N R 2 6 J E S I E Ń 2 016 | W W W. E N T E R A I R . P L
MENU W ŚRODKU
ODL EĆ Z NAMI NA WAK AC JE
CAPOEIRA
TANECZNA SZTUKA WALKI
RZYM
MIASTO DO ŻYCIA Z NAJ DŹ NA S NA FAC E B O OK U
KENIA
NA TROPIE WIELKIEJ PIĄTKI
ENTER AIR //// EDYTORIAL
Szanowni Państwo, Za nami półmetek wakacji. Choć z pozoru mogłoby się wydawać, że wszystko, co w lecie dobre, mamy już za sobą, to w rzeczywistości nadchodzi chyba najlepszy czas na wyjazdy do krajów położonych w basenie Morza Śródziemnego. Aż do połowy, a na niektórych trasach nawet do końca października, będą Państwo mogli podróżować z Enter Air do większości kurortów, w których można dobrze i ciekawie wypocząć, ciesząc sie wspaniałym o tej porze roku słońcem, nagrzaną przez lato wodą oraz zdecydowanie mniej zatłoczonymi hotelami i miejscami godnymi zwiedzania. Jeśli dodać do tego naturalną dla tego okresu obniżkę cen po „wysokim sezonie”, pokusa przedłużenia wakacji staje się jeszcze silniejsza. Zachęcamy do latania w te fascynujące regiony razem z nami.
O D PA Ź D Z I E R N I K A BĘ DZIE MOŻ NA W Y R U S Z YĆ Z E N T E R A I R D O K U R O R T ÓW P O Ł O Ż O N YC H W Z J E D N O C Z O N YC H E M I R A T AC H A R A BSK ICH: A L - F U J AY R A H I R A S A L - K H AY M A H . D O T E G O O S TAT N I E G O – Z WA R S Z AW Y I K A T OW I C .
Co ważne, już od października będzie można wyruszyć z Enter Air także do kurortów położonych w Zjednoczonych Emiratach Arabskich: Al-Fujayrah i Ras al-Khaymah. Do tego ostatniego – z Warszawy i Katowic. Nie zabraknie również połączeń do Kenii oraz na wszystkie główne Wyspy Kanaryjskie. Zapraszam serdecznie do lektury niniejszego wydania naszego magazynu, w którym znajdą Państwo, mam nadzieję, wiele ciekawych i przydatnych informacji. Zachęcam także do korzystania z oferty sklepu pokładowego. Można w nim nabyć nie tylko artykuły spożywcze, ale także wiele wyjątkowych produktów butikowych. Udało nam się wynegocjować z dostawcami niskie ceny, tak aby zakupy u nas były tańsze niż w sklepach na lotnisku czy w krajach, do których Państwo zmierzają. Więcej informacji o usługach, nowościach i produktach znaleźć można na nowej stronie www.enterair.pl. Zostawiam Państwa w rękach doświadczonych pilotów (niedawno żegnaliśmy naszego kolegę, który przeszedł na emeryturę po spędzeniu w powietrzu ponad 27 000 godzin, o czym można przeczytać w dalszej części magazynu) oraz wspanialej załogi pokładowej, która zadba o Państwa podczas podroży. Pozdrawiam, życząc miłego lotu oraz udanych wakacji. Do zobaczenia ponownie na pokładach naszych samolotów.
Andrzej P. Kobielski Członek Zarządu ds. Handlowych Enter Air
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 3
SPIS TREŚCI //// ENTER AIR
SPIS TREŚCI NR 26 JESIEŃ 2016
ul. Chocimska 7, Warsaw, tel. 22 848 12 25, tel./fax 22 848 15 90 www.restauracjarozana.com.pl
16
10
26
6
22
38
DZIEJE SIĘ Co słychać na świecie?
AKTYWNIE Taniec w rytmie walki
DROGOWSKAZ Pasażer I klasy
10 WYPRAWA
26 SAM SMAK
40 INFORMATOR
Jesień w Kenii
Niemieckie poczucie wina
16
UROK MIAST Saloniki. Księżniczka Zatoki Thermaikos
Rzym. Wieczne Miasto
20
36 DESTYNACJE
30 NA WŁASNEJ SKÓRZE
UROK WYSP Peloponez. Półwysep zachwytów
43 MENU
Dokąd latamy
KIEROWNICTWO PUBLIKACJI: Aleksandra Mikołajczyk a.mikolajczyk@enterair.pl PROJEKT, WYKONANIE, DRUK: 360 Media Team – ZPR Media SA ul. Dęblińska 6 04-187 Warszawa tel. 22 590 52 88 faks 22 590 54 44 www.grupazpr.pl
4 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
Nasza flota Moje życie w kokpicie: FO Michał Ołowski
Redaktor naczelna: Aneta Magnuszewska Zespół redakcyjny: Beata Ciepłowska-Kowalczyk, Magdalena Mojduszka, Małgorzata Żebrowska Korekta: Marta Tomasiuk Opieka graficzna: Monika Smorczewska
Zdjęcie na okładce: Shutterstock REKLAMA: tel. 22 590 53 56 zapytania_custom@grupazpr.pl Za treść ogłoszeń redakcja ponosi odpowiedzialność w granicach wskazanych w ust. 2 art. 42 ustawy Prawo prasowe.
is an elegant, cosy and unpretentious restaurant whose delicate and light Polish cuisine will surprise you with new flavours and specialties every day. There is nothing else like it in Warsaw…
DZIEJE SIĘ //// ENTER AIR FOTO: SHUTTERSTOCK
CO SŁYCHAĆ NA ŚWIECIE?
1
GDZIE WARTO POJECHAĆ? CO WAŻNEGO SIĘ WYDARZYŁO, A CO JESZCZE PRZED NAMI? PODPOWIADAMY, NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ PODCZAS JESIENNYCH WOJAŻY.
FESTIWAL ŚWIATEŁ PAŹDZIERNIK, BERLIN, NIEMCY
2
Pod wpływem barwnych iluminacji najpopularniejsze budynki w stolicy Niemiec ukazują nowe oblicza, zmieniając miasto w bajkową krainę świateł. Przygotowane przez artystów malarskie instalacje można zobaczyć na Bramie Brandenburskiej, wieży telewizyjnej, fasadach budynków na Wyspie Muzeów oraz kilkudziesięciu innych historycznych i współczesnych obiektach. Jedenasty Festiwal Świateł w Berlinie rozpoczyna się 7 października, a instalacje można oglądać na ulicach niemieckiej stolicy wieczorami do 16 dnia tego miesiąca. Organizatorzy proponują rozmaite formy zwiedzania miasta nocą – począwszy od spacerów z przewodnikiem, przez przejażdżki autobusami i bryczkami, rejsy statkiem, aż po podziwianie rozświetlonej metropolii z lotu ptaka w koszu specjalnego balonu.
LOY KRATHONG LISTOPAD, BANGKOK, TAJLANDIA Podczas gdy Europa pogrąża się w jesiennej słocie, Tajlandia ze swymi słonecznymi plażami i egzotyczną kulturą wydaje się szczególnie kusząca. Czas ten jest wyjątkowy również ze względu na przypadające 15 listopada święto Loy Krathong. Po zmroku Tajowie gromadzą się na brzegach rzek i innych zbiorników wodnych, by spławiać przystrojone kwiatami oraz światełkami maleńkie łódki zwane krathongami. W ten sposób dziękują bogom za deszcz i przepraszają za złe uczynki. Wierzą, że im dłużej zdołają śledzić wzrokiem swoją świeczkę, tym więcej szczęścia przyniesie im kolejny rok. Święto obchodzone jest w całej Tajlandii, lecz szczególne wrażenie robi w Bangkoku, gdzie krathongi zmieniają rzekę Chao Phraya i jezioro w parku Lumphini w rozświetlone pływające ogrody, a w nocne niebo szybują niezliczone lampiony.
BOCCACCESCA – FESTIWAL WINA I JEDZENIA PAŹDZIERNIK, CERTALDO, WŁOCHY Wśród średniowiecznych uliczek rodzinnego miasta Boccaccia odbywa się wyjątkowe pożegnanie lata w prawdziwie toskańskim stylu. Świętowanie rozpoczyna się w piątek 7 października i trwa do końca weekendu. Najważniejszym elementem festiwalu są degustacje trunków ze słynnych toskańskich winnic. Nie brakuje tu również stoisk ze świeżymi produktami z regionu i przysmakami lokalnej kuchni. Goście mogą skosztować tradycyjnego pieczywa z rodzynkami i rozmarynem, zupy z chleba i fasoli, dziczyzny oraz wielu innych potraw. Oprócz kulinarnych uniesień organizatorzy zapewniają moc wrażeń podczas rekonstrukcji średniowiecznych oraz renesansowych zabaw, a także organizują kursy gotowania prowadzone przez najlepszych włoskich kucharzy. Liczne atrakcje czekają również na najmłodszych.
3
6 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
DZIEJE SIĘ //// ENTER AIR
4
F O T O : M A T E R I A ŁY 7 I S L A N D S , S H U T T E R S T O C K
7ISLANDS – ZŁAP Z NAMI TROCHĘ SŁOŃCA!
5
LUDZKIE WIEŻE PAŹDZIERNIK, TARRAGONA, HISZPANIA
Hiszpania ma corridę, a my mamy castells – mówią Katalończycy. To widowiska, podczas których uczestnicy budują wieże z… własnych ciał. Najwyższe budowle liczą sobie po 8–10 „ludzkich” pięter i osiągają wysokość ok. 10 metrów. Podstawę tworzy czasem nawet pół tysiąca osób. Niemal każda miejscowość czy dzielnica ma w tej niezwykłej konkurencji swoją reprezentację (colla). Może do niej należeć niemal każdy. Wiek, kondycja czy postura nie odgrywają większego znaczenia. Najstarsi budowniczowie mają często ponad 80 lat, a najmłodsi – zaledwie kilka. Dzieciaki, jako najlżejsze i najzwinniejsze, tworzą oczywiście najwyższe piętra konstrukcji. Tradycja budowania ludzkich wież została wpisana na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO. Zawody odbywają się w wielu miejscowościach, ale największe i najbardziej widowiskowe są mistrzostwa w Tarragonie. W tym roku będzie je można zobaczyć 1 i 2 października. Więcej informacji znajdziecie na stronie eng.concursdecastells.cat.
8 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
To już ostatni dzwonek, by zarezerwować wypoczynek w sezonie letnim. Oferty sprzedają się jak świeże bułeczki, nie pozwól więc, żeby zabrakło miejsc na wymarzony urlop dla Ciebie i Twoich bliskich. 7islands zachęca do zapoznania się z propozycjami przygotowanymi na sezon Lato 2016. Możesz spędzić niezapomniane wakacje na cieszących się dużym zainteresowaniem greckich wyspach: Krecie, Rodos, Zakynthos i Kos oraz na hiszpańskiej Majorce. Już od siedmiu sezonów biuro rozwija i ulepsza ofertę, opierając się na opiniach klientów, a także prywatnych doświadczeniach i podróżach. Sprawdzone, komfortowe hotele dostosowane do potrzeb rodzin z dziećmi, par czy osób szukających rozrywek czekają na nowych gości. Z myślą o najmłodszych turystach, w wybranych ośrodkach do połowy września działają kluby animacyjne 7friends z atrakcyjnym programem w języku polskim. Lato to idealny czas, by poznać uroki nowych miejsc i nabrać pozytywnej energii na cały rok. Oferta 7islands dostępna jest na stronie 7islands.pl oraz w ponad 1000 biur agencyjnych.
6
MIGDAŁOWE ŚWIĘTO PAŹDZIERNIK, KRETA, GRECJA
Jedna z najpiękniejszych greckich legend opowiada o trojańskiej księżniczce Phyllis, która po odejściu swojego ukochanego na wojnę umarła z żalu i zamieniła się w drzewo migdałowe. Podobno, kiedy jej wybranek po powrocie zrosił drzewo swoimi łzami, rozkwitło ono pięknymi kwiatami. Z tego powodu już starożytni otaczali migdałowiec szczególną czcią, uważając go za symbol niewinnej miłości. Migdały są zatem w Grecji nie tylko stałym elementem kuchni, ale także kultury. Symbolizują pomyślność i miłość, a w każdą trzecią niedzielę października obchodzą nawet swoje święto – Ellos – Kissamos. Ten barwny festiwal stanowi doskonałą okazję do poznania greckiego folkloru oraz skosztowania pysznych potraw, szczególnie tradycyjnych deserów revani i karythopita, czyli greckich ciast z dodatkiem migdałów, a także chałwy czy prażonych „bohaterów” święta.
WYPRAWA //// ENTER AIR
ENTER AIR //// WYPRAWA
JESIEŃ W KENII A U TO R : A G ATA W I N N I C K A / FOTO : S H U T T E R S TO C K
PA Ź D Z I E R N I K T O I D E A L N Y M O M E N T, B Y Z A P L A N OWAĆ W Y J A Z D N A S A FA R I . A D Z I Ę K I S T WO R Z E N I U D Z I E S I ĄT K ÓW R E Z E RWAT ÓW P R Z Y R O DY NAJ N IEBEZPIECZ N IEJSZE Z W I E R Z Ę T A Ś W I AT A WC I Ą Ż M O Ż E M Y P O D Z I W I AĆ W I C H N AT U R A L N Y M Ś R O D OW I S K U.
K
enia to nie tylko rozległe połacie trawiastej sawanny, ale i kilometry białych, piaszczystych plaż. A tam – zamiast tłumu turystów i kolorowych parasoli – rzędy palm, turkusowy ocean aż po horyzont i białe żagle łódek, którymi każdego dnia wyruszają na łowy mieszkańcy rozsianych wzdłuż wybrzeża wiosek. Ciepłe wody Oceanu Indyjskiego to raj zarówno dla wędkarzy, jak i m iłośników sportów wodnych: od snorkelingu i nurkowania pośród bajecznych raf aż po kitesurfing i windsurfing. Z bogactw podwodnego świata, szerokich plaż i przyjaznych wiatrów słynie zwłaszcza Diani Beach, położona 30 km na południe od Mombasy. A komu znudzi się relaks nad wodą, jeszcze tego samego dnia może wybrać się na spotkanie ze słoniami do pobliskiego Shimba Hills. Należą one do wielkiej afrykańskiej piątki, dla której przede wszystkim przyjeżdża się do Kenii. Pozostała czwórka to: lew, lampart, bawół i czarny nosorożec. KRAINA SŁONI Choć słonie to największe z lądowych ssaków, to jednak coraz trudniej wypatrzeć je na afrykańskiej sawannie. Ich głównym wrogiem jest człowiek – oczywiście nie ten, który podziwia je podczas safari z turystycznego dżipa. Z roku na rok liczba słoni drastycznie spada z powodu
ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU
10 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 11
ENTER AIR //// WYPRAWA
WYPRAWA //// ENTER AIR
kłusownictwa i popytu na ich potężne białe ciosy. Ostoję dla malejącej populacji stanowi m.in. rezerwat Shimba Hills, w którym przedstawicieli tego gatunku jest najwięcej na km2 w Kenii. Region – mały, położony w pobliżu wybrzeża, porośnięty lasem deszczowym i rzadkimi odmianami roślin – pełni funkcję siedliska dla wielu gatunków ptactwa, motyli, żyje w nim ok. 700 słoni oraz niespotykanych nigdzie indziej w Kenii czarnych antylop szablorogich. Słonie wciąż mamy szansę spotkać także w Parkach Narodowych Tsavo oraz Amboseli. W tym drugim przechadzają się w malowniczej scenerii Kilimandżaro. SIMBA ZNACZY LEW Suche, złote trawy najsłynniejszego kenijskiego rezerwatu Masai Mara są dla lwów doskonałym kamuflażem. Lwy, podobnie jak lamparty, zazwyczaj polują nocą, a dzień spędzają na wypoczynku i pilnowaniu potomstwa. Taki też obrazek najczęściej można zobaczyć podczas safari – najedzoną, zajętą sobą i pozornie niezwracającą uwagi na otoczenie grupę, złożoną z kilku osobników wraz z młodymi. Lwy nie widzą w ludziach potencjalnej przekąski i nie mają powodów, żeby się nami interesować, dopóki nie wkroczymy na ich terytorium.
12 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
W większości masajskich wiosek za wizytę trzeba zapłacić, na nadgarstkach ich mieszkańców czasem dostrzec można elektroniczne zegarki, a w dłoniach telefony. Ale wbrew pozorom życie Masajów aż tak bardzo się nie zmieniło. Rdzenny lud Kenii i Tanzanii wciąż wypasa bydło i mieszka w glinianych chatach. Gości często wita się tu tradycyjnym tańcem Adumu, podczas którego Masajowie rywalizują ze sobą, wykonując charakterystyczne wysokie podskoki.
KOCIE SAFARI Jak przystało na koty, lamparty lubią chadzać własnymi ścieżkami, a te nie zawsze krzyżują się z trasami safari. Szanse na spotkanie tych pięknych drapieżników są większe w położonym na południu Kenii Parku Narodowym Tsavo. 22 tys. km2 powierzchni czyni go jednym z największych takich obszarów na świecie, jak również z niewielu, w którym obok siebie żyje ścisła czołówka afrykańskiego zwierzyńca. Na równinnej sawannie Tsavo natknąć się można na zebry, żyrafy, różne gatunki antylop, a także słonie i lwy, ale poszukując lampartów, należy czujnie wpatrywać się w wyższe piętra zieleni. Zwinne cętkowane koty najchętniej polują nocną porą, a w ciągu dnia zjadają pozostałości po uczcie, kryjąc się w cieniu drzew lub ich koronach i obserwując okolicę. Uwaga! Lamparty często mylone są ze swoimi drobniejszymi kuzynami – gepardami. Park Tsavo jest położony blisko wybrzeża, po emocjonującej wyprawie można więc udać się na plażę lub kontynuować przygodę podczas morskiego safari na rafie koralowej. SIŁA W STADZIE Rogi bawołu afrykańskiego osiągają rozpiętość nawet do 1 m i słusznie budzą strach. Choć zwierzęta są roślinożerne, przestraszone lub zaatakowane nie wahają się użyć swojej broni. Ale nie jest to jedyne narzędzie ochrony – siła bawołów tkwi w stadzie, a mogą one liczyć nawet do 2 tys. osobników! Te dostojne, umaszczone na czarno zwierzęta spotkać można m.in. w rezerwacie Masai Mara.
Czy udział w safari jest bezpieczny? Dopóki ściśle przestrzegamy zaleceń, nic nie powinno się stać. W zależności od tego, który rezerwat zwiedzamy i jaki wybraliśmy typ safari (piesze, samochodowe, na łodzi), zalecenia te mogą różnić się między sobą. Cechą wspólną jest trzymanie się grupy oraz stosowanie do wszystkich przedstawionych przez przewodnika zasad bezpieczeństwa, nawet jeśli wydają się one przesadzone. W trakcie wędrówki szczególnie ważne jest nieoddalanie się nawet o kilka metrów od przewodnika (np. w celu wykonania lepszego zdjęcia) oraz całkowite posłuszeństwo i zaufanie wobec niego.
brodzących w jego płytkich wodach w poszukiwaniu ulubionych glonów. Choć na safari do Parku Narodowego Nukuru Lake wielu turystów przyjeżdża specjalnie dla czarnych nosorożców oraz stadka żyraf, nie ma wątpliwości, że pierwsze skrzypce grają tu różowe, długonogie rajskie ptaki, których czasem żeruje w tym miejscu nawet kilkaset tysięcy naraz! Po północnej stronie jeziora spotkać można również hipopotamy – roślinożerne ssaki, które według statystyk są znacznie bardziej niebezpieczne dla człowieka niż budzący powszechny respekt przedstawiciele wielkiej piątki. RÓG W RÓG W Kenii występują dwa rodzaje nosorożców – biały i czarny. Liczna populacja czarnego zamieszkuje rezerwat Masai Mara, a przedstawicieli obu typów spotkać można w obrębie Parku Narodowego Nukuru Lake, tego samego, który jest domem dla miliona flamingów. Choć niespiesznie skubiące trawę masywne ssaki sprawiają wrażenie wyjątkowo ociężałych i powolnych, gdy tylko wyczują intruza, potrafią ruszyć do ataku z prędkością do 50 km/h! Taki pęd w połączeniu z ich wagą i ostrym rogiem sprawia, że szanse na przeżycie są niewielkie, chyba że w pobliżu znajduje się drzewo (i nie siedzi na nim lampart) lub kierunek wiatru zmyli zwierzę – przedstawiciele tego gatunku wzrok mają znacznie słabszy niż węch. W Nukuru, ze względu na pustelniczy tryb życia czarnych nosorożców, częściej spotkać można białe – słynące z nieco łagodniejszego usposobienia.
WSZYSTKIE ODCIENIE RÓŻU Widok na płytkie, wysychające od lat jezioro Nukuru przysłania zazwyczaj bladoróżowa „chmura” flamingów,
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 13
PROMOCJA //// ENTER AIR
GOTOWI NA ZIMĘ FOTO: SHUTTERSTOCK
C H O Ć J E S I E N N E D N I P O T R A F I Ą Z A S K O C Z YĆ N A S C Z A S E M N I E M A L L E T N I M I T E M P E R AT U R A M I , Z I M A C O R A Z B L I Ż E J . A L E T O N I E Z N AC Z Y, Ż E M A M Y S I Ę T Y M M A R T W I Ć . P R Z E C I W N I E – C Z A S Z A P L A N OWAĆ B I A Ł E S Z A L E Ń S T WO !
N
asyceni słońcem i wypoczęci powoli wracamy „na ziemię codzienności”. Spokojnie jednak – niebawem pierwsze płatki śniegu rozpalą w nas rządzę kolejnych atrakcji. Tym razem w kolorze bieli. Gdzie najlepiej wybrać się zimą? Rainbow ma na to pomysł – i to niejeden! SYLWESTER… Nowy Rok warto odpowiednio przywitać – z przytupem i na bogato! Sylwestrowa noc, spędzona np. w Las Vegas czy Kalifornii, z pewnością pozostanie w pamięci na długo. Podobnie jak toasty wzniesione w Grecji, na portugalskiej Maderze czy pod andaluzyjskim niebem. A może słowackie Koszyce, Tyrol, Innsbruck, Balaton czy Petersburg? Z Rainbow ten wyjątkowy w roku moment niewątpliwie urośnie do rangi wielkiej przygody. …STOKI… Jest śnieg – są narty i snowboard! Dla fanów białego szaleństwa to jedyna słuszna odpo-
14 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
wiedź na pytanie, co ciekawego można robić zimą. Zarówno na zapaleńców, jak i tych, którzy dopiero przekonują się do śnieżnych widoków czekają włoskie i francuskie Alpy oraz pirenejskie stoki w Andorze. Pierwsza destynacja to przede wszystkim Val di Sole – słynna Dolina Słońca z 290 km tras o różnym stopniu trudności, a także Sestriere – ośrodek, który wraz z siedmioma innymi stacjami tworzy ogromy kompleks narciarski Vialattea (Mleczna Droga), oferujący aż 400 km tras! Listę włoskich kurortów uzupełniają Passo Tonale, Val di Fiemme oraz Val di Fassa. We Francji koniecznie trzeba odwiedzić kultowy już ośrodek Alpe D’Huez, położony niedaleko Grenoble. Poszczycić się on może m.in. 16-kilometrową trasą, prowadzącą ze szczytu Le Pic Blanc w dolinę. Zachwyceni wspomnianą Drogą Mleczną, poza włoskim Sestriere, powinni odwiedzić jedyną jej francuską stację – Montgenevre. Silną pozycję na liście topowych zimowych destynacji zajmuje także Andora. Najpopularniejsze ośrodki
kraju – Grandvalira oraz Vallnord – z roku na rok przyciągają coraz więcej turystów. …I INNE ATRAKCJE Spragnieni oryginalnych doznań? Zapraszamy do Laponii. Tutejsze ośrodki – z Levi czy Saariselkä na czele – poza trasami zjazdowymi przyciągają także trasami biegowymi. Zdecydowanie jest tu co robić. Podobnie jak w Japonii. Szusowanie po stokach Chongli warto połączyć ze zwiedzaniem tego wyjątkowego kraju. Dzieci z pewnością zachwyci wizyta w Rovaniemi – ojczyźnie Świętego Mikołaja. A skoro już o r odzinnych wyjazdach mowa – podczas ferii zimowych warto wybrać się także na ski safari w Zillertalu.
Więcej informacji na temat oferty ZIMA 2016/2017 na R.pl oraz w biurach sprzedaży na terenie całego kraju
UROK MIAST //// ENTER AIR
ENTER AIR //// UROK MIAST
KSIĘŻNICZKA ZATOKI THERMAIKOS AUTOR: MARIA KWIECIŃSKA / FOTO: SHUTTERSTOCK
T A K N A Z Y WA N E S Ą S A L O N I K I , D RU G I E C O D O W I E L K O Ś C I M I A S T O G R E C J I . W Y B I E R A J ĄC S I Ę N A „W I E L K Ą G R E C K Ą W YC I E C Z K Ę ”, WA R T O W P I S AĆ J E N A L I S T Ę M I E J S C D O O DW I E D Z E N I A .
Katedra św. Pawła położona jest na malowniczym wzgórzu.
ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU
16 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
S
ą jednym z najstarszych miast w Europie. Przez wieki przechodziły z rąk do rąk, władali nimi Rzymianie, Bizantyjczycy, Turcy oraz Wenecjanie. Do początków XX w. mieszkały tu liczne narody: Żydzi, Macedończycy, Bułgarzy, Grecy, Turcy i Ormianie. NA CZEŚĆ ŻONY Król Macedończyków Kassander ok. 315 r. p.n.e. założył u podnóży góry Chortiatis miasto, które nazwał na cześć swojej żony – Tessaloniki. Była ona córką Filipa II i przyrodnią siostrą Aleksandra Wielkiego. Od 146 r. p.n.e. Saloniki należały do imperium rzymskiego, stały się więc stolicą rzymskiej prowincji Macedonia. Za czasów cesarza Dioklecjana były jedną z czterech stolic cesarstwa. Przez miasto biegł główny szlak komunikacyjny między Rzymem i jego posiadłościami na Wschodzie (Via Egnatia). Dziś jest to główna tutejsza ulica – Eghnatia Odos. Saloniki rozkwitały mimo powtarzających się napadów Awarów, Gotów, Słowian, Arabów, Bułgarów czy Normanów. Nękane były przez Turków osmańskich, więc w 1423 r. poddały się Wenecji, jednak osmański sułtan Murad III
odbił je, dokonując masakry mieszkańców w 1430 r. Odtąd Saloniki stały się częścią imperium osmańskiego i pozostawały w jego władzy przez niemal pięć stuleci. Pod koniec XV w. do wyludnionego punktu na mapie przybyło około 20 tys. Żydów wygnanych z Hiszpanii. Skutkiem pierwszej wojny bałkańskiej (1912 r.) było przejęcie miasta przez Greków na mocy traktatu bukareszteńskiego z 1913 r. Dziś jest ono stolicą regionu Macedonia. MIEJSCA SZCZEGÓLNE Zwiedzając Saloniki, koniecznie trzeba zobaczyć Kastrę, dzielnicę ocalałą z pożaru, który zniszczył miasto w 1917 r. Tu znajduje się najwięcej śladów historii i pozostałości kultury bizantyjskiej. Położona na wzniesieniu Kastra jest również doskonałym punktem obserwacyjnym, z którego rozciąga się wspaniały widok na miasto i zatokę. Charakterystyczną budowlą jest Biała Wieża, postawiona na nabrzeżu przez sułtana Sulejmana Wspaniałego (1520–1566) jako część fortyfikacji. Kiedyś nazywano ją Krwawą, bo mieściło się w niej więzienie. Obecnie
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 17
UROK MIAST //// ENTER AIR
znajduje się tu Muzeum Kultury Bizantyńskiej. W pobliżu stoi również pomnik Aleksandra Wielkiego. Do znanych zabytków należą ponadto resztki Łuku Triumfalnego, wzniesionego po zwycięstwie Galeriusza nad Persami, oraz jego mauzoleum zmienione na kościół św. Jerzego. Najważniejszą świątynią w Salonikach jest kościół św. Demetriusza, patrona miasta. Obiekt położony jest powyżej pozostałości po agorze i rzymskim forum. Znajduje się w nim muzeum, a także trzy boczne kaplice oraz zespół podziemnych katakumb z celą, w której więziono świętego. W Salonikach znajdziemy również kopię słynnej budowli z Konstantynopola – Hagię Sofię, pochodzącą z VIII w. Wczesnochrześcijańskie i bizantyjskie zabytki Salonik zostały wpisane na Listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego UNESCO. SKARBY SPRZED WIEKÓW W Grecji warto odwiedzić choć jedno muzeum archeologiczne. To w Salonikach jest oddalone o kilka minut drogi od Białej Wieży. Galerię główną poświęcono w nim znaleziskom z n ekropolii w s tarożytnym Sindos, leżącym kilka kilometrów na północ od współczesnego miasta. Po lewej stronie galerii znajdują się z kolei eksponaty przedstawiające sztukę helleńską i rzymską, a wśród nich piękne ptaki z dmuchanego szkła. Najcenniejsze zbiory tego muzeum, tzw. skarby Werginy, to znaleziska pochodzące z grobu Filipa II Macedońskiego, wyroby ze złota i srebra: maski, wieńce, naszyjniki, kolczyki, bransolety, wyroby z kości słoniowej oraz brązu. Ponadto, warto zwrócić
18 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
Biała Wieża jest jedną z najbardziej charakterystycznych budowli miasta. Kiedyś nazywano ją Krwawą, ponieważ mieściło się w niej więzienie.
uwagę na: srebrne sito do odcedzania wina, dziurkowany abażur z brązu, ogromny krater – również z brązu, dwie złote urny (larnaksy) z popiołami Filipa II i jego małżonki, a także kolekcję złotych wieńców ze splecionych liści dębu. ZWIĄZANI Z MIASTEM W Salonikach powstała jedna z pierwszych chrześcijańskich gmin, do której Święty Paweł skierował dwa ze swoich listów. W IX w. urodzili się tu Cyryl oraz Metody, misjonarze działający później na terenie Europy Środkowej, twórcy alfabetu zwanego cyrylicą. Miasto wydało na świat również Mustafę Kemala Atatürka, polityka, wojskowego, współtwórcę i pierwszego prezydenta Republiki Turcji. W okresie okupacji niemieckiej bohaterem ruchu oporu został sportowiec i konspirator Jerzy Iwanow-Szajnowicz. Napisano o nim książkę i nakręcono film „Agent nr 1”, w którym główną rolę zagrał Karol Strasburger. Iwanow jest bohaterem tak dla polskiego, jak i greckiego narodu. OKOLICZNE ATRAKCJE Z Salonik niedaleko już do innych interesujących miejsc. Góra Olimp, siedziba greckich bogów, leży 100 km od miasta. Można ją zdobyć, ruszając szlakiem z miejscowości Litochoro. Na Świętej Górze na półwyspie Athos znajdują się z kolei najwspanialsze klasztory bizantyjskie w Grecji. Dostęp do nich jest mocno ograniczony, ponieważ większą część półwyspu zajmuje zamknięta, półautonomiczna Teokratyczna Republika Mnichów.
UROK WYSP //// ENTER AIR
ENTER AIR //// UROK WYSP
PÓŁWYSEP
ZACHWYTÓW
A U TO R : A N N A S I S TA N O W S K A / FOTO : S H U T T E R S TO C K
K R A I N A L E Ż ĄC A M I Ę D Z Y M O R Z E M J O Ń S K I M I E G E J S K I M , D Z I E Ł O K O M P L E T N E , K R A J W M I N I AT U R Z E , P I Ę K N O W C Z Y S T E J I N I E N A RU S Z O N E J P R Z E Z R Z E S Z E T U RY S T ÓW P O S T AC I . T A K M O Ż N A Z AC Z ĄĆ O P OW I E Ś Ć O P E L O P O N E Z I E – P Ó ŁW Y S P I E O L I WĄ P ŁY N ĄC Y M .
S
łów, by opisać to wyjątkowe miejsce, brakuje często nawet najbardziej wygadanym. I w sumie nic dziwnego. Ta część ojczyzny Homera czaruje na każdym kroku. Plaże, widoki, specjały lokalnej kuchni, miasteczka, zabytki, atmosfera – ot, wszystko, co teoretycznie można znaleźć w dowolnym miejscu Grecji. Teoretycznie, bo kto raz stanął na żyznej, zielonej od gajów oliwnych ziemi, ten nie pomyli jej już nigdy z żadnym innym regionem na mapie greckich piękności.
20 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
PODRÓŻ W CZASIE Półwysep Peloponeski to prawdziwy raj dla wszystkich wrażliwych na historyczne dziedzictwo. Roi się tu od antycznych ruin, bizantyjskich kościołów, weneckich zamków czy tureckich twierdz. Każdy krok jest jak podróż setki, a nawet tysiące lat wstecz. Najlepiej zacząć ją w Olimpii, dziś stanowiącej teren wykopalisk. Można poczuć tu ducha sportowej walki, który kiedyś jednoczył cały antyczny świat. Nie mniej ważnym skarbem Grecji jest Korynt, zachwycający dorycką świątynią Apolla
z VI w. p.n.e., fragmentami rzymskich budowli czy wzgórzem Akrokorynt, na którym kiedyś mieściła się świątynia Afrodyty, a dziś – dech w piersiach zapiera rozpościerający się stąd widok. Atrakcją samą w sobie jest także Kanał Koryncki. Dalej Sparta – drugie po Atenach starożytne centrum polityczne Grecji, gdzie obecnie można podziwiać ruiny świątyń: Ateny i Artemidy. Peloponez to oczywiście również leżące u stóp wioski Mavromati Messini – najpierw greckie, a potem rzymskie miasto, w którym świetnie zachowały się: teatr, świątynia Asklepiosa czy stadion. Półwysep to w końcu bizantyjska Mistra, Mykeny z grobem Agamemnona, Koroni z wenecką twierdzą i czynnym żeńskim klasztorem, teatr w Epidauros czy świątynia Zeusa Nemejskiego. Atrakcją wartą polecenia jest ponadto Methoni – ogromna cytadela otoczona z trzech stron przez morze, a także przepiękne Pylos z turecką twierdzą z XIV w. Na ciekawych, jak wyglądał mityczny Hades, czeka półwysep Mani, gdzie ponoć kryje się do niego wejście. W ZGODZIE Z NATURĄ Dzięki żyznej ziemi i łagodnemu klimatowi półwysep jest zieloną enklawą pełną upraw winorośli, oliwek, fig czy cytrusów. Można tu znaleźć zarówno piękne plaże, morze, rzeki, jak i góry, wąwozy oraz wodospady. Miasta i miasteczka Peloponezu żyją w idealnej symbiozie z naturą. Dość wymienić te małe, urocze, pozwalające nacieszyć oczy prawdziwą Grecją i odetchnąć od turystycznego gwaru. Położone w zatoce i „zanurzone” w zieloności oliwnych gajów Petalidi, niewielka Vounaria z widokiem na zatokę Messini czy Finikounda, która, jak poprzedniczki, kusi piękną, piaszczystą plażą – to tylko kilka punktów na mapie peloponeskiej bajki. Drugie pod względem wielkości miasto regionu – Kalamata – to z kolei ważny ośrodek handlowy i rolniczy oraz atrakcja sama w sobie. Z jednej strony tętniąca życiem na promenadzie ciągnącej się wzdłuż wybrzeża, z drugiej – zachwycająca lokalizacją. Ma się wrażenie, że miasto trwa w wiecznym objęciu wody i gór. Warto wspomnieć, że co roku w lipcu odbywa się tu Międzynarodowy Festiwal Tańca. Ale Peloponez to także cuda natury. Miasteczko Petrochori może się pochwalić słonym jeziorem Gialova, które jest obszarem chronionym w ramach programu Natura 2000. Dech w piersiach zapiera także widok wodospadów Polilimnio, ukrytych w głębokim wąwozie. Na płynącej ciemnym lasem rzece znajduje się kilka katarakt, pod którymi spadająca woda tworzy małe, krystalicznie czyste jeziorka. WAKACYJNA AKTYWNOŚĆ Peloponez to świetny wybór również dla tych, którzy nie wyobrażają sobie urlopu bez solidnej dawki ruchu. Ze względu na ukształtowanie terenu, można tu korzystać
Peloponez zachwyca plażami. Do najpiękniejszych na półwyspie, ale i w całej Grecji, należy bajkowa Voidokilia.
zarówno z atrakcji morskich, jak i lądowych. Amatorom tych pierwszych doznań region oferuje doskonałe warunki m.in. do nurkowania (polecanym miejscem są okolice wysepki Sapientza) czy windsurfingu (Finikounda, zatoka Navarino). Rejon dobrze jest też zwiedzać rowerem lub organizując piesze wycieczki. Trasy zapewniające niezwykłe widoki biegną m.in. przez góry Tajget. A na koniec – odpoczynek w promieniach słońca na wspomnianych wcześniej plażach – ich listę uzupełnia Koroni, Romanos, Peroulia czy Voidokilia. Półwysep jest tym, czego trzeba zarówno zabieganym pracoholikom, poszukiwaczom greckiego piękna, jak i miłośnikom czasów minionych czy fanom „tu i teraz”. Nasyca zmysły tak, że każda opowieść pt. „Peloponez” nie może zakończyć się inaczej jak tylko happy endem.
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 21
AKTYWNIE //// ENTER AIR
ENTER AIR //// AKTYWNIE
TANIEC W RYTMIE WALKI AUTOR: KAMILA KOWNACKA / FOTO: SHUTTERSTOCK
CAPOEIRZE TO NIE TYLKO SPEKTAKULARNE FIGURY. TO SWOISTA FILOZOFIA ŻYCIA, KTÓREJ JEDNYM Z ISTOTNYCH ELEMENTÓW JEST MUZYKA
Ł ĄC Z Y W S O B I E S P R Z E C Z N E Ż Y W I O ŁY I W Y Z WA L A N I E Z W Y K Ł Ą E N E R G I Ę , D Z I Ę K I K T Ó R E J N I E O D C Z U WA S I Ę Z M Ę C Z E N I A . DY N A M I C Z N Y T A N I E C P R Z E P L AT A S I Ę T U Z WA L K Ą I A K R O B AT Y K Ą , A L E R ÓW N I E I S T O T N E S Ą Ś P I E W O R A Z I N S T RU M E N T Y. POZ NAJ PEŁ NĄ W DZIĘK U „GR Ę” – C A POEIR Ę .
22 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
G
rupa ludzi ustawia się w kręgu. Śpiewają, wybijają rytm na oryginalnych instrumentach, powoli budując euforyczną atmosferę. W pewnym momencie do środka kręgu wbiega dwóch zawodników i zaczyna się wymiana płynnych ciosów, przeplatających się z unikami, które rzadko przybierają postać walki kontaktowej. Wygląda to trochę tak, jakby tancerze udawali, że się biją. W rzeczywistości prowadzą jednak grę, która w zależności od intencji i nastrojów capoeirzystów może przybrać mniej lub bardziej pokojowy charakter. AFRYKAŃSKIE KORZENIE Za duchową esencję Ameryki Łacińskiej uchodzi mieszanka chrześcijaństwa, miejscowych wierzeń oraz odmiennych kultur afrykańskich, przywiezionych wraz z czarnoskórymi niewolnikami, którzy przez stulecia pracowali na południowoamerykańskich plantacjach. Właśnie na tym gruncie powstała capoeira, której początki upatruje się w stylu związanym z samoobroną, trenowanym w niewolniczych warunkach pod przykrywką plemiennych zabaw. Afrykanie, głównie z plemion Bantu, wbrew zakazom praktykowania zarówno walki, jak i tańca, ćwiczyli je w ukryciu, chcąc w ten sposób oderwać się od trudów codziennej pracy. Dzięki temu podtrzymywali swoją sprawność, zdolności do walki, a także zachowywali tożsamość. Tak powstała capoeira, którą do dziś trudno jednoznacznie zdefiniować. ZŁA SŁAWA Na chwilową złą reputację capoeiry wpłynął etap, który dyscyplina ta przeszła zaraz po zniesieniu niewolnictwa. Stała się ona bowiem „specjalizacją” ulicznych gangów, przybierając tym samym bardziej brutalny charakter. Na kanwie walk ulicznych powstał pierwszy sformalizowany styl – capoeira carioca – który jednak zanikł bezpowrotnie po śmierci jego ostatniego nauczyciela – Mestre Sinhozinho. W 1932 r. Mestre Bimba dokonał w Salwadorze swoistej reanimacji tej dyscypliny, otwierając pierwszą szkołę capoeiry i wypracowując własny styl, nazywany regional. Sam nauczyciel swoją przygodę z tą dziedziną rozpoczął jednak od najbardziej zakorzenionej w tradycji szkoły – capoeiry angoli. Styl ten zakładał powrót do wartościowych założeń capoeiry, nastawionych bardziej na współpracę, taniec i grę niż walkę. Z czasem Bimba dodał do angoli autorskie elementy – głównie techniki ataku i obrony, wprowadzając także nowy system gradacji. Dyscyplina ta cały czas jednak widniała na liście oficjalnie zakazanych i dopiero od 1937 r. można było (za specjalnym pozwoleniem policji) uprawiać capoeirę, ale tylko w zarejestrowanych ośrodkach. SPORT NARODOWY Na szczęście wśród uczniów Mestre Bimby znaleźli się synowie wysoko postawionych polityków, którzy zaczęli starania
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 23
AKTYWNIE //// ENTER AIR
o pełną legalizację wciąż budzącej ówcześnie złe skojarzenia dyscypliny. Jej wielką wartość w pełni dostrzegł brazylijski dyktator Getúlio Vargas. Dzięki niemu capoeira zaczęła być postrzegana jako narodowy skarb, brazylijska sztuka, którą należy promować, a nie hamować jej rozwój. Spisano nowe prawa, według których bez ograniczeń można było nauczać nowej narodowej dumy w zarejestrowanych akademiach oraz organizować pokazy dla licznej publiczności. Legalizacja ujawniła rzeszę nauczycieli, którzy wcześniej w ukryciu propagowali capoeirę, i to zarówno w formie tradycyjnej (angola), jak i stworzonej przez Bimbę (regional). Z czasem nowa, dobra sława dyscypliny rozprzestrzeniła się na tyle, że ośrodki szkolące można było spotkać w Brazylii właściwie na każdym kroku. W 1954 r. Mestre Bimba został zaproszony do pałacu prezydenckiego, gdzie Getúlio Vargas uznał capoeirę za sport narodowy i brazylijską sztukę walki. WSPÓŁCZESNY TRENING Capoeira jest bardzo widowiskową dyscypliną, która przyciąga głównie ze względu na taneczną płynność ruchów. Oczywiście, im bardziej akrobatyczne poczynania, tym większe robi wrażenie, jednak u jej podstaw wcale nie leżą spektakularne figury. Już na
24 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
pierwszym treningu można się przekonać, że całej nauce praktycznych sekwencji towarzyszyć będzie rozbudowana otoczka kulturowa. To tradycja, a wręcz filozofia życia, której bardzo istotny element stanowi muzyka. Równie ważna jak pierwsze kroki jest nauka gry na egzotycznych instrumentach. Zaczynając treningi, na pewno będziemy musieli opanować grę na berimbau (wygięty w łuk kij ze strunami i tykwą), którego już sam sposób trzymania nie jest wcale prosty. Jeśli jednak to opanujemy, przekonamy się, że możemy wydobyć z niego piękne dźwięki. Każda lekcja rozpoczyna się kompleksową rozgrzewką, po czym następuje nauka techniki poruszania się, gdzie ogromnie ważne jest wyczucie rytmu. Podstawowe kroki są bardzo proste, a kolejne elementy wchodzą płynnie wraz z rosnącymi umiejętnościami adepta. Co ważne, capoeirę może uprawiać praktycznie każdy – nie warto zniechęcać się, patrząc na skomplikowane figury. Jak powtarzają doświadczeni Mestre: dobry capoeirzysta to taki, który potrafi z szacunkiem podejść do każdej rody (tradycyjnego kręgu, w który ustawiają się trenujący), umie wyjść na środek, grać na instrumentach, śpiewa, ma dużo inicjatywy, która wcale nie musi przekładać się na „cyrkowe” wyczyny.
SAM SMAK //// ENTER AIR
NIEMIECKIE
POCZUCIE WINA AUTOR: MARIA PAWLICA / FOTO: SHUTTERSTOCK
W E W R Z E Ś N I U, K I E DY P L A N T AT O R Z Y Z A K A S U J Ą R Ę K AW Y P R Z Y Z B I O R AC H W I N O G R O N , WA R T O Z A J R Z E Ć N A S Z L A K I R I E S L I N G A . T E N S Z C Z E P, DA J ĄC Y B I A Ł E W I N A , N A J B A R D Z I E J K O J A R Z Y S I Ę Z N I E M C A M I . W Ł A Ś N I E T U P R Z E Z N I E M A L C A ŁY M I E S I ĄC O D B Y WAĆ S I Ę B Ę DĄ F E S T I WA L E I D E G U S T AC J E , K T Ó RY M I M O Ż N A S I Ę R O Z K O S Z OWAĆ B E Z P O C Z U C I A W I N Y.
R
iesling jest szczepem najpełniej odzwierciedlającym charakter ziemi, na której rośnie. A jego rasową elegancję i balans, zdaniem wielu, najlepiej oddają trzy regiony winiarskie Niemiec: Mozela, Nahe i Rheingau. Choć stoki wszystkich pokrywają winorośla, to każda z krain ma własne cechy szczególne. Pierwsza – strome niczym miecze Celtów zbocza, druga – uzdrowiska oraz romantyczne ścieżki, zaś trzecia jest usiana gotyckimi klasztorami i zamkami. MOZOLNIE ZDOBYWANE STOKI Rzeki Mozela, Saara i Ruwer wiją się wąskimi pętlami przez krainę, gdzie już ponad 2 tys. lat temu winnice zakładali Celtowie oraz Rzymianie. To 242 km szlaku
26 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU
w regionie uważanym za najsilniejszy pod względem eksportu i najstarszy – jeśli chodzi o uprawę winorośli. Kiedyś mieściły się tu również jedne z najdroższych winnic na świecie. Miasto Trewir oraz jego okolice do dziś noszą ślady rzymskiej obecności, o której świadczą wspaniałe amfiteatry, termy cesarskie, most oraz brama miejska Porta Nigra czy jeden z najstarszych niemieckich kościołów – Najświętszej Marii Panny. Zabytki zostały wpisane na Listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego UNESCO. Trewir najpierw był stolicą Imperium Zachodniorzymskiego, kilkanaście stuleci później – miejscem, w którym dzieciństwo spędził Karol Marks, a dziś jest siedzibą najlepszych producentów rieslinga. Nad Mozelą znajdują się najbardziej strome stoki
SAM SMAK //// ENTER AIR
>> NA SZLAKU NIEMIECKICH IMPREZ WINNYCH
można skorzystać z leczniczych źródeł solankowych, kąpieli błotnych, kuracji metodami naturalnymi oraz – oczywiście – winoterapii. Warto odwiedzić szczególnie dwa miasteczka. Duże wrażenie robi Bad Kreuznach ze swoimi zabytkowymi domami na moście nad rzeką Nahe oraz licznymi pamiątkami z okresu rzymskiego. Z kolei miasteczko Bad Münster am Stein-Ebernburg, z romantycznie położonym w niecce zamkiem, jest miejscem znanym ze średniowiecznego jarmarku oraz turniejów rycerskich. Tę zróżnicowaną charakterystykę formy regionu dobrze oddaje tutejszy riesling w butelkach o unikatowym kształcie, ozdobionych szlachetnymi kamieniami z Idar-Oberstein. Co ciekawe, wina w Nahe robiono już w VIII w., choć ten region wyodrębniono dopiero w 1971 r. Wcze-
Festyny radości Niemcy dumni są z pracy swoich rąk, potrafią się nią także chwalić i dzielić. Festyny winne, organizowane od maja do listopada w całym kraju, to doskonała okazja, aby uczcić, skosztować i poznać odrobinę historii doskonałego narodowego trunku, występującego w niezliczonej liczbie odmian.
winiarskie w Europie. Przy dużym nachyleniu, sięgającym nawet 60 stopni, niemalże niezbędny staje się osprzęt taternika. Zresztą, trasy przypominają czasami te górskie, zwłaszcza wtedy, kiedy mają metalowe stopnie i rozciągnięte metalowe liny. To trudne otoczenie w połączeniu z łupkowymi glebami sprzyja tutejszym winom – można je bowiem nazwać ekstraklasą wśród trunków. Są bardzo aromatyczne, wyróżnia je świetna mineralność oraz kwasowość. W regionie Mozeli dominują jednoi kilkuhektarowe winnice. Warto je obejrzeć z bliska, jadąc tutejszym szlakiem rowerowym, liczącym ponad tysiąc kilometrów. Zajmie nam to ok. 6 dni. WINOTERAPIA W NAHE Szlak winny wzdłuż Nahe towarzyszy nurtowi tej rzeki na długości 130 km. Wiosna przychodzi tu wcześnie, zaś lato odchodzi późno, co kształtuje charakter krainy: zielonej, pełnej romantycznych dolin rzecznych oraz postrzępionych skał, na których Goethe, gdyby były mu znane, pisałby zapewne „Cierpienia młodego Wertera”. Warto udać się do doliny Trollbachtal, z także wspiąć się na pionową skałę Rotenfels, która jest ponoć najwyższym urwiskiem w Niemczech na północ od Alp. Region Nahe jest dobrze znany ze swych uzdrowisk, gdzie
28 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
Reński riesling cieszył się kiedyś opinią najlepszego i najbardziej wykwintnego białego wina na świecie. Dziś niemieccy producenci próbują do tej tradycji powrócić.
SACRUM CZY PROFANUM? Region winiarski Rheingau rozciąga się na szerokość 120 km, a jego znakiem rozpoznawczym, obok winorośli, są malowniczo położone pradawne klasztory i zamki. Noszą one ślady wspaniałych tradycji średniowiecza, a za ich stylem podążają lokalne wyszynki i gospody, zachęcające do skosztowania regionalnego wina. Zakola rzeki Ren sprawiają, że turyści mogą nie tylko posmakować dobrego trunku, ale i mają na co popatrzeć. Warto odwiedzić zwłaszcza tak zjawiskowe punkty widokowe, jak: Niederwalddenkmal, Schloss Johannisberg, Oestrich-Winkel czy Bubenhäuser Höhe. Klasztory w regionie Rheingau od dawien dawna zajmują się uprawą winorośli, dlatego istnieje tu długa tradycja winiarstwa. Potwierdza to przede wszystkim opactwo pocysterskie z XII w. i jego perełka – klasztor Eberbach. Ci, którzy widzieli film „Imię róży”, mogą sobie wyobrazić mroczny klimat tego miejsca, tu bowiem kręcono do niego zdjęcia. Dziś surowy, romański styl stanowi świetne tło do organizowanych w klasztorze tradycyjnych aukcji wina. Najważniejsze dla dziedzictwa regionu jest jednak wzgórze Johannisberg, znane nie tylko z zamku powstałego na ruinach klasztoru, ale przede wszystkim z tradycji późnego zbioru winogron. Legenda mówi o opacie, który zawsze wyznaczał datę rozpoczęcia winobrania, ale w 1775 r. jego daleka podróż spowodowała przesunięcie tego terminu. Okazało się jednak, że choć owoce były już podeschnięte, to powstały z nich trunek – wspaniały. Dziś rieslingi klasy Spätlese to pokazowe wina regionu, wytwarzane wedle określonych kryteriów. Dla wielu smakoszy są one prawdziwie boskim objawieniem.
FOTO: RÜDESHEIM TOURIST AG / DEUTSCHES WEININSTITUT GMBH
śniej nazywane były reńskimi i trafiały na królewskie stoły całej Europy. Dziś nieco trudniej zdefiniować ich osobowość, choć w przypadku najlepszych rieslingów eksperci wskazują na ich finezję. Nierzadko powstają one w małych winiarniach o wielowiekowych tradycjach.
Niemieckie imprezy związane z winobraniem dostarczają niezapomnianych przeżyć. Potwierdzą to wszyscy, którzy mieli okazję znaleźć się choćby na jednej z nich. Jak kraj długi i szeroki, w urokliwych winiarskich wioskach, zaułkach romantycznych miasteczek, przytulnych gospodach i tradycyjnych piwnicach ludzie celebrują kolejne zbiory, dzieląc się radością zamkniętą w każdej butelce. Oto kilka wybranych winnych imprez – dajcie się zainspirować! BUTELKA ZE SPIRY Jedno z najstarszych miast w Niemczech zaprasza na jesienną degustację win wzdłuż swej głównej ulicy – Maximilianstrasse. W pierwszą sobotę października będzie się można delektować wyśmienitym regionalnym trunkiem w otoczeniu pięknej, zabytkowej architektury Spiry (Speyer). Przy okazji warto zwiedzić słynną katedrę cesarską pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Szczepana z XI w., znajdującą się na liście UNESCO. NARODOWE ŚWIĘTO WINOBRANIA W NEUSTADT AN DER WEINSTRASSE Nadchodzi główna atrakcja festiwali winnych w Nadrenii-Palaty-
nacie ‒ największym pochodem dożynkowym w kraju właściciele tutejszych winnic rozpoczną świętowanie końca prac. Niemiecki Festyn Winobrania w Neustadt an der Weinstrasse będzie trwał od 30 września do 10 października, a atrakcji co niemiara: jarmarki, degustacje, koncerty w ramach w.i.n.e.FESTival w historycznym Spiegelpalast (często wstęp wolny), a także wybory Palatyńskiej Królowej Wina. Zakończeniem festynu będzie uroczysty pochód przedstawicieli winnic (po raz pierwszy odbył się już w 1909 r.) oraz wielki pokaz sztucznych ogni.
+
Jesień to doskonała pora, aby odwiedzić naszych zachodnich sąsiadów i na winnych festynach skosztować – dosłownie i w przenośni – tego, co kraj ma swoim gościom najlepszego do zaoferowania.
które nadaje się do spożycia już kilka dni po rozpoczęciu fermentacji moszczu. Najstarsza tego typu impreza oferuje swoim gościom prawdziwy kulinarny raj. Rozkosz dla podniebienia zapewnią stoiska z młodym winem i specjalnościami regionu Nadrenii-Palatynatu, takimi jak: ciasto cebulowe, tarta flammkuchen czy kluski na parze. Powszechnie mówi się, że dla mieszkańców Landau ten festyn jest tym, czym dla monachijczyków słynny Oktoberfest.
ZDROWY FERMENT W LANDAU W trzeci weekend października w mieście Landau in der Pfalz odbędzie się tradycyjny Festyn Burczaka (Fest des Federweissen in Landau). Pod tą nazwą kryje się bardzo młode i zdrowe wino,
>>Więcej informacji o turystyce w Niemczech w języku polskim na www.germany.travel
NA WŁASNEJ SKÓRZE //// ENTER AIR
ENTER AIR //// NA WŁASNEJ SKÓRZE
WIECZNE
MIASTO
W T Y M Z E S T AW I E N I U Z A B R A K N I E W I E L U WA Ż N YC H P U N K T ÓW, M . I N . WAT Y K A N U I PA N T E O N U, A K O L O S E U M P O J AW I S I Ę T Y L K O N A C H W I L Ę . B Ę DĄ Z A T O M I E J S C A , D O K T Ó RYC H P R Z YC H O D Z Ą N I E T Y L K O T U RY Ś C I , A L E G D Z I E C H Ę T N I E Z AG L Ą DA J Ą R ÓW N I E Ż R Z Y M I A N I E .
Z
DOŚWIADCZYŁA: EWELINA BOŻKO / FOTO: SHUTTERSTOCK
acznijmy od wzniesienia, z którego widać prawie całe miasto – Monte Mario. Dojedziemy tam jedną z głównych, większych ulic via Tronfale, z której trzeba skręcić w Viale del Parco Pellini. Po dotarciu na miejsce, z uliczki przy parku możemy podziwiać jeden z najpiękniejszych widoków na Wieczne Miasto, obejmujący m.in. królującą nad Rzymem katedrę św. Piotra. Nic więc dziwnego, że do znajdującej się tuż obok restauracji Zodiaco już od 50 lat wiele zakochanych par przyjeżdża na romantyczną kolację. Warto wiedzieć, że zaledwie kawałek dalej, w głębi wzgórza, mieści się luksusowy Rome Cavalieri, Waldorf Astoria Hotel & Resorts, a w nim jedyna w Rzymie restauracja z trzema gwiazdkami Michelin – La Pergola. Stoliki rezerwuje się w niej na wiele tygodni przed zaplanowanym obiadem czy kolacją...
30 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU
SMAK ZATYBRZA Będąc w Rzymie, zawsze udaję się do Trastevere, czyli na Zatybrze. To dzielnica położona na prawym brzegu Tybru, w czasach starożytnych zamieszkiwana przez najuboższych, a dziś pełna knajpek, kawiarni, restauracji, barów, miejsc na aperitivo. Tu życie tętni w dzień i w nocy. Dzielnicę kochają zarówno turyści, jak i Rzymianie. Wiele knajpek reklamuje się, że nie ma w nich turystycznego menu, co nie zawsze jest prawdą. Ale miejsc, w których można dobrze zjeść, rzeczywiście nie brakuje. Jednym z przetestowanych przeze mnie jest niepozornie wyglądająca La Renella. Pyszną pizzę z wszelkimi dodatkami kupuje się tu na kawałki. Można ją zjeść na miejscu lub wziąć na wynos. Bardzo lubię również malutki bar Cioccolata e Vino. Serwują w nim shoty w „kieliszkach” z czekolady. Do wyboru są różne słodkie likiery, drinka można też
wykończyć bitą śmietaną. Shoty mają dość frywolne nazwy: miłość francuska, trójkącik etc. Uwaga! Nie pije się ich łyczkami, tylko konsumuje od razu w całości. Trzecie godne polecenia miejsce na Trastevere to Bar del Fico, zlokalizowany na placu o tej samej nazwie (zawdzięcza ją rosnącemu tu od zawsze drzewu figowemu). Na pewno spotkacie przed nim starszych panów grających w szachy jak za dawnych lat.
Koloseum – słynny starożytny amfiteatr, którego nie można nie zobaczyć.
ARTYSTYCZNE MONTI To kolejna dzielnica, którą warto odwiedzić. Jej nazwa oznacza „góry”. Choć znajduje się w samym centrum miasta, zaraz na tyłach Koloseum, dla turystów często pozostaje niewidzialna. Wśród Rzymian Monti, podobnie jak Trastevere, jest popularne jako miejsce na aperitivo, tyle że trochę spokojniejsze i bardziej eleganckie. Tu też znajduje się mnóstwo maleńkich knajpek oraz restauracji, a t akże butików z ciuchami vintage czy oryginalnymi przedmiotami. Klimat – prawdziwie artystyczny. Wąskie uliczki Monti są wyjątkowo malownicze. A centralne miejsce to piazza Madonna di Monti – niepozorne schody, prowadzące do fontanny. Przy niej umawiają się Włosi, a wieczorami zwykle rozkręca się tu impreza, można spotkać wiele młodych osób pijących piwo, wino, drinki.
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 31
NA WŁASNEJ SKÓRZE //// ENTER AIR
Z Koloseum warto wybrać się na spacer via dei Fori Imperiali. Zobaczymy tam Forum Romanum – ruiny najstarszego placu miejskiego w Rzymie, a także Pałac Wenecki przy placu Weneckim – do XVII w. pełnił on funkcję rezydencji papieskiej, a w wieku XX urzędował w nim Mussolini. Cała aleja przypomni nam Rzym z czasów Imperium. MOC ZAKUPÓW Z tego miejsca najwygodniej jest wyruszyć na zakupy na via del Corso, najbardziej handlową ulicę Wiecznego Miasta, która również odchodzi z Placu Weneckiego i prowadzi do przepięknego piazza del Popolo. Na via del Corso znajdziemy domy handlowe, a przede wszystkim placówki międzynarodowych sieciówek, takich jak: Diesel, Camper, Sisley, Pepe Jeans, GAP, Levi's, H&M, Nike oraz całą masę sklepów z okularami przeciwsłonecznymi. Od tej alei odchodzi też mnóstwo mniejszych uliczek, np. via Condotti, prowadząca do Schodów Hiszpańskich, znana z butików luksusowych marek, takich jak: Dior, Gucci, Hermés, Armani, Louis Vuitton, Cartier, Burberry, Furla.
SZCZYPTA TURYSTYKI Koloseum – zaliczany do siedmiu nowych cudów świata amfiteatr rzymski, w którym odbywały się walki gladiatorów – trzeba zobaczyć. Trudno uwierzyć, że ta imponująca i skomplikowana budowla powstała w tak odległych czasach.
Trastevere – pełna klimatycznych knajpek dzielnica nad Tybrem.
KAWA POD PANTEONEM Pobyt w Rzymie zakończmy filiżanką pysznej włoskiej kawy w kawiarni założonej w 1938 r. – Sant' Eustachio Il Caffé. Mieści się ona na placu o tej samej nazwie, pomiędzy dwiema atrakcjami turystycznymi – piazza Navona i Panteonem. Na placu Świętego Eustachego znajduje się przede wszystkim bazylika pod jego wezwaniem, na której wisi głowa jelenia. Ten sam symbol, tyle że na żółtym tle, reprezentuje kawiarnię, w której przy barze wypijemy espresso, cappuccino lub kawę mrożoną. Możemy też kupić tu pachnące kawowe ziarna i zabrać je do domu. Aha, zapomniałam dodać, że lokale są dwa – jeden bardziej elegancki, ze stolikami, w którym zjemy również ciastko, i drugi, gdzie kawę wypijemy w biegu. W obu – lojalnie uprzedzam – ogromne tłumy.
Polecam: ULUBIONA KAWIARNIA: Sant' Eustachio Il Caffé, piazza Sant Eustachio 82 NAJLEPSZA PIZZA: La Renella, via del Moro 15 RESTAURACJA Z 3 GWIAZDKAMI MICHELIN: La Pergola, via Tronfale 188 Via del Corso – ulica będąca prawdziwym rajem dla fanów i fanek zakupów.
32 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
PROMOCJA //// ENTER AIR
ENTER AIR //// PROMOCJA
P PROSECCO GANCIA JEST DOSTĘPNE NA POKŁADACH SAMOLOTÓW ENTER AIR
POCZUJ KLIMAT WŁOCH Z WINEM
PROSECCO!
P R O S E C C O S T A J E S I Ę W P O L S C E C O R A Z B A R D Z I E J P O P U L A R N E . L E K K I E , D E L I K AT N I E OWO C OW E W I N O Z B Ą B E L K A M I D O S K O N A L E O R Z E Ź W I A I W P R AW I A W B E Z T R O S K I N A S T R Ó J . W L E T N I E , U PA L N E D N I M Ł O D Z I L U D Z I E C O R A Z C Z Ę Ś C I E J S I Ę G A J Ą P O N I E , P O N I E WA Ż S T A N OW I A LT E R N AT Y W Ę D L A T R A DYC Y J N E G O Z I M N E G O P I WA . J E S T I D E A L N E Z A R ÓW N O J A K O A P E R I T I F, J A K I P O D C Z A S S P O T K A N I A Z P R Z Y J AC I Ó Ł M I . D Z I S I A J P I J Ą J E L U D Z I E N A C A ŁY M Ś W I E C I E . C Z Y M T A K N A P R AW D Ę J E S T P R O S E C C O I S K Ą D J E G O O G R O M N A P O P U L A R N O Ś Ć ? N A J A K Ą O K A Z J Ę N A DA J E S I Ę N A J L E P I E J I Z C Z Y M J E Ł ĄC Z YĆ ?
34 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2015/2016
rosecco to wino, które jest produkowane ze szczepu winogron o tej samej nazwie. Powstaje głównie na północnym wschodzie Włoch, w regionie Veneto (nazywanym także Wenecją Euganejską), oraz na północnym zachodzie, w Piemoncie. Swój oryginalny i niepowtarzalny smak zawdzięcza temu, że wytwarza się je z bardzo późno zbieranych winogron oraz produkuje w specyficzny sposób. Prosecco fermentuje w dużych, hermetycznie zamkniętych stalowych zbiornikach i w tym czasie wytwarzają się w nim naturalne bąbelki. Dopiero potem jest ono przelewane do butelek. Tym właśnie różni się od win produkowanych metodą szampańską, które procesowi fermentacji są poddawane dopiero w butelce. Metoda wyrobu win musujących w zbiornikach została wymyślona w latach 20. XX w. przez E. Charmata i miała na celu obniżenie kosztów ich produkcji. Wytwarzane w ten sposób Prosecco jest więc również tańsze od szampana.
Bellini Składniki: 500 ml Prosecco Gancia, 1 dojrzała brzoskwinia* Sposób przyrządzania: Z brzoskwini usunąć pestkę, a następnie nieobrany owoc włożyć do blendera. Dodać szklankę Prosecco Gancia i dokładnie zmiksować. Do powstałego koktajlu wlać resztę wina i jeszcze raz zmiksować. * Zamiast owocu do wykonania koktajlu można użyć także soku z brzoskwini.
PROSECCO GANCIA – Z PASJĄ I ZGODNIE Z TRADYCJĄ W północno-zachodniej części Piemontu, w małym miasteczku Canelli, już od ponad 150 lat jest produkowane jedno z najbardziej uznanych na świecie Prosecco – Prosecco Gancia. Nazwa marki pochodzi od nazwiska Carla Gancii, pierwszego producenta win musujących we Włoszech. Prace nad ich wyrobem rozpoczął on już w 1850 r. Początkowo stosował metodę
Wino Prosecco swój oryginalny i niepowtarzalny smak zawdzięcza bardzo późno zbieranym winogronom oraz specyficznemu procesowi produkcji. Wieloletnia tradycja wyrobu wina przez markę Gancia nie ogranicza się tylko do stosowania do jego produkcji najwyższej jakości owoców. Marka korzysta także z zabytkowych, wpisanych na listę UNESCO, piwnic domu Gancia, tzw. Underground Cathedral.
szampańską, później wykorzystał również opisaną powyżej technikę Charmata i tak właśnie powstało Prosecco Gancia – wino do dziś produkowane jedynie z najlepszych winogron w tym regionie. Wieloletnia tradycja wyrobu trunku przez markę Gancia nie ogranicza się jednak tylko do stosowania najwyższej jakości owoców. Marka korzysta także z zabytkowych, wpisanych na listę UNESCO, piwnic domu Gancia, czyli tzw. Underground Cathedral. Wszystko to można wyczuć w smaku Prosecco Gancia – jest ono lekkie i radosne jak włoskie słońce, a także eleganckie i dostojne jak wieloletnia historia, która za nim stoi. ZAWSZE JEST PORA NA PROSECCO! Prosecco Gancia ma jasny, słomkowy kolor i świeży, delikatnie owocowy bukiet. Sommelierzy polecają je jako aperitif, a także dodatek do owoców morza, ryb i deserów. Świetnie nadaje się również do samodzielnego spożywania, co szczególnie doceniają młodzi ludzie. Lekki owocowy smak, bezpretensjonalny, rozrywkowy charakter i „rozweselające” bąbelki sprawiają, że jest to wino dobre na każdą okazję. Najczęściej pije się je bez dodatków, jednak warto spróbować Prosecco również w drinkach czy koktajlach. Trzeba tylko pamiętać o jednej zasadzie – temperatura podawania wynosi 6–8 stopni Celsjusza. W przerwie między spotkaniami, podczas podróży na wakacje, na co dzień i od święta. Dla każdego pozycja obowiązkowa!
JESIEŃ JESIEŃ 2015/2016 2015 | WWW.ENTERAIR.PL | 35
DESTYNACJE //// ENTER AIR
36 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
ENTER AIR //// DESTYNACJE
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 37
DROGOWSKAZ //// ENTER AIR
ENTER AIR //// DROGOWSKAZ
PASAŻER I KLASY PERSONEL POKŁADOWY CZUWA NAD BEZPIECZEŃSTWEM I KOMFORTEM PASAŻERÓW. JEDNAK TO, W JAKICH WARUNKACH UPŁYNIE LOT, W DUŻEJ MIERZE ZALEŻY TAKŻE OD INNYCH PODRÓŻUJĄCYCH.
BAGAŻ PASAŻERSKI BAGAŻ PASAŻERSKI SKŁADA SIĘ Z DWÓCH CZĘŚCI:
LIMIT BAGAŻU REJESTROWANEGO NA REJSACH DALEKIEGO ZASIĘGU WYNOSI 16 KG.
b agażu rejestrowanego z limitem 20 kg, który jest przewożony w luku bagażowym samolotu, bagażu podręcznego z limitem 5 kg, który zabieramy ze sobą na pokład.
MAX
20 KG
g otówki i papierów wartościowych, biżuterii, metali i kamieni szlachetnych, komputerów, aparatów, kamer i innych urządzeń elektronicznych, dokumentów i kluczy, płynów, leków, żywności, dzieł sztuki i wyrobów artystycznych o dużej wartości.
PODCZAS LOTU MOŻNA KORZYSTAĆ Z:
Ze względów bezpieczeństwa pasażerów wszystkie urządzenia elektroniczne, zwłaszcza telefony komórkowe, należy wyłączyć na czas startu i lądowania samolotu do momentu wyłączenia/włączenia sygnalizacji „ZAPIĄĆ PASY”.
laptopów z wyłączoną funkcją WLAN/Wi-Fi, urządzeń typu iPad z wyłączoną funkcją WLAN/Wi-Fi, elektronicznych gier, MP3, odtwarzaczy DVD oraz CD.
TELEFONY KOMÓRKOWE MUSZĄ BYĆ WYŁĄCZONE PODCZAS CAŁEGO REJSU
38 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
PRZED CZYM NALEŻY SIĘ POWSTRZYMAĆ PO WEJŚCIU NA POKŁAD SAMOLOTU?
PALENIE Palenie na pokładach samolotów jest surowo zabronione. Dotyczy to również papierosów elektronicznych, gdyż aktualne przepisy nie rozróżniają rodzaju papierosów.
ALKOHOL Jeśli mamy ochotę napić się alkoholu w samolocie linii Enter Air, możemy skorzystać z dostępnej na pokładzie oferty sky baru (patrz MENU str. 43). Spożywanie alkoholi własnych – zakupionych w strefie wolnocłowej na lotnisku oraz z oferty sprzedaży pokładowej na pokładzie samolotów Enter Air – jest zabronione. Z uwagi na bezpieczeństwo pasażerów załoga może odmówić sprzedaży alkoholu osobom nietrzeźwym oraz niepełnoletnim.
Płyny zakupione w strefie wolnocłowej na lotnisku i zamknięte przy zakupie w bezpiecznej torbie razem z rachunkiem. Płyny w opakowaniach do 100 ml objętości w jednej przezroczystej zamykanej torbie o pojemności nieprzekraczającej 1 litra. Leki i produkty spożywcze niezbędne w trakcie podróży ze względu na szczególne wymagania zdrowotne, w tym pokarm dla niemowląt.
m
80 cm
z abawek imitujących broń, kijków turystycznych, sprzętów ostrych (np. noży, rzutek, żyletek, nożyczek, pilniczków do paznokci), kijów golfowych, hokejowych itp. oraz wszelkich akcesoriów wykorzystywanych w sportach walki, wszelkiego rodzaju urządzeń i materiałów wybuchowych, farb i lakierów w aerozolu, wszelkich alkoholi w butelkach niezamkniętych fabrycznie.
URZĄDZENIA ELEKTRONICZNE
OD 31.01.2014 R. NA POKŁAD MOŻNA ZABRAĆ:
40 c
DO BAGAŻU PODRĘCZNEGO NIE MOŻEMY WŁOŻYĆ JAKIEGOKOLWIEK RODZAJU BRONI ORAZ M.IN.:
Ze względu na przepisy bezpieczeństwa istnieje grupa przedmiotów, których nie można zabrać na pokład w bagażu podręcznym ani włożyć do bagażu rejestrowanego.
120 cm
BAGAŻ REJESTROWANY NIE POWINIEN ZAWIERAĆ:
PRZEWÓZ PŁYNÓW
20
cm
m
55 c
MAX KG
5
CO ZROBIĆ, BY PODRÓŻ MINĘŁA NAM KOMFORTOWO? 1
2
3
4
5
6
7
Pijmy dużo wody.
Wykonujmy proste ćwiczenia, które pomogą pobudzić krążenie oraz uniknąć skurczów mięśni i bólów kręgosłupa.
Nie przeszkadzajmy innym pasażerom w podróży zbyt głośnym zachowaniem.
Ostrożnie otwierajmy półki.
Nie siadajmy na podłokietnikach i stolikach oraz nie pozwalajmy innym (np. dzieciom) na niewłaściwe korzystanie z nich.
Jeśli podczas startu i lądowania czujemy, że zatykają nam się uszy na skutek zmian wysokości i ciśnienia, często przełykajmy ślinę lub żujmy gumę.
Przed wylotem kupmy zatyczki do uszu. Częstym powodem zmęczenia jest hałas, który panuje w samolocie.
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 39
ENTER AIR //// INFORMATOR
INFORMATOR //// ENTER AIR
NASZA FLOTA
MOJE ŻYCIE W KOKPICIE
OBECNIE NASZA FLOTA LICZY 19 SAMOLOTÓW BOEING TYPU B737, KTÓRE NALEŻĄ DO NAJPOPULARNIEJSZYCH SAMOLOTÓW UŻYWANYCH NA TRASACH CZARTEROWYCH.
FO Michał Ołowski baza WAW
F O T O : A R C H I W U M P R Y W A T N E , M A T E R I A ŁY E N T E R A I R
PILOT ENTER AIR. BIAŁO-NIEBIESKIE BARWY NASZEJ LINII LOTNICZEJ REPREZENTUJE OD 2013 ROKU.
BOEING 737-400 SP-ENA SP-ENF SP-ENB SP-ENH SP-ENC SP-ENI SP-ENE SP-ENK
Liczba sztuk Długość Rozpiętość skrzydeł Prędkość przelotowa Wysokość przelotowa Zasięg Liczba miejsc
8 36,45 m 28,88 m 793 km/h 11 280 m (37 000 stóp) ok. 3200 km 168
BOEING 737-800 SP-ENR SP-ENW SP-ENT SP-ENX SP-ENU SP-ENY SP-ENV SP-ENZ
11 39,5 m 34,35 m (35,81 m z wingletami) 823 km/h 13 650 m (41 000 stóp) ok. 5200 km 189
CIEKAWOSTKI DLACZEGO BOEING?
ŚWIATŁA
TECHNIKA
Boeing 737 to najpopularniejszy na świecie wąskokadłubowy samolot pasażerski średniego zasięgu. Produkowany jest w wielu wersjach od 1967 r. przez firmę Boeing w Stanach Zjednoczonych. To najczęściej kupowany samolot pasażerski wszech czasów: w sumie zamówiono do tej pory 11 160 egzemplarzy, a dostarczono 7678. O popularności Boeinga 737 świadczy fakt, że w każdej chwili ponad 1250 tych maszyn znajduje się w powietrzu, a średnio co 5 sekund gdzieś na świecie startuje lub ląduje jedna z nich. W 2014 r. produkowano miesięcznie 42 sztuki tych samolotów, a do 2017 r. liczba ta ma wzrosnąć do 47 egzemplarzy.
Zielone światło nawigacyjne znajduje się na prawym skrzydle samolotu, czerwone – na lewym. Światła kolorowe są światłami pozycyjnymi i w przypadku samochodu pozwalają określić jego pozycję. Natomiast w samolotach stosuje się oddzielne kolory na każdą stronę, aby z daleka było widać, w jakim kierunku porusza się maszyna. Ułatwia to innym pilotom określenie toru ruchu zbliżającego się samolotu i umożliwia wykonanie odpowiednich manewrów w celu uniknięcia kolizji. Światła włącza się, kiedy na pokładzie samolotu wykonywane są czynności przez załogę lub personel techniczny.
1 opona do Boeinga 737 kosztuje ok. 7000 $, natomiast koło (opona + felga) – 15 000 $. Silnik Boeinga 737 jest wyposażony w dwa główne moduły na dwóch różnych wałach obrotowych, które kręcą się z dwiema różnymi prędkościami. Ten moduł, który widać (wentylator), obraca się z prędkością maks. 5200 obr./min, natomiast moduł niewidoczny, ale za to słyszalny – z prędkością 15 500 obr./min. Paliwo lotnicze to nafta, ale bardzo dokładnie oczyszczona z parafiny. Chodzi o to, by zachowywała płynność w bardzo niskich temperaturach, tj. do –550C na wysokości przelotowej, lub nie zamarzała w samolotach parkujących zimą na lotniskach syberyjskich (–700C). W związku z bardzo małą liczbą cięższych węglowodorów (parafiny) nazywana jest „suchą”, dlatego nie można jej stosować w samochodach, gdyż w wyniku braku smarowania niszczy osprzęt silników.
ILE WAŻY SAMOLOT? MTOW (ang. Maximum Take-off Weight, czyli maksymalna masa startowa) Boeinga 737-400 wynosi 68 038 kg, a modelu 737-800 – 79 010 kg. Paliwo znajdujące się w zbiornikach, które wypełniają skrzydła samolotu, waży ok. 20 000 kg. Maszyna w ciągu godziny spala go 2,5 tony! Pojedynczy samolot składa się z 367 000 części i 58 km wiązek elektrycznych, a na jego pomalowanie trzeba zużyć ponad 180 litrów specjalnej farby.
40 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
WYBRAŁEM PRACĘ PILOTA, PONIEWAŻ…
SP-ENQ SP-ENP SP-ENO
MOJE ULUBIONE LOTNISKO…
MARZĘ, ABY POLECIEĆ… Na Grenlandię. Jest zupełnie inna niż miejsca, które na co dzień odwiedzamy. Jest też wymagająca pod względem procedur lotniczych, związanych głównie z lotem nad oceanem.
W TRAKCIE LOTU NAJBARDZIEJ LUBIĘ MOMENT, W KTÓRYM… „Wychodzimy” nad gęste chmury i w środku zimy podziwiamy piękne, błyszczące słońce, którego ze względu na porę roku nie widać z ziemi od wielu dni.
Sprawia mi ona wiele przyjemności, a jednocześnie jest wymagająca i gwarantuje stały rozwój. Odkąd zostałem pilotem liniowym, nie wyobrażam sobie ciekawszej, pozwalającej robić to, co się kocha, pracy.
Port, do którego – obok Warszawy – uwielbiam wracać, to portugalska Madeira, znajdująca się na liście 10 najniebezpieczniejszych lotnisk świata. Podejście do lądowania jest malownicze, a bliskość gór, nierównego terenu i zmiennych wiatrów sprawia, że każdy pilot traktuje to miejsce z wielkim szacunkiem. Dzięki specjalnym szkoleniom, procedurom oraz doświadczeniu kapitanów, z którymi latam, ta destynacja jest mimo wszystko bezpieczna i sprawia mi wiele radości.
5 RZECZY, BEZ KTÓRYCH NIE WYRUSZAM W REJS... Za każdym razem zabieram licencję, wyniki badań lotniczo-lekarskich i inne wymagane dokumenty. Zawsze przy sobie mam także dwie latarki (jedną w telefonie) oraz słuchawki z aktywnym tłumieniem głosów z zewnątrz. Bo choć w kokpicie nie panuje zbyt duży hałas, korzystam z możliwości zwiększenia komfortu swojej pracy.
NAJPIĘKNIEJSZE MIEJSCE, W JAKIM BYŁEM, TO… Magiczne i mikroklimatyczne Morze Martwe, znajdujące się w depresji – przeszło 400 m poniżej średniego poziomu morza. Wrażenia z kąpieli są porównywalne chyba tylko ze stanem nieważkości odczuwanym w kosmosie. Woda jest tak słona i ma tak duży ciężar, że nie sposób się w niej całkowicie zanurzyć, ponieważ ciało jest wypierane do góry. Niezapomniane przeżycie!
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 41
ENTER AIR //// MENU
ZAPRASZAMY NA ZAKUPY K ATA LO G Z P E Ł N Ą O F E RTĄ Z N A J D Ą PA Ń S T W O W K I ES Z E N I A C H FOT E L I
SZANOWNI PAŃSTWO,
Witamy w Podniebnym Barze. Specjalnie dla Państwa przygotowaliśmy ofertę wyselekcjonowanych produktów najwyższej jakości. Jeżeli znajdą Państwo dla siebie lub swoich najbliższych atrakcyjny produkt, nasz personel pokładowy służy wszelką pomocą przy dokonaniu zakupu. Płatność może być realizowana gotówką w polskich złotych, walutach wymienialnych (USD oraz EUR) lub – na wybranych rejsach – za pomocą kart kredytowych (Visa, MasterCard, Diners Club, JCB International, American Express, Polcard). Enter Air ma prawo do zmiany cen bez wcześniejszego uprzedzenia. Zastrzega sobie również, iż ze względu na ograniczoną ilość miejsca na pokładzie oraz zmiany asortymentowe zakup wybranego przez Państwa towaru może się okazać niemożliwy. Z góry przepraszamy za ewentualne utrudnienia i dziękujemy za wyrozumiałość. Informujemy, że na pokładach samolotów Enter Air obowiązuje zakaz sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18. roku życia. Załoga ma prawo odmówić sprzedaży alkoholu osobom nietrzeźwym. Życzymy Państwu udanych zakupów i miłej podróży.
N AP OJ E G O R ĄC E
SPRAWDŹ OFERTĘ
HER BATA D ILMAH
MOKATE CAPPUCCINO O S MA KU WA NILIOWYM
KAWA NESC AFÉ G OLD C Z EKOLA DA DECOMORRENO LA F ES TA
600
600
ZŁ
ZŁ
1,5 € , 1,5 $
1,5 € , 1,5 $
WO DA / S O K I / N AP OJ E Z I M N E COC A-COLA | 3 3 0 ML
S PRITE | 330 ML
COC A-COLA ZERO | 3 3 0 ML
FA NTA | 330 ML
600 ZŁ
1,5 € , 1,5 $
SOK JABŁKOWY C APPY | 3 3 0 ML SOK POMAR AŃC ZOWY C APPY | 3 3 0 ML
600 ZŁ
1,5 € , 1,5 $
WODA NIEGA ZOWA NA KROPLA BES KIDU | 500 ML TONIC KINLEY | 200 ML
SOK POMID OROWY C APPY | 2 0 0 ML
600 ZŁ
1,5 € , 1,5 $
AKCEPTUJEMY PŁATNOŚCI KARTAMI
600 ZŁ
1,5 € , 1,5 $
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 43
MENU //// ENTER AIR
ENTER AIR //// MENU
P R Z E K ĄS K I
A L KO HO L E
10
00 ZŁ
800
12
ZŁ
2,0 € , 2,0 $
00 ZŁ
1000 ZŁ
2,5 € , 2,5 $
WÓ DK A Ż U B RÓW K A | 50 M L
WHISKY G R A N T ’S | 5 0 ML
WÓ DK A Ż U B RÓW K A B I AŁA | 50 M L
BOURBON W I L D TU R K E Y | 5 0 ML
600
ZŁOT E MISIE HAR IBO
ZŁ
1,5 € , 1,5 $ TERAZ DO
M& M'S C ROISSANT Z C ZEKOLADĄ
6
00 ZŁ
1,5 € , 1,5 $
20%
SNICKERS MA RS TWIX KIT KAT CHUNKY TOBLERONE
TANIEJ
12
00 ZŁ
1000
10
ZŁ
2,5 € , 2,5 $
GI N H EN DRI C K ' S | 50 ML
00 ZŁ
800 ZŁ
2,0 € , 2,0 $
ZUPA WINIARY POMID OROWA Z MAKARONEM
PI WO Ż Y W I E C | 3 3 0 M L
M ETAX A 5* | 50 M L
ZUPA WINIARY BAR SZC Z C ZER WONY
6
00 ZŁ
ZUPA WINIARY ROSÓŁ Z KURY ZUPA WINIARY Ż UR EK
1,5 € , 1,5 $
TERAZ DO
6
00 ZŁ
1,5 € , 1,5 $
OWSIANKA NES V ITA JA BŁKOWA OWSIANKA NES V ITA T R USKAWKOWA
20% TANIEJ
14
00 ZŁ
1200
16
ZŁ
3 €, 3 $
W I N O C Z ERWO N E B AREFO OT M ERLOT | 187 M L
ZŁ
1400 ZŁ
3,5 € , 3,5 $
PRO S E CCO G AN C I A D. O. C . | 2 0 0 ML
W I N O B I AŁE B AREFO OT P I N OT GRI GI O | 187 M L
600
OR ZESZKI ZIEMNE FELIX
ZŁ
1,5 € , 1,5 $
W I N O RÓŻOW E B AREFO OT P I N K M O SC ATO | 187 M L
44 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
00
AKCEPTUJEMY PŁATNOŚCI KARTAMI
AKCEPTUJEMY PŁATNOŚCI KARTAMI
OR ZESZKI NIC NAC 'S
800 ZŁ
2,0 € , 2,0 $
C HIPSY PRINGLES OR IGINA L C HIPSY PR INGLES PA PRIKA
JESIEŃ 2016 | WWW.ENTERAIR.PL | 45
MENU //// ENTER AIR
KANAPKI
1000 ZŁ
2,5 € , 2,5 $
K AN AP K A Z SEREM Pełnoziarnista bułka z serem oraz warzywami
1000 ZŁ
2,5 € , 2,5 $
K A N A PK A Z W Ę D L I N Ą Pełnoziarnista bułka z wędliną oraz warzywami
DA N I A C I E P Ł E
C I AB AT TA Z SEREM
Danie wegetariańskie
Wyśmienita przekąska serwowana na ciepło
1600 ZŁ
C I AB AT TA Z SALAM I I SERE M Pyszna przekąska podawana na ciepło
4,0 € , 4,0 $
2000 ZŁ
5,0 € , 5,0 $
PI E RO G I R U S K I E * Pożywna przekąska, podawana z cebulką, na ciepło
Danie wegetariańskie
2400 ZŁ
K U RC Z AK Z Z I EM N I AK AMI I FASO LK Ą*
6,0 € , 6,0 $
Pożywne danie serwowane na ciepło
2000 ZŁ
5,0 € , 5,0 $
NALEŚNIKI Z SEREM I B R ZO S K W I N I A MI * Smakowity deser podawany na ciepło
* Oferta dostępna podczas rejsów trwających powyżej 5 godzin
46 | WWW.ENTERAIR.PL | JESIEŃ 2016
AKCEPTUJEMY PŁATNOŚCI KARTAMI