Αποθήκη 9, Τεύχος 7

ΑΠΟΘΗΚΗ ΝΟ.9 Ιστορικό αποτύπωμα της αύρας των ανθρώπων που πέρασαν

10 ΧΡΟΝΙΑ

ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ

Τεύχος 7, Μάρτιος 2013 - www.emthrace.org/apothiki9

ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ

2

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 7, Μάρτιος 2013

Το τίμημα του «οικονομικά ασφαλούς» Είμαστε ένας λαός, με παλικαρίσια ψυχή, που κράτησε τα βαθιά κοιτάσματα της μνήμης του σε καιρούς ακμής και σε αιώνες διωγμών και άδειων λόγων. Τώρα που ο τριγυρινός μας κόσμος μοιάζει να θέλει να μας κάνει τρόφιμους ενός οικουμενικού πανδοχείου, θα την απαρνηθούμε άραγε αυτή τη μνήμη; Θα το παραδεχτούμε τάχα να γίνουμε απόκληροι; Δε γυρεύω μήτε το σταμάτημα, μήτε το γύρισμα προς τα πίσω, γυρεύω το νου, την ευαισθησία και το κουράγιο των ανθρώπων που προχωρούν εμπρός.» Γ. Σεφέρης Χάσαμε την βεβαιότητα μιας ζωής, που αποκοιμήθηκε μέσα στη φαντασίωση του «οικονομικά ασφαλούς» και σπαταλήθηκε στο βωμό της κατανάλωσης Ανταλλάξαμε συναισθήματα, ιδέες και πολιτιστικά προϊόντα κατά το πως βόλευε όλους αυτούς που διαχειρίζονται τη λειτουργία της οικονομίας. Το τίμημα; η ανασφάλεια ο φόβος η αγωνία που τάραξε τη συλλογική ψυχή και ξύπνησε μνήμες υποτέλειας «αισθήματα αυτουποτίμησης» και έφερε στο προσκήνιο ζητήματα ταυτότητας. Το ζητούμενο όμως πάντα ήταν και είναι να διατηρήσει κανείς την προσωπικότητά του και ότι τον έπλασε και όχι να μεταμορφωθεί σε κάτι άλλο. Πληρώσαμε βέβαια πολύ ακριβά το ταξίδι σε σφαίρες στις οποίες τρέχαμε να προλάβουμε η να μιμηθούμε. Από τη στιγμή που συνειδητοποιήσαμε ότι η ιστορία γράφεται αλλού γεμίσαμε θλίψη γιατί, στο όνομα αυτής της οικονομικής σιγουριάς και του προτεινόμενου μοντέλου ζωής από την άλλη μεριά του ατλαντικού, πολλές αβαρίες και αμέτρητες θυσίες έγιναν.

Η χαμένη βεβαιότητα της «κλεπτοκρατούμενης» οικονομίας μας οδήγησε στα όρια της συλλογικής νεύρωσης και η απελπισμένη μας δίψα για ζωή, κινδυνεύει να εκφυλιστεί εξ αιτίας του πόνου της απώλειας. Η ατονημένη μας αντοχή σαπίζει στου μυαλού μας την άπνοια και σε σκέψεις που σκόρπισαν το φόβο που γίνεται συχνά οργή. Το πνεύμα όμως δεν είναι να βρίσκεται κάπου είναι να σμιλεύει να επινοεί, να αρπάζει, να ανοίγει δρόμους να δραπετεύει σε ορίζοντες. Δεν αρκεί να πονάς για να γλυτώσεις. Ο πόνος που μας περνά στην απελπισμένη γνώση της πραγματικότητας, πρέπει να μετουσιωθεί σε δύναμη, πύρινη μάζα για να κάψει ότι δεν ταιριάζει στον ορίζοντα μας. Σημασία δεν έχει αν σε θεωρούν ότι είσαι εντός η εκτός, σημασία έχει, που εσύ φαντάζεσαι και που πιστεύεις ότι είσαι. Η ζωή πάντα έχει το νόημα που εμείς της δίνουμε Ξέρουμε ότι υπάρχουν νίκες που οδηγούν σε αδιέξοδο και ήττες που οδηγούν σε δρόμο. Ας μην αναζητούμε σαν αντιστάθμισμα στην ανασφάλεια και στο φόβο που κατατρέχουν το ατομικό και το συλλογικό ασυνείδητο, καινούργιους μύθους και αφηγήσεις. Ας γίνουν πράξεις και δράσεις τα αισθήματα που σιγοβράζουν, οι σκέψεις οι προθέσεις και οι διαθέσεις, που θα καθορίσουν την πορεία μας που συνάδει με τον πολιτισμό μας, από εκεί που αντλούμε πάντα τη δύναμη να είμαστε κάποιοι. Αγγελική Γιαννακίδου Ερευνήτρια - Ιδρύτρια του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης

ΑΠΟΘΗΚΗ Νο 9 Υπεύθυνος έκδοσης: Αδαμίδης Χριστόφορος. Συντακτική Επιτροπή: Γιαννακίδου Αγγέλα, Γκόγκου Γιαννούλα, Σωκράτους Βαλεντίνα, Κουκμάς Γιάννης. Δ/ΝΣΗ: 14ης Μαϊου 63 • ΤΗΛ.: 2551036663 • e-mail:info@emthrace.org • www.emthrace.org

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 7, Μάρτιος 2013

3

Κερδοφόρα ηθική!

Σ

τις μέρες μας κάθε προιόν που σέβεται τον εαυτό του προσφέρει μέρος του κέρδους απο την αγορά του σε μια οικολογική ή φιλανθρωπική δράση, έννοιες που στον παρόντα συλλογισμό ακολουθούν πορείες παράλληλες.Τρίβοντας το μπάνιο σας με αυτό το καθαριστικό βοηθάτε τους αργυροπελεκάνους! Το θαύμα πραγματώνεται η καταστροφή και η δυστυχία κατατροπώνονται! Οι αρετές της φιλανθρωπίας και της οικολογίας συμπορεύονται με τις ανέσεις του κομφορμισμού και της υπερκατανάλωσης.Η εύλογη ανάγκη δραστηριοποίησης ικανοποιείται με την χωρίς κόπο αφηρημένη συμβολή-αγαθοεργία. Αυτή όμως η χωρίς κόπο συμβολή ή η προσμονή αντισταθμιστικών ωφελειών γίνεται το άλλοθι για να μην κάνουμε τίποτα παραπάνω.Τίποτα παραπάνω το οποίο ωστόσο δεν αποτελεί το χειρότερο αποτέλεσμα της σύμβασης αυτής. Το χειρότερο είναι οτι επαναπαυόμαστε ευελπιστούντες, με αποτέλεσμα πολλές φορές απλώς να γελοιοποιούμε ποικιλότροπα τους εαυτούς μας. Δεν γίνεται να μου ζητάς (και να το πράττω) να κλείνω το φως βγαίνοντας από το δωμάτιο για εξοικονόμιση αναλώσιμων πόρων όταν στην αραβική χερσόνησο λειτουργεί ανοικτό

χιονοδρομικό χάρη σε ψυκτικές μηχανές που καταναλώνουν τι άλλο, ρεύμα. Πολλοί θα αντιτείνουν οτι έστω και αυτή η μικρή συμβολή είναι προτιμότερη απο την αδράνεια.Δυστυχώς όμως δεν είναι έτσι.Δεν μπορεί να ψάχνεις το δέντρο και να χάνεις το δάσος. Από την άλλη μεριά όταν η αγορά με τους σκληρούς νόμους ανταγωνισμού και προσήλωσης στο κέρδος που την διέπουν τίθεται στην υπηρεσία της ηθικής προάγοντας την αλληλεγγύη ή την προστασία του περιβάλλοντος στην πραγματικότητα κακοποιεί την ηθική θέτοντας την στην υπηρεσία της για να κερδίσει. Αυτός ο απλός συλλογισμός καθιστά αυτονόητη την ανάγκη δυσπιστίας σε κάθε τέτοιου είδους πρόταση. Επομένως πολύ σωστά οι Θρακιώτες δεν δέχονται να γελοιοποιηθούν ανακυκλώνοντας οικιακές μπαταρίες και αφήνοντας ταυτόχρονα ένα ορυχείο δίπλα τους. Ένα ορυχείο να υποβαθμίζει δυνητικά αλλά και έμπρακτα το περιβάλλον τους και ας υπόσχεται οτι θα δώσει μέρος των κερδών του για τον πολιτισμό! μαζί με μερικές θέσεις εργασίας. Χριστόφορος Αδαμίδης, φιλόλογος

Νέο ενεργειακό τραγούδι

Η

Σωτηρία Σελήσιου μουσικός και δασκάλα φωνητικής, δημιούργησε μια νέα προσέγγιση στο θέμα της διδασκαλίας της μουσικής και προσφάτως εξέδωσε την προσωπική της Μέθοδο Διδασκαλίας του Τραγουδιού σε μία πρωτοποριακή ηλεκτρονική έκδοση τα «Μαθήματα Φωνητικής στο internet» τα οποία διατίθενται στα μεγάλα Βιβλιοπωλεία και στο διαδίκτυο. Έχει δημιουργήσει τον ΤΡΑΓΟΥΔΟΚΥΚΛΟ ένα Μουσικό Βιωματικό Εργαστήρι και Εκπαιδευτικό Σεμινάριο που έχει παρουσιάσει σε όλη την Ελλάδα και σκοπό έχει την ανακάλυψη των θεραπευτικών ιδιοτήτων του ήχου μέσα από τον πειραματισμό, τη διερεύνηση των τρόπων που αυτός επιδρά επάνω μας αλλά και στους γύρω μας, καθώς και τη χρήση του τραγουδιού για ενεργοποίηση, απελευθέρωση από συναισθηματικά μπλοκαρίσματα και ανύψωση του δονητικού επιπέδου της προσωπικής μας συχνότητας. Επίσης δημιούργησε το Νέο Ενεργειακό Τραγούδι που συνδυάζει την σύγχρονη διδασκαλία του μοντέρνου τραγουδιού με την ενεργειακή προσέγγιση του ήχου. Δυο λόγια από την ίδια: Η φιλοσοφία μου είναι ότι υπάρχει μία «νέα διαδρομή» στην εκμάθηση της μουσικής που ξεκινά από τα γνωστά μεν μονοπάτια της μουσικής διδασκαλίας αλλά καταλήγει σε έναν εντελώς καινούριο προορισμό που είναι η ανακάλυψη του μοναδικού προσωπικού μας ήχου και η πρόσβαση στα θαυμαστά ευεργετήματά του

στην ψυχοσύνθεση μας, στον τρόπο που δρούμε, που σκεφτόμαστε, που ζούμε! Ενεργειακό Τραγούδι σημαίνει… Φτιάχνουμε τη νέα μουσική! Μέσα από το τραγούδι ερχόμαστε σε επαφή με το δημιουργικό μας κομμάτι, με την χαρά της ψυχής μας, με τον προσωπικό μας ήχο! Τραγουδάμε εκ των έσω και όχι από έξω προς τα μέσα, αντιγράφοντας το έτοιμο πρότυπο των ειδώλων της μουσικής βιομηχανίας. Το Ενεργειακό Τραγούδι αλλάζει το παλιό μοντέλο προτείνοντας ένα νέο δυναμικό τρόπο προσέγγισης του τραγουδιού χωρίς να ακυρώνει την πολύτιμη γνώση του παρελθόντος. Μαθαίνουμε τεχνική αλλά δεν γινόμαστε σκλάβοι της τεχνικής, την χρησιμοποιούμε έξυπνα ώστε να μας δώσει χαρά, με σκοπό να φτάσουμε στην αυτοανακάλυψη της ηχητικής μας ταυτότητας και με έναν επιπρόσθετο στόχο εκτός αυτού της εξωτερικής μας επίτευξης. Τον εσωτερικό μας στόχο…την σύνδεση με τη δική μας πηγή, την ανακάλυψη του δικού μας ήσυχου σημείου απ’όπου θα γεννηθεί η μονα-δική μας μελωδία… Μέσω της ορθής χρήσης των ήχων και της μουσικής, μπορούμε να διευρύνουμε την αντίληψη μας, να αφυπνίσουμε τις δημιουργικές μας ικανότητες, να ενεργοποιήσουμε το φυσικό μηχανισμό της αυτοθεραπείας και να δράσουμε με περισσότερη έμπνευση, αρμονία και ενότητα...

4

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 7, Μάρτιος 2013

Για ένα πιο ασφαλές διαδίκτυο

Η

εισβολή της τεχνολογίας έχει γίνει πραγματικότητα. Δεν είναι λίγες οι «έξυπνες» συσκευές που καταλαμβάνουν χώρο στις τσέπες και στις παλάμες μας. Κανένας μας όμως δεν πέρασε από «έξυπνο» σχολείο. Αποτέλεσμα ο χρήστης της έξυπνης συσκευής να μη φέρει ισότιμο τίτλο. Με αφορμή τη διαφορετική σχέση καθενός μας, με τη τεχνολογία, ενδιαφέρον έχει ο ηλικιακός διαχωρισμός. Μονάχα η νέα γενιά μπορεί να λογίζεται ως τεχνολογικός ιθαγενής σε αντίθεση με τους «ηλικιωμένους» άνω των 25 όπου μπορούμε να τους ονοματίσουμε μετανάστες και ξένους προς τα νέα μέσα και υπηρεσίες. Πιο συγκεκριμένα, οι νέοι γεννήθηκαν με όλα τα σύγχρονα μέσα στη διάθεση τους και είχαν την ευκαιρία να συστηθούν άμεσα με τις περισσότερες υπηρεσίες που αυτά μπορούν να μας παρέχουν. Οπότε η σχέση τους είναι σαφώς καλύτερη από αυτή των «ξένων»- «μεταναστών». Οι μετανάστες με τη σειρά τους κληρονόμησαν, σε προχωρημένη ηλικία, εργαλεία και κλήθηκαν να τα καταστήσουν λειτουργικά κάτω από σοβαρή πίεση. Αντανακλαστικά έθεσαν το νέο εργαλείο απέναντι τους και ουδέποτε το ένιωσαν κτήμα τους. Πολλοί απ' αυτούς και για διάφορους λόγους, προσπάθησαν και κατέκτησαν τα νέα μέσα, δεν έπαψαν όμως ποτέ να φέρουν τον τίτλο του μετανάστη. Ανεξαρτήτως εντοπιότητας ιθαγενή ή μετανάστη, ο βαθμός της ουσιαστικής γνώσης των νέων τεχνολογιών, πέρα από την εξοικείωση, θα πρέπει να ελεγχθεί υπό το πρίσμα της ουσιαστικής γνώσης. Ελλιπής εκπαίδευση μας έχει φέρει στην δυσάρεστη θέση να είμαστε απλά χρήστες της τεχνολογία χωρίς να μπορούμε να την χαλιναγωγήσουμε και να την φέρουμε κάτω από τις ανάγκες που πραγματικά δημιουργήθηκε να εξυπηρετήσει. Αναφέρομαι στο σχολείο κινητού τηλεφώνου, στο φροντιστήριο για τις ταμπλέτες αλλά ακόμα περισσότερο στο σχολείο για τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες νεαροί μαθητές από την τάξη του νηπιαγωγείου μαθαίνουν την ορθή χρήση του διαδικτύου ώστε περνώντας στο δημοτικό σχολείο να μπορέσουν να το χρησιμοποιήσουν για τις ανάγκες των μαθημάτων τους, για την διασκέδαση τους ή ακόμα πιο πετυχημένα για συνδυασμό αυτών, αφού έτσι διαγράφεται το μέλ-

λον. Δυστυχώς η Ελλάδα δε μπόρεσε να αντιγράψει αυτή την άκρως πετυχημένη σκανδιναβική πρακτική, με αποτέλεσμα όχι στα νηπιαγωγεία αλλά στο σύνολο της υποχρεωτικής μας εκπαίδευσης να απουσιάζει ουσιαστικά το σχετικό μάθημα. Με λίγα λόγια προσφέρουμε στους διψασμένους νέους το όπλο όπου μπορούν να πυροβολήσουν αδιακρίτως άλλους συνανθρώπους μας ή ακόμα και να αυτοπυροβοληθούν. Οποιοσδήποτε γονέας διαβάζει τις γραμμές αυτές αυθόρμητα αναλογίζεται ότι: Ναι το διαδίκτυο είναι επικίνδυνο, αλλά τι μπορώ να προσφέρω εγώ στο παιδί μου, οι γνώσεις μου είναι τόσο περιορισμένες. Ή σε καταστάσεις ακόμα πιο απειλητικές: Ναι το διαδίκτυο είναι επικίνδυνο, θα του κόψω το Internet. Θα είμαι ιδιαίτερα επικριτικός και στις δυο παραπάνω διατυπώσεις ξεκινώντας από την τελευταία. Το διαδίκτυο δεν είναι ο κακός δαίμονας. Το διαδίκτυο είναι το εργαλείο που μπορεί να μας προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες αρκεί να φερθούμε με σεβασμό και με επίγνωση των δυνατοτήτων του. Επικοινωνία, διασκέδαση, εκπαίδευση και πολλά άλλα μπορούν προκύψουν αν η χρήση είναι συνετή. Επιστρέφοντας στον πρώτο συλλογισμό θα επιρρίψω σοβαρή ευθύνη σε κάθε γονέα που θα επιλέξει να αποστασιοποιηθεί ως γνήσιος μετανάστης και να καταπιεί την καραμέλα της άγνοιας σβήνοντας κάθε ίχνος τύψεων που μπορεί να του δημιουργεί όποιος στέκετε μπροστά του και φωνάζει για πιθανούς κινδύνους. Πληθώρα εργαλείων έχει ο σημερινός γονέας αλλά και ο εκπαιδευτικός που αναζητά υπεύθυνη πληροφόρηση και τη μέθοδο ώστε να προστατέψει τον νεαρό που στέκει απέναντί του. Εκτός του ότι με αυτό το τρόπο μπορεί να βοηθήσει και να πλαισιώσει το ψηφιακό παζλ, σίγουρα μπορεί να βοηθήσει και τον εαυτό του ως μετανάστη και να πλησιάσει πιο αποτελεσματικά τους λοιπούς ιθαγενείς του ψηφιακού μας κόσμου. Σε αυτό το σημείο πλέον προσπερνάμε τον αναλφαβητισμό και κοιτάμε στα μάτια το πραγματικό εργαλείο και τους σκοπούς που το έφεραν στο προσκήνιο. Δεν είναι ανάγκη να πειραματιστούμε και να κινδυνέψουμε μιας και κάποιοι άλλοι έχουν φροντίσει γι αυτό. Ναι μιλάω για τον τροχό. Ας τον βάλουμε να λειτουργήσει ως μοχλός υπέρ μας και να υποβοηθήσει τη δημιουργικότητα μας ώστε να πλαισιώσουμε ακόμα πιο αρμονικά τους ιθαγενείς. Η πληροφορία

ξετυλίγεται σαν κουβάρι και αναφέρομαι στο υλικό που μπορεί να μας κάνει ψηφιακά σοφότερους. Ξεκινάμε από τον Ελληνικό φορέα για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο το saferinternet.gr . Εδώ και από την εισαγωγική κιόλας ιστοσελίδα υπάρχει κατηγοριοποίηση: Μεγάλοι Έφηβοι Μικροί. Το περιεχόμενο είναι απλά εξαιρετικό. Σειρά παίρνει το αξιόλογο σχολικό δίκτυο με ποικιλία περιεχομένου στο internet-safety.sch.gr . Θα περιορίσω τις προτάσεις μου παραθέτοντας υλικό από το υπουργείο αλλά και από την νέα σελίδα της ελληνικής αστυνομίας www.e-yliko.gr και www. cyberkid.gov.gr . Νιώθω την υποχρέωση απέναντι σε εθελοντική προσωπική εργασία αλλά και νεαρών μαθητών μου να αναφέρω εκπαιδευτικές εργασίες ξεκινώντας από την πιο πρόσφατη: Συνέντευξη με την Δικηγόρο Μαρία Γιαννακάκη http://www.youtube.com/ watch?v=lrDE-wmVHdk Εκπαιδευτική ταινία με θέμα την ασφάλεια στο διαδίκτυο, τίτλος "safefamily2012" http://www.youtube.com/ watch?v=UTJd_a3DCC0 Εκπαιδευτικό κόμικ με τίτλο: "Η Val και ο Rafi δυο φίλοι απ'τα παλιά" http://www.youtube.com/ watch?v=qIkVWlhG8BU Ας περάσουμε λοιπόν στην αντεπίθεση απέναντι σε όλους όσους θέλουν να παραπλανήσουν τα παιδιά μας, όσους θέλουν να μας εκμεταλλευτούν οικονομικά ή οποιονδήποτε γενικά θέλει το ψηφιακό κακό μας και να ενημερωθούμε ακόμα και από τα ίδια τα παιδιά. Να ζητήσουμε να μας μάθουν τι κάνουν σε αυτό το φανταστικό κόσμο. Η μεγάλη μας επένδυση αλλά και στοίχημα ταυτόχρονα είναι η ποιότητα της επαφής που θα διατηρήσουμε με τους νέους. Οπότε ας εκκινήσουμε από το γεγονός της αναγνώρισης του «αναλφαβητισμού» μας και εφόσον μας νοιάζουν οι νέοι να αφιερώσουμε λίγο χρόνο αποκτώντας λίγες σύγχρονες δεξιότητες. Προσωπικά σας προτρέπω αντί να αντιγράφεται τον διπλανό σας να αναζητήσετε πρώτα απ όλα περιεχόμενο που προσωπικά σας ενδιαφέρει (στους Η/Υ). Το κίνητρο ίσως είναι από μόνο του δυνατό να λειτουργήσει εισαγωγικά στις νέες τεχνολογίες. Εξ άλλου φτιάχτηκαν για να μας κάνουν τη ζωή πιο εύκολή. Στη περίπτωση σας το κατάφεραν; Νασσίμ Σύριος Μηχανικός Πληροφορικής Εκπαιδευτικός

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 7, Μάρτιος 2013

Ο αργαλειός των ονείρων τους

Μ

ου αρέσουν οι γυναίκες της υπαίθρου μας. Οι στρουμπουλές, οι δουλευταρούδες, οι ακούραστες οι τεχνίτρες της πίτας. Αυτές με την περμανάντ, το ωραίο χαμόγελο, τα γιορτινά της Κυριακής και των τερλικιών. Αυτές του εσπερινού, του ευχέλαιου, των ψυχοσάββατων, της Κυριακάτικης εκκλησίας, του πρόσφορου. Αυτές που μείναν και περιμένουν τον Παναγιώτη, τον Βαγγέλη, τον Ηλία. Αυτές με τα εγγόνια φωτογραφία σ’ ολη την κουζίνα Αυτές που ζουν περιμένοντας ότι αγάπησαν περισσότερο, τα παιδιά τους Και καθαρίζουν και στολίζουν, παστρεύουν αυλές και κουζίνες. Αυτές που βάφουν τα αυλοντούβαρα με ασβέστη ακόμη, ξορκίζοντας τις βρωμιές και μαζί την μοναξιά τους. Λάμπουν τους τοίχους και αναποδογυρίζουν κάθε Μάρτη τη γή όπως τα «καναπελίκια» τους. Έτσι η ζωή κυλάει σε χωριά βουβά χωρίς παιδικές φωνές με άδειες τις παιδικές χαρές περιμένοντας τις γιορτές και τις σχόλες να τους επισκεφθούν οι ξενιτεμένοι, οι της πόλης, οι νύφες και τα εγγόνια, να δώσουν ζωή στα άδεια σπιτικά, στις πλατείες, να μπεί λίγο χρώμα στο μαύρο των ηλικιωμένων, να τις πάνε στους γιατρούς, να νοιώσουν χέρι στιβαρό να τις ακουμπάει, να πάρουν κουράγιο για τον υπόλοιπο χρόνο. Δυσκολεύομαι να φαντασθώ πως ήταν η ζωή γι αυτές πρίν όταν έσφιζε από ζωή ο τόπος. Όταν υπήρχαν και ζώα στους στάβλους, όταν το θέρος κι η σπορά ήταν δική τους υπόθεση. Όταν ζύμωναν ψωμί για δέκα νοματαίους, όταν ακόμη φτιάχναν καβουρμάδες και λουκάνικα, τραχανάδες και γιουφκάδια για να ταϊσουν την οικογένεια. Όταν στήναν τους αργαλειούς για να τους ντύσουν και να φτιάξουν τα προικιά των κοριτσιών. Αυτές οι ακούραστες «μηχανές» οι ασθμαίνουσες, οι περήφανες, οι αγόγγυστες, οι γενναιόδωρες, οι ταπεινές, οι μαλακές σαν ζυμάρι, οι μυρωδάτες σαν τα βασιλικά τους, οι όμορφες σαν τους μπαχτσέδες τους, αυτές οι απέραντες αγκαλιές αυτές οι οικογενειακές μας «αγίες», ακόμη ζούν κι αντέχουν, είναι οι γυναίκες της ζωής, οι μανάδες μας. Αυτές που ακόμη έρχονται στα όνειρα μας όταν βρέχει κάπου εκεί στο Μόναχο, στη Βρέμη στις Βρυξέλλες και

η παρηγοριά είναι το ζητούμενο σε ένα κόσμο σκληρό κι άγνωστο. Συνάντησα πολλές: την κυρία Μαγδαληνή, την κυρία Αγγελική, την κυρία Βάσω την κυρία Ζηνοβία, την Παναγιώτα την Χρυσούλα. Αυτή την άνοιξη συνάντησα άλλες δύο. Μόλις είχαν έρθει οι πελαργοί και στρογγυλοκάθησαν στα Λάβαρα και το Κισσάριο, πήγα στην Καρωτή Το εξαίσιο που μου ‘μελλε, έστελνε μηνύματα. Το φώς, οι μπλέ σημαίες της 25ης Μαρτίου, οι πεντακάθαρες Λαβαριώτισσες με τις βούρτσες να ασπρίζουν, «να γλείφουν» τα ντουβάρια. Νάρκισσοι να προβάλλουν από το μαύρο χώμα της αυλής. Μικρά κομμάτια μια ς δειλής άνοιξης να παίζουν «κρυφτό». Αυτά που αφήνει ακόμη ο σύγχρονος αυτοκινητόδρομος να κλέβεις οπτικά από τα χωριά μας. Η Καρωτή παρούσα και αναζωογονημένη. Είδα ανθρώπους και παιδιά στους δρόμους. Άκουσα τον ασβεστά να πουλάει ασβέστη και σιγοτραγούδησα το «Μοσχοβολούν οι γειτονιές βασιλικό κι αβέστη….» . Το χρώμα των φτωχών, ο εξαγνισμός των αθώων. Παπιά και κοκόρια, γουρουνάκια και κατσίκια λιάζονταν και αυτά στον πρώτο ήλιο όπως οι μαυρομαντηλούσες στα σκαλιά. Εκεί τις συνάντησα. Την Αννίτσα και την Καλή. Δυό τεχνίτρες, δυό χρυσοχέρες. Δυό υπο εξαφάνιση καλλιτέχνιδες. Αυτές που μπορείς να πείς μάνες της γής, ακούραστες μέλισσες. Αυτό είναι. Όλα τα «προκάνουν» και σπίτι και μπαξέ και αρρώστους και ζώα. Τίποτα δεν τις τρομάζει γιατί η τέχνη τους τις τρέφει, τις κρατάει. Κάθε φορά η ομορφιά της τις ανασταίνει. Στολές φτιάχνουν. Όχι για στρατιώτες και μουσικούς. Τις τοπικές τους ενδυμασίες φτιάχνουν. Για σένα, για μένα, για το χορευτικό του συλλόγου για το νοσταλγό του χθές Τις φτιάχνουν με μεράκι, καμάρι, τέχνη περισσή, δεν τσιγκουνεύονται τον κόπο, τα στολίδια, τα σιρίτια. Μόνο να, το άσπρο, το «καμπάτικο» σαν βούτυρο πανί πρίν το κόψουν και το βάψουν το πονάνε. Καθώς σου μιλούν, το χαϊδεύουν, φοβούνται μη γίνει «ζιάνι» και «χαραμισθεί». Αγωνιούν για τα στολίδια και τις πού-

5 (διήγημα) λιες. «Γίναν ψεύτικες» – «και ο έμπορος ένας απόμεινε στο Διδυμότειχο» «Δεν φέρνει απ’ τις καλές τις τενεκεδένιες, φέρνει γυάλινες αυτές που χάνουν το χρώμα». Κι αγωνιούν για την τιμή. «Όλα ακρίβηναν παιδί μ’» Και μέσα στην ντουλάπα σου δείχνει πλούτο μοναδικό κι άφθονο. Τέτοιο που να χαίρεται η ψυχή και ζηλεύει ο νούς. Ζωνάρια, μεσοφόρια, γιλέκα και μαντήλια. Όλα τακτοποιημένα, όπως στις κερήθρες Εκλησιαστική τάξη, καθαριότητα ναού. Και μια μυρωδιά να σε κατακλύζει: σαπούνι ματζουράνα και δάφνη Κι αυτή απλή, ταπεινή να σου λέει. Τι κάνω; Ότι ξέρουν όλες. Όμως δεν θέλουν να δουλέψουν ξένα. Αυτά παιδι μ’ όλοι τα ξέραν κι όλοι τάφτιαχναν για τα κορίτσια και τα παιδιά. Θυμώνω όταν σκέφτομαι πόσο ανίκανη είμαι, πόσο άμαθη, πόσο ακρωτηριασμένη από αυτά που μέ μαθαν και αυτά που αμέλησα να μάθω. Ξεδιπλώνω τα υφάσματα και τα ρούχα. Μπερδεύεται το μάτι. Αυτές να κοιτάξω ή τις φορεσιές; Ποιος καλλιτέχνης παίρνει τέτοιο μερίδιο θαυμασμού από το έργο του; Έργο θαυμασμού κι οι ίδιες. Θαρρείς και η ομορφιά του ρούχου τις στόλισε κι αυτές. Τις φώτισε τα μάτια, έβαψε τα μάγουλα, έστησε τα στήθια. Θυμήθηκα ένα γιό που έλεγε «….την θυμάμαι την μάνα μου μέχρι το ’63 που πήγε στη Γερμανία τα φορούσε τα ρούχα τα δικά μας. Και ήταν όμορφη η μάνα μου .. πολύ όμορφη» Έτσι και η Αννίτσα κι η Καλή δεν ξεχώριζα αν φορούσαν ή όχι τη φορεσιά. Είχαν γίνει ένα. Είχαν την αρχοντιά του ρούχου, τον αέρα της τέχνης, τη δύναμη του αργαλειού, το αψεγάδιαστο των κεντημάτων. Ήταν ένα κομμάτι από αυτά που θέλει να κρατήσεις. Να φυλάξεις. Να δείξεις. Φοβάσαι μην εξαφανισθεί μη και τα παιδιά σου δεν χαρούν μη και ο οδοστρωτήρας της νέας τεχνολογίας το ισοπεδώσει και γίνει χαλκομανία στο λεύκωμα της «Λαϊκής μας κληρονομιάς» Λες αυτό να είναι ΠΑΡΑΔΟΣΗ;

Μαρία Τολούδη Μάιος 2000

6

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 7, Μάρτιος 2013

Εκπαιδευτικά Νέα του Ε.Μ.Θ. Το Τμήμα Μουσειακής Αγωγής του Ε.Μ. Θ. σε συνεργασία με την Στεργιώτη Βάλια – Ερμηνεύτρια Περιβάλλοντος σχεδίασε και υλοποιεί εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά Δημοτικού και Γυμνασίου στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας με θέμα «Έρχομαι στο Μουσείο, Γνωρίζω το Νομό μου». Οι μαθητές έχουν την δυνατότητα μέσα από ένα βιωματικό πρόγραμμα να κατανοήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος του νομού Έβρου, την αλληλεπίδραση μεταξύ τους και το πώς αυτά σχετίζονται με την δική τους καθημερινότητα, μέσα από κυνήγι ερωτήσεων, παιχνίδια με χάρτες και εξερεύνηση του οικοσυστήματος μας. Στις 13 Φεβρουαρίου 2013 το Εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρουσιάστηκε, από την κ. Β. Στεργιώτη, Αγγ. Γιαννακίδου και Β. Σωκράτους (μουσειοπαιδαγωγό του ΕΜΘ) σε εκπαιδευτικούς Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης. Με επιτυχία και φέτος συνεχίζεται και το Δημιουργικό Εργαστήρι του Σαββάτου με θέμα «Η μαγική Χρονοκάψουλα». Οι μικροί φίλοι του ΕΜΘ ερευνούν τον κόσμο για να χωρέσει σε ένα κουτί!

Το εκπαιδευτικό τμήμα του ΕΜΘ συνεργάστηκε φέτος για πρώτη φορά με τον Πολιτιστικό και Επιμορφωτικό Σύλλογο Άνθειας - Αρίστεινου «Σπάρτακος» δημιουργώντας ένα δεύτερο Δημιουργικό Εργαστήρι Σαββάτου στο χώρο του. Συνολικά 15 εκπαιδευτικά προγράμματα για όλη την διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2012-13 με θέμα: «Το ταξίδι του Οδυσσέα». «Παράσταση σε 12 συναντήσεις»: Το σεμινάριο απευθύνεται σε ενήλικες και δεν είναι απαραίτητη η προηγούμενη εμπειρία με κάποια μορφή παραστατικής τέχνης. Αφορά όσους θέλουν να αποκτήσουν μια βιωματική κατανόηση των παραδοσιακών εθίμων, εκείνους που θέλουν να αναζητήσουν διαφορετικές εκφάνσεις της θεατρικής πρακτικής ανά τον κόσμο, και αυτούς που επιθυμούν να αξιοποιήσουν δημιουργικά τις θεωρητικές πληροφορίες προκειμένου να συνθέσουν μια μικρή περφόρμανς. Υπεύθυνη σεμιναρίου: Χαρίκλεια Βουτσά Ξεκινάει ο 3ος κύκλος του Εργαστηρίου Ιστορίας της Τέχνης με την Χρυσή Μπεκιάρη, (Απρίλιος 2013-Μάιος 2013 ), που καλύπτει χρονικά τον 19ο και 20ο αιώνα. Εγγραφές και πληροφορίες στο 2551036663 & info@emthrace.org Το ΔΠΘ συνεργάζεται με το ΕΜΘ εδώ και μερικά χρόνια στα πλαίσια της πρακτικής κατάρτισης του τμήματος Τ.Ε.Ε.Π.Η ως φορέας υλοποίησης και στήριξης της πρακτικής των φοιτητών. Φέτος είχαμε αρκετές συμμετοχές καθώς και τη μετακίνηση του «μουσείου» στα σχολεία όπου κάνουν την πρακτική τους οι φοιτητές.

17/01/2013 Η πρόεδρος του Μουσείου κ.Αγγελική Γιαννακίδου υλοποίησε ένα διαφορετικό μάθημα Τοπικής Ιστορίας μέσα από το αρχειακό υλικό του ΕΜΘ, σε μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Νέας Χιλής.

Βασιλέως Αλεξάνδρου 60, 68100 Aλεξανδρούπολη Τηλ.: 2551032611, 2551026872 fax_2551020032 Ιστότοπος: http://thraki-tours.gr

ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ

ΒΑΤΙΤΣΗ Κύπρου 5•Αλεξανδρούπολη•Τηλ.: 25510-26721 & 23512

7

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 7, Μάρτιος 2013

Εν Επι Δια

δράση Σ

τις 22 Φεβρουαρίου 2013 πραγματοποιήθηκε η ετήσια συνέλευση των μελών του Σωματείο Φίλων του Ε.Μ.Θ. Ήταν μια συνάντηση απολογισμού και προγραμματισμού της νέας χρονιάς, ενημέρωσης των μελών για τις δράσεις του Σωματείου. Ακολούθησε μια εξαιρετική μουσική βραδιά με το μαθητικό μουσικό σχήμα REBELS.

Σ

τις 14 Μαρτίου 2013 προβλήθηκε το βραβευμένο ντοκιμαντέρ παραγωγής του Μουσείου «Η Νύφη του Καθρέφτη» στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη Αθηνών. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε στα πλαίσια της Βραδιάς Αρχαιολογικής Ταινίας που διοργάνωσαν η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, το Πανεπιστήμιο Fairfield και το Φεστιβάλ Αρχαιολογικής Ταινίας ΑΓΩΝ. Βιβλιοπαρουσιάσεις Παρασκευή 1 Φεβρουαρίου 2013 Παρουσίαση του βιβλίου του Πρέσβη κ. Θ. Θεοδώρου με τίτλο: Μουσουλμανική Μειονότητα στη Θράκη και οι Μειονότητες στην Ευρώπη 1923-2010. Για το βιβλίο μίλησαν οι: Γ. Μαυρομάτης, Λέκτορας του ΤΕΕΠΗ-ΔΠΘ, Σωτηρόπουλος Π. – Δρ Επιστημονολογίας, Ξηροτύρης Ν., καθηγητής Δ.Π.Θ και ο συγγραφέας. Δευτέρα 4 Μαρτίου 2013 Το Ε.Μ.Θ. σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Φιλολόγων Ν. Έβρου διοργάνωσε την παρουσίαση τριών βιβλίων της κ. Γ. Λαδογιάννη, Καθ. Νεοελληνικής Φιλολογίας Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπ. Ιωαννίνων. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν: Ο τόπος του δράματος (2011), Το παιδικό θέατρο (2011), Οι Εποχές της κριτικής (2010). Για τα βιβλία μίλησαν οι: Θ. Β. Κούγκουλος, Δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας, Σ. Παπαδόπουλος, Λέκτορας Θεατρολογίας στο Δ.Π.Θ.

Δεν είμαστε μόνο εμείς...

Τ

α Σωματείο Φίλων του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης συνεχίζοντας τη γνωριμία με τους Πολιτιστικούς Φορείς της περιοχής μας συναντήθηκε την Τετάρτη 20 Μαρτίου 2013 με εκπροσώπους του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Μουσουλμάνων Αλεξανδρούπολης. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1995 με σκοπό την επίλυση τοπικών προβλημάτων, την πολιτιστική αναβάθμιση των Μουσουλμάνων της πόλης , την ανάπτυξη αισθημάτων φιλαλληλίας μεταξύ τους και την ανάπτυξη της αθλητικής ιδέας. Εκδηλώσεις που φιλοξενήθηκαν στον Πολυχώρο του Μουσείου • 5-2-2013 Το Ε.Μ.Θ. για 4η συνεχή χρονιά φιλοξένησε εκδήλωση για την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου που διοργάνωσε ο Νασσίμ Σύριος, μηχανικός πληροφορικής – εκπαιδευτικός, με θέμα: «Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις μας στους online κόσμους» με ομιλητές τους: Μαρία Γιαννακάκη, Δικηγόρο - D.E.A., Χρήστο Καλτσίδη, μηχανικό πληροφορικής - εκπαιδευτικό, Νασσίμ Σύριο, μηχανικός πληροφορικής - εκπαιδευτικό • 23-2-2013 Το θεραπευτικό πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΚΙΒΩΤΟΣ διοργάνωσε εκδήλωση, για να τιμήσει τα μέλη του που ολοκλήρωσαν τη δύσκολη και μακρά προσπάθεια της απεξάρτησης και επανένταξής τους στην κοινωνία.

• 8 του Μάρτη, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ημέρα που σηματοδοτεί τους αγώνες των γυναικών για χειραφέτηση και ίσα δικαιώματα: - 8-3-2013 H Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας σε συνεργασία με την Ένωση Γυναικών Ελλάδας – Παρ/μα Αλεξ/πολης υλοποίησαν ημερίδα με τίτλο «Κρίση και Σύγχρονη Πραγματικότητα: Αλλαγές στην Ποιότητα Ζωής και Επιπτώσεις στην Ψυχική Υγεία».

- Δράσεις τέχνης που πραγματοποιήθηκαν από την Περιφέρεια ΑΜ-Θ. στα πλαίσια των εκδηλώσεων ο «Μάρτης της Ισότητας». Συγκεκριμένα: - 13-3-2013 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ: 30 τραγούδια για τη γυναίκα Τραγούδησαν η Καίτη Μακρή και η Αντριάνα Γκουργκούνη - 20-3-2013 έως 10-4-2013 Έκθεση φωτογραφίας με θέμα: «Γυναίκα / Frau / femeie /woman/ жена / donna / женщина / kadın / kvinne» με τα έργα και την καλλιτεχνική επιμέλεια του Κέντρου Δημιουργικής Φωτογραφίας Θράκης.

8 Προσεχείς δράσεις

Μάρτιος 2013 - Μάιος 2013 Αφιέρωμα στον κ. Π. Καβάφη για τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Το Σωματείο Φίλων του Ε.Μ.Θ., με αφορμή το έτος Καβάφη, για τα 150 χρόνια από τη γέννησή του, διοργανώνει κύκλο ομιλιών για τον Κ.Καβάφη, σε συνεργασία με διδάσκοντες και φοιτητές του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Δ.Π.Θ. Ο κύκλος ομιλιών ξεκινά στις 5 Απριλίου 2013, στις 8μ.μ. με ομιλήτρια την κ. Κοντογιάννη Βασιλική, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας Δ.Π.Θ. και θέμα: «Μικρή εισαγωγή στην ποίηση του Καβάφη» • 12 Απριλίου 2013 στις 19:30 Παράσταση Καραγκιόζη «Ο Καραγκιόζης Μάγειρας στην Αργώ του Ιάσονα» με ζωντανές φωνές και ζωντανή ορχήστρα (Σαντούρι –Τζουράς τραγούδι) από το Θρακικό Θέατρo Σκιών του Γ. Βουλτσίδη και εργαστήριο κατασκευής φιγούρας από τη ζωγράφο σκηνογράφο Γ. Γιαννοπούλου. Ωρα έναρξης παράστασης: 19:30. Τιμή συμμετοχής: 5 € Για παιδιά 5 -14 ετών. Γνωρίζουμε την ιστορία του τόπου μας και της ευρύτερης περιοχής Σειρά εκδρομών που προγραμματίζει το Σωματείο Φίλων του Ε. Μ. Θ.

• 13 Απριλίου 2013 μονοήμερη εκδρομή στα Γανόχωρα, γενέθλιο τόπο πολλών συμπολιτών μας, άθροισμα χωριών και κωμοπόλεων στην περιοχή του Ιερού όρους στην Ανατολική Θράκη με ελληνικό πληθυσμό πριν το 1922.

• Μ. Τρίτη 30 Απριλίου 2013 θα είμαστε οι πρώτοι που θα επισκεφθούμε το Θρακικό Τείχος στον Άβαντα με ξεναγό τον αρχαιολόγο Δ. Σισμανίδη • Οχρίδα τέλος Μαΐου ή αρχές Ιουνίου εκδρομή στην ΠΓΔΜ. Ένα ταξίδι με τον κ. Άλκη Πρέπη, Αν. Καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών

✂ Βοηθώ τον τόπο μου - Στηρίζω ενεργά το

Εθνολογικό Μουσείο Θράκης Ενδιαφέροντα – Προτάσεις – Συμμετοχή Μελών Ονοματεπώνυμο........................................ Διεύθυνση.................................................. Τηλέφωνο .................................................. email............................. Ενδιαφέροντα: ............................................. Πώς θα μπορούσα να συμβάλλω ενεργά (π.χ. Αρχειοθέτηση, εκπαιδευτικά προγράμματα, έντυπο, ξενάγηση κ.α.) ................................................ ..................................................................

Αποθήκη Νο 9 - Τεύχος 7, Μάρτιος 2013 της Πολυτεχνικής Σχολής του Δ.Π.Θ. Διδυμότειχο – Πλωτινούπολη τέλος Μαΐου Άβδηρα – Φρούριο Καβάλας Ιούνιο Μεσημβρία – Μαρώνεια Σεπτέμβριο Αδριανούπολη – Σαράντα Εκκλησιές Βιζύη 26,27,28 Οκτωβρίου • 20 Μαΐου 2013 ομιλία του κ. Αντώνη Λιάκου, Καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών 1 Ιουνίου Προβολές Αρχαιολογικών ταινιών για παιδιά σε συνεργασία με το Φεστιβάλ ΑΓΩΝ Εκθέσεις στο πολυχώρο του ΕΜΘ: 25-30 Μαΐου 2013 Έκθεση χειροτεχνημάτων του εργαστηρίου εκμάθησης της τεχνικής της «δαντέλας με κοπανέλι», που φιλοξενήθηκε στο Μουσείο από τον Οκτώβριο του 2012. Υπεύθυνη του εργαστηρίου η κ. Κεραμάρη Μαρία.

8-14 Ιουνίου 2013 ο Δημήτρης Γκενόπουλος παρουσιάζει τη δουλειά των μαθητών του σε μια μοναδική έκθεση χειροποίητων κοσμημάτων • Συνεχίζεται η λειτουργία της υπαίθριας εναλλακτικής βιβλιοθήκης ανταλλαγής στην αυλή του Μουσείου και είναι ανοιχτή σε όλους τους συμπολίτες μας. Ο καθένας μπορεί να προσφέρει σε αυτήν ένα βιβλίο ανεξάρτητα από το είδος και τη θεματολογία του, να το αφήσει εκεί, να δανειστεί κάποιο άλλο. Να το επιστρέψει… και πάλι από την αρχή. Μπορείτε να προσφέρετε και σεις ένα. Προσφορές εκδώσεων του Μουσείου Οι παρακάτω εκδόσεις του Μουσείου προσφέρονται με έκπτωση 20-50 % μέχρι 30 Απριλίου 2013 • Θρακιώτικα κεντίδια, 1985 • Ο Νόστιμος Έβρος, 1999 • Κατάλογος του Εθνολογικού Μουσείου, 2002 • Γεύσεις από τη Γη της Παλαιστίνης, Φαρίντ Καβάσμι, 2005 • Αλήμπεη, Αλεξιάδης Ζαφείρης, 2007 • Ορτάκιοϊ και Λίτιτσα: Τεκμήρια ζωής της οικογένειας των Α/φων Βακαλόπουλων, Θεόδωρος Βακαλόπουλος, 2009 • Αλεξανδρούπολη, Γιάννη Ξανθούλη, 2009 1 Μαΐου2013 μέχρι 20 Μαΐου2013 με αφορμή τον εορτασμό των Ελευθερίων της πόλης μας. Το βιβλίο του Γιάννη Ξανθούλη, Αλεξανδρούπολη σαν παραμύθι ... σαν ιστορία και το ντοκιμαντέρ Αλεξανδρούπολη Φως στην Ιστορία προσφέρονται και τα δυο μαζί στην τιμή των 30 ευρώ