Cultuur op Zuid_Syllabus 2019/2020 by EMI op Zuid

Cultuur op Zuid Syllabus 2019/2020 Dafne Foet & Reinier Weers

Aanleiding Deze syllabus bevat kennis over cultuur op Rotterdam-Zuid. Die we in de periode september 2019 tot en met oktober 2020 hebben opgehaald samen met studenten van Hogeschool Rotterdam. De syllabus bevat fragmenten uit (afstudeer)documenten, kopieën, verwijzingen, QR-codes, bespiegelingen etc. Het document dient als overdracht aan studenten, docenten en een volgende generatie collega’s van EMI, die geïnteresseerd zijn in de informele cultuur op Zuid. En om te laten zien hoe we in een korte periode van een jaar hebben geprobeerd een verbinding te maken tussen de Hogeschool Rotterdam en de praktijk van die, veelal, informeel georganiseerde cultuur. Op die manier kan deze syllabus interessant zijn voor het onderwijs. Ter inspiratie, voor onderwijsvernieuwing en het stimuleren van studenten om op en met cultuur op Zuid aan de slag te gaan. De opgedane ervaringen en ‘lessen’ kunnen voor cultuurmakers en beleidsmakers meegenomen worden in hun verdere werk. Waarom een syllabus? Wij zijn ooit, in 1989, begonnen met een studie op het HBO. In die tijd waren er wel kopieermachines en werd er ook nog gebruik gemaakt van stencilmachines. Met het tekstverwerkingsprogramma Word Perfect 5.1 werd voorzichtig geëxperimenteerd in die tijd. Docenten namen het zekere voor het onzekere en fabriceerden per module een syllabus. Voordat een collegereeks begon, moesten we dus niet alleen theorieboeken aanschaffen, maar ook een syllabus. Dat was een verzameling artikelen, wetenswaardigheden, lijsten met boeken die je kon lezen, verwijzingen en ook opdrachten die terugkwamen in het onderwijs. Zonder per se een direct verband, maar wel altijd over hetzelfde onderwerp. Natuurlijk had de docent de syllabus niet zonder gedachte samengesteld; er zat een visie achter. Het was aan ons als student om de verbanden te leggen. Door over de materie na te denken, opdrachten uit te voeren, projecten te starten met elkaar, en concepten te maken. De syllabus was vooral ook een starter om zelf ook op onderzoek uit te gaan zonder een dichtgemetseld kader. Om zo te proberen dicht bij onze innerlijke motivatie te blijven of te komen. We hopen dat deze syllabus, deze reader, deze verzameling, jou ook zal inspireren. Of je nou student, docent, cultuur- of beleidsmaker bent. Vanaf vandaag gaan wij weer verder met onze missie. Die ligt nog steeds op het grensvlak van cultuur, onderwijs en community. Groet! Dafne Foet (d.foet@hr.nl)& Reinier Weers (reinier@cultuurman.nl) (Rotterdam, november 2020).

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Inhoud Aanleiding

Inleiding

1. Start programma Cultuur op Zuid

2. Inclusieve definitie cultuur

2.1 Definities cultuur opgehaald

2.2 Betekenis cultuur en onderwijs

3. Onderzoeksgebied Rotterdam-Zuid

3.1 Een introductie op Zuid

3.2 Cijfers, weetjes en linkjes

3.3 Beleid gemeente en NPRZ

3.4 Cultuurplan, meer Zuid zichtbaar

3.5 De Kast van Ans ‘Liefde voor Zuid’

4. Halen en brengen

4.1 Wat neem je mee? Wat laat je achter?

4.2 De 10 geboden van social design

4.3

Wederkerigheid onderwijs en praktijk

5. Van Uit Zuid opgehaald 5.1 Cultuurmakers in beeld

26 26

Reggery Gravenbeek/Humanitas

Archell Thompson/Jettie Medema

Islemunda, Podium van IJsselmonde

Indirah Tauwnaar

Richard Nazier

Talkshow Van Uit Zuid

Leisure Lab voor de Veerkrachtige Stad (LLVS)

InstaTours voor studenten

Cultuurontdekkers

Cultúúrlijk

Vervolg studenten

5.2 Cultuurplaatsen op Zuid

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

6. Stadscultuur in ontwikkeling

6.1 Culturele ankerplekken

Boulevard Zuid - Hart van Zuid â&#x20AC;&#x201C; Feyenoord City

Interview met Ron van Gelder

De eetcultuur van Boulevard Zuid

Zuid Zichtbaar tijdens het ESF

Een model voor programmeren in het Hart van Zuid

6.2 Naar een cultuurcampus Van Uit Zuid 7. Lezen, kijken, luisteren

57 59

Opgehaald op locatie Intertoys Groene Hilledijk

Column Culturele speelgoedwinkel Groen Hilledijk

One of a kind

De ene kant stemt Leefbaar, de andere Denk

Cultuur op Zuid van Coolsingelpraat

Terugblik 2020 uit werkplan

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Inleiding In de zomer van 2019 startte Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (EMI), gerelateerd aan de thema’s van het NPRZ een nieuw programma: Cultuur op Zuid (CoZ). We stelden onszelf ten doel samen met cultuurmakers en studenten de informele cultuur van Zuid op te zoeken, te ondersteunen, te laten zien. Er is een mismatch in aanbod en participatie van kunst en cultuur op Rotterdam-Zuid. Er is een mismatch in onderwijsaanbod en toekomstige student op Hogeschool Rotterdam (HR) in het algemeen en op het gebied van kunst en cultuur in het bijzonder. Aanname hierbij is: Rotterdam-Zuid heeft juist veel cultuur, die zich name manifesteert in de informele sfeer. Die cultuur is nog onvoldoende zichtbaar, voelbaar of wordt niet als zodanig herkent. Dat kan komen door de verschillende definities er zijn voor cultuur. We richten ons op een inclusieve, diverse, verbonden stad Rotterdam. Waarin het stadsdeel Zuid volledig meedoet. Om dit te bereiken moet het cultuuraanbod, de cultuurdeelname en de bereikbaarheid van cultuuronderwijs van uit Rotterdam-Zuid omhoog. Vanaf juli 2019 zetten we volop in op een fysieke plek voor cultuur aan de Groene Hilledijk. Werken vanuit Zuid is een voorwaarde. In samenwerking met Alliantie Hand-in-Hand en een aantal culturele partners werken we aan de ontwikkeling van het plan voor een satellietlocatie waar de opgaven op het gebied van kunst en cultuur kunnen worden vertaald naar (onderwijs) projecten die relevant zijn voor bewoners op Zuid, een plek waar je ‘onderwijs, cultuur en community’ letterlijk tegenkomt. Een satellietlocatie op Zuid is ook de ambitie van de Hogeschool Rotterdam en in afstemming met het CVB en samenwerking met o.a. de afdeling veiligheid en beheer (FIT) is hard gewerkt aan de realisatie van concrete afspraken om dit voor elkaar te krijgen. De uiteindelijke besluitvorming is vanwege de lockdown in maart 2020 op de langere baan geschoven. Hiermee werd het noodzakelijk de prioriteiten van het programma CoZ te verleggen ‘van echt ter plaatse aanwezig zijn’ naar (deels online) activiteiten met opleidingen en cultuurmakers. Om voortgang te garanderen is de focus gelegd op concrete studentenopgaven in de start van het nieuwe collegejaar in september en daarbij een fysieke plek te vinden in het Huis van de Wijk Hillevliet waar EMI breed in een andere vorm inmiddels een nieuwe locatie heeft gevonden. Online werken en kansen uitdenken gaat voor een bepaalde periode best, maar uiteindelijk richt ons werk rond contextrijk onderwijs zich op het echte, offline leven. De tweede keuze was om de focus in het programma te leggen op een samenwerking met opleidingen die gericht zijn op cultuur. Dat is in eerste instantie de Willem de Kooning Academie (WdKA) (op termijn Codarts en mboopleidingen). De samenwerking met dit instituut is dit jaar geïntensiveerd en kwalitatief verbeterd. Vanuit de opleidingen Leisure & Events Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Management, met haar Leisure Lab voor de Veerkrachtige Stad; Transformation Design en Fine Art, hebben studenten niet alleen een bredere invulling aan de definitie van (informele) cultuur en kunst gegeven, maar werkten zij ook aan opgaven die direct en concreet bijdragen aan kleine, (culturele) ondernemers door hen praktisch te ondersteunen met research & development en creatieve oplossingen. De duurzamere samenwerking tussen WdKA en EMI op het gebied van cultuur draagt op lange termijn bij aan onderwijsvernieuwing op het gebied van inclusiever onderwijs, maar maakt ook talent, kunsten cultuuronderwijs en de beroepspraktijk zichtbaar op Zuid (en invulling aan de Cultuurcampus). De WdKA wil meer nog dan nu de sociaal-maatschappelijke dynamiek van Rotterdam-Zuid omarmen en gebruiken in het onderwijs. In september 2020 heeft EMI besloten de losse programma’s meer met elkaar te verbinden en stopt daarom met cultuur als zelfstandig programma. Cultuur zal in een andere vorm worden opgenomen binnen EMI. In deze syllabus wordt de overdracht en opbrengst van het programma Cultuur op Zuid dat in 2020 samen met studenten, docenten, cultuurmakers en beleidsmakers is opgehaald, bijeengebracht. Deze syllabus bevat kennis over cultuur op Rotterdam-Zuid en bevat fragmenten uit (afstudeer)documenten, kopieën, verwijzingen, QR-codes, bespiegelingen etc. Het document dient als overdracht en ter inspiratie voor studenten en docenten om op Zuid en met cultuur op Zuid aan de slag te gaan en onderwijsvernieuwing. De opgedane ervaringen en ‘lessen’ kunnen voor cultuurmakers en beleidsmakers meegenomen worden in hun verdere werk.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

1. Start programma Cultuur op Zuid Op 29 augustus 2019 begon symbolisch het programma Cultuur op Zuid van EMI. Dat was de dag waarop Dafne Foet en Reinier Weers, ontwikkelaars van een nieuw programma van EMI, neerstreken in een verlaten speelgoedwinkel van Intertoys op de Groene Hilledijk. Een programma voor cultuur op Zuid, dat ontwikkel je vanuit Zuid. Je moet er zijn, je moet je ogen en oren open hebben, goed kijken. Wat is bijzonder aan Zuid? Wat is er bijzonder aan een plek op de Beijerlandselaan en Groene Hilledijk? We begonnen onze zoektocht met de vraag: wat is de informele cultuur van Zuid? De veronderstelling is dat er te weinig kunst en cultuur op Zuid is. Maar hoe, vroegen we ons af, kan het dat als er op Zuid zoâ&#x20AC;&#x2122;n 200.000 mensen wonen, er juist veel cultuur aanwezig moet zijn, als er mensen van allerlei windstreken zijn neergestreken in dit deel van de stad? Een veelheid en diversiteit van uitingen van cultuur? En zou het ook zo kunnen zijn dat een andere definitie van cultuur misschien beter werkbaar is in dit deel van de stad? Dichter bij de mensen? Werken vanuit Zuid was dus voor ons een voorwaarde om de meer informele cultuur op te zoeken, en zoals we met onszelf hadden afgesproken te ondersteunen, te laten zien en ermee te experimenteren. Als snel kwamen we op het spoor van de Alliantie Hand in Hand. Dat was een fijne kennismaking. Deze organisatie heeft als opdracht om een winkel- en woongebied de komende jaren te transformeren tot een aantrekkelijke omgeving om te wonen, te werken en te verblijven, met veel gevoel voor de ondernemers en bewoners. We voelden een klik met de mensen van de organisatie Hand in Hand en al gauw kwamen we op een zonnige dag samen op een ambitieus plan. Een plan voor een culturele speelgoedwinkel waar studenten, bewoners en werkers uit de omgeving elkaar zouden ontmoeten en helpen. Op die dag, 29 augustus 2019, kwamen we met een aantal mensen uit ons netwerk bij elkaar, op de stoep van die speelgoedwinkel. En we merkten: dit kan heel wat worden!

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

AANGAAN OP ZUID Vanaf half tien hebben we onze bierbank half op de stoep en half in de winkel gezet. En tot het einde van de dag waren we in gesprek met passanten op de Groene Hilledijk. Opvallend veel van wat je autochtoon zou noemen. Wat is er nodig, vroegen we. Nou, dat varieerde van de Plusmarkt en de Dirk tot de Hollandse groenteman, slager, kaasboer en notenbar. Maar

op zich is de Turkse slager aan de overkant ook heel erg goed. Maar toch, een verse worst zou je ook moeten krijgen hier. Eigenlijk hoefden we geen vraag te stellen. De Rotterdamse spraakwater-tongen raakten al los door onze aanwezigheid, nog voordat de gasten die wij hadden

uitgenodigd gearriveerd.

waren

Meer dan 10 docenten van Hogeschool Rotterdam, Codarts en Inholland, kunstenaars en culturele pioniers van Zuid hebben we welkom geheten. Ze raakten net als wij zeer geïnspireerd door de ruimte van deze voormalige Intertoys. Wat wilden wij bereiken? Dat ze net als wij AAN GAAN op deze plek om zo de gewenste reuring in te zetten en mensen ta laten aasluiten. EN dat is dik en dwars gelukt. Sterker nog: volgende keer komen ze terug. Met nog meer ideeën, mensen én studenten om deze plek in te nemen. Reuring op de dijk, vertelavonden, vieren van de winkelstraat met suikerfeestacties, kerst. Mix zone, zomer – en winter tussenruimte, positieve neutrale diplomatieke plek. Speel- en ontwikkelplek met een lage drempel. Eigenlijk mensen een ervaring meegeven d.m.v. programmering. Door dat wat je al kent en dat wat je je normaal voor afsluit en nu door wordt verrast.

Er is echt behoefte aan een samenkom-plek. Identiteit van deze straat is de ondernemerskracht en kwaliteit. Naast overleven, trouwens. Zowel binnen als buiten de lijntjes. Het winkelconcept op zich is al dat het een veilige publieke ruimte is en binnenloperskwaliteit heeft. Dit gaat studenten ook helpen om mensen te durven aanspreken. Een van de ondernemers die we spraken bood zijn tomaten al aan voor de soep. Laagdrempelige inloophoreca waarbij consumptie niet verplicht is. Waar verse vertelsoep wordt opgediend met een glaasje bring-your-own. Soep van de dag in deze culturele kantine. Wellicht ingeschonken door de wijkkeuken of door studenten. De winkel als een plek voor organisaties en individuen op het gebied van cultuur, creatief, maatschappelijk. Eerste organisatievormen verkend vanuit ervaringen van wijkcoöperatie. De vorm VERENIGING kwam naar voren, waar het gezamenlijke in zit en je persoonlijk lid bent. En bijdraagt naar kunnen, soms geld soms inzet. En soms besteden we uit: schoonmaken, elektriciteit en beveiliging. Dat zou de wijkcoöperatie kunnen doen. Verbinding met Codarts? Incubators in de maand maart. Studenten van muziek, dans en circus nemen dan in een week een

plek in Rotterdam in. Deze winkel is een potentiële incubators-plek. Maart 2020? Viering van vernieuwing van de boulevard. Retail. Producten van lokale kunstenaars en designers in de etalage! Braderie, straatfeest en streetlab. Dit weekend zou er een braderie zijn, maar die ging niet door vanwege te weinig aanmeldingen. Dat kan natuurlijk niet. Sommige docenten zetten zich ervoor in om de lessen te verzetten van 10 uur ’s ochtends naar 10 uur ’s avonds.

Verhalen vertellen kwam telkens boven en de storytellers wonen hier in de buurt. Vooral het baasje van Lucky de hond bleef hangen. Wist je trouwens al dat je al die kauwgom voor de deur kan weghalen met ‘onjeklonje’ van 4711? Hij zei ook: je moet eens op YouTube kijken naar een filmpje van Laurel en Hardy. De ene heeft een hondje die ook Lucky heet, met een staatslot in zijn bek. Hij prijst zichzelf al rijk. Totdatie ziet dat het hondje zijn lot opgegeten heeft. Lucky lacht.

29 augustus 2019, GHD 235a.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

AAN gaan op een plek op Zuid en de culturele kansen zien. Dat is wat er wel was gebeurd. Want als je er bent, dan gebeurt er wat. We hebben een aantal maanden, tussen september en het begin van Corona (half maart) onofficieel gebruik gemaakt van het pand. Er waren krukken, rekken en banken aanwezig en er was licht. Soms deed de verwarming het. In de buurtwinkels haalden we de lunch, de taart en de koffie. We ontvingen groepen studenten die bezig waren met een minor Citybranding, we hielden er sollicitatiegesprekken voor onze afstudeerders, er werden podcasts opgenomen, er waren presentaties. We hielden gesprekken met cultuurmakers uit de buurt, potentieel geïnteresseerde medestanders van onze plannen. We presenteerden onze plannen vol overgave, alsof het er al was. Soms hoorden we van derden, dat er iets bijzonders stond te gebeuren op de Groene Hilledijk, in een oud winkelpand, een culturele speelgoedwinkel of zoiets. Of we daar ook over hadden gehoord. Soms snelt de droom al vooruit op de werkelijkheid… It was all a dream! Het hele plan van de culturele speelgoedwinkel ging helaas niet door. En dat ondanks alle betrokkenheid en het enthousiasme van tientallen personen en organisaties die dit, net als wij helemaal voor zich zagen. Tijdens onze aanwezigheid en het werken aan de plannen voor die speelgoedwinkel, kwamen we op een aantal ‘voorwaarden’ waar je aan moet voldoen om ook echt vanuit de plek te kunnen werken. Dit is wat we hebben geleerd en zullen meenemen. De culturele waarden van het gebied zijn het uitgangspunt van het programma. Het DNA van het gebied bepaalt dus in grote mate de kenmerken van de aanwezig cultuur. Welke mensen er wonen, wat doen ze daar? De activiteiten moeten gericht zijn op de direct omgeving, wijkgericht zijn. Laagdrempelig, aansluiten bij de activiteiten van de mensen die er wonen en werken. Het hoeft niet te zijn: u roept en wij draaien, maar laagdrempelig met enerzijds herkenning en aan de andere kant verrassing. Een manier om de behoeften uit de wijk op te halen is social design (zie 10 geboden voor succesvol social design, paragraaf 4.2). Halen en brengen. Dat was ons mantra. We bedoelen hiermee dat als je in een omgeving komt, die niet per se de jouwe is, er van je verwacht wordt dat je ook iets komt brengen. Studenten komen ervaring opdoen, een hogeschool ziet maatschappelijke opgaven in een gebied. Je kunt niet een observant zijn wil je iets bereiken en betekenen. Werkelijk verbinding aangaan is belangrijk en iets toevoegen aan wat er al is. Wat dat is kun je van tevoren niet per se voorspellen. Wij geloven erin dat het naar je toe komt als je er bent en ook werkelijk verbinding maakt met de mensen uit de omgeving. De leerpunten van de ontwikkeling van deze plek die studenten en betrokkenen hebben opgehaald zijn van waarde bij de totstandkoming van de Cultuurcampus (zie ho. 6.2).

Lees ook de column Culturele speelgoedwinkel Groen Hilledijk in hoofdstuk 7. Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

2. Inclusieve definitie cultuur EMI, en daarin het programma Cultuur op Zuid, richt zich op een ongedeelde stad waarin kansenongelijkheid wordt aangepakt. Zo ook op het gebied van kunst en cultuur. Een complexe opgave als je alleen al kijkt naar de vele definities en betekenissen die we hieraan geven. Cultuur wordt in verschillende betekenissen gebruikt en de definities zijn uiteenlopend, afhankelijk van beeldvorming, beleid en theoretische benaderingen. In het programma Cultuur op Zuid spreken we van de informele cultuur. Daarmee bedoelen we een vorm van cultuur die niet als zodanig wordt erkend, in eerste instantie niet zichtbaar is, waardoor er als het ware een achterstand wordt geconstateerd daar waar er wellicht juist een rijke cultuur aanwezig is. Uiteindelijk doel is te streven naar een cultureel Zuid waarin bewoners eigenaar zijn van het cultureel kapitaal dat diezelfde bewoners op Zuid inspireert, motiveert en ondersteunt om de cultuur gezamenlijk te ontwikkelen en naar een hoger niveau te tillen (Sacha Kruidenier, 2020). Van Uit Zuid dus. Specifiek richtten we ons het afgelopen jaar binnen het programma op: • cultuur als sector om in te werken (de thematiek en dynamiek van Rotterdam-Zuid is dé proeftuin voor heel Nederland en vergelijkbaar met steden in andere delen in de wereld); • de cultuurmaker als in professionals (in wording); • de aankomende beroepspraktijk van studenten (Rotterdam (Zuid) = beroepspraktijk).

2.1 Definities cultuur opgehaald Om de informele culturele infrastructuur op Zuid zichtbaar te maken, willen we weten over welke definitie van kunst en cultuur we spreken. Dit is de opgave die we elke student meegeven. Op deze manier wordt niet alleen de betekenis en definitie van cultuur uit Zuid opgehaald, maar geeft ook een nieuwe generatie een eigen invulling aan cultuur. Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal Cultuur is het geheel van normen, waarden, tradities, regels, kunstuitingen enz. van een land, volk of groep; = beschaving: eetcultuur, wooncultuur. Wikipedia, de vrije encyclopedie Cultuur is dat wat de mens schept. Het begrip staat tegenover “natuur”(dat wat aangeboren is, wat spontaan en zonder menselijk toedoen is ontstaan) en verwijst naar menselijke activiteit en de symbolen die deze activiteit betekenis geven. Cultuur wordt in verschillende betekenissen gebruikt en de definities zijn uiteenlopend naargelang de theoretische benaderingen en de beeldvorming. Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

CULTUUR OP ZUID Om de vragen ‘welke informatie cultuur is er op Rotterdam-Zuid?’ en ‘via welke cultuurmakers kunnen bewoners hun talenten ontwikkelen?’ te beantwoorden wordt er allereerst ingegaan op de betekenis van kunst en cultuur. Daarna gaat het over de informele cultuur op Zuid. Vervolgens zal er worden gekeken naar de identiteit van Zuid. Ook wordt er gekeken naar de visie betreffende kunst en cultuur voor heel Rotterdam en naar de kijk van EMI op cultuur op Zuid. Met Reggery Gravenbeek (cultuurmaker en zuiderling) is gesproken over ontwikkelingen, gedragingen en behoeftes op Zuid. Als laatste gaat het over de makers die veel betekenen voor de talentontwikkeling op Zuid. Kunst en cultuur Om echt naar de informele cultuur op zoek te gaan is het belangrijk om te weten wat kunst en cultuur precies inhouden. Michiel Bos (16 februari 2018) – onderzoeker Toonwerkplaats - heeft hier een stuk over geschreven. Weliswaar voor het kunsten cultuuronderwijs, maar de definitie is van toepassing op alle organisaties en instellingen die te maken hebben met kunst en cultuur. Michiel Bos geeft aan dat er een verwarrend misverstand

is over de begrippen kunst en cultuur. Onder kunst vallen veelal: kunst, theater, musea en historisch en cultureel erfgoed. De opvatting over cultuur is minder duidelijk en nog niet compleet. Michiel Bos noemt het “Wat zaken op een grote hoop”. Allereerst gaat hij in op de definitie van cultuur volgens van Dale: “Het geheel van geestelijke verworvenheid van een land, volk enz. = beschaving, eetcultuur, wooncultuur. ”Hij geeft daarbij aan dat al de menselijke gebruiken, verworvenheden, producten en gewoontes hieronder vallen. Voorbeelden die hij hierbij geeft zijn de manier waarop men spreekt, elkaar begroet, afscheid neemt, steden bouwt en hoe men met de omgeving (natuur) omgaat. Ook noemt hij de verkeersregels, rechtssystemen, wetenschap, monetaire systeem, de politiek en de kunst. Als tweede punt gaat hij in op het woord kunst. Hierbij maakt hij onderscheid tussen kunst met een kleine k en met een grote K. Kunst met een kleine k zijn vaardigheden zoals in de ambachten. Kunst met een grote K gaat om het creëren van iets nieuws met behulp van media zoals drama, beeldend, dans, fotografie, film en literatuur. Tot slot geeft Michel Bos aan dat je met cultuur

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

terugkijkt naar en leert van wat men als mens heeft gemaakt, wat de gebruiken zijn en hoe men de dingen betekenis geeft en vorm. Met kunst (met de kleine en grote K) wordt geleerd om iets nieuws, iets authentieks in de wereld te zetten van uit een cultureel besef. Dit richt een blik op de toekomst, naar iets wat er nog niet is. Is het kunstwerk eenmaal gemaakt, dan wordt het onderdeel van de cultuur. Binnen de minor Citybranding, aangeboden door de Willem de Kooning Academie – Hogeschool Rotterdam, wordt gesproken over formele cultuur als een organisatie het beleid en de doelen van de stad Rotterdam (de gemeente) volgt en zich houdt aan bepaalde regels en procedures (Persoonlijke communicatie, Martijn Mulder, 2019). Een procedure kan zijn het aanvragen van subsidie bij de gemeente. De formele benaming gaat dus met name over processen en beleid. Binnen de informele cultuur zijn zaken niet gepland of volgens een bepaald beleid of proces. Vaak gebeuren de dingen binnen de informele cultuur spontaan, vanuit de behoefte die er op dat moment is. Er gebeurt hierbij veel vanuit het hart. Juist deze informele zaken zijn (zo ook bij vel andere organisaties buiten de kunst en cultuur) voor het grootste

gedeelte niet zichtbaar, maar altijd aanwezig en minimaal zo invloedrijk. De activiteiten van de informele cultuur karakteriseren en eigenheid meer dan welke formele activiteiten ook (Management-modellensite, z.d.). Daarnaast is het vaak zo dat vernieuwing en innovatie begint bij deze informele cultuurmakers en binnen de niche markten. Richard Nazier geeft ook aan dat dit beter zal aansluiten bij de doelgroep op Zuid. Dit komt omdat zij vaak experimenteren, nieuwe dingen uitproberen en jong en nieuwsgierig zijn. Zij kunnen daarom beter het adoptiemodel van Rogers gezien worden als de innovators, waar de formele cultuurinstellingen vaak worden gezien als de early adopters die de informele cultuurmakers goed in de gaten houden. Dat dat de formele instellingen vaak early adopters zijn zorgt ervoor dat zij zichtbaarder zijn bij het grote publiek. Het is namelijk zo dat nieuwe geners, producten, diensten enzovoorts pas succesvol worden zodra de early adopters deze hebben geïmplementeerd. Zogezegd zijn zij de opinieleiders en het voorbeeldmodel voor de kopers, de early majority (Eelants, z.d.).

Uit: Kruidenier S. (2020). Verantwoordingsdocument Cultuur op Zuid | Verantwoordingsdocument van het ontwerproces naar concept Cultúúrlijk, bewoner eigenaar van cultuur. *Cultuur zien wij hier in de breedste zin van het woord. Als (zinvolle) vrijetijdsbesteding die bijvoorbeeld kan leiden naar onderwijs en werk. Cultuur gaat dan ook over meer dan bezoek aan een museum. Ook

eetcultuur, leefstijl, sportcultuur, muziek-beelden ontwerpcultuur horen hierbij, en kennen een economische component, een preventieve werking (‘van de straat houden’) of kunnen helpen bij meer

zelfbewustzijn van makers en gebruikers. Beoefening van cultuur maakt mensen slimmer en versterkt onontdekte competenties van kinderen en jongeren, ter voorbereiding op hun werkende leven. Zo werken

we niet alleen aan versterking van cultuurparticipatie op Zuid, maar krijgt het ook echt betekenis voor de bewoners op Zuid.

Weers R. en Foet D. (maart 2020). Werkplaats op Zuid | Plan Satellietlocatie Zuid. Als er gekeken wordt naar het begrip informele cultuur, afgeleid vanuit verschillende bronnen, lijkt dit ‘informele’ vaak te zitten in het feit dat er nog professioneel en planmatig te werk wordt gegaan en daardoor vaak ook geen

subsidie wordt ontvangen. Een blik op het informele overzicht, opgehaald door eerdergenoemde onderzoeksvormen, laat al twijfels ontstaan over de definitie van dit informele netwerk. De makers en organisaties zijn zichtbaar

als belangrijke sleutelfiguren met een breed scala aan contacten en een groot netwerk binnen de informele cultuursector. Vanuit hen krijgen onontdekte talenten de kans om iets uit te voeren of op te zetten. Hierdoor kan ook

geconcludeerd worden dat deze organisaties niet per se het gehele informele netwerk zijn, maar dat zij wel de weg naar dit netwerk zijn. In afbeelding 1 is een blik op het netwerk te zien.

Winter, D. (2020). Verantwoordingsdocument | Een leidraad van talentontwikkeling tot ‘cultuurbuddyprogramma’.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Bruin de T. (2020). Informele Cultuur op Hart van Zuid | Een programmaprofiel voor Hart van Zuid.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Uit: Cultuurplanadvies | RRKC licht toe wat wordt verstaan onder â&#x20AC;&#x2DC;culturele betekenisâ&#x20AC;&#x2122; van de ingediende plannen.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Uit: Rotterdam, stay close to what you are! | Advies IABx over de kracht van informele cultuur Rotterdam.

“Er wonen meer dan 170

af en toe door de straten

zichtbaarheid of moeten de

verhoogd worden. Geduld

nationaliteiten

klinkt en als ik mijn kapotte

mensen die deze culturele

blijkt uit eerdere gevallen op

Deze

kleding wil laten maken

elementen niet zien wellicht

Zuid een enorme winst te

mensen leven samen met al

Rotterdam-

Zuid.

breng ik deze naar “de

hun tunnelvisie inruilen voor

zijn

hun eigen gedragingen en

chinees”

een

initiatieven. Daarom geloof

gewoontes. Daarnaast leren

Daarnaast zie ik binnen én

bewoners van Rotterdam-

ik erin dat er in de toekomst,

buiten

Zuid

naar aanleiding van dit

verschillende

hoek.

bewoners dansen,

open

mind?

participeren

ook

voor

duurzame

nationaliteiten een hoop van

graffiti kunstwerken maken,

dagelijks aan deze cultuur.

concept,

elkaars cultuur en ben ik

rappen,

doen

Toch moet de participatie

ontstaan

waarvan

ervan

dat

skateboards,

zingen,

verhoogd worden. Hoe kan

bewoners

eigenaar

zijn

daardoor de bewoners op

instrumenten

bespelen,

dat

waardoor zij zich gezien en

Rotterdam-Zuid veel meer

sporten,

maken,

bewoners op Zuid misschien

gehoord voelen en in hun

weten over verschillende

tekenen en nog veel meer.

meer deelnemen aan cultuur

kracht

culturen dan op andere

Nu hoorde ik tijdens mijn

buiten Zuid? Moeten zij

bestaande cultuur uit te

plekken in Rotterdam. Zelf

onderzoek

misschien meer deelnemen

dragen en te ontwikkelen.”

woon ik op Zuid en ik ben

cultuur op Zuid zichtbaar

aan de westerse cultuur? De

Travis Scott: “Ik doe het niet

dol op de eetcultuur van

moet

participatie aan cultuur is

om financiële controle over

Suriname, ik weet hoe het

opvallend,

er. Deze is er vooralsnog

mijn muziek te hebben. Ik wil

gebed

bewoners op Zuid zien de

vooral op het gebied van

in de eerste plaats andere

hierboven

omschreven

gewoontes en gedragingen

artiesten

13:45 uur klinkt, ik doe mijn

cultuur elke dag, ervaren

en op het gebied van eten en

namen

dagelijkse boodschappen bij

deze cultuur elke dag en

ontspanning. Daarom kan

bieden. Ik wil voor hen doen

de Pool, ik word vrolijk van

genieten daar ook elke dag

aan

wat er met mij is gebeurd,

de Afrikaanse muziek die zo

van. Gaat het dan wel om de

kunstvormen

nog

maar beter.”

overtuigd

van

Moslimgemeenschap

trucjes

kleding

vaak

worden.

dat Dat

want

dan?

Moeten

participatie zeker

initiatieven

staan

helpen,

nieuwe

lanceren,

kansen

Uit: Kruidenier S. (2020). Beroepsproduct Cultúúrlijk | Conceptboek om de cultuur die op Zuid is zichtbaarder te maken en naar een hoger niveau te tillen.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

2.2 Betekenis cultuur en onderwijs Kunst- en cultuurstudenten zijn professionals in wording in deze sector waar een nieuwe inclusieve definitie van kunst en cultuur aan de orde is. Dit kan zijn een eigenaar van een commercieel evenementenbureau; een autonome kunstenaar, cultureel-maatschappelijkwerker; urban-art professional en natuurlijk de docent kunst en cultuur. Het is van groot belang dat het onderwijscurriculum vernieuwt door inclusief onderwijsaanbod waarmee een bredere groep kunsten cultuurstudenten zich mee kan identificeren. Hoe bereidt de WdKA zich voor op de blijvende taak om jonge mensen op te leiden tot kunstenaar/creatieveling terwijl de maatschappelijke context verandert en de minimale onderwijskwalificaties niet meer leidend kunnen zijn om toegang te krijgen tot kunstonderwijs? En hoe kan de academie de talenten van Zuid voorbereiden op kunstonderwijs? En kan WdKA al voor de studieperiode on top of mind komen bij nu minder voor de hand liggende jongeren? En hoe komen deze jongeren aan de juiste en aantrekkelijke informatie over die opleidingen? De WdKA wil en kan niet meer alleen opleiden tot autonome kunstenaars, maar beschouwt het als haar taak vooral de scheppende, creatieve en bevragende houding van de studenten te ontwikkelen. Niet het resultaat staat centraal, maar de groei. Hoe verhoud je je als creatieveling ten opzichte van de wereld? Hoe kun je vanuit een ontwerpende houding maatschappelijke vraagstukken meehelpen oplossen? De pedagogische, sociale benadering komt hier meer centraal te staan. Zie ter inspiratie: https://plymouthschoolofcreativearts.co.uk/: “We start from a belief that we are all naturally creative but that over time creativity gets ‘untaught’.” (Bron: persoonlijke communicatie, gesprek met directie WdKA op 15 september 2020 Reinier Weers en Dafne Foet).

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

3. Onderzoeksgebied Rotterdam-Zuid We richten ons op een inclusieve, diverse, verbonden stad Rotterdam. Waarin het stadsdeel Zuid volledig meedoet. Om dit te bereiken moet de bereikbaarheid van cultuuronderwijs, van het cultuuraanbod en de cultuurdeelname op Zuid omhoog! Rotterdam-Zuid is de logische ‘proeftuin’ voor HR studenten.

3.1 Een introductie op Zuid Het stadsdeel dat met vereende kracht bezig is uit zijn schaduw te stappen. Door grote (infrastructurele) projecten: Hart van Zuid, Stadionpark/ Feyenoord City en Alliantie Hand in Hand. Er is veel inzet om de verbeterkansen van de bewoners van Zuid te vergroten. Het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) werkt met haar maatschappelijke partners hard aan het verbeteren van de onderwijsresultaten, kansen op werk, sociale binding in de wijken, het vergroten van het bestand aan betaalbare woningen voor starters en stijgers, interessante koopwoningen voor mensen met meer koopkracht. De inzet is ook meer en een beter verbonden infrastructuur van kunst en cultuur op Zuid. Met: een nieuw Theater Zuidplein, gevestigde cultuurinstellingen die zich meer naar Zuid en de informele cultuur bewegen, informele culturele clubs die zich in rap tempo ontwikkelen, meer cultuurplaninstellingen die vanuit Zuid actief zijn. En de gezamenlijke plannen vanuit onderwijs en de stad voor een cultuurcampus. Het verhaal van Zuid is dat van de boerenzij, van de uitbreiding van de haven. Met wijken voor arbeiders, met leegloop en stadsvernieuwing. Van drie generaties nieuwe bewoners: Brabanders, Turken en yuppen. RotterdamZuid staat al 150 jaar voor experiment en innovatie op het gebied van haven, tuindorpen en de wijkgedachte. Een uniek stuk experimenteel Nederland dat gaat over maakbaarheid en de verschillende golven van migratie. Rotterdam-Zuid is een jonge stad die nog redelijk aan het begin van haar levenscyclus staat. Is Zuid misschien aan het puberen? Op de springplank naar volwassenheid? Remarkable potential in

organizations should be

definition of Arts and

this group in particular in

Rotterdam lies in the broad

equal partners in a

culture. Special attention

developing a new strong

and diverse offer, and

discussion about the future

should be paid to groups

narrative for Rotterdam

especially within the

of culture in Rotterdam. It is

involved in the city’s

‘Stay close to what you are.’ (IABX, 2017).

grassroots and informal

very much about

informal cultural scene, in

initiatives. Both formal and

inclusiveness. Think about a

terms of City Marketing but

informal cultural

more broad and inclusive

also in terms of involving

Zuid is een gebied met veel potentie en talent van bewoners, makers en ondernemers die samen een nieuwe wereld vertegenwoordigen. Kunst en cultuur Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

horen bij een prettige woonomgeving. Bij een gezonde en prettige besteding van vrije tijd. Cultuurdeelname is gericht op ontwikkeling van talenten, sociale binding en uiteraard genieten van kunsten als doel op zich. Bekijk ook deze video door Marinke Steenhuis, architectuurhistoricus:

Marinke Steenhuis: RotterdamZuid - van boerenrij tot smeltkroes | Pproloog.

Marinke Steenhuis: Rotterdam-Zuideen onbegrepen utopie Die drie golven nieuwkomers maken Zuid voor mij een fascinerend gebied. Wat zou het geweldig zijn om te weten hoe de drie groepen en generaties met elkaar in gesprek gaan, wat ze van elkaar overnemen, maar ook

wat ze bij elkaar missen of niet kunnen begrijpen. En zouden er initiatieven, plekken of ruimtes zijn waar al deze mensen zich kunnen scharen rond een gemeenschappelijk doel, ieder op hun eigen manier? Of is dat hopeloos

hulpverlenersdenken? Het Essenburgpark-initiatief in Delfshaven laat zien dat de hedendaagse bottum-up samenleving nieuwe collectieve waarden kan bieden. Het Essenburgpark is een tegengeluid richting de verStarbuckisering van

wijken, waarbij de consumptiedrang van het eenzame stadsindividu vooropstaat.

Dirk van Weelden. Wees geen vreemde | Essay Sculpture International Rotterdam.

3.2 Cijfers, weetjes en linkjes Op Zuid wonen 240.000 inwoners. Dit is evenveel als een stad als Tilburg of Eindhoven. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n 14 van de 86 culturele instellingen in Rotterdam zijn op Zuid (ten zuiden van de Maashaven). Eind 2018 stelt de gemeente als doel om Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

extra in te zetten op cultuur op Zuid met als doel versterking cultuur in het programma NPRZ om uiteindelijk in 2030 het cultuuraanbod en de -participatie op gemiddeld niveau van de G4 steden te brengen. Het gaat hierbij verder dan leefomgeving en sociale cohesie. Inzet cultuur (en sport) als vormen van vrijetijdsbesteding zijn ondersteunend aan het behalen van doelstellingen op school, werk en wonen (bron: persoonlijke communicatie interview Ruud Breteler, afdeling Cultuur Gemeente Rotterdam, 2019). Op dit moment wordt door de afdeling Cultuur van Maatschappelijke Ontwikkeling Rotterdam gewerkt aan een update van cultuurbeleid op Zuid.

Kaartje Inventarisatie creatieve en culturele sector gemeente Rotterdam (gemeente Rotterdam, 2019)

3.3 Beleid gemeente en NPRZ In het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) werken Rijk, de gemeente Rotterdam, corporaties, zorginstellingen, schoolbesturen, bedrijfsleven, politie en Openbaar Ministerie aan een gezonde toekomst voor RotterdamZuid. Samen willen deze partners ervoor zorgen dat opleidingsniveau, arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar het gemiddelde van de vier grote steden in Nederland. Naast school, werk en wonen hebben mensen ook vrije tijd. Twee belangrijke manieren om vrije tijd in te vullen zijn sport en cultuur. Behalve dat sport en cultuur het leven veraangenamen, zijn deze vormen van vrijetijdsinvulling ook ondersteunend aan het behalen van de doelen op school, werk en wonen. Voor hogere

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

schoolresultaten moeten kinderen zich ook ontwikkelen op het sociaal emotionele vlak. Met name sport en cultuur zijn daarin belangrijk. De aanwezigheid van kwalitatief hoogwaardig sporten cultuuraanbod verhoogt bovendien de aantrekkelijkheid van de woonomgeving. Voor de komende periode 2019-2022 wordt ingezet op twee samenhangende deelprogramma’s: a) Verhoging van cultuurparticipatie (zang, muziek, dans, beeldende kunst, toneel, urban-arts) door middel van: 1. structureel versterken van de culturele programmering in de wijken en het gebruik daarvan; 2. het versterken van de talentontwikkeling en het makersklimaat op Zuid zodat meer nieuwe makers de kans krijgen om bij te dragen aan de culturele programmering. b) Het verder verkennen van de mogelijkheden voor een nieuw beeldbepalend nationaal cultuurwetenschappelijk instituut (NCWI) op Rotterdam-Zuid. Deze thema’s zijn opgenomen in de Regiodeal die in het kader van het regeerakkoord Rutte III gesloten is. Ze dienen drie doelen: 1) meer cultuurparticipatie, als doel op zich maar ook ter ondersteuning van de overige doelen van het NPRZ; 2) een aantrekkelijker woonklimaat voor de huidige én de nieuwe bewoners; 3) meer bezoekers naar Zuid. Concreet werkt NPRZ aan: 1. Versterken culturele programmering; 2. Versterken makersklimaat; 3. Cultuurcampus. Zoals vermeld werkt de gemeente aan een update van cultuurbeleid op Zuid. Verwacht eind 2020.

NPRZ: Uitvoeringsplan 2019-2022

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

3.4 Cultuurplan, meer Zuid zichtbaar In juni 2020 stelde de gemeenteraad uitgangspunten voor het Rotterdamse cultuurbeleid vast in de Uitgangspuntennotitie Stad in Transitie 20121 – 2024. Belangrijke punten hieruit: • Inclusiviteit en interconnectiviteit. • Cultuur in Rotterdam weerspiegelt de diversiteit en dynamiek van de stad en draagt bij aan verbinding en verbroedering. • Cultuur in Rotterdam is voor iedereen bereikbaar en toegankelijk zodat alle rotterdammers kunst en cultuur kunnen ervaren, beoefenen en beleven. • Alle Rotterdammers kunnen participeren in de lokale culturele infrastructuur en vaardigheden en talenten ontwikkelen. • Rotterdam-Zuid heeft een sterke culturele infrastructuur. • Er komt meer kunsten cultuuraanbod in de gebieden, in het bijzonder in Rotterdam-Zuid.

Gemeente Rotterdam: Stad in transitie, cultuur in verandering.

3.5 De Kast van Ans ‘Liefde voor Zuid’ Ans Stolk deelt haar liefde voor Zuid. Zij woont in Vreewijk en heeft zich zowel privé als in haar werk altijd ingezet voor Zuid. Voor haar pensioen werkte zij voor Rotterdam Vakmanstad. Ans heeft haar gehele bibliotheek van boeken, plannen, rapporten, uitgaven over Zuid van de afgelopen 30 jaar aan EMI geschonken. Bij EMI op Zuid in lokaal 8 aan de Hillevliet 90 is deze ‘bibliotheek’ beschikbaar en kan iedereen fijn neuzen. In ‘syllabusstijl’ offline vind je dat wat je online niet zo snel zult vinden en je kunt helpen Zuid een beetje beter te begrijpen om er uiteindelijk van te gaan houden. Je vindt hier ook hard copies van de studentenproducten en hun opgaven op Zuid.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

4. Halen en brengen 4.1 Wat neem je mee? Wat laat je achter? Hoe begin je studiewerk op Zuid? Kom je zelf van Zuid? Wat is jouw verhaal? Wat neem je mee? Wat laat je achter? De straat op, echt contact maken, halen en brengen zijn de belangrijke voorwaarden om goed praktijkonderzoek op Zuid te doen. Zeker studenten die zelf niet van Zuid zijn. Alle studenten die onderzoek doen op een plek waar zij zelf niet wonen/vandaan komen zullen zich daar allereerst bewust van moeten zijn. Hoe zorg je er als student (en docent), maar straks ook als professional, voor dat je niet voor of over, maar samen met Zuid onderzoekt, ontwerpt en ontwikkelt? Hoe zorg je ervoor dat je echt iets achterlaat dat in verbinding is met de plek en de mensen van die plek? Hoe goed ook de intentie, als student, kom je ook om studiepunten te halen en ga je vaak weer weg. Belangrijk blijkt steeds weer om te leren de juiste vraag te stellen, hoe contact te maken, zowel live als online, en zo echt gesprek te voeren met het halen-brengen principe in het achterhoofd. Wij geven altijd en steeds opnieuw aan alle studenten die starten bij de EMI opgaven dit bewustzijn mee en helpen hen te zoeken naar contact en wederkerigheid. Ontmoet en zie datgene dat je nog niet eerder is opgevallen. â&#x20AC;&#x2DC;We lopen door de stad. We lopen door de straten. En we kunnen ons allemaal afsluiten voor alles wat anders is. Ik denk dat het juist mooi is om door de stad en de straten te lopen en juist datgene te zien dat je nog niet eerder was opgevallenâ&#x20AC;&#x2122; (Wende Snijders (2019: Een droom waarin we bij elkaar komen of op zijn minst elkaar de ruimte gunnen om te zijn wie we zijn). WENDE - Wende's Kaleidoscoop 2019

Bron: Het Parool > Kunst-media > Wende Snijders kunst bloeit bij de gratie van kruisbestuivingen.

4.2 De 10 geboden van social design EMI vraagt naast innovatieve oplossingen voor complexe maatschappelijke opgaven om innovatieve manier van werken. Tien geboden om mee te nemen: 1. Zoek verbinding met de samenleving 2. Ontwerp sociaal 3. Handel duurzaam 4. Verbind ethiek en esthetiek 5. Streef naar betrokkenheid 6. Wees kritisch 7. Wees transparant 8. Wees dienstbaar en bescheiden 9. Wees volhardend radicaal 10. Neem samen verantwoordelijkheid Bron: https://www.archined.nl/2015/09/de-10-geboden-van-social-design/

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

4.3

Wederkerigheid onderwijs en praktijk

Naast wederkerigheid tussen student en bewoner is er ook een tussen onderwijs en praktijk. EMI legt hier verbindingen op Zuid. Wij hebben ontdekt dat voor wederkerigheid in ieder geval de volgende omstandigheden gunstig moeten zijn: • het contact vindt plaats tussen groepen met een gelijke status en er is sprake van een gelijkwaardige dialoog; • er is sprake van samenwerking met bij voorkeur een gemeenschappelijk doel; • er is support van een erkende autoriteit of vanuit erkende regels (‘institutionele ondersteuning’, of ‘steun van institutionele autoriteiten’); • er is sprake van een gemeenschappelijke, overkoepelende identiteit, van een gevoelde common humanity. (De Contacthypothese (Allport, 1954).

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

5. Van Uit Zuid opgehaald Door middel van onderzoekend programmeren (programmerend onderzoeken) op Zuid en vanuit de startvraag ‘informele cultuur zichtbaar maken’ werkt het programma Cultuur op Zuid aan haar doelen. Wat is het opgehaalde netwerk (informele) kunsten cultuurmakers (5.1 Cultuurmakers in beeld) en hoe manifesteert dit zich /kan dit zich manifesteren op fysieke plekken (5.2 Cultuurplaatsen op Zuid)? We hebben inmiddels een aardig beeld van het formele cultuuraanbod op Zuid. We kunnen concluderen dat dit onderbedeeld is ten opzichte van de rest van Rotterdam, laat staan een andere stad als Haarlem of Zoetermeer. Om een beter beeld te krijgen van wat er op het gebied van cultuur speelt zijn we samen met studenten op zoek gegaan naar cultuurmakers van Zuid en met hen in gesprek gegaan. Vanuit ons eigen netwerk, werkervaringen en persoonlijke interesses hebben we al een aardige lijst met personen die op het gebied van cultuur actief zijn op Zuid. Veel van hen komen terug in de tours die we vanuit EMI organiseren voor studenten. Door de ervaringen direct te horen van de spelers zelf, krijgen de studenten die aan zo’n tour deelnemen, een beter en levendig beeld van het ‘echte’ Zuid. Andere sleutelfiguren zijn door onze afstudeerders geïnterviewd, vaak met verrassend waardevolle uitspraken. De studenten met wie we werken krijgen keer op keer de vraag de lijst met makers steeds verder aan te vullen. Deze mensen zijn vaak nog niet de gevestigde orde. Tegelijkertijd kun je ze ook niet allemaal vertegenwoordigers van de informele cultuur noemen. Veel zitten al op de radar van de stad, kunnen de weg naar financiële ondersteuning vinden en weten ook hun publiek te bereiken. De mensen die in hún adressenlijst staan, die zouden weleens de echte informele cultuurmakers kunnen zijn. Door goed te luisteren naar onze contactpersonen, horen we wel wat er op Zuid gebeurt in de onderlaag, de humuslaag. Een deel van wat er op microniveau/wijkniveau speelt op het gebied van kunst en cultuur wordt zo zichtbaar.

5.1 Cultuurmakers in beeld Rotterdam-Zuid heeft juist veel cultuur, die zich men name manifesteert in de informele sfeer. Hieronder in willekeurige volgorde een overzicht van kunsten cultuurmakers die de studenten en wijzelf hebben gesproken: • Lorenzo Elstak → Culturele ondernemer bij IK BEN WIJ • Reggery Gravenbeek → Culturele ondernemer (filmmaker) en ervaringsdeskundige bij Team Enkelband • Archell Thompson → Culturele ondernemer (storyteller) • Dave Vanderheijden → Culturele ondernemer bij POW! WOW! Rotterdam Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

• • • • •

Big Jay → Culturele ondernemer (muziek, jongerenwerker) Zoë Conchita → Culturele ondernemer bij NIFFO Rabbani Sayed en Rob Morais Katinka Enkhuizen → Programmeur bij Theater Rotterdam Nazif Lopulissa → Cultuurmaker bij Nasbami

Een greep uit de culturele sector op Zuid (5 mei 2020) Spraakuhloos

Connecting the Culture

Enfant Terrible

Like je wijk

Productiehuis Flow

Het huis van Asporaat

IK BEN WIJ

Team Enkelband

Catwalk Challenge

Overleven op Zuid

POW! WOW! Rotterdam

Hiphopinjesmoel

NIFFO

NASBAMI

De Magie van Feijenoord

IMPACT

Theater Islamunda

House of Urbanarts

SKVR

House of Hope

Stichting Openhaard

HOMMES

Theater Zuidplein

Stichting Freehouse

CEC

Textielfabrique

Rotterdamse Munt

de Player

House of Esports

Wandschappen

Kunststichting Regenboog

Cultuurwerkplaats Carnisse

Stichting Dit is Zuid

Skateland

Rewriters

La Cuisine Mama

Het is moeilijk om alle initiatieven en makers in kaart te brengen omdat niet alle makers een naam, organisatie of website hebben. Zij hebben hun eigen netwerk en opereren daarbinnen. Sommige makers/aanbieders zijn alleen via Instagram te volgen en andere sluiten

zich zo nu en dan bij een organisatie aan voor een workshop of event en gaan daarna weer door. Er zijn zoveel mogelijk personen, organisaties en initiatieven opgehaald en in bijlage 7 is een overzicht te vinden van de kunsten cultuursector op Rotterdam-Zuid.

Cultuurmakers zoals Reggery Gravenbeek van Team Enkelband, Lorenzo Elstak van IK BEN WIJ, Stefanie Vermeiren van IMPACT en Indirah Tauwnaar van House of Urban Arts zijn hierbinnen goede spelers. Zij kennen de informele spelers en weten binnen Zuid de juiste

contacten te maken via hun eigen opgebouwde netwerk. Bij het realiseren van het beroepsproduct dat wordt gevormd middels dit onderzoek zijn zij dan ook een grote bron voor de eventueel te betrekken cultuurmakers.

Uit: Kruidenier S. (2020). Verantwoordingsdocument Cultuur op Zuid | Verantwoordingsdocument van het ontwerproces naar concept Cultúúrlijk, bewoner eigenaar van cultuur.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Winter, D. (2020). Verantwoordingsdocument | Een leidraad van talentontwikkeling tot ‘cultuurbuddyprogramma’. De studenten die hierboven een lijstje of beeld hebben geschetst van de cultuurmakers die zij hebben gevonden en gesproken, geven een eerste beeld. Eigenlijk is deze inventarisatie het begin, de 0-meting. Het zou mooi zijn als we de nieuwe generatie makers (de contacten uit hun telefoon) zouden spreken en bevragen. Je kunt je afvragen of de genoemde makers niet te veel uit de urban-hoek komen. Antwoord daarop is: ja ze komen vooral uit de urban-hoek. Dat is de meest aanwezige en dominante jongerencultuur op dit moment. Maar een vervolgstap zou kunnen of moeten zijn: de ‘andere’ informele cultuur opzoeken. Bijvoorbeeld de eigenaresse van restaurant Dolici op de Beijerlandselaan is Senay Akdemir (www.dolice.nl). Zij organiseert poëzieen muziekavonden waar vooral Turkse muzikanten en dichters optreden. Ze wil haar restaurant vooral als cultuurpodium verder ontwikkelen. Een vindplaats van voor veel mensen onbekende cultuur. En zo zijn er uiteraard nog veel meer voorbeelden te vinden. We hebben geprobeerd om te komen tot casussen waarbij de opbrengst voor beide partijen wat zou kunnen opleveren; win-win. Informele makers die relevante activiteiten ontwikkelen en realiseren, die in relatie staan tot de mensen van Zuid.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Vanaf september 2020 hebben we met onderstaande personen gesprekken gevoerd over samenwerking/ondersteuning, die hopelijk door onze opvolgende collega’s een vervolg kunnen krijgen en waarbij studenten betrokken kunnen worden. Wat wij merkten is dat de personen nog niet helemaal klaar zijn om studenten zelfstandig opdrachten te laten uitvoeren. Een kenmerk van deze contacten is dat ze per definitie allemaal heel druk zijn met hun leven, zij van alles tussen de bedrijven door doen, zelf nog wat ongeordend zijn, niet altijd de relevante informatie ‘volgens de regels’ overbrengen. Kortom: waar stappen we in? Wanneer wordt een project ook werkelijk een kansrijke samenwerking? Reggery Gravenbeek/Humanitas In september 2020 hebben Reggery Gravenbeek en Reinier Weers een gesprek gevoerd met de mensen van Humanitas die in het kader van hun welzijnsopdracht in het gebied Feijenoord, o.a. bezig zijn met jongerenwerk en ontwikkelen van de huizen van de wijk: Penny Nugteren, Carolien Jaarsveld en twee jongerenwerkers. Reggery is een informele cultuurmaker en hij ondersteunt met Team Enkelband ook jongeren die van het rechte pad zijn geraakt en nu weer in de maatschappij moeten zien te overleven. Hij is de maker van de film De Druk en momenteel maakt hij een film over drill/muziek en de gangs er omheen. Hieronder een schets van een projectvoorstel, dat bij Reggery ligt. OPZET PROJECT ‘DRILLFILM’ (Reinier

Weers, 12/9/20) Onlangs is er in Scheveningen een dode gevallen, na een confrontatie tussen (drillrap)gangs uit Amsterdam en Rotterdam. De dode was een 19-jarige jongen van Rotterdam-Zuid. Hij verheerlijkte geweld niet. De jongen kwam uit een familie die juist een heel positieve bijdrage levert aan Rotterdam door zich in te zetten voor de jeugd. (Broer: Big J, HELDERHEID/FLOW). Het klopt dat het dragen van een mes op zak een onderdeel is van een subcultuur van jongeren die in gangs met elkaar optrekken en zich tegen gangs van andere wijken en plaatsen keren. Vaak is er een relatie met andere vormen van criminaliteit, zoals drugshandel. Er wordt

op allerlei manieren geprobeerd het onderlinge geweld van jongeren te stoppen. De teneur van veel professionals van politie en veiligheid en mensen die niet verder denken, is dat regressie de enige manier is om de criminaliteit onder jongeren te stoppen. Reggery Gravenbeek - en velen met hem - geloven in een aanpak waarbij niet het mes of de drill-muziek centraal staat maar het welzijn van de jongeren. De jongeren vertellen het vaak zelf in hun drill-rap-teksten: VOORBEELDEN GEVEN. https://youtu.be/GBigEv98r LA Reggery maakt momenteel een film met en over drillmuziek, hiphop waarin de problemen waarmee jongeren te maken hebben naar voren komen en geweld in sterke mate geromantiseerd* wordt.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Vóór de corona-periode had hij twee rivaliserende gangs bereid gevonden om met de film mee te doen. Eentje uit Zuidwijk en eentje uit Ijsselmonde. Dat is nu niet meer het geval (waarom niet, Reggery?). Incidenten op het gebied van drill-rap krijgen veel aandacht in de media. Volgens sommigen is dat buitenproportioneel. Tegelijkertijd is die mediaaandacht ook een kans om de verbeterkansen die nodig zijn voor jongeren (m.n. jongens) meer onder de aandacht te brengen. En zeker op Rotterdam-Zuid is er veel werk te verrichten. Op individueel niveau, maar ook Zuid als geheel. Vanuit gemeente, onderwijs, politiek welzijnspartijen en ook vanuit de cultuursector, zijn er krachten die juist het belang van die ontwikkelkansen van de jongeren benadrukken.

Blijkbaar schiet opvoeding tekort en sluit het onderwijs niet goed genoeg aan op de impliciete vraag van de jongeren. VRAAG: Wat valt er te melden over jongerenwerk en jeugdzorg? Begin bij het kind zelf. Wordt het wel ‘gezien’? Wat heeft hij/zij nodig? Welke talenten en welke potentie legt het aan de dag? Hoe kun je hem/haar positief stimuleren in plaats van met argwaan benaderen en alleen de nadruk leggen op wat hij niet kan of wil? Niet alleen voorhouden dat-ie in de haven of de techniek moet werken omdat daar de komende jaren banen zijn (uiteraard is dat geweldig voor de personen die er geschikt voor zijn), maar wat zijn echt de talenten van de jongeren? Hoe kunnen we de problematiek van veel jongeren, met name jongens in de leeftijd van 12 tot 17

(klopt dat??), meehelpen om te buigen naar iets positiefs? Hoe komen we tot een gezamenlijk besef (politiek, NPRZ, professionals, ouders en niet te vergeten de jongeren zelf), dat door in de jongeren van Zuid nog meer tre investeren er generaties komen die niet alleen opgroeien in kapitale armoede maar ook mentaal rijker worden? En hoe kunnen we het beeld dat er is over RotterdamZuid als gebied van kansarmen ombuigen naar iets positievers? https://www.funx.nl/news/fu nx/47606-reggery-maaktfilm-over-drillrappers-ikwil-juist-het-positieve-meeruitlichten?q&start=0&end &fbclid=IwAR17nGL2g032 _3gDXyK44-0_lFrw1SniobbWGremmk77 ZuCJ5B6rkFrpVs Reggery Gravenbeek is een bewoner van Zuid die het verschil wil maken. Er zijn er natuukijk meer. Big J, YMP, Archell Thompson. MEER VOORBEELDEN? Allemaal jongens van Zuid die met kunst en cultuur anderen bewegen níet (meer) te kiezen voor criminaliteit maar het rechte pad te bewandelen. En dan nog wel met muziek, hiphop, spoken word, storytelling en film. Cultuuruitingen als middel voor expressie, talentontwikkeling en het

delen van relevante inzichten. Het mooie en interessante van kunst en cultuur is dat het zich niet laat belemmeren door opinies. De verhalen móeten eruit. Of er nou wel of geen kunstenplan is of bestuurders en politici er wel of niet in geloven. De kunstenaar, de cultuurmaker voelt een noodzaak om zijn visie en ervaringen te uiten en met een publiek te delen. En daar liggen veel kansen voor Rotterdam-Zuid. De drill-film van Reggery kan een enorme trigger zijn om tot een nog beter besef te komen dat de jongeren uit de drill-scene juist geholpen moeten worde i.p.v veroordeeld. Reggery betrekt een deel van hen er bij. De kans zit ‘m erin om die film op grote schaal te delen met het publiek en het gesprek over lastige onderwerpen die de jongeren met zich meedragen, met elkaar te voeren. En dan te komen tot het besef dat we als maatschappij zien wie die jongeren zijn, wat ze in huis hebben en ze vervoglens de tweede kans bieden. En dat niet alleen op een premièreavond, maar zeker ook bij mensen thuis, in de klassen, in de huizen van de wijk en in de kunstinstellingen. En niet te vergeten bij de politie, het openbaar ministerie, de

ambtenaren en de penitentiaire (jeugd)inrichtingen. REGGERY: vertellen over de film, over jouw motief, misschien met ene mooie quote van een van de deelnemers, acteurs. Dit is dan ook een uitnodiging om met Reggery en ons mee te doen. Dus persoonlijke voorkeuren, angsten, opinies over wat goed of fout is, wel of geen kwaliteit heeft… zet ze opzij. Wat willen we/ambities: • Impact maken door de drill-film op minstens 50 plekken en gelegenheden afspelen met een gesprek met de zaal. 2500 Rotterdammers zien de film. • De film wordt vertoond op XX scholen op Zuid, vanaf groep 8 . De film wordt vertoond op scholen op Zuid, vanaf groep 8. • De film krijgt een première in een van de kunstinstellingen op Zuid: LV, Theater Zuidplein of Nieuwe Luxor. Dat theater vraagt geen zaalhuur maar ziet het als haar taak dit project te faciliteren. • Beeld kantelen dat drillmuziek en aanverwante genres alleen negatief is, maar juist ook kunstzinnige waarde heeft en de

jongeren die het maken hun creativiteit ermee kwijt kunnen. • Voor Reggery en zijn direct betrokkenen levert de uitgave van de film en de activiteiten die eraan gelierd zijn werkgelegenheid op. • Het project wordt (financieel) ondersteund door partijen op het gebied van kunst, cultuur, welzijn, NPRZ en gemeente Rotterdam. • Positieve nationale media-aandacht over het onderwerp en Rotterdam-Zuid. • Dat deze manier van cultuur als middel gedragen wordt door de gemeente Rotterdam in de persoon van Aboutaleb, het college en Marco Pastors. • Aanwijsbare positieve doorwerking van de film en de trajecten. (preciezer verwoorden) *In de beginjaren van de hiphop waren ICE-T, EAZY E EN NWA (namen noemen) grote helden van jongeren. Ze maakten muziek waarin geweld een belangrijke rol innam. De muziek was vaak militant. Zijn alle fans in de criminaliteit beland? Net als fans van de films van Quentin Tarantino, James Bond en The A-team?

Archell Thompson/Jettie Medema Talenten met wie Archell werkt kijken op tegen jongeren die studeren en onderwijs hebben gehad. Zij zouden graag met ze in contact komen. Contact met Archell en studenten is ingepland. Islemunda, Podium van IJsselmonde Irma van Lierop, directeur van Islemunda, Podium van IJsselmonde, wil graag studenten verbinden aan de opgaven rond cultuur in IJsselmonde. In november

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

2020 start een groep studenten van de minor citybranding aan de volgende opdracht: Context: IJsselmonde is een Rotterdamse wijk met 60.000 inwoners diep in Rotterdam-Zuid, waar Zuid nog echt Zuid is! In het hart van IJsselmonde ligt een enorm plein (Herenwaard) met oa. winkelcentrum Keizerswaard, de bibliotheek, een brasserie en Islemunda, Podium van IJsselmonde. Het is de ambitie om van deze plek

een culturele ontmoetingsplek te maken waar de verhalen van deze 60.000 Rotterdammers zichtbaar worden. Samen met gemeente en andere betrokkenen wil Islemunda zich positioneren als verlengstuk van deze publieke ruimte en een brug slaan tussen podium binnen en buiten door naast een theaterpodium een culturele

ontmoetingsplek te zijn voorbij haar eigen voordeur en zo stevig verbonden te zijn met haar omgeving. Opdrachtomschrijving: ontwikkel een onderscheidende positionering voor deze culturele ontmoetingsplek in het hart van IJsselmonde, waarbij het Podium een verlengstuk is van de

openbare ruimte en belangrijk onderdeel van de identiteit en waarmee meer verbinding ontstaat tussen wijk en ontmoetingsplek. Werk deze positionering uit in een concrete tool om zowel culturele ontmoetingsplek, Podium en bewoner te verleiden elkaar op te zoeken, en te ontmoeten.

Een andere opdracht vanuit Islemunda hebben we eerder bij social work neergelegd. Deze blijft relevant. Ook voor studenten van andere opleidingen uiteraard.

Beschrijving praktijkvraagstuk Bachelorproef Social Work

Instituut voor Sociale Opleidingen Titel praktijkvraagstuk

Kenniscentrum / lectoraat

Praktijkorganisatie (indien bekend) Contactpersoon voor het praktijkvraagstuk Korte omschrijving Wat het vraagstuk dat onderzocht of opgelost moet worden? Waarom is het belangrijk of relevant dat dit

Onderzoek onder deelnemers en begeleiders van Open Studio Islemunda naar succesfactoren van gehanteerde methodiek die over te dragen zijn naar andere plekken op zuid, met als doel de cultuurdeelname te verhogen. Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie (EMI) Studenten werken met EMI in Rotterdam-Zuid aan grootstedelijke vraagstukken op het gebied van kunst en cultuur, gericht op een betere kwaliteit van leven bij bewoners in 7 focuswijken. EMI levert daarmee een positieve bijdrage aan een ongedeelde stad, waarin kansenongelijkheid op het gebied van cultuurparticipatie wordt aangepakt. EMI haalt complexe stedelijke vraagstukken op het gebied van kunst en cultuur op uit de praktijk en vertaalt deze - als ‘verbindingsofficier’ en met HR-studenten in de hoofdrol - naar onderwijs en onderzoek. Wederzijds leren staat centraal staat in actuele programma’s op het gebied van wonen, werk, onderwijs, zorg en cultuur. Theater Islemunda/Open Studio Islemunda Marjet Roerink – Open studio (metjet@hetnet.nl) Dafne Foet – EMI (d.foet@hr.nl) Door wekelijkse workshops, jamsessies en optredens krijgen de deelnemers van het project Open Studio van Theater Islemunda en het Rotterdams Wijktheater het duwtje in de rug dat zij nodig hebben om door te groeien. Sommige deelnemers stromen door naar reguliere podiumkunstopleidingen of naar het grotere circuit, anderen blijven hobbyisten. In de meeste gevallen levert deelname aan Open Studio persoonlijke groei op. Deelnemers voelen zich in de laagdrempelige omgeving van Open Studio veilig en vrij om zichzelf te zijn. Er wordt gekeken naar hun kansen in plaats van hun problemen.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

vraagstuk onderzocht of opgelost wordt? (urgentie) Wat is er vanuit de praktijk, de theorie of vanuit eerder uitgevoerde onderzoeken (o.a. bachelorproef) al bekend over het vraagstuk?

Doelgroep Betrokkenen

Gewenst resultaat Geschiktheid voor profiel Aantal studenten Mogelijke beperkingen. Oordeel en toelichting

Open Studio werkt jaarlijks met zo’n 50 deelnemers van verschillende achtergronden, leeftijden en ervaringsniveaus. Welke kritische factoren zijn er van belang voor het succes van dit project en hoe zou de gehanteerde aanpak ook op andere plekken op Zuid geïntroduceerd kunnen worden? Cultuurdeelname op Zuid is significant lager dan in andere delen van de stad. Open Studio hanteert een andere methodiek dan de meeste reguliere cultuureducatieinstellingen, die overigens maar zeer beperkt aanwezig zijn op Zuid. Deze meer persoonlijke methode/aanpak is mogelijk ook op andere plekken op Zuid te introduceren en kan leiden tot hogere cultuurdeelname. Met als bij-effect de persoonlijke groei die deelnemers ervaren naast de ontwikkeling van podiumkunsttalent. Bewoners van zuid met enig talent, ervaring en motivatie om deel te nemen aan podiumkunsten via Open Studio Leiding, docenten en coaches van Open Studio Directie en medewerkers van Islemunda en R’dams Wijktheater Cultuur Cpncreet – Marliza Driessen Inzicht in de succesfactoren van de aanpak en een overdraagbare methodiek. Jeugd ☐ Welzijn en samenleving  Zorg GGZ ☐ Zorg GZ ☐ 1 Momenteel is, vanwege corona, nog niet duidelijk op welke fysieke locatie de student kan werken. Stuur dit formulier naar ISO-bachelorproefsw@hr.nl De inleverdatum is 7 mei 2019

Indirah Tauwnaar Indirah Tauwnaar is op zoek naar samenwerking met studenten leisure, voor het ontwikkelen van horecaconcepten en administratie/financieel. Het gaat haar om de ontwikkeling van urban-arts in relatie tot de makers en de omgeving (Tarwewijk in Charlois) en daarmee Zuid. Het verzamelpand waar zij is gevestigd in Tarwewijk met alle ambities daarbij is het uitgangspunt. Momenteel is zij bijvoorbeeld in gesprek met sociaal ontwerpers die een horeca-concept, pop-uplocatie/vintage store aan het ontwikkelen zijn voor buurt/interactie. Zij hecht er groot belang aan om op te trekken met onderwijs. Zij is ook in gesprek met WdkA/Codarts over samenwerken. PLAN VAN HOUSE OF URBAN ARTS

naar de Urban Arts van Rotterdam.

Inleiding Voor een wereldstad die zich profileert als jong, rauw en urban, maakt Rotterdam zich niet altijd hard voor de vele young urban citizens, die haar stad rijk is. Internationale instituties, als ADE en The Notorious IBE, hebben de stad verlaten en invloedrijke artiesten trekken Rotterdam uit. Dit terwijl de hele wereld, van Madonna tot Idris Elba, kijkt

Hoewel Rotterdam bekend staat om haar urban culture, loopt het faciliteren van Urban Arts achter in vergelijking met andere wereldsteden zoals Parijs, Londen, Los Angeles en Vancouver. Ons Urban Arts veld schreeuwt om gezien te worden binnen de kunsten, theaters en werkplekken. Veel Rotterdams Urban Art talent vindt zijn roots in Rotterdam-Zuid. Wij zijn

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

een stad die trots mag zijn op onze makers, die bekend zijn over de hele wereld. Toch is er voor deze grote doelgroep weinig aanbod en nauwelijks ruimte tot ontplooiing. De huidige opties lijken vaak: opgeven of weggaan. Wij willen hierin blijvende verandering brengen met een huis voor urban talent. Kwalitatief onderzoek (Labyrinth, 2018) naar cultureel publiek uit de stad, uitgevoerd op verzoek van de Gemeente Rotterdam,

wijst uit dat velen vaker aan culturele activiteiten zouden willen deelnemen, maar dat het voor hen vaak lastig is. Dit omdat er voor mensen met een multiculturele achtergrond geen culturele locaties in de buurt zijn, of het aanbod afwijkt van de interesse. Het doel is om door middel van Urban Arts kunst naar de gezinnen in RotterdamZuid te brengen. Door laagdrempelige activiteiten aan te bieden in verschillende Urban

disciplines kunnen families, kennissen en vrienden van talenten tegen lage tarieven naar een cultuuravond, presentatie of voorstelling en komen zo in contact met kunst en cultuur, op een manier die aansluit bij hun belevingswereld. Hiermee willen we direct bijdragen aan het verbeteren van het levensklimaat voor jongeren in Rotterdam-Zuid. Rotterdam Urban Arts Centre (RUAC) Het Rotterdam Urban Arts Centre richt zich op jongeren en ondernemers, die zich identificeren met de Urban Arts. Alle niet-WestEuropese en niet geïnstitutionaliseerde kunsten cultuuruitingen in een grootstedelijke omgeving vallen hieronder. Het Urban Arts Centre geeft tevens een podium aan Urban Arts vormen, die nu binnen de podiumkunsten nog niet als vanzelfsprekende en volwaardige kunstvormen worden gezien. Het Urban Arts Centre geeft tevens een podium aan Urban Arts vormen ter profilering van de kunstvorm. Wij faciliteren in verschillende shared spaces om tevens professionaliteit, ambitie en entrepeneurship te stimuleren. Cooperation Rotterdam Urban Arts Centre Cooperation Rotterdam Urban Arts Centre heeft als doel het faciliteren van artiesten, kunstenaars, makers, organisaties en ondernemers, die Urban Arts op professioneel niveau beoefenen of actief stimuleren en de urgentie voelen om programma te creëren dat aansluit bij de behoeften van de doelgroep

en het Urban Arts netwerk in Rotterdam, Nederland en omstreken. De leden van de vereniging hebben een gezamenlijke visie en een broedplaats ontstaat die de Urban Arts profileert en dat voor eenieder, vanuit elke laag van de maatschappij, de mogelijkheid wordt geboden zich te ontwikkelen in de Urban Arts. Binnen deze broedplaats wordt de autodidactische leerweg gestimuleerd omdat deze binnen de Urban Arts zeer vanzelfsprekend is. Stichting Kunstaccommodatie Rotterdam (SKAR) SKAR wil de creatieve sector in Rotterdam helpen succesvol te zijn. Zij doen dit door betaalbare werkruimtes te bieden, ontmoetingsplekken te creëren en verbindingen te leggen. Samen met de creatieve sector wil SKAR waardevol zijn voor verhuurders, de buurt en de stad. SKAR gelooft dat de creatieve sector significant bijdraagt aan het culturele, economische en ruimtelijke succes van Rotterdam. Het SKAR-netwerk van werkruimtes en creatievelingen gaat er mede voor zorgen dat Rotterdam uitgroeit tot creatieve pioniersstad. SKAR is hoofdhuurder en exploitant van het pand aan de Zwartewaalstraat. House of Urban Arts (HUA) HUA staat voor het creëren van een culturele plek waar iedereen op vergelijkbare wijze wordt aangesproken. HUA profileert Urban Arts in Nederland van jongs af

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

aan door inclusiviteit binnen de cultuursector in praktijk te brengen. Een thuis waar talent én publiek zich ontwikkelen in een vertrouwde maar inspirerende omgeving. HUA is programmeur van het Rotterdam Urban Arts Centre. De huurders van het Urban Arts Centre worden bij het tekenen van de huurovereenkomst met SKAR lid van Cooperation Rotterdam Urban Arts Centre. Aan elke ondernemer wordt gevraagd om minimaal 20% van zijn of haar activiteiten specifiek op de wijk te richten, omdat SKAR en HUA de maatschappelijke betrokkenheid van de huurders hoog acht. Visie RUAC Een fysieke plek creëren die de Urban Arts ondersteunt en tegelijkertijd ook draagt. Waar artistieke inhoud niet wordt beoordeeld door een ‘hoger regime’, maar wordt versterkt en ondersteund door Urban Arts collegae die hetzelfde doel nastreven. Missie RUAC Ruimte maken voor nietWest-Europese en niet geïnstitutionaliseerde kunst en cultuuruitingen in een grootstedelijke omgeving. Een plek die, zowel fysiek als binnen de kunsten, Urban Arts artiesten en creatievelingen de vrijheid geeft om te kunnen creëren wat zij van belang achten. Hierin worden andere kunstvormen die de Urban Arts ondersteunen niet uitgesloten. In Nederland is RUAC de enige in zijn soort. Aanpak RUAC

Creëren van een community; Een thuis zijn voor iedereen die geen thuis vindt om zijn of haar skills te ontwikkelen. Deze plek is niet alleen fysiek, maar staat ook voor familie; het gevoel van ‘erbij horen’. Hier leer je dat er ook voor jou plek is en wat het betekent om ambities te durven hebben en uit te spreken. Zorgen voor de connection; Verschillende disciplines ontmoeten elkaar en gaan evenwaardige samenwerkingen aan. Onze lifestyle zorgt voor nieuwe ontmoetingen, creaties en verbindingen. Urban Arts staat voor eenheid. Hier leer je op pluriforme wijze jezelf te ontwikkelen. En creativity; evenwaardigheid is de reden waarom Urban Arts talenten, professionals, ondernemers, concepten content ontwikkelaars elkaar ontmoeten. Creativiteit en kunst staan centraal. Er is begrip en respect voor elkaars input en inbreng. Dit leidt tot innoverende ideeën, die de artistieke ontwikkeling binnen Urban Arts optimaliseren. Urban Arts is onder te verdelen in vier disciplines: • Performing Arts; Urban Dance, Urban Vocal Arts en Urban Theatre. • Visual Arts; Street Art & Painting • Digital Arts; Graphic design, audio & (new) media • Physical Arts; Fashion Design & Food Art De gemeenschappelijke deler is soul food; bij alle evenementen worden menu’s van verschillende culturen aangeboden. Eten

brengt mensen op een positieve manier bij elkaar. De verschillende smaken en HARED SPACES The DOME … m2 The CLUB | 164 m2 The HUB

| 71 m2

The LAB

| 2x 47m2

The FRAME

| … m2

The TUNE

| …m2

The SOUL

| 47 m2

ingrediënten kunnen we ook zien als het verschil in

mensen

culturen.

De Horecavoorziening aan de Hoogvlietstraat dat grenst aan het podium Het podium voor talent en hun producties en exposities. Tevens inzetbaar als multifunctionele ruimte. De shared-deskspace voorziening waar niet-huurders zich aan kunnen verbinden d.m.v. een lidmaatschap. De verdeelbare multifunctionele ruimte waarin workshops, vergaderingen en netwerkbijeenkomsten kunnen worden gefaciliteerd. De video opnamestudio (mogelijk in gedeeltelijk beheer met South Side Creators) waarin videoclips kunnen worden gerealiseerd met green screen functionaliteit. De muziekopnamestudio waarin op hoge kwaliteit audio-opnames kunnen worden gemaakt. De box-in-box constructie geeft weinig overlast voor omliggende bewoners. De gezamenlijke wijkkeuken faciliteert koks uit de wijk waar kan worden gekookt en Food Arts workshops kunnen worden aangeboden

Richard Nazier Richard Nazier is programmeur bij MONO, oprichter van Concentric Circles, DJ Mo Jakob en maker van de Zuiderwind Podcast. Richard is, als cultuurmaker en bewoner op Zuid, vanwege zijn samenwerking met EMI, zijn ervaringen met de doelgroepen op Zuid en zijn inzichten op het gebied van kunst en cultuur geïnterviewd over verschillende zaken omtrent cultuur op Zuid op 6 maart 2020 door Demi de Winter en Sacha Kruidenier ter voorbereiding op hun afstudeeropdracht. OVER VINDEN VAN DE INFORMELE CULTUUR Als ik kijk naar waar wij mee bezig zijn, met die podcast onder andere, van waar ligt die informele cultuur. Dus de cultuur achter de mensen die we al kennen. En daarachter komen is gewoon super lastig. Want ook dat vraagstuk vanuit ons is ook gekomen vanuit de komst van de Cultuurcampus. Hebben we ook onderzoek gedaan en met mensen gesproken die, weet je, het is heel vaag voor mensen ook nog. Maar er zijn ook geluiden dat Conny Janssen, bijvoorbeeld, daar gaat komen. Dat soort dingen, dat soort initiatieven. Wat je een beetje met de Fenixloodsen ziet. Wat daar heen gaat, circus Rotjeknor

en dat soort dingen, maar ja heeft niet echt per se, kreeg niet echt draagvlak van de bewoners zeg maar. Nou wat ik zei laatst, het is als je kijkt naar die statistieken van jongeren, is het eerst overleven voor veel mensen. Maar wat ik wel vind is, met de komst van de Cultuurcampus, dat je cultuur wel dichterbij brengt. Er zijn ook. Er is geen hiphop huis er is geen SKVR op Zuid zelf. Dat wordt allemaal vanuit de stad gehaald, projectmatig en één keer op scholen worden er dingen gedaan. Maar er is geen plek waar jongeren zichzelf op cultureel gebied kunnen ontwikkelen. Dus daar is het wel goed voor, maar er moeten wel de juiste

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

initiatieven moeten daar een plek krijgen. Ik heb daarom ook gesproken met Joany bijvoorbeeld, productiehuis Flow, maar ook Rajiv en Indirah Tauwnaar. Ik weet niet of je die kent? Die is dus, die heeft onlangs die school geopend in de Tarwewijk. En ik denk dat zij eigenlijk wel die rol van wat de Cultuurcampus wil gaan invullen. Dat zij die kan gaan invullen. IMPACT is ook zo'n ding. Maar ik denk dat zulke dingen nu opgestaan zijn omdat die campus er komt. En ze willen laten zien van luister: dit is eigenlijk hoe we het zouden willen zien. Weet je: het geld kan ook naar ons toe. Want er gaat enorm veel geld ook naar zo'n campus.

Maar kijk het ding met de gemeente is, want het komt dan natuurlijk vanuit de gemeente, is dat zij heel snel al plannen en idee hebben en vanuit daar gaan werken. Maar dan moeilijk een soort aanpassing komt. Dus ik weet.. Sterk zou zijn als Indirah en Stefanie echt kunnen laten zien en in contact blijven, volgens mij doet Stefanie dat sowieso heel goed, met de gemeente om die ontwikkelingen te laten zien. Zodat ze een plek krijgen in de campus of zeggenschap. Want Islemunda zelf die staat natuurlijk voor.. Die geeft podium aan nieuw talent. Een soort kweekvijver zijn ze. Bij mij, Cultuurcampus, dacht ik meteen aan. Dus initiatieven uit Zuid die een plek krijgen om zichzelf te ontwikkelen. Maar ik sprak

ook andere mensen. Bijvoorbeeld een Boyd Grund. En hij zei van als ik denk aan een campus dan denk ik aan hbo studenten, universitair. Waar zijn de mbo studenten? Zuid is het meeste mbo opgeleid. Dus is er dan ook plek voor hen? Ik denk dat daar ook een soort focus op moet gaan komen. Maar als initiatieven, zoals Stefanie en Indirah, daar ook op gaan focussen en kunnen laten zien van wij spreken deze doelgroepen aan en wij kunnen ontwikkeling creëren, dan is het alleen maar hopen eigenlijk dat de Cultuurcampus zegt: ja, er is een plek voor jullie. En met Annemieke van der Kooij van Gemeente Rotterdam. Die dat allemaal reguleert. En daar wilde ik eigenlijk wel naar vragen. Wat is precies jullie. Wat is precies het idee? En wat is de gang van zaken? Nou ja er zijn natuurlijk al best wel veel concrete plannen geschreven en eigenlijk was het advies Cultuurcampus, heette eerst heel anders, en dat was een advies van een hoogleraar. Ik ben even haar naam kwijt. Er blijft een afstand. Want wat er gebeurt als zo'n campus wordt neergezet. Ook met een attractiepark dat op Zuid was neergezet bijvoorbeeld. Dat gaat komen. Ja die UFO. Die staat volgens mij ook super alleen. Maar het is niet bedoeld voor de meerderheid die daar woont. Snap je. Het is allemaal met gentrificatie, willen ze dat stuk aantrekkelijker gaan maken. Ik bedoel, hoeveel mensen

worden er wel niet weggestuurd naar andere wijken of buurten. Snap je. Dus er is vanuit de bewoners weinig vertrouwen ook. Die hebben nu al zo van ja dat is niet voor mij. Snap je. Het gaat om representatie uiteindelijk. Nou wat ik nu aan het doen ben dus, met mijn project, is inderdaad ook die informele cultuur zichtbaar maken in ieder geval. Ik denk dat dat de eerste stap is. Want er worden nu dingen gedaan, zonder na te denken over die eerdere stappen die gedaan moeten worden. Want iedereen schreeuwt wel dat ze het weten. Ik bedoel de gemeente schreeuwt ook wel dat ze het voor Zuid doen en la la la la. Maar ze missen een aantal stappen. Weet je. Niet iedereen is ook nog aan boord bij hun ook. Toen ik nog met mijn onderzoek bezig was wisten heel veel mensen er niet van of hadden niks gehoord. Dan heb je echt heel veel mensen overgeslagen, belangrijke sleutelfiguren. Dus ja, ik probeer dat nu zichtbaar te maken en ook telkens opnieuw te zoeken naar de cultuur achter de cultuur. Maar ja kijk, conclusie is ook: er is ook niet zo heel veel op Zuid. Ik bedoel, de mensen die we kennen, in de meeste gevallen, is dat ook wat het is. Daar moet je achter komen en daar probeer ik nu platform voor te creëren om in ieder geval je verhaal te kunnen doen. Zodat wij die naar buiten kunnen sturen. Het geluk hebben dat wij EMI achter ons hebben. Dus dat is ook een groot netwerk. Maar het gaat denk ik nu om

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

het zichtbaar maken inderdaad, ook waar jouw vraagstuk over gaat, bij de informele cultuur zelf, bij organisaties bovenaf, maar zeker bij de gemeente ook. De rol van de bewoners is, wat ik zeg, het gaat om representatie. Dus als we het over de campus hebben, dan moeten er mensen in gaan zitten of initiatieven in gaan zitten waar de bewoners zich mee kunnen identificeren. Snap je? Ik zeg maar wat, al is het een Y.M.P. Als Y.M.P. daar dingen doet, al zijn workshops of al zit hij daar met zijn kantoor alleen. Dat mensen uit de buurt weten: oké, die gast zit daar en dat betekent dat ik ook gewoon, in a way, welkom ben. Snap je? Ik bedoel, als daar.. Ik ga zelf niet als Conny Janssen en Circus Rotjeknor daar zitten, snap je, en daar universitaire studenten aan het werk zijn. Ik heb daar niks te zoeken, je gaat mij niet kunnen begrijpen, je gaat de mensen daar niet kunnen begrijpen. Op Zuid gaat het voornamelijk om maatwerk, weet je. Er is in geen enkel onderzoek heel duidelijk wat de behoeftes zijn. Die doen dat ja, dat is heel erg maatwerk ook ja. Dat is een hele goede manier. Een hele goede manier om startups te creëren. Vanuit een soort problematiek. Die doen dat heel goed. NPRZ is zo een instituut die zulke dingen alleen maar aan het roepen is omdat het een trend is en eigenlijk geen, volgens mij, geen kennis heeft, niks, over wat het inhoudt, waar het

naartoe zou moeten, wie je daarvoor moet inzetten. Want al die spoken word, tuurlijk, het is ook gecreëerd en dat is niet per se slecht naar bijvoorbeeld een Y.M.P. toe, maar wat, kijk dit is het gevaar wat er gebeurd als je de informele cultuur geen plek geeft. Instituten zoals theater Rotterdam, theater Zuidplein, whatever, noem maar op, die hebben een klein netwerk, die zien een paar mensen bewegen vanuit Zuid. En dat zijn dan gewoon de aanspreekpunten. Die worden overal ingezet en wat er dan gebeurd als je zo een initiatief veel plek geeft, is dat wat het geluid gaat worden van Zuid of van whatever. Dat wordt het geluid. En dat is wat hij ziet nu ook, terwijl er zoveel meer is. Er is ook gewoon heel veel beeldende kunst of wat elitair benoemd kan worden, maar dat moet je gewoon zien en een kans geven. Dus ik vind het ook raar dat hij het dan zo gaat kaderen. Weet je waar bewoners echt geen behoefte aan hebben, is studentjes die in hun stad komen en gaan zeggen wat ze moeten of wat ze kunnen doen. Dat is jammer wel. Nou als ik kijk naar bijvoorbeeld zo'n Intertoys, als wij zo'n podcast aan het opnemen zijn.. Er gluren wel mensen naar binnen. Of dat te maken heeft met wie we aan tafel hebben zitten of niet, maar er hoeven maar twee mensen te zitten waarmee ze kunnen identificeren en zeggen: “ey, cool man”.

En ik denk wel, het zou fijn zijn als de Intertoys wél zo'n plek zou worden. Waar mensen gewoon binnen kunnen lopen en zeggen: “ey, dit is wat ik wil doen. Help mij er mee gewoon.” Je weet toch. Ik had het idee voor EMI om samen met hun dan een soort Rat Rack te gaan creëren. En daar moeten mensen gewoon doorheen kunnen scrollen in principe en zeggen: “oh, met hem wil ik iets of dat initiatief, daar kan ik me mee, daar kan ik me in vinden.” En het kan in principe nog steeds wel als het… En ik zelf, kijk, ik ben er opgegroeid en ik woon er nog steeds. Ik heb het heel lang niet meegekregen. Voor mij was het gewoon normaal, zoals het was. Maar ik ben er wel achter gekomen, op een bepaalde leeftijd, dat ik dacht van oké wacht even de dingen die ik in de stad kan doen, die kan ik op Zuid niet doen, ik moet elke keer de metro pakken. Dus toen kwam ik er wel achter van oké Zuid loopt wel achter. Het cultureel kapitaal is gewoon heel laag. En dat nu al twintig jaar verder, er geen initiatief is die eigenlijk zegt van: “bij ons kan je op een hoger level ook wel, dat de kwaliteit ook op een bepaald niveau zit, dingen doen.” Nou er is geen bewustzijn van wat er mogelijk is. Heel veel mensen kennen bijvoorbeeld de SKVR ook niet, de jongeren. Dat vind ik al best wel problematisch. Ook CKV wordt op een ander manier gegeven dan..

Er wordt niet heel veel aandacht besteed aan Boijmans, dat soort dingen, zulke musea. En dan praat ik uit mijn eigen ervaring, toen ik op de middelbare school zat. Nee, nee de toegankelijkheid moet erin zitten, maar wat we meegeven dat moet wel op kwaliteitsniveau zijn. En dat.. dat.. Ja ik denk, het aanbod moet wel op een leveltje zijn, vind ik. Ook om ze uit te dagen en competenties te laten zien. Als je.. ik bedoel rap workshops en spoken word events, daar ben ik het dan wel met Pastors eens, dat is wel te veel. Dat wordt wel teveel gedaan. Maar dat komt, wat ik zeg, omdat er een bepaald geluid wordt gemaakt dat populair is of wordt en dat wordt dan heel vaak ingezet. Dan krijg je overvloed en dan is het ook niet meer spannend. Nee, dan is het niet meer spannend. Voor niemand meer. Ik weet nog toen Y.M.P. pas was begonnen met zijn spoken word events en theater Zuidplein. Fantastisch! De kleine zaal was altijd vol en er kwamen leuke mensen. Maar op een gegeven moment gingen andere partijen hetzelfde doen en hij ging het ook steeds meer doen. Ja, dan heb je teveel van het goede. En dan gaat de kwaliteit er van af. Ja ik hoopte dus afgelopen keer, toen Big J kwam, dat hij er bij zou zijn. Dat was het plan, maar hij was in Amsterdam. Want wat ik mij heel erg afvraag, daarmee neem ik hem niks kwalijk. Hij wordt natuurlijk heel veel gevraagd. De vraag die

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

ik voor hem heb: “voel je dan druk om Zuid te representeren en het dan toch allemaal te doen, al die aanvragen daar op ja te zeggen?” Ik zou zelf gewoon heel veel nee zeggen dan. Ja. Omdat je die overvloed anders gaat creëren. En het gewoon niet meer.. Wat ik zou doen is dan binnen mijn netwerk geen checken. Oké wacht even, jij vraagt mij dit.. Probeer deze gast eerst.. Snap je? Op een paar mensen, op een paar gezichten en dat is.. Super veel. En kijk wat hij dan wel weer goed doet, is met zijn platform al die andere, de informele cultuur, wel een podium geven. Maar dat is ook maar één bepaald geluid. En dat is goed, maar er zijn zoveel andere geluiden die ook een podium nodig hebben. Ja er wordt heel veel op jongeren gefocust, maar er zijn ook mensen van onze leeftijd bijvoorbeeld, die ook geen plek hebben. En het is best voornamelijk op het commerciële gericht, wat er is. Maar er is niks, er is nul op niche gefocust op Zuid. Een plek als MONO op Zuid, zou ik zelf een paar jaar geleden echt flex gevonden hebben. Er was een tijd, had je RAAF, ik weet niet of je dat kent. Dat zat eerst op de Hillelaan en dat is toen verhuisd naar Factory010. Want de Hillelaan, voor mij was dat echt de spot. Daar kon ik heen, met mensen praten weet je wel, dan ging het over muziek, ik kon daar een beetje draaien als ik wilde, dat soort dingen. Het was wel gewoon een

cafeetje, maar met allemaal like minded people. Nu zijn ze weg. Helemaal weg ja. Zonde. Nee dat was het ook niet voor hun denk ik. Ik vond dat al jammer. Op de Hillelaan was het perfect. Was niet zo heel groot. Ik denk iets kleiner dan dit. Ja, precies. Bij mensen die je wilt bereiken ook. Want in Bloemhof ken ik veel mensen die gewoon creatief bezig zijn. Klooster Veel jongeren, maar ook de.. Ja het is echt een buurthuis. Ze kunnen het echt veel gaan proberen, maar ze gaan niet van dat imago af. En het trekt gewoon geen jongeren. Ik weet nog met Helderheid, dat is bijna tien jaar geleden zo, toen hadden we daar elke woensdag Helderheid bokaal. En daar trokken we wel gewoon de juiste mensen, maar ook niet altijd veel. Het waren ook vaak dezelfde mensen die kwamen. Dus op een gegeven moment ben je gewoon met vrienden leuke dingen aan het doen. Ik denk echt dat het zeker twee, drie jaar heeft gekost voordat het echt volle zalen trok. Maar ja, dat is ook niet meer. Dat is ook zes jaar geleden gestopt of zo. En sindsdien is er niks voor in de plaats gekomen daar. Dus dat mensen denken ja daar is gewoon niks meer voor ons. Dus van dat imago af te gaan dat is gewoon heel lang. En daar moeten ook gewoon de juiste mensen in zitten. Zelfde verhaal met de campus. Nu zit Humanitas daar en volgens mij vragen ze ook super veel geld voor huur. Volgens mij, Big J

heeft daar zijn studio. Hij betaald zeshonderd euro per maand. Zeshonderd per maand om die studio te huren. Terwijl ik zou denken, vanuit het Klooster, vanuit Humanitas, dat je dat of voor een hele lage prijs zou moeten geven. Maar ja misschien vinden ze dat wel laag. Vooral een buurt.. want dit is wel raar trouwens even. Ik werkte in Den Haag bij een zaalverhuur locatie. Oké, daar vraag je gewoon hoge prijzen voor je zaal. En altijd als er dan mensen kwamen met ja ik heb een feest of een familie ding. Dan zij ik altijd: joh ga naar een buurthuis, daar kan je meestal... Maar dat is dus niet zo, wat daar betaal je ook gewoon rustig.. .. om die bedragen te vragen. Want, dat is een aanname, ik weet niet hoeveel de gemeente meer investeert in zulke initiatieven ook. Dus zouden ze het geld ook zelf moeten binnen halen. Snap je. Bijvoorbeeld het Klooster heeft nu ook de wijkkeuken. Dat is ook weer een verdienmodel. Oké, maar eigenlijk zit er dus nog wel een gat voor een beetje onze leeftijdscategorie? Ja.. en ik zou.. Wat ik probeer is die balans te vinden tussen het commerciële, het populaire en ook die niche. En dat is voornamelijk dan de informele cultuur naar buiten brengen. En voor mij hoeft het niet allemaal om Zuid te gaan. Dat heb ik met Rajiv ook besproken. We doen altijd als het om Zuid gaat, altijd van: dan moeten

het mensen uit Zuid zijn en dit en dat. Maar als de kwaliteit ook niet altijd bij iedereen even hoog ligt, wat je wilt gaan uitstralen, dan hoeft dat ook gewoon niet. Snap je? Ook nu zitten we een beetje te puzzelen van, weet je, gelukkig heb ik laatst twee mensen uit m'n groep kunnen overtuigen, van we moeten mensen buiten Zuid ook gewoon interviewen of uitnodigingen voor de podcast. Die ook onderdeel is van die informele cultuur. Om het ook binnen Zuid kenbaar te maken. Snap je? Want voor mij is het belangrijk dat niet mensen per se van Zuid dingen gaan doen, maar dat er óp Zuid dingen gebeuren. Nou ik... Tuurlijk. Als het mensen op Zuid zijn of initiatieven op Zuid zijn die in het, whatever wat we gaan doen, in het kader passen. Tuurlijk. Maar waar ik een beetje tegenaan loop is dat we die segmentatie zo gaan houden anders. Als we alleen maar met Zuid.. Als we dingen op Zuid gaan doen dat we alleen maar Zuid bezig zijn. Want dan blijft het eilandje van ja, van Zuid. En dan blijft het buiten het geheel van Rotterdam, van het centrum. Terwijl dat soort.. niet alleen de brug moet die verbinding zijn. Snap je wat ik bedoel? Mensen vanuit centrum moeten ook gewoon zonder twee keer na te denken naar Zuid kunnen gaan. Ja die zeggen gewoon: “nee man, ik wil gewoon niet na twaalven bij jou in de buurt gaan lopen.” Het is gewoon een beetje geïndoctrineerd en dat is..

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Ja, ja, maar daarom wou ik zeggen van dat we wel een soort kwalitatief dingen, activiteiten moeten gaan plaatsvinden op Zuid. En dat.. Ja.. en ook de mensen trekken want daar gaat het ook om hè. Als ik iemand van, ik zeg maar wat, een act van hier in het centrum die uit West komt daar zet, dan trekt het ook weer mensen van die omgeving naar Zuid toe. Snap je? Anders blijf je echt.. ik bedoel het is al gesegmenteerd. En het blijft zo anders. Je hebt eentje, daarom vraag ik is het die kale, want hij zit vaak bij het Klooster. Daar komen ze elke keer. Elke week hebben ze ook een meeting daar ook. Ik heb twee keer mee gezeten. En hij is wel heel positief. En tuurlijk hij is gewoon heel feitelijk dus hij zegt ook van: tuurlijk zijn er jongeren die rel schoppen. Maar hij zegt ook tegelijkertijd: dat is overal. Ik heb al geen tv, al jaren geen tv. Die zegt: don't bring the troopers en whatever, dat soort shit. Ja Het moet onderdeel worden van het centrum. En ik boedel, mensen uit de buurt weten ook heus wel wat kwaliteit is hè. Ik bedoel als de Kunsthal iets gaat organiseren dan zien ze ook van dat kan ik. Ze hebben een bepaald beeld daarbij en denken daar ga ik wel mee aan participeren. Er is een deel die het misschien niet kent, weet ik niet. We vergeten dat we voor elke activiteit of evenement een andere

doelgroep willen aanspreken, ook. Snap je? Het is niet elke keer dezelfde mensen die je wilt aanspreken. Precies er wordt overal, wordt er geen specifieke doelgroep genoemd, als het gaat om Zuid. En dat vind ik heel raar. Als een meisje aan mij vraag: waar staat die podcast voor? Dan zeg ik gewoon: voor de mensen die creatief bezig zijn op Zuid. Is niet voor iedereen. Hoeft ook niet. Snap je? Ik bedoel hier is het ook niet.. niet heel de buurt komt naar MONO. Snap je wat ik bedoel? Ik heb eerst in de Tarwewijk gewoond. Ik woon nu nog geen jaar in Oud-Charlois. In de Frans Bekkerstraat. Vlak bij Carnisse. En we maken voornamelijk programma's voor twee/drie uur max. Het zijn geen volle avonden, snap je? Het is maar net hoe je het brengt bij de mensen ook. Maar ja, is leuk. Heb jij nog een gouden tip of iets waarvan je zegt: neem dit mee in alles wat je nu nog gaat onderzoeken? Voor jullie onderzoek? Transparantie. Ja dat is denk ik het belangrijkste. Gewoon open zijn over wat je aan het doen bent, wat je vindt, tegenover de mensen. Waar mensen op Zuid gevoelig voor zijn is die langdurigheid. Dus die duurzaamheid en de relatie. Je moet voorstellen dat er op Zuid heel veel is geprobeerd hè. Heel veel initiatieven zijn gekomen en zijn weggegaan en hebben dingen beloofd, waarschijnlijk, die ze niet hebben kunnen waarmaken. Dat voelt gewoon voor die bewoners en voor mensen

die hebben meegedaan aan projecten, is dat gewoon kut. Weet je, als je iemand daar hebt gewerkt met iemand, ook al is het voor een workshop en dan dat nooit meer terugziet. Wat wij nu gaan doen met Zuiderwind. Ik denk dat ik zelf dat wel ga vol blijven houden. Wel ga doorzetten. dan?

Wat mijn idee is, we hebben die podcast opgezet. Dat wilde ik gewoon door laten gaan, ja. Zelf nu doe ik inhoudelijk, met Boyd, maken we programma en de rest van het team die doet editten en social media, al die shit. Dus daar moeten we dan of stagiaires voor vinden. Dus we willen het

wel gewoon gaan aanbieden bij EMI, van okĂŠ dit is onder jullie koepel. Daar kan je gewoon je stagiaires voor inzetten dan. Maar inhoudelijk blijven Boyd en ik gewoon wel zeggenschap hebben. Maar dat. En juist omdat het gewoon, we zijn de gezichten ervan en hij is host en ik co-host af en toe, maar ik ben voornamelijk de

netwerker, ik communiceer met mensen, ik ben op zoek naar die informele cultuur en die probeer ik te koppelen. Dus het is gewoon raar als iemand anders dan opeens dat gaat doen. Maar wat zijn de regels

Bron: persoonlijke communicatie, maart 2020 door Demi de Winter en Sacha Kruidenier ter voorbereiding op hun afstudeeropdracht.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Richard Nazier is ook geĂŻnterviewd voor de Highlight van EMI.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Talkshow Van Uit Zuid Naast het opzoeken en in gesprek gaan met cultuurmakers van Zuid organiseerden we vanuit het EMI programma Cultuur op Zuid andere vormen om de informele cultuur zichtbaarder te maken. CULTUURTALKSHOW VAN | UIT ZUID Met een volle zaal in het Gemaal Op Zuid werd het culturele seizoen op Zuid afgetrapt. In de cultuurtalkshow VAN | UIT ZUID werd duidelijk

gemaakt dat er op Zuid al enorm veel aanbod is, maar dat het soms lastig is voor organisaties en kunstenaars om elkaar te vinden en tot samenwerking te komen. Meer aandacht voor wat er al is en een sterkere culturele infrastructuur helpen daarbij.

De talkshow is een initiatief van EMI, Hogeschool Rotterdam, OPEN Rotterdam, Gemaal op Zuid en is powered by Cultuur Concreet. De talkshow is dĂŠ manier om met elkaar in gesprek te komen en elkaar te ontmoeten: makers,

betrokkenen, buurtbewoners en culturele organisaties. Voor EMI op Zuid vormde de avond het vertrekpunt voor een meerjarig onderzoeksprogramma waarin de informele kunst en cultuur op Zuid wordt onderzocht.

Talkshow Van Uit Zuid (het gesprek)

Zuiderwind, een podcast over informele cultuurmakers Podcast van studenten, Richard Nazier verwijst er ook naar in zijn interview. Een onderwijsactiviteit van het Leisurelab van tweedejaarsstudenten Leisure & Event Management van de Willem de Kooning Academie.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Leisure Lab voor de Veerkrachtige Stad (LLVS) In september 2019 presenteerde Cultuur op Zuid een Instatoer door Rotterdam-Zuid en dan met name het gebied rondom Afrikaanderplein. In de voormalige Intertoys introduceerden we aan deze groep van 25 studenten de plannen voor de culturele hub zoals we die voor ogen hadden en stuurden ze de straat op met als opdracht op zoek te gaan naar de informele stadscultuur van de Beijerlandselaan en de Groene Hilledijk. Een groep van ongeveer 25 tweedejaarsstudenten Leisure Management startte in oktober 2019 met veldonderzoek/placemaking op Zuid. Hieruit ontstonden verschillende projectgroepen die ieder op hun manier en vanuit hun eigen fascinatie opgaven hebben opgepakt en zijn gaan programmeren. Een van de projectgroepen uit het LLVS werkte verder met EMI aan de Podcastserie Zuiderwind (zie eerder in deze syllabus).

LeisureLab voor de Veerkrachtige Stad.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

InstaTours voor studenten Vanuit EMI Cultuur op Zuid organiseerde EMI verschillende tours door Zuid. Als start om Zuid te leren kennen, in de opgave te raken en de spelers te ontmoeten om zo direct van hen van Zuid te horen. In totaal zijn tussen september 2019 en maart 2020 meer dan 200 studenten met hun docenten ‘over de brug gehaald’ en in gesprek gebracht met cultuurmakers van uit Zuid. DE DOOS VAN ZUID, EEN KIJKDOOS ALS BRANDTOOL

behalve de eisen en behoefte van de opdrachtgever, ook eigen doelen opgesteld.

Studenten van verschillende opleidingen ontwierpen vanuit de minor Citybranding een interventie rond cultuur op Zuid.

De Doos van Zuid bestaat uit een game-element waarbij de maquette van de Afrikaanderwijk de fundering is van het spel. De Doos van Zuid kan tevens omschreven worden als een kijkdoos welke niet alleen van één kant bekeken kan worden, maar vanuit twee kanten. Dit zorgt voor interactie tussen de twee deelnemers tijdens het spel. Een kijkdoos is een oud concept waarbij de elementen: nieuwsgierigheid, verrassing en verwondering het meest ten grondslag liggen. Deze elementen zijn binnen het prototype meegenomen, echter is het ‘’battle-game’’ element om cultuur te leren kennen van de hoogste waarden.

De vraag ‘Welk informeel cultuuraanbod is er en hoe maken wij deze zichtbaar’ is continu in het achterhoofd gehouden tijdens de ontwikkeling van het prototype. De wens vanuit de opdrachtgever bestond uit een ontwerp/interventie welke gemakkelijk en meteen in te zetten valt. Daarbij moest het vooral geen aanbeveling/adviesrapport zijn welke meteen in de lade zou belanden. Tevens wilde zij dat het prototype daadwerkelijk getest zou worden met als doel te kijken of het prototype ook aanslaat bij de gebruiker. In het startdocument zijn er,

De vraag die binnen het team voornamelijk gesteld werd is hoe er een interventie gecreëerd kon worden om op een laagdrempelige manier de gebruiker kennis te laten maken met cultuur binnen de eigen wijk. Het is belangrijk dat de algehele communicatie (geschrift en fysieke uitstraling) van deze interventie niet als prioriteit

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

had om de maatschappelijke problematiek van Rotterdam-Zuid aan de kaak te stellen, maar eerder een ‘’camouflage’’ middel om de gebruikers te stimuleren om te participeren aan cultuur. Hierbij is ervoor gekozen om leisure als middel in te zetten voor deze vraagstelling. Er is in acht genomen dat de bewoners van de Afrikaanderwijk (testgroep) inmiddels een afkeer hebben van het label ‘’laboratoriumrat’’ en daarom niet open staan voor interventies welke juist deze uitstraling en communicatie hebben. Daarom is het belangrijk geweest dat interactie, laagdrempeligheid, uitnodiging en het gevoel van escapism op korte termijn de elementen zijn binnen het prototype ontwerp. Het escapisme binnen het ontwerp ligt vooral in de verwondering

en verrassing op het moment dat de deelnemers door de kijkgaten van de Doos op Zuid kijken en met hun medespeler het spel uitvoeren. Hier wordt ingespeeld op verschillende zintuigen, echter hebben wij naar aanleiding van de feedback tijdens de stakeholdersessie meerdere ideeën opgedaan om alle zintuigen mee te laten spelen in dit ontwerp (zie kopje: aanbeveling). Het leisureaspect kan hier nog verder ontwikkeld worden ondanks dat deze al wel duidelijk aanwezig is. Voor de toekomst van het prototype is het belangrijk dat de orgware binnen de culturele sector in de wijken van Rotterdam-Zuid zich verbinden met de Doos van Zuid en de gebruikers de mogelijkheid biedt om verschillende culturele activiteiten te ontdekken. Door middel van de QRcodes en eventuele andere communicatiemiddelen (welke geschikt zijn voor de gebruikers die niet goed bekend zijn met de continue digitale ontwikkelingen) kunnen partijen zich binden om de toegankelijkheid van hun culturele activiteiten zichtbaarder te maken onder de gebruikers van de Doos van Zuid.

Bo Sutter, Britt van der Plas, Jonas Spronk, Maroucha van Vuuren, Sacha Kruidenier (2019). De Doos van Zuid | Projectopdracht Minor Citybranding, WdKA.

Cultuurontdekkers ‘Cultuurontdekkers’ is een concept ontwikkeld door Demi de Winter, een afstudeerstudent van de WdKA (Leisure en Event management, 2020). Zij startte bij het programma CoZ met de vraag te kijken waar en wie programmeert informele cultuur op Zuid ten behoeve van een toekomstige invulling van de Cultuurcampus van uit Zuid. Zij kwam via talentontwikkeling als belangrijkste waarde tot een ‘cultuurbuddyprogramma’. Het idee is interessant omdat er een link wordt gelegd met onderwijsinstellingen en het culturele informele netwerk: naast student en leerling neemt de (informele) cultuurmaker als ‘role model’ uit de buurt als derde partner deel. Het biedt ruimte aan het gesprek over de betekenis en definitie van cultuur en haalt tegelijkertijd het netwerk van informele cultuurmakers op. Beide belangrijk startpunt in programma CoZ. Demi heeft een concreet programma-idee uitgewerkt. Gezien de EMI ambitie naar een ongedeelde stad en de ontwikkelingen rond het actuele gesprek over inclusiviteit en onderwijsvernieuwing is het logisch dit idee verder op te pakken. Kansen liggen in een samenwerking met de docentenopleiding van de WdKA (BDKV)bij zogenaamde microstages van tweedejaarsstudenten. Studenten kunnen deelnemen en mee ontwerpen samen met leerlingen van een basisschool op Zuid. Een tweede mogelijkheid ligt in een EMI-brede samenwerking met andere ‘cultuurbuddy-programma’s zoals Meemakers (Femke Otto); Boymans op Zuid, KCR en Humanitas. Een derde optie is om kunst en cultuur op te nemen in het programma Mentoren op Zuid.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Winter, D. (2020). Verantwoordingsdocument | Een leidraad van talentontwikkeling tot ‘cultuurbuddyprogramma’. Cultúúrlijk Sacha ontwikkelde het concept Cultúúrlijk dat laat zien dat er veel cultuur op Zuid is. Cultúúrlijk biedt bewoners de ruimte om hun eigen invulling te geven aan de cultuur. Daarbij worden tools aangeboden om de ideeën van de bewoners haalbaar te maken zodat zij zelf waardevolle interventies creëren en uitvoeren. Bewoners zijn immers de kern van het cultureel kapitaal op Zuid.

Uit: Kruidenier S. (2020). Beroepsproduct Cultúúrlijk | Conceptboek om de cultuur op Zuid zichtbaarder te maken en naar een hoger niveau te tillen.

Het

kernprobleem

interessant is. De bewoners

gehoord. Er heerst nu vooral

aanvraagprocedure

voor

vervolgens is geconstateerd

hebben

een

bewonersinitiatieven

voor

verdiepend

behoefte aan herkenning en

spoken

worden

waarvoor

dat

daarbij

eerst

geluid

van

urban,

word

meeste

Zuiderlingen

begrip. Daarna zullen zij

muurschilderingen. Dit is

moeilijk of niet de manier

gedaan, luidt als volgt: om

meer

staan

voor

een eenzijdig geluid, waarin

die bij hen past.

interventies te creëren die

bewonersinitiatieven

niet iedereen op Zuid zich

waardevol

samenwerkingen met elkaar

kan vinden of kan uiten. Een

De doelgroep wil zichzelf

en cultuurmakers.

aanbod

dus kunnen identificeren,

heeft

onderzoek

zal

zijn,

zal

informele cultuur op Zuid

open

zichtbaar moeten worden

vanuit

Nichemarkt

behoefte

Daarnaast

doelgroep sneller aanslaan,

langdurigheid,

er meer evenementen, in de

doelgroep geen behoefte aan

dan

laagdrempeligheid

breedste

initiatieven

zin,

moeten om

cultuurparticipatie

bij

gemaakt. Daarnaast zullen

plaatsvinden

heeft

zal

vanuit

het

een

mainstream

aan en

aanbod.

vertrouwen. Daarnaast komt

centrum. Zij voelen zich op

Er zijn een hoop bewoners

hier een stukje maatwerk bij

dit moment niet gezien en

en met name jongeren die

kijken,

verhogen, om bewoners van

gehoord en kunnen zich niet

goede ideeën hebben. Zij

Zuiderlingen

Bloemhof en Hillesluis hun

vinden in het aanbod dat op

zetten deze ideeën helaas

hetzelfde hokje te plaatsen

talenten verder te laten

Zuid

niet

vallen en zij vaak vanuit

ontwikkelen en om jongeren

aangeboden. Dit komt mede

gebrek aan een netwerk en

verschillende

te laten zien dat kunst en

omdat enkele geluiden op

kennis

kennis starten. De kansen

cultuur ook na schooltijd

Zuid

middelen.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

voor

nog

Zuid

niet

wordt

worden

door

vanwege

over Ook

het

financiële is

een

omdat niet

niveaus

veel in

die hier liggen zijn een

nieuwe aanpak die aansluit

2019, P. 38 t/m 40) heeft

hun

kunnen

wellicht zit er een gap tussen

bij autodidacten en een

gepubliceerd, blijkt, door

ontwikkelen. Die zijn hard

het aanbod van de plekken

multidisciplinaire vorm, het

middel van een uitspraak

nodig voor sociale binding

die er al wel zijn en de

inzetten van rolmodellen,

van Reinier Weers, dat veel

behoefte van de bewoners.

het toepassen van een peer

meer

Daarnaast

to peer methode en het

infrastructuur van kunst en

Kruithof

inzetten van innovatie.

cultuur en het al bestaande

Walhalla:

“Extreem

belangrijk is. Als laatste en

cultureel kapitaal belicht

toegankelijk, dat werkt op

misschien wel belangrijkste

Om deze doelgroep echt van

moet worden vanuit EMI.

Zuid.” En wat misschien nog

argument komt naar voren

binnenuit te leren kennen

Het aantal kunstinstellingen

wel het belangrijkste is dat

dat de samenwerking met de

wordt vanuit dit onderzoek

wordt gezegd komt van

Zuiderlingen absoluut niet

aan

opdrachtgever

volgens hem laag, net als de

ervaringsdeskundige

mag ontbreken. Dit omdat

hoeveelheid

aangeraden nemen

aan

Escape.

Dit

deel

Poverty

informele

Rotterdam-Zuid

talentontwikkeling. zegt van

Inge Theater

zeer

Y.M.P.: “Wat je doet voor

de plek anders niet wordt

Zuid, zonder Zuid, doe je

gezien door de Zuiderlingen

tegen Zuid.”

als iets dat van hen is en

Daarnaast geeft hij aan dat in zogenaamde doorstroom

door

wijken nu nog zogenaamde

Hieruit blijkt dat de cultuur

culturele ankers ontbreken.

ankerplek voor zowel jong

Archell

toegankelijkheid

cultuurplan-

een

Thompson.

Ook komt naar voren dat

subsidie die er naartoe gaat.

simulatiespel, gerealiseerd storyteller

talenten

waarvan zij gebruik kunnen

Ook ontbreekt het er volgens

als oud te gebruiken moet

Vanuit de highlights van

hem aan voldoende plekken

zijn. Er ontbreken plekken

2019 die EMI (3 september

waar jongeren én ouderen

waar zij terecht kunnen en

en willen maken.

Uit: Kruidenier S. (2020). Verantwoordingsdocument Cultuur op Zuid | Verantwoordingsdocument van het ontwerproces naar concept Cultúúrlijk, bewoner eigenaar van cultuur.

Vervolg studenten Vanaf september 2020 bouwen drie afstudeerders hierop verder. Vanuit de opleiding Leisure & Events Management ontwikkelden zij een concept, tool of interventie die bijdraagt aan het zichtbaar maken van cultuur op Zuid op een positieve manier. Danique Cieremans: “Hoe kan leisure als middel worden ingezet in Hillesluis, om de sociale cohesie te bevorderen terwijl de informele cultuur wordt opgehaald” is het vraagstuk waar ik me mee bezig houd tijdens het afstuderen bij EMI. Ik zal een concept ontwikkelen vanuit de vrijetijd gedachte, wat zal bijdragen aan de verbondenheid en sociale interactie van bewoners vanuit verschillende culturen binnen de wijk. Ik wil RotterdamZuid op een positieve manier belichten door leisure in te zetten als middel, omdat het juist een plek is waar zoveel gebeurt. Ik zie kansen

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

rondom deze informele kunst en cultuur, omdat dit mensen kan samenbrengen en betrokkenheid kan creëren. Jelle Seinen: Op welke manier kan er verbinding worden gecreëerd tussen jongeren en organisaties binnen de urban-arts scene in Rotterdam-Zuid? Ik ben bezig met het onderzoeken van de informele cultuur op Rotterdam-Zuid met een focus op de Urban/HipHopscene. Mijn onderzoek gaat over hoe ik verbinding kan creëren tussen jongeren op Zuid en ondernemers die affiniteit hebben met de Urban/HipHopscene. Ik zie deze scene niet alleen als een muziekstroming. Hier komen ook kunstvormen zoals graffiti en streetart, dans, en mode bij kijken. Het doel van mijn onderzoek is om uiteindelijk een programma te kunnen maken in samenwerking met een gevestigde partij waar gewerkt kan worden aan een stabielere basis voor de volgende generaties op Rotterdam-Zuid. Naar aanleiding van gesprekken, interviews en deskresearch ben ik er achter gekomen dat er wel degelijk een aanbod is voor Urban-arts op Zuid. Het probleem dat zich voordoet is dat veel jongeren op Zuid de Urban-arts vaak niet weten te vinden en de organisaties die Urban-arts activiteiten verzorgen bereiken veel jongeren op Zuid niet. Door mijn passie voor fotografie en het gegeven dat Urban-arts te weinig zichtbaar worden gemaakt op Rotterdam-Zuid, ben ik op het idee gekomen om een foto-expositie te ontwerpen. De expositie zal gebaseerd zijn op de jeugd en ondernemers uit de Urban-artsscene. Om de foto-expositie te ontwerpen wil ik samenwerken met fotografen uit Zuid die samen met mij beelden kunnen vastleggen van de jeugd en ondernemers in hun ‘Urban’ omgeving. Voorbeelden zijn: Skateland, House of Urban-arts, Zuiderpark, Basketbalvelden, Kunst ateliers etc. Charlotte de Jong: Het vraagstuk waar ik mijn onderzoek op richt is als volgt: Op welke wijze kan Expertisecentrum Maatschappelijke Innovatie de informele cultuur op de Beijerlandselaan en Groene Hilledijk zichtbaar maken en inzetten om de ondernemers aldaar te verbinden? Middels het onderzoeken van de informele cultuur op de Beijerlandselaan en Groene Hilledijk ben ik erachter gekomen dat deze winkelstraat enorm divers is als het gaat om de verschillende culturele achtergronden. De ondernemers aldaar hebben interessante verhalen die bijdragen aan de identiteit van de straat. Alleen deze identiteit is niet genoeg zichtbaar en voelbaar. Dit zie ik als een gemiste kans. Middels dit onderzoek wil ik een concept ontwikkelen welke de identiteit van de straat op een positieve manier uitdraagt. Een concept dat het verhaal vertelt van Boulevard Zuid en de ondernemers die daar zitten. Door de cultuur zichtbaar te maken streef ik naar meer verbinding, of in andere woorden sociale cohesie. Want bekend maakt bemind. Verbinding tussen ondernemers onderling, maar ook verbinding tussen de ondernemers en de bezoekers van de straat. Door de verbinding te versterken zal het concept bijdragen aan de leefbaarheid van Boulevard Zuid. Een eventuele drager van het concept zou in de vorm kunnen zijn van een deurmat, ontworpen door lokale kunstenaars. Deze deurmatten worden in de openbare ruimte van de winkelstraat geplaatst. Ze zullen het verhaal van Boulevard Zuid vertellen en de straat verbinden. Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Naar verwachting zal in februari 2021 de uitwerking van deze drie studenten in concrete producten op te vragen zijn via emiopzuid@hr.nl.

5.2 Cultuurplaatsen op Zuid Naast het netwerk van makers gaat het ook over plekken op Zuid waar cultuur zich manifesteert. De ontwikkeling van dit deel van Rotterdam heeft altijd een eigen dynamiek gekend. Het is goed dat er aandacht en extra geld voor de lange termijn is (NPRZ) met als doel dat Zuid in 2030 op het gebied van wonen, werken, het niveau van G4 komt. Na gebiedsontwikkelingen als het Centraal Station, de Wilhelminapier en Katendrecht wordt ook verder op Zuid geïnvesteerd: Hart van Zuid, Boulevard Zuid, Feyenoord City en de Cultuurcampus zijn verschillende gebiedsontwikkelingen die niet alleen Zuid aantrekkelijk maken voor nieuwe bewoners, ondernemers, investeerders en bezoekers, maar vooral de bewoners van deze plekken zelf meer trots en kansen geven. Naast wonen, werken, onderwijs en zorg zijn cultuur en vrijetijd een belangrijk onderdeel van deze ambitie. En juist de cultuur vanuit Zuid is bijzonder interessant en toekomstgericht. Enerzijds gaat het om cultuur in de gebiedsontwikkelingen op Zuid. Zo noemt Ron van Gelder de wens om ook kunstenaars en cultuurmakers een plek te geven in een gebiedsontwikkeling. Zij kunnen een brug vormen tussen bestaande en nieuwe bewoners van een plek (persoonlijke communicatie, Ron van Gelder, Alliantie Hand In Hand, juli 2020). Anderzijds kan cultuuruiting vanuit de plek zelf bijdragen aan de ontwikkeling daaraan: het DNA van de plek als richting voor een nieuwe ontwikkeling. Dit wordt door de gemeente ingezet in de beleidsplannen als de zogenaamde ‘stadscultuur’ (Programma Stadscultuur, afdeling Cultuur van Maatschappelijke Ontwikkeling Rotterdam). Bij de ontwikkeling van plekken begin je wat ons betreft altijd bij de kernwaarden van die plek. Zo ontwikkelde Thomas de Bruin, student Leisure & Eventmanagement aan de WdKA vanuit de trots van de plek een gebiedsprofiel voor het plein van Hart van Zuid om van daaruit richting te geven aan een culturele programmering die de trots van die plek nog meer tot zijn recht laat komen en niet iets in te vliegen of los van de plek te ontwikkelen. Maar echt samen te verbinden met dat wat er altijd al was, wat er is gemaakt Van Uit Zuid en concreet vanuit cultuurmakers van die plek. Die daar eigenlijk als een soort gebiedsprofiel een cultureel gebiedsprofiel richting geven aan uiteindelijke programmering van festivals op het plein zoals Thomas dat heeft ontwikkeld samen met Nina Cranen van Hart van Zuid in opdracht van EMI. Een ander voorbeeld is de brandtool ontwikkeld voor de eetcultuur van de Beijerlandselaan die tegelijkertijd zorgde voor versterking van ondernemerskracht aldaar (zie De eetcultuur Boulevard Zuid in hoofdstuk 6).

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

6. Stadscultuur in ontwikkeling Wat zijn de culturele plekken waar cultuur op Zuid zich manifesteert? Wat is de cultuur van dit stuk stad? Wat is dit voor een plek en wat is de cultuur die hierbij hoort? Wat is de stadscultuur van dit deel van Rotterdam? Dat wat er gemaakt is door de mensen die er wonen, die er zijn gaan wonen? Steeds opnieuw. Die hun eigen cultuur hebben meegebracht. Cultuur in uiting. Cultuur om je te uiten, maar cultuur ook om aan deel te nemen, om je te verpozen, even je zinnen te verzetten. Om op een andere manier naar de zaken te kijken. Maar ook cultuur om je talent te ontwikkelen. En waar is dat te vinden? Welke plekken, welke (culturele) ankerplekken zijn er eigenlijk? Wanneer je kijkt naar de kaartjes in hoofdstuk 3.2 dan zie een aantal formele culturele instanties op Zuid die als zo’n plek fungeren (Theater Zuidplein en Theater Islemunda). Gelukkig groeit dit aantal nu ook in het Cultuurplan een aantal plekken op Zuid zijn opgenomen (House of Urban-arts).

6.1 Culturele ankerplekken De kaartjes van de gemeente uit hoofdstuk 3.2 brengen het cultuuraanbod op Zuid in beeld (in verhouding tot noordelijk deel van de stad). Zoals gezegd zijn dit de formele cultuurplekken op Zuid, geïnstitutionaliseerd en gesubsidieerd. Met de nieuwe toezeggingen van de cultuurgelden groeit dit aantal op Zuid gelukkig. Het netwerk van informele cultuurmakers is nog niet zichtbaar op een dergelijke kaart. Verschillende initiatieven brengen los van elkaar meer in kaart en zouden al een aanvulling op de kaart van de beleidsmakers kunnen zijn (https://autonomousfabric.org/?search=) of https://southexplorer.nl/plattegrond/). Hoewel niet alle aanbod en gebruik op kaart is vast te leggen kunnen er niet genoeg culturele ankerplekken zijn, plekken waar kunst en cultuur zich manifesteren. Plekken zonder drempel, waar je vertrouwd mee bent en ook het onbekende tegenkomt. “Extreem toegankelijk dat werkt op Zuid”, zegt Inge Kruithof van Theater Walhalla. Het zou een mooie studieopdracht voor een HR-student zijn om deze kaart te maken. Studenten werkten de afgelopen maanden vanuit Cultuur op Zuid aan cultuur in de ontwikkeling van fysieke plekken op Zuid.

Boulevard Zuid - Hart van Zuid – Feyenoord City Een belangrijke plek die een groot gebied op Zuid verbindt is de Boulevard Zuid. De winkelstraten Beijerlandselaan en Groen Hilledijk.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Interview met Ron van Gelder Een interview voor alle studenten die werken aan Zuid en de Beijerlandselaan in het bijzonder kijk en luister: ‘Met trots wonen en werken op Boulevard Zuid’, Interview Ron van Gelder 15 juli 2020 aan de Beijerlandselaan. Kijk

Video interview: ‘Met trots wonen en werken op Boulevard Zuid’ | Interview Ron van Gelder 15 juli 2020 aan de Beijerlandselaan. en luister

Podcast: ‘Met trots wonen en werken op Boulevard Zuid’ | Interview Ron van Gelder 15 juli 2020 aan de Beijerlandselaan. Luisterwijzer: 00:00-00:50

Intro Ron

27:17-27:55

‘’De meeste mensen deugen’’

00:50-01:44

Samenwerking Alliantie: wie en wat?

27:55-29:43

Ron opgegroeid (persoonlijk leven)

01:44-03:44

Ondermijners

29:43-30:51

Wat voor student was jij ? + levensloop carrière

03:34-06:09

Rol van Ron van Gelder

30:51-33:26

Wijsheid Ron (sociale dienst + woonstad)

06:09-08:46

Wie betaald dat allemaal ? + doelstelling 2024

33:26-35:05

Woonstad carrière

08:46-10:45

Woongebied Beijerlandselaan

35:05-37:36

West Kruiskade jongeren (vanaf 36:30)

10:45-11:45

Hoe komt het dat je nu zoveel moet investeren ?

37:36-38:44

‘’Investeren in mensen in plaats van stenen’’

11:47-14:00

Wat moet er veranderen qua imago? + huidige imago

38:44-40:18

67 jaar – Waarom verbind je je nog aan een project? ‘’Ik word niet ouder’’

14:00-14:42

Hoe reageren huidige ondernemers op dit en hoe neem je ze mee?

40:18-43:11

Studenten Hogeschool Rotterdam Wat wil je meegeven ? ‘’nooit oordelen maar delen’’

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

14:42-16:04

Hoe krijg je bewoners en ondernemers mee ?

43:11-45:11

Houdingen van studenten

16:04-17:12

Hoe raak je de ondernemers

45:14-46:30

Verbinding collega’s

17:12-18:03

‘’Ik ben niet van beleid’’

46:30-48:17

Stadscultuur Oude Westen

18:03-19:39

Wat is de visie op stedenbouw

48:17-48:58

Stadscultuur Rotterdam-Zuid

19:40-21:04

Visie op Zuid ‘’Het hart van Zuid’’

49:00-51:32

Belang van cultuur + Zuid mixen

21:04-23:07

Wat valt je positief op ?

51:32-53:27

Panden gekocht Alliantie

23:07-25:45

Wat doe jij praktisch op zo een dag ? Intuïtie vooral, Rons hersenen (24:40)

53:27-55:02

Welk boek moeten studenten gelezen hebben?

25:45-27:17

Metafoor wielrennen

55:02-56:22

*Wie moeten studenten ook ontmoet *Welk plek op aarde moeten mensen bezocht hebben? *Wanneer ben je geslaagd met je werk

De eetcultuur van Boulevard Zuid Smaak in de keukens van Boulevard Zuid is een concept foodmagazine dat als brandtool voor de Minor Citybranding is ontwikkeld voor de ondernemers op de Boulevard Zuid. Ondervonden is dat de eetcultuur prominent aanwezig is in het gebied, maar de sociale verbinding ontbreekt. In dit onderzoek wordt dan ook als doel gesteld om een interventie te ontwikkelen om meer sociale verbinding te creëren op de Boulevard Zuid door middel van het omhooghalen en zichtbaar maken van de eetcultuur. Eten en drinken verbindt. Over de hele wereld eet men samen de maaltijd. Traditie en cultuur spelen hierbij een belangrijke rol. Het wordt nog niet vaak genoeg gerealiseerd maar eten heeft, naast dat je lichaam het nodig heeft, meerdere maatschappelijke functies. Samen eten is een manier om sociale contacten te onderhouden, normen en waarden over te brengen en mensen met elkaar in verbinding te brengen. Samen eten (en drinken) verbroedert en verbindt. Naast dat eten ervoor zorgt dat mensen met elkaar worden verbonden heeft het ook een identiteitsfunctie. Ieder land en cultuur heeft zijn eigen keuken en eetgewoonten. Mensen uiten via eten hun verbondenheid met een bepaald land, regio en/of met een bepaalde sociale culturele identiteit. Op de Boulevard Zuid is veel terug te zien van de eetcultuur. Er is een grote hoeveelheid aan zaken te vinden die iets met eten of drinken te maken hebben. Daarom is besloten de focus te leggen op verbinding door middel van de eetcultuur. Eén van de interventies die op deze overkoepelende visie aansluit is magazine SMAAK. Centraal staat het doel om via de eetcultuur te zoeken naar sociale verbinding op de Boulevard Zuid.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Jade van Beek, Lisa Burger, Danique Cieremans, Nicole Hakkoer, Odine Labree (2020). SMAAK | Een brandtool voor sociale binding aan Boulevard Zuid.

Industrieel productontwerpen voor ontmoeting in de ‘Culturele Speelgoedwinkel’ Tijdens de Internationaliseringsweek kregen 18 studenten van de opleiding Industrieel Product Ontwerp de volgende opdracht: Hoe kunnen we het beste invulling geven aan de ruimte van de ‘Culturele Speelgoedwinkel’ als ontmoetingsplek? Je kunt denken aan fysieke oplossingen die betrekking hebben op: • het aantrekken/uitnodigen van mensen om naar binnen te gaan (bijvoorbeeld etalage/entree/trottoir…) • de mensen binnen en/of in de tuin met elkaar in contact brengen en uitnodigen tot gesprek (als voorbeeld: een tafel kan ook een ontmoetingsplek zijn of een ’conversation piece’) Studenten kregen en Instatour in het gebied en in de winkel, deden onderzoek en leverden 5 verschillende ontwerpen in de vorm van een schaalmodel, maquette, een poster en een filmpje.

Zuid Zichtbaar tijdens het ESF Het vraagstuk luidt: ‘In mei 2020 vindt het Eurovisie Songfestival (ESF) plaats in Ahoy Rotterdam. Voor de stad een gigantische kans om zich te presenteren aan een televisiepubliek van 200 miljoen kijkers. Een uitgelezen gelegenheid voor de stad om de bezoekers aan Rotterdam de beste versie van zichzelf te laten zien. Hier liggen dus veel kansen voor stadsmarketing en citybranding. Maar, hoe kan dit songfestival bijdragen aan het informele, zichtbare en onzichtbare cultuuraanbod op Zuid?’ Als onafhankelijke citybranders ontwierpen studenten van de minor Citybranding een positieve interventie. Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Via videomapping op de Maassilo wordt het multiculturele karakter en de diversiteit van de Afrikaanderwijk naar voren gebracht om zo trots en bewustwording te creĂŤren bij bewoners en bezoekers.

Kyara Anasagasti, Yasmin, Charlotte de Jong, Lukai van Dam Roel Kappetijn (2020). ESF op Zuid | Resultaat Minor Citybranding WdKA: Hoe kan het ESF bijdragen aan het informele, zichtbare en onzichtbare cultuuraanbod op Zuid?

Een model voor programmeren in het Hart van Zuid Hoe wordt de informele cultuur van Zuid zichtbaar in het Hart van Zuid tijdens evenementen in Ahoy zoals het Eurovisie Songfestival? Ahoy Rotterdam ligt in het Hart van Zuid. Dit gebied is in herontwikkeling. Er ontstaat een grote plek waarvoor moet worden geprogrammeerd. Wat past op deze nieuwe plek en hoe komt de culturele diversiteit in het gebied zo goed mogelijk tot zijn recht? Afstudeerstudent Thomas de Bruin ontwikkelde vanuit de trots van de plek een gebiedsprofiel voor het plein van Hart van Zuid om van daaruit richting te geven aan een culturele programmering die de trots van die plek nog meer tot zijn recht te laten komen en niet iets in te vliegen of los van de plek te ontwikkelen. Maar echt samen te verbinden met dat wat er altijd al was, wat er is gemaakt Van Uit Zuid en concreet vanuit cultuurmakers van die plek, die daar eigenlijk als een soort gebiedsprofiel een culturele richting geven aan uiteindelijke programmering van festivals op het plein, zoals Thomas dat heeft ontwikkeld samen met Nina Cranen van Hart van Zuid in opdracht van EMI.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Bruin de T. (2020). Informele Cultuur op Hart van Zuid | Een programmaprofiel voor Hart van Zuid.

Thomas de Bruijn studeert binnenkort af. Zijn werk is dan op te vragen via emiopzuid@hr.nl

6.2 Naar een cultuurcampus Van Uit Zuid Hoe begint je studiewerk op Zuid? Kom je zelf van Zuid? Wat is jouw verhaal? Wat neem je mee? Wat laat je achter? Zoals in hoofdstuk 4 al benoemd van groot belang. Y.M.P. is stelliger en zegt: â&#x20AC;&#x153;Wat je doet voor Zuid, zonder Zuid, doe je tegen Zuid.â&#x20AC;? Identiteit is een narratief

Een

wordt

pakken we in verhalen. Ook

Welk verhaal is waar? Het

(Blom, 2019). Een verhaal.

gebouwd.

Door

kleine

plekken

een

verhaal van de ene? Dat van

Het vertellen ervan is naar

verhalen.

Dat

alles

identiteit die bestaat uit

die ander? Of dat wat jij

alle waarschijnlijkheid de

absorberen wij. Zo leren wij

verhalen.

verhaal

denkt dat het is? Dat is ook

oudste vorm van vermaak

onze eigen emoties spiegelen

vertelt deze plek? Welk

een verhaal. In welk verhaal

die de mensheid kent. Een

en laten wij onze eigen

verhaal vertel jij als je het

leef jij? In welk verhaal

identiteit krijg je niet mee.

emoties bestaan. En dat

over Rotterdam Zuid hebt?

leven wij?

identiteit

hebben Welk

Studenten werken aan opgaven op Zuid. Belangrijke vraag is hierbij: van wie is de plek? Inwoners, stedelingen, eigenaren van onroerend goed, bezoekers? Vanuit dit statement zal EMI studenten en docenten blijven verbinden aan het netwerk van praktijkpartners op Zuid. Met de Cultuurcampus op de horizon, nu al van uit Zuid bijdragen aan Zuid als culturele ankerplaats en voedingsbodem voor kunsten cultuurmakers, als plek waar talent zit en waar nieuwe vormen van cultuur ontstaan en vernieuwing is. Het zou mooi zijn als de opbrengst van studenten uit deze syllabus en de inzet van jonge mensen die hen nog volgen, bijdraagt aan de ambities van de Cultuurcampus. Een campus, die in 2027 op Zuid staat. Waar jaarlijks 100.000 studenten, docenten, bedrijven, cultuurmakers, creatieve ondernemers, onderzoekers, bewoners en toeristen elkaar ontmoeten. Maar ook bijdraagt aan de weg er naartoe, om nu al te bouwen aan deze plek, zodat die van iedereen is en bij al deze doelgroepen geliefd. Juist door de diversiteit en jonge mensen die misschien niet op een manier met kunst en cultuur bezig zijn zoals de gevestigde orde, maar wel op een Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

manier die recht doet aan een inclusievere betekenis van kunst en cultuur. Een manier die nodig is voor de toekomst van onze stad en daar vandaan te halen. Uiteindelijk zal er een match ontstaan in aanbod en participatie van kunst en cultuur op Rotterdam-Zuid en uiteindelijk zal er een match ontstaan in onderwijsaanbod en toekomstige student op de Hogeschool Rotterdam. Een match waarbij voor iedereen duidelijk is dat Rotterdam-Zuid juist veel cultuur heeft en Rotterdam een inclusieve, diverse, verbonden stad is.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

7. Lezen, kijken, luisteren En dan nog meer lezen, zien en horen om in de opgave te geraken.

Opgehaald op locatie Intertoys Groene Hilledijk Van onderzoek naar kernwaarden In de afgelopen maanden is er op verschillende manieren vooronderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor dit plan. We hebben de fysieke ruimte van de voormalige speelgoedwinkel als inspiratie onderzocht, gesprekken gevoerd met meer dan 25 personen en vertegenwoordigers van Hogeschool Rotterdam, gemeente Rotterdam, cultuurmakers uit de omgeving, bewoners etc. etc. We zijn uiteraard met studenten en docenten van onder andere de opleiding Leisure & Event Management naar de locatie geweest en die hebben pilot-onderzoeken gedaan. En we hebben een talkshow Cultuur Van | Uit Zuid georganiseerd met studenten. We constateerden dat de interesse en het belang van aandacht naar cultuur op Zuid groot is. Dat er in de omgeving van Beijerlandselaan/Groene Hilledijk nog geen eigenaarschap is op dit onderwerp. We zagen ook dat overdag de dynamiek in de omgeving enorm is. We zien veel kansen om vanuit onze missie en visie hier een plek te creëren met studenten die op het snijvlak van onderwijs, cultuur en community bijdraagt aan de levendigheid van de omgeving: reuring en culturele buzz. Wat ons betreft is er geen betere omgeving voor satellietlocatie, een community of practice, hier op het kruisvlak van Hillesluis en Bloemhof - dus middenin waar hét nú gebeurt - te vinden. We hebben zes kernwaarden benoemd: 1) halen en brengen 2) wijkgericht 3) laagdrempelig met herkenning en verrassing 4) neutraal 5) identiteit van het gebied is het uitgangspunt van het programma 6) behoeftes van de wijk zijn leidend en kunnen worden opgehaald met social design. Dat doen we niet alleen Voor de ontwikkeling van de locatie, zal EMI samenwerken met organisaties die de doelstellingen en kernwaarden onderschrijven. Hand in Hand is daarbij de belangrijkste samenwerkingspartner. Deze partij stelt de fysieke ruimte beschikbaar, steunt het initiatief waar nodig en stelt haar netwerk beschikbaar. Door de ruimte naast onderwijs ook te gebruiken en te programmeren samen met een groep cultuurmakers bouwen we verder aan het onderzoek, en versterken de cultuurparticipatie testen en experimenteren we in de praktijk. Met Like je wijk en met Hogeschool Inholland zijn we in gesprek over hun partnerschap en bijdrage aan de Culturele Speelgoedwinkel. Daarnaast gaat EMI op zoek naar nieuwe partners uit de wijk. Nu, oktober 2019, is er een aantal partijen die verregaande interesse heeft om deel uit te maken van de ontwikkeling en die willen investeren in programma. Het gaat vooralsnog om de volgende initiatieven/ cultureel ondernemers: • EMI, Hogeschool, Codarts, Inholland (contextrijk onderwijs en vernieuwing van het curriculum); • Enfant Terrible, Spraakuhloos, kunstenaars van All You Can Art (culturele ondernemers en cultureel kapitaal (talent) uit de wijk ); Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

• Like je Wijk, Rajiv Bhagwanbali (storytellers); • Ondernemers en Hand in Hand (samen met de buren ondernemers en winkelcultuur). Programmawinkel Welke programma’s denken we samen met de partners te ontwikkelen of te faciliteren? Uit de brainstorms en gesprekken komt een eerste beeld naar voren. Wat we voor ons zien is een dagavond- en weekendprogramma, waarbij studenten, culturele makers, publiek (omwonenden en van elders) gebruik maken van de ruimte. We kiezen er bewust voor om niet op voorhand al een programma vol te plannen. Zo houden we ruimte vrij voor behoeften en ideeën uit de wijk. We sluiten aan bij de bestaande initiatieven en kunnen die versterken. Ook zullen er bijeenkomsten worden georganiseerd door partners uit en voor Zuid, workshops op het gebied van talentontwikkeling, presentaties en talkshows, waaronder Talkshow Van | Uit Zuid, Studenten zullen actief zijn op de satellietlocatie HR Zuid maar tevens in de wijk, en in hun contacten met bewoners en ondernemers hen uitnodigen om zelf deel te nemen aan programma’s of met ideeën voor programma’s te komen. De activiteiten, of het nu onderzoeken van studenten zijn of een programma in samenwerking met ondernemers uit de wijk, we zoeken altijd naar verbinding met de wijk. Die kan inhoudelijk zijn, of invulling krijgen door deelname van buurtbewoners. De satellietlocatie HR Zuid is zo een uitvalsbasis op Zuid, waar studenten in interessante context aan relevante vraagstukken kunnen werken (oefenen) op zo’n manier dat zij daadwerkelijk bijdragen. Het verwerven van kennis en het toepassen daarvan in het werkveld draagt bij aan het verbeteren en vernieuwen van zowel de opleiding als de beroepspraktijk. In de winkel komt een grote tafel, die tijdens de openingstijden ruimte biedt aan ontmoeting en gesprek. Hoe mooi zou het zijn als er een koffiemiddag ontstaat waarbij verhalen uit de wijk worden uitgewisseld, de historie met de toekomst wordt verbonden. Hoe zou het zijn om met wijkbewoners op zoek te gaan nu hun wensen en de nu misschien nog onzichtbare culturele activiteiten in de wijk zichtbaar te maken. We laten bezoeke3rs van buiten de wijk kennismaken met de omgeving en de ontwikkeling die het gebied doormaakt. De winkel zal intensief gebruikt worden. De winkel is standaard geopend voor publiek van dinsdag tot en met zaterdag tussen 11.00/12.00 en 17.00 uur. Onderstaand een aantal van de programma’s en activiteiten. ● Vaste werkplekken voor studenten ● Flexwerkplekken voor (startende) culturele ondernemers uit de wijk ● Workshops dans, presenteren, spoken word, urban-arts, ministecken ● Open podium, frequentie om de maand ● Exposities, 2 openingen/activiteiten per maand op zaterdag ● Talkshow, maandelijks ● Winkel in urban-arts, kunst, kleding en cadeauartikelen ● Ontmoetingstafel voor 12 personen, ruimte voor bewonerswensen en initiatief ● Oefenkelder voor beperkt aantal personen: muzikant, tijdelijk atelier kunstenaar, VJ ● Zeefdrukken en 3-d printen, maakplaats ● Repaircafé, maandelijks (onderzoeken of dat kan) ● Zitelement op stoep/of parkeerplaatsen voor de deur.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Wat levert bovenstaand programma op voor waarde voor de omgeving? Een van de doelen van Alliantie Hand in Hand is het positief veranderen van de buurt, met een deels andere branchering. Kunst en cultureel ondernemers zijn daarbij bewezen aanjagers van een transitie. Met de komst van de culturele speelgoedwinkel wordt de eerste stap gezet en zal het culturele netwerk nieuwsgierig worden naar wat er op de winkelboulevard zuid gebeurt. Kunstenaars van partner Enfant Terrible hebben reeds te kennen gegeven wel zin te hebben om op tijdelijke basis leegstaande winkelruimtes te gebruiken als atelier waarbij door het gebruik en door de uitstraling van het pop-up atelier de straat niet kampt met dichtgeplakte ramen of lege etalages. Naast de fysieke aanwezigheid, en het programmatische en onderzoekende aanbod, brengt de culturele speelgoedwinkel een nieuwe geldstroom in. Studenten kopen hun lunch bij de supermarkt of bakken, het fruit tijdens de overleggen komt van de groenteboer en napraten en borrelen doen we bij de buren. Zo houden we goed in de gaten welke functies wij zelf wensen te bieden, zonder daarbij oneigenlijk te concurreren met de zittende ondernemers. Als we onze gedachten hierover opsommen komen we tot dit niet limitatieve rijtje: reuring in de winkel; reuring tijdens straatprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s; actieve bewoners; cohesie; kennis; onderwijs; opleiding; positiviteit; prettige uitstraling; verandering; cultuurdeelname; talentontwikkeling; wijkactiviteit; transitie; veiligheid; ontmoeting; ideeĂŤn loket; ideeĂŤn verbinding; participatie; anti-polariserend; a-politiek; a-religieus. Sinds 2016 wordt er nagedacht over een nieuw cultuurinstituut op Zuid. Het advies Cultuur Campus Rotterdam, dat in mei 2019 verscheen, is ook voor EMI aanknopingspunt om deel uit te maken van die toekomst. Het advies nodigt daar ook reeds toe uit. Het realiseren van de iconische Cultuurcampus voor kennis, cultuur en toerisme zal zeker een aantal jaren duren. We beginnen al eerder met activiteiten op kleinere schaal. Wat ons betreft vieren we dan op 1 september 2025 de voltooiing van de Cultuurcampus. Daar bent u nu al van harte bij uitgenodigd! (p3, cultuurcampus op zuid, mei 2019). De programmaplanning zal bij de programmaleider/ eindverantwoordelijke komen te liggen, in case Reinier Weers en Dafne Foet.

Reinier Weers, Dafne Foet (december 2019). Culturele Speelgoedwinkel | Naar een plek die de verbeelding prikkelt, confronteert en verwondering stimuleert.

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Column Culturele speelgoedwinkel Groen Hilledijk

v2 dd 11/9/19

Culturele speelgoedwinkel Groene Hilledijk Reuring, culturele vibes & buzz met EMI en co aan de Groene Hilledijk

Vanaf halftien hebben we onze bierbank half op de stoep en half in de winkel gezet. En tot het einde van de dag waren we in gesprek met passanten op de Groene Hilledijk. Opvallend veel van wat je autochtoon zou noemen. Wat is er nodig, vroegen we. Nou, dat varieerde van de Plusmarkt en de Dirk tot de Hollandse groenteman, slager, kaasboer en notenbar. Maar op zich is de Turkse slager aan de overkant ook heel erg goed. Maar toch, een verse worst zou je ook moeten krijgen hier. Eigenlijk hoefden we geen vraag te stellen. De Rotterdamse spraakwatertongen raakten al los door onze aanwezigheid, nog voordat de gasten die wij hadden uitgenodigd waren gearriveerd. Meer dan 10 docenten van Hogeschool Rotterdam, Codarts en Inholland, kunstenaars en culturele pioniers van Zuid hebben we welkom geheten. Ze raakten net als wij zeer geïnspireerd door de ruimte van deze voormalige Intertoys. Wat wilden wij bereiken? Dat ze net als wij AAN GAAN op deze plek om zo de gewenste reuring in te zetten en mensen ta laten aasluiten. EN dat is dik en dwars gelukt. Sterker nog: volgende keer komen ze terug. Met nog meer ideeën, mensen én studenten om deze plek in te nemen. Reuring op de dijk, vertelavonden, vieren van de winkelstraat met suikerfeestacties, kerst. Mix zone, zomer – en winter tussenruimte, positieve neutrale diplomatieke plek. Speel- en ontwikkelplek met een lage drempel. Eigenlijk mensen een ervaring meegeven d.m.v. programmering. Door dat wat je al kent en dat wat je je normaal voor afsluit en nu door wordt verrast. Er is echt behoefte aan een samenkom-plek. Identiteit van deze straat is de ondernemerskracht en - kwaliteit. Naast overleven, trouwens. Zowel binnen als buiten de lijntjes. Het winkelconcept op zich is al dat het een veilige publieke ruimte is en binnenloperskwaliteit heeft. Dit gaat studenten ook helpen om mensen te durven aanspreken. Een van de ondernemers die we spraken bood zijn tomaten al aan voor de soep. Laagdrempelige inloophoreca waarbij consumptie niet verplicht is. Waar verse vertelsoep wordt opgediend met een glaasje bring-your-own. Soep van de dag in deze culturele kantine. Wellicht ingeschonken door de wijkkeuken of door studenten. De winkel als een plek voor organisaties en individuen op het gebied van cultuur, creatief, maatschappelijk. Eerste organisatievormen verkend vanuit ervaringen van wijkcoöperatie. De vorm VERENIGING kwam naar voren, waar het gezamenlijke in zit en je persoonlijk lid bent. En bijdraagt naar kunnen, soms geld soms inzet. En soms besteden we uit: schoonmaken, elektriciteit en beveiliging. Dat zou de wijkcoöperatie kunnen doen. Verbinding met Codarts? Incubators in de maand maart. Studenten van muziek, dans en circus nemen dan in een week een plek in Rotterdam in. Deze winkel is een potentiële incubators-plek. Maart 2020? Viering van vernieuwing van de boulevard. Retail. Producten van lokale kunstenaars en designers in de etalage! Braderie, straatfeest en streetlab. Dit weekend zou er een braderie zijn, maar die ging niet door vanwege te weinig aanmeldingen. Dat kan natuurlijk niet. Sommige docenten zetten zich ervoor in om de lessen te verzetten van 10 uur ’s ochtends naar 10 uur ’s avonds. Verhalen vertellen kwam telkens boven en de storytellers wonen hier in de buurt. Vooral het baasje van Lucky de hond bleef hangen. Wist je trouwens al dat je al die kauwgom voor de deur kan weghalen met ‘onjeklonje’ van 4711? Hij zei ook: je moet eens op YouTube kijken naar een filmpje van Laurel en Hardy. De ene heeft een Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

hondje die ook Lucky heeft, met een staatslot in zijn bek. Hij prijst zichzelf al rijk. Totdat-ie ziet dat het hondje zijn lot opgegeten heeft. Lucky lacht. 29 augustus 2019, GHD 235a. Het is begin april 2020. Een roze paashaas staart me aan door de ruiten van de voormalige Intertoys op de Groene Hilledijk. Verder in de etalage kijk ik zo tegen het portret aan van Mike, de eigenaar van de Multivlaai. Als ik iets beter kijk, zie ik dat het gemaakt is van Ministeck. “Een meisje vraagt of ik soep wil. “Want er is soep gekookt: harira. Marokkaanse soep van de tante van een van de studenten die aan tafel zit en in de buurt woont.” Voordat ik er erg in heb, zit ik naast de studenten en aan tafel.” In de winkel zie ik jongeren zitten aan een lange tafel. Ze zijn in gesprek. Met elkaar en met de man van de taekwondo hier even verderop. Wordt hij nou ook al in Ministeck vereeuwigd? Het lijkt erop, want een man van een jaar of veertig met hiphop T-shirt zit steeds naar de man van de taekwondo te kijken en tegelijk te priegelen met allemaal van die stukjes plastic. Ik besluit naar binnen te lopen en word hartelijk begroet. Ergens heb ik het gevoel dat ik weer in de Intertoys ben, met al die stellingen en rekken die er nog staan, maar het is ook anders. Een meisje vraagt of ik soep wil. “Want er is soep gekookt: harira. Marokkaanse soep van de tante van een van de studenten die aan tafel zit en in de buurt woont.” Voordat ik er erg in heb, zit ik naast de studenten en aan tafel. “Alsjeblieft! Hier een bakkie lettersoep,” zegt het meisje, “vanavond hebben we hier een open podium met spoken word-artiesten. Ik ben zelf de host. Ik zit op de opleiding social work van Hogeschool Rotterdam. Ik heet Maud trouwens. En jij?” Ik stamel. “Ik eh… ik woon hier al mijn hele leven.” “Ja? En dus?” zegt het meisje terloops, terwijl ze bij me komt zitten, “hoe heet je dan?” Haar directheid overvalt me, maar bevalt me ook. Ik begin te vertellen. Over de danslessen die ik had bij Dansschool Marcel Silvius. En dat de Beijerlandselaan voor mij het centrum van de wereld was, vroeger. Maar ook voor anderen die daar gingen ‘laantje pikken’. Ik vertel over mijn eerste liefde, die kwam niet van Zuid. Nou, dat was me wat joh. Mijn ouders bóós!. Hier worden nu ook danslessen gegeven en workshops, in de kelder van de winkel, vertelt Maud “Een hindoestaanse jongen met een rode baret komt naar me toe. Hij heeft even naar me staan luisteren en vraagt of ik een keer wil meedoen aan een vertelvoorstelling. Hij is op zoek naar verhalen. Ik denk: o nee, doodeng. Hij geeft me een briefje met zijn 06-nummer erop. Voordat ik er erg in heb, beloof ik dat ik er ben - volgende week tijdens de kennismakingsavond. Met een slinger wordt de deur van deze culturele speelgoedwinkel opengegooid. Een wat oudere en ook jongensachtige man stapt de zaak binnen en roept: “Hé daar, wordt er hier nou ook nog een eens keer echte kunst gemaakt of hoe zit het?” De studenten aan tafel, de rode baret en Maud lachen erom. Ik groet de man, loop langs hem de zaak uit. In mijn jaszak hou ik het briefje met 06-nummer in mijn handen geklemd. Mijn hart maakt een sprongetje.”

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

One of a kind Wat betekent het om als urban organisatie te opereren en een cultuurplaninstelling in Rotterdam te zijn?

Hugo Bongers, Oct 23, 2019 ..ONE OF A KIND... | Interview met de leiders van Xclusiv Company.

De ene kant stemt Leefbaar, de andere Denk Rotterdam-Zuid Onder Zuidplein is Leefbaar Rotterdam de grootste partij, erboven is het Denk. De bewoners zijn ideologisch gezien tegenpolen, maar er zijn ĂłĂłk overeenkomsten (NRC, Eppo Konig, 7 augustus 2019). Lees verder in: https://www.nrc.nl/nieuws/2019/08/07/deene-kant-stemt-leefbaar-de-andere-denka3969427

Foto Merlin Daleman

Cultuur op Zuid van Coolsingelpraat Luister aflevering Coolsingelpraat #3:

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020

Terugblik 2020 uit werkplan

Syllabus Cultuur op Zuid 2019/2020