Εποχή 3 5 2015

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 3 Μαΐου 2015 • Αρ. φ. 1249 • 2 €

ΑΡΘΡΑ Ο. Φ. Αθανασίου: Το μεγάλο παιχνίδι με την Cosco

Πρώτο τεστ για την πολιτική της κυβέρνησης στις ιδιωτικοποιήσεις ο διαγωνισμός για την πώληση του ΟΛΠ σελ. 10

...

Ν. Γιαννόπουλος: Πρώτο... γκολ για τον Κοντονή

Η αντιπαράθεση με το ποδοσφαιρικό κατεστημένο σελ. 22

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γ. Οικονομόπουλος: Στη νομιμοποίηση της κάνναβης λέμε ναι...

Αντιαπαγορευτική γιορτή στις 9 Μαΐου στο Σύνταγμα σελ. 20

ΜΝΗΜΗ Στα ίχνη της αντίστασης κατά της χούντας

Συλλογικός περίπατος σε ∆ιόνυσο, ∆ροσιά, Μπογιάτι σελ. 24

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Μ. Θεοδοσοπούλου: Ασσασσίνοι, Χρυσαυγίτες, μετανάστες

Κριτική για το βιβλίο “Πέτρα ψαλίδι χαρτί” του Ν. Μάντη σελ. 27, 28

...

Μ. Τριανταφύλλου: Ομοφοβία, σχολείο και θέατρο Η μεγάλη ανάγκη να ανοίξει το σχολείο στα πραγματικά θέματα που απασχολούν τα παιδιά σελ. 25

ΝΟΜΟΣΧΕ∆ΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙ∆ΕΙΑ

Τώρα είναι η ευκαιρία να συζητήσουμε

Γράφει ο Κώστας Γαβρόγλου

Σελ. 21

Ένα άγαλμα για την κρίση

Του Απόστολου ∆εδουσόπουλου

Ε

ίναι μεγάλη τιμή για μένα να συμμετέχω με το μικρό αυτό κείμενο στην αποκάλυψη ενός γλυπτικού έργου που αποτυπώνει με έντονα ρεαλιστικά στοιχεία τη βιαιότητα με την οποία έπληξε και εξακολουθεί να πλήττει η κρίση τη χώρα μας και το λαό μας. Και, φυσικά, όχι μόνο τη δική μας χώρα. Η υψηλή εικαστική τέχνη – στο βαθμό που γνωρίζω χωρίς να είμαι ειδικός στο θέμα -, η γλυπτική και η ζωγραφική, δεν έχει ασχοληθεί με την ανεργία. Έχει αποτυπώσει έντονα, παραστατικά και συμβολικά, τον κόσμο της εργασίας, έχει δώσει έργα για τη φτώχεια, την αρρώστια, την τρέλα, την απελπισία, το θάνατο. Μοιάζει να περιστρέφεται γύρω από το ζήτημα, ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

ΤΟ ΘΕΜΑ

ΘΕΩΡΙΑ

σελ. 16, 17

σελ. 30, 31

Νέες προοπτικές Το όνειρο της λύσης του Κυπριακού «αυριανής Βαλτιμόρης» Μουσταφά Ακκιντζί, ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων. Ανάλυση: Σ. Αναγνωστοπούλου, Ν. Μούδουρος

Οι Σον Γκουντ και Πίτερ Μπλουμ γράφουν για την έκρηξη βίας στη Βαλτιμόρη

Συµφωνία, ναι Παράδοση, όχι

Ασφυκτικές πιέσεις πιστωτών ως την τελευταία στιγμή Μετά από μια σειρά ομοβροντίες με Grexit, Graccident και Grimbo, το μενού περιλάμβανε μικρή δόση αισιόδοξες προβλέψεις για ταχύτερη πρόοδο των διαπραγματεύσεων μετά τις αναδιαρθρώσεις, που σημειώθηκαν στην ελληνική ομάδα διαπραγμάτευσης. Η μεταβολή του καιρού, ωστόσο, ήταν παροδική. Ανώνυμοι αξιωματούχοι ξεπετάγονται πάλι μέσα από «έγκυρα» ρεπορτάζ, για να θυμίσουν ότι πάντα μια καλή συμφωνία απαιτεί αίμα στο θυσιαστήριο: χρειάζεται να περιλαμβάνει κεφάλαια, για τα οποία η ελληνική κυβέρνηση θα καταβάλει πολιτικό κόστος.

M. Καραμεσίνη: Οι δυνατότητες του ΟΑΕ∆

Ώσπου φτάνουμε στην απίστευτη έως κωμική προσπάθεια της γερμανικής Bild να εμφανίσει την ελληνική κυβέρνηση σαν εκβιαστή των δανειστών: «Σοκάρει ο Τσίπρας με την προσπάθεια εκβιασμού(...). Το χρεοκοπημένο κράτος βάζει νέους όρους στους πιστωτές»... Αναφορά, ωστόσο, που δείχνει ότι η σαφής χάραξη των ανεκτών ορίων διαπραγμάτευσης, ακόμα και από μια μικρή χώρα, βιώνεται σαν αισθητή πίεση από τους ισχυρούς. Ίσως γιατί είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν να καταλάβουν ότι ειλικρινής διάθεση για συμφωνία δεν σημαίνει πρόθεση για παράδοση άνευ όρων.

Σελ. 18, 19

Χρ. Βερναρδάκης:

Θέμα πολιτικής βούλησης η συμφωνία

Σελ. 7

X. Γουέινραϊτ: Απρόβλεπτη η έκβαση των βρετανικών εκλογών

Σελ. 13

ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΩΝ Ο ΓΚΑΟΥΚ Την υποστήριξή του σχετικά με την καταβολή πολεμικών επανορθώσεων στην Ελλάδα δήλωσε ο πρόεδρος της Γερμανίας Γιοαχίμ Γκάουκ: «είναι το σωστό για μια χώρα που έχει πλήρη επίγνωση της ιστορίας της όπως η δική μας να εξετάζει τι πιθανότητες ενδεχομένως υπάρχουν για (την καταβολή) επανορθώσεων». Είναι η πρώτη φορά που γερμανός αξιωματούχος απαντά στο χρόνιο αίτημα της Ελλάδας, την ίδια ώρα που η «επίσημη γραμμή» είναι πως η Γερμανία έχει ήδη εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, καταβάλλοντας 115 εκατ. μάρκα στην Ελλάδα το 1960.

2

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Ο ποιητής, ο δικτάτορας και ο θάνατος

Ένα άγαλμα για την κρίση ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

αλλά να μην το ακουμπά. Πώς μπορεί, άλλωστε, να απεικονιστεί η ανεργία παρά μέσω των συνεπειών της; Να σημειώσω ότι το μόνο αντίστοιχο γλυπτό για την ανεργία βρίσκεται στο μνημείο του Ρούζβελτ στην Ουάσινγκτον. Πέντε ανδρικές φιγούρες στέκονται στη γραμμή για την καθημερινή σούπα, υπόμνηση της Μεγάλης Κρίσης, αλλά και φόρος τιμής στο New Deal, τη «Νέα Συμφωνία», την υπόσχεση ότι η ανεργία και οι τραγικές της συνέπειες δεν θα πλέον είναι ανεκτές. Μια υπόσχεση που ξεχάστηκε με την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού. Οι εικαστικές τέχνες στη δεκαετία του 1930 υπήρξαν πολύ φειδωλές στο δράμα της ανεργίας και των ανέργων – σε αντίθεση με τη φωτογραφία και, κυρίως, τη λογοτεχνία, τη μουσική και το τραγούδι. Οι πιο προσιτές στις μάζες μορφές τέχνης μοιάζουν να αντιπαρατίθενται θεματικά με την υψηλή εικαστική τέχνη, την τέχνη των συλλεκτών και των μουσείων.

∆εν μάθαμε ν’ αντιμετωπίζουμε την ανεργία

Ως το τέλος του 19ου αιώνα οι έννοιες της μισθωτής εργασίας, της ανεργίας και της φτώχειας μένουν στενά συνυφασμένες και αποτυπώνονται μ’ έναν κοινό όρο: working poor. Ο όρος επανέρχεται σήμερα για να περιγράψει τους εργαζόμενους σε επισφαλείς, μειωμένου ωραρίου και προσωρινές θέσεις Στη λεωφόρο Νυφαδόπουλου 602Α και Ιμέρας, στο δήμο Ελληνικού-Αργυρούπολης, τοποθετήθηκε το γλυπτό «Κρίση» του Τάσου Νυφαδόπουεργασίας, εγκλωβιλου, το οποίο αποτυπώνει την κραυγή της κοινωνίας που βιώνει τις σμένους στην εργαεπιπτώσεις των τεράστιων κοινωνικοοικονομικών αλλαγών των τεσιακή αστάθεια και λευταίων χρόνων. στις αναπαραγόμενες συνθήκες φτώχειας. Όποιος θέλει να διαβάζει τις στατιστικές προσεκτικά κατανοεί ότι ο Τρίτος Κόσμος της υπανάπτυξης και της δομικής φτώχειας έχει μεταφερθεί στον παλαιά κραταιό Πρώτο Κόσμο, όχι εξαιτίας της μετανάστευσης, αλλά εξαιτίας της μαζικής και χρόνιας ανεργίας, της εργασιακής αστάθειας και της αποδόμησης του κοινωνικού κράτους. Στην Ελλάδα ζήσαμε με την ανεργία σε διάφορες εποχές. Ζήσαμε με την ανεργία, αλλά δε μάθαμε να την αντιμετωπίζουμε. Με κράτος και πολιτικές αδιάφορες και μυωπικές, αποθέσαμε τη διαχείριση των ανέργων σε παραδοσιακούς μηχανισμούς. Στην οικογένεια και στη μετανάστευση. Παρά τη σταθεροποίηση του ποσοστού ανεργίας σε επίπεδα μεταξύ του 8 και του 11% σ’ όλη την περίοδο ως την έκρηξη που προκάλεσε η κρίση, καλλιεργήθηκε η καθησυχαστική εντύπωση ότι η ανεργία στην Ελλάδα ήταν φαινομενική: είτε οι άνεργοι ήταν απρόθυμοι να εργασθούν, μια άποψη ιδιαίτερα δημοφιλή μεταξύ πολιτικών και δημοσιογράφων, είτε ήταν αποτέλεσμα της ανεργίας των νέων και των γυναικών, δηλαδή ομάδων, των οποίων η ανεργία δεν είχε – πιο σωστά, θεωρούσαν ότι δεν είχε - σημαντικές κοινωνικές συνέπειες. Η ρητορική της ανεργίας των νέων και των γυναικών εμπέδωνε, ταυτοχρόνως, τον ιδιότυπο διαχωρισμό τους από την ομάδα των «κύριων» εργαζομένων, των breadwinners, των ώριμων και των ανδρών. Η ανεργία οφειλόταν στους ανέργους, τα θύματα εκλήφθηκαν ως θήτες. Οι προκαταλήψεις για την ανεργία οδήγησαν στην πολιτική έλλειψη προετοιμασίας μηχανισμών ικανών να την αντιμετωπίσουν. Αντιθέτως, από τη δεκαετία του 1980 ως σήμερα έχουμε τη διασπάθιση τεράστιων χρηματικών ποσών με μηδενικά αποτελέσματα: Η επιδότηση νέων θέσεων εργασίας επιδότησε τους εργοδότες και όχι τη δημιουργία νέων θέσεων, οι δαπάνες για την κατάρτιση κατέληξαν στη δημιουργία και εμπέδωση του λόμπι των ΙΕΚ και των ΚΕΚ και μιας πληθώρας προγραμμάτων που αντιμετώπιζαν την ανεργία των εκπαιδευτών, αλλά όχι των εκπαιδευομένων, οι δομές του ΟΑΕ∆ παρέμειναν εξαιρετικά υποστελεχωμένες και αναποτελεσματικές, τα επιδόματα ανεργίας περιορισμένα και ανεπαρκή.

Το έγκλημα δεν ήταν στιγμιαίο

Και μετά ήρθε η κρίση. Το πώς δεν μας απασχολεί εδώ. Η κρίση στην Ελλάδα κτύπησε με βιαιότητα την ασθμαίνουσα παραγωγική δομή, επέτεινε την αποβιομηχάνισε, διέλυσε τον παραγωγικό ιστό. ∆ιέλυσε ταυτόχρονα τις εργασιακές σχέσεις, τις ζωές εργαζομένων και ανέργων, ενέτεινε τις ανισότητες, όξυνε τους αποκλεισμούς, οδήγησε στην φτώχεια μεγάλες μερίδες του πληθυσμού, προκάλεσε μαζική κατάθλιψη και αύξησε δραματικά τις αυτοκτονίες. Οι ανεπάρκειες των μηχανισμών αντιμετώπισης των συνεπειών της ανεργίας, οι ανεπάρκειες ενός υποτυπώδους και αναποτελεσματικού κράτους προνοίας εκδηλώθηκαν πλήρως. Το έγκλημα δεν ήταν στιγμιαίο. Σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από τους σχεδιαστές και εκτελεστές της οικονομικής πολιτικής, από τους σχεδιαστές και εκτελεστές των πολιτικών απασχόλησης δεκαετίες τώρα. Για λόγους αδιαφορίας, άγνοιας ή με σκοπό, αδιάφορο. Στο άγαλμα που βλέπουμε ο έντρομος άνθρωπος προσπαθεί να ισορροπήσει σ’ ένα δείκτη που καταρρέει. Ένα δείκτη που συμβολίζει την παραγωγή, την ευημερία, το οικογενειακό εισόδημα, τη ζωή εν τέλει. Και τα συστήματα προστασίας – λαβές συγκράτησης, εξοπλισμός προστασίας, «μαξιλαράκια» - απλώς δεν υπάρχουν.

* Ο Απόστολος ∆εδουσόπουλος είναι καθηγητής του τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου πανεπιστημίου.

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Του Θωμά Τσαλαπάτη

Το Σκόρπιο Αίμα Σκαλί-σκαλί πάει ο Ιγνάθιο το θάνατό του φορτωμένος. Γύρευε να ‘βρει την αυγή μα πουθενά η αυγή δεν ήταν. Γυρεύει τη σωστή θωριά του και τ’ όνειρό του αλλάζει δρόμο. Γύρευε τ’ όμορφο κορμί του και βρήκε το χυμένο του αίμα. Στιγμή δεν έκλεισε τα μάτια που είδε τα κέρατα κοντά του, όμως οι τρομερές μανάδες ανασηκώσαν το κεφάλι. Κι από το βοσκοτόπια πέρα ήρθ’ ένα μυστικό τραγούδι που αγελαδάρηδες ομίχλης τραγούδαγαν σε ουράνιους ταύρους. ∆εν είχε άρχοντα η Σεβίλλια μπροστά του για να παραβγεί ούτε σπαθί σαν το σπαθί του ούτε καρδιά να ‘ν’ τόσο αληθινή. Σαν ποταμός από λιοντάρια η ξακουσμένη του αντρειοσύνη, και σαν σε πέτρα σκαλισμένη η στοχασιά του η μετρημένη. Τώρα για πάντα πια κοιμάται. Τώρα τα μούσκλια και τα χόρτα με δάχτυλα που δε λαθεύουν το άνθος ανοίγουν του μυαλού του. Και το τραγουδιστό του αίμα κυλάει σε βάλτους και λιβάδια, γλιστράει στο σύγκρυο των κεράτων, άψυχο στέκει στην ομίχλη, σε βουβαλιών σκοντάφτει πόδια, σα μια πλατιά, μια λυπημένη, μια σκοτεινή γλώσσα, ώσπου τέλμα να γίνει από αγωνία, πλάι στον Γουαδαλκιβίρ των άστρων. (Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, από το Θρήνο για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας, σε μετάφραση Νίκου Γκάτσου)

Ε

να έγγραφο το οποίο βγήκε στη δημοσιότητα 79 χρόνια μετά, έρχεται να ρίξει φως στο μυστήριο που κάλυπτε τις ακριβείς συνθήκες θανάτου του ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, καθώς και της τύχης της σορού του. Το έγγραφο, που συντάχθηκε επί δικτατορίας του Φράνκο στα κεντρικά της αστυνομικής διεύθυνσης της Γρανάδας, παρουσίασε κατ’ αποκλειστικότητα το δίκτυο Σερ.

Η δολοφονία του Λόρκα

Το 1936, ένα μόλις χρόνο μετά την κήρυξη του ισπανικού εμφυλίου, σύμφωνα με το έγγραφο, ο Λόρκα δολοφονήθηκε μαζί με ακόμα ένα άτομο μετά τη σύλληψή του σε φιλικό σπίτι, όπου κρυβόταν και μεταφέρθηκε με αυτοκίνητο στο Βιθνάρ, περιοχή βόρεια της Γρανάδας, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται η ακριβής τοποθεσία ταφής. Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι ο ποιητής «εκτελέστηκε αμέσως αφού ομολόγησε και θάφτηκε στην ίδια τοποθεσία σε έναν πολύ ρηχό τάφο, σ’ ένα φαράγγι». ∆εν δίνονται περαιτέρω λεπτομέρειες για το περιεχόμενο της ομολογίας του ποιητή, αλλά το ίδιο έγγραφο τον χαρακτηρίζει ως «σοσιαλιστή», «ελευθερομασόνο της στοάς της Αλάμπρα» και του πιστώ-

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

νει την «πρακτική της ομοφυλοφιλίας και της αποκλίνουσας συμπεριφοράς». Το ίδιο το έγγραφο αποκτά περαιτέρω σημασία λόγω της στάσης που κράτησε το δικτατορικό καθεστώς σε σχέση με τη δολοφονία του ποιητή. Ο στρατηγός Φράνκο είχε δηλώσει πως ο θάνατος του ποιητή χρησιμοποιήθηκε ως προπαγάνδα ενάντια στο καθεστώς του. «Ο συγγραφέας πέθανε γιατί αναμείχθηκε με τους αντάρτες. Αυτά τα ατυχήματα είναι φυσιολογικά σε μια περίοδο πολέμου», δήλωνε. Το καθεστώς δεν ανέλαβε ποτέ επίσημα την ευθύνη για την δολοφονία. Το έγγραφο λοιπόν δεν αποκαλύπτει κάτι καινούριο, αντίθετα κατοχυρώνει ως ντοκουμέντο και ως απόλυτα γεγονότα τις ήδη γνωστές εικασίες και φήμες για τις συνθήκες και τους λόγους δολοφονίας του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα.

Κληρονομιά εναγκαλισμού

Υπάρχει βέβαια και ένας ακόμη λόγος που κάθε στοιχείο σε σχέση με το θάνατο του Λόρκα έχει ιδιαίτερη σημασία. Και αυτό είναι το γεγονός πως ο ίδιος ο θάνατος του ποιητή έπαιξε κεντρικό ρόλο στη διάδοση, τη φήμη και αναδρομικά στην ίδια την ταυτότητα του έργου του. Ο θάνατος διαπερνά το έργο και τη ζωή του Λόρκα σε μια αντίστροφη κίνηση, τονίζοντας διαφορετικά, αλλάζοντας θέση στα προϋπάρχοντα στοιχεία, πλάθοντας την ταυτότητα του ποιητή ξανά από την αρχή. Ο «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας», το ποίημα που έγραψε για τον φίλο του ταυρομάχο, το τελευταίο βιβλίο που τύπωσε ο ίδιος και τελικά ίσως η ομορφότερη ποιητική του σύνθεση, ηχεί πια σαν μια προφητεία της ίδιας της μοίρας του ποιητή. Τα «τσιγγάνικα τραγούδια», τα ποιήματα του κάντε χόδο, όλη η πρώτη περίοδος του ποιητή η οποία σφύζει από την ζωή και τις αισθήσεις της, υπάρχει πια ως απόλυτη αντίθεση με το τέλος του Λόρκα, δίνοντας νέα μορφή σε εκείνη την παλαιά κατάφαση. Ο δαντελένιος εφιάλτης του «Ποιητής στη Νέα Υόρκη» (της πιο σύνθετης και ωριμότερης συλλογής του) βρίσκει αντιστοιχία μέσα από το ίδιο το παράλογο της ζωής και της μοίρας του θανάτου. Ακόμα και η δημοφιλία του Λόρκα, η οποία ξεπέρασε κατά πολύ αυτή εξίσου σημαντικών ποιητών της γενιάς του (της περίφημης γενιάς του 27) όπως του Rafael Alberti, του Luis Cernuda, ή του Vicente Aleixandre, ακόμα και σημαντικών ποιητών της προηγούμενης γενιάς όπως π.χ. του Χιμένεθ, δεν μπορεί να γίνει κατανοητή εκτός του θανάτου. Γιατί ο θάνατος του Λόρκα αποτελεί μια κληρονομιά εναγκαλισμού. Της ομορφιάς της ζωής και της βρόμας του θανάτου, της ομορφιάς του ποιητή και της βρόμας του δικτάτορα, της μουσικής με το μουγκρητό και της ελευθερίας με αυτό που επιθυμεί αλλά δεν καταφέρνει τελικά να την καταργήσει. Γιατί η ζωή, το έργο και η δολοφονία του ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, θα παραμένουν για πάντα ένα μνημείο που θα τραγουδά και θα επεξηγεί τη ζωή, θα προειδοποιεί τους καιρούς για την ενδεχόμενη κατάληξή τους και θα ξορκίζει το σκοτάδι για το μαύρο του.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

http://tsalapatis.blogspot.gr/

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

4

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Κάτι τρέχει με τη… Μέρκελ Η γερμανίδα Καγκελάριος δεν έχει θέση στο εικονοστάσιο του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, επιθυμεί διακαώς να διατηρήσει την Ελλάδα στη… συλλογή της με τα πειραματόζωα του ευρώ Του Νίκου Τσαγκρή

«Ο

δηγούνται είτε σε κωλοτούμπα είτε σε δημοψήφισμα για δραχμή», ήταν το σχόλιο του Αντώνη Σαμαρά για τη συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα στο «Star channel». Το σχόλιο έγινε στο περιθώριο εκδήλωσης μνήμης για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως από το κατ’ εξοχήν φιλοκαραμανλικό κοινό της παραπολιτικής, αυτής, σύναξης. «Ευσεβείς πόθοι», ήταν το πλέον πολιτικό σχόλιο του… σχολίου· που, δίκην πτυέλου, εκτοξεύτηκε κατά του «αρχηγού» από παροπλισμένο στέλεχος της καραμανλικής πτέρυγας που φέρει και το προσωνύμιο «χλωμό πρόσωπο». Σχόλιο που ταιριάζει ταμάμ στον υπαρξιακό νταλκά του Σαμαρά, δεδομένου ότι το μόνο που θα μπορούσε να τον συντηρήσει στον προεδρικό θώκο της Ν.∆. θα ήταν «είτε η κωλοτούμπα είτε το δημοψήφισμα για δραχμή». «Τον πούλησε η Μέρκελ για τον Τσίπρα και τάχει παίξει», ήταν το πλέον παραπολιτικό σχόλιο του… σχολίου· που, δίκην δηλητηριώδους βέλους, εκτοξεύτηκε κατά του «αρχηγού» από άσπονδο φίλο του, ιστορικό στέλεχος της παράταξης… «Τι τρέχει με τη Μέρκελ;», ρωτήθηκε, αναπόφευκτα, από παριστάμενο δημοσιογράφο. «Απολύτως τίποτε», απάντησε γελώντας: «Έτσι, για να κολάσω τη… δημιουργική ασάφεια της δήλωσης του Αντώνη, το είπα». Σωστά. ∆ιότι αν πάρουμε το σχόλιο του Σαμαρά στα σοβαρά, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι ξεπερνά σε ασάφεια – δημιουργική ή μη, θα σας γελάσω – ακόμα και την απόφαση του Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου.

Ο Σαμαράς… ζηλεύει

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Αλλά, τι τρέχει με τη Μέρκελ; ∆ιότι, αν θέλετε να ξέρετε, το φλέγον ζήτημα στο μνημόσυνο του εθνάρχη (αλλά και αργότερα, στη Βουλή, στα κανάλια, στα social media) δεν ήταν η πολιτική ουσία της συνέντευξης του Τσίπρα στον Χατζηνικολάου, αλλά η… «μυστική του σχέση με τη Μέρκελ». Και οι βλαβερές συνέπειές της στην «υγεία» του Σαμαρά: «Τον πούλησε η Μέρκελ για τον Τσίπρα και τάχει παίξει!.. Χαμός: «ο αρχηγός τρελάθηκε μ’ εκείνο το μακρύ νυχτερινό τηλεφώνημα. Έπαθε πλάκα, η κατάθλιψή του χτύπησε κόκκινο, η ζήλια του (σ. σ: για τον Τσίπρα) τριπλασιάστηκε. ∆εν πίστευε ποτέ ότι θα τον εγκαταλείψει η Μέρκελ για έναν νεαρό κομμουνι-

στή…». ∆εν είναι λόγια της Σοφίας Βούλτεψη αυτά, όμως αποδίδουν θαυμάσια τα αισθήματα του «απατημένου» από την Γερμανίδα καγκελάριο τέως πρωθυπουργού. Που, άλλωστε, εκφράστηκαν κι απ’ τα φαναροκρατούντα εξαπτέρυγά του, τον Μάκη και τον Άδωνη, στης Βουλής τα έδρανα: πίκρα και καημός, μιλάμε. Πίκρα και καημός… Εντάξει, πέρα απ’ το γελοίον του πράγματος, κάτι τρέχει με τη Μέρκελ και αυτό είναι άκρως πολιτικό και διπλωματικό: αναμφισβήτητα, η Άνγκελα Μέρκελ έχει έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση για τα ελληνικά πράγματα και γνωρίζει πολύ καλά ότι ο Σαμαράς είναι τελειωμένος απ’ τη Ν.∆. και ότι μετά τον αφανισμό του ΠΑΣΟΚ και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αντιμετωπίζει το φάσμα αντίστοιχης συρρίκνωσης και περιθωριοποίησης· με συνέπεια την παντελή έλλειψη «μη κομμάτων» (σ. σ: εφεδρικών συστημικών κυβερνοκομμάτων). Και εξ’ αυτού, γνωρίζει ότι αν θέλει να διατηρήσει την Ελλάδα στη… συλλογή της με τα πειραματόζωα του ευρώ οφείλει να υποστεί τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ…

Η Digea, τα θαλασσοδάνεια των καναλιών και η διαπλοκή Τι ακριβώς θέλει να κάνει η κυβέρνηση για τις τηλεοπτικές συχνότητες και τη ρύθμιση του τοπίου της ενημέρωσης

Η

«Ειδύλλιο» σκοπιμότητας

Λέγεται ότι κανένας δεν ξέρει τι σκέφτεται η γερμανίδα Καγκελάριος, ότι δεν το αποκαλύπτει ποτέ, με κανέναν τρόπο, και αυτό αποδίδεται στην καταγωγή της, στο γεγονός ότι μεγάλωσε στην κομμουνιστική Ανατολική Γερμανία. Έτσι, σε ότι αφορά την πραγματικότητα της σχέσης της με τον Τσίπρα, το μόνο ρεαλιστικό αφήγημα που διαθέτουμε προέρχεται από μια γερμανική εφημερίδα, την Suddeutsche Zeitung. Στo συγκεκριμένο κείμενο καταγράφεται μια σχετικά αξιόπιστη εκδοχή για τη σχέση: Η Άνγκελα Μέρκελ δεν έχει θέση στο εικονοστάσιο του ΣΥΡΙΖΑ. Το αντίθετο μάλλον: Οι ηγέτες του την βλέπουν ως το τέλειο ομοίωμα του Εξαποδώ. Αυτό δεν τους εμποδίζει όμως να συναλλάσσονται μαζί της – σύμφωνα με την παλιά καλή αρχή της Αριστεράς, ότι εν ανάγκη πρέπει να συμφωνήσεις ακόμη και με το διάβολο. Αυτό ακριβώς συμβαίνει τις τελευταίες εβδομάδες, κλπ, κλπ. Ο «ρεπόρτερ» δηλώνει άγνοια για τη συχνότητα των επαφών Τσίπρα – Μέρκελ («η συχνότητα αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό») και προσθέτει κάτι που γνωρίζουμε, ότι «η μορφή της επαφής – τηλεφωνική, γραπτή, ή συνάντηση – καθορίζεται μεταξύ του συμβούλου της καγκελάριου Νικολάους Μάγιερ-Λάντρουτ και του υπουργού επικρατείας της Ελληνικής κυβέρνησης Νίκου Παππά», ενώ «αποκαλύπτει» ότι «η σανίδα σωτηρίας που η κ. Μέρκελ προσφέρει στον κ. Τσίπρα είναι μια παγίδα – ένα μεταλλαγμένο μνημόνιο». Χαρήκαμε! Εμείς «κάτι τρέχει με τη Μέρκελ» είπαμε – δεν είπαμε πως «ό,τι μας δώσει η Μέρκελ θα το πάρουμε». Έχουν γνώσιν οι φύλακες: υπάρχει και το δημοψήφισμα…

•

“

συζήτηση στη Βουλή για την ΕΡΤ έδωσε την ευκαιρία σε κορυφαίους υπουργούς να αναφερθούν σε όλη την γκάμα των γύρω από τα ΜΜΕ. Αριθμός τηλεοπτικών αδειών («πόσα κανάλια εθνικής εμβέλειας χωρά η Ελλάδα; ∆ύο; ∆υόμισι; Τρία; Όχι οκτώ, όμως. Ούτε επτά», τόνισε ο Ν. Βούτσης), τρόπος χορήγησής τους («το ΣτΕ έχει αποφανθεί πως η λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών δεν είναι πλέον συνταγματικώς επιτρεπτή και σε κάθε περίπτωση δεν μπορούν να εκπέμπουν πρόγραμμα» είπε ο Ν. Παππάς), βασικός μέτοχος («είναι θέμα ανοιχτό που δεν μπορεί να μένει κάτω από το τραπέζι», Ν. Βούτσης). Συνολικά η κυβέρνηση διακηρύττει μέσω του υπουργού Επικρατείας πως «έχει ήδη ξεκινήσει την επεξεργασία του νομικού πλαισίου που θα εγγυάται την αδειοδότηση και τη λειτουργία των ιδιωτικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών

όταν σημειωθεί μια τεχνική βλάβη όπως τώρα- αλλά με τη σύμπραξη της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, δεν διαθέτει την κατάλληλη τεχνική υποστήριξη για να την αντιμετωπίσει. Όπως κατήγγειλε ο πρώην τεχνικός διευθυντής της ΕΡΤ Ν. Μιχαλίτσης, η ΕΕΤΤ, έπρεπε να είχε υποχρεώσει τη Digea να υπογράψει ρήτρες που να προβλέπουν τρόπους αντιμετώπισης τέτοιων προβλημάτων. Αυτές οι ρήτρες δεν υπογράφηκαν και η Digea απέλυσε τους ειδικευμένους τεχνικούς. Στο νόμο για την ΕΡΤ υπάρχει διάταξη που της επιτρέπει να ξαναγίνει πάροχος δικτύου και να μεταφέρει στις δικές της συχνότητες τα τηλεοπτικά σήματα άλλων καναλιών κυρίως της περιφέρειας. ∆ηλαδή, να αμφισβητήσει στην πράξη το μονοπώλιο της Digea. Όμως, αυτό προϋποθέτει πως θα προκηρυχθεί διαγωνισμός για την προμήθεια ψηφιακών πομπών (το

Η ενεργοποίηση του άρθρου 18 του νόμου για την ΕΡΤ μπορεί να αλλάξει ριζικά το τοπίο των ΜΜΕ, καθώς οι καναλάρχες πρέπει να βάλουν τα χρήματα που απαιτούνται για να διασώσουν τις εταιρείες τους και ταυτόχρονα φαίνεται να ενθαρρύνει και άλλους επιχειρηματίες να μπουν στην αγορά της τηλεόρασης. σταθμών με όρους νομιμότητας».

Το μονοπώλιο της Digea

∆εν είναι λίγοι μάλιστα που συσχέτισαν αυτή τη δήλωση του Ν. Παππά με τη δίωρη διακοπή του ψηφιακού σήματος των ιδιωτικών καναλιών στο κύκλωμα της Digea. Τελικά αποδείχθηκε πως επρόκειτο πράγματι για τεχνικό πρόβλημα, που φανέρωσε όμως ακόμη μια διόλου ασήμαντη πτυχή του ζητήματος. Η Digea, όχι ελέγχει μονοπωλιακά την εκπομπή του ψηφιακού σήματος -με αποτέλεσμα να πέφτει μαύρο στην πληροφόρηση των πολιτών

λουκέτο στην ΕΡΤ σήμαινε και την ολοκληρωτική καταστροφή του άρτιου δικτύου που διέθετε σε όλη τη χώρα) διαδικασία που θα πάρει καιρό. Επίσης, πολύ καιρό θα πάρει η υλοποίηση και των υπόλοιπων εξαγγελιών για τα ΜΜΕ αν μάλιστα πάρουμε υπόψη μας πόσοι μήνες χρειάστηκαν για να προχωρήσει το απλούστερο, συγκριτικά, βήμα της ανασύστασης της ΕΡΤ.

Άδειες και ΕΣΡ

Από τα πολλά ζητήματα που αφορούν τα ΜΜΕ και έθιξαν οι υπουργοί με τις δηλώσεις που αναφέραμε στην αρχή ας αρκε-

στούμε προς το παρόν σε δύο που θα δώσουν και ακριβές στίγμα των κυβερνητικών προθέσεων: τη σύνθεση του ΕΣΡ και τη διαδικασία δημοπράτησης των τηλεοπτικών αδειών. Στην περίπτωση της θητείας των μελών του ΕΣΡ, που έληξε στις 16 Απριλίου, ο Ν. Παππάς προαναγγέλλει την αντικατάσταση των μελών, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζει αν θα ανανεωθεί πλήρως ο θεσμός ή θα εξακολουθήσει να λειτουργεί με τους όρους που επέβαλε ο ισχύων νόμος. Όπως και στην περίπτωση του ∆Σ της νέας ΕΡΤ (η σύνθεσή του θα ανακοινωθεί τη ∆ευτέρα) οι προθέσεις θα φανούν από τις επιλογές των προσώπων. Πολύ πιο σύνθετο είναι το θέμα των αδειών. Με το άρθρο 18 του νόμου για την ΕΡΤ ο υπουργός Επικρατείας μπορεί να επέμβει και να ζητήσει την εκκαθάριση εταιρειών ΜΜΕ που δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους. Η ενεργοποίηση μιας τέτοιας διάταξης μπορεί να αλλάξει ριζικά το τοπίο των ΜΜΕ καθώς η κυβέρνηση φέρεται να έχει διαμηνύσει στους καναλάρχες πως πρέπει να βάλουν τα χρήματα που απαιτούνται για να διασώσουν τις εταιρείες τους και ταυτόχρονα φαίνεται να ενθαρρύνει και άλλους επιχειρηματίες να μπουν στην αγορά της τηλεόρασης. «Όποιος δεν θα μπορεί να έχει την επιχείρηση, δεν θα την έχει, θα την πάρει άλλος με καθαρό, όμως και νόμιμο τρόπο» είπε στη συζήτηση στη Βουλή ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Ν. Φίλης. Στα διάφορα blog που ασχολούνται με τις εξελίξεις στα ΜΜΕ γράφτηκαν ήδη ονόματα εν δυνάμει νέων «παικτών»: Γιάννα Αγγελοπούλου, ∆ημήτρης Γιαννακόπουλος, Βαγγέλης Μαρινάκης, ∆ημήτρης ∆ασκαλόπουλος και ο εφοπλιστής Γιάννης Καραγιώργης, ο οποίος σύμφωνα με τις ίδιες πηγές αγοράζει ήδη περιφερειακούς σταθμούς. Επιπλέον, ο Γενικός Γραμματέας Ενημέρωσης Λ. Κρέτσος ανακοίνωσε στην πρώτη συνάντησή του με δημοσιογράφους ότι και ξένοι επιχειρηματίες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν σε δημοπρασία των συχνοτήτων. Γίνεται λοιπόν φανερό πως το ζήτημα δεν έχει μόνο εισπρακτικό χαρακτήρα (πόσα χρήματα μπορεί να βρεθούν από το ενοίκιο των τηλεοπτικών συχνοτήτων και τη δημοπράτηση των αδειών). Το ζήτημα είναι πολύ ευρύτερο και καίριας σημασίας και γι’ αυτό θα επανέλθουμε.

“

Ορ. Φ. Α.

5

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το μεγάλο «ναι» και το μεγάλο «όχι»

Στην κρίσιμη στιγμή της διαπραγμάτευσης

Η

πιο in συμβουλή που συνηθίζεται να δίνεται το τελευταίο διάστημα στον Αλέξη Τσίπρα, είναι να πάρει πάνω του το παιχνίδι και να κλείσει άμεσα μια συμφωνία με τους δανειστές/εταίρους. Προσφέρεται σαν συμβουλή υψίστης εθνικής αξίας: ενισχύει, υποτίθεται, το κύρος και την πολιτική αξία που, ενώ ταυτόχρονα τον απαλλάσσει από τα δεσμά των κομματικών υποχρεώσεων. Το κύριο άρθρο των «προοδευτικών» και «δημοκρατικών» «Νέων» (30/4) κατέληγε ως εξής: «Το εκλογικό σώμα ψήφισε τον Αλέξη Τσίπρα και όχι τις απόψεις των συνιστωσών». Του προτείνουν, δηλαδή, λόγω της εξέχουσας θέσης του στο πολιτικό σκηνικό, να παραβλέψει όχι μόνο το κομματικό πρόγραμμα, αλλά και την εντολή που έχει λάβει δια των εκλογών. Γιατί αυτό θα τον ενδυναμώσει πολιτικά αναδεικνύοντάς τον σε κυρίαρχο του παιχνιδιού1. Τη στιγμή που κορυφωνόταν αυτή η συμβουλευτική πρακτική στο εσωτερικό, από το εξωτερικό μάς έφτασε μια κυνική απαίτηση δια στόματος κρυπτώνυμου «υψηλόβαθμου αξιωματούχου» της ΕΕ, ο οποίος διευκρίνιζε ότι αποδεκτή μπορεί να είναι μια συμφωνία με την Ελλάδα, η οποία θα περιλαμβάνει απαραιτήτως και όρους που θα έχουν σοβαρό πολιτικό κόστος για την ελληνική κυβέρνηση. Μάλλον ως απόδειξη της αδιαφορίας της για τέτοια κόστη και προκειμένου να ανακτηθεί η (χαμένη) εμπιστοσύνη μεταξύ εταίρων.

Απόδειξη ισχύος ή ομολογία αδυναμίας;

Μ’ αυτό το πρόσθετο εξωτερικό στοιχείο αποκτάει το πραγματικό της νόημα η…αφιλοκερδής συμβουλή των εγχώριων αναλυτών στον έλληνα πρωθυπουργό: η ολική ή μερική αποδέσμευση από τη λαϊκή εντολή, που εμφανίζεται ως ένδειξη πολιτικής ισχύος, αποδεικνύεται ότι αποτελεί απαίτηση ομολογίας αφερεγγυότητας, δηλαδή συμμετοχής και συνενοχής στην υπονόμευση της πραγματικής πολιτικής ισχύος. Εκείνης που στηρίζεται στις σχέσεις εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας με το εκλογικό σώμα που τον στηρίζει. Γιατί, όμως, αναγκάζονται οι αντίλαλοι της ελληνικής κυβερνήσης να καταφεύγουν σε τόσο περίπλοκα σχήματα; ∆ιότι βρίσκονται μπροστά σε ένα υπαρκτό πρόβλημα: δεν έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν και να προωθήσουν μια αντίπαλη πολιτική δύναμη ικανή να αντιπαρατεθεί άμεσα στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΑΝΕΛ. Αξιοποιώντας και αναδεικνύοντας την πολιτική ισχύ τής συμπολίτευσης και του πρωθυπουργού, επιχειρούν να τη ροκανίσουν υποβάλλοντας ως εθνικά αναγκαία και αναπόφευκτη μια πολιτική

Πώς θα διαμορφωθεί σκηνικό και ατμόσφαιρα καταστροφής, ώστε να αναγκαστούν να ανανήψουν οι (εν δυνάμει σωτήρες) καταστροφείς της χώρας; Με την καλλιέργεια αισθήματος αδιεξόδου, ασφυξίας, πνιγμονής και, τελικά, με την απειλή αποβολής από τον παράδεισο και απόρριψης στο πυρ το εξώτερο.

Του ΠΑΝΟΥ ΖΑΧΑΡΗ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

που η απόρριψή της αποτελεί τη βάση της καταγραφόμενης ισχύος κυβέρνησης και πρωθυπουργού. ∆είτε πώς περιγράφει ο Κ. Ιορδανίδης στην «Καθημερινή» (26/4) αυτό το υπαρκτό πρόβλημα: «Ακούσαμε τον κ. Σαμαρά (…) να λέει ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ στέλνει τη χώρα στα βράχια (…) Παρά το τραγικό της διαπιστώσεως, ο κ. Σαμαράς δεν ζητεί προσφυγή στις κάλπες (…) Εκλογές, λοιπόν, δεν θέλει ο πρόεδρος της Ν∆. Αυτό που αναμένει, είναι να υιοθετήσει ο κ. Τσίπρας την πολιτική που ακολούθησε ο ίδιος». Εξ ου και το οξύμωρο: αυτοί που καλούνται να σώσουν τη χώρα, είναι αυτοί ακριβώς που υποτίθεται ότι την οδηγούν στα βράχια…

Αντι-πληροφόρηση

Πώς, λοιπόν, θα διαμορφωθεί σκηνικό και ατμόσφαιρα καταστροφής, ώστε να αναγκαστούν να ανανήψουν οι (εν δυνάμει σωτήρες) καταστροφείς της χώρας; Με την καλλιέργεια αισθήματος αδιεξόδου, ασφυξίας, πνιγμονής και, τελικά, με την απειλή αποβολής από τον παράδεισο και απόρριψης στο πυρ το εξώτερο. Ενώπιον του καταπονημένου και σφυροκοπημένου από την υπερ-παραπληροφόρηση κοινού ανασύρονται και επιδεικνύονται κάθε είδους σενάρια τιμωρητικής αποβολής της Ελλάδας από τη χορεία των «κανονικών» κρατών. Για να ενισχυθεί αυτή η προσπάθεια, χρειάζεται παράλληλα να αποσιωπάται κάθε διαφορετική εκτίμηση. Μια πρόχειρη σταχυολόγηση μας δίνει μια ιδέα για το μέγεθος της παραποίησης: • «Η αθέτηση πληρωμών σε δημόσιο χρέος είναι κοινότοπο γεγονός (…) Θα είναι, όμως, η πρώτη φορά που μια χώρα [η Ελλάδα] κηρύσσει χρεοκοπία εντός νομισματικής ένωσης (…) Είναι δύσκολο να αξιολογηθεί τι ακριβώς θα συμβεί. (…) Αλλά, τελικά, δεν είναι καθόλου ελκυστική λύση να καταστήσεις εφικτή μια εθνική χρεοκοπία για την Ελλάδα (…) Είναι καθήκον της ΕΚΤ να ανακοινώσει πολύ σύντομα ότι θα κάνει τα πάντα για να διατηρήσει ενωμένη την ευρωζώνη» [Charles Wyplosz, καθηγητής διεθνών οικονομικών στο Ινστιτούτο Ανώτατων ∆ιεθνών Σπουδών της Γενεύης] • «Ένα από τα μεγάλα διδάγματα των τελευταίων ετών είναι ότι κανείς, ούτε από την Ελλάδα ούτε από τους πιστωτές, δεν επιθυμεί να μείνει στην ιστορία ως αυτός που προκάλεσε την πρώτη έξοδο από την ευρωζώνη. Γι’ αυτό το πιθανότερο είναι ότι η ΕΚΤ θα επεκτείνει την παροχή ρευστότητας» [Mohamed el Erian /Bloomberg]

• «Γιατί η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής, αν θεωρείται ασήμαντη από οικονομικής και χρηματοπιστωτικής απόψεως; (…) Ο πιο σημαντικός λόγος είναι το στοιχείο της αβεβαιότητας. Μπορεί να αποδειχθεί ότι η εξάπλωση της κρίσης είναι πράγματι πιθανή, μπορεί και όχι (…) Πώς μπορούμε, όμως, να είμαστε βέβαιοι; (…) ∆εν θα μάθουμε ποτέ αν θα υπάρξει μετάδοση της κρίσης, μέχρι η Ελλάδα να βγει από το ευρώ…» [Mark Gilbert / Blooberg].

Σαφήνεια και αποφασιστικότητα

Αν καθαρίσουμε τον ήχο από τις τρομοκρατικές κραυγές και τις υποκριτικές συμβουλές, αυτό που θα μείνει είναι το απλό και καθαρό μήνυμα πως, αν η κυβέρνηση θέλει να διατηρήσει και να ενισχύσει την πρόσβασή της στην πηγή της ισχύος της, τη σχέση εμπιστοσύνης με τους πολλούς, χρειάζεται να προσδιορίσει με σαφήνεια τα συγκεκριμένα μέτρα που η ίδια θεωρεί απαραίτητα, καθώς και τα σημεία στα οποία ακόμα και υποχωρώντας έχει ήδη βρει συμπτώσεις με τους δανειστές / εταίρους, ή τα σημεία όπου υπάρχει έδαφος αναζήτησης κοινών τόπων. Και πάνω απ’ όλα να ορίσει με σαφήνεια τα όρια πίσω απ` τα οποία δεν της επιτρέπεται να υποχωρήσει για δύο απλούς λόγους: πρώτον, γιατί σ’ αυτή την περίπτωση θα έχει αποδεχθεί να διαιωνίσει το υφεσιακό πλαίσιο λιτότητας που έχει οδηγήσει τη χώρα στην καταστροφή, δεύτερον, γιατί έτσι θα έχει αναιρέσει τον βασικό λόγο στήριξής της από την πλειοψηφία του λαού. Μ’ αυτό τον τρόπο θα έχει αποδείξει την πραγματική διάθεσή της για συνδιαλλαγή και προωθητικό συμβιβασμό και, ταυτόχρονα, την επιμονή της να τιμήσει τη λαϊκή εντολή χωρίς να θέτει ως προϋπόθεση τη ρήξη. Αν υπάρχουν τόσο ισχυρές και τυφλωμένες δυνάμεις που σκέφτονται παρολαυτά να την επιλέξουν, ας πάρουν την ευθύνη. Η ελληνική κυβέρνηση, σ’ αυτή την περίπτωση, το μόνο που επιβάλλεται να κάνει, είναι να μη βρεθεί ανέτοιμη. Χ. Γεωργούλας

Σημείωση: 1. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συντηρητική «Κ», σε αντίθεση με τα προοδευτικά «Νέα» που μας θυμίζουν ότι ο κόσμος ψηφίζει πρόσωπα και όχι πολιτικές στις εκλογές, δια του Κ. Ιορδανίδη επισημαίνει την αντίφαση να απαιτείται άλλη πολιτική από εκείνη που επέλεξε η ψήφος του λαού, σημειώνοντας: «Εάν υπάρχει θέμα ασυμβατότητας ανάμεσα στη λειτουργία του αντιπροσωπευτικού συστήματος και την εφαρμογή προγράμματος λιτότητας, τότε εγείρεται θέμα διαφορετικής ποιότητας», δηλαδή ισχύος της δημοκρατικής αρχής.

6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Πρόσφυγες - μετανάστες ξανά στο προσκήνιο

Η

ομάδα ευρωβουλευτών της GUE/NEL επανέλαβε τις συνεχείς εκκλήσεις της για μια ριζοσπαστική και επείγουσα αλλαγή πολιτικής στα ζητήματα ασύλου και μετανάστευσης στην ΕΕ. Σε συνεδρίασή της την περασμένη Τετάρτη ασκήθηκε σκληρή κριτική στις αποφάσεις με τα 10 σημεία του Συμβουλίου Κορυφής. Ήταν μια «αναίσχυντη και απάνθρωπη» απάντηση στους χιλιάδες θανάτους σημείωσε η πρόεδρος της Ομάδας Γκάμπι Τσίμερ, ενώ η Μπάρμπαρα Σπινέλι παρατήρησε ότι το να ανακοινώνεται πόλεμος κατά των διακινητών, ως της μόνης αιτίας, είναι απολύτως λάθος απάντηση διότι αυτοί υπάρχουν επειδή οι πρόσφυγες δεν έχουν νόμιμους διαύλους έλευσης. Όμως, πολύ ενδιαφέρον έχει και η τοποθέτηση του Προέδρου της Επιτροπής, του κ. Γιούνκερ, ο οποίος μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο άσκησε δριμεία κριτική στις αποφάσεις του Συμβουλίου και ανήγγειλε ότι στις 9 Μαΐου η Επιτροπή θα καταθέσει πρόταση για καθιέρωση ενιαίου συστήματος επανεγκατάστασης προσφύγων σ’ όλες τις χώρες-μέλη της ΕΕ, θέτοντας ευθέως ζήτημα γεωγραφικής κατανομής των προσφύγων στις χώρες της Ευρώπης. Οι δέκα εναλλακτικές προτάσεις των Αριστερών Ευρωβουλευτών είναι οι εξής: 1. ∆ημιουργία μαζικής και ισχυρής πολυεθνικής επιχείρησης έρευνας και διάσωσης στην κεντρική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένων των σκαφών που σταθμεύουν στην ανοικτή θάλασσα.

2. Άνοιγμα ασφαλούς και νόμιμης πρόσβασης των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ανθρωπιστικής βίζας.

3. Πλήρης συμμόρφωση με τη διεθνή αρχή της μη επαναπροώθησης.

4. Άμεση παύση της διαδικασίας Χαρτούμ και Ραμπάτ και της εξωτερικής ανάθεσης της ΕΕ σε τρίτες χώρες για τη διαδικασία ασύλου.

5. Αναστολή της αναπτυξιακής βοήθειας στο παρόν καθεστώς της Ερυθραίας.

6. Αναστολή του κανονισμού του ∆ουβλίνου.

7. Ενεργοποίηση της προσωρινής οδηγίας για την προστασία (οδηγία 2001/55 / ΕΚ), συμπεριλαμβανομένων των Σύρων και Ερυθραίων.

8. Εφαρμογή των προγραμμάτων επανεγκατάστασης που περιλαμβάνουν τις ελάχιστες δεσμευτικές υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη για την κάλυψη των αναγκών.

9. Αυξημένος διαμοιρασμός ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών, στον τομέα της υποδοχής των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων, μεταξύ άλλων και μέσω προγραμμάτων μετεγκατάστασης.

10. Σημαντική αύξηση της ενίσχυσης προς τις χώρες του Νότου που επλήγησαν περισσότερο από την υποδοχή των προσφύγων και των μεταναστών, τόσο από τη Μέση Ανατολή όσο και από την Αφρική.

Οι δανειστές διψούν, ακόμη, πολύ, ως φαίνεται Ακτιβιστές ξεδίπλωσαν στο ευρωκοινοβούλιο λίστα μήκους 100 μέτρων, όπου αναγράφονταν τα ονόματα 17.306 ανθρώπων που πέθαναν από το 1990 έως το 2012, στην προσπάθειά τους να εισέλθουν στην Ευρώπη.

Ο

ντως, δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια για πολλές συζητήσεις και παραπλανητικούς ελιγμούς. Οι ημερομηνίες αποπληρωμής των δόσεων προς το ∆ΝΤ, κυρίως, είναι σαφείς. Μόνο που αυτό αφορά και τις δύο πλευρές, όσο και αν δεν το παρουσιάζουν έτσι τα κανάλια και κινδυνολογούν, χωρίς αιδώ και περίσκεψη, εις βάρος της ελληνικής πλευράς. Από μια άποψη, μάλιστα, αυτό αφορά περισσότερο τους επιτιθέμενους, καθώς μεθυσμένοι από τη δύναμή τους δεν υπολογίζουν, όπως θα έπρεπε, ότι αυτή δεν μπορεί να καλύψει όλα τα ενδεχόμενα και παρεπόμενα μιας κρίσης και ρήξης. Εν τέλει, δεν υπολογίζουν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά τους.

Αλλαγή εκτιμήσεων

∆εν είχε ακόμη στεγνώσει το μελάνι των δηλώσεων την Πέμπτη του κ. Γέρουν Ντάισελμπλουμ όπου ανέφερε, με την γνώριμη ελαφρότητα, που διακρίνει τις τοποθετήσεις του, ότι «είναι έτοιμη η Ευρωζώνη για αυτά τα ενδεχόμενα», δηλαδή ότι υπάρχει σχέδιο Β, εάν η Ελλάδα αναγκαστεί να εγκαταλείψει την ευρωζώνη ή κάνει στάση πληρωμών, όταν άλλαξε εκτιμήσεις και την Παρασκευή και εξέφρασε διαφορετική, έως και αντίθετη, άποψη. Επεσήμανε, συγκεκριμένα, ότι στο Brussels Group γίνονται σοβαρές συζητήσεις και βλέπει πρόοδο στις διαπραγματεύσεις. Όπως μεταδίδουν τα ολλανδικά ΜΜΕ που επικαλείται το Bloomberg, o Ντάισελμπλουμ σε ενημέρωση προς τους δημοσιογράφους δήλωσε ότι «ακόμα δεν έχουμε φτάσει μακριά», αλλά πρόσθεσε ότι σκοπός παραμένει η «σταθερή συμφωνία» με την Ελλάδα. Για πρόοδο και ικανοποίηση μίλησε και ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συγκεκριμένα, ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, Μαργατίτης Σχοινάς, τόνισε ότι η Επιτροπή αναμένει να δει πρό-

οδο. Όπως εξήγησε, στις διαβουλεύσεις εμπλέκονται ανώτεροι αξιωματούχοι και τεχνικοί εμπειρογνώμονες από όλες τις πλευρές. «Καλωσορίζουμε αυτό το βήμα για εμβάθυνση και εντατικοποίηση των επαφών και αναμένουμε να δούμε πρόοδο», σημείωσε. Από την πλευρά της, η Ανίκα Μπράιτχαρτ, εκπρόσωπος του επιτρόπου Οικονομίας Πιερ Μοσκοβισί, υπογράμμισε και πάλι τη σημασία τα πρόσωπα που εμπλέκονται από ελληνικής πλευράς στις διαπραγματεύσεις να έχουν σαφείς εντολές. Επεσήμανε, μάλιστα, ότι συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις ανάμεσα στην ελληνική και την κοινοτική πλευρά για την εκταμίευση ενός ποσού που θα μπορούσε να φτάσει τα 3 δισ. ευρώ εντός του 2015 και το οποίο θα προέρχεται από τα μη χρησιμοποιηθέντα ποσά του προηγούμενου ΕΣΠΑ. Έχουν ήδη δεσμευθεί πάνω από 200 εκατ. ευρώ, πρόσθεσε.

Ζητείται κόστος...

Λίγες μέρες πριν κορυφαίος ευρωπαίος αξιωματούχος όχι μόνο μιλούσε σε άλλο μήκος κύματος αλλά ήταν ιδιαίτερα οξύς και προκλητικός, θυμίζοντας την Μάργκαρετ Θάτσερ. Χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα κάνοντας λόγο για πολιτικό κόστος που πρέπει να πληρώσει η ελληνική κυβέρνηση: «∆εν βλέπω πιθανότητα συμφωνίας, αν η Ελλάδα δεν κάνει σημαντικές υποχωρήσεις σε ένα, δύο ή τρεις τομείς. Μπορεί να είναι οι συντάξεις, μπορεί να είναι τα εργασιακά, αλλά… πρέπει να πληρώσουν το πολιτικό κόστος. Το Γιούρογκρουπ θέλει να δει να πληρώνεται αυτό το πολιτικό κόστος», τόνισε ο ίδιος. Ο ίδιος αξιωματούχος εξήγησε εν είδει τελεσίγραφου πως η Ελλάδα έχει στη διάθεσή της μόνο λίγες ημέρες για να καταλήξει σε μια συμφωνία με τους πιστωτές της επί του πακέτου μεταρρυθμίσεων που θα επιτρέψει την εκταμίευση κεφαλαίων, καθώς, όπως είπε, η χώρα

πρέπει να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για ένα τρίτο πακέτο διάσωσης, που θα τη γλιτώσει από τη χρεοκοπία μετά τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος τον Ιούνιο. «Τα οικονομικά της ελληνικής κυβέρνησης δεν είναι βιώσιμα χωρίς ένα τρίτο πακέτο βοήθειας, χωρίς περαιτέρω χρηματοδότηση», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Βήματα σε ασταθές έδαφος

Μετατοπίζεται, λοιπόν, θετικά το κλίμα σιγά σιγά, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι τα θετικά αυτά βήματα είναι και σταθερά. Ο λόγος είναι ότι οι διαφορές που είχαν ανακύψει δεν είναι τεχνικές, αλλά πολιτικές. Γι’ αυτό και οι δανειστές δεν θέλουν να απομακρυνθούν ουσιαστικά από το μνημόνιο και μιλούν για πολιτικό κόστος, που πρέπει να καταβληθεί, για ισοδύναμα μέτρα, που όμως και αυτά να είναι μνημονιακά! Στόχος είναι πάντοτε, τουλάχιστον ενός μέρους των δανειστών, η πολιτική ήττα της νέας κυβέρνησης και ο εξαναγκασμός της να εφαρμόσει μια πολιτική που θα απογοητεύει τον κόσμο, θα την απομακρύνει από τη λαϊκή βάση στήριξής της. Η κυβέρνηση, ασφαλώς, αντιδρά και οργανώνει την παρέμβασή της για να εξουδετερώσει το σχέδιο παγίδευσής της. Η αλλαγή τακτικής με τη μη κατάθεση και συζήτηση στο υπουργικό συμβούλιο του πολυνομοσχεδίου, διότι οι δανειστές δεν δεσμεύονταν ότι και αυτοί θα κάνουν βήματα από τη μεριά τους προς τη συμφωνία, ιδίως με άμεση χρηματοδότηση. Νωρίτερα δεν είχαν ζυγιάσει, όπως έπρεπε, αναφορές του πρωθυπουργού στη συνέντευξή του στο Star ότι αν δεν υπάρχει συμφωνία αποσύρονται και οι υποχωρήσεις και ότι στις υποχρεώσεις τού Μαΐου κατατάσσονται πρώτες αυτές που αφορούν τους έλληνες πολίτες. Ενδεχομένως να τους «ενθάρρυνε» η

λάθος αναφορά του στον ΕΝΦΙΑ και στο κατώτατο αφορολόγητο ως ενδεχόμενο να μετατεθούν για το 2016. Η δεύτερη κίνηση εξουδετέρωσης του σχεδίου των δανειστών ήταν η σταθερή και συχνή αναφορά στα θέματα που η κυβέρνηση δεν συζητά σε κάθε περίπτωση, καθώς η άλλη πλευρά ξαναβάζει στο τραπέζι τα πάντα. Η τρίτη κίνηση είναι η «πίεση» από την ελληνική πλευρά στις τεχνικές επιτροπές και το Μπράσελ Γκρουπ, με όπλο τις πολύ επεξεργασμένες προτάσεις της. Αυτό αποδόμησε την προπαγάνδα τους, η οποία έχει κατακλύσει δυστυχώς ακόμα και μέρος του μη μνημονιακού ευρωπαϊκού τύπου, όπως π.χ. τη «Λιμπερασιόν». Η τέταρτη κίνηση είναι ότι έβαλε στο τραπέζι επισήμως, σχεδόν, το ζήτημα της προσφυγής στο λαό, αν παραστεί ανάγκη, αν δηλαδή υπάρξει ριζική διαφωνία με τους δανειστές. Όσο και αν κάνουν τους αδιάφορους, ιδίως οι εγχώριες πολιτικές δυνάμεις, όσο και αν λένε ότι δεν έχει κανένα νόημα ή ότι είναι και επικίνδυνο κ.τ.λ., αντιλαμβάνονται ότι η παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα έχει τη δική της βαρύτητα. Ίσως και σήμερα Κυριακή φανεί πλήρως πώς θα πορευτούμε τις επόμενες λίγες μέρες. Ο Αλ. Τσίπρας στο υπουργικό συμβούλιο σημείωσε πως δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί το πολυνομοσχέδιο και η παρουσίασή του στην τελική μορφή, αν η πλευρά των δανειστών δεν έχει δείξει διάθεση για χαλάρωση και χρηματοδότηση. Εξέφρασε, όμως, ταυτόχρονα την αισιοδοξία του ότι σύντομα θα υπάρχει συμφωνία στο πλαίσιο της λαϊκής εντολής, που έχει δοθεί στην κυβέρνηση. Πρόκειται για μια σταθερή τοποθέτηση, που, ενδεχομένως, άρχισε να αποδίδει. Π. Κλαυδιανός

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

7

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η επίτευξη συμφωνίας είναι καθαρά θέμα πολιτικής βούλησης ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟ ΒΕΡΝΑΡ∆ΑΚΗ

“

Συζητάμε με τον Χριστόφορο Βερναρδάκη, γενικό γραμματέα συντονισμού του κυβερνητικού έργου, για την πορεία των διαπραγματεύσεων και το πλαίσιο της συμφωνίας που επιδιώκει η κυβέρνηση. Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Φαίνεται πως, παρά την προσπάθεια απονομιμοποίησης της κυβέρνησης, η πλειοψηφία του λαού στηρίζει αυτήν και τη στρατηγική που ακολουθεί. Εκτιμάς ότι θα συνεχιστεί αυτή η στήριξη μετά τη συμφωνία που κυοφορείται; Κατ’ αρχήν, τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων σε αυτήν την περίοδο είναι απολύτως φυσιολογικά σε ό,τι αφορά στην υποστήριξη στην κυβέρνηση και επομένως μη-αντιπροσωπευτικά. Οι δημοσκοπήσεις θα αποτυπώσουν μια περισσότερο πραγματική κατάσταση από τον Σεπτέμβριο και μετά. Όμως, σε γενικές γραμμές κρίνω πως η στήριξη θα συνεχίσει να υπάρχει. Βέβαια, τα πάντα εξαρτώνται από το συνολικό περιεχόμενο της διαφαινόμενης συμφωνίας με τους δανειστές. Αν η συμφωνία είναι θετική, δηλαδή δεν θίξει τον βασικό πυρήνα της πολιτικής εντολής του Ιανουαρίου, νομίζω ότι δεν θα πληγεί η στήριξη. Σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξουν προβλήματα. Θεωρείς δηλαδή ότι ακόμα κι’ αν παραμείνει, παραδείγματος χάριν, και φέτος ο ΕΝΦΙΑ, που είχε πλήξει πολύ την κυβέρνηση Σαμαρά, αυτό δεν θα επηρεάσει την κοινή γνώμη; Ο Σαμαράς δεν έχασε λόγω του ΕΝΦΙΑ, είναι λίγο απλοϊκή αυτή η συσχέτιση. Ο ΕΝΦΙΑ ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε ένα ποτήρι που είχε μαζέψει επί δύο χρόνια ισχυρή κοινωνική αγανάκτηση. Ως προς την ενδεχόμενη συμφωνία αυτό που πρέπει να αξιολογήσουμε θα είναι η συνολική εικόνα. Αν, για παράδειγμα, η κυβέρνηση υποχωρήσει στον ΕΝΦΙΑ, θα πρέπει να δούμε σε ποιο πλαίσιο συμφωνίας θα γίνει αυτό, για πόσο καιρό, με τι τρόπο, κοκ.

Να μην κλονιστεί η λαϊκή εντολή

Στον σκληρό πυρήνα της εντολής του Ιανουαρίου, στον οποίο αναφέρθηκες, είναι τα εργασιακά και το ασφαλιστικό. Αυτά, μέχρι στιγμής, δεν θίγονται, ωστόσο παρατείνονται για κάποιους μήνες. Είναι μια υποχώρηση εντός πλαισίου; Υπάρχουν υποχωρήσεις που μπορεί να γίνουν, χωρίς να κλονιστεί η λαϊκή εντολή. Τα εργασιακά και το ασφαλιστικό αποτελούν μέρη του βασικού πυρήνα και δεν χωρούν υποχωρήσεις. Για παράδειγμα, ο κατώτατος μισθός αποτελεί τον σκληρό πυρήνα της λιτότητας για τους μεν και της αντι-λιτότητας για τους δε. Στον αντίποδα, οι ιδιωτικοποιήσεις είναι δευτερεύον ζήτημα σε σχέση με τα εργασιακά. Τι εννοώ: οι νεοφιλελεύθεροι ενδιαφέρονται για τις ιδιωτικοποιήσεις αν έχουν προηγουμένως εξασφαλίσει τη συμπίεση του εργατικού μισθού και των εργασιακών δικαιωμάτων. Επομένως, το μεν εργασιακό είναι εξ’ ορισμού «κόκκινη γραμμή», οι ιδιωτικοποιήσεις μπορεί να συνιστούν πεδίο διαπραγμάτευσης σήμερα. Ασκείται κριτική πως η διαπραγματευτική ομάδα ήταν ανέτοιμη και γι’ αυτό έγιναν σημαντικά λάθη. Πιστεύεις ότι έχει βάση αυτή η άποψη; Νομίζω ότι όπως έχει ήδη ειπωθεί,

Αυτή τη στιγμή προσπαθούμε να κάνουμε μια συμφωνία, κρατώντας ενεργό το σενάριο της ρήξης. Αν δεν το κάνεις αυτό, δεν μπορείς να πετύχεις καμία καλή συμφωνία, καθώς δια της διολισθήσεως θα οδηγηθούμε σε στρατηγικές υποχωρήσεις.

ήμασταν υπερβολικά «ευγενείς» σε ό,τι αφορά την εμπιστοσύνη που δείξαμε απέναντι στην άλλη πλευρά. Όμως αυτό δεν είναι λάθος στη διαπραγμάτευση καθαυτή, είναι περισσότερο απειρία στο σκληρό παιχνίδι εξουσίας, στο οποίο έχει μεταβληθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση πλέον. Η διαπραγματευτική μας ομάδα έκανε και κάνει πολύ καλά τη δουλειά της. Η τιτάνια δουλειά των τεχνικών μας κλιμακίων, για παράδειγμα, εξέπληξε τους δανειστές, διότι δεν περίμεναν ότι θα είχαμε το ανθρώπινο δυναμικό και την επιστημονική προσέγγιση να παρουσιάσουμε μέσα σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα μια ολοκληρωμένη αντιπρόταση αλλαγών, η οποία αμφισβήτησε τεκμηριωμένα τον πυρήνα της λιτότητας. Γι’ αυτό και προσπάθησαν να παρουσιάσουν ανεδαφικές τις προτάσεις μας, αλλά και να πλήξουν το γόητρο του Γιάνη Βαρουφάκη. Νομίζω ότι οι δανειστές εκτέθηκαν πολύ σε τεχνοκρατικό επίπεδο από τη δική μας ομάδα.

Ενεργό το σενάριο της ρήξης

Όλο το προηγούμενο διάστημα βλέπουμε, όπως είπες, μια προσπάθεια απο-

δόμησης κυβερνητικών στελεχών, με τελευταίο παράδειγμα τον Γ. Βαρουφάκη. Η αναδιάταξη της διαπραγματευτική ομάδας θεωρείς πως υποβαθμίζει το ρόλο του υπουργού Οικονομικών; Η πραγματικότητα είναι ότι η κυβέρνησή μας κατάφερε να αλλάξει άρδην την ατζέντα στο ευρωπαϊκό επίπεδο και το ελληνικό ζήτημα δεν συζητιέται πια ως πρόβλημα ενός αναξιόπιστου δανειζόμενου, αλλά ως πρόβλημα που αφορά την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική και την οικονομική της πολιτική. Αυτό πιστώνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στον Αλ. Τσίπρα και, βεβαίως, στον Γ. Βαρουφάκη. Ωστόσο, τώρα η διαπραγμάτευση πέρασε σε ένα διαφορετικό επίπεδο και τώρα είναι καθαρά θέμα πολιτικής βούλησης η επίτευξη συμφωνίας, έστω και στο πλαίσιο του «έντιμου συμβιβασμού». Εκτιμάς ότι θα γίνει αποδεκτή αυτή η τελική πρόταση ή είμαστε κοντά και στο σενάριο της ρήξης; Αυτή τη στιγμή προσπαθούμε να κάνουμε μια συμφωνία, κρατώντας ενεργό το σενάριο της ρήξης. Αν δεν το κάνεις αυτό, δεν μπορείς να πετύχεις καμία καλή συμφωνία, καθώς δια της διολισθήσεως θα οδηγηθούμε σε στρατηγικές

Η αγωνία των μελών του κόμματος

Επειδή έχεις κάνει πολλές παρεμβάσεις όσον αφορά τη σχέση κόμματος-κράτους-κυβέρνησης, ποια η άποψή σου για τη μέχρι τώρα εξέλιξή της; Είναι θεωρητικώς δεδομένο ότι χωρίς κόμμα δεν μπορεί να υπάρξει κυβέρνηση, ούτε δια-κυβέρνηση. Το κόμμα είναι που παράγει το πλαίσιο της πολιτικής νομιμοποίησης μιας κυβέρνησης, είναι ο μηχανισμός συνοχής της. Αυτή τη στιγμή, έχω την αίσθηση πως το κόμμα βρίσκεται σε κατάσταση ριζικού επαναπροσδιορισμού. Όμως, ακόμα είναι πολύ νωρίς για να επιχειρήσουμε μια αποτίμηση της σχέσης του κόμματος με την κυβέρνηση. Πάντως η λογική της περιθωριοποίησης του κόμματος και η μετάθεση του κέντρου βάρους παραγωγής πολιτικής στο κράτος ή την κυβέρνηση δεν μπορεί και δεν πρέπει να επικρατήσει. Ποιες πρωτοβουλίες πρέπει να πάρει το κόμμα; Πρέπει να αναβαθμίσει τις πολιτικές του πρωτοβουλίες, να

υποχωρήσεις. Εκτιμώ, πάντως, πως θα επιτευχθεί μια συμφωνία, αλλά μένει βεβαίως να δούμε και το τελικό μείγμα του συμβιβασμού.

Σε δημοψήφισμα μια «έντιμη συμφωνία»

Όπου και να καταλήξει αυτή η συμφωνία πρέπει να μπει σε δημοψήφισμα; Εάν πετύχουμε μια «έντιμη συμφωνία», δεν βρίσκω το λόγο γιατί αυτή να μην τεθεί και ενώπιον του ελληνικού λαού. Θα είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για ένα μεγάλο πολιτικό απολογισμό της «καθεστωτικής μεταπολίτευσης», μια ευκαιρία να ενημερωθεί πιο συγκεκριμένα πλέον ο ελληνικός λαός για τι παρέλαβε η κυβέρνηση και σε ποιο πλαίσιο απόλυτης διαφθοράς και κοινωνικής διάλυσης καλείται αυτή τη στιγμή να βρει λύσεις σε επείγοντα ζητήματα. Αν δεν επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία, τότε θα πρέπει να πάμε σε εκλογές, σε αλλαγή δηλαδή του περιεχομένου της πολιτικής εντολής στην κυβέρνηση. Πώς κρίνεις τη στάση της αντιπολίτευσης και πώς αυτή επηρεάζει τη διαπραγμάτευση; Η αντιπολίτευση αυτή τη στιγμή λειτουργεί ως τρόικα εσωτερικού, με στόχο το σενάριο της αριστερής παρένθεσης. Η Νέα ∆ημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι είναι οι τρεις πόλοι του μνημονιακού μπλοκ, του χυδαίου νεοφιλελευθερισμού και της υποθήκευσης κάθε δημοσιονομικής, οικονομικής και κοινοβουλευτικής ανεξαρτησίας. Η χρηματοπιστωτική πίεση που έχει ασκηθεί στην Ελλάδα συμβαδίζει με την εσωτερική αντιπολίτευση και το γεγονός πως κρατούν ακόμα στα χέρια τους όλους τους βασικούς κρατικούς και οικονομικούς μηχανισμούς, από την αστυνομία έως τις τράπεζες και από τη διοίκηση έως τις ανεξάρτητες αρχές, έχει συμβάλει τα μέγιστα στην εξυπηρέτηση των σχεδίων των δανειστών.

φτιάξει πολιτικά σχέδια παρέμβασης στην κοινωνία, να θέσει άμεσους και μεσοπρόθεσμους πολιτικούς στόχους σε επίπεδο δήμου, Περιφέρειας, σωματείου, συνδικάτου, κοκ, να φτιάξει παρατηρητήρια του κυβερνητικού έργου. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χάσει τον προσανατολισμό του προς την κοινωνία. Μόνο έτσι θα επηρεάσει εντέλει και την κυβέρνηση ως πολιτικό οργανισμό. Η αγωνία των μελών του κόμματος μπορεί αυτή τη στιγμή να αναδεικνύεται σε πρωτόλεια μορφή, όμως στην πραγματικότητα πίσω από αυτό κρύβεται η αγωνία ότι το κόμμα δεν είναι διαπλαστικός φορέας της κυβερνητικής καθημερινής δράσης, ενώ είναι εκ των πραγμάτων ο διαπλαστικός φορέας της πολιτικής νομιμοποίησης της κυβέρνησης. Αυτή η αντίφαση πρέπει να ξεπεραστεί επειγόντως. Ποια είναι η πρότασή σου για να μη «χάσουμε» το κόμμα; Νομίζω ότι το ερώτημα «τι κόμμα θέλουμε σήμερα» πρέπει να συζητηθεί σε όλο το θεωρητικό, πολιτικό και οργανωτικό εύρος και να καταλήξει σ’ ένα καταστατικό συνέδριο επαναπροσδιορισμού και αυτοπροσδιορισμού. Το πώς θα συνεχίσει το κόμμα τα επόμενα χρόνια χρήζει εξονυχιστικής συζήτησης, που πρέπει να γίνει όμως με όρους ανιδιοτέλειας, αυτοκριτικής και συντροφικότητας.

•

8

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Η τελευταία απόφαση για την Ελλάδα, ήταν εκείνη της 20ης Φεβρουαρίου. Προσωπικά, σου λέω ότι αρνούμαι να συζητήσω οτιδήποτε άλλο.

Οι «μνημονιακοί» του Βερολίνου σε πανηγυρική διάθεση

Το δημόσιο κανάλι ZDF και η οικεία μας πλέον εκπομπή «Το Ιδρυμα» (Die Anstalt), μέσα σε ενάμιση λεπτό περιέγραψε με ένα μονόπρακτο, το πώς φαντασιώνεται ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τη διαπραγμάτευση.

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

H

χαιρεκακία με την οποία αντιμετώπισαν τα «μνημονιακά» μέσα της Γερμανίας την «υποβάθμιση» του Γιάνη Βαρουφάκη επιβεβαιώνει την εκτίμηση ότι κάποιοι στο Βερολίνο πότε δεν εγκατέλειψαν το σχέδιο που προβλέπει την πλήρη υποταγή της Ελλάδας, ως το «καλύτερο μάθημα» προς την υπόλοιπη Ευρώπη ότι δεν υπάρχει κανένας χώρος για οπισθοχώρηση των νεοφιλελεύθερων στρατηγών. Είναι προφανές ότι ακόμα και κάποιες καλοπροαίρετες υποχωρήσεις της ελληνικής πλευράς δεν θεωρούνται αρκετές, αφού η κοινή γνώμη της Γερμανίας, αλλά και της υπόλοιπης Ευρώπης πρέπει να λάβει το μήνυμα ότι οι Έλληνες πήραν το μάθημά τους. Και ανοίγουν την όρεξη των «δανειστών» για ακόμα μεγαλύτερη πίεση προς την Αθήνα.

Στο γνωστό σκοπό

Την τιμή των γερμανικών ΜΜΕ έσωσε βεβαίως και πάλι το δημόσιο κανάλι ZDF και η οικεία μας πλέον εκπομπή «Το Ιδρυμα» (Die Anstalt) που μέσα σε ενάμιση λεπτό περιέγραψε με ένα μονόπρακτο, το πώς φαντασιώνεται ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τη διαπραγμάτευση. Εκεί ο «λευκός, γερμανός άντρας» αντιμετωπίζει σαν σκυλάκι τον έλληνα υπουργό, που μπορεί να έχει δίκιο σε όσα λέει αλλά αυτό δεν έχει καμιά σημασία. Θα ήταν αστείο, αν δεν ήταν τόσο τραγικό για το μέλλον της γερμανικής Ευρώπης. Γιατί μπορεί Τσίπρας και Μέρκελ να συμφώνησαν σε ένα «μορατόριουμ» προκλητικών εκατέρωθεν δηλώσεων, που βλάπτουν το κλίμα της διαπραγμάτευσης αλλά υπάρχουν άλλοι «πρόθυμοι» να θυμίζουν ότι οι Έλληνες είναι «μπατίρηδες» και «στριμωγμένοι με την πλάτη στον τοίχο». Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε μάλλον παρακολουθεί από κάπου αμίλητος και τρίβει τα χέρια του από ικανοποίηση. Άλλωστε, ο «κλώνος» του Γερούν Ντάισελμπλουμ εκτελεί την αποστολή που του έχει ανατεθεί με πλήρη ευσυνειδησία. Παράλληλα, κάποιοι άλλοι νεοφιλελεύθεροι τραγουδιστές, όπως για πα-

ράδειγμα ο ευρωβουλευτής των Χριστιανοδημοκρατών Έλμαρ Μπροκ, συνέχισαν ακόμα και την Πρωτομαγιά στο γνωστό τους σκοπό ότι το Grexit δεν τους φοβίζει, αφού θα έχει πολύ χειρότερες συνέπειες για την Ελλάδα από ότι για την υπόλοιπη Ευρώπη.

Επιμονή στην τακτική στραγγαλισμού

Είναι λογικό, λοιπόν, να αναρωτιέται κανείς, ποια θα είναι τα περιθώρια της Αθήνας στο πλαίσιο της «μεγάλης διαπραγμάτευσης» του Ιουνίου, ακόμα και αν τώρα την ύστατη στιγμή υπάρξει μια ενδιάμεση συμφωνία και κάποιες σταγόνες ρευστότητες πέσουν στην πλήρως στεγνή ελληνική οικονομία. Η τακτική του στραγγαλισμού δεν αποτελεί, όπως όλα δείχνουν, μια πρόσκαιρη επιλογή του Βερολίνου, αλλά θα συνεχιστεί και θα ενταθεί, ειδικά στην περίπτωση, που τα ζητήματα που θα μπουν στο τραπέζι αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερη ευρύτητα αλλά και

“

Τα “πανηγύρια” για την περιθωριοποίηση Βαρουφάκη δεν μπόρεσαν να κρύψουν την ουσία του ζητήματος, που δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι αυτό που ενοχλούσε δεν ήταν το πρόσωπο αλλά οι επικίνδυνες ιδέες που προσπάθησε να περάσει στην υπόλοιπη Ευρώπη.

κόστος. Την ίδια στιγμή πάντως, ακόμα και σε συντηρητικές εφημερίδες που πρωτοστάτησαν στην εκστρατεία για εκδίωξη της Ελλάδας, δεν λείπουν αναλύσεις, που αναρωτιούνται για τη νοημοσύνη εκείνων, όπως ο «γραφικός» Χανς Βέρνερ Ζιν, που εμμονικά ζητούν το Grexit. Ήταν ενδεικτική η ανάλυση που φιλοξενούσε η «ντι Βελτ» στα μέσα της εβδομάδας, όπου απροσδόκητα εξηγούσε ότι δεν είναι μόνο οι άμεσες συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης που θα έπρεπε να συνυπολογίσει κανείς και οι οποίες είναι λίγο ως πολύ διαχειρίσιμες, αλλά το τι θα συμβεί μακροπρόθεσμα. «Τι θα συμβεί αν σε δύο, τρία ή πέντε χρόνια ένα άλλο μέλος της Ευρωζώνης αποκτήσει πρόβλημα. Η Ελλάδα θα αποτελεί τότε ένα προηγούμενο και κανένας πολιτικός δεν θα μπορεί να ισχυριστεί ότι αποκλείεται μια έξοδος από την Ευρωζώνη.» Και στη συνέχεια η ίδια ανάλυση ασχολείτο με τις συνέπειες που θα είχε ένα Grexit στην εικόνα της Ευρώπης συνολικότερα. Η νεολαία σε πολλές χώρες της κρίσης συνδέει πια την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με οικονομική καταστροφή. Και στη Γερμανία οι πολίτες φοβούνται ότι η κυβέρνηση θα «βάλει πάλι χέρι στα χρήματά τους». Όλοι πλέον δείχνουν να επιθυμούν λιγότερη και όχι περισσότερη Ευρώπη. «Η ενοποίηση της ηπείρου δείχνει να έχει χάσει πλέον κάθε νομιμοποίηση».

Η ουσία του ζητήματος

Αλλά το ερώτημα είναι αν πραγματικά αυτό ανησυχεί τον κύριο Σόιμπλε και τους ομοϊδεάτες του, που άσχετα από το τι δηλώνουν δημόσια, ουσιαστικά ενδιαφέρονται για την Ευρώπη, μόνο αν αυτή είναι κτισμένη στα δικά τους πρότυπα. Γι’ αυτό και τα «πανηγύρια» για την περιθωριοποίηση Βαρουφάκη που κράτησαν ολόκληρη την εβδομάδα δεν μπόρεσαν να κρύψουν την ουσία του ζητήματος, που δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι αυτό που ενοχλούσε δεν ήταν το πρόσωπο αλλά οι επικίνδυνες ιδέες που προσπάθησε να περάσει στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Γιατί υπήρξε η αναγκαιότητα αλλαγής της ομάδας διαπραγμάτευσης; Σε βρήκε σύμφωνο; Προφανώς και με βρήκε σύμφωνο, ήταν μια αλλαγή που κάναμε όλοι μαζί. Από την πρώτη μέρα που εκλεχθήκαμε, λειτουργούμε συλλογικά, έτσι κάνει η Αριστερά. Εγώ δεν θα μπορούσα ποτέ να πάω στο Γιούρογκρουπ μόνος μου, χωρίς την πλήρη υποστήριξη της υπόλοιπης κυβέρνησης, των συνεργατών μου, του πρωθυπουργού, του αντιπροέδρου της κυβέρνησης. Σχεδόν κάθε μέρα, απ’ την 25η Ιανουαρίου, συναντάται η ομάδα μας, που αποτελείται από τους κ. Τσακαλώτο, κ. ∆ραγασάκη, κ. Παππά, κ. Σαγιά, κάποιες φορές τον κ. Σταθάκη και συνεχώς αναλύουμε και διυλίζουμε τα γεγονότα, τις εξελίξεις, προσπαθώντας να σχεδιάσουμε την τακτική της ημέρας, της εβδομάδας μέσα σ’ ένα γενικότερο στρατηγικό πλαίσιο (...). Στόχος μας είναι να κλείσουμε την ενδιάμεση συμφωνία άμεσα, αυτές τις μέρες, ώστε να προχωρήσουμε την διαπραγμάτευση που θα μας φέρει στην μετά τον Ιούνιο εποχή σε μερικές εβδομάδες. Αυτό το πράγμα δεν δημιουργεί πάλι μια διαδικασία αναστάτωσης στην οικονομία; Μακάρι να τελειώναμε πριν από δυο μήνες τα πάντα και να μπορούσαμε να ασχοληθούμε με τα υπουργεία μας, αποκλειστικά και να κάναμε τις μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται (...). Οι θεσμοί τήρησαν τη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου; Κατ’ αρχάς η συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου αφορούσε ένα τετράμηνο, όχι μια τετραετία. Μπορεί να κάναμε πίσω όσον αφορά το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, αλλά αυτό ήταν μια συμφωνία γέφυρα για το πώς θα πορευτούμε για δύο, τρεις, τέσσερις το πολύ μήνες, ώστε να δοθεί η ευκαιρία στους εταίρους μας, τους θεσμούς και την κυβέρνησή μας να διαπραγματευτούμε το μέλλον. Και το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για το μέλλον. Οπότε όντως ήταν μια εξαιρετική συμφωνία, αυτή της 20ης Φεβρουαρίου! Προφανώς τότε δεν πετύχαμε συμφωνία πάνω στο πρόγραμμά μας, αλλά πετύχαμε στο να μην επιβληθούν ουσιαστικά τα υφεσιακά μέτρα του μέηλ Χαρδούβελη και, από την άλλη πλευρά, αποσπάσαμε σημαντικές δεσμεύσεις όσον αφορά τη λιτότητα, αυτό που λέμε πρωτογενές πλεόνασμα. Από τη στιγμή που οι εταίροι μας προχωράνε σαν να μην υπάρχει η 20η Φεβρουαρίου, εμείς την έχουμε ως βάση ή θέτουμε και τα δικά μας αιτήματα, για να πάμε ισότιμα στην διαπραγμάτευση; Παραμένουμε προσηλωμένοι στην 20η Φεβρουαρίου και ο λόγος είναι απλός: μας λένε και μας ξαναλένε, και καλά κάνουν, ότι το Γιούρογκρουπ βασίζεται στους κανόνες, στις συμφωνίες, που αποτελούν νόμο και διέπουν τη συμπεριφορά όλων στο Γιουρογκρουπ. Η τελευταία απόφαση για την Ελλάδα, ήταν εκείνη της 20ης Φεβρουαρίου. Προσωπικά, σου λέω ότι αρνούμαι να συζητήσω οτιδήποτε άλλο. Όταν έρχονται και ζητούν διαδικασίες που έχουν κα-

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ενδιάμεση συμφωνία τηρώντας τις κόκκινες γραμμές Γ. ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ

9

“

Στο σημερινό φύλο της “Εποχής” δημοσιεύουμε αποσπάσματα από την συνεντευξη του υπουργού Οικονομίας Γιάνη Βαρουφάκη, που δόθηκε στους δημοσιογράφους Κώστα Αρβανίτη και Μαρία Λούκα του ραδιοφωνικού σταθμού “στο Κόκκινο 105,5” ταργηθεί την 20η Φεβρουαρίου και έχουν προβλεφθεί άλλες, η απάντησή μας είναι ξεκάθαρη: όχι. Όταν ήρθαν και απαίτησαν ξανά την τρόικα στην Ελλάδα, είπαμε όχι, δεν ήταν αυτή η συμφωνία. Αν συμφωνούσαμε σ’ αυτό, δεν θα ξοδεύαμε τόση ενέργεια και ψυχική κόπωση, για να φτάσουμε, μέσα από τρία Γιούρογκρουπ, στην 20η Φεβρουαρίου. Η ελληνική κυβέρνηση παραμένει δεσμευμένη στο λόγο της και την υπογραφή της.

Αυτό που νομίζω ότι θα γίνει είναι μια ενδιάμεση συμφωνία, η οποία θα ανοίξει την κάνουλα της ρευστότητας, ώστε να σταματήσει η ασφυξία των προηγούμενων δυόμιση μηνών

ΦΠΑ, ασφαλιστικό, επικουρικές συντάξεις

Σήμερα θα παρουσιάσετε στο υπουργικό συμβούλιο το πολυνομοσχέδιο. Θα περιλαμβάνει αλλαγές για το ασφαλιστικό,τον περιορισμό των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων και των πολύ υψηλων επικουρικών συντάξεων; ∆εν θα υπάρξει τίποτα όσον αφορά μείωση επικουρικών συντάξεων, τίποτα όσον αφορά αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά ή οπουδήποτε αλλού και τίποτα όσον αφορά τη 13η σύνταξη. Όμως όλο το μιντιακό σύστημα παίζει μ‘ αυτό, για κάτι που δεν υπάρχει. Προφανώς και δεν υπάρχει. Το σχέδιο νόμου αποτελεί, αν θέλετε, μια άσκηση νομικής κωδικοποίησης, των 18 και 8 σημείων τα οποία, αν θυμάστε, πριν από ενάμιση μήνα, είχαν ονομαστεί, άκομψα, «λίστα Βαρουφάκη» και αφορούσαν τη φορολογία και τη φορολογική διοίκηση, που ήταν μη υφεσιακά και δεν είχαν να κάνουν με αύξηση ΦΠΑ. Είχαν να κάνουν με τον τρόπο συλλογής του ΦΠΑ, είχαν να κάνουν με διαδικασίες, είχαν να κάνουν με την ανεξαρτησία της γενικής γραμματείας εσόδων. Αυτό είναι το νομοσχέδιο μέσες άκρες. Αυτά που συζητούν στα μέσα, αποτελούν προϊόν είτε εκούσιας είτε ακούσιας σύγχυσης. Η κυβέρνηση αναζητά μια έντιμη λύση. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, έχουμε δηλώσει ότι για τη μετά τον Ιούνιο εποχή, από τη στιγμή που θα μιλάμε για ένα νέο μοντέλο για την Ελλάδα, είμαστε διατεθειμένοι να μιλήσουμε για πάρα πολλά πράγματα. Θα υπάρξει κάποια ρύθμιση που θα προβλέπει φόρο διανυκτέρευσης σε πολυτελή ξενοδοχεία; ∆εν έχει αποσαφηνιστεί. Είναι από τα ζητήματα που είναι στο τραπέζι της μεταξύ μας συζήτησης . ∆εν έχει αποφασιστεί στο πλαίσιο της πολιτικής ομάδας διαπραγμάτευσης, δεν έχει αποφασιστεί στα πλαίσιο του υπουργικού συμβουλίου, δεν έχει μπει καν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης του Μπράσελς Γκρούπ, πρόκειται για κάποιες ιδέες, σε μια περίοδο που η κυβέρνηση, και νομίζω ότι αυτό δεν είναι καθόλου κακό, συζητάει τα πάντα χωρίς να ξεφεύγει ούτε μια σπιθαμή απ’ τις κόκκινες γραμμές μας. Όταν έρχονται και με πιέζουν και εμένα και τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση για αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά, εμείς βρίσκουμε κάποιους τρόπους να απαντήσουμε με λογικό και πειστικό τρόπο στις πιέσεις αυτές, γιατί πως είναι δυνατόν στη Μύκονο και στη

Σαντορίνη που είναι χώροι χλιδής, έτσι τους χαρακτηρίζουν, να υπάρξει τόσο χαμηλό ΦΠΑ και μάλιστα η εισπραξιμότητά του να είναι τόσο χαμηλή (...) Μια λύση που σκεφτόμαστε, είναι να δούμε πώς μπορεί το σύστημα πληρωμών, ιδίως από τους τουρίστες, να εμπεριέχει πολύ λιγότερα μετρητά και μεγαλύτερη χρήση πλαστικού χρήματος, να ένα παράδειγμα συζήτησης που γίνεται, ούτε σ’ αυτό έχουμε καταλήξει αλλά το συζητάμε. Υπήρξε μια άλλη άποψη, για να μην επιβαρύνεται ο ντόπιος πληθυσμός οι μόνιμοι κάτοικοι, να υπάρξει μια προσαύξηση στα υπερπολυτελή ξενοδοχεία του φόρου διανυκτέρευσης για παράδειγμα, ούτε αυτό το έχουμε αποφασίσει. Είναι στο τραπέζι της μεταξύ μας συζήτησης, και να θυμίσω ότι τίποτα απ’ ολ’ αυτά δεν πρόκειται να αποφασιστεί εκτός του πλαισίου της διαπραγμάτευσης. Ολ’ αυτά θα είναι κάποια στιγμή προτάσεις, που εμείς θα κάνουμε στο Μπράσελς Γκρουπ, στο Γιουρογκρουπ, στο Γιούρογουορκινκ Γκρουπ και θα εφαρμοστούν, θα φτάσουν στο ελληνικό κοινοβούλιο μόνο ως ένα πακέτο που θα ξεκλειδώσει την υπόθεση της διαπραγμάτευσης και θα μας βοηθήσει να προχωρήσουμε σε μια συμφωνία που δεν θα είναι απλώς συμφωνία, αλλά όπως είπε και ο Γιάννης ∆ραγασάκης πάρα πολύ σωστά, θα είναι μια συμφωνία λύση.

∆ημοσιονομικό κενό και ΕΝΦΙΑ Σε ότι αφορά το δημοσιονομικό, η εκτίμηση που κάνει το οικονομικό επιτελείο για το 2015 ποια είναι; Ως υπουργός οικονομικών, δεν μπορώ να σας πω ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα του ‘15, αν δεν γνωρίζω, όπως αυτό απαιτείται να γνωρίζουν και όλοι οι πολίτες και οι αγορές, πότε θα καταλή-

ξει η διαπραγμάτευση και ποιοι θα είναι οι όροι της κατάληξής της. Έτσι όπως πάνε τα πράγματα τώρα, μιλάμε για μια ανάπτυξη περίπου στο 1% σε πραγματικές τιμές και παράλληλα ένα πρωτογενές πλεόνασμα το οποίο εμείς πιστεύουμε, ότι αν σταθεροποιηθεί η κατάσταση τώρα με μια γρήγορη συμφωνία, θα μπορεί άνετα να είναι στο 1,2%, που θα είναι μια πολύ μεγάλη επιτυχία, αν σκεφτείτε ότι πέρυσι το αποτέλεσμα ήταν 0,3%. Αν καταφέρουμε να πιάσουμε το 1,2% φέτος, μετά από μια τέτοια τεχνική ασφυξία, που μας έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, αυτό θα είναι επιτυχία και νομίζω θα είναι και μια εφικτή επιτυχία. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ορθώς είχε βάλει στα συνθήματά του το θέμα του ΕΝΦΙΑ. Στην παρούσα φάση θα έχουμε εξελίξεις σ’ αυτό; Πως σκέφτεστε να γίνει η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας; Άλλη μια φορά να ξεκαθαρίσουμε τη θέση μας, ότι ο ΕΝΦΙΑ είναι ένας αποκρουστικός φόρος (...) οπότε δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, ότι αυτός είναι ένας φόρος που είναι στις προτεραιότητές μας να τον αλλάξουμε ριζικά. Το θέμα είναι ότι αυτή τη στιγμή, ως κυβέρνηση, έχουμε μια προτεραιότητα και αυτή είναι να επιτύχουμε την ενδιάμεση συμφωνία, που θα αναιρέσει την ασφυξία στην Ελλάδα, στην αγορά, στην κοινωνία, έτσι ώστε να πορευτούμε σε μια διαπραγμάτευση που θα είναι το κομβικό σημείο των επόμενων τριάντα σαράντα ετών. Γιατί απ’ αυτή τη διαπραγμάτευση, εξαρτάται το αν θα μπορέσει η Ελλάδα, να βγει στη μεταμνημονιακή εποχή και να αρχίσει να ανακάμπτει και να μιλάμε για μια ανάπτυξη, η οποία θα μπορεί να φέρει τα ξενιτεμένα μας παιδιά και να δώσει ελπίδα στον κόσμο. Αυτό υποσχε-

θήκαμε ως ΣΥΡΙΖΑ. Αν αυτό σημαίνει, ότι για τις επόμενες εβδομάδες το θέμα του ΕΝΦΙΑ και πολλά άλλα θέματα τα οποία μας απασχολούν, για τα οποία χάνουμε τον ύπνο μας, μπουν, όχι στο περιθώριο, αλλά σε μία προτεραιότητα, που αφορά τον τρόπο με τον οποίο διαπραγματευόμαστε, τι βάζουμε πρώτο, τι βάζουμε δεύτερο, τι λέμε στο Μπράσελς Γκρουπ, τι λεμε στο Γιουρογκρουπ, θα το κάνουμε. Γιατί αυτό που προέχει, είναι η κυβερνώσα Αριστερά, όπως είπε και ο Γιάννης ∆ραγασάκης, να πετύχει μια συμφωνία λύσης, μια συμφωνία που θα βάλει τέλος στη σκοτοδίνη των τελευταίων πέντε ετών. Στο πλαίσιο αυτής, να είστε σίγουροι, ότι ο ΕΝΦΙΑ θα είναι από τα πρώτα μνημονιακά νομοθετήματα, που θα καταδικαστεί στο πυρ το εξώτερο. Θα έχουμε συμφωνία μέχρι τις 15 Μαϊου ή θα πιάσουμε καλοκαίρι; Η εκτίμησή μου είναι ότι θα έχουμε. Θα έχουμε συμφωνία στη λογική που θα ήθελε η ελληνική πλευρά; ∆εν είναι καθόλου εύκολα τα πράγματα, και ποτέ δεν ήταν. Είμαστε η μόνη κυβέρνηση της Αριστεράς στην Ευρώπη, είμαστε η μόνη κυβέρνηση που έχει τολμήσει να αμφισβητήσει τη λογική της «αντιμετώπισης» της κρίσης από το 2010. Αυτό που νομίζω ότι θα γίνει είναι μια ενδιάμεση συμφωνία, η οποία θα ανοίξει την κάνουλα της ρευστότητας, ώστε να σταματήσει η ασφυξία των προηγούμενων δυόμιση μηνών και τότε θα έχουμε τη δυνατότητα ως κυβέρνηση να διαπραγματευτούμε πολύ σκληρά την μετά τον Ιούνιο εποχή, και εκεί η διαπραγμάτευση θα αποφασίσει κατά πόσο η Ελλάδα μπορεί να αναπτυχθεί και να ανακάμψει τα επόμενα χρόνια.

10

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το μεγάλο παιχνίδι με την Cosco στον Πειραιά

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Πρώτο τεστ για την πολιτική της κυβέρνησης στις ιδιωτικοποιήσεις ο διαγωνισμός για την πώληση του ΟΛΠ Του Ορέστη Φ. Αθανασίου

δυτής ως προς την υλοποίηση των έργων που έχουν συμφωνηθεί. Παράλληλα, ο αγοραστής θα δεσμευτεί για εργασιακά και άλλα θέματα. Μια εναλλακτική πρόταση που έχει κατατεθεί από το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά προβλέπει την αγορά του 18,7% των μετοχών του ΟΛΠ από κοινοπρακτικό σχήμα, στο οποίο θα συμμετέχουν δήμοι της περιοχής, επιμελητήρια και ενώσεις χρηστών των υπηρεσιών του λιμανιού. Εκείνο που δεν έχει διευκρινιστεί είναι αν η μείωση του ποσοστού σημαίνει ακύρωση του διαγωνισμού και προκήρυξη νέου και αν εκτός της Cosco συμφωνούν στην τροποποίηση αυτοί και οι άλλοι επίδοξοι αγοραστές. Επίσης συζητείται να εξαιρεθεί από το προς πώληση πακέτο η δραστηριότητα της ακτοπλοΐας ώστε να παραμείνει στο ∆ημόσιο.

Τ

ην ίδια στιγμή που οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές φθάνουν, όπως φαίνεται, στο κρισιμότερο σημείο τους και αναπόφευκτα θα ορίσουν τις εξελίξεις και στο καίριο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων, οι προθεσμίες τουλάχιστον στο θέμα του ΟΛΠ που έτσι κι αλλιώς υπήρχε στην ατζέντα της συμφωνίας- έχουν αρχίσει να τρέχουν. Αύριο, ∆ευτέρα, είναι προγραμματισμένη από το ΤΑΙΠΕ∆ η επανεκκίνηση του διαγωνισμού για την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου του Οργανισμού. Η ηγεσία του υπουργείου Ναυτιλίας προσπαθεί να διατηρήσει χαμηλούς τόνους όπως φάνηκε από τις δηλώσεις του Θ. ∆ρίτσα πριν μερικές μέρες. Σύμφωνα με πληροφορίες, η «κόκκινη γραμμή» του υπουργείου είναι η διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα του λιμανιού και η οποιαδήποτε εμπλοκή ιδιωτών να γίνει μέσω Συμπράξεων ∆ημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, όπου όμως το ∆ημόσιο δια-

“

Αύριο, ∆ευτέρα, είναι προγραμματισμένη από το ΤΑΙΠΕ∆ η επανεκκίνηση του διαγωνισμού για την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου του Οργανισμού. Σύμφωνα με πληροφορίες, δεν πρόκειται να πωληθεί το 67% των μετοχών, αλλά μικρότερο ποσοστό που όμως δεν θα είναι χαμηλότερο από το 51%, καθώς τουλάχιστον οι Κινέζοι έχουν διαμηνύσει πως θέλουν οπωσδήποτε το μάνατζμεντ.

τηρεί την πλειοψηφία των μετοχών και το μάνατζμεντ.

«Αναπτυξιακός δανεισμός»

Η στρατηγική των Συμπράξεων (Σ∆ΙΤ) φαίνεται πως είναι το μοντέλο που προτείνει η κυβέρνηση στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων εν γένει. ∆ηλαδή, μια αλλαγή από το μοντέλο ΤΑΙΠΕ∆ όπου το σύνολο της δημόσιας περιουσίας έβγαινε στο σφυρί και το αντίτιμο πήγαινε αποκλειστικά στην αποπληρωμή του χρέους. Τώρα, ο στόχος που τίθεται είναι το 5149. Το 51% των εσόδων, δηλαδή, να πηγαίνει στην εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους και το υπόλοιπο 49% στο ασφαλιστικό. Σε συνέντευξή του πριν λίγο καιρό στο «Βήμα της Κυριακής» ο Γ. ∆ραγασάκης ονόμασε το μοντέλο αυτό «αναπτυξιακό δανεισμό». «Αυτό που

προέχει σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είναι τα ποσοστά ιδιοκτησίας αλλά η ύπαρξη ενός συνολικού προγράμματος, στο οποίο να υπάρξουν επενδύσεις και χρηματοδότηση, με παρουσία και του ελληνικού κράτους», είπε συγκεκριμένα. Η πρώτη δοκιμασία για το αν το μοντέλο αυτό μπορεί να γίνει αποδεκτό από τους ενδιαφερόμενους φαίνεται ότι θα είναι το λιμάνι του Πειραιά, όπου ήδη υπάρχει ιδιώτης επενδυτής, η Cosco. Η κινεζική εταιρεία μαζί με τo δανέζικo κολοσσό Maersk είναι οι δύο βασικοί διεκδικητές του 67,7% του ΟΛΠ, που βγάζει στο σφυρί το ΤΑΙΠΕ∆. Η Cosco θέλει να επεκτείνει τις εμπορευματικές δραστηριότητες που έχει ήδη για 35 χρόνια στις προβλήτες ΙΙ και ΙΙΙ. Για τους Κινέζους αυτή η επένδυση είναι σημαντική, γιατί μειώνει το χρόνο ταξιδιού των εμπορευμάτων τους από την Κίνα στην Ευρώπη, σε σύγκριση με τα άλλα ευρωπαϊκά λιμάνια. Το κέρδος της Cosco, όμως, είναι ζημία για τον ΟΛΠ και το ∆ημόσιο. Ο τζίρος της Cosco συνεχώς ανεβαίνει, του ΟΛΠ μειώνεται καθώς μειώνεται και ο αριθμός των διακινούμενων εμπορευμάτων.

Προειδοποιητικές βολές

Η διασφάλιση των συμφερόντων της είναι ίσως ο κύριος λόγος που η κινεζική εταιρεία συμμετέχει στο διαγωνισμό. Θέλει να αποκλείσει την είσοδο άλλου ανταγωνιστή και εν προκειμένω της Maersk, που κατέχει εξέχουσα θέση στη δια θαλάσσης διακίνηση εμπορευμάτων παγκοσμίως. Ήδη έπεσαν οι προειδοποιητικές βολές. Ο γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ναυτικού ∆ικαίου κάλεσε τα λιμάνια της βορείου Ευρώπης και ειδικά αυτά του Αμβούργου, της Αμβέρσας και του Ρότερνταμ, να προχωρήσουν σε νομικές προσφυγές κατά της Cosco αν επικρατήσει στον διαγωνισμό, καθώς θα κόψει τον τζίρο

τους. Ταυτόχρονα, αναμένεται η επίσημη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που επιβάλλει στην Cosco να επιστρέψει κρατικές ενισχύσεις ύψους 30 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με την Κομισιόν, διαπιστώθηκαν φοροαπαλλαγές και ειδικές ρυθμίσεις προς όφελος της εταιρείας στο νόμο, με τον οποίο κυρώθηκε η σύμβαση παραχώρησης, οι οποίες κρίθηκαν αντίθετες με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Ουσιαστικά, ζητείται να πάψουν να εφαρμόζονται βασικές ρυθμίσεις για τη λειτουργία της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά. Από αύριο τα ζητήματα αυτά αναμένεται να ξεκαθαριστούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αλλά και η κυβέρνηση θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη στάση της. Οι πληροφορίες είναι ότι το θέμα δεν έχει κριθεί ως προς τις λεπτομέρειές του, αλλά οι βασικές κατευθύνσεις υπάρχουν. ∆εν πρόκειται να πωληθεί το 67% των μετοχών, αλλά μικρότερο ποσοστό που όμως δεν θα είναι χαμηλότερο από το 51%, καθώς τουλάχιστον οι Κινέζοι έχουν διαμηνύσει πως θέλουν οπωσδήποτε το μάνατζμεντ. Για το υπόλοιπο 23% του συνόλου των μετοχών -που θα διατηρήσει το ∆ημόσιο- εξετάζονται διάφορες εκδοχές: είτε ο πλειοδότης θα έχει δικαίωμα πρώτης άρνησης ή άλλης option αγοράς, είτε θα χωριστεί σε πακέτα του 4% που θα διατίθενται βάσει της προόδου που θα επιδεικνύει ο επεν-

Οι αντιδράσεις

Όπως και να το δει κανείς πρόκειται για μεγάλη αλλαγή στην πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ και έχει προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις. Ο πρόεδρος της ΠΕΝΕΝ Αντ. Νταλακογεώργος σε άρθρο του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» εκτιμά πως «η νέα αφήγηση περί πολυμετοχικότητας, κοινοπραξιών και συμπράξεων αποσκοπεί στο να κατευνάσει τις αντιδράσεις» και η «συζήτηση για το ποσοστό που θα κρατήσει το ∆ημόσιο ή εάν το τίμημα είναι πιο βελτιωμένο ή ακόμη και αν διασφαλιστούν από τον επενδυτή αγοραστή τα όσα διεκδικούσε και το μνημονιακό μπλοκ Ν.∆ - ΠΑΣΟΚ (Ακτοπλοΐα - εργατικά μισθολογικά θέματα κ.λπ) αυτό αποτελεί μια λεπτομέρεια μπροστά στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας θα περάσει σε ιδιωτικά μονοπωλιακά συμφέροντα και η κυβέρνηση θα βάλει τη δική της υπογραφή σε μια τέτοια επαίσχυντη πράξη». Το τμήμα Ναυτιλίας του ΣΥΡΙΖΑ σε ανακοίνωσή του θυμίζει πως «ο ΣΥΡΙΖΑ τόσο στις προγραμματικές θέσεις του όσο και στις προγραμματικές δηλώσεις έχει εκφράσει την πλήρη αντίθεσή του στην πώληση του ΟΛΠ αλλά και όλων των λιμανιών», ενώ η Ομοσπονδία Υπαλλήλων Λιμανιών Ελλάδας (ΟΜΥΛΕ) προγραμματίζει απεργιακές κινητοποιήσεις.

•

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

“

Νέες προοπτικές για λύση του Κυπριακού

Νεπάλ: Χάος κάτω από τη Στέγη του Κόσμου

Ανάλυση των Σ. Αναγνωστοπούλου και Ν. Μούδουρου σελ. 16, 17

Η χώρα των περίπου 27 εκατομμυρίων κατοίκων βρισκόταν σε πολιτική και οικονομική αναταραχή πριν ακόμη σημειωθεί ο σεισμός. σελ. 14

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ ΓΚΑΖΑΡΑ, ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ ∆ΙΚΤΥΟΥ «ΝΟ ΕΧΡΟ»

Να εδραιώσουμε κοινό έδαφος για κοινωνικούς αγώνες

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώνεται σήμερα στο Μιλάνο το πενταήμερο κινητοποιήσεων ενάντια στην Expo 2015, τα εγκαίνια της οποίας έγιναν την Παρασκευή και θα διαρκέσει έξι μήνες. Οι κινητοποιήσεις διοργανώνονται από το δίκτυο «No Expo», μια πλατιά συμμαχία κινημάτων πόλης και ακτιβιστών που αντιτίθενται στη λογική των μεγάλων έργων, τη φθηνή εργασία και τη λεηλασία της γης. Να σημειωθεί ότι η έκθεση καλύπτει μια έκταση περίπου 500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το κόστος των υποδομών της έχει ξεπεράσει τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ δημόσιας χρηματοδότησης, ενώ η διοργάνωσή της δεν αποφασίστηκε από κανένα δημοκρατικά εκλεγμένο όργανο.

Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης Γιατί είστε αντίθετοι στην Expo; Είμαστε αντίθετοι σε ένα μοντέλο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης που εκφράζεται μέσα από την εκμετάλλευση των ανθρώπων και της γης. Expo σημαίνει φθηνό εργατικό δυναμικό ή, ακόμη χειρότερα, δωρεάν εργασία και απαλλοτρίωση της γης και τμημάτων της πόλης προς όφελος των κερδοσκόπων των ακινήτων και του μεγάλου κεφαλαίου. «No Expo» σημαίνει δικαίωμα στην πόλη, σημαίνει τη δυνατότητα να ζούμε σε ένα αστικό περιβάλλον και την ανάγκη να αποδομήσουμε αυτή την πόλη του ενοικίου και των ιδιωτικοποιήσεων. Η Expo 2015 είναι η κινητήρια δύναμη που αυξάνει όλους αυτούς τους μετασχηματισμούς και καθιστά δυνατές πολλές λειτουργίες της αγοράς που είναι επιβλαβείς για την κοινωνία. Για όλους αυτούς τους λόγους αγωνιζόμαστε ενάντιά της. Τι περιελάμβαναν οι πενταήμερες δράσεις σας; Την Τετάρτη κάναμε μια μεγάλη αντιφασιστική διαδήλωση και εμποδίσαμε να γίνει η προγραμματισμένη

νεοναζιστική παρέλαση στην περιοχή Λαμπράτε. Την Πέμπτη βγήκαν στους δρόμους χιλιάδες φοιτητές που αντιτίθεται στην εργασιακή εκμετάλλευση της Expo, η οποία προωθεί ένα μοντέλο επισφαλών εργαζομένων χωρίς δικαιώματα και εθελοντών που η επιλογή τους έχει ανατεθεί σε μια ιδιωτική εταιρεία που έχει προϋπολογισμό 1.300.000.000 ευρώ. Την Παρασκευή διαδηλώσαμε για την εργατική Πρωτομαγιά, ενώ χτες προσπαθήσαμε δυναμικά να μπλοκάρουμε τις εισόδους της έκθεσης. Στο χώρο που έχουμε καταλάβει έξω από την έκθεση θα γίνει σήμερα το απόγευμα η συνέλευση των κινημάτων και παρά την προκλητική στάση της αστυνομίας και τα φοβικά δημοσιεύματα, η προφητεία για την εισβολή βαρβάρων στην πόλη δεν είχε εκπληρωθεί. Τι προγραμματίζετε για το επόμενο εξάμηνο; Όλοι οι αγώνες μας θα συνεχιστούν. Οι διαδηλώσεις για το δικαίωμα στη στέγη, ενάντια στην κατασκευή αυτοκινητοδρόμων και στις εταιρείες όπως η «Teem» που σχετίζονται με αυτούς, ενάντια στα έργα που είναι περιττά και επιβλαβή. Σε

11

όλες τις μάχες που έχουμε δώσει, απέναντί μας υπάρχουν συμφέροντα που βρίσκονται σε άμεση εμπλοκή με τις εταιρείες διαχείρισης, με το ∆ήμο του Μιλάνου, και την Περιφέρεια της Λομβαρδίας. Εμείς θα βρούμε χώρο για μια εναλλακτική λύση που θα ονομάζεται «Alter Expo», προσπαθώντας να συμπεριλάβουμε την Expo μέσα σε αυτήν και όχι να την αφήσουμε να εισβάλλει σε ολόκληρη την πόλη. Πώς σκέφτεστε να καθορίσετε τη δική σας πολιτική ατζέντα; Στόχος μας είναι η επανοικειοποίηση της γης και η ενοποίηση των διαφόρων αγώνων. Έτσι, προσπαθούμε να συνδέσουμε τους αγώνες που γίνονται στους χώρους εργασίας με αυτούς ενάντια στη λεηλασία της γης και στην κυριαρχία του μπετόν. Είναι σημαντικό να οικοδομήσουμε ένα κοινό έδαφος για τους κοινωνικούς αγώνες και οι αγώνες ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση να συνδεθούν με τα κινήματα που αντιτίθενται στην απαλλοτρίωση των κοινών αγαθών και υπερασπίζονται το δημόσιο χώρο. Ποια είναι η σχέση σας με άλλα κινήματα που δίνουν τους δικούς τους αγώνες στην Ιταλία;

Το δίκτυο “No Expo” συνδέει την εναντίωση στα μεγάλα έργα με τις κινητοποιήσεις ενάντια στο χρέος, την καταστολή, την επισφάλεια. Η αντίθεση σε αυτό το είδος της διακυβέρνησης συμπυκνώνεται στο πενταήμερο των κινητοποιήσεων, με τη συμμετοχή χιλιάδων ανθρώπων που έχουν μετατρέψει το Μιλάνο σε ένα κοινωνικό εργαστήρι της αντίστασης.

Όσοι και όσες συμμετέχουμε στο «No Expo» έχουμε βρεθεί σε πολλά από τα κινήματα των τελευταίων χρόνων, όπως στο «No Tav», στις κινητοποιήσεις για το δικαίωμα στο νερό, στο «No Muos» (κίνημα ενάντια στην εγκατάσταση δορυφορικών συστημάτων επικοινωνιών στην Σικελία από το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας). Ειδικότερα, αυτές τις ημέρες είμαστε σε συνεργασία με το κίνημα που αντιτίθεται στην απόφαση «Ξεκλειδώστε την Ιταλία», ένα διάταγμα που ενσωματώνει ορισμένα από τα χαρακτηριστικά της «Expo 2015», όπως την κατάσταση έκτακτης ανάγκης ως την κινητήρια δύναμη μιας αυταρχικής αλλαγής που έρχεται από τα πάνω. Το δίκτυο «No Expo» είναι μέρος σε αυτό το νήμα που συνδέει την εναντίωση στα μεγάλα έργα με τις κινητοποιήσεις ενάντια στο χρέος, την καταστολή, την επισφάλεια. Η αντίθεση σε αυτό το είδος της διακυβέρνησης σφυρηλατήθηκε με την πάροδο των χρόνων, και τώρα συμπυκνώνεται στο πενταήμερο των κινητοποιήσεων, με τη συμμετοχή χιλιάδων ανθρώπων που έχουν μετατρέψει το Μιλάνο σε ένα κοινωνικό εργαστήρι της αντίστασης.

στα δίκτυα του κόσµου

12

∆ΙΕΘΝΗ

Εμπνεόμενος από τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού παραδείγματος, ο ακτιβιστής των Εργατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, Τζέιμς Ντόραν, επινόησε τον όρο “Pasokification”, για να δείξει το πολιτικό κόστος για την κεντροαριστερά όταν εκείνη συντηρεί τη νεοφιλελεύθερη γραμμή της εν καιρώ κρίσης.

www.facebook.com/chinesefeminists

Ελεύθερες οι κινέζες ακτιβίστριες

Ελεύθερες είναι εδώ και  λίγες μέρες οι πέντε ακτιβίστριες που είχαν συλλη-

φθεί στο Πεκίνο την παγκόσμια ημέρα των γυναικών, όταν συμμετείχαν σε μια διαμαρτυρία ενάντια στη σεξουαλική παρενόχληση μέσα στις δημόσιες συγκοινωνίες. Η απελευθέρωση τους θεωρείται ως μια μεγάλη νίκη του φεμινιστικού κινήματος στην Κίνα, που αψηφώντας τις απειλές κρατικών και παρακρατικών κύκλων έκανε μια εκστρατεία με πολλές δράσεις όλο αυτό το διάστημα, ενάντια στην πατριαρχία, στον αυταρχισμό και την καταστολή του καθεστώτος. www.twitter.com/hashtag/R enunciaYa

Παραίτηση του προέδρου, τώρα

Σε μια διαδήλωση που  χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη στην ιστορία της

Γουατεμάλας, χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν την Κυριακή στους δρόμους ζητώντας την παραίτηση του προέδρου Όττο Πέρεζ Μολίνα και εκλογές, μετά το σκάνδαλο εκτεταμένης φοροδιαφυγής στο οποίο εμπλέκονται δεκάδες υψηλόβαθμοι κρατικοί αξιωματούχοι. Η διαδήλωση οργανώθηκε αυθόρμητα από τα κάτω, ενώ μπροστά σε ένα γενικευμένο κλίμα οργής και προκειμένου να μην διαδηλώσει ο κόσμος, η κυβέρνηση διέκοψε για αρκετές ώρες την κινητή τηλεφωνία και το ίντερνετ.

www.boycottworkfare.org

Μποϋκοτάζ στην αγορά εργασίας

Με μεγάλη επιτυχία ολο κληρώνεται σήμερα σε πολλές χώρες του κόσμου η ε-

βδομάδα δράσεων ενάντια στην απλήρωτη εργασία. Η κινητοποίηση ξεκίνησε από την βρετανική πρωτοβουλία «boycottworkfare», που κάλεσε τους καταναλωτές να κάνουν μποϋκοτάζ στις επιχειρήσεις που με πρόσχημα την πρακτική άσκηση και την εκπαίδευση χρησιμοποιούν απλήρωτους εργαζόμενους τάζοντάς τους μελλοντική πρόσληψη, ενώ παράλληλα απολύοντας τους ήδη εργαζόμενους μειώνουν το εργατικό κόστος και ανακυκλώνουν την ανεργία για να αυξήσουν την κερδοφορία τους. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

“

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Το Εργατικό Κόμμα τρέμει την «πασοκοποίηση» Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

Ο

ταν τα αριστερότερα μέλη ενός σοσιαλδημοκρατικού κόμματος θέλουν να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη δεξιά στροφή της ηγεσίας τους, δεν θα βρουν καλύτερο παράδειγμα απ’ το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα· το κόμμα εκείνης της μικρής μεσογειακής χώρας που αφού εξέλεξε πρωθυπουργό με 44%, τον είδε πέντε χρόνια αργότερα εκτός Βουλής να δίνει σκληρό αγώνα ενάντια στον νεοσαμαρικό αντάρτη Απόστολο Γκλέτσο και τον (εσχάτως επανεφευρεθέντα ως «έχει-πει-και-σωστά-πράγματα») Βασίλη Λεβέντη, που στις τελευταίες ώρες της τηλεοπτικής του Πομπηίας, έψαχνε να βρει «ποιος έκλεβε την ταμπακιέρα».

Πασοκοποίηση όπως κονιορτοποίηση

Εμπνεόμενος από τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού παραδείγματος, ο ακτιβιστής των Εργατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο, Τζέιμς Ντόραν, χτύπησε φλέβα χρυσού για την πολιτική ανάλυση, όταν επινόησε τον όρο “Pasokification” (ελληνιστί «πασοκοποίηση») για να δείξει το πολιτικό κόστος για την κεντροαριστερά όταν εκείνη συντηρεί τη νεοφιλελεύθερη γραμμή της εν καιρώ κρίσης. Απ’ τη σκοπιά της πιο αριστερής πτέρυγας του κόμματος, ο Ντόραν πιστεύει ότι η αποδοχή του αξιακού πλαισίου των Συντηρητικών, η αποσύνδεση από τα συνδικάτα και τον κόσμο της εργασίας, και η συνέχιση της γραμμής που χάραξε ο Τόνι Μπλερ, θα οδηγήσουν σε «πασοκοποίηση» των Εργατικών, δηλαδή στην απότομη μετατροπή τους από ηγεμονικό κόμμα σε στατιστικό σφάλμα. Όπως την εννοεί ο Ντόραν, η «πασοκοποίηση» είναι σχεδόν συνώνυμη της «ισοπέδωσης», της «εξολόθρευσης», του «αφανισμού» και της «κονιορτοποίησης». Η βάση για το επιχείρημά του είναι οι τομές που έχει επιφέρει η εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ και η άνοδος των Podemos στην κυρίαρχη αφήγηση περί κρίσης και λιτότητας στην Ευρώπη. Οι διαρροές της βάσης των Εργατικών προς το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας και τους Πράσινους γίνονται αντιληπτές ως κριτική της νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης των πολιτικών λιτότητας, αλλά και ως πρώτα δείγματα της επερχόμενης πασοκοποίησής του κόμματος. Ο Εντ Μίλιμπαντ φαίνεται να αδιαφορεί γι’ αυτό το φαινόμενο και να στρέφεται αντίθετα στο νεο-θατσερικό ακροδεξιό Ukip (όπως πρό-

σφατα που ενέταξε έναν ήπιο αντι-μεταναστευτικό λόγο στη ρητορική του), όπου εκτιμάται ότι ακόμα κι αν επιτύχει να αποσπάσει ψήφους, ο οικονομικός συντηρητισμός και ο ακροδεξιός λαϊκισμός θα απωθήσουν πολλούς περισσότερους απ’ όσους θα προσελκύσουν. Ως όρος, τo “pasokification” αγκαλιάστηκε γρήγορα από πλήθος αναλυτών, σε μπλογκς, περιοδικά ή και μεγάλες εφημερίδες, όπως η Guardian. Αποτέλεσε ιδανικό τρόπο να συζητηθεί η τάση μη-βιωσιμότητας των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων που καταφάσκουν στις πολιτικές λιτότητας, αλλά και τα εσωτερικά προβλήματα του κόμματος των Εργατικών που εδώ και δεκαετίες έχουν απομακρύνει την ηγεσία απ’ τη βάση. Ο προβληματισμός εντάθηκε όταν ο Τζον Κρούντας, συντονιστής των Εργατικών, ερωτώμενος αν υπάρχει η πιθανότητα το Κόμμα να έχει εξαφανιστεί απ’ τον πολιτικό χάρτη σε δέκα χρόνια, απάντησε χωρίς δισταγμό «ναι».

Ένα κόμμα ιδεότυπο

Στην άλλη άκρη της Ευρώπης, βέβαια, προκαλεί θυμηδία η εφαρμογή του διαβόητου βρετανικού ορθολογισμού στην περίπτωση ΠΑΣΟΚ, ενός κόμματος που αποτέλεσε ιδεότυπο και τρόπο ύπαρξης, μια βιτγκενσταϊνική «μορφή ζωής» στην ελληνική κοινωνία, πριν τελικά υποβιβαστεί σε εξωραϊστικό σύλλογο που πασχίζει να περάσει την πόρτα της Βούλης. Οι βρετανοί αναλυτές που επιχείρησαν να το μελετήσουν ως παράδειγμα, θα έριξαν το βάρος στα πολιτικά και οργανωτικά χαρακτηριστικά του. Όμως, το ΠΑΣΟΚ εντάσσεται πιο εύκολα στη σουρεαλιστική, απ’ ότι στη σοσιαλδημοκρατική παράδοση. Άραγε ποιος άλλος πολιτικός ηγέτης εξήγγειλε ποτέ από μπαλκόνι τράπεζας πώς στις 18 του μήνα θα ερχόταν ο σοσιαλισμός – αναγκάζοντας τους μαρξιστές να εξηγούν ξανά και ξανά στις επόμενες δεκαετίες ότι υπάρχει παρεξήγηση, καθώς η έλευση του σοσιαλισμού δεν είναι συμβάν, αλλά διαδικασία. Είναι δύσκολο για τους εκτός των συνόρων μελετητές να κατανοήσουν τη λεπτή διαφορά ανάμεσα στην αφήγηση της διαγραφής των ριζοσπαστικών στοιχείων μέχρι τις εκλογές του ‘81 και την πραγματικότητα του Σάκη Καράγιωργα, που έχοντας χάσει το χέρι του αντιστεκόμενος στη Χούντα, έφτασε να ακούει την προτροπή στους συντρόφους του «να διώξουν τον κουλό». Βλέποντας έναν Άκη Τσοχατζόπουλο στη φυλακή,

θύμα «παθητικής δωροδοκίας» όπως λέει κι ο ίδιος, παραγνωρίζεται η άλλοτε επιδεικτική αίγλη του πολιτικού για τον οποίο η εθνική σταρ Αλίκη Βουγιουκλάκη δήλωνε «τι άντρας, τι σοσιαλιστής... και τι πράσινα μάτια». Στο καταχρεωμένο κόμμα του σήμερα είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς σύζυγο υπουργού που δηλώνει ότι συλλέγει ρουμπίνια, ενόσω συνάδελφοι του συζύγου της μιλούν μέσα στο κοινοβούλιο για τους «συντρόφους απ’ τον ένοπλο αγώνα».

ΠΑΣΟΚ είναι...

Οι αριστεροί Εργατικοί θα έβρισκαν μεγαλύτερο πλούτο θεμάτων στο ΠΑΣΟΚ, αν κοίταζαν πέρα απ’ την εκλογική του συντριβή, προς τις κοινωνικές επιπτώσεις της πορείας του. Η γραμμή απ’ όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου χαρακτήρισε την Αυριανή «εξαιρετική ανεξάρτητη εφημερίδα», μέχρι τον ρομαντισμό των σημερινών συντακτών του ∆ΟΛ που το γράφουν ακόμα «ΠαΣοΚ», είναι αδιάκοπη και πλήρως επεξηγηματική των προβλημάτων των ελληνικών ΜΜΕ. Η συνειδησιακή αλλοτρίωση, που πέτυχε ο σημιτικός εκσυγχρονισμός, ήταν πιθανώς ισχυρότερη από κάθε Ρίγκαν και Θάτσερ. Η ημι-ύπαρξη του ελληνικού «ακραίου κέντρου» σήμερα βασίζεται σχεδόν καθολικά στη λαθροχειρία με την οποία ταυτίζονται τα κοινωνικά μέτρα της πρώτης τετραετίας με τις πελατειακές νοοτροπίες που καλλιεργήθηκαν. ΠΑΣΟΚ δεν είναι να χάνεις τα εκλογικά σου ποσοστά σε μία δεξιά στροφή. ΠΑΣΟΚ είναι να εξαγγέλλεις μέτρα λιτότητας το 1985, έχοντας διασφαλίσει την επανεκλογή σου «διορίζοντας τους πάντες», όπως είπε και ο Θεόδωρος Πάγκαλος σε μια μεταγενέστερη στιγμή ειλικρίνειας· να διακηρύσσεις την αναβάθμιση της χώρας, λέγοντας «πως τα καφενεία θα γίνουν καφετέριες» (Κ. Σημίτης)· να παρουσιάζεις τη φούσκα του χρηματιστηρίου ως αναδιανομή πλούτου· να εισέρχεσαι στην ευρωζώνη, χωρίς να πληρείς τις απαιτούμενες προδιαγραφές· και φυσικά, όταν στο τέλος έχεις καταντήσει κάτι λιγότερο από κωμωδία, να ετοιμάζεσαι να εκλέξεις νέο Πρόεδρο τον Οδυσσέα Κωνσταντινόπουλο, θεωρώντας πως έχεις έτσι ελπίδες να εισέλθεις στη «νέα εποχή» - όχι ως αυθύπαρκτη πολιτική πρόταση φυσικά, αλλά ως δεκανίκι κάποιας μελλοντικής εκδοχής του βάρβαρου νεοφιλελευθερισμού.

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

13

∆ΙΕΘΝΗ

∆εν υπάρχει πρόβλεψη για την έκβαση των εκλογών

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ ΤΟΥ RED PEPPER, ΧΙΛΑΡΙ ΓΟΥΕΙΝΡΑΪΤ

Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβίσης

Τι θεωρείτε ότι σημαίνουν για το μέλλον του Ενωμένου Βασιλείου οι εκλογές της 7ης Μαΐου; Νομίζω πως δείχνουν μια μεγάλη και βαθιά δυσαρέσκεια για το αντιδημοκρατικό πολιτικό σύστημα, και τις ενσωματωμένες πιέσεις για σύγκλιση μεταξύ των Συντηρητικών και των Εργατικών στην επιβολή της λιτότητας και στους χαμηλούς μισθούς. Αυτή η δυσαρέσκεια δεν έχει μια πολύ σαφή και εστιασμένη πολιτική έκφραση, λόγω του μη αναλογικού εκλογικού συστήματος για τις εθνικές εκλογές του Γουέστμινστερ. Αλλά κάθε φορά που λαμβάνει χώρα μια πρόκληση, π.χ. περικοπές, περιορισμοί στη μετανάστευση, κερδίζει δύναμη. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για την έκβαση των εκλογών. Η πολιτική μας δεν είναι πλέον η αυτόματη αιώρηση του εκκρεμούς, όπως ένα κλασικό ρολόι. Η βάση στην οποία βρίσκεται το ρολόι τραντάζεται, οι μηχανισμοί του σπάνε και διαλύεται διακόπτοντας το ρυθμικό τικ τακ μεταξύ των Εργατικών και των Συντηρητικών που είχαμε συνηθίσει. ∆εν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το τι σημαίνει αυτό για το μέλλον, αλλά μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι οι εκλογικές πολιτικές δεν θα είναι ποτέ ξανά οι ίδιες. Έχουν απελευθερωθεί δυνάμεις που διαμορφώνουν νέα πεδία μάχης, εντός και εκτός κομματικής πολιτικής, στη δεξιά, καθώς και στην αριστερά. Η συζήτηση, και ίσως και η δράση, νομίζω ότι θα κινηθούν προς ένα πιο θεμελιώδες επίπεδο, με μια βαθύτερη αμφισβήτηση του άγραφου συντάγματος του Ενωμένου Βασιλείου και της κρυμμένης δύναμης του οικονομικού κέντρου του Λονδίνου. Πώς κρίνετε το δημόσιο λόγο των κομμάτων σχετικά με την σχέση του Ενωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ένωση; Τα δύο μεγάλα κόμματα δείχνουν νευρικότητα, γιατί είναι εσωτερικά διχασμένα σχετικά με αυτό το θέμα. Το UKIP προσπάθησε να το φέρει στο προσκήνιο, αλλά χωρίς επιτυχία. ∆εν υπάρχουν δυνατά πάθη για αυτό το ζήτημα προς το παρόν, γιατί κυριαρχεί το θέμα των σχέσεων μεταξύ των εθνών του Ενωμένου Βασιλείου. Και η αριστερά, όπου και αν βρίσκεται, δεν έχει μια συνεκτική θέση ή δεν έχει το θάρρος για να παρουσιάσει ένα σαφές όραμα για μια προοδευτική σχέση μεταξύ του Ενωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Θετικά επιθυμητή μια κυβέρνηση μειοψηφίας

Στις δημοσκοπήσεις φαίνεται ότι γίνεται μια σκληρή μάχη μεταξύ Εργατικών και Συντηρητικών. Εσείς πως την βλέπετε; Αυτή η σύγκρουση είναι μια παραδοσιακή μάχη, και βάζει πάντα στους σχολιαστές των ΜΜΕ την καθημερινή είδηση. Αλλά συχνά διαταράσσεται από άλλους, νέους παράγοντες: την άνοδο του SNP (Εθνικιστές της Σκωτίας) και τον αντίκτυπο που έχουν σε όλη τη Βρετανία, την αύξηση της υποστήριξης για τους Πράσινους, την επιρροή του «μην ψηφίζετε» του Ράσελ Μπραντ. Οι

Ουαλών Εθνικιστών έχουν πάει στη φυλακή ως αποτέλεσμα της δράσης τους για την υποστήριξη της ουαλικής γλώσσας. Αυτή η συμμαχία που συνδυάζει την κοινοβουλευτική και την εξωκοινοβουλευτική δράση είναι το όνειρό μου, αλλά υπάρχει πάντα και η πιθανότητα του εφιάλτη: ένας συνασπισμός των Συντηρητικών με την άκρα δεξιά του UKIP.

Νέες ευκαιρίες για την αριστερά

δύο ηγέτες αντιδρούν πολύ διαφορετικά στη μεταξύ τους διαμάχη: ο Κάμερον προσπαθεί με το στυλ της βρετανικής άρχουσας τάξης, φαίνεται «αβίαστα ανώτερος», δεν μπαίνει στον κόπο να συνεργαστεί με τους ανθρώπους και περιφρονεί τους αντιπάλους του. Ο Μίλιμπαντ αντίθετα είναι πρόθυμος να συνεργαστεί, να πλησιάσει, να πάρει ρίσκα δίνοντας συνέντευξη στον Ράσελ Μπραντ και συζητώντας με τον σκωτσέζικο εθνικιστή ηγέτη Νίκολα Στέρτζον. Ποια μετεκλογική συμμαχία θεωρείτε ότι μπορεί να σηματοδοτήσει με τρόπο αποτελεσματικό μια πολιτική ενάντια στην λιτότητα; Έχω γράψει για αυτό στο τελευταίο τεύχος του Red Pepper (http://www.redpepper.org.uk/how-a-hung-parliamentcould-lead-to-a-new-anti-austerityalliance). Το επιχείρημά μου είναι ότι υπάρχει η πιθανότητα, η οποία νομίζω ότι είναι θετικά επιθυμητή, μιας κυβέρνησης μειοψηφίας των Εργατικών, η οποία θα εξαρτάται από την υποστήριξη κομμάτων, που στα βασικά ζητήματα για τον τερματισμό της λιτότητας, την επένδυση στην πράσινη οικονομική ανάπτυξη, την υπεράσπιση και τον εκδημοκρατισμό των δημόσιων υπηρεσιών, την υποστήριξη των μεταναστών και την αμφισβήτηση της ξενοφοβίας, είναι στα αριστερά των Εργατικών. Αυτά τα μικρότερα κόμματα, το SNP, το Plaid Cumry (κόμμα που υποστηρίζει την ανεξαρτησία της Ουαλίας) και οι Πράσινοι, ήδη συζητάνε για μια «προοδευτική συμμαχία κατά της λιτότητας» με την αριστερή πτέρυγα του Εργατικού Κόμματος. Το αναπτυσσόμενο δίκτυο των εξωκοινοβουλευτικών αγωνιστικών δράσεων, λέει ότι αυτοί οι βουλευτές τους παρέχουν στήριξη στους αγώνες τους και δεν περιορίζονται στην κοινοβουλευτική πολιτική. Και τα τρία κόμματα, μαζί με πολλούς αριστερούς βουλευτές των Εργατικών, έχουν μια μεγάλη παρουσία σε πολιτικές εκστρατείες έξω από το κοινοβούλιο. Οι νέοι βουλευτές του SNP, που θα πάνε στο Γουέστμινστερ, είναι κυρίως το αποτέλεσμα του ριζοσπαστικού κινήματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, έχουν πραγματικές ρίζες σε κοινότητες της εργατικής τάξης και ήταν σε μεγάλο βαθμό αυτόνομοι από το SNP. Και μία βουλευτής των Πράσινων, η Καρολάιν Λούκας, κερδίζει μεγάλη δύναμη από τις δράσεις της έξω από την βουλή. Πολλοί από την ηγεσία των

Και σε αυτές τις εκλογές είναι εμφανής η αδυναμία της βρετανικής αριστεράς να καταγραφεί ως μια ισχυρή δύναμη, ικανή να εκφράσει πολιτικά τα κοινωνικά στρώματα που πλήττονται από την κρίση; Που το αποδίδετε και τι μπορεί να γίνει; Το εκλογικό σύστημα με την έλλειψη αναλογικότητας έχει την τάση ως τώρα να φυλακίσει την αριστερά στο εσωτερικό των Εργατικών, που με τη σειρά του παράγει κακές συνήθειες: μια προτίμηση για εσωτερική συζήτηση στο κόμμα απέναντι στην ανοιχτή προεκλογική εκστρατεία που θα πλησιάσει το ευρύ κοινό, καθώς και τάση για σεχταρισμό. Αλλά η αλλαγή είναι σε εξέλιξη, αναλογικά εκλογικά συστήματα έχουν κερδηθεί στην Σκοτία και την Ουαλία, εξαιτίας ενός δυναμικού συνδυασμού της επιθυμίας για τη δημοκρατία, της καταπολέμησης του συντηρητισμού, των αντιιμπεριαλιστικών συναισθημάτων, και των πολιτικοποιημένων εθνικιστικών κουλτούρων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ένα σπάσιμο στο μονοπώλιο του Εργατικού Κόμματος

στην εργατική τάξη μέσα στο Ενωμένο Βασίλειο, και αυτό έχει αποδειχθεί ότι αποσταθεροποιεί τις παλιές μορφές των πολιτικών στο εργατικό κίνημα, καθώς και στη βρετανική αυτοκρατορική κατάσταση. Επιπλέον, η ανάπτυξη, κατά διαστήματα και με εμπόδια, κοινωνικών κινημάτων, έχει δημιουργήσει μια νέα, πιο ανοιχτή, πιο ευπρόσδεκτη και λιγότερο σεχταριστική αριστερή πολιτική κουλτούρα. Το γυναικείο κίνημα έχει ζωτική σημασία για το θέμα αυτό. Νομίζω ότι αυτή είναι η ενέργεια που χρειαζόμαστε για να οικοδομήσουμε πάνω στην ενθάρρυνση αυτών των διαφορετικών κινημάτων να ενωθούν, να συμμαχήσουν με τα πολιτικά κόμματα και με πραγματισμό να συνδυάσουν την μετασχηματιστική και απελευθερωτική ικανότητά τους με την κυβερνητική φιλοδοξία των αριστερών κομμάτων. Πολλοί ακτιβιστές στο Ενωμένο Βασίλειο έχοντας αυτό κατά νου, έχουν εμπνευστεί από τον ΣΥΡΙΖΑ και το Ποδέμος. Πρωτοβουλίες όπως το Red Pepper είναι επίσης ζωτικής σημασίας σε αυτή την νέα διαδικασία συντονισμού και πολιτικοποίησης, γιατί πειραματίζονται με νέους τρόπους ενοποίησης και πολιτικής έκφρασης. Η πολιτική ζωή μετά από τις 7 Μαΐου θα ανοίξει νέες ευκαιρίες. Αλλά πρέπει να είμαστε δημιουργικοί.

*Η Χίλαρι Γουέινραϊτ είναι κοινωνική επιστήμονας, ακτιβίστρια και αρχισυντάκτρια του ριζοσπαστικού αριστερού βρετανικού περιοδικού «Red Pepper»

Επικροτώ τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης

Πολλοί ισχυρίζονται ότι σε σχέση με τις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, στο Ενωμένο Βασίλειο υπάρχει ακόμα μια κάποια οικονομική και κοινωνική σταθερότητα. Είναι έτσι; ∆εν θα έλεγα σταθερότητα, αλλά ότι ο βρετανικός λαός έχει μια πιο συντηρητική και επιφυλακτική κουλτούρα. Πολλοί άνθρωποι ιστορικά είχαν πολλά να χάσουν στο Ενωμένο Βασίλειο, αλλά αυτό έχει αλλάξει ως αποτέλεσμα των επιπτώσεων της νεοφιλελεύθερης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Μετά την ήττα των ανθρακωρύχων από την Θάτσερ, οι άνθρωποι έχασαν τα σπίτια τους, τις σταθερές θέσεις εργασίας και το μέλλον της πλειοψηφίας φαίνεται δυσοίωνο. Σε αυτό το πλαίσιο, όλο και περισσότεροι είναι πρόθυμοι να αναλάβουν ρίσκα, να οργανωθούν, να αναλάβουν δράση. Βλέπουμε, για παράδειγμα, ότι αυξάνονται οι καταλήψεις σπιτιών σε κοινότητες της εργατικής τάξης που απειλούνται με έξωση. Υπάρχει ακόμα μεγαλύτερη κοινωνική υποστήριξη από ότι στην Νότια Ευρώπη. Το κράτος πρόνοιας ήταν ένας αρκετά ισχυρός θεσμός. Παρόλα τα προβλήματά του και την γραφειοκρατία, οι άνθρωποι το είχαν κάνει το δικό τους και αγωνίζονταν πεισματικά για να το υπερασπιστούν. Με αυτήν την έννοια, η επιθυμία για τη διατήρηση της ασφάλειας και της τάξης μπορεί να είναι προοδευτική. Εφόσον δεν αποθαρρύνει τους ανθρώπους από το να είναι μαχητικοί. Πώς βλέπετε τις διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τους ευρωπαίους εταίρους; Επικροτώ την στάση της ελληνικής κυβέρνησης που υπερασπίζεται την εκλογική εντολή του ελληνικού λαού. Πολλοί άνθρωποι στο Ενωμένο Βασίλειο είμαστε εμπνευσμένοι από αυτό, και θα ήθελα να κάνουμε περισσότερα για να οργανώσουμε την αλληλεγγύη και να αμφισβητήσουμε την απολύτως φαύλη, αυταρχική και, τελικά, κοντόφθαλμη συμπεριφορά των ευρωπαϊκών ελίτ. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, που στέκεται ενάντια στην τρόικα, θα μπορούσε να είναι η αρχή της αλλαγής σε ολόκληρη την Ευρώπη, και να προωθήσει το όνειρο μιας δημοκρατικής Ευρώπης που θα κυβερνάται από τους λαούς της και για τους λαούς της. Η οργάνωση της Αριστεράς στην Ευρώπη έχει αποδειχθεί πολύ αδύναμη για να μετατοπίσει την ισορροπία δυνάμεων υπέρ των Ελλήνων, και να αμφισβητήσει την Μέρκελ, τον Σόιμπλε και την καταστροφική κυριαρχία τους. Πρέπει επειγόντως να κάνουμε ότι μπορούμε για να αλλάξει αυτό.

14

∆ΙΕΘΝΗ

Χάος κάτω από τη Στέγη του Κόσμου

“

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Η χώρα των περίπου 27 εκατομμυρίων κατοίκων βρισκόταν σε πολιτική και οικονομική αναταραχή πριν ακόμη σημειωθεί ο σεισμός. Η φυσική αυτή καταστροφή είναι βέβαιο ότι θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο τις προσπάθειες να επουλωθούν τα τραύματα που έχουν προκαλέσει δεκαετίες πολέμου και πολιτικής παράλυσης.

ΝΕΠΑΛ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΡΓΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΣΤΙΣ Α∆ΥΝΑΜΙΕΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

Του Νίκου Σερβετά

Ο

ι συνέπειες του καταστροφικού σεισμού, σε μία σχετικά ανοργάνωτη χώρα με παραπαίοντα κρατικό μηχανισμό, καθώς και οι κάθε λογής απατεώνες, πολιτικοί και οικονομικοί, που διεισδύουν μέσω της παγκόσμιας προσπάθειας για ανθρωπιστική βοήθεια που φθάνει στο Νεπάλ, είναι αυτά που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι κάτοικοί του, τη στιγμή που, ενώ ακόμα αναζητούν επιζώντες στα ερείπια, προσπαθούν να επιβιώσουν οι ίδιοι χωρίς ρεύμα, με λιγοστό νερό και σχεδόν ανύπαρκτα μέσα επικοινωνίας και μεταφοράς. «Ο αδελφός μου κι εγώ εργαζόμαστε σε οικοδομές και ξέρουμε ότι τα κτίρια χτίζονται χωρίς τους στοιχειώδεις κανόνες ασφαλείας», είπε σε ξένους δημοσιογράφους ο Ασουτράζ Σουμπέντι, ο οποίος τραυματίστηκε όταν κατέρρευσε το σπίτι του, επιβεβαιώνοντας για μία ακόμα φορά ότι τους ανθρώπους δεν τους σκοτώνουν οι σεισμοί αλλά τα κτίρια.

Περιπλέκονται οι προσπάθειες

Η χώρα των περίπου 27 εκατομμυρίων κατοίκων βρισκόταν σε πολιτική και οικονομική αναταραχή πριν ακόμη σημειωθεί ο σεισμός της περασμένης βδομάδα, έντασης 7,8 ρίχτερ. Η φυσική αυτή καταστροφή είναι βέβαιο ότι θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο τις προσπάθειες να επουλωθούν τα τραύματα που έχουν προκαλέσει δεκαετίες πολέμου και πολιτικής παράλυσης. Αυτή τη στιγμή, η μόνη βοήθεια που έχουν οι κάτοικοι του Νεπάλ είναι αυτή που με χίλιες δυσκολίες, λόγω της καταστροφής των ούτως ή άλλως στοιχειωδών υποδομών του, φθάνει από το εξωτερικό. Κι από ’κει, όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα σε διεθνή ειδησεογραφική ιστοσελίδα, αμερικανικό εκκλησιαστικό ίδρυμα έστειλε στο Νεπάλ, ως βοήθεια, 100.000 Βίβλους,

προκειμένου «οι άνθρωποι που έχουν πληγεί από την καταστροφή να μπορούν να θρέψουν την ψυχή τους». Αν ανατρέξει κάποιος στην ιστοσελίδα του ιδρύματος αυτού, δεν μπορεί να επιβεβαιώσει την είδηση, η οποία παρ’ όλα αυτά έχει διακινηθεί με ταχύτητα σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται, όμως, για ένα σαφές δείγμα της εκμετάλλευσης παρόμοιων καταστάσεων, είτε από «ειδικούς» που στοχεύουν στο προσωπικό κέρδος εκμεταλλευόμενοι την ανθρώπινη ανάγκη είτε από «άσχετους» που δεν γνωρίζουν τίποτα άλλο παρά το δικό τους κόσμο. Ας μην ξεχνάμε το είδος της βοήθειας που έστειλε η Εκκλησία της Ελλάδας, επί των ημερών του Χριστόδουλου, σε αυτούς που είχαν πληγεί από το τσουνάμι (γούνες και εσώρουχα πολυτελείας), ας δει ο καθένας τα μηνύματα που φθάνουν με e-mail από παντελώς άγνωστους οργανισμούς με πλαστούς αλλά βαρύγδουπους τίτλους, ζητώντας την οικονομική συνδρομή του καθένα μας. Ως ακραίο παράδειγμα αυθόρμητης και έντιμης βοήθειας προς τους σεισμόπληκτους, η οποία όμως δεν είχε καμία σχέση με τις πραγματικές ανάγκες τους, αναφέρεται ομάδα από 25 ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές, η οποία κατάφερε, σε δύο μέρες, μέσω SMS, να συγκεντρώσει χρηματικό ποσό περίπου 30.000 ευρώ, για την κάλυψη των εξόδων της, μετέβη στο Νεπάλ και όταν έφθασε σε χωριό που απέχει μερικά χιλιόμετρα από το Κατμαντού, διαπίστωσε ότι οι κάτοικοι του ούτε ήξεραν τι σημαίνει ψυχολόγος, ούτε αποτελεί στοιχείο του πολιτισμού τους να μιλούν για προσωπικά τους ζητήματα σε ξένους, ούτε υπήρχε γλώσσα προφορικής επαφής. Η περίπτωση του μεταγωγικού αεροπλάνου που μετέφερε εκατοντάδες σκηνές για τους άστεγους σεισμόπληκτους, προσπάθησε τρεις φορές να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του Κατμαντού, λόγω υπερβολικής κίνησης στους αεροδιαδρόμους δεν τα κατάφερε και, τέλος, λόγω μείωσης των

καυσίμων του αναγκάστηκε να αποχωρήσει και να μεταβεί σε αεροδρόμιο της Ινδίας, αναφέρεται πλέον ως σύνηθες περιστατικό.

Πολιτικό χάος

Η χαοτική κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο Νεπάλ έρχεται να δέσει με μία ακόμα πιο χαοτική πολιτική συγκυρία, αποτέλεσμα του κοινωνικού χάσματος μεταξύ των κατοίκων της χώρας. Για να γίνει στοιχειωδώς αντιληπτή η οικονομική και η κοινωνική κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο Νεπάλ θα πρέπει, πέρα από τις γνώσεις περί πολιτικών συστημάτων, να επιστρατεύσουμε και τις γνώσεις μας από λαογραφικές περιγραφές και κυρίως μυθιστορήματα που αναφέρονται στο Βυζάντιο και τον Μεσαίωνα. Έντονη θρησκοληψία, απόλυτη κυριαρχία του βασιλιά, αιματηρές επαναστάσεις, ενδομοναρχικές ίντριγκες: Ο σχιζοφρενής πρίγκιπας Ντιπέντρα δολοφόνησε, ο ίδιος με το όπλο του, τον βασιλιά Μπιρέντρα και τους περισσότερους πρίγκιπες-διαδόχους της δυναστείας τον Ιούνιο του 2001. Ήταν η περίοδος που μαινόταν η επανάσταση την οποία είχαν αρχίσει το 1995 οι μαοϊκοί αντάρτες, η αρχή του τέλους της μοναρχίας. Αυτής της μοναρχίας που κράτησε 240 χρόνια, κυριάρχησε απόλυτα από τη δεκαετία του ’50 και μετά, όταν η χώρα έπαψε να είναι αγγλικό προτεκτοράτο, και κατάφερε να αντιμετωπίσει κάμποσες επαναστάσεις μαοϊκών ανταρτών. Όχι όμως και την πρόσφατη, στην οποία οι αντάρτες κυριάρχησαν και οδήγησαν τη χώρα στις ιστορικές εκλογές του 2008. Φυσικά, το κόμμα που υποστήριξαν οι αντάρτες νίκησε στις εκλογές, σχηματίζοντας την πρώτη κυβέρνηση της ∆ημοκρατίας του Νεπάλ. Ο ηγέτης της εξέγερσης, ο Πούσπα Καμάλ Νταχάλ έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός της χώρας. Η κυβέρνηση του Κ.Κ. κατέρρευσε το 2012, καθώς δεν κατάφερε να έρθει σε

συμφωνία με την ελίτ της χώρας για θεσμικές αλλαγές. Η δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων για την αδυναμία των επαναστατών να φέρουν γρήγορα ριζικές αλλαγές καταγράφηκε στις εκλογές του Νοέμβρη 2013, όταν το Ενωμένο Κομμουνιστικό Κόμμα του Νεπάλ (ΕΚΚΝ) βγήκε μόλις τρίτο. Σε κυβέρνηση συνασπισμού στην οποία συμμετέχουν και στελέχη του ΕΚΚΝ, πρωθυπουργός ανέλαβε ο «διάδοχος» στην κομματική ηγεσία, γιός του ιδρυτή του συντηρητικού κόμματος του Κογκρέσου, Σουσίλ Κοϊράλα. Τον υπερήλικα και ασθενή Κοϊράλα, ο σεισμός του περασμένου Σαββάτου βρήκε σε νοσοκομείο του εξωτερικού. Με άλυτο το πρόβλημα της θέσπισης νέου συντάγματος, που θα καταργεί τα προνόμια της θρησκευτικής ελίτ και των απογόνων της μοναρχίας και ταυτόχρονα θα δίνει στον πάμφτωχο λαό τμήμα της σχετικά άγονης γης, για να την καλλιεργήσει με τον ούτως ή άλλως πρωτόγονο τρόπο που ξέρει και μπορεί να εφαρμόσει, τόσο η υποτυπώδης κυβέρνηση και ο στοιχειώδης κρατικός μηχανισμός, όσο και ο περιορισμένης ενημέρωσης λαός πρέπει τώρα να αντιμετωπίσουν τις καταστροφικές συνέπειες ενός φυσικού φαινομένου, του μόνου στοιχείου για το οποίο κανείς δεν φέρει καμία απολύτως ευθύνη. «Ελπίζω ότι αυτή η τρομερή καταστροφή θα επιβάλει επιτέλους μια συναίνεση στην πολιτική ελίτ της χώρας», είπε σε δημοσιογράφους ο Σιάμ Σαράν, πρώην πρεσβευτής της Ινδίας στο Νεπάλ, ο οποίος, όμως, δεν εξέφρασε παρά το ενδιαφέρον της δικής του χώρας για τις εξελίξεις στο Κατμαντού σε σχέση με την άλλη, ανταγωνιστική δύναμη, που δεκαετίες τώρα προσπαθεί να επηρεάσει αυτές τις εξελίξεις, την Κίνα. Η Ινδία και η Κίνα είναι οι μόνες χώρες με τις οποίες συνορεύει το Νεπάλ.

•

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

“

To αέριο ξανά στο προσκήνιο

15

«∆ΙΑ∆ΡΟΜΟΣ» ΠΡΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΣΙΑ

Η ΕΕ αποσκοπεί στον έλεγχο των χωρών-μελών σε θέματα προμήθειας υδρογονανθράκων. Η Κομισιόν θέλει να αποκτήσει το στάτους του ενεργειακού ρυθμιστή και οι χώρες-μέλη να εξασφαλίζουν τη συγκατάθεσή της πριν την υπογραφή οποιουδήποτε συμβολαίου με ξένους προμηθευτές.

Η ΕΕ κατευθύνεται προς τη δημιουργία ενεργειακής ένωσης. Κύριος στόχος της είναι η ελαχιστοποίηση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία. Η Κομισιόν προσπαθεί με όλα τα διαθέσιμα μέσα να αναβαθμίσει τη στρατηγική συνεργασία, κυρίως, με το Αζερμπαϊτζάν και το Τουρκμενιστάν. Η σύγκρουση στην Ουκρανία οδήγησε στη μεγαλύτερη όξυνση των σχέσεων, στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, μεταξύ ΕΕ - Ρωσίας. Η Ρωσία αυτή τη στιγμή καλύπτει περίπου το 1/3 των αναγκών της ΕΕ σε φυσικό αέριο. Η γεωπολιτική αντιπαράθεση χρησιμοποιείται από την ΕΕ ως το όχημα για την αναζήτηση νέων προμηθευτών φυσικού αερίου, εναλλακτικών στην «Γκαζπρόμ». Ανεξαρτήτως όμως των προθέσεων της Κομισιόν, η Ρωσία θα παραμείνει, για πολλούς και διάφορους λόγους, ο βασικός της προμηθευτής, αν και θα γίνουν συντονισμένες προσπάθειες για τη μείωση της επιρροής της τα επόμενα χρόνια.

Ο

ταν, πριν περίπου μισό χρόνο, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν για την ενεργειακή ένωση Μάριος Σέβτσοβιτς ανέλαβε τα καθήκοντά του, έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα την κατασκευή του «Νότιου διαδρόμου». Ο συγκεκριμένος αγωγός υπολογίζεται ότι θα στοιχίσει 45 δισ. δολάρια και θα τροφοδοτεί τη νοτιοανατολική Ευρώπη με αέριο από την Κασπία και ενδεχομένως από τη Μέση Ανατολή, χωρίς να έχουν ακόμη προσδιοριστεί οι ποσότητες λόγω της ρευστής κατάστασης στην περιοχή. Τα μόνα που έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής είναι, ότι ο «Νότιος διάδρομος» θα προμηθεύει από το 2020 και μετά με 10 δισ. κυβικά μέτρα αζέρικου φυσικού αερίου και ότι το τελευταίο τμήμα του, ο ΤΑΡ, θα περνάει από τη χώρα μας και θα καταλήγει στη νότια Ιταλία. Οι Βρυξέλλες, για να επισπεύσουν την κατασκευή του ΤΑΡ και να υποσκελίσουν την υφιστάμενη νομοθεσία για τον ανταγωνισμό, ονόμασαν τον αγωγό «σχέδιο γενικού ενδιαφέροντος». Η Κομισιόν ασκεί έντονες πιέσεις στον ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντζι να κάμψει τις αντιδράσεις των κατοίκων της Απουλίας που αντιτίθενται στην κατασκευή του αγωγού στο έδαφός τους για σεισμολογικούς και περιβαλλοντικούς λόγους.

Αλλαγή πλάνου

Στις Βρυξέλλες, το τελευταίο διάστημα, γίνονται σκέψεις για νεκρανάσταση του «Nαμπούκο», η κατασκευή του οποίου ακυρώθηκε πέρυσι και θα έφτανε μέχρι την Αυστρία. Ο αγωγός αυτός είχε σχεδιαστεί να μεταφέρει προς την Ευρώπη 31 δισ. κυβικά μέτρα, που δεν μπόρεσαν να τα εξασφαλίσουν και αναγκαστικά προέκριναν τον ΤΑΡ. Το ενδιαφέρον της ΕΕ αναθερμάνθηκε ιδιαίτερα μετά την ακύρωση της κατα-

σκευής του «South stream» από τη Ρωσία, ο οποίος θα μετέφερε 63 δισ. κυβικά μέτρα, και την αντικατάστασή του από ένα νέο hub στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Βέβαια, ο ΤΑΡ με 10 δισ. κυβικά μέτρα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει το «South stream». Γι’ αυτό οι Βρυξέλλες έχουν εντατικοποιήσει τις διαπραγματεύσεις όχι μόνο με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και με το Τουρκμενιστάν και το Ιράκ και τελευταία με το Ιράν , με σκοπό να εξασφαλίσουν 20 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, μετά το 2020. Ιδιαίτερα ελπίζουν να εξασφαλίσουν κάποιες ποσότητες από το Τουρκμενιστάν. Σ’ αυτό βοήθησε και η ανακοίνωση που έκανε η «Γκαζπρόμ» το Φλεβάρη, ότι θα μειώσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου από το Τουρκμενιστάν, και το Ασχαμπάτ βρίσκεται πλέον προς αναζήτηση νέων πελατών. Σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα για την προμήθεια φυσικού αερίου από την Κασπία μπορεί να αποτελέσει η στάση της Ρωσίας. Η Μόσχα θεωρεί ότι για κάτι τέτοιο πρέπει να συμφωνήσουν όλες οι χώρες που την περιβάλλουν, διαφορετικά μπορεί να προβάλλει βέτο την κατάλληλη στιγμή.

Οι μεγάλοι παίχτες

Η σχεδιαζόμενη ενεργειακή ένωση κινείται προς την κατεύθυνση της αναζήτησης εναλλακτικών προμηθευτών φυσικού αερίου. Οι κυριότεροι είναι: 1. Τουρκμενιστάν, το 2015 η εξόρυξη φυσικού αερίου θα ανέλθει στα 80 δισ. κυβικά μέτρα, από τα οποία θα εξάγει τα 50 δισ. 2. Αζερμπαϊτζάν, το 2015 θα φτάσει τα 30 δισ. κυβικά μέτρα. 3. Αλγερία, επιχειρείται διεύρυνση της συνεργασίας, κυρίως στο υγροποιημένο φυσικό αέριο. 4. Ιράν, τον Οκτώβρη 2014 η ΕΕ προχώρησε σε άρση των κυρώσεων εναντίον της ιρανικής ΤΙΤC, που είναι μια από τις μεγαλύτερες εται-

ρείες μεταφοράς υδρογονανθράκων με τάνκερς. Η ΕΕ αποσκοπεί στον έλεγχο των χωρών-μελών σε θέματα προμήθειας υδρογονανθράκων. Η Κομισιόν θέλει να αποκτήσει το στάτους του ενεργειακού ρυθμιστή και οι χώρες-μέλη να εξασφαλίζουν τη συγκατάθεσή της πριν την υπογραφή οποιουδήποτε συμβολαίου με ξένους προμηθευτές. Μέχρι τώρα, οι επίτροποι της ΕΕ έπαιρναν τα συμβόλαια μετά την υπογραφή τους, ενώ από τώρα και μετά, τα συμβόλαια θα ζητούνται πριν από την υπογραφή τους. Αρχικά θα επιδιωχθεί να γίνει αναδιάταξη των μεγάλων παιχτών που προμηθεύουν με φυσικό αέριο την ΕΕ, αλλά οι προσδοκίες για κάτι τέτοιο είναι πολύ μικρές. Ποιοι είναι οι μεγάλοι παίχτες; α) Η ρωσική «Γκαζπρόμ» με 161 δισ. κυβικά μέτρα (30%), β) η νορβηγική «Statoil» με 115 δισ. κυβικά μέτρα (21%), γ) η ολλανδική «GasTerra» με 80 δισ. κυβικά μέτρα (15%), δ) η αλγερινή «Sonatrach» με 38 δισ. κυβικά μέτρα (7%) και ε) η «Qatar Gas» και η «RasGas» από το Κατάρ με 25 δισ. κυβικά μέτρα (5%).

σης του φυσικού αερίου. Στα περισσότερα συμβόλαια η πορεία των τιμών συμβαδίζει με την πορεία των τιμών του πετρελαίου. Αυτή την παράδοση θέλουν να σπάσουν, ώστε οι τιμές να ορίζονται στα hub, τα οποία θα αποτελέσουν ένα είδος χρηματιστηρίου καυσίμων. Έτσι οι τιμές του φυσικού αερίου θα αποσυνδεθούν από τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια της τιμής του πετρελαίου και θα προσδιορίζονται από τις διαθέσιμες ποσότητες στα hub και τη ζήτηση. Σύμφωνα με τον «Economist», το φυσικό αέριο που αγοράζεται από τα hub, αυξήθηκε στην Ευρώπη από 15% σε 50% τα τελευταία 7 χρόνια. Με τη θέση αυτή δεν συμφωνεί η «Γκαζπρομ», που υποστηρίζει ότι η σύνδεση με την τιμή του πετρελαίου λειτουργεί αποτελεσματικά τα τελευταία 40 χρόνια. Αυτό τον τρόπο υπολογισμού δεν τον υποστηρίζουν πλέον οι ανταγωνιστές της. Η νορβηγική «Statoil» το 2014 αποσύνδεσε από την τιμή του πετρελαίου το 50% των συμβολαίων της και σκοπεύει την επόμενη πενταετία να συνδέεται μόνο το 25%. Τον Απρίλη του προηγούμενου χρόνου, η γαλλική «GDF Suez» υπέγραψε συμβόλαιο με τη ΒΡ χωρίς σύνδεση με την τιμή του πετρελαίου.

Ένα άλλο θέμα που απασχολεί την Κομισιόν είναι ο μηχανισμός τιμολόγη-

Μιχάλης Ρένεσης

Χρηματιστήριο καυσίμων

Τι επιδιώκουν οι ΗΠΑ

Ο

ευρωπαίος επίτροπος για θέματα ενέργειας και κλίματος Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, κατά την επίσκεψή του στην Ουάσινγκτον, στο πλαίσιο των συζητήσεων που γίνονται για τη ∆ιατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και επενδύσεων (ΤΤΙΡ), πρότεινε τη δημιουργία ελεύθερου διατλαντικού εμπορίου στους τομείς της ενέργειας και ειδικότερα στο φυσικό αέριο. Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, το Μάρτη του 2014, είχε υποσχεθεί ότι θα επιτραπεί η εξαγωγή αερίου από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη. Οι υποσχέσεις, βέβαια, αυτές παρέμειναν στα χαρτιά μέχρι τώρα. Σύμφωνα με ειδικούς, φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ μπορεί να έρθει στην Ευρώπη όχι γρηγορότερα από το 2020. Καταρχάς, οι ΗΠΑ πρέπει να το επιτρέψουν, γιατί μέχρι σήμερα απαγορεύεται. Μια τέτοια εξέλιξη όμως θα είχε αρνητικές συνέπειες, πριν απ’ όλα για τις ίδιες τις ΗΠΑ, όπως ελλείψεις στην εσωτερική αγορά και αύξηση των τιμών. Επιπλέον, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ θα χρειαστεί να δημιουργήσουν υποδομές φόρτωσης, εκφόρτωσης και αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου. Ακόμη και αν ξεπεραστούν τα παραπάνω εμπόδια, αυτό δεν σημαίνει ότι το αμερικάνικο αέριο θα κατευθύνεται προς την Ευρώπη. Ήδη οι αμερικανοί traders επεξεργάζονται σενάρια εξαγωγής προς τις χώρες της Ασίας, όπου οι τιμές του υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι οι υψηλότερες παγκοσμίως. Οι χώρες της ΕΕ αγοράζουν υγροποιημένο αέριο επικουρικά σε μικρές ποσότητες και πολλές φορές με ζημία, λόγω της υψηλής τιμής του.

18

ΕΡΓΑΣΙΑ

Η 28η Απρίλη ορίστηκε από τη ∆ιεθνή Οργάνωση Εργασίας ως παγκόσμια ημέρα μνήμης των θυμάτων από εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες και φέτος έχει ως θέμα το «∆ημιουργούμε όλοι μαζί κουλτούρα πρόληψης για την ΥΑΕ». Η ημέρα αυτή βρήκε φέτος στην κυβέρνηση τον ΣΥΡΙΖΑ και όλοι μας είναι επόμενο να περιμένουμε ένα πραγματικό ενδιαφέρον αντί της υποκριτικής στάσης των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Μια υπόθεση της κοινωνίας και της κυβέρνησης Η

ΥΑΕ των εργαζομένων όπως και όσων κατοικούν στα όρια μιας επαγγελματικής δραστηριότητας δεν μπορεί να είναι υπόθεση μόνο του επιχειρηματία, αλλά πρέπει να είναι υπόθεση και της ίδιας της κοινωνίας και της κυβέρνησής της. Το σημερινό θεσμικό πλαίσιο έχει ως κεντρικής σημασίας το οικονομικό συμφέρον του εργοδότη να διατηρεί ασφαλείς και υγιείς χώρους εργασίας κάτι όμως που δεν αποδεικνύεται στην πράξη, μια και η απουσία γνώσης και ενδιαφέροντος από τους εργαζόμενους –ιδιαίτερα σε συνθήκες υψηλής ανεργίας–, ο εργοδοτισμός της πλειοψηφίας στα συνδικάτα και η αναιμική παρέμβαση των ελεγκτικών μηχανισμών οδηγούν τον κάθε εργοδότη να μην ενδιαφέρεται για την ουσιαστική κάλυψη

των υποχρεώσεών του. Αναγκαία, λοιπόν, μια αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου που βέβαια θα προέλθει ως έργο μιας επιτροπής που θα πρέπει να συγκροτηθεί στο πλαίσιο του υπουργείου Εργασίας και που θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του τις προτάσεις των αρμόδιων φορέων, όπως του ΕΛΙΝΥΑΕ και των συλλογικών φορέων των Γιατρών Εργασίας και των Τεχνικών ασφάλειας.

Ασφαλιστική κάλυψη του επαγγελματικού κινδύνου

Ώριμο αίτημα όλων η καθιέρωση του θεσμού αυτού που υπάρχει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και μπορεί να ελαφρύνει οικονομικά τα ασφα-

Απουσίες και παρουσίες στην εργατική πρωτομαγιά

Ο

ι εορτασμοί της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα τα προηγούμενα 30 χρόνια χαρακτηρίζονται είτε από επεισόδια είτε από την απουσία του κόσμου της εργασίας. Η Εργατική Πρωτομαγιά του 2015, όμως, θα μείνει στην ιστορία για ένα φαινόμενο, παράδοξο, τοπίο που για πρώτη φορά καταγράφεται: υπουργοί, κυβερνητικά στελέχη συμμετείχαν στις εκδηλώσεις και στην καθιερωμένη πορεία εισπράττοντας το χειροκρότημα από ένα μεγάλο αριθμό διαδηλωτών, τη στιγμή που κορυφαία στελέχη συνδικαλιστικών φορέων έδιναν βροντερό… απών. Την Παρασκευή, στις εκδηλώσεις για την εργατική πρωτομαγιά στην Αθήνα ήταν παρόντα τουλάχιστον οχτώ κορυφαία στελέχη της νέας κυβέρνησης. Η παρουσία τους δεν αντιμετωπίστηκε εχθρικά, όπως θα συνέβαινε στο πρόσφατο παρελθόν. Τουναντίον. Μεταξύ άλλων, οι Γ. Βαρουφάκης, Γ. Σταθάκης, Ν. Βαλαβάνη, Π. Σκουρλέτης, Π. Λαφαζάνης, Ν. Βούτσης, ∆. Στρατούλης και ο αντιπρόεδρος της Βουλής Α. Μητρόπουλος χειροκροτήθηκαν και είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με δεκάδες διαδηλωτές, οι οποίοι τους περνούσαν ένα συγκεκριμένο και καθαρό μήνυμα: να μην κάνουν πίσω από τις κόκκινες γραμμές, στο πλαίσιο της υπό εξέλιξη διαπραγμάτευσης και να πετύχουν μία συμφωνία με τους εταίρους – δανειστές, επωφελή για την χώρα και την κοινωνία. Οι υπουργοί και ο αντιπρόεδρος της Βουλής παραβρέθηκαν στην κεντρική συγκέντρωση της ΓΣΕΕ και της Α∆Ε∆Υ στην πλατεία Κλαυθμώνος και στη συνέχεια, συμμετείχαν στην πορεία μέχρι την πλατεία Συντάγματος. Το παράδοξο, πλην όμως θετικό, γεγονός της παρουσίας κυβερνητικών στελεχών στις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Εργατικής Πρωτομαγιάς ενισχύθηκε από τις εντυπώσεις που προκάλεσε ο μη εντοπισμός κορυφαίων – ηγετικών στελεχών τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών φορέων, και κυρίως της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργαζομένων, οι οποίοι δήλωσαν… απόντες. Νάσος Χατζητσάκος

λιστικά ταμεία των εργαζομένων. Σήμερα το κάθε εργατικό ατύχημα και η κάθε επαγγελματική ασθένεια καλύπτεται από τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων και τη γενικότερη φορολογία, αντί να καλύπτεται από ένα ταμείο στο οποίο θα εισφέρουν μόνο οι εργοδότες και αυτοί ανάλογα με την επικινδυνότητα των εργασιακών τους χώρων. Η περίθαλψη, η θεραπεία, η έρευνα, η πρόωρη συνταξιοδότηση για τα εργατικά ατυχήματα και τις επαγγελματικές ασθένειες αποτελούν τεράστιο βάρος για τα ταμεία των εργαζομένων που υπολογίζεται στο ύψος των 6,5 δισ. ευρώ και που δεν το σηκώνουν τα αντίστοιχα ταμεία στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Η Ν∆ και το ΠΑΣΟΚ μπροστά στα συμφέροντα κερδοφορίας των επιχειρηματιών θυσίαζαν την ΥΑΕ των εργαζομένων, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται να την θέσει σε υψηλή προτεραιότητα προχωρώντας, μεταξύ των άλλων, και στην καθιέρωση της ασφαλιστικής κάλυψης του επαγγελματικού κινδύνου. Για να μην είναι μεγάλο το κόστος για τους επιχειρηματίες, θα μπορούσε να καλύψει το ίδιο το κράτος μέσα από τις αποκεντρωμένες υπηρεσίες του τις ανάγκες γιατρού εργασίας και τεχνικού ασφάλειας δωρεάν. Άλλωστε, η παρουσία τους στους χώρους εργασίας σήμερα είναι κατά κανόνα τυπική αφού έφτασε ο τεχνικός ασφάλειας να πληρώνεται με 30 ευρώ το χρόνο και οι ανάγκες γιατρού εργασίας να καλύπτονται από οποιαδήποτε ειδικότητα.

Η ενεργοποίηση του εργαζόμενου

Βασική παράμετρος για τη δημιουργία υγιών και ασφαλών χώρων εργασίας η ενεργοποίηση του ίδιου του εργαζόμενου. Τεράστιας σημασίας θέμα που απαιτεί μέτρα σε πολλά επίπεδα, όπως στο εκπαιδευτικό σύστημα, στην ενημέρωση όλων μέσα από υποχρεωτική συμμετοχή σε σεμινάρια, τον εμπλουτισμό των προγραμμάτων των ΜΜΕ με θέματα ΥΑΕ και κυρίως με την αλλαγή των συσχετισμών μέσα στα συνδικάτα. Οι σημερινές πλειοψηφίες (ΠΑΣΚΕ/∆ΑΚΕ) των συνδικαλιστικών παρατάξεων έχουν μεγάλες ευθύνες γιατί έγιναν προέκταση του εργοδότη τους και συγκαλύπτουν τις ελλείψεις σε θέματα ΥΑΕ φτάνοντας ακόμα και να κρύβουν εργατικά ατυχήματα. Το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα (ΠΑΜΕ/ΜΕΤΑ) πρέπει να βρει τρόπο κοινής παρέμβασης σε αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα για τους εργαζόμενους.

Ανδρέας Αβραμίδης, μέλος της ΕΥΑΕ ∆ΠΑΝ ∆ΕΗ

Στον απόηχο του εορτασμού της φετινής Εργατικής Πρωτομαγιάς, η διοικήτρια του ΟΑΕ∆, Μαρία Καραμεσίνη, αναφέρεται στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν εργαζόμενοι και άνεργοι στην Ελλάδα εξαιτίας των μνημονίων και στις διεκδικήσεις, οι οποίες τίθενται στην προσπάθεια επαναφοράς της αγοράς εργασίας σε ένα περιβάλλον με κανόνες δικαίου και προοπτικές ανάπτυξης. Η Μ. Καραμεσίνη αναλύει την κρισιμότητα της υπό εξέλιξης διαπραγμάτευσης και τις κόκκινες γραμμές της ελληνικής κυβέρνησης, ενώ παρουσιάζει τους στόχους που θέτει για την αναδιοργάνωση του Οργανισμού Απασχόλησης, ούτως ώστε ο ΟΑΕ∆ να γίνει πιο «φιλικός» προς τους πολίτες και πιο αποτελεσματικός με την αλλαγή του τρόπου προσέγγισης και παροχής λύσεων προς τους ανέργους.

Τη συνέντευξη πήρε η Ζωή Γεωργούλα

Από το Σικάγο του 1886 η ιστορία μάς «προσγείωσε» απότομα στις αρχές του 21ου αιώνα, στην Ελλάδα των μνημονίων της περιόδου 2010 – 2014. Ως προς την ιστορία του εργατικού κινήματος της χώρας μας, να θυμίσω ότι η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση έγινε το 1892 από τον Σύλλογο Σοσιαλιστών του Καλλέργη, με αιτήματα το οχτάωρο, την κυριακάτικη αργία και την ασφάλιση κατά των εργατικών ατυχημάτων. Από τότε, το εργατικό κίνημα κατέγραψε νίκες, μεγαλειώδεις αγώνες αλλά και υποχωρήσεις, διασπάσεις και ενωτικές πρωτοβουλίες, άφθονες κυβερνητικές παρεμβάσεις και κηδεμονία, αλλά και φάσεις εκδημοκρατισμού, κατοχυρώνοντας εντέλει θεσμικά, από το μεσοπόλεμο μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980, τα ατομικά και συλλογικά εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα που, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 άρχισαν σιγά-σιγά να αμφισβητούνται. Η αμφισβήτηση έγινε στο όνομα της ευελιξίας της αγοράς της αγοράς εργασίας, της οικονομικής βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας στο πλαίσιο ανοιχτών αγορών και των υποχρεώσεων συμμόρφωσης της χώρας προς τις επιταγές της διαδικασίας ένταξης και παραμονής στην ΟΝΕ. ∆ηλαδή, μιας διαδικασίας θεσμικής ολοκλήρωσης της Ε.Ε. με βάση της αρχές του μονεταρισμού και του φιλελευθερισμού. Όμως, οι αλλαγές επί τα χείρω στα θεσμικά κατοχυρωμένα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα στη χώρα μας ήταν μέχρι το 2008 περιορισμένες και ασήμαντες, μπροστά στη λαίλαπα που έμελλε να ακολουθήσει με τους μνημονιακούς νόμους της περιόδου 2010-2104. Κι αυτό, παρά την τεράστια επιδείνωση και τις εξαιρέσεις στην άσκηση δικαιωμάτων που επέφερε η μαζική είσοδος μεταναστών στις δεκαετίες του 1990 και 2000. Πόσο επίκαιρα είναι τα αιτήματα του εορτασμού της φετινής Εργατικής Πρωτομαγιάς με δεδομένες τις προσπάθειες κατάργησης των δρεπανηφόρων μνημονιακών νόμων από τη νέα κυβέρνηση; Τα αιτήματα φέτος είναι η επαναφορά του κατώτατου μισθού, η αποκατάσταση της νομοθεσίας για τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, η υπεράσπιση ασφαλιστικών δικαιωμάτων, η ανάπτυξη και οι θέσεις εργασίας. Είναι απόλυτα συνδεδεμένα με τις κύριες ανατροπές που έφεραν οι μνημονιακοί νόμοι στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα και τις επιπτώσεις της λιτότητας στην ανεργία. Ταυτίζονται με τις προτεραιότητες και τις «κόκκινες γραμμές» της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις της με τους θεσμούς της Ε.Ε.

Νομιμοποίησαν το κοινωνικό ντάμπινγκ στην Ευρώπη

Ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ Π. Μοσκοβισί, πρόσφατα παραδέχθηκε ότι

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

“

19

ΕΡΓΑΣΙΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ∆ΙΟΙΚΗΤΡΙΑ ΤΟΥ ΟΑΕ∆, ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΜΕΣΙΝΗ

Μια πρώτη συμφωνία θα δώσει περιθώρια για άσκηση πολιτικής απασχόλησης

η Ελλάδα, όπως και όσες χώρες πέρασαν σε προγράμματα ∆ημοσιονομικής Προσαρμογής, βρίσκονται εκτός ενωσιακού ∆ικαίου. Τελικά, η Ελλάδα μέσω των μνημονίων μετατράπηκε σε μια ειδική οικονομική ζώνη της ΕΕ; Στην Ελλάδα έγιναν παραβιάσεις τόσο του δικαίου της Ε.Ε. όσο και του διεθνούς δικαίου. Για παράδειγμα, δύο μόνιμες επιτροπές της ∆ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας έχουν τεκμηριώσει με εκθέσεις τους την παραβίαση των διεθνών συμβάσεων που έχει υπογράψει η χώρα με τον ΟΗΕ για την προστασία των μισθών και την κοινωνική ασφάλεια, την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. ∆εν ξέρω εάν μπορούμε να ισχυριστούμε, stricto sensu, ότι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε ειδική οικονομική ζώνη εντός της Ε.Ε. Αυτό που ξέρω είναι ότι οι μνημονιακοί νόμοι για τον κατώτατο μισθό και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, που είχαν ως τελικό στόχο τις δραματικές μειώσεις μισθών που εν τέλει παρατηρήθηκαν, νομιμοποίησαν το κοινωνικό ντάμπινγκ στην Ευρώπη, με την προτροπή και τις ευλογίες των ευρωπαϊκών θεσμών. Με αφορμή τα μνημόνια, θεωρείτε ότι κρίνεται σε ένα μεγάλο βαθμό η πολιτική πάνω στην οποία θα «βαδίσει» η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια αναλόγως της έκβασης που θα έχει η προσπάθεια της σημερινής κυβέρνησης; Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 κατέδειξε τα αδιέξοδα και τις συνέπειες του νεοφιλελευθερισμού παγκοσμίως, ενώ η κρίση χρέους - ιδιωτικού, δημοσίου και τραπεζών - στην Ε.Ε. έφερε στο προσκήνιο τα καταστατικά προβλήματα της ΟΝΕ. Παρ’ όλα αυτά, με ευκαιρία την ελληνική κρίση, η Ε.Ε. προχώρησε όχι στην ανατροπή αλλά στη θωράκιση και εμβάθυνση της νεοφιλελεύθερης θεσμικής ολοκλήρωσης. ∆εν είναι μόνο η δημοσιονομική εποπτεία των χωρών μελών που ενισχύθηκε, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού εξαμήνου, αλλά και η εποπτεία τους σε τομείς, όπως η εξέλιξη και η διάρθρωση των μισθών, το σύστημα συλλογικής διαπραγμάτευσης κλπ. μέσω του συμφώνου για το Ευρώ+ και των αντίστοιχων μηχανισμών και διαδικασιών παρακολούθησης των μακροοικονομικών ανισορροπιών των χωρών μελών. Η προσπάθεια της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις της με τους θεσμούς της Ε.Ε. συναντά τεράστιες αντιστάσεις διότι αμφισβητεί τα βασικά δόγματα και κατευθύνσεις πολιτικής που βρίσκονται πίσω από τις παραπάνω εξελίξεις. Αμφισβητεί το δόγμα ότι ένα υπέρογκο χρέος μπορεί να αποπληρωθεί μέσω δημοσιονομικών πλεονασμάτων που επιβάλλουν διαρκή λιτότητα και το δόγμα ότι η βελ-

Τα αιτήματα της εργατικής πρωτομαγιάς είναι απόλυτα συνδεδεμένα με τις κύριες ανατροπές που έφεραν οι μνημονιακοί νόμοι στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα και τις επιπτώσεις της λιτότητας στην ανεργία. Ταυτίζονται με τις προτεραιότητες και τις “κόκκινες γραμμές” της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις της με τους θεσμούς της Ε.Ε.

τίωση της ανταγωνιστικότητας θα στηρίζεται στην κατεδάφιση ή τον συνεχή περιορισμό των εργασιακών, κοινωνικών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων. Τα παραπάνω καταρχήν δεν είναι θεμιτά, διότι δεν συνάδουν με τις δημοκρατικές παραδόσεις των ευρωπαϊκών λαών, αλλά και μία από τις βασικές αρχές συγκρότησης της Ε.Ε. από τη Συνθήκη της Ρώμης, που είναι ο αποκλεισμός του κοινωνικού ντάμπινγκ ως θεμιτού τρόπου ανταγωνισμού στο πλαίσιο της κοινής αγοράς. Κατά δεύτερον, στηρίζονται σε έναν οικονομικό παραλογισμό που καταστρέφει τις πραγματικές αναπτυξιακές δυνατότητες όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Ε.Ε. ως σύνολο, άρα και τις μακροπρόθεσμες δυνατότητες κοινωνικής ανάταξης και προόδου για τις εργαζόμενες τάξεις. Από αυτήν την άποψη, μία θετική έκβαση των διαπραγματεύσεων θα ανοίξει ρωγμές στην καθολική αποδοχή των παραπάνω δογμάτων και κατευθύνσεων και θα ενισχύσει τις δυνάμεις αντίστασης σε αυτές σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Εξ ου και η κυνική και εκβιαστική στάση των εκπροσώπων των «θεσμών» και των «εταίρων».

Το πρόγραμμα εξαρτάται από την έξοδο από την έλλειψη ρευστότητας

Από την πλευρά σας, έχοντας διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για την καταπολέμηση της ανεργίας και όντας πλέον στο «τιμόνι» του ΟΑΕ∆, ποιοι είναι οι στόχοι που θέτετε για τη βελτίωση των όρων διαβίωσης και επαναφοράς των εκατοντάδων χιλιάδων ανέργων της χώρας στην αγορά εργασίας; Οι στόχοι που μπορεί να θέσει κανείς ως επικεφαλής ενός φορέα όπως ο ΟΑΕ∆, έχουν να κάνουν με το είδος και την εμβέλεια των πολιτικών που αυτός θεσμικά και χρηματοδοτικά μπορεί να σχεδιάσει και υλοποιήσει στις σημερινές συνθήκες. Ως γνωστόν, ο ΟΑΕ∆ παρέχει τα επιδόματα και βοηθήματα ανεργίας στους ανέργους και υλοποιεί το μεγαλύτερο όγκο των ενεργητικών πολιτικών αγοράς εργασίας, για το είδος και την κατεύθυνση των οποίων είναι υπεύθυνο το υπουργείο Εργασίας. Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ προέβλεπε τη βελτίωση των επιδομάτων και παροχών προς τους ανέργους, ενώ εξαρτούσε την ταχεία μείωση της ανεργίας το πρώτο διάστημα διακυβέρνησης από τον τερματισμό της λιτότητας και την αύξηση του εισοδήματος

και της αγοραστικής δύναμης των λαϊκών τάξεων, τη διευθέτηση της υπερχρέωσης των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ, και την υλοποίηση προγραμμάτων απασχόλησης μεγάλης κλίμακας, που θα διασφάλιζαν στους ανέργους πλήρη εργασιακά δικαιώματα και προοπτική σταθερής ένταξης στην απασχόληση. Η υλοποίηση του σκέλους του παραπάνω προγράμματος που αφορά τον ΟΑΕ∆ εξαρτάται από την έξοδο της χώρας από την κατάσταση έλλειψης ρευστότητας που στραγγίζει τα ταμειακά πλεονάσματα όλων των φορέων γενικής κυβέρνησης, αλλά και από την διεύρυνση των δημόσιων πόρων που διατίθενται για την υλοποίηση προγραμμάτων απασχόλησης. Μια πρώτη συμφωνία με τους «εταίρους» που θα χαλάρωνε τη χρηματοδοτική ασφυξία του δημοσίου τομέα θα δώσει περιθώρια για βαθμιαία εκδίπλωση των μέτρων οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής και πολιτικής απασχόλησης που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο σχεδιασμός προγραμμάτων απασχόλησης με βάση τη νέα λογική θα γίνει από το υπουργείο Εργασίας και τον ΟΑΕ∆, αφού ολοκληρωθούν τα προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη, ξεκίνησαν από την προηγούμενη κυβέρνηση και βελτιώθηκαν όσο αυτό ήταν δυνατόν από τη νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου.

•

Οι δυνατότητες του ΟΑΕ∆

Πιστεύετε ότι ο ΟΑΕ∆ μπορεί να γίνει πιο «φιλικός» προς τους ανέργους και να τους βοηθήσει στις προσπάθειες τους να βρουν ξανά θέσεις απασχόλησης; Αν ναι, με ποιους τρόπους; Ο ΟΑΕ∆ έχει μεγάλα περιθώρια να γίνει πιο φιλικός και χρήσιμος στους ανέργους, υπό τον όρο ότι αλλάζει τη λογική και τον τρόπο προσέγγισης των ανέργων, αναδιοργανώνει πλήρως τον τρόπο λειτουργίας του και ενισχύεται με ειδικευμένο προσωπικό που να καλύπτει τις ανάγκες πρώτης γραμμής, δηλαδή άμεσης επαφής και εξυπηρέτησης των ανέργων. Έχουμε ζητήσει από το υπουργείο ∆ιοικητικής Μεταρρύθμισης αρκετές προσλήψεις προσωπικού, ιδίως εργασιακών συμβούλων που βρίσκονται σε μεγάλη έλλειψη και αποτελούν την καρδιά κάθε σύγχρονου δημόσιου φορέα απασχόλησης. Επίσης, στον ΟΑΕ∆ βρίσκεται σε εξέλιξη ένα μεγάλο έργο τυποποίησης και πληροφορικοποίησης των διαδικασιών του, βελτίωση της επάρκειάς του στο σχεδιασμό, την υλοποίηση και διαχείριση ενεργητικών πολιτικών αγοράς εργασίας, αναβάθμισης των Σχολών Μαθητείας του και επιμόρφωσης του προσωπικού του, που προβλέπεται ότι, μαζί με άλλες διοικητικές και οργανωτικές αλλαγές, θα επιφέρουν βελτιώσεις στην ποιότητα των πολιτικών και των παρεχόμενων υπηρεσιών. Θα καταβάλω κάθε προσπάθεια ώστε να πραγματοποιηθούν τα παραπάνω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

20

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Στην κάνναβη λέμε ναι... Με αφορμή την πρώτη γιορτή της κάνναβης στην πλατεία Συντάγματος στις 9 Μαΐου, η «Εποχή» συνομιλεί με τον ψυχίατρο του Ελευθεριακού Συνδέσμου Απεξάρτησης (ΕΛΕΥ.ΣΥΝ.Α), Γιώργη Οικονομόπουλο. Μέσα από τη συζήτηση ο γιατρός αποσαφηνίζει τις κοινωνικές προκαταλήψεις που επικρατούν για το φυτό και διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Η κάνναβη προκαλεί λιγότερες επιπλοκές στον ανθρώπινο οργανισμό σε σχέση με το νόμιμο ναρκωτικό, το αλκοόλ, σύμφωνα με τον ίδιο, αλλά και πέρα από τη ψυχαγωγική χρήση της, μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμη στην ιατρική και στη βιομηχανία. Πρώτα από όλα, όμως, όπως τονίζει καθ’ όλη τη διάρκεια ο Γιώργης Οικονομόπουλος, στόχος είναι η μείωση της βλάβης του χρήστη από το καθεστώς του παράνομου εμπορίου.

Όσον αφορά την κάνναβη, πρέπει να διασωθεί η αλήθεια: δεν πρόκειται για ναρκωτικό, αλλά για θεραπευτικό βότανο. ∆εν έχει σημειωθεί ποτέ στην ιστορία θάνατος από τη χρήση της, σε αντίθεση με το νόμιμο αλκοόλ.

Τη συνέντευξη πήρε η Τζέλα Αλιπράντη

Νομίζω πως αξίζει να αναφερθούμε μία ακόμη φορά στις θέσεις του αντιαπαγορευτικού κινήματος, καθώς ακόμα υπάρχουν προκαταλήψεις και παρανοήσεις. Οι αντιαπαγορευτικές εκδηλώσεις γίνονται με πρωταρχικό στόχο τη μείωση της βλάβης του χρήστη που είναι αποτέλεσμα της υπάρχουσας απαγορευτικής πολιτικής. Μείωση της βλάβης σημαίνει προστασία της υγείας των χρηστών, η οποία δεν προστατεύεται με το μη έλεγχο της ποιότητας των προϊόντων που καταναλώνονται. Σ’ αυτήν την έλλειψη ελέγχου οφείλονται και οι περισσότερες ζημιές που προκαλούν τα ναρκωτικά. Ζητάμε, επίσης, την προστασία της υγείας της κοινωνίας, δηλαδή να μειωθεί η εγκληματικότητα από το παράνομο εμπόριο που δημιουργείται ακριβώς λόγω της απαγόρευσης. Ούτε η οικονομία της χώρας προστατεύεται με την υπάρχουσα νομοθεσία, γιατί τα έξοδα της δίωξης είναι δυσανάλογα με την πραγματικότητα, ενώ αντίθετα θα μπορούσαν να υπάρξουν έσοδα από τη νόμιμη φορολόγηση των προϊόντων και αναφερόμαστε ειδικά στην κάνναβη. Πρέπει να διασωθεί η αλήθεια, δεν πρόκειται για ναρκωτικό, αλλά για θεραπευτικό βότανο. ∆εν έχει σημειωθεί ποτέ στην ιστορία θάνατος από τη χρήση της, σε αντίθεση με το νόμιμο αλκοόλ. Φέτος αποφασίσατε να διοργανώσετε την πρώτη γιορτή της κάνναβης και μάλιστα στην πλατεία Συντάγματος. Ποιος είναι ο στόχος σας; Θέλουμε να μιλήσουμε πιο ανοιχτά για το ζήτημα και να δείξουμε τη μαζική μας παρουσία από όλη την Ελλάδα. Πρέπει να πληροφορηθεί ο κόσμος ότι δεν πρόκειται για ένα ναρκωτικό, αλλά για ένα βότανο με ιατρικά οφέλη. Αυτή τη στιγμή υπολογίζεται πως υπάρχουν περίπου 1.000.000 χρήστες κάνναβης στην Ελλάδα. ∆εν μπορεί αυτοί οι άνθρωποι να καταφεύγουν στο παράνομο εμπόριο και να κινδυνεύει η υγεία τους από τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται σε ένα φυτό, που κατά τα άλλα δεν θα τους έβλαπτε αν ήξεραν τι καταναλώνουν.

Η θεραπεία πρέπει να είναι επιλογή

Στην υπάρχουσα νομοθεσία για τα ναρκωτικά γενικότερα που έγκειται το πρόβλημα κατά τη γνώμη σας; Όπως αναφέρουμε και στην επιστολή που στείλαμε στον πρωθυπουργό, η υπάρχουσα νομοθεσία γεμίζει τις φυλα-

τερο είναι η χρήση της κάνναβης για ιατρικούς λόγους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία πολλών ασθενειών, κυρίως νευρολογικές, σκλήρυνση κατά πλάκας, Πάρκινσον, δυστονία, ακόμα και για ψυχώσεις παρά τις κατηγορίες που έχει δεχθεί σε αυτόν τον τομέα. ∆εν είναι δυνατόν να σε σπρώχνουν στην παράνομη αγορά για να βρεις το φάρμακό σου. Συνήθως της καταλογίζεται, όμως, μια σύνδεση με την εμφάνιση ψυχώσεων. Ναι, πέρα από τα παραμύθια πως μειώνει τα σπερματοζωάρια έχει ακουστεί πως επιτείνει και οξύνει τις ψυχώσεις ή ότι μπορεί να σου προκαλέσει ψυχωτικόμορφο σύμπτωμα, δηλαδή έχει τη μορφή ψύχωσης χωρίς να είναι, π.χ. παραισθήσεις, άγχος κ.τ.λ. Αυτό είναι αποτέλεσμα της περιεκτικότητας της κάνναβης σε THC, το μόνο ψυχότροπο συστατικό που περιέχει μέσα σε 80. Αν έχει υψηλή περιεκτικότητα μπορεί να σου προκαλέσει τέτοια συμπτώματα. Αυτό οφείλεται πάλι στο καθεστώς παρανομίας που επικρατεί και σε εμποδίζει να ξέρεις τι καταναλώνεις. Στο Κολοράντο π.χ που είναι νόμιμη η ψυχαγωγική χρήση έχουμε μείωση αυτών των επεισοδίων γιατί ξέρουν τι καταναλώνουν, καθώς διαλέγουν το προϊόν με την περιεκτικότητα σε THC που επιθυμούν.

Η ακινδυνότητα της κάνναβης

Η πρώτη Γιορτή της Κάνναβης θα είναι μια συγκέντρωση διεκδίκησης και διαμαρτυρίας, που θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 9 Μαΐου, από τη 1 το μεσημέρι μέχρι τη 1 το βράδυ, στην πλατεία Συντάγματος στο πλαίσιο της παγκόσμιας ημέρας δράσης Global Marijuana March. Ενημέρωση, δρώμενα και μουσική από τους: Direct Connection soundsystem, Fleck, Mucha Trela, Swingueira live percussion, Ν.Ο.Ε., Vlastur, Dub Riots, Big Shine, Rankin Johnny, Sunjaman, Junior X, Ntavelis, A@H2O, DJ Liahn, Bwana, DJ Seou, Selector Nesta, Sissy Stardust & Crystal Zero, Mc Bredda Ahmed Ali.

κές, αυξάνει το εγκληματικό εμπόριο, φτιάχνει προθαλάμους στην ηρωίνη και δεν προβλέπει καμία σοβαρή θεραπεία. Η γραμμή είναι ή θεραπεία ή φυλακή, οι περισσότεροι δηλαδή που πηγαίνουν στα αποτοξινωτικά κέντρα είναι μετά από σύλληψη για να έχουν ένα καλό χαρτί στο δικαστήριο. Αυτό δεν είναι θεραπεία, η θεραπεία πρέπει να είναι επιλογή και τότε μόνο μπορεί να έχει επιτυχία. Εσείς τι αντιπροτείνετε; Πρώτον, η νομιμοποίηση της κάνναβης. ∆εν εννοούμε απλά την αποποινικοποίηση της χρήσης, γιατί αυτό σημαίνει πως σε συλλαμβάνουμε όταν έχεις ποσότητα για προσωπική χρήση και σε

αφήνουμε ελεύθερο. Αυτή η λογική δεν εξαλείφει την παράνομη αγορά και τον προθάλαμο της ηρωίνης. Πρακτικά, με τη νομιμοποίηση της κάνναβης αποφεύγουμε και την εμπορευματοποίησή της, προωθώντας την αυτοκαλλιέργεια για προσωπική χρήση, όπως γίνεται παραδείγματος χάριν στην Ουρουγουάη, που σου επιτρέπει ο νόμος να καλλιεργήσεις μέχρι έξι δενδρύλλια. Υπάρχουν και τα social cannabis club που επιτρέπει σε μια ομάδα ανθρώπων να έχουν μαζί μέχρι κάποια δένδρα, πάλι για προσωπική χρήση. Από εκεί και πέρα, το κράτος θα μπορούσε να έχει δικά του coffee shops, όπου θα φορολογεί το προϊόν. Αυτό, όμως, που ενδιαφέρει εμένα περισσό-

Τα παραδείγματα γενικά των άλλων χωρών που αποποινικοποίησαν την κάνναβη, τι μας δείχνουν; Πάρα πολλές χώρες έχουν αποποινικοποιήσει τη χρήση της κάνναβης, ενδεικτικά αναφέρω Ισπανία, Πορτογαλία, Ολλανδία, Ελβετία, πολιτείες των ΗΠΑ κτλ. Το αποτέλεσμα ήταν η μείωση της εγκληματικότητας, αλλά και η μείωση της χρήσης της κάνναβης, δεν υπάρχει άλλωστε και η έλξη στο απαγορευμένο, που παίζει ρόλο, ιδίως σε μικρότερες ηλικίες. Φυσικά, τα πρώτα χρόνια σε μια χώρα που νομιμοποιείται η κάνναβη έχουμε αύξηση, αλλά στην πορεία μειώνεται η χρήση και ειδικά στη νεολαία. Εμείς λέμε, λοιπόν, ναι στην βιομηχανική κάνναβη για την ανάπτυξη της οικονομίας, ναι στην ιατρική κάνναβη για την ανάπτυξη της θεραπείας και ναι στη ψυχαγωγική κάνναβη με ασφάλεια ως πρόληψη απέναντι στη χρήση τοξικών ουσιών, όπως αλκοόλ, ψυχοφάρμακα κτλ. Βάσει ερευνών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας η επικινδυνότητα του καπνού και του αλκοόλ δεν συγκρίνεται με την ακινδυνότητα της κάνναβης. Θεωρείτε ότι με την τωρινή κυβέρνηση μπορεί να αλλάξει η νομοθεσία και να προχωρήσει η Ελλάδα στη νομιμοποίηση της κάνναβης; Το 2010 είχαμε συγκεντρώσει χίλιες υπογραφές για την αποποινικοποίηση της χρήσης και τη νομιμοποίηση της κάνναβης, ανάμεσά μας ήταν και οι κκ. Τσίπρας, Παπαδημούλης, Κοροβέσης, Μπανιάς και άλλοι πολλοί του ΣΥΡΙΖΑ. Και ο υπουργός ∆ικαιοσύνης, κ. Παρασκευόπουλος, έχει φιλελεύθερη στάση στο θέμα των ναρκωτικών από παλιά. Αλλιώς είναι τα πράγματα, όμως, όταν είσαι αντιπολίτευση και αλλιώς όταν είσαι κυβέρνηση, τώρα έχουν πολύ σοβαρά ζητήματα να λύσουν. Πιστεύουμε, βέβαια, πως κάποια μέτρα μπορούν να παρθούν άμεσα, όπως είναι η αποποινικοποίηση της χρήσης και να σταματήσει πια αυτή η παραπληροφόρηση που επικρατεί για το φυτό και τους χρήστες του.

•

ΠΑΙ∆ΕΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

“

21

Θα πρέπει να ανοίξει με πρωτοβουλία του υπουργείου, των κομματικών οργάνων και των θεσμικών οργάνων στα πανεπιστήμια, μια πλατιά συζήτηση για το θέμα.

ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ

Τώρα είναι η ευκαιρία να συζητήσουμε Tου Κώστα Γαβρόγλου

Με δεδομένη την εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις και τη συστηματική άρνηση πολλών ευρωπαίων πολιτικών να σκεφτούν με όρους δημοκρατίας και πολιτικής και όχι αποκλειστικά με όρους αριθμολαγνείας, υπάρχει μονίμως το δίλημμα αν πρέπει κανείς να συζητήσει δημόσια τις επιφυλάξεις και τις αντιρρήσεις του για όσα γίνονται στο εσωτερικό. Βέβαια, τέτοια διλήμματα μπορούν να οδηγήσουν σε αυτολογοκρισία, κάτι που τουλάχιστον πριν τις εκλογές, όλοι διατυμπανίζαμε, και σωστά, πως δεν πρέπει να γίνεται. Στο πλαίσιο, λοιπόν, μιας δημιουργικής κριτικής, θα ήθελα να σχολιάσω πτυχές του νομοσχεδίου για τα πανεπιστήμια. Η οργάνωση μελών των ΑΕΙ-Ερευνητικών Κέντρων Θεσσαλονίκης έχει ήδη κυκλοφορήσει μία εξαιρετικά τεκμηριωμένη πολυσέλιδη έκθεση με τα προβλήματα και τις προτάσεις για το νομοσχέδιο.

Σ

ε αυτή τη συγκυρία, ακόμη και νομοσχέδια που χαρακτηρίζονται από τους συντάκτες τους ως «μεταβατικά πλαίσια», θα πρέπει να διακρίνονται από δύο χαρακτηριστικά: * Τα μονιμότερα ίχνη που θα αφήσουν οι νομοθετικές ρυθμίσεις, αποτυπώνοντας τους δικούς μας προβληματισμούς και αξίες. * Οι συμμαχίες που θα διαμορφωθούν για την υλοποίηση των πιο ριζοσπαστικών διατάξεων και τη δημιουργία προϋποθέσεων για τα επόμενα βήματα. Φοβάμαι ότι το νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση θα δημιουργήσει ένα πλαίσιο προβλημάτων που και τα ίχνη του δικού μας προβληματισμού δεν θα είναι σαφή και καμία ουσιαστική συμμαχία γύρω από τα σοβαρά ζητήματα δεν θα μπορέσει να διαμορφωθεί. Η αναμφισβήτητα καθαρή και θετική ρύθμιση της κατάργησης των Συμβουλίων Ιδρυμάτων (μαζί με την επίσης θετική ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των συλλογικών οργάνων και τις αλλαγές στη διαδικασία εκλογής καθηγητών), συνοδεύεται από την επαναφορά παλαιών ρυθμίσεων για την εκλογή πρυτάνεων και αντιπρυτάνεων, που η εμπειρία έχει δείξει ότι αποτελεί μία από τις βασικές πηγές διαπλοκής στα πανεπιστήμια. Οι υποψήφιοι πρυτάνεις συγκροτούσαν ομάδες δύο ή τριών αντιπρυτάνεων στη βάση όχι δημοσιοποιημένων θέσεων του

καθενός χωριστά, αλλά με βάση πόσες ψήφους μπορεί να φέρει. Έχουμε λόγο να επαναφέρουμε αυτό το καθεστώς, ενώ υπάρχει μία πεντακάθαρη λύση; Εκλογή πρυτάνεων και αντιπρυτάνεων με ξεχωριστή λίστα. Το επιχείρημα ότι δεν θα μπορούν να συνεργάζονται ως ομάδα μετά τις εκλογές, δεν ευσταθεί: αξίζει να δει κανείς τις διακηρύξεις μέχρι τώρα όλων των υποψηφίων πρυτάνεων, για να διαπιστώσει πόσο γενικόλογες και σχεδόν πανομοιότυπες ήταν.

Εκλογές και διαπλοκές

Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο, που θα υπονομεύσει την καθαρή, όπως είπα, θέση περί κατάργησης των Συμβουλίων. Προτείνεται στο νομοσχέδιο να γίνουν εκλογές των ήδη υπηρετούντων πρυτάνεων σε ένα χρόνο και δεν υπάρχει καμία ρύθμιση για τους σημερινούς αντιπρυτάνεις που είναι διορισμένοι και δεν έχουν καμία δημοκρατική νομιμοποίηση. Αντί, λοιπόν, να προταθεί η εκλογή αντιπρυτάνεων τώρα, ώστε να υπάρχει μία δημοκρατική νομιμοποίηση όλων όσων διοικούν το πανεπιστήμιο, παρατείνεται η θητεία όλων τους για ένα χρόνο. Και προτείνεται στους σημερινούς πρυτάνεις να συγκροτήσουν τριάδες ή τετράδες για να διεκδικήσουν εκ νέου την πρυτανεία του χρόνου, δηλαδή για άλλα τέσσερα χρόνια. Μπαίνουμε, με άλλα λόγια, σε μία παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, μάλλον ό,τι χειρότερο για το πανεπιστήμιο. Η εκλογή αντιπρυτάνεων τώρα και η ολοκλήρωση της θητείας όλων, χωρίς δικαίωμα δεύτερης θητείας, είναι και εδώ μία καθαρή λύση που αντανακλά και τη βούληση πολλών πανεπιστημιακών.

Μαύρη εργασία

∆εν φαίνεται να αποτελεί τμήμα της προβληματικής μας, το ενδεχομένως πιο σοβαρό ζήτημα που αντιμετωπίζει το πανεπιστήμιο: η έξαρση της μαύρης εργασίας όσο αποχωρεί το διδακτικό προσωπικό και δεν αντικαθίσταται. Νέοι επιστήμονες, προσφέρουν έναν τεράστιο όγκο απλήρωτης εργασίας, στην οποία οφείλεται το γεγονός ότι, ακόμη, δεν έχουν καταρρεύσει τα πάντα. ∆εν θα έπρεπε κάτι να λέγαμε για αυτά τα άτομα; Κάτι μικρό, έστω. Όταν μάλιστα το νομοσχέδιο δεν θέτει ένα ανώτερο όριο στα υπέρογκα δίδακτρα μεταπτυχιακών προγραμμάτων, πολλά από τα οποία είναι περισσότερο από 8.000 ευρώ. ∆εν θα έπρεπε ο νόμος να υποχρεώνει την έμμισθη πρόσληψη νέων επιστημόνων τουλάχιστον από μεταπτυ-

χιακά προγράμματα με τόσο υψηλά δίδακτρα;

Φοιτητική συμμετοχή

“

Ένα από τα πιο σοβαρά ζητήματα αφορά το θέμα της συμμετοχής των φοιτητών στις εκλογές και στα συλλογικά όργανα. Και δυστυχώς η λύση που προτείνεται θα ωθήσει σε έναν εκφυλισμό του προβληματισμού, γιατί τα πάντα θα επικεντρωθούν στα ποσοστά συμμετοχής. Πολλοί πανεπιστημιακοί, ανάμεσα τους και εγώ, θέλουμε να υπάρχει φοιτητική συμμετοχή. Έτσι όμως; Χωρίς να προϋπάρξει καμία απολύτως συζήτηση

Νέοι επιστήμονες, προσφέρουν έναν τεράστιο όγκο απλήρωτης εργασίας, στην οποία οφείλεται το γεγονός ότι, ακόμη, δεν έχουν καταρρεύσει τα πάντα. ∆εν θα έπρεπε κάτι να λέγαμε για αυτά τα άτομα;

για το τι ακριβώς σημαίνει η συμμετοχή των φοιτητών στο νέο πανεπιστήμιο που θέλουμε; ∆εν θα συζητήσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το φοιτητικό κίνημα; Τις παθολογίες του; Τις αδυναμίες του να παρέμβει εκεί όπου δικά του μέλη καταπατούν διαδικασίες που έχουν διαμορφωθεί συναινετικά, εκεί όπου υπονομεύεται η δημοκρατία που όλοι μαζί προσπαθούμε να την κρατήσουμε στο πόδι; Την κατάσταση των φοιτητικών συλλόγων; Τις νέες μορφές οργάνωσης που ενδεχομένως να είναι πιο πρόσφορες για την παρέμβαση των φοιτητών; Αν εμείς πρώτοι, δεν θέσουμε αυτά τα ζητήματα δημόσια, ποιοι θα τα θέσουν; ∆εν γράφονται αυτά για να κατηγορηθούν συλλήβδην όλοι οι φοιτητές, ούτε και για να μην συζητηθούν οι ευθύνες των διδασκόντων για τη σημερινή κατάσταση στα πανεπιστήμια. Γράφονται τα παραπάνω, γιατί αυτά συζητάμε μεταξύ μας οι αριστεροί. Γιατί μας καίνε τα προβλήματα που σχετίζονται με το φοιτη-

τικό κίνημα. Τα συζητάμε και απελπιζόμαστε. Τα συζητάμε μεταξύ μας, αλλά δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να τα συζητήσει δημόσια, συζητάμε ψιθυριστά, σχεδόν ενοχικά. Έρχεται, λοιπόν, το νομοσχέδιο και προτείνει τη συμμετοχή των φοιτητών με τρόπους και διαδικασίες που έχουν σχέση με το πανεπιστήμιο της δεκαετίας του 1980. Άντε και των αρχών του 1990. ∆ηλαδή, ενός πανεπιστημίου από το οποίο απέχουμε μία ολόκληρη γενιά. Σχεδόν 25 χρόνια! Και δυστυχώς, αυτό γίνεται και με έναν τρόπο που έχει μπερδέψει πολλούς. Ο αλγόριθμος που προτείνεται δηλώνει την πρόθεση του νομοθέτη να συμμετέχουν οι φοιτητές στις εκλογές με ποσοστό 70% επί του συνόλου των καθηγητών. Αυτή είναι η πρόθεση του νομοθέτη. Στην πραγματικότητα, (το υπολόγισα με βάση τα στοιχεία των τελευταίων 5 ετών), αν κανείς συνυπολογίσει τη συμμετοχή στις φοιτητικές εκλογές, το συνολικό αριθμό εγγεγραμμένων φοιτητών (κάτι που αν δεν αποσαφηνιστεί με ακρίβεια μετά τις αλλαγές των τελευταίων ετών, θα δημιουργήσει ένα χάος), τη συμμετοχή των υποψήφιων διδακτόρων όπως προβλέπει το νομοσχέδιο, την άρνηση συμμετοχής τουλάχιστον μιας παράταξης στις πρυτανικές εκλογές και άλλες τεχνικές διαστάσεις, τότε το ποσοστό που τελικά «μετράει» θα κυμαίνεται ανάμεσα στο 10% με 12%, ανάλογα με το τι θεωρεί κανείς ως εγγεγραμμένους φοιτητές. Τι είναι όλο αυτό; Λέμε 70% αλλά εννοούμε 12%; Τι κάνουμε, λοιπόν; Θα πρέπει να δοθεί ένα μικρό διάστημα να συζητηθεί το σχέδιο στα πανεπιστήμια, κάτι που το απαιτούσαμε εμείς όλα τα προηγούμενα χρόνια και, στη συνέχεια, να παρθούν υπόψη κάποιες από τις επισημάνσεις που θα γίνουν. Στην αιτιολογική έκθεση και στη Βουλή θα πρέπει να υπάρχει ρητή και συγκεκριμένη δέσμευση όχι μόνο του χρονοδιαγράμματος για την κατάθεση του νέου ολοκληρωμένου πλαισίου αλλά και των συγκεκριμένων θεμάτων που θα πρέπει να συζητηθούν. Θα πρέπει να αποσυρθούν οι διατάξεις περί φοιτητικής συμμετοχής, να δηλωθεί με απόλυτη σαφήνεια στην αιτιολογική έκθεση, αλλά και στη Βουλή, ότι ο Νόμος Πλαίσιο θα συμπεριλάβει διάταξη για φοιτητική συμμετοχή, και να ανοίξει ταυτοχρόνως με πρωτοβουλία του υπουργείου, των κομματικών οργάνων και των θεσμικών οργάνων στα πανεπιστήμια, μια πλατιά συζήτηση για το θέμα αυτό. Αλλιώς, θα χάσουμε μία τεράστια ευκαιρία να συζητήσουμε ανοικτά ένα θέμα που δεν αφορά μόνον τους φοιτητές αλλά την κοινωνία ολόκληρη.

“

22

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Πρώτο... γκολ για τον Κοντονή Η... ανησυχία, βέβαια, της ΕΠΟ δεν έχει να κάνει μόνο με το νομοσχέδιο Κοντονή αλλά και με τις ραγδαίες εξελίξεις στην υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Για την εν λόγω υπόθεση έχουν κατηγορηθεί τουλάχιστον δεκαπέντε πρώην ή νυν στελέχη της Ομοσπονδίας.

Με την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη βία και τη διαφθορά στο ποδόσφαιρο κατά πλειοψηφία από την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, την προηγούμενη Πέμπτη, ο Σταύρος Κοντονής αναδείχθηκε ουσιαστικά νικητής στον πρώτο γύρο αντιπαράθεσής του με το ποδοσφαιρικό κατεστημένο, έτσι όπως αυτό εκφράζεται από την ΕΠΟ. Η έλευση στην Ελλάδα του Γενικού Γραμματέα της UEFA (εκπροσώπησε και τη FIFA) Τζιάνι Ιφαντίνο έφερε το υπουργείο σε απευθείας επαφή με τους διεθνείς θεσμούς του ποδοσφαίρου, οι οποίοι, από ό,τι φάνηκε, δεν είχαν ιδιαίτερους ενδοιασμούς για το νομοσχέδιο πέρα από το ζήτημα του περίφημου αυτοδιοίκητου.

Σ

το συγκεκριμένο θέμα το υπουργείο έκανε το απαραίτητο συναινετικό βήμα προκειμένου να μην υπάρξει αποβολή των ελληνικών ομάδων από τις διεθνείς διοργανώσεις και συμπεριέλαβε το ακόλουθο άρθρο (άρθρο 15 του νομοσχεδίου): «θέματα του ποδοσφαίρου και της οργάνωσης λειτουργίας της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, ρυθμίζονται από την ΕΠΟ στο πλαίσιο της αυτοδιοικητικής λειτουργίας της και σύμφωνα με το καταστατικό και τους κανονισμούς της, τα οποία είναι εναρμονισμένα με το Σύνταγμα, την κείμενη νομοθεσία και τους Κανονισμούς της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας, των οποίων είναι μέλος η ΕΠΟ». Επί της ουσίας, όμως, το νομοθέτημα δεν διαφοροποιήθηκε. Οι πειθαρχικές

“

επιτροπές θα στελεχωθούν από εν ενεργεία τακτικούς δικαστές, κάτι για το οποίο η UEFA δεν εξέφρασε κάποια αντίρρηση. Σχετικά με το δικαίωμα του υπουργείου να απαγορεύει τη συμμετοχή των ελληνικών ομάδων στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, η μόνη διαφοροποίηση αφορά το χρόνο εκτέλεσης της ποινής. Ο Σταύρος Κοντονής προσέθεσε στο παρόν νομοσχέδιο ότι σε μια τέτοια περίπτωση και για να μην ανατρέπεται ο προγραμματισμός των διεθνών συνομοσπονδιών, η ομάδα θα τιμωρείται από την επόμενη σεζόν και όχι την τρέχουσα ύστερα από διαβούλευση των διεθνών ομοσπονδιών και τη γνώμη αυτών. Σε ό,τι αφορά, τέλος, το μέτρο για τα πρόστιμα σε ΜΜΕ που με δημοσιεύματά τους πυροδοτούν και υποδαυλίζουν τη βία θα ισχύσει κανονικά παρά τις αντιρ-

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων

Κυριακή 3 Μαΐου

** Οι Οικολόγοι Πράσινοι και η Θεματική Ομάδα για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώματα διοργανώνουν εκδήλωση συζήτηση με θέμα «Πρόσφυγες - Μετανάστες/τριες και ευρωπαϊκές πολιτικές», στις 6 μ.μ., στο πολιτιστικό κέντρο Ρομάντσο (Αναξαγόρα 3-5, H Ska Keller πίσω από το ∆ημαρχείο του ∆ήμου Αθηναίων), με την υπουργό Τασία Χριστοδουλοπούλου και τη Ska Keller. Συμμετέχουν: Μιχάλης Τρεμόπουλος, πρώην ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, Στέλλα Νιώτη, κοινωνιολόγος Μsc, Κοινωνική Επιθεωρήτρια ΣΕΥΥΠ, Λάμπρος Μπαλτσιώτης, δρ Ιστορίας, ειδικός επιστήμονας στον Συνήγορο του Πολίτη, Έφη Λατσούδη, κινηματογραφίστρια [Πρόγραμμα Υποστήριξης Προσφύγων στο Αιγαίο - «Χωριό του όλοι μαζί» στη Λέσβο]. ** Η Πρωτοβουλία για τη συγκρότηση Εργατικής Λέσχης σε Πατήσια - Κυψέλη διοργανώνει λαϊκό γλέντι με αφήγηση λαϊκών παραμυθιών, στη 1μ.μ., στο κτήμα ∆ρακόπουλου (Πατησίων 356 - 358).

∆ευτέρα 4 Μαΐου

** O διακεκριμένος καθηγητής Ριζοσπαστικής Γεωγραφίας, Ντέιβιντ Χάρβεϊ θα δώσει διάλεξη στα αγγλικά με θέμα «The urbanization of our discontents», στις 7μ.μ., στην αίθουσα τελετών του Χαροκόπειου Πα-

ρήσεις του Πανελληνίου Συνδέσμου Αθλητικού Τύπου. Το νομοσχέδιο βρίσκεται ήδη στα χέρια των ανθρώπων της UEFA και της FIFA για να το μελετήσουν και για να δώσουν το τελικό οk, κάτι που αναμένεται να γίνει την επόμενη εβδομάδα. Από το υπουργείο έλεγαν με νόημα ότι «δεν υπαναχωρήσαμε σε καμία περίπτωση και αποδείχθηκε ότι τα πράγματα ήταν όπως τα λέγαμε εμείς. Υιοθετήσαμε ότι βελτιωτικό μας προτάθηκε», ενώ στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων το νομοθέτημα ψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία. Αντιρρήσεις και επιφυλάξεις διατυπώθηκαν μόνο για συγκεκριμένα άρθρα.

Συνεχίζεται η διαμάχη με την ΕΠΟ

Μετά από τα γεγονότα αυτά, ο Σταύρος Κοντονής μπορεί να αισθάνεται σχεδόν σίγουρος ότι το νομοσχέδιο που εκπόνησε σε χρόνο ρεκόρ θα γίνει νόμος του κράτους μετά την ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής στα τέλη της επόμενης εβδομάδας. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η διαμάχη με την ΕΠΟ τελείωσε, κάθε άλλο. Ακόμα και την Πέμπτη, ενώ τα πράγματα είχαν πάρει το δρόμο τους και το νομοσχέδιο είχε περάσει από την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, η κόντρα των δύο πλευρών αναζωπυρώ-

νεπιστημίου (Νέο Κτίριο Ελ. Βενιζέλου 70, Καλλιθέα), με ελεύθερη είσοδο (τέλος προσέλευσης 6.45μ.μ., πληροφορίες: 210-95 49 151 και 210-95 49 325). ** Συναυλία σύγχρονης ελληνικής μουσικής διοργανώνουν τα ωδεία Νικόλαος Μάντζαρος και Σύγχρονο Ωδείο Τέχνης, στην ιστορική αίθουσα του Φιλολογικού Συλλογου «Παρνασσός» (Καρύτση 8), στις 8.30μ.μ., με ελεύθερη είσοδο. ** Η Πολιτική- Πολιτιστική Λέσχη Εκτός Γραμμής (Θεσσαλονίκης) παρουσιάζει το βιβλίο του Σπύρου Σακελλαρόπουλου «Κρίση και κοινωνική διαστρωμάτωση στην Ελλάδα του 21ου αιώνα» (εκδόσεις Τόπος), στις 8μ.μ., Εγνατίας 112 , πρώτος όροφος. Θα μιλήσουν: Γιώργος Γρόλλιος, καθηγητής Παιδαγωγικής στο ΑΠΘ, Κάρολος Καβουλάκος, λέκτορας Κοινωνιολογίας των Κοινωνικών Κινημάτων στο ΑΠΘ, Μπάμπης Κουρουνδής, δικηγόρος , υποψ. διδάκτορας Συνταγματικής Ιστορίας. ** Η Κινηματογραφική λέσχη Θεσσαλονίκης θα πραγματοποιήσει τη 13η και τελευταία προβολή για τη σεζόν 2014 - 2015, με την ταινία «Για όλα φταίει το όνομά σου» (Le Prenom), στις 9μ.μ., στον κινηματογράφο Φαργκάνη. Την ταινία θα προλογίσει ο κ. Σωτήρης Ζήκος.

Τετάρτη 6 Μαΐου

** Οι εκδόσεις Παπαζήση παρουσιάζουν το βιβλίο του Γιώργου Ν. Οικονόμου «Άμεση δημοκρατία, αρχές, επιχειρήματα, δυνατότητες», στις 8μ.μ., στο Polis Art Cafe (Πεσμαζόγλου 5 & Πανεπιστημίου, Αίθριο Στοάς Βιβλίου). ΘΑ μιλήσουν: Νίκος Κατσιαούνης, εκδότης, Μάστερ Πολιτικής Επιστήμης, Παναγιώτης Κούστας, συγγραφέας, Μπάμπης Μαγουλάς, δρ Επιστημών Γλώσσας, Γιώργος Οικονόμου, δρ Φιλοσοφίας. ** Οι Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ Γκύζη - Εξαρχείων και Νεάπολης της Α΄Αθήνας οργανώνουν ανοιχτή εκδήλωση στις

θηκε αφού η Ομοσπονδία θεώρησε καλό να απαντήσει σε δήλωση του υπουργού που είπε ότι από εδώ και στο εξής την ευθύνη για κάθε πιθανή αρνητική εξέλιξη την έχει η ΕΠΟ και οι διεθνείς Ομοσπονδίες. Η ΕΠΟ χαρακτήρισε τον κ. Κοντονή ανεύθυνο για να προκαλέσει την εκ νέου αντίδραση του υπουργού που κατηγόρησε τα στελέχη της ΕΠΟ ως εκβιαστές. Η... ανησυχία, βέβαια, της ΕΠΟ δεν έχει να κάνει μόνο με το νομοσχέδιο Κοντονή αλλά και με τις ραγδαίες εξελίξεις στην υπόθεση της εγκληματικής οργάνωσης στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Για την εν λόγω υπόθεση έχουν ήδη κατηγορηθεί τουλάχιστον δεκαπέντε πρώην ή νυν στελέχη της Ομοσπονδίας (πρώην πρόεδρος, πρώην μέλος ∆Σ, νυν στελέχη πειθαρχικών επιτροπών) και ως εκ τούτου η ΕΠΟ αισθάνεται ότι βάλλεται πανταχόθεν. Ειρήσθω εν παρόδω για την εγκληματική οργάνωση θα καταθέσουν την προσεχή Τρίτη ο πρόεδρος της ΠΑΕ Ατρόμητος, Γιώργος Σπανός και ο τεχνικός διευθυντής της ομάδας, Γιάννης Αγγελόπουλος, ενώ η απολογία του προέδρου της ΠΑΕ Ολυμπιακός, Βαγγέλη Μαρινάκη, που αντιμετωπίζει πέντε σοβαρότατες κατηγορίες, προγραμματίστηκε για τις αρχές του Ιουνίου. Νίκος Γιαννόπουλος

7.30μ.μ., στην πλατεία Αργεντινής ∆ημοκρατίας (Παναθήναια Λ. Αλεξάνδρας), με τους: Τάσο Κορωνάκη και Αλέκο Φλαμπουράρη.

Πέμπτη 7 Μαΐου

** Οι Ανήσυχες Συζητήσεις με τη Μικέλα Χαρτουλάρη πραγματεύονται το θέμα «Κίτρινη δημοσιογραφία και πολιτικές αναταράξεις», στις 7μ.μ., στο Public Συντάγματος. Θα αναλύσουν και θα σχολιάσουν, ξεκινώντας από το καινούργιο μυθιστόρημα του Ουμπέρτο Έκο «Φύλλο μηδέν» (εκδόσεις Ψυχογιός): Άγγελος Βλάχος, ιστορικός, Τάσος Παππάς, πολιτικός συντάκτης στην Εφημερίδα των Συντακτών, Γιώργος Πλειός, καθηγητής Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Παρασκευή 8 Μαΐου

** Ο Όμιλος Μαρξιστικών Ερευνών - Σύλλογος ∆ιάδοσης Μαρξιστικής Σκέψης «Γιάννης Κορδάτος» διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Εναλλακτικές προσεγγίσεις για τη δημοκρατία» στις 5μ.μ., στο αμφιθέατρο Παπαρρηγοπούλου της Νομικής Σχολής Αθηνών. Θα συμμετέχουν με ομιλίες τους: Παναγιώτης Βασιλειάδης, Χρήστος Νάτσης, Γρηγόρης Αυδίκος, Γιώργος Πάσογλου (1η συνεδρία με προεδρεύων τον Γιώργο Μανιάτη) και ∆ημήτρης Γρηγορόπουλος, ∆ημήτρης Καλτσώνης, Βασίλης Λιόσης, Έλλη Αμπατζή, Όλγα Σκοπούλη (2η συνεδρία με προεδρεύων τον Ιορδάνη Ψημένο). ** Συνεχίζεται η έκθεση με αφίσες από την αντίσταση της ελληνικής νεολαίας, που περιλαμβάνει αφίσες του παράνομου Ρήγα που σχεδίασε ο Θανάσης Σκρουμπέλος από τις εκδόσεις Θεμέλιο [∆ευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 10π.μ. – 3μ.μ. και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 10π.μ. – 8μ.μ.], στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων (Σόλωνος 84).

23

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

«ΤΟ ΚΟΣΚΙΝΟ» ΞΕΚΙΝΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗ

Ένα συνεταιριστικό παντοπωλείο σε κάθε γειτονιά Με την πεποίθηση πως η αλληλεγγύη είναι η καλύτερη απάντηση στην κρίση και αξιοποιώντας την εμπειρία των μελών του από τη συμμετοχή τους στο Κίνημα Χωρίς Μεσαζόντες, το Συνεταιριστικό Παντοπωλείο «Το κόσκινο» ξεκινά με αρκετές φιλοδοξίες τη λειτουργία του. Η πρώτη γνωριμία των μελών και των φίλων του με την τοπική κοινωνία της Νέας Σμύρνης έγινε στις 24 Απριλίου με μια εορταστική εκδήλωση, στο υπό κατασκευή κατάστημα, στο χώρο ενός παλιού παραδοσιακού μπακάλικου (Χρυσουπόλεως 23 και Σεβαστείας). Η Αλεξάνδρα Κυριακοπούλου και ο Γιώργος Αγγελόπουλος, μέλη του συνεταιριστικού παντοπωλείου, μιλούν στην «Εποχή» για τις δυσκολίες, αλλά και τη σημασία ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Τη συνέντευξη πήρε ο Αλέξανδρος Μαυρογένης

Ποιος είναι ο στόχος του συνεταιριστικού σας εγχειρήματος; Α. Κυριακοπούλου: Ο στόχος είναι να συντομέψουμε τη διαδρομή που κάνουν τα τρόφιμα από τον τόπο που τα παράγουν οι παραγωγοί μέχρι τον τελικό καταναλωτή. Για να συντομέψει αυτή η διαδρομή πρέπει να φύγουν από τη μέση οι μεσάζοντες. Μέσα από την εμπειρία μας από το Κίνημα Χωρίς Μεσάζοντες, είδαμε ότι υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από τους παραγωγούς να διαθέτουν μόνιμα τα προϊόντα τους κάπου. Από την άλλη, υπήρχε και από τους καταναλωτές αντίστοιχα τεράστιο ενδιαφέρον. Αλλά δεν μπορεί συνεχώς η ίδια ομάδα ανθρώπων να φέρνει σε πέρας αυτή τη διοργάνωση. Είχαμε σκεφτεί από την

αρχή ότι χρειάζεται να βρεθεί ένας τρόπος να εξελιχτεί αυτή η δυνατότητα. Επιδίωξη μας, όμως, είναι και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Επιχειρούμε να κάνουμε κάτι, δεν εργαζόμαστε εθελοντικά. Φυσικά δεν αναμένουμε υπερβολικά έσοδα στην αρχή. Προσδοκούμε όμως να πάει καλά η επιχείρηση και να ανταμειφθούν οι κόποι μας. Βρήκαμε, λοιπόν, τη φόρμουλα της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης με μια ομάδα πέντε ατόμων. Οι χαμηλές τιμές όμως συνδυάζονται με καλή ποιότητα; Πώς εξασφαλίζεται αυτή; Α.Κ.: Είναι τρόφιμα με την προσωπική σφραγίδα του κάθε παραγωγού. Το κάθε τρόφιμο που παίρνεις από τους παραγωγούς έχει ονοματεπώνυμο. ∆εν είναι το ανώνυμο προϊόν μιας φίρμας που κανείς δεν ξέρει σε ποιο μέρος της Ελλάδας έχει φτιαχτεί. Είναι σημαντικό να γράφεται το όνομα του παραγωγού, ο τόπος και η θέση παραγωγής του. Αυτό πια έχει χαθεί στο εμπόριο των τροφίμων σήμερα, δηλαδή ο κόσμος ψωνίζει κυρίως από το σουπερμάρκετ ανώνυμα προϊόντα. Από την άλλη, θέλουμε να μπορούν να πληρώνονται και οι παραγωγοί με τιμές δίκαιες για αυτούς. Γ. Αγγελόπουλος: Υπάρχει μια μελέτη

που λέει ότι σε ετήσια βάση η αξία των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων που προορίζονται για διατροφή είναι 13 δισ. ευρώ, ενώ το τελικό κόστος στο ράφι είναι 33 δισ. Η αξία των προϊόντων θα έπρεπε να είναι ψηλότερη και η τελική τους τιμή πολύ χαμηλότερη. ∆εν μπορεί να δικαιολογηθεί μια τόσο μεγάλη διαφορά. Ουσιαστικά 13- 15 δισ. ετησίως, που είναι κόπος και μόχθος ανθρώπων, πηγαίνει σε λάθος τσέπες. ∆εν κατευθύνεται ούτε σε αυτούς που κοπίασαν, ούτε στην ανάπτυξη της χώρας, ούτε σε αυτούς που τα έχουν ανάγκη για να ζήσουν.

Ποια θεωρείτε ότι είναι τα αίτια αυτής της ανισότητας; Γ.Α.: Το έλλειμμα δεν είναι κυρίως στην ανάλυση της πραγματικότητας, αλλά στο υπόδειγμα μέσω του οποίου αυτή η αντίφαση θα αναδειχτεί και θα ξεπεραστεί. Είναι μια στρέβλωση οικονομική, κοινωνική και ηθική. Πρέπει να περνάει το μήνυμα στην κοινωνία μέσα από απτά παραδείγματα ότι το κυρίαρχο μοντέλο μπορεί να ανατραπεί. Το νομοθετικό πλαίσιο διευκολύνει τα συνεταιριστικά εγχειρήματα; Γ.Α.: Ο νόμος διευκολύνει γιατί θέτει ένα μοντέλο το οποίο μπορεί να λειτουργήσει. ∆εν υποστηρίζεται όμως από τους μηχανισμούς. Η γραφειοκρατία θέτει εμπόδια. Κατά τη γνώμη μου, όμως, αυτό δεν είναι το κυρίαρχο ζήτημα. Το σημαντικότερο είναι να πάρουν οι άνθρωποι την απόφαση να βρεθούν μαζί. Να υπηρετήσουν ένα κοινό στόχο, να ενωθούν. Είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν συνέργειες. Παρά τις δυσκολίες οι παραγωγοί πρέπει να βρουν τρόπο συνεννόησης για να ανατρέψουν το σύστημα εκμετάλλευσης.

ΑΠΟ ΤΟ ∆ΙΚΤΥΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ

Συλλογική λογοτεχνική έκδοση

Το ∆ίκτυο Αλληλεγγύης Καισαριανής διοργανώνει μια από κοινού προσπάθεια έκφρασης και συμμετοχής για τη δημιουργία μιας έκδοσης ποιημάτων και διηγημάτων με θέμα «Συνυπάρχουμε. Μαζί είμαστε πιο πολλοί και από εμάς τους ίδιους». Τα κείμενα πρέπει να έχουν όριο λέξεων τις 1.500, να είναι ενυπόγραφα και με στοιχεία επικοινωνίας και να αποστέλλονται στη διεύθυνση: Συβρισσαρίου 58, Καισαριανή, 16121 (για το ∆ίκτυο Αλληλεγγύης Καισαριανής) ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: diktyoallileggyiskaisarianis@gmail.com, μέχρι τις 20 Μαΐου. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2112147924 (κάθε Τρίτη 7 - 9μ.μ.).

Ο ρόλος της «αριστερής αντιπολίτευσης» εντός του ΣΥΡΙΖΑ ∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Τ

ο κείμενο της στήλης στην περασμένη «Εποχή» είχε ασχοληθεί με την, μάλλον αναποτελεσματική, κινητικότητα που παρατηρείται στις τάσεις που αποτελούν τη λεγόμενη προεδρική πλειοψηφία εντός του ΣΥΡΙΖΑ, στους τρεις μήνες κυβερνητικής εμπειρίας μετά την εκλογική νίκη του κόμματος. Θα είχε ενδιαφέρον να δούμε τι συμβαίνει και στην άλλη πλευρά, στη λεγόμενη εσωκομματική αντιπολίτευση που εκπροσωπείται κυρίως από την Αριστερή Πλατφόρμα αλλά και από κάποιες άλλες τάσεις ή στελέχη που διαφοροποιούν πλέον την προγενέστερη στάση τους. Το Αριστερό Ρεύμα, που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της Αριστερής Πλατφόρμας, πατά σε δύο βάρκες: από τη μια, συμμετέχει στην κυβέρνηση σε πρωτοκλασάτα υπουργεία, οπότε είναι συνυπεύθυνο των όποιων κυβερνητικών επι-

λογών και, από την άλλη, προσπαθεί να προωθήσει τη «σκληρή γραμμή» απέναντι στις υποχωρήσεις της ηγεσίας. Στην πρόσφατη πανελλαδική συνάντησή του, το Αριστερό Ρεύμα κατέληξε ότι η κεντρική γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να στηρίζεται στην υπεράσπιση του «Προγράμματος της Θεσσαλονίκης» και τη σκληρή στάση διαπραγμάτευσης με τους δανειστές, χωρίς να αποκλείεται και η προοπτική της ρήξης. Το τροτσκιστικό τόξο του ΣΥΡΙΖΑ, η ∆.Ε.Α., το Κόκκινο και η Α.Π.Ο., φαίνεται να εγκαταλείπουν την παιδική ασθένεια των διασπάσεων και προσπαθούν να λειτουργήσουν με ενιαία γραμμή. Σε πρόσφατη πανελλαδική συνάντησή τους αποφάσισαν τη συγκρότηση του «Κόκκινου ∆ικτύου» όπου εντάσσονται και οι βουλευτίνες Γιάννα Γαϊτάνη (Θεσσαλονίκης) και Έλενα Ψαρρέα (Καλαμάτας). Κεντρικά στελέχη της νέας ομαδοποί-

ησης κάνουν σκληρή κριτική στην κυβέρνηση υπονοώντας την ύπαρξη ενός σοσιαλφιλελεύθερου στελεχικού δυναμικού που καθορίζει την πολιτική γραμμή, διαφοροποιήθηκαν ανοιχτά με την επιλογή του Προκόπη Παυλόπουλου για την Προεδρία της ∆ημοκρατίας και προσπαθούν να δώσουν το δικό τους τόνο στο πλαίσιο της λεγόμενης «αριστερής πτέρυγας» εντός του κόμματος. Είναι ενδεικτικό ότι στην πανελλαδική τους συνάντηση συμμετείχαν, ως προσκεκλημένοι, και οι ανένταχτοι εντός της «Αριστερής Πλατφόρμας», Στάθης Κουβελάκης και ∆ημήτρης Μπελαντής, όπως επίσης και ο πρώην υπεύθυνος του οικονομικού τομέα του κόμματος Γιάννης Μηλιός. Ο Γιάννης Μηλιός εμφανίστηκε στον ΣΥΡΙΖΑ ως προσωπική επιλογή του Αλέξη Τσίπρα, πρωταγωνίστησε στο οικονομικό επιτελείο και στα τηλεοπτικά παράθυρα μέχρι την προεκλογική περίοδο και κατόπιν χάθηκε από το κεντρικό πολιτικό σκηνικό ενώ κινείται, πλέον, κριτικά απέναντι στην κυβέρνηση και την κομματική πλειοψηφία. Το ερώτημα παραμένει αν αυτή η αποστασιοποίηση οφείλεται σε σύγκρουση προσωπικών φιλοδοξιών ή σε σοβαρές διαφοροποιήσεις για την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. Στην πλευρά της εσωκομματικής αντι-

πολίτευσης φαίνεται να κινείται και η ΚΟΕ, μετά από μεγάλο διάστημα υποστήριξης του Αλέξη Τσίπρα. Γι’ αυτό το λόγο, κάποια στελέχη της φαίνεται να αποστασιοποιούνται από τη συλλογικότητα ενώ το υπόλοιπο στελεχικό δυναμικό, με προεξάρχοντες τον Ρούντι Ρινάλντι και την Ελένη Σωτηρίου, ασκούν, πλέον, αυστηρή κριτική στην κυβέρνηση. Ως κατακλείδα αυτής της εσωκομματικής περιήγησης μπορούμε να παρατηρήσουμε και μια δυσκολία πολιτικής επικοινωνίας που οδηγεί σε στείρα περιχαράκωση μεταξύ πλειοψηφίας και μειοψηφίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την αδυναμία εκλογής γραμματέα στη Νομαρχιακή Οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης, για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την παραίτηση του Νίκου Σαμανίδη από τη θέση του γραμματέα. Όπως συμβαίνει, όμως, και στις καλύτερες οικογένειες, κάθε διαφοροποίηση υποκύπτει, τελικά, στην υπέρτατη ανάγκη συνοχής της κυβέρνησης και διατήρησης της εξουσίας. Οπότε, ακόμη κι η πιο σοβαρή πολιτική διαφωνία καταλήγει, λόγω ανωτέρας βίας, σε ανέξοδη γκρίνια… Ο δικηγόρος του διαβόλου

24

ΜΝΗΜΗ

ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Ένας συλλογικός περίπατος σε ∆ιόνυσο, ∆ροσιά, Μπογιάτι Η Αντιφασιστική Πρωτοβουλία ∆ιονύσου οργάνωσε συλλογικό περίπατο την Κυριακή 26 Απριλίου «αναζητώντας τα ίχνη της Αντίστασης» στη δικτατορία, με συμμετοχή του ΣΦΕΑ και του Οργανισμού Νεολαίας, Άθλησης και Πολιτισμού «ΘΕΣΠΙΣ» του δήμου ∆ιονύσου. Κρατούμενοι της χούντας, Ρηγάδες, μέλη του ΠΑΜ Νέων, της ΚΝΕ και του ΚΚΕ, της ∆ημοκρατικής Άμυνας, αλλά και μάρτυρες του Ιεχωβά, αγωνιστές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, νεότεροι πολίτες από τον ∆ιόνυσο και ολόκληρη την Αττική επισκέφθηκαν τόπους κράτησης, βασανιστηρίων και εξόντωσης. Η συμμετοχή απρόσμενα μεγάλη για τους οργανωτές και το λεωφορείο του δήμου δεν μας χώρεσε όλους.

Ο

ι φυλακές Αβέρωφ ήταν στο κέντρο της Αθήνας. Πριν ακόμα από το 1967, όταν πηγαίναμε το πρωί σχολείο και επιστρέφοντας, διασχίζαμε τη λεωφόρο Αλεξάνδρας, ξέραμε ότι μέσα ήταν φυλακισμένοι άνδρες και γυναίκες, πολιτικοί κρατούμενοι. Το ΕΑΤΕΣΑ ήταν κοντά στην αμερικανική πρεσβεία, δεν φαινόταν από το δρόμο, η Ασφάλεια πίσω από το Πολυτεχνείο στη Μπουμπουλίνας, ξέραμε. Στο στρατόπεδο, όμως, ∆ιονύσου, στο δάσος μακριά, στο δρόμο για Νέα Μάκρη, λίγοι γνώριζαν ότι βασάνιζαν κρατουμένους. Το δάσος ήταν σκοτεινό και κρύο και ήθελες να το περάσεις γρήγορα. Οι στρατιωτικές φυλακές Μπογιατίου ήταν δίπλα στην εθνική οδό. Πολλοί οι ταξιδιώτες που περνούσαν. Μετά το 1968 ξέραμε ότι εκεί είχαν φυλακισμένο τον Αλέκο Παναγούλη, χτισμένο στο κελί του. Χρόνια μετά, βλέποντας ακόμα τις σκοπιές, μνημονεύαμε το φόβο και τον αγώνα εκείνων που είχαν ξεπεράσει τον φόβο.

Αφυπνίζοντας αντιφασιστικές μνήμες

Ο περίπατος δεν είχε επετειακό χαρακτήρα, αλλά με αφορμή την επέτειο της 21ης Απριλίου είχε στόχο να αφυπνίσει αντιφασιστικές μνήμες. Η Αντιφασιστική Πρωτοβουλία θα τοποθετήσει, εξάλλου, και κάποιες πλάκες με πληροφορίες, για να σηματοδοτούν τους χώρους και να κρατούν τη μνήμη ζωντανή, καθώς τα περισσότερα στοιχεία έχουν σβήσει. Ο Τάσος Σακελλαρόπουλος, από τα ΑΣΚΙ, με λίγα λόγια έθετε το ιστορικό πλαίσιο και οι αφηγήσεις των βασανισμένων από τη δικτατορία ξεδιπλώνονταν, αποκαλύπτοντας το συγκροτημένο μηχανισμό καταστολής και βασανιστηρίων των συνταγματαρχών. Τα οργανωμένα και «προσεκτικά» βασανιστήρια στην Ασφάλεια, τα ανεξέλεγκτα και εκτός ελέγχου βασανιστήρια στα στρατόπεδα, η επιλογή κάθε φορά κρατουμένου προς βασανισμό, η καλλιέργεια φόβου και αβεβαιότητας. Ταυτόχρονα προέβαλε ανάγλυφα η συντροφικότητα και η πίστη στη δημοκρατία, που κράτησαν τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες όρθιους. Η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Οι αντιστασιακοί μιλούσαν και για συντρόφους απόντες και παρόντες, κάποιοι

“

αφηγούνταν πρώτη φορά στιγμές βασανισμών. Το στρατόπεδο του 505 τάγματος Πεζοναυτών και της 2η Μοίρας Αλεξιπτωτιστών στον ∆ιόνυσο γκρεμίστηκε τη δεκαετία του 1980. Ο χώρος πέρασε στην Κτηματική Εταιρεία του ∆ημοσίου και άρχιζαν να χτίζονται συγκροτήματα κατοικιών, μισοτελειωμένα ακόμα, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων για σχολεία, γήπεδο ποδοσφαίρου. Σώζεται μόνο ένα μικρό κτίσμα, μάλλον το ΚΨΜ του στρατοπέδου. Στον ∆ιόνυσο κρατούνταν σχε-

Το Μπογιάτι ήταν τόπος εξόντωσης και αδιανόητων βασανισμών εξευτελισμού και πόνου. Εκεί μεταφέρονταν κυρίως όσοι είχαν πρώτα κρατηθεί στην Ασφάλεια. Ήταν το φόβητρο για όσους δεν έσπαγαν στις πρώτες ανακρίσεις.

δόν αποκλειστικά άνδρες πολίτες από το 1967 ακόμη, και η Μαρία Καλλέργη, η μόνη γυναίκα.

Οδυνηρές διηγήσεις

Εκεί φυλακίστηκαν οι πρώτοι αντιστασιακοί, που είχαν άμεσα ξεκινήσει τον αγώνα εναντίον της χούντας μέσα από τις δομές των αριστερών, κομουνιστικών κυρίως, οργανώσεων. Τα βασανιστήρια ήταν οργανωμένα από τον διοικητή των Πεζοναυτών ταγματάρχη Ιωάννη Μανουσακάκη με συνδρομή εσατζήδων. Εικονικές εκτελέσεις, ηλεκτροσόκ, ξύλο ανεξέλεγκτο, το μαρτύριο της σταγόνας, χτυπήματα στις λαμαρίνες της στέγης για να μένουν άγρυπνοι, όπως διηγήθηκαν ο Νίκος Κιάος και ο Παύλος Κλαυδιανός. Θαμμένος ζωντανός ο Άγγελος Πνευματικός, ταγματάρχης τότε και αργότερα βουλευτής της Ν∆, έδινε κουράγιο στους άλλους. Σκληρά βασανισμένος

Ο Αλέκος Παναγούλης με την μητέρα του Αθηνά και τον αδελφό του Στάθη, δύο μέρες αφού βγήκε από τις φυλακές Μπογιατίου (Αύγουστος 1973)

ο Χρήστος Ρεκλείτης, ο οποίος πέθανε πρόσφατα, όπως και ο Γιάννης Πετρόπουλος, που επίσης λείπει. Στιγμές ανάσας από αξιωματικούς που κρατούσαν αντι-χουντική στάση, προσπαθούσαν κάπως να προστατεύσουν τους κρατούμενους, κι αργότερα κατέθεσαν ως μάρτυρες εναντίον των βασανιστών. Το ξενοδοχείο «Πευκάκια» στη ∆ροσιά σήμερα έχει αλλάξει όνομα και έχει ανακαινισθεί. Απέναντι έχει ανοίξει ένα μεγάλο εστιατόριο. Εκεί κρατήθηκαν, χωρίς δικαίωμα προαυλισμού, 22 κρατούμενοι, ένα χρόνο σχεδόν, Ιούλιο 1969 – Απρίλιο 1970, ανώτατοι και ανώτεροι αξιωματικοί, βουλευτές, δικαστικοί, πρώην αξιωματικοί. Αντικομουνιστές με μεγάλη δράση στον Εμφύλιο κυρίως, αλλά και αριστεροί. Τους βασάνισαν, τους τρομοκρατούσαν, χωρίς να τολμήσουν να τους δικάσουν και ύστερα τους εξόρισαν. Η κράτησή τους έγινε αναμφισβήτητα σε καλύτερες συνθήκες από τα στρατόπεδα. Ωστόσο, έπληξε τη χούντα από τα μέσα και ακύρωσε την εικόνα του Στρατού ως προστάτη του αστικού καθεστώτος.

Φιλόξενη υποδοχή

Με ειδική άδεια άνοιξε το στρατόπεδο του Αγίου Στεφάνου και ο διοικητής δέχθηκε φιλόξενα το συλλογικό περίπατο. Το ΚΨΜ είχε ετοιμάσει αναψυκτικά, μεζέδες και ωραίο χαλβά. Οι στρατιωτικές φυλακές Μπογιατίου γκρεμίστηκαν τελείως στη δεκαετία του 1980. Κρατούμενοι υπήρχαν εκεί από το 1962, και πριν τη χούντα, άνοιξη του 1967 του ΑΣΠΙ∆Α. Στην επταετία διοικητές ήταν ο Ν. Ζαχαράκης και το μεγαλύτερο διάστημα ο βασανιστής Π. Γκόρος.

∆υο αδέλφια δίπλα – δίπλα

Το Μπογιάτι ήταν τόπος εξόντωσης και αδιανόητων βασανισμών εξευτελισμού και πόνου. Εκεί μεταφέρονταν κυρίως όσοι είχαν πρώτα κρατηθεί στην Ασφάλεια. Ήταν το φόβητρο για όσους δεν έσπαγαν στις πρώτες ανακρίσεις, όπως τόνισε η Νάντια Βαλαβάνη. Ο Ιπποκράτης Σαβούρας, ο Κώστας Κάππος που ακόμα και σήμερα δεν ήταν γνωστά όλα όσα υπέστη εκεί, βασανισμούς που δύσκολα καταγράφονται, μέθοδοι που είχαν τελειοποιηθεί τον Μεσαίωνα. Σε κελί δυόμιση μέτρων έχτισαν τον Αλέκο Παναγούλη. Εκείνος, όπως κατέθεσε στη δίκη των βασανιστών, είχε κάνει το κελί «ένα κομμάτι Ελλάδα», έγραφε «κάτω η χούντα» στους τοίχους, έκανε εικοσιπέντε φορές απεργία πείνας. Ο Στάθης Παναγούλης δεν μπόρεσε να μας ξεναγήσει. Ήταν κρατούμενος ενάμιση χρόνο, έως τον Μάρτη 1974, χτισμένος σε κελί δίπλα από τον αδερφό του τον Αλέκο, χωρίς να βγει ούτε μια

μέρα έξω. Στο Μπογιάτι οι κρατούμενοι έζησαν τη σκλήρυνση του καθεστώτος με τη δικτατορία του Ιωαννίδη.

Και ένας «πολυεπίπεδος» μάρτυρας

Οι μάρτυρες του Ιεχωβά, φυλακισμένοι πάνω από έξι χρόνια, αντιρρησίες συνείδησης, όπως ο Βασίλης ∆εδότσης, κυκλοφορούσαν περισσότερο μέσα στο στρατόπεδο και μπορούσαν να βοηθούν τους έγκλειστους. Ο ∆εδότσης θυμάται τα ουρλιαχτά για βοήθεια του Κάππου. Θυμάται κάθε 25η Μαρτίου και 28η Οκτωβρίου που ξυλοκοπούσαν τελετουργικά όλους τους μάρτυρες του Ιεχωβά. Τις ίδιες μέρες που αργότερα δικάστηκαν οι βασανιστές, ο ίδιος σε διπλανή αίθουσα δικαζόταν ξανά ως αρνητής στράτευσης. Στο Μπογιάτι κρατήθηκαν τελευταίοι «τα αγόρια», μέλη του ΚΚΕ, της ΚΝΕ και της αντι-ΕΦΕΕ που είχαν συλληφθεί Φεβρουάριο 1974 και από εκεί ξεκίνησε η τελευταία περίοδος λειτουργίας της Γυάρου, όπου τους μετέφεραν. Όρθιοι στον ήλιο ο Θόδωρος Τζιαντζής, ο Ν. Κιάος, ο Θανάσης Αποστολάς αφηγήθηκαν τις ημέρες της αντίστασης και των βασανιστηρίων. Μέλος της ∆ημοκρατικής Άμυνας μίλησε για τις μεταφορές εξόριστων στη Γυάρο τις πρώτες μέρες του 1967, όταν υπηρετούσε στο Ναυτικό, και μετά για τις συλλήψεις - στο πολεμικό Έλλη και την κράτηση των μελών της Άμυνας. Οι βασανιστές του Στρατού δικάστηκαν και καταδικάστηκαν. Όπως είπε η Νάντια Βαλαβάνη, έστω και με δυόμιση μόνο χρόνια κράτησης στον Γκόρο, η δικαιοσύνη αποδόθηκε. Αντίθετα οι βασανιστές της Ασφάλειας έμειναν ουσιαστικά ατιμώρητοι. Ο Γκόρος σκοτώθηκε αργότερα, όταν μεθυσμένος, μετά από γιορτή χουντικών πίσω από το στρατόπεδο, προσπάθησε να διασχίσει την εθνική οδό.

Θυσιάζονται ζωές ξανά

Σήμερα οι εξουσίες σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο θυσιάζουν ζωές ξανά, σήμερα οι ναζί στη χώρα μας δικάζονται και προσπαθούν να ανασυνταχτούν, όπως τονίζουν μέλη της Αντιφασιστικής Πρωτοβουλίας. Σήμερα γίνονται προσπάθειες εξωραϊσμού της χούντας σε πολλά επίπεδα. ∆ράσεις στους δρόμους και περίπατοι όπως της περασμένης Κυριακής, οδυνηροί αλλά τόσο ουσιαστικοί, συμβάλλουν καθοριστικά στην αφύπνιση σε τοπικό επίπεδο, αναγκαία και συχνά επείγουσα. Κυρίως όμως σηματοδοτούν τη συλλογική αντίσταση για να ανατραπεί το καθεστώς έκτακτης, και τελικά διαρκούς, ανάγκης και να νικηθεί ο φασισμός. Μαρία Σπηλιωτοπούλου

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

25

ΘΕΑΤΡΟ

Ομοφοβία, σχολείο και θέατρο

Η μεγάλη ανάγκη να ανοίξει το σχολείο στα πραγματικά θέματα που απασχολούν τα παιδιά

κρόν γι’ αυτό και να προσπαθήσουν να βρουν τρόπους να μιλήσουν με ειλικρίνεια στους μαθητές τους, να

Ίσως ο τίτλος να είναι μεγαλεπίβολος. Θα ήθελα να μιλήσω σε πρώτο πρόσωπο για μια ουσιαστική και γόνιμη εμπειρία που είχα πριν από μερικές ημέρες, όταν παρακολούθησα ένα εργαστήριο για την ομοφοβία και την τρανσφοβία που διοργάνωσαν οι ψυχολόγοι Αλεξάνδρα Βασιλείου και Λένα Ασλανίδου. Η όλη εκδήλωση έλαβε χώρα στην αίθουσα εκδηλώσεων του 76ου ∆ημοτικού Σχολείου Αθηνών, στα Πετράλωνα, υπό την αιγίδα ενός φωτισμένου σχολικού συμβούλου της πρωτοβάθμιας, του Χάρη Παπαδόπουλου. Ήταν η δεύτερη παρόμοια εκδήλωση στα σχολεία της περιοχής, επιστέγασμα και οι δυο ενός πολύμηνου προγράμματος ενημέρωσης και προβληματισμού της τοπικής εκπαιδευτικής κοινότητας υπό τον τίτλο «Η σεξουαλική αγωγή στο δημοτικό. Χτίζοντας υγιείς σχέσεις ανάμεσα στα δύο φύλα». την ελληνική κοινωνία και την έβαλαν να ασκηθεί για άλλη μια φορά στο αγαπημένο της σπορ, «να πέφτει από τα σύννεφα». Η υπόθεση του νεαρού Βαγγέλη στα Γιάννενα -με ένα ακόμα παιδί νεκρό- θύμισε από μια άλλη πλευρά το νεαρό Άλεξ στη Βέροια πριν από κάποια χρόνια, ενώ την ίδια πάνω κάτω εποχή ένα 22χρονο κορίτσι, μαθήτρια σχολής του ΟΑΕ∆ στο Ρέντη, απείλησε με μαχαίρι τις συμμαθήτριές της που διασκέδαζαν κοροϊδεύοντάς την. Οι συζητήσεις έδωσαν και πήραν για μερικές εβδομάδες και, όπως συνήθως συμβαίνει, το θέμα επισκιάστηκε από άλλες ειδήσεις και ήδη άρχισε να ξεχνιέται. Αλλά η ενδοσχολική βία είναι εδώ, δεν έχει πάψει. Κι ανάμεσα στις κατηγορίες των παιδιών που μπαίνουν στο στόχαστρο, «προνομιακή» θέση έχουν εκείνα που δεν έχουν αποφασίσει τη φυλετική τους ταυτότητα είτε έχουν ήδη διαφορετικό ερωτικό προσανατολισμό. Έτσι, λαμπρή ήταν η πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών στα Πετράλωνα να συζητήσουν επί μα-

“

Το δυσκολότερο για ένα εκπαιδευτικό είναι να βοηθήσει τους μαθητές του να αποδεχτούν τον εαυτό τους και να κάνουν την επιλογή που θα τους κάνει ολοκληρωμένες προσωπικότητες και ευτυχισμένους ανθρώπους.

τους ενημερώσουν σωστά και χωρίς φόβο και προκαταλήψεις, κυρίως όμως με τέτοιο τρόπο που να δημιουργήσουν συνειδήσεις ανοιχτές στη διαφορετικότητα και την ανάγκη σεβασμού της. Μολονότι, κατά τη γνώμη μου, το δυσκολότερο για ένα εκπαιδευτικό είναι να βοηθήσει τους μαθητές του να αποδεχτούν τον εαυτό τους και να κάνουν την επιλογή που θα τους κάνει ολοκληρωμένες προσωπικότητες και ευτυχισμένους ανθρώπους.

Συνείδηση ελευθερίας

Ένας τρόπος να πλησιάσουν παιδιά και έφηβοι έννοιες όπως η διαφορετικότητα, η ελευθερία και το δικαίωμα τις επιλογής, η ανάγκη της αγάπης και της αποδοχής, το κοινωνικό και το βιολογικό φύλο, αλλά και να δουν σε βάθος τα προβλήματα που έχει ο άνθρωπος που τολμάει να δηλώνει τη διαφορετικότητά του, τους δρόμους και τις δυσκολίες που πέρασε ως να φτάσει σ’ αυτό, είναι το θέατρο. Οι κυρίες Ασλανίδου και Βασιλείου -που ανήκουν σε μια προσέγγιση η οποία ονομάζεται Process Work, και βρίσκεται κοντά στην γιουγκιανή σχολή- συγκέντρωσαν προσωπικές μαρτυρίες ομοφυλόφιλων ατόμων, αλλά και του περιβάλλοντός τους -κυρίως γονέων- και με μια ομάδα ηθοποιών (στην οποία συμμετείχαν και οι ίδιες) παρουσίασαν εν είδει αναλογίου αυτές τις μαρτυρίες, συγκλονιστικές στην απλότητά και την ειλικρίνειά τους, οι οποίες κάλυπταν ένα μεγάλο εύρος αντιδράσεων και προβληματισμών σχετικών με την ομοφυλοφιλία και τη διαφυλικότητα. Έπειτα δραματοποίησαν επιλεγμένες καταστάσεις από αυτές τις μαρτυρίες, που κινητοποίησαν συναισθηματικά και

νοητικά ποικιλότροπα το κοινό. Ιδιαίτερα όταν, στο τέλος τις περφόρμανς, ένα άτομο κλείνεται σε κιβώτιο και σφραγίζεται εκεί μέσα -ένα εξαιρετικά εύληπτο και δυνατό σύμβολο της αποσιώπησης και της καταδίκης της διαφορετικότητας. Η ελληνική κοινωνία έχει εθιστεί σε μια τηλεοπτική παρουσίαση της ομοφυλοφιλίας -για τη διαφυλικότητα έχουμε πολύ μακρύτερο δρόμο να διανύσουμε- που ισορροπεί με δυσκολία ανάμεσα στη φαιδρότητα, την επιφανειακότητα και τη γελοιοποίηση, ο πιο απλός τρόπος να διαγράψεις ένα ζήτημα αντί να το αναδείξεις και να το κοιτάξεις κατάματα. Έτσι δημιουργείται μια ψευδαίσθηση προοδευτισμού και δημοκρατικότητας, ενώ στην πραγματικότητα, η αντιμετώπιση είναι βαθύτατα συντηρητική και ομοφοβική. Παρόλ’ αυτά, και είναι παρήγορο, οι δύο ψυχολόγοι επέλεξαν να παρουσιάσουν αντιδράσεις γονέων -ιδίως μητέρων- που άφηναν χαραμάδες αλλαγής και ελπίδας. ∆εν είναι λίγο. Στο τέλος, το κοινό χωρίστηκε σε ομάδες για να συζητήσει τις αντιδράσεις του καθενός ξεχωριστά, όταν έπρεπε να δεχτεί στο περιβάλλον του ή να υπερασπίσει ένα ομοφυλόφιλο ή διαφυλικό άτομο και ακολούθησε μεγάλη συνολική συζήτηση.

Το θέατρο ως έκφραση και λύτρωση

Για άλλη μια φορά, φάνηκε η θεραπευτική δύναμη του θεάτρου. Τόσο στη δραματοθεραπεία, όσο και γενικά στην ψυχοθεραπευτική ως βοηθητικό μέσο έκφρασης (creatives), αλλά και στην αποεντατικοποίηση των συγκρούσεων, την απενοχοποίηση, ως πηγή ενδυνάμωσης και ως μέσο κατανόησης των μελών μιας ομάδας και επίλυσης σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων με παράλληλη ανάπτυξη σχέσεων και κοινωνικής συνείδησης (π.χ. το Θέατρο του Αουγκούστο Μπάαλ). Ο ρόλος του μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι σημαντικός και γόνιμος και το παράδειγμα δουλειάς των δύο ομάδων που δούλεψαν για να προετοιμάσουν το όλο δρώμενο, της Processwork.Hub και της Amate Performance, εμπνευστικό. Σε μια εποχή που αβασάνιστα κατεβαίνουν ως πρωτοποριακές οι μεγαλύτερες μετανεωτεριστικές «μπούρδες», προκαλώντας στο νου των παιδιών σύγχυση (όπως η ανοιχτή δυνατότητα του αναγνώστη να παρεμβαίνει στο λογοτεχνικό κείμενο και να το αλλάζει!) είτε δημιουργώντας την

Mαρώ Τριανταφύλλου

“Σχολείο γυναικών -ό,τι είναι να γίνει, ας γίνει”

H

παράσταση συνενώνει το έργο του Μολιέρου «Σχολείο Γυναικών» και τη νουβέλα του Βέντεκιντ «Mine ha-ha ή Σωματική αγωγή νεανίδων». Η ηρωίδα στο έργο του Βέντεκιντ, που γράφτηκε το 1903, περιγράφει την εκπαίδευση ενός κοριτσιού σε ένα ιδιόρρυθμο οικοτροφείο θηλέων όπου οι μαθητευόμενες οδηγούνται στον κόσμο των ενηλίκων έχοντας προετοιμαστεί για να τον εξυπηρετήσουν ερωτικά. Σε αντίστιξη, η ηρωίδα στο έργο του Μολιέρου, που γράφτηκε το 1662, «διδάσκεται» από τον μέλλοντα σύζυγό της τα συζυγικά της καθήκοντα - υποχρεώσεις. «Ο Μολιέρος», γράφουν οι συντελεστές της παράστασης, «κριτικάρει το φαρισαϊσμό, την πνευματική χρεοκοπία και τον ωμό κυνισμό της αριστοκρατίας. Αποθεώθηκε από τα λαϊκά στρώματα, μισήθηκε από τους ευγενείς και αφορίστηκε από τον Πάπα. Ο Βέντεκιντ ήταν ένας προφήτης μέσα σε μια εποχή σκοταδισμού, αλλά και ο φόβος και ο τρόμος της γερμανικής μπουρζουαζίας. Τα έργα του θεωρήθηκαν καθαρή πορνογραφία γιατί τόλμησε να παρουσιάσει θέματα όπως η σεξουαλική απελευθέρωση και τα προβλήματα της εφηβείας, με αποτέλεσμα να απαγορεύονται ή να λογοκρίνονται υπερβολικά. Ο Μολιέρος και ο Βέντεκιντ άσκησαν κριτική στα ήθη της εποχής τους, κυρίως στην υποκριτική συμπεριφορά των ανώτερων κοινωνικών τάξεων και οδηγήθηκαν, ο πρώτος σε αλλεπάλληλες δικαστικές διαμάχες και διωγμούς και, ο δεύτερος, σε πολύμηνη φυλάκιση». Τη μετάφραση έκανε η Ξένια Καπλάνη, την σκηνοθεσία ο Πέρης Μιχαηλίδης. Παίζουν οι: Λίνα Καλπαζίδου και Γρηγόρης Πατρικαρέας. Παραστάσεις: 4, 5, 11, 12, 18, 19, 25 και 26 Μαΐου, στις 10μ.μ., στο Beton 7 (Πύδνας 7, Βοτανικός, τηλ. 210 7512625).

ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ

∆

ύο ακραία περιστατικά σχολικού εκφοβισμού τους τελευταίους μήνες «ξύπνησαν» απότομα

ψευδαίσθηση πως η παραγωγή τέχνης είναι μια εύκολη διαδικασία και κάθε τι που δημιουργεί κάποιος είναι τέχνη (!!!), τέτοιου τύπου χρήση της τέχνης είναι λυτρωτική. Και για τον μαθητή και για τον εκπαιδευτικό. Αρκεί να υπάρχει τόλμη και ευθύνη. Είναι μεγάλη ανάγκη να ανοίξει το σχολείο στα πραγματικά θέματα που απασχολούν τα παιδιά, να τα βοηθήσει να εκφράσουν τις απορίες τους, τους φόβους τους, τους προβληματισμούς τους, να τα απαλλάξει από τις οικογενειακές και κοινωνικές προκαταλήψεις και τα στερεότυπα, να τα οδηγήσει στην κριτική σκέψη και τη δημιουργία. Αλλιώς, ό,τι κι αν κάνουμε, θα παραμείνει μια αποστεωμένη δομή, βαθύτατα συνδεδεμένη με τις εξουσίες. Σημειώνουμε τα ονόματα της ομάδας: Χρυσή Βιδαλάκη, Νόπη Κεχάογλου, Βέρα Λάρδη, Βασιλική Λεκού, Στέφανος Παπαθανασίου, Βασίλης Σκαρμούτσος. Υπεύθυνοι παραγωγής: Αντιγόνη Αυγερινού, Γιάννος Ηλιάδης. Στη δουλειά αυτή θα επανέλθουμε το συντομότερο.

26 ΜΟΥΣ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Κωνσταντίνος & Ματθαίος Τσαχουρίδης

«Ψ

υχή και Σώμα», ένα μουσικό ταξίδι υψηλής αισθητικής και συγκίνησης που καταργεί τα καθιερωμένα μουσικά σύνορα, καθώς συνδυάζει την παράδοση με τη σύγχρονη μουσική. Πρωταγωνιστές η φωνή του Κωνσταντίνου και η ποντιακή λύρα του Ματθαίου Τσαχουρίδη. Μαζί με 15 εξαιρετικούς μουσικούς συνομιλούν επί σκηνής με ήχους των Πουτσίνι, Τσαϊκόφσκι, Χατζιδάκι, Πλέσσα, Rodrigo, συναντούν τον Στέλιο Καζαντζίδη, ανταμώνουν με την ελληνική παράδοση, τις μουσικές γειτονιές του κόσμου και συστήνουν τις δικές τους συνθέσεις. Τόσο η ακαδημαϊκή όσο και η καλλιτεχνική πορεία των δύο αδελφών, αποτέλεσε πόλο έλξης για μια σειρά διακρίσεων από φορείς εντός και εκτός συνόρων. Στην Ελλάδα γνωρίσαμε τον Κωνσταντίνο και

Ο

Ελληνοαρμένιος Γεώργιος Γκουρτζίεφ υπήρξε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες όσο και αινιγματικές, φιλοσοφικές φιγούρες του 20ού αιώνα. Ο λόγος του, διεισδυτικός και ακαριαίος, είναι εμποτισμένος από οικουμενικές ιδέες, φέρνοντας κοντά τις φιλοσοφικές, αποκρυφιστικές και ηθολογικές αναζητήσεις της αρχαίας Ανατολής με το σύγχρονο δυτικό στοχασμό και την τολμηρή επιστημονική σκέψη. Ο νομαδικός του βίος στα βάθη της Υπερκαυκασίας και της Κεντρικής Ασίας και η ιδιότητά του ως ακούραστου «μουσικοδίφη», άφησε πίσω του ένα πολύτιμο δώρο: μία πλούσια μνημονική συλλογή κοσμικών και τελετουργικών σκοπών της Ανατολής, η οποία συνεχίζει να κεντρίζει μέχρι και σήμερα το ενδιαφέρον και τη φαντασία του σύγχρονου μουσικού. Στο μουσικό μέρος της μουσικοαφηγηματικής αυτής παράστασης ενορχηστρώνονται δύο ετερόκλητα μουσικά σύνολα του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Με συνδε-

τικό κρίκο τις αφηγήσεις και τους αφορισμούς του Γεώργιου Γκουρτζίεφ καθώς και εμβόλιμα αποσπάσματα μαθητών του, επιχειρείται μια φαντασιακή μουσικοποιητική ανάπλαση και επεξεργασία διαφόρων ασιατικών μελωδιών και ύμνων που συνέλλεξε ο Γκουρτζίεφ. Στη παράσταση, η προσωπικότητα του Γκουρτζίεφ ενσαρκώνεται από δύο αφηγητές που αντιπροσωπεύουν (συνεχώς σε αντίστιξη με τη μουσική), δύο κομβικές παραπληρωματικές πτυχές της πνευματικής του φυσιογνωμίας: αυτήν του περιηγητή - αναζητητή, που μας κατευθύνει σε μια γνωριμία με εμβληματικούς σταθμούς της πολυδαίδαλης περιπλάνησής του, και εκείνη της εμβάθυνσης στα μυστήρια του ανθρώπου και την υπόσταση του θείου. Η ιδέα καθώς και η καλλιτεχνική επιμέλεια είναι των: James Wylie και Θύμιου Ατζακά. Αφηγητές οι: Θωμάς Κοροβίνης και Σπύρος Σακκάς. Παίζουν οι μουσικοί: Αλεξία Καλιαρδού (μπαγιάν), Άρτεμις Βαβάτσικα (μπαγιάν), Βασίλης Ζιγκερί-

δης (κανονάκι), Γιάννης ∆ιονυσίου (βιολί), Νίκος Βαρελάς (κρουστά), Σταυρούλα Τρυφιάτη (καβάλι), Χρυσάνθη Γκίκα (πολίτικη λύρα). Συμμετέχουν επίσης οι: Σωκράτης Σινόπουλος (πολίτικη λύρα), Ηλέκτρα Μηλιάδου (βιόλα ντα γκάμπα), Πάνος Λαμπρόπουλος (νέι), James Wylie (σαξόφωνο), Θύμιος Ατζακάς (ούτι), Kωστής Πουλιανάκης (κρουστά). Την Κυριακή 3 Μαΐου, στις 9μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης.

•

«Μέρες κιθάρας» - Νότης Μαυρουδής

Η

τον Ματθαίο Τσαχουρίδη από τη συνεργασία τους με τον Μίμη Πλέσσα στα Παιδιά της Νιόβης (ΝΕΤ) αλλά και από τη συμμετοχή τους σε μουσικές παραγωγές στο Ηρώδειο, το Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Σταθμός στη μέχρι τώρα πορεία τους αποτελεί το ειδικά γραμμένο για τη φωνή του Κωνσταντίνου «Μοιρολόι για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης» από τον διάσημο άγγλο συνθέτη Sir John Tavener (1944 - 2013) καθώς και η απονομή του πρώτου βραβείου, από το Ίδρυμα Τεχνών Μεγάλης Βρετανίας, στον Ματθαίο, ως τον «καλύτερο ερμηνευτή μη δυτικού οργάνου». Αξιοσημείωτη είναι επίσης και η καλλιτεχνική διεύθυνση και εποπτεία των δύο αδελφών στο 21ο ∆ιεθνές Βυζαντινό Συνέδριο του Λονδίνου με πρόεδρο τη Lady Marina Marks, υπό την αιγίδα του πρίγκιπα Καρόλου της Ουαλίας. Στην παράσταση συμμετέχει ο διακεκριμένος καλλιτέχνης Hussein Zahawy στα κρουστά (κουρδικό Daf). Επίσης τα τραγούδια «Ποτέ πια γενοκτονία» και «Ο υπέροχος ύμνος της αγάπης» θα συνοδεύσει στο πιάνο ο Μίμης Πλέσσας. Συντελεστές: Κωνσταντίνος Τσαχουρίδης (φωνή, πιάνο), Ματθαίος Τσαχουρίδης (ποντιακή λύρα, ουζμπέκικη λύρα, περσική λύρα, λαούτο, μπουζούκι, ούτι, αφγανικό ρεμπάμπ, βιολί), Αντώνης Σαρακατσιάνος (πιάνο), Αθανάσιος Σωτηριάδης (πλήκτρα, «μπάγλαμα»), Γεώργιος Σκηπητάρης (καβάλ, κλαρίνο), Γεώργιος Κορτσινίδης (τύμπανα, κρουστά, ποντιακό νταούλι), Ιμπραήμ Ιμπραήμογλου (κρουστά), Ιωάννης Πούλιος (λαούτο, κιθάρες), ∆ημήτρης Γουμπερίτσης (κόντρα μπάσο, ηλεκτρικό μπάσο), Ιωάννης Πούλιος (βιολί), Χρήστος Καλλιοντζίδης (βιολί), Αθανάσιος Καρακώστας (βιολί), ∆ήμητρα Μέγγου (βιολί), Στέφανος Σεκέρογλου (βιόλα), Ντίνα Σαραντζή (τσέλο), Ειρήνη Μπακαλοπούλου (άρπα). Το Σάββατο 9 Μαΐου, στις 8.30μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης. Τιμές εισιτηρίων: 10, 20, 25, 40 ευρώ και 8 ευρώ φοιτητικά.

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

Ο μουσικός κόσμος του Γ. Γκουρτζίεφ

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

Ι

ΜΟΥΣΙΚΗ

Σειρά Γέφυρες που διευθύνει ο ∆ημήτρης Μαραγκόπουλος, δίνει φέτος ιδιαίτερη θέση στην κιθάρα, αυτό το όργανο που συνδέει τόσο δημιουργικά την έντεχνη με τη λαϊκή μουσική. Στον κύκλο «Μέρες κιθάρας» παρουσιάζονται έλληνες κιθαριστές, οι οποίοι, εκτός από δεξιοτέχνες ερμηνευτές, είναι και δάσκαλοι με σημαντικό εκπαιδευτικό έργο. Με το διπλό ρεσιτάλ του Νότη Μαυρουδή ολοκληρώνεται ο φετινός κύκλος. Ο Νότης Μαυρουδής επί πέντε δεκαετίες, παράλληλα με τη διδασκαλία, έχει δυναμική παρουσία στα κιθαριστικά δρώμενα της χώρας μας. Έχει συνθέσει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Άρχισε να διδάσκει κιθάρα το 1969 στη ∆ημοτική Μουσική Ακαδημία του Μιλάνου και συνέχισε στην Ελλάδα, όπου διδάσκει ανελλιπώς από το 1975. Ο Νότης Μαυρουδής έχει ηχογραφήσει 30 προσωπικούς δίσκους με έργα για κλασική κιθάρα και δικές του συνθέσεις. Στην απογευματινή συναυλία τρεις νεαροί κιθαριστές θα προλογίσουν μουσικά τον δάσκαλό τους. Η Αρετή Μελάνη, που φοιτά στο Μουσικό Σχολείο Παλλήνης, επέλεξε για το πρόγραμμά της τέσσερα κομμάτια των Λέο Μπρόουερ, Ναπολεόν Κόστε, Χοακίν Μαλάτς και Χόρχε Μορέλ. Τη σκυτάλη θα πάρει, στη συνέχεια, ο

βραβευμένος κιθαριστής Αλέξανδρος Καρώκης, ο οποίος σπουδάζει στην Ανωτάτη Μουσική Ακαδημία της Κολωνίας. Θα ερμηνεύσει έργα Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, Αουγουστίν Μπάρριος, Άστορ Πιατσόλα και Λέο Μπρόουερ. Το απογευματινό ρεσιτάλ θα ολοκληρωθεί με συνθέσεις Γιόκοχ, Μπρόουερ, Μπρίτεν και Κόσκιν που θα παρουσιάσει η σολίστ Άννα-Μαρία Γαλάνη, η οποία έχει στο ενεργητικό της εμφανίσεις σε αίθουσες συναυλιών και φεστιβάλ. Στο βραδινό ρεσιτάλ για δύο κιθάρες που έχει τίτλο El Puerto [Το λιμάνι], ο Νότης Μαυρουδής και ο Γιώργος Τοσικιάν προτείνουν ένα μουσικό ταξίδι στην Ισπανία και τη Λατινική Αμερική με κομμάτια και τραγούδια, τα ίχνη των οποίων χάνονται στα βάθη του χρόνου, διασκευασμένα από τους ίδιους για δύο κιθάρες. Οι λατινοαμερικάνικες μελωδίες ανωνύμων δημιουργών του πρώτου μέρους προέρχονται από τη Βραζιλία, τη Βενεζουέλα, την Αργεντινή, τη Βολιβία, το Μεξικό και την Κούβα, ενώ στο δεύτερο μέρος, το οποίο τιτλοφορείται «Έντεκα εύθραυστα τραγούδια», η Μόρφω Τσαϊρέλη (φωνή) θα ερμηνεύσει συνθέσεις του Νότη Μαυρουδή πάνω σε ποίηση Μαρίας Πολυδούρη, Μιχάλη Γκανά, Άκου ∆ασκαλόπουλου, Μάνου Χατζιδάκι, Μαίρης Φασουλάκη, Ηλία Κατσούλη, Γιώργου Κορδέλλα και Τάσου Σαμαρτζή. Θα την συνοδεύσουν με τις κιθάρες τους ο συνθέτης και ο Γιώργος Τοσικιάν. Την Πέμπτη 7 Μαΐου, στις 6.30μ.μ. και τις 8.30μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αίθουσα ∆ημήτρης Μητρόπουλος. Ελεύθερη είσοδος για την απογευματινή συναυλία, ενώ για τη βραδινή: 12, 20, 8 (Πολύτεκνοι, 65+), 5 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ).

•

Περικλής Χειλάς

Ο

Περικλής Χειλάς, ήδη από την περίοδο της εφηβείας του, γράφει ποιήματα –σε ηλικία 20 ετών εκδίδει την πρώτη ποιητική συλλογή του– ενώ παράλληλα συνθέτει τα πρώτα του τραγούδια που πολύ αργότερα, το 2001, θα συμπεριληφθούν στο πρώτο προσωπικό του CD με τίτλο «Αταίριαστος», ένα cd που απέσπασε εξαιρετικές κριτικές. Λίγο αργότερα κυκλοφόρησε και το δεύτερο cd του με τίτλο «Ερωτιδέας». Συνεργάζεται με αξιόλογους μουσικούς, όπως τους Τάσο Καρακατσάνη, Αντώνη Τουρκογιώργη, Μιχάλη Γρηγορίου, ∆ημήτρη Μπουζάνη και συγχρόνως παρουσιάζει τα τραγούδια του σε μικρούς χώρους προσελκύοντας κάθε φορά ένα σημαντικό αριθμό πιστών φίλων. Και συνεχίζει... Σε μία από τις σπάνιες ζωντανές εμφανίσεις του, παρουσιάζει τα τραγούδια από τους δύο προσωπικούς του δίσκους καθώς και νέο, ακυκλοφόρητο υλικό. Τον συνοδεύει στην ερμηνεία η Μαριαστέλλα Τζανουδάκη. Μαζί του οι εξαιρετικοί μουσικοί Τάκης Φαραζής (keyboards) και Τάσος Μισυρλής (τσέλο).

Guest ο Στέφανος Λογοθέτης. Την Τετάρτη 6 Μαΐου, στις 9.30μ.μ., στο Σταυρό Του Νότου Plus (Φραντζή 14, Νέος Κόσμος). Είσοδος στο μπαρ: 12 ευρώ με μπύρα ή κρασί.

1091

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

27

ΒΙΒΛΙΟ

Ασσασσίνοι, Χρυσαυγίτες, μετανάστες Νίκος Α. Μάντης «Πέτρα ψαλίδι χαρτί» Εκδόσεις Καστανιώτη Νοέμβριος 2014

Α

κόμη δεν τον είδαμε Γιαννάκη τον βαφτίσαμε. Αλλά άπαξ και τον βαφτίσαμε, που σημαίνει ότι αποδεχτήκαμε πως έχει προκύψει ιδιαίτερη κατηγορία βιβλίων που εντάσσονται στη “λογοτεχνία της κρίσης”, αυτά πολλαπλασιάζονται. Η θεματική ομπρέλα, έτσι κι αλλιώς, είναι μεγάλη. Αρκεί να υπάρχει έστω και ένας ήρωας άστεγος, απολυμένος από την εργασία του ή, γενικότερα, δυστυχής, δεδομένης και πρόσφατης βρετανικής έρευνας επιστημονικού επιπέδου, που έδειξε ότι δυστυχία στα λογοτεχνικά βιβλία Αγγλόφωνων και Γερμανόφωνων, μέσα στην τελευταία δεκαετία, σημαίνει οικονομική δυστυχία. Για ακόμη, μάλιστα, μεγαλύτερο άνοιγμα αυτής της νεότευκτης λογοτεχνικής κατηγορίας, φτάνει η υπόθεση του βιβλίου να εκτυλίσσεται στην “Αθήνα της κρίσης”. Όσο αφορά την Ελλάδα της κρίσης, αυτή υπάρχει μόνο ως αναφορά, καθώς σπανίως η ιστορία απλώνεται στον υπόλοιπο γεωγραφικό χώρο, όπως στο πρόσφατο μυθιστόρημα του Χρήστου Οικονόμου, «Το καλό θα ’ρθει από τη θάλασσα». Από αυτήν την άποψη, είναι ενδεικτικό πως το πρώτο μυθιστόρημα αυτής της κατηγορίας, που απέσπασε βραβείο, τιτλοφορείται «Άγρια Ακρόπολη». Σύμφωνα με τον συγγραφέα του, Νίκο Μάντη, είναι “ένα καθαρόαιμο βιβλίο επιστημονικής φαντασίας, στο οποίο οι σημερινοί εφιάλτες προβάλλονται στην Αθήνα του 2159 μ.Χ.”, η οποία περιγράφεται ως “μία εντελώς διεθνοποιημένη κοινωνία πολυεθνικών, βασισμένη στους κανόνες διοίκησης του εταιρικού μάνατζμεντ”. Η ορολογία υποδηλώνει τη νομική ιδιότητα του Νίκου Λαμπρόπουλου, που κρυβόταν μέχρι πρότινος πίσω από το ψευδώνυμο Νίκος Μάντης. Ο ίδιος αποκάλυψε την ψευδωνυμία μετά τη βράβευση και του εν λόγω, τρίτου πεζογραφικού βιβλίου του, μη αντέχοντας στον πειρασμό της προβολής. Η συγκεκριμένη κατηγορία πεζογραφικών βιβλίων, χάρις και στο εύρος της θεματικής που επιτρέπει, τείνει να καλύψει σχεδόν το σύνολο της παραγωγής. Σε αυτό συμβάλλουν, βιβλιοπαρουσιαστές και κριτικοί, που “αγκαλιάζουν” βιβλία αυτού του τύπου, καθώς τους δίνουν την ευκαιρία να γράψουν για “τα καυτά προβλήματα της επικαιρότητας”, καταπώς αποκαλούνται στο δημοσιογραφίζον λεκτικό τα οικονομικά επακόλουθα της κρίσης. Ο χαρακτηρισμός λογοτεχνικό βιβλίο, προκύπτει μάλλον σαν παρελκόμενος, παρά ως διαπίστωση βάσει αισθητικών κριτηρίων, αποβλέποντας στη μεγαλύτερη προβολή του συγκεκριμένου τύπου βιβλίων. Ηθογραφήματα ή προς αποφόρτιση του κακόσημου χαρακτήρα της λέξης, νεοηθογραφήματα, ρεαλιστικά ή και έκδηλα νατουραλιστικά, που τελευταία επικράτησε να αναφέρονται, και πάλι προς εξωραϊσμό της λέξης, “φέτες ζωής”, απαξάπαντα συστήνονται ως λογοτεχνία. Στη συγκεκριμένη κατηγορία βιβλίων, δεν γίνεται, τουλάχιστον επί του παρόντος, λόγος περί παραλογοτεχνίας. Οι οποιεσδήποτε κρίσεις, όμως, πολιτικές παλαιότερα, οικονομικές σήμερα, επαναφέρουν στο προσκήνιο την ασαφώς οριζόμενη αλλά σημαντική στη συλλογική συνείδηση “τάξη των διανοουμένων”. Εντός της οποίας, οι συγγραφείς αποτελούν ένα ηγεμονικό τμήμα. Έτσι, επανακάμπτουν συζητήσεις για τον “συγγραφέα σε περιβάλλον κρίσης” ή “απέναντι στην κρίση”, συνοπτικότερα, για “τον ρόλο του συγγραφέα”. Προκύ-

πτουν ημερίδες, συναντήσεις, κύκλοι και συναφείς εκδηλώσεις, όπου “έγκριτα μέλη της συγγραφικής κοινότητας” αποφαίνονται υπέρ ενός ενεργού ρόλου του συγγραφέα σε περιόδους αιχμής. Το βασικότερο, απενοχοποιούν τον τυχόν επικαιρικό χαρακτήρα του έργου του. Οπότε εκείνος ενδίδει στη μυθοπλαστική ευκολία, που εξασφαλίζει το πληθωρικό σε αφορμές και γεγονότα παρόν, με αναπαυμένη τη συνείδησή του πως ανταποκρίνεται σε ό,τι η συγγραφική κοινότητα αντιλαμβάνεται ως “πιεστικό αίτημα της κοινωνίας”. ικάζουμε πως αίσθημα υποχρέωσης απέναντι στη χειμαζόμενη χώρα θα πρέπει να ώθησε τον Μάντη να συμβάλλει με ένα δεύτερο βιβλίο στη “λογοτε-

Ε

σα να αρμέξω την μπαναλιτέ της ζωής”. Εκτός κι αν επιζητά να εναρμονιστεί με τους “μπανάλ” ήρωές του, παρασυρόμενος και από “το δέρμα της ψυχής μου”, που τραγουδάει η Λένα Αλκαίου. Το μότο του μυθιστορήματος είναι από τον χρυσό δίσκο του Άκη Πάνου. “Θέλω να τα πω όπως υπάρχουν στο μυαλό / Θέλω να τα πω σα να παραμιλώ”. Ο συγγραφέας με αυτό το τριάντα τόσο χρόνων σουξέ προϊδεάζει για την προφορικότητα των ιστοριών του και το χύμα χαρακτήρα όσων λόγων εκφέρουν οι ήρωες ή αρθρώνουν ενδομύχως. ∆ίπλα στους στίχους του τραγουδοποιού, ως μότο του πρώτου κεφαλαίου, επιλέγεται η ερμηνεία του πρώτου οριενταλιστή Σιλβέστρου ντε Σάσυ για τους “ασσασσίνους”.

Έφηβος Βασιλικός Πύθωνας ή ο πύθων της κρίσης. χνία της κρίσης”. Ίσως και αδικώντας εαυτόν, καθώς το ετοίμασε σε “χρόνο ντε τε”, κατά τη σλανγκ των ηρώων του. Νοέμβριο 2013 βγήκε από το τυπογραφείο το «Άγρια Ακρόπολη», Νοέμβριο 2014 το «Πέτρα ψαλίδι χαρτί». Πιθανώς, λόγω στενότητας χρόνου, αυτό το δεύτερο δεν βγήκε μυθιστόρημα. Απεφεύχθη, πάντως, χάρις στην ευρηματικότητα του συγγραφέα, ο συνήθης αντιεμπορικός χαρακτηρισμός “συλλογή διηγημάτων”. Ο χαρακτηρισμός “σπονδυλωτό μυθιστόρημα”, που επέλεξε, δηλώνει ότι πρόκειται για κάτι “σαν μυθιστόρημα”, ανεξάρτητα αν αυτό βρίσκεται πλησιέστερα σε συλλογή “σύντομων ιστοριών”. Στην παρουσίαση των αυτόνομων ιστοριών ως τμημάτων μίας ενότητας, βοηθά η τοποθέτησή τους στον ίδιο χρόνο και τόπο, δηλαδή στην “Αθήνα της κρίσης”. Βασικό, πάντως, τέχνασμα για την επίτευξη του σπονδυλωτού χαρακτήρα παραμένει το πηγαινέλα των ηρώων από τη μία ιστορία στην άλλη, αλλάζοντας θέση στο καστ των προσώπων, από πρωταγωνιστές σε δευτεραγωνιστές ή και απλώς αναφερόμενα πρόσωπα. Για το πλάσιμο των αθλίων της Αθήνας, η προσωπική εμπειρία δεν είναι απαραίτητη. Ούτε ο Ουγκώ είχε κατεβή στους υπονόμους των Παρισίων. Επιπροσθέτως, σήμερα, με την ηλεκτρονική ενημέρωση, δεν απαιτείται ούτε καν επιτόπια έρευνα. Ωστόσο, ο Μάντης, παρουσιάζοντας το βιβλίο του, ισχυρίζεται πως ήρωες και καταστάσεις, “είναι όλα και όλοι, μασκαρεμένοι, επινοημένοι αλλά και εντελώς υπαρκτοί”. Προσθέτει, μάλιστα, πως έχει αγωνία “να μην προδώσει και να μην προδοθεί”. Οπότε, πιθανώς να αντλεί και από τη δικηγορική του εμπειρία. Οι εξομολογητικές εκφράσεις, πάντως, που χρησιμοποιεί, ξενίζουν με την αδόκιμη εκφραστική τους, που μάλλον υποδηλώνει συγγραφική αμηχανία: “Πρώτη φορά αγγίζω με το δέρμα της τέχνης μου καυτές επιφάνειες, άγριες, τσιμεντένιες.” “Για πρώτη φορά προσπάθη-

Επίκαιρη η ανάκληση αυτής της ισλαμικής αίρεσης, που τρομοκρατούσε τους Σταυροφόρους, θεωρώντας τη δολοφονία των εχθρών θρησκευτικό καθήκον. ∆έκα αιώνες αργότερα, μόνο η ετυμολογία των λέξεων αλλάζει. Η πρόσφατη αίρεση των τζιχαντιστών, με την ονομασία της, υπογραμμίζει την ιερότητα του πολέμου. Η ονοματοδοσία της παλαιότερης έγινε από το χασίς, με το οποίο οι πιστοί περιέρχονταν σε οραματική έκσταση για τους μελλούμενους παραδείσους, ενδυναμώνοντας εαυτούς προ της φονικής δράσης. Το μότο του πρώτου κεφαλαίου εισάγει τους “ασσασσίνους” ως κυρίαρχους ήρωες ολόκληρου του μυθιστορήματος, έστω κι αν δεν έχουν νευραλγικό ρόλο σε όλους τους σπονδύλους του. Ήδη, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, εμφανίζονται μετανάστες - κυρίως Αλβανοί, μετά προστέθηκαν οι Σλαβόφωνοι - στα πεζογραφήματα νεότερων συγγραφέων. Κατά κανόνα, παρουσιάζονται ως ηθικά στοιχεία, που αδικούνται. Ο Μάντης τους παρουσιάζει μεν ως “ασσασσίνους”, αλλά εξ ανάγκης. Σε κάποιους, μάλιστα, δίνει χαρακτηριστικά τραγικού ήρωα. Όλοι τους κινούνται εν μέσω θιάσου, αποτελούμενου από τρομοκρατημένους ντόπιους. Αυτοί οι αλλοδαποί “ασσασσίνοι” πρωταγωνιστούν στις πιο εντυπωσιακές “φέτες ζωής”, που αντλεί από “το γκρίζο παρόν”, ενώ συμμετέχουν και στη μελλοντολογική ουρά του μυθιστορήματος. Κάτι σαν μυθιστόρημα φαντασίας, όχι όμως επιστημονικής, αλλά ιδεολογικοπολιτικής. Σε σύγκριση με το προηγούμενο μυθιστόρημά του, θα το χαρακτηρίζαμε “λάιτ” μελλοντολογία, τουλάχιστον ως προς το μέγεθος της προβολής στο μέλλον. Αντί των αρχών του 22ου αιώνα, που φαντασιωνόταν στο προηγούμενο, εδώ αρκείται στην επινόηση για την επαύριον μιας κυβέρνησης “εθνικής σωτηρίας”, πλασμένης στο πρότυπο παλαιότερων δικτατορικών καθεστώτων. Αυτή προκύπτει ως επακόλου-

θο της κρίσης, αλλά και της ανικανότητας πολιτικών προοδευτικής παράταξης. Στερεότυπη σύλληψη, καθώς υιοθετεί τις ζοφερές προβλέψεις της κρίσης για άνθιση της “λαϊκίστικης ριζοσπαστικής δεξιάς”. κρίση, στις διαδοχικές φάσεις της, αποτυπώνεται σε μία μόνο από τις συνολικά πέντε ιστορίες του βιβλίου. Μένει, όμως, η εντύπωση ότι κυριαρχεί, καθώς οι ιστορίες τεμαχίζονται και τα τμήματά τους παρατάσσονται σε μία μάλλον αυθαίρετη σειρά. Ακριβέστερα, το μυθιστόρημα χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο είναι το εκτενέστερο, με έξι κεφάλαια και τις τέσσερις ιστορίες, από τις οποίες οι δυο ολοκληρώνονται σε ένα κεφάλαιο, μία απλώνεται σε δυο μη συνεχόμενα κεφάλαια, ενώ η ιστορία της κρίσης καταλαμβάνει το πρώτο και το έκτο κεφάλαιο, με ένα τελευταίο τμήμα να αυτονομείται στο τρίτο μέρος του μυθιστορήματος, που έχει ένα μόνο κεφάλαιο. Αυτοτελής η πέμπτη ιστορία, εξελίσσεται στο δεύτερο μέρος, που χωρίζεται σε τρία συνεχόμενα κεφάλαια. Ουσιαστικά, πρόκειται για τέσσερις “φέτες ζωής” συν μία παρωδία. Η βασική “φέτα ζωής” είναι αυτή της κρίσης, που ξεκινάει στο πρώτο κεφαλαίο, με δυο πρεζάκηδες, ψιλοδιαρρήκτες για τη δόση τους, έναν Αλβανό, που ήρθε δεκάχρονος στην Ελλάδα και τον συμμαθητή του, Ρουμάνο, που έγινε Χρυσαυγίτης και είδε φως, καθώς, από παιδί της σφαλιάρας, μεταμορφώθηκε σε σωστό “ασσασσίνο”. Ο συγγραφέας δοκιμάζει και δοκιμάζεται σε περισσότερους αφηγηματικούς τρόπους. Σε αυτήν, την πρώτη “φέτα ζωής”, καθώς είναι χωρισμένη σε τρία μέρη, επεξεργάζεται τρεις αφηγηματικές μορφές. Στο πρώτο τεμάχιο της ιστορίας, παρουσιάζει τον βίο και την πολιτεία του διδύμου των μεταναστών μέσα από το μακρύ μονόλογο του Αλβανού, που κρατάει, όση ώρα πηγαίνει πεζή, από Ομόνοια μέχρι Φορμίωνος στο Παγκράτι και στη συνέχεια, μέχρι Φραντζή στο Νέο Κόσμο. Ναρκομανής, με έντονα συμπτώματα συνδρόμου στέρησης, περπατάει, τρέχει, τρεκλίζει, παρόλα αυτά ούτε στιγμή δεν χάνει τον ειρμό κατά τις παρελθοντικές αναδρομές. Γιατί αν τον έχανε, πολύ θα δυσκόλευε τον αναγνώστη. Ο συγγραφέας, αυτήν την παραχώρηση στην αναγνωσιμότητα του πονήματός του, την αντισταθμίζει με μακριές προτάσεις χωρίς τελεία στο αρμόζον ιδιόλεκτο, αλλά και με επιταχυνόμενο ρυθμό, ανάλογο με τη σύγχυση που διακατέχει τον ήρωα. Περιγράφει στέκια και αστυνομικές καταδιώξεις, παράλληλα με την εξιστόρηση των δεινών των Αλβανών. Πολλαπλώς ιστορημένα μεν, αλλά εδώ γίνονται πλέον ερεθιστικά, καθώς η ταλαίπωρη Αλβανή μητέρα κατόρθωσε μεν να παντρευτεί Έλληνα, αλλά της προέκυψε παιδεραστής. Το θύμα, η βιασθείσα, Αλβανίδα κόρη, πρωταγωνιστεί, στο καταληκτικό κεφάλαιο, ως άλλη Αντιγόνη, σε ρόλο ντετέκτιβ-εκδικητή. Το δεύτερο τεμάχιο, για την τύχη του Ρουμάνου, έχει τη μορφή σύντομων, διαδοχικών στιχομυθιών μεταξύ δυο προσώπων, χωρίς αφηγηματικές γέφυρες. Ενώ, το τρίτο, γύρω από την κατάληξη της αλβανικής οικογένειας, προσομοιάζει με μυθιστορηματικό θρίλερ. Εδώ, σε αντιπαράθεση προς την αλβανική οδύσσεια, αναπαρίσταται η ζωή τριμελούς οικογένειας των βορείων προαστίων, που κατοικεί σε μεζονέτα της Πολιτείας τετρακοσίων τετραγωνικών. Ο συγγραφέας, για να αποδώσει με επάρκεια τους αυτουργούς της κρίσης, επιστρατεύει όλα τα σχετικά στερεότυπα, αναμεμιγμένα με εκκεντρικές συνήθειες πλουσίων, όπως έναν έφηβο πύθωνα ως κατοικίδιο.

Η

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 28

28

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr

στις 8.30 το βράδυ, διεξάγεται στρογγυλό τραπέζι με ομιλητές: τον αν. υπουργό Πολιτισμού Νίκο Ξυδάκη, τον ομότιμο καθηγητή Κοινωνιολογίας και βουλευτή επικρατείας Κωνσταντίνο Τσουκαλά, τον καθηγητή Συνταγματικού ∆ικαίου και ευρωβουλευτή Κωνσταντίνο Χρυσόγονο και τον ομότιμο καθηγητή Φιλοσοφίας Παύλο Χριστοδουλίδη, ενώ συντονίζει ο ιστορικός τέχνης Γιάννης Κολοκοτρώνης. Επίσης, στις 15 Μαΐου, στις 9 το βράδυ ο μαέστρος και συνθέτης Ελευθέριος Καλκάνης παρουσιάζει το έργο του Frames και το «Τραγούδι για μια Πατρίδα», σε στίχους του ποιητή Ιάσωνα Λειδινού. Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης (Ξενοκράτους 7, Αθήνα, τηλ.: 2107244552)

Νίκος Σίσκος [Siskos EPIC]

Μ

έσα από τα επινοημένα τοπία του Νίκου Σίσκου αναφύονται υβρίδια φύλων και ψυχικών καταστάσεων, μαντόνες και τρολ, κερασφόροι ερωτιδείς, παιδίσκες στον κόσμο της Αλίκης των Θαυμάτων, γοργόνες και ανδρόγυνα πλάσματα, σκοτεινά χερουβίμ και αθώοι Κένταυροι. Η σαρκαστική προσέγγιση θραυσμάτων από τον κόσμο της φαντασίας και του ονείρου, όπως σημειώνει ο Νίκος Βατόπουλος, προσφέρει στα έργα του καλλιτέχνη ένα σκοτεινό φως και ένα λαμπερό σκοτάδι, με αποτέλεσμα ο θεατής να γίνεται κοινωνός στο πρωτογενές τοπίο μιας προεφηβικής αθωότητας, που τοποθετείται εντός ενός επαναπροσδιοριζόμενου ρευστού ερωτισμού και μιας διάχυτης αμηχανίας. Η έκθεση διαρκεί έως τις 6 Ιουνίου. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 11π.μ. - 9μ.μ., Σάββατο 11π.μ. - 4μ.μ.

Ena art Gallery (Βαλαωρίτου 9Γ, Αθήνα, τηλ.: 2103388501)

Τέχνη και πολιτική

Ε

ντεκα εικαστικοί σχολιάζουν αιχμηρά, ειρωνεύονται και προκαλούν τη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα στην Ελλάδα και την Ευρώπη, σε μια ομαδική παρουσίαση που έχουν επιμεληθεί οι: Ρ. Αργυράκη, Τζ. Γεννηματά και Ά. Ντινοπούλου. Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Ά. Αντωνόπουλος, Τ. Ζερβεδάς, ∆. Ζουρούδης, Γ. Κονταράτος, Κ. Μορταράκος, Β. Πλοιαρίδης, Ξ. Σαχίνης, Γ. Σκυλογιάννης, Μ. Φάρος, Γ. Φωκάς και Γ. Χαρβαλιάς. Στο πλαίσιο της έκθεσης, την Παρασκευή 8 Μαΐου,

Lepanto: Η Ναυμαχία της Ναυπάκτου

Τ

ο σημαντικό ιστορικό γεγονός της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου τον Οκτώβριο του 1571 παρουσιάζεται από τον Άλκη Πιερράκο, με γρήγορες όσο και στιβαρές πινελιές σινικής μελάνης σε χαρτί, με το Ιόνιο Πέλαγος ως αφαιρετικό σκηνικό και τη ζωγραφική του ως αφη-

“Ταξίδι στην έρημο”

του Γιάννη Παπάζογλου

Η

Κλαίρη φθάνει στη Μαχάμπ, όπου μαίνεται ένας εμφύλιος πόλεμος. Καλείται να αναγνωρίσει ένα πτώμα, το οποίο πιθανόν να ανήκει στον Άλκη, τον αγνοούμενο άντρα της. Εκεί θα έρθει σε επαφή με τον Μιχαήλ, έναν αινιγματικό υπάλληλο της ελληνικής πρεσβείας, που θα την οδηγήσει σε ένα ταξίδι στην έρημο. Ένας διπλωμάτης καριέρας, μια λαμπερή τηλεπαρουσιάστρια ειδήσεων και ένας βραβευμένος φωτορεπόρτερ συναντώνται σε έναν τόπο αφιλόξενο, εφιαλτικό. Θα έρθουν αντιμέτωποι με τις ορατές και λιγότερο ορατές μορφές βίας που μας συγκροτούν ως ατομικά και συλλογικά υποκείμενα. Κουβαλούν μαζί τους πάθη, μυστικά και ενοχές, που τους ενώνουν και τους χωρίζουν, που θα τους οδηγήσουν σε σύγκρουση μέχρι θανάτου ή έρωτα. Πρόκειται για ένα έργο με αναφορές στη σύγχρονη πραγματικότητα, με προεκτάσεις πολιτικές, κοινωνικές, υπαρξιακές. Τι είναι η έρημος για τους ήρωες του έργου; Ο Άλκης είναι ζωντανός ή νεκρός; Τι ρόλο παίζει ο Μιχαήλ; Πώς θα εξελιχτεί η ζωή της Κλαίρης; Σασπένς, ατμόσφαιρα και εκπλήξεις μέχρι το τέλος. Σκηνοθεσία: Γιώργος Γιανναράκος, σκηνική εγκατά-

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015 γηματική και εικονοπλαστική δύναμη. Τα σχέδιά του «εικονογραφούν» την κρίσιμη για την εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού ναυμαχία που καθόρισε εν πολλοίς την ευρωπαϊκή τύχη και ιστορία, και μας υπενθυμίζουν την ικανότητα του εικαστικού λόγου να λειτουργεί σε ένα κοινωνικό και ψυχολογικό επίπεδο, αφού κάνει επίκαιρη την ιστορική μνήμη, μεταφέρει μηνύματα και διεγείρει το συναίσθημα. Η έκθεση λειτουργεί έως τις 14 Ιουνίου. Λατινικό Παρεκκλήσι, Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας (πληρ.: 2310589141 – Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης)

As I walked out one morning

Σ

χέδια και digital prints με θέμα την Αθήνα παρουσιάζει ο σουηδός καλλιτέχνης Daniel Egneus. Με έναυσμα το προσωπικό του καθημερινό δρομολόγιο από το σπίτι, το γραφείο και αντίστροφα, ο καλλιτέχνης ξεκίνησε να εικονογραφεί τους αθηναϊκούς περιπάτους του, δηλαδή την οδό Πιττακή, την Αθηνάς, την πλατεία Αγ. Ειρήνης, τη Βαρβάκειο αγορά και πολλούς άλλους δρόμους, ψάχνοντας τις λεπτομέρειες, τον απόηχο του γαλάζιου ουρανού πάνω στα κτίρια, τη γοητεία της ομορφιάς με την ασχήμια της μαζί. Η έκθεση εγκαινιάζεται την Πέμπτη 14 Μαΐου και διαρκεί μέχρι τις 6 Ιουνίου. Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11π.μ. - 3μ.μ. και 5 - 8μ.μ., Τετάρτη 11π.μ. - 3μ.μ., Σάββατο 11π.μ. - 2μ.μ.

Zoumboulakies Galleries (Πλ. Κολωνακίου 20, Αθήνα, τηλ.: 2103608278)

σταση: Ιβάν Παπαδόπουλος, ενδυματολόγος: Μαρίλη Ζαρκάδα, μουσική: Κώστας Μαντζώρος, επιμέλεια κίνησης: ∆ήμος Αμπράζης, φωτισμοί: Γιώργος Ζορμπάς, βοηθός σκηνοθέτη: Πένυ Ζήση, φωτογραφίες: Ρου Ζάνου, σκηνοθεσία τρέιλερ: Γιώργος Ζορμπάς, μοντάζ τρέιλερ: Χρόνης Τσιχλάκης. Παίζουν οι ηθοποιοί: Κώστας Καζανάς, Ερρίκος Λίτσης και Νάνα Παπαδάκη. Τις φωτογραφίες που εντάσσονται στη σκηνική εγκατάσταση της παράστασης παραχώρησε ο φωτορεπόρτερ – κινηματογραφιστής Σπύρος Τσακίρης. Παραστάσεις: Τα Σάββατα 2, 9 και 16 Μαή, στις 9.15μ.μ. και τις Κυριακές 3, 10 και 17, στις 8μ.μ., στο θέατρο Radar (Πλατεία Αγίου Ιωάννη & Πυθέου 93, τηλ.: 210 9769294). Τιμή εισιτηρίου: 12 και 8 ευρώ. video teaser: youtu.be/zoSXpLllxjA

Ασσασσίνοι, Χρυσαυγίτες, μετανάστες

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 27

Η δεύτερη “φέτα ζωής”, που αποτελείται από δυο μέρη, αφορά ένα ζευγάρι δικηγόρων, με επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία στον ιδιωτικό τομέα, μεσαίας οικονομικής επιφάνειας, που του συμβαίνουν απίθανες ατυχίες. Κατ’ αρχήν, αποκτά ένα βρέφος-τέρας, “το μωρό της κρίσης”, όπως το αποκάλεσαν. Ενώ, στο δεύτερο μέρος, αφού έχουν απαλλαγεί από το παιδί, χωρίς συναισθηματικές αβαρίες, ουσιαστικά το έχουν ξεχάσει σε Ίδρυμα, υφίστανται τις συνήθεις οικονομικές συνέπειες της κρίσης. Μόνο που σε αυτούς φθάνουν μέχρι το βιασμό της γυναίκας από διαρρήκτη, που πληροφορήθηκε πως έκρυβαν στο διαμέρισμά τους μισό εκατομμύριο ευρώ, το οποίο είχαν αποσύρει για μεγαλύτερη ασφάλεια, και μπούκαρε. Το δράμα, όμως, του συζύγου βρίσκεται στο ό,τι εκείνη το απήλαυσε. Τελικά, ο ληστής ήταν ο Ρουμάνος-Χρυσαυγίτης της προηγούμενης ιστορίας. ∆ιαφορετικής ατμόσφαιρας είναι το πρώτο τμήμα της ιστορίας τους, που επικεντρώνεται στη σχέση της μητέρας της γυναίκας με το τερατόμορφο εγγόνι της. Ο συγγραφέας περιγράφει επίσκεψή της στο ίδρυμα, συνδυάζοντας σκηνές ωμού ρεαλισμού με ονειρικού τύπου φαντασιώσεις. Ως αποτέλεσμα, η ψυχολογία της γυναίκας δείχνει μάλλον αντιφατική. Γενικότερα, δεν τον απασχολούν τόσο οι χαρακτήρες.

Σε μεγαλύτερη έκταση, σκιαγραφεί χαρακτηριστικούς τύπους για να αποτυπώσει νοσηρές έως και βδελυρές καταστάσεις. Γι’ αυτό και επιμένει σε μετανάστες, Χρυσαυγίτες, διεφθαρμένους πολιτικούς, ιδεολογικούς ινστρούχτορες επί Χούντας, που κατέληξαν μίζεροι γέροντες, και ακόμη, ομοφυλόφιλους με αηδή χούγια. Παράδειγμα, η τρίτη “φέτα ζωής”, όπου ξεδιπλώνει την τόσο προσφιλή στα ΜΜΕ ιστορία, με τους μετανάστες να στοιβάζονται σε παλαιές πολυκατοικίες του αθηναϊκού κέντρου. Προτιμά την πλέον ενδιαφέρουσα εκδοχή, που θέλει τον θύτη να είναι κι αυτός αλλοδαπός. Επινοεί, ωστόσο, και μία ιστορία, που ακόμη δεν έχει προκύψει, ή, τουλάχιστον, δεν αποτέλεσε είδηση των ΜΜΕ. Στο ίδιο κελί των φυλακών Κορυδαλλού, βρίσκονται κρατούμενοι, ένας βασανιστής επί Χούντας και ένα από τα θύματά του, τότε φοιτητής, που εξελίχτηκε σε γενικό γραμματέα υπουργείου και υπέπεσε στο σφάλμα του δωροληψίας. Στο ιδεολογικοπολιτικό επίπεδο τοποθετείται και το δεύτερο μέρος. Πρόκειται για μία παρωδία της μεταπολιτευτικής περιόδου, που φτάνει μέχρι σήμερα, αποκτώντας χρονικό εύρος μιας ακεραίας γενιάς, από τον εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ, το 1981, μέχρι τη φυλάκιση του πρώτου τη τάξει υπουργού. Θυμίζουμε πως η παπανδρεϊκή περίοδος έχει αποδοθεί με τον τρόπο της παρωδίας, χωρίς χονδροειδείς απλοποιήσεις, από τον Γιώργη Γιατρομανωλάκη, προ κρίσης, στο μυθιστό-

ρημα «Το χρονικό του ∆αρείου». Ο Μάντης επιλέγει για το βιβλίο του έναν τίτλο, που δείχνει κρυπτικός, ακόμη και σε όσους έχουν παίξει κάποτε το “πέτρα μολύβι ψαλίδι χαρτί”. Ή, στη νεότερη μορφή του, “πέτρα ψαλίδι χαρτί”, που επιλέγεται ως τίτλος και υπαγορεύει την εικόνα εξωφύλλου. Στο παιχνίδι, η πέτρα νικάει το ψαλίδι, αφού μπορεί να το καταστρέψει, εκείνο νικάει παρομοίως το χαρτί, που νικάει την πέτρα, αφού μπορεί όχι να την καταστρέψει αλλά να την εξαφανίσει, τυλίγοντάς την. Σύμφωνα με το κειμενάκι του οπισθόφυλλου, το παιχνίδι υποτίθεται ότι αναφέρεται στις τύχες των κατοίκων της χώρας σε κρίση. Ντόπιων και μεταναστών. Αν η εκάστοτε εξουσία είναι η πέτρα, αυτή αφανίζει τους έχοντες, αφού εκείνοι έχουν προηγουμένως αφανίσει τους μη έχοντες, κυρίως τους αλλοδαπούς μετανάστες. Τελικά, όμως, σύμφωνα με τη μυθοπλασία, αυτοί αποβαίνουν οι κερδισμένοι, αφού επιζούν, εγκαταλείποντας τη βυθιζόμενη χώρα. Μήπως θα πρέπει να συμπεράνουμε ότι, κατά τη συγγραφική φαντασία, αυτοί θα συγγράψουν και την ιστορία της; Γιατί, στην παλαιά εκδοχή του παιχνιδιού, το μολύβι νικάει το χαρτί, που νίκησε την πέτρα, που νίκησε το ψαλίδι. Μ. Θεοδοσοπούλου

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

«MOMMY»

29

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Σχέσεις στοργής, σχέσεις απόγνωσης

Του Στράτου Κερσανίδη

Ε

ίναι κάτι παιδιά που δεν μοιάζουν με τα άλλα. Που από κάποια γνωστή ή άγνωστη αιτία διαμορφώνουν αποκλίνουσες συμπεριφορές, γίνονται βίαια, αντικοινωνικά. Είναι και η οικογένεια στην οποία μεταφέρεται το πρόβλημα, το οποίο μεγιστοποιείται όταν αυτή έχει τα δικά της προβλήματα, όπως π.χ. αν είναι μονογονεϊκή, με οικονομικά προβλήματα κ.λπ. Ο Ξαβιέ Ντολάν θεωρείται -και είναιτο παιδί θαύμα το γαλλόφωνου καναδικού (Κεμπέκ) κινηματογράφου. Μόλις 25 ετών, έχει ήδη σκηνοθετήσει πέντε μεγάλου μήκους ταινίες, με την πρώτη στα 19 του. Η τελευταία του ταινία, «Mommy», μοιράστηκε, με το Ζαν Λικ Γκοντάρ παρακαλώ, το βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Κανών. Εκρηκτικό ταλέντο, ο Ντολάν σκηνοθετεί, γράφει το σενάριο, χειρίζεται την κάμερα, επιμελείται τα κοστούμια και τα σκηνικά, κάνει το μοντάζ, είναι παραγωγός, συχνά πρωταγωνιστεί κιόλας. Όλους τους παραπάνω ρόλους, εκτός από τον τελευταίο, έχει ο Ντολάν στο «Mommy», μια ταινία-γροθιά η οποία καταπιάνεται με ένα θέμα που συχνά η κοινωνία μας το αντιμετωπίζει με την «εύκολη» λύση της καταστολής. Με το ξεκίνημα της ταινίας διαβάζουμε πως η ιστορία που πρόκειται να παρακολουθήσουμε διαδραματίζεται σε ένα φανταστικό Καναδά, όπου μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2015 εκλέγεται μια νέα κυβέρνηση. Μετά από δύο μήνες παρουσιάζεται το νομοσχέδιο 8-18 με το οποίο τροποποιείται η πολιτική των υπηρεσιών υγείας. Συγκεκριμένα με τον αμφιλεγόμενο νόμο S-14 ορίζεται πως ο γονέας τέκνου με προβληματική συμπεριφορά, που έχει οικονομική δυσχέρεια και αντιμετωπίζει σωματικό ή ψυχολογικό κίνδυνο έχει το ηθικό και το νομικό δικαίωμα να δώσει το παιδί του στη φροντίδα οποιουδήποτε δημόσιου νοσοκομείου χωρίς καμία περαιτέρω νομική διαδικασία. Στη συνέχεια, ξεκινά η ταινία και όλα τα παραπάνω ξεχνιούνται για να τα θυμηθούμε ξανά προς το τέλος. Όλα αρχίζουν σε ένα ίδρυμα που φιλοξενεί παιδιά με βίαιη συμπεριφορά. Εκεί βλέπουμε την Ντι να πηγαίνει για να παραλάβει το 16χρονο γιο της, Στιβ, ο οποίος αποβάλλεται επειδή επιτέθηκε και τραυμάτισε σοβαρά ένα άλλο παιδί.

∆εν έχει άλλη επιλογή παρά να πάρει το γιο της στο σπίτι. Η Ντι είναι χήρα, μένει άνεργη και πρέπει να φροντίσει το γιο της, τον οποίο υπεραγαπά. Οι συγκρούσεις ανάμεσά τους είναι συνεχείς, εκείνη προσπαθεί για το καλύτερο ενώ ψάχνει για δουλειά, εκείνος δημιουργεί προβλήματα. Η σχέση τους διαρκώς δοκιμάζεται μέχρις ότου η καταλυτική εμφάνιση της Κάιλα, μιας γυναίκας που μετακόμισε με τον άντρα και τον παιδί της στο απέναντι σπίτι θα αλλάξει τις ισορροπίες. Η Κάιλα είναι δασκάλα σε αναρρωτική άδεια λόγω κάποιου ψυχολογικού προβλήματος και προσφέρεται να βοηθήσει την Ντι και τον Στιβ αναλαμβά-

νοντας μάλιστα να του κάνει κατ’ οίκον μαθήματα. Η Ντι, ο Στιβ και η Κάιλα χαίρονται τη σχέση τους. Η μητέρα είναι αισιόδοξη και έχει βρει μια προσωρινή δουλειά, ο Στιβ κάνει όνειρα για να σπουδάσει, η Κάιλα αρχίζει να γελάει. Το μέλλον δεν είναι πια σκοτεινό αλλά γεμάτο ελπίδα. Τι συμβαίνει όμως με το παρελθόν; Μια αγωγή φτάνει με το ταχυδρομείο και οι γονείς του παιδιού που τραυμάτισε ο Στιβ στο ίδρυμα ζητούν ένα τεράστιο ποσό το οποίο ξόδεψαν για την αποκατάστασή του. Η Ντι ζητά τη βοήθεια ενός γείτονα δικηγόρου ο οποίος την φλερτάρει. Η ιδέα δεν αρέσει στο Στιβ, η έξοδος των τριών θα είναι κατα-

στροφική. Υστερα θυμόμαστε την αρχή, το νόμο S-14. Όπως έχει πει ο Ντολάν, αυτό που τον εμπνέει και αγαπά περισσότερο από κάθε τι, είναι η μητέρα του. «Και όταν λέω η μητέρα μου, νομίζω ότι εννοώ η μητέρα γενικά, η φιγούρα που αντιπροσωπεύει», λέει. Έτσι ο ίδιος μας οδηγεί, ήδη με τον τίτλο «Mommy», σε αυτό που θέλει. Σε μια ταινία που κυριαρχεί το πρόσωπο της μητέρας, μια γυναίκα η οποία αγωνίζεται να μεγαλώσει μόνη ένα παιδί με προβλήματα δείχνοντας του την απεριόριστη αγάπη της. Μια γυναίκα η οποία δοκιμάζει τα όρια των αντοχών της, που δεν έχει προσωπική ζωή, που οι σχέσεις της περιορίζονται στη νέα γειτόνισσα. Κι εκείνη; Μια άλλη γυναίκα, κάπως αινιγματική, με τα δικά της προβλήματα. Η μητρότητα και οι σχέσεις σε μια ταινία που είναι γυρισμένη με δυναμισμό και νεύρο. Με την κάμερα να κινείται και να καταγράφει τις εκρήξεις του Στιβ, την απόγνωση της Ντι, τις αντιδράσεις της Κάιλα. Η σκηνοθεσία είναι στεγνή, σχεδόν κυνική. Ο Ντολάν δεν αφαιρείται ούτε στιγμή, οι εύκολοι μελοδραματισμοί εξοβελίζονται, οι χαρακτήρες διογκώνονται. Σε πολλές περιπτώσεις η ζωή είναι σκληρή και οι άνθρωποι οφείλουν να πάρουν αποφάσεις. ∆ύσκολες αποφάσεις. «Αυτός ο κόσμος δεν έχει πολλή ελπίδα», λέει η Ντι στην τελευταία της συζήτηση με την Κάιλα. «Αλλά μ’ αρέσει να πιστεύω ότι είναι γεμάτος από ανθρώπους που πιστεύουν. Καλύτερα έτσι, γιατί όσοι ελπίζουμε μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα», συνεχίζει. strakersan@gmail.com kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ  «1001 Γραμμάρια» (1001 Gram) του Μπεντ Χάμερ: Η Μαρίε είναι μια όμορφη αλλά αφοσιωμένη στη δουλειά της και αυστηρή επιστήμονας. Ένα ετήσιο συνέδριο για τα μέτρα και τα σταθμά, την φέρνει από την πατρίδα της, τη Νορβηγία, στο Παρίσι. Εκεί, στη γοητευτική γαλλική πρωτεύουσα, η Μαρίε θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη ζωή και τις καταπιεσμένες επιθυμίες της. Ρομαντική κομεντί με εύστοχες πινελιές υπόγειου χιούμορ, κάτι που χαρακτηρίζει τις ταινίες των σκανδιναβικών χωρών.

 «Γυναίκα από χρυσό» (Woman In Gold) του Σάιμον Κέρτις: Μετά το θάνατο της αδελφής της, η Μαρία Άλτμαν αποφάσισε να διεκδικήσει πέντε πίνακες του Κλιμτ οι οποίοι ανήκαν στην οικογένειά της αλλά τους άρπαξαν οι ναζί. Εξήντα χρόνια έχουν περάσει και οι πίνακες βρίσκονται στη Βιένη στην αίθουσα Μπελβεντέρε. Ανάμεσα στους πίνακες είναι και η «Γυναίκα από χρυσάφι», στον οποίο απεικονίζεται η θεία της Άλτμαν -αδελφή της μητέρας της- Αντέλ ΜπλοχΜπάουερ. Αρχικά απευθύνθηκε στην κυβέρνηση της Αυστρίας, η οποία όμως δεν έδειξε καμία προθυμία να εξετάσει το αίτημά της κι έτσι αναγκάστηκε να καταφύγει στο Ανώτατο ∆ικαστήριο των ΗΠΑ. Ως αμερικανίδα πολίτις είχε αυτό το δικαίωμα και μέσω της αμερικανικής δικαιοσύνης μήνυσε την Αυστρία. Η δικαίωση της Μαρίας Άλτμαν ήταν μια μεγάλη νίκη της δικαιοσύνης.  «Οι Εκδικητές: Η εποχή του Ούλτρον» (Avegers: Age Of Ultron) του Τζος Γουέντον: Η επιτυχία της πρώτης ταινίας της Μάρβελ οδήγησε, όπως συνηθίζεται, στη συνέχειά της. Ακολουθώντας, λοιπόν, τη συνταγή της προηγούμενης ταινίας, έχουμε ξανά τους γνωστούς υπερ-ήρωες να αναλαμβάνουν την προστασία της Γης, η οποία κινδυνεύει από τον Ούλτρον, ένα ρομπότ τελευταίας τεχνολογίας που πάσχει από μεγαλομανία! Ο Τόνι Σταρκ προσπαθεί να ενεργοποιήσει ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης για να διατηρήσει την τάξη αλλά ο Ούλτρον έχει άλλα σχέδια. Άιρον Μαν, Χαλκ, Κάπτεν Αμέρικα, Θορ, Μαύρη Χήρα και Χόκι αναλαμ-

βάνουν δράση. Μόνον οι Εκδικητές μπορούν να σώσουν την κατάσταση.

 «Araya» της Μαργκό Μπενασεράφ: Αριστουργηματικό ντοκιμαντέρ το οποίο στο Φεστιβάλ των Κανών το 1959 μοιράστηκε το βραβείο της ∆ιεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου, εξ ημισείας με το «Χιροσίμα, αγάπη μου», του Αλέν Ρενέ. Η σκηνοθέτιδα κατορθώνει να μετατρέψει σε κινηματογραφικό ποίημα μια ταινία γυρισμένη σε μια σκληρή και άγονη περιοχή της Βενεζουέλας, όπου οι άνθρωποι για να επιβιώσουν εργάζονταν στα αλατωρυχεία. Η Μπενασεράφ, με καταγωγή από τη Βενεζουέλα και σπουδές κινηματογράφου στο Παρίσι, καταφέρνει να παρουσιάσει τις σκληρές συνθήκες εργασίας σε έντονο κοντράστ που κόβει την ανάσα, με την κάμερά της να μας αποκαλύπτει αριστουργηματικά το τοπίο και τους ανθρώπους σε μια ταινία που συγκρίνεται με το «Η γη τρέμει» του Λουκίνο Βισκόντι. Η Μπενασεράφ καταγράφει 24 ώρες από ζωή των εργατών σε μια από τις πιο στέρφες περιοχές του κόσμου, όπου οι άνθρωποι από το 1500 βασίζονταν αποκλειστικά σε αυτά που τους έδινε η θάλασσα: αλάτι και ψάρια.

Σινεφίλ

«1001 Γραμμάρια»

“

30

ΘΕΩΡΙΑ Η πιο χαρακτηριστική εικόνα δεν ήταν οι καταστροφές που προκάλεσαν οι διαδηλωτές – τα διαλυμένα περιπολικά, το σπασμένο ενεχυροδανειστήριο- αλλά, χωρίς καμία αμφιβολία, ήταν τα ερειπωμένα, σφαλισμένα σπίτια, οι παράγκες και τα ξενοίκιαστα μαγαζιά που έχουν γεμίσει την πόλη.

Το όνειρο της «αυριανής Βαλτιμόρης»

Με οδηγό τον κατευνασμό ως την επόμενη έκρηξη Του Σων Γκουντ

Λ

ίγες μέρες πριν η κοινωνική αναταραχή στη Βαλτιμόρη πάρει διαστάσεις που δεν είχαν επαναληφθεί για δεκαετίες, ο Νταν Ρόντρικς, συντάκτης της εφημερίδας «Sun» Βαλτιμόρης, περιέγραφε την απογευματινή διαδήλωση της Κυριακής ενάντια στην αστυνομική βία: Ειρηνική. Κατάλληλη για οικογένειες. Μια έκφραση δικαιολογημένου θυμού. Όμως, κατέληγε με παράπονο: «Και καθώς γράφω αυτές τις γραμμές, η διαδήλωση για τον Φρέντι Γκρέι αρχίζει να γίνεται βίαιη». «Το όνειρο της Αυριανής Βαλτιμόρης καταρρέει.» Ποια ήταν η αιτία του δακρύβρεχτου τόνου τού Ρόντρικς; Όπως φαίνεται, η καταστροφή μερικών περιπολικών και τα σπασμένα τζάμια κάποιων επιχειρήσεων στο Inner Harbor. Και η «Αυριανή Βαλτιμόρη» που απασχολεί τη σκέψη του; Ένα όραμα που βασίζεται όχι στην επένδυση στις εδώ και πολύ καιρό παραμελημένες κοινότητες, αλλά στην προσέλκυση νέων επαγγελματιών και τουριστών. Είναι ένα όραμα που δεν αγγίζει τη φυλετική και ταξική ανισότητα –ακόμα και αν ευαγγελίζεται τον μη αποκλεισμό και τις ευκαιρίες που θα προκύψουν.

Αναλώσιμος πληθυσμός

Η Βαλτιμόρη είναι, λοιπόν, μια από τις πολλές πόλεις με τους δικούς τους Φρέντι Γκρέι: ένας τόπος όπου το ιδιωτικό κεφάλαιο άφησε τεράστια τμήματα της πόλης να σαπίσουν, όπου υπάρχει χάσμα ανάμεσα στις ευκαιρίες που έχουν οι μαύροι και οι λευκοί κάτοικοι στη ζωή τους- και όπου οι μπάτσοι περιπολούν με βάρβαρους τρόπους έναν «αναλώσιμο» πληθυσμό. Τα πρόσφατα επεισόδια συνέβησαν την ίδια μέρα που κηδεύτηκε ο Γκρέι, ο εικοσιπεντάχρονος που η σπονδυλική του στήλη σχεδόν έσπασε στα δύο κατά τη σύλληψή του από την αστυνομία. Οι διαδηλώσεις δεν έχουν σταματήσει από τις 19 Απριλίου, την ημέρα του θανάτου του. Ο ξεσηκωμός ξεκίνησε όταν αστυνομικές δυνάμεις συγκεντρώθηκαν στο εμπορικό κέντρο West Baltimore, με αφορμή καλέσματα φοιτητών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για «εκκαθάριση»και έχοντας συντάξει μελοδραματικές αναφορές περί μιας «συνεργασίας συμμοριών» που σκόπευαν να επιτεθούν στην αστυνομία. Στην έντονη (αν και άνιση) συμπλοκή που ακολούθησε, η

αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων και πυροβόλησε με πλαστικές σφαίρες. Το πλήθος νεαρών εκτόξευσε τούβλα και μπουκάλια με νερό. (Κάποιοι αστυνομικοί απάντησαν ξαναπετώντας τα προς το μέρος τους.) Οι διαδηλώσεις εξαπλώθηκαν στις γειτονικές συνοικίες και η έντασή τους κλιμακώθηκε το απόγευμα και το βράδυ. Όταν έφτασα κατά τις 5.30 στο σταθμό Pennsylvania North, περίπου ένα μίλι νότια από το εμπορικό κέντρο, ένα σύννεφο καπνού κάλυπτε το δρόμο. Πέρασα δίπλα από μερικά καμένα αστυνομικά οχήματα. Ο καπνός ερχόταν από ένα φλεγόμενο κατάστημα της αλυσίδας φαρμακείων CVS στη διασταύρωση. Κάποιοι διαδηλωτές ούρλιαζαν στους αστυνομικούς που είχαν στηθεί κατά μήκος του δρόμου, αλλά το πλήθος είχε μειωθεί αισθητά. Όσοι πού και πού πλησίαζαν, υποχωρούσαν αφού ψεκάζονταν με σπρέι πιπεριού. ∆ιάφορες συσκευασίες με σνακ, προφανώς από το κατάστημα βρίσκονταν πεταμένες στο δρόμο. Αποφασισμένοι να διαλύσουν τους εναπομείναντες διαδηλωτές και όσους είχαν μαζευτεί για να παρακολουθήσουν, οι αστυνομικοί έριξαν βόμβες καπνού. Κινήθηκαν συντεταγμένοι, χτυπώντας τα ξύλινα γκλομπ στις ασπίδες τους και φωνάζοντας ρυθμικά «Κάντε πίσω, κάντε πίσω.» Λίγο πιο μακριά, στην επόμενη διασταύρωση, αντίκρυσα μια εικόνα κάθαρσης και αμόλυντης χαράς: δύο νεαροί χόρευαν Μάικλ Τζάκσον – ο ένας στη μέση του δρόμου και ο άλλος πάνω στην οροφή ενός κίτρινου φορτηγού – ενώ η μουσική μπλεκόταν με τις σειρήνες της πυροσβεστικής.

Άφησαν πίσω τους ερείπια

Όμως, σε όλο αυτό το σκηνικό, η πιο χαρακτηριστική εικόνα δεν ήταν οι καταστροφές που προκάλεσαν οι διαδηλωτές –τα διαλυμένα περιπολικά, το σπασμένο ενεχυροδανειστήριο- αλλά, χωρίς καμία αμφιβολία, ήταν τα ερειπωμένα, σφαλισμένα σπίτια, οι παράγκες και τα ξενοίκιαστα μαγαζιά που έχουν γεμίσει την πόλη. Σε αυτούς τους δρόμους ο κυβερνήτης της Μέριλαντ, Λάρι Χόγκαν, ανακήρυξε τώρα κατάσταση έκτακτης ανάγκης, στους ίδιους δρόμους που υποφέρουν από τη λιτότητά του. Είναι οι δρόμοι που αγκομαχούν από τα αστρονομικά ποσοστά ανεργίας εδώ και δεκαετίες, ακόμα και όταν οι ∆ημοκρατικοί ήταν στην εξουσία με αυτοδυναμία. Και αυτοί

είναι οι δρόμοι όπου οι αστυνομικοί τσάκισαν το σώμα του Φρέντι Γκρέι, έπειτα τον ακινητοποίησαν με χειροπέδες στα πόδια, στο πίσω μέρος μιας κλούβας και κάλεσαν το ασθενοφόρο με καθυστέρηση. Μετά τις διαδηλώσεις της Κυριακής, οι αρχές της Βαλτιμόρης απέδωσαν τις καταστροφές περιουσιών σε «εξωτερικούς παράγοντες» (κατηγορία που βρομάει και αντιαριστερισμό και ψεύτικη απελπισία). Το βράδυ της ∆ευτέρας, η δήμαρχος Στέφανι Ρόλινγκς-Μπλέικ εισήγαγε έναν νέο υβριστικό όρο –«αλήτες»- και επέβαλε απαγόρευση κυκλοφορίας για μια εβδομάδα. Και η έρευνα για την υπόθεση Γκρέι δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί.

Οι μεταρρυθμίσεις που δεν έρχονται

Σε όλη τη διάρκεια των γεγονότων, η τοπική κυβέρνηση διατηρεί τη φιλελεύθερη διπλή τακτική: καταδικάζει τους εξτρεμιστές και μετά καθησυχαστικά δεσμεύεται ότι οι μεταρρυθμίσεις έρχονται –η οργή είναι δικαιολογημένη, αλλά μόνο οι ειρηνικές διαδηλώσεις είναι θεμιτό μέσο διαμαρτυρίας. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν «αμαύρωση» της μνήμης του Φρέντι Γκρέι. Όμως, η αναταραχή στη Βαλτιμόρη είναι επακόλουθο της παταγώδους αποτυχίας αυτής της αντιμετώπισης. Οι ρυθμοί σαλιγκαριού της μεταρρύθμισης της αστυνομίας από τη νομοθετική εξουσία της Μέριλαντ δεν προκάλεσε εξέγερση. Όταν ο Τάιρον Γουεστ πέθανε στα χέρια αστυνομικών και όταν ο αστυνομικός διοικητής της Βαλτιμόρης, Άντονι Μπατς επέμενε ότι «η οργάνωση μεταρρυθμίζεται και αναπροσαρμόζεται», αφού οι αστυνόμοι έμειναν ατιμώρητοι, οι κάτοικοι της Βαλτιμόρης δεν ξεσηκώθηκαν. Και όταν οι αστυνομικοί δεν αντιμετώπισαν καμία δίωξη για το θάνατο του Άντονι Άντερσον, οι κάτοικοι της Τσαρμ Σίτυ έδειξαν αξιοσημείωτη αυτοσυγκράτηση. Όμως η ατιμωρησία της αστυνομίας και η απάνθρωπη φτώχεια δεν μπορούν να συμπορεύονται για πολύ. Αν και το μέλλον είναι αβέβαιο, ένα πράγμα είναι σαφές: μόνο μέσω της αντίστασης και του αγώνα θα υπάρξει μια νέα, πιο δίκαιη Βαλτιμόρη.

* Ο Σων Γκουντ είναι μέλος του Ινστιτούτου για δημοκρατική εκπαίδευση στην Αμερική (IDEA) και συντάκτης του περιοδικού Jacobin, όπου δημοσιεύτηκε και το παρόν κείμενο.

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015 Του Πήτερ Μπλουμ

Η

πόλη της Βαλτιμόρης βρέθηκε στα πρωτοσέλιδα των εγχώριων και των διεθνών μέσων, καθώς οι ειρηνικές διαδηλώσεις για το θάνατο του Φρέντι Γκρέι από αστυνομικούς κλιμακώθηκαν σε μια εξέγερση μεγάλων διαστάσεων. Καθώς εικόνες καταστροφής μεταδίδονται σε ολόκληρο τον κόσμο, η απαίτηση να δοθεί τέλος στη βία με κάθε τρόπο, όλο και κερδίζει έδαφος. Από την πλευρά τους, οι δημοτικές και τοπικές αρχές κήρυξαν κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Ο ρεπουμπλικάνος κυβερνήτης Λάρι Χόγκαν επιστράτευσε την εθνοφρουρά για να επιβάλει στρατιωτικό νόμο, ενώ η πολιορκημένη δημοκρατική δήμαρχος Στέφανι Ρόλινγκς-Μπλέικ επέβαλε απαγόρευση κυκλοφορίας σε ολόκληρη την πόλη και για όλους τους δημότες. Αυτές οι απολυταρχικές προσεγγίσεις, αν και προς στιγμήν κατανοητές, κρύβουν ένα πολύ πιο ανησυχητικό πλαίσιο πολιτικών. Αντί να λύσουν τις αιτίες πίσω από τα προβλήματα, οι αρχές, τόσο πριν όσο και μετά τα επεισόδια, ενδιαφέρθηκαν μόνο να εξαλείψουν τα πιο ορατά τους συμπτώματα.

Από την ανισότητα στη βία

Αμέσως μόλις γνωστοποιήθηκε ο θάνατος του Γκρέι, το δημαρχείο εξέφρασε τη δυσφορία του για την ολιγωρία των αρχών να διερευνήσουν το περιστατικό, αλλά έκανε και έκκληση για υπομονή και συνεργασία. Έγινε λίγη –ή ίσως καθόλου- ουσιαστική συζήτηση για την αντιμετώπιση, με αφορμή αυτό το γεγονός, των βαθύτερων αιτιών της οικονομικής ανισότητας, την κουλτούρα της αστυνομικής βίας και το ρατσισμό, όπως και τον συνεχή Πόλεμο κατά των Ναρκωτικών, που συνέβαλαν ώστε να στηθεί το σκηνικό της τραγωδίας. Αυτή η αντιμετώπιση του τύπου «βλέποντας και κάνοντας» βρήκε πολλούς επικριτές, μέσα και έξω από την κυβέρνηση, οι οποίοι αντιλαμβάνονταν την ανάγκη για ριζικές αλλαγές. Ο δημοτικός σύμβουλος Νικ Μόσμπι δήλωσε στους διαδηλωτές που συγκεντρώθηκαν έξω από το αστυνομικό τμήμα του Western District ότι «ο Φρέντι Γκρέι δεν πέθανε άδικα. Βλέπω αλλαγές να έρχονται στην πόλη τής Βαλτιμόρης. Ούτως ή άλλως δεν έχουμε άλλη επιλογή.» Ωστόσο, μια επικίνδυνα στενή εστίαση έγινε ακόμα πιο φανερή την επομένη των βίαιων επεισοδίων. Η δήμαρχος παρατήρησε: «Πρόκειται για μια πολύ λεπτή επιχείρηση διατήρησης των ισορροπιών, επειδή ενώ προσπαθήσαμε να εξασφαλίσουμε ότι θα ήταν προστατευμένοι από τα αυτοκίνητα και τα υπόλοιπα πράγματα που προκύπτανε, δώσαμε χώρο και σε αυτούς που ήθελαν να προκαλέσουν καταστροφές να το κάνουν». Αν και η Ρόλινγκς-Μπλέικ έπειτα πήρε αποστάσεις από τις επικριτικές φωνές που έλεγαν ότι υπέθαλπε τη βία, αυτό που αποκαλύφθηκε ήταν μια νέα «πολιτική της αναχαίτισης», με έμφαση στην ανάγκη να ελαχιστοποιηθούν οι παράπλευρες απώλειες από την όλο και αυξανόμενη οργή και τον αγώνα ενάντια στην αστυνομική βαρβαρότητα. Όμως, όπως δείχνουν οι εξεγέρσεις στη Βαλτιμόρη, ο αγώνας αυτός δεν μπορεί να αναχαιτιστεί τόσο εύκολα. Αν η χώρα δεν υιοθετήσει μια πιο εποικοδομητική και μελετημένη προσέγγιση προς την επίτευξη ριζικής αλλαγής, οι βίαιες αντιδράσεις των πολιτών και η καταστολή τους από τις αρχές όλο και θα εξαπλώνονται.

Μια επικίνδυνη πολιτική αναχαίτισης

Ο θάνατος του Φρέντι Γκρέι μόνο μεμονωμένο περιστατικό δεν ήταν. Είναι ο πιο πρόσφατος σταθμός σε μια μακριά

ΘΕΩΡΙΑ

Βαλτιμόρη: Σε κατάσταση ανάγκης πριν από την έκρηξη της βίας

“

Η ΕΠΟΧΗ 3 Μαΐου 2015

31

Οι θεωρητικές αναλύσεις γύρω από τις ίδιες τις εξεγέρσεις δεν αρκούν. Είναι επιτακτικό να προκύψει από αυτή την εξέγερση μια πολιτική με πιο προοδευτική σκέψη, που να αναγνωρίζει στην πράξη ότι οι υπάρχουσες συνθήκες είναι απαράδεκτες και να απαιτεί επίμονα να αλλάξουν δραστικά. της κρίσης» -μια ρητορική που ενισχύει το πλαίσιο της αναχαίτισης, αντί να απαιτεί ουσιαστική και πραγματική αλλαγή. ∆ίνει ένα ρομαντικό χαρακτήρα στην ανάγκη για «επιστροφή στην κανονικότητα», εξιδανικεύοντας ασυναίσθητα την περίοδο πριν τον ξεσηκωμό ως μια κατάσταση που ίσως να είχε τα δικά της προβλήματα, αλλά ήταν τελικά αποδεκτή.

αλυσίδα κρουσμάτων αστυνομικής βίας ενάντια στον πληθυσμό της πόλης, κυρίως τους μαύρους και τους φτωχούς. Μόνο ανάμεσα στο 2009 και στο 2014, 109 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε συμπλοκές με την αστυνομία στη Μέριλαντ, από τους οποίους οι 31 στη Βαλτιμόρη. Έχει σημασία να υπογραμμίσουμε ότι αυτή η μακάβρια παρακαταθήκη συνδέεται άμεσα με το πρόβλημα της ανεργίας που όλο και οξύνεται και με έναν αυταρχικό πόλεμο ενάντια στα ναρκωτικά, ο οποίος δικαιολογεί την ενισχυμένη αστυνόμευση. Αυτός ο «πόλεμος» αντιπροσώπευσε μια νέα διχοτόμηση του πληθυσμού, αφού διέκρινε γεωγραφικά και πολιτικά αυτούς τους περιθωριοποιημένους πολίτες από το «κυρίαρχο ρεύμα της κοινωνίας». Από μια άλλη οπτική αποτέλεσε την καθιέρωση της πολιτικής αναχαίτισης. Οι αποτυχημένες προσπάθειες της κυβέρνησης να δώσει μια αποτελεσματική λύση στο πρόβλημα της ανισότητας, της φτώχιας και του ρατσισμού στις δεκαετίες του 1960 και 1970, έδωσαν τη θέση τους σε στρατηγικές με στόχο να περιορίσουν απλώς αυτά τα προβλήματα σε ορισμένες περιοχές και σε συγκεκριμένους πληθυσμούς. Αυτός ο τρόπος σκέψης αναζωπυρώθηκε και πήρε νέα μορφή με το ξέσπασμα των πρόσφατων διαμαρτυριών κατά της αστυνομικής βίας στη διάρκεια της περασμένης χρονιάς. Στο Φέργκιουσον, για παράδειγμα, η αστυνομία και οι πολιτικοί προσπάθησαν να υποβαθμίσουν το θάνατο του έφηβου Μάικλ Μπράουν και να εκτρέψουν την προσοχή από το ζήτημα μέσω συσκότισης της υπόθεσης και έπειτα μέσω δαιμονοποίησης, παρουσιάζοντας το θύμα ως «αλήτη» και τους διαδηλωτές ως «πλιατσικολόγους». Καθώς περισσότερα κρούσματα αστυνομικής βαρβαρότητας προκύπτανε και περισσότεροι πολίτες άρχιζαν να ενώνουν τις φωνές τους σε ένα αίσθημα συλλογικής αγανάκτησης αλλά και αντίστασης, η στρατηγική αυτή σταδιακά αντικαταστάθηκε από τη στρατηγική της αναχαίτισης. Η έμφαση τώρα δόθηκε στην πρόληψη, δηλαδή στο πώς αυτά τα περιστατικά δεν θα οδηγήσουν σε μια ριζοσπαστική αμφισβήτηση της υπάρχουσας τάξης των πραγμάτων. Αν και έχουν παραδεχτεί κάποια «λάθη», οι ιθύνοντες πάσχισαν να προσδώσουν στα κρούσματα το χαρακτήρα

μεμονωμένων περιπτώσεων παρεκτροπής. Σε ιδεολογικό επίπεδο, το ζήτημα παρουσιάστηκε ως «φυλετικό» παρά ως «αμερικανικό». Στη βάση του αυτό σημαίνει, κυριολεκτικά και συμβολικά, πώς, πού και πότε μπορούν να λάβουν χώρα διαμαρτυρίες και με ποια συγκεκριμένη μορφή. Από πολλές πλευρές αυτή η προσέγγιση αποδείχτηκε πολύ αποτελεσματική, αν και τραγικά οπισθοδρομική. Για παράδειγμα, το βίντεο με έναν αστυνομικό που πυροβόλησε θανάσιμα και πολλές φορές έναν μαύρο ύποπτο πισώπλατα, εξαφανίστηκε γρήγορα από την επικαιρότητα και τα πνεύματα κατευνάστηκαν χάρη στη γρήγορη αντίδραση των αρχών να απολύσουν τον αστυνομικό και να τον συλλάβουν για ανθρωποκτονία. Όμως η περίπτωση της Βαλτιμόρης δείχνει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ποια είναι τα όρια αυτής της πολιτικής αναχαίτισης. Οι απόπειρες να κατευναστεί η οργή με εκκλήσεις για υπομονή μέχρι να ολοκληρωθεί η «διερεύνηση από τις αρχές» αγνοήθηκαν από τους πολίτες, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Αυτή είναι μια ένδειξη ότι η εμπιστοσύνη προς τις έρευνες της αστυνομίας, που επανειλημμένα έχουν αθωώσει τα μέλη της, είναι ελάχιστη.

Οι φωνές που δεν ακούγονται

Η φράση του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ «οι εξεγέρσεις είναι η γλώσσα αυτών που δεν ακούγονται» είναι γνωστή. Πιο πρόσφατα, ο φιλόσοφος Ζίζεκ έκανε μια παρόμοια παρατήρηση: «κάθε βίαιο ξέσπασμα είναι ένδειξη ότι υπάρχει κάτι που δεν μπορείς να το πεις με λέξεις». Χωρίς να είναι απαραίτητα λεκτικές, οι ενέργειες των διαδηλωτών είπαν πάρα πολλά. ∆υστυχώς, τα είπαν με τρόπο που

Αλλά οι θεωρητικές αναλύσεις γύρω από τις ίδιες τις εξεγέρσεις δεν αρκούν. Απλώς κρατούν τη συζήτηση στάσιμη στο χώρο της αντίδρασης αντί της πρόκλησης αλλαγών. Είναι επιτακτικό να προκύψει από αυτή την εξέγερση μια πολιτική με πιο προοδευτική σκέψη, που να αναγνωρίζει στην πράξη ότι οι υπάρχουσες συνθήκες είναι απαράδεκτες και να απαιτεί επίμονα να αλλάξουν δραστικά. Αν εστιάσουμε στους βαθύτερους παράγοντες που κρύβονται πίσω από αυτή τη βίαιη συμπεριφορά και των αστυνομικών και των διαδηλωτών, μπορούν να αναδυθούν νέες δυνατότητες για αλληλεγγύη: να μπορέσουν τα όργανα της τάξης και οι πολίτες να αναγνωρίσουν ότι είναι θύματα, αν και σε διαφορετικό βαθμό, της ίδιας άδικης οικονομικής πολιτικής που δημιουργεί υποβαθμισμένες κοινότητες και ταυτόχρονα ζητάει από την αστυνομία να «διατηρήσει την τάξη». Τα επεισόδια αυτά απομάκρυναν δυ-

Εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να εγκαταλειφθεί η πολιτική αναχαίτισης, τόσο ως στρατηγική των αρχών όσο και ως τρόπο σκέψης, έστω και ασυνείδητα, των απλών πολιτών. Καθώς οι εξεγέρσεις οξύνονται, οι αξιωματούχοι, τα δημόσια πρόσωπα και οι εξέχουσες προσωπικότητες των κοινοτήτων κάνουν έκκληση για «ειρήνη». Ακόμα και ο δυναμικός τηλεοπτικός παραγωγός και κοινωνικός αναλυτής Ντέιβιντ Σάιμον έγραψε: «Υπήρχε πραγματική δύναμη και προοπτική στις ειρηνικές διαδηλώσεις που έγιναν αρχικά στο όνομα του κ. Γκρέι και υπήρχε πραγματική ενότητα στην κηδεία του σήμερα. Όμως, αυτό που συμβαίνει τώρα στους δρόμους, είναι προσβολή για τη μνήμη του και υποβιβασμός του ύψιστου ηθικού διδάγματος που προέκυψε από τον άδικο θάνατό του.» Αν και δεν γίνονται πάντοτε σκόπιμα και μπορεί να είναι κατανοητές σε τέτοιες συνθήκες, οι σκέψεις αυτές αντικατοπτρίζουν μια επικίνδυνη «ρητορική

επιτρέπει στην εξουσία να διαμορφώσει μια «ρητορική κρίσης» για να προωθήσει την ανάγκη για τάξη και εν τω μεταξύ να νομιμοποιήσει περισσότερη αστυνομική καταστολή για να «κατευνάσει» τον ξεσηκωμό. ∆εν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι οι εκκλήσεις για αποκατάσταση της τάξης συνάντησαν δημόσιο αντίλογο. Ο ΤαΝέισι Κοουτς γράφει στην Atlantic: «Οι άνθρωποι που τώρα κάνουν έκκληση για μη-βία δεν είναι προετοιμασμένοι να απαντήσουν αυτές τις ερωτήσεις. Πολλοί από αυτούς κατηγορούνται ότι ενισχύουν τις ίδιες τις πολιτικές που οδήγησαν στο θάνατο του Γκρέι, αλλά αφού δεν έχουν καμιά λογική εξήγηση για το θάνατό του, κάνουν έκκληση για ψυχραιμία. Όμως κανείς δεν έκανε επίσημη έκκληση για ψυχραιμία όταν συνελήφθη ο Γκρέι.»

στυχώς το βλέμμα της κοινής γνώμης από την αστυνομική βαρβαρότητα που προκάλεσε τη βία, για να το κατευθύνουν στην πιο άμεση ανάγκη για αποκατάσταση της τάξης. Η προσέγγιση δράσης-αντίδρασης που επικρατεί αυτή τη στιγμή παράγει την αντιδραστική πολιτική της αναχαίτισης. Αλλά η πόλη της Βαλτιμόρης βρισκόταν σε «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» πολύ πριν ξεκινήσει η εξέγερση.

* Ο Πήτερ Μπλουμ είναι λέκτορας στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Το βιβλίο του «Απολυταρχικός καπιταλισμός την εποχή της παγκοσμιοποίησης» είναι υπό δημοσίευση. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο opendemocracy.net.

Μετάφραση Ματίνα Καραγιαννίδου Σταμπουλή