Anti-afval-apparaat 2 Onderzoek-/ontwerpheld Onderzoekend/ontwerpend leren Thema Bouw Tijdsduur Kerndoel
Oerdoener-natuurvriend Ontwerpend leren Plastic soep Groep 5/6 45 minuten KD 39: De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. KD 45: De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren.
Inhoud De leerlingen realiseren in groepjes van vier het anti-afval-apparaat dat zij in les 1 hebben ontworpen. Zij testen of het apparaat geschikt is om met één hand afval uit water te verwijderen en stellen het prototype indien nodig bij. Kennisdoelen Aan het eind van de les weten de leerlingen: - wat de plastic soep is en dat deze grotendeels wordt veroorzaakt door afval dat op het land wordt weggegooid. - dat plastic afval in zeeën en oceanen om twee redenen erg schadelijk is. Ten eerste wordt ons voedsel vergiftigd. Ten tweede raken veel zeedieren verstrikt in afval. Onderzoekend/ ontwerpend leren vaardigheidsdoelen - De leerlingen passen verschillende technieken toe om het anti-afval-apparaat dat ze eerder hebben ontworpen te realiseren. - De leerlingen testen of hun anti-afval-apparaat geschikt is om met één hand afval uit water te verwijderen en stellen het prototype indien nodig bij. Attitudedoelen Dit zijn de attitudedoelen zoals geformuleerd door Stichting Leerplanontwikkeling (2015a), die aansluiten bij de huidige les. - De leerling is initiatiefrijk: bedenkt veel verschillende dingen; begint en probeert opnieuw als het niet lukt. - De leerling werkt nauwkeurig: is netjes en nauwgezet (technisch, mathematisch, taalgebruik), consciëntieus en heeft een drang naar perfectie. - De leerling is sociaal: verdeelt taken onder groepsleden en houdt zich aan afspraken. Voorbereiding (indien handig) Verzamel voorafgaand aan de les verschillende soorten kosteloos materiaal. Denk hierbij aan plastic en kartonnen dozen, wc-rollen, sinaasappelnetjes, plastic zakjes, touwtjes, etc. Zorg ervoor dat de ontwerpwerkbladen, de scharen, de lijm, het plakband en de bak met water klaar staan voor de les begint.
Materialen - Ingevulde ontwerpwerkbladen uit les 1 - Verschillende soorten kosteloos materiaal - Scharen - Lijm (en/of plakband) - Bak met water en afval Woordenschat Aan het eind van de les weten de leerlingen wat het begrip plastic soep inhoudt. Achtergrondinformatie Vakspecifiek Plastic soep Jaarlijks komt ongeveer vijf miljoen ton plastic afval in oceanen en zeeën terecht. Tachtig procent van dat afval wordt op het land geloosd door mensen en door de industrie. De rest van de vervuiling wordt veroorzaakt door de scheepvaart, visserij en de off-shore industrie. Verschillende soorten plastic vormen samen de plastic soep (Plastic Soup Foundation, z.d.). Plastic afval verzamelt zich doordat grote ringvormige golfstromen, gyren genaamd, het afval in oceanen naar zich toetrekken. De concentratie afval is hierdoor aanzienlijk hoger in de gyren. Er bestaan vijf grote gyren, die zich bevinden in de Noordelijke Atlantische Oceaan, de Zuidelijke Atlantische Oceaan, de Indische Oceaan, de Noordelijke Grote Oceaan en de Zuidelijke Grote Oceaan (Wikipedia, 2019). Plastic valt onder invloed van verwering, zonlicht en golfslag uit elkaar in kleine stukjes. De stukjes plastic verteren niet en zijn giftig. Doordat zeedieren het plasticafval aanzien voor voedsel en kleine stukjes plastic opeten, dragen zij giftige stoffen met zich mee. Wanneer zeedieren door de mens worden opgegeten, dringen de stoffen het menselijk lichaam binnen (Plastic Soup Foundation, z.d.). Daarnaast raken veel zeedieren verstrikt in plastic en ander afval, zoals te zien op de onderstaande afbeelding (Pitt, z.d.).
Didactisch - Wanneer er meer tijd beschikbaar is, kan de les worden uitgebreid met de werkvorm ‘Feedback die inspireert’ (TU Delft, 2019). Bij deze werkvorm presenteert een groep zijn ontwerpidee aan de klas, waarna de andere leerlingen vragen mogen stellen ter verduidelijking. Vervolgens geven de andere leerlingen schriftelijk feedback op het
ontwerp. Ze geven aan wat al goed is en wat nog kan worden verbeterd. Door gebruik te maken van een feedbackroutine met specifieke vragen als ‘Hoe kun je … ?’, gaan leerlingen enerzijds meer open staan voor feedback en anderzijds nieuwe ideeën verzinnen. Lesverloop Fase 4: ontwerp realiseren (35 minuten) In de vorige les hebben de leerlingen in viertallen een anti-afval-apparaat ontworpen en een lijstje gemaakt van de materialen die ze willen gebruiken. Aan het begin van de les komt uit iedere groep één leerling voor in de klas de materialen verzamelen. Iedere groep krijgt scharen, lijm en eventueel wat plakband om het anti-afval-apparaat in elkaar te zetten. De leerlingen gaan vervolgens aan de slag. De leerkracht loopt rond in het lokaal om de groepen te ondersteunen. Fase 5: testen en bijstellen (10 minuten) Voor in de klas staat een bak met water en afval erin. De leerlingen kunnen hun instrument testen wanneer dit af is en hem eventueel bijstellen. Wanneer de anti-afval-apparaten af zijn, worden ze op een droge plaats bewaard. Bronnenlijst: Anti-afval-apparaat 2 Pitt, M. (z.d.). Hawaiian monk seal caught in fishing tackle [Foto]. Verkregen via https://www.plasticsoupfoundation.org/dossiers/wat-is-plasticsoep/ op 13 maart 2019 Plastic Soup Foundation. (z.d.). Wat is plasticsoep? Verkregen via https://www.plasticsoupfoundation.org/dossiers/wat-is-plasticsoep/ op 13 maart 2019 TU Delft. (2019). Test Handleiding Your Turn Werkvormen Hogeschool Rotterdam. Verkregen via https://lms.hr.nl/#-206 op 13 maart 2019 Wikipedia. (2019). Plasticsoep. Verkregen via https://nl.wikipedia.org/wiki/Plasticsoep op 13 maart 2019
Anti-afval-apparaat 1