70, 71 Konijn Houtbewerking B.V. – pagina 22

Lamers en Visser Bouwmanagement en Bouwtechnieken B.V. – pagina 187 Leegwater Houtbereiding B.V. – pagina 68

Saint-Gobain Gyproc Nederland B.V. – omslag 3 Saint-Gobain Glass– pagina 24 Saval Brandbeveiliging B.V. – pagina 144 Scholz Benelux B.V. – pagina 248, 249 SIEGENIA-AUBI KG – pagina 160, 161 Solarlux Nederland B.V. – pagina 192 Soprema B.V. – pagina 3, 33 Staalbouw Nagelhout B.V. – pagina 209 Stöbich Brandschutz B.V. – pagina 35 Streetlife – insert Sustainable Durable Systems B.V. – pagina 300, 301 Swisspearl Nederland B.V. – pagina 210

M Mauriks Group B.V. – pagina 190 Metal Cladding Systems B.V. – pagina 236, 237

N NGCM B.V. – pagina 224, 225

O OBI Ossendrechtse Beton Industrie B.V. – pagina 32

P Paxton Benelux – pagina 208 Petersen Benelux BV – pagina 87 Pieters Bouwtechniek B.V. – pagina 40 Plan Effect systeemwanden – pagina 244 Pluimers Isolatie B.V. – pagina 4, 132, 133 Profine Nederland B.V. – pagina 14, 15 Proliad LED Lighting B.V. – pagina 187 Pubblik & Vos B.V. – pagina 34

R R & R Bouw B.V. – pagina 69 Re-Buildit Group B.V. – pagina 298, 299 Renson Ventilation N.V. – pagina 121 Reynaers B.V. – pagina 10 Rodruza B.V. – pagina 16, 17

T Techcomlight B.V. – pagina 209 TG Lining B.V. – pagina 306, 307 Timmerfabriek WEBO – pagina 85 Transcarbo Kunststof Kozijnen – pagina 304 Triflex B.V. – pagina 220

V Van Milt Restaurateurs B.V. – pagina 89 Viets Staalconstructie – pagina 62 VMRG – pagina 218, 219

W WAREMA BeNeLux B.V. – pagina 122 Wédéflex Duurzame Daksystemen – pagina 88 Wesselink Kozijnen – pagina 40

X XS Platforms – pagina 21

Z ZND Nedicom – pagina 58

303 303

MARKTVISIE: TRANSCARBO KUNSTSTOF KOZIJNEN

Kunststof kozijnen ideale keuze voor hoogbouw Kunststof kozijnen van Transcarbo zijn perfect toepasbaar in hoogbouw tot 100 meter en bovendien zijn ze niet van een aluminium uitvoering te onderscheiden. Mayco van de Wal van Transcarbo: “De nieuwe generatie kunststof kozijnen is mooier, beter en groener dan alle alternatieven.” Dankzij het GEALAN-profiel met een extra middendichting zijn de kozijnen van Transcarbo zonder probleem tot 600 pascal (Pa) winden waterdicht. “Vanwege de luchtdruk bij hoogbouw automatisch kiezen voor aluminium is dus niet meer nodig.” Ook vanuit het oogpunt van duurzaamheid blijken kunststof kozijnen de beste keuze. “Want ze gaan een leven lang mee, zijn onderhoudsarm, hebben een uitzonderlijk hoge isolatiewaarde en zijn vrijwel volledig recyclebaar.” HOOGBOUWPROJECTEN Van de Wal haalt twee recente hoogbouwprojecten aan als voorbeeld. “De Pauwmolen in Delft is een appartementengebouw van 18 bouwlagen. Bijzonder is dat we voor het trappenhuis gestapelde kozijnen toepasten in een speciaal ontworpen zetwerk. Ook het 70 meter hoge complex op het terrein van het voormalige Haga Ziekenhuis bevat onze kozijnen.” KLEUREN Dankzij een verdiept profielsysteem hebben de kunststof kozijnen van Transcarbo de uitstraling van houten kozijnen. Er is keuze uit meerdere metallic kleuren en een groot aantal acrylaatkleuren. In het productieproces versmelt het acrylaat met het kozijn. Daardoor is het kozijn hard, glad en dus poriënvrij. De duurzame kozijnen zijn onderhoudsarm, vuilafstotend, slijtvast en ze reflecteren UVstralen. “Zelfs als je dichtbij staat

1 304

zie je het verschil met aluminium nauwelijks.” Er is er nog een groot voordeel aan kunststof kozijnen, zegt van de Wal. “Kunststof heeft een lagere Uf-waarde en is goedkoper dan aluminium.” Transcarbo engineert, produceert en monteert de kozijnen. Dat laatste gebeurt op de bouw, of bij de beton- of HSB-leverancier.

“Voor hoogbouw, maar ook voor grondgebonden woningen. Voor nieuwbouw, maar ook voor renovatie. Samen maken we er wat moois van.” <

Transcarbo Kunststof Kozijnen Handelsstraat 20, 6433 KB Hoensbroek www.transcarbo.nl

De Pauwmolen in Delft.

MARKTVISIE: TG LINING

Toegankelijke architectuur voor iedereen

Met de ratiﬁcatie van het VN-verdrag Handicap is inclusie niet meer weg te denken. Hoe zorg je dat het gebouw dat jij ontwerpt toegankelijk is voor een zo breed mogelijke doelgroep én dat jouw unieke uitstraling behouden blijft? Daar heeft TG Lining een antwoord op. Zij laten zien dat architectuur, duurzaamheid en inclusie prima samengaan. 1 1 306

MARKTVISIE: TG LINING

zorgen dat het ontwerp en de geleideroute elkaar aanvullen en versterken, voor een strak, optimaal en esthetisch resultaat. Materiaalkeuze en kleur kunnen we aanpassen aan het ontwerp en we maken zoveel mogelijk gebruik van natuurlijke gidslijnen, zoals muren.”

TG Lining is specialist op het gebied van geleideroutes voor blinden en slechtzienden. En dat al meer dan 25 jaar. Je komt hun producten waarschijnlijk vaker tegen dan je je realiseert. Als je op de trein of bus staat te wachten bijvoorbeeld: de ribbellijnen die je op de grond ziet liggen, helpen mensen met een visuele beperking zelfstandig hun weg te vinden.

“Het aanleggen van een geleideroute hoeft niet ingrijpend te zijn”, vervolgt Tamar. “Door ons in een vroeg stadium in het proces te betrekken kunnen we ervoor

Ook zonder geleidelijnen kun je je gebouw een stuk toegankelijker maken. “Veiligheid is het allerbelangrijkste aspect. Een eenvoudige oplossing is het toevoegen van contrasterende trapmarkeringen aan de trap. Dit zorgt ervoor dat (slecht)zienden meer diepte ervaren. Door de antislip-laag verklein je bovendien de kans op uitglijden. Als je daarbij bovenaan de trap een waarschuwingsmarkering aanlegt, waarschuw je blinden tijdig voor het naderende trapgat en kunnen ook zij veilig gebruik maken van de trap.” <

“We merken dat de focus steeds meer wordt verlegd van de openbare ruimte en het openbaar vervoer, naar binnen. Er is aandacht voor een inclusieve samenleving, waarbij iedereen zelfstandig kan deelnemen. De vraag vanuit de culturele- en evenementensector, de zorg en het onderwijs neemt toe.”, zegt Tamar Grahmbeek, directeur en oprichter. Om mensen met een visuele beperking zelfstandig een pand te laten vinden en betreden is een geleideroute vaak noodzakelijk. Zeker als je als organisatie of bedrijf een gastvrij onthaal wilt realiseren. TG Lining kijkt naar wat er minimaal nodig is om zelfstandig de ingang van een gebouw te vinden, en vervolgens naar wat er nodig is om naar de receptie, toilet of lift te komen.

TG Lining https://tglining.nl

307 22

IMNB_220030

Slimmer projectmanagement begint met inzicht + Online bedrijfssoftware voor architecten en ingenieurs + + Slimmer projectmanagement begint met een nieuwe kijk op automatisering. + Met een geïntegreerd boekhoudsysteem en vereenvoudigde urenregistratie voorkom je menselijke fouten en werk je efﬁciënter aan projecten. Zo kun je mooie ontwerpen en projecten opleveren tegen gezonde marges. + Uitzicht begint met inzicht.

+ + Kijk voor meer informatie op Exact.nl

Colofon BNA Architecten Jaarboek 2023/2024 is een uitgave van de Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus (BNA) Jollemanhof 14 1019 GW Amsterdam T 020 555 36 66 E bna@bna.nl I www.bna.nl Tekst BNA, Amsterdam Eindredactie Mariska Jonker Liselore Zoeteweij Ontwerp Van Lennep Design Agency DTP Elma Media B.V. Advertentie-exploitatie Elma Media B.V. Silvèr Snoek - Salesmanager E s.snoek@elma.nl I www.elma.nl Druk Elma Media B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de BNA. Voor informatie die onjuist of onvolledig is opgenomen aanvaardt de BNA geen aansprakelijkheid. De gegevens in deze uitgave zijn bijgewerkt tot 20 september 2023. De BNA is niet verantwoordelijk voor fouten of omissies. De “marktvisie” artikelen vallen buiten de verantwoordelijkheid van de BNA.

309

310

Aan de slag met de gebouwen en binnenruimtes van vandaag en morgen. Met de diverse tools van Gyproc en Isover Nederland heeft u alles in huis om zelfstandig aan de slag te gaan. Heeft u toch nog vragen, dan helpen we u graag persoonlijk.

Ontwerp een ruimte met de Gyproc Selector

Maak isolatieberekeningen met Isover Termical Ga aan de slag met duurzame isolatie van Isover in uw gebouwontwerp.

Een comfortabele ruimte ontwerpt en bouwt u met lichtgewicht en duurzame wanden plafondsystemen van Gyproc.

Maak thermische isolatieberekeningen voor gevels, daken en vloeren volgens de geldende isolatienormen.

Filter in de Gyproc Selector eenvoudig op systeem of toepassing, vind het juiste systeem en ontvang advies.

Ga zelf aan de slag op www.isover.nl/termical

Ga zelf aan de slag op www.gyproc.nl/systemen Kijk voor andere handige tools op de website van Gyproc. Nog vragen? www.gyproc.nl/team

Kijk voor andere handige tools op de website van Isover. Nog vragen? www.isover.nl/team

BNA, branchevereniging van Nederlandse architectenbureaus Postbus 19606 1000 GP Amsterdam T 020 555 36 66 bna@bna.nl www.bna.nl

Lieven blok 6 ABC en blok 8 ABCD, Amsterdam Architect: KENK Architecten Opdrachtgever: Lieven de Key Fotograaf: Roos Aldershoff

Jonas, Amsterdam Architect: Orange Architects Opdrachtgever: Amvest Fotograaf: Sebastian van Damme

Duurzame sociale woningbouw, Den Bosch Architect: Studio M10 i.s.m. KAW Opdrachtgever: BrabantWonen Fotograaf: Stijn Poelstra

Huis van de gemeente Voorst, Twello Architect: De Twee Snoeken Opdrachtgever: Gemeente Voorst Fotograaf: Joep Jacobs

Jakoba Mulderhuis, Amsterdam Architect: Powerhouse Company, de Architekten Cie., Marc Koehler Architects Opdrachtgever: Hogeschool van Amsterdam Fotograaf: Sebastian van Damme