Programmaboekje Inspiratiefestival Thuis in Taal, op school en thuis

Thuis in Taal, op school en thuis

2023 Programma

Kijk in je lunchpauze vooral even 3 minuten naar dit filmpje dat je ziet als je de QR-code scant.

Opening door Jesse Laport

Jesse Laport zal het Inspiratiefestival openen met een speciaal voor ons gemaakte voordracht. Jesse is schrijver, docent, stemacteur en podiumdichter en stond eerder op Lowlands, Geen Daden Maar Woorden Festival, Klokhuis, Paradiso, en zeker twee keer voor het Koningshuis. www.jesselaport.nl

Lectoraat

Samenwerken aan een taalrijke omgeving

Landelijke

GKA Agenda

Taal & Ouders

Voorwoord

Van harte welkom op het Inspiratiefestival Thuis in Taal op school en thuis. Actief Ouderschap en het Lectoraat Samenwerken aan een taalrijke omgeving van Hogeschool Rotterdam organiseren het inspiratiefestival in het kader van de Landelijke GKA Agenda Taal & Ouders. Ons doel is je, met een grote diversiteit aan workshops en lezingen, te informeren over en te inspireren voor het samenwerken met ouders aan taal. In dit programmaboekje lees je er alles over.

We starten het festival met een voordracht van woordkunstenaar Jesse Laport, gevolgd door een optreden van de ZangExpress, die met twintig leerlingen uit Rotterdam in verschillende talen met en voor ons zal zingen. Tijdens het eten kun je met collega’s uit het hele land met Eettafelgesprekken in gesprek over thema’s en vragen die jou bezighouden in je dagelijkse praktijk. Ook kun je dan een bezoekje brengen aan de informatiemarkt.

We wensen je een inspirerende bijeenkomst! Het team Thuis in Taal

ZangExpress in de klas EN thuis

ZangExpress stelt leerkrachten in staat zelf muziekles te geven. Op www.zangexpress.nl komen de leukste liedjes en lessen de klas binnen.

ZangExpress bestaat uit een team van vakdocenten, leerkrachten en muziekproducers die de beleving van het kind vertalen naar eigentijdse energizers, play-alongs en muzieklessen. Kinderen worden uitgedaagd met muziekinstrumenten aan de slag te gaan. Van wereldmuziek, tot klassiek, vakoverstijgend leer je al rappend de tafels, of zing je de provincies. Met projecten, zoals de jaarlijks terugkerende pop-up (kerst)koren biedt ZangExpress een podium voor ieder kind.

Al het materiaal is eenvoudig beschikbaar via digibord op school én via een app (gratis verkrijgbaar in de Appstore) thuis: dit stimuleert ouderparticipatie en faciliteert pop-up optredens van kinderen binnen een maatschappelijke context.

1

Programma

15.30 - 16.00 uur

• Registratie

• Koffie, thee en lekkers

• Informatiemarkt

Restaurant begane grond

16.00 - 16.30 uur Plenaire opening door:

• David Kranenburg

• Martine van der Pluijm

• Jesse Laport

• ZangExpress

Restaurant begane grond

16.45 - 17.30 uur Ronde 1: Lezingen | Workshops*

17.45 - 18.30 uur Ronde 2: Lezingen | Workshops*

18.30 - 20.00 uur

• Buffet

• Eettafelgesprekken

• Informatiemarkt

Restaurant begane grond

* Zie op pagina 22 en 23 van het programmaboekje de plattegrond met de locaties van de workshops en lezingen.

2

1 2 Ronde

Maak een keuze uit vier lezingen en acht workshops

In ronde 1 en 2 neem je deel aan een lezing of workshop naar keuze.* Het aanbod van workshops is in beide rondes gelijk. Als een workshop in ronde 1 vol zit, kun je die in ronde 2 kiezen en andersom. De vier lezingen worden elk maar één keer aangeboden, twee per ronde.

* Bij binnenkomst maak je een keuze voor de lezingen en workshops die je in ronde 1 en 2 wil volgen. We hanteren een maximum aantal deelnemers per sessie. Lees daarom voordat je komt het programma vast door om bij aankomst een goede keuze te kunnen maken!

Thuis in Taal op school en naar huis: wat levert dat op?

DOOR Martine van der Pluijm

DOELGROEP Iedereen

Taal begint thuis. Er zijn echter grote verschillen tussen de taal die kinderen van huis uit meekrijgen. Kinderen van ouders met minder opleiding en hulpbronnen zijn in het nadeel vergeleken met leeftijdgenoten met hoger opgeleide ouders. Veel leraren zoeken naar hoe zij met deze kansenongelijkheid kunnen omgaan. De aanpak Thuis in Taal op school is samen met leraren ontwikkeld en biedt handvatten om de samenwerking aan te gaan met ouders ter ondersteuning van de taalontwikkeling van hun kinderen. Maar er is meer nodig om school en thuis te verbinden. Daarom vindt op dit moment nieuw onderzoek plaats naar een aanvullende aanpak in gezinnen: Thuis in Taal naar huis.

Martine van der Pluijm (lector Samenwerken aan een Taalrijke Omgeving) laat zien hoe deze integrale aanpak op school en thuis werkt en wat dat oplevert.

Omgaan met armoede op school

DOOR Mariëtte Lusse

DOELGROEP Iedereen

Kinderarmoede is – zeker in Rotterdam – maar al te actueel. Het zet de ontwikkeling van kinderen onder druk, want met zorgen in het hoofd blijft er weinig ruimte over om te kunnen leren. Veel leraren maken zich zorgen over de stress die speelt in deze gezinnen en over de toekomstkansen van deze kinderen.

Mariëtte Lusse (lector Kinderarmoede) bespreekt wat scholen concreet kunnen doen om leerlingen en ouders in armoede te Signaleren, Ondersteunen en Stimuleren (= SOS bij kinderarmoede).

Vroege taalontwikkeling: Het belang van de eerste 1000 dagen

DOOR Marion van den Heuvel (Tilburg University)

DOELGROEP Pedagogisch medewerkers, directies, bestuurders, intern begeleiders, beleidsadviseurs, bibliotheekmedewerkers en iedereen die met kinderen van 0-2 jaar werkt

Voordat een kind gaat spreken is de taalontwikkeling al in volle gang. Al vanaf de 5de maand van de zwangerschap kan een kindje zijn of haar ouders horen. Wat is het belang van deze vroege periode voor de latere taalontwikkeling? En hoe kunnen we de taalontwikkeling in deze eerste 1000 dagen ondersteunen?

www.marionvandenheuvel.com

2

Effecten van kwaliteit en kwantiteit van kinderopvang en voorschoolse educatie

DOOR Thomas van Huizen

DOELGROEP Pedagogisch (beleids)medewerkers, directies, bestuurders, intern begeleiders en beleidsadviseurs

In deze lezing staan de effecten van kwaliteit en kwantiteit van voorschoolse voorzieningen op de (taal)ontwikkeling centraal. Nieuwe resultaten van twee grootschalige Nederlandse studies (pre-COOL en EVENING) worden gepresenteerd en vergeleken met bevindingen uit de internationale literatuur. Vragen die centraal staan zijn: wat zijn de effecten van de emotionele en educatieve kwaliteit op de (taal)ontwikkeling van jonge kinderen? Is eerder deelnemen aan een voorschoolse voorziening beter? En hoe is het (taal)aanbod veranderd met de invoering van 16 uur voorschoolse educatie? De lezing sluit af met een reflectie op de gevolgen van de oplopende personeelstekorten in de kinderopvang.

Rapport (Leseman & van Huizen, oktober 2022) voor ministerie SZW over de effecten van voorschoolse voorzieningen

Project EVENING onderzoek naar de effecten van 16 uur (960 uur) voorschoolse educatie en de pedagogisch beleidsmedewerker.

Thuis in Taal, hoe werkt het in de praktijk?

DOOR Monique Ruedisueli en Fikriye Arslan

DOELGROEP Professionals in de kinderopvang en onderwijs, directies en bestuurders van (voor)scholen die willen weten wat het betekent als je met Thuis in Taal gaat werken.

In deze sessie laten Monique en Fikriye zien hoe Thuis in Taal in de praktijk werkt en hoe het implementatieproces verloopt. Beiden zijn vanaf de start van de ontwikkeling van de aanpak in Rotterdam betrokken geweest bij de implementatie en het ermee werken. Zij zullen vertellen over de zeven stappen, delen praktijkervaringen en leggen uit hoe het zou werken als jij ermee aan de slag wil. Ook laten ze de materialen zien die gebruikt worden bij de uitrol: het boek Thuis in Taal en de map met materialen voor professionals. Er is ruimschoots tijd om al je vragen te stellen.

www.aanpakthuisintaal.nl

Thuis in Taal naar huis

DOOR Myrthe Stuit

DOELGROEP Pedagogisch medewerkers, leerkrachten, intern begeleiders, bibliotheekmedewerkers, medewerkers ouderbetrokkenheid

Bij ‘Thuis in Taal op school’ gaan pedagogisch medewerkers en leerkrachten partnerschappen aan met alle ouders en organiseren ouder-kindactiviteiten op school om een rijke interactie tussen ouder en kind te stimuleren. Voor sommige ouders is het minder vanzelfsprekend taalrijke interacties aan te gaan met hun kind, met name als een lagere opleiding, laaggeletterdheid en/of meertaligheid een rol speelt. Zij kunnen ook thuis daarin ondersteund worden. Dit noemen we ‘Thuis in Taal naar huis’. Hierbij gaan begeleiders van Thuis in Taal gedurende het jaar 10 tot 20 keer thuis aan de slag met de ouder(s) en hun kind. Ze doen dan praat- en spelactiviteiten, die aansluiten bij routines van het gezin en bij activiteiten die op school worden geboden.

Myrthe is onderzoeker en actief geweest als begeleider bij deze thuisactiviteiten en zal in deze workshop de werkwijze van ‘Thuis in Taal naar huis’ op interactieve wijze presenteren.

In je blootje voor de klas – de kracht van families

DOOR Griet Severeyns

DOELGROEP Pedagogisch medewerkers, leerkrachten, directies, bestuurders, intern begeleiders en beleidsadviseurs

In ontmoeting met de ander botsen we soms op verschil. Iedereen heeft een familie, maar hoe ze zijn georganiseerd, welke waarden en normen er zijn, tradities of rituelen kunnen verschillen. Wat we wel eens vergeten is juist dan naar gemeenschappelijkheden te zoeken.

Tijdens deze lezing leer je het verschil tussen ik- en wijgerichte families. Door deze kennis toe te passen op jezelf, leer je hoe je de ander kunt ontmoeten. Je leert wisselen van perspectief en neemt zo de ouders mee als bondgenoot in het leerproces van je leerlingen.

Inspirerende Ouder-kindactiviteiten met jonge kinderen

DOOR Nicoleta Vandeputte

DOELGROEP Pedagogisch medewerkers en leerkrachten

Activiteiten op school en in de kinderopvang brengen ouder en kind in gesprek en laten ze oefenen met interactie. Maar welke activiteiten zijn hiervoor geschikt?

En: hoe houd je het simpel en zorg je voor groot plezier?

In deze workshop leer je interactief hoe jonge kinderen de wereld ontdekken en hoe beelden en verhalen daarbij helpen. Je ervaart hoe je (laagtaalvaardige en/of meertalige) ouders kunt ondersteunen bij het stimuleren van de taalontwikkeling van hun kind, uitgaande van hun eigen krachten. En er komt geen boekje aan te pas!

Thuis in Meertaligheid

DOOR Maaike Verrips

DOELGROEP Directies, bestuurders, intern begeleiders en beleidsadviseurs

Centrale vraag in deze workshop is hoe we het onderwijs zo kunnen inrichten dat het goed aansluit bij een meertalige omgeving. Wat betekent de toenemende meertaligheid voor de inrichting van goed onderwijs in taal en andere vakken? Wat is de impact op de relatie tussen school en ouders? En hoe kom je als team tot een gezamenlijke visie hierop? Maaike Verrips presenteert recent eigen onderzoek en enkele inspirerende praktijkvoorbeelden. Daarnaast is er ruimte voor het stellen van vragen en delen van ervaringen.

Buiten gebeurt het!

DOOR Janneke Hagenaar

DOELGROEP Pedagogisch medewerkers en/of leerkrachten

We zetten elke dag met plezier en toewijding een extra stap voor de kinderen en hun ouders. In deze workshop stellen we een vraag: Zet je die extra stap ook wel eens buiten je lokaal, buiten je plein? En we gaan op onderzoek uit: Hoe werkt de aanpak van Thuis in taal in de natuur.

Als kinderen de wereld om zich heen willen leren kennen, zetten ze daar hun hele lijf voor in. Ze pakken een veertje dat ze op de grond zien liggen en voelen eraan met hun vingertoppen. Ze merken dat het veertje nauwelijks iets weegt, strelen ermee langs hun wang of de binnenkant van hun arm. Ze gooien het omhoog en ontdekken dat het langzaam naar beneden dwarrelt. Nog voor het de grond raakt, proberen ze het weg te blazen. Ervaringen die ertoe doen, waar een verhaal in zit om over te praten.

Je kunt zeggen dat je taal leert met je lijf. Het woord voor veertje is in je hoofd is verbonden met het zachte kriebelige gevoel van dat veertje en de ervaring dat het bijna niets weegt. Een woord voor een begrip of voor een ding komt sneller in je hoofd als je ermee gespeeld hebt.

Buiten gebeurt het! We ervaren het samen met de ouders.

Bouwen aan gelijke kansen

DOOR Nienke Dek

DOELGROEP Pedagogisch medewerkers, leerkrachten, directies, bestuurders, intern begeleiders, beleidsadviseurs, bibliotheekmedewerkers

Elk kind verdient eerlijke kansen om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Ongeacht waar je bent geboren, hoeveel je ouders verdienen of de omstandigheden waarin je bent opgegroeid. De Gelijke Kansen Alliantie werkt samen met scholen, gemeenten en maatschappelijke organisaties aan het verbeteren van kansengelijkheid in het onderwijs met aandacht voor thuis, school en omgeving. In deze workshop vertelt Nienke Dek van de Gelijke Kansen Alliantie je meer over kansengelijkheid in het onderwijs en de uitdagingen en factoren die hiermee samenhangen. Ook gaan we met elkaar in gesprek: (hoe) bouw jij aan gelijke kansen?

Wat werkt in het betrekken van laagopgeleide NT1- en NT2-ouders bij de ontluikende geletterdheid van hun kinderen?

DOOR Cynthia Groff

DOELGROEP Professionals werkzaam met (de ouders van) jonge kinderen: o.a. pedagogisch medewerkers in de kinderopvang, leerkrachten en intern begeleiders en schoolmaatschappelijk werkers voor groep 1 en 2, bestuurders, beleidsadviseurs, bibliotheekmedewerkers...

Ouderbetrokkenheid is cruciaal voor de taalontwikkeling van jonge kinderen, maar voor ouders met lage basisvaardigheden kan dit een uitdaging vormen. Daarom wordt ingezet op gezinsgerichte programma’s die de taalontwikkeling van jonge kinderen bevorderen. Hoe betrek je ouders bij deze programma’s? En wat werkt voor welke doelgroep?

Naast een presentatie van de resultaten van ons onderzoek, gaan we in groepjes in gesprek over eigen ervaringen in de ondersteuning van laagopgeleide ouders en toepassingen en tips voor de praktijk.

Scan de QR-code voor meer info.

15.30 - 16.00 uur

Informatie-markt

18.30 - 20.00 uur

Tijdens de inloop en de maaltijd is er een markt,waar je je kunt laten informeren over de activiteiten en publicaties van onder andere:

Expertisecentrum Basisvaardigheden Mama’s Garden & Daddy’s Place Uitgeverij Tutti Gelijke Kansen

Gereedschapskist Beter Samenwerken met Ouders CED-groep

Bukiboek

Eettafelgesprekken

18.30 - 20.00 uur

Praat tijdens het eten informeel met collega’s uit het hele land over een thema of vraag uit je eigen praktijk.

Ga in gesprek met...

• leerkrachten uit Rotterdam over hoe zij ouder-kindactiviteiten organiseren en uitvoeren;

• Annemiek uit Nieuwegein over hoe je netwerkpartners (bibliotheek, welzijn, logopedisten, etc.) verbindt aan de aanpak Thuis in Taal in jullie gemeente;

• beleidsadviseurs uit andere gemeenten over wat je agendeert op jullie OAB/OKB-overleggen;

• een laaggeletterde moeder, over hoe zij het contact met school ervaart;

• David, Floris en gemeentebestuurders/beleidsadviseurs over het opstarten van een landelijke leerkring Thuis in Taal;

• Jennifer, Aurora, Kimberley en Ilona over welke partners je aan boord hebt om de taalontwikkeling van het kind te stimuleren en hoe je deze samenwerking vorm geeft;

• Liesbeth, Tineke en schooldirecteuren/bestuurders over het opstarten van een landelijke leerkring Thuis in Taal voor schooldirecties.

• Bob, onderzoeker van de Voorleesexpress, en werk mee aan zijn onderzoek;

• Cynthia, onderzoeker van het Kohnstamminstituut, en deel je mening over meertaligheid.

• collega’s uit de kinderopvang over hoe zij Thuis in Taal in de praktijk brengen.

• Saskia en andere directeuren, hoe je samenwerken met ouders vastlegt in de visie van je school.

Waar vind je wat?

Lezing 2 en 4 Symposiumzaal (1e

Workshop 4: Lokaal 00.074

• Plenaire opening

• Registratie

• Buffet

• Informatiemarkt

Workshop 6: Lokaal 06.029

Workshop 7: Lokaal 06.037

Workshop 8: Lokaal 06.038

(6e verdieping)