Nederlandstalige Top 1000

‘De liedjes in de lijst zijn cultureel erfgoed’

Tussen 3 en 7 oktober staat het volledige Sterren NL-platform in het teken van de Nederlandstalige Top 1000. De lijst wordt samengesteld op basis van stemmen van het Nederlandse publiek en is onderdeel van een breder multimediaal traject waarin de Nederlandse taal als communicatiemiddel en als cultureel bindmiddel centraal staat.

DOOR: EDGAR KRUIZE

Sterren NL heeft zich van meet af aan – zowel als onderdeel van de TROS, later AVROTROS en nu onder de NPO-vlag – gepositioneerd als de hoeder van de Nederlandstalige muziek en daarmee ook van de Nederlandse cultuur. Want taal is wat alle Nederlanders bindt. Die twee factoren staan centraal tijdens de week van de Nederlandstalige Top 1000. Zodoende wordt het evenement niet alleen live uitgezonden op Sterren NL Radio, maar is het ook live te zien op NPO1 Extra, omvat het elke avond talkshows en wordt het afgesloten met een seminar. Voor de uitzendingen en het seminar wordt in een tent bij het AVROTROS-gebouw een studio opgetuigd. “Ambitieus ja”, lacht Paul Siteur, hoofd Sterren NL bij AVROTROS. “We hebben zelfs nog veel meer plannen, maar die zijn voor komende jaren. Laten we eerst een goede basis neerzetten waarop we kunnen gaan bouwen.”

Volledige breedte

De tijd dat er nog wat laatdunkend over Nederlandstalig repertoire werd gedacht, ligt inmiddels ver achter ons. Steeds meer artiesten komen tot de conclusie dat ze zich beter uit kunnen drukken in de taal waarin ze zijn opgegroeid. En met hun muziek inspireren en ontroeren ze weer talloze luisteraars in ieder genre. “Vandaar ook dat we in deze lijst muzikaal maar één criterium hebben en dat is dat de liedjes Nederlandstalig moeten zijn”, aldus Siteur. “Dat gaat letterlijk om alle genres, dus van het meer volkse repertoire dat je normaliter het meest hoort op Sterren NL, tot werk van Wim Sonneveld, Boudewijn de Groot of Doe Maar, en van André Hazes en De Jeugd Van Tegenwoordig tot S10. Maar ook Vlaamse artiesten als Clouseau kunnen erin terugkomen, want die zingen tenslotte ook Nederlandstalig. Wij beschouwen de liedjes in de lijst als cultureel erfgoed en hopen dat we met de Nederlandstalige Top 1000 een vast moment in het jaar kunnen creëren waarbinnen we op brede schaal

dat erfgoed voor het voetlicht kunnen brengen.”

Uniek materiaal

Dat wordt tijdens deze eerste editie onder meer gedaan met ‘visual radio’ zoals we die in Nederland op deze schaal nooit eerder hebben gezien. De lijst wordt uiteraard ‘traditioneel’ uitgezonden als (online) radio-evenement, dagelijks van 7 uur ’s morgens tot 7 uur ’s avonds. Gelijktijdig wordt op NPO1 Extra het enorme visuele archief waarover AVROTROS beschikt ontsloten. Hierdoor hoeven kijkers tijdens de uitzendingen niet naar diskjockeys in de studio te kijken, maar is elke track voorzien van eigen – vaak uniek – beeldmateriaal. “Daarmee hebben we wel een berg werk over onszelf afgeroepen, maar het wordt geweldig”, zegt Siteur. “Van sommige liedjes hebben we volledige opnames, denk aan materiaal uit Op Volle Toeren of Muziekfeest op het Plein, dan wel andere tv-opnames of televisiespecials. Maar vaak werden daarin liedjes niet volledig getoond, of in verkorte versie uitgevoerd. In zulke gevallen monteren we op basis van verschillende opnames uit ons archief een geheel. Op deze manier wordt ook op televisie meer dan duidelijk hoe groot de impact van Nederlandstalige muziek is geweest de afgelopen decennia.”

Talkshow

De lijst op Sterren NL Radio en de uitzendingen op NPO1 Extra worden geladen onder de NPO-vlag, de ‘randprogrammering’ wordt door AVROTROS verzorgd. “Uiteraard is AVROTROS verantwoordelijk voor de volledige invulling van Sterren NL, dus het grijpt ook gewoon in elkaar, maar als omroepvereniging vinden wij het juist belangrijk om rondom deze lijst de verbinding en het culturele aspect te benadrukken. Wat maakt ons Nederlands, wat is het in Nederlandstalige muziek dat maakt dat we daar op een of andere manier door gegrepen worden? Het is hele interessante materie, die we gedurende de week dagelijks het thema maken van een talkshow die aansluitend op de lijstprogrammering start. Helaas kunnen we die niet ook op NPO1 Extra laten zien, aangezien hier dan het Jeugdjournaal start, maar op alle andere Sterren NL-kanalen is deze takshow wel te volgen. Hierin wordt nagepraat over de liedjes die op die dag in de lijst te horen waren, worden artiesten uitgenodigd om te praten over Nederlandstalige teksten die impact op hen hebben gemaakt en gaan we in op de rol van muziek en taal op ieders leven.”

‘De diepere laag die we willen toevoegen is de focus op het taalgebruik en de culturele impact van Nederlandstalige muziek’

Paul Siteur

Diepere laag toevoegen

Dat laatste komt op 7 oktober tijdens een volledig op dit thema ingericht seminar genaamd 'Beter In Je Moers Taal' tot een apotheose. Een seminar dat inhoudelijk niet bijt met de inhoud van het Buma NL-conferentieprogramma van enkele dagen later. “Het complementeert elkaar zelfs, vandaar ook dat we voor dit specifi eke evenement een samenwerking hebben met Buma Cultuur”, zo stelt Siteur. “Als AVROTROS vinden we het belangrijk dat een week als deze meer is dan alleen een week liedjes draaien. De diepere laag die we willen toevoegen is de focus op het taalgebruik en de culturele impact van Nederlandstalige muziek. Dat doen we onder meer met een live-versie van NPO Radio 2 presentator Bart Arens’ populaire online programma Barts Classic Track, waarin hij samen met een artiest een liedje ontleedt. Als de lijst iets laat zien, is hoe het Nederlands is veranderd en hoe mensen onze taal op verschillende manieren hebben gebruikt om zich te uiten, statements te maken, te innoveren of gewoon om te amuseren. Nederlandstalige liedjes blijven goed in ieders hoofd zitten, dus we hebben voor dit seminarprogramma bijvoorbeeld aan hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder gevraagd om te onderzoeken wat Nederlandstalige liedjes met het brein doen.”

Bruggen bouwen

De ambitie en de potentie van de Nederlandstalige Top 1000 is volgens Siteur groter dan dat nu tijdens de eerste editie gerealiseerd kan worden. Hij noemt als voorbeeld dat de liedjes in de lijst – en Nederlandstalige muziek in het algemeen – wellicht goed in te zetten zijn om iets aan laaggeletterdheid te doen, of om bruggen te bouwen in tijden van polarisatie. “Iedereen heeft wel een Nederlandstalige liedtekst die persoonlijk aanspreekt om wat voor reden dan ook. Deze liedjes horen bij onze cultuur en maken ons wie we zijn. Dat erfgoed cultiveren we al jaren en hopelijk is de Nederlandstalige Top 1000 een middel waarmee we dit de komende jaren één week in het jaar op nóg bredere schaal kunnen gaan doen.” ◾