my c h i l d
Ιωάννα Μπαρμπουνάκη MD, MSc, Ph.D Παιδίατρος, Επιστημονικός Σύμβουλος Παιδιατρικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων
Πυρετοφοβία
Τι πρέπει να γνωρίζουμε - Τι κάνουμε λάθος Αν οι γονείς κατανοήσουν ότι ο πυρετός αποτελεί μια φυσική αντίδραση του οργανισμού απέναντι στη λοίμωξη, θα περιορίσουν τους φόβους τους και θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με ψυχραιμία και λογικές ενέργειες.
O
πυρετός είναι ένα κλινικό σύμπτωμα που μπορεί να εμφανιστεί σε όλα τα παιδιά και αποτελεί μια συνήθη αιτία κλήσης ή επίσκεψης στον παιδίατρο. Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για ένα πολύ συχνό σύμπτωμα, η αντιμετώπιση από τους γονείς δεν είναι η αναμενόμενη, γιατί η πλειονότητα έχει ελλιπή κατανόηση του φαινομένου. Γενικά οι γονείς έχουν αρνητική άποψη για τον πυρετό και εμφανίζουν σύγχυση αναφορικά με την αντιμετώπισή του. Η «πυρετοφοβία» είναι συνυφασμένη με την αντίληψη ότι ο πυρετός προκαλεί βλάβη και ειδικότερα βλάβη στον εγκέφαλο, σπασμούς ή ακόμη και θάνατο. Πού εντοπίζεται, όμως, το πρόβλημα και πώς μπορεί να αλλάξει αυτή η αρνητική στάση;
Τι είναι πυρετός Πυρετός είναι η παθολογική αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος που συμβαίνει ως αποτέλεσμα συγκεκριμένης βιολογικής απάντησης, η οποία ελέγχεται από το κεντρικό νευρικό σύστημα και συγκεκριμένα τον υποθάλαμο. Η φυσιολογική θερμοκρασία του σώματος ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία, την ώρα της ημέρας, το επίπεδο της δραστηριότητας και τη φάση του εμμηνορυσιακού κύκλου στα κορίτσια. Τα βρέφη και τα μικρότερα παιδιά έχουν
γενικά υψηλότερες θερμοκρασίες από τα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες, λόγω της μεγαλύτερης αναλογίας επιφάνειας σώματος προς βάρος σώματος και της αυξημένης μεταβολικής δραστηριότητας. Η φυσιολογική ημερήσια θερμοκρασία ποικίλλει κατά τη διάρκεια της ημέρας με το ναδίρ τις πρώτες πρωινές ώρες και το ζενίθ τις πρώτες απογευματινές. Στα νεογνά (0-28 ημέρες) και στα μικρά βρέφη (1-3 μήνες) πυρετός που ανησυχεί ορίζεται η θερμοκρασία 380 C (μέτρηση στο ορθό). Σε παιδιά (3-36 μηνών) ως πυρετός ορίζεται η θερμοκρασία 380 C – 390, ενώ ως πυρετός που ανησυχεί ορίζεται η θερμοκρασία 390 C (μέτρηση στο ορθό), εάν δεν υπάρχει εστία λοίμωξης κατά την κλινική εξέταση. Σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες ως πυρετός ορίζεται η θερμοκρασία 37,80C -39,40 C, ενώ ως πυρετός που ανησυχεί ορίζεται η θερμοκρασία 390 C (μέτρηση στο στόμα).
Πώς γίνεται η σωστή θερμομέτρηση Η πιο ακριβής μέτρηση της θερμοκρασίας είναι από το ορθό, αλλά για πρακτικούς λόγους περιορίζεται σε παιδιά έως 3 ετών. Για παιδιά άνω των 4 ετών η μέτρηση που προτιμάται είναι από το στόμα, η οποία είναι χαμηλότερη κατά 0,6 0C από τη μέτρηση στο ορθό. Η λήψη θερμοκρα-
86
σίας από τη μασχάλη, παρά το γεγονός ότι εμφανίζει μεγάλη μεταβλητότητα των μετρήσεων, χρησιμοποιείται ευρέως γιατί είναι πιο εύκολη, πιο γρήγορη και καλύτερα αποδεκτή από τα παιδιά και τα άτομα που τα φροντίζουν. Οι συσκευές υπέρυθρου φάσματος για μέτρηση θερμοκρασίας στο μέτωπο και στην τυμπανική μεμβράνη επηρεάζονται από διάφορες παραμέτρους (εφίδρωση, αγγειακές μεταβολές κ.λπ.) και για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε καταστάσεις όπου η ακριβής γνώση της θερμοκρασίας είναι σημαντική για τη λήψη κλινικών αποφάσεων.
Πότε χρειάζεται αντιμετώπιση και, εάν είναι αναγκαία, ποια είναι η σωστή Ο πυρετός είναι αναπόσπαστο κομμάτι της φλεγμονώδους απάντησης και ως τέτοιο μπορεί να έχει κάποιο ρόλο στην καταπολέμηση της λοίμωξης (καθυστέρηση ανάπτυξης και αναπαραγωγής ιών και βακτηρίων, ενίσχυση ανοσολογικής λειτουργίας). Σχετίζεται, όμως, με αύξηση της μεταβολικής δραστηριότητας, κατανάλωση οξυγόνου, παραγωγή διοξειδίου και αύξηση των καρδιοαναπνευστικών αναγκών. Οι μεταβολές αυτές σε ένα υγιές παιδί δεν έχουν ιδιαίτερες επιπτώσεις, ενώ σε παιδιά με υποκείμενα νοσήματα μπορεί να αποβούν επιβλαβείς.
