Εποχή 19-07-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 19 Ιουλίου 2015 • Αρ. φ. 1260 • 2 €

Π. Κλαυδιανός: Προσοχή, εύφλεκτα υλικά

Με τον αναμενόμενο κυβερνητικό ανασχηματισμό της Παρασκευής ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση μιας μακράς και επίπονης διαδικασίας σελ. 5

...

Χ. Γεωργούλας: Ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κακός εαυτός του και η κοινωνία

Τα “όχι” στη συμφωνία και τα “ναι” στην κυβέρνηση σελ. 5

...

Ορέστης Φ. Αθανασίου: Εύρηκαν αντικαταστάτη του ΤΑΙΠΕ∆

Το νέο Ταμείο θα ξεπουλά δημόσια περιουσία για τα επόμενα τριάντα χρόνια σελ. 4, 5

ΣΥΡΙΖΑ

Σ. Παπαδόγιαννη: Ο ΣΥΡΙΖΑ να μην μετατραπεί σε μνημονιακό μόρφωμα

ΜΕ ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ∆ΥΣΚΟΛΙΕΣ Η ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ

Σε ναρκοθετηµένο πεδίο Οι φωτιές που κατέστρεψαν καλλιέργειες, δασικές εκτάσεις και απείλησαν ακόμα και κατοικημένες περιοχές το διήμερο που πέρασε, ήταν από τα λίγα σχετικά απρόβλεπτα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση αυτό το διάστημα. Η έκταση, η σοβαρότητα τους, οι ζημιές που προκάλεσαν, αλλά και ο μεγάλος αριθμός τους έβαλαν σε δοκιμασία τις αντοχές του κυβερνητικού μηχανισμού και απέσπασαν το κυβερνητικό επιτελείο από τον κύκλο των προβλημάτων που εξακολουθεί να ορθώνει μπροστά της η βαρύτατη συμφωνία που υπογράφηκε πρόσφατα με τους δανειστές. Μόνο για λίγο όμως. Γιατί στο Μαξίμου έπρεπε να στρέψουν και πάλι την προσοχή τους στα νέα προαπαιτούμενα, που οφείλουν να νομοθετηθούν μέσα στην επόμενη εβδομάδα (22 Ιουλίου), καθώς και στις συνέπειες που προκάλεσε η νομοθέτηση του πρώτου πακέτου προαπαιτούμενων στις 15 Ιουλίου. Η διαφοροποίηση κατά την ψηφοφορία των 32 βουλευτών που ψήφισαν «όχι», μεταξύ των οποίων και υπουργοί και αναπληρωτές υπουργοί, μπορεί να αντιμετωπίστηκε τυπικά με τον περιορισμένης έκτασης ανασχηματισμό, που ανακοινώθηκε το απόγευμα της Παρασκευής, αλλά παραμένει ανοιχτό το ερώτημα για την έκταση που θα έχουν οι μεσοπρόθεσμες συνέπειες αυτών των εξελίξεων. Οι επίσημες δηλώσεις από πλευράς Μαξίμου που συνόδεψαν τη διαφοροποίηση αυτή, οι οποίες ήταν σκληρές, αφήνουν περι-

θώριο για ανησυχίες ως προς τη διατήρηση της συνοχής του ΣΥΡΙΖΑ. Αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι δεν θα επιδιωχθούν ακραίες λύσεις, ξένες προς την συριζική κουλτούρα. Ήδη έχουν απευθυνθεί εκκλήσεις και υποδείξεις για συνετή και ψύχραιμη αντιμετώπιση των προβλημάτων, ώστε να μην απειληθεί η ενότητα του κυβερνητικού κόμματος. Στην κατεύθυνση αυτή επιδιώκει να συμβάλει η πρωτοβουλία 109 μελών της κεντρικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ που ζητούν άμεση σύγκληση του οργάνου, για να συζητηθούν οι τελευταίες εξελίξεις και να βρεθούν λύσεις στα προβλήματα, πριν εξελιχθούν σε γόρδιους δεσμούς. Η κυβέρνηση, όμως, δεν έχει μόνο το εσωτερικό μέτωπο να διαχειριστεί. Οι επιθέσεις και οι πιέσεις από το εξωτερικό δεν έχουν τελειώσει. ∆εν περνάει σχεδόν μέρα που να μην διαρρεύσουν από τους φακέλους του κ. Σόιμπλε σενάρια για «γκρέξιτ»ή υπονομευτικές δηλώσεις που αποκλείουν απομείωση του ελληνικού χρέους, τη στιγμή που γίνεται όλο και πιο σαφής η υπόδειξή της από διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ και το ∆ΝΤ, αλλά και από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Μπορεί με την υπογραφή της συμφωνίας να δρομολογείται το σταδιακό άνοιγμα των τραπεζών, αλλά κανείς ποτέ δεν πίστεψε ότι μετά από αυτήν η κυβέρνηση θα αφεθεί ανεμπόδιστη να βαδίσει σε ομαλό και όχι υπονομευμένο έδαφος. •

Π. Ρήγας: Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, θα είναι ήττα των λαών Ν. Τσιγώνιας: Προσεχτικά, αλλά γρήγορα, προς τον απεγκλωβισμό

Σελίδες 8, 9

Θ. Παρασκευόπουλος: Από τι πραγματικά κινδυνεύει ο ΣΥΡΙΖΑ;

Πώς μπορεί το κόμμα και η κυβέρνηση που αυτό στηρίζει να ξεπεράσουν την αναδίπλωση σελ. 7

...

Τζέλα Αλιπράντη: Η συμφωνία δεν μπορεί να εφαρμοστεί

Εκπρόσωποι σωματείων και φορέων κρίνουν το νέο μνημόνιο σελ. 12, 13

...

Γεωργία Ντούσια: Η ισπανική αριστερά στο πλευρό της Ελλάδας “Στήριξη του ελληνικού λαού και της κυβέρνησής του απέναντι στους μαφιόζους” σελ. 15

...

Σεντρίκ Ντουράν: Το τέλος της Ευρώπης;

Η πολιτική αναταραχή στην Ελλάδα είναι ήδη ορόσημο στην ιστορία της γηραιάς ηπείρου σελ. 22, 23

...

Ζαν Κριστόφ Καμπαντελί: Το Βερολίνο στο ρόλο του αυταρχικού πατερούλη

Αν είχαμε διαγράψει το ελληνικό χρέος δεν θα είχαμε φθάσει εδώ που βρισκόμαστε σήμερα σελ. 24

Έοϊν Ο’ Μπρόιν: Πρόκειται για μια κακή συμφωνία

Συνέντευξη με τον ιρλανδό καθηγητή Πολιτικής Θεωρίας

Σάββας Ρομπόλης: Σκληρά, τυφλά και βίαια μέτρα

Σελίδα 10

Συνέντευξη για το νέο ασφαλιστικό

Σελίδα 12

Πολλαπλές πυρκαγιές σε όλη την Ελλάδα

Συνολικά 52 αγροτοδασικές πυρκαγιές μαίνονται σε όλη τη χώρα, από τις 6 το πρωί μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, που γράφονται αυτές οι γραμμές. Τα περισσότερα μέτωπα εντοπίζονται στην Πελοπόννησο, ενώ φωτιές σημειώθηκαν στην Εύβοια, καθώς και 66 πυρκαγιές σε αστικές περιοχές της Αττικής. Σε εκκενώσεις κατοικιών, κατασκηνώσεων, γηροκομείων, κέντρων υγείας, μονών και καταυλισμών Ρομά προχώρησε η πυροσβεστική, προκειμένου να προφυλαχθούν οι ανθρώπινες ζωές. Πέραν από τον άμεσο κίνδυνο της φωτιάς που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι, προβλήματα προκαλεί και η διακοπή ρεύματος σε διάφορες περιοχές, λόγω της καταστροφής των πυλώνων από τις πυρκαγιές. Η πιο δύσκολη κατάσταση σημειώνεται στο μέτωπο της Λακωνίας, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο τύπου του πυροσβεστικού σώματος, Νίκο Τσόγκα, λόγω των ισχυρών ανέμων στην περιοχή. Αίτημα βοήθειας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό πολιτικής προστασίας απέστειλαν οι ελληνικές αρχές, ενώ δύο γαλλικά πυροσβεστικά αεροσκάφη θα συνδράμουν στην προσπάθεια κατάσβεσης, από τα ξημερώματα του Σαββάτου.

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Οι τελευταίες μέρες πέρασαν πυκνές

“

Του Θωμά Τσαλαπάτη

ι τελευταίες βδομάδες πέρασαν μονοθεματικά. Κάθε τι έγινε επιμέρους και οι εξελίξεις μάς ενοποίησαν κάτω από μια κοινή θέα. Κάθε τι άλλο μπορούσε να περιμένει. Οι τελευταίες μέρες πέρασαν πυκνές. Από το τέλος της διαπραγμάτευσης στην ανακοίνωση του δημοψηφίσματος, από το «όχι» στη νέα διαπραγμάτευση μέχρι την άκρη της άβολης αυτής χερσονήσου που ονομάζουμε παρόν. Και το παρόν δεν φαίνεται να τελειώνει. Ακόμα και αν ξεφούσκωσε σε ένταση ξαναγέμισε με απογοήτευση (για κάποιους ίσως με ανακούφιση). Και μεις μένουμε εδώ, προσπαθώντας να καταλάβουμε τι έγινε, τι χάσαμε και αν κερδίσαμε κάτι. Τι μάθαμε, ποια συμπεράσματα βγάλαμε και τελικά τι κόστος είχαν όλα αυτά. Τα συμπεράσματα θα συνεχίσουν, μέσα από τις εφαρμογές, τις αντιθέσεις και τις ανακατατάξεις που θα έρθουν τους επόμενους μήνες, δεν θα οικοδομήσουμε μόνο τη μορφή του νέου παρόντος μας, αλλά και όλο αυτό το παρελθόν (που όπως αποδείχτηκε πρόσφατα) ξαστόχησε. Μα οι σκέψεις δεν περιμένουν τις κατάλληλες συνθήκες. Ξεκινούν, συνεχίζουν μες τον χρόνο και κάποια στιγμή αποκρυσταλλώνονται. Ας μιλήσουμε λοιπόν, χωρίς απόλυτες απαντήσεις και χωρίς ασφαλή συμπεράσματα.

Εσφαλμένο δίπολο

Έχω την αίσθηση πως ο ΣΥΡΙΖΑ απέτυχε γιατί διαπραγματεύτηκε εντός ενός πλαισίου το οποίο εκ τον υστέρων αποδείχτηκε πως δεν υπάρχει. Ενός πλαισίου όπου η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών, η αλληλοβοήθεια, οι «ευρωπαϊκές αξίες» (ό, τι μπορεί να σημαίνει πια αυτό) κτλ είναι απλά προφάσεις. Και οι προφάσεις δεν είναι όπλα, είναι ρέπλικες. Και κανείς δεν κέρδισε τον πόλεμο με νεροπίστολα. Το θέμα είναι πως όλα αυτά (οι βαθιές ελλείψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η απόλυτη ισχύς της Γερμανίας, ο μονόλογος του συμφέροντος

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

και τόσα άλλα) ακόμα και αν έμοιαζαν κοινοί τόποι στις εκτιμήσεις και τις κουβέντες έπρεπε να αποδειχτούν. Και αν κατάφερε κάτι η ελληνική κυβέρνηση αυτό είναι να αποκαλύψει το σαθρό πρόσωπο πίσω από το προσωπείο της Ε.Ε. και να το κοινοποιήσει. Μια αποκάλυψη που έχει βέβαια ως κόστος την κατάσταση, που πρόκειται να βιώσουμε από δω και πέρα. Αυτό που προκύπτει, λοιπόν, αναδρομικά είναι πως το δίπολο μνημόνιο/αντιμνημόνιο (και όλες οι συμπαραδηλώσεις) ήταν εσφαλμένο. Ακριβώς γιατί στηριζόταν σε μια αισιόδοξη ανάγνωση των ορίων της Ένωσης και της σημασίας των αρχών της (και είμαστε πολλοί που παραπλανηθήκαμε από αυτή την αισιοδοξία. Ο γράφων δεν αποτελεί εξαίρεση). Ακριβώς γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση, με την φυσιογνωμία της, τις ανεπαρκείς δομές της, τις λυκοφιλίες και τα κυνικά συμφέροντά της, στη δεδομένη φάση της ταυτίζεται με τα μνημόνια και τις αντίστοιχες συμφωνίες και επιβολές. Το πραγματικό δίλημμα ήταν πάντοτε ευρώ ή δραχμή και η ερώτηση που προκύπτει άμεσα για κάποιους από εμάς είναι για το εάν μπορεί να προκύψει πια αριστερή πρόταση εντός του Ευρώ. Είναι πολλοί οι αναλυτές που προβλέπουν πως η μετάλλαξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς μια νέα μορφή με δικαιότερους θεσμούς και αντιπροσώπευση, με αναδιανεμητικά όργανα και δικαιότερο πλαίσιο έχει ήδη αρχίσει και πως το παγκόσμιο σοκ από τον γερμανικό κυνισμό στις διαπραγματεύσεις θα λειτουργήσει ως καταλύτης προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι καλύτερο για τη χώρα να βρίσκεται εντός του ευρώ όταν κάτι τέτοιο συμβεί καταλήγουν οι αναλυτές. Μα έχω την αίσθηση πως αυτό μοιάζει με μια μετάθεση στην τύχη, όπου το μόνο μας επιχείρημα είναι το πέρασμα του χρόνου. Μοιάζει σαν άλλη μια φορά να αντικαθιστούμε την επιθυμία με τη βούληση. Και μάλλον περάσαμε πολύ καιρό ευχόμενοι και λιγότερο διεκδικούντες, περισσότερο προφορικοί παρά πρακτικοί, αφαιρώντας την ετοιμότητα

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

με την ανεδαφική αισιοδοξία μας.

Απουσία εναλλακτικής

Για πολλούς από εμάς, η πραγματική απογοήτευση ήρθε μόλις αποκαλύφθηκε η απόλυτη έλλειψη εναλλακτικής, η παντελής έλλειψη προετοιμασίας του χώρου που απέκλινε από την κυρίαρχη γραμμή και έκλεινε το μάτι εννοώντας έναν άλλο δρόμο. Η ιστορία με τη δραχμή είναι μια πικρή ιστορία. Η απουσία εναλλακτικής ορίστηκε από επικοινωνιακούς όρους. Ως μια έμπρακτη απόδειξη αποδοχής του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας. Στην πραγματικότητα όμως, και όπως αποδείχθηκε, είναι μια πράξη πολιτικής ανωριμότητας. Αν πάρουμε ως δεδομένο πως η στάση της γερμανικής κυβέρνησης ήταν συγκεκριμένη εδώ και πολύ καιρό και πως τα σενάρια περί Grexit υπήρχαν καθημερινά στο δημόσιο λόγο ήδη από την έναρξη της ελληνικής κρίσης, αντιλαμβανόμαστε πως όχι μόνο υπήρχε χρόνος προετοιμασίας, αλλά ταυτόχρονα όλο και μεγαλύτερη ανάγκη ύπαρξης ενός τέτοιου σχεδίου. Και για να πάω την ερώτηση λίγο πιο κάτω, η ερώτηση δεν είναι αποκλειστικά γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε σχέδιο για δραχμή, αλλά γιατί δεν είχαν και τα λοιπά μεγάλα κόμματα. Το διαμορφωμένο με όρους τηλεοπτικής ρητορικής πλαίσιο για πάση θυσία αποφυγή κάθε συζήτησης για το νόμισμα αποδεικνύεται καταστροφικό. Και η απουσία εναλλακτικής τελικά αδυνατίζει την κυρίαρχη πρόταση υπέρ του αντιπάλου. Είναι πολλά αυτά που πρέπει να ειπωθούν όσο αργά και αν είναι. Πολλές οι βεβαιότητες και οι προσδοκίες που κατέπεσαν, πολλές οι επιθυμίες και τα δεδομένα που τσακίστηκαν. ∆ύσκολα μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον ακόμα και των επόμενων ημερών. Μα ας αφήσουμε επιτέλους τα οράματα και τις προβλέψεις στα μέντιουμ και τις καφετζούδες. Οι κοινωνίες φτιάχνονται με πράξεις.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

http://tsalapatis.blogspot.gr/

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Ο... συνεπής κ. Πανούσης

ην περασμένη Τετάρτη, την ώρα της συζήτησης στη Βουλή, διαδηλωτές έφτασαν στην πλατεία Συντάγματος, που όμως είχε μετατραπεί σε πλατεία “φρούριο”. Τα γεγονότα γνωστά: τα ΜΑΤ έπνιξαν τον κόσμο στα χημικά, έγιναν συλλήψεις, η πλατεία άδειασε. Η καταστολή προσωρισνά είχε νικήσει. Στη συνέχεια ο Γιάννης Πανούσης κλήθηκε μέσω της ΕΡΤ να σχολιάσει την ανακοίνωση της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ, που ζητούσε την παραίτησή του αμέσως μετά τη βίαιη καταστολή της συγκέντρωσης διαμαρτυρίας στην πλατεία Συντάγματος. Είπε, λοιπόν, πως “μετά τον ανασχηματισμό θα ξεκαθαρίσει εάν κάποιοι καλύπτουν αυτούς που πετούν μολότοφ και χρησιμοποιούν πιστόλια φωτοβολίδων”, αφήνοντας σαφή υπονοούμενα πως η νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ καλύπτει τους αντιεξουσιαστές. Και συνέχισε λέγοντας πως “θα τιμωρηθούν γιατί προφανώς προέρχονται από την ίδια μήτρα”. Απίστευτη δήλωση. Ενδεχομένως θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε και σοκαριστική, εάν δεν είχαν ειπωθεί από τον συγκεκριμένο υπουργό όλο το προηγούμενο διάστημα τόσα και τόσα. ∆υστυχώς, όμως, ο Γ. Πανούσης δεν μπορεί, πλέον, να μας σοκάρει, δεν μας εκπλήσσει. Η επίθεση που εξαπέλυσε στη Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ, που βρέθηκε στο Σύνταγμα διαμαρτυρόμενη για τη “συμφωνία”, είναι συμβατή με τη συνολική του στάση, με τις τοποθετήσεις του για το νόμο, την τάξη και την... ασφάλεια. Είναι επίσης συνεπής με την αρθρογραφία του για την αριστερά του... τίποτα, αυτή την αριστερά δηλαδή, που ο πρόεδρός της, του έκανε την τιμή να τον υπουργοποιήσει σε ένα τόσο ευαίσθητο χώρο. Συνεπής, λοιπόν, ο Γ. Πανούσης. Αυτά πιστεύει, αυτά λέει και αυτά κάνει. Περιμέναμε, ωστόσο, ότι ο μίνι ανασχηματισμός, που κατά τα άλλα ήταν προσεχτικός, θα προστάτευε αν μη τι άλλο τη Νεολαία του κόμματος και φυσικά την τιμή και την υπερηφάνεια των χιλιάδων αγωνιστών και αγωνιστριών του ΣΥΡΙΖΑ, που επιμένουν να δηλώνουν και να είναι αριστεροί και να μην φοβούνται ότι θα τιμωρηθούν γιατί έκαναν αυτή την ιδεολογική και πολιτική επιλογή. Ο Γ. Πανούσης, όμως, παραμένει στη θέση του, ακλόνητος και ισχυρότερος όπως όλα δείχνουν. Θα συνεχίσει φυσικά να λοιδορεί, να ειρωνεύεται και να επιτίθεται στην αριστερά του... 4% όπως είπε, αυτή την αριστερά δηλαδή που εκτόξευσε τον ΣΥΡΙΖΑ στο 37% και τον οδήγησε στην κυβέρνηση. Μόνο που θα πρέπει να ξέρει ότι οι άνθρωποι της αριστεράς δεν φοβήθηκαν ούτε στα παλιά, τα πέτρινα χρόνια. Και θα συνεχίσουν να είναι στο δρόμο και τις πλατείες, να διαδηλώνουν, να σηκώνουν σημαίες και πανό, να συγκρούονται, να ονειρεύονται ένα διαφορετικό κόσμο. Ο καθένας με τη συνέπειά του.

Προσοχή, εύφλεκτα υλικά Μ

ε τον αναμενόμενο κυβερνητικό ανασχηματισμό της Παρασκευής- έκδηλα περιορισμένο - ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση μιας μακράς και επίπονης διαδικασίας εγκρίσεων από το ελληνικό κοινοβούλιο της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και δανειστών. Παράλληλα, θετικές αποφάσεις πήραν και τα κοινοβούλια της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Φιλανδίας, ενώ η Κομισιόν αποδέσμευσε τα πρώτα 7,16 δισ. Ευρώ, για να καλυφθούν οι επείγουσες βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της χώρας ως το τέλος Ιουλίου. Αλλά αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη, είναι η βαθύτατη διαίρεση που καταγράφηκε στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με τη συμφωνία με αποτέλεσμα να την καταψηφίσουν 32 και να δηλώσουν “παρών” ή να απουσιάσουν άλλοι 7. Πρόκειται για έναν αριθμό μεγάλο που αποκαλύπτει το βάθος της διαφωνίας η οποία, βεβαίως, διαπερνά και το σώμα του ίδιου του κόμματος. Η μη συμπερίληψη των υπουργών που ψήφισαν «όχι» στη νέα κυβέρνηση ήταν αναμενόμενος χειρισμός όμως, ταυτόχρονα, απελευθερώνει συμπεριφορές και στάσεις οι οποίες δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν.

Νέες ψηφοφορίες στη Βουλή

Το δεύτερο μέρος της συμφωνίας που θα ψηφισθεί την Τετάρτη, ο οποίος περιλαμβάνει και μέτρα επώδυνα για συγκεκριμένες κατηγορίες, όπως οι αγρότες, ίσως εγκριθεί από τη Βουλή ακόμη πιο δύσκολα. Η κυβέρνηση αφήνει να εννοηθεί ότι το όριο πολιτικής ανοχής είναι στήριξη από 120 βουλευτές, μίνιμουμ, που θα προέρχονται από τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση. ∆ιαφορετικά, η προσφυγή σε εκλογές θα είναι η μόνη λύση. Οι εκλογές, ωστόσο, μπορεί να προκύψουν από πολλούς λόγους και πολλές αιτίες το επόμενο διάστημα. Ο

ένας, ο πιο βασικός, είναι οι κομματικές διεργασίες που θα ακολουθήσουν και οι αποφάσεις που θα πάρουν κομματικά όργανα, όπως η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ ή ακόμη και το διαρκές συνέδριο, που είναι πολύ πιθανό να συγκληθεί, για να δοθεί, έτσι, ο λόγος, έστω έμμεσα, στο κόμμα.

Εκλογές στον ορίζοντα;

Ο άλλος, όμως, προκύπτει από τη δυνατότητα που θα έχει, σε συγκεκριμένες φάσεις, η αντιπολίτευση, η οποία τώρα ψήφισε τα αρχικά νομοσχέδια της συμφωνίας, να ανατρέψει την κυβέρνηση, κατά περίπτωση, μειοψηφίας. ∆εν πρέπει να περάσει απαρατήρητη η θέση που εξέφρασε στη Βουλή ο πρόεδρος της Ν∆ κ. Ε. Μεϊμαράκης, ο οποίος προειδοποίησε την κυβέρνηση ότι το κόμμα του δεν θα της δώσει το ελευθέρας, ψηφίζοντας τη συμφωνία για την οποία δεν έχει πλειοψηφία, για να φέρει στη Βουλή νομοσχέδια π.χ., για την παιδεία και την υγεία με τα οποία η Ν∆ διαφωνεί. Μ’ άλλα λόγια ο κ. Μεϊμαράκης έθεσε ζήτημα ενός είδους συγκυβέρνησης. Ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε με τη φράση «δεν συγκυβερνώ» αλλά αυτό, απολύτως απαραίτητο βεβαίως, δεν σημαίνει ότι μπορεί να αποτρέψει την εμπλοκή κάποια στιγμή. Πολύ περισσότερο αν η εμπλοκή προκύψει σε ένα περιβάλλον δυσαρέσκειας σε λαϊκά στρώματα ή σε συγκεκριμένους κλάδους που θίγονται.

Ευρωπαϊκό ζήτημα

Οι συζητήσεις στην Ευρώπη για το ελληνικό ζήτημα δεν λένε να κοπάσουν, τόσο από φίλους, όσο και από εχθρούς. Και ήταν φυσικό, διότι στην πραγματικότητα έχει τεθεί στο τραπέζι το ευρωπαϊκό ζήτημα. Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση της καγκελαρίου κ. Α. Μέρκελ, η οποία, μετά την ψηφοφορία στη γερμανική βουλή, θέλησε να διασκεδάσει κάπως την απο-

κρουστική εικόνα μιας Γερμανίας που κατά την πρωσική παράδοση ζητά την πειθαρχία των απείθαρχων χωρών. «Παρά τις μεγάλες πολιτικές διαφορές, εμείς εγγυόμαστε την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Η Γερμανία πηγαίνει καλά, όταν πηγαίνει καλά η Ευρώπη –και μάλιστα όλοι στην Ευρώπη», είπε η κ. Μέρκελ. Αλλά διευκρίνισε, ταυτόχρονα, ότι τα 86 εκατομμύρια ευρώ του τρίτου πακέτου στήριξης για την Ελλάδα αποτελούν κίνηση αλληλεγγύης άνευ προηγουμένου. Παραδέχθηκε, πάντως, ότι η συμφωνία είναι δύσκολη για τους Έλληνες πολίτες, αλλά για μια ακόμη φορά επισήμανε ότι δεν μπορεί να γίνει «κούρεμα» χρέους εντός της Ευρωζώνης. Επίσης δεν παρέλειψε να πει, καλύπτοντας και τον Σόιμπλε, ότι η πρότασή του για πενταετές Grexit δεν πέρασε, διότι δεν το αποδέχθηκε η Ελλάδα και μερικές άλλες χώρες!

Σκληρή κριτική στον Σόιμπλε

Ποιοι μίλησαν, όμως, αυστηρά και σκληρά για τη γερμανική στάση, στους οποίους απαντούσε η κ. Μέρκελ; Οι επικριτές ήταν πολλοί, αλλά παραθέτουμε ένα απόσπασμα δήλωσης του φιλοσόφου Χάμπερμας ο οποίος επέπληξε, αυτήν και την κυβέρνησή της που, μην ξεχνάμε, συμπεριλαμβάνει και τους σοσιαλδημοκράτες. «Φοβούμαι ότι η γερμανική κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της σοσιαλδημοκρατικής πτέρυγας, έπαιξε κι έχασε μέσα σε μια νύχτα όλο το πολιτικό κεφάλαιο που μια καλύτερη Γερμανία είχε συσσωρεύσει σε μισό αιώνα» δείχνοντας «μεγαλύτερη πολιτική ευαισθησία μετα-εθνική νοοτροπία», ανέφερε προσθέτοντας ότι αυτό το έκανε για να «τιμωρήσει» την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα. Την ίδια στιγμή Σόιμπλε και Ντάισεμπλουμ δεν ξεχνούν τους ρόλους τους. Ο πρώτος, σημείωσε ότι «η προσπάθεια της Ελλάδας ξεκινά τώρα», ανέφερε μιλώντας στη γερμανική

Π. Εγγ.

Βουλή και πρόσθεσε ότι έχει πολύ δρόμο και «πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε». Σημείωσε, επιπλέον, ότι «η Ελλάδα πρέπει να κάνει πράγματα και μετά να δούμε κι εμείς». Ο δεύτερος, μιλώντας για τη συμφωνία, εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει την Ελλάδα ξανά στην ανάπτυξη. «Θα είναι εύκολο; Όχι. Σίγουρα, θα έχουμε πολλά προβλήματα τα επόμενα χρόνια», είπε. «Θα μπορέσουμε να τα λύσουμε; Έτσι πιστεύω».

Κρίσιμο ζήτημα η ενότητα

Σχολιάζοντας στην αρχή του σημειώματος τον ανασχηματισμό τον χαρακτηρίσαμε συγκρατημένο. Είναι ένας προσεκτικός χειρισμός σε ένα κομματικό περιβάλλον ούτως ή άλλως ναρκοθετημένο, εύφλεκτο. Καθώς η ενότητα του κόμματος κρέμεται από μια κλωστή, όλοι πρέπει να επιδείξουν σωφροσύνη, όλες οι τάσεις. Πρώτα από όλα, σε κλίμα κατάλληλο, να λειτουργήσουν τα κομματικά όργανα και όχι να παρακάμπτονται, όπως η Κεντρική Επιτροπή. Εκεί και στις οργανώσεις, ή στο συνέδριο αν επιλεγεί, θα κριθούν, πρέπει να κριθούν όλα και όχι σε στενές συσκέψεις κυβερνητικών ή κομματικών στελεχών, σε μη όργανα, από τα οποία τα λεχθέντα από την κορυφή της ηγεσίας τα πληροφορούμαστε από τα συνήθη, πια, non paper. Στις δημοκρατικές, συλλογικές λειτουργίες θα κριθούν όλα και εκεί θα χαραχθεί η απαραίτητη για την αριστερά και την ελληνική κοινωνία προωθητική, ριζοσπαστική κατεύθυνση. Φυσικά, θα κριθούν και οι αντιφάσεις όσων υποστηρίζουν ότι μπορούν να καταψηφίζουν την κυβέρνηση και, επειδή αντιλαμβάνονται ότι ο λαός, παρά ταύτα, τη στηρίζει, δηλώνουν συγχρόνως ότι και αυτοί στηρίζουν την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό. Παύλος Κλαυδιανός

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Η ανταρσία του «φανταστικού»

Ορισμένα απ’ τα “παιδιά” που έγιναν βουλευτές και υπουργοί, δεν κατάλαβαν ποτέ ότι είναι στην κυβέρνηση και όχι σε γκρουπούσκουλο Του Νίκου Τσαγκρή

ροσωπικά, βιώνω τα δραματικά εσωκομματικά δρώμενα, ως το χρονικό ενός προδιαγεγραμμένου θανάτου του «φανταστικού» εντός του «πραγματικού»: «Το ιδεολογικό είναι το φανταστικό», έλεγε ο Μαρξ, καθώς περιέγραφε, μετά τον Φόιερμπαχ, τη θρησκευτική ιδεολογία: το ιδεολογικό είναι κατασκευασμένο από συνειδήσεις, που, μη μπορώντας να υποφέρουν την πραγματική τους κατάσταση της δυστυχίας και των αντιφάσεων, προβάλλουν σ’ ένα ονειρεμένο μακρινό μέλλον (μέλλον θρησκευτικό, μέλλον αισθητικό, αλλά επίσης μέλλον ηθικό και πολιτικό) μια ιδεατή σύμπνοια – μια θρησκεία, μια «ιδεολογία». Προσωπικά, λοιπόν,βιώνω τα εσωκομματικά δρώμενα, ως το χρονικό ενός προδιαγεγραμμένου θανάτου του φανταστικού – που είναι το ιδεολογικό. Και είναι καταδικασμένο να «πεθάνει» εντός του πραγματικού, που στην περίπτωσή μας είναι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Τολμώ να πω ότι στοιχεία του συγκεκριμένου «χρονικού» καταγράφονταν διαρκώς σ’ αυτήν εδώ τη στήλη, ως ανησυχίες και αγωνίες του συγγραφέα της: ο ΣΥΡΙΖΑ είναι εδώ και τρεις μήνες στην κυβέρνηση, αλλά κάποια στελέχη του, ανάμεσά τους και αρκετοί βουλευτές, ακόμα και ένας με δυο υπουργοί, εξακολουθούν να πολιτεύονται ως αντιπολιτευόμενοι, δεν προσφέρουν καμιά λύση πέρα από την κριτική, δεν σκιαγραφούν το σχήμα μιας διαφορετικής χώρας, έγραφα προ τριμήνου. Οφείλουν, πρόσθετα, το συντομότερο δυνατόν, να σπάσουν το ιδεοφαντασιακό κέλυφος, στο οποίο παραμένουν περίκλειστοι, να δουν την πραγματικότητα χωρίς παρωπίδες, με το βλέμμα, έστω, της ξεχωριστής για την πολιτική σοφία της, ένδοξης κομμουνίστριας, Ρόζας Λούξεμπουργκ: στην αστική κοινωνία, ο ρόλος της Αριστεράς είναι ο ρόλος του κόμματος αντιπολίτευσης. Σε κόμμα εξουσίας επιτρέπεται να υψωθεί μόνο πάνω στα ερείπια του αστικού κράτους.

Σαν γκρουπούσκουλο

Έτσι, κάθε φορά που το «φανταστικό» ζωντάνευε ως «ιδεολογικό» και οι διάσημοι πια, αριστερίζοντες διακαναλικοί ρήτορες και προφήτες ξεσάλωναν ενάντια στο «πραγματικό» (τον ίδιο τον εαυτό τους, στην πραγματικότητα, την κυβέρνησή τους), τους προέτρεπα να προσπαθήσουν να δουν ότι στην ελληνική περίπτωση η Αριστερά υψώθηκε σε κόμμα εξουσίας, όχι «πάνω στα ερείπια του αστικού κράτους», αλλά πάνω στις στάχτες των αστικών κομμάτων (ΠΑΣΟΚ – Ν.∆.), που θυσιάστηκαν από τους ίδιους τους ηγέτες τους στο βωμό του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού. Να καταλάβουν ότι ο ελληνικός λαός «ανύψωσε» στην

κυβερνητική εξουσία το ΣΥΡΙΖΑ, όχι για να εγκαθιδρύσει τον κομμουνισμό αλλά, εντός της καπιταλιστικής – «αστικής» ζώνης του ευρώ, να διαπραγματευθεί με τη μαχητικότητα και την αξιοπιστία της Αριστεράς για την καλύτερη δυνατή συμφωνία με τους δανειστές. Εις μάτην. Το «χρονικό» συνέχισε να εξελίσσεται στο πεδίο του φανταστικού (που «είναι το ιδεολογικό»), καθώς ορισμένα απ’ τα «παιδιά» που έγιναν βουλευτές και υπουργοί, δεν κατάλαβαν ποτέ ότι είναι στην κυβέρνηση και όχι σε γκρουπούσκουλο: «πολλοί, εκεί στον ΣΥΡΙΖΑ», έγραφα προ μηνός, «δεν έχουν το προτέρημα της ατομικής αυτογνωσίας και, καταλαβαίνετε, είναι αδύνατον να συμβάλλουν στην κατάκτηση της συλλογικής πολιτικής αυτογνωσίας. Ιδιαίτερα σε ένα «κόμμα», που δεν έστερξε να γίνει κόμμα πριν κυβερνήσει – βρέθηκε να κυβερνά με ένα κορμό πολιτικά συντεταγμένων δυνάμεων στηριζόμενο σε ασταθή άκρα,· αποτελούμενα από ένα συνονθύλευμα ασύντακτων ιδεολογικών αποκλίσεων, ανήμπορων να κατανοήσουν και να αναλύσουν την παρούσα κοινωνική πραγματικότητα: να προσλάβουν το συλλογικό πολιτικό «θέλω» των Ελλήνων, το πλειοψηφικό κοινωνικό «θέλω», να το εκφράσουν στο επίπεδο της κυβερνητικής πολιτικής, της εφαρμοσμένης, δηλαδή, πολιτικής…».

Η υπέρβαση του Τσίπρα

Στο επίπεδο της κυβερνητικής πολιτικής, της εφαρμοσμένης, δηλαδή, πολιτικής, οφείλεις να υπερβαίνεις το «ιδεολογικό που είναι το φανταστικό», να βλέπεις την πραγματικότητα γυμνή: - Το 70% των Ελλήνων είναι υπέρ της παραμονής της χώρας στη ζώνη του ευρώ. - Το συντριπτικό (61,31%) ΟΧΙ στο δημοψήφισμα ήταν εν λευκώ εξουσιοδότηση στον Έλληνα πρωθυπουργό να πάει και να διαπραγματευτεί για μια καλύτερη, απ’ αυτήν της τελικής πρότασης Γιούνγκερ, συμφωνία. Αυτό έκανε ο Αλέξης Τσίπρας και το έκανε με αξιοθαύμαστη γενναιότητα και ευθύνη, άκρως ελληνικά, όπως αρμόζει σε έναν εθνικό ηγέτη·σε συνθήκες ενός εξελισσόμενου πανευρωπαϊκού συστημικού πραξικοπήματος για την ανατροπή του ίδιου και της κυβέρνησής του, της ελληνικής κυβέρνησης. Με τις εσωκομματικές δυνάμεις του «φανταστικού» να ρίχνουν και πάλι νερό στο μύλο των σχεδιαστών της «αριστερής παρένθεσης»: να πολιτεύονται ως αντιπολιτευόμενοι, να μην προσφέρουν καμιά λύση πέρα από την κριτική, να μη σκιαγραφούν το σχήμα μιας διαφορετικής χώρας – οι διάσημοι πια, αριστερίζοντες διακαναλικοί ρήτορες και προφήτες που ξεσαλώνουν ενάντια στο «πραγματικό», τον ίδιο τον εαυτό τους, την κυβέρνησή τους, τον ηγέτη τους… Τίποτε άλλο από εμένα. Η επανάληψη, μόνο, μιας φράσης του εκπροσώπου των δυνάμεων του «πραγματικού», που σαρκάζει τις δυνάμεις του «φανταστικού»: «Εγώ δεν δραπετεύω. Είμαι εδώ για τα δύσκολα»…

Εύρηκαν αντικαταστάτη του ΤΑΙΠΕ∆ Του Ορέστη Φ. Αθανασίου

το πιο «σκοτεινό» τμήμα της νέας συμφωνίας με τους δανειστές πιθανόν να αναδειχθούν οι ιδιωτικοποιήσεις καθώς πλέον θα περάσουν σε ένα καινούργιο φορέα που θα αντικαταστήσει το ΤΑΙΠΕ∆.

∆έσμευση για τριάντα χρόνια

Ο νέος φορέας που θα ονομαστεί Ταμείο δημόσιου πλούτου δεν θα διαχειρίζεται μόνο ακίνητα, αλλά και επιχειρήσεις και μετοχικά πακέτα του ∆ημοσίου με συνολική αξία 50 δισ. ευρώ. Στο Ταμείο μπορεί να μεταφερθούν κλειστά στρατόπεδα, βραχονησίδες, τα μελλοντικά έσοδα από τους υδρογονάνθρακες, θυγατρικές και ακίνητα τραπεζών, και το ίδιο το ΤΑΙΠΕ∆. ∆ηλαδή από τον κατάλογο των προς ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεων που προέβλεπαν και οι ελληνικές προτάσεις μέχρι το δημοψήφισμα (ΟΛΠ, ΟΛΘ, περιφερειακά αεροδρόμια, Ελληνικό Αστέρας Βουλιαγμένης και τα ακίνητα-«φιλέτα» που είχαν ήδη πωληθεί) στο όνομα πρωτίστως της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών δημιουργείται ένας μηχανισμός εκποίησης δημόσιας περιουσίας, που θα λειτουργεί για τριάντα χρόνια. Και αυτό την ίδια στιγμή που το ∆ΝΤ, στην έκθεσή του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, αναγνωρίζει πως οι έως τώρα στόχοι του προγράμματος δεν έχουν επιτευχθεί, καθώς τα έσοδα ανέρχονται σε 3 δισ.

“

ευρώ ενώ η πρόβλεψη ήταν για έσοδα 22,3 δισ. ευρώ: 5 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2011, 15 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2012 και 50 δισ. ευρώ φέτος. Στη δική της πρόβλεψη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως τα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων θα κυμανθούν από τέσσερα έως 10 δισ. ευρώ μέχρι το 2022. Τα δέκα δισ. ευρώ αποτελούν το βασικό σενάριο στην εκτίμηση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους και τα τέσσερα δισ. αποτελούν το δυσμενές Το ∆ΝΤ περιορίζει τα έσοδα σε μόλις 500 εκατ. ευρώ ετησίως από φέτος μέχρι το 2018, δηλαδή δεν θα ξεπεράσουν συνολικά τα 5 δισ. ευρώ.

Νέο σχέδιο Εύρηκα

Από την πλευρά τους δύο οικονομολόγοι του Centre for European Reform σε άρθρο τους που αναδημοσιεύθηκε σε ελληνική οικονομική ιστοσελίδα χαρακτηρίζουν «απελπιστικά αισιόδοξο» το στόχο των 50 δισ. και συστήνουν λιγότερες «βιαστικές πωλήσεις» δημόσιων περιουσιακών στοιχείων. Στην ίδια εκτίμηση καταλήγει και το σχετικό non paper του Μαξίμου στο οποίο αναφέρεται: «η ένταξη περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου στο Ταμείο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα πουληθούν, σε αντίθεση με τα ακίνητα του ΤΑΙΠΕ∆ που ήταν όλα προς πώληση. Κάποια, πράγματι, μπορεί να πουληθούν, για ορισμένα να υπάρξουν μακροχρόνιες παραχωρήσεις και άλλα να δημιουργούν εισόδημα που θα εισρέει στο Τα-

Το νέο Ταμείο, που προέρχεται από το σχέδιο Εύρηκα του 2011 που είχε απορριφθεί ως αντιλειτουργικό, θα αποτελέσει τον μηχανισμό εκποίησης δημόσιας περιουσίας, που θα λειτουργεί για τριάντα χρόνια.

Μακριά από τις δεσμεύσεις

Αναμφίβολα είμαστε πολύ μακριά από τις αρχικές δεσμεύσεις για υλοποίηση μόνο των ιδιωτικοποιήσεων που έχουν ήδη ολοκληρωθεί όπως προέβλεπε η συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου και φυσικά για μια διαδικασία από την οποία απουσιάζουν έστω και οι έξι προϋποθέσεις που προέβλεπε προηγούμενη πρόταση της κυβέρνησης. Και αυτό κάθε άλλο μπορεί να θεωρηθεί ως επιτυχία. •

Τα «όχι» στη συμφωνία και τα «ναι» στην κυβέρνηση Ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κακός εαυτός του και η κοινωνία

«Σ

τηρίζω την κυβέρνηση, στηρίζω τον πρωθυπουργό», δήλωσε ο Παν. Λαφαζάνης βγαίνοντας από την τελευταία συνεδρίαση της βουλής, κατά την οποία μόλις είχε καταψηφίσει ένα τόσο κρίσιμης σημασίας νομοσχέδιο, που η αρνητική ψήφος του θα μπορούσε να σημάνει άρση της δεδηλωμένης για την κυβέρνηση, επιφέροντας το αντίθετο αποτέλεσμα. ∆εν αρκεί να ερμηνεύσουμε τη δήλωση σαν τυπική λογική και πολιτική ανακολουθία. Η στάση του αποτελεί επιβεβαίωση του ισχυρισμού ότι, ακόμη και όσοι θεωρούν απαράδεκτη υποχώρηση τη συμφωνία που υπογράφτηκε με τους δανειστές, εκτιμούν ότι στις δεδομένες εσωτερικές και διεθνείς συνθήκες η καλύτερη δυνατή επιλογή είναι αυτή η εκ πρώτης όψεως λογική και πολιτική ανακολουθία. Κάθε άλλη επιλογή κυβερνητικού σχήματος τη δεδομένη στιγμή θα ήταν κατά πολύ χειρότερη λύση, ιδίως γι’ αυτούς που ήδη έχουν πληγεί και κινδυνεύουν να πληγούν περισσότερο από ένα ακόμα υφεσιακό πρόγραμμα. Επειδή, μάλιστα, γνωρίζουμε ότι το Αριστερό Ρεύμα έχει στενή επαφή με πληθυσμούς αυτής της κατηγορίας σε διάφορες περιοχές της χώρας, δεν αποκλείεται η στάση αυτή του Παν. Λαφαζάνη να εκφράζει έμμεσα, αν και με στρεβλό τρόπο, την ισχυρή τάση που διαπιστώνεται σε πολύ κόσμο, τουλάχιστον εμπειρικά μέχρι στιγμής, να διαχειριστεί αυτή η κυβέρνηση, των ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ, και όχι άλλη την κατάσταση που διαμορφώθηκε από τις δικές τους πράξεις και παραλείψεις υπό τον ασφυκτικό εκβιασμό των δανειστών.

Ψήφος εμπιστοσύνης ή δυσπιστίας;

Με την ίδια συλλογιστική θα μπορούσε να ερμηνευτεί και η συνολική στάση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, στη συνεδρίαση της οποίας και κατά την ψηφοφορία στη Βουλή επικράτησε με μεγάλη πλειοψηφία το «ναι» σε μια συμφωνία που, κατά τη δήλωσή του, δεν πιστεύει ούτε ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Με άλλα λόγια, το ερώτημα στο οποίο απάντησαν πρακτικά τα μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ (αλλά και της αντίστοιχης των ΑΝΕΛ) είτε ψήφισαν «ναι» είτε «όχι» στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο, ήταν και το ερώτημα ποια κυβέρνηση θέλουν να συνεχίσει να ασκεί την κυβερνητική εξουσία και στις νέες συνθήκες. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει προφανής εξήγηση του γεγονότος ότι δεν υπήρξε τυπική ή συλλογική απόφαση της κοινοβουλευτικής ομάδας, κατά πλειοψηφία, για τη στάση που θα έπρεπε να κρατήσουν τα μέλη της κατά την ψηφοφορία επί του νομοσχεδίου, ανεξάρτητα αν αυτή θα την ακολουθούσαν πιστά όλα τα μέλη της.

Εκείνο που μπορεί, που είναι δυνατόν, να βγάλει από τον επικίνδυνο δρόμο της εκτροπής την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι το ακριβώς αντίθετο: η οργανωμένη και αποτελεσματική άσκηση αντίρροπων δυνάμεων, με το κυβερνητικό έργο και μέσα στην κοινωνία.

Toυ ΚΥΡ

μείο». Με αυτά τα δεδομένα, η μάχη που δόθηκε στη 17ωρη Σύνοδο Κορυφής της ευρωζώνης με άξονα το αν η έδρα του Ταμείου θα είναι στην Αθήνα ή στο Λουξεμβούργο μοιάζει με μια εκ των προτέρων χαμένη μάχη οπισθοφυλακής για την ελληνική πλευρά. Εξάλλου, όπως έχει ήδη δημοσιευθεί, η πρόταση για τη δημιουργία του νέου Ταμείου επαναφέρει έως και την τελευταία λεπτομέρεια το σχέδιο «Εύρηκα» το οποίο έχει εκπονήσει από το 2011, η εταιρία συμβούλων Roland Berger, η οποία συνεργάζεται σταθερά με τη γερμανική κυβέρνηση Το σχέδιο ήταν να δημιουργηθεί ένας φορέας στον οποίο η Ελλάδα θα τοποθετούσε όλα τα δημόσια περιουσιακά στοιχεία (τράπεζες, ακίνητα, τηλεπικοινωνίες, λιμάνια…), η συνολική αξία των οποίων υπολογιζόταν στα 125 εκατ. ευρώ. Ο φορέας αυτός θα αγοραζόταν στη συνέχεια από ένα ευρωπαϊκό ίδρυμα με έδρα το Λουξεμβούργο που θα αναλάμβανε και την ιδιωτικοποίηση όλων αυτών των περιουσιακών στοιχείων έως το 2025. Τα έσοδα θα χρησιμοποιούντο για την αποπληρωμή των δανείων στην EKT και τον EFSF και το χρέος θα μειωνόταν στα 88% του ΑΕΠ από το 145% του ΑΕΠ όπου βρισκόταν όταν εκπονήθηκε το σχέδιο. Με βάση τον σχεδιασμό της Roland Berger, με το κλείσιμο του φορέα το 2025 εάν προέκυπταν κεφαλαιακά κέρδη θα επιστρέφονταν στην Ελλάδα. Αν τα έσοδα είναι χαμηλότερα των 125 δισ. ευρώ, η Ελλάδα θα αναλάμβανε το κόστος, υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό ποσό δεν θα υπερέβαινε το 30% του ΑΕΠ ή τα 150 δισ. ευρώ ως το 2025. Σύμφωνα με τα ίδια δημοσιεύματα το σχέδιο είχε τότε εγκαταλειφθεί γιατί κρίθηκε «αντιλειτουργικό» και τώρα επαναφέρεται λόγω της «αποτυχίας» του ΤΑΙΠΕ∆ να προωθήσει τις ιδιωτικοποιήσεις.

“

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Φαίνεται πως ο πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήθελε να διακινδυνεύσει τη σύγκλιση αποφασιστικών συνεδριάσεων των κομματικών- κοινοβουλευτικών οργάνων πριν από την ψηφοφορία.

Συλλογικές αποφάσεις και ενότητα

Η αποφυγή, όμως, της σύγκλησής τους και της επιδίωξης συλλογικών αποφάσεων εκ μέρους τους, εκτός του ότι δικαιολογεί πολιτικά και ηθικά τις ατομικές ή ομαδικές διαφοροποιήσεις, εξουδετερώνει και οποιαδήποτε δυνατότητα αλληλοεπηρεασμού και διαμόρφωσης ορθής συλλογικής άποψης για τόσο κρίσιμα ζητήματα. Τα οποία έχουν άμεση σχέση με την τόσο αναγκαία διάσωση της ουσιαστικής ενότητας του ΣΥΡΙΖΑ, ιδίως σε δύσκολες συνθήκες που τη δοκιμάζουν. Η ηγεσία τού ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης, και προσωπικά ο Αλ. Τσίπρας, έχουν διακεκριμένη ευθύνη όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστούν τη συγκεκριμένη κατάσταση. Ο κόσμος τού ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η κοινωνία ευρύτερα, θα μπορούσε ίσως να κατανοήσει ένα περιορισμένο ανασχηματισμό, που θα αίρει αντιφάσεις εν τοις πράγμασι σε υπουργεία με επικεφαλής στελέχη που δεν υπερψήφισαν τη συμφωνία. Είναι βέβαιο, πάντως, ότι θα καταδικάσει κάθε απόπειρα να αλλοιωθεί αυτή η συνθήκη που ο ίδιος ο Αλ. Τσίπρας χαρακτήρισε «συριζική και προσωπική πολιτική κουλτούρα», η οποία αποκλείει τις προγραφές και το κυνήγι μαγισσών, τις διαγραφές και τους διχασμούς σε κατόχους της απόλυτης αλήθειας και αποσυνάγωγους ή αποδιοπομπαίους. Αυτό που έχουμε κατακτήσει κυριολεκτικά με αίμα σ’ αυτή την αριστερά, είναι ότι η ορθή επιλογή έχει ρίζες τόσο στην συλλογιστική της πλειοψηφίας όσο και στις αντιρρήσεις – επιφυλάξεις της μειοψηφίας. Και ότι η πολιτική «αλήθεια» δεν είναι μυστικό κάποιου ιερατείου, αλλά θέμα έκφρασης μετά λόγου γνώσεως της θέλησης της πλειοψηφίας-μειοψηφίας και ορθής αντιστοίχισης του κόμματος με τις διαθέσεις των λαϊκών τάξεων, της πλειοψηφίας των εργαζομένων. Όροι που δεν γίνεται να εξασφαλιστούν χωρίς την απαραίτητη λειτουργία όλων των συλλογικών οργάνων.

Από την κουλτούρα στη στρατηγική

Η πιστή τήρηση αυτής της κουλτούρας αποτρέπει και έναν ακόμη σημαντικότερο κίνδυνο που διατρέχουν και η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ: να αναλάβουν όχι την εφαρμογή μιας αναγκαστικής επιλογής, που έγινε, κατά την ομολογία του πρωθυπουργού, υπό εκβιασμό, χωρίς την προϋπόθεση της ελεύθερης βούλησης, αλλά την υπεράσπιση με γραφειοκρατική αδράνεια και υπερβάλλοντα ζήλο μιας πολιτικής που δεν την πιστεύουν, και την οποία πολλοί θεωρούν πρακτικά ανεφάρμοστη λόγω της δημοσιονομικής σκληρότητάς της. Ο κίνδυνος αυτός δεν είναι θεωρητικός. Ήδη εμφανίζονται υποστηρικτές της κυβερνητικής επιλογής βασιλικότεροι του βασιλέως, που εκθειάζουν πλευρές της συμφωνίας μάλλον ανύπαρκτες, με προφανή στόχο να αντικρούσουν δικαιολογημένες κριτικές ή, ακόμα, και αδικαιολόγητες επιθέσεις. Η επικράτηση μιας τέτοιας εύκολης και πρόχειρης γραμμής άμυνας θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλοίωση των χαρακτηριστικών της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς προσεγγίζει στη λογική της απολογητικής των μνημονίων. Την οποία ακολουθούν ήδη ορισμένοι με το σαθρό επιχείρημα ότι πολλά από αυτά που μας επιβάλλονται, έπρεπε να τα είχαμε κάνει μόνοι μας. Εκείνο που μπορεί, που είναι δυνατόν, να βγάλει από τον επικίνδυνο δρόμο της εκτροπής την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι το ακριβώς αντίθετο: η οργανωμένη και αποτελεσματική άσκηση αντίρροπων δυνάμεων, με το κυβερνητικό έργο και μέσα στην κοινωνία, ώστε να αντισταθμιστούν οι αναμενόμενες απώλειες στα ασθενέστερα στρώματα και να ενισχυθούν με ταξική μεροληψία τα περιθώρια βελτίωσης της θέσης των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων, αλλά και τα περιθώρια άσκησης και διεύρυνσης των δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Όχι μόνο κατά την περίοδο της «άμυνας», αλλά και στη φάση της πιθανής ανάκαμψης. Για να βρεθούν σε καλύτερη κατάσταση τη στιγμή της εφαρμογής ενός νέου πολιτικού προγράμματος με την έγκριση της πλειοψηφίας των πολιτών. Πράγμα απολύτως αναγκαίο στις νέες συνθήκες. Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο Σόιμπλε επιμένει σταθερά για Grexit

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

“

“Βγείτε από το ευρώ (έστω προσωρινά) για να ασχοληθούμε σοβαρά με το πρόβλημα του χρέους σας” είναι ο νέος εκβιασμός του γερμανού υπουργού Οικονομικών Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

ια όποιον δεν το έχει ακόμα καταλάβει ο πόλεμος συνεχίζεται. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δείχνει να μην εγκαταλείπει σε καμιά περίπτωση το σχέδιο του για την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, έστω κι αν αυτή θα γίνει με το πρόσημο «προσωρινή». Ο γερμανός ΥΠΟΙΚ δεν σταμάτησε ολόκληρη την εβδομάδα να υποστηρίζει αυτή τη θέση, επιμένοντας ότι αυτός θα είναι ο καλύτερος τρόπος για όλους.

Νέος εκβιασμός

Ο ανυποχώρητος Χριστιανοδημοκράτης πολιτικός εξέφρασε μεν την ικανοποίησή του για την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου από την ελληνική Βουλή, αλλά τώρα έχει βρει ένα άλλο επιχείρημα για να στηρίξει τη θεωρία του: Αυτό της βιωσιμότητας του χρέους. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, είναι πολλοί οι οικονομολόγοι που θεωρούν ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας δεν είναι δυνατό να αποπληρωθεί και για αυτό θα χρειαστεί ένα κούρεμα. Όμως, επειδή «οι κανόνες της Ευρωζώνης δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο», η καλύτερη λύση για την Ελλάδα θα ήταν η προσωρινή αποχώρησή της από τη ζώνη του κοινού νομίσματος. Η υποκρισία στο απόγειο της. Αυτό που δεν άκουγαν οι γερμανοί διαπραγματευτές μέχρι το περασμένο Σαββατοκύριακο το ανακάλυψαν εκ των υστέρων, για να το αξιοποιήσουν όπως τους βολεύει, τώρα που δεν μπορούν να παρακούσουν τις προειδοποιήσεις ούτε του ∆ΝΤ, ούτε του Μάριο Ντράγκι. Ή αλλιώς ένας νέος εκβιασμός: Αν θέλετε αναδιάρθρωση του χρέους, τότε θα πρέπει να αποχωρήσετε από την Ευρωζώνη και μετά βλέπουμε. «Καρότο» και «μαστίγιο», όπως είπε και ο Γιάννης ∆ραγασάκης. Αυτός είναι ο δημοκρατικός τρόπος, που τα γεράκια του Βερολίνου ονειρεύονται να λειτουργεί η «Ευρώπη του μέλλοντος μας». Ενα σκληρό «πάρε-δώσε», όπου το πάνω χέρι θα έχουν οι ψυχροί αριθμοί και οι «κανόνες», που θα ερμηνεύονται πάντα κατά τα γούστα των ισχυρών. Ο εκδικητικός κύριος Σόιμπλε δείχνει να έχει πάρει πλέον προσωπικά την επιχείρηση αποκαθήλωσης του Αλέξη Τσίπρα και να μη μπορεί να χωνέψει ότι παρά τις απώλειες στην κοινοβουλευ-

τική δύναμη του ΣΥΡΙΖΑ και την τεράστια προσπάθεια, που κάνουν οι εντός Ελλάδας οπαδοί της «γερμανικής αρετής» για να τον φθείρουν, ο έλληνας πρωθυπουργός παραμένει ο αδιαφιλονίκητος «βασικός παίκτης» του συνεχιζόμενου ελληνικού θρίλερ. Έστω και αν βρίσκεται αντιμέτωπος με μια «σουρεαλιστική κατάσταση», όπως ειπώθηκε από κάποιους αναλυτές, να είναι «πρωθυπουργός με στήριξη της αντιπολίτευσης».

Αμηχανία

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο γερμανικός Τύπος, που αφιέρωσε περισσότερο από το συνηθισμένο χρόνο στα μεμονωμένα επεισόδια έξω από την ελληνική Βουλή την περασμένη Τετάρτη, σε μια εμφανή προσπάθεια να συντηρεί το μύθο της αποσταθεροποίησης στην Ελλάδα. Σε εφημερίδες που εδώ και μήνες παρουσιάζουν περίπου ως «τρομοκράτη» τον Αλέξη Τσίπρα δεν άρεσε καθόλου η διατύπωσή του ότι θα προωθήσει αυτό το πρόγραμμα, ακόμα και αν «δεν το πιστεύει». Και συνεχίζουν να προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα κλίμα υπέρ της απομάκρυνσής του από την εξουσία και αντικατάστασής του από ένα πιο φιλικό και υπάκουο σχήμα. Από την άλλη βέβαια, ακόμα και η άκρως εχθρική προς την Αριστερά «ντι Βελτ» αναγκαζόταν να παραδεχτεί την Πέμπτη, ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει για τους «εταίρους» άλλος αξιόπιστος

συνομιλητής πέραν του Αλέξη Τσίπρα. Άρα και το Βερολίνο θα πρέπει να συμβιβαστεί με αυτή την ιδέα, από τη στιγμή που με μια σχετική δυσαρέσκεια η εφημερίδα διαπίστωνε ότι «η πλειοψηφία των εταίρων θέλει να κρατήσει την Ελλάδα στην ευρωζώνη». Κυβέρνηση και αντιπολίτευση αντιμετωπίζουν με αμηχανία τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και αδυνατούν να τις αποκωδικοποιήσουν σωστά και πολύ περισσότερο δυσκολεύονται να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον. Ο μόνος που φαίνεται να υπηρετεί σταθερά το στόχο του είναι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος στη ∆ύση ουσιαστικά της πολιτικής του σταδιοδρομίας έχει ένα και μοναδικό στόχο. Να καθαρίσει την Ευρωζώνη από τους «ανυπάκουους και απρόβλεπτους».

Σε ασταθείς προβλέψεις

Ήταν χαρακτηριστική η κριτική τόσο της die Linke όσο και των Πρασίνων που εκτιμούν, όπως είπε ο ευρωβουλευτής τους Σβεν Γκίγκολντ, ότι η γερμανική κυβέρνηση ουσιαστικά προωθεί «ένα Grexit από την πίσω πόρτα». Οι Πράσινοι δήλωσαν ότι θα ψηφίσουν τη συμφωνία Αθήνας-δανειστών στη γερμανική Βουλή, κάτι που δεν θα κάνει το κόμμα της Αριστεράς. Η κριτική της αντιπολίτευσης εστιάστηκε και στην πρόταση του γερμανού υπουργού Οικονομικών για πληρωμή των εσωτερικών υποχρεώσεων της ελληνικής κυβέρνησης μέσω «υποσχετικών» (IOUs), κάτι το οποίο θα σή-

Κυβέρνηση και αντιπολίτευση αντιμετωπίζουν με αμηχανία τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και αδυνατούν να τις αποκωδικοποιήσουν σωστά και πολύ περισσότερο δυσκολεύονται να κάνουν προβλέψεις για το μέλλον. Ο μόνος που φαίνεται να υπηρετεί σταθερά το στόχο του είναι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

μαινε πρακτικά την εισαγωγή παράλληλου νομίσματος και θα δυσκόλευε ακόμα περισσότερο την επιστροφή της Ελλάδας στην ομαλότητα. Η die Linke αποφάσισε να μην υπερψηφίσει τη συμφωνία, η οποία αποτελεί «αποτέλεσμα εκβιασμού του Βερολίνου», όπως ανακοίνωσε και επίσημα το κόμμα και έκανε λόγο για την ανάγκη ενός πανευρωπαϊκού μετώπου πολιτών που θα απαιτήσει την «επανίδρυση της ΕΕ». Αυτά βεβαίως είναι λίγο μακρινά και δεν λύνουν το ασφυκτικό πρόβλημα ρευστότητας, που αντιμετωπίζει σήμερα η Αθήνα. Η ουσία είναι πάντως ότι, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης και προτεινόμενων εναλλακτικών, όλοι στη Γερμανία μοιάζουν να συμφωνούν πως το συγκεκριμένο πρόγραμμα μάλλον δεν θα λύσει οριστικά το ελληνικό πρόβλημα, αφού βασίζεται σε «ασταθείς» προβλέψεις για την πορεία εξέλιξης των πραγμάτων και δεν έχει σε καμιά περίπτωση τον αναπτυξιακό χαρακτήρα, που θα είχε ανάγκη η ελληνική οικονομία ούτε ασχολείται σοβαρά με το θεμελιώδες ζήτημα του χρέους, εξαιτίας κυρίως του γερμανικού στρουθοκαμηλισμού. Η ανάλυση του Πολ Μέισον δεν αποτελεί κάποια περιθωριακή άποψη αλλά μάλλον απηχεί την θέση όλων των αντικειμενικών παρατηρητών: «το τρίτο πακέτο διάσωσης που συμφωνήθηκε την Κυριακή το βράδυ είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Πρώτο διότι το ∆ΝΤ δεν μπορεί να συμμετέχει σε αυτό χωρίς την ελάφρυνση του χρέους και δεύτερον γιατί χωρίς την ελάφρυνση του χρέους θα καταρρεύσει η ελληνική οικονομία.» Από την άποψη αυτή το μυστικό, που άλλοι γνωρίζουν και άλλοι διαισθάνονται, αλλά κανείς δεν ομολογεί φωναχτά σε Αθήνα-Βερολίνο-Βρυξέλλες είναι απλό. Η Ελλάδα προσπαθεί να κερδίσει λίγο χρόνο και πάλι. Αλλά κάποια στιγμή ίσως θα πρέπει να ψάξει έναν άλλο δρόμο μέσω μιας συναινετικής διαδικασίας για να αντιμετωπίσει το «κακό» στη ρίζα του. Και το κακό δεν είναι άλλο από ένα υπέρογκο χρέος που με κάθε μνημόνιο γιγαντώνεται ακόμα περισσότερο.

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ σε μνημονιακό κόμμα θα άρχιζε τη στιγμή που θα προσπαθούσε να “πουλήσει” την υποχώρηση στον εκβιασμό ως επιτυχία. Αυτό δεν το έκανε η κυβέρνηση.

Από τι πραγματικά κινδυνεύει ο ΣΥΡΙΖΑ;

Πώς μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση που αυτός στηρίζει να ξεπεράσουν την αναδίπλωση ∆ιαβάζοντας τη δήλωση μελών της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ με την οποία ζητούν να συνέλθει το όργανο και να απορρίψει τη συμφωνία που υπέγραψε η ελληνική κυβέρνηση στις 12 του μηνός, μου ήρθε στο νου μια διατύπωση του Γκιόργκι Λούκατς, με την οποία ο ούγγρος επαναστάτης φιλόσοφος θέλησε να δείξει παραστατικά τη διαφορά του ιδεαλισμού από τον υλισμό. Ο ιδεαλιστής, λέει ο Λούκατς, θέλοντας να διασχίσει μια λεωφόρο ταχείας κυκλοφορίας έχει μια ιδέα για το αν περνούν αυτοκίνητα. Ο υλιστής, συμπληρώνω εγώ, τα μετράει. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο θεωρώ τη διατύπωση που περιέχει η δήλωση των μελών της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ: «Η συμφωνία δεν είναι συμβατή με τις ιδέες και τις αρχές της Αριστεράς» ιδεαλιστική μπαλαφάρα. Αν, όμως, τα μέλη του ανώτατου οργάνου του κόμματος έχουν μόνο αυτό να προσφέρουν, η σύνθεσή του είναι προβληματική.

ο πρόβλημα με τον υλισμό, τον ιστορικό υλισμό, τον οποίο ο Μαρξ συχνά αποκαλούσε ιστορικό ρεαλισμό, είναι ότι μπορεί να εκχυδαϊστεί. Ο εκχυδαϊσμός είναι χαρακτηριστικός για την εξέλιξη των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, αλλά και για το σύγχρονο νεοφιλελευθερισμό: πρόκειται για τη θεωρία του μονόδρομου, δηλαδή το επιχείρημα ότι στο σύγχρονο κόσμο δεν υπάρχει άλλος τρόπος για την ευημερία από τον ασύδοτο καπιταλισμό, επιχείρημα που ακυρώνει την επιχείρηση της χειραφέτησης του ανθρώπου. Είναι προφανές ότι πίσω από αυτό το επιχείρημα δεν υπάρχουν ιδέες, αλλά χειροπιαστά συμφέροντα, κέρδη. Άλλωστε και η ίδια η χειραφέτηση δεν είναι «ιδέα» ή «ιδανικό», αλλά πόθος του καταπιεσμένου ανθρώπου που διατρέχει την ιστορία του γένους μας – δηλαδή κι αυτός χειροπιαστό συμφέρον. Επειδή, λοιπόν, ελλοχεύει ο κίνδυνος του εκχυδαϊσμού, ο επαναστατικός δρόμος είναι, όπως έλεγε ο Λένιν, «ένα πολύ στενό μονοπάτι», στο οποίο χρειάζεται να σκέφτεσαι κάθε βήμα, διαφορετικά θα πέσεις. Αυτό σημαίνει ότι όντως υπάρχουν μονόδρομοι. Είναι αναγκαίοι χειρισμοί που χρειάζεται να τους αναστοχαστείς, να τους εντάξεις στο σχέδιό σου, ακόμα και αν είναι αντίθετοι με αυτό, να εμφυτεύσεις στα αποτελέσματά τους στοιχεία

από το μέλλον όσο πιο μη αναστρέψιμα γίνεται. Ακόμα και όταν οι περιστάσεις ακυρώνουν σχέδιά σου, χρειάζεται να βρεις αντίμετρα. ∆ιαφορετικά ενσωματώνεσαι.

Ο κίνδυνος του μνημονιακού κόμματος

Στην περίπτωσή μας, ο κίνδυνος είναι, μετά τη συμφωνία της 12ης Ιουλίου, να μετασχηματιστεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε «μνημονιακό κόμμα». Αυτή είναι η επιδίωξη της ηγεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εγχώριων υποστηρικτών της, αφού είδαν ότι στη σημερινή Ελλάδα δεν υπάρχει άλλο κόμμα ικανό να αναλάβει την πολιτική ηγεσία στη χώρα. ∆υστυχώς, η ηγετική θέση του ΣΥΡΙΖΑ εκφράζεται ως ηγετική θέση του προέδρου του. «∆υστυχώς», όχι επειδή ο Τσίπρας δεν αναδείχτηκε με το σπαθί του σε λαϊκό ηγέτη – κάθε άλλο –, αλλά επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ, το κόμμα του Τσίπρα, δεν μπόρεσε μέχρι σήμερα να αναδειχθεί σε ηγετική δύναμη της κοινωνίας που σκέφτεται και δρα συλλογικά. Εξ αυτού εκπορεύεται ο κίνδυνος να εξαντληθεί η προσπάθεια της κυβέρνησης σε χειρισμούς – γιατί κυβερνήσεις πρέπει να χειρίζονται – χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό και να διολισθήσει έτσι σε διαχειριστή μνημονίων. Η κυβέρνηση, λοιπόν, έχει να χειριστεί ένα μνημόνιο που, αυτό απέδειξε η συζήτηση μέχρι τώρα, η υπογραφή του ήταν αναγκαίος χειρισμός. Η άλλη λύση θα ήταν (εφόσον η έξοδος από την Ευρωζώνη στις παρούσες συνθήκες αποδεικνύεται καταστροφική) η ψευτοπερήφανη έξοδος από την ευθύνη, δηλαδή η παραίτηση της κυβέρνησης και η εγκατάλειψη των ανθρώπων των λαϊκών τάξεων στο αδυσώπητο έλεος εκείνων που αυτοί οι άνθρωποι έδιωξαν με την ψήφο τους στα τέλη Ιανουαρίου και τόσο υπερήφανα, αληθινά υπερήφανα, τους αντιστάθηκαν στο δημοψήφισμα. Αυτό το ηθικό δίλημμα έπρεπε να έχουν σκεφτεί όσοι επικαλούνται τις «αρχές της Αριστεράς». Πάλι ο Λένιν: «Όσοι επικαλούνται διαρκώς τις αρχές τους, αυτοί δεν έχουν αρχές». Η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ σε μνημονιακό κόμμα θα άρχιζε τη στιγμή που θα προσπαθούσε να «πουλήσει» την υποχώρηση στον εκβιασμό ως επιτυχία. Αυτό δεν το έκανε η κυβέρνηση. Ήταν ίσως η πρώτη κυβέρνηση του ελληνικού κράτους που διαρκώς κρατούσε το λαό ενήμερο και που ευθαρσώς τον ενημέρωσε

ότι είναι υποχρεωμένη να παρεκκλίνει από όσα είχε πει, γιατί εξαναγκάστηκε από τις περιστάσεις, δηλαδή από τις υπέρτερες δυνάμεις του αντιπάλου.

Οι επιδιώξεις των αντιπάλων

Η προσπάθεια των αντιπάλων να σύρουν τον ΣΥΡΙΖΑ στο δικό τους μνημονιακό στρατόπεδο έχει πολλές όψεις. Είναι η επιδίωξη να εμφανιστούν τα στελέχη του ως εξίσου βρόμικοι άνθρωποι όπως το παλιό καθεστώς^ είναι η προσφορά βοήθειας από τα αστικά κόμματα με στελέχη και συμβουλές^ είναι η κυβέρνηση «εθνικής ενότητας»^ είναι οι απειλές ότι η αντιπολίτευση θα ψηφίσει μεν όσα συνεπάγεται η συμφωνία, αλλά με όρους: όταν, ας πούμε, λέει ο δελφίνος Μητσοτάκης «μην τολμήσετε να φέρετε το νόμο για την Παιδεία, γιατί θα ρίξουμε την κυβέρνηση». Είναι εμφανές ότι από το εξωτερικό πρώτη επιλογή για συνεργάτης του ΣΥΡΙΖΑ είναι το «Ποτάμι», ο επικεφαλής του οποίου βομβαρδίζει την κυβέρνηση (ορθότερα: τον πρωθυπουργό) με προτάσεις συνεργασίας, εφόσον, βέβαια, ο Τσίπρας απαρνηθεί το κόμμα του. Αλλά και οι άλλοι δεν πάνε πίσω: οι επίδοξοι πρόεδροι της Νέας ∆ημοκρατίας αναζητούν με ταξίδια στις Βρυξέλλες το χρίσμα, ώστε να κερδίσουν πόντους στον εσωκομματικό διαγκωνισμό ως εγγυητές μιας «ευρωπαϊκής στροφής» του Τσίπρα. Αυτές τις επιδιώξεις τις ενισχύει, κατά τη γνώμη μου, η αυτάρεσκη αποστασιοποίηση μελών της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και η άρνηση στήριξης στην κυβέρνηση. ∆ιότι κατ’ αυτόν τον τρόπο απομονώνεται ο πρωθυπουργός, από τη μια, και, από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ χάνει την ικανότητα να κάνει πολιτική.

Ενότητα και στρατηγική επεξεργασία

Υπό αυτές τις συνθήκες και με δεδομένη την ανεπάρκεια της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, τόσο από την άποψη της δομής της όσο και από την άποψη της σύνθεσής της, χρειάζονται μέτρα. Χρειάζεται πρώτα από όλα να αποκατασταθεί πολύ γρήγορα η ενότητα. Ένας από τους πρωτεργάτες της προσπάθειας για την ενότητα της Αριστεράς υπενθύμιζε προχθές τις ατελείωτες συζητήσεις τα πρώτα χρόνια μέχρι να βρεθεί λύση. Ας γίνει αυτό και τώρα. ∆εν μπορεί όμως να γίνει, αν

δεν αναγνωριστεί ως αφετηρία το υλικό αποτέλεσμα της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης που αυτός στηρίζει. Να διορθωθούν χίλια δυο, αλλά το αναντίστρεπτο δεν αντιστρέφεται. Όσοι και όσες δεν θέλουν ή δεν μπορούν (αν και ποτέ δεν κατάλαβα πώς ένας λαϊκός αγωνιστής επικαλείται απέναντι στο κόμμα του την προσωπική του συνείδηση), ας κάνουν προσώρας ένα βήμα πίσω. Το δεύτερο που χρειάζεται είναι ένα κομματικό κέντρο στρατηγικής επεξεργασίας. Πώς μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρνηση που αυτός στηρίζει να ξεπεράσουν την αναδίπλωση, από ποιους δρόμους και με ποια μέσα; Τι θα πει υπ’ αυτές τις συνθήκες παραγωγική, περιβαλλοντική και κοινωνική ανασυγκρότηση; Πώς μπορούν να εμπλακούν σε αυτή τη δουλειά, σαν νέες ∆ιεθνείς Ταξιαρχίες δίχως ντουφέκια, οι χιλιάδες άνθρωποι από όλον τον κόσμο, κυρίως από την Ευρώπη που προσφέρουν τη βοήθειά τους, καμιά φορά ψώνια, αλλά οι περισσότεροι με γνώσεις, ικανότητες και ενθουσιασμό; Πώς θα βαθύνει η συζήτηση για την ένωση της Ευρώπης και το μέλλον της και για την κεντρική θέση σε αυτό της Ελλάδας, συζήτηση που ο ΣΥΡΙΖΑ έβαλε στο αυλάκι, πώς θα εξαπλωθεί και πέρα από την Αριστερά σε σοσιαλδημοκράτες και πράσινους και στα συνδικάτα και στα κινήματα και στις εκκλησίες ακόμα; Αυτή θα έπρεπε να είναι η δουλειά της Κεντρικής Επιτροπής, αλλά αυτή δεν μπορεί να την κάνει. Επομένως χρειάζεται να την αναλάβουν άλλοι. Και, τέλος, χρειάζεται ένα οργανωτικό κέντρο που βέβαια θα διεκπεραιώνει, αλλά προπάντων θα κινητοποιεί, θα οργανώνει τη συζήτηση, ώστε το κόμμα να σκέφτεται συλλογικά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μόνο θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να αποφύγει όσα απεργάζονται εις βάρος του και να μη γίνει μια εντιμότερη επανέκδοση του παλιού καθεστώτος, ένα μνημονιακό κόμμα σαν αυτά που γνωρίσαμε. Σε μια δύσκολη στιγμή της ρώσικης επανάστασης, ο Λένιν απευθύνθηκε σε όλους τους έντιμους ανθρώπους: «Τώρα ήρθε η στιγμή για κάθε έντιμο άνθρωπο να συμπαρασταθεί στο κόμμα». Αυτό συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα. Μόνο που ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται να αποδείξει ότι έχει δικαίωμα να ζητήσει αυτή τη συμπαράσταση «κάθε έντιμου ανθρώπου». Θόδωρος Παρασκευόπουλος

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο ΣΥΡΙΖΑ να μην μετατραπεί σε μνημονιακό μόρφωμα να τις διαρρηγνύει.

Να μην περάσει ο εκβιασμός

Της Σόφης Παπαδόγιαννη*

ε την ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, οι συλλογικές κομματικές λειτουργίες, αντί να αναβαθμιστούν, υποβαθμίστηκαν. Σχεδόν καταργήθηκαν, ενώ το ίδιο το κόμμα βρέθηκε στο στόχαστρο κύκλων του ξένου και εγχώριου κατεστημένου. «Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα μη φυσιολογικό κόμμα», δήλωσε ο Γιούνκερ. «Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιστοιχεί στο 4% των συνιστωσών και όχι στο 36% του εθνικού ακροατηρίου. Πρέπει να ωριμάσει βιαίως! Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι βαρίδι για την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό!». Οι παραπάνω απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί και οι προτροπές να ανακαλύψει ο ΣΥΡΙΖΑ το ρεαλισμό του κυβερνητισμού, δηλαδή, το ρεαλισμό της συστημικής ενσωμάτωσης, μετά τη δραματική κατάληξη της διαπραγμάτευσης, έχουν εξελιχθεί σε μία επιχείρηση πλήρους απαξίωσης και υπονόμευσης του κόμματος, που στόχο έχει τη ρευστοποίηση και τη διάλυσή του ή τη μετάλλαξή του σε μία νέα μεγάλη ∆ΗΜΑΡ. Το μιντιακό σύστημα της διαπλοκής και τα ζόμπι του πολιτικού κόσμου, που κατέρρευσε, βυσσοδομούν καταγγέλλοντας στα τηλεπαράθυρα υπονόμευση του πρωθυπουργού εκ των έσω και στοχοποιούν στελέχη του κόμματος, βουλευτές και υπουργούς, οι οποίοι τιμώντας το πρόγραμμα με το οποίο εξελέγησαν, δεν συναινούν στην ολέθρια για τον τόπο και το λαό συμφωνία, που επέβαλαν με εκβιασμούς οι δανειστές.

Το ρήγμα να μη γίνει διάσπαση

Είναι, πλέον, σαφές ότι επιχειρείται να δημιουργηθεί ρήγμα εντός του κόμματος. Η στάση του μαύρου μπλοκ ήταν αναμενόμενη, αυτό, όμως, που ξαφνιάζει και προκαλεί ανησυχία, είναι το γεγονός ότι ο ίδιος ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και πρωθυπουργός, σύμφωνα με επίσημες διαρροές του Μαξίμου, ερμηνεύει την «επιλογή των 32 βουλευτών που ψήφισαν όχι (στην κατάπτυστη συμφωνία) ως μη στήριξη της πρώτης στην ιστορία του τόπου κυβέρνησης της Αριστεράς». Είναι πράγματι έτσι; Όποιος αρνείται να φορτώσει ένα τρίτο μνημόνιο στα κοινωνικά ερείπια, που συσσώρευσαν τα προηγούμενα

μνημόνια, είναι υπονομευτής της κυβέρνησης της Αριστεράς; Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα την έδωσε το συλλογικό καθοδηγητικό όργανο του ΣΥΡΙΖΑ. Αναγκαστικά με δήλωση 109 μελών της Κεντρικής Επιτροπής, αφού παρά την ομόφωνη απόφαση της Πολιτικής Γραμματείας, η Κ.Ε. δεν έχει συγκληθεί ακόμη. Η συλλογική ηγεσία του κόμματος με την παρέμβασή της αυτή, εναντιώνεται στη συμφωνία παράδοσης της χώρας στους δανειστές, αντικρούει τα διχαστικά ψευτοδιλήμματα, καλώντας τα μέλη, τα στελέχη και τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ να περιφρουρήσουν την ενότητα του κόμματος στη βάση των συνεδριακών μας αποφάσεων και των προγραμματικών δεσμεύσεων.

Μηνύματα ενότητας και αντιμνημονιακής πολιτικής

Τα μηνύματα ενότητας, επιμονής στο αντιμνημονιακό - προοδευτικό πρόγραμμα και συνέπειας απέναντι στον ελληνικό λαό, που στέλνουν οι κομματικές οργανώσεις από όλη την Ελλάδα, δείχνουν ότι ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ, παρά την οδύνη που βιώνει από το ηθικό και πολιτικό πλήγμα που έχει δεχθεί, είναι αποφασισμένος να δώσει τη μάχη για την τιμή του λαού και της Αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει την κυβέρνηση. Αυτό που αρνείται να κάνει, είναι να ακυρώσει την πορεία του. Τα πέντε χρόνια αντιμνημονιακού αγώνα του λαού, τις προσδοκίες και τις ελπίδες των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί από κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς να μεταλλαχθεί σε ένα μνημονιακό μόρφωμα που θα διαχειριστεί τη φτωχοποίηση των λαϊκών στρωμάτων, την εργασιακή σκλαβιά και τη μετατροπή της χώρας μας σε αποικία χρέους. Το κόμμα μας πρέπει να κρατήσει ζωντανό το μήνυμα του δημοψηφίσματος, το αγωνιστικό φρόνημα του λαού και της νεολαίας, που με ορμητικό τρόπο διεκδικεί το δικαίωμα στη ζωή και την αξιοπρέπεια. Το κόμμα πρέπει να συνεχίσει να κάνει αυτό που έκανε πάντα. Να πρωτοστατεί στους ταξικούς και λαϊκούς αγώνες, να είναι μέσα στα κινήματα, να είναι παντού, να οικοδομεί σχέσεις εμπιστοσύνης με τις δυνάμεις της εργασίας και όχι

Η ήττα των λανθασμένων εκτιμήσεων και της αδιέξοδης στρατηγικής του ευρωμονόδρομου, οι ιδεολογικές αυταπάτες και αγκυλώσεις των επιτελείων δεν πρέπει να μετατραπεί σε στρατηγική ήττα της Αριστεράς. Το κόμμα δεν πρέπει να φορτωθεί τραγικά λάθη και επιλογές, που έγιναν ερήμην των συλλογικών του οργάνων. Γιατί το «πάση θυσία στο ευρώ» δεν ήταν ποτέ θέση του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε αυτό είναι το μήνυμα του δημοψηφίσματος. Ο εκβιασμός των δανειστών δεν μπορεί να περάσει από το κόμμα, γιατί δεν πέρασε από τον λαό μας, που παρά την εμετική προπαγάνδα, την οικονομική ασφυξία, τις κλειστές τράπεζες, τις απειλές, έστειλε ένα ηχηρό «όχι» στα τελεσίγραφα των δανειστών. Το κόμμα δεν πρέπει να πέσει στην παγίδα που έχουν στήσει οι δυνάμεις της εγχώριας και ξένης αντίδρασης, αλλά να στηρίξει την κυβέρνηση να απεγκλωβιστεί από αυτήν. Να τη στηρίξει να επανέλθει στην αρχική αντιμνημονιακή - προοδευτική της πορεία, στηριζόμενη στην αποφασιστικότητα του λαϊκού παράγοντα να καθορίζει ο ίδιος την προοπτική αυτού του τόπου. Το κοινό καθήκον κυβέρνησης και κόμματος στις σημερινές συνθήκες είναι να γίνει μία τολμηρή επανατοποθέτηση στο ζήτημα που αφορά στη σχέση της χώρας μας με την ευρωζώνη και να χαραχθεί μια νέα στρατηγική αντεπίθεσης. Να προετοιμαστεί ένα σχέδιο αντίδρασης στους εκβιασμούς της Ε.Ε. και του ∆.Ν.Τ., για να απαλλαγεί η Ελλάδα από το βραχνά του μνημονίου, της λιτότητας και της ιμπεριαλιστικής κηδεμονίας. Για να ανοίξει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ νέους ελπιδοφόρους δρόμους απελευθέρωσης για όλους τους λαούς της Ευρώπης.

“

*H Σόφη Παπαδόγιαννη είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ

Όποιος αρνείται να φορτώσει ένα τρίτο μνημόνιο στα κοινωνικά ερείπια, που συσσώρευσαν τα προηγούμενα μνημόνια, είναι υπονομευτής της κυβέρνησης της Αριστεράς;

“

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Η κυβέρνηση, αλλά και το κόμμα, όλοι και όλες μας, πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας για το γεγονός ότι δεν υπήρξε εγκαίρως και με σοβαρότητα εναλλακτικό σενάριο κινήσεων μπροστά στη διαφαινόμενη κορύφωση του εκβιασμού. Του Νίκου Τσιγώνια*

υτές τις ώρες, ώρες ιστορικής ευθύνης, αισθάνομαι την ανάγκη να μιλήσουμε για την ενότητα του χώρου μας, του κόμματός μας και ταυτόχρονα για την ανάγκη να αναζητήσουμε δρόμο απεγκλωβισμού από μια «συμφωνία», που είναι αδύνατον να εφαρμόσει μια κυβέρνηση της αριστεράς. Η κυβέρνηση εκβιάστηκε να υπογράψει μια «συμφωνία» μη συμβατή με τις αξίες και το πρόγραμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς, αλλά κυρίως με τους όρους αξιοπρεπούς επιβίωσης των ευρύτατων λαϊκών στρωμάτων που εκπροσωπεί, ενώ ο ελληνικός λαός τιμωρείται από τους δανειστές, δηλαδή τους Ευρωπαίους μεγαλοτοκογλύφους, επειδή άρθρωσε το περήφανο «όχι» του. Λίγο πριν την υλοποίηση της απειλής για ολοκληρωτική κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας, το μνημονιακό συντηρητικό κατεστημένο, με όλα τα συστημικά μέσα σε διατεταγμένη υπηρεσία, επιχειρεί τη διάλυση του κόμματός μας. Ζητούν την κεφαλή επί πίνακι όλων όσων (βουλευτών, στελεχών και μελών του ΣΥΡΙΖΑ) πιστεύουν ότι τα μνημόνια δεν μπορεί να είναι μονόδρομος για το ΣΥΡΙΖΑ και ότι

Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, θα είναι ήττα των λαών

Του Παναγιώτη Ρήγα*

Ριζοσπαστική και Ανανεωτική Αριστερά καλείται σήμερα να δράσει αποτελεσματικά σε έναν ολότελα καινούριο κόσμο, επανεξετάζοντας όσες από τις βεβαιότητες και τις πάγιες αναλύσεις της δεν απαντούν στα σημερινά διακυβεύματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ ωριμάζει βίαια και με ραγδαίους ρυθμούς, μέσα σε ένα ευρωπαϊκό πολιτικό τοπίο όπου κυριαρχούν οι ακραίες νεοφιλελεύθερες και αντιδημοκρατικές πολιτικές. Ταυτόχρονα, έχει να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση στη χώρα, όπου η αλληλεγγύη της Ευρώπης δεν υπάρχει. Στο σεβασμό, στο δίκιο του λαού μας, στις δημοκρατικές του επιλογές και στην εθνική κυριαρχία, αντιπαρατίθεται η απειλή ότι οι εκλογές δεν έχουν νόημα να γίνονται και ότι όποια άλλη επιλογή θα αντιμετωπίζεται πραξικοπηματικά με την οικονομική και χρηματοπιστωτική καταστροφή της χώρας. Αυτό είναι ένα πολύ σκληρό μήνυμα για την Ευρώπη. Η σύγκρουση αυτή με τους εταίρους έχει βαθιά ιδεολογικά και πολιτικά χαρακτηριστικά. Η επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού οδηγεί την Ευρώπη στην καταστροφή και στη διάλυση. Το αντιευρωπαϊκό αίσθημα, που διευρύνεται ολοένα, είναι αποτέλεσμα της κυρίαρ-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Προσεχτικά, αλλά γρήγορα, προς τον απεγκλωβισμό Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

το κόμμα όφειλε και δικαιούταν να έχει λόγο για όλες τις δραματικές εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας.

Στόχος η διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ

Είναι λογικό όλοι οι παραπάνω, εσωτερικοί κι εξωτερικοί υπερασπιστές του δόγματος ΤΙΝΑ (There Is No Altenative, δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση απ’ το νεοφιλευθερισμό, ελληνιστί), να επιτίθενται τώρα στην πολιτική δύναμη, που κατάφερε να συσπειρώσει τον κόσμο που υποφέρει, με σαφές και ταξικό πρόσημο (αν κάποτε γίνει σοβαρή επεξεργασία των στατιστικών του δημοψηφίσματος θα το τεκμηριώσει). Γιατί ο στόχος δεν είναι μόνο να εξευτελιστεί και να μεταλλαχτεί ή να πέσει η κυβέρνηση με κορμό τη ριζοσπαστική αριστερά, αλλά να διαλυθεί και η ίδια η ριζοσπαστική αριστερά εις τα εξ ων συνετέθη, αφού απέκτησε μαζικότητα, πρωτοφανή και επικίνδυνη για τις ισορροπίες του ευρωπαϊκού αλλά και του διε-

θνούς κεφαλαιοκρατικού κατεστημένου. Και γι’ αυτό «συμβουλεύουν» την ηγεσία του χώρου να απομακρύνει τους «απείθαρχους» (τα όχι, τα παρών, τα 109 μέλη της Κ.Ε.) και να συνθλίψει όσους σκέφτονται ακριβώς τα ίδια παρόλο που ψήφισαν ναι, για να μην αμφισβητηθεί το πολιτικό δικαίωμα της κυβέρνησης, να είναι αυτή που αποφασίζει, ως η κυβέρνηση, άλλωστε, που παρά τα λάθη της, εξακολουθεί να εμπιστεύεται και να στηρίζει η μεγάλη πλειονότητα του ελληνικού λαού.

Αναγκαστικές συνέπειες

Ωστόσο, αν πιστεύουμε –και αυτό ως τώρα έχουμε συνομολογήσει, εμείς τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ– ότι ο λαός δεν πρέπει να μένει στο περιθώριο και ότι τα μέλη του κόμματος είναι ενεργά υποκείμενα με αυτοπρόσωπη συμμετοχή στις διαδικασίες και όχι ανώνυμοι ψηφοφόροι και νούμερα σε δημοσκοπήσεις, τότε προκύπτουν αναγκαστικές συνέπειες:

χης πολιτικής που καταλύει το κοινωνικό κράτος, τα δικαιώματα και τη δημοκρατία. Όλα όσα ήταν ενσωματωμένα στην ευρωπαϊκή παράδοση. Η καταστροφή που επιχειρείται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη, έχει δημιουργήσει βαθιά ρήξη και διχασμό, όχι για την Ελλάδα, αλλά για το μέλλον της Ευρώπης.

Ανάχωμα στον αντιδημοκρατικό κατήφορο της Ευρώπης

Χωρίς να αναιρείται η διάκριση Αριστεράς και ∆εξιάς, από τη μια μεριά σήμερα υπάρχει το Λαϊκό κόμμα, οι συντηρητικοί που θέλουν μια Ευρώπη και μια ευρωζώνη δύο ταχυτήτων με οδικό χάρτη το σκληρό μονόδρομο της λιτότητας, και από την άλλη οι δυνάμεις της Αριστεράς, της Σοσιαλδημοκρατίας, των Πρασίνων, των κοινωνικών κινημάτων, που αρχίζουν να διαμορφώνουν την αντίληψη ότι η Ευρώπη, με αιχμή του δόρατος την Ελλάδα, αποδρά από τις βασικές ιδρυτικές σταθερές και αξίες. Η γρήγορη διαμόρφωση μιας μεγάλης συμμαχίας για την υπεράσπιση της ευρωπαϊκής παράδοσης και προοπτικής, μπορεί να αποτελέσει το ανάχωμα για τον αντιδημοκρατικό κατήφορο της Ευρώπης και τη λιτότητα. Άρα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ – Οικολόγων επωμίζεται την ιστορική ευθύνη να πετύχει, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη. Η κυβέρνηση αγωνίστηκε και αγωνίζεται για έναν άλλο τρόπο λειτουργίας της Ευρώπης. Η αποδοχή της συμφωνίας ήταν αναγκαία αναδίπλωση. Η συμφωνία δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Το θέμα του χρέους και η μη βιωσιμότητά του, που μέχρι σήμερα δεν υπήρχε καθόλου στη συζήτηση, μπαίνει στη συμφωνία με την αναδιάρθρωσή του από το 2022 και μετά. Επίσης, η εξασφάλιση των βραχυπρόθεσμων αναγκών, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ώστε να καταστούν ασφαλείς οι καταθέσεις των πολιτών και το εμπροσθοβαρές επενδυτικό πρόγραμμα είναι ένας συνδυασμός, που εφ’ όσον κλείσει η συμφωνία, μπορεί να καταστήσει πραγματικότητα την αποφυγή του Grexit. Όλα αυτά, μπορούν να αντισταθμίσουν τις υφεσιακές τάσεις που θα δημιουργήσουν τα σκληρά μέτρα και να δώσει προοπτικές για επαναφορά επενδύσεων και ανάκτηση της

Α) Το κόμμα με τα δημοκρατικά εκλεγμένα του όργανα, το πρόγραμμα και το καταστατικό του δικαιούται και οφείλει να πει τη γνώμη του για τα τεκταινόμενα και, μάλιστα, αυτό έπρεπε να έχει ήδη γίνει χθες. Αν είχε, όντως, γίνει, ίσως κι η συνεννόηση μεταξύ μας σε όλα τα επίπεδα να ήταν καλύτερη και να μην νιώθαμε, όπως σήμερα, βαθιά πληγωμένοι. Β) Τα μέλη κι οι βουλευτές του κόμματος, όσοι και όσες από αυτούς, δικαιούνται να πιστεύουν και να εκφράζουν τη γνώμη ότι η συμφωνία, προϊόν αδίστακτου εκβιασμού, δεν είναι οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμη και πολιτικά διαχειρίσιμη από τη συλλογικότητα του ΣΥΡΙΖΑ. Γ) Η κυβέρνηση, αλλά και το κόμμα, όλοι και όλες μας, πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας για το γεγονός ότι δεν υπήρξε εγκαίρως και με σοβαρότητα εναλλακτικό σενάριο κινήσεων μπροστά στη διαφαινόμενη κορύφωση του εκβιασμού, ενώ σε όλους τους τόνους –με αποκορύφωμα το δημοψήφισμα– λέγαμε στον κόσμο ότι δεν θα υποχωρήσουμε. Προφανώς δεν πιστεύαμε ότι μη υποχωρώντας θα καταστραφούμε – ή αν το πίστευαν, έστω κάποιοι από μας, θα έπρεπε πάλι το κόμμα να έχει πάρει εγκαίρως και δημόσια αποφάσεις, πράγμα που δεν συνέβη, ούτε καν για το δημοψήφισμα. ∆) Η διαχείριση της σημερινής κατάστασης, με τη συμφωνία μισοψηφισμένη, την κυβέρνηση υπό υποχρεωτικό ανασχηματισμό, την κοινοβουλευτική ομάδα σε τρόμο, τις Ο.Μ. και τις Ν.Ε. αντί να αξιοποιούν τη μεγάλη δυναμική του «όχι», να συζητούν τελικά τη διαχείριση μιας απροσδόκητης ήττας και τα κεντρικά όργανα του κόμματος σε... υπο-

εμπιστοσύνης των αγορών.

∆υνατότητες για διαφορετική πολιτική Μέσα στα σκληρά πλαίσια που δημιουργεί η συμφωνία, υπάρχουν οι δυνατότητες για πολιτικές αναδιανομής, καταπολέμησης της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής. Υπάρχουν οι δυνατότητες να κατανείμουμε δίκαια τα βάρη, να ξεκινήσουν επιτέλους αυτοί, που όλα τα προηγούμενα χρόνια είχαν την ασυλία των κυβερνήσεων και δεν πλήρωναν, να πληρώνουν. Αυτές τις δύσκολες ώρες χρειάζεται νηφαλιότητα, πολιτική ωριμότητα, αίσθημα ευθύνης και η διαλεκτική σκέψη να αντικαταστήσει τις πολιτικές βεβαιότητες. Η ενότητα του κόμματος και της κυβέρνησης μπορεί και πρέπει να υπάρξει, μόνο όταν τον καταστροφικό δημόσιο λόγο, αντικαταστήσει η συλλογική πολιτική ευθύνη προς την κοινωνία. Αν θέλουμε να αλλάξουμε το κυρίαρχο, νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό μοντέλο στη χώρα και στην Ευρώπη, να συμβεί αυτό που οι εγχώριοι και ευρωπαϊκοί κύκλοι θέλουν να εμποδίσουν και που η μόνη τους ελπίδα για αυτό είναι να μας ανατρέψουν ή να μας διασπάσουν, πρέπει όλοι και όλες να κάνουμε τα πάντα για να μη γίνει πραγματικότητα. Η ελπίδα που έχει δημιουργηθεί σε όλους τους προοδευτικούς ανθρώπους στην Ευρώπη, δεν πρέπει να καταρρεύσει. Φερέρο, Ιγκλέσιας στηρίζουν την απόφασή μας, γιατί καταλαβαίνουν τον έντιμο και ειλικρινή τρόπο με τον οποίο έχουμε δώσει τη μάχη, με μεγάλη συνειδησιακή

χρεωτική καταστολή, είναι καταστροφική. Ίσως κάποιοι να πιστεύουν ότι έτσι διασώζεται η κυβέρνηση, αλλά ούτε αυτό είναι σίγουρο, ειδικά αν και στα μέλη της επικρατήσει το θυμικό και η οργή ένθεν και ένθεν και συνεχίζουν να εκστομίζονται συγκαλυμμένες ή και απροκάλυπτες απειλές, όπως γίνεται δυστυχώς τις τελευταίες μέρες.

Συντεταγμένα και συλλογικά

Η συντεταγμένη δημοκρατική διαχείριση της εσωκομματικής κρίσης είναι η μόνη λογική μέθοδος: με ψύχραιμη αποδοχή είτε της συμφωνίας είτε της διαφωνίας μεταξύ μας, χωρίς πειθαρχικά μέτρα ή διασπάσεις «στον αέρα», με απόλυτη ειλικρίνεια, αλλά μέσα από τις κομματικές διαδικασίες, με την αποφυγή της ανθρωποφαγίας απ’ όπου κι αν προέρχεται, με τη συριζική ανεκτική κουλτούρα ζωντανή και όχι βίαια μεταλλαγμένη και, πάντως, με τη συναίσθηση των κρίσιμων στιγμών που περνάμε, ως ριζοσπαστική αριστερά. Πιστεύω πως θα πρέπει να βαδίσουμε, προσεχτικά, αλλά γρήγορα, προς τον απεγκλωβισμό από τη μνημονιακή διαχείριση στην οποία η κυβέρνηση κινδυνεύει να παγιδευτεί. Όμως, η αναζήτηση λύσης, η εκπόνηση ενός νέου εναλλακτικού, αξιόπιστου ριζοσπαστικού προγράμματος, προϋποθέτει, για να ‘χει νόημα, συλλογικότητα, την ύπαρξη του όλου ΣΥΡΙΖΑ, ανοιχτή συζήτηση, αναστοχασμό. Ας μην εξαερώσουμε αυτή την πολύτιμη και ιστορική παρακαταθήκη.

*Ο Νίκος Τσιγώνιας είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.

φόρτιση. Αναγνωρίζουν ότι η επιλογή μας σέβεται την ηθική και τις αξίες της Αριστεράς και του λαϊκού κινήματος. Γιατί η Αριστερά που σέβεται τις αξίες της, προτάσσει το συμφέρον και την επιβίωση του λαού και του έθνους και όχι το δικό της κομματικό συμφέρον. Θα κριθεί αν αυτή η επιλογή μας ήταν σωστή ή όχι μέσα στον χρόνο. Η επίτευξη του στρατηγικού στόχου της ανατροπής στην Ελλάδα και την Ευρώπη της λιτότητας και του οικονομικού πραξικοπήματος που συντελέστηκε στη χώρα μας, δεν μπορεί να γίνει με στιγμιαία ρήξη με τους θεσμούς μέσα στους οποίους δρούμε, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τους συσχετισμούς δύναμης. Η ολική ήττα είναι καταστροφή για την Αριστερά και το λαό, που μέχρι τώρα παρά την επώδυνη επιλογή, μας στηρίζει απλόχερα.

Αξία της Αριστεράς, το συμφέρον του λαού

Χρειάζεται να κυβερνήσουμε κάνοντας ρήξεις με το εγχώριο σύστημα διαπλοκής και συμφερόντων, συγκρουόμενοι με το πολιτικό, μιντιακό και οικονομικό σύστημα εξουσίας. Πρέπει να πληρώσουν οι πλούσιοι και όσοι όλη αυτή την περίοδο έβγαλαν τα χρήματα στο εξωτερικό και ήταν οι υποστηρικτές του σχεδίου για Grexit. Τα μέλη και τα στελέχη του κόμματος χρειάζεται να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό για να αντέξουμε, έστω και αν αναγκαστήκαμε να κάνουμε υποχωρήσεις. Οι υποχωρήσεις αυτές μας κρατάνε όρθιους, ο λαός συνεχίζει να μας εμπιστεύεται, γιατί καταλαβαίνει ότι συνεχώς δημιουργούμε ρωγμές που όλο και διευρύνονται στην πολιτική κυριαρχία του αντιπάλου. Πιστεύω πως κανείς και καμία δεν θα συμβάλλει στη στρατηγική του αντιπάλου για τη διάσπαση του πρώτου κόμματος της Αριστεράς που είναι στην κυβέρνηση. Παραμερίζοντας τη μικρή, αλλά ισχυρή εικόνα του συνειδησιακού, ας δούμε τη μεγάλη εικόνα της νίκης των πολιτικών στόχων σε Ελλάδα και Ευρώπη. Τότε, όλοι μαζί θα πανηγυρίζουμε. Στην ήττα καμιά καθαρότητα δεν κερδίζει, όταν αυτή η ήττα υπερβαίνει το ατομικό και το συλλογικό και είναι η ήττα των λαών.

* Ο Παναγιώτης Ρήγας είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Πρόκειται για μια κακή συμφωνία ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΟΪΝ Ο ΜΠΡΟΪΝ , ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

Τη συνέντευξη πήρε ο Πέτρος Κοντές

Ο Έοϊν Ο Μπρόιν,καθηγητής πολιτικής θεωρίας και μέλος του Σιν Φέιν, είναι στην Ελλάδα με αφορμή το συνέδριο “Democracy rising”. Η “Εποχή” μίλησε μαζί του σχετικά με τα αποτελέσματα της ελληνικής διαπραγμάτευσης, τις δυνατότητες που υπάρχουν για προοδευτικές αλλαγές μέσα στην ΕΕ και τις προοπτικές της Ιρλανδικής αριστεράς και του Σιν Φέιν ενόψει των επερχόμενων εκλογών.

Ήρθες στην Ελλάδα για ένα συνέδριο, αλλά έπεσες πάνω σε πολύ σοβαρές εξελίξεις! Ποια είναι τα συμπεράσματά σου από το δικό μας αγώνα; Είναι ένα πολύ δύσκολο ερώτημα για κάποιον που είναι εκτός Ελλάδας. Για μας το σημαντικό είναι ότι, για πρώτη φορά, η Ευρώπη έχει μια πραγματικά αριστερή κυβέρνηση, που λέει όχι στις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές της Ένωσης. Σκεφτόμαστε πώς θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη μια τέτοια κυβέρνηση. Πριν απαντήσω στην ερώτησή σας θα ήθελα να αναφέρω δυο σημαντικά σημεία. Πρώτον, ότι το Σιν Φέιν αντιμετωπίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση με ένα διαφορετικό τρόπο από το ΣΥΡΙΖΑ. Εμείς δεν θέλουμε να φύγουμε από την ΕΕ και το ευρώ. ∆εν έχουμε αυταπάτες για την οικονομική και πολιτική δυναμική που αναπτύσσεται μέσα στην ΕΕ. Υπό μία έννοια, αυτό που συνέβη στις Βρυξέλλες το προηγούμενο σαββατοκύριακο για μένα ήταν αναμενόμενο:η ΕΕ οριοθέτησε τις υποχωρήσεις, που μπορεί να κάνει στις απαιτήσεις μια εθνικής κυβέρνησης. Το δεύτερο σημείο είναι ότι εμείς έχουμε εμπειρία από διαπραγματεύσεις με κυβερνήσεις, που δεν μας επιτρέπουν να κάνουμε αυτά που επιθυμούμε. Από το 1997 έχουμε μια παρατεταμένη και δύσκολη διαπραγμάτευση με τη βρετανική κυβέρνηση για την επίλυση του Ιρλανδικού ζητήματος. Έχουμε συνηθίσει, δυστυχώς, σε κακές συμφωνίες και περαιτέρω διαπραγματεύσεις, κερδίζοντας κάπου και χάνοντας κάπου αλλού, εδώ και 17 χρόνια. Τα λέω ολ’ αυτά για να απαντήσω στην ερώτησή σας. ∆εν είναι καλή η συμφωνία. Αλλά δεν μου προκαλεί εντύπωση και ως ένα βαθμό η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έθετε αυτό το όριο. Το πραγματικό ερώτημά είναι τι κάνεις από δω και μπρος.

Έλλειμα δημοκρατίας, απόλυτος εκβιασμός

Ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε έξω στο ότι περίμενε περισσότερη ευελιξία στη διαπραγμάτευση, που θα οδηγούσε σε μια ρωγμή στη λιτότητα,. Τίθεται λοιπόν ένα ζήτημα δημοκρατίας, με δεδομένο ότι πρόκειται για εκλεγμένη, με συγκεκριμένο πρόγραμμα, κυβέρνηση. Αν για παράδειγμα κέρδιζε το Σιν Φέιν τις εκλογές με ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα, δεν θα είχε καμία επίδραση στην ΕΕ; Είναι ακριβώς αυτή η απουσία σεβασμού στις εθνικές κυβερνήσεις που καθορίζει την διαφορετική αντίληψη μας για την ΕΕ. Απορρίψαμε την Συνθήκη της Λισαβώνας με δημοψήφισμα και μας

επιβλήθηκε ένα δεύτερο, στο οποίο οι θεσμοί της ΕΕ άλλαξαν τη ψήφο του Ιρλανδικού λαού. Τώρα αποφασίζουμε το πρόγραμμα με το οποίο θα κατέβουμε στις επικείμενες εκλογές. Υπάρχουν περιορισμοί στο δημοσιονομικό και τις δαπάνες και όρια στη διαχείριση του χρέος μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο και προσπαθούμε να ανακαλύψουμε πόσο μακριά μπορούμε να τα ωθήσουμε. Θέλουμε να παρουσιάσουμε ένα πρόγραμμα, που θα περιέχει αυτά που είμαστε σίγουροι ότι θα πετύχουμε και αυτά που θέλουμε, αλλά ξέρουμε ότι είναι δύσκολο να πετύχουμε. Η αίσθησή μου είναι ότι όσο υπάρχει μια κυβέρνηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Γιούρογκρουπ, που παρουσιάζει μια εναλλακτική λύση θα είναι πολύ δύσκολο να κερδίσει. Αν υπάρξουν δυο, τρεις ή τέσσερις, τότε αυτό θα είναι μια σημαντική αλλαγή, κυρίως αν σ’ αυτές περιλαμβάνεται και μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης, δηλαδή η Ισπανία. Σ’ αυτό το σενάριο υπάρχει μια μικρή πιθανότητα η θέση της Ιταλίας και της Γαλλιάς να ισχυροποιηθεί. Μια μεγάλη διαφορά που έχουμε από την Ιρλανδία, είναι ότι είμαστε μια πτωχευμένη οικονομία.Ήμαστε απολύτως εξαρτημένοι από την ΕΚΤ. Βρισκόμαστε υπό έναν πολύ απόλυτο, πραγματικό, υλικό και όχι απλά θεωρητικό εκβιασμό. Είναι πολύ σημαντικό να διακρίνουμε αυτό που θέλουμε και αυτό που χρειαζόμαστε από την ΕΕ. Μερικά απ’ αυτά που θέλουμε απαιτούν μεγάλη ευελιξία από την ΕΕ. ∆εν είναι ξεκάθαρο αν αυτό που ζητάμε γίνεται, τελικά, αποδεκτό από τη Γερμανία, την Ισπανία και τις Βαλτικές χώρες. Αυτό που επιδιώκουμε, όμως στην Ιρλανδία είναι κάπως διαφορετικό. Το άλλο πλεονέκτημα που έχουμε, είναι ότι δεν ζητάμε ή δεν χρειαζόμαστε λεφτά. Αυτή είναι η μεγάλη μας διαφορά. Πώς κρίνετε το τελικό αποτέλεσμα της δικής μας διαπραγμάτευσης; Η προσωπική μου άποψη είναι ότι πρόκειται για μια κακή συμφωνία. ∆εν θα δουλέψει ούτε για την Ελλάδα, ούτε και για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Βασίζεται στις ίδιες αρχές που βασίστηκαν και τα δύο προηγούμενα μνημόνια. Το σημαντικό ερώτημα είναι πώς απαντάς σ’ αυτή τη συμφωνία. Ως αλληλέγγυο κόμμα προς τον ελληνικό λαό δεν μπορούμε να πούμε αν πρέπει να πάρετε τη μία ή την άλλη απόφαση. Ο ρόλος μας είναι να αποκαλύπτουμε τον ρόλο που έπαιξε το Συμβούλιο της Ευρώπης και η κυβέρνηση της Ιρλανδίας, όχι μόνο για να ασκήσουμε κριτική αλλά και για να ενισχύσουμε τη θέση της κυβέρνησης και

της Αριστεράς στην Ελλάδα.

Η Ιρλανδική αριστερά και το Σιν Φέιν

“

Πώς πάει το Σιν Φέιν και η υπόλοιπη αριστερά στην Ιρλανδία; Ειδικά στη νότια Ιρλανδία η πολιτική κατάσταση παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Η θέση της κυβέρνησης και του κόμματος που συμμετείχε στην προηγούμενη κυβέρνηση είναι ότι η λιτότητα είχε αποτέλεσμα. Υπάρχει ανάπτυξη, δημιουργούνται θέσεις εργασίας και τα προγράμματα λιτότητας έχουν τελειώσει επισήμως. Ως ένα βαθμό, αυτό είναι αλήθεια, όχι όμως λόγω των μνημονιακών πολιτικών. Η απόφαση της ΕΚΤ, στις αρχές του 2012, να παράσχει επι-

Αυτό που συνέβη στις Βρυξέλλες το προηγούμενο σαββατοκύριακο για μένα ήταν αναμενόμενο:η ΕΕ οριοθέτησε τις υποχωρήσεις που μπορεί να κάνει στις απαιτήσεις μια εθνικής κυβέρνησης.

πλέον ρευστότητα στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα ήταν σημείο καμπής και από τότε εμφανίστηκε μακροοικονομικά βελτίωση. Αυτό, όμως, που έγινε σαφές από το 2012 είναι το οικονομικό, κοινωνικό και ανθρώπινο κόστος των προγραμμάτων λιτότητας. Το ΑΕΠ αυξανόταν, αλλά το επίπεδο διαβίωσης παρέμεινε στάσιμο. Η ανεργία μειώθηκε αλλά οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν ήταν μερικής απασχόλησης, κακοπληρωμένες και το ποσοστό των εργαζομένων, που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας αυξάνεται. Στην υγεία, τη στέγαση, την εκπαίδευση και τις κοινωνικές υπηρεσίες οι επιπτώσεις των τελευταίων 6 χρόνων θα γίνονται αισθητές για την ε-

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

πόμενη δεκαετία. Σ’ αυτό το πλαίσιο ολοένα και περισσότερος κόσμος απορρίπτει τη λιτότητα, την ίδια ώρα που η υποστήριξη στο Σιν Φέιν και τα υπόλοιπα κόμματα της αριστεράς. Πιστεύετε ότι στις επόμενες εκλογές θα είστε πρώτο κόμμα; ∆εν ξέρουμε αν αυτό θα οδηγήσει στις επόμενες εκλογές σε μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Σκεφτόμαστε με ορίζοντα και τις επικείμενες και τις μεθεπόμενες εκλογές, έχοντας ένα βραχυπρόθεσμο και ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο. Η επιλογή που θέλουμε να δώσουμε τον λαό της Ιρλανδίας, είναι ότι υπάρχει ένα διαφορετικό μονοπάτι δίκαιης ανάκαμψης, που περιλαμβάνει επενδύσεις και ανακατανομή πλούτου. Τους τελευταίους εννέα μήνες συνέβη κάτι πολύ σημαντικό. Κατά τη διάρκεια της ύφεσης ήταν πολύ δύσκολο να κινητοποιήσουμε τον κόσμο, κάτι που άλλαξε από το Σεπτέμβρη και μετά. Πραγματοποιήθηκαν οι μεγαλύτερες κινητοποιήσεις τα τελευταία 50 χρόνια. Η αφορμή ήταν η επιβολή ενός νέου φόρου στο λογαριασμό του νερού. Οι κινητοποιήσεις ξεκίνησαν αυτοοργανωμένα αλλά πολύ σύντομα 5 από τα μεγαλύτερα συνδικάτα της Ιρλανδίας δημιούργησαν μια πολιτική ομπρέλα για τον αγώνα. Τον Ιούνιο τα συνδικάτα αποφάσισαν να πάρουν μια πολύ σημαντική πολιτική πρωτοβουλία. Προσκάλεσαν τα πολιτικά κόμματα, τις κοινωνικές οργανώσεις και τα συνδικάτα να συζητήσουν και να αποφασίσουν τις βασικές αρχές μιας αριστερής κυβέρνησης. Θα πάρει και εκλογικό χαρακτήρα αυτή η πρωτοβουλία; Τα συνδικάτα σκέφτηκαν πολύ έξυπνα. Ήξεραν ότι αν προσπαθούσαν να εκπονήσουν ένα κοινό εκλογικό πρόγραμμα, θα αποτύγχαναν. Αυτό που ήθελαν είναι μετριοπαθέστερο και πιο εύκολα επιτεύξιμο: να συμφωνήσουμε στις βασικές κοινές αρχές για κάθε τομέα της διακυβέρνησης. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο στην Ιρλανδία. Και τα συνδικάτα επίσης προσβλέπουν τόσο στις επικείμενες, όσο και στις μεθεπόμενες εκλογές. Για πρώτη φορά το σύνολο της προοδευτικές κοινής γνώμης ενώθηκε συζητώντας, χωρίς να προσπαθούν να εκπονήσουν ένα κοινό εκλογικό πρόγραμμα, για να βρουν έναν ελάχιστο κοινό τόπο.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Να μην γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ αριστερή παρένθεση για την Ελλάδα και την Ευρώπη

∆ήλωση της Κλεμαντίν Οντέν εκπροσώπου του Αριστερού Μετώπου Γαλλίας

Στιγμιότυπο από την άφιξη των ναζιστών στη Θεσσαλονίκη

Το γερμανικό πραξικόπημα

Της Κάι Λίτμαν

Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο μεγάλος διαιρέτης της Ευρώπης, δεν αρκείται να υποτάξει την Ελλάδα, θέλει να δει τον ΣΥΡΙΖΑ να γονατίζει. Είναι ντροπή για εμάς τους Γερμανούς και για τους ευρωπαίους εταίρους που δεν είχαν το κουράγιο να σταματήσουν τον οικονομικό πόλεμο που έχει κηρύξει η Γερμανία. ∆εν είναι λίγοι αυτοί που μιλούν ανοιχτά για γερμανική επίθεση εναντίον της Ελλάδας. Ο Πολ Γκρούγκμαν έγραψε στους «New Yorκ Times» ότι η Γερμανία δεν έχει μπει μόνο σε διαδικασία διαίρεσης της Ευρώπης, ακυρώνοντας προσπάθειες 55 χρόνων για την προσέγγιση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά το «δίδυμο του σοκ» Μέρκελ-Σόιμπλε επιχειρεί να ταπεινώσει και να ανατρέψει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Να δημιουργήσει ένα ιστορικό προηγούμενο για παραδειγματισμό των ευρωπαϊκών χωρών που θα είχαν την ιδέα να εκλέξουν μια κυβέρνηση εχθρική στη λογική των «αγορών». Στη Γερμανία ουδείς αναφέρεται στη μείωση του δικού της δημόσιου χρέους 110 δισ. ευρώ που έγινε το 1953. Ουδείς αναφέρεται στο «αναγκαστικό δάνειο» των 476 εκατ. μάρκων (που αντιστοιχούν, σύμφωνα με τους ειδικούς, σε 7 έως 11 δισ. ευρώ) και ακόμα λιγότερο για την επιστροφή του στην Ελλάδα. Η γερμανική προπαγάνδα έχει πετύχει πολλά αποφεύγοντας να μιλήσει γι’ αυτά. ∆εν λέει κουβέντα για την αλληλεγγύη προς τον ελληνικό λαό.

Ευρωπαϊκή ή γερμανική πολιτική;

Όχι, αυτή η πολιτική της ΕΕ και του ∆ΝΤ και της ΕΚΤ δεν είναι ευρωπαϊκή, είναι γερμανική. Αρκεί να δούμε τι έχει σκαρφιστεί τελευταία ο Σόιμπλε, που έχει ξεκινήσει σταυροφορία κατά της αριστερής ελληνικής κυβέρνησης, η οποία γι’ αυτόν συνιστά πραγματικό κίνδυνο διαρκείας για τη ∆ύση. Τα ταμεία ιδιωτικοποιήσεων επέβαλαν στην Ελλάδα να ξεπουλήσει τα χρυσαφικά της μέσα σε μια κατάσταση στραγγαλισμού, όπως έγινε με την εταιρία Τρόιχαντ, που επέτρεψε τις μεγάλες επιχειρήσεις να καταληστεύσουν την περιουσία της πρώην Λαοκρατικής ∆ημοκρατίας της Γερμανίας. Ο Αλέξης Τσίπρας επιστρέφοντας στην Αθήνα με το πιστόλι στον κρόταφο,

έχει την αποστολή να ψηφίσει τα μέτρα (που κατ΄ ευφημισμόν ονομάζουμε «μεταρρυθμίσεις»). Ταυτόχρονα να δεχθεί την επιστροφή της «τρόικας» με ευρύτατες αρμοδιότητες, φθάνοντας μέχρι και σε επεμβάσεις στο νομοθετικό έργο της ελληνικής κυβέρνησης. Ο Β. Σόιμπλε θα ήθελε να δει την πτώση της αριστερής κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, που τόλμησε τη δημοκρατία.

Η καταιγίδα έρχεται

Οι ηγέτες των άλλων δημοκρατικών χωρών συμπεριφέρθηκαν όπως ο Τσάμπερλεν το 1938: λίγο πριν από τον πόλεμο έλπιζαν ότι κλείνοντας τα μάτια δεν θα έβλεπαν την καταιγίδα. Η καταιγίδα όμως ήρθε. Η Ευρώπη ενδεχομένως δεν άκουσε τον Β. Σόιμπλε, που ανακοίνωσε την πρόθεσή του να επιβάλλει νέους κανόνες στην ευρωζώνη, που θα του επιτρέπουν να προσβάλει όλες τις χώρες που δεν συμμορφώνονται κατά γράμμα στα κριτήρια της δημοσιονομικής σταθερότητας. Αυτοί, λοιπόν, που δεν εμποδίζουν τη Γερμανία να διχάσει την Ευρώπη, κινδυνεύουν να είναι οι επόμενοι που θα βρεθούν στη λίστα του δήμιου αυτού της ευρωπαϊκής συνοχής.

“

Κανείς δεν θα πρέπει να νιώσει έκπληξη όταν η αντίσταση ενάντια σ’ αυτό το σύστημα θα γίνει μαχητική, είναι έντονη, ριζοσπαστική και εξίσου βίαιη με την καταστροφή που υφίσταται η Ελλάδα.

∆εν αρκεί να σφίγγουμε τις γροθιές μας με τα χέρια στην τσέπη. Η γερμανοποίηση της Ευρώπης δεν είναι πια μακρινό όραμα τρόμου. Έχει ήδη αρχίσει. Αυτοί που θα μπορούσαν να αλλάξουν κάποια πράγματα, οι γερμανοί ψηφοφόροι, βρίσκονται σε μια κατάσταση μακαριότητας. Η πολιτική των μίντια έχει υποβάλλει στους γερμανούς ψηφοφόρους την ιδέα ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη μπορεί να βάλει σε κίνδυνο τις μικρές τους ανέσεις. Η μεγάλη πλάνη του δίδυμου Μέρκελ– Σόιμπλε είναι ότι αγνοούν πως η συμπεριφορά τους θα έχει διαλυτικό αποτέλεσμα. Η βία που ασκήθηκε στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης θα οδηγήσει στην εμφάνιση ακραίων κινημάτων όλο και πιο μαχητικών. Η ανάληψη της εξουσίας από τους ευρωπαϊκούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στην Ελλάδα είναι ένα πραξικόπημα χωρίς προηγούμενο, δεν θα παραμείνει χωρίς απάντηση. Η ιστορία διδάσκει ότι οι άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα να χάσουν, ριζοσπαστικοποιούνται. Όχι βέβαια υπέρ της Ευρώπης, αλλά κατά της Ευρώπης και αυτών που τους ταπείνωσαν.

Η Ευρώπη των «κακότροπων γέρων»

Οι θεσμοί της Ευρώπης που εκφράζουν την αυτοικανοποίησή τους για την «επιτυχία» τους στις «διαπραγματεύσεις», κινδυνεύουν να είναι η έκπληξη του αύριο. Ανατρέποντας την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τοποθετώντας τον αντικαταστάτη του Σαμαρά εκ νέου στην κυβέρνηση, έναν από τους βασικούς υπέυθυνους για την κρίση στη χώρα, η Ευρώπη χάνει τον έλεγχο και δημιουργεί εχθρούς. Το επόμενο βήμα ποιο θα είναι; Να στείλει στρατό στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία; Ήρθε η ώρα να μπει τέρμα σ’ αυτή την Ευρώπη των κακότροπων γέρων που ευχαριστιούνται με την ταπείνωση των πιο αδύναμων, που είναι θύματα ενός διεφθαρμένου συστήματος. Ενός συστήματος που φθάνει ακόμα να οργανώνει «πραξικόπημα» σε μια ευρωπαϊκή χώρα κατά μιας κυβέρνησης δημοκρατικά εκλεγμένης. Κανείς δεν θα πρέπει να νιώσει έκπληξη όταν η αντίσταση ενάντια σ’ αυτό το σύστημα θα γίνει μαχητική, είναι έντονη, ριζοσπαστική και εξίσου βίαιη με την καταστροφή που υφίσταται η Ελλάδα.

Αλέξης Τσίπρας απέφυγε να πάρει θέση υπέρ της εξόδου από την ευρωζώνη εν ψυχρώ, που θα οδηγούσε τη χώρα σε ακόμα χειρότερη ανθρωπιστική κρίση. Ταυτόχρονα, εμμένει στην ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, όσο δύσκολες και αν είναι, γιατί αφορούν την απομείωση του χρέους και τη χρηματοδότηση της χώρας. Ο Αλ. Τσίπρας από το βήμα της Βουλής τόνισε ότι δεν πρόκειται να εγκαταλείψει την προσπάθεια και τον αγώνα για τις λαϊκές τάξεις. Να μην αποτελέσει ο ΣΥΡΙΖΑ μια αριστερή παρένθεση όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Η ιστορία δεν έχει συνεπώς τελειώσει. Η διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ που ορισμένοι φοβούνται, δεν θα πρέπει να αποβεί μοιραία. Θα αποτελέσει ευχάριστη έκπληξη για την τρόικα (…) Το ερώτημα που τίθεται σ΄ όλες τις εναλλακτικές δυνάμεις της αριστεράς, της οικολογίας, των κινημάτων είναι κατά πόσο μπορούν να εφαρμόσουν την πολιτική τους στην ευρωζώνη. Με τα γεγονότα στην Ελλάδα ζούμε μια ιστορική καμπή. ∆εν μπορούμε να συνεχίσουμε όπως πριν, με τα ίδια στρατηγικά επιχειρήματα. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται ότι ξαφνιάστηκε από τη στάση των Γερμανών. Το πέρασμα σε μια άλλη κοινωνική και οικονομική λογική δεν μπορεί να εξελιχθεί σ΄ένα ήρεμο και ελεγχόμενο από την αστυνομία πλαίσιο. Πρόκειται για κοινωνική και πολιτική σύγκρουση σε ανώτερο επίπεδο, για να μετακινηθούν οι γραμμές (...) Η προσπάθεια για ένα συμβιβασμό που στηρίζεται σε ευρύτερη λαϊκή στήριξη, προσέκρουσε σε μια ανήκουστη βία των αντιπάλων του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό σημαίνει πως οι δυνάμεις που παλεύουν κατά της λιτότητας θα πρέπει να είναι ενωμένες. Όσο εκφράζεται ο καθένας μόνος του τόσο θα είμαστε πιο ευάλωτοι. Η ιστορική μας ευθύνη είναι ν’ ανοίξουμε τη συζήτηση με ειλικρίνεια και ταπεινοφροσύνη χωρίς ανώφελες επιθέσεις και κατηγορίες περί προδοσίας. Με πνεύμα ενότητας και συνεργασίας. Έχουμε ακόμα την ανάγκη να ενισχύσουμε τους δεσμούς και τις συζητήσεις ανάμεσα στα κριτικά ρεύματα σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Αυτή η κοινή αντίληψη είναι αναγκαίος όρος για τη διεύρυνση και την ενίσχυση της ικανότητάς μας να νικήσουμε.

Κ Μ.

∆ΙΕΘΝΗ

Σλοβακία: Πέντε χρόνια σκληρής στάσης απέναντι στην Ελλάδα

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

«Η

ελληνική τραγωδία δεν ξεκίνησε το 2010. Ξεκίνησε όταν γερμανικά, γαλλικά και αμερικανικά οικονομικά ιδρύματα και υπερεθνικές εταιρείες άρχισαν να αποκομίζουν κέρδη από τα ανίκανα και διεφθαρμένα ελληνικά υπουργικά συμβούλια και τους εύπιστους Έλληνες», δήλωσε πρόσφατα στη σλοβακική εφημερίδα «Πράβδα», η Μπριγκίτα Σμογκνέροβα, υπουργός Οικονομικών της χώρας την περίοδο 1998-2002. Αντίθετα, η τωρινή κυβέρνηση, με πρωθυπουργό το σοσιαλδημοκράτη Ρόμπερτ Φίτσο, από την αρχή των διαπραγματεύσεων, έχει κρατήσει ιδιαίτερα σκληρή στάση απέναντι στη χώρα μας και την ελληνική κυβέρνηση. Στις 12 Ιουλίου, λίγο πριν την επίτευξη της συμφωνίας στη Σύνοδο Κορυφής, ο Φίτσο δήλωσε: «Οι Έλληνες τα έκαναν όλα αυτά μόνοι τους στον εαυτό τους. Η Σλοβακία πέρασε τη διαδικασία οδυνηρών μεταρρυθμίσεων και ακόμη και η κυβέρνησή μου έπρεπε να πάρει δύσκολες αποφάσεις. Κανείς δεν μας έδωσε τίποτα χωρίς αντάλλαγμα, αλλά καταφέραμε να βάλουμε τα δημόσια οικονομικά σε τάξη και έχουμε χαμηλό δημόσιο χρέος και υγιείς τράπεζες. Αν η Σλοβακία κατάφερε να το επιτύχει αυτό, η Ελλάδα μπορεί επίσης να το κάνει». Από την πλευρά του ο υπουργός Οικονομικών της Σλοβακίας, Πέτερ Καζίμιρ, δέχτηκε θετικά τη ψήφιση του νομοσχεδίου για τα προαπαιτούμενα της συμφωνίας από το ελληνικό κοινοβούλιο. Χαρακτήρισε, όμως, τη ψήφιση του νομοσχεδίου το ευκολότερο κομμάτι της συμφωνίας, εκφράζοντας αμφιβολίες για την ικανότητα υλοποίησης των μέτρων από την κυβέρνηση, λόγω απώλειας της κυβερνητικής πλειοψηφίας κατά τη διάρκεια της ψηφο-

εκλογικής απήχησης, Κομμουνιστικό Κόμμα Σλοβακίας. Ο πρόεδρος του, Τζόζεφ Χρίντλισκα, είχε υποδεχτεί θετικά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα, κάνοντας λόγο για απόρριψη από τους Έλληνες των νεοφιλελεύθερων πειραμάτων που επιβάλλονται από τους ηγέτες της ΕΕ και του ∆ΝΤ. Ο ίδιος τόνιζε ότι δεν είναι αλήθεια πως η Ελλάδα ανήκει στις πλούσιες χώρες της Ευρώπης, έχοντας υποστεί μια στρατιωτική δικτατορία και χρόνια πειραματισμών από δεξιές και κεντρώες κυβερνήσεις.

φορίας.

Προκλητικές δηλώσεις Προηγουμένως, μια ανάρτησή του στο twίtter, λίγο μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας, προκάλεσε την έντονη αντίδραση των χρηστών. Συγκεκριμένα, ο Καζίμιρ έγραψε: «Ο συμβιβασμός στον οποίο φτάσαμε το πρωί για την Ελλάδα είναι σκληρός για την Αθήνα, επειδή είναι αποτέλεσμα της «Ελληνικής Άνοιξης»». Εξαιτίας του μεγάλου αριθμού αντιδράσεων, ο σλοβάκος υπουργός Οικονομικών αναγκάστηκε να αποσύρει τη συγκεκριμένη ανάρτηση. ∆εν ήταν, όμως, η πρώτη φορά που κράτησε προκλητική στάση απέναντι στην Ελλάδα. Με άλλη ανάρτησή του στο twitter είχε απειλήσει την Ελλάδα με έξοδο από την ευρωζώνη, σε περίπτωση επικράτησης του «όχι» στο δη-

∆ιεθνές ενδιαφέρον των μέσων για την ελληνική κρίση

ις τελευταίες εβδομάδες, το ενδιαφέρον του ξένου κοινού για τις εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην ελληνική πλευρά και τους δανειστές, αυξήθηκε κατακόρυφα και φάνηκε από την έντονη παραγωγή άρθρων, τα εντιτόριαλς και τα αφιερωμένα πρωτοσέλιδα γνωστών εφημερίδων του εξωτερικού, όπως η «Guardian» και η «Liberation». ∆ικαίως, το ζήτημα του ελληνικού χρέους και η ανυποχώρητη στάση της γερμανικής κυβέρνησης αποτελούν σημαντικές ειδήσεις, τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε διεθνές επίπεδο. Αποκαλύπτουν, άλλωστε, τις σαθρές βάσεις του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, καταρρίπτοντας τις ιδέες περί αλληλεγγύης και ενισχύοντας την εικόνα της γερμανικής ηγεμονίας. Πιο πιθανή από ποτέ, διαφαίνεται μελλοντικά και η κατάρρευση της ευρωζώνης, τώρα που η περίπτωση της Ελλάδας αποδεικνύει τις ρωγμές του συστήματος, που βασίζεται μόνο στο κοινό νόμισμα, αλλά δεν μοιράζεται τίποτα άλλο. Ενδιαφέρουσες είναι οι γνώμες που διατυπώνονται στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, τα οποία ασχολούνται με εκτενέστατα άρθρα και συνεχή ενημέρωση για τις εξελίξεις στην χώρα μας και στην πλειοψηφία τους τάσσονται υπέρ της Ελλάδας, ακολουθώντας τη γραμμή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής που επιθυμεί να καταστεί βιώσιμο το χρέος και να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη. Το «Politico» αναφέ-

μοψήφισμα: «Φοβάμαι ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν θα ξανανοίξουν με ευρώ σε περίπτωση που το δημοψήφισμα καταλήξει με επικράτηση του όχι». Η κυβέρνηση του σοσιαλδημοκρατικού SMER δεν είναι η πρώτη η οποία κρατά σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα. Το 2010 η κυβέρνηση συνασπισμού τεσσάρων κομμάτων, με πρωθυπουργό την Ιβέτα Ραντίκοβα, αποφάσισε η Σλοβακία να μην καταβάλλει το μερίδιο ( 800 εκατομμύρια ευρώ), που της αναλογούσε ως συνεισφορά στο πακέτο διάσωσης για την Ελλάδα. «Οι πιο υπεύθυνες, φτωχότερες χώρες δεν πρέπει να διαθέτουν χρήματα για τις λιγότερο υπεύθυνες, τις πλουσιότερες» είχε δηλώσει.

Οι μύθοι της ελληνικής κρίσης

∆ιαφορετική στάση απέναντι στην Ελλάδα φαίνεται να κρατά το, μικρής

ρει χαρακτηριστικά ότι δεν υπάρχει συμφωνία. «Είναι μια σειρά τιμωρητικών και ταπεινωτικών υπαγορεύσεων από τους δανειστές, που η Ελλάδα πρέπει να ψηφίσει μέχρι την Τετάρτη, αλλιώς να αποχωρήσει προσωρινά από την Ευρωζώνη». Ενώ το «Foreign policy» υπογραμμίζει το ηθικό χρέος που έχει η Γερμανία απέναντι στην Ελλάδα. Πλέον, και οι παραδοσιακά συντηρητικές εφημερίδες υποστηρίζουν τα δίκαια αιτήματα της ελληνικής πλευράς απέναντι στην παράνοια της γερμανικής ηγεμονίας. Ακόμη και οι «Financial Times» θεωρούν μικροπρέπεια της Γερμανίας να μη συναινέσει στη διαγραφή μέρους του χρέους, τονίζοντας ότι «με τη σύντομη παύση της λιτότητας το 2014, η οικονομία μπόρεσε, έστω και λίγο, να επιστρέψει στην ανάπτυξη, αλλά με τα τωρινά μέτρα δεν πρόκειται να ανακάμψει». Οι περισσότεροι αναλυτές προειδοποιούν ότι η συμφωνία δεν περιλαμβάνει εφικτές προτάσεις και σύντομα θα αποδειχθεί ότι ακολουθείται μια λανθασμένη τακτική.

Μελανές περιγραφές της συμφωνίας

Με τη σειρά τους και τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης δεν παρέλειψαν να εκφράσουν απόψεις. Το περιοδικό «Der Spiegel» επικρίνει την πολιτική της Μέρκελ, γράφοντας ότι «μέσα σε ένα σαββατοκύριακο, η γερμανική κυβέρνηση κατέστρεψε πολλές δεκαετίες διπλωματίας». Με μελανά χρώματα αποδίδει τη συμφωνία που εκπορεύτηκε από τη γραμμή Μέρκελ και Σόιμπλε, χρησιμοποιώντας τους χαρακτηρισμούς «ταπείνωση» και «τιμωρία», ενώ ως «φρικαλεότητες» χαρακτήρισε τη λίστα με τις απαιτήσεις. Μετά τις πολύωρες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες, η γαλλική «Liberation» κυκλοφόρησε με τη φιγούρα της Άνγκελα Μέρκελ στο εξώφυλλό της, με τίτλο: «Τι παιχνίδι παίζει η Γερμανία;». Η εφημερίδα έχει ασχο-

Η Μπριγκίτα Σμογκνέροβα από την πλευρά της, στις δηλώσεις της στην «Πράβδα», αναφέρθηκε σε μύθους που έχουν εξαπλωθεί στη Σλοβακία και στη Γερμανία για την Ελλάδα. Συγκεκριμένα, ανέφερε: «Υποτίθεται, ότι οι Έλληνες είναι τεμπέληδες, αλλά έχουν από τα σκληρότερα εβδομαδιαία ωράρια εργασίας. Η μέση σύνταξη είναι υψηλότερη από της Σλοβακίας, αλλά 45% των συνταξιούχων ζει στα όρια της φτώχειας. Ο δείκτης της ανεργίας ξεπερνά το 25%». Η σκληρή στάση των σλοβακικών κυβερνήσεων απέναντι στην Ελλάδα την τελευταία πενταετία, μοιάζει να συνδέεται με τη στάση της κοινής γνώμης στο θέμα. Ωστόσο, δεν μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι η Γερμανία αποτελεί τον σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Σλοβακίας στην ευρωζώνη. Το 22% των εξαγωγών της Σλοβακίας κατευθύνεται στη Γερμανία, έναντι μόλις 0,3% στην Ελλάδα. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 19% των εισαγόμενων προϊόντων προέρχεται από τη Γερμανία. Αλέξανδρος Μαυρογένης

ληθεί πολλές φορές τους τελευταίους μήνες με την οικονομική ασφυξία που έχει επιβάλλει η Ευρώπη στην Ελλάδα, αφιερώνοντας αρκετό χώρο σε απόψεις αρκετά προοδευτικές και χωρίς να διστάζει να αποκαλέσει «ηλιθιωδώς σκληρή» τη μεταχείριση της Ελλάδας από τους πιστωτές. Στις 14 Ιουλίου, σχολίασε την κατάσταση με τον πολύ εύγλωττο τίτλο της, «Ελλάδα, η εθνική ήττα». Ενώ η «Le Monde» συνεχίζει στο ίδιο μοτίβο, κρίνοντας το ελληνικό πρόγραμμα ως μη ρεαλιστικό και ριψοκίνδυνο. Ο Gabriel Sterne, οικονομολόγος στην «Oxford Economics» και πρώην εργαζόμενος στο ∆ΝΤ, δήλωσε απαισιόδοξος καθώς πιστεύει ότι τα μέτρα αυτά θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία. Μάλιστα, αναφέρθηκε και στην ανοχή του ελληνικού λαού που έχει εξασθενήσει τα τελευταία έξι χρόνια και αναγνωρίζοντας ότι δύσκολα θα δεχθεί να κάνει νέες θυσίες. Όλγα Βερελή

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Στην τελική ευθεία για τις εκλογές ΙΣΠΑΝΙΑ

ι διεργασίες για τις βουλευτικές εκλογές του Νοέμβρη στο ισπανικό κράτος έχουν ήδη ξεκινήσει. Οι διαδικασίες κατάρτισης των προτάσεων του Ποδέμος σχετικά με ενωτικά ψηφοδέλτια της Αριστεράς και των Κινημάτων για το Κοινοβούλιο, τη Γερουσία και τον-την υποψήφιο-α επικεφαλής - πρωθυπουργό έχουν προχωρήσει και τις αμέσως επόμενες ημέρες θα τεθούν στην κρίση (ψηφοφορία) των ήδη 370.0000 «συμπαθούντων», αλλά και όσων νέων εγγράφηκαν ηλεκτρονικά μέχρι την περασμένη Πέμπτη. Οι προκριματικές αυτές εκλογές δεν έχουν απολύτως δεσμευτικό χαρακτήρα, αφού δεν έχουν ακόμα καρποφορήσει οι συζητήσεις με την Ενωμένη Αριστερά (Ε.Α - Ιθκέρδα Ουνίδα) κατά κύριο λόγο - σχετικά με τα χαρακτηριστικά του ενωτικού εγχειρήματος.

Παλεύοντας την ενότητα

Το πρόβλημα εντοπίζεται στην αμετακίνητη άποψη της ηγεσίας του Ποδέμος να λάβει μέρος στις πρώτες για αυτό το κόμμα εθνικές εκλογές με το τίτλο και τα σύμβολα του. Από την άλλη, η Ε.Α αρνείται τη συμμετοχή της σε ψηφοδέλτια κάτω από την ομπρέλα του Ποδέμος και διεκδικεί τη διακριτή παρουσία της ως κόμματος σε περίπτωση συμμαχικού σχήματος με αυτό το κόμμα. Το αδιέξοδο επιχειρεί να επιλύσει μια νέα πρωτοβουλία πολιτών, «Τώρα από κοινού», που καλεί να ακολουθηθεί και στις βουλευτικές εκλογές το πετυχημένο και νικηφόρο ενωτικό παράδειγμα στους δήμους της Βαρκελώνης, Μαδρίτης, Κάντιθ και στη περιφέρεια της Θαραγκόθα. Στην πρωτοβου-

∆εν έχουν ακόμα καρποφορήσει οι συζητήσεις - με την Ενωμένη Αριστερά (Ε.Α Ιθκέρδα Ουνίδα) κατά κύριο λόγο - σχετικά με τα χαρακτηριστικά του ενωτικού εγχειρήματος. λία αυτή συμμετέχουν γνωστά μέλη του Ποδέμος, της Ε.Α και κοινωνικών κινημάτων. Η αποδοχή μιας τέτοιας πρότασης από το Ποδέμος είναι δύσκολη απόφαση, αφού συνεπάγεται ότι επικεφαλής του εκλογικού σχήματος δεν θα είναι ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, αλλά άλλο άτομο κοινής αποδοχής.

∆ημόσιο –Ιδιωτικό χρέος

Κεντρικό προγραμματικό στοιχείο του Ποδέμος ήταν η διεκδίκηση αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους*. Η θέση αυτή άρχισε να διαφοροποιείται μετά τις δημοτικές- περιφερειακές εκλογές και λίγες μέρες πριν (14/7/2015) ο Νάτσο Αλβαρέθ, υπεύθυνος για την Οικονομική Πολιτική ανακοίνωσε τη νέα θέση του κόμματος: «δεν πιστεύουμε ότι αυτήν τη στιγμή αυτό που χρειάζεται η Ισπανία είναι η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους

Η ισπανική αριστερά στο πλευρό της Ελλάδας

“Στήριξη του ελληνικού λαού και της κυβέρνησής του απέναντι στους μαφιόζους”

ο κίνημα αλληλεγγύης στον ελληνικό λαό είναι μαζικό και πολύπλευρο σε πολλές πόλεις του ισπανικού κράτους και διοργάνωσε διαδηλώσεις κυρίως κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, αλλά και μετά την επίτευξη της οδυνηρής συμφωνίας.

Τα γεράκια είχαν και απώλειες

Ειδικότερα, το ηγετικό συλλογικό όργανο του Ποδέμος απορρίπτει κατηγορηματικά τη συμφωνία που επέβαλε το Γιουρογκρούπ στην Ελλάδα, ενώ ο Π. Ιγκλέσιας, σε συνέντευξη στην ΕL PAIS (14/7/2015) δηλώνει: «δεν μου αρέσει καθόλου η συμφωνία και είμαι σίγουρος ότι δεν αρέσει ούτε στον Αλέξη Τσίπρα ούτε στον ΣΥΡΙΖΑ (...) Παρόλα αυτά, τα γεράκια έχασαν μερικά από τα φτερά τους στη διαδρομή των διαπραγματεύσεων (...) τα γεράκια της Μέρκελ και της Τρόικας δεν κατάφεραν να πετύχουν όλους τους στόχους τους: δεν κατάφεραν να ανατρέψουν την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ κα ο Σόιμπλε δεν απέκτησε σαν τρόπαιο το κεφάλι του Τσίπρα. Είναι πλέον φανερό ότι στην Ευρώπη βρισκόμαστε στο ιστορικό σταυροδρόμι ∆ημοκρατία ή Βαρβαρότητα. Εμείς θα αγωνιστούμε για τη δημοκρατία». Χαρακτηριστικό είναι το δημόσιο μήνυμα που έστειλε ο Π. Ιγκλέσιας: «Αλέξη, περίμενε. Ερχόμαστε

που προωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ για την Ελλάδα. Προτεραιότητα για μας αποτελεί η αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους και ειδικότερα του χρέους των νοικοκυριών στις τράπεζες /πιστωτικά ιδρύματα από ενυπόθηκα δάνεια». Η πιθανότερη ερμηνεία της πιο πάνω μετατόπισης του Ποδέμος είναι ότι αυτή συνδέεται με τη λαίλαπα των εξώσεων που πλήττει χιλιάδες άτομα /οικογένειες που ενώ χάνουν το σπίτι τους, το χρέος τους εξακολουθεί να είναι απαιτητό. Τον τελευταίο τουλάχιστον χρόνιο, οι εξώσεις εκτελούνται με τη συνδρομή δυνάμεων της Αντιτρομοκρατικής! Επιπρόσθετα, η προστασία των πολιτών από τις εξώσεις ήταν κεντρική προεκλογική δέσμευση των ενωτικών ψηφοδελτίων της Αριστεράς και των κινημάτων στους δήμους και τις περιφέρειες. Ήδη, οι δύο νέες δημαρχίνες της Βαρκελώνης και Μαδρίτης προσπαθούν να έλθουν σε

και θα είμαστε πιο δυνατοί».

Το θράσος του δημοψηφίσματος και η τιμωρία

Ο γ. συντονιστής της Ενωμένης Αριστεράς Κάγιο Λάρα θεωρεί υπεύθυνη για τη σκληρή συμφωνία την Ευρωπαϊκή Ένωση που ήθελε να πληρώσει ο ελληνικός λαός την αυθάδεια του Α. Τσίπρα να διενεργήσει δημοψήφισμα, να ασκήσει δηλαδή ο ελληνικός λαός ένα δημοκρατικό δικαίωμα. Επίσης, καταγγέλλει ότι η ΕΕ ήθελε ταυτόχρονα να στείλει προειδοποιητικό μήνυμα προς τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε και κυρίως της Νότιας Ευρώπης. Ο Αλμπέρο Γκαρθόν, εξάλλου, προειδοποίησε τον Ραχόι ότι η συμφωνία που επιβλήθηκε εκβιαστικά στην Ελλάδα είναι η αρχή του τέλους της Ε.Ε και άσκησε σκληρή κριτική για τη συμμαχία του με εκείνες τις δυνάμεις που αναζητούν την ταπείνωση και την παραδειγματική τιμωρία μιας ανυπότακτης κυ-

Οι διαδικασίες κατάρτισης των προτάσεων του Ποδέμος σχετικά με ενωτικά ψηφοδέλτια της Αριστεράς και των Κινημάτων έχουν προχωρήσει και τις αμέσως επόμενες ημέρες θα τεθούν στην κρίση των ήδη 370.0000 “συμπαθούντων”. συμφωνία με Τράπεζες για περιορισμό τουλάχιστον των εξώσεων. Παρόλα αυτά, η αλλαγή θέσης έχει σε ένα βαθμό επηρεαστεί από τις σχετικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Το ∆ημόσιο χρέος της Ισπανίας ως ποσοστό του ΑΕΠ , σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα επίσημα στοιχεία (Μάης 2015), καταγράφει αυξητικούς ρυθμούς σε σχέση με τα αντίστοιχα στοιχεία προηγούμενων ετών και έφτασε σε επίπεδα ρεκορ: 97,4% του ΑΕΠ και 1,04 τρις. €. Εκτιμάται (Moody’s) ότι το το 2016 θα ξεπεράσει το 100% του ΑΕΠ. Παρόλα αυτά, παραμένει ως ποσοστό χαμηλότερο από το αντίστοιχο της Ιταλίας, Πορτογαλίας και Ιρλανδίας. Γ. Ντ.

βέρνησης. Τα σχετικά δημοσιεύματα και άρθρα είναι πολλά στον ισπανικό τύπο. Όλα σχεδόν συγκλίνουν στον ωμό εκβιασμό ακόμα και τρομοκρατία που ασκήθηκε στον Α. Τσίπρα και ότι τις κρίσιμες ώρες στη Σύνοδο Κορυφής, ήταν ουσιαστικά μόνος.

Ο «τραυματισμένος» ΣΥΡΙΖΑ

Η ψηφοφορία στην Βουλή την περασμένη βδομάδα και το σοβαρό πλέον πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση και ως κόμμα απασχολούν όλα σχεδόν τα γνωστά ΜΜΕ. Ωστόσο, δεν έχουν υπάρξει ακόμα τοποθετήσεις ούτε από την κυβέρνηση ούτε από κόμματα/οργανώσεις της αριστεράς. Είναι ακόμα νωρίς για να εκτιμηθούν οι ενδεχόμενες συνέπειες της οδυνηρής συμφωνίας και της δύσκολης κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ στους πολιτικούς συσχετισμούς της Ισπανίας, εν όψει μάλιστα των εκλογών. Γεωργία Ντούσια

∆ΙΕΘΝΗ

Η συμφωνία των «έξι» με το Ιραν προβλέπει την άρση πολύχρονων κυρώσεων για τα επόμενα πέντε χρόνια, εφόσον το Ιραν διακόψει το πυρηνικό του πρόγραμμα.

Το Ιράν «άγνωστος Χ» των νέων ισορροπιών

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΙΡΑΝΙΚΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ολλές συγκλίσεις και αντικρουόμενες εκτιμήσεις εκφράζονται μετά τη συμφωνία, που υπογράφτηκε στη Βιέννη ύστερα από εξαντλητικές διαπραγματεύσεις των έξι διεθνών μεσολαβητών (ΗΠΑ, Ρωσία, Λαϊκή ∆ημοκρατία Κίνας, Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία) και του Ιράν. Σ’ αυτήν προβλέπεται μείωση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, με αντάλλαγμα τη σταδιακή άρση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στην Τεχεράνη από τον ΟΗΕ. Η εξέλιξη αυτή θα δημιουργήσει νέες ανακατατάξεις στο παγκόσμιο σκηνικό, γιατί το Ιράν θα επανακάμψει ως ένας από τους μεγαλύτερους παίχτες στην αγορά υδρογονανθράκων. Ο μηχανισμός για την άρση των κυρώσεων, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, είχε πρακτικά εγκριθεί πριν την έναρξη των συνομιλιών, αλλά οι «έξι» και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ- ήθελαν να εξασφαλίσουν όσο γίνεται περισσότερα πριν την οριστική συμφωνία. Σύμφωνα με το σχήμα αυτό, μετά την οριστική συμφωνία των δύο πλευρών θα ακολουθούσε απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για άρση των κυρώσεων εναντίον του Ιράν για 10 χρόνια αρχικά. Αν κατά τη διάρκεια διαπιστωθεί ότι η Τεχεράνη παραβιάζει μονομερώς τους όρους της συμφωνίας, τότε έστω και μία χώρα (όλες πλην της Γερμανίας είναι μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ) μπορεί να προβάλει βέτο και να επανέλθουν οι κυρώσεις. Σ’ αυτό το σημείο η ρώσικη πλευρά αντέδρασε, δηλώνοντας, ότι παρόμοια μέτρα μπορούν να δημιουργήσουν το αντίθετο αποτέλεσμα και συμπλήρωσε ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ισχύσει μόνο σε ακραία περίπτωση.

Ύστερα από 20 χρόνια διαπραγματεύσεων

Ως καταληκτική ημερομηνία των διαπραγματεύσεων είχε οριστεί η 30ή Ιούνη, αλλά οι δύο πλευρές δεν κατόρθωσαν να καταλήξουν σε συμφωνία. ∆ιαφορετικές εκτιμήσεις υπήρχαν και στο εσωτερικό των «έξι», ιδιαίτερα εκ

μέρους της Λαϊκής ∆ημοκρατίας Κίνας και της Ρωσίας. ∆όθηκε νέα προθεσμία για την 7η Ιούλη. Στις 6 Ιουλίου οι υπουργοί Εξωτερικών του Ιράν και των έξι μεσολαβητών επανήλθαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στην αυστριακή πρωτεύουσα. Στα 11 χρόνια των διαπραγματεύσεων ποτέ οι δύο πλευρές δεν ήρθαν τόσο κοντά, κατά γενική ομολογία. Η Ρωσία υποστήριξε ότι έχει συμφωνηθεί το 91% του τελικού ανακοινωθέντος. Σ’ αυτό συμφώνησε και η κινέζικη πλευρά. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζων Κέρρι δήλωσε ότι σε περίπτωση που δεν κατέληγαν σε κοινό ανακοινωθέν μέχρι την 7η Ιούλη θα εγκατέλειπαν τις διαπραγματεύσεις. Ήθελε να προλάβει να καταθέσει το κείμενο της συμφωνίας στο Κογκρέσο μέχρι την 9η Ιούλη για να πειστούν αυτοί που είναι αντίθετοι στην άρση των κυρώσεων, ιδιαίτερα από την πλευρά των ρεπουμπλικάνων. Παρ’ όλα αυτά, ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Τζαβάντ Ζαφίρ ζήτησε παράταση δύο ημερών γιατί, όπως δήλωσε, υπήρχαν ακόμη σοβαρές ενστάσεις για κάποιες από τις διατυπώσεις. Το τελικό κείμενο της συμφωνίας (80 σελίδες) υπογράφτηκε μεταξύ των «έξι» και του Ιράν στις 14 Ιουλίου. Προβλέπεται άρση των πολύχρονων κυρώσεων, χωρίς να περιλαμβάνεται η άρση των εισαγωγών εξοπλισμού για τα επόμενα πέντε χρόνια. Το Ιράν υποχρεώνεται να περιορίσει αισθητά το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο συνολικός χρόνος των διαπραγματεύσεων ήταν πάνω από 20 χρόνια. Πολλές φορές οι δύο πλευρές ήρθαν πολύ κοντά, αλλά στη συνέχεια για κάποιους λόγους απομακρύνονταν και δεν κατέληγαν σε συμφωνία. Η επίτροπος της ΕΕ για εξωτερικά θέματα Φεντερίκα Μογκερίνι δήλωσε ότι η συμφωνία «μπορεί να ανοίξει νέα σελίδα στις διεθνείς σχέσεις και είναι σύμβολο ελπίδας για όλον τον κόσμο»

Κίνηση πολιτικής σημασίας

Το Ιράν θα πρέπει να μειώσει τα επίπεδα εμπλουτισμού του ουρανίου στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις μέχρι τα ασφαλή επίπεδα, όχι πάνω από 5%. Τα

υπάρχοντα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου πάνω από αυτά τα επίπεδα πρέπει να επεξεργαστούν και να φτάσουν στα συμφωνημένα όρια. Επίσης, θα πρέπει να μειωθούν οι εγκαταστάσεις φυγοκέντρησης. Οι διαδικασίες αυτές θα βρίσκονται υπό τον έλεγχο της ∆ιεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας. Σύμφωνα με τη συμφωνία, ο αντιδραστήρας στην πόλη Αράκ δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 20 MW και η δυναμικότητά του θα είναι τέτοια που δεν θα επιτρέπει την παραγωγή πλουτωνίου για πυρηνικά όπλα. Τα αποθέματα χαμηλού εμπλουτισμένου ουρανίου στη διάρκεια των επόμενων 15 χρόνων δεν πρέπει να είναι πάνω από 300 κιλά. Οι παραπάνω ποσότητες θα πωλούνται στη διεθνή αγορά. Το Ιράν δεν θα έχει τη δυνατότητα ανάπτυξης επιστημονικής έρευνας για επεξεργασία πυρηνικών καυσίμων. Τα αποθέματα των πυρηνικών καυσίμων που έχει στη διάθεσή του θα δοθούν στη Ρωσία, η οποία θα τα επιστρέψει επεξεργασμένα στο Ιράν. Η Ρωσία θα πουλάει στο Ιράν φυσικό ουράνιο. Η κίνηση αυτή έχει πιο πολύ πολιτική σημασία παρά οικονομική και αποσκοπεί στον έλεγχο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Ιρανικά πετρέλαια

Η συμφωνία θα δώσει τη δυνατότητα στο Ιράν να πολλαπλασιάσει τις εξαγωγές υδρογονανθράκων. Μέχρι τώρα μπορεί να εξάγει μικρές ποσότητες λόγω του εμπάργκο που επιβλήθηκε το 2002 από τις ΗΠΑ και την ΕΕ με την κατηγορία ότι παράγει πυρηνικά όπλα. Όλο αυτό το διάστημα, σύμφωνα με ειδικούς, έχει μηνιαίες απώλειες από 4 έως 8 δισ. δολάρια. Μέχρι την επιβολή των κυρώσεων το Ιράν, η Ρωσία και η Σαουδική Αραβία αποτελούσαν την τρόικα των μεγαλύτερων εξαγωγικών χωρών πετρελαίου. Ήδη η κυβέρνηση του Ιράν ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει την εξαγωγή αργού πετρελαίου μέχρι 2,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Μετά από την ανακοίνωση της συμφωνίας άρχισε η πτώση της τιμής του αργού πετρελαίου στα χρηματιστήρια του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης. Ειδι-

“

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Σύμφωνα με προγνώσεις ειδικών το Ιράν με την άρση των κυρώσεων θα αποτελέσει σοβαρό ανταγωνιστή στη διεθνή αγορά πετρελαίου, της Ρωσίας, της Σαουδικής Αραβίας, αλλά και των ΗΠΑ.

κότερα, οι μελλοντικές τιμές του πετρελαίου Brent για τον Αύγουστο διαμορφώθηκαν στα 56,7 δολάρια το βαρέλι μειωμένες κατά 1,88%. Σύμφωνα με προγνώσεις ειδικών το Ιράν με την άρση των κυρώσεων θα αποτελέσει σοβαρό ανταγωνιστή στη διεθνή αγορά πετρελαίου, της Ρωσίας, της Σαουδικής Αραβίας, αλλά και των ΗΠΑ. Βέβαια, ο πρόεδρος Χασάν Ρουχανί ήταν καθησυχαστικός και δήλωσε ότι η αύξηση της εξόρυξης στη χώρα του δεν θα γίνει άμεσα, γιατί χρειάζεται εκσυγχρονισμός του πετρελαιοπαραγωγικού τομέα. Μετά το εμπάργκο, την ποσόστωση της εξόρυξης του Ιράν την πήρε η Σαουδική Αραβία και θεωρείται ότι ο ΟΠΕΚ θα ζητήσει να την επιστρέψει. Αυτό θα έχει ως συνέπεια τη μείωση της εξόρυξης της Σαουδικής Αραβίας, διαφορετικά θα αυξηθεί η προσφορά και θα μειωθούν ακόμη περισσότερο οι τιμές. Επίσης, η συμφωνία προβλέπει την άρση των κυρώσεων στον τραπεζικό τομέα, τις διεθνείς συναλλαγές, την ασφάλιση των ιρανικών συμβολαίων και την επιστροφή στο σύστημα SWIFT. Θα αποδεσμευτούν λογαριασμοί φυσικών και νομικών προσώπων που παραμένουν για πολλά χρόνια παγωμένοι στα πιστωτικά ιδρύματα του εξωτερικού.

Αντιδράσεις

Αντιδράσεις για τη συμφωνία υπήρξαν κυρίως από το Ισραήλ. Ο πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε, ότι το Ιράν έχει στόχο την εξαφάνιση της χώρας του και χαρακτήρισε τη συμφωνία «ιστορικό λάθος».Μετά την υπογραφή της συμφωνίας το Ιράν θα είναι ο «άγνωστος Χ» στις νέες εξισώσεις των γεωπολιτικών ισορροπιών. Αναβαθμίζεται ο ρόλος του στις πέντε ηπείρους. Η ∆ύση, η Ρωσία, η Κίνα και οι άλλοι μικροί ή μεγάλοι παίχτες προσπαθούν να πάρουν θέση στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Μιχάλης Ρένεσης

ΘΕΜΑΤΑ

Ένα λουλούδι για τον Σωτήρη Πέτρουλα

τις 21 Ιουλίου κλείνουν πενήντα χρόνια από την ημέρα που οι ένστολοι πραιτωριανοί της συνταγματικής εκτροπής του 1965 δολοφόνησαν κατά τη διάρκεια της μεγάλης μαχητικής πορείας των φοιτητών και του εργαζόμενου λαού τον πρωτοπόρο νεολαίο μαχητή του 114 και του 15%, Σωτήρη Πέτρουλα. Τα Ιουλιανά υπήρξαν μια κορυφαία στιγμή της πάλης του λαού και της νεολαίας για την υπεράσπιση της συνταγματικής νομιμότητας και την αποτροπή του βιασμού της λαϊκής θέλησης. Η ιστορική σημασία τους είναι πάντα επίκαιρη, καθώς μέσα σε συνθήκες οξύτατης οικονομικής κρίσης ο κοινοβουλευτισμός και η δημοκρατία δοκιμάζονται και πάλι στη χώρα μας. Το μήνυμα της θυσίας του Σωτήρη είναι πάντα ζωντανό και επίκαιρο. Είναι ένα μήνυμα αντίστασης σε κάθε εκτροπή πολιτική ή οικονομική, σε κάθε μορφή καταπίεσης. Οι φίλοι του Σωτήρη Πέτρουλα, η Εταιρεία Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ) και όλοι οι δημοκράτες μ’ ένα λουλούδι στο χέρι θα τιμήσουμε τη μνήμη του την Τρίτη 21 Ιουλίου 2015 και ώρα 8μ.μ., στη γωνία Εδουάρδου Λω και Σταδίου, στεφανώνοντας την προτομή του.

Εκδήλωση του ΣΦΕΑ

Το ∆Σ του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974 διοργανώνει εκδήλωση στις 8 μ.μ., στον μνημειακό ιστορικό χώρο του πρώην στρατοπέδου ΕΑΤ ΕΣΑ στο Πάρκο Ελευθερίας (Μετρό Μέγαρο Μουσικής). Η κατάθεση στεφανιών στην προτομή του Σπύρου Μουστακλή θα γίνει από τον πρόεδρο του ΣΦΕΑ 1967-1974, Κώστα Μανταίου και τον πρόεδρο της Επιτροπής Μητρώου Μαχητών Αντίστασης και πρόεδρο του Συνδέσμου Αντιστασιακών Λευκωσίας, Γιώργο Λουκά. Θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα.

Ο βιολιστής στη στέγη ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ταν στα μέσα της δεκαετίας του 70 κι η απόφαση της μετακίνησης στη Θεσσαλονίκη για το Γυμνάσιο είχε πλέον υλοποιηθεί. Το ασυνήθιστο χωριατόπαιδο στην όψη και τον ρυθμό της πόλης, ένοιωθε σφίξιμο και δέος μπροστά στις σειρές των μεγάλων πολυκατοικιών και τη διαρκή κίνηση των αυτοκινήτων. Ευτυχώς, η γειτονιά όπου νοίκιασαν σπίτι έμοιαζε με χωριό. Μικρά σπίτια, το πολύ διώροφα, στη βάση του βουνού Σέιχ-Σου που δέσποζε πάνω από την πόλη, αλάνες, μπαξέδες, ακόμη και κοτέτσια. Οι άνθρωποι ήταν απλοί και καταδεκτικοί, όπως ο υπέροχος τσαγκάρης-φιλόσοφος μπάρμπα Γιάννης με την σπάνια γνώση και τη σοφία του λαϊκού ανθρώπου κι η φιλόξενη γυναίκα του κυρά Αλεξάνδρα που είχε μανία με την καθαριότητα και επέβαλε σε όποιον έμπαινε στο σπίτι να χρησιμοποιεί τα πατάκια του παρκέ! Το σπίτι τους ήταν πάντα ξεκλείδωτο και δεχόταν γείτονες για να δουν τηλεόραση, πάνω στην οποία δέσποζε ο μικρός ανδριάντας του Ελευθερίου Βενιζέλου, με το σκουφάκι. Αυτή η γειτονιά, η Ευαγγελίστρια, ήταν ένας οικείος και γνώριμος χώρος που λειτουργούσε ως πλέγμα ψυχολογικής ασφάλειας, παρότι η γειτνίαση με το βουνό αναθέρμανε συνεχώς τις κουβέντες για την πρόσφατη δράση του περιβόητου ∆ράκου του Σέιχ-Σου. Το πολύβουο κέντρο της πόλης

ήταν γι’ αυτόν εχθρικό και ταυτόχρονα εντυπωσιακό και παραμυθένιο. Τον πρώτο καιρό είχε βρει έναν ασφαλή τρόπο να το επισκέπτεται: έπαιρνε το αστικό λεωφορείο της Ευαγγελίστριας από την αφετηρία, καθόταν δίπλα στο παράθυρο και χάζευε τις βιτρίνες, έκανε όλη την κυκλική διαδρομή χωρίς να κατέβει και κατέληγε ασφαλής στο τέρμα που συνέπιπτε με την αφετηρία! Εκείνη την εποχή έκαναν θραύση τα τζιν “Levis”. Ακριβά παντελόνια καλής ποιότητας που όποιος τα φορούσε φάνταζε αρκετούς πόντους ψηλότερος! Η τιμή τους, όμως, ήταν απαγορευτική κι έτσι το χωριατόπαιδο βρήκε μια πλάγια λύση. Αγόρασε ένα πάμφθηνο τζιν βιοτεχνίας, απ’ αυτές που ήταν τότε γεμάτη η φτωχομάνα Θεσσαλονίκη, ξήλωσε με επιμέλεια ράφτη τα διακριτικά ενός παλιού, σκισμένου “Levis” που δεν φορούσε πια ένας φίλος του και τα έραψε στο φτηνό παντελόνι. Έτσι, το ταπεινό “Texas” μεταμορφώθηκε σε θαυμαστό “Levis” κάνοντας το παιδί να καμαρώνει σα γύφτικο σκεπάρνι, έστω κι ως ψευδαίσθηση. Κι όταν, αργότερα, κατάφερε να αγοράσει, γνήσια πια, ένα σορτσάκι “Adidas” κι ένα μπλουζάκι “All Star” έγινε ο ευτυχέστερος άνθρωπος του κόσμου! Ότι γνώριζε από κινηματογράφο αναφερόταν στις ταινίες που έπαιζε ο πλανό-

διος σινεματζής, κάθε Πέμπτη στο καφενείο του χωριού, κυρίως ελληνικά μελό με τον Νίκο Ξανθόπουλο και την Μάρθα Βούρτση. Ο πατέρας του μιλούσε για τις καουμπόικες ταινίες με τον Τζον Γουέιν, αυτές όμως δεν έφταναν ποτέ στο χωριό. Η Θεσσαλονίκη ήταν, τότε, γεμάτη σινεμά, κεντρικά και συνοικιακά, πρώτης και δεύτερης προβολής, χειμερινά και θερινά. Η κορωνίδα των σκοτεινών αιθουσών ήταν, αδιαμφισβήτητα, το Ράδιο Σίτυ που έφερνε τις καλύτερες ταινίες τις οποίες κράταγε πολλές εβδομάδες. Ήταν ολοκαίνουριο, με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, υπέροχα φώτα, αξιόπιστα μηχανήματα ήχου και εικόνας και μια τεράστια οθόνη που την κάλυπτε μια πτυχωτή, βυσσινί, βελούδινη αυλαία. Σ’ αυτό το παραμυθένιο περιβάλλον βρέθηκε με την φοιτητική παρέα της αδελφής του και παρακολούθησε εκστατικά τον υπέροχο Τοπόλ, να τραγουδά και να χορεύει μ’ ορθάνοιχτα χέρια «if i were a rich man» στον «Βιολιστή στη στέγη»! Όλα αυτά πέρναγαν απ’ το μυαλό μου καθώς έβλεπα την θεατρική παράσταση του «Βιολιστή στη στέγη» στο Μέγαρο Μουσικής, με μουσικούς επί σκηνής, θαυμάσια σκηνικά και κουστούμια και πολύ καλές ερμηνείες, όπου έναν θαυμάσιο ρόλο έπαιζε κι καλός μου φίλος ο Γιάννης. Άλλαξαν πολλά από τότε. Το Ράδιο Σίτυ έχει πλέον παρακμάσει και χρησιμοποιείται περιστασιακά για εμπορικά θέατρα, η πόλη έχει αλλάξει κι όλοι μας μεγαλώσαμε. Εκείνο το βίωμα, όμως, η διάχυτη συγκίνηση στο ασφυκτικά γεμάτο σινεμά και τα παιδικά μάτια που δεν χόρταιναν την μαγεία της μεγάλης οθόνης, θα μείνουν για πάντα αναλλοίωτα! Ο δικηγόρος του διαβόλου

www.facebook.com/chrlcg/t imeline

Η Κίνα συνεχίζει την καταστολή Έντονες αντιδράσεις έχουν προκαλέσει οι  190 συλλήψεις ακτιβιστών

στα δίκτυα του κόσµου

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε διάφορες πόλεις της Κίνας τις τελευταίες μέρες, από τους οποίους οι 11 αντιμετωπίζουν ποινές πολυετούς φυλάκισης Το σχέδιο της καταστολής συντονίστηκε από το υπουργείο δημόσιας ασφάλειας, που σύμφωνα με ανακοίνωσή του προσπάθησε να δώσει ένα αποφασιστικό χτύπημα σε ένα «εγκληματικό συνδικάτο» που σαμποτάρει την κοινωνική ευημερία, ενώ δικηγόροι υπεράσπισης των κρατουμένων καταγγέλλουν ότι στόχος τον καθεστώτος είναι ο εκφοβισμός των ακτιβιστών.

www.pcp.pt

Εκστρατεία για δημοψήφισμα

Εκστρατεία για την διεξαγωγή δημοψηφίσμα τος με ερώτημα την παραμο-

νή στο ευρώ και την εθνικοποίηση των τραπεζών ξεκίνησε πριν λίγες μέρες το Κομμουνιστικό Κόμμα της Πορτογαλίας, ενόψει των εκλογών του φθινοπώρου. Αφορμή για το δημοψήφισμα ήταν η σκληρή συμφωνία που επέβαλαν οι δανειστές στην ελληνική κυβέρνηση, ενώ ο γενικός γραμματέας του κόμματος Τζερόνιμο Ντε Σόουζα ανέφερε ότι η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδηγεί στην κοινωνική εξαθλίωση και εμποδίζει την ανάπτυξη της χώρας.

www.zoneniner.tumblr.com

Λευτεριά στους κρατούμενους μπλόγκερς

Μετά από μια τεράστια εκστρατεία αλληλεγ γύης, εδώ και λίγες μέρες η

κυβέρνηση της Αιθιοπίας απελευθέρωσε τους πέντε από τους εννιά πολιτικούς κρατούμενους μπλόγκερς που κρατούνται από τον Ιούλιο του 2014 κατηγορούμενοι για τρομοκρατία. Οι κρατούμενοι, για τους οποίους οι δικηγόροι τους αναφέρουν ότι συνελήφθηκαν χωρίς αποδεικτικά στοιχεία, είναι μέλη της ανεξάρτητης δημοσιογραφικής κολεκτίβας «Zone 9», που δημιουργήθηκε τον Μάιο του 2012 υπερασπιζόμενη την ελευθερία της έκφρασης ως απάντηση στην κυβερνητική προπαγάνδα των κυρίαρχων ΜΜΕ. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

ΘΕΑΤΡΟ

“

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Το θέατρο φόρουμ παρουσιάζει φαινόμενα καταπίεσης ομάδων που μειονεκτούν κατά κύριο λόγο κοινωνικά, πολιτικά ή και οικονομικά, οι οποίες θυματοποιούνται και είναι σημαντικό να οργανώσουν τον αγώνα τους για την άρση των διακρίσεων που τις στιγματίζουν και τις οδηγούν στην καταπίεση.

To Θέατρο του Καταπιεσμένου είναι εδώ Παραστάσεις και εργαστήρια της τεχνικής του θεάτρου φόρουμ επιχειρούν να μας αφυπνίσουν Κυκλοφόρησε πρόσφατα το 16ο τεύχος του περιοδικού «Εκπαίδευση & Θέατρο», με ειδικό αφιέρωμα στο «Θέατρο του Καταπιεσμένου», όπως είχαμε προαναγγείλει μέσα από τις σελίδες της «Εποχής». Το τεύχος, 170 σελίδων, περιλαμβάνει επιλεγμένα κείμενα, αρθρογραφία στα ελληνικά και γλωσσάρι, διατίθεται δωρεάν σε έντυπη μορφή στα μέλη του ∆ικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, ενώ είναι επίσης διαθέσιμο κατόπιν παραγγελίας στο: info@theatroedu.gr [περισσότερα, εδώ: www.theatroedu.gr/el-gr/περιοδικόεκπαίδευσηθέατρο/τεύχος16περιεχόμενα.aspx].

ο ∆ίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση συνδιοργάνωσε, επίσης, εβδομάδα-αφιέρωμα στο Θέατρο του Καταπιεσμένου, με καλεσμένο το διεθνές δίκτυο TΟgether και την παράστασή τους «Hotel Europa», σε καλλιτεχνική διεύθυνση της διεθνούς φήμης βραζιλιάνας εμψυχώτριας και ηθοποιού Μπάρμπαρα Σάντος, για πρώτη φορά στην Αθήνα για δύο μοναδικές παραστάσεις θεάτρου φόρουμ με ελεύθερη είσοδο, εργαστήρια, συζητήσεις. Η παράσταση «Hotel Europa», μετά από μεγάλη ευρωπαϊκή περιοδεία, δόθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο Θέατρο Ρεματιάς Χαλανδρίου και στο Ελεύθερο Αυτοδιαχειριζόμενο Θέατρο «Εμπρός». Παράλληλα, οι συντελεστές της ομάδας, έμπειροι ακτιβιστές και εμψυχωτές του ΘτΚ από διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες, προσέφεραν ένα εξαιρετικά δημιουργικό κι ενδιαφέρον εργαστήριο Θεάτρου του Καταπιεσμένου στο Κέντρο Νεότητας Χαλανδρίου, ενώ στις εκδηλώσεις του αφιερώματος εντάχθηκαν επίσης στρογγυλό τραπέζι-ανοιχτή συζήτηση στο Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης, και η επανάληψη της τελευταίας παράστασης θεάτρου φόρουμ της Ακτιβιστικής Ομάδας ΘτΚ με τίτλο «Πλην όμως…». Ανοιχτή συζήτηση για το Θέατρο του Καταπιεσμένου με τίτλο «Προκλήσεις και εφαρμογές» οργανώθηκε επίσης στο Ναύπλιο, στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

Η παράσταση «Hotel Europa»

Μείζον θέμα διερεύνησης, προβληματισμού, αλλά και κινητοποίησης μέσα από την ενεργή θέαση και παρακολούθηση των «δρώντων θεατών» στο πλαίσιο της παράστασης θεάτρου φόρουμ «Hotel Europa» είναι τα αίτια της πολύπλευρης κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής κρίσης που μας ταλανίζει ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αλλά και συνολικά στην Ευρώπη, τα τελευταία χρόνια,

αλλά, κυρίως, η διερώτηση και η αναζήτηση προτάσεων και λύσεων. Το θέατρο φόρουμ αποτελεί όχι τη μία και μοναδική, αλλά σίγουρα τη δημοφιλέστερη, τεχνική Θεάτρου του Καταπιεσμένου, από όσες εισηγήθηκε πρακτικά και θεωρητικά ο μεγάλος Βραζιλιάνος ακτιβιστής Αουγκούστο Μπόαλ (1931-2009). Ο Μπόαλ εισηγήθηκε την προοπτική μιας κινητοποίησης της κριτικής σκέψης αλλά και της αντίστασης απέναντι στα απολυταρχικά καθεστώτα της Λατινικής Αμερικής της εποχής του, με όχημα τις διάφορες τεχνικές του θεάτρου και τη δρώσα παρακολούθησή του από τους θεατές, κάτι που τον οδήγησε να διωχθεί στην πατρίδα του, ή και να απαχθεί, να συλληφθεί, να υποστεί βασανιστήρια και τελικά να εξοριστεί, με αποτέλεσμα να συνεχίσει σε άλλες

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

χώρες τη δραστηριότητά του. Το θέατρο φόρουμ παρουσιάζει πάντα ανάλογα φαινόμενα καταπίεσης ομάδων που μειονεκτούν κατά κύριο λόγο κοινωνικά, πολιτικά ή και οικονομικά, οι οποίες θυματοποιούνται και είναι σημαντικό να οργανώσουν τον αγώνα τους για την άρση των διακρίσεων που τις στιγματίζουν, τις αδικούν, και κατ’ επέκταση τις οδηγούν στην καταπίεση [περισσότερα, εδώ: www.theatreoftheoppressed.org].

Εργαστήριο στην Τσεχία

Ένα διαφορετικό εργαστήριο με θέμα «Μη-βίαιη επικοινωνία και Θέατρο του Καταπιεσμένου», έγινε τον περασμένο Μάιο στην Τσεχία από τον κοινωνικό και οικολογικό μη κυβερνητικό οργανισμό «Νesehnuti – Independent Social Ecolo-

«Ιούλιος Καίσαρας» του Ουίλιαμ Σέξπιρ

ε σκηνοθεσία Τσεζαρε Γκραουζίνις ανεβαίνει στο πλαίσιο του Ελληνικού Φεστιβάλ ο «Ιούλιος Καίσαρας» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Έργο δύσκολο και βαθιά πολιτικό, παρουσιάζεται από τον καλό λιθουανό σκηνοθέτη που ζει μόνιμα στη χώρα μας «με φόντο το ηθικό κενό, αλλά και την κουλτούρα του φόβου που ενδημούν στο σύγχρονο δυτικό κόσμο του 21ου αιώνα». Η σεξπιρική τραγωδία θέτει το ακανθώδες ζήτημα της εξουσίας και, όπως λέει ο ίδιος ο σκηνοθέτης, «οι ψυχολογικοί μηχανισμοί στην υπηρεσία της πάλης για εξουσία, παραμένουν απελπιστικά αρχαϊκοί και εξακολουθούν να βασίζονται στην “ηθική των πιθήκων”». Το έργο ανεβαίνει σε μετάφραση Μίνωα Βολανάκη, σκηνικά και κοστούμια του Kenny MacLellan, μουσική του Martynas Bialobžeskis και φωτισμούς του Νίκου Βλασόπουλου. Παίζουν οι: Παναγιώτης Αθανασόπουλος, Αφροδίτη Αντωνάκη, Γιώργος Γάλλος, ∆ημοσθένης Ελευθεριάδης, ∆ημήτρης Ήμελλος, Αλέξανδρος Λογοθέτης, Κώστας Μπερικόπουλος, Μάρω Παπαδοπούλου, Χρήστος Σαπουντζής, Γιάννης Στάνκογλου και Συμεών Τσακίρης. Παραστάσεις: 23 και 24 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στο θέατρο Πειραιώς 260, χώρος Η.

gical Movement», όπου έπειτα από πρόταση της συμμετέχουσας Πάρβης Πάλμου, ψυχολόγου, μέλους του Σωματείου Υποστήριξης ∆ιεμφυλικών, χρησιμοποιήθηκε μια από τις αναρίθμητες ιστορίες έντονης βίας που αντιμετωπίζουν οι τρανς άνθρωποι στην εκπαίδευση στην Ελλάδα σήμερα. Σκοπός ήταν η αύξηση της ορατότητας και η ευαισθητοποίηση της τσεχικής κοινωνίας πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, όπως έχει αναδειχτεί και από την πρόσφατη έκθεση του ∆ικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, για το έτος 2014. Όπως σημείωσε η ίδια η κα Πάλμου, το θεατρικό έργο φόρουμ που προέκυψε, ανέβηκε τελικά μετά το πέρας της εκπαίδευσης αυτής στο Πανεπιστήμιο του Μπρνο. Σπύρος Πετρίτης

«Το σπίτι της Μπερνάντα Άλμα» του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

το όμορφο Βρυσάκι, Χώρος Τέχνης & ∆ράσης, ο Ένκε Φεζολάρι σκηνοθετεί το κύκνειο άσμα του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα». «“Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα” είναι μια ανδαλουσιανή τραγωδία, με άλλα λόγια μια βαλκανική τραγωδία, που λαμβάνει χώρα στις εσχατιές του πολιτισμένου κόσμου», γράφει ο σκηνοθέτης. «Η άνυδρη και διψασμένη γη καθρεφτίζεται στα στερημένα από έρωτα γυναικεία πρόσωπα του έργου. Αφόρητη ζέστη δοκιμάζει τα όρια της ύπαρξής τους σε εγκλεισμό, ενώ μια πιθαμή έξω από το σπίτιφυλακή, μοιάζει να απλώνεται ένα σύμπαν διαποτισμένο από αισθησιακές μουσικές και οσμές, κάθιδρων από το χορό, σωμάτων, που δεν παύουν ποτέ να ερωτεύονται. Αλήθεια ή ψέματα; Μια φαντασίωση που στήνει μοιραίες παγίδες στα θύματά της, ή μια αλήθεια, που όμως η κατάκτησή της χρειάζεται τόλμη και πόθο ή, ακόμα καλύτερα, duente. Σε μια ισχνή δημοκρατία, όπου περισσεύουν τα μνημόνια και οι δογματικές, δίχως καμιά πίστη στο συνάνθρωπο, διατυπώσεις, “Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα” δεν είναι ένα έργο, που απλά μπορεί να μας αφορά, είναι ο κόσμος μέσα στον οποίο ζούμε. [...] Από τη μια κοινωνία σε κρίση, ας πούμε, την ισπανική, τις μέρες του ’36 λίγο πριν το πραξικόπημα… στην ελληνική κοινωνία του 2015. Από το δυτικό άκρο της Μεσογείου έως τις απότομες ακτές της Αδριατικής και της Μαύρης Θάλασσας, από τις ορκισμένες παρθένες της Αλβανίας έως τις ηρωίδες του Αλμοδόβαρ. Οι ίδιες ακούραστες νότες, οι ίδιες υγρές και μεστές φωνές, οι ίδιες υποσχέσεις και το ίδιο σκληρό παιχνίδι με το θάνατο». Η μετάφραση είναι της Μαρίας Σκαφτούρα και η δραματολογική επιμέλεια της Ναταλί Μηνιώτη. Σκηνικά και κοστούμια επιμελήθηκε η Χριστίνα Κωστέα. Στο ρόλο της Μπερνάντα η ∆ώρα Στυλιανέση, τις κόρες της ερμηνεύουν οι: Μαρία Σκαφτούρα, Αντιγόνη Κουλουκάκου, Ελεονώρα Αντωνιάδου, ∆ανάη Παπουτσή, Βέφη Ρέδη, Φρύνη Θετάκη, Ξανθή Κρανίδη. Παραστάσεις: ∆ευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, 9.30μ.μ., στο Βρυσάκι, Χώρος Τέχνης & ∆ράσης (Bρυσακίου 17, Πλάκα, τηλ. 210 3210179).

•

1100

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Περί βιβλιοκριτικής και Άγρα Τέλλος Άγρας «Κριτικά» Πέμπτος Τόμος, 2 «Παράρτημα – Σημειώσεις» Φιλολογική επιμέλεια Κώστας Στεργιόπουλος Εκδόσεις Ερμής Νοέμβριος 2014

το προηγούμενο φύλλο σχολιάσαμε τον πέμπτο τόμο των «Κριτικών» του Τέλλου Άγρα, που εκδόθηκε είκοσι χρόνια μετά τον τέταρτο, ολοκληρώνοντας το εγχείρημα της συγκέντρωσης των κριτικών του κειμένων. Όπως φαίνεται, όμως, υπάρχει ακόμη υπόλοιπο, με “ασυγκέντρωτα” κείμενα, του οποίου δεν προσδιορίζεται η έκταση. Εν τέλει, τα «Κριτικά» προέκυψαν με διαδοχικά ξεδιαλέγματα. Η αρχική προσπάθεια ήταν να διασωθεί “το κύριο σώμα”. Το ξεδιάλεγμα δεν το επέβαλε μόνο η πληθώρα των κριτικών κειμένων του Άγρα, που θα δυσκόλευε το εκδοτικό εγχείρημα, αλλά και η μέριμνα να μείνει “απ’ έξω ό,τι θα αποτελούσε παραφωνία σε σχέση με την υπόλοιπη προσφορά του”. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τη θεματική δομή των «Κριτικών». Από εκεί και πέρα, στην θεματική προτεραιότητα, που δόθηκε κατά την κατάρτιση των διαδοχικών τόμων, πιστεύουμε ότι ελήφθησαν υπόψη τα ενδιαφέροντα του αναγνωστικού κοινού της Μεταπολίτευσης, δηλαδή οι προτιμήσεις των παιδιών και των εγγονιών του Άγρα. Αφού το έργο δεν σχεδιάστηκε ως ολότητα Απάντων, αποκλειόταν η χρονολογική σειρά, που θα αποτύπωνε την εξέλιξη της κριτικής σκέψης του Άγρα, της τέχνης και της τεχνικής του. Η παράμετρος του χρόνου εμφανίζεται στις επιλογικές “σημειώσεις” κάθε τόμου, όπου δίνονται τα στοιχεία για τις πρώτες δημοσιεύσεις. Επίσης, λαμβάνεται υπόψη στις επιμέρους ενότητες των τόμων, κατά την παράταξη των προσώπων, καθώς όλα τα σχετικά με έναν συγγραφέα δημοσιεύματα συγκεντρώνονται σε ένα κεφάλαιο. Και πάλι, η παράταξη των προσώπων δεν γίνεται κατά ηλικιακή σειρά, αλλά συνυφασμένη με άλλα γραμματολογικά κριτήρια. Έτσι καταρτίστηκαν οι πέντε τόμοι. Έκαστος με ορισμένους συγγραφείς, χωρισμένος στο “κύριο σώμα” και το “παράρτημα”, με τα συντομότερα κείμενα για την συγκεκριμένη συγγραφική ομάδα. Ειδικά, στον πέμπτο τόμο, προέκυψαν περισσότερα του ενός “παραρτήματα”, που έφτασαν σε ίση έκταση με το “κύριο σώμα”. Κάπως έτσι, προέκυψε ο Πέμπτος τόμος 1 και ο Πέμπτος τόμος 2, ως τόμος, αποκλειστικά “παραρτημάτων”, που σημαίνει, κυρίως, “άρθρα και βιβλιοκρισίες”. Στις “σημειώσεις”, ο Κώστας Στεργιόπουλος θεωρεί αναγκαίο να αιτιολογήσει τη διάσωσή τους: Σε αυτές, “έχει πει ανάμεσα σ’ ένα πλήθος υπεκφυγές και προχειρότητες λόγο καίριο, έχει κάνει θαυμάσιες παρατηρήσεις, που άλλοτε θίγουν θέματα για πρώτη φορά, άλλοτε συμπληρώνουν πρόσφατα μελετήματά του κι άλλοτε φωτίζουν κι αναπτύσσουν συμπληρωματικά τις κριτικές του θέσεις, την κριτική του μέθοδο και τις αισθητικές πεποιθήσεις του.” Μια παρόμοια εκτίμηση δείχνει, ότι η βιβλιοκρισία δεν γίνεται αντιληπτή ως διακριτό είδος δοκιμιακού λόγου. Επίσης, προϋποθέτει ότι κριτικές θέσεις, κριτική μέθοδος και αισθητικές αντιλήψεις είναι εξαρχής δεδομένες. Σαν να μην προκύπτουν από την τριβή μέσω της βιβλιοκρισίας. Σαν να μην συμβάλλει η ανάδραση, που εξασφαλίζει η συγγραφή της. Αυτή, όμως, είναι η συνήθης εκτίμηση ενός φιλόλογου χωρίς συστηματική παρουσία βιβλιοκριτικού. Ο Στεργιόπουλος, στην παλαιότερη μελέτη του για τον

Άγρα, εκφράζει πιο απόλυτα την άποψη του φιλόλογου. Θεωρεί πως ο Άγρας εφάρμοσε την αρχή του “μη θίγε τα κακώς κείμενα”. Επίσης, παρατηρεί ότι “σπάνια έγραψε τη γνώμη του ολόκληρη για τους ζωντανούς και τους συγχρόνους του. Πιο συχνά, την είπε μισή ή την αποσιώπησε. Κι ακόμα πιο συχνά, δεξιοτεχνικότατα την έκρυψε μέσα στις γραμμές... Απόφευγε γιατί δεν ήθελε να δυσαρεστήσει... Ή και αρκετές φορές, γιατί δεν είχε αποκρυσταλλώσει γνώμη”. Αυτό, όμως, που εκείνος αντιλαμβάνεται ως υπεκφυγή, δηλαδή την μη ρητή απόφανση, συνάδει με τον χαρακτήρα ενός κριτικού κειμένου συγχρονικού με το αντικείμενό του, δηλαδή την έκδοση του βιβλίου. Η βιβλιοκρισία θεωρείται, ιδιαίτερα από τους πανεπιστημιακούς, ενασχόληση που “γίνεται στο πόδι”, στα διαλείμματα του καθημερινού επαγγελματικού μόχθου. Αυτή η εκτίμηση δεν αλλάζει ούτε όταν πρόκειται για την εργασία κάποιου μισθοδοτούμενου ως κριτικού βιβλίου. Απαξίωση, που έχει καταγραφεί και στα πρακτικά των κρατικών λογοτεχνικών βραβείων, καθώς υπήρξε πρόταση οι βιβλιοκριτικοί να μην συμμετέχουν στις κριτικές επιτροπές, όπως επίσης, οι συναγωγές βιβλιοκριτικών να εξαιρούνται από τα υποψήφια προς βράβευση βιβλία. Με ένα παρόμοιο σκεπτικό, δεν προέκυψε ένας έκτος τόμος στα «Κριτικά» του Άγρα με τίτλο, Βιβλιοκρισίες, αλλά ο Πέμπτος Τόμος 2, ως “παράρτημα” των μελετημάτων. Μένουμε με την εντύπωση, πως αυτό θα έχει ως συνέπεια αντίστοιχο παραμερισμό από τον αναγνώστη. Κι όμως, από όσο μπορούμε να κρίνουμε, με βάση τις βιβλιοκρισίες του Άγρα για συγγραφείς, οι οποίοι επιβίωσαν της παραγραφής που επιφέρει ο χρόνος, και για συγκεκριμένα βιβλία, που έτυχαν πρόσφατης επανέκδοσης, αυτές δεν φαίνεται να έχουν φθαρεί, ούτε να έχουν τα χαρακτηριστικά μίας παρωχημένης κριτικής θεώρησης. Οι παρατηρήσεις του δεν εμφανίζονται σαν αναλαμπές σε ένα ασπόνδυλο κείμενο, με, διπλωματικής φύσεως, αποσιωπήσεις. Για τα πρόσωπα, έχει σαφώς διαμορφωμένη άποψη, την οποία διατυπώνει μετά επιχειρημάτων. Ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της βιβλιοκρισίας τύπου Άγρα δίνει η κριτική του παρουσίαση της δεύτερης συλλογής διηγημάτων του Πέτρου Πικρού, «Σα θα γίνουμε άνθρωποι», που εκδόθηκε το 1924 και επανεκδόθηκε το 1930, χωρίς “τον μικρόν, αλλά εμβαθυσμένον και μεστόν πρόλογο”, όπως τον χαρακτηρίζει ο Άγρας, ξεκινώντας την κριτική του. Στην φιλολογική επανέκδοση του 2009, η επιμελήτρια Χρ. Ντουνιά προτάσσει την κριτική του Άγρα στις συνολικά δέκα που αναδημοσιεύει. Όπως προτάσσει και την κριτική του για την πρώτη συλλογή του Πικρού, «Χαμένα κορμιά», όπου φτάνουν τις 15 οι βιβλιοκρισίες που συγκεντρώνει. Αυτή η πρώτη κριτική του Άγρα για τον Πικρό δεν στεγάστηκε στα «Κριτικά», παρόλο που δημοσιεύτηκε στο βραχύβιο αλλά γνωστό στην εποχή του λογοτεχνικό περιο-

δικό, «Κριτική», των Α. Παπαδήμα και Μ. Φιλήντα. Απορία προκαλεί η απουσία βιβλιοκρισίας του Άγρα για το μυθιστόρημα του Πικρού, το «Τουμπεκί», που εκδόθηκε τρία χρόνια αργότερα και με το οποίο συμπληρώνεται η τριλογία. Ούτε η Ντουνιά αναφέρει κριτική Άγρα στις μόλις πέντε που εντοπίζει. Μένει στα “ασυγκέντρωτα”, λανθάνει ή μήπως δεν γράφτηκε; Αυτή η τελευταία εκδοχή παρουσιάζει ενδιαφέρον, γιατί θα σήμαινε πως τον κριτικό τον αναχαίτισε το προκλητικό θέμα του βιβλίου και η αριστερή ιδεολογία του συγγραφέα του. τόμος των “παραρτημάτων” είναι χωρισμένος σε πέντε ενότητες: “άρθρα και βιβλιοκρισίες για ποίηση”, αντιστοίχως “άρθρα και βιβλιοκρισίες για πεζογραφία”, “άρθρα και επιστολές”, “άρθρα και βιβλιοκρισίες στα γαλλικά” και μία πρόσθετη ενότητα, με τα λήμματα στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαιδεία. Σε αντίθεση με τα “παραρτήματα” των άλλων τόμων, εδώ δεν γίνεται αναφορά στους συγγραφείς του πέμπτου τόμου. Έτσι έχουμε την κριτική ματιά του Άγρα για πλειάδα άλλων συγγραφέων. Τουλάχιστον για είκοσι ποιητές και ορισμένους, μοιρασμένους μεταξύ ποίησης και πεζογραφίας, όπως για τα ποιητικά του Μυριβήλη και του Σκαρίμπα. Επίσης, για 23 πεζογράφους και μερικούς ακόμη, αν προσθέσουμε τα άρθρα στο γαλλόφωνο δεκαπενθήμερο περιοδικό «L’ Hellenisme Contemporain», με το οποίο συνεργαζόταν από το ξεκίνημά του, ∆εκ. 1935. Σε αυτόν τον ημίτομο, συναντάμε, σε σχέση με τους προηγούμενους τόμους, περισσότερους συγγραφείς, που δεν άντεξαν στη δοκιμασία του χρόνου, για τους οποίους θα ήταν χρήσιμα κάποια βιογραφικά στοιχεία. Γιατί μπορεί και ένας αξιόλογος συγγραφέας να μην διασωθεί. Παντού και πάντοτε, παίζουν το ρόλο τους οι διασυνδέσεις και τα μέσα, ακόμη και στη μεταθανάτια μνήμη. Πολλοί, μάλιστα, από αυτούς τους παραγραμμένους έχουν εκδώσει περισσότερα του ενός βιβλία, τα οποία έτυχαν υπολογίσιμης αποδοχής από τους συγκαιρινούς τους κριτικούς. Παράδειγμα, η περίπτωση του Μιχ. ∆αμιράλη, που ο Άγρας συμπεριλαμβάνει, και μάλιστα με φωτογραφία, στους 70 της ανθολογίας του «Οι Νέοι», του 1922, και για του οποίου τη δεύτερη ποιητική συλλογή, δώδεκα χρόνια αργότερα, δημοσιεύει κριτική. Φαίνεται, όμως, πως ο ∆αμιράλης διασώθηκε μόνο ως μεταφραστής του Σαίξπηρ. Άλλη περίπτωση συνιστά ο γνώριμος του Άγρα, Γεώργιος ∆ούρας, του οποίου παρουσιάζει τις τρεις πρώτες ποιητικές συλλογές, ενώ για μία ακόμη, αυτή εν μέρει σε ελεύθερο στίχο, δημοσιεύει άρθρο στα γαλλικά. Για τα βιβλία του ∆ούρα, που απεβίωσε το 1965, στα 70 του, και άλλοι δημοσίευσαν κριτικές, ενώ οι εκδόσεις Ίκαρος εξέδωσαν τα Άπαντά του. Τα βιογραφικά χρειάζονται όχι μόνο για να γνωρίσουμε καλύτερα έναν συγγραφέα, αλλά και για να σταθμίσουμε πληρέστερα μία βιβλιοκρισία. Ένα χαρακτηριστικό των βιβλιοκρισιών του Άγρα είναι ο προσωπικός τους χαρακτήρας. Εισαγωγικά, ο κριτικός δίνει ψηφίδες αυτοβιογραφίας, διασκεδά-

ζοντας με συναισθηματικούς τόνους ένα είδος από τη φύση του στεγνό. Υπάρχουν κάποια σύντομα άρθρα, όπως οι «Ολίγες λέξεις για την Πολυδούρη» ή εκείνο για την Ανθούλα Βαφοπούλου, που έχουν διάσταση αφηγήματος. Όσο αφορά, πάντως, τις γυναίκες συγγραφείς, ελάχιστα τον απασχολούν. Γράφει μόλις για έξι, με συγκατάβαση και μετρημένους επαίνους, όπου διακρίνεται μία υποδόρια ειρωνεία. Αυστηρότερος στέκεται στα εκτενή κείμενα του πρώτου ημίτομου, για τις περιπτώσεις των Αιμιλία ∆άφνη, Κλ. ∆ίπλα-Μαλάμου, Τ. Σταύρου. Πιθανώς, γιατί δεν γράφει για εκείνες που θεωρεί σημαντικές, όπως την “άφθαστη Πηνελόπη ∆έλτα”, την οποία, λ.χ., τοποθετεί υψηλότερα από την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου. Σε αυτήν την ιεράρχηση, συμβάλλει ότι, στην κριτική της πεζογραφίας, δίνει το κύριο βάρος στην υπόθεση, τους ήρωες, τα νοήματα και δευτερευόντως, στη μορφή. Σε μία, πάντως, από τις βιβλιοκρισίες για τις θήλειες γραφίδες αποκαλύπτει την γενικότερη οπτική του: “Πώς ν’ ανοίξη κανείς μια γυναικεία συλλογή στίχων, χωρίς να είναι απαραίτητα συγκαταβατικός και χωρίς ν’ απαλλαχτή απ’ την επίσημη φορεσιά του κριτικού;” Μήπως ολίγον μισογύνης; Ή, πρόκειται για άποψη αντιπροσωπευτική μίας εποχής; Όπως και να έχει, ο κριτικός Άγρας δεν αποκρύβει γνωριμίες και φιλίες, εκθέτει εξαρχής τυχόν ιδεολογικές διαφορές, πρωτίστως δεν γράφει από καθέδρας. Όταν υπάρχει ειρωνεία, μένει διακριτικά διαβρωτική. Στις αντιπαραθέσεις του με συγγραφείς, κυρίως τις επιστολικές, υιοθετεί μεν ήπιους τόνους, αλλά παραμένει σταθερός στη γνώμη του. Λαμπρή η ιδέα να συμπεριληφθούν οι επιστολές, καθώς συμπληρώνουν το προφίλ του κριτικού. Αλλά και του ανθρώπου, όπως, λ.χ., η ανταλλαγή επιστολών με Μ. Καραγάτση και Γ. Θεοτοκά. Απερίφραστες κάποιες θέσεις του, ίσως και ρομαντικές. Όπως η απόφανσή του, “η λογική μου αποκρούει τον κομμουνισμό, [...] αλλά θα ήμουν ευτυχέστερος αν όλοι έχουν ψωμί να χορτάσουν και δουλειά.” Εποπτική εικόνα των «Κριτικών» δίνει το Ευρετήριο όλων των τόμων της Μαρίας Στασινοπούλου, το οποίο παρατίθεται στο τέλος του δεύτερου ημίτομου. Τη συνολική εικόνα για το κριτικό έργο του Άγρα, ελλείψει προσώρας εργογραφίας του, θα συμπλήρωνε μία χρονολογικής τάξης βιβλιογραφική παράθεση των κριτικών του κειμένων. Ακόμη και ένα σχεδίασμα εργογραφίας, που θα περιοριζόταν στα συγκεντρωμένα κείμενα των «Κριτικών», ήταν απαραίτητο, για να υπάρχει μία εικόνα του κριτικού συναρτήσει του χρόνου. “Αλλά θα τα ξαναπούμε...”. Με αυτήν την αισιόδοξη φράση κλείνει το τελευταίο του κείμενο ο Άγρας. Αλλά δεν έμελλε να τα ξαναπούν. Εκείνο το κείμενο αφορά τη νέα μετάφραση από τον Νικόλαο Ποριώτη της «Ανδρομάχης» του Ευριπίδη, που είχε εκδοθεί το 1943 από τον Κώστα Γκοβόστη. “Άρρωστος για λίγες μέρες στο κρεβάτι”, ο Άγρας, αντί να διαβάζει τις νέες εκδόσεις νεοελληνικής λογοτεχνίας, εντρυφεί στους τραγικούς. Και εμείς, καλή ώρα, αντί να διαβάζουμε τα φιλόδοξα μυθιστορήματα που μόλις κυκλοφόρησαν, φιλολογίζουμε με Άγρα. “Αλλά εμείς θα τα ξαναπούμε...” για τους ρομαντικούς Άγρα και Φιλύρα, για τον αντιρομαντικό Καβάφη, αλλά και για τους μυθιστοριογράφους μας, που περνούν κρίση ηλικίας. ∆εν κινδυνεύουμε από αδέσποτη σφαίρα. Μόνο από αδέσποτα σκυλιά, βιαστικούς μηχανόβιους και εκνευρισμένους συγγραφείς. Μ. Θεοδοσοπούλου

20 ΜΟΥΣ

ο Rockwave Festival κλείνει τα 20ά του γενέθλια φέτος το καλοκαίρι και φιλοξενεί έναν πολύ ιδιαίτερο και αγαπητό στο ελληνικό κοινό καλεσμένο με το καταπληκτικό του συγκρότημα Manu Chao La Ventura. Οι εμφανίσεις του Manu Chao αποτελούν μοναδική μουσική εμπειρία και μάλιστα όταν συνοδεύεται από τους «παλιόφιλους»: Madjid στην κιθάρα, Philippe Teboul στα ντραμς και τον Gambeat στο μπάσο, με τους οποίους είχε συνεργαστεί στους Radio Bemba και τους Mano Negra, τότε μιλάμε για τη συναυλιακή συνεύρεση της χρονιάς, με όλα τα αγαπημένα τραγούδια από τη σπουδαία καριέρα του Μanu Chao και άλλα που δεν έχουν παιχτεί ποτέ ζωντανά Εμπνευσμένος, φύσει δημιουργικός και αφοσιωμένος με πάθος στη μουσική ο Μanu Chao ξεκίνησε ως μέλος της εναλλακτικής σκηνής του Παρισιού κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’80, μέχρι που ίδρυσε τους Mano Negra, τη μεγαλύτερη μπάντα στην ιστορία του

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

«Μια τρύπα στον καιρό… κύριε Μάνο»

γαλικιανού ροκ, φέρνοντας την ισπανόφωνη μουσική στην πρώτη γραμμή. Έντονα πολιτικοποιημένος, ο Μanu Chao αρθρώνει ένα μουσικό λόγο που φιλτράρει τις κοινωνικές του ευαισθησίες με καμβά ένα πολυπολιτισμικό και πολύ-γλωσσικό ηχητικό σύμπαν. Από τη reggae στο punk και από τη rock σε ethnic φόρμες, η μουσική του Manu Chao είναι ένα χωνευτήρι πολιτισμών με τη χαρακτηριστική φωνή του να συμπαρασύρει κάθε θεατή. To 1998, με το Clandestino ταραξε τα νερά της παγκό-

«Η μνήμη όταν επιστρέφει… εκδικείται»

Λαυρέντης Μαχαιρίτσας παρουσιάζει με μεγάλο σεβασμό μια βραδιάαφιέρωμα στον φίλο του έλληνα ποιητή, στιχουργό και πεζογράφο Μάνο Ελευθερίου, με αφορμή την πρόσφατη συνεργασία τους στην τελευταία ομότιτλη δισκογραφική δουλειά του συνθέτη, αλλά και την πολυετή σχέση τους από την οποία δημιουργήθηκαν δεκάδες τραγούδια. Εκτός από τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, θα ερμηνεύσουν στίχους που αγαπήθηκαν και έχουν αφήσει το ίχνος τους στο ελληνικό τραγούδι ο Γιάννης Κότσιρας, η Αφροδίτη Μάνου και η ∆ήμητρα Παπίου. Ο ίδιος ο Μάνος Ελευθερίου θα διαβάσει με τον δικό του μοναδικό τρόπο αποσπάσματα από το έργο του. Σε αυτό το μουσικό αφιέρωμα στον μεγάλο στιχουργό, που έχει ταυτίσει το όνομά του με μια σειρά κλασικών επιτυχιών τα τελευταία χρόνια, θα ακουστούν τραγούδια όπως: «Παραπονεμένα λόγια», «Άλλος για Χίο τράβηξε», «Ο Άμλετ της Σελήνης», «Ποιος τη ζωή μου», «Οι Ελεύθεροι κι Ωραίοι», «Μαλαματένια λόγια», «Στων Αγγέλων τα μπουζούκια», «Το τρένο φεύγει στις οκτώ», «Η Μαρκίζα» κ.ά. Η συναυλία θα ολοκληρωθεί με αγαπημένα τραγούδια του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα… εφ’ όλης της ύλης. Την Τετάρτη 22 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Προπώληση εισιτηρίων: 10 ευρώ, πώληση εισιτηρίων κατά την είσοδο: 12 ευρώ.

Καντάδες από τον Γιώργη Χριστοδούλου

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Manu Chao La Ventura

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ

«Ε

ίναι ανάγκη μου να μιλήσω τώρα με αυτό τον τρόπο. Θέλω να ξαναμαζέψω τα πολύτιμα και να τα δείξω στον κόσμο, ιδίως στους νεώτερους για να μάθουν τι κληρονομούν» δηλώνει ο Θάνος Μικρούτσικος. Και επιλέγει: Τραγούδια με αίμα. Τραγούδια από πέτρα. Τραγούδια για το όνειρο που πάντα θα κυνηγάμε. Τραγούδια για να ξορκίσουμε τους εφιάλτες, που και τότε και τώρα μας περικυκλώνουν Είναι τραγούδια της αθωότητάς μας, είναι τραγούδια της μνήμης μας. Και ένας λαός που έχει μνήμη μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει. Οι φωνές της Αφροδίτης και του Κώστα είναι οι πιο κατάλληλες να κάνουν το πέρασμα από το τότε στο τώρα. Η δραματική, λυρική και ταυτόχρονα επική Αφροδίτη Μάνου συναντά τις, πάντα με πάθος και ακρίβεια, ερμηνείες του Κώστα Θωμαΐδη, πλαισιωμένοι από τον πολυσύνθετο Θύμιο Παπαδόπουλο με τα πνευστά του, τον σπουδαίο Θοδωρή Οικονόμου με το πιάνο του και φυσικά από τον Θάνο Μικρούτσικο. Μια παράσταση με οδηγό τα τραγούδια που μας εμψύχωσαν και μας απογείωσαν: «Η πιο όμορφη θάλασσα», «Ντικ», «∆ίκοπη ζωή» θα είναι εκεί. Όπως και οι... «Κρύες γυναίκες» σε μια «Πιρόγα» θα συναντήσουν τη «Ρόζα». Η «Ταράτσα», «Κελιά» και το «Μιλώ» του Μίκη θα είναι εκεί. Την Παρασκευή 24 και το Σάββατο 25 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στο Μικρό Θεατρο Αρχαίας Επιδαύρου. Εισιτήρια: 25 και 15 ευρώ, φοιτητικό: 10 ευρώ, άνεργοι – ΑΜΕΑ: 5 ευρώ.

ε τους ήχους του ακορντεόν, του κοντραμπάσου, της κιθάρας κι ενός γιουκαλίλι, ο Γιώργης Χριστοδούλου και η παρέα του μας προσκαλούν σε μια «Καντάδα» βγαλμένη από την «εποχή της αθωότητας». Με το δικό του μοναδικό τρόπο μας μεταφέρει τις μελωδίες της παλιάς Αθήνας, τα ελληνικά βάλς και τα φοξ-τροτ του ’30 και του ’40 μαζί με τα τραγούδια από την προσωπική του δισκογραφία σε ρυθμούς swing και bossa nova σε μια βραδιά διαφορετική απ’ τις άλλες και ανοιχτή για το κοινό. Θα ακουστούν τραγούδια του Κώστα Γιαννίδη, του Λεό Ραπίτη, του Ηρακλή Θεοφανίδη, του Μιχάλη Σουγιούλ, του Μάνου Χατζιδάκι αλλά και του Charles Trenet και του Cole Porter μαζί με «σύχρονα» swing του Randy Newman ή του Thomas Dutronc με τη ζεστή φωνή του Γιώργη στην ερμηνεία και τη συνοδεία τριών εξαιρετικών νέων μουσικών, του Χάρη Σταυρακάκη στο ακορντεόν, του Παναγιώτη Αθάνατου στη jazz & ακουστική κιθάρα και του Χάρη Πανταζή στο κοντραμπάσο. Ο Γιώργης Χριστοδούλου παρουσιάζει την «Καντάδα» που αποτελεί και την πρόσφατη δισκογραφική του δουλειά σε μία συναυλία σχεδόν παράλληλα με την κυκλοφορία της, σ’ έναν από τους ομορφότερους κήπους της Αθήνας. Μια αληθινά ιδιαίτερη απόλαυση με την πιο κομψή και κοσμοπολίτικη πλευρά της ελληνικής κι ευρωπαϊκής μουσικής. Την Κυριακή 19 Ιουλίου, στις 9μ.μ., στον Κήπο του Νομισματικού Μουσείου (Πανεπιστημίου 12).

σμιας μουσικής βιομηχανίας και έκτοτε κυκλοφορεί σειρά εξαιρετικών δίσκων με όποιο μουσικό project και αν καταπιάστηκε, όπως μαρτυρά η τεράστια επιτυχία που γνώρισαν τα: Me Gustas Tu, Welcome to Tihuana, King of Bongo, Je ne t’aime plus, Clandestino, Politik Kills και τόσα άλλα. Μαζί τους οι εγχώριοι BAiLdSA! Την Τρίτη 21 Ιουλίου, στο TerraVibe Park, 37ο χλμ Εθνικής Οδού Αθηνών Λαμίας. Οι πόρτες ανοίγουν στις 3μ.μ. Εισιτήρια 19 ευρώ.

Loutraki Festival 2015

Νατάσσα Μποφίλιου, μία από τις αγαπημένες ερμηνεύτριες του κοινού, θα εμφανιστεί στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Loutraki Festival 2015. Ο Θέμης Καραμουρατίδης κι ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος, ισορροπώντας στις δυο πτυχές της προσωπικότητας της ερμηνεύτριας, την ευαισθησία και το πάθος, στήνουν ένα φωτεινό καλοκαιρινό πρόγραμμα υπενθυμίζοντας στους αμέτρητους θαυμαστές της Νατάσσας Μποφίλιου για ποιό λόγο οι ζωντανές εμφανίσεις αποτελούν το πιο δυνατό της χαρτί. Αγαπημένα τραγούδια του ρεπερτορίου της πιο δυναμικής τριάδας της τελευταίας δεκαετίας, όπως το «Σ’ έχω βρει και σε χάνω», το «Εν λευκώ», το «Μέτρημα» κ.ά., ύστερα από μία σειρά πειραματικών προσεγγίσεων, επιστρέφουν στις αρχικές τους ενορχηστρώσεις, προκειμένου να συναντήσουν την απλότητα μιας νέας αφετηρίας σε μία σειρά συλλεκτικών συναυλιών. Στο πρόγραμμα έρχονται να προστεθούν σε πρώτη παρουσίαση τα τραγούδια από τις «Πρώτες λέξεις», τη νέα συνεργασία της Νατάσσας με τον Σωκράτη Μάλαμα, το Θέμη Καραμουρατίδη και τον Οδυσσέα Ιωάννου. Ενορχηστρώσεις: Θέμης Καραμουρατίδης, καλλιτεχνική επιμέλεια: Γεράσιμος Ευαγγελάτος. Πιάνο: Θέμης Καραμουρατίδης. Τύμπανα: Φοίβος Κουντουράκης Τσέλο: Άρης Ζέρβας. Κιθάρες: Σωτήρης Καστάνης. Μπάσο: Γιώργος Μπουλντής. Βιολί - Μαντολίνο: ∆ημήτρης Κουζής. Opening act: Χρήστος Νινιός Το Σάββατο 25 Ιουλίου, 9.30μ.μ., στο Λύκειο Λουτρακίου. Οι διοργανωτές του Loutraki Festival εναρμονιζόμενοι με τις συνθήκες που διαμορφώνονται στη χώρα, προχωρούν σε μείωση της τιμής των εισιτηρίων για τη συναυλία της Νατάσσας Μποφίλιου: 10 ευρώ (από 12) για την προπώληση και στα 12 ευρώ (από 14) για το ταμείο την ημέρα της συναυλίας.

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

ΗΜΕΡΕΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΠΑΡΟ

Εικόνες στα κύματα του Αιγαίου

Επιμέλεια: Στράτος Κερσανίδης

Ω

λίαρος, είναι το αρχαίο όνομα της Αντιπάρου. Σύμφωνα με μία εκδοχή το όνομα προέρχεται από τη λέξη «αύλαξ» (αυλάκι), μάλλον λόγω του στενού περάσματος που υπάρχει ανάμεσα στην Πάρο και την Αντίπαρο. Σύμφωνα με τη μυθολογία, στο σπήλαιο της Ωλιάρου ζούσε ο Κύκλωπας Πολύφημος, τον οποίο τύφλωσε ο Οδυσσέας, στην Οδύσσεια. Ωλίαρος ονομάζεται ένας θερινός κινηματογράφος (Cine Oliaros), ο οποίος

«INVISIBLE»

βρίσκεται στη Χώρα της Αντιπάρου κι όπου από χθες φιλοξενείται μια πολύ σημαντική εκδήλωση. Πρόκειται για τις Ημέρες Κινηματογράφου, που διοργανώνονται για δεύτερη χρονιά και θα διαρκέσουν μέχρι την Τρίτη 21 Ιουλίου. Η εκδήλωση, η οποία πραγματοποιείται μέσα σε μια πολύ δύσκολη συγκυρία για τη χώρα, συνδιοργανώνεται από την Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου και με την υποστήριξη του δήμου Αντιπάρου και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Ένα πολύ ενδιαφέρον τετραήμερο το

οποίο περιλαμβάνει κινηματογραφικά εργαστήρια για μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου και προβολές ταινιών. Στη φετινή εκδήλωση έχουν προσκληθεί και θα συμμετάσχουν οι σκηνοθέτες Μαργαρίτα Μαντά, Πέτρος Σεβαστίκογλου, Θάνος Αναστόπουλος και ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ, σκηνοθέτης, Απόστολος Καρακάσης. Τα παιδιά που θα πάρουν μέρος στο πρόγραμμα, θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν το έργο τους και με την καθοδήγησή τους να δημιουργήσουν ντοκιμαντέρ μικρού μήκους. Οι επαγγελματίες του σινεμά θα μεταδώσουν τις γνώσεις τους και θα αποκαλύψουν τα μυστικά της δουλειάς τους στους μαθητές, οι οποίοι μέσα από τα εκπαιδευτικά εργαστήρια να έρθουν σε επαφή με τη διαδικασία δημιουργίας μιας ταινίας καθώς και να παρακολουθήσουν προβολές πρόσφατων ελληνικών ταινιών μεγάλου και μικρού μήκους. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται, από τη μια, η ανάπτυξη της κινηματογραφικής παιδείας κι, από την άλλη, η δημιουργία ενός νεότερου κοινού για τον κινηματογράφο. Οι Ημέρες Κινηματογράφου Αντιπάρου φέρνουν σε επαφή τους νέους με αναγνωρισμένους Έλληνες δημιουργούς, προσφέροντάς τους μια πλατφόρμα για να συζητήσουν τις τάσεις και εξελίξεις στον σύγχρονο κινηματογράφο, να μάθουν τους βασικούς άξονες της κινηματογραφικής γλώσσας και να εξοικειωθούν με τα ψηφιακά μέσα. Για την παρακολούθηση των σεμιναρίων δεν απαιτούνται ιδιαίτερες κινηματογραφικές γνώσεις, αλλά διάθεση για μάθηση και ομαδικό πνεύμα. Κατά τη διάρκεια του κινηματογραφικού αυτού τετραημέρου θα προβληθούν ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους. Συγκεκριμένα οι φίλοι του κινηματογράφου στην Αντίπαρο θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις ταινίες μεγάλου μήκους «Για πάντα» της Μαργαρίτας Μαντά, «Ηλέκτρα» του Πέτρου Σεβαστίκογλου, «Στο σπίτι» του Αθανάσιου Καρανικόλα και το ντοκιμαντέρ «Εθνικός

Μια σύγχρονη ιστορία εκδίκησης

ρία χρόνια μετά τις «Τρεις Μέρες Ευτυχίας», ο ∆ημήτρης Αθανίτης επιστρέφει με μια ιστορία γύρω από ένα μοναχικό ήρωα όπως στην πρώτη ταινία του, το καλτ «Αντίο Βερολίνο». Πρόκειται για ένα αστικό γουέστερν -όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος ο σκηνοθέτης- το οποίο βασίζεται σε μια ιστορία εμμονής και εκδίκησης. Τα γυρίσματα της ταινίας, τα οποία τελείωσαν τον προηγούμενο μήνα, πραγματοποιήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής με επίκεντρο την περιοχή του Ασπροπύργου. Επιλογή η οποία δικαιολογείται από την αναζήτηση ανοιχτών οριζόντων, όπως επιτάσσει ένα αστικό γουέστερν. Η ταινία αφηγείται μια ιστορία σαν αυτές που συμβαίνουν γύρω μας καθημερινά. Ένας μοναχικός, χωρισμένος άνδρας, 35 ετών απολύεται ξαφνικά χωρίς καμία προειδοποίηση από το εργοστάσιο στο οποίο εργάζεται. Απολύεται και αισθάνεται την αδικία να τον κυριεύει. Επιπλέον έχει να φροντίσει και για τον εξάχρονο γιο του. Τότε παίρνει τη μεγάλη απόφαση: Αφού ο κόσμος είναι έτσι πρέπει κάποιος να τον διορθώσει. Μετατρέπει τον εαυτό του σε εκδικητή κι αποφασίζει να αποδώσει μόνος του δικαιοσύνη. Πρωταγωνιστής της ταινίας είναι ο Γιάννης Στάνκογλου, που υποδύεται τον κεντρικό ήρωα, τον Αρη, ενώ στο ρόλο του γιου του, εμφανίζεται ο μικρός Χρήστος Μπενέτσης. Άλλους ρόλους κρατούν η Κόρα Καρβούνη, ο Κώστας Ξυκομηνός, ο Μενέλαος Χαζαράκης, η Ευα Στυλάντερ, η Βιργινία Ταμπαροπούλου και η Νικολίτσα Ντρίζη Το σενάριο της ταινίας υπογράφουν ο ∆ημήτρης Αθανίτης με τον Γιώργο Μακρή, ενώ την παραγωγή έχουν αναλάβει η Dna Films και η Προσέγγιση, με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Παραγωγοί είναι ο Πάνος Παπαδόπουλος και ο ∆ημήτρης Αθανίτης. Τη διανομή της ταινίας έχει η One from the heart. Η φωτογραφία είναι του Γιάννη Φώτου, καλλιτεχνική διεύθυνση, σκηνικά και κοστούμια από την Στέλλα Κάλτσου, το μοντάζ από τον Σταμάτη Μαγουλά, η μουσική από τον Papercut. Σ.Κ.

Κήπος» του Απόστολου Καρακάση. Επίσης, έγινε μια επιλογή από βραβευμένες μικρού μήκους ταινίες, οι οποίες είναι: «Βόλτα» της Στέλλας Κυριακοπούλου, «Maasai» του Χάρη Λαγκούση, «Ανεπιθύμητος» του Φοίβου Κοντογιάννη, «Τρεις αυγουλιέρες, παρά λίγο τέσσερις» του Κωνσταντίνου Σαμαρά, «Προσευχή» του Θανάση Νεοφώτιστου, «A portrait» του Αριστοτέλη Μαραγκού. Θα προβληθεί, ακόμη, η μικρού μήκους ταινία της Μαρίας Κουρκουτά «Επιστροφή στην Οδό Αιόλου», βασισμένη σε επανεπεξεργασμένο υλικό από ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου που συνοδεύεται από τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και αποσπάσματα ποιημάτων. Ένα ταξίδι – εμπειρία στον ιστορικό χρόνο της Ελλάδας μέσα από εικόνες και ήχους που, ενώ μας είναι τόσο οικείοι, μας (ξανα)φαίνονται καινούριοι. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι θα προβληθεί ένα μικρό απόσπασμα από το υλικό που έχει συγκεντρώσει ο Απόστολος Καρακάσης για το νέο του ντοκιμαντέρ «Επόμενος Σταθμός Ουτοπία» γύρω από το πείραμα αυτοδιαχείρισης του εργοστασίου της ΒΙΟΜΕ στη Θεσσαλονίκη από τους εργαζομένους του. Τέλος, σε μια προσπάθεια να ενισχυθεί η σύνδεση του προγράμματος με το νησί της Αντιπάρου θα προβληθεί σε πρεμιέρα το μικρού μήκους ντοκιμαντέρ «∆εσποτικό: Ένας Άγνωστος Θησαυρός» το οποίο δημιούργησε μια ομάδα φοιτητών από το Πανεπιστήμιο της Ινδιανάπολης, υπό τη διεύθυνση του λέκτορα, Άλμπερτ Γουίλιαμ. Έντεκα φοιτητές γύρισαν, σε διάστημα τριών εβδομάδων, ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ για τον ξεχωριστό αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται στο νησάκι ∆εσποτικό που είναι δίπλα στην Αντίπαρο. Αυτά τα ωραία συμβαίνουν στο όμορφο νησί των Κυκλάδων το οποίο συνδυάζει διακοπές και πολιτισμό. strakersan@gmail.com kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ «Ο Κος Χολμς» (Mr Holmes) του Μπιλ Κόντον: Ο Σέρλοκ Χολμς έχει γεράσει. Ζει σε ένα απομονωμένο σπίτι κοντά στη θάλασσα με μόνη συντροφιά το γιο του και την οικονόμο του. Ενώ μάχεται να μη χάσει το μυαλό και τη μνήμη του λόγω ηλικίας, προσπαθεί να λύσει μια υπόθεση. Πρόκειται για την τελευταία υπόθεση η οποία τον έκανε να παραιτηθεί και με τη βοήθεια του γιου του προσπαθεί να επαναφέρει τα γεγονότα στη μνήμη του. «Ένα μικρό χάος» (A little chaos) του Άλαν Ρίκμαν: Βρισκόμαστε στα χρόνια της βασιλείας του Λουδοβίκου του 14ου. Η Σαμπίν ντε Μπάρα, αρχιτέκτονας κήπων, αναλαμβάνει μια πολύ σημαντική δουλειά. Να κατασκευάσει τους τεράστιους κήπους στο παλάτι των Βερσαλιών. Η δουλειά της δυσκολεύει εξαιτίας του Αντρέ Λε Νοτρ, ενός άσπονδου εχθρού της ο οποίος αναλαμβάνει να κάνει τη ζωή της δύσκολη.

Αισθηματική ταινία εποχής, με τον Άλαν Ρίκμαν στο διπλό ρόλο σκηνοθέτη και πρωταγωνιστή.

«Πώς να κάνετε έρωτα σαν Εγγλέζος» (How to make love like an Englishman) του Τομ Βον: Ο Ρίτσαρντ Χεγκ είναι καθηγητής πανεπιστημίου κι έχει ιδιαίτερη αδυναμία στις γυναίκες. Όταν η 25χρονη ερωμένη του, Κέιτ, του ανακοινώνει πως είναι έγκυος, εκείνος ενθουσιάζεται με την προοπτική της πατρότητας, αλλά έχει ένα πρόβλημα. ∆εν είναι ερωτευμένος με την Κέιτ αλλά με την αδελφή της, Ολίβια. Και έπεται συνέχεια. Συμπαθητική κωμωδία με με τον Πιρς Μπρόσναν στον πρωταγωνιστικό ρόλο. «Ted 2» του Σεθ Μακφάρλαν: Ένας άνδρας κι ένα λούτρινο αρκουδάκι που τον βοηθά να παντρευτεί την καλή του.

Σινεφίλ

Το τέλος της

ΘΕΩΡΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

Η πολιτική αναταραχή στην Ελ

Aπό ευρωπαϊκή οπτική, η οικονομική κατάρρευση του 2008 αποτέλεσε τον πρόλογο μιας εκτεταμένης παγκόσμιας κρίσης. Η αμερικανική οικονομική κατάρρευση προκάλεσε μια πολύπλοκη αλυσίδα απροσδόκητων γεγονότων σε ολόκληρη τη γηραιά ήπειρο, επιμολύνοντας όλα τα επίπεδα κοινωνικής ζωής, με αποτέλεσμα ένα ριζικά νέο τοπίο που μαστίζεται από πολιτική και οικονομική κρίση. Όπως λέει η Άντα Κολάου, η πρόσφατα εκλεγμένη δήμαρχος της Βαρκελώνης και Tου Σεντρίκ Ντουράν*

∆

εκαπέντε χρόνια πριν, η επιτυχημένη εισαγωγή του κοινού νομίσματος πυροδότησε ένα κύμα ευρω-ευφορίας σε όλη τη γηραιά ήπειρο. Το 2000, η στρατηγική της Λισαβόνας υποσχέθηκε να κάνει την Ευρωπαϊκή Ένωση «την πιο ανταγωνιστική, δυναμική, βασισμένη στη γνώση οικονομία σε ολόκληρο τον κόσμο, ικανή για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, με περισσότερες και καλύτερες δουλειές και καλύτερη κοινωνική συνοχή». Οι ενθουσιώδεις οπαδοί της σκιαγραφούσαν την ένωση αυτή ως «φάρο για τον ταραγμένο κόσμο». Ο Μαρσέλ Γκοσέ και ο Γιούργκεν Χάμπερμας υποστήριξαν ότι η νέα ευρωπαϊκή φόρμουλα -με την έννοια της υπερεθνικής δημοκρατικής διακυβέρνησης και του κράτους πρόνοιας- ήταν προορισμένη να αναχθεί σε «ένα μοντέλο για τα έθνη όλου του κόσμου». Οι προσδοκίες των ευρωπαϊστικών ημερών δεν υλοποιήθηκαν ποτέ. Αντίθετα, εκ των υστέρων, όλη η αλληλουχία των γεγονότων αποτελεί μια ιστορία συνεχούς αποτυχίας. Η ευρωπαϊκή περιφέρεια υστέρησε σε σύγκριση με σχεδόν κάθε άλλη περιοχή σε οικονομική ανάπτυξη, πριν και μετά την κρίση, και η στροφή στη λιτότητα, το 2010, παρήγαγε μια τεράστια οικονομική κατάρρευση. Το ΑΕΠ δεν έχει ακόμα ανακάμψει στα προ κρίσης επίπεδα, ανάγοντας την κρίση αυτή στη χειρότερη οικονομική κρίση της σύγχρονης ιστορίας, συγκρινόμενη μόνο με τη καταστροφική ρωσική καπιταλιστική παλινόρθωση της δεκαετίας του ’90. Μια σαφή ομολογία της προβληματικής οικονομικής διαχείρισης αυτής της περιόδου αποτελεί η νηφάλια ανακοίνωση του ΟΟΣΑ (βλ. πίνακα), ότι δηλαδή το αναμενόμενο ακόλουθο της αρχικής ανάκαμψης έχει επανειλημμένα καθυστερήσει. Η ανεργία πέρυσι εκτοξεύθηκε, με περισσότερα από 44 εκατομμύρια άνεργους και υποαπασχολούμενους εντός της ΕΕ. Αυτό δεν αποτελεί απλώς ένα οδυνηρό προσωπικό δράμα για τους εργάτες και τις οικογένειές τους, αλλά και μια εκπληκτική απεικόνιση του κοινωνικού παραλογισμού που έχει ως αποτέλεσμα μια γιγάντια οικονομική απώλεια, λαμβανομένου υπόψη ότι οι ευρω-

Οι διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα είναι μια τυπική διαδικασία σχεδιασμένη να κατατροπώσει πολιτικά τις αριστερές δυνάμεις στην Ελλάδα και να ενταφιάσει κάθε προοπτική πολιτικής αλλαγής σε ολόκληρη τη γηραιά ήπειρο.

επικεφαλής της συμμαχίας που εμπνεύστηκε από το κίνημα των Αγανακτισμένων: «Κανείς δεν θα βγει από αυτήν την κρίση αμετάβλητος. Αυτό που μας περιμένει, είναι ένας φεουδαρχικός ορίζοντας με απότομη αύξηση των ανισοτήτων, μια άνευ προηγουμένου συγκέντρωση πλούτου, νέες μορφές ανασφάλειας για την πλειοψηφία των πολιτών. Ή μια δημοκρατική επανάσταση, όπου χιλιάδες άνθρωποι θα έχουν δεσμευτεί να αλλάξουν το τέλος της ταινίας.» Είναι πολύ πιθανό ότι φτάνουμε σε αυτό το

παίοι εργάτες είναι μεταξύ των πλέον παραγωγικών σε όλο τον κόσμο.

Ο μύθος της ενδοευρωπαϊκής σύγκλισης

Ο μύθος της ενδοευρωπαϊκής σύγκλισης αποκαλύφθηκε επίσης. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η φαινομενική σύγκλιση μεταξύ κρατών εξανεμίστηκε, επανεγκαθιδρύοντας την οικονομική ηγεμονία του γερμανικού ευρωπαϊκού πυρήνα εις βάρος τής περιφέρειας με εκδικητικό τρόπο. Ενώ η Ιταλία υστερεί σε σχέση με τα προευρώ επίπεδα του ΑΕΠ, άλλες χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν κατρακυλήσει σε διευρυμένη κοινωνική εξαθλίωση, με μεγάλα τμήματα του πληθυσμού να μην είναι σε θέση να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι όλη αυτή η εξαθλίωση είναι χωρίς αντίκρισμα. Ο λόγος χρέους / ΑΕΠ αυξήθηκε παρά τα μέτρα λιτότητας, κλειδώνοντας τις περιφερειακές χώρες και τις εργατικές τάξεις σε έναν κύκλο υποδούλωσης χωρίς τέλος έναντι των χρηματοπιστωτικών αγορών και των δανειστών. Την ίδια στιγμή, οι εσωτερικές ανισορροπίες εισαγωγών – εξαγωγών εντός ευρωζώνης επιμένουν και η αυστηρότερη συνταγογράφηση νεοφιλελεύθερων θεραπειών δεν προσφέρει κανένα μηχανισμό για την αντιμετώπιση των υποκείμενων δομικών προβλημάτων της άνισης ανάπτυξης. Οι δυσμενείς άνεμοι της οικονομικής ύφεσης έχουν μετατρέψει την ευρωπαϊκή διακυβέρνηση σε μια μηχανή ταξικού πολέμου. Το μεγάλο άλμα της ολοκλήρωσης είχε ως αποτέλεσμα τη σταθερή πτώση του ελέγχου των εθνικών εκλεγμένων κοινοβουλίων επί της οικονομικής πολιτικής. Η ευελιξία στην παράκαμψη των κανόνων και η γραφειοκρατία της εποπτείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις κυβερνήσεις του γερμανικού πυρήνα, η εγκαθίδρυση ανεξάρτητων τεχνοκρατικών φορέων ελέγχου της δημοσιονομικής πολιτικής, καθώς και η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μείωσαν το πεδίο επιλογών επί της οικονομικής πολιτικής για τις εθνικές κυβερνήσεις, μέχρι του σημείου να θυμίζει την παλιά Συναίνεση της Ουάσιγκτον, της δεκαε-

ιστορικό σημείο καμπής. Η σαρωτική νίκη του «όχι» στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου στην Ελλάδα έδειξε ότι οι λαϊκές τάξεις θέλουν το τέλος δεκαετιών νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η εκ νέου έναρξη αυτού που ο Ογκίστ Μπλανκί ονόμαζε το «κεφάλαιο των διχασμών» λαμβάνει χώρα στο κέντρο των τεκτονικών μετατοπίσεων που σείει μια ήπειρο, η οποία έχει πέσει σε ένα φαύλο κύκλο μνησικακίας και δυσαρέσκειας, που δεν έχει παρατηρηθεί από τα μέσα του περασμένου αιώνα.

τίας του ’90: ενοποίηση, ιδιωτικοποιήσεις και απελευθέρωση της αγοράς. Η αντιλαϊκή λιτότητα και οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας συνάντησαν τεράστιες λαϊκές κινητοποιήσεις στις χώρες του Νότου, έκτασης που είχαμε να δούμε για δεκαετίες, με συνεχείς γενικές απεργίες και οιονεί εξεγερτικές περιόδους στην Ισπανία και την Ελλάδα. Όταν η αποφασιστικότητα των εθνικών κυβερνήσεων αποδυναμωνόταν, ο ευρωπαϊκός πυρήνας κατέφευγε σε σαφή αυταρχισμό: γραφειοκρατικά πραξικοπήματα εκτόπισαν αρκετούς πρωθυπουργούς, ενώ η ΕΚΤ, με επικεφαλής τον πρώην αντιπρόεδρο της Goldman Sachs, Μάριο Ντράγκι, εκβίασε ρητά απείθαρχους ηγέτες.

Η περίπτωση της Ελλάδας

Σε καμία άλλη περίπτωση η σύγκρουση δεν αναδείχθηκε με τόση σαφήνεια όπως στην Ελλάδα. Με μια δήλωσή του, στα μέσα του Ιούνη, ο κορυφαίος οικονομολόγος του ∆ΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ έγραψε χαρακτηριστικά: «Οι έλληνες πολίτες, μέσω μιας δημοκρατικής διαδικασίας, επισήμαναν ότι υπάρχουν κάποιες μεταρρυθμίσεις που δεν θέλουν. Εμείς πιστεύουμε ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι απαραίτητες». Με τη σαφή αντιπαράθεση δημοκρατικών επιλογών και γραφειοκρατικών νεοφιλέλευθερων απαιτήσεων, ο Μπλανσάρ απλώς επαναλάμβανε το σύνθημα των ευρωπαίων ηγετών ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στο υπάρχον καθεστώς. Κατά συνέπεια, οι διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα είναι μια τυπική διαδικασία σχεδιασμένη να κατατροπώσει πολιτικά τις αριστερές δυνάμεις στην Ελλάδα και να ενταφιάσει κάθε προοπτική πολιτικής αλλαγής σε ολόκληρη τη γηραιά ήπειρο. Αυτή είναι η μόνη εξήγηση για την ανελαστικότητα των δανειστών, παρότι ο Τσίπρας πέρασε όλες τις κόκκινες γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ, όπως οι μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα, το σύστημα φορολόγησης, οι ιδιωτικοποιήσεις και η απελευθέρωση της αγοράς. Αυτή η τιμωρητική στάση ανδείχθηκε με σαφήνεια στο τέλος του Ιουνίου, όταν η ΕΚΤ πυροδότησε ενεργά ένα μπανκ ραν, προειδοποιώντας για «ανεξέλεγκτη κρίση», καλύπτοντας αίφνης τα δάνεια έκτακτης ανάγκης του τραπεζικού τομέα και προ-

καλώντας το κλείσιμο των τραπεζών και κάπιταλ κοντρόλ. Ωστόσο, η ανελαστικότητα έναντι της ελληνικής κυβέρνησης δεν προκαλείται μόνο από μια ξεδιάντροπη νεοφιλελεύθερη πολιτική βούληση. Αποκαλύπτει ένα πολύ βαθύτερο πρόβλημα της Ευρώπης, την αδυναμία ελιγμών αυτού του πολιτικού σκάφους. Ένα κεντρικό τμήμα αυτού του προβλήματος αποτελεί το μέγεθος και η νομική πολυπλοκότητα της ΕΕ. Βασικά, η διακυβέρνηση της ΕΕ είναι η επώδυνη διαμόρφωση σκληρών συμβιβασμών σε κανόνες, οι οποίοι είναι σχεδόν αδύνατο να παρακαμφθούν.

Ανελαστικότητα και αδυναμία ελιγμών

Οι δυνατότητες λήψης αποφάσεων της ευρωπαϊκής πολιτείας είναι εξαιρετικά περιορισμένες και συνδεδεμένες με τις προηγούμενες πολιτικές ισορροπίες δυνάμεων, κάνοντας τις ριζικές αλλαγές σχεδόν σε αδύνατο, ακόμα και να τις αναλογιστεί κάποιος. Επιπλέον, η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία είναι ελάχιστη, με περίπου 30.000 δημόσιους υπαλλήλους και προϋπολογισμό λιγότερο του 1% του ΑΕΠ της ΕΕ. Η μοναδική πολιτική δύναμή της προκύπτει από τη συσσώρευση κανόνων και διαδικασιών, που οι ευρωπαϊκές ελίτ επιθυμούν διακαώς να διατηρήσουν, παρότι είχαν ως αποτέλεσμα τη συστηματικά χαοτική διαχείριση της κρίσης των τελευταίων χρόνων. Σε βαθύτερο επίπεδο, η αδυναμία ελιγμών αποτελεί παράδοξη συνέπεια των σαρωτικών νικών του διακρατικού οικονομικού κεφαλαίου τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτές οι νίκες οδήγησαν στη δόμηση θεσμικών οργάνων στην ΕΕ εστιασμένων κυρίως στα βασικά συμφέροντα του κεφαλαίου -ανταγωνισμός, εμπόριο και χρήμα-, ενώ τα εργασιακά και κοινωνικά ζητήματα περιορίστηκαν σε μεταβλητές προσαρμοζόμενες στην ευρωπαϊκή πολιτική αρένα. Το ευρωπαϊκό υπερκράτος είναι ισχυρό όσον αφορά την προώθηση των άμεσων συμφερόντων του οικονομικά ισχυρού μπλοκ, αλλά αδύναμο όσον αφορά τη συναινετική πλευρά της ηγεμονίας, που είναι απαραίτητη για να κρατήσει διαφορετικές κοινωνίες και

Ευρώπης; Η ΕΠΟΧΗ 19 Ιουλίου 2015

ΘΕΩΡΙΑ

λάδα είναι ήδη ορόσημο στην ιστορία της γηραιάς ηπείρου Προβλέψεις του ΟΟΣΑ για το ΑΕΠ στην Ευρώπη

σμένης αίγλης των Βρυξελλών. Η Μεγάλη Βρετανία ζητά σημαντική αναχαίτιση της ολοκλήρωσης απειλώντας με αποχώρηση και ενδυναμώνοντας την ελκυστικότητα των ΗΠΑ. Στο ανατολικό πεδίο, η σαφής αυταπάτη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης αφήνει ανοικτή την πόρτα σε εθνικιστικές δυνάμεις (παρότι με συγκρουόμενα αισθήματα απέναντι στην καινούργια ισχύ της Ρωσίας). Ακόμα και στο εσωτερικό τού ιστορικού πυρήνα της Ευρώπης υπάρχει αυξανόμενη απελπισία.

Έλλειμμα αλληλεγγύης

κοινωνικά στρώματα μαζί σε ταραγμένους καιρούς. Ο συνδυασμός οικονομικών και κοινωνικών αποτυχιών και περιορισμένης πολιτικής ευελιξίας είχε ως αποτέλεσμα τη μειούμενη αίγλη του ευρωπαϊκού σχεδίου και την ενεργοποίηση φυγόκεντρων δυνάμεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Φυγόκεντρες δυνάμεις

Η Ευρώπη είναι ένα από τα πιο εξελιγμένα πολιτικά τοπία στον κόσμο. Το ιδιοσυγκρασιακό μίγμα ισχυρής και αντιφατικής πολιτικής κληρονομιάς των φιλελεύθερων, φασιστικών και κομμουνιστικών παραδόσεων, παράλληλα με την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και τη δημοκρατική νομιμότητα, αλλά και τα ζωντανά κοινωνικά κινήματα και τους αντιφατικούς γεωπολιτικούς δεσμούς, βράζει και πάλι. Σε αυτό το πλαίσιο, ανεξάρτητα από

Αυτή η κατάσταση ενισχύει την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων, όπως το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας, αλλά και το ρατσιστικό λόγο στα κυρίαρχα ΜΜΕ. Ανακαλώντας την περίοδο του πολέμου για ανεξαρτησία της Ελλάδας το 1821, ο Μπέρτολτ Σίβαλτ έγραψε στην «Die Welt»: «Η ιδέα ότι οι σύγχρονοι Έλληνες είναι απόγονοι του Περικλή και του Σωκράτη και όχι ένα μίγμα Σλάβων, Βυζαντινών και Αλβανών, έγινε κοινή πεποίθηση στην Ευρώπη... Αυτός είναι ο λόγος που δεχτήκαμε τους Έλληνες να εισβάλουν στο ευρωπαϊκό πλοίο το 1980. Καθένας μπορεί να θαυμάσει τις συνέπειες της επιλογής.» Εν τω μεταξύ, τα σημάδια αποθάρρυνσης στην πλειοψηφία των ηγετών είναι άφθονα. Περιορισμένη σε πολύπλοκους υπολογισμούς και στερημένη από οποιαδήποτε πολιτική έμπνευση, η Ευρώπη πυροδοτεί μόνο πικρία και αγανάκτηση. Το έλλειμμα αλληλεγγύης αναδύθηκε ξανά, όταν επικεφαλής κυβερνήσεων συζητούσαν την κρίση του μεταναστευ-

το τι θα ακολουθήσει, η πολιτική αναταραχή στην Ελλάδα είναι ήδη ορόσημο στην ιστορία της γηραιάς ηπείρου. Η χώρα που στην αρχή της δεκαετίας του ’80 αποτέλεσε το παράδειγμα της δυνατότητας η Ευρώπη να παρέχει την άγκυρα για την πρόσδεση της φιλελεύθερης δημοκρατίας και της κοινωνικοοικονομικής σταθερότητας σε ένα καθεστώς μετα-αυταρχικό, γίνεται τώρα το σύμβολο της αποτυχίας και της διαίρεσης. Η απόπειρα της ελληνικής κυβέρνησης να δραπετεύσει από το νεοφιλελεύθερο κλουβί συνάντησε μόνο δολιοφθορά και ύβρεις από τις άλλες κυβερνήσεις και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, που την εγκατέλειψαν χωρίς άλλη εναλλακτική από τη συνθηκολόγηση ή τη ρήξη και χωρίς θετικό αποτέλεσμα για την ελκυστικότητα της ΕΕ. Οι φυγόκεντρες δυνάμεις αυξάνονται, επίσης, ως αποτέλεσμα της ξεθωρια-

Η προοπτική για την Αριστερά Σ

την Αριστερά, η ανάδυση νέων πολιτικών κινημάτων σε διάφορες χώρες σχετίζεται με δομικές παραμέτρους, όπως η ένταση της λιτότητας, αλλά και περισσότερο απροσδόκητα ζητήματα, που σχετίζονται με την οργάνωση του πολιτικού πεδίου. Αλλά, ανεξάρτητα από την πολιτική τους τύχη βραχυπρόθεσμα, κανένα από αυτά δεν επιτρέπεται να καθυστερήσει τις συζητήσεις για καίρια στρατηγικά σημεία πια. ∆ύο χρόνια πριν να γίνει υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, ο Γιάνης Βαρουφάκης, στην ομιλία του «Εξομολογήσεις ενός αιρετικού μαρξιστή», αποδέχθηκε την αποστολή της διάσωσης του ευρωπαϊκού καπιταλισμού από τον ίδιο του τον εαυτό. Η ελληνική μάχη απέδειξε ότι αυτή η αποστολή είναι πιο δύσκολη από ό,τι ανέμενε. Οι άνισες και σύνθετες αναπτυξιακές δυναμικές της ευρωπαϊκής περιφέρειας υπογραμμίζουν την ανάγκη της Αριστεράς να κινηθεί από την αμυντική στρατηγική απέναντι στη λιτότητα προς μια πιο θετική ατζέντα συστηματικών εναλλακτικών. Το ελληνικό πείραμα δείχνει ότι σε αυτό το μονοπάτι δεν απομένει άλλη επιλογή από τη σύγκρουση με νεοφιλελεύθερους θεσμούς και την ανάκτηση της δημοκρατικής κυριαρχίας με εθνικά νομίσματα. Ωστόσο, αυτή είναι μια αποθαρρυντική πρόκληση, λαμβάνοντας υπόψη πόσο διστάζουν οι περισσότεροι άνθρωποι να υποστούν το μεταβατικό κόστος της ρήξης, ακόμα και αν θα μπορούσε να είναι πεπεισμένοι για τα οφέλη σε μακροπρόθεσμη βάση. Η διατύπωση πολιτικών προτάσεων που θα εξασφαλίζουν στους ανθρώπους ένα δίχτυ ασφαλείας κατά τη διάρκεια αυτής της μετάβασης, θα είναι το κλειδί για τη διευκόλυνση νέων εκλογικών νικών, αρχής γενομένης από τις εκλογές στην Ισπανία αυτό το φθινόπωρο. Εκεί, το Ποδέμος και οι κοινωνικοί του σύμμαχοι έχουν σημαντικές πιθανότητες να κερδίσουν. Καθώς η εμπειρία με την Ελλάδα έχει δείξει, η ευρωπαϊκή ελίτ αναμένεται να είναι τίποτα λιγότερο από ανελέητη. Όπως μου είπε πρόσφατα ένα μέλος της ηγεσίας του Ποδέμος: «Καλύτερα να είμαστε προετοιμασμένοι». •

τικού ζητήματος. Ενώ χιλιάδες πρόσφυγες κείτονται στη Μεσόγειο, η απάντηση των ευρωπαίων ηγετών εστιάζει με αποκαλυπτικό τρόπο σε στρατιωτικές επιθέσεις και, όταν τίθεται θέμα κατανομής των αιτούντων άσυλο μεταξύ των χωρών, ο εγωισμός είναι αυταπόδεικτος, με τον Ματέο Ρέντζι, τον δύοντα αστέρα του ευρωπαϊκής κεντροαριστεράς, να λέει: «Αν αυτό είναι το όραμά σας για την Ευρώπη, μπορείτε να το κρατήσετε για τον εαυτό σας». Πρόσφατες δημοσκοπήσεις στην Ισπανία και τη Μεγάλη Βρετανία επιβεβαιώνουν ότι η απογοήτευση από την Ευρώπη μεταφράζεται σε μειούμενες ψήφους για το «εξτρεμιστικό κέντρο» σε εθνικό πολιτικό επίπεδο. Είτε οι ιδεολογικές συγκλίσεις τους μεταφράζονται σε εγχώριες συμμαχίες είτε όχι, η δεξιά και η αριστερή πτέρυγα του κέντρου είναι στενά δεμένες σε ένα μόνιμο ευρωπαϊκό μεγάλο συνασπισμό. Σε αυτή τη διαδικασία, τα λεγόμενα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν τις μεγαλύτερες απώλειες. Οι παραδοσιακές θέσεις τους στα κοινωνικοοικονομικά θέματα εξανεμίζονται ενώπιον του νεοφιλελεύθερου δόγματος, αφαιρώντας τον πυρήνα των ψηφοφόρων τους κάθε λόγο για να τους ψηφίσει και οδηγώντας σε υψηλότερα ποσοστά αποχής ή στην εμφάνιση νέου είδους πολιτικών κινημάτων.

* Ο Σεντρίκ Ντουράν είναι λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Paris 13 και ερευνητής στο Κέντρο για την Οικονομία του Paris Nord. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο «Jacobin» στις 16.07.15.

∆ΗΜΟΣΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ Γ.Γ. ΤΟΥ ΓΑΛΛΙΚΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

Το Βερολίνο στο ρόλο του αυταρχικού πατερούλη ∆

εν είναι μόνο οι τεμπέληδες και απείθαρχοι έλληνες που θέτουν θέμα πολιτικής συμπεριφοράς του Βερολίνου. Με ανοιχτή επιστολή του (16/7), που τυπικά απευθύνεται σε φίλο του, ουσιαστικά στο γερμανικό λαό, ο Ζαν Κριστόφ Καμπαντελί, γενικός γραμματέας του Γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, επισημαίνει την ανακολουθία του Βερολίνου, που σήμερα αγνοεί κάθε έννοια ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και ανταποδίδει τη βοήθεια που έδωσαν αφειδώς οι ευρωπαϊκοί λαοί στην καθημαγμένη μεταπολεμική Γερμανία με σκληρότητα και τιμωρητική διάθεση. ∆ημοσιεύουμε το μεγαλύτερο μέρος της επιστολής στο σημερινό φύλλο της «Εποχής». «Η Ευρώπη, φίλε μου, δεν κατανοεί την επιμονή της μεγάλης χώρας σου να φυλακίζεται στο ρόλο του αυταρχικού πατερούλη. Ξέχασε, μήπως, την αλληλεγγύη της Γαλλίας την επομένη μάλιστα των εγκλημάτων που είχαν διαπραχθεί στο όνομά σου; Βγαίνοντας από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αυτόν το νέο ευρωπαϊκό εμφύλιο, η Γαλλία βοήθησε το γερμανικό λαό να ξανασταθεί στα πόδια του (…) Η αλληλεγγύη της Γαλλίας και όλης της Ευρώπης επέτρεψε στη Γερμανία να μειώσει σημαντικά το χρέος της στο πλαίσιο των συνθηκών του Λονδίνου το 1953. Το Βερολίνο οφείλει να θυμάται αυτό το δίδαγμα της ιστορίας, την ώρα που το ίδιο δίνει δημοσιονομικά μαθήματα στην Αθήνα. Αξίζει να σημειώσουμε πως, αν είχαμε διαγράψει το ελληνικό χρέος πριν από τρία χρόνια και είχαμε επιτρέψει στην Αθήνα να διοργανώσει δημοψήφισμα τότε, δεν θα είχαμε φθάσει εδώ που βρισκόμαστε σήμερα (…) Αλλά και με την πτώση του τείχους, το 1989, που σήμανε το τέλος του ψυχρού πολέμου, η Γαλλία χαιρέτισε την ευκολία με την οποία εξασφαλίστηκε η επανενοποίηση της Γερμανίας. Και δεν αντιτάχ-

θηκε στην καθιέρωση του γερμανικού μάρκου ως κοινού γερμανικού νομίσματος την 1η Ιουλίου 1990, παρέχοντας έτσι ένα υπερτιμημένο νόμισμα στην πρώην Ανατολική Γερμανία και φορτώνοντας με μια αυστηρή αντιπληθωριστική πολιτική την Ευρώπη. Η Γαλλία και η Ευρώπη επέτρεψαν στη Γερμανία να γίνει η δύναμη που είναι σήμερα. Μια δύναμη που δεν χρειάζεται να είναι σημαιοφόρος του σκληρού ορντολιμπεραλισμού, αλλά μιας Ευρώπης της δικαιοσύνης σε έναν κόσμο που έχει πιαστεί στη δίνη του κυνηγητού του κέρδους και της επιστροφής στις κάθε είδους χωριστικές ταυτότητες. Το Βερολίνο οφείλει να καταλάβει ότι η Ευρώπη είναι αναπόφευκτο να χάσει την κούρσα, αν θελήσει να ανταγωνιστεί την Κίνα και την Ινδία μειώνοντας το κοινωνικό της επίπεδο. Το μεγάλο πλεονέκτημά μας απέναντί τους στον παγκόσμιο ανταγωνισμό είναι ακριβώς αυτό το καλύτερο ανανεωμένο κοινωνικό μοντέλο. Είναι βέβαιο ότι η Ευρώπη μπορεί να

Η Μέρκελ σκόρπισε σε μια νύχτα το γερμανικό κεφάλαιο μισού αιώνα ∆ήλωση του Γιούργκεν Χάμπερμας

ια μια ακόμα φορά ο Γιούργκεν Χάμπερμας επικρίνει την κυβέρνηση του Βερολίνου και αναφέρεται στην πρόσφατη συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση, που επιβλήθηκε στην Αθήνα κυρίως υπό την ασφυκτική πίεση της Γερμανίας. «Φοβάμαι πως η γερμανική κυβέρνηση, περιλαμβανομένης της σοσιαλδημοκρατικής της πτέρυγας, έπαιξε και έχασε σε μια νύχτα όλο το πολιτικό κεφάλαιο που η Γερμανία είχε συσσωρεύσει σε μισό αιώνα», δήλωσε ο Γιούργκεν Χάμπερμας στη Γκάρντιαν την περασμένη Πέμπτη, προσθέτοντας πως οι προηγούμενες γερμανικές κυβερνήσεις έδειξαν μεγαλύτερη πολιτική ευαισθησία και μεταεθνική νοοτροπία.

λειτουργήσει μόνο με σεβασμό στις συνθήκες που έχουν υπογραφεί και στις αμοιβαίες υποσχέσεις που δόθηκαν. Αλλά η Ευρώπη οφείλει να σέβεται και τους λαούς της και την ιστορία τους, αν θέλει να ευημερήσει και να συνδιαλλαγεί με τους λαούς της, αν θέλει να είναι κάτι διαφορετικό από μια μελλοθάνατη θεσμική τάξη. Οι λαοί της Ευρώπης δεν θα κατανοήσουν ποτέ ότι η Γερμανία θέλει να επιβάλει με τη βία της οικονομικής δύναμης της ένα ενιαίο οικονομικό μοντέλο βασισμένο στην ιδεολογία της λιτότητας και τη δημοσιονομική λεπτολογία. Η Ευρώπη σίγουρα χρειάζεται μια ισχυρή Γερμανία. Χρειάζεται επίσης μια Γερμανία αλληλέγγυα και όχι μοναχική. Αλληλέγγυα είναι η Γερμανία του Χάμπερμας, που αντιτίθεται στην «διάλυση της πολιτικής με την υποταγή της στην αγορά» (…) Αν η Γερμανία γυρίσει την πλάτη στην ηπειρωτική αλληλεγγύη, διατρέχει τον κίνδυνο να γίνει ακατανόητη, καθώς θα φέρνει την Ευρώπη αντιμέτωπη με ένα

«Η Γερμανία αυτοπαρουσιάστηκε ανερυθρίαστα ως η δύναμη που επιβάλλει την πειθαρχία στην Ευρώπη και για πρώτη φορά διεκδίκησε ανοιχτά την ηγεμονία στην Ευρώπη» Σχολιάζοντας το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και εταίρων τόνισε πως «οι οικονομικοί όροι αυτής της συμφωνίας δεν έχουν κανένα απολύτως νόημα εξαιτίας του τοξικού μείγματος των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και των επιπλέον νεοφιλελεύθερων μέτρων, που επιβάλλονται, τα οποία θα αποθαρρύνουν τον εξαντλημένο ελληνικό λαό και θα σκοτώσουν κάθε αναπτυξιακή ορμή». Ακόμα πρόσθεσε: «Ο εξαναγκασμός της ελληνικής κυβέρνησης σε μια οικονομικά αμφισβητούμενη συμφωνία, με επίκεντρο το συμβολικό ταμείο αποκρατικοποιήσεων, δεν μπορεί να νοηθεί ως τίποτα άλλο παρά μια πράξη τιμωρίας απέναντι σε μία κυβέρνηση της Αριστεράς» «Αυτή η τεχνοκρατική υπονόμευση της δημοκρατίας είναι το αποτέλεσμα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που υπαγόρευσαν οι αγορές. Η ισορ-

“

Το Βερολίνο οφείλει να θυμάται αυτό το δίδαγμα της ιστορίας, την ώρα που το ίδιο δίνει δημοσιονομικά μαθήματα στην Αθήνα. Αξίζει να σημειώσουμε πως, αν είχαμε διαγράψει το ελληνικό χρέος πριν από τρία χρόνια και είχαμε επιτρέψει στην Αθήνα να διοργανώσει δημοψήφισμα τότε, δεν θα είχαμε φθάσει εδώ που βρισκόμαστε σήμερα.

τρομερό δημοψήφισμα: υπέρ ή κατά της Γερμανίας; Καλέ μου φίλε, η Γερμανία χρειάζεται γρήγορα να συνέλθει! Να θυμηθεί τα διδάγματα του Χέλμουτ Σμιτ. Να θυμηθεί ότι η Ευρώπη φτιάχνεται με μικρά βήματα, αλλά και με μεγάλες πρωτοβουλίες βαδίζοντας σε ένα δρόμο που οδηγεί τους λαούς μας και την ήπειρό μας στην αλληλεγγύη, την ασφάλεια και την ευημερία.»

ροπία μεταξύ των πολιτικών και των αγορών απορυθμίστηκε, με θύμα το κράτος πρόνοιας. ∆εν βλέπω πώς η επιστροφή σε κράτη έθνη, που θα λειτουργούν σαν μεγάλες εταιρείες στην παγκόσμια αγορά μπορεί να ελέγξει την αποδημοκρατισμό και την αυξανόμενη κοινωνική ανισότητα, κάτι που παρεμπιπτόντως συναντάμε και στη Μεγάλη Βρετανία. Για να αντιμετωπιστούν αυτά, πρέπει να αλλάξει η πολιτική κατεύθυνση από δημοκρατικές πλειοψηφίες, σε έναν πιο ενιαίο ευρωπαϊκό πυρήνα.»