Εποχή 30-05-2015 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Σάββατο 30 Μαΐου 2015 • Αρ. φ. 1253 • 2 €

ΑΡΘΡΑ Κ. Μελάς: Η ΕΚΤ επικρίνει τον κ. Σόιμπλε

∆ηλώσεις του αντιπροέδρου της Βίτορ Κονστάνσιο κατά των υποθέσεων για Grexit σελ. 3

...

∆. Σμυρναίος: Ολοι θέλουν συμφωνία πλην Σόιμπλε

Την ώρα που εντείνονται οι διαβουλεύσεις o γερμανός ΥΠΟΙΚ συνεχίζει τον “ανένδοτο” σελ. 6

...

Χ. Γεωργούλας: Ου καλόν είναι τον ΣΥΡΙΖΑ μόνον

Γιατί δεν πιάνουν οι εξορκισμοί κατά του Ποδέμος σελ. 5

∆ΙΕΘΝΗ Τουρκία: Τα διακυβεύματα των εκλογών Ανάλυση της Αθηνάς Σκούρτα για τις εκλογές της 7ης Ιουνίου σελ. 22

...

Πολωνία: Νέο καμπανάκι για τις Βρυξέλλες

Ο Νίκος Σερβετάς γράφει για την απρόσμενη νίκη του υπερσυντηρητικού Ντούντα σελ. 18

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΟ ΚΛΕΙ∆Ι ΓΙΑ ΤΗ ΛΥΣΗ

Ανυποχώρητοι µέχρι τη συµφωνία Όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για τη σύναψη μιας συμφωνίας μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών. Η τελευταία σημαντική απόσταση που έμενε μεταξύ των δυο πλευρών στις Βρυξέλλες, όπως όλα έδειχναν θα διανυόταν με βάση το πολιτικό σκεπτικό. Η τηλεδιάσκεψη, διάρκειας μιας ώρας, μεταξύ Τσίπρα - Μέρκελ - Ολάντ την Πέμπτη το βράδυ, η παρέμβαση προηγουμένως του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ κ. Τζακ Λιου, αλλά και η λυσσώδης αντίσταση Σόιμπλε, το επιβεβαιώνουν. Παρά τις σκληρές και εντελώς ανορθολογικές, έως και τυχοδιωκτικές, δηλώσεις όσων δεν ήθελαν συμφωνία, με κύριο εκπρόσωπό τους τον κ. Σόιμπλε, φαίνεται ότι μετά τη συνάντηση κορυφής του Βερολίνου το πάνω χέρι πήραν οι πιο νουνεχείς και φάνηκε να προτάσσουν το πολιτικό κλειδί για τη λύση αποσοβώντας τον κίνδυνο μιας απρόβλεπτης νομισματικής και όχι μόνο μείζονος διαταραχής. Η παρέμβαση του κ. Τζακ Λιου αυτό

το χαρακτήρα έχει και αυτό ακριβώς τόνισε απευθυνόμενος στους ευρωπαίους πολιτικούς. Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και ο κ. Βίτορ Κονστάντιο, αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, όταν σαφώς δήλωσε ότι αντίθετα από ό,τι λένε ακραίοι νεοφιλελεύθεροι,«εργαζόμαστε με βάση την υπόθεση ότι δεν θα συμβεί ένα Grexit». Τα εμπόδια είναι ακόμη πολλά και η αβεβαιότητα μεγάλη. Επιπλέον, το ζητούμενο δεν είναι μια συμφωνία που θα μπαλώνει το πρόβλημα εντελώς βραχυπρόθεσμα και πολύ περισσότερο θα σώρευε τα βάρη στο λαό ή θα σηματοδοτεί το άνοιγμα μιας νέας περιόδου πιέσεων και εκβιασμών. Η κυβέρνηση πρέπει να μείνει σταθερή στην επιδίωξη λύσης, αλλά και ανυποχώρητη με οδηγό τις κόκκινες γραμμές που έχουν τεθεί από τη λαϊκή εντολή της 25ης Ιανουαρίου. Είναι ο μόνος τρόπος οι εκβιασμοί και οι πιέσεις που ασκούνται να εξουδετερωθούν. •

ΚΟΙΝΩΝΙΑ Τρανς, ζωές σε επισφάλεια

Τρεις επιθέσεις σε 18 ημέρες σελ. 16

«Ημερίδες Μελέτης» της Ευρωομάδας της Αριστεράς με θέμα εναλλακτικές λύσεις για το χρέος της Περιφέρειας – Συμπαράσταση στον Ελληνικό λαό

Σελ. 17

Για το δημόσιο χώρο στη Θεσσαλονίκη Της Εύης Αθανασίου

το πλαίσιο των νεοφιλελεύθερων αστικών πολιτικών και του αδιαμφισβήτητου δόγματος της αστικής ανταγωνιστικότητας στην παγκόσμια αγορά, ο δημόσιος χώρος αναγνωρίζεται ως ένα από τα συστατικά ενός ελκυστικού αστικού περιβάλλοντος. Σε όλα τα έργα «αστικής αναγέννησης», που επιχειρούν να ενισχύσουν την οικονομία της πόλης προωθώντας μία διακριτή και αναγνωρίσιμη εικόνα της στο παγκόσμιο κοινό των επενδυτών και των τουριστών, ο δημόσιος χώρος παίζει κεντρικό ρόλο. Συνεισφέρει στην κατασκευή της προωθούμενης διακριτής τοπικής ταυτότητας, ενώ γίνεται ταυτόχρονα ιδανικός υποδοχέας της παγκόσμιας ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Η διαπραγμάτευση είναι πολιτική

Αναζητώντας από μηχανής θεούς

Ανατροπή στην Ευρώπη

Συνέντευξη με τον υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Νίκο Χουντή για τα εγγενή προβλήματα της ενοποιητικής πορείας της ΕΕ

Άρθρο του Κώστα Βεργόπουλου για τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα, που αποσταθεροποιεί όλο και περισσότερο την οικονομία, ακόμα και χωρίς υφεσιακά μέτρα

Η Αριστερά της Ισπανίας κερδίζει Βαρκελώνη και Μαδρίτη και ανατρέπει τους ευρωπαϊκούς συσχετισμούς και για πρώτη φορά το δικομματισμό

Μποϊκοτάζ των Ευρωπαϊκών Αγώνων

Ενώ στα μπουντρούμια του καθεστώτος υπάρχουν φυλακισμένοι ακτιβιστές, αλλά και δημοσιογράφοι των οποίων τα ρεπορτάζ θεωρήθηκαν ενοχλητικά από το καθεστώς, το Αζερμπαϊτζάν διοργανώνει τους πρώτους ευρωπαϊκούς αγώνες, στις 12 Ιουνίου, στο Μπακού. Ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων από όλο τον κόσμο καλούν να μποϊκοτάρουμε τους αγώνες και να αναδείξουμε πως η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν δεν δίνει δεκάρα για τη δημοκρατική νομιμότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, γεγονός που η ευρωπαϊκή Ολυμπιακή Επιτροπή αγνόησε, απλώς για να κάνει business σε μία χώρα, που το χρήμα ρέει. Σελ. 21

Σελ. 6,7

Σελ. 9

κ. Πρόεδρε είμαστε έτοιμοι για τους ευρωπαϊκούς αγώνες!

Σελ. 20

ΘΕΜΑΤΑ

Για το δημόσιο χώρο στη Θεσσαλονίκη ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

αστικής εμπειρίας της κατανάλωσης και του ελεύθερου χρόνου. Το ζητούμενο της ανταγωνιστικότητας προτάσσει ζωντανούς και ελκυστικούς δημόσιους χώρους για τους πολίτες, όμως κάποιοι από αυτούς χρειάζεται να εξαιρεθούν, καθώς η φυσική τους παρουσία υποβαθμίζει το χώρο, οπτικοποιεί την ανισότητα και τη φτώχεια, πυροδοτεί αισθήματα φόβου και ανασφάλειας στη μεσαία τάξη. Ένα συνεχώς στενότερο φάσμα συμπεριφορών γίνεται ανεκτό και επιτρεπτό, και οτιδήποτε πέρα από αυτό κρίνεται εκκεντρικό και ανεπιθύμητο, καθώς μπορεί να υπονομεύσει την κύρια λειτουργία του δημόσιου χώρου, δηλαδή την κατανάλωση και την αναψυχή της μεσαίας τάξης και των τουριστών. Το «δικαίωμα στην πόλη» περιορίζεται στους πολίτες που δεν είναι ανεπιθύμητοι και επαναπροσδιορίζεται στο «δικαίωμα στην κατανάλωση» αγαθών και μοναδικών αστικών εμπειριών.

Υβριδική γεωγραφία

Ο αποκλεισμός, μέσα από κανόνες χρήσης και καθεστώτα λειτουργίας, όπως απαγορεύσεις μικροπωλητών, πλανόδιων μουσικών, μοιράσματος φυλλαδίων, την αστυνόμευση και φύλαξη, αλλά και μέσα από στρατηγικές σχεδιασμού, όπως πύλες εισόδου και περιφράξεις ανάγεται σε σύγχρονη στρατηγική για τον δημόσιο χώρο. Σε συνδυασμό με την υπονόμευση του δημόσιου χαρακτήρα, μέσα από ένα ευρύ και διαφοροποιημένο φάσμα μηχανισμών που ξεκινά από τις αθώες υιοθεσίες δένδρων και παιδικών χαρών, περνά από τις χορηγίες πάρκων και πλατειών και φτάνει στους ιδιωτικά κατασκευασμένους δημόσιους χώρους, επαναπροσδιορίζεται η ίδια η φύση του δημόσιου χώρου και ο ρόλος του στην πόλη. Η ελευθερία στην πρόσβαση, η τυχαία συνάντηση και συνύπαρξη διαφορετικών ανθρώπων, η ανοχή και η ελευθερία των πολιτών να διεκδικούν, να διαμαρτύρονται ή ακόμη και να βρίσκονται τον δημόσιο χώρο σχετικοποιούνται ή αναιρούνται πλήρως. Κάθε πόλη υλοποιεί τις δικές της τοπικές εκφάνσεις των παραπάνω τάσεων συνεισφέροντας στην νέα υβριδική γεωγραφία του δημόσιου χώρου. Η Θεσσαλονίκη, στη συνθήκη της κρίσης, βιώνει μετασχηματισμούς στην οικονομία και τον κοινωνικό της ιστό που εκδηλώνονται με ποικίλους τρόπους στο αστικό τοπίο. Συγκεκριμένες μετατοπίσεις στη διαχείριση και τους κανονισμούς λειτουργίας πλατειών και πάρκων υλοποιούν την τοπική εκδοχή των τάσεων προς την ιδιωτικοποίηση και τον αποκλεισμό, υπονομεύοντας το ρόλο του δημόσιου χώρου. Νομιμοποιημένες στο πλαίσιο της ανταγωνιστικότητας και της ασφάλειας, οι τάσεις αυτές πυροδοτούνται, ενισχύονται και επεκτείνονται στη συνθήκη της κρίσης. Τέτοιες μετατοπίσεις, συχνά λεπτές και αόρατες, είναι η χορηγία εξοπλισμού πάρκου και η ανάληψη έργων συντήρησης από ιδιωτικές εταιρείες αλλά και η απαγόρευση, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, των πολιτικών συγκεντρώσεων στην πλατεία Αριστοτέλους στις εκλογές του 2012, στο όνομα της εύρυθμης λειτουργίας της τοπικής αγοράς.

Επιχείρηση εναντίον του πλήθους

Το κέντρο της Θεσσαλονίκης συγκεντρώνει παραδοσιακά, εκτός από την εμπορική δραστηριότητα, και την αναψυχή, και ιδιαίτερα αυτή των νέων σε σημειακές και μετακινούμενες συγκεντρώσεις. Η έκφρασή της αναψυχής στον δημόσιο χώρο είναι η παρουσία των τραπεζοκαθισμάτων, συχνά με αμφισβητούμενη νομιμότητα, και σε έκταση που θέτει υπό αίρεση τον δημόσιο χαρακτήρα των πλατειών και των πεζοδρομίων. Στα χρόνια της κρίσης, ο ελάχιστος ελεύθερος, μη εμπορευματοποιημένος, δημόσιος χώρος του κέντρου, καταλήφθηκε από ένα διαφοροποιημένο πλήθος νέων που δεν καταναλώνει στα καφέ και τα μπαρ του κέντρου, αλλά διασκεδάζει χωρίς ή με λίγα χρήματα στις πλατείες και τους πεζόδρομους. Η πρόσφατη επιχείρηση της αστυνομίας στον πεζόδρομο της Ικτίνου στρέφεται εναντίον αυτού του πλήθους. Νομιμοποιείται στη βάση της ασφάλειας των πολιτών και της απρόσκοπτης λειτουργίας των παρακείμενων καταστημάτων αναψυχής. Κινητοποιεί το φόβο και στενεύει ακόμη περισσότερο το φάσμα των συμπεριφορών που είναι ανεκτές στο δημόσιο χώρο. Εντάσσεται στην επίσημη, έστω αποσπασματική, στρατηγική που αντιλαμβάνεται τον δημόσιο χώρο ως ελκυστικό υποδοχέα της κατανάλωσης και επιδιώκει την εκκαθάριση οποιασδήποτε δραστηριότητας δεν συνδέεται με αυτήν. Οι πρόσφατες μετατοπίσεις στη διαχείριση του δημόσιου χώρου της Θεσσαλονίκης μας θυμίζουν ότι, ο δημόσιος χώρος, οι πλατείες, τα πάρκα, οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια, δεν υπήρξε ποτέ ο φαντασιακός κοινός χώρος, συνάντησης συνύπαρξης, αντιπροσώπευσης και συλλογικότητας. ∆εν ήταν πάντα ανοικτός σε όλους και ανεκτικός στο διαφορετικό. Η σχέση του με την δημοκρατία και την δημόσια σφαίρα ήταν επίσης υπό συζήτηση και μάλλον επισφαλής. Ήταν πάντα αντικείμενο διαπραγμάτευσης, διεκδίκησης και αγώνων και με αυτή την έννοια είναι περισσότερο μία διαρκής διαδικασία, παρά ένα υλικό συστατικό της πόλης. Όπως το έθεσε ο Lefebvre το 1968, το «δικαίωμα στην πόλη», το δικαίωμα να βρίσκεσαι να κατοικείς να φτιάχνεις την πόλη, που εκφράζεται πιο απτά στους δρόμους, τους πεζόδρομους και τις πλατείες, ήταν πάντοτε «μια κραυγή και μια απαίτηση».

* Η Εύη Αθανασίου είναι επίκουρη καθηγήτρια στο τμήμα Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Η άνοιξη εκείνη που πεθαίνει

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Του Θωμά Τσαλαπάτη

(…) Kαι να· ο λεβέντης του χωριού, ο Bαγγέλης, των κοριτσιών το λάμπασμα, ο Bαγγέλης, που τον λογιάζαν όλοι για χαμένο στον πόλεμο· και στέκονταν ολόρτος στης εκκλησιάς τη θύρα, με ποδάρι ξύλινο, και δε διάβαινε τη θύρα της εκκλησιάς, τι τον κοιτάζαν όλοι με τα κεριά στο χέρι, τον κοιτάζαν, το χορευτή που τράνταζε τ’ αλώνι του Στειριού, μια στην όψη, μια στο πόδι, που ως να το κάρφωσε ήταν στο κατώφλι της θύρας, και δεν έμπαινε πιο μέσα! Kαι τότε - μάρτυράς μου νά ‘ναι ο στίχος, ο απλός κι αληθινός ετούτος στίχος απ’ το στασίδι πού ‘μουνα στημένος ξαντίκρισα τη μάνα, απ’ το κεφάλι πετώντας το μαντίλι, να χιμήξει σκυφτή και ν’ αγκαλιάσει το ποδάρι, το ξύλινο ποδάρι του στρατιώτη, - έτσι όπως το είδα ο στίχος μου το γράφει, ο απλός κι αληθινός ετούτος στίχος -, και να σύρει απ’ τα βάθη της καρδιάς της ένα σκούξιμο: «Mάτια μου… Bαγγέλη!» Kι ακόμα, - μάρτυράς μου νά ‘ναι ο στίχος, ο απλός κι αληθινός ετούτος στίχος -, ξοπίσωθέ της, όσες μαζευτήκαν από το βράδυ της Mεγάλης Πέφτης, νανουριστά, θαμπά για να θρηνήσουν τον πεθαμένον Άδωνη, κρυμμένο μες στα λουλούδια, τώρα να ξεσπάσουν μαζί την αξεθύμαστη του τρόμου κραυγή που, ως στο στασίδι μου κρατιόμουν, ένας πέπλος μου σκέπασε τα μάτια!… (Άγγελος Σικελιανός, Στ’ Όσιου Λουκά το Mοναστήρι)

ίναι φορές που το ποίημα του Σικελιανού επισκέπτεται το παρόν και διαβάζει τον εαυτό του. Ποίημα από τα γνωστότερα του ποιητή (εδώ σε απόσπασμα), που συμπυκνώνει τη φιλοσοφία και τη στάση του, συρρικνώνει τα σεντόνια λόγου του και τελικά καταφέρνει να μιλήσει απλά. Ποίημα επιτακτικά επίκαιρο ακριβώς λόγω του ανεπίκαιρού του. Τρία επίπεδα συνομιλούν στο ποίημα: ο Άδωνης, ο νεκρός Χριστός και το αγόρι του χωριού που επιστρέφει διαμελισμένο από τον πόλεμο. Ο θάνατος και η ζωή σαν ένας κύκλος φυσικός και η άνοιξη σαν υπόσχεση και παρηγοριά. Αυτό που πάντα μου έκανε εντύπωση σ’ αυτό το ποίημα είναι το πόσο σάρκινη είναι η μεταφυσική του. Σαν να μην προέρχεται από σελίδες θρησκείας ή μυθολογίας, αλλά κατευθείαν από τα λουλούδια και τις πληγές του αγοριού. Και η όποια ανάσταση ξεπερνά τα έθιμα, τρέχει πίσω προς τον χρόνο συναντώντας έναν άλλο, όμοιο θεό, μιλώντας τελικά για τον πόνο στο παρόν του ποιήματος, για τη φυσικότητα των κύκλων και τελικά για το κάθε παρόν. ‘’Γιατί κι ο πόνος/ στα ρόδα μέσα, κι ο Eπιτάφιος Θρήνος, /κ’ οι αναπνοές της άνοιξης που μπαίναν/ απ’ του ναού τη θύρα, αναφτερώναν/ το νου τους στης Aνάστασης το θάμα’’.

∆ειλή εποχή

Ζούμε μια δειλή εποχή, μια εποχή που απωθεί, συνεχώς απωθεί. Ομογενοποιεί τους κύκλους του χρόνου ορίζοντάς τους ως ευθεία. Εδώ δεν υπάρχουν εποχές, στάσεις, συμπυκνώσεις. Μονάχα ένα συνεχές με τυχαίες παύσεις, γιορτές σαν ξεθυμασμένες αναμνήσεις που συντηρούν απλά το

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος, Αθήνα 105 51 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 • FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

περίγραμμα, το κέλυφός τους. Η εποχή αυτή εκβιάζεται να χαμογελά, με εκείνο που ο Ρεμπώ αποκαλούσε ‘’το φρικαλέο γέλιο του ηλιθίου’’, να στέκει μακάρια ξεχνώντας και απωθώντας. Τον πόνο, την απώλεια, τη σημασία του ανθρώπου στην κυριολεξία του βιώματός του. Οι εποχές δεν αποτελούν τίποτα άλλο, παρά μια αυξομείωση θερμοκρασίας. Γύρω μας τίποτα δεν ανθίζει και τίποτα δεν πεθαίνει, λίγες γλάστρες και λίγα βάζα μόνο αφημένα σε θερμοκρασίες δωματίου. Όποια ισορροπία, όποια αρμονία του ανθρώπου με το περιβάλλον, όποιος ημερολογιακός διάλογος με την τροφή, την δουλειά και την τελετουργία επιβιώνουν συσκευασμένες ως καταγραφές. Εδώ το χρήσιμο και το πρακτικό. Εδώ αυτό που αρκεί εφόσον σε συντηρεί. Εδώ οι επιβεβλημένες ευωχίες και οι γιορτές που θα γίνουν αντιληπτές μονάχα απ’ τα προγράμματα τηλεόρασης και τους πρόχειρους στολισμούς, εδώ η εποχή υπάρχει σε συνάρτηση αποκλειστικά με τον ρουχισμό και τις εκπτώσεις, τα έθιμα κλεισμένα σε βαζάκια με φορμόλη ζέχνουν παράλογο και εκτός τόπου και χρόνου, σε σεζόν, σε άδειες και κρατήσεις. Εδώ εμείς, μια μόνιμη τελεία να θαλασσοπνίγεται στο συνεχές.

Εξόριστη άνοιξη

Και όμως, ακόμα γεννιόμαστε, σαρκωνόμαστε και πεθαίνουμε. Ακόμα μας κατοικούν χυμοί, χώμα και σκοτάδι. Και εκείνη η ατελείωτη αμηχανία απέναντι σε αυτό που συνιστά τον άνθρωπο, τη γέννηση, τον θάνατο, την κυριολεξία του χρόνου. Όλα αυτά που ο σύγχρονος πολιτισμός προσπαθεί να ξορκίσει με πλαστικά ραβδάκια made in China. Μα μονίμως αποτυγχάνει και έτσι τα απωθεί, μονίμως τα απωθεί. Μαζί με αυτά εξορίζει και την άνοιξη. Ανάμνηση πια σε καχεκτικά στεφάνια, κοινότοπες φράσεις και μια εύκολη πλαφόν ευαισθησία. Είναι που ‘’Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός, γεννώντας /Μες απ’ την πεθαμένη γη τις πασχαλιές, σμίγοντας/ Θύμηση κι επιθυμία, ταράζοντας/ Με τη βροχή της άνοιξης ρίζες οκνές’’. Γιατί η άνοιξη είναι τελικά μια συμπύκνωση που ξεπερνά κατά πολύ τα ημερολόγια. Ένα σημείο που μας μιλά για αναγέννηση, προσωπική ή συνολική ανασύσταση και αναμόρφωση. Και μέσα στη βιασύνη της απώθησης, η αμνησία μας μοιάζει να σκεπάζει όλη τη σάρκινη μεταφυσική της προσωπικής, κοινωνικής, συνολικής μας αναγέννησης.

Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250 • Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

http://tsalapatis.blogspot.gr/

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341 ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Βρείτε τα γιατί χανόμαστε!

Το πάζλ των διεθνών συνθέσεων και αντιθέσεων με επίκεντρο το “ελληνικό ζήτημα”

ι δουλειά έχουν οι G7 με την Ελλαδίτσα; Τι ζόρι τραβάνε οι ζάπλουτοι του κόσμου τούτου (Ηνωμένες Πολιτείες, Καναδάς, Ιαπωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία) και ασχολούνται με την πτωχευμένη «Ψωροκώσταινα»; «∆εν τους βγαίνει το πείραμα, αλλά μη νομίζετε ότι νοιάζονται για την τύχη του πειραματοζώου», ήταν η πιο σταράτη απάντηση που εισέπραξα, καθώς ερευνούσα τα πολιτικά και διπλωματικά δρώμενα της συνόδου της ∆ρέσδης: οι ΗΠΑ επιθυμούν άμεση επίλυση του «ελληνικού ζητήματος», υποστηρίζουν οι ειδικοί αναλυτές. Φοβούνται ότι η δογματική εμμονή του Βερολίνου στην τιμωρητική εφαρμογή των μνημονιακών όρων «ξεπερνά τα όρια του τοπικού (σ.σ: του ευρωπαϊκού) πολιτικού ρίσκου και προοιωνίζεται παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική καταστροφή» «Βρείτε τα με τους Έλληνες γιατί χανόμαστε», φημολογείται ότι είπε στο ζόρικο Γερμανό ομόλογό του ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Τζακ Λιού, στη συνάντηση της ∆ρέσδης. Ύστερα είπε το ποίημα, που, τις τελευταίες μέρες, απαγγέλει, όπου σταθεί κι όπου βρεθεί: «η αποτυχία επίτευξης συμφωνίας άμεσα θα επιφέρει δυσκολίες στην Ελλάδα και αβεβαιότητες στην Ευρώπη και την παγκόσμια οικονομία…». Φημολογείται ακόμα ότι ο κ. Λιού, στο περιθώριο της συνάντησης, διάβασε τον Κώδικα της ∆ρέσδης*. Και επηρεασμένος, λέει, από το εσχατολογικό του περιεχόμενο πίεσε το Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε να ξορκίσει το κακό (το υπέρογκο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ), «πυροδοτώντας έναν ενάρετο (!) κύκλο ανάπτυξης με ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων και τόνωση των ευρωπαϊκών εισαγωγών…». Αυτόπτες μάρτυρες επιβεβαίωναν το περιστατικό και πρόσθεταν ότι ο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε απάντησε στον Αμερικάνο, κραδαίνοντας το «Βιβλίο της Ομόνοιας» (Concordia**) με τους λουθηρανικούς δογματικούς του κανόνες: «εδώ είναι η ∆ρέσδη και πρέπει να λειτουργήσει περαιτέρω η πειθώ: οι γερμανικοί κανόνες για λιτότητα και ισχυρούς προϋπολογισμούς είναι απαράβατοι!»

Καπιταλιστικά ζόρια…

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Η αλήθεια είναι, πως ο κόσμος είναι ζόρικος κι εμείς ασθενικοί, όπως έλεγε ο ∆ιονύσης Σαββόπουλος, αλλά αυτή είναι μια αλήθεια, που αναβοσβήνει, ανάλογα με τα καπιταλιστικά ζόρια, που, με τη σειρά τους, αυξομειώνονται

ανάλογα με την ένταση της σύγκρουση συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων. Απ’ αυτή την άποψη, κάθε σύνοδος των G 7 είναι μια συγκρουσιακή σύνοδος – η σύνοδος της ∆ρέσδης ακόμα περισσότερο: η σύγκρουση των δυνάμεων της «ζήτησης» (ΗΠΑ, Βρετανία, κ.α.) με τις δυνάμεις της «λιτότητας» (Γερμανία – Ευρωζώνη ) φτάνει στα όρια της ρήξης, με αιχμή των δοράτων, ένθεν κακείθεν, το Ελληνικό ζήτημα. Με δυό λόγια, η δογματική εμμονή Σόϊμπλε στη στρατηγική της λιτότητας και τον περιορισμό δαπανών (για την έξοδο, υποτίθεται, της Ελλάδας και της Ευρωζώνης απ’ την κρίση) καθηλώνει σε μηδενικά μεγέθη την ανάπτυξη στην Ευρώπη, ενώ μειώνει απελπιστικά τη «ζήτηση» (τις εισαγωγές από ΗΠΑ, κλπ. κλπ.) αυξάνοντας, απελπιστικά επίσης, το αμερικανικό εμπορικό έλλειμμα. Και είναι αυτή η διπλή απελπισία, που κάνει τον μίστερ Λιού να την πέφτει στον Σόϊμπλε και να του λέει «βρείτε τα με τους Έλληνες». Που πάει να πει, «χαλαρώστε τα μέτρα λιτότητας, αυξήστε τη ρευστότητα, την ανάπτυξη και τη ζήτηση γιατί χανόμαστε»

Ένα επίτευγμα ΣΥΡΙΖΑ

«Βρείτε τα με τους Έλληνες», που πάει να πει «προχωρήστε σε συμφωνία με τους Έλληνες γιατί χανόμαστε». Μιλάμε για μια κοσμογονική, πραγματικά, παραδοχή: οι G7, οι ζάπλουτοι του κόσμου τούτου δηλαδή, ομολογούν ότι «χάνονται», αν δεν τα βρουν με τους Έλληνες, αν δεν αποδεχτούν, δηλαδή, τους βασικούς όρους της ελληνικής κυβέρνησης, αν συνεχίσουν να επιμένουν στις τρόικες, στα μνημόνια, στη λιτότητα, στον περιορισμό των δαπανών, στην οικονομική ασφυξία, στην υφεσιακή παλινδρόμηση. Ε, λοιπόν, ας το πούμε κι ας μοιάζει με «λιβανωτό», καθώς γράφουμε σε μια εφημερίδα φιλική προς το ΣΥΡΙΖΑ: αυτή η «κοσμογονική ομολογία», αυτό το «βρείτε τα με τους Έλληνες γιατί χανόμαστε», είναι έργο ΣΥΡΙΖΑ. Ένα επίτευγμα των Ελλήνων, της ελληνικής κυβέρνησης, του Έλληνα πρωθυπουργού, της ελληνικής ομάδας διαπραγμάτευσης. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στη συνάντηση της ∆ρέσδης άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά μια συμμαχία μεταξύ Γαλλίας – Ιταλίας – ΗΠΑ. Συμμαχία «αντιγερμανική», υπό την έννοια ότι οι τρεις χώρες, που την συνθέτουν, θεωρούν ότι η γερμανική πολιτική υπέρ της λιτότητας περιορίζει την ανάπτυξη στην Ευρώπη και, γι’ αυτό, πρέπει να αλλάξει. Αν σ’ αυτό το διεθνές συγκρουσιακό περιβάλλον προσθέσουμε την ενδοκυβερνητική αντίθεση Μέρκελ – Σόϊμπλε και την «ενδοαμερικανική», ας την πούμε, σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ κυβέρνησης και ∆.Ν.Τ., έχουμε ανάγλυφο μπροστά μας το πάζλ, που συνθέτει τα μεγάλα καπιταλιστικά… ζόρια των καιρών. Με την Ελλάδα στο επίκεντρο ως μόνη σταθερή θέση εν μέσω ασταθών αντιθέσεων.

*Κρυπτογραφημένο εσχατολογικό ημερολόγιο των Μάγια, που φυλάσσεται στο Μουσείο της ∆ρέσδης **Ιστορικός δογματικός κανόνας της Λουθηρανικής Εκκλησίας.

«Περισσότεροι από 350 αγωνιστές διώκονται, με μόνη ουσιαστική κατηγορία ότι αντιστάθηκαν στη λογική “επενδύσεις με κάθε κόστος” και άσκησαν το δικαίωμα να προστατέψουν τον τόπο τους. Η ευθύνη για την κατάσταση αυτή, όπωςβαραίνει τόσο την κυβέρνηση όσο και τη δικαιοσύνη», τονίζουν οι Επιτροπές Αγώνα Χαλκιδικής και Θεσσαλονίκης ενάντια στην εξόρυξη χρυσού και η Επιτροπή αλληλεγγύης στη Χαλκιδική (Αττικής) και μας καλούν να μην εγκαταλείψουμε τον αγώνα.

Κοπτοραπτική

Του Νίκου Τσαγκρή

FIFA 1

∆

ιαβάζουμε όσα αποκαλύπτονται μετά τη σύλληψη των επτά στελεχών της FIFA και χάνουμε το λογαριασμό με τα μεγέθη της διαφθοράς. Αν εμείς, εδώ στην Ελλάδα, μιλάμε για ποδοσφαιρική «παράγκα», πώς θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την παγκόσμια ποδοσφαιρική «παράγκα» μεγέθους ουρανοξύστη; Τελικά, όσοι αδαείς αναρωτιόμασταν τι στο καλό το θέλουν το αυτοδιοίκητο οι ποδοσφαιρικές ομοσπονδίες και το υπερασπίζονται με τόσο σθένος, έχουμε λάβει πια απάντηση εκ των πραγμάτων: αυτοδιοίκητο θα πει ανεξέλεγκτο και ακταδίωκτο. Μιλάμε για πολλά λεφτά...

FIFA 2

ν είχε υπομονή ο ημέτερος υφυπουργός Σταύρος Κοντονής να περιμένεις τις (απρό-

βλεπτες προφανώς) εξελίξεις στη FIFA, σίγουρα θα πέρναγε όποια διάταξη ήθελε, παρά τις ενστάσεις των τεράτων του διεθνούς ποδοσφαιρικόυ εμπορίου. Θα είχε κανείς απ’ όλους αυτούς που τον ζορίζουν στις μακρόσυρτες διαπραγματεύσεις, το θράσος να του κουνά το δάχτυλο ότι τάχα το νομοσχέδιο θίγει τα ιερά και τα όσια της άμεμπτης και ανέγγιχτης ποδοσφαιρικής βιομηχανίας;

FIFA 3

εταξύ των επτά συλληφθέντων και ένας έλληνας μεγαλοπαράγοντας. Για την ακρίβεια ελληνοκύπριος. Θα πείτε, που είναι το περίεργο; ∆εν θα έπρεπε και ο περιούσιος λαός να έχει το μερίδιό του στην παγκόσμια διαφθορά; Το αξιοπερίεργο είναι ότι ο αθεόφοβος βρισκόταν στην πιο κρίσιμη ίσως θέση του κυκλώματος της μεγάλη ς»παράγκας». Επικεφαλής της ομο-

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015 σπονδίας ποδοσφαίρου των περίφημων νησιών Κέιμαν, του γνωστού φορολογικού παράδεισου και παράδεισου του ξεπλύματος μαύρου χρήματος, θα πρέπει να ήταν ο άνθρωπος κλειδί στο κύκλωμα. Γιατί δεν αρκεί να εισπράξεις το μαύρο χρήμα, πρέπει να μπορείς και να το εμφανίσεις κάτασπρο και αθώο σαν περιστερά. Για να μπορεί άνετα να ξοδευτεί.

Αλίμονο στους πλούσιους

ορολογικό συντελεστή 90% για τα πολύ υψηλά εισοδήματα προτείνει ο κ. Σάντερς, υποψήφιος για το χρίσμα των ∆ημοκρατικών στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Για μια χώρα μητρόπολη του καπιταλισμού, αυτό από μόνο του αποτελεί είδηση. Το απίστευτο είναι ότι ο υποψήφιος κ. Σάντερς, για να στηρίξει την πρότασή του, θυμίζει ότι έναν τέτοιο συντελεστή δεν τον εφάρμοσε κανείς στη... Βόρεια Κορέα, αλλά στις ίδιες τις ΗΠΑ, επί προεδρίας Αϊζενχάουερ, που δεν φιμιζόταν για την αριστεροσύνη του. Απίστευτο; Κι όμως αληθινό.

Η Παναγιά της TV

«T

o 1990 υποσχέθηκα στην Παναγία να μην ξαναδώ τηλεόραση», δήλωσε ο πάπας Φραγκίσκος. Αν ζούσε στην Ελλάδα, δεν θα του χρειαζόταν η βοήθεια της μητέρας του Θεού, για να κρατήσει την υπόσχεσή του. Τουλάχιστον για τα δελτία ειδήσεων και τις ενημερωτικές, υποτίθεται, εκπομπές.

Τηλεοπτικές χωματερές

«Τελευταία έχω γίνει φανατικός του Καναλιού της Βουλής. Ομολογώ ότι είναι η ωραιότερη trash tv που λειτούργησε ποτέ στην Ελλάδα». Θα μπορούσε να το έχει πει ο οποιοσδήποτε, γιατί περί ορέξεως κολοκυθόπιτα. Όταν, όμως, το λέει ο κ. Πρετεντέρης, που κατάφερε να φτάσει την εβδομαδιαία εκπομπή του στον πάτο της κατηγορίας ομοειδών τηλεοπτικών εκπομπών, δείχνει τουλάχιστον έλλειψη αυτογνωσίας.

“

Μαρσέλ & Μισέλ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ου καλόν είναι τον ΣΥΡΙΖΑ μόνον

Γιατί δεν πιάνουν οι εξορκισμοί κατά τους Ποδέμος

ι στοιχειωδώς σοβαρές συστημικές εφημερίδες τής ημεδαπής την επομένη των αυτοδιοικητικών εκλογών στην Ισπανία φρόντισαν να καλύψουν κάπως την είδηση: από τις ισπανικές κάλπες βγήκε σαφώς ηττημένος ο νεοφιλελεύθερος συντηρητισμός του Ραχόι και του Λαϊκού Κόμματος και εξίσου σαφέστατα επιβεβαιωμένη η αλματώδης αύξηση της επιρροής του Ποδέμος, οι υποψήφιοι του οποίου στις περισσότερες περιπτώσεις ήταν και υποψήφιοι σχεδόν όλης της αριστεράς. Όσο για τα συστημικά τηλεοπτικά κανάλια, περιορίστηκαν σε κάποια ρεπορτάζ που φανερό σκοπό είχαν να προκαλέσουν σύγχυση περισσότερο, παρά να οδηγήσουν σε ασφαλή πολιτικά συμπεράσματα.

Προεκλογικός θόρυβος… μετεκλογική σιωπή

Κι αυτό ήταν όλο. Από τη μεθεπόμενη μέρα άκρα του τάφου σιωπή. Λες και το γεγονός ήταν τριτεύουσας σημασίας. Ωστόσο, αυτά τα ίδια «ενημερωτικά» μέσα ήταν που το αμέσως προηγούμενο, προεκλογικό, διάστημα έδιναν καθημερινή μάχη, για να μας πείσουν ότι το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε οποιαδήποτε τύχη να επαναληφθεί στην Ισπανία με το Ποδέμος. Άρθρα επί άρθρων και ανταποκρίσεις επί ανταποκρίσεων προσπαθούσαν να μας πείσουν πως όχι μόνο βρίσκονται στον πάτο του καλαθιού οι σύντροφοί μας του Ποδέμος, αλλά και ότι μια σειρά από απίστευτες αλληλουχίες αλληλοεπηρεασμού των εξελίξεων σε Ελλάδα και Ισπανία οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια στην αποτυχία και των δύο πειραμάτων. Η απλούστερη από αυτές τις δολιχοδρομικές αναλύσεις προέβλεπε ότι η… συρρίκνωση του Ποδέμος οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό και στην απογοήτευση που προκαλεί η αποτυχία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ, με τη σειρά της, η προφητευόμενη (δημοσκοπικά) αποτυχία του Ποδέμος θα επιτάχυνε και την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ… Άλλωστε, το Ποδέμος σπαρασσόταν από μια πρόσφατη διάσπαση, κατά τα λεγόμενά τους, εξέλιξη που δεν προβλέπεται να αποφύγει ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, κατά τους προφήτες που κάνουν την επιθυμία τους πραγματικότητα.

Το ισπανικό success story

Γιατί, όμως, να έχουν τέτοιο στρεβλωτικό καημό στην Αθήνα; Υπάρχει τουλάχιστον ένας πολύ σημαντικός λόγος: δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η περίπτωση της Ισπανίας προβάλλεται επίμονα – και όχι

Με τι ψυχραιμία να εκτιμήσουν τα γεγονότα που τους θυμίζουν τόσο πολύ τις εξελίξεις του 2012 στην Ελλάδα; Άλλος ένας διάβολος μπλέκεται τώρα στα πόδια τους, και μάλιστα όχι σε μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, αλλά σε μια χώρα δεκάδων εκατομμυρίων κατοίκων, όπως η Ισπανία.

μόνο εν Αθήναις– ως η επιτυχημένη εκδοχή χώρας που βγήκε από την κρίση αποδεχόμενη να πάρει μόνη της επώδυνα για το λαό μέτρα, χωρίς να τους τα επιβάλλει τυπικά κάποιο μνημόνιο ή κάποια τρόικα. Αν αυτή η τόσο μεγάλη «επιτυχία» δεν αναγνωριζόταν από το εκλογικό σώμα, τότε θα ήταν σαν να μην είχε συμβεί. Κι αν δεν είχε συμβεί, τότε δεν θα είχαν να αντιπαραθέσουν ένα λαμπρό παράδειγμα επιτυχίας μιας «κανονικής» χώρας του Νότου σ’ ένα προς αποφυγήν παράδειγμα όπως το ελληνικό, που πρέπει να δαχτυλοδείχνεται σαν μαύρο πρόβατο. Άλλωστε, στην Ισπανία οι φύλακες που έχουν γνώσιν, φρόντισαν εγκαιρότατα, σε σύγκριση με την Ελλάδα, να ιδρύσουν και να προμοτάρουν το ισπανικό Ποτάμι, τη συντηρητική εκδοχή της αντίδρασης στο παλιό πολιτικό κατεστημένο, τους Πολίτες. Θα ήταν κρίμα μια τέτοια εργώδης προσπάθεια να πήγαινε χαμένη…

∆ιάψευση προφητειών

Τι αναλύσεις περιμένετε, λοιπόν, να κάνουν μετεκλογικά οι άνθρωποι που είδαν όλες τις προφητείες τους να διαψεύδονται; Με τι ψυχραιμία να εκτιμήσουν τα γεγονότα που τους θυμίζουν τόσο πολύ τις εξελίξεις του 2012 στην Ελλάδα; Άλλος ένας διάβολος μπλέκεται τώρα στα πόδια τους, και μάλιστα όχι σε μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, αλλά σε μια χώρα δεκάδων εκατομμυρίων κατοίκων με την τέταρτη κατά σειρά δυναμικότητας οικονομία στην ευρωζώνη, όπως η Ισπανία. Μόνο που αυτή η χώρα, με το δικό της success story, είναι μια χώρα με εκρηκτική ανεργία, που κρατάει σχεδόν μία δεκαετία, με το 25% των νοικοκυριών κάτω από το όριο της φτώχειας, με ένα κοινωνικό κράτος και ένα βιοτικό επίπεδο, που δέχτηκαν σφοδρές επιθέσεις από τις νεοφιλελεύθερες ισπανικές κυβερνήσεις, οι οποίες υπήρξαν τα χαϊδεμένα παιδιά του Βερολίνου και των Βρυξελλών. Αυτοί που τόσο καιρό φιλοτεχνούσαν μια εικονική πραγματικότητα, με τόση επιμέλεια που παραλίγο να μας κάνουν να την πιστέψουμε, είναι αναμενόμενο να έχουν καταληφθεί από φανερή αμηχανία. ∆εν έχουν ακόμα καταλήξει πώς θα διαχειριστούν τη νέα κατάσταση που πάει να

διαμορφωθεί. Αυτοί που τόσο καιρό μάς έλεγαν πως είναι όνειρα θερινής νυκτός οι ελπίδες που εναποθέτουμε στις προσεχείς –ίσως πιο προσεχείς απ’ ό,τι τώρα φαίνεται– βουλευτικές εκλογές της Ισπανίας, αρχίζουν να ανησυχούν σοβαρά οι ίδιοι για τις απρόβλεπτες καταστάσεις που είναι δυνατόν να διαμορφωθούν και στο δυτικό άκρο της γηραιάς ηπείρου μας.

Οι εξορκισμοί δεν πιάνουν

Αν η γραμμή που θα επικρατήσει στους ηγετικούς ευρωπαϊκούς κύκλους είναι πάλι η συνέχιση της τακτικής του εξορκισμού τών φαινομένων, γρήγορα θα αντιληφθούν όσοι τη διαμορφώνουν ότι είναι αλυσιτελής. Κόμματα με ισχυρή παράδοση και ρίζες στα λαϊκά στρώματα, όπως το ΠΑΣΟΚ και η Ν∆ στην Ελλάδα, οδηγούνται στον αφανισμό ή στον υποβιβασμό στη συνείδηση πλατιών λαϊκών στρωμάτων. Κανείς εξορκισμός δεν πρόκειται να γλιτώσει τον Ραχόι από την τύχη του Βενιζέλου και του Σαμαρά. ∆είτε τις δύο τελευταίες εγχώριες δημοσκοπήσεις, και οι δύο υπεράνω υποψίας λαθροχειριών, και θα καταλάβετε γιατί ούτε ο Ραχόι, αλλά ούτε και ο Ολάντ, δεν μπορεί να κοιμάται πια ήσυχος. Κι επειδή φαίνεται πως οι εξορκισμοί δεν πιάνουν, ίσως σκεφτούν να φέρουν τίποτα παπάδες για ευχέλαιο. Το πιθανότερο είναι πως κι αυτοί θα έχουν την ίδια τύχη. Γιατί η αιτία του «κακού» δεν είναι μια περαστική αγανάκτηση, που μπορεί εύκολα κι απλά να λοξοδρομήσει και να βρεθεί στην επήρεια της γοητείας κάποιου νέου, ωραίου κι άφθαρτου πολιτικού προσώπου. Η αιτία είναι κατά πολύ βαθύτερη. Είναι μια βιωμένη πραγματικότητα που πείθει ευρύτατα στρώματα ότι με τη στρατηγική της λιτότητας, αφ’ ενός, αυτοί που ζημιώνονται είναι οι πολλοί και οικονομικά ήδη αδύναμοι, αφ’ ετέρου, η ελκτική ενωμένη Ευρώπη που κάποτε υποσχέθηκαν στους λαούς, σήμερα μοιάζει όλο και περισσότερο με παρανοϊκό εφιάλτη. Αυτή την πραγματικότητα συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο οι ευρωπαϊκοί λαοί ότι πρέπει να ανατρέψουν. Και είναι ευχής έργο ότι στις πιο πολλές περιπτώσεις το κάνουν από τ’ αριστερά. Χ. Γεωργούλας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ολοι θέλουν συμφωνία πλην Σόιμπλε

“

Την ώρα που εντείνονται οι διαβουλεύσεις για λύση πριν τις 5 Ιουνίου o γερμανός ΥΠΟΙΚ συνεχίζει τον “ανένδοτο” αγώνα εναντίον της Αθήνας Όταν συντηρητικά, φιλοκυβερνητικά έντυπα σαν την “Ντι Βελτ” και την “Χάντελσμπλατ” μιλούν για διαφωνία ή ακόμα και για “μονομαχία Μέρκελ-Σόιμπλε”, τότε προφανώς δεν υπάρχει απλά καπνός, αλλά κάπου έχει ανάψει και μια φωτιά.

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου

Ακόμα και η επιλογή της τοποθεσίας για τη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών των 7 ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη ήταν στοχευμένη προκειμένου να υπηρετήσει το αφήγημα, που με τόση συνέπεια ακολουθεί εδώ και χρόνια ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Η ∆ρέσδη, πρωτεύουσα του κρατιδίου της Σαξωνίας, έπρεπε να παρουσιαστεί ως η απτή απόδειξη κατά το συντηρητικό Tύπο της χώρας ότι η ανάπτυξη μπορεί να συμβαδίσει με τη λιτότητα. Αυτή είναι η φανερή πλευρά της ιστορίας, όπως θέλει να την παρουσιάσει ο πιο πιστός υποστηρικτής της νεοφιλελεύθερης ορθοδοξίας, πίσω από ένα συρματόπλεγμα αξίας 80.000 ευρώ, που υψώθηκε για να κρατήσει υπουργούς και κεντρικούς τραπεζίτες των χωρών του G7 μακριά από ενοχλητικές συναντήσεις με διαδηλωτές.

υτό που δεν μπόρεσε να αποφύγει ο κ. Σόιμπλε ήταν οι ενοχλητικές παρεμβάσεις κάποιων ομολόγων του, που αμφισβητούν όχι μόνο τη στάση του απέναντι στην Ελλάδα, αλλά συνολικότερα την οικονομική πολιτική της Γερμανίας. Η απαίτηση για ενίσχυση των επενδύσεων εντός της ισχυρότερης οικονομίας της Ευρώπης είναι σχεδόν πάνδημη, αφού θεωρείται αναγκαία για να τονωθεί η εσωτερική ζήτηση, όχι μόνο εντός των συνόρων αλλά και σε ολόκληρη την ευρωζώνη. Αλλά στο επιτελείο του γερμανού υπουργού Οικονομικών προτιμούν να κάνουν ότι δεν ακούν τέτοιου είδους εκκλήσεις. Σε σχέση με την Ελλάδα, τα πράγματα μοιάζουν ακόμα πιο μπερδεμένα. Η παρέμβαση του αμερικανού υπουργού Οικονομικών για το ζήτημα της χώρας μας έγινε με προαναγγελία, ακριβώς για να μην επιχειρηθεί να κρατηθεί το θέμα «εμπιστευτικό» εντός των τειχών της συνόδου. Αν μάλιστα ισχύει η πληφορορία ότι έγινε και με παραγγελία της ίδιας της κυρίας Μέρκελ, τότε μιλάμε για ένα σοβαρό χάσμα μεταξύ καγκελαρίας και υπουργείου Οικονομικών. Ο κύριος Σόιμπλε απάντησε ξερά «έχουμε δείξει ευλυγισία απέναντι στην Ελλάδα» για να δείξει πόσο ενοχλήθηκε. Είχαν προηγηθεί και άλλες φαρμακερές δηλώσεις, όπως εκείνη η απειλητική που άφηνε ανοικτό

το ενδεχόμενο επιβολής περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων στην Ελλάδα. Το ίδιο βράδυ γύρναγε στα κανάλια για να διαψεύσει την αισιοδοξία της Αθήνας για την εκκίνηση της διαδικασίας συγγραφής μιας συμφωνίας.

Ο στραγγαλισμός της κυβέρνησης Τσίπρα

Αν κάτι δεν μπορεί να προσάψει κανείς στον 72χρονο πολιτικό, είναι, λοιπόν, η ασυνέπεια. Όπως έχουμε ξαναγράψει, εδώ και μήνες ακολουθεί πιστά το σχέδιο που ήθελε την «απομυθοποίηση» και στη συνέχεια τον «ολοκληρωτικό στραγγαλισμό» της κυβέρνησης Τσίπρα, προκειμένου να την οδηγήσει στην υποταγή. Μονότονα από τις 26 Ιανουαρίου και μετά απαιτεί την ολοκλήρωση του υπάρχοντος προγράμματος και την ολοκλήρωση της αξιολόγησης από τους θεσμούς, χωρίς να δείχνει την παραμικρή διάθεση να διαπραγματευτεί το οτιδήποτε. Αυτό που ίσως να είχαν υποτιμήσει στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών ήταν οι αντοχές της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και της κοινωνίας. Ο Αλέξης Τσίπρας συνεχίζει να αντιστέκεται στο σενάριο της άνευ όρων παράδοσης και η πλειοψηφία των Ελλήνων να τον υποστηρίζει, έστω και αν τα σχετικά ποσοστά έχουν μειωθεί. Αυτό μάλλον οδηγεί σε σκλήρυνση στάσης από τον γερμανό πολιτικό, που είναι πλέον ολοφάνερο ότι προκρίνει τη λύση ενός μεγάλου σοκ, υπό τη μορφή πιστωτικού γεγονότος με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται και δεν αποκλείει, αν χρειαστεί, ακόμα και την αποχώρηση της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Λέγεται, μάλιστα, ότι μετά τη θετική έκβαση των περιφερειακών εκλογών της Ισπανίας για το κίνημα των Podemos, το οποίο κάποιοι είχαν προσπαθήσει να ξεγράψουν δημοσιογραφικά πριν την ώρα του, ο γερμανός ΥΠΟΙΚ αποφάσισε να τραβήξει το σκοινί μέχρι τα άκρα, αφού πιστεύει ότι μόνο αν γονατίσει τους Ελληνες θα αποτρέψει και άλλους ...μιμητές τους. ∆εν είναι τυχαίο ότι όλη την εβδομάδα δεν άφησε ούτε μια είδηση, ούτε μια πληροφορία από την Αθήνα να πέσει κάτω, χωρίς να την απαντήσει.

Το «εμπόδιο» Σόιμπλε

Είναι πάντως ενδιαφέρον ότι για πρώτη φορά την περασμένη εβδομάδα επιβεβαιώθηκε και ημιεπίσημα ότι αυτή του η εμμονή έχει αρχίσει να ανη-

“

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

∆ύο είναι τα θεμελιώδη ερωτήματα που εξακολουθεί να θέτει η διαπραγμάτευση: Αν τελικά μέσα στην ευρωζώνη μπορούν να εφαρμοστούν εναλλακτικές πολιτικές που επέλεξε ένας λαός. Και με ποιούς κανόνες συζητάμε, διότι μας καλούν να τους σεβαστούμε.

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

συχεί ακόμα και την καγκελάριο του. Όταν συντηρητικά, φιλοκυβερνητικά έντυπα σαν την «Ντι Βελτ» και την «Χάντελσμπλατ» μιλούν για διαφωνία ή ακόμα και για «μονομαχία ΜέρκελΣόιμπλε», τότε προφανώς δεν υπάρχει απλά καπνός, αλλά κάπου έχει ανάψει και μια φωτιά. Το ερώτημα λοιπόν παραμένει. Ως πού είναι διατεθειμένη να τραβήξει αυτή τη διαφωνία η καγκελάριος και μπορεί να βάλει χαλινάρι στον υπουργό της; Πολλοί αμφιβάλουν για αυτό. Αυτό που κυρίως ενδιαφέρει την κυρία Μέρκελ είναι να μην της χρεωθεί η διάλυση της ευρωζώνης. Από τη στιγμή, που θα έχει το άλλοθι ότι έκανε ό,τι μπορούσε για να την αποφύγει, ίσως και μην την ενδιαφέρει και τόσο αν τελικά συμβεί κιόλας πραγματικά. Κάποιοι άλλοι, ωστόσο, συνεχίζουν να σκέφτονται αν και πώς θα μπορούσε να ξεπεραστεί το «εμπόδιο» Σόιμπλε. Πάντως όπως διαρρέει η καγκελαρία, η γερμανίδα καγκελάριος φέρεται να έχει «καλή διάθεση» απέναντι στον έλληνα πρωθυπουργό, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι αυτός θα ακολουθήσει μια «ρεαλιστική γραμμή». Κινείται, δηλαδή, στο μήκος κύματος που κινήθηκε στην πρόσφατη συνέντευξή του και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Αυτό αναμένεται να «δοκιμαστεί» και στην τριμερή συνάντηση στις αρχές της εβδομάδας με τη συμμετοχή και του Φρανσουά Ολάντ. Μια συνάντηση που πιθανώς να αναδείξει ακόμα πιο έντονα την πολιτική απομόνωση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, μετά και την ανοιχτή διαφωνία του με τον αμερικανό ομόλογο του το τελευταίο τριήμερο στη ∆ρέσδη. Το σίγουρο είναι ότι σε μια σειρά από πρωτεύουσες δεν συμμερίζονται τις απόψεις του «άτεγκτου» γερμανού θησαυροφύλακα. Αντίθετα, θεωρούν ότι όσο ζυγώνει η 5η Ιουνίου και το ενδεχόμενο ενός ατυχήματος, τόσο θα πρέπει να επικρατήσει η λογική και να παραμεριστούν οι υπερβολικές απαιτήσεις, ώστε να δοθεί ένα τέλος στο θρίλερ, που κρατάει πλέον τέσσερις μήνες και βάλε. Ειδικά τώρα που ανοίγουν και άλλα ζητήματα στην «κλονισμένη Ευρώπη», όπως η έναρξη της διαδικασίας του δημοψηφίσματος στη Βρετανία για ένα ενδεχόμενο Brexit ή ακόμα και το σαφές μήνυμα ευρωσκεπτικισμού από τις προεδρικές εκλογές στην Πολωνία, μια χώρα που ουσιαστικά έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα στις Βρυξέλλες ότι δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση να κάνει το αφελές βήμα εισόδου της σε αυτή την ευρωζώνη. •

Ισχύει, όπως λένε μερικά ρεπορτάζ, ότι βρισκόμαστε κοντά σε μια συμφωνία; Όλο αυτό το διάστημα η κυβέρνηση επιδιώκει να υπάρξει μια συμφωνία, πολιτική συμφωνία, η οποία θα δίνει τη δυνατότητα στη χώρα να αντιμετωπίζει το πρόβλημα της ανθρωπιστικής κρίσης και, ταυτόχρονα, τα θέματα του χρέους και της ανάπτυξης. Υπάρχει μια κωλυσιεργία από την πλευρά των εταίρων που οφείλεται στο γεγονός ότι, ενώ η διαπραγμάτευση είναι πολιτική, θεωρούν ότι πρέπει να γίνει κατά τον τρόπο που έγινε στην προηγούμενη περίοδο. Για μας το πολιτικό δίλημμα που τίθεται και θέλουμε να λυθεί με τη συμφωνία είναι: ή θα είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στις προεκλογικές δεσμεύσεις ή θα δεχθούμε πράγματα που αποδείχθηκαν καταστροφικά για την οικονομία και την κοινωνία. Για τους εταίρους μας το δίλημμα είναι: ή θα γίνει σεβαστή η δημοκρατία και το τι ψήφισε ο ελληνικός λαός ή, αυτό που επιδιώκουν ορισμένοι από αυτούς, να εκθέσουν πολιτικά την κυβέρνηση δίνοντας ένα μήνυμα ότι δεν χωράνε στην ευρωζώνη και την ΕΕ εναλλακτικές πολιτικές. Γίνονται πολλές επαφές σε ανώτατο επίπεδο. Ποιο το συμπέρασμα; Ενώ απ’ αυτές φεύγεις με ρητές διαβεβαιώσεις ότι θα βοηθήσουν να βρεθεί μια λύση, στην πράξη αυτό δεν έχει αποδειχθεί. Φαίνεται ότι κάποιοι αντιλαμβάνονται ότι, σήμερα, σε χώρα επίσημο μέλος της ΕΕ, δεν πρέπει να συμπεριφέρονται οι εταίροι με διάθεση τιμωρητική, να θίγουν την αξιoπρέπεια ενός λαού. Την ίδια ώρα, συνεχίζουν δυστυχώς να συμπεριφέρονται περισσότερο ως δανειστές, ως Σάιλοκ που θέλει εγγυήσεις και μια λίβρα από το κρέας του δανειζόμενου για να εξασφαλισθεί. Η αντίφαση πού οφείλεται; Σε διαφωνίες ίσως μεταξύ χωρών ή στο εσωτερικό κυβερνήσεων μεγάλων χωρών; Πρόκειται για έμμεση ομολογία της πολιτικής ήττας της ΕΕ. ∆ιότι, για να μπορέσουν να «αντιμετωπίσουν» το δανειοδοτικό πρόβλημα της Ελλάδας και άλλων χωρών, ανέχθηκαν, για πολλούς λόγους, τη συμμετοχή και του ∆ΝΤ. ∆εύτερη πολιτική ήττα είναι ότι η συμμετοχή του ∆ΝΤ, η τρόικα, επέφερε, εκτός των άλλων, και αλλοίωση του κοινοτικού κεκτημένου, του χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς ζητούσε, μέσω μνημονίων, και ζητά και τώρα μέτρα που αντιβαίνουν τις Συνθήκες. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, δηλαδή, πρόσθεσαν στο μνημόνιο μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, ενώ το ∆ΝΤ πρόσθεσε μέτρα εσωτερικής υποτίμησης, διαμορ-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η διαπραγμάτευση είναι πολιτική Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ, ΝΙΚΟ ΧΟΥΝΤΗ

Η κρίση και οι μνημονιακές πολιτικές ανέδειξαν τα εγγενή προβλήματα της ενοποιητικής πορείας της ΕΕ

“

Πρέπει να είμαστε απαιτητικοί από τον εαυτό μας, για την προσπάθεια που κάνουμε και τα αποτελέσματά της. ∆εν επιθυμούμε να διαμορφώσουμε ένα λαό μειωμένων προσδοκιών.

φώνοντας ένα εκρηκτικό μείγμα, που αποδείχθηκε καταστροφικό. Αυτή η σύγκρουση, και ταυτόχρονα απόκρυψη του ρόλου της ΕΕ, που εισπράττουμε αυτές τις μέρες, είναι ένας από τους λόγους που δυσκολεύουν τη διαπραγμάτευση. Όταν έλεγα ότι πρέπει να γίνει πολιτική συμφωνία, εννοούσα να το υπερβούν αυτό και να λειτουργήσουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, ως θεσμοί που δουλεύουν μέσα στο όριο των αρμοδιοτήτων τους. Είναι επιλογές που έχουν τα όριά τους, όμως. Συνεχή εκλογικά αποτελέσματα τις δοκιμάζουν. Η πορεία, δηλαδή, της ΕΕ δεν είναι σε ισορροπία. Πρώτον, η κρίση και οι μνημονιακές πολιτικές ανέδειξαν τα εγγενή προβλήματα της ενοποιητικής πορείας της ΕΕ. Γιατί στην ευρωζώνη η κρίση διαρκεί περισσότερο από άλλες περιοχές του κόσμου και έχει τόσο βάθος; Επομένως, στις αιτίες της διεθνούς κρίσης έχουν προστεθεί και επηρεάσει επί το δυσμενέστερο και τα προβλήματα της ευρωζώνης, φυσικά και τα προβλήματα του ελληνικού κοινωνικού, οικονομικού μοντέλου και πολιτικού συστήματος. Αυτός ο συνδυασμός έχει φέρει την εκρηκτική έκφραση της κρίσης στην Ελλάδα. ∆εύτερον, αποδείχθηκε ότι οι μνημονιακές λογικές, που στη συνέχεια έγιναν οδηγίες και κανονισμοί της ΕΕ για να στηρίξουν την πολιτική της λιτότητας, δημιουργούν διχαστικές και φυγόκεντρες, σε πολλές κατευθύνσεις, τάσεις. Τώρα έχουμε: πλούσιες – φτωχές χώρες, Βορρά – Νότο, δανειζόμενους – δανειστές, ελλειμματικές – πλεονασματικές οικονομίες. Μάλιστα, για ορισμένους το θέμα των δανείων και του χρέους είναι ο πολιτικός μοχλός για να πάμε προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Γι’ αυτό λέμε ότι αν βρεθεί μια λύση για το ελληνικό χρέος, που να χαρακτηρίζεται από άλλες αρχές είναι καλό για όλη την Ευρώπη. Είμαστε, λοιπόν, κοντά σε μια συμφω-

νία; ∆ύο είναι τα θεμελιώδη ερωτήματα που έθετε και εξακολουθεί να θέτει η διαπραγμάτευση και πρέπει να εξετασθούν για να μπορώ να σου απαντήσω. Το ένα είναι αν τελικά μέσα στην ΕΕ, στην ευρωζώνη, μπορούν να εφαρμοστούν εναλλακτικές πολιτικές που επέλεξε ένας λαός. Είναι το μείζον ερώτημα και για το μέλλον, κρίσιμο και πανευρωπαϊκό. Το δεύτερο είναι με ποιούς κανόνες συζητάμε, διότι μας καλούν να τους σεβαστούμε. ∆εν δεχθήκαμε μνημόνιο, τρόικα κτλ. ∆εν δεχόμαστε να κουβεντιάζουμε πάνω στην ad hoc νομοθεσία μνημονιακού τύπου. Αποδείχθηκε και καταστροφική και έξω από τις Συνθήκες. Η μέχρι τώρα απάντηση είναι το συμφέρον του ισχυροτέρου, αλλά αυτό θα ήταν ό,τι πιο αντιευρωπαϊκό μήνυμα μπορεί να παραχθεί. Γι’ αυτό έχει μεγάλο και ευρύτερο ενδιαφέρον η διαπραγμάτευση. Θέλουμε μια Ευρώπη της κυριαρχίας της πολιτικής του ανταγωνισμού,

της λιτότητας, της περικοπής δικαιωμάτων βάσει νεοφιλελεύθερων πολιτικών; Αυτή θα είναι η προοπτική της; Είναι πιθανό η Ελλάδα να έχει την τύχη της Ιφιγένειας, λίγο πριν τα πράγματα πάρουν μια θετικότερη τροπή; Βλέπουμε τα αποτελέσματα στην Ισπανία ή, τα αντίθετα, της Πολωνίας και νωρίτερα της Μ. Βρετανίας. Τα ζητήματα που ανοίξαμε ως τώρα, και σωστά τα έθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ, έχουν ανοίξει στην ΕΕ και κατά επίσημο τρόπο. Έχει ανοίξει συζήτηση και σε κορυφαίο επίπεδο. Υπάρχει η λεγόμενη Έκθεση, με τίτλο «Εμβάθυνση της ΟΝΕ» των τεσσάρων προέδρων: Γιούνκερ, Ντράγκι, Σουλτς, Τουσκ που βάζει προβληματισμούς με δειλό, έστω, τρόπο για προβλήματα που βρίσκουν την έκφρασή τους και στο ελληνικό ζήτημα. Οι δημοσκοπήσεις, δείχνουν μια κυβέρνηση η οποία έχει εξαιρετικά στενή

λωρίδα να κινηθεί και παρ’ όλα αυτά αυξάνει και κρατά ψηλά τη λαϊκή της στήριξη. Τα γκάλοπ είναι εργαλείο μελέτης και καταγράφουν τη στιγμή. Εκφράζουν, βεβαίως, και κάτι βαθύτερο. Η αγανάκτηση, η δυσαρέσκεια του λαού για τις μνημονιακές πολιτικές, πολιτικές δυνάμεις και πρόσωπα, έχουν βάθος. Έτσι εξηγούνται και οι μεγάλες πολιτικές ανακατατάξεις που έγιναν. Όμως, αν δεν έχεις την ενεργό συμμετοχή, την υποστήριξη, με διάφορες μορφές, του λαού, τα δημοσκοπικά ευρήματα δεν φτάνουν. Θα κριθούμε από το αποτέλεσμα. Κι αυτό δεν είναι μόνο αριθμοί, είναι και η αξιοπιστία, και η ειλικρίνεια, ότι είμαστε κάτι διαφορετικό. Πρέπει να είμαστε απαιτητικοί από τον εαυτό μας, για την προσπάθεια που κάνουμε και τα αποτελέσματά της. ∆εν επιθυμούμε να διαμορφώσουμε ένα λαό μειωμένων προσδοκιών. Γράφτηκαν πολλά πριν τη σύγκληση της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ. Ποιες οι εκτιμήσεις σου τώρα; Ποιος ο ρόλος του κόμματος καθώς είναι στην κυβέρνηση; Πρόκειται για το γνωστό θέμα σχέσεων κόμματος – κυβέρνησης και υπάρχουν εμπειρίες του παρελθόντος, που αλίμονό μας αν δεν τις εξετάσουμε. Είναι μια δυναμική σχέση. Όμως, ένα βασικό αισιόδοξο χαρακτηριστικό που έχει το κόμμα μας είναι ότι είναι δημοκρατικό, των μελών, κόμμα ενιαίο και πολυτασικό. Αυτό, λοιπόν, παράγει τη δημιουργική, έντονη πολλές φορές, συζήτηση που γίνεται στο εσωτερικό. Ένα κόμμα, όμως, που στηρίζει την κυβέρνηση οφείλει να λέει την άποψή του και να κινητοποιεί τις δυνάμεις του, και κατ’ επέκταση τον λαό, για τη στήριξη αυτής της πολιτικής. Επομένως, το συμπέρασμα που βγάζω, είναι ότι ο τρόπος λειτουργίας που ορίσαμε στο ιδρυτικό συνέδριο, δεν είναι πρόβλημα αλλά πλεονέκτημα, αρκεί να το αξιοποιείς σωστά. Βεβαίως, δεν μιλάω για προσωπικές εκφωνήσεις και στρατηγικές, αυτές δεν εξυπηρετούν. Μάλιστα, αυτές οι επιλογές δεν προέρχονται κατ’ ανάγκη απ’ όσους «διαφωνούν», αλλά από την επιθυμία της εύκολης αναγνωρισιμότητας, η οποία πρέπει να περιοριστεί.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

“

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Ο αριθμός των ακινήτων που ολοκλήρωσαν τις εργασίες είναι πολύ μικρός, σε σχέση με αυτά που έχουν ανάγκη για ενεργειακή αναβάθμιση. Προκύπτει, λοιπόν, η αναγκαιότητα να υπάρξει νέο πρόγραμμα.

Εξοικονομώ κατ’ οίκον Απολογισμός - Εκτιμήσεις - Προτάσεις Του Σίμου Καβελίδη

ο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» συμπληρώνει τέσσερα χρόνια λειτουργίας και κλείνει, όπως φαίνεται, το πρώτο κύκλο του. Συνεπώς, θα πρέπει να γίνει η αξιολόγησή του, έτσι ώστε να γίνει η εκτίμηση των θετικών στοιχείων του, να αναδειχθούν οι αρνητικές του πλευρές και να γίνουν οι προτάσεις για τα επόμενα στάδια. Με δεδομένο μάλιστα, πως έχουμε μία νέα κυβέρνηση για την οποία η ανθρωπιστική κρίση, η προστασία του περιβάλλοντος, η αναδιάρθρωση της οικονομίας και η παραγωγική ανασυγκρότηση είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός της, γίνεται φανερό ότι και το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να ιδωθεί υπό νέα ματιά.

Εξοικονομώ σε συνθήκες κρίσης

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, ξεκινά το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Η αρχική του αναγγελία γίνεται το 2009, στις 20-7-2010 υπογράφεται η σύσταση του Ειδικού Ταμείου Χρηματοδότησης «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», όμως η εφαρμογή του ξεκινά ένα τουλάχιστον χρόνο αργότερα και συγκεκριμένα το 2011, με συνολικό προϋπολογισμό 396 εκατ. ευρώ. Η οικονομική κρίση έχει εγκατασταθεί για τα καλά στην ελληνική κοινωνία, η μείωση των εισοδημάτων των πολιτών είναι έντονη και το πρόγραμμα, ως στόχος μείωσης των εξόδων για θέρμανση, φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για τον κόσμο. Τέλος, η εξίσωση του φόρου του πετρελαίου θέρμανσης με το πετρέλαιο κίνησης, που αποφασίζεται από τη τρικομματική κυβέρνηση το 2012, δίνει νέα ώθηση στους πολίτες να ενταχθούν στο πρόγραμμα. Η διαδικασία για την ένταξη της κατοικίας ενός πολίτη στο πρόγραμμα, ήταν η ακόλουθη: Ο ενδιαφερόμενος απευθυνόταν στις συμβεβλημένες με το υπουργείο τράπεζες, υποβάλλοντας σειρά δικαιολογητικών (κύρια φορολογικών) για τον έλεγχο της πιστοληπτικής του ικανότητας. Εφόσον είχε πιστοληπτική ικανότητα, προχωρούσε στον έλεγχο της κατοικίας του με τον Ενεργειακό Επιθεωρητή, ο οποίος εξέδιδε το ΠΕΑ, πρότεινε τις εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης και ετοίμαζε το σχετικό φάκελο. Οι εργασίες αυτές στο σύνολό τους δεν μπορούσαν να ξεπεράσουν τις 15.000 ευρώ. Στη συνέχεια ο φάκελος υποβάλλονταν στη τράπεζα, και εφόσον

κρινόταν πλήρης, καλείτο ο ενδιαφερόμενος να υπογράψει την έγκριση της υποβολής του από τη τράπεζα προς το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ). Μετά, το ΕΤΕΑΝ προχωρούσε τον έλεγχο του φακέλου και εξέδιδε ανά διαστήματα, τις αποφάσεις υπαγωγής στο πρόγραμμα και η τράπεζα καλούσε τον ενδιαφερόμενο για την υπογραφή σύμβασης της δανειακής σύμβασης. ο συμβεβλημένος πολίτης προχωρούσε σε συμφωνία με τους προμηθευτές και τα συνεργεία και ξεκινούσε τις εργασίες. Αφού ολοκληρώνοντας οι εργασίες, γινόταν ο τελικός έλεγχος από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή και ο φάκελος υποβαλλόταν στην τράπεζα για έλεγχο και πίστωση των χρημάτων στο τραπεζικό λογαριασμό του πολίτη. Κατά την διάρκεια λειτουργίας του προγράμματος, έγιναν κάποιες τροποποιήσεις (όπως για παράδειγμα της προκαταβολής του 30% του προϋπολογιζόμενου έργου), χωρίς όμως να αλλάζει η βασική δομή του.

Απολογισμός προγράμματος

Μετά από τέσσερα χρόνια λειτουργίας του προγράμματος, μπορούν να βγούνε τελικά συμπεράσματα. Σε ημερίδα του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) στις 26-2-2015, υπήρξαν ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, που όμως προέρχονταν είτε από δομές του υπουργείου, είτε από εταιρείες κατασκευής υλικών. ∆υστυχώς, δεν υπήρξε παρέμβαση είτε από μεριάς Ενεργειακών Επιθεωρητών, είτε από συμμετέχοντες στο πρόγραμμα ιδιώτες, που να αναδείξουν τα προβλήματα των υπαγομένων. Με την οπτική λοιπόν των Ενεργειακών Επιθεωρητών (που έρχονταν σε άμεση σχέση με τους υπαγόμενους ιδιώτες), και την εμπειρία λειτουργίας του προγράμματος, παρατηρούμε τα ακόλουθα: Όσον αφορά την υποχρεωτική συμμετοχή των τραπεζικών ιδρυμάτων: Ο ενδιαφερόμενος ιδιώτης έπρεπε υποχρεωτικά να συμβληθεί με κάποια από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες και να λάβει δάνειο. Ακόμη και αν μπορούσε με ίδιους πόρους να κάνει τις ενεργειακές παρεμβάσεις και να τύχει της όποιας επιδότησης, αυτό δεν ήταν δυνατό. Σχετικά με την άρνηση τραπεζών σύναψης δανείων σε ανθρώπους με χαμηλό εισόδημα: Ουσιαστικά, οι ομάδες πολιτών, που θα έπρεπε να είναι στη πρώτη γραμμή ενίσχυσης, έμεναν έξω από το πρόγραμμα, αφού δεν είχαν την απαιτούμενη πιστοληπτική ικανότητα.

Επιπλέον, η κοστολόγηση από μέρους του προγράμματος κάθε εργασίας ενεργειακής αναβάθμισης ήταν ενιαία για όλη την Ελλάδα. Έτσι, παρόλο που η χώρα έχει χωρισθεί σε τέσσερις κλιματικές ζώνες, όπου κάθε μια έχει άλλες απαιτήσεις θερμομόνωσης, το πρόγραμμα δικαιολογεί ίδιο κόστος, όπου και αν βρίσκεται το ακίνητο. Να σημειώσουμε δε ότι ο συνολικός προϋπολογισμός κάθε ακινήτου είχε το παράλογο μάξιμουμ όριο των 15.000 ευρώ, ενώ η κατανομή της χρηματοδότησης των περιφερειών, έγινε κύρια με βάση τα πληθυσμιακά χαρακτηριστικά και όχι με τις πραγματικές ανάγκες (κλιματολογικές, παλαιότητας κτιρίων, τρόπου δόμησης κλπ). ∆εν είναι τυχαίο ότι η πρώτη περιφέρεια που εξάντλησε την αρχική χρηματοδότηση ήταν της ∆υτικής Μακεδονίας. Ακόμα, το πρόγραμμα χαρακτηρίστηκε -όπως περιγράψαμε- από μεγάλη γραφειοκρατία, με αποτέλεσμα να υπάρχουν τεράστιες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση κάθε έργου. Στα προηγούμενα προβλήματα ήρθε να συμπληρωθεί και η έλλειψη χρηματοδοτήσεων, στις περιφέρειες που είχαν εξαντλήσει τον αρχικό προϋπολογισμό τους. Τέλος, όπως προαναφέρθηκε, η πληρωμή των συνεργείων/προμηθευτών, προβλεπόταν από το πρόγραμμα να γίνεται με προκαταβολή 30% και εξόφληση στο τέλος με τιμολόγια που θα ήταν επί πιστώσει. Αυτό, σε συνδυασμό με τις τεράστιες καθυστερήσεις, ανάγκαζε είτε τους ιδιοκτήτες να πληρώνουν τα συνεργεία/προμηθευτές με δικά τους χρήματα (τα οποία έπαιρναν πίσω στο τέλος), είτε τα συνεργεία/προμηθευτές να κατασκευάζουν/προμηθεύουν με δικά τους κεφάλαια και να περιμένουν μεγάλα διαστήματα μέχρι την αποπληρωμή τους. Όπως γίνεται φανερό, στις εποχές της οικονομικής κρίσης και στις δύο περιπτώσεις ο κόσμος που εμπλέκοταν, πολύ γρήγορα έφθανε σε δυσκολία κάλυψης των απαιτήσεων. Όλα τα παραπάνω προβλήματα, οδηγούσαν πολλούς ενδιαφερόμενους να μην προχωρήσουν σε ένταξη στο πρόγραμμα

Προτάσεις νέου «Εξοικονομώ κατ’ οίκον»

Ο αριθμός των ακινήτων που ολοκλήρωσαν τις εργασίες είναι πολύ μικρός, σε σχέση με αυτά που έχουν ανάγκη για ενεργειακή αναβάθμιση. Σε συνδυασμό αφενός με τις ανάγκες μεγάλου τμήμα-

τος του ελληνικού λαού που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας σε υποβαθμισμένα ενεργειακά κτίρια, αφετέρου με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για εξοικονόμηση ενέργειας, προκύπτει η αναγκαιότητα να υπάρξει νέο πρόγραμμα. Για να αποφευχθούν τα προβλήματα του παρελθόντος, η διαδικασία λειτουργίας που προτείνουμε είναι 1. Ο ενδιαφερόμενος ιδιώτης να απευθύνεται στον Ενεργειακό Επιθεωρητή του. 2. Ο Ενεργειακός Επιθεωρητής να επιθεωρεί το ακίνητο και να προτείνει τις παρεμβάσεις. 3. Μέσα από πλατφόρμα του υπουργείου να συμπληρώνονται τα οικονομικά στοιχεία του ιδιώτη, το κόστος των προτεινόμενων παρεμβάσεων, οι ενεργειακές κατηγορίες πριν και μετά τις παρεμβάσεις και η προβλεπόμενη εξοικονόμηση ενέργειας. Το σύστημα θα υπολογίζει το ποσοστό επιδότησης, το χρόνο αποπληρωμής του δανείου και το ποσό των δόσεων. 4. Εφόσον ο ενδιαφερόμενος συμφωνεί, θα υποβάλλεται, μέσα από το σύστημα, η αίτηση υπαγωγής με τις προτάσεις παρεμβάσεων. 5. Θα εκδίδεται με αυτόματο τρόπο, η απόφαση ένταξης δικαιούχου, με την οποία ο ενδιαφερόμενος θα πηγαίνει σε κάποια από τις συνεργαζόμενες τράπεζες, η οποία θα είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε σύμβαση. 6. Ο συμβεβλημένος ιδιώτης θα προχωρά σε εργασίες, με τα συνεργεία/προμηθευτές, μετά την ολοκλήρωση των οποίων και τη σύνταξη του τελικού φακέλου παρεμβάσεων από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή/ Τεχνικό σύμβουλο (ηλεκτρονική υποβολή) θα ολοκληρώνεται σε ελάχιστο δεσμευτικό διάστημα- η διαδικασία και γίνεται η καταβολή του υπολοίπου ποσού των παρεμβάσεων. Με βάση τις παραπάνω προϋποθέσεις και την προαναφερθείσα σειρά ενεργειών, θεωρούμε ότι το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» θα γίνει περισσότερο λειτουργικό, πιο γρήγορο και επιπλέον θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας στη περίοδο της οικονομικής κρίσης. Υ.Γ. Το κείμενο εμπλουτίστηκε και ολοκληρώθηκε μετά από τις παρατηρήσεις των συναδέλφων της Ριζοσπαστικής Πρωτοβουλίας Μηχανικών (ΡΠΜ). *Ο Σίμος Καβελίδης είναι Τοπογράφος Μηχανικός – Ενεργειακός Επιθεωρητής, Μέλος της Κεντρικής Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ και μέλος της ΝΕ ΣΥΡΙΖΑ Καστοριάς.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

“

Ακόμη και αν δεν λαμβάνονται πρόσθετα υφεσιακά μέτρα, η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα αποσταθεροποιεί όλο και περισσότερο την οικονομία.

Αναζητώντας από μηχανής θεούς Του Κώστα Βεργόπουλου

σο παρατείνονται, χωρίς κατάληξη, οι διαπραγματεύσεις με τους εταίρους σε Βρυξέλλες, Βερολίνο, Φρανκφούρτη και στη μακρινή Ριγα της Λετονίας, τόσο διατηρείται η αβεβαιότητα, η οποία αποτελεί επιπλέον αιτία επιδείνωσης των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας. Ενώ είναι κατεπείγουσα ανάγκη η χώρα να σταθεροποιηθεί και να ανακάμψει, με τις ατέρμονες διαπραγματεύσεις εξωθείται προς την αντίθετη κατεύθυνση, τη στασιμότητα και την ύφεση. Ακόμη και αν δεν λαμβάνονται πρόσθετα υφεσιακά μέτρα, η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα αποσταθεροποιεί όλο και περισσότερο την οικονομία, αλλά και, όπως ορθά επισημαίνει ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών Τζακ Λιού, με την αναβλητικότητα στη διευθέτηση του προβλήματος και τις συνεχείς παρατάσεις των διαπραγματεύσεων, αυξάνεται η πιθανότητα ατυχήματος, ακόμη και αν καμία πλευρά δεν το επιθυμεί και το απεύχεται. Πρέπει, τέλος πάντων, το ελληνικό πρόβλημα να κλείσει, καθώς, όσο διαιωνίζεται, αποτελεί ανοιχτή πληγή και απειλή όχι μόνο για την ευρωπαϊκή οικονομία αλλά και την παγκόσμια. Πολύ περισσότερο, όταν αιωρούνται, ειδικότερα, ως ενδεχόμενα για το άμεσο μέλλον η αύξηση του ΦΠΑ και η επιβολή προκαθορισμένου αριθμητικού στόχου σε ό, τι αφορά την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, ενώ το τελευταίο δεν είναι δυνατόν να νοείται ποτέ εκ των προτέρων, αλλά μόνον εκ των υστέρων, τουλάχιστον όσο η οικονομία διατηρείται στα πλοκάμια του φαύλου κύκλου της επιβράδυνσης. Σε αυτή την κατ’ εξοχήν ανησυχητική κατάσταση, ποια μπορεί να είναι η προοπτική για την οικονομία από τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις με τους εταίρους της;

Στασιμότητα η πιθανότερη εξέλιξη

Η γερμανική πλευρά έχει ήδη επιβάλει την άποψη ότι δε νοείται νέο πρόγραμμα για την ελληνική οικονομία, όσο δεν κλείνει με νέα αξιολόγηση το ήδη ισχύον. Ωστόσο, ακόμη και αν καμφθεί σ’ αυτό το σημείο η «σκληρή» τοποθέ-

τηση των δανειστών, που επείγονται να εισπράξουν τις δόσεις τους, δεν φαίνεται στον ορίζοντα κάποια δυνατότητα νέας συμφωνίας με αναπτυξιακό χαρακτήρα για την επόμενη τριετία, αφού αυτή θα συνεπάγεται πρόσθετη εισροή χρήματος και πιστώσεων προς μια χώρα, στην οποία τόσο το κράτος όσο και οι τράπεζές της δεν διαθέτουν πρόσβαση στις αγορές. Η γερμανική πλευρά επισείει, ως αυστήρο κανόνα δεοντολογίας, ότι δεν πρέπει να χρηματοδοτούνται χώρες ούτε τράπεζες, που δεν διαθέτουν πρόσβαση στις αγορές. Κατά συνέπεια, η πιθανότερη εξέλιξη φαίνεται ότι θα είναι η στασιμότητα, δηλαδή η διατήρηση των πραγμάτων στη σημερινή αβεβαιότητα, σε συνδιασμό με την παροχή χρήματος μόνο για την ικανοποίηση των δανειστών και όχι για τη σταθεροποίηση και ανάκαμψη της οικονομίας της.

∆ύο αστάθμητα ενδεχόμενα

Ωστόσο, παρά τη δυσμενή πρόβλεψη όσον αφορά στο περιεχόμενο της υπό διαπραγμάτευση συμφωνίας, υπάρχει ακόμη στον αέρα το σοβαρό ενδεχόμενο να προκύψουν δύο νέα δεδομένα εκτός οιασδήποτε συμφωνίας. Αυτά είναι αφ’ ενός τα έκτακτα έσοδα της χώρας από την αυξημένη τουριστική κίνηση την επομενη περίοδο και αφ’ ετέρου με την ενδεχόμενη ένταξη της χώρας μας στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Είναι σοβαρό ενδεχόμενο, η ΕΚΤ να ακυρώσει την εξαίρεση και να εντάξει τη χώρα στο γενικότερο ευρωπαϊκό πρόγραμμα, όταν οι τρέχουσες διαπραγματεύσεις καταλήξουν σε κάποια συμφωνία, έστω και μέτρια και ανεπαρκή, καθώς η αιτιολογία της εξαίρεσης της Ελλάδας από το πρόγραμμα αυτό ήταν η αβεβαιότητα όσον αφορά στην αξιολόγηση και υλοποίηση του δεύτερου προγράμματος στήριξης.

Ποσοτική χαλάρωση και αξιοπιστία

Οπωσδήποτε, το ζήτημα της ένταξης της χώρας στο πρόγραμμα της ΕΚΤ, που ήδη εφαρμόζεται στην υπόλοιπη Ευρωζώνη, παραμένει σε μεγάλο βαθμό πολι-

τικό και θα ήταν πλήγμα στην αξιοπιστία της Ευρωζώνης, αν αυτή εξωθούσε σε μεγαλύτερη δυσπραγία μια χώρα μέλος της, τη στιγμή ακριβώς που αυτή έχει ανάγκη από πιο ενεργή στήριξη από τους εταίρους της. Εάν αληθεύει ο ισχυρισμός ότι σήμερα η Ευρωζώνη έχει θωρακισθεί με μηχανισμούς διάσωσης και αξιοπιστίας που δεν διέθετε το 2012, τότε της δίδεται μια ευκαιρία να το αποδείξει στην πράξη με την πρόσφορη και λυσιτελή διαχείριση του ελληνικού προβλήματος, όπως βέβαια και των άλλων ομοιοπαθών χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Η υγεία και ισχύς μιας νομισματικής περιοχής δεν αποδεικνύεται από την απόφαση ακρωτηριασμού του «νοσούντος» μέλους της, αλλά από την ικανότητα της να διαχειρίζεται επωφελώς για όλους το πρόβλημα που αφορά στην λειτουργία και αξιοπιστία του συνόλου. Εαν ως θεραπεία προτιμηθεί η μέθοδος του ακρωτηριασμού, μοιραία όλοι θα διερωτώνται «ποιος θα είναι ο επόμενος;» και η αρνητική επίπτωση για το σύνολο θα κινδυνεύει να αποδειχθεί κατά πολύ μεγαλύτερη απο την προεξοφλούμενη ως δήθεν «θετική». Χαρακτηριστικά, η αμερικανική πλευρά, που δεν

ειναι βέβαια εταίρος μας, πιέζει φορτικά και με κάθε τρόπο τους εταίρους για να λήξει τέλος πάντων αυτή η αβεβαιότητα, που αφορά όχι μόνο τη χώρα μας, αλλά και τη σταθερότητα του κοινού νομίσματος, του ευρώ, και κατ’επέκταση τη σταθερότητα και λειτουργία της παγκόσμιας οικονομίας. Φυσικά, δεν ειναι διόλου βέβαιο οτι οι αμερικανικές πιέσεις θα ευωδοθούν, όμως είναι αντιθέτως προβλέψιμο οτι στην περίπτωση που δεν ευωδοθούν και κατισχύσει ακόμη μια φορά η άτεγκτη γερμανική λογική, τότε το πλήγμα για την παγκόσμια σταθερότητα κινδυνεύει να υπερβεί κάθε προηγούμενο. Με την προϋπόθεση ότι τα νέα δεδομένα θα επιβεβαιωθούν, τότε υπάρχει και η δυνατότητα ακόμη και με μια μέτρια και ωχρή συμφωνία στα τέλη Μαϊου, να εμφανισθεί η χώρα με ενισχυμένη διαπραγματευτική θέση και να επιτύχει κάποια λιγότερο υφεσιακή συμφωνία στη νέα φάση των διαπραγματεύσεων που αντιμετωπίζεται για το τέλος της μεταβατικής περιόδου και τις αρχές του φθινοπώρου. kvergo@gmail.com

Η σύγκριση των οικονοµιών δύο χωρών είναι µια εξαιρετικά δύσκολη, έως αδύνατη, διαδικασία. Οι ιδιοµορφίες κάθε χώρας, ως ζωντανό υπόστρωµα το οποίο υποβαστάζει και επενεργεί σε όλες τις κοινωνικές στιγµές και, εποµένως, και στην οικονοµία, είναι αυτές που κάνουν τη διαφορά και οι οποίες δύσκολα αναγνωρίζονται. Με επίγνωση των παραπάνω δυσκολιών, επιχειρείται µια περιγραφική παράθεση βασικών µακροοικονοµικών µεγεθών και αναπτυξιακών δεικτών των οικονοµιών της Αργεντινής και της Ελλάδας, προκειµένου να καταστούν εµφανή τα αποτελέσµατα του δρόµου που ακολούθησαν οι δύο χώρες από τη στιγµή που οι χρηµατοπιστωτικές αγορές αρνήθηκαν να αναχρηµατοδοτήσουν το δηµόσιο χρέος τους, και η µεν Αργεντινή οδηγήθηκε σε αδυναµία πληρωµών, η δε Ελλάδα αναγκάστηκε να προσφύγει σε χρηµατοδότηση από τα κράτη της ευρωζώνης µε την υποχρέωση να ακολουθήσει το γνωστό πρόγραµµα δηµοσιονοµικής προσαρµογής.

ΤΟ ΘΕΜΑ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Τη ∆ευτέρα το βράδυ, η δημοτική κίνηση “Ενεργοί Πολίτες” Νέου Ψυχικού - Ψυχικού - Φιλοθέης οργάνωσε εκδήλωση- συζήτηση με θέμα τις “∆ημογραφικές εξελίξεις, την ανεργία και το ασφαλιστικό”. Ομιλητές ήταν δύο γνωστοί επιστήμονες που μελετούν επί μακρόν αυτά τα ζητήματα, συνεργάτες της “Εποχής” από τα πρώτα της δύσκολα χρόνια. Η Χάρις Συμεωνίδου, δημοτική σύμβουλος, δημογράφος, πρώην ∆ιευθύντρια του ΕΚΚΕ και ο Σάββας Ρομπόλης ομότιμος, καθηγητής του Πάντειου

Οι επιπτώσεις της κρίσης στο δημογραφικό ζήτημα Τ

ο έγκριτο Κέντρο ∆ημογραφικής Έρευνας Max Planck της Γερμανίας ανακαλύπτει σε μία σχετικά πρόσφατη έρευνα, που διεξήγαγε σε 28 Ευρωπαϊκές χώρες και δημοσιεύτηκε στις 10/7/2013, ότι τα ποσοστά των γεννήσεων μειώνονται από το 2008, αμέσως μετά την έναρξη της οικονομικής κρίσης, παράλληλα με την αύξηση της ανεργίας. Και ότι αυτή η μείωση είναι εντονότερη στους νέους κάτω των 25 ετών και στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, ενώ δεν επηρεάζει τη γονιμότητα των γυναικών άνω των 40 ετών, όσον αφορά την απόκτηση του πρώτου παιδιού (...) Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα της μείωσης της γονιμότητας ως επακόλουθο της ανεργίας αναφέρονται η Ελλάδα και η Ισπανία, αλλά και η Βουλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Λετονία, ενώ αντίθετα στη γειτονική της Λιθουανία δεν παρατηρείται έντονη μείωση της γονιμότητας ούτε και στην Πορτογαλία και Ιταλία, παρόλο ότι και αυτές παρουσίασαν έντονη ύφεση. Εδώ, βέβαια, πιθανόν υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες, όπως για παράδειγμα η υιοθέτηση οικογενειακών πολιτικών ευνοϊκών στην απόκτηση παιδιών, σε κοντινή χρονική απόσταση από την έναρξη της κρίσης, του πιθανόν να είχαν δημιουργήσει θετικό κλίμα για την απόκτηση παιδιών. Στις Σκανδιναβικές χώρες, όπου η κρίση έγινε ελαφρά αισθητή, τα ποσοστά γονιμότητας παρουσίασαν ελαφρά μόνο μείωση, ενώ στην Αυστρία, Ελβετία και Γερμανία, οι δείκτες γονιμότητας παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητοι λόγω της, όπως αναφέρεται στη μελέτη, επιτυχούς αντιμετώπισης της κρίσης!… Συνοπτικά η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ γονιμότητας και ανεργίας στη Νότια, Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη (...)

Πληθυσμιακή γήρανση

Στη σημερινή Ελλάδα, με την καθημερινή υποβάθμιση των παροχών υγείας και των όποιων κοινωνικών παροχών, είναι δυνατόν να μην επηρεαστεί αρνη-

Ποσοστιαία (%) κατανομή του πληθυσμού κατά Μεγάλες Ομάδες Ηλικιών

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, Απογραφές Πληθυσμού 1971, 1981, 1991, 2001 ΕΛΣΤΑΤ, Υπολογισμός πληθυσμού δ τρίμηνο 2014 τικά η γονιμότητα, η θνησιμότητα (συμπεριλαμβανομένης της βρεφικής) και η προσδοκώμενη ζωή; Όταν θα έχουμε τους δείκτες για το 2013 και 2014 θα έχουμε και τις ανάλογες διαπιστώσεις. Αλλά τότε θα τρέχουν - εκτός αν υπάρξει η πολυπόθητη ανατροπή - ακόμη πιο δυσοίωνες εξελίξεις για το 2015 και το 2016. Η εξέλιξη της γονιμότητας στην Ελλάδα, οι αιτίες και τα πιθανά μέτρα ανάκαμψης, (με ανάλυση κόστους – οφέλους), εξετάστηκαν διεξοδικά σε σειρά εκτεταμένων ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), το 1983, 1997, 1999 και 2004. Από τις έρευνες αυτές είχε φανεί ότι ο επιθυμητός αριθμός παιδιών ήταν σαφώς υψηλότερος του πραγματικού και ξεπερνούσε το επίπεδο αναπλήρωσης των γενεών (2,1 παιδιά ανά γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας). Οι λόγοι της μειωμένης γονιμότητας των γυναικών, πάντα με τη δημογραφική έννοια του όρου, συνοψίζονται στο χαμηλό οικογενειακό εισόδημα και στο ισχνό, ελλειμματικό και πλέον ανύπαρκτο κράτος πρόνοιας. Ο σημαντικός ρόλος των γυναικών στην υποκατάσταση του κράτους πρόνοιας επηρεάζει αρνητικά τη συμμετοχή τους στο εργατικό δυναμικό και επομένως την απόκτηση επί πλέον οικονομικών πόρων για τη δημιουργία μεγαλύτερης οικογένειας. Τα ζευγάρια, λόγω σοβαρών οικονομικών δυσχερειών και λόγω έλλειψης κρατικών υποδομών για την εναρμόνιση οικογενειακής και εργα-

σιακής ζωής, αποκτούν μικρότερο από τον επιθυμητό αριθμό παιδιών. Άμεση επίπτωση της μείωσης της γονιμότητας αποτελεί η πληθυσμιακή γήρανση, όπως εκφράζεται με την αναλογία των ατόμων 65+ ετών στο σύνολο του πληθυσμού (Πίνακας 1). Όπως φαίνεται από τα στοιχεία αυτά η αναλογία των ατόμων 65+ ετών έχει διπλασιαστεί μεταξύ 1971 & 2014, ενώ τα ποσοστά της ομάδας 0-14 ετών έχουν κατά πολύ μειωθεί. Ανάμεσα στις έμμεσες επιπτώσεις της μείωσης της γονιμότητας, η οποία περαιτέρω επιτείνει τις συνέπειες της άγριας πολιτικής της Τρόϊκας, είναι και η επιδείνωση των παροχών του ασφαλιστικού συστήματος, εφόσον συνεχώς συρρικνώνεται η αναλογία των οικονομικά ενεργών (δηλαδή των απασχολούμενων και των ανέργων), έναντι των μη οικονομικά ενεργών πολιτών. Βρισκόμαστε δηλαδή σε ένα διαρκώς διευρυνόμενο φαύλο κύκλο (...)

“

Χωρίς λιτότητα για αύξηση της γονιμότητας

Μία αποτελεσματική πολιτική, που θα επέτρεπε στα ζευγάρια ν’ αποκτήσουν τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν,

Το δημογραφικό ζήτημα μας αφορά όλους. Αποτελεί βασικό στοιχείο ενός προοδευτικού προγράμματος ανόρθωσης της κοινωνίας. Η Αριστερά θα πρέπει να σκύψει στο σοβαρό αυτό ζήτημα με προτάσεις για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δημογραφικής πολιτικής, με άξονα την ισότητα των φύλων.

συνίσταται, σε συνδυασμό διαφόρων μέτρων που να σχετίζονται με: α) εισοδηματική πολιτική που να ευνοεί την οικογένεια με παιδιά, β) πολιτική εναρμόνισης εργασιακής και οικογενειακής ζωής (π.χ., ρυθμίσεις για τη φύλαξη των παιδιών), γ) στεγαστική πολιτική, δ) ουσιαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης ανεργίας. Τα παραπάνω μέτρα είχαμε αξιολογήσει και κοστολογήσει, στην αντίστοιχη έρευνα του ΕΚΚΕ, για το σύνολο της χώρας και για τις επί μέρους περιφέρειες και νομούς με την τεχνική της ανάλυσης κόστους - οφέλους. Η πολιτική όμως που εφαρμόστηκε όλα τα χρόνια της λιτότητας κατέστησε τα μέτρα αυτά εντελώς ανέφικτα. Αντί γι’ αυτά θεσπίστηκαν και εφαρμόστηκαν άλλα βάρβαρα «μέτρα» όπως η κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων, η μείωση ή κατάργηση σειράς επιδομάτων που προβλέπονταν από συλλογικές συμβάσεις για να διευκολύνουν τη ζωή των γυναικών και την ανατροφή των παιδιών. Παραδειγματικά αναφέρονται: η κατάργηση των επιδομάτων γάμου, βρεφονηπιακού σταθμού, παιδικής μέριμνας, κατασκήνωσης, τοκετού, γέννας και πολλών προγεννητικών εξετάσεων και η μείωση – κατά 22% - του επιδόματος φροντίδας του παιδιού για 6 μήνες μετά τον τοκετό, που ήταν ίσο με το βασικό μισθό. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, η απόκτηση παιδιού έγινε απαγορευτική στους νέους. Καταστρατηγήθηκε το δικαίωμα στη μητρότητα και πολλές νέες γυναίκες δεν θα αποκτήσουν κανένα παιδί, η θα τεκνοποιήσουν σε μεγάλη ηλικία, ή δεν θα αποκτήσουν ποτέ τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν. Βασικό λόγο αποτελεί η ανεργία των ίδιων ή και των συντρόφων τους, ή η επισφάλεια της τυχόν απασχόλησής τους (συχνά χωρίς κοινωνική ασφάλεια) και των εισοδημάτων τους. Το ήδη πριν την κρίση χαμηλό ποσοστό γονιμότητας αναμένεται να παρουσιάζει διαρκή επιδείνωση. Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι η αντίληψη «οι φτωχοί κάνουν πολλά παιδιά» καταρρίπτεται από τα στοιχεία της τελευταίας έρευνας. Για παράδειγμα στη Β. Ελλάδα ο υψηλότερος συντελεστής γονιμότητας παρατηρείται στο Β. Αιγαίο(1.47) και ο χαμηλότερος στην πιο φτωχή περιοχή δηλαδή στην Ηπειρο(1.02).Στη Ν. Ελλάδα ο υψηλότερος συντελεστής γονιμότητας παρουσιάζεται στο Ν, Αιγαίο και ο χαμηλότερος στην πιο φτωχή και πάλι περιοχή,δηλαδή στη Στερεά Ελλάδα(0.97). Το δημογραφικό ζήτημα μας αφορά όλους. Αποτελεί βασικό στοιχείο ενός προοδευτικού προγράμματος ανόρθωσης της κοινωνίας. Η Αριστερά θα πρέπει να σκύψει στο σοβαρό αυτό ζήτημα με προτάσεις για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δημογραφικής πολιτικής, με άξονα την ισότητα των φύλων. Χάρις Συμεωνίδου, πρώην ∆ιευθύντρια Ερευνών ΕΚΚΕ, Ηθοποιός

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

ΤΟ ΘΕΜΑ

Πανεπιστημίου και πρώην ∆ιευθυντής του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ. Η αίθουσα του Μορφωτικού Εξωραϊστικού Συλλόγου που φιλοξένησε τη συζήτηση ήταν, όντως, κατάμεστη και οι ερωτήσεις –τοποθετήσεις πάρα πολλές. Την συζήτηση άνοιξε με μια μικρή εισαγωγή η Νάντια Σουμπασάκη υποψήφια ∆ήμαρχος και τώρα δημοτική σύμβουλος. Επιλέξαμε μεγάλα κομμάτια από τις ενδιαφέρουσες εισηγήσεις και τα παραθέτουμε.

Οικονομική κρίση και κοινωνική ασφάλιση Τ

ο υψηλό επίπεδο της ανεργίας (26,5%), η μείωση των μισθών (35%-45%), η εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή (15 δισ. ευρώ), οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία (22,5 δισ. ευρώ), το PSI (απώλειες 12,5 δισ. ευρώ), η μείωση της κρατικής επιχορήγησης προς τα ασφαλιστικά ταμεία (από 18,9 δισ. ευρώ το 2009 σε 8,6 δισ. ευρώ το 2014), οι δυσμενείς δημογραφικές εξελίξεις κ.λπ, οδήγησαν το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης (ΣΚΑ) στη χώρα μας σε ασφυξία οικονομική και λειτουργική, παρά τη μείωση των συντάξεων κατά 45% (44,8% των συνταξιούχων έχει σύνταξη που αντιστοιχεί κάτω από τα όρια της φτώχειας – 655 ευρώ τον μήνα), τη θεσμική και λειτουργική κακοποίησή του, το δομικό μετασχηματισμό το χαρακτήρα του (από αναδιανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό) και τον ιδιωτικοποιημένο προσανατολισμό του. Με άλλα λόγια, το συστημικό κέντρο βάρους του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (ΣΚΑ) μετατοπίζεται από ένα σύστημα κοινωνικής αλληλεγγύης ανα-

“

Η νέα συμφωνία επιβάλλεται να προβλέπει την υλοποίηση της παραγωγικής και βιομηχανικής ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας με την ενεργοποίηση και την κινητικότητα των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων.

διανεμητικό και συλλογικό σε ένα εξατομικευμένο σύστημα, κεφαλαιοποιητικό (βασική σύνταξη, ιδιωτικά επικουρικά συνταξιοδοτικά σχήματα, επαγγελματική και ιδιωτική ασφάλιση) (...)

Προσανατολισμός στην ιδιωτικοποίηση Από την άποψη αυτή διαπιστώνεται ότι εκτός από την ασφυξία και την αποσάρθρωση του ΣΚΑ στην Ελλάδα, οι δανειστές και οι ασκούμενες πολιτικές της εσωτερικής υποτίμησης οργανώνουν και θεσμοποιούν σταδιακά την ιδιωτική διαχείριση των κοινωνικών δαπανών και την ατομική ευθύνη της ασφάλισης κινδύνων (κεφαλαιοποιητικό σύστημα), θεωρώντας λανθασμένα, όπως αποδεικνύεται από την αναλογιστική ανάλυση, ότι το κεφαλαιοποιητικό σύστημα είναι αποτελεσματικότερο από το αναδιανεμητικό (...) Η ανάσχεση αυτής της πορείας ασφυ-

ξίας (οικονομική και κοινωνική) του ΣΚΑ επιτυγχάνεται με την πλήρη αποκατάσταση του δημόσιου, κοινωνικού, αναδιανεμητικού και καθολικού χαρακτήρα του ΣΚΑ. Ένα δημόσιο, καθολικό και αναδιανεμητικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης το οποίο έχει ως κύριο στόχο τη δυναμική ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών, σχεδιάζει, οργανώνει, παρέχει και επιδιώκει: α) Ένα αξιοπρεπές επίπεδο υπηρεσιών κοινωνικής ασφάλισης. β) Μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων διαμέσου της αναδιανομής του εισοδήματος. γ) Ύπαρξη επαρκούς αποθεματικού κεφαλαίου, που στην Ελλάδα έχει εξανεμισθεί δ) Συνεχή και συστηματικό ποσοτικό έλεγχο του πραγματικού μεγέθους των μελλοντικών συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων.

Προϋπόθεση η επανεκκίνηση της οικονομίας

Όμως, θεμελιακή προϋπόθεση προς αυτή την κατεύθυνση του ΣΚΑ αποτελεί η ενίσχυση της χρηματοδότησής του, με την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας, την πραγματοποίηση επενδύσεων (δημόσιων και ιδιωτικών), τη δημιουργία εισοδήματος και νέων θέσεων εργασίας, η απώλεια των οποίων το 2014 στέρησε το ΣΚΑ από πόρους που ανέρχονται στα επίπεδα των 6 δισ. ευρώ. Παράλληλα, στις σημερινές κρισιακές οικονομικές συνθήκες μεγάλης στενότητας πόρων στην ελληνική οικονομία και συρρίκνωσης της ρευστότητας στο ΣΚΑ, θεμελιακή προϋπόθεση άμβλυνσης της παρατηρούμενης ασφυξίας του αποτελεί η σταδιακή ανασύσταση του αναγκαίου αποθεματικού κεφαλαίου (3,5 δισ. ευρώ το 2014), με την είσπραξη καταρχήν των οφειλών, την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και την αναζήτηση νέων συμπληρωματικών πόρων (...) Είναι προφανές ότι η οικονομική, παραγωγική και κοινωνική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η ελληνική οικονομία, προϋποθέτει τη διαμόρφωση ενός σχεδίου εξόδου από την οικονομική

κρίση, με βάση το οποίο αλληλοτροφοδοτείται η ανάπτυξη με την απασχόληση και την αποκλιμάκωση του χρέους, σε αντίθεση με την πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης, που αλληλοτροφοδοτεί την ύφεση με την ανεργία και την αύξηση του χρέους. Όμως στην κατεύθυνση αυτή διαπιστώνεται δυστυχώς ότι η κρίση στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες της Ευρώπης, δεν συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός σοβαρού προβληματισμού κατανόησης της αποβιομηχάνισης σε όφελος των ασιατικών χωρών, καθώς και της αναγκαιότητας για το μέλλον της Ευρωπαϊκής οικονομίας ανάκτησης της χαμένης ηγετικής θέσης στο πεδίο του οικονομικού ανταγωνισμού, προκειμένου να πραγματοποιήσει τη μετάβασή της από την παραδοσιακή παραγωγή σε νέες τεχνολογίες αιχμής, έρευνας και ανάπτυξης.

Ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση

Από την άποψη αυτή, για παράδειγμα, τα προβλήματα της αγοράς εργασίας και ειδικότερα της απασχόλησης, εκτιμάται ότι θα είναι καθοριστικά τις επόμενες δύο δεκαετίες από την πλευρά της αποτελεσματικής καταπολέμησης της ανεργίας, της ποιότητας της εργασίας και της χρήσης της νέας τεχνολογίας στην οικονομία, που η συμβολή της στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας δεν θα είναι ιδιαίτερα σημαντική. Επιπλέον, είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες εκτιμάται ότι θα εμφανισθεί η μεγάλη σύγκρουση της εποχής μεταξύ της νέας τεχνολογίας και της εργασίας, η ισορροπία των οποίων απαιτεί αλλαγή στη σχέση του εργάσιμου και του ελεύθερου χρόνου. Παράλληλα, οι νέες εξελίξεις της ρομποτικής, του αυτοματισμού, της καινοτομίας και της τεχνολογίας που αξιοποιούνται σταδιακά και σε μικρό ή μεγάλο βαθμό από τους ευρωπαϊκούς και διεθνές ανταγωνιστές της ελληνικής οικονομίας επιβάλλουν νέο προσανατολισμό και περιεχόμενο, τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε επίπεδο αλλαγής του παραγωγικού προτύπου με την απομάκρυνση της οργάνωσης της οικονομίας από τη θεωρία των περιοριστικών πολι-

τικών και από τη μονοκαλλιέργεια των υπηρεσιών και του τουρισμού στην ανασυγκρότηση και πλήρη ικανοποίηση των παραγωγικών (πρωτογενής, δευτερογενής τομέας, υπηρεσίες, τουρισμός, έρευνα-τεχνολογία) και των κοινωνικών αναγκών. Ακριβώς, η νέα συμφωνία της Ελλάδας με τους δανειστές επιβάλλεται να προβλέπει την υλοποίηση της παραγωγικής και βιομηχανικής ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας με την ενεργοποίηση και την κινητικότητα των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, προκειμένου να αυξηθεί το παραγόμενο προϊόν και να αποτραπεί η περαιτέρω καταστροφή των υπαρχουσών θέσεων εργασίας σε όφελος της αύξησης της απασχόλησης.

Παραγωγική ανασυγκρότηση

Πράγματι, από την άποψη αυτή, η ύφεση των προηγουμένων πέντε ετών δεν σηματοδοτεί νομοτελειακά στο μέλλον τη στασιμότητα, την αποβιομηχάνιση (από 28,3% το 1980 ο μεταποιητικός τομέας παρήγαγε το 13,5% της συνολικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας, ο πρωτογενής τομέας από 12% το 1980 παρήγαγε το 3,5% το 2013 της συνολικής ΑΠΑ και ο τομέας των υπηρεσιών από 57,3% το 1980 παρήγαγε το 82,4% της συνολικής ΑΠΑ το 2013) ή την αναιμική ανάπτυξη, αλλά αποτελεί την απόδειξη επιδείνωσης των σημαντικών διαρθωτικών προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας, τα οποία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει, όχι η επανεμφάνιση μίας σειράς από «φούσκες» που ενίσχυαν την ζήτηση και έκρυβαν ουσιαστικά την ασθενική ανάπτυξη για περισσότερο από τρεις δεκαετίες πριν το 2010, αλλά η στρατηγική της παραγωγικής και βιομηχανικής ανασυγκρότησης. Η στρατηγική αυτή με ατμομηχανή τον σχεδιασμό ανά Περιφέρεια ενός master plan επενδύσεων, ανάπτυξης, εργατικού δυναμικού και έρευνας σε βαθμό που να μετατοπίζεται το κέντρο βάρους του ελληνικού προβλήματος προς την κατεύθυνση της αναγκαιότητας αναδιάρθρωσης του χρέους, μεθοδικής και προγραμματισμένης αξιοποίησης των ευρωπαϊκών αναπτυξιακών πόρων καθώς και των επιχειρηματικών συμπράξεων (clusters). Στην κατεύθυνση αυτή επιβάλλεται η επιλογή κλάδων ως ηγετικών όπως: ενέργεια, πρωτογενής τομέας, μεταποίηση, τρόφιμα-ποτά, δομικά-μεταλλικά ορυκτά, τουρισμός (ενίσχυση των διακλαδικών του διασυνδέσεων), νέες τεχνολογίες, φαρμακοβιομηχανία. Ο προσανατολισμός αυτός της ελληνικής οικονομίας στον μετα-υφεσιακό κύκλο ανάπτυξης, είναι προφανές ότι θα της προσδώσει ένα μέλλον που θα χαρακτηρίζεται από ποιότητα της παραγωγής, της εργασίας και του κοινωνικού κράτους. Σάββας Γ. Ρομπόλης, ομοτ. Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Οι πρόσφυγες πληρώνουν πάλι τα σπασμένα...

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

«Το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής, από τη ∆ευτέρα 25 Μαΐου 2015 και μέχρι νεότερης ενημέρωσης, θα εξυπηρετεί μειωμένο αριθμό ατόμων λόγω ελλείψεων σε προσωπικό. Θα διεξάγονται μόνο οι προγραμματισμένες (μέσω skype) καταγραφές αιτημάτων ασύλου, συνεντεύξεις και οι λοιπές διοικητικές ενέργειες.»

ε αυτή τη λιτή και αφοπλιστική ανακοίνωση ήρθαν αντιμέτωποι οι ταλαίπωροι «επίδοξοι» αιτούντες άσυλο και οι σχετικές οργανώσεις και συλλογικότητες για τα δικαιώματα των προσφύγων στην αρχή αυτής της εβδομάδας. Η επίσημη εξήγηση είναι ότι έφυγαν οι 30 δημοτικοί αστυνομικοί που εργάζονταν ως αποσπασμένοι τον τελευταίο καιρό στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής. Και το Περιφερειακό Γραφείο ευελπιστεί ότι σύντομα θα ολοκληρωθεί η διαδικασία για τη μετάταξη των 250 απολυμένων δημοτικών αστυνομικών και κάποιοι από αυτούς θα έρθουν να εργαστούν στο Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής.

Εύλογα ερωτήματα

Αυτό όμως που δεν λέει αυτή η ανακοίνωση είναι ότι ο αριθμός των ατόμων, που εξυπηρετούνταν, ήταν έτσι κι αλλιώς τραγικά περιορισμένος και πάρα πολύ μικρός σε σύγκριση με τις πραγματικές ανάγκες. Πρόσβαση δεν υπήρχε ούτε καν για τις ευάλωτες περιπτώσεις, ούτε καν για τους πρόσφυγες από τη Συρία (είναι ενδεικτικές οι πρόσφατες κινητοποιήσεις τους με καθιστικές διαμαρτυρίες στο δρόμο μπροστά από την είσοδο του Περιφερειακού Γραφείου Ασύλου Αττικής). Το σύστημα με το skype είναι επίσης αναποτελεσματικό, διότι υπάρχει μόνο ένας χειριστής για ελάχιστες ώρες την εβδομάδα ανά γλώσσα, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν απίθανο να απαντηθεί η κλήση σου και να πάρεις ραντεβού για καταγραφή της αίτησης ασύλου σου. Επιπλέον, προκύπτουν και διάφορα εύλογα ερωτήματα ως προς τις προτεραιότητες και τον τρόπο οργάνωσης του Περιφερειακού Γραφείου Ασύλου Αττικής. Πώς γίνονταν οι καταγραφές πριν έρθουν αυτοί οι 30 δημοτικοί αστυνομικοί; Γιατί αποφασίζεται να περιοριστεί ακόμα περισσότερο η ήδη περιορισμένη πρόσβαση και δεν περιορίζονται στην ανάγκη π.χ. οι συνεντεύξεις, ώστε οι άνθρωποι να καταγράφονται για να έχουν τουλάχιστον την προσωρινή προστασία που δικαιούνται με την κάρτα του αιτούντα άσυλο, και να μην κινδυνεύουν με σύλληψη και κράτηση; ∆εν είναι υποχρέωση της χώρας μας με βάση το εθνικό και διεθνές δίκαιο η άμεση καταγραφή των αιτημάτων ασύλου όσων εκφράζουν σχετική βούληση; Τι μεγαλύτερη απόδειξη για τη βούληση χρειάζεται το Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου Αττικής από το ότι προσέρχονται επανειλημμένα από τα ξημερώματα κάθε εβδομάδα επί μήνες οι άνθρωποι αυτοί προσπαθώντας να καταθέσουν αίτηση ασύλου; Λαμβάνονται υπόψη τα όσα τεκμηριώνουν, επισημαίνουν και συστήνουν οι σχετικές οργανώσεις; Για παράδειγμα τα όσα διατυπώνονται στην πολύ σημαντική κοινή επιστολή 10 οργανώσεων της καμπάνιας για την πρόσβαση στο άσυλο; (http://www.asylum-campaign.blogspot.gr/2015/04/blogpost.html)

Αναζητείται λύση

Αντίστοιχα ερωτήματα προκύπτουν φυσικά και ως προς το υπουργείο, το οποίο έχει προφανώς και την τελική ευθύνη. Η γνώση της κατάστασης και η πολιτική βούληση είναι δεδομένες και ελπιδοφόρες, αλλά δεν αρκούν. ∆ιότι ένα είναι σίγουρο: την αδυναμία και την αναποτελεσματικότητα του κράτους δεν πρέπει να την πληρώνουν οι συνάνθρωποί μας, και ειδικά οι πρόσφυγες, μια τόσο ευάλωτη ομάδα πληθυσμού. Πρέπει να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο αυτό και πρέπει να γίνει άμεσα, διότι μιλάμε για ανθρώπινες ζωές. Αλεξία Τσούνη

100 ΜΕΡΕΣ ∆ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΥΡΙΖΑ

Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν έκλεισαν, τι κάνουμε;

ο προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα παραμένει στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας. Καθώς οι ροές των προσφύγων από τις κοντινές χώρες, που βυθίζονται όλο και περισσότερο στο χάος της βίας και των πολέμων χωρίς ορατή προοπτική εξόδου, αυξάνουν δραματικά, η Ευρώπη κυριεύεται από την υστερία και το φόβο. Και μετά τις πρόσκαιρες δηλώσεις οίκτου και συμπόνιας, ακονίζει τα όπλα της και ετοιμάζεται να ενισχύσει ακόμη πιο επιθετικά (στρατιωτικά) τους μηχανισμούς αναχαίτισης και αποτροπής, όπως αποφάσισαν οι εκπρόσωποί της στην πρόσφατη συνάντησή τους (αμέσως μετά την «τραγωδία» στη Λαμπεντούζα), θέλοντας να πείσει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες ότι η μετανάστευση είναι ένα εγκλη-

“

ματικό σχέδιο, και όχι συνέπεια της ανάγκης. Και η νέα ελληνική κυβέρνηση, παρά τις δημόσιες δεσμεύσεις της για το μεταναστευτικό και τις διακηρυγμένες θέσεις της στα ζητήματα των δικαιωμάτων, σιώπησε, χαιρετίζοντας τις προτάσεις της ΕΕ. Την ιδία στιγμή, ψάχνει το δρόμο της, αμήχανη και φοβισμένη, απολογούμενη συνεχώς, παλινδρομώντας και παραπατώντας, εκτεθειμένη στο άγριο σφυροκόπημα από τα ΜΜΕ, τη δεξιά, την ακροδεξιά και την κεντροδεξιά, τους συνοδοιπόρους και τους επίδοξους συνεχιστές τους, που

επιχειρούν να αποδημήσουν τις προθέσεις και τα αβέβαια επιχειρήματά της, βυσσοδομώντας πάνω στα θύματα των πολέμων της φτώχειας και πάνω στους φυγάδες της φρίκης. Έτσι, και μέσα στη χώρα, υποσχέσεις και καταστολή εναλλάσσονται, οι συλλήψεις συνεχίζονται στους δρόμους της πόλης, τα στρατόπεδα κράτησης καλά κρατούν, οι έγκλειστοι οδηγούνται στην απόγνωση, σχέδια διάσωσης στη θάλασσα και προστασίας των συνόρων εναλλάσσονται με πανικό.

Παρά τις υποσχέσεις...

Η Ανοιχτή Πρωτοβουλία Ενάντια στα Κέντρα Κράτησης, από την αρχή, αμφισβήτησε τις αντιφατικές δηλώσεις και υποσχέσεις της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ για το μεταναστευτικό, και ειδικά το κλείσιμο των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Αντί να περιμένει οι «καλές ευχές» των στελεχών της κυβέρνησης να γίνουν πραγματικότητα, με συντονισμένες και δυναμικές δράσεις απαίτησε και διεκδίκησε την άμεση απελευθέρωση των κρατουμένων προσφύγων και μεταναστών και το -εδώ και τώρα- κλείσιμο των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Οι κινηματικές και μαζικές δράσεις της Πρωτοβουλίας, στην Αμυγδαλέζα (22/02), στα κρατητήρια του Ελληνικού (28/02) στην Κόρινθο (07/03) κ.λπ., επανέφεραν στην επικαιρότητα το κομβικό σημείο στο μεταναστευτικό ζήτημα, που είναι η ύπαρξη των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Παράλληλα, όμως, δεν ήταν λίγοι αυτοί που είχαν την «αυταπάτη» ή πίστευαν και ήλπιζαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα λύσει το πρόβλημα στο μεταναστευτικό και θα κλείσει τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Έτσι, για να δικαιολογήσουν τη δική τους αδράνεια, άρχισαν να κατηγορούν την Ανοιχτή Πρωτοβουλία ότι δεν δίνει χρόνο στη νέα κυβέρνηση να κάνει όσα έχει υποσχεθεί. Η κριτική προχώρησε στο σημείο, η πετυχημένη δράση της Πρωτοβουλίας στην Αμυγδαλέζα να κατηγορηθεί ως αυτοαναφορική. ∆εν ήταν λίγοι, επίσης, αυτοί που θεωρούσαν τον αγώνα εναντία στα κέντρα κράτησης «αριστερή φιλανθρωπία» ή λίγο επαναστατικό για να ασχολούνται με κάτι τέτοιο. Όταν το Φεβρουάριο του 2015, οι θάνατοι των Σαγιέντ Μεχντί Ακμπαρί και του Μοχάμεντι Ναντίμ που κρατούνταν στην Αμυγδαλέζα, αλλά και του 23χρονου

Συνέλευση

Η Ανοιχτή Πρωτοβουλία Ενάντια στα Κέντρα Κράτησης καλεί όλους και όλες, καθώς και τις συλλογικότητες που ενδιαφέρονται σε ανοιχτή συνέλευση την Τρίτη 2 Ιουνίου στο Πολυτεχνείο (κτίριο Γκίνη) για να συζητήσουμε και να οργανώσουμε τις δράσεις μας ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το καθεστώς αποκλεισμού και αναίρεσης. Φατά Αμπντούς που αυτοκτόνησε στη ∆ιεύθυνση Αλλοδαπών στη Θεσσαλονίκη «συγκλόνισαν» το μερίδιο της κοινωνίας, στελέχη της νέας κυβέρνησης ακόμα και η πιο δεξιά αντίληψή της, διαμέσω του Πανούση υποσχέθηκαν το κλείσιμο των στρατοπέδων συγκέντρωσης και μάλιστα σε 100 ημέρες.

Εμείς τι κάνουμε;

Εκατό μέρες μετά, όχι μόνο κανένα στρατόπεδο συγκέντρωσης δεν έκλεισε, όχι μόνο οι συνθήκες των κολαστηρίων δεν βελτιώθηκαν, αλλά οι σκούπες της ΕΛ.ΑΣ, έστω και με άλλο όνομα, συνεχίζονται κανονικά (εξάλλου μας θυμίζει συνεχώς ο υπουργός Πανούσης ότι θα συνεχίσει το έργο του ∆ένδια), τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ξαναγεμίζουν (ακόμα και με μετανάστες που είχαν κρατηθεί για 18 μήνες και ξανασυνελήφθηκαν), τα κρατητήρια της Πέτρου Ράλλη και των Α.Τ. βράζουν. Τα αιτήματα του κινήματος ενάντια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (άμεση απελευθέρωση των κρατουμένων μεταναστών, κλείσιμο των στρατοπέδων συγκέντρωσης και άνοιγμα των ανοιχτών δόμων φιλοξενίας), δεν μπορεί και δεν πρέπει να εξαρτώνται από τις «αδυναμίες» ή τις αντιθέσεις της κυβέρνησης, με οποίο τρόπο και αν αυτές εκφράζονται, οποίες και αν είναι οι αιτίες της αδράνειας και των πισωγυρισμάτων. Το ερώτημα, αν και δύσκολο αλλά είναι απλό: τα στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν έκλεισαν, εμείς τι κάνουμε;

Νασίμ Λομανί, μελος της Ανοιχτής Πρωτοβουλίας Ενάντια στα Κέντρα Κράτησης

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

ΕΝΩΣΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΩΣ ∆ΕΥΤΕΡΗΣ/ΞΕΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Φωτογραφική προκήρυξη για την πολιτογράφηση;

Ω

ς «φωτογραφική» χαρακτηρίζεται πρόσκληση για τη συγγραφή εκπαιδευτικού υλικού για τους πολίτες τρίτων χωρών που αιτούνται την ελληνική ιθαγένεια από την Ένωση Εκπαιδευτικών της Ελληνικής ως ∆εύτερης/Ξένης Γλώσσας. Συγκεκριμένα, το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ), ως ανάδοχος, φαίνεται πως προκήρυξε 16 συμβάσεις μίσθωσης έργου ιδιωτικού δικαίου, στις οποίες περιγράφονται με φωτογραφική ακρίβεια τα άτομα που θα απασχοληθούν στο έργο.

ΕΜΠΟΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ: ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ

Με φωτογραφική ακρίβεια

Αόρατο έγκλημα σε ανθρώπινες ψυχές

ν έτει 2015, οι περισσότερες χώρες της Αφρικής και η Μέση Ανατολή βρίσκονται σε διαρκή αναβρασμό λόγω πολέμων, εγκληματικών ομάδων που δρουν ανεξέλεγκτα, φτώχειας και γενικότερης πολιτικής αστάθειας. Κι ενώ περνούν τα ευρωπαϊκά χωρικά ύδατα συνεχώς σκάφη με μετανάστες, κανείς δε γνωρίζει πού θα καταλήξουν. Μια πιθανότητα είναι η επαναπροώθηση, άλλη ο θάνατος σε περίπτωση ναυαγίου, καθότι πολλές φορές τα σκάφη των διακινητών δεν είναι αξιόπλοα, και μια τρίτη είναι το τράφικινγκ. Με αυτή την τελευταία κατηγορία ασχολήθηκε σε πρόσφατη εκδήλωσή του το Εργαστήριο Σπουδών Φύλου της Παντείου, την Τρίτη 26 Μαίου.

Τρίτο σε κατάταξη οργανωμένο έγκλημα

Η εμπορία ανθρώπων αποτελεί και στις μέρες μας το τρίτο μεγαλύτερο οργανωμένο έγκλημα, μετά την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και το λαθρεμπόριο όπλων. Η σύγχρονη αυτή μορφή δουλείας υπολογίζεται ότι αποφέρει πάνω από 25 δισ. δολάρια παγκοσμίως κάθε χρόνο, από τα οποία τα περισσότερα προέρχονται από τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την εμπορία ανθρώπων στην Ελλάδα θύματα εκμετάλλευσης, μέσω της πορνείας, είναι συνήθως γυναίκες από την ανατολική Ευρώπη, την Αφρική, την Κίνα και τον Άγιο ∆ομήνικο, ενώ θύματα εξαναγκαστικής εργασίας είναι συνήθως άνδρες και παιδιά από την Αλβανία, χώρες της Ασίας αλλά και από την Βουλγαρία, την Πολωνία και την Μολδαβία. Επίσης, παρατηρείται αύξηση της εισροής παιδιών Ρομά από άλλες βαλκανικές χώρες, θύματα συνήθως αναγκαστικής επαιτείας. Οι μορφές εκμετάλλευσης δεν είναι λίγες και συχνά το ίδιο άτομο υφίσταται πάνω από μία, για παράδειγμα τα καταγεγραμμένα θύματα ταυτόχρονα εργασιακής και σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανέρχονται στα 20.900.000 παγκοσμίως. Οι στατιστικές, όμως, και οι έρευνες συνήθως δεν μπορούν να αποτυπώσουν ολόκληρη την εικόνα, καθώς ελάχιστοι καταφέρ-

νουν να αποδράσουν και ελάχιστοι προσφεύγουν στην αστυνομία. Είναι, δηλαδή, μια αχαρτογράφητη περιοχή εξαιτίας της κρατικής αναποτελεσματικότητας, του φόβου και της προπαγάνδας των διακινητών.

Αόρατοι εργαζόμενοι

Πέρα από την πορνεία, όμως υπάρχουν και οι γυναίκες που είναι τοποθετημένες σε σπίτια, δουλεύουν ως οικιακές βοηθοί, δεν έχουν χαρτιά και δεν αλληλεπιδρούν με την υπόλοιπη κοινωνία. Αυτή η αόρατη αλλά υπαρκτή ομάδα ανθρώπων δεν έχει τρόπο να διεκδικήσει τα δικαιώματα της. Μπορεί να πληρώνονται ελάχιστα ή καθόλου, να υφίστανται σεξουαλική κακοποίηση ή να τις εκμεταλλεύονται με οποιονδήποτε άλλον τρόπο, ας μην ξεχνάμε και την εμπορία ωαρίων, εφόσον δεν ενημερώνονται από πουθενά. Αυτό ήταν το κύριο θέμα που τέθηκε στο εργαστήρι που διοργάνωσαν οι Σπουδές Φύλου στην Πάντειο: η καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων με σκοπό την εργασιακή εκμετάλλευση στο χώρο της οικιακής εργασίας. Οι γυναίκες αυτές είναι δύσκολο να εντοπιστούν και ίσως να μην τις βοηθήσει κανείς ποτέ κι ας ζητούν μόνο την αξιοπρεπή επιβίωσή τους. Ακόμη και όσες αλλοδαπές δεν ζουν υπό καθεστώς φόβου και εργάζονται ως υπηρέτριες δεν εντάσσονται ποτέ στην ελληνική κοινωνία κι αυτό είναι προϊόν ρατσισμού και αδιαφορίας που έχει άμεσο αντίκτυπο στην ζωή τους και το βιοτικό τους επίπεδο. Η έρευνα που παρουσιάστηκε με τίτλο “Combating trafficking for labour exploitation in domestic work” θα δημοσιοποιηθεί σε ένα μήνα από τον ίδιο φορέα.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., περίπου 100 με 150 θύματα καταφεύγουν στην αστυνομία κάθε χρόνο. ∆εν θα μπορούσε, άλλωστε, να ήταν μεγαλύτερο το νούμερο, καθότι οι μετανάστες χωρίς άδεια παραμονής εάν παρουσιαστούν στην αστυνομία για να καταγγείλουν αδικία εις βάρος τους απειλούνται με απέλαση,

κάτι που είχε δηλώσει και παλιότερα δημόσια ο πρώην υπουργός ∆ημόσιας Τάξης, Νίκος ∆ένδιας. Επιπλέον, το πρόβλημα επιτείνει και η υποστελέχωση του τμήματος της αστυνομίας που ασχολείται με υποθέσεις τράφικινγκ και η ακαταλληλότητα πολλών αστυνομικών. Εκτός αυτού, οι δίκες κατά διακινητών είναι ελάχιστες. Υπολογίζεται ότι μόνο ένας στους 100.000 ευρωπαίους διακινητές καταδικάζεται. Στη χώρα μας, μάλιστα, έχουμε και πρόσφατες μνήμες με την αθώωση των κατηγορούμενων για την υπόθεση της Μανωλάδας και την απελευθέρωση, μετά από καταβολή χρηματικής εγγύησης, του ιδιοκτήτη της αλυσίδας φούρνων «Χωριάτικο» και άλλων τριών συνεργατών του, παρά τις βαρύτατες κατηγορίες για σωματεμπορία και εγκληματική οργάνωση.

Ελλείψει εθνικού σχεδίου δράσης

Το βασικότερο όλων είναι η έλλειψη ενός εθνικού σχεδίου δράσης, πράγμα που λείπει και από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες με σκοπό την ενημέρωση, την ψυχολογική υποστήριξη και την προστασία των θυμάτων, με απώτερο σκοπό την ομαλή ένταξη στην κοινωνία. Σε αυτό απαιτείται συνεργασία κράτους και ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται σε αυτό τον τομέα για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών. Μέχρι στιγμής, παραμένει το πρόβλημα της στέγασης ατόμων που ξεφεύγουν από τους δυνάστες τους. Επιπλέον, ο τρόπος που αντιμετωπίζονται από τη δικαιοσύνη είναι προβληματικός, αφού η πρώτη τους κατάθεση δεν θεωρείται αμετάκλητη και αναγκάζονται να καταθέτουν τις ίδιες ψυχοφθόρες εμπειρίες πολλές φορές και μάλιστα συχνά χωρίς να βρίσκουν το δίκιο τους. Ακόμη και αν τα καταφέρουν και καταδικαστούν οι ένοχοι το θύμα πολύ πιθανόν να καταλήξει και αυτό στην φυλακή επειδή άσκησε βία ως άμυνα εναντίον του καταπιεστή του προκειμένου να επιβιώσει. Επομένως, είναι επιτακτική η ανάγκη για λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερη ευαισθησία. Όλγα Βερελή

Όπως τονίζει στην ανακοίνωσή της η Ένωση «ενώ το μέρος του υλικού που αναφέρεται στη διδασκαλία της γλώσσας αφορά κατ’ αποκλειστικότητα τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης/ξένης σε ενήλικα άτομα, οι αντίστοιχες θέσεις απευθύνονται σε πτυχιούχους ξένης φιλολογίας, ή παιδαγωγικών σχολών, με διδακτική εμπειρία στη διδασκαλία ξένης γλώσσας για επαγγελματικούς σκοπούς ή με εμπειρία στη διδασκαλία ξένων γλωσσών, με πριμοδότηση της εμπειρίας στις εξετάσεις του ΚΕΓ και όχι σε αυτές άλλων δημόσιων φορέων (με μεγαλύτερη μάλιστα συνάφεια με το πεδίο, όπως είναι οι εξετάσεις της Γενικής Γραμματείας ∆ιά Βίου Μάθησης για τους επί μακρόν διαμένοντες), ή με διδακτορικό με αντικείμενο ειδικά τη Μακεδονία. Πριμοδοτείται, εξάλλου, η εμπειρία στην Πρωτοβάθμια ή ∆ευτεροβάθμια Εκπαίδευση και σε τάξεις υποδοχής (δηλαδή σε ανηλίκους) ή η εμπειρία στη βιβλιοθηκονομία, στη σύνταξη λεξικογραφικών λημμάτων, στην επιμέλεια βιβλίων ή η παράλληλη κατοχή πτυχίου Αγγλικής Φιλολογίας και πτυχίου Νομικής από το ίδιο άτομο».

Αίτημα ακύρωσης

Από την προκήρυξη, η οποία διαμορφώθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση, εγείρονται, σύμφωνα με την Ένωση, τα εξής προβλήματα: «(1) Αγνοείται η πολιτισμική ταυτότητα που ο πολίτης τρίτης χώρας φέρει από την κοινωνία προέλευσης και ο τελευταίος αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο προς μετασχηματισμό, μέσω γλωσσικής και πολιτισμικής εμβύθισης, (2) αγνοείται η ασυμβατότητα ανάμεσα στις «υποχρεώσεις» του πολίτη τρίτης χώρας ως προς τις γνώσεις που θεωρούνται προαπαιτούμενες και τις «παροχές» του κράτους υποδοχής προς αυτόν και έτσι εισάγεται ένα καθεστώς κοινωνικού διαχωρισμού στην πρόσβαση στο δικαίωμα της ιθαγένειας και (3) το επίπεδο που θεωρείται ως προαπαιτούμενο (Β2) για πολιτογράφηση είναι ανάλογο με αυτό του υποψήφιου φοιτητή, δημιουργώντας την εντύπωση ότι όσο καλύτερα γνωρίζεις την ελληνική γλώσσα, τόσο περισσότερα δικαιώματα μπορείς να έχεις». Επειδή, λοιπόν, «αποκλείεται επιστημονικό προσωπικό που είναι κατεξοχήν κατάλληλο, μειώνεται η αξιοπιστία του συστήματος αξιοποίησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και εκτίθεται η διαχειριστική αρχή ενώπιον πιθανών ελέγχων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης, εμπεδώνεται στην η αίσθηση ότι η χρηματοδότηση των δράσεων κατάρτισης, εκπαίδευσης, απασχόλησης και κοινωνικής ένταξης δεν υλοποιείται με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες, αλλά τη δυνατότητα ορισμένων φορέων να εξασφαλίζουν πρόσβαση στα προκηρυσσόμενα έργα», καταλήγει η Ένωση, «η ακύρωση της συγκεκριμένης προκήρυξης και η αναδιατύπωσή της με βάση διαφορετικές προδιαγραφές και ορθολογικά κριτήρια επιλογής συνεργατών θα λειτουργούσε ως ένα σημαντικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες, αν επιδιώκουμε οι κοινωνικές ανάγκες και τα κοινωνικά δικαιώματα να βρεθούν στο επίκεντρο του σχεδιασμού και της υλοποίησης των σχετικών προγραμμάτων».

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Τι θα απογίνουν οι 120 εργαζόμενοι του «Πεντελικόν»;

“∆εν είμαστε ούτε απολυμένοι, ούτε εργαζόμενοι αυτή τη στιγμή. Είμαστε στην πραγματικότητα διωγμένοι εργαζόμενοι” Στο περιθώριο της διαπραγμάτευσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και στους εταίρους – δανειστές, ένα από τα γεγονότα της εβδομάδας ήταν η διακοπή της λειτουργίας του γνωστού ξενοδοχείου «Πεντελικόν», στο Κεφαλάρι. Στη μεγάλη πλειονότητα τους, τα μεγάλα ΜΜΕ στάθηκαν κυρίως στην ιστορία του ξενοδοχείου (χτίστηκε το 1923) και στα οικονομικά προβλήματα των τελευταίων ετών τα οποία το οδήγησαν σε -προσωρινό, κατά τα φαινόμενα- κλείσιμο. Για τους 120 εργαζομένους του, όμως, οι οποίοι δούλευαν για μεγάλο χρονικό διάστημα με έναντι και, πλέον, αγωνιωδώς αναζητούν απαντήσεις για το επαγγελματικό παρόν και μέλλον τους, λίγο μελάνι «χύθηκε» και ελάχιστα ειπώθηκαν σε κάποια τηλεοπτικά «κιού» ολίγων δευτερολέπτων.

«∆

εν είμαστε ούτε απολυμένοι, ούτε εργαζόμενοι αυτή τη στιγμή. Είμαστε στην πραγματικότητα διωγμένοι εργαζόμενοι, οι οποίοι παλεύουμε με αξιοπρέπεια για να σώσουμε τις δουλειές μας και να συνεχίσουμε να κρατάμε το ξενοδοχείο “ζωντανό”» τονίζει στην «Εποχή» η γενική προϊσταμένη του ξενοδοχείου ∆έσποινα Χαρώνη, μεταφέροντας το κλίμα το οποίο επικρατεί στις τάξεις του προσωπικού του «Πεντελικόν». Οι 120 εργαζόμενοι του, όπως και οι πελάτες του, αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από το ξενοδοχείο στις 12 το μεσημέρι, την περασμένη ∆ευτέρα. Εκτοτε, δικαίως προσπαθούν να μάθουν «ποια

θα είναι η επόμενη ημέρα του ξενοχοδείου» και, φυσικά, «εάν θα έχουν και ποιο ρόλο θα έχουν στη νέα εποχή του “Πεντελικόν”». Τα αιτήματα και οι προτάσεις τους αναμενόταν να τεθούν επί τάπητος στην τριμερή συνάντηση η οποία είχε οριστεί να γίνει στο υπουργείο Εργασίας την Παρασκευή 29 Μαΐου (το σχετικό ρεπορτάζ πραγματοποιήθηκε ένα εικοσιτετράωρο πριν, λόγω της έκδοσης των κυριακάτικων εφημερίδων το Σάββατο).

Τα αιτήματα

Όπως ανέφερε η κυρία Χαρώνη, το προσωπικό του «Πεντελικόν», μεταξύ άλλων, ζητά: α) να ξεκαθαρίσει το τοπίο σε σχέση με τα όσα δικαιούνται να λάβουν από τους υπό διενέργεια πλειστηριασμούς, έναντι των οφειλών που έχει δημιουργήσει η προηγούμενη ιδιοκτησία (π.χ. μη καταβολή δεδουλευμένων), β) να τοποθετηθεί η νέα ιδιοκτησία επί του αιτήματος τους, να συνεχίσουν -με την επαναλειτουργία του ξενοδοχείου- να αποτελούν την «καρδιά και την ψυχή»

ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΣΧΕ∆ΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΥΠΝΗ ΕΞΕΙ∆ΙΚΕΥΣΗ

Έρευνα και παραγωγική ανασυγκρότηση

Προϋπόθεση για την οικονομική στήριξη της έρευνας μέσω των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων είναι πλέον η ευθυγράμμιση με τη στρατηγική της «έξυπνης εξειδίκευσης». Μια στρατηγική που διαμορφώθηκε για να επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή. Βασική αρχή της είναι η επιλεκτική ενίσχυση πόλων καινοτομίας και επιχειρηματικότητας στις διάφορες περιοχές της Ευρώπης με βάση τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, δηλαδή το παραγωγικό προφίλ, τις γεωγραφικές ιδιομορφίες και τις δυνατότητες σύζευξης της νέας γνώσης με το «επιχειρείν».

ε πρώτη ανάγνωση, η έξυπνη εξειδίκευση φαίνεται να αποτελεί έναν αυτονόητο όρο για την άρθρωση αναπτυξιακών πολιτικών που οδηγούν στη σύγκλιση: αντί να σπαταλώνται πόροι και χρόνος σε ατελέσφορες προσπάθειες, που δεν λαμβάνουν υπόψη τις κρισίμες μάζες και τις ροπές της τοπικής οικονομίας, ακούγεται πολύ λογικότερο να επικεντρώνεται η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε εστίες που διαθέτουν τόσο μια επάρκεια τεχνικών μέσων όσο και ένα δυναμικό για να επιτευχθεί η όσο το δυνατόν καλύτερη εκμετάλλευση των προϊόντων της επιστημο-

του κρατώντας το ψηλά στις προτιμήσεις των πελατών του και γ) να λάβουν έκτακτο οικονομικό βοήθημα από το κράτος, δεδομένου ότι πολλοί από τους εργαζομένους στους οποίους η προηγούμενη ιδιοκτησία οφείλει από 6 έως 10 -ή και παραπάνω σε ορισμένες περιπτώσεις- μισθούς, σήμερα δεν έχουν χρήματα ούτε για να αγοράσουν εισιτήριο στα μέσα μεταφοράς. Η αγωνία των 120 εργαζομένων, ειδικά ως προς τα μη καταβληθέντα δεδουλευμένα τους, θα συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του Ιουνίου. Αυτό θα συμβεί επειδή τον επόμενο μήνα έχουν οριστεί να πραγματοποιηθούν οι πλειστηριασμοί τόσο των κινητών στοιχείων του ξενοδοχείου, όσο και του κτήματος του. Με τις τράπεζες, όπως αναφέρουν οι δικηγόροι τους, να είναι σε προτεραιότητα βάσει του νόμου σε σχέση με τις οφειλές που έχουν δημιουργηθεί από την προηγούμενη ιδιοκτησία του, το προσωπικό του «Πεντελικόν» θα αναμένει να δει εάν τελικά θα υπάρξει ένα ποσό το οποίο θα καλύψει έστω και ένα μέρος από τα δεδουλευμένα που δεν τους καταβλήθη-

νικής έρευνας και να μετουσιωθεί η νέα γνώση σε καινοτομία και χρήσιμα προιόντα. Η προφάνεια αυτής της λογικής οδήγησε στην άμεση αποδοχή της συγκεκριμένης στρατηγικής από όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι σοβαρές «παρενέργειες» που μπορεί να προκύψουν αν οι εθνικές στρατηγικές στον τομέα της έρευνας δεν λάβουν υπόψη ορισμένα κρίσιμα στοιχεία.

Τέσσερα προβλήματα

Το πρώτο πρόβλημα που μπορεί να προκύψει με την άκριτη και αδιαφοροποίητη εφαρμογή της έξυπνης εξειδίκευσης είναι η υπερ-συσσώρευση πόρων και ανθρώπινου κεφαλαίου σε ορισμένες μόνο περιοχές, με συνέπεια τη διεύρυνση προϋπαρχουσών ανισοτήτων. Το δεύτερο πρόβλημα είναι η εκτροπή προς την υπερειδίκευση, που μπορεί να εγκλωβίσει εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό σε μια πολύ στενή υπο-περιοχή έρευνας και τεχνολογίας. Το τρίτο θέμα είναι η πιθανότητα να επιλεγούν στόχοι και πολιτικές που έχουν μεν νόημα σε ένα στενά τοπικό επίπεδο, αλλά δεν συνδέονται κατανάγκη με γενικότερους στόχους ή δεν εναρμονίζονται με ό,τι συμβαίνει σε εθνικό επίπεδο. Τέταρτο -και σημαντικότερο όλων: όταν η ικανότητα μιας περιοχής να απορροφά τα προϊόντα της έρευνας είναι περιορισμένη, η έξυπνη εξειδίκευση μπορεί να οδηγήσει στο φαινόμενο άλλος να παράγει τη νέα γνώση και άλλος να εκμεταλλεύεται τις καινοτόμες εφαρμογές που προκύπτουν από αυτήν.

Ιδιομορφίες και προτεραιότητες

Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και ο αρμόδιος τομέας του υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων καλούνται να υποβάλουν στην κοινότητα το επεξεργασμένο σχέδιό τους που αφορά την εφαρμογή της έξυπνης εξειδίκευσης σε εθνικό επίπεδο. Οι περιφέρειες έχουν ήδη υποβάλλει ανάλογα σχέδια και επίκειται η ενεργοποίησή τους. Θα πρέπει να εκτιμή-

καν. Παράλληλα, θεωρείται σχεδόν βέβαιο, αρχής γενομένης της χθεσινής τριμερούς συνάντησης στο υπουργείο Εργασίας, ότι θα συνεχιστούν οι διαβουλεύσεις με τη νέα ιδιοκτησία του ξενοδοχείου η οποία, με βάση τα μέχρι στιγμής στοιχεία, φαίνεται διατεθειμένη να το ανακαινίσει και να το θέσει ξανά σε λειτουργία. Η θέση των καινούργιων ιδιοκτητών, ωστόσο, δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει, σε σχέση με το κατά πόσο επιθυμούν ένα τμήμα ή το σύνολο του προσωπικού, που είχε το «Πεντελικόν» μέχρι και την προσωρινή διακοπή της λειτουργίας του, να παραμείνει στις θέσεις εργασίας και την «επόμενη ημέρα». Για το λόγο αυτό, στις εξελίξεις καθοριστικό παράγοντα θα διαδραματίσει η στάση της κυβέρνησης. Σημειώνεται ότι τα οικονομικά προβλήματα για το «Πεντελικόν» έγιναν ορατά πριν από περίπου 3 χρόνια, όταν περίπου 80 υπάλληλοι του προχώρησαν σε επίσχεση εργασίας. Το ξενοδοχείο ανήκε στην εταιρία «Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις Βάρδη». Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία, το 2013 είχε 3,3 εκατ. ευρώ κύκλο εργασιών, 5,8 εκατ. ευρώ ζημιές μετά φόρων και 2,1 εκ. ευρώ ζημιές προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και συνολικών αποσβέσεων. Μετά από πλειστηριασμό που έγινε στα τέλη Απριλίου, το «Πεντελικόν» πέρασε από τα μέσα του αμέσως επόμενου μήνα στην ιδιοκτησία της εταιρείας της οποίας φαίνεται να ηγείται ο ομογενής από τη Νότια Αμερική Θ. ∆ουζόγλου. Νάσος Χατζητσάκος

σουμε πολύ προσεκτικά τις ιδιομορφίες του ελληνικού ερευνητικού ιστού και τις προτεραιότητες που προκύπτουν από την οικονομική και ανθρωπιστική κρίση. Η ελληνική οικονομία δεν έχει αυτή τη στιγμή τη δυνατότητα να «γεφυρώσει» και να επεκτείνει προγράμματα που υποστηριζονται από ευρωπαϊκά κονδύλια με εθνικούς πόρους. Η ανεργία που μαστίζει τους νέους μεταφράζεται σε διαρροή επιστημονικού δυναμικού που έχει φτάσει σε επικίνδυνα ύψη. Παρόλα ταύτα, ο ελληνικός επιστημονικός σχηματισμός συνεχίζει να παράγει έργο με υψηλή απήχηση και εμβέλεια. Πράγμα που σημαίνει ότι η «έρευνα που καθοδηγείται από την περιέργεια» εξακολουθεί να είναι το κατεξοχήν συγκριτικό πλεονέκτημα που διαθέτουμε. Υπάρχουν τρεις τρόποι να αντιμετωπίσουμε τη «στενή» ερμηνεία της έξυπνης εξειδίκευσης που δίνουν οι γραφειοκράτες: πρώτον, η «δημιουργική ασάφεια» στις διατυπώσεις μας. ∆εύτερον, το παραδοσιακό τέχνασμα του «άλλα λέω κι άλλα κάνω». Και τρίτον, η σταθερή υποστήριξη των θέσεών μας με βάση καλά επεξεργασμένα στοιχεία και ισχυρά επιχειρήματα. Είναι προφανές τι πρέπει να επιλέξουμε. Σπύρος Γεωργάτος

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Η στόχευση των νεοφιλελεύθερων δρομολογήσεων είναι ο νέος τύπος ανθρώπου που να μπορεί, χωρίς ελεύθερο χρόνο, αγόγγυστα να διαχειρίζεται βραχυπρόθεσμες υποθέσεις και τον εαυτό του.

ΠΑΙ∆ΕΙΑ

Τα βαθύτερα διακυβεύματα Μεγάλη φωνασκία ξεσηκώθηκε για τα αρχικά μέτρα της κυβέρνησης στο χώρο της εκπαίδευσης και γενικότερα της παιδείας. Μέτρα που σταδιακά στοχεύουν να ανακόψουν τις δρομολογήσεις που ξεκίνησαν τα τελευταία χρόνια στην παιδεία υπό τις εντολές των εξωτερικών νεοφιλελεύθερων «ιερατείων» και των πρόθυμων εγχώριων «εκσυγχρονιστών» συνοδοιπόρων τους. Εντός και εκτός βουλής, πολιτικοί και μη, πρώην υπουργοί του χώρου που πρόθυμα υλοποίησαν τις διατεταγμένες κατευθύνσεις και άλλοι πολλοί και μη εξαιρετέοι, επιτίθενται καθημερινά στην πολιτική του υπουργείου και στην ηγεσία του. το κομματικό επίπεδο πρωτοστατούν, βέβαια, τα αντιπολιτευόμενα κόμματα της παλιάς και της νέας «εκσυγχρονιστικής» δεξιάς, με πρωτεργάτη (π.χ. «αριστεία»), μάλλον, το νέο «in vitro» κατασκευασθέν κόμμα που εκφράζει τη σημερινή, ίσως ισχυρότερη, ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού που είναι η «έλλειψη ιδεολογίας» (ένα κόμμα …«Fukuyama»). Γιατί, όμως, εξαρχής τόσο φανατική αντίδραση για κάποια μέτρα σχετικά

επουσιώδη, αφού οι μεγάλες τομές, όταν και αν γίνουν, θα είναι οπωσδήποτε προϊόν υγειούς κοινωνικού - δημοκρατικού διαλόγου; Ποια είναι τα βαθύτερα διακυβεύματα και επίδικα που οι αντιδρώντες φοβούνται ότι η σημερινή κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να αντιμετωπίσει; Ποιες είναι, δηλαδή, οι βαθύτερες στοχεύσεις των νεοφιλελεύθερων δρομολογήσεων στο επίπεδο των μέσων (εκπαίδευση, ΜΜΕ κ.λπ.) και των σκοπών (νέος ανθρωπολογικός τύπος) που επιθυμεί η σημερινή κυβερνητική πολιτική να ανακόψει; Μπορούμε επιγραμματικά να καταγράψουμε κάποιες από αυτές τις νεοφιλελεύθερες στοχεύσεις: - Η υπεροχή της «αποδοτικότητας» έναντι της πραγματικής ισότητας και η αποδοχή μιας στρεβλής φιλοσοφίας της ισότητας μόνον ως «ισότητα ευκαιριών». - Εξύμνηση, επομένως, της αξιοκρατίας και πλήρης αποδοχή των μηχανισμών ανταγωνισμού. - ∆ημιουργία σκέψης που να αποδέχεται την υποβολή της σε μέτρηση και να αποδεικνύει συνεχώς την ικανότητά της.

ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ

Απαράδεκτο το νέο νομικό ευρωπαϊκό πλαίσιο

Η ελληνική Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014, αποτέλεσε την «κερκόπορτα» για την καλλιέργεια και τη χρήση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ) και προϊόντων στην Ευρώπη. Ο πρώην υπουργός κ. Μανιάτης, ως προεδρεύων στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος, προώθησε ρυθμίσεις που έμεναν αδρανείς από το 2010, και οι οποίες ουσιαστικά απελευθερώνουν την καλλιέργεια και την τοποθέτηση των ΓΤΟ στην Ελλάδα και σε ολόκληρη την Ευρώπη.

ρόσφατα, δυσμενή τετελεσμένα και απότοκα της εν λόγω συντονισμένης προσπάθειας της ελληνικής Προεδρίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των πολυεθνικών της αγροβιοτεχνολογίας, αποτελούν το αναθεωρημένο νομικό ευρωπαϊκό πλαίσιο και οι εγκρίσεις κυκλοφορίας των ΓΤΟ. Σχετικά με τις τελευταίες, στις 24 Απριλίου 2015, εγκρίθηκε η διάθεση στην ευρωπαϊκή αγορά δεκαεπτά γενετικά τροποποιημένων (ΓΤ) τροφίμων και ζωοτροφών και δύο ΓΤ δρεπτών ανθέων. Αυτά προστίθενται στα 58 γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές που έχουν ήδη εγκριθεί και ελεύθερα κυκλοφορούν στην Ευρώπη και καλύπτουν τον αραβόσιτο, το βαμβάκι, τη σόγια, την ελαιοκράμβη και το σακχαρότευτλο. Επίσης, σύμφωνα με την πρόσφατη ευρωπαϊκή νομο-

- ∆ηλαδή, μία νοημοσύνη σιωπηρή και υπάκουη που να υπόκειται στον έλεγχο της απόδοσης όχι μόνο εκεί που της επιβάλλεται επαγγελματικά, αλλά, θα λέγαμε, a fortiori να εξομοιώνει όλη την ιδιοσυγκρασία της σε αυτόν τον έλεγχο. - Γνώση που να μην απαιτεί τα ερωτήματα αν αυτή «αληθεύει» και «σε τι χρησιμεύει» αλλά «αν αυτή μπορεί να πουληθεί». - Μια παιδεία, που να έχει αχρηστευτεί ή ακόμη και εξαφανιστεί η «ιστορική γνώση» και, έτσι, μαζί της η «ιστορική ευθύνη» και η αναζήτηση «αντικειμενικών αιτιών». - Μόρφωση που να μην εμπεριέχει το αίτημα μιας ανθρωπότητας χωρίς διαβαθμίσεις και εκμετάλλευση. - Ένας νέος άνθρωπος που να αδυνατεί να επιτελέσει κάθε ολοποιητική ιδεολογική διεργασία, η οποία θα μπορούσε να τον οδηγήσει στο «ουτοπικό» ή με άλλα λόγια σε μια «μεγάλη αφήγηση». - Η δημιουργία του νέου «μεταμοντέρνου» ανθρωπολογικού τύπου του καταλληλότερου για τις παγκόσμια επιβαλλόμενες κοινωνικο-παραγωγικές σχέσεις - ∆ηλαδή, το νέο τύπο ανθρώπου που

θεσία για την καλλιέργεια (Μάρτιος 2015) και την επικείμενη για την κυκλοφορία τους (πρόταση αναθεώρησης στις 22 Απριλίου 2015), όταν ένας ΓΤΟ εγκρίνεται σε επίπεδο ΕΕ για καλλιέργεια ή/και χρήση ως τρόφιμο ή ζωοτροφή ή για άλλη χρήση, τα κράτη έχουν τη δυνατότητα να αποφασίζουν σχετικά με το αν θα το επιτρέψουν στην επικράτειά τους. Όπως θα αναδειχτεί παρακάτω, παραπλανητικά υποστηρίζεται, ότι η διαδικασία επιτρέπει στις εθνικές κυβερνήσεις να έχουν καλύτερο έλεγχο και μεγαλύτερη ελευθερία στον περιορισμό ή στην απαγόρευση των εγκεκριμένων από την ΕΕ ΓΤΟ στην επικράτειά τους.

Εμπόδια στον περιορισμό ή την απαγόρευση

Ωστόσο, στην πραγματικότητα η άρνηση, τουλάχιστον της χρήσης, των ΓΤΟ καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη, εάν όχι αδύνατη. Πράγματι, η νέα νομοθεσία προκαλεί σοβαρά έως ανυπέρβλητα εμπόδια στην τεκμηρίωση μέτρων περιορισμού ή απαγόρευσης. Προκειμένου να επιτραπεί στα κράτη μέλη να θεσπίσουν μέτρα εξαίρεσης στην ενιαία έγκριση, τα ίδια τα κράτη μέλη θα πρέπει αφενός να τα δικαιολογούν και αφετέρου η αιτιολόγηση θα πρέπει να βασίζεται αποκλειστικά στην επίκληση «λόγων δημόσιου συμφέροντος». ∆εν επιτρέπονται αιτιολογήσεις που έρχονται σε σύγκρουση με την ενιαία για την ΕΕ εκτίμηση επικινδυνότητας των ΓΤΟ, γιατί αυτή διενεργείται αποκλειστικά από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων και καθορίζεται για όλα τα κράτη μέλη στην απόφαση έγκρισης. Επιπρόσθετα, τα κράτη μέλη που αιτούνται εξαίρεσης, θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι οι επιδιωκόμενοι περιορισμοί είναι συμβατοί με την αρχή της αναλογικότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων μεταξύ εθνικών και μη εθνικών προϊόντων. Επίσης, οι περιορισμοί θα πρέπει να είναι συμβατοί με την εσωτερική αγορά, ιδίως με τις διατάξεις που απαγορεύουν τους

να μπορεί, χωρίς ελεύθερο χρόνο, αγόγγυστα να διαχειρίζεται βραχυπρόθεσμες υποθέσεις και τον εαυτό του, να ανανεώνει γρήγορα τις «αναλώσιμες» δεξιότητές του, να μετακινείται από το ένα καθήκον σε ένα άλλο, από μια θέση εργασίας σε μια άλλη, από ένα μέρος σε ένα άλλο. Τέλος, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι αυτές οι de profundis νεοφιλελεύθερες ιδεολογικές δρομολογήσεις μέσων και σκοπών που δια της εκπαίδευσης -παιδείας εξυπηρετούν την πολιτική του «νέου καπιταλισμού» δεν αντιτίθενται μόνο σε μια αριστερή σοσιαλιστική ιδεολογία, αλλά και στο ίδιο το ιστορικό -φιλελεύθερο αίτημα, όπως κάποτε συμπυκνώθηκε στο τρίπτυχο «Ελευθερία – Ισότητα - Αδελφοσύνη». ∆ηλαδή, το υπουργείο Παιδείας και οι …«ιδεοληπτικοί» αριστεροί υπουργοί του αυτό που ξεκινούν να κάνουν στον χώρο ευθύνης τους δεν είναι η προώθηση κάποιων σοσιαλ-επαναστατικών τομών αλλά η υπεράσπιση των ιδεών της αστικής γαλλικής επανάστασης! ∆ημοσθένης ∆αγκλής, Φυσικός - δρ Φιλοσοφίας

ποσοτικούς περιορισμούς της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Τέλος, τα ενδεχόμενα μέτρα των κρατών μελών θα πρέπει να είναι σύμφωνα και με τις υποχρεώσεις της ΕΕ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, υποχρεώσεις οι οποίες είναι εγγενώς εχθρικές σε οποιοδήποτε περιορισμό του εμπορίου.

Ανυπαρξία ανεξάρτητων μελετών

Σημειώνουμε, επίσης, ότι και η διαδικασία της έγκρισης των ΓΤΟ παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα αξιοπιστίας. Οι ΓΤΟ λαμβάνουν έγκριση για καλλιέργεια ή/και διάθεση στην αγορά μόνον αφού έχει γνωμοδοτήσει θετικά για την ασφάλειά τους η αρμόδια Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων. Ωστόσο, η Αρχή αποφαίνεται επί της επικινδυνότητάς στην υγεία του ανθρώπου και των ζώων καθώς και στο φυσικό περιβάλλον, αποκλειστικά με στοιχεία που παρέχουν οι ίδιες οι ενδιαφερόμενες εταιρείες από έρευνες που επίσης διεξάγονται αποκλειστικά υπό την άμεση εποπτεία τους. ∆ηλαδή, ως επί το πλείστον, δεν υπάρχουν ανεξάρτητες μελέτες επαλήθευσης των στοιχείων ασφαλείας, γιατί με ευθύνη των πολυεθνικών τέτοιου είδους μελέτες παρεμποδίζονται. ∆ιερμηνεύοντας τις τελευταίες δυσμενείς εξελίξεις κατανοούμε ότι δυναμιτίζεται το πολυετές ευρωπαϊκό μορατόριουμ ενάντια στα μεταλλαγμένα, που είχε επιτευχθεί υπό την τεράστια πίεση των πολιτών. Απαιτείται εγρήγορση και δράση της κοινωνίας των πολιτών και των αδρανών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για την άμεση ολική απαγόρευση των μεταλλαγμένων και τη διεξαγωγή ανεξάρτητων πολυετών μελετών για την ασφάλειά τους. Νίκος Πέττας, γεωπόνος, MBA/MSC μέλος ∆.Ε. ΓΕΩΤ.Ε.Ε. Πελοποννήσου, μέλος Τμήματος Αγροτικής Πολιτικής της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ

ΤΡΕΙΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ ΣΕ 18 ΜΕΡΕΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Τρανς, ζωές σε επισφάλεια

Της Μαρίνας Γαλανού

άιος 2015. Ημερολόγιο κρίσης. Όχι της επίκαιρης, των πέντε τελευταίων χρόνων. Άλλωστε οι ζωές των τρανς ανθρώπων ήταν πάντα σε επισφάλεια. Σε μόνιμη κρίση. Καρφιτσωμένη η 2α Μαΐου. «Γαμημένε κωλοτράβελε, να φύγεις, δε γουστάρουμε τραβέλια στο μαγαζί μας». Κάπως έτσι τελειώνει η γιορτή γενεθλίων μιας τρανς γυναίκας σε νυκτερινό κέντρο στην Εύβοια. ∆εν έφτασε η φρίκη της λεκτικής κακοποίησης, ακολούθησαν κλωτσιές, μπουνιές, μαχαίρωμα του φίλου που την υπερασπίστηκε, από τον ιδιοκτήτη και πέντε μπράβους. Σειρά στη ψυχική και σωματική κλωτσοπατινάδα παίρνει η αστυνο-

μία. Συλλαμβάνει μόνο τον ιδιοκτήτη, όχι και τους μπράβους που κακοποίησαν. Ο αστυνομικός στο τμήμα ζητά την ταυτότητα και όταν βλέπει αντρικά στοιχεία λέει: «τραβέλι είσαι ρε;». Η προσωπικότητα της τρανς γυναίκας βιάζεται για δεύτερη φορά. Ζητά νερό, δεν της δίνουν. Από το σοκ λιποθυμά, πέφτει κάτω. «Σηκώστε από κάτω αυτή την πατσαβούρα», συνεχίζει ο αστυνομικός. ∆ε προλαβαίνει να συνέλθει, έχει και το άσθμα, ξαναχάνει της αισθήσεις της. Φωνάζουν το ΕΚΑΒ. 21 Μαΐου. Ξημερώματα. Μεσάνυχτα, όμως του πολιτισμού μας. Κοντά στο Σταθμό Λαρίσης και λίγα μέτρα από τα γραφεία της Χρυσής Αυγής. Γυρνά προς το σπίτι της. «Ουστ τραβέλι», βρυχάται η κινούμενη τεστοστερόνη. Απαντά. Η επόμενη απάντηση δεν ήρθε από στόμα, αλλά από όπλο. Γαζώνεται το κορμί από τα σκάγια. Στα πόδια, στους μηρούς, δίπλα στα γεννητικά όργανα. Φτάνει στην κοντινή ∆ιεύθυνση Τροχαίας, αιμόφυρτη. Γλυτώνει στο τσακ. Η συνέχεια στο νοσοκομείο. Το ίδιο βράδυ μία ακόμη τρανς γυναίκα κακοποιείται λεκτικά από θαμώνες στα Εξάρχεια.

Περιστατικά γραμμένα ανεξίτηλα στις ψυχές

Μέσα σε 18 ημέρες τρεις καταγραφές ρατσιστικής βίας κατά τρανς ανθρώπων. Περιστατικά γραμμένα ανεξίτηλα στο κορμί και τις ψυχές τριών τρανς γυναικών.

Το ∆ίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, στην ετήσια έκθεσή του, επιβεβαιώνει. Οι ρατσιστικές επιθέσεις με έδαφος το σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου διαπιστώνεται ότι είναι εκτεταμένες, ενώ κατά των τρανς ανθρώπων είναι ιδιαίτερα βίαιες. Τρίτη διαπίστωση; Ανοχή ή συμμετοχή αστυνομικών. Συνάντηση με τον Τμηματάρχη των Ειδικών Τμημάτων Ρατσιστικής Βίας, στη ΓΑ∆Α. ∆είχνει να κατανοεί. ∆είχνει να καταλαβαίνει την πρότασή μας να γίνουν κάποια στιγμή σεμινάρια στους αστυνομικούς για την καλύτερη γνώση σε θέματα ταυτότητας φύλου. Θα γίνουν όμως; Θα αποφασίσει κάποτε η Πολιτεία ότι όταν καταγγέλλονται ευθύνες αστυνομικών για ανοχή στη ρατσιστική βία ή ακόμη και συμμετοχή, πρέπει αυτές να εξετάζονται από ανεξάρτητη από την αστυνομία αρχή, όπως ακριβώς έχει συστήσει σε επανειλημμένες παρεμβάσεις του το Συμβούλιο της Ευρώπης;

Καμία δικαιολογία

Αόρατοι για το ελληνικό κράτος

Οι αντιδράσεις αυτές ακουμπούσαν σε πάγιες διεκδικήσεις της κοινότητας για βασικά δικαιώματα, που τα ΛΟΑΤ άτομα στερούνται στην Ελλάδα. ∆ύο άνδρες ή δύο γυναίκες, κατά το ελληνικό δίκαιο μέχρι σήμερα,

θύματα μετανάστες, πρόσφυγες, γκέι, λεσβίες, τρανς. Τώρα πια δεν έχουμε καμία δικαιολογία. Οι 18 αυτές ημέρες του Μαΐου φωνάζουν. Αν κλείσουμε τα αυτιά μας, μπορεί να μην έχουμε άλλη ευκαιρία και να θρηνήσουμε θύματα.

* Η Μαρίνα Γαλανού είναι Πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης ∆ιεμφυλικών (ΣΥ∆), αναγνωρισμένης συλλογικότητας για τα τρανς δικαιώματα και ιδιοκτήτρια των εκδόσεων Πολύχρωμος Πλανήτης (LGBT εκδόσεις-βιβλιοπωλείο).

Στην Ιρλανδία, την περασμένη βδομάδα, 1.201.607 πολίτες (62,1%) ψήφισαν υπέρ στην αλλαγή του Συντάγματος, ώστε να επιτρέπεται ο γάμος μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου. Ο συντηρητισμός, που ενσαρκώνεται από την Καθολική Εκκλησία, καταψηφίστηκε, παρά την καμπάνια των εκπροσώπων της. Έτσι, η Ιρλανδία γίνεται η 19η χώρα, η 14η στην Ευρώπη, που νομιμοποιεί το γάμο μεταξύ ομόφυλων, και μάλιστα –για πρώτη φορά στον κόσμο- με δημοψήφισμα. «Πολιτιστική επανάσταση» χαρακτήρισε την απόφαση ο υπουργός Υγείας, Λίο Βάραντκαρ. «Είμαι τόσο περήφανος σήμερα, που είμαι Ιρλανδός», δήλωσε ο υφυπουργός για θέματα Ισότητας.

Αναγνωρίζεται μια κοινωνική πραγματικότητα

ο Νοέμβριο του 2013, το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα ∆ικαιώματα του Ανθρώπου. Ο λόγος ήταν ότι στο νόμο για το σύμφωνο συμβίωσης του 2008 αποκλείονταν ρητά τα ομόφυλα ζευγάρια. Στο σκεπτικό του ∆ικαστηρίου αναφερόταν ότι αυτός ο αποκλεισμός αποτελεί διάκριση λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και άρα παραβιάζει το άρθρο 14 της Σύμβασης, και επίσης ότι παραβιάζει το άρθρο 8 περί του σεβασμού στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή. Η καταδίκη αυτή δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Από το 2008 που ψηφίστηκε ο νόμος για το σύμφωνο συμβίωσης οι αντιδράσεις της ΛΟΑΤ κοινότητας, αλλά και οργανώσεων και φορέων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν έντονη. Υπήρξαν αρχικά προσφυγές στα ελληνικά δικαστήρια που δεν απέδωσαν, μια και η ελληνική δικαιοσύνη είναι γνωστό ότι είναι συντηρητική σε θέματα που αφορούν το οικογενειακό δίκαιο. Έπειτα υπήρξαν οι ακτιβιστικές ενέργειες του Ιούνη του 2008 με τους γάμους δύο ομόφυλων ζευγαριών, δύο ανδρών και δύο γυναικών, στην Τήλο.

Μέσα σε 18 ημέρες τρεις καταγραφές ρατσιστικής βίας κατά τρανς ανθρώπων. Περιστατικά γραμμένα ανεξίτηλα στο κορμί και τις ψυχές τριών τρανς γυναικών. Αν κλείσουμε τα αυτιά μας, μπορεί να μην έχουμε άλλη ευκαιρία και να θρηνήσουμε θύματα.

Χορέψαμε πολλά χρόνια με το τέρας, σαν κοινωνία. Ανεχτήκαμε τον αγοραίο μισαλλόδοξο λόγο, τη ρητορική του μίσους που εκπορεύεται από πολιτικούς, την εκκλησία, τον θεσμικό ρατσισμό. Ανεχτήκαμε το νταηλίκι του «ξέρεις ποιος είμαι εγώ», της αυθαιρεσίας, της εξουσίας της τεστοστερόνης και του «πατριωτισμού», και φτάσαμε κάπου εδώ να μετράμε

ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΟΜΟΦΥΛΑ ΖΕΥΓΑΡΙΑ

Του Αντώνη Σιγάλα

“

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

δεν θεωρούνται ζευγάρι παρά το γεγονός ότι μπορούν νόμιμα να έχουν σεξουαλικές σχέσεις (στην Ελλάδα η ομοφυλοφιλία έχει αποποινικοποιηθεί από το 1951, νωρίτερα από τη Βρετανία για παράδειγμα). Αυτό τους στερεί από τη δυνατότητα να απολαμβάνουν όλα αυτά που σύμφωνα με το νόμο έχουν τα ετεροφυλόφιλα άτομα (ασφαλιστικά και κληρονομικά δικαιώματα, δικαίωμα λήψης ιατρικών αποφάσεων). Τους στερεί όμως από κάτι ακόμα βαθύτερο: Τη δυνατότητα να παρουσιαστούν ως ισότιμοι σύντροφοι, μια και για το ελληνικό κράτος είναι αόρατοι, δίνοντας έμφαση με αυτόν τον τρόπο στην ομοφοβία, που διαπερνά την ελληνική κοινωνία και έχει μάλιστα εξαρθεί το τελευταίο διάστημα. Τα τελευταία δύο χρόνια από εκείνη την απόφαση ο νόμος δεν έχει αλλάξει, παρά την υποχρέωση της χώρας μας να συμμορφωθεί προς το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Και αυτό γιατί η κυβέρνηση της Νέας ∆ημοκρατίας φοβούμενη τις αντιδράσεις, κυρίως της εκκλησίας, απέφυγε να τον αλλάξει, ούτε δέχτηκε να φέρει στην ολομέλεια του κοινοβουλίου προς ψήφιση το νομοσχέδιο για το σύμφωνο συμβίωσης που είχε καταθέσει η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ το Νοέμβριο του 2013 ως αξιωματική αντιπολίτευση. Η ελληνική και η ευρωπαϊκή κοινωνία, όμως, έχει προχωρήσει. Μια σειρά από χώρες αναγνώρισαν άλλες το σύμφωνο συμβίωσης, όπως πρόσφατα η Κύπρος, και άλλες ακόμα και το γάμο ομοφύλων. Είχαμε το πρόσφατο παράδειγμα της Ιρλανδίας, μιας βαθιά καθολι-

κής χώρας, που έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που ενέκρινε το γάμο με δημοψήφισμα. Όσον αφορά την ελληνική κοινωνία και παρά την έξαρση των ομοφοβικών επιθέσεων, έχουμε μια ΛΟΑΤ κοινότητα που όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια γίνεται ορατή, με την εξωστρεφή διοργάνωση εκδηλώσεων ενημέρωσης αλλά και τη μεγάλη διαδήλωση υπερηφάνειας που γίνεται σε όλο και περισσότερες πόλεις (φέτος για πρώτη φορά θα γίνει και στην Κρήτη).

Ένα μεγάλο βήμα

Το νομοσχέδιο για την θέσμιση του συμφώνου συμβίωσης με πλήρη και ίσα δικαιώματα για ομόφυλα και ετερόφυλα ζευγάρια, που θα φέρει το επόμενο διάστημα η κυβέρνηση, έρχεται σε μια στιγμή που πολύς κόσμος το περιμένει και αποτελεί μια μεγάλη μεταρρύθμιση. Η Ελλάδα θα πραγματοποιήσει ένα μεγάλο βήμα αναγνωρίζοντας μια κοινωνική πραγματικότητα. Ο αγώνας, όμως, δεν τελειώνει εδώ, μια και ο νόμος από μόνος του δε θα φέρει την πλήρη ισότητα και αποδοχή στην κοινωνία. Οι δράσεις θα πρέπει να συνεχιστούν υπό την αιγίδα του κράτους και της κυβέρνησης με καμπάνιες ενημέρωσης και δράσεις ενάντια στην ομοφοβία, το μπούλινγκ, την τρανσφοβία, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην καταπολέμηση των διακρίσεων. * Ο Αντώνης Σιγάλας είναι μέλος της Γραμμα-

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Η Ευρωομάδα της Αριστεράς GUE/NGL διοργανώνει «Ημερίδες Μελέτης» στην Αθήνα, στο ξενοδοχείο Intercontinental, από την Τρίτη 2 έως και την Πέμπτη 4 Ιουνίου. Στο επίκεντρο των συζητήσεων θα είναι το χρέος των χωρών της Περιφέρειας, αίτια, συνέπειες και λύσεις, η πολιτική συνοχής ως απάντηση στην οικονομική κρίση, η καταπολέμηση της λιτότητας και των κοινωνικών ανισοτήτων και η αποτύπωση εναλλακτικών λύσεων για την Ευρώπη. Στις εργασίες θα συμμετέχουν από ελληνικής πλευράς ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αντιπρόεδρος και μέλη της ελληνικής κυβέρνησης, οι-

κονομολόγοι και αναλυτές από διάφορες χώρες της Ευρώπης και 33 ευρωβουλευτές από σχεδόν όλα τα κράτη μέλη της Ευρώπης. Είναι μια εκδήλωση διαλόγου και Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης στη μάχη του Ελληνικού λαού για έξοδο από την κρίση. Γιατί μόνο μαζί μπορούμε να νικήσουμε την κρίση, μόνο ενωμένοι μπορούμε να βρούμε λύσεις. Σας περιμένουμε στο ξενοδοχείο Intercontinental στην Αθήνα από 2 έως 4 Ιουνίου. Το πρόγραμμα επισυνάπτεται και περισσότερες πληροφορίες μπορείτε επίσης να βρείτε στις ιστοσελίδες http://www.syriza.eu/ και http://www.guengl.eu/

Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά - Βόρεια Πράσινη Αριστερά Ημερίδες Μελέτης Αθήνα 02 & 03 Ιουνίου 2015 InterContinental Athenaeum Hotel Λεωφόρος Συγγρού 89-93, Αθήνα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Interpretation: DE - EN - IT - EL - FR - ES - PT (+ Danish in passive) ΤΡΙΤΗ, 2 Ιουνίου (πρωινή συνεδρίαση)

9.00 - 09.45 Άνοιγμα εργασιών και καλωσόρισμα: Gabi Zimmer, πρόεδρος της ευρωομάδας GUE/NGL Γιάννης ∆ραγασάκης, αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και υπεύθυνος του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής ∆ημήτρης Παπαδημούλης, ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-GUE/NGL και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Περιφερειακό Χρέος: Αιτίες, συνέπειες και λύσεις 1η θεματική: “Πολιτική Οικονομία της συσσώρευσης περιφερειακού χρέους” 2η θεματική: “Η άνιση κατανομή της ευρωπαϊκής κρίσης” 09.45 - 11.15 1η θεματική, Συντονιστής: Στέλιος Κούλογλου, ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ GUE/NGL Gabriel Colletis, καθηγητής Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Τουλούζης 1 -Capitole, Γαλλία Αλέκος Καλύβης, υπεύθυνος Προγράμματος και Οικονομικής Πολιτικής της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ Συζήτηση 11.15-11.30 Σύντομο διάλειμμα 11.30-13.00 2η θεματική, Συντονιστής: Matt Carthy, ευρωβουλευτής GUE/NGL (Sinn F in-Ιρλανδία) Mariana Mortagua, Οικονομολόγος, Πορτογαλία Νεοκλής Συλικιώτης, ευρωβουλευτής GUE/NGL (ΑΚΕΛ- Κύπρος) Marina Albiol, ευρωβουλευτίνα GUE/NGL (Izquierda Plural-Ισπανία) Συζήτηση 13.00 - 15.30 ∆ιάλειμμα ΤΡΙΤΗ, 2 Ιουνίου (απογευματινή συνεδρίαση)

3η θεματική: «Στηρίζοντας τον ελληνικό λαό για μια ευρωπαϊκή εναλλακτική « 4η θεματική: «Για μια ευρωπαϊκή λύση στο περιφερειακό χρέος» 15.30 - 17.00 3η θεματική, Συντονίστρια: Marisa Matias, ευρωβουλευτίνα GUE/NGL (Bloco de Esquerda- Πορτογαλία) Walter Baier, οικονομολόγος και συντονιστής του δικτύου «transform! europe« ,

Αυστρία Μυρτώ Μπολώτα, συντονίστρια δικτύου «αλληλεγγύη για όλους», Ελλάδα Barbara Spinelli, ευρωβουλευτίνα GUE/NGL (Ιταλία) Συζήτηση 17.00 - 17.15 Σύντομο διάλειμμα 17.15 - 19.00 4η θεματική, Συντονίστρια: Σοφία Σακοράφα, ευρωβουλευτίνα ΣΥΡΙΖΑGUE/NGL Eric Toussaint, CADTM και εκπρόσωπος της Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου επί του Ελληνικού ∆ημοσίου Χρέους , Βέλγιο Fabio de Masi, ευρωβουλευτής GUE/NGL (Die Linke -Γερμανία) Συζήτηση Τετάρτη, 3 Ιουνίου (πρωινή συνεδρίαση)

“Οι Πολιτικές Συνοχής ως απάντηση στην οικονομική κρίση” 1η θεματική: «Όταν η ανταγωνιστικότητα υποσκελίζει τη συνοχή: απασχόληση και κοινωνική ευημερία στην Ατζέντα ΕΕ2020» 2η θεματική: « Κριτική αξιολόγηση των πολιτικών λιτότητας στην ΕΕ» 9.00 - 10.30 1η θεματική, Συντονίστρια: Κωνσταντίνα Κούνεβα, ευρωβουλευτίνα ΣΥΡΙΖΑGUE/NGL Ράνια Αντωνοπούλου, αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, αρμόδια για την Καταπολέμηση της Ανεργίας Rina Ronja Kari, ευρωβουλευτίνα GUE/NGL (Folkebev gelsen mod EU∆ανία) Συζήτηση 10.30 - 10.45 Σύντομο διάλειμμα 10.45 - 12.30 2η θεματική, Συντονιστής: Κώστας Χρυσόγονος, ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑGUE/NGL Henri Malosse, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής Younous Omarjee, ευρωβουλευτής GUE/NGL (Union pour les Outre-MerΓαλλία) Συζήτηση 13.00 - 15.00 ∆ιάλειμμα

14.00 – 14.30 Συνέντευξη Τύπου Τετάρτη , 3 Ιουνίου (απογευματινή συνεδρίαση)

«Μια άλλη Ευρώπη είναι εφικτή - Καταπολεμώντας τη λιτότητα και τις κοινωνικές ανισότητες» 15.00 - 16.30 Συντονιστής: ∆ημήτρης Παπαδημούλης, ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-GUE/NGL Νίκος Χουντής, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις

Malin Bjork, ευρωβουλευτίνα GUE/NGL (V nsterpartiet- Σουηδία) Lola Sanchez, ευρωβουλευτίνα GUE/NGL (Podemos -Ισπανία) Συζήτηση 16.30 - 16.45 Σύντομο διάλειμμα 16.45 - 18.00 Συνέχεια της συζήτησης 18:00 - 18:30 Κλείσιμο εργασιών από την Gabi Zimmer, πρόεδρο της ευρωομάδας GUE/NGL

∆ΙΕΘΝΗ

Ο γύρος τού

ΚΟΣΜΟΥ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Τα διακυβεύματα των τουρκικών εκλογών της 7ης Ιουνίου

Ακτιβιστές καλούν σε μποϋκοτάζ

Οι πολίτες καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα στην δημοκρατία, τον πλουραλισμό και την ανεκτικότητα, από την μία πλευρά, και στον αυταρχισμό, την μισαλλοδοξία και την κρίση, από την άλλη. σελ. 22

Νέο καμπανάκι για τις Βρυξέλλες

Ευρωπαϊκοί αγώνες στο Αζερμπαϊτζάν σελ. 21

ΑΠΡΟΣΜΕΝΗ Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΥΠΕΡΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΥ ΝΤΟΥΝΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ

Απρόσμενη εκλογή Ο

νέος Πρόεδρος της Πολωνίας, Αντρέι Ντούντα είναι 43 ετών, σπούδασε νομικά και υποστηρίχθηκε από την ηγεσία του συντηρητικού κόμματος «Νόμος και ∆ικαιοσύνη». Έχει διατελέσει υφυπουργός στο υπουργείο ∆ικαιοσύνης και αργότερα έγινε σύμβουλος του Λεχ Καζίνσκι, του προέδρου της χώρας που σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα στο Σμολένσκ, πριν από πέντε χρόνια. Το 2011 εξελέγη βουλευτής και το 2014 ευρωβουλευτής. Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών συμμετίχαν 11 υποψήφιοι και στον δεύτερο ο Ντούντα πήρε το 52% των ψήφων έναντι 48% του Μπρόνισλαβ Bronislaw Komorowski είχε 48%.

Ακόμα μία φορά διαψεύστηκαν οι δημοσκοπήσεις και οι προεκλογικές αναλύσεις. Στην αρχή της προεκλογικής εκστρατείας ο Κομορόφσκι εμφανιζόταν ως το μεγάλο φαβορί και αναμενόταν ότι θα κέρδιζε, με τις δημοσκοπήσεις να του δίνουν έως και 60%, ήδη από τον πρώτο γύρο. Ο Ντούντα κέρδισε τότε οριακά, συγκεντρώνοντας ποσοστό 34,76%, με τον Κομορόφσκι να έπεται με 33,77%, ενώ στον δεύτερο εξελέγη πανηγυρικά. Του Νίκου Σερβετά

λλο ένα καμπανάκι χτύπησε για τις Βρυξέλλες, πολύ δυνατά αυτή τη φορά, μετά την απρόσμενη εκλογή του Αντρέι Ντούντα στη θέση του προέδρου της Πολωνίας, ενός από τα μεγαλύτερα και σε πληθυσμό και σε παραγωγική δύναμη, κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εκλογή του αναμένεται να φέρει αλλαγές τόσο στην εσωτερική πολιτική στη χώρα του, αλλά και να επηρεάσει, τουλάχιστον, τον τρόπο που ασκείται η πολιτική από τα κέντρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Αντρέι Ντούντα θεωρείται υπερσυντηρητικός πολιτικός, έχει εκφράσει κατ’ επανάληψη την αντίθεση του σε οδηγίες της Κομισιόν, τις οποίες κατά καιρούς προσπάθησε να αποδείξει ότι είναι αντισυνταγματικές, σύμφωνα με όσα ισχύουν στη χώρα του, και να τις αποδομήσει νομικά. Βασικές προεκλογικές υποσχέσεις του ήταν η φορολόγηση των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων και η επαναφορά στα 65, από τα 67, χρόνια του έτους συνταξιοδότησης, καθώς και η επαναφορά του ποσού της σύνταξης στο επίπεδο του 2011, το οποίο ήταν περίπου

διπλάσιο απ’ ότι είναι σήμερα. Ο Πρόεδρος της Πολωνίας δεν έχει μόνο τυπικά καθήκοντα, αλλά σημαντική επιρροή στην ασφάλεια και την εξωτερική πολιτική. Σύμφωνα με το σύνταγμα της χώρας μπορεί να ασκήσει βέτο σε αποφάσεις της κυβέρνησης και να καταθέσει αντιπροτάσεις.

Πέμπτο «καμπανάκι»

Η εκλογή Ντούντα στην Πολωνία είναι το πέμπτο κατά σειρά «καμπανάκι» που χτυπάει για το επιτελείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά την ανάληψη κυβερνητικών καθηκόντων από τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, με ότι αυτό συνεπάγεται για την πολιτική που προσπαθούν να εφαρμόσουν οι Βρυξέλλες, ακολούθησαν: * η νίκη των υπερσυντηρητικών «αντιευρωπαϊστών» στη Φινλανδία, * η επανεκλογή του Κάμερον στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κυβέρνηση του οποίου το πρώτο νομοσχέδιο που κατέθεσε αφορά στο δημοψήφισμα με θέμα «την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση», το οποίο ήταν μία από τις κύριες προεκλογικές δεσμεύσεις του,

* η, παρά τις αρνητικές δημοσκοπήσεις, αύξηση των εκλογικών ποσοστών των υποψηφίων που υποστήριξε το Ποδέμος στην Ισπανία στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές που έγιναν την περασμένη Κυριακή. Βουλευτικές εκλογές θα γίνουν στη χώρα το φθινόπωρο.

Εκλογές τον Οκτώβριο

Η εκλογή του Ντούντα έρχεται λίγους μόνο μήνες πριν από τις εθνικές εκλογές, που θα γίνουν στη χώρα τον Οκτώβριο, και ανοίγει το δρόμο για επιστροφή στην εξουσία του μέντορά του και πρώην πρωθυπουργού, Γιαροσλάβ Κατσίνσκι, αρχηγού του συντηρητικού, λαϊκιστικού κόμματος «Νόμος και ∆ικαιοσύνη». Πάγια θέση του κόμματος είναι η κριτική απέναντι στην πολιτική των Βρυξελλών, παίρνει σαφείς αποστάσεις από τις επιλογές του Βερολίνου, ενώ δεν κρύβει πλέον τον θαυμασμό του για τις δηλώσεις και τις τοποθετήσεις που γίνονται εκ μέρους του Κρεμλίνου. «Ο άνεμος στην Ελλάδα, ο άνεμος στην Ισπανία, ο άνεμος στην Πολωνία, δεν πνέουν προς την ίδια κατεύθυνση, αλλά όλοι αυτοί οι άνεμοι μάς λένε πως η Ευρώπη

οφείλει να αλλάξει», ήταν η δήλωση ενός από τους λίγους πολιτικούς που σχολίασαν το εκλογικό αποτέλεσμα στην Πολωνία, του επικεφαλής της ιταλικής κυβέρνησης Ματέο Ρέντσι. Ανάλογη ήταν και η δήλωση της Φεντερίκα Μογκερίνι, αντιπροέδρου της ευρωπαϊκής επιτροπής και επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας: «Αυτό που μας λένε τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών στην Πολωνία και των δημοτικών στην Ισπανία, αν και με εντελώς διαφορετικό τρόπο, είναι πως είναι ανάγκη να αλλάξουμε το ευρωπαϊκό όνειρό μας, αν θέλουμε να το σώσουμε», δήλωσε η Μογκερίνι. Αυτός που σίγουρα θα χάρηκε με την εκλογή Ντούντα, θα πρέπει να είναι ο πρόσφατα επανεκλεγείς στη Βρετανία, Ντέιβιντ Κάμερον. Τα κόμματα των δύο πολιτικών μετέχουν στην ίδια ευρωομάδα, οι δύο πολιτικοί έχουν κοινές απόψεις για τη θέση των χωρών τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση και όταν ο αρχηγός των Τόρις θα αρχίσει εκστρατεία ενημέρωσης στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, για την αναθεώρηση των σχέσεων Βρετανίας – Ε.Ε. σίγουρα στη Βαρσοβία θα βρει τον καλύτερο σύμμαχο. •

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Αναγκαία μια νέα τραπεζική πίστη ΣΥΖΗΤΗΣΗ ∆ΥΟ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΩΝ

Η τρέχουσα πολιτική της ΕΚΤ, που κατακλύζει τις αγορές με ρευστότητα, αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της κρίσης και την ανάκαμψη της απασχόλησης στην Ευρώπη;

σει νέους κινδύνους χρηματοπιστωτικής κερδοσκοπίας. Η ρευστότητα με χαμηλό επιτόκιο από την ΕΚΤ θα έχει σαν συνέπεια να επανεμφανιστούν νέες κερδοσκοπικές φούσκες.

Ντενίς Ντυράν Από το 2008 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) παρέχει στις τράπεζες δισεκατομμύρια ευρώ, για να κρατηθούν ανοικτά τα γκισέ. Από τον περασμένο Οκτώβριο τις δανείζει με χαμηλό επιτόκιο 0,5%. Παρά το μέτρο αυτό, χωρίς προηγούμενο σε καιρό ειρήνης, η ευρωζώνη συνεχίζει να αποδυναμώνεται στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού και από την απειλή του αποπληθωρισμού. Μπροστά σ’ αυτή τη δύσκολη κατάσταση η ΕΚΤ αποφασίζει να διοχετεύσει 1.140 δισ. ευρώ επιπλέον στη χρηματοπιστωτική αγορά, δηλαδή 60 δισ. κάθε μήνα μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016. Όμως το πού θα πάνε αυτά τα χρήματα θα αποφασίσουν οι χρηματοπιστωτικές αγορές. Η ΕΚΤ αρνείται να δανείσει την Ελλάδα και τις τράπεζές της, μια χώρα που έχει τεράστιες ανάγκες για να επανακινήσει την οικονομίας της, στην οποία η ανεργία έχει φθάσει στο 25%. Χάινς Μπιέρμπομ Αυτή η πολιτική της λεγόμενης ποσοτικής χαλάρωσης δεν είναι κακή πολιτική. Όμως δεν μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα, από τη στιγμή που εφαρμόζεται συνδεόμενη με μια ορισμένη οικονομική κατεύθυνση και κριτήρια εντελώς αντίθετα από αυτά που απαιτούνται σήμερα. Έτσι, η Ελλάδα που έχει μεγαλύτερες ανάγκες για πρόσβαση σε νέες χρηματοδοτήσεις για να αντιμετωπίσει τις ανάγκες της, είναι αποκλεισμένη από τα προγράμματα της ΕΚΤ. Σ’ αυτές τις παγιοποιημένες συνθήκες, αυτή η πολιτική δεν μπορεί παρά να προκαλέ-

Τέλος, αυτή η πολιτική θα έχει παράπλευρα αποτελέσματα πολύ καταστροφικά στους μικρούς αποταμιευτές, οι οποίοι θα δουν να μειώνονται τα επιτόκια στις καταθέσεις τους. Η ποσοτική ελάφρυνση δεν μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα, αν δεν συνδεθεί με πολιτικές που θα συμβάλουν στην ανάκαμψη των δημόσιων δαπανών και συνεπώς με τερματισμό της λιτότητας. Ποιο θα πρέπει να είναι το περιεχόμενο μια άλλης πολιτικής που θα έπρεπε να ακολουθήσει η ΕΚΤ, έτσι ώστε να διατεθούν ποσά για τις δημόσιες υπηρεσίες και επενδύσεις για τη δημιουργία απασχόλησης; Ντενίς Ντυράν Θα πρέπει οι τεράστιες δυνατότητες για αύξηση της παραγωγικότητας που προσφέρουν τώρα οι τεχνολογίες της πληροφορικής, να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη των ανθρώπων σε όλο τον πλανήτη διαφυλάσσοντας ταυτόχρονα τους φυσικούς πόρους από την εξάντληση για χάρη του κέρδους. Θα πρέπει συνεπώς να

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΡΑΧΟΪ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Ισπανία: Θα πρέπει να αλλάξει πορεία η ΕΚΤ

«Η

ισπανική κυβέρνηση προτίθεται να ζητήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να διευρύνει τους στόχους της, να μην αρκεστεί μόνο στη σταθεροποίηση των τιμών στις χώρες της ευρωζώνης. Η Μαδρίτη επιθυμεί ακόμα να υπάρξει ένας ευρωπαϊκός προϋπολογισμός και να εκδοθούν τα ευρω-ομόλογα». Αυτά, σύμφωνα με την εφημερίδα «Ελ

υιοθετηθεί μια εντελώς άλλη κατεύθυνση στην τραπεζική πίστη. Χάινς Μπιέρμπομ Ο ρόλος της ΕΚΤ θα πρέπει να αναθεωρηθεί ριζικά, θα πρέπει να καταστεί υπεύθυνη για την ανάπτυξη των θέσεων εργασίας. Θα πρέπει να είναι ικανή να χρηματοδοτεί προγράμματα επενδύσεων στα κράτη μέλη που έχουν ανάγκη, παρέχοντας άμεσα χρήματα με μηδενικά σχεδόν επιτόκια. Το καταστατικό της ΕΚΤ δεν επιτρέπει την άμεση χρηματοδότηση σήμερα. Θα πρέπει συνεπώς να κινητοποιηθούμε ώστε η νομισματική πολιτική να εξυπηρετεί τελικά την απασχόληση και όχι τα κερδοσκοπικά παιχνίδια. Γνωρίζοντας τις αναγκαίες προθεσμίες και τους περιορισμούς για την αλλαγή του καταστατικού, τίποτα δεν μας εμποδίζει να επιταχύνουμε τις διαδικασίες δημιουργώντας μια ευρωπαϊκή δημόσια τράπεζα. Αυτή θα χρηματοδοτηθεί με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο από την ΕΚΤ και θα μπορούσε να δανείσει με τα αναγκαία ποσά τις μεγάλες δημόσιες επενδύσεις τις οποίες έχουμε ανάγκη. Θα πρέπει, συνεπώς, να δράσουμε άμεσα.

Παΐς». Στη συνέχεια θέτει το ερώτημα: «Οι σκέψεις αυτές έχουν σχέση με τα αρνητικά εκλογικά αποτελέσματα του κόμματος που είναι στην κυβέρνηση, την περασμένη Κυριακή;» Βεβαίως, ο πολιτικός κίνδυνος δεν μπορεί να μη ληφθεί υπόψη για τις προτάσεις που η ισπανική κυβέρνηση απέστειλε προς τους ευρωπαϊκούς εταίρους της, σύμφωνα με την «Ελ Παΐς». η Μαδρίτη θα έβλεπε με καλό μάτι να εφαρμόζεται μια κοινή οικονομική πολιτική στις χώρες της ευρωζώνης με την «αποδοχή» ενός συμφώνου για τον κοινό προϋπολογισμό και τον επανακαθορισμό του ρόλου της ΕΚΤ.

Επαναφέρει την ιδέα για τα ευρωομόλογα

Συνολικά, με το ισπανικό σχέδιο «φοντεμενταλιστικής έμπνευσης» προτείνεται μια αντικειμενική «μεταφορά οικονομικών αρμοδιοτήτων στο επίπεδο της ευρωζώνης», αναφέρει η εφημερίδα. Η κυβέρνηση της Μαδρίτης ζητάει έτσι την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης». Αυτή η ένωση θα στηρίζεται σ’ ένα δικό της προϋπολογισμό στην ευρωζώνη που θα της επιτρέπει να επεμβαίνει σε περιπτώσεις κρίσης. Έτσι επαναφέρει «την ιδέα για τα περίφημα ευρωομόλογα». Τον Ιούνιο του 2012 η γαλλική κυβέρνηση του ΖανΜαρκ Ερό είχε, κάτω από την πίεση της Γερμανίας, εγκαταλείψει το ευρωομόλογο».

Να αλλάξει η ΕΚΤ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΣΤΙΣ 30 ΚΑΙ 31 ΜΑΪΟΥ

Οι πιο φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις, όμως, είναι αυτές που προτείνει ο Ραχόι για την ΕΚΤ. Η Μαδρίτη δέχεται, βέβαια, πως ο πρωταρχικός ρόλος της ΕΚΤ είναι η συγκράτηση του πληθωρισμού. Ωστόσο, η ισπανική κυ-

•

Να κάνουμε σεβαστά τα δικαιώματα των λαών στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή

το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τις εναλλακτικές πολιτικές, που πραγματοποιείται αυτό το Σαββατοκύριακο στο Παρίσι με πρωτοβουλία του Μετώπου της Αριστεράς, συναντήθηκαν δεκάδες αριστερά κόμματα των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και οργανώσεις της νεολαίας, συνδικάτα και κινήματα. Κυρίαρχο θέμα των συζητήσεων ήταν πώς θα γίνουν σεβαστά τα δικαιώματα των λαών στην ευρωπαϊκή σκηνή. «Η ψήφος του ελληνικού λαού τον περασμένο Ιανουάριο ανέτρεψε το πολιτικό σκηνικό της χώρας», αναφέρουν οι οργανωτές. Από τότε όμως διεξάγεται «ένας σκληρός πολιτικός αγώνας με τις δυνάμεις της Ευρώπης του φιλελευθερισμού», συνεχίζουν οι οργανωτές. Και τονίζουν: «Στον αγώνα τους αυτό οι Έλληνες θα πρέπει να έχουν την αλληλεγγύη μας. Γι’ αυτό οργανώνεται η εβδομάδα αλληλεγγύης με την Ελλάδα», από τις 20 – 27 Ιουνίου. Η ίδια αλληλεγγύη αξίζει και στους άλλους λαούς, που ανοίγουν ένα ρήγμα και δείχνουν ότι τίποτα δεν είναι παγιωμένο. Παράλληλα με τις εκδηλώσεις αλληλεγγύης γίνονται συζητήσεις για όλα τα κρίσιμα προβλήματα. Μεταφέρουμε εδώ τη συζήτηση του Χάινς Μπιέρμπομ, οικονομολόγου ηγέτη της Die Linke στο κρατίδιο Σαρ, και του Ντενίς Ντυράν στελέχους του Γαλλικού ΚΚ, για την ανάγκη μιας νέας τραπεζιτικής πίστης.

βέρνηση προτείνει να προστεθεί και ένας δεύτερος σημαντικός στόχος για την πρόβλεψη των μακροοικονομικών ανισορροπιών στους κόλπους της ευρωζώνης. «Η κατεύθυνση της ενιαίας νομισματικής πολιτικής είναι ασύμφορη για ορισμένα κράτη μέλη και έτσι είχε προκαλέσει ασύμετρο σοκ», αναφέρεται στο κείμενο ισπανικής της κυβέρνησης, πάντοτε σύμφωνα με την «Ελ Παΐς», η οποία προσθέτει ότι «σε ορισμένες χώρες η νομισματική πολιτική εξαπλώθηκε εξαιρετικά και δημιούργησε χρηματοπιστωτικές συνθήκες που οδήγησαν στην υπερβολική υπερχρέωση και στη συσσώρευση των ανισοτήτων». Οι απόψεις αυτές της ισπανικής κυβέρνησης συνιστούν για πρώτη φορά και μια κριτική για την πολιτική του ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ που οδήγησε στις φούσκες των ακινήτων στην Ιρλανδία και την Ισπανία και την αύξηση του δημόσιου χρέους στην Ελλάδα και την Πορτογαλία. Η Μαδρίτη με τις προτάσεις της ζητάει σαφώς η ΕΚΤ να ακολουθήσει την πολιτική της Fed και επικαλείται ακόμα πως στόχος της θα πρέπει να είναι το ΑΕΠ και η απασχόληση «όπως και στις άλλες κεντρικές τράπεζες του κόσμου». Τέλος, ο Ραχόι τονίζει ότι η ισπανική οικονομία συνεχίζει να είναι εκτεθειμένη σε κινδύνους. Η άποψη αυτή διαψεύδει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την προπαγάνδα για τις δήθεν επιτυχίες τής ισπανικής οικονομίας. Μια προπαγάνδα που είχε καταστήσει τον Ραχόι προνομιούχο συνομιλητή της Μέρκελ. Αυτή η συμμαχία φαίνεται πως ανήκει στο παρελθόν. Σήμερα η Γερμανία έχει στραφεί προς το Παρίσι, που φαίνεται να συμφωνεί με λιγότερο φιλόδοξες προτάσεις. Μ. Κ.

∆ΙΕΘΝΗ

Η Aριστερά κερδίζει και ανατρέπει συσχετισμούς

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΜΑ∆ΡΙΤΗ: ΣΥΜΒΟΛΑ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ

Της Γεωργίας Ντούσια

ι εκλογές στους 8.119 ∆ήμους και σε 15/17 Αυτονομίες (Περιφέρειες) του ισπανικού κράτους επιβεβαίωσαν, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες πόλεις, το τέλος των αυτοδύναμων τοπικών κυβερνήσεων και ∆ήμων. Το δεξιό κυβερνών Λαϊκό Κόμμα (Λ. Κ – P. P), αν και βγήκε πρώτο (27, 0% από 37,5% το 2011) , έχασε σχεδόν 2,5 εκατ. ψήφους και την αυτοδυναμία που διέθετε σε 11 Αυτονομίες. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (Σ.Κ – PSOE), που ακολουθεί (25% από 27,8%το 2011), κατάφερε να συγκρατήσει στα μη αστικά κέντα την πτώση της εκλογικής του δύναμης, όμως η εποχή των αυτοδυναμιών είναι παρελθόν και για αυτό. Τα δύο κόμματα συγκεντρώνουν το 52,0% του εκλογικού σώματος από 73,3% το 2011. Ο δικομματισμός ως δομικό στοιχείο του «μεταπολιτευτικού» συστήματος άσκησης εξουσίας στο ισπανικό κράτος και η ηγεμονία του Λ.Κ τα τελευταία χρόνια αποτελούν πλέον παρελθόν. Kαταλύτης των εξελίξεων και διαμορφώτρια της νέας πολιτικής πραγματικότητας είναι για πρώτη φορά η Αριστερά, με κυρίαρχο το Ποδέμος και τα κοινωνικά κινήματα, που αναδείχτηκαν την περίοδο της κρίσης και των άτυπων μνημονίων. Ιδιαίτερα σημαντική και κρίσιμη είναι η ανάδειξή τους σε τρίτη πολιτική δύναμη* και σε ρυθμιστές στο σχηματισμό αρκετών τοπικών κυβερνήσεων και πολλών δημοτικών αρχών. Το νέο κεντροδεξιό κόμμα Σιουδαδάνος (Πολίτες), που στήθηκε και λειτουργεί σαν ανάχωμα στις μετατοπίσεις ψηφοφόρων της δεξιάς προς τα αριστερά, συνέβαλε και αυτό στην αναδιάταξη των πολιτικών συσχετισμών. Τα εκλογικά αποτελέσματα, όμως, είναι πολύ κατώτερα των προσδοκιών αλλά και των δημοσκοπήσεων (6,5%). Ωστόσο και αυτό το κόμμα, που είναι πλέον τέταρτο σε εκλογική δύναμη, καλείται να παίξει ρυθμιστικό ρόλο σε Αυτονομίες και ∆ήμους, που την πρωτιά έχει κατά κύριο λόγο το Λαϊκό. Η Ενωμένη Αριστερά (Ε. Α –I.U) υπέστη βαριά ήττα, όχι μόνο γιατί το εκλογικό της ποσοστό συρρικνώθηκε σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο (4,73% από 6,61 το 2011), αλλά και γιατί λόγω του ορίου του 5% έχασε την εκπροσώπησή της σε αρκετές Αυτονομίες και ∆ήμους. Κορυφαίο παράδειγμα η Περιφέρεια και ο ∆ήμος της Μαδρίτης, όπου για πρώτη φορά στη μεταφρανκική περίοδο δεν εκπροσωπείται (το 2011 είχε εκλέξει 13 βουλευτές και 6 δημοτικούς συμβούλους). Η κρίση που σοβούσε σχετικά με την πολιτική των συμμαχιών εκδηλώθηκε έντονα και διαλυτικά μετά την αιφνίδια απόφαση της Περιφερεικής Οργάνωσης της Μαδρίτης να ορίσει και δημοσιοποιήσει υποψήφιο για το ∆ήμο της Μαδρίτης, ενώ δεν είχαν ολοκληρωθεί οι συνομιλίες σε κεντρικό επίπεδο με το Ποδέμος. Η ενέργεια αυτή είχε ως αποτέλεσμα την αποχώρηση από το κόμμα στελεχών και μελών, που συμμετείχαν στο ψηφοδέλτιο «Μαδρίτη Τώρα» Στη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής για την εκτίμηση των εκλο-

“

Τώρα» συμμετέχουν το Ποδέμος, ζωντανά κοινωνικά κινήματα της πόλης και πρώην μέλη και στελέχη της Ε.Α. Η υποψήφια για δήμαρχος Μανουέλα Καρμένα είναι πρώην δικαστίνα, που είχε ασχοληθεί με υποθέσεις διαφθοράς και δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστή στους πολίτες. Τελικά, το «Μαδρίτη Τώρα» βγήκε δεύτερο με μόλις 40.000 ψήφους και έναν σύμβουλο διαφορά από το Λ.Κ που ήλθε πρώτο.

H δήμαρχος Βαρκελώνης Άντα Κολάου

Ιδιαίτερα σημαντική και κρίσιμη είναι η ανάδειξή της Αριστεράς σε τρίτη πολιτική δύναμη και σε ρυθμίστρια στο σχηματισμό αρκετών τοπικών κυβερνήσεων και πολλών δημοτικών αρχών.

γικών αποτελεσμάτων ο γ. συντονιστής της Ε.Α, Κάγιο, τόνισε ότι τα επίσημα εκλογικά αποτελέσματα υποεκτιμούν την εκλογική δύναμη της Ε.Α, λόγω της συμμετοχής της σε συμμαχικά σχήματα και ότι τα πραγματικά αποτελέσματα κινούνται στα επίπεδα του 2011. Γενικά, κράτησε ιδιαίτερα χαμηλούς τόνους και παρέπεμψε τη συζήτηση για το ζήτημα της Μαδρίτης και γενικότερα των συμμαχιών στα επόμενα όργανα, που θα συγκληθούν στις 5 και 14 Ιουνίου. Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί η απουσία από το όργανο εκπροσώπων της περιφέρειας της Μαδρίτης.

Ο πολιτικός σεισμός της Βαρκελώνης

Καταρχάς, η Βαρκελώνη είναι η μεγαλύτερη μετά τη Μαδρίτη πόλη της Ισπανίας, παλιότερο κάστρο των σοσιαλιστών και στη συνέχεια της κεντροδεξιάς με εθνικιστικά χαρακτηριστικά. Είναι επίσης, μια από τις ελάχιστες πρωτεύουσες νομών, που ευοδώθηκε ο σχηματισμός ενωτικού ψηφοδελτίου με συμμετοχή του Ποδέμος, της Ε.Α και τοπικών κοινωνικών κινημάτων. Η υποψήφια δε δημαρχίνα, Άντα Κολάου, είναι η «ψυχή» του μαζικού κινήματος κατά των εξώσεων λόγω οικονομικής αδυναμίας αποπληρωμής στις τράπεζες ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων. Παρόλο που η νίκη είναι ισχνή ποσοτικά (17.000 ψήφοι ή 2,5% διαφορά από το δεύτερο κόμμα), καταγράφηκε σαν «αυθεντικός πολιτικός σεισμός» για το σύνολο της χώρας και μήνυμα για τις επερχόμενες περιφερειακές εκλογές στην Καταλωνία το Σεπτέμβρη. Όπως είπε η ίδια, κατασυγκινημένη αμέσως μετά τα αποτελέσματα, ήταν μια μάχη του ∆αβίδ με το Γολιάθ.

Οι 100 πρώτες ημέρες

Η Άντα Κολάου παρουσίασε ήδη το φιλόδοξο αλλά εφικτό πρόγραμμα του «Βαρκελώνη από κοινού» για τις πρώτες 100 ημέρες από την ανάληψη της

δημαρχίας και τους άξονες δράσεις για το α’ εξάμηνο του 2016. Και τα δύο αποτελούν και πρόταση συνεργασίας προς άλλα κόμματα για την απόκτηση της απαιτούμενης πλειοψηφίας. Το πρόγραμμα, αναλυτικό και κοστολογημένο όπου απαιτείται, διαπνέεται από ταξική μεροληψία υπέρ των ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων και προβλέπει την εφαρμογή ηθικού κώδικα του ψηφοδελτίου σχετικά με τα οικονομικά προνόμια των δημοτικών συμβούλων. Ενδεικτικά, επιβολή προστίμου – μετά από διάλογο- στις τράπεζες που πραγματοποιούν εξώσεις και διαθέτουν κενά διαμερίσματα/κατοικίες, εισοδηματική ενίσχυση σε όσα άτομα έχουν εισόδημα χαμηλότερο από 600€ μηνιαίως, διεύρυνση των δημοτικών υπηρεσιών σίτισης, αναθεώρηση των τιμών/καρτών στα ΜΜΜ, μη χορήγηση αδειών ή αναθεώρηση όσων έχουν δοθεί για ανέγερση μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων και εμπορικών κέντρων. Τέλος, περιορίζεται η παραχώρηση από το ∆ήμο αυτοκινήτων στους εκλεγμένους και τίθεται ως ανώτατο πλαφόν συνολικών αποδοχών των δημοτικών συμβούλων/δημάρχου τα 2.200€ (σήμερα η αμοιβή δημάρχου ανέρχεται σε 11.000€).

Μαδρίτη: η ανατροπή

Στο ∆ήμο και την Περιφέρεια της Μαδρίτης ηγεμόνεεε το Λ.Κ για 24 συνεχή χρόνια. Σ’ αυτές τις εκλογές, στη μεν Αυτονομία μόλις που καταφέρνει μαζί με το Σιουδαδάνος να έχει την απαιτούμενη πλειοψηφία εδρών για να κυβερνήσει, στο δε ∆ήμο μόνο η συνεργασία του Σ.Κ και του «Μαδρίτη Τώρα» διαμορφώνει την απαιτούμενη πλειοψηφία. Η ουσιαστική αλλά και συμβολική σημασία αυτής της ανατροπής των πολιτικών συσχετισμών υπέρ της αριστεράς και των κινημάτων είναι ιδιαίτερα σημαντική και λειτουργεί σαν προάγγελος των επερχόμενων βουλευτικών εκλογών το Νοέμβρη. Στο δημοτικό σχήμα «Μαδρίτη

Το πρόγραμμα των 100 πρώτων ημερών

Πέντε είναι τα άμεσα πεδία παρέμβασης: η προστασία της πρώτης κατοικίας από εξώσεις που πραγματοποιούν οι τράπεζες, το σταμάτημα των ιδιωτικοποιήσεων δημόσιων υπηρεσιών και της εκχώρησης δημοτικών υπηρεσιών σε μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, η εξασφάλιση σε όλους τους δημότες παροχής νερού και ηλεκτρικού καθώς και πρόσβασης στις δημοτικές δομές υγείας και κατάστρωση επείγοντος προγράμματος απασχόλησης σε νέους και μακροχρόνια άνεργους.

Η νίκη της αριστεράς στη Βαλένθια

Στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ισπανίας το αριστερό τοπικό Κομπρομί (∆έσμευση) συσπείρωσε μεγάλο μέρος της αριστεράς και των κινημάτων και έκανε τη μεγάλη έκπληξη τόσο στις δημοτικές όσο και στις περιφερειακές εκλογές. Στις δημοτικές ήλθε δεύτερο με 23,8% και με διαφορά από το πρώτο Λ.Κ μόλις 1,9% και 1 δημοτικό σύμβουλο και μπορεί να «πάρει» το ∆ήμο σε συνεργασία με το Σ.Κ και το «Βαλένθια από κοινού. Ανάλογα και τα αποτελέσματα στις Περιφερειακές εκλογές, όπου σε συνεργασία με το Σ.Κ και το Ποδέμος σχηματίζεται κυβέρνηση. Η E.A, για πρώτη φορά, δεν κατάφερε να εκπροσωπηθεί. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των κομμάτων/ δημοτικών σχημάτων ξεκινούν τις επόμενες ημέρες. Ήδη έχει προγραμματιστεί σύγκλιση των αρμόδιων κομματικών οργάνων του Λ.Κ, του Σ.Κ και της Ε.Α, ενώ το Ποδέμος και οι Σιουδαδάνος δημοσιοποίησαν τις πρώτες προϋποθέσεις συνεργασίας.

*Επίσημα συγκεντρωτικά στοιχεία ψήφων δεν έχουν δοθεί, λόγω αδυναμίας συνυπολογισμού των πολύμορφων συμμαχικών σχημάτων αυτού του χώρου, που έλαβαν μέρος στις δημοτικές κατά κύριο λόγο.

Μανουέλα Καρμένα, υποψ. δήμαρχος Μαδρίτης

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Ακτιβιστές καλούν σε μποϋκοτάζ στο όνομα της δημοκρατίας H

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΟ ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ

είδηση ότι το Αζερμπαϊτζάν θα διοργανώσει τους πρώτους ευρωπαϊκούς αγώνες, (μία μίνι ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα υπό την αιγίδα της ευρωπαϊκής Ολυμπιακής Επιτροπής) πέρασε στα ψιλά του τύπου. Κακώς, κάκιστα γιατί, όπως προκύπτει, γίνεται μία γενναία προσπάθεια για να «ξεπλυθεί», μέσω της... μεγαλοσύνης του Ολυμπιακού ιδεώδους, το, τουλάχιστον, αυταρχικό καθεστώς του Ιλχάμ Αλίγιεφ. Για τους μη γνωρίζοντες, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν διανύει την τρίτη προεδρική θητεία του. Οι διεθνείς παρατηρητές των τελευταίων εκλογικών διαδικασιών εξέφρασαν ζωηρές επιφυλάξεις για τη νομιμότητά τους, αλλά, φυσικά, το αυτί της διεθνούς κοινότητας δεν ίδρωσε. Ακόμα και όταν έγινε γνωστό ότι μέσω εφαρμογής κινητών τηλεφώνων, ανακοινώθηκε το αποτέλεσμα των εκλογών (με τον Αλίγιεφ νικητή φυσικά), πριν καν ανοίξουν οι κάλπες. ουδείς, πέρα από τις οργανώσεις δικαιωμάτων, συγκινήθηκε. Ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να κάνουν δεκτό ότι στο Αζερμπαϊτζάν της πολιτικής καταπίεσης, των κρατουμένων για πολιτικές απόψεις και της ανελευθερίας του Τύπου θα διοργανωθούν αθλητικοί αγώνες, οι οποίοι θα έχουν την κάλυψη του διεθνούς Ολυμπιακού κινήματος (βλέπε χορηγούς και μπό-

«κ. Πρόεδρε είμαστε έτοιμοι για τους ευρωπαϊκούς αγώνες» λικο χρήμα) και καλούν, έστω και την ύστατη ώρα, για μποϊκοτάζ. Οι αγώνες,σημειωτέον, θα αρχίσουν στις 12 Ιουνίου στο Μπακού και θα τελειώσουν στις 28 του ίδιου μήνα. Θα συμμετάσχουν περισσότεροι από 6000 αθλητές πολλών αθλημάτων (στίβος, μπάσκετ, πόλο κ.ά.) ενώ εκπροσώπηση θα έχει και η Ελλάδα.

Το χρήμα πνίγει τη δημοκρατία

Στο Αζερμπαϊτζάν όμως, όπως γνωστοποιεί με τον πιο επίσημο τρόπο το παρατηρητήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η δημοκρατία δεν λειτουργεί ούτε

καν στοιχειωδώς. Στα μπουντρούμια του καθεστώτος υπάρχουν φυλακισμένοι ακτιβιστές, αλλά και δημοσιογράφοι των οποίων τα ρεπορτάζ θεωρήθηκαν ενοχλητικά από το καθεστώς. Οταν το κάνουν, έχουν συνέπειες. Η αντιπολίτευση παραμένει φιμωμένη και δεν μπορεί να καταστήσει τις απόψεις της γνωστές στους Αζέρους πολίτες, με ότι αυτό συνεπάγεται. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση Αλίγιεφ ξόδεψε πακτωλούς χρημάτων (περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια), χωρίς κανέναν ουσιαστικό έλεγχο, για τη διοργάνωση (πρώτη στα ευρωπαϊκά αθλητικά χρονικά) αλλά και για άλλα αθλητικά

event με στόχο να κάνει ουσιαστικά δημόσιες σχέσεις με τη ∆ύση. Το μαύρο χρήμα κυριαρχεί στη χώρα και αυτό γίνεται φανερό ακόμα και στο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημά της. Το χρήμα ρέει, την ώρα που η δημοκρατία γνωρίζει σχεδόν θανάσιμα πλήγματα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Φαράχ Καρίμοφ. Ακτιβιστής και μέλος αντιπολιτευόμενου κόμματος, συνελήφθη τον Ιούλιο του 2014, για επικριτικά προς την κυβέρνηση, σχόλιά του στα social media. ∆ικάστηκε με συνοπτικές διαδικασίες σε 6 1/5 χρόνια φυλάκιση και φυσικά έκτοτε παραμένει στη φυλακή, όπως άλλωστε και ο αδερφός του με τις ίδιες ακριβώς κατηγορίες. Υπάρχουν βέβαια και άλλα παραδείγματα (πολιτικών,ακτιβιστών, δημοσιογράφων, απλών πολιτών) τα οποία πιστοποιούν ότι η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν δεν δίνει δεκάρα για τη δημοκρατική νομιμότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το καθεστώς δεν τηρεί καν τα προσχήματα για τα μάτια του κόσμου. Και όμως, η ευρωπαϊκή Ολυμπιακή Επιτροπή του ανέθεσε τη διοργάνωση των Αγώνων χωρίς μεγάλη σκέψη, απλώς για να κάνει business σε μία χώρα, που όπως περιγράφηκε και πιο πάνω, το χρήμα ρέει. Η πλειοψηφία των ανθρώπων βέβαια δεν το αντιλαμβάνεται αλλά ποιός είπε ότι η κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν νοιάζεται για τις μάζες;

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ «Stop-g7elmau» ΓΙΟΥΡΓΚΕΝ ΚΕΛ

Να οικοδομήσουμε ένα νέο διεθνισμό στους δρόμους

Στην τελική ευθεία έχουν μπει οι προετοιμασίες για τις πενθήμερες δράσεις πολιτικής ανυπακοής και αντίστασης, που ξεκινούν την Τετάρτη, με αφορμή την σύνοδο κορυφής των G7 στο Ελμάου της Βαυαρίας. Απέναντι στην απόλυτη οικονομική και πολιτική εξουσία των ισχυρών της γης, οργανώσεις της ριζοσπαστικής αριστεράς και της αυτονομίας από διάφορες χώρες θα προσπαθήσουν με την δική τους εναλλακτική σύνοδο να υπερασπιστούν μια Ευρώπη της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας. O Γιούργκεν Κελ, εκπρόσωπος Τύπου της συμμαχίας «Stop-g7-elmau», μιλάει στην «Εποχή» για τις κινητοποιήσεις και για την ανάγκη δημιουργίας μιας ισχυρής συμμαχίας ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Τη συνέντευξη πήρε ο ∆ημήτρης Γκιβήσης

Γιατί γίνονται οι κινητοποιήσεις; Η G7 είναι μια αδίστακτη καπιταλιστική συμμαχία, που προσπαθεί με κάθε τρόπο να αυξήσει την κερδοφορία του κεφαλαίου. Οι πολιτικές της καταστρέφουν τους ανθρώπους, το κλίμα και τις πόλεις που ζούμε. Οι αυτοαποκαλούμενοι κυρίαρχοι του κόσμου λένε ότι θα προσπαθήσουν να δώσουν λύσεις στην κρίση, που δημιούργησε το σύστημά τους. ∆εν είναι μια εκπληκτική ειρωνεία αυτό; Εμείς υπερασπιζόμαστε τη ζωή και την ελευθερία, αυτοί την εκμετάλλευση, το ρατσι-

«Ενώνουμε τους αγώνες, υπερβαίνουμε το σύστημα», λέει το πανό του bloccupy σμό και τον πόλεμο. Οι χώρες της G7 είναι συνένοχες για εγκλήματα: για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την καταστολή κατά των μεταναστών και των προσφύγων, την αρπαγή της γης ιθαγενών λαών. Πώς συνεχίζονται οι προετοιμασίες; Bρισκόμαστε στο τελικό στάδιο. Eνώ είχαμε μισθώσει ένα χώρο 7.000 τετραγωνικών για να μείνουν οι ακτιβιστές, οι αρχές ανακοίνωσαν ότι απαγορεύουν την κατασκήνωση. Όμως θα βρούμε λύση γι’ αυτό. Παρόλο που η αστυνομία και τα ΜΜΕ ανατροφοδοτούν απροκάλυπτα το φόβο, σε όλη τη Γερμανία υπάρχει μεγάλη κινητικότητα και είναι πάρα πολλοί οι άνθρωποι, που θέλουν να συμμετέχουν στην εναλλακτική σύνοδο του κινήματος. Είναι μια μεγάλη πανευρωπαϊκή κινητοποίηση, και είμαστε πολύ χαρούμενοι που η αλληλεγγύη διαπερνά τα εθνικά σύνορα. Ποιοί συμμετέχουν στην «stop-g7-elmau»; Είμαστε μια συμμαχία ακτιβιστών, κινημάτων και οργανώσεων, που μας ενώνουν οι κοινοί αγώνες, που έχουμε δώσει για τα δικαιώματα των προσφύγων, ενάντια στους νεοναζί, για την υπεράσπιση των δημόσιων χώρων, για το δικαίωμα στη στέγαση και άλλους.

Πώς μπορεί να οικοδομηθεί από τα κάτω σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ένα ισχυρό μπλοκ δυνάμεων ενάντια στην κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού; Υπάρχει μεγάλη ανάγκη, να οικοδομήσουμε ένα νέο διεθνισμό στους δρόμους με αλληλεγγύη και με δράσεις πολιτικής ανυπακοής, που θα αποτυπώνουν την οργή των ανθρώπων. Σε όλη την Ευρώπη ζούμε τις συνέπειες του νεοφιλελευθερισμού και, ειδικά στη Νότια Ευρώπη, όλοι βλέπουμε ότι η τρόικα έχει προκαλέσει τεράστια κοινωνική καταστροφή. Οι πολιτικές της λιτότητας και της επισφάλειας θα ανατραπούν μόνο με μια μετωπική σύγκρουση των κινημάτων που αντιστέκονται. Ακόμα και ο θεσμικός/κοινωνικός διάλογος γίνεται με άλλους όρους, όταν ασκείται πίεση στους δρόμους. Με πλατιές κοινωνικές συμμαχίες και συντονισμό των δράσεων μπορούμε να αλλάξουμε τους συσχετισμούς, να πάρουμε νίκες και να αναγκάσουμε τις κυβερνήσεις και τους καπιταλιστές να μας υπολογίζουν. Όπως δείξαμε και στο Blockupy στην Φρανκφούρτη, δεν φοβόμαστε τους στρατούς τους, γιατί δεν έχουμε να χάσουμε τίποτα, μόνο να κερδίσουμε πολλά. •

“

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Οι

εκλογές αποτελούν μία κομβική στιγμή στην πορεία της Τουρκίας, καθώς οι πολίτες καλούνται στην πραγματικότητα να επιλέξουν ανάμεσα στην δημοκρατία, τον πλουραλισμό και την ανεκτικότητα, από την μία πλευρά, και στον αυταρχισμό, την μισαλλοδοξία και την κρίση, από την άλλη.

Τα διακυβεύματα των τουρκικών εκλογών της 7ης Ιουνίου Της Αθηνάς Σκούρτα

άνοδος του Κόμματος ∆ικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στην εξουσία το 2002 αποτέλεσε μια ριζοσπαστική έκφανση του τουρκικού πολιτικού γίγνεσθαι και ταυτόχρονα ανέδειξε την ικανότητα του να σχηματίζει έναν νικηφόρο συνασπισμό σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Η επιτυχία του ΑΚΡ είναι απόρροια ενός συγκερασμού κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων, οι οποίοι συνετέλεσαν στην ισχυροποίηση της νομιμοποιητικής του βάσης, δημιουργώντας παράλληλα μία «πλειοψηφική» αντίληψη. Η εκλογική υπεροχή του ΑΚΡ χρησιμοποιήθηκε από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως μέσο νομιμοποίησης μιας αυθαίρετης και αυταρχικής διαχείρισης της εξουσίας για την προώθηση φιλοισλαμικών πολιτικών, που διεύρυναν τα δημοκρατικά ελλείμματα και αποτέλεσαν την απαρχή μιας πολιτικής κρίσης, που κλιμακώθηκε με τις αποκαλύψεις για σκάνδαλα που βαρύνουν στελέχη του ΑΚΡ. Ωστόσο, τίποτα από όλα αυτά δεν εμπόδισε τον ηγέτη του ΑΚΡ, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, από το να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, προκαλώντας την περαιτέρω πόλωση του τουρκικού εκλογικού σώματος και καθιστώντας τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου εξαιρετικά κρίσιμες, μια και η νέα τουρκική Βουλή θα αποφασίσει για την αποδοχή ή μη της συνταγματικής αναθεώρησης που προωθεί το ΑΚΡ.

Προεδρευόμενη ή προεδρική ∆ημοκρατία;

Είναι γνωστό ότι ο πρόεδρος Ερντογάν επιδιώκει την αλλαγή του πολιτεύματος σε προεδρικό, ώστε να συγκεντρώσει εξουσίες και μην υπόκειται σε κανενός είδους ελεγκτικό μηχανισμό. Έτσι, θα μπορεί να προβεί, ενδεικτικά, στη διάλυση του Κοινοβουλίου, αλλά και στο διορισμό υπουργών και ανώτερων στελεχών άνευ κοινοβουλευτικής εγκρίσεως. Το φιλόδοξο αυτό σχέδιο του τούρκου Προέδρου έχει μεταφραστεί από ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας ως ένα ιδιαίτερα αυταρχικό εγχείρημα, το οποίο όχι απλώς λειτουργεί ανασταλτικά ως προς τον εκδημοκρατισμό της χώρας, αλλά αντίθετα ενισχύει το δημοκρατικό της έλλειμμα. Για να επιτευχθεί, όμως, η συνταγματική αναθεώρηση, το ΑΚΡ θα πρέπει να εξασφαλίσει έναν συγκεκριμένο αριθμό εδρών στις επερχόμενες εκλο-

γές. Το ιδανικό σενάριο για το κυβερνών κόμμα θα ήταν η συγκέντρωση 367 εδρών, η οποία επιτρέπει την αναθεώρηση του Συντάγματος, χωρίς την διεξαγωγή δημοψηφίσματος ενώ το αμέσως επόμενο καλύτερο σενάριο για το ΑΚΡ είναι η εξασφάλιση 330 εδρών ώστε να προχωρήσει στη συνταγματική αναθεώρηση, αλλά με διενέργεια δημοψηφίσματος. Στην περίπτωση που το ΑΚΡ δεν συγκεντρώσει 330 έδρες, τότε η συνταγματική μεταρρύθμιση θα καταστεί εφικτή μόνον επί τη βάσει συμβιβασμών και διαπραγματεύσεων μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Αν και μέχρι τώρα ο Ερντογάν έχει κερδίσει όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις και έχει επιτύχει τους στόχους του οι οιωνοί για τις εκλογές του Ιουνίου δεν φαίνονται ιδιαίτερα ευνοϊκοί για αυτόν, δεδομένου ότι σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις αναμένεται να κερδίσει από 276 έως 290 έδρες. Επίσης, πολύ μικρό ποσοστό του εκλογικού σώματος φαίνεται να συμφωνεί με την απόδοση τόσο διευρυμένων εξουσιών στον πρόεδρο της ∆ημοκρατίας. Τέλος, σημαντικό ρόλο στις νέες κοινοβουλευτικές ισορροπίες αναμένεται να παίξει το εάν το HDP, παρά την διευρυνόμενη υποστήριξη που κατακτά, θα καταφέρει να συγκεντρώσει το 10% των ψήφων σε εθνικό επίπεδο ώστε να εκπροσωπηθεί στην νέα Βουλή. Κατά συνέπεια, σημαντικό ρόλο στις εκλογές του Ιουνίου θα παίξει το Κουρδικό ζήτημα αλλά και η οικονομία και η κοινωνία.

Η οικονομία

Στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του ΑΚΡ, η Τουρκία πέτυχε ρυθμούς ανάπτυξης 7,2% και εντάχθηκε στις 20 πιο ισχυρές οικονομίες στον κόσμο. Η εσωτερική σταθερότητα, καθώς και η εναρμόνιση της τουρκικής κυβέρνησης με τους κανόνες της διεθνούς αγοράς, προσέλκυσαν τόσο το εγχώριο, όσο και το ξένο επενδυτικό κεφάλαιο. Η εικόνα αυτή άλλαξε δραματικά τα τελευταία χρόνια και σήμερα η τουρκική οικονομία παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα. Οι εκτιμήσεις του ∆.Ν.Τ σχετικά με την άνοδο του τουρκικού ΑΕΠ, για το 2015-2016, περιορίζονται στο 3%, ενώ η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί σχεδόν 10%. Η εξάρτηση της τουρκικής οικονομίας από το ξένο επενδυτικό κεφάλαιο την κατέστησε ιδιαίτερα ευάλωτη απέναντι στην παγκόσμια οικονομική κρίση. Η Morgan Stanley κατέταξε το 2013 την Τουρκία ανάμεσα στις πέντε πιο ευάλωτες οικονομίες και η

παρούσα φάση σημαδεύεται από τη λήξη του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας στα μέσα Ιουνίου, μία εξέλιξη με προφανείς δυσμενείς συνέπειες. Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, ο δομικός χαρακτήρας των παθογενειών της τουρκικής οικονομίας απαιτεί την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, γεγονός το οποίο προϋποθέτει μεγάλο πολιτικό ρίσκο, που η κυβέρνηση δε φαίνεται διατεθειμένη να αναλάβει, ειδικά πριν τις κρίσιμες εκλογές του Ιουνίου.

Το Κουρδικό ζήτημα και το HDP

ο φιλο-κουρδικό κόμμα HDP ιδρύθηκε έπειτα από παρότρυνση του κούρδου ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν για τη δημιουργία ενός κομματικού συνδυασμού ικανού να καλύψει και το Κουρδικό, αλλά και το κενό της τουρκικής αριστεράς. Η μετεξέλιξη του κουρδικού κινήματος στην Τουρκία εντάσσεται στην ευρύτερη δυναμική που απέκτησε το Κουρδικό ζήτημα στο σύνολο του, λόγω της επιτυχούς στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των Κούρδων της Συρίας, του Βορείου Ιράκ και της Τουρκίας εναντίον του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (ΙΚΙΛ) στη συριακή πόλη Κομπάνι. Η κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του HDP θα αποτελέσει ιστορικής σημασίας επίτευγμα καθώς θα σηματοδοτήσει την κομματική συμμετοχή μειονοτήτων στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας και ενδεχομένως να μετατρέψει το HDP σε σημαντική συνιστώσα της τουρκικής αντιπολίτευσης. Στην περίπτωση, όμως, που το HDP δεν καταφέρει να εκπροσωπηθεί στο τουρκικό κοινοβούλιο οι ψήφοι του θα κατανεμηθούν στα υπόλοιπα κόμματα, ενώ θα ενταθεί η δυσαρέσκεια της κουρδικής μειονότητας, που ήδη βλέπει το διάλογο με την τουρκική κυβέρνηση να καρκινοβατεί. Κάτι τέτοιο –και μάλιστα μέσα στις συνθήκες αυξημένης περιφερειακής αστάθειας που επικρατούν- θα μπορούσε να οδηγήσει τους Κούρδους σε δυναμική διεκδίκηση της αυτονομίας τους, με αποτέλεσμα την περαιτέρω όξυνση της κοινωνικο-πολιτικής κρίσης του τουρκικού κράτους.

Η κοινωνία

Η σκληρή καταστολή των διαδηλώσεων του καλοκαιριού του 2013, τροφοδότησε ένα κλίμα κοινωνικής αστάθειας και αμφισβήτησης της δημοκρατικής πορείας της χώρας. Η αδιάλλακτη στάση που τήρησε ο πρόεδρος Ερντογάν προκάλεσε τη δυσαρέσκεια μεγάλου τμήματος της τουρκικής κοινωνίας, ενώ τα σκάνδαλα κατάχρησης εξουσίας και διαφθοράς, που είδαν το φως της δημοσιότητας λίγους μήνες μετά, επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Μετά τις δηλώσεις του τούρκου προέδρου ότι τα σκάνδαλα αυτά αφορούν σε οργανωμένη προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης, το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε ένα νόμο με βάση τον οποίο ενισχύθηκε ο κυβερνητικός έλεγχος στη δικαστική εξουσία. Εντωμεταξύ, η έρευνα για τα σκάνδαλα διαφθοράς τερματίστηκε μετά την εκλογή Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου 2014 – στοιχείο ενδεικτικό για το τι πρόκειται να ακολουθήσει την επαύριον των βουλευτικών εκλογών σε περίπτωση νίκης του ΑΚΡ. Επίσης, βασικό πεδίο μάχης αποτελεί η εκπαίδευση την οποία η κυβέρνηση Ερντογάν τείνει να εξισλαμίσει, αφού μετέτρεψε σχολεία που προορίζονταν για την εκπαίδευση του κλήρου σε δημόσια σχολεία. Οι ρυθμίσεις αυτές φυσικά αποσκοπούν στη γαλούχηση των αυριανών πολιτών με τις αξίες του Ισλάμ, πράγμα που αναμένεται να αποτυπωθεί σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής. Τέλος, η καταστρατήγηση της ελευθερίας του Τύπου, με τη δημιουργία ομίλων που ελέγχουν ΜΜΕ, αποτελεί ένα ακόμη αγκάθι για τη δημοκρατική ομαλότητα, καθώς οι όμιλοι αυτοί ελέγχονται είτε από την κυβέρνηση είτε από υποστηρικτές της, καθιστώντας την άσκηση κριτικής εξαιρετικά δύσκολη και περιορισμένη. ∆εν υπάρχει αμφιβολία ότι οι εκλογές της 7ης Ιουνίου αποτελούν μία κομβική στιγμή στην πορεία της Τουρκίας, καθώς οι πολίτες καλούνται στην πραγματικότητα να επιλέξουν ανάμεσα στην δημοκρατία, τον πλουραλισμό και την ανεκτικότητα, από την μία πλευρά, και στον αυταρχισμό, την μισαλλοδοξία και την κρίση, από την άλλη.

* Η Αθηνά Σκούρτα είναι διεθνολόγος - τουρκολόγος, απόφοιτη του μεταπτυχιακού του τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του πανεπιστημίου Αιγαίου.

“

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Η πιο κρίσιμη στιγμή Του Νίκου Αρβανίτη

Αν αποτύχει αυτή η προσπάθεια, δεν πρόκειται να σωθεί, όχι μόνο η Αριστερά στην Ελλάδα, αλλά και κάθε Αριστερή προοπτική σε όλη την Ευρώπη.

∆

εν είναι υπερβολή, κατά την άποψή μου, ότι ετούτες τις κρίσιμες στιγμές κρίνεται η προοπτική της Αριστεράς στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Όχι μόνο από το αν η Κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να αθετήσει τις προτάσεις της Θεσσαλονίκης και το εκλογικό της πρόγραμμα, αλλά και από το αν ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα, θα ξυπνήσει από το λήθαργο και την αδράνεια. Κρίνεται ακόμη, αν, τελικά, θα αντέξουμε, κάτω από τις πιέσεις, τα διαφαινόμενα αδιέξοδα και τους εκβιασμούς των εταίρων μας, που χρησιμοποιούν τη λογική του σοκ και τις μεθόδους των παιδιών της Σχολής του Σικάγου και της μαφίας του Μπέρκλεϋ, για να εφαρμόσουν τις θεωρίες της ελεύθερης αγοράς με τις γνωστές καταστροφικές συνέπειές τους. Στις μεθόδους τους είναι και να ανατρέπουν κυβερνήσεις, που είχαν επιλέξει οι λαοί, επιβάλλοντας ως και αδίστακτα αιματοβαμμένα δικτατορικά καθεστώτα και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει αυτή την εξέλιξη και στη χώρα μας. Θα κριθεί επίσης, αν η κυβέρνηση, θα υποκύψει στους εκβιασμούς και την αχαλίνωτη μαύρη προπαγάνδα των εγχώριων εργολάβων, πως, δήθεν, η καθυστερήση της ολοκλήρωσης της συμφωνίας με τους εταίρους μας θα οδηγήσει σε τεράστιες καταστροφές. Ακόμη και οι συνεπείς, όπως δηλώνουν, επαναστάτες του ΚΚΕ του Κουτσούμπα, βοηθούν, κατηγορώντας το ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση ότι υπερασπίζονται τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων και των κεφαλαιοκρατών της ΕΕ!

Και κάποιοι από εμάς, στο όνομα της αριστερής συνέπειας, όπως την αντιλαμβάνονται προσωπικά, επαναλαμβάνοντας τα λάθη, που οδήγησαν την αριστερά τα προηγούμενα χρόνια στην πολυδιάσπασή της, επανέρχονται με τη μορφή των τάσεων, σε συλλογικά ιδεολογικά σχήματα, για να διατυπώσουν διαφορετικές πολιτικές προτάσεις, αδιαφορώντας, όμως, αν αυτή η επιλογή και ιδίως ο τρόπος που επιλέγουν για τη δημοσιοποίηση, δημιουργεί στην κοινωνία απογοήτευση, αποθαρρύνει και απομακρύνει τον λαό.

Κίνδυνος η απώλεια της στήριξης του λαού

Κινδυνεύει έτσι, να χαθεί η στήριξη του λαού στην προσπάθεια που

κάνει η Κυβέρνηση, αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε, κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες. Όσα λάθη, καθυστερήσεις και ό,τι άλλο μπορεί ο καθένας μας να καταμαρτυρήσει στο επιτελείο της Κυβέρνησης, δεν πρέπει την ίδια στιγμή να μας διαφεύγει, ότι, αν αποτύχει αυτή η προσπάθεια, δεν πρόκειται να σωθεί, όχι μόνο η Αριστερά στην Ελλάδα, αλλά και κάθε Αριστερή προοπτική σε όλη την Ευρώπη. Από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ επέλεξε να διεκδικήσει την Κυβέρνηση, είναι καταδικασμένος να αποδείξει και στο λαό μας και σε όλους τους ευρωπαϊκούς Λαούς ότι υπάρχει η δυνατότητα, και χωρίς επανάσταση, να ανατρέψει σταδιακά αυτό το καταστροφικό καπιταλιστικό σύστημα. Πρέπει να ταμπουρωθούμε, λοιπόν, όλοι και να κρατήσουμε αυτό το ταμπούρι, γιατί αλλιώς θα χαθεί κάθε προοπτική για την Αριστερά και στην Χώρα μας και σε όλη την Ευρώπη. Να εγκαταλείψουμε όλες τις κόκκινες γραμμές και να βάλουμε μία και μονα-

Η αριστερά οφείλει να καταργεί εξετάσεις

δική κόκκινη γραμμή: Όσες υποχωρήσεις και αν υποχρεωθούμε να κάνουμε υπό την πίεση των αντιπάλων μας, αυτό που δεν πρέπει να χάσουμε είναι η αριστερή ταυτότητά μας και να υποκύψουμε να μας χρησιμοποιήσει το σύστημα για να το διαχειριστούμε.

Να υπερασπιζόμαστε τις συλλογικές αποφάσεις

Ετούτη την κρίσιμη στιγμή δεν πρέπει να εγκλωβιστούμε σε συνιστώσες, υπερασπιζόμενοι τις δεσμεύσεις μας. Η υπεράσπισή τους δεν είναι υπόθεση μόνο κάποιων από εμάς και δεν αρκεί, αν δε συσπειρωθούμε και δεν υπερασπιζόμαστε τις συλλογικές αποφάσεις της κυβέρνησης. Και αν ακόμα διαφωνούμε με όποιες αποφάσεις, αυτές τις διαφωνίες πρέπει να τις υπερασπίζομε και να τις αναδεικνύουμε στα συλλογικά όργανα που συμμετέχουμε και όχι δημοσίως στα ΜΜΕ. Αυτό είναι θεμιτό και χρήσιμο. Θα είναι καταστροφικό, όμως, αν αυτές τις διαφωνίες και αντιρρήσεις μας τις παρουσιάζουμε μέσα από συγκροτημένες τάσεις, ομάδες, ή συνιστώσες, που παίρνουν άλλη διάσταση και ερμηνεύονται διαφορετικά, σαν εμείς και η τάση μας να θέλουμε να παρουσιαστούμε ως οι πιο συνεπείς. Απέναντι στην κοινωνία που βομβαρδίζεται από το πρωί μέχρι το βράδυ από τα τρομοκρατικά σενάρια, αν θέλουμε και μπορούμε αυτά να τα ανατρέψουμε, πρέπει να παρουσιαζόμαστε σαν μια γροθιά. Τις διαφορετικές μας απόψεις και τις κριτικές μας διαφοροποιήσεις να τις συζητάμε μέσα στις κομματικές μας οργανώσεις με οργανωμένες συζητήσεις. Να συζητούνται όλες οι ιδεολογικές και πολιτικές διαφοροποιήσεις αλλά και κανένα κομματικό όργανο και ηγετικό στέλεχος να μην αυτονομείται και αποφασίζει και ενεργεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των συλλογικών αποφάσεων. •

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

ο σχολείο μου γειτνιάζει μ’ ένα Πειραματικό Γυμνάσιο. Τα τελευταία χρόνια, περίπου τέτοια εποχή, παρακολουθούσαμε κωμικοτραγικές εικόνες στην περίοδο των εισαγωγικών εξετάσεων. Παιδιά, στην τρυφερή ηλικία των 12 ετών, έπαιρναν το βάπτισμα μιας ακραίας ανταγωνιστικής εξέτασης, έχοντας μπροστά τους το ζοφερό ενδεχόμενο της πρώτης τους απόρριψης. Σύσσωμες οικογένειες στο προαύλιο, γιαγιάδες και παππούδες με χυμούς κι αναψυκτικά, δάκρυα χαράς ή κλάματα απογοήτευσης, συνέθεταν ένα ντεκόρ ταινίας του παλιού ελληνικού κινηματογράφου, συνοδευμένο με σκληρές σκηνές ενός μέλλοντος ανταγωνισμού και διακρίσεων.

Φέτος, ευτυχώς, δε θα παρακολουθήσουμε τις ίδιες εικόνες. Το υπουργείο Παιδείας κατήργησε τις εξετάσεις εισαγωγής στα Πειραματικά σχολεία κι επανέφερε την κλήρωση η οποία ίσχυε παλιότερα και κατοχύρωνε ίσες πιθανότητες για όσα παιδιά ενδιαφερόνταν να φοιτήσουν σ’ αυτά τα σχολεία. Αυτό το μέτρο ήταν κάποτε αυτονόητο στους προοδευτικούς εκπαιδευτικούς κύκλους, γιατί διασφάλιζε στους μαθητές την κοινή αφετηρία κι είχε ευρεία κοινωνική αποδοχή, εκτός, βέβαια, από τους μουτζαχεντίν της αριστείας και των διακρίσεων. ∆υστυχώς, σήμερα, έχει επικρατήσει η μικροαστική αλλοτρίωση, οι νέες «αξίες» που καλλιεργούνται από τα ΜΜΕ και τους λοιπούς ιδεολογικούς μη-

χανισμούς του συστήματος αλλά και το «ψώνιο» πολλών γονιών, ακόμα και αριστερών, που θεωρούν ότι τα παιδιά τους είναι ξεχωριστών δυνατοτήτων. Έτσι, ακόμα κι από κει που δεν το περιμένεις, προβάλλεται μια νοοτροπία ελιτισμού, όπου οι έννοιες της αυθεντίας και της αριστείας γίνονται ελκτικές και καλλιεργούνται ποικιλοτρόπως. Μπορεί να χαρακτηριστεί, πλέον, ως φαινόμενο έσχατης συνδικαλιστικής παρακμής, σε συνελεύσεις των ΕΛΜΕ να καταγγέλλεται η κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων στα Πειραματικά ως εκπαιδευτική οπισθοδρόμηση κι υποβάθμιση της ποιότητας της Παιδείας! Είναι γνωστό στην εκπαιδευτική κοινότητα ότι τα Πειραματικά χρησιμοποιήθηκαν από τις μνημονιακές κυβερνήσεις ως δούρειος ίππος για την μελλοντική επιβολή ποικίλων αντιδραστικών μέτρων σε όλα τα σχολεία. Οι εισαγωγικές εξετάσεις, η εντατικοποίηση των σπουδών, η δουλειά βιτρίνας με κατάχρηση λειτουργίας των ομίλων, η είσοδος από το παράθυρο των μεθόδων της αγοράς μέσω των χορηγιών κι η επιβολή της ατομικής αξιολόγησης των εκπαι-

δευτικών, καθόρισαν τη φυσιογνωμία των Πειραματικών ως το νέο μοντέλο του σχολείου της αγοράς. Κι επειδή πολλά ακούστηκαν περί της μέγιστης αξίας της αριστείας από γνωστά παπαγαλάκια των ΜΜΕ, πανεπιστημιακούς στην υπηρεσία του συστήματος και πολιτικούς δέσμιους της οικονομικής ολιγαρχίας, θα πρέπει κι η αριστερά να ορθώσει απέναντί τους τις δικές της αξίες. Για μια δημόσια, δωρεάν παιδεία χωρίς διακρίσεις, κατηγοριοποιήσεις κι εξεταστικά φράγματα, όπου οι άριστοι θα αναδεικνύονται ελεύθερα χωρίς να γίνονται άλογα κούρσας σε ανταγωνιστικά μοντέλα εκπαίδευσης, που θα ξεκινούν από το δημοτικό. Γιατί η παιδεία, ως ισχυρός ιδεολογικός μηχανισμός, δημιουργεί πρότυπα και διαμορφώνει συνειδήσεις για τους μελλοντικούς πολίτες κι αυτά τα πρότυπα δεν πρέπει να έχουν καμιά σχέση με το στείρο ανταγωνισμό και τον ατομισμό που καλλιεργείται στο κυνήγι της αριστείας. Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΘΕΜΑΤΑ

ΨΗΦΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΚΕ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Για την ιδιωτικοποίηση των 14 Κρατικών Αερολιμένων

την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, την περασμένη βδομάδα, μεταξύ άλλων εκδόθηκε ψήφισμα που υπογράφεται από 52 μέλη της Κ.Ε., βουλευτές και μέλη Νομαρχιακών Επιτροπών. Στο ψήφισμα τόνίζεται: «Παρά τις σκληρές πιέσεις που έχει να αντιμετωπίσει η σημερινή κυβέρνηση, μπροστά στην αδιάλλακτη πολιτική των χρηματοπιστωτικών μηχανισμών της Ε.Ε. και την αδίστακτη πρακτική των εγχώριων και εξωχώριων υπερασπιστών του νεοφιλελεύθερου δόγματος της κερδοσκοπίας σε βάρος του ελληνικού λαού, οφείλουμε να περιφρουρήσουμε ως κόρη οφθαλμού τη δημόσια γη και περιουσία. Οφείλουμε να αποτρέψουμε το ξεπούλημα των κοινόχρηστων και αναπαλλοτρίωτων - κατά το Σύνταγμα της Ελλάδας – πραγμάτων, που οι προηγούμενες κυβερνήσεις μεθόδευσαν δια των μνημονιακών νόμων και του ΤΑΙΠΕ∆. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και τα 14 Περιφερειακά Αεροδρόμια της χώρας (...) Οποιαδήποτε εκβιαστική ή αναγκαστική απόφαση ιδιωτικοποίησής τους, θα αποβεί άκρως επιζήμια για την οικονομική και παραγωγική εξέλιξη της χώρας και θα δημιουργήσει ένα ιδιωτικό μονοπώλιο στον τομέα των αερομεταφορών. (...) Το ίδιο θα συμβεί και στην περίπτωση ιδιωτικοποίησης υπό τη μορφή κοινοπρακτικού σχήματος Σ∆ΙΤ (...) Οι συνέπειες από την υποθήκευση των κρατικών αναπτυξιακών μας υποδομών, θα είναι μη αναστρέψιμες

“

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

εκδηλώσεων

Σάββατο 30 Μαΐου

** Είκοσι ένας νέοι ποιητές διαβάζουν ποιήματά τους, στις 7 μ.μ., στο θέατρο Άττις (Λεωνίδου 7, Μεταξουργείο). Συμμετέχουν οι ποιητές: Ζήσης Αϊναλής, Αντιγόνη Βουτσινά, Χρήστος Αρμάνδος Γκέζος, Άννα Γρίβα, Νίκος Ερηνάκης, Νικόλας Ευαντινός, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Θωμάς Ιωάννου, Λένα Καλλέργη, Αλέξιος Μάινας, ∆ημοσθένης Παπαμάρκος, ∆ημήτρης Πέτρου, Σταμάτης Πολε-

“Τέχνη και Πολιτισμός και κυβέρνηση της Αριστεράς”

και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει η σημερινή κυβέρνηση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς να χρεωθεί το βάρος αυτής της ιστορικής πράξης, με τη δικαιολογία της άσκησης ωμών εκβιασμών από τους δανειστές. Η αδικαιολόγητη και άμεσα επιζήμια για την οικονομία και την αναπτυξιακή προοπτική, ιδιωτικοποίηση των αεροδρομίων, αποτελεί την κόκκινη γραμμή της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, των κινημάτων και των φορέων, που εδώ και τρία χρόνια κατάφεραν να συσπειρώσουν ευρύτερες συλλογικότητες εμπνεόμενες από τα οράματα και τους δίκαιους αγώνες του ΣΥΡΙΖΑ”. Αυτή είναι η κόκκινη γραμμή που πρέπει να έχει η κυβέρνηση και η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥ-

ΡΙΖΑ.» Το ψήφισμα υπογράφουν από την ΚΕ οι Γιάννης Φοντάνας, Χρήστος Παπαδόπουλος, Ελένη Πορτάλιου, Θοδωρής Αζούδης, Χριστίνα Σουλτανίδου, Χρυσούλα Ψιμούλη, Φινάλης Ερρίκος, Λία Φράγκου Μαρία Παπαμιχαλοπούλου, ∆ημήτρης Σπαρτινός, Σοφία Μπανιά, Κατερίνα Θεοδωράτου, Γιάννης Πρωτονοτάριος, Κυριακή Μάλαμα, Βένιος Αγγελόπουλος, Μάκης Μαντάς, Μαρίνα Μπρέστα, Ελένη Σωτηρίου, Νίκος Ταυρής Κατερίνα Θανοπούλου, Μαρία Μπόλαρη, Όλγα Αθανίτη, Μαρία ∆ιακάκη, από την ΝΕ Κεφαλονιάς Ιθάκης οι Κώστας Πετράτος, Γεράσιμος Βασιλάτος, Γιώργος Ματαράγκας, οι βουλευτές Κωστας ∆ελημήτρος, Ζήσης Ζάννας, Νίκος Μανιός, Γιάννης Σταθάς, Σταύρος Γρηγόρης, Αγλαία Κυρίτση, Φωτεινή Βάκη, Έλενα Ψαρρέα, Λίτσα Αμμανατίδου, Στέφανος Σαμοίλης, ∆ημήτρης Κοδέλας, Βασίλης Χατζηλάμπρου, Αντώνης Συρίγος, Νεκτάριος Σαντορινιός, Κων/νος Μπάρκας. Ακόμα υπογράφουν οι Γιάννης Κουλάκης Συντ. ΝΕ Β. ∆ωδεκανήσου, Θανάσης Γαλατάς Συντονιστής ΝΕ Αιτ/νιας, Αναστασία Σαπουνά ΝΕ Κυκλάδων, Παναγιώτης Φατούρος ΝΕ Λευκάδας, Ευγενία Σταθακοπούλου ΝΕ Σάμου, Σίσσυ Βελισσαρίου Επιτροπή Προγράμματος, Βάσω Μιχαλοπούλου ΝΕ Χίου, Μάκης Σπαθής Νομαρχιακή Πανεπιστημιακών, Αντώνης Νταβανέλος ΠΓ, Θεόδωρος Ζδούκος Γραμματεία Τμ. Υγείας – ΟΜ Επανομής και Αντώνης Κασσιμάτης ΝΕ Ζακύνθου.

νάκης, Θοδωρής Ρακόπουλος, Γιάννης Σιδέρης, Γιάννης Στίγκας, Κυριάκος Συφιλτζόγλου, Θωμάς Τσαλαπάτης, Νίκη Χαλκιαδάκη, ∆ημήτρης Χιλλ, Θοδωρής Χιώτης.

λοσορίζει τους νέους του γείτονες», το Φιλοξενείο της Τούμπας με ανοιχτή συζήτηση και βιντεοπροβολή, στις 7 μ.μ., στο Φιλοξενείο.

Τετάρτη 3 Ιουνίου

** Η Ο.Μ. ΣΥΡΙΖΑ Ν. Ιωνίας διοργανώνει συζήτηση με θέμα «∆ιάλογος για την ανεργία», στις 6.30 μ.μ., στο συνεδριακό κέντρο του δήμου Ν.Ιωνίας. Μιλούν οι Μαρία Καραμεσίνη (πρόεδρος ΟΑΕ∆), Τάσος Πετρόπουλος (πρόεδρος ΟΑΕΕ) και Ζιζή Σαλίμπα (οικονομολόγος). ** Παρουσίαση του βιβλίου του Νάσου Μπράτσου «Αθλητισμός και Κοινωνικά Κινήματα«, στις 7 μ.μ., στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου Νέας Ιωνίας (Αγ. Γεωργίου 40). Μιλούν οι Μ. Λυμπεράτος, Ν. Μάλλιαρος, Γ. Μπέρδος, Ν. Αδαμόπουλος, Σ. Πολίτης, Α. Κωσταντακάκη.

Παρασκευή 5 Ιουνίου

** Ο Συντονισμός Συλλογικοτήτων στην Τούμπα «Κω-

∆ιημερίδα του τμήματος Τέχνης και Πολιτισμού ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης

Το Σάββατο 6 και την Κυριακή 7 Ιουνίου, από τις 9.30 π.μ. έως τις 3 μ.μ., στο Πολιτιστικό Κέντρο Αλέξανδρος (Εθνικής Αμύνης 1), το τμήμα Τέχνης και Πολιτισμού ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης διοργανώνει διημερίδα με θέμα « Τέχνη και Πολιτισμός και κυβέρνηση της Αριστεράς». Το Σάββατο 6 Ιουνίου, στις 9.30 π.μ. μιλούν οι Μ.Κανελλοπούλου (βουλευτής Αχαϊας, συντονίστρια ΕΠΕΚΕ Πολιτισμού), ∆. Σεβαστάκης (συντονιστής του Τμήματος Πολιτισμού ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτής Σάμου), Χ. Παπαδόπουλος (μέλος ΠΓ ΣΥΡΙΖΑ) και Α. Μπαλτζής. Συντονίζει η Μ. Τζώγα. Στις 12 μ. ξεκινά συζήτηση με θέμα «Θεσμικά ζητήματα, προβλήματα και πολιτιστικοί οργανισμοί. Μιλούν οι Τ. Βελένη (διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης), Μ. Τσαντσάνογλου (διευθύντρια του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης), Ε. Χατζηαργυρού (εικαστικός), Γ. Βράνος (διευθυντής Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης), Κ. Μάλαμα (μέλος ∆Σ Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης), ∆. Μπίκας (διοικητικός υπάλληλος ΚΘΒΕ). Συντονίζει ο Γ. Καραγιαννόπουλος. Την Κυριακή 7 Ιουνίου, στις 9.30 π.μ. συζήτηση με θέμα «Εργασιακά ζητήματα καλλιτεχνών». Μιλούν οι ∆. Παλαιοχωρίτης (πρόεδρος ΣΕΗ), Α. Κερσανίδης (σκηνοθέτης), Α. Σαμαρτζίδου (θεατρολόγος, οργάνωση παραγωγής), Φ. Μοδινός (μουσικός, παραγωγός Λυρικού Θεάτρου), Γ. ∆ιβάρης (πρόεδρος τμ.Εικαστικών και Εφ.Τεχνών ΑΠΘ). Συντονίζει η Β. Φιριπή. Ακολουθεί συζήτηση με θέμα «Καλλιτεχνική παιδεία». Μιλούν οι Τ. Τρανός (καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης), Π. Ιωσιφέλης (επίκουρος καθηγητής τμ.Κινηματογράφου ΑΠΘ), Γ. ∆ιβάρης (πρόεδρος τμ.Εικαστικών και Εφ. Τεχνών ΑΠΘ), Γ. Ρήγας (διευθυντής ∆ραματικής Σχολής ΚΘΒΕ), Ε.∆ρόσου (ηθοποιός), Α. Προγκίδη (καλλιτεχνική διευθύντρια Ανώτερης Σχολής Χορού). Συντονίζει η Μ. Αθανασιάδου.

Σάββατο 6 Ιουνίου

** Με αφορμή την επέτειο των 70 χρόνων από τον θάνατο του Άρη Βελουχιώτη, η οικογένεια του Μπάμπη Κλάρα απευθύνει πρόσκληση για μια πεζοπορική διαδρομή σε όσους θέλουν να τιμήσουν την Εθνική Αντίσταση και τον Άρη στα βουνά. Η πεζοπορία ξεκινά το πρωί του Σαββάτου από την ∆ομνίστα Ευρυτανίας και θα ακολουθήσει τα χνάρια της Ελεύθερης Ελλάδας, που έχτισε ο ΕΛΑΣ και του αντιφασιστικού αγώνα των ανταρτών. Θα υπάρχει δυνατότητα κατασκήνωσης. ∆ηλώστε συμμετοχή στο familyklaras@gmail.com έως τη ∆ευτέρα 1 Ιουνίου. Περισσότερα στο klarasfamily.wordpress.com.

9η ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ ΣΤΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ

Παράνομοι οι νεοναζί, όχι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες

ο Σάββατοκύριακο 30 και 31 Μάη, το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών και η Κίνηση «Απελάστε το Ρατσισμό» μας καλούν στην 9η Αντιρατσιστική Γιορτή που θα γίνει φέτος στην Γεωπονική Σχολή (Ιερά οδός). Μια μεγάλη συνάντηση συνύπαρξης αλληλεγγύης και κοινού αγώνα ντόπιων και μεταναστών/προσφύγων, με συναυλίες, συζητήσεις, προβολές, θεατρικά δρώμενα, εκθέσεις, παιδότοπο και διεθνή κουζίνα.

Σάββατο 20 Μαΐου

Συζητήσεις: «Γάμος, σύμφωνο συμβίωσης, τεκνοθεσία για τα ομόφυλα ζευγάρια – Ταυτότητα φύλου και τρανσφοβία» (6 μ.μ.), «Μουσικά και μεταναυστευτικά ρεύματα (7 μ.μ.), «Η δίκη της Χρυσής Αυγής και το αντιφασιστικό κίνημα» (7.30 μ.μ.). Συναυλίες: Μάρθα Φριντζήλα και Kubara Project, Σπύρος Γραμμένος με τους Βασίλη Λαγδά και Χρήστο Καλκανή, Ηλίας Βαμβακούσης, Sazman Orkestar, Μουσικό σχήμα μεταναστών από το Pakistan Cultural Club (από τις 9 μ.μ. στην κεντρική σκηνή). Ρεμπέτικα τραγούδια από την κομπανία «Γιαβάς) (11 μ.μ.) ∆ρώμενα: “Μάμα Τόνι” από την ομάδα πείρα(γ)μα των Φράνκα Ράμε/Ντάριο Φο (10 μ.μ., στα σκαλάκια της Γεωπονικής)

Κυριακή 31 Μαΐου

Συζητήσεις: «Ιθαγένεια για όλα τα παιδιά» (6 μ.μ.), «Φτώχεια, ανεργία και ρατσισμός στις γειτονιές της πόλης» (7 μ.μ.), «Αιγαίο, Λαμπεντούζα, Αμυγδαλέζα: Η αντιπροσφυγική – αντιμεταναστευτική προπαγάνδα και ο ρόλος των ΜΜΕ» (7.30 μ.μ.) Συναυλίες: Illegal Operation, Μάρθα Μορελεόν &

Los Del Sur, Γεια σου Τάκη (Mitsos Πουλικάκος, Β. & Ν. Σπυρόπουλος, Γ. Πιπέρης, ∆. Πολύτιμος, Π. Κατσικιώτης), Magic de Spell και Γιάννης Παλαμίδας, Pax Americana, Brain Drain – Ramones Tribute Band (+Guests: Andrew Denison, Stavros Ex, Frank Panx and more) (9 μ.μ. κεντρική σκηνή) Μουσικό σχήμα από το Mπαγκλαντές (Doel Culture Club), Xορός: Παιδιά από το Μπαγκλαντές (Doel Academy), Χορός: «Mandela Girls» συνοδεία αφρικανικών κρουστών (10 μ.μ. σκαλάκια). Λαϊκό γλέντι με το συγκρότημα Laika (11 μ.μ.) ∆ρώμενα: Θεατρική ομάδα του Κυριακάτικου Σχολείου Μεταναστών (8 μ.μ. κεντρική σκηνή) Ακόμα δείτε εκθέσεις πολιτικής γελοιογραφίας, φωτογραφίας και βίντεο, αντιφασιστικής αφίσας. Θα προβληθεί η ταινία «7 Θυμοί» του Χρήστου Βούπουρα (30/1, 10 μ.μ.). Στο παιδότοπο, το Σάββατο, στις 8 μ.μ., η Αγγελική Κιβωτού θα παρουσιάσει το παιδικό θεατρικό «Οι περιπέτειες του Λύκου» και την Κυριακή Η Στέλλα Μπελιά και ο Σπύρος Πετρίτης «Φτιάχνουν παραμύθια απ’ την ανάποδη». Η είσοδος ενίσχυσης είναι 5 Ευρώ για κάθε ημέρα και 8 Ευρώ για το διήμερο. Είσοδος Ελεύθερη για τους ανέργους, ντόπιους ή μετανάστες. •

ΘΕΑΤΡΟ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

«Ανθρωποφύλακες»: ένα βίωμα, ένα βιβλίο, μια παράσταση Ο μηχανισμός των βασανιστηρίων θα είναι εδώ, σήμερα και αύριο Με αφορμή τη λιτή αλλά συγκινητική θεατρική παράσταση «Ανθρωποφύλακες», η οποία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Περικλή Κοροβέση, πραγματοποιήθηκε στις 27 Μάη, στο θέατρο Βαφείο - Λάκης Καραλής, εκδήλωση με θέμα «Ανθρωποφύλακες τότε και σήμερα: Φυλακές ανθρώπων, κοινωνιών και δικαιωμάτων». Βασικοί ομιλητές της εκδήλωσης ήταν ο Περικλής Κοροβέσης, συγγραφέας, η Μαρώ Τριανταφύλλου, συγγραφέας, η Μάνια Παπαδημητρίου, ηθοποιός, και η ∆έσποινα Κουτσούμπα, περιφερειακή σύμβουλος Αττικής. Παρενέβησαν οι βασικοί συντελεστές της παράστασης, ο σκηνοθέτης Χάρης Γιουλάτος, ο πρωταγωνιστής Πάνος Τζίνος και ο συγγραφέας, μέλος του αντιδικτατορικού κινήματος, ∆ημήτρης Παπαχρήστος. Συντονίστρια της συζήτησης ήταν η Πόλυ Κρημνιώτη, αρχισυντάκτρια πολιτιστικού στην Αυγή. Αξιοσημείωτο στοιχείο της παράστα-

σης, η οποία περιγράφει τα σωματικά και ψυχολογικά βασανιστήρια τα οποία υπέστη ο Περικλής Κοροβέσης ως πολιτικός κρατούμενος κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου της δικτατορίας, είναι ότι πρόκειται για μονόλογο στον οποίο ο πρωταγωνιστής ερμηνεύει όλους τους ρόλους του έργου. Ο Πάνος Τζίνος εξήγησε αυτήν την επιλογή ως αναγκαία για να διατηρηθεί το στοιχείο της πολιτικής μαρτυρίας του έργου. Ο Περικλής Κοροβέσης επεσήμανε: «Έχει σημασία κάθε λεπτομέρεια να καταγραφεί. ∆εν έκανα τίποτα ιδιαίτερο παρά μια καταγραφή ενός συμβάντος, το οποίο συνέβη σε χιλιάδες κατά τη διάρκεια της χούντας». Μιλώντας για το σήμερα στάθηκε ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στη λειτουργία της ΕΕ: «Η εξουσία που υπάρχει σήμερα στην ΕΕ μοιάζει με θρίαμβο της παλιάς φεουδαρχίας. Στη Μεσόγειο έχουν βρει το θάνατο 23.000 άνθρωποι και για την ΕΕ δεν τρέχει τί-

ποτα». Όταν ρωτήθηκε για το πώς ένιωσε για τις δολοφονίες των βασανιστών Μάλλιου και Μπάμπαλη, εξέφρασε την πλήρη αντίθεση του σε τέτοιες ενέργειες: «Έπρεπε να έχουν κινηθεί οι διαδικασίες, για να πραγματοποιηθεί η αυτοκάθαρση. Η ατομική πράξη εν ονόματι της κοινωνίας στην ουσία στρέφεται κατά της ίδιας. ∆εν ένιωσα καμία δικαίωση, ούτε ικανοποίηση. Αισθάνθηκα ότι αυτό θα χρησιμοποιηθεί εις βάρος του κινήματος». Η ∆έσποινα Κουτσούμπα αναφέρθηκε στη διαχρονικότητα και οικουμενικότητα του βιβλίου και στάθηκε στην ανάγκη διατήρησης της ανθρωπιάς μας στην περίοδο της κρίσης: «Τα τελευταία 5 χρόνια έχουν νεκρώσει κομμάτια της ανθρωπιάς μας. Η επανάσταση δεν πρέπει να ξεκινάει μόνο από το μισθό μας». Η Μάνια Παπαδημητρίου επεσήμανε τη διαφορά των πραγματικών ηρώων με τους ήρωες του Χόλιγουντ και υπενθύ-

μισε τους στίχους του Σεφέρη: «Να μιλήσω για ήρωες , να μιλήσω για ήρωες. Στα σκοτεινά πηγαίνουμε, στα σκοτεινά προχωρούμε. Οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά». Ο ∆ημήτρης Παπαχρήστος στην παρέμβαση του στάθηκε στη σημασία καταπολέμησης του φόβου: «Όταν δεν φοβάσαι να πεθάνεις, αφοπλίζεις αυτόν που θέλει να σε σκοτώσει». Αναφέρθηκε, επίσης, στη διαχρονικότητα του θέματος του βιβλίου: «∆εν τελειώνουν τα βασανιστήρια. Σήμερα είναι χειρότερα. Ο μηχανισμός τους θα είναι εδώ, σήμερα και αύριο». Παρακάτω, παραθέτουμε ένα απόσπασμα από την παρέμβαση της Μαρώς Τριαντάφυλλου. Αλέξανδρος Μαυρογένης

Οι υπόγειες διασυνδέσεις

“

λα τα αυταρχικά καθεστώτα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα χρησιμοποίησαν τα βασανιστήρια για να γονατίσουν τις ψυχές και τις θελήσεις. Για να δημιουργήσουν ανθρώπους φοβισμένους με συνείδηση δούλου. Το σώμα γίνεται το όχημα για να εισβάλει στην ψυχή ο τρόμος και ο σωματικός πόνος η βασιλική οδός για να γραπώσουν τη συνείδηση και να την καταβάλουν. Ο βασανιζόμενος πρέπει να χάσει δύο πράγματα: το χρόνο και το λόγο. Μια τιμωρία είναι αβάσταχτη όταν δεν έχει χρονικό ορίζοντα παύσης, τέλους. Όσο λίγος κι αν είναι ο χρόνος που θα κρατήσει ένα μαρτύριο, εξισούται με την αιωνιότητα, γιατί δεν υπάρχει τρόπος να μετρήσεις την απόσταση από το τέλος. Έτσι φαίνεται σαν να μην υπάρχει τέλος και αυτό εξαφανίζει την

Κάθε φορά μένουμε ενεοί μπροστά στη δημιουργικότητα του κακού. Και πάντα με τον ίδιο στόχο: να λυγίσουν οι ψυχές, να υποταχτούν, να πάψει η αντίσταση. Και πάντα, ευτυχώς, να αποτυγχάνουν.

ελπίδα. Τα βασανιστήρια είναι η διακοπή της σχέσης με το λόγο. Ως ομιλία, ως επικοινωνία δηλαδή, από τη μια μεριά, γιατί μεταξύ βασανιστή και βασανιζόμενου δεν υπάρχει διάλογος. Τα όργανα που ασκούν τους βασανισμούς είναι καλά επιλεγμένα: στα υψηλά κλιμάκια, άνθρωποι με υψηλότατο IQ του οποίου κάνουν διεστραμμένη χρήση, στα κατώτερα άνθρωποι από χαμηλά κοινωνικά στρώματα, χωρίς παιδεία, που το κάνουν ως μια οποιαδήποτε δουλειά, εμποτισμένοι από την ιδέα ότι κάνουν το σωστό, ότι έτσι μετέχουν σε κάτι ιδιαίτερο και μοναδικό, όπως είναι η πατρίδα ή το κόμμα, που αλλιώς δεν θα είχαν την δυνατότητα. Αλλά και με τη λαχτάρα της υλικής αμοιβής. Είναι επίσης η διακοπή της σχέσης με τη λογική, ως ειδοποιό διαφορά του είδους άνθρωπος, άρα η διάβαση των συνόρων του είδους και η επιστροφή στο ζωώδες. Και για τις δυο πλευρές. Η εφευρετικότητα σε βασανιστήρια είναι ανεξάντλητη. Το σώμα εξακολουθεί να είναι ο τόπος της τιμωρίας. Από τους αρχαίους Ετρούσκους που έραβαν μέσα σε μια προβιά ζώου ένα νεκρό με ένα ζωντανό τον ένα στην αγκαλιά του άλλου αφήνοντας τον ζωντανό να πεθάνει αργά από πείνα και δίψα μέσα στη σήψη του νεκρού σώματος του άλλου μέχρι τα SS και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, μέχρι τις σταλινικές διώξεις, μέχρι τα λευκά κελιά και το Αμπού

Γκράιμπ, μέχρι τις Αμυγδαλέζες και τις αυθαιρεσίες εντός των αστυνομικών τμημάτων, μέχρι τη σπαρμένη με πτώματα Μεσόγειο, δοκιμάστηκαν περίπου τα πάντα. Ωστόσο κάθε φορά μένουμε ενεοί μπροστά στη δημιουργικότητα του κακού. Και πάντα με τον ίδιο στόχο: να λυγίσουν οι ψυχές, να υποταχτούν, να πάψει η αντίσταση. Και πάντα, ευτυχώς, να αποτυγχάνουν. Αλλά με τι κόστος για τους εν τέλει νικητές (και ας βάλουμε και ένα ερωτηματικό στη λέξη). Τούτος ο τόπος πέρασε και περνάει ακόμα πολλά. Ο νεοναζισμός φάνηκε να λούφαξε, αλλά μη μας ξεγελά η σιωπή του. Είναι εδώ, απλώς το φίδι αλλάζει δέρμα και περιμένει. Προφανώς η Χρυσή Αυγή θα πάρει ένα νέο όνομα, θα απαλλαγεί από μερικούς στιγματισμένους αρχηγούς κι έπειτα θα ξεχυθεί να μολύνει με υπόγειο μίσος τις ψυχές. Η Αριστερά φαίνεται μερικές φορές εγκλωβισμένη στη μνημονιακή καθημερινότητα μέσα στον ίλιγγο των διαπραγματεύσεων που μοιάζουν με κινούμενη άμμο μοιάζει να ξεχνά κάπως το θέμα ή το αντιμετωπίζει με αυτάρεσκες πορείες – λιτανείες. Χωρίς προσπάθεια να βοηθήσει τον κόσμο να καταλάβει τις ενώσεις, τα νήματα που φέρνουν από τα διάφορα χτες στο σήμερα: «Άμα σε βρει ο Ερυθρός Σταυρός, να μου γράψεις. Και ποιος είσαι εσύ που θα ενδιαφερθεί ο Ερυθρός Σταυρός; Εμάς θα πιστέψουνε, τα γαλόνια μας, που τά ’χουμε κερδίσει με αίμα, κι όχι εσένα, τζουτζέ, ε, τζουτζέ! Εδώ είναι Νταχάου ρε. Πάρτο απόφαση. Ούτε ο Ου Θαντ δεν μπορεί να σε σώσει. Θα περάσεις καλά στα Ες-Ες, έννοια σου! Πάρτονα, Βασίλη». Να τες οι υπόγειες διασυνδέσεις. Η αναφορά στους προπάτορες. Η δραματοποίηση ενός τέτοιου έργου είναι ιδιαίτερα δύσκολη κι ακόμη δυσκολότερη η υποκριτική απόδοση. Ακριβώς γιατί η παράσταση πρέπει να πετύχει τις πιο λεπτές ισορροπίες στους χρόνους, στο λεπτό νήμα που χωρίζει τη λογική από τη διάρρηξή της, το σωματικό και τον ψυχικό πόνο… Το σώμα του ηθοποιού πρέπει να αντέξει να αποδώσει όχι το λεγόμενο αλλά το άρρητο, το βλέμμα του να χωριστεί στα δυο και η φωνή να υπονομεύει το νόημα. Είναι παρήγορο που η νέα γενιά με δρώσα μνήμη επιστρέφει σ’ αυτά τα κείμενα και δημιουργεί. Η εποχή μας συστήνει τέτοιες αναγκαιότητες. Απαιτεί την ερμηνεία του τότε για να διασαφηνιστούν οι οδοί για την ερμηνεία του σήμερα. Μαρώ Τριανταφύλλου maro33@otenet.gr

“

ΛΑΜΙΑ ΜΠΕΝΤΙΟΥΙ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Η Λάμια Μπεντίουι με τη νέα της δουλειά μας δείχνει πως δεν πρόκειται πια μόνο για μια εξαιρετική ερμηνεύτρια αλλά και μια ευφάνταστη παραμυθού της ανατολής που μπορεί να μας κάνει να ονειρευόμαστε.

«Athamra» «A

thamra» σημαίνει καρπός, με τη μεταφορική έννοια της λέξης… καρπός μιας προσπάθειας. Αυτός είναι ο τίτλος της δεύτερης προσωπικής δουλειάς της Λάμιας Μπεντίουι (η πρώτη ήταν το Fin’Amor, 2006), της τυνήσιας τραγουδίστριας που ζει στην Ελλάδα από το 1992 και που έγινε γνωστή σε ένα μεγαλύτερο κοινό στη χώρα μας από τη συνεργασία της με την Σαββίνα Γιαννάτου στα Τραγούδια της Μεσογείου (1998). Το «Athamra» περιέχει 14 τρακς, τραγούδια και μουσικές - σπαράγματα ενός κόσμου παραμυθένιου, μιας μεγάλης αφήγησης που στήνει η Λάμια Μπεντίουι, με τη συμμετοχή ενός πολύ αξιόλογου μουσικού σχήματος (The Desert Fish) σε αυτή τη δουλειά. Το υλικό είναι διαλεγμένο από Μικρά Ασία, Ιταλία, Γαλλία, Τυ-

νησία, Μαρόκο, Αλγερία, Ελλάδα αλλά υπάρχουν και δύο πρωτότυπες συνθέσεις, μία της Λουκίας Κωσταντάτου σε στίχους της Cecilia Joyce και «Το όνειρο», ένα μουσικό παραμύθι σε λόγια και μουσική της ίδια της ερμηνεύτριας. Τα τραγούδια έχουν τα πιο πολλά μεγάλες διάρκειες. Είναι διασκευές πάνω σε παραδοσιακά - λαϊκά τραγούδια των χωρών που προανέφερα και περιστρέφονται νοηματικά και αισθητικά γύρω από τη μεγάλη έκπληξη του δίσκου που, κατά τη γνώμη μου, είναι το τρακ 14, «Το όνειρο» τη σύνθεση της Λάμιας Μπεντίουι. «Το όνειρο» είναι ο επίλογος του δίσκου πέντε λεπτά μιας μαγικής διαδρομής που η «εξωτική» φωνή της Λάμιας πλέκεται με ρυθμούς και ήχους κατευθείαν από τη ρίζα του παραμυθιού. Ακόμα θα ξεχώριζα το μικρασιατικό «Στη φυλακή», το παιχνιδιάρικο νοτιοϊταλιάνικο «Lo Guarracino», το παραδοσιακό γαλλικό «Mau Marideia» (Η κακοπαντρεμένη) αλλά και το αριστουργηματικό μαροκινό παραδοσιακό «Salouni Aalache». Στις αδυναμίες του δίσκου, θα σημείωνα, κατά τη γνώμη μου, κάποιες υπερβολές στην έκφραση και μια έξτρα δραματικότητα σε κάποια -όχι πολλά-, σημεία που φέρνει την τραγουδίστρια πάνω από το υλικό. Ακόμη νομίζω πως μια πιο μικρή συνολική διάρκεια του cd θα το έκανε πιο γρήγορα προσβάσιμο και θα διευκόλυνε τον ακροατή να το καταλάβει και να το χαρεί στο σύνολο του. Η Λάμια Μπεντίουι με τη νέα της δουλειά μας δείχνει πως δεν πρόκειται πια μόνο για μια εξαιρετική ερμηνεύτρια αλλά και μια ευφάνταστη παραμυθού της ανατολής που μπορεί να μας κάνει να ονειρευόμαστε ακόμα και σε αυτούς τους πολύβουους και ορθολογικούς καιρούς που ζούμε. Το «Athamra» είναι μια ανεξάρτητη έκδοση σε cd με ένθετο βιβλιαράκι που κάποιος μπορεί να προμηθευτεί από την ιστοσελίδα της καλλιτέχνιδος www.lamiabedioui.com. Επίσης, όσοι θέλουν θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ζωντανά την παρουσίαση του «Athamra» από την Λάμια Μπεντίουι και το μουσικο σχήμα The Desert Fish στο Μουσείο Λαϊκών Οργάνων στην Πλάκα, στις 5 Ιουνίου, στις 8.30μ.μ. (τιμή εισιτηρίων 10 και 7 ευρώ, φοιτητικό και ανέργων).

Λεωνίδας Μαριδάκης

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου • catana@freemail.gr

Nikita Alexeev - Πλατωνικός έρως

όρος «Πλατωνικός έρως» παραπέμπει στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, όπου η ∆ιοτίμα εξηγεί στον Σωκράτη τη θέση του έρωτα μεταξύ δύο πόλων, όπως καλού - κακού. Η συζήτηση δεν καταλήγει πουθενά, αλλά βάσει αυτής οι νεοπλατωνιστές ανέπτυξαν τη θεωρία για το «Είδος», το πρότυπο ενός συνόλου σκέψεων, εννοιών και πραγμάτων, και την άποψη ότι η ελλιπής αντανάκλασή τους, εξαιτίας του τέλματος του υλικού κόσμου, επιδιώκει να ενωθεί εκ νέου με το πλήρωμα του «Είδους». Ο καλλιτέχνης –από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της σύγχρονης ρωσικής εικαστικής σκηνής– παρουσιάζει το θέμα με το δικό του τρόπο: Ανάμεσα στα ζεύγη σχεδίων διαφόρων αντικειμένων αναρτά το υποτιθέμενο «Είδος» τους. Ένα αντικείμενο, όμως, από μόνο του δεν αποτελεί «Είδος» και το «Είδος» αιωρείται μεταξύ αριστερού - δεξιού, σημαίνοντος - σημαινόμενου, μιμητικού - εικονικού. Η έκθεση λειτουργεί έως τις 24 Ιουνίου. Ωράριο: Τρίτη έως Σάββατο 10π.μ. 6μ.μ. Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Μονή Λαζαριστών, Θεσσαλονίκη, 2310589152)

Εικόνες

ον τίτλο Εικόνες για την ενδέκατη ατομική του δουλειά, ο γλύπτης Βασίλης Παπασάικας τον δανείζεται από την ελληνική αρχαιότητα, όχι για πρώτη αλλά για τέταρτη φορά. Στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται έντεκα γλυπτά–εικόνες από ανθρώπους που είναι οικείοι στον καλλιτέχνη. Όπως σημειώνει ο ομότιμος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, Χρύσανθος Χρήστου για τα έργα του, ο Παπασάικας «κατορθώνει να μας δώσει ακόμη και τις εσωτερικές ψυχικές διαστάσεις των θεμάτων του. Αρκεί να δει τα έργα του, για να καταλάβει κανείς ότι είναι και προικισμένος και γνήσιος γλύπτης». Η έκθεση λειτουργεί έως τις 27 Ιουνίου. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 11π.μ. - 8μ.μ., Σάββατο 11π.μ. - 3μ.μ. έκφραση γιάννα γραμματοπούλου (Βαλαωρίτου 9α, Αθήνα, τηλ.: 2103607598)

Ζούμπερα… και άλλες ιστορίες

ια νέο-ποπ αφήγηση διακρίνει τα έργα του Κώστα Τσικνή, για τα οποία η Όλγα Παπακώστα αναφέρει ότι παραπέμπουν σε ένα παγανιστικό κόσμο, όπου η διάκριση έμψυχου - άψυχου δεν υφίσταται. Όπως λέει χαρακτηριστικά: «Οι μικροσκοπικές, επαναλαμβανόμενες φόρμες του πλαισίου δεν είναι λιγότερο ζωντανές από ό,τι οι φιγούρες στο εσωτερικό του κουτιού. Υπάρχει ζωή και στο μικρόκοσμο και στο μακρόκοσμο, και στα ορατά και στα αόρατα. Ο καλλιτέχνης στέκεται στο σύνορο των δύο κόσμων ως μεσολαβητής, ως διάμεσος, ως medium». Η έκθεση διαρκεί έως τις 27 Ιουνίου. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 11π.μ. - 2.30μ.μ. και 18.30 - 21.30μ.μ., Σάββατο 11π.μ. - 3μ.μ. Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης (Ξενοκράτους 7, Αθήνα, τηλ.: 2107244552)

Reflectionship

την έκθεση Reflectionship, η Λαμπρινή Μποβιάτσου και η Έλενα Παπαδημητρίου ασχολούνται με τη σχέση της ανθρώπινης φιγούρας με τον αντικατοπτρισμό του περιβάλλοντός της. Στο έργο της πρώτης, ο καθρέπτης συχνά τσαλακώνεται, δίνοντας μια διαστρεβλωμένη οπτική, στην οποία ο θεατής παίζει σημαντικό διαδραστικό ρόλο. Στο έργο της δεύτερης, ο καθρέπτης λειτουργεί ως είδωλο, το εννοιολογικό στοιχείο υπερτερεί, ενώ το περιβάλλον παραμένει ανέπαφο. Όπως σημειώνει η επιμελήτρια Λουΐζα Καραπιδάκη, «οι αισθητικές αντιπαραθέσεις των δύο εικαστικών προσκαλούν σε μια συναρπαστική περιήγηση: από το μικρό στο μεγάλο, από το γυμνό της σάρκας στο ενδεδυμένο, από το ρευστό στη λεπτομέρεια, από το βουβό στο λαλίστατο». Η έκθεση διαρκεί έως τις 13 Ιουνίου. Ωράριο: ∆ευτέρα έως Παρασκευή 12μ. - 9μ.μ., Σάββατο 10.30π.μ. - 2.30μ.μ. Γκαλερί Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 2103680052)

1094

ΒΙΒΛΙΟ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Όλα είναι ένα λάθος Θωμάς Συμεωνίδης «Γίνε ο ήρωάς μου!» Εκδόσεις Γαβριηλίδης Φεβ. 2015

ίχε κάμποσο καιρό να προκύψει πρωτοεμφανιζόμενος γέννημα θρέμμα Θεσσαλονικιός. Το βιβλίο του Θωμά Συμεωνίδη αποτελεί ευχάριστη έκπληξη, έστω κι αν έρχεται μέσω Παρισίων. Έτσι κι αλλιώς, δεδομένου ότι μία αυξανόμενη ομάδα πρωτοεμφανιζόμενων είναι διπλωματούχοι ανώτατων σχολών, με μεταπτυχιακές σπουδές σε ιδρύματα ημεδαπής και αλλοδαπής, αναμένεται να πληθαίνουν, με τη συμβολή και της οικονομικής κρίσης, οι κάτοικοι εξωτερικού. Ο Συμεωνίδης θα μπορούσε να ενταχθεί στην πρόσφατη πεντάδα πρωτοεμφανιζόμενων πεζογράφων (Α. Παπαντώνης, Χρ. Κυθρεώτης, Λ. Καλοσπύρος, Γ. Τσίρμπας, Ι. Ανυφαντάκης), γεννημένων την περίοδο 1976-1983, με πρώτη εμφάνιση μέσα στα τελευταία δυο χρόνια, για τους οποίους επικράτησε η κάπως τετριμμένη πρόρρηση, των πολλά υποσχόμενων. Κατά σύμπτωση, όλοι τους τυγχάνουν επιστήμονες. Στο σημείο που διαφοροποιείται ο Συμεωνίδης από τους λοιπούς της ομάδας, είναι η μη παρουσία του σε σχολές δημιουργικής γραφής, λογοτεχνικούς διαγωνισμούς και δημοσιεύσεις βιβλιοπαρουσιάσεων. ∆ηλαδή, τουλάχιστον προσώρας, απέχει από το γηγενές λογοτεχνικό γίγνεσθαι. Αν και μπορεί να μην πρόκειται για επιλογή, αλλά απλώς για συγκυριακή απόρροια, καθώς αυτές οι δραστηριότητες σχεδόν περιχαρακώνονται από ορισμένους λογοτεχνικούς κύκλους της Αθήνας. Είναι, πάντως, ο δεύτερος θετικός επιστήμων, μετά τον συνομήλικό του Παπαντώνη, επίσης κάτοικο εξωτερικού. Μόνο που οι σπουδές βιολογίας του Παπαντώνη καθορίζουν σε μεγάλη έκταση το μύθο του βιβλίου του, σε αντίθεση με την κατάρτιση στην αρχιτεκτονική του Συμεωνίδη. Αλλά οι δικές του μεταπτυχιακές σπουδές, καθώς και οι σημερινές ενασχολήσεις του, έχουν στραφεί σε θεωρητικό επιστημονικό αντικείμενο. Όπως και ο ήρωας του βιβλίου του, μετά τον πρώτο κύκλο σπουδών στην γενέτειρα, “διδάχτηκε τις πολιτικές και οικονομικές επιστήμες σε ονομαστό πανεπιστήμιο της αλλοδαπής”, που στη δική του περίπτωση, σύμφωνα με το βιογραφικό στο “αυτάκι” του βιβλίου του, είναι το London School of Economics and Political Sciences. Στη συνέχεια, επανέκαμψε στην ημεδαπή, όχι πλέον στη Θεσσαλονίκη αλλά στην Αθήνα, όπου εκπόνησε μεταπτυχιακή διατριβή στο διεπιστημονικό πεδίο αισθητικής φιλοσοφίας και αρχιτεκτονικής και μετά, απομακρυνόμενος ακόμη περισσότερο των θετικών επιστημών, διδακτορική διατριβή πάνω στην αισθητική θεωρία του Τεοντόρ Αντόρνο και συγκεκριμένα, σχετικά με τη φιλοσοφική θεώρηση από εκείνον του θεατρικού έργου του Σάμουελ Μπέκετ, «Το τέλος του παιχνιδιού». Χρόνια αργότερα, σχεδόν ταυτόχρονα με το πεζογράφημά του, τον εφετινό Ιαν., εξέδωσε τη διατριβή του, με τίτλο, «Όλα είναι παρεξήγηση», και υπότιτλο, «Η φιλοσοφική ερμηνεία της τέχνης ως κριτική της οντολογίας». Τώρα, κατά πόσο η εντρύφηση σε ζητήματα φιλοσοφικής και συγκριτικής αισθητικής, η οποία συνεχίζεται και μετά το πέρας της διατριβής, κατά την ήδη τετραετή παραμονή του στην αλλοδαπή, έχει εμποτίσει το πεζογράφημά του, μένει να συζητηθεί. Η απάντηση δεν είναι αυτονόητη, καθώς οι όποιες επιρροές δεν καθρεφτίζονται εμφανώς στο μύθο, όπως συμβαίνει με τη νουβέλα, «Καρυότυπος», του Παπαντώνη. Από την άλλη, δεν συνιστά δευτερεύον θέμα, ούτε στείρο φιλολογισμό. Παρόμοιος επηρεασμός στην περιοχή του στοχασμού, σε αντίθεση με τον εμπειριοκρατικό των θετικών επιστημών,

μπορεί να αποβεί καθοριστικός, αλλά δυσδιάκριτος. Στα τελευταία χρόνια, είχαμε το παράδειγμα και ενός άλλου νέου συγγραφέα, με σπουδές στη φιλοσοφία και σχετική διδακτορική διατριβή. Του Πάνου Τσίρου, επτά χρόνια μεγαλύτερου του Συμεωνίδη, που εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, συλλογή διηγημάτων, συμπτωματικά, επτά χρόνια νωρίτερα. Ήδη, το 2013, εξέδωσε δεύτερη συλλογή, με εμφανέστερη την επίδραση από το «Tractatus Logic-Philosophicus» του Λούντβιχ Βιτγκενστάιν, που είχε αποτελέσει το αντικείμενο των μεταπτυχιακών σπουδών του. Όπως και να έχει, στο πρώτο πεζό, υπερισχύουν, κατά κανόνα, οι προσωπικές εμπειρίες. Ωστόσο, στο πρώτο πεζό του Συμεωνίδη, ένα βασικό θέμα, γύρω από το οποίο στρέφεται μεγάλο μέρος της αφήγησης, είναι η αυτοκτονία. Θέμα, που απασχόλησε τον Μπέκετ και το οποίο, πιθανώς, να βρισκόταν στο πυρήνα της διαφωνίας του με τον Αντόρνο, όπως ο Συμεωνίδης αναπτύσσει εισαγωγικά στο δοκιμιακό του βιβλίο. ο πεζογραφικό βιβλίο του Συμεωνίδη δεν φέρει ειδολογικό προσδιορισμό. Ανεξάρτητα, όμως, του σχετικά μικρού αριθμού σελίδων, δεν θα χαρακτηριζόταν ιστορία ή νουβέλα. Το σύνθετο της υπόθεσης, κυρίως το σασπένς που δημιουργεί με την εναλλαγή σκηνών και τόπων δράσης, του δίνουν υπόσταση μυθιστορήματος, με στοιχεία θρίλερ. Εκ πρώτης όψεως, ψυχολογικού θρίλερ, αν και οι προφανείς κοινωνικοπολιτικές παράμετροι το καθιστούν το θρίλερ της κρίσης. Μόνο που αυτό δεν τοποθετείται στα χρόνια της κρίσης. Παρότι ο χρόνος δράσης δεν προσδιορίζεται, υπάρχουν ενδείξεις στην πλοκή πως πρόκειται για την περίοδο προ της κρίσης. Για παράδειγμα, αναφέρονται ορισμένες πρακτικές, που με την κρίση δεν εγκαταλείφθηκαν μεν, αλλά αναγκαστικά, λόγω της οικονομικής στενότητας στους ποικίλους δημόσιους οργανισμούς, περιορίστηκαν. Μία από αυτές, αφορά τη νοσοκομειακή νοσηλεία και εγχείρηση ανασφάλιστου με Ασφαλιστικό Βιβλιάριο άλλου προσώπου. Στο βιβλίο, αυτό το άλλο πρόσωπο είναι ο πατέρας, στην πράξη, ωστόσο, καταγράφτηκαν περιπτώσεις, στις οποίες ασφαλισμένος και ανασφάλιστος δεν είχαν το ίδιο επίθετο, ούτε καν το ίδιο φύλο. Το αλαλούμ των ελληνικών νοσοκομείων, που καλά κρατεί εδώ και τουλάχιστον δυο δεκαετίες, το έχει αποδώσει σε δυο μυθιστορήματα ο Γιώργος ∆εντρινός («Απ’ τα κόκκαλα» και «Μαύρες οχιές μας ζώσαν»). Εκείνος, όμως, είναι ορθοπεδικός χειρούργος και στα βιβλία του μεταμορφώνει την αγανάκτησή του σε σατιρική κωμωδία ή και παρωδία. Το βιβλίο του Συμεωνίδη μπορεί να αναφέρεται στα προπαρασκευαστικά της κρίσης χρόνια, αλλά ανήκει στη λογοτεχνία της κρίσης, λόγω του ύφους μίας αφήγησης σε πρώτο πρόσωπο, που κατορθώνει να αποδώσει την τεταμένη ατμόσφαιρα της τελευταίας πενταετίας. Κυριολεκτικά, καφκική. Κεντρικό πρόσωπο του μυθιστορήματος είναι ο αφηγητής, που έχει διαφύγει στο Παρίσι, καθώς, ως ανώτερο διοικητικό στέλεχος του νοσοκομείου, εμπλέκεται στην απάτη της εγχείρησης. Σε πρώτο πρόσωπο εκτυλίσσεται ο μονόλογός του, χωρισμένος σε τρία μέρη: “αρχή”, “συνέχεια”, “τέλος”. Τα δυο ακραία μέρη έχουν έκταση μόλις μίας σελίδας και εστιάζουν σε δυο τηλεφωνήματά του από τον ίδιο πάντα παρισινό θάλαμο προς την αγαπημένη του στην Αθήνα, η οποία τον πληροφορεί κάθε φορά για την κατάσταση του εγχειρισμένου. Στην “αρχή”, του ανακοι-

νώνει ότι κατέληξε. Στο “τέλος”, εκείνος προλαβαίνει να ακούσει, ότι “πήρε εξιτήριο”. Ακριβέστερα, καθώς οι μονάδες τελειώνουν, νομίζει ότι το ακούει. Οπότε, το τέλος μένει ανοικτό και η εφιαλτική πλεκτάνη σε βάρος του μετέωρη. “Όλα είναι παρεξήγηση”; Ή, “όλα είναι λάθος”, όπως επαναλαμβάνει ένας άλλος, που βρέθηκε στην ίδια περιδίνηση. Μόνο που εκείνος στάθηκε πιο άτυχος ή και φύσει πιο ευαίσθητος, με αποτέλεσμα το σύστημα να τον ξεβράσει. Ο συγγραφέας τον πλάθει στο καλούπι των αυτοχείρων της κρίσης, που δεν άντεξαν τις πιέσεις. Ο αφηγητής θα αντέξει στο πάλεμα με τις ενοχές. Από μία άποψη, έφταιξε. Από μία άλλη οπτική, δεν ήταν παρά το πρόσφορο θήραμα σε ένα κυνηγητό εξιλαστήριων θυμάτων. ∆εν ονοματίζεται, είναι ένας τυχών, αντιμέτωπος με την ουσιαστικά απρόσωπη δύναμη των μηχανισμών εξουσίας, όπου ισχύς και ρόλοι προσώπων συγχέονται. Το έγκλημά του συνίσταται στην ενδοτικότητά του, αποδεχόμενος ως αυτονόητες τις τρέχουσες τακτικές εξεύρεσης μίας θέσης εργασίας ή και τους τρόπους ανέλιξης σε αυτήν. Ως γνωστόν, συγγενικές σχέσεις και κομματικές διασυνδέσεις, στην ιδιόμορφη, ελληνικής κοπής, στενή αλληλεξάρτηση, κοινώς διαπλοκή, πολύ πέραν των πελατειακών, αναγόμενες σε εθιμοτυπικά φιλικές, εμπνέουν εδώ και τουλάχιστον μία 50ετία. Από το «Υπάρχει και φιλότιμο» του Αλέκου Σακελλάριου μέχρι τα πρόσφατα μυθιστορήματα του Μάκη Καραγιάννη («Το όνειρο του Οδυσσέα») και του Νίκου Παναγιωτόπουλου («Τα παιδιά του Κάιν»), που φέρνουν στο στόχαστρο τη γενιά της μεταπολίτευσης, φθάνοντας στην παρακμιακή Ελλάδα της διαφθοράς. Κοινώς, μέχρι τα προεόρτια της τρέχουσας κρίσης. Ο Συμεωνίδης κατορθώνει να αποδώσει σχηματικά αυτή τη γενικευμένη κοινωνική κατάσταση. Αποφεύγοντας το μυθιστόρημα με υπόθεση και χαρακτήρες, αναδεικνύει τα νοσηρά χαρακτηριστικά της. Η νομοτελειακά παθογόνα λειτουργία του συστήματος αποτυπώνεται στην πυραμιδοειδή σχέση “Υπουργείου”-“Οργανισμού”, χωρίς συγκεκριμένη ονομαστική αναφορά. Ως παραδειγματικός “Οργανισμός” επιλέγεται ένα νοσοκομείο, αφού εκεί τα λάθη κάποιων ανεύθυνων, που εκμεταλλεύονται την ισχύ της θέσης τους, δεν σημαίνουν μόνο κατάχρηση οικονομικών πόρων, αλλά θάνατο. Στον “Οργανισμό”, υπάρχουν δυο αντίπαλες, αλληλοϋπονομευόμενες ομάδες, που αποκαλούνται κρυπτικά “πτέρυγες”. Με αυτό το μυθοπλαστικό εύρημα, αποδίδονται οι δυο ομάδες υπαλλήλων, που δημιουργούν σε όλα τα δημόσια ιδρύματα οι δικομματικοί διορισμοί κατά τις εκλογικές εναλλαγές, αφού η υπαλληλική μονιμότητα αποτρέπει το ξεκαθάρισμα. Εύστοχα, η θέση κλειδί αποδίδεται στον “διευθυντή γραφείου” του υφυπουργού, που ο αφηγητής τονίζει ότι θα τον αναφέρει ως Υπουργό. Κατ’ εξαίρεση, ο “διευθυντής γραφείου” ονοματίζεται, σε αντίθεση με τους άλλους βασικούς ήρωες, που προσδιορίζονται με βάση τη θέση που κατέχουν ή την κατάσταση που βρίσκονται, λ.χ., “συμβασιούχος”, “ναρκωμένος”. Μάλιστα, γι’ αυτόν ο συγγραφέας επιλέγει, όχι ένα, αλλά δυο ηχηρά ονόματα, Κλέαρχος-Κωνσταντίνος. Αυτός είναι ο άνθρωπος του κόμματος, για τον οποίο ο Σακελλάριος είχε πλάσει το παρωνύμιο Γκρούεζας. Στο μυθιστόρημα, έχουν πειστικά πλαστεί, το “Συγγενικό Πρόσωπο”, που ζητά το ρουσφέτι ενός διορισμού, το “Πολιτικό Πρόσωπο”, που ενεργεί δεό-

ντως, ο σπιούνος του Οργανισμού, σκιά των εργαζόμενων προς συλλογή στοιχείων που θα χρησιμεύσουν για την παγίδευση και τη συμμόρφωσή τους στις άνωθεν επιταγές. Χάρις στην ψηφιακή τεχνολογία, σήμερα πλέον, υπάρχει η δυνατότητα ενοχοποίησής τους με εικονικά εγκλήματα, όπως κλοπή, σεξουαλική παρενόχληση, μέχρι και διακίνηση “υλικού παιδικής πορνογραφίας”. Ακόμη, τα πρόσωπα του ∆ιοικητικού Συμβουλίου, που αποδέχονται τον διορισμό τους με ενθουσιασμό, καθώς τον αντιμετωπίζουν ως σπουδαιοφανή προβιβασμό, που εξασφαλίζει άκοπα οφέλη, οικονομικά και εξουσίας. Χωρίς υπερβολές, αλλά με διακριτό χιούμορ, περιγράφεται ο δόλιος τρόπος κατάρτισης του περιβόητου ∆.Σ. του “Οργανισμού”, ώστε να επιτυγχάνεται ισόρροπη εκπροσώπηση όλων των κέντρων εξουσίας. Οι άνθρωποι των μεν και των δε, το “μάτι και το χέρι” του Υπουργού, ακόμη ο συγγενής του Υπουργού, τέλος, απαραιτήτως, και ένας δημοσιογράφος. Ήδη, από την εποχή του Σακελλάριου, τονίζεται σε κωμωδίες και κοινωνικοπολιτικά μυθιστορήματα ο ρόλος του Τύπου. Στο μυθιστόρημα, το Γραφείο Τύπου του νοσοκομείου ή και του οιουδήποτε Οργανισμού είναι εκείνο που θα αποκρύψει τα κακώς κείμενα, επινοώντας και προβάλλοντας φιλάνθρωπες πράξεις, επιμελώς σχεδιασμένες, ώστε το όφελος να υποσκελίζει τη δαπάνη. Ο κορμός του μυθιστορήματος που είναι το μεσαίο μέρος, με τον τίτλο, “συνέχεια”, χωρίζεται σε έξι άτιτλα μέρη, στα οποία ο μονόλογος του αφηγητή, υπό μορφή απολογίας, φαίνεται να απευθύνεται νοερά και κατά φαντασία σε διαφορετικούς αποδέκτες: τον αναγνώστη, τον πρόεδρο ενός δικαστηρίου, μια όμορφη δημοσιογράφο, τον σπιούνο, τον αυτόχειρα “συμβασιούχο” υπάλληλο ή και εις εαυτόν. Αναλόγως διαφοροποιείται μορφικά, ώστε να αυξομειώνεται η ένταση των αισθημάτων. Ένας μονόλογος, που αποβαίνει καθηλωτικός, με ασαφή τα όρια πραγματικότητας και καταδιωκτικής φαντασίωσης. Από κοινωνιολογικής πλευράς, αποκτά ενδιαφέρον ο ρόλος, στον καιρό της κρίσης, που ο συγγραφέας αποδίδει στις γυναίκες. Τρεις ανακατώνονται στη ζωή του αφηγητή. Όλες τους συμβιβασμένες με τους τρόπους που δουλεύουν οι μηχανισμοί. Οι δυο ενσωματωμένες, χωρίς ενοχές, ούτε καν μία κρίση αυτοσυνειδησίας. Η τρίτη αγωνίζεται με τα κάλλη της να εξασφαλίσει θέση. “Οι γυναίκες είναι σαρκοβόρα”, αποφαίνεται ο άνθρωπος του Υπουργού. Τέλος, ο τίτλος του μυθιστορήματος, παραπέμπει στο αμερικανικής έμπνευσης κάλεσμα, “be my hero”, που έχει πολλές εκδοχές, ζητώντας κάθε φορά τη συμπαράταξη σε κάποια ορισμένη συλλογική προσπάθεια. Εδώ, το απευθύνουν στον αφηγητή, ο κατόπιν αυτόχειρας, προτρέποντάς τον να σηκώσει ανάστημα στις πιέσεις του συστήματος, και η πιο “σαρκοβόρα” από τις γυναίκες που τον περιβάλλουν, σχεδόν διατάσσοντάς τον να επωφεληθεί των περιστάσεων. Παραλλαγμένο το κάλεσμα στο γνωστό, “be your hero”, ταιριάζει με την καταληκτική στροφή του μονολόγου, όπου ο αφηγητής προσπαθεί να γίνει ο ήρωας του εαυτού του. Αν, ωστόσο, ο τίτλος συνδεθεί με το εξώφυλλο, αποκτά ειρωνική χροιά. Πρόκειται για τον πίνακα του Γιόζεφ Μπόις, «Τσόχινο κουστούμι», με τα μανίκια δυσανάλογα μακριά. Σαν να πέφτει πολύς για τον αφηγητή ο ρόλος του δημόσιου υπαλλήλου, του άλλοτε ποτέ αποκαλούμενου και δημόσιου λειτουργού. ∆εν εκσυγχρονίζονται μόνο οι άνθρωποι, αλλά και τα λεκτικά σχήματα που τους ακολουθούν. Μόνο που ο εκσυγχρονισμός οδηγεί κάποτε σε καφκικά αδιέξοδα, σαν αυτά του Συμεωνίδη. Μ. Θεοδοσοπούλου

28 ΜΟΥΣ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

«Η δαιμονισμένη» του Θ. Σακελλαρίδη

Σ ΠΡΟΤΑ Ε Κ

ΙΣ ΣΕ

ΜΟΥΣΙΚΗ

δρενιώτη ιάνα Μαλαν Επιµέλεια: Λam@otenet.gr lian

Θ. Παπακωνσταντίνου στη σκιά των βράχων

διασκεδαστική οπερέτα «Η δαιμονισμένη» που ο πρωτεργάτης του είδους, Θεόφραστος Σακελλαρίδης, έγραψε το 1919, παρουσιάζεται σχεδόν έναν αιώνα μετά τη δημιουργία της, σε μορφή συναυλίας. Ο Θ. Σακελλαρίδης συνέθεσε τη ∆αιμονισμένη σε δικό του λιμπρέτο, ένα χρόνο μετά την τεράστια επιτυχία του Βαφτιστικού. Η οπερέτα εξιστορεί τις περιπέτειες ενός προικοθήρα γόη και τα ευφάνταστα εμπόδια που βάζει η «δαιμονισμένη» από την εγκατάλειψη της φιλενάδας του Λούλα, για να εμποδίσει το γάμο συμφέροντος που εκείνος ετοιμάζει. ∆ιανομή: Λούλα - Λυδία Ζερβάνου, Γιώργος - ∆ημήτρης Ναλμπάντης, Φιρουλής - Χρήστος Λάζος, Μερλούτσος Κωστής Ρασιδάκης, Ξένη - Βασιλική Πετρόγιαννη. Μουσική διδασκαλία, πιάνο: Nίκος Βασιλείου, έρευνα - επιμέλεια παρουσίασης: Αλέξανδρος Ευκλείδης. Την Κυριακή 31 Μαΐου, στις 8.30μ.μ., στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Στάυρος Νιάρχος (Πληροφορίες: 210 8778396/8 ή με email στο visitorscenter@snfcc.org). Ελεύθερη είσοδος * Για τη μετάβασή σας, μπορείτε να χρησιμοποιείτε δωρεάν το λεωφορειάκι που συνεδέει το Σταθμό Μετρό Συγγρού – Φιξ με το Κέντρο Επισκεπτών του ΚΠΙΣΝ (αφετηρία επί της οδού Καλλιρρόης και άφιξη στην αρχή της Εσπλανάδας). Θα πραγματοποιούνται δρομολόγια 30’ πριν και μετά από κάθε εκδήλωση.

Έργα Μπετόβεν

Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου και οι μόνιμοι τα τελευταία χρόνια συνεργάτες του θα προσπαθήσουν κι αυτό το καλοκαίρι να προσφέρουν απόλαυση και στοχασμό παίζοντας και τραγουδώντας για τα απλά και τα περίπλοκα με οδηγό την παράδοση από τη μια και το μαγικό ρεαλισμό από την άλλη. Αναλυτικά, μαζί του θα είναι οι: Ματούλα Ζαμάνη - τραγούδι, ∆ημήτρης Μυστακίδης - κιθάρα, λαούτο και φωνή, Ανδρέας Πολυζωγόπουλος - τρομπέτα, φλικόρνο, Σωτήρης Ντούβας - τύμπανα, Κώστας Παντέλης - ηλεκτρική κιθάρα, Κωστής Χριστοδούλου - πλήκτρα, Αντώνης Μαράτος - ηλεκτρικό μπάσο, Γιάννης Αντωνιάδης - κλαρίνο, Αλέξανδρος Κτιστάκης - κιθάρα, τραγούδι. Τη συναυλία θα ανοίξει η Mila Trani. Η Mila είναι ιταλίδα τραγουδίστρια, συνθέτρια και μουσικός. Οι επιρροές της εκτείνονται από τη τζαζ και την ηλεκτρονική μουσική, ως τη μουσική της Αφρικής και της Μεσογείου. Ο αυτοσχεδιασμός είναι βασικό στοιχείο της δουλειάς της. Την Τετάρτη 3 Ιουνίου, στις 9μ.μ., σ το Θέατρο των Βράχων Βυρωνας. Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ προπώληση, 12 ευρώ στο ταμείο.

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΣΤΙΧΟΥΡΓΩΝ «ΤΟ ΜΕΤΡΟΝ»

Να μην αυξηθεί ο ΦΠΑ στις συναυλίες

Ο Σύλλογος Συνθετών Στιχουργών «Το μέτρον» ιδρύθηκε το 2014 με σκοπό την υποστήριξη των ηθικών και περιουσιακών συμφερόντων των δημιουργών και τη βελτίωση της συλλογικής διαχείρισης των δικαιωμάτων τους. Mέλη του Συλλόγου είναι αποκλειστικά δημιουργοί ή κληρονόμοι δημιουργών μουσικών συνθέσεων και στίχων. Ο Σύλλογος πρόσφατα απέστειλε την παρακάτω επιστολή στον πρωθυπουργό, τον υπουργό Οικονομικών και τον αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού κ. Νίκο Ξυδάκη, την οποία η στήλη δημοσιεύει, απόλυτα αλληλέγγυα στο

ξιότιμοι κύριοι, ο Σύλλογος Συνθετών Στιχουργών «Το μέτρον» ζητά να μην αυξηθεί ο ΦΠΑ στις υπηρεσίες των δημιουργών – καλλιτεχνών και ιδίως στις συναυλίες.Το επάγγελμα του συνθέτη και στιχουργού βιώνει μια ιδιαίτερα έντονη και παρατεταμένη κρίση που ξεκίνησε ήδη από το 2000. Οι συνέπειες της κρίσης είναι ιδιαίτερα βάναυσες. Από τις 4 πολυεθνικές δισκογραφικές εταιρείες που διατηρούσαν γραφεία στην Ελλάδα οι 3 έκλεισαν τα γραφεία τους και παραμένει ενεργή μόνο μία (Universal Music).

Από την ίδρυσή της το 1996, η Συμφωνική Ορχήστρα του ∆ήμου Αθηναίων, με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Αρχιμουσικό Ελευθέριο Καλκάνη, έχει διαδραματίσει σημαντικότατο ρόλο στα καλλιτεχνικά δρώμενα της Αθήνας αλλά και σε όλη τη χώρα. Το πλούσιο ρεπερτόριό της περιλαμβάνει τα μεγαλύτερα έργα των σημαντικότερων συνθετών της έντεχνης κλασικής μουσικής: από τα αριστουργήματα της μπαρόκ μουσικής μέχρι τις πρωτοποριακές συνθέσεις των σύγχρονων δημιουργών. Επίσης, η καλλιέργεια και η προβολή της ελληνικής μουσικής αποτελεί πρωταρχικό στόχο για την ορχήστρα. Ανταποκρινόμενη στις σύγχρονες απαιτήσεις αλλά και στα φιλόμουσα αισθήματα του κοινού, έχει καθιερώσει μια σειρά από τακτικές δημόσιες εμφανίσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό με μεγάλη επιτυχία. Στο πλαίσιο αυτό θα παρουσιάζει το αφιέρωμα στον Μπετόβεν. Θα ακουστούν τα εξής έργα: η Εισαγωγή Λεονώρα αρ 1, το κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ 4 και μετά το διάλειμμα η Συμφωνία αρ 3 η Ηρωική. Σολίστ ο πιανίστας Μάνος Κιτσικόπουλος. Την Τρίτη 2 Ιουνίου, στις 9μ.μ., στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη στη Πειραιώς. Είσοδος ελεύθερη.

Παράλληλα διέκοψαν τη λειτουργία τους δεκάδες ελληνικές δισκογραφικές εταιρείες, χιλιάδες δισκοπωλεία και δεκάδες στούντιο ηχογράφησης ενώ πλήθος εταιρειών διοργάνωσης συναυλιών έχουν πτωχεύσει αφήνοντας απλήρωτες μεγάλες οφειλές προς τους δημιουργούς. Η ανεργία βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από ποτέ, την ίδια ώρα που τα εισοδήματα των ελάχιστων ενεργών συνθετών, στιχουργών, τραγουδιστών και μουσικών έχουν καταρρεύσει. Οι συνέπειες από τα όσα σας περιγράψαμε δεν αγγίζουν μόνον τον κλάδο μας αλλά και όλη την ελληνική κοινωνία. Ο αριθμός και η ποιότητα των νέων δισκογραφικών παραγωγών έχουν μειωθεί κατακόρυφα, το σημαντικότερο δε σύγχρονο πολιτιστικό μας προϊόν, το τραγούδι, γίνεται όλο και φτωχότερο. Την κρίση όλα αυτά τα χρόνια την προκάλεσαν πολλές αιτίες συνδυαστικά, σημαντικότερες των οποίων είναι: • Η πειρατεία, • Η δωρεάν διάθεση CD με τις εφημερίδες και τα περιοδικά, • Η κατάργηση των μουσικών παραγωγών στο ραδιόφωνο και η επικράτηση του playlist, • Η αντικατάσταση της σύνθεσης πρωτότυπης μουσικής στον ελληνικό κινηματογράφο την τηλεόραση και το θέατρο από μουσικές επιμέλειες, • Η υπέρμετρη επιβάρυνση με φόρους, τέλη και εισφορές των συναυλιών και από το 2010 η οικονομική κρίση που βιώνει ολόκληρη η ελληνική κοινωνία. Από δημοσιεύματα στον Τύπο πληροφορούμαστε ότι η κυβέρνηση διαπραγματεύεται με τους θεσμούς την υιοθέτηση ενός ενιαίου ΦΠΑ για όλα τα προϊόντα και υπηρεσίες, ο οποίος θα ανέρχεται μεταξύ 16% και 18%. Αυτό θα έχει ως συνέπεια να αυξηθεί ο ΦΠΑ των συνθετών, στιχουργών και λοιπών καλλιτεχνών, καθώς και των συναυλιών από 13% που είναι σήμερα κατά 3 έως 5 ποσοστιαίες μονάδες. Οι επιπτώσεις της αύξη-

σης θα είναι μικρότερες για τις υπηρεσίες των συνθετών - στιχουργών αφού δεν παρέχουν τις υπηρεσίες τους απευθείας στο κοινό αλλά κατά κανόνα σε δισκογραφικές - εκδοτικές και άλλες εταιρείες οι οποίες ήδη υπάγονται στην υψηλή κατηγορία ΦΠΑ. Η αύξηση όμως του ΦΠΑ στις συναυλίες θα είναι καταστροφική, αφού θα οδηγήσει σε ισόποση αύξηση των τιμών των εισιτηρίων και θα μειώσει ακόμα περισσότερο το καθαρό έσοδο των συναυλιών. Υπενθυμίζουμε ότι σήμερα οι συναυλίες - μουσικές σκηνές εκτός από του ΦΠΑ 13% επιβαρύνονται και με το φόρο της Φρειδερίκης, που ανέρχεται σε ποσοστό 5% στην Αττική και Θεσσαλονίκη. Ως φόρος υπέρ τρίτων, ο φόρος της Φρειδερίκης, εκτός από αναχρονιστικός και παράλογος είναι παράνομος και πρέπει να καταργηθεί (πρόκειται για «χαράτσι» που επιβλήθηκε το 1948 επί της τιμής των εισιτηρίων για τα δημόσια θεάματα ελέω της βασίλισσας Φρειδερίκης και των «φιλανθρωπικών αισθημάτων» της για την ενίσχυση των «βορείων επαρχιών» της χώρας που επλήγησαν από τον εμφύλιο πόλεμο). Το δημοσιονομικό όφελος από την τυχόν αύξηση του ΦΠΑ στις συναυλίες θα είναι ελάχιστο (αν όχι και αρνητικό αφού θα οδηγήσει σε μείωση του αριθμού των συναυλιών μελλοντικά), όμως η ζημιά που θα υποστεί και ο κλάδος μας θα είναι καταλυτική αφού οι συναυλίες αποτελούν πλέον την τελευταία σημαντική πηγή εισοδήματός μας. Αξιότιμε κ. πρωθυπουργέ, κ. υπουργέ των Οικονομικών και κ. αναπληρωτή υπουργέ Πολιτισμού ζητούμε να παραμείνει ο ΦΠΑ των συναυλιών και των δημιουργών – καλλιτεχνών στη χαμηλή κατηγορία και να μην αυξηθεί και παράλληλα να καταργηθεί ο φόρος της Φρειδερίκης. Με εκτίμηση, για «Το μέτρον», ο πρόεδρος Φοίβος ∆εληβοριάς, ο γραμματέας Αντώνης Πλέσσας

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

«ΜΑΝΤΑΡΙΝΙΑ»

KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Ο πόλεμος των εσπεριδοειδών

Του Στράτου Κερσανίδη

Αμπχαζία, με πρωτεύουσα το Σοχούμι (Σεβαστούπολη), βρίσκεται στην περιοχή του Καυκάσου, στη Μαύρη θάλασσα. Νομικά είναι αυτόνομη δημοκρατία της Γεωργίας, αλλά, το 1992, μετά από έναν αιματηρό πόλεμο, διακήρυξε την ανεξαρτησία της. Ως ανεξάρτητη χώρα έχει αναγνωριστεί αρχικά από τη Ρωσία και στη συνέχεια από τη Νικαράγουα, τη Βενεζουέλα και τα νησιά Ναούρου. Στα μέσα του 19ου αιώνα μετακινήθηκαν και εγκαταστάθηκαν στη Γεωργία μερικές χιλιάδες Εσθονοί. Οι

άνθρωποι αυτοί δημιούργησαν τα δικά τους χωριά και έζησαν ειρηνικά με τους ντόπιους για περισσότερο από έναν αιώνα, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τότε ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στην Αμπχαζία και οι περισσότεροι από αυτούς επέστρεψαν στη γη των προγόνων τους. Τα «Μανταρίνια» (Mandariniid / Tangerines) του Ζάζα Ουρουσάντζε, υποψήφια ταινία για ξενόγλωσσο Όσκαρ, μας μεταφέρει σε ένα εσθονικό χωριό στην Αμπχαζία, οι περισσότεροι κάτοικοι του οποίου έχουν φύγει. Εκεί ζει ο Ίβο, ένας ηλικιωμένος άνδρας, ο οποίος κατα-

«Ο ΕΚΑΤΟΝΤΑΧΡΟΝΟΣ ΠΟΥ ΠΗ∆ΗΞΕ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ…»

σκευάζει καφάσια. Στο απέναντι σπίτι ζει ο Μάργκους, ο οποίος καλλιεργεί μανταρίνια. Οι δύο άνδρες προσπαθούν να συγκεντρώσουν τη σοδειά και να την πουλήσουν πριν φτάσει ο πόλεμος στο χωριό. Όμως ο πόλεμος τρέχει με ταχύτητα και θα έρθει μπροστά στα σπίτια τους. Μια μικρή μάχη, τέσσερις νεκροί και δύο τραυματίες. Ένας Τσετσένος μισθοφόρος, ο Αχμέντ, που πολεμά για τους Αμπχάζιους και ένας Γεωργιανός, ο Νίκο. ∆ύο εχθροί βρίσκονται σε διπλανά δωμάτια στο σπίτι του Ίβο ο οποίος τους περιθάλπει. Οι δύο άνδρες μισούνται, όμως σέβονται τον Ίβο που τους έσωσε τη ζωή. Μίσος στα μάτια τους, ανταλλαγές απειλών, ο Ίβο ανάμεσά τους κρατά ίσες αποστάσεις. O Μάργκους προσπαθεί να μαζέψει τα μανταρίνια του. «Αυτός είναι ο πόλεμος των εσπεριδοειδών», λέει. «Πολεμούν για τη γη που γίνονται τα μανταρίνια μου». Μια τόσο απλή μα τόσο αληθινή φράση η οποία δείχνει το μέγεθος του εθνικιστικού παραλογισμού και της μισαλλοδοξίας. Ενώ οι δύο εχθροί αναρρώνουν αρχίζουν να γνωρίζουν καλύτερα ο ένας τον άλλον. Το μίσος αρχίζει να μετριάζεται καθώς ανακαλύπτουν τις ανθρώπινες πλευρές τους. Πίνουν τσάι, συζητούν, λογομαχούν και κάποιες φορές κοιτά-

Τα πρώτα 100 χρόνια είναι δύσκολα Ε

χοντας απολαύσει το βιβλίο του Γιούνας Γιούνασον ένιωσα μεγάλη χαρά όταν έμαθα πως μεταφέρεται στον κινηματογράφο από τον Φέλιξ Χέρνγκρεν. Βλέποντας, λοιπόν, τον «Εκατοντάχρονο που πήδηξε από το παράθυρο και εξαφανίστηκε» (Hundra ringen som klev ut genom f nstret och f rsvann) ξαναβρήκα το θαυμάσιο χαρακτήρα του Άλαν Κάρλσον, ο οποίος από τις σελίδες έχει μετακομίσει στην οθόνη. Από μικρό παιδί αγαπούσε τις εκρήξεις! Μετά από ένα τραγικό δυστύχημα, όμως, ο μικρός Άλαν μεταφέρθηκε στο ψυχιατρείο κι, όταν πήρε εξιτήριο, αποφάσισε να συνεχίσει τη σταδιοδρομία του! Έτσι βρέθηκε στο επίκεντρο μεγάλων γεγονότων τα οποία επηρέασε, χωρίς ο ίδιος να αντιλαμβάνεται τη βαρύτητα των πράξεών του, καθώς δεν ήταν με το μέρος κανενός! Πολέμησε στον ισπανικό εμφύλιο ως βομβιστής με το μέρος των ∆ημοκρατικών, έσωσε τον Φράνκο από μία έκρηξη, βοήθησε στην εφεύρεση της ατομικής βόμβας, γνωρίστηκε με τον Στάλιν και τον Τρούμαν. Τώρα έχει κλείσει τα 100 του χρόνια και τη μέρα των γενεθλίων του το σκάει από το γηροκομείο. Μπαίνει σε ένα λεωφορείο, βρίσκεται με μια βαλίτσα γεμάτη χρήματα στα χέρια, γνωρίζεται με διάφορους ανθρώπους και ενώ τον κυνηγούν μαφιόζοι που ψάχνουν τα χρήματά τους και η αστυνομία, ο Άλαν και η παρέα του αφήνουν πτώματα στο πέρασμά τους! «Τα πράγματα είναι αυτά που είναι κι ό,τι είναι να γίνει θα γίνει» είναι το μότο του και τίποτε δεν του φαίνεται σοβαρό από όσα συμβαίνουν! Αυτός είναι ο συναρπαστικός ήρωας του Γιούνασον που, δια χειρός Φέλιξ Χέρνγκρεν, αποκτά πρόσωπο και μας προσφέρει 114 λεπτά γέλιου. Η ταινία είναι μια εντελώς φευγάτη μαύρη κωμωδία με ξεκαρδιστικούς, καρτουνίστικους χαρακτήρες που την χαρακτηρίζει το κοφτερό σκανδιναβικό χιούμορ. Έχει πλάκα, έχει ανατροπές, έχει πολύ καλές ερμηνείες και ο σκηνοθέτης παραμένει μέσα στο πνεύμα του συγγραφέα αναπαράγοντας επιτυχώς την ατμόσφαιρα του βιβλίου. Όσο για το χαρακτήρα του 100χρονου, το οποίο ερμηνεύει με επιτυχία ο Ρόμπερτ Γκούσταφσον, είναι αξιαγάπητος. Στρά. Κερ.

ζονται φευγαλέα στα μάτια. Κι όταν ο πόλεμος θα έρθει και θα πρέπει να πάρουν θέση, ο Αχμέντ κι ο Νίκο ξεπερνούν τους εαυτούς τους, νικούν το μίσος και αναδεικνύουν το μεγαλείο που κρύβουν οι άνθρωποι μέσα τους. Θα νικήσει αυτό το μεγαλείο αλλά το τίμημα θα είναι πολύ βαρύ σε ένα σπαρακτικά συγκινητικό φινάλε. Τα «Μανταρίνια» δεν είναι απλά μια αντιπολεμική ταινία. Σπάει το κέλυφος του πολέμου κι αφήνει τους ανθρώπινους χαρακτήρες να τα βγάλουν πέρα μεταξύ τους. Ο σκηνοθέτης δεν κάνει μια ταινία για τον πόλεμο αλλά μια ταινία για τους ανθρώπους στον πόλεμο. Για όλους, συμμετέχοντες και μη. Και τους φέρνει ενώπιους ενωπίων. Και είναι πολύ επίπονη αυτή η διαδικασία και γίνεται ακόμη πιο δύσκολη όσο κορυφώνεται η δράση. Και στο τέλος μιλούν μόνον τα μάτια. Ο Αχμέντ κοιτάζει τον Ίβο, αποχαιρετιούνται, η κάμερα κινηματογραφεί από ψηλά το τζιπ που φεύγει, το τοπίο είναι ήρεμο ενώ τα υγρά μάτια των θεατών ρουφούν τις τελευταίες εικόνες από αυτό το κινηματογραφικό διαμάντι που δεν πρέπει να χάσετε. strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ  «Αποχαιρετισμός στη γλώσσα» (Adieu au langage) του Ζαν Λικ Γκοντάρ: Παραμένει προκλητικός, ανατρεπτικός και παρά τα 84 του χρόνια δεν έχει πάψει να πειραματίζεται. Η νέα του ταινία, την οποία αποφάσισε να γυρίσει σε τρισδιάτατο, είναι μια γκονταρική προσέγγιση της σχέσης ενός άνδρα και μιας γυναίκας. Η συνέχεια είναι μία διάχυση λόγου και εικόνας με χρώματα έντονα, με εικόνες που θυμίζουν Σεζάν, με πλάγιες λήψεις, ευρυγώνιους φακούς και ερασιτεχνικά βίντεο. Όλα αυτά διανθισμένα με λόγο, με τσιτάτα ποιητών, φιλοσόφων και λοιπών διανοουμένων για την ιστορία, την πολιτική, την επανάσταση, τον έρωτα, το χωρισμό, τη ζωή. Τίθενται ερωτήματα, ανιχνεύονται απαντήσεις κι ο Γκοντάρ μοιάζει να αμφισβητεί το ίδιο το σινεμά. Ταινία αυστηρά για σινεφίλ. «Με την πρώτη ματιά» (Hoje Eu Quero Voltar Sozinho) του Ντανιέλ Ριμπέιρο: Ο Λεονάρντο, ένας τυφλός έφηβος, έχει για καλύτερή του φίλη τη συμμαθήτριά του, Τζιοβάνα. Τα δυο παιδιά είναι πάντα μαζί και μοιράζονται τα μυστικά τους. Όλα θα αλλάξουν όταν θα έρθει στο σχολείο, ο Γκάμπριελ, ένα παιδί που σύντομα θα γίνει πολύ καλός φίλος με τον Λεονάρντο. Μια πολύ ευαίσθητη ταινία για τη φιλία και τη σεξουαλική αφύπνιση. Για την ενηλικίωση και την ανακάλυψη του κόσμου. Ο σκηνοθέτης Ντανιέλ Ριμπέιρο, με την πρώτη του ταινία, είναι διεισδυτικός, τρυφερός και πάνω απ’ όλα, τολμηρός. Ανάμεσα σε πολλά βραβεία έχει τιμηθεί με το Βραβείο Κοινού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας. «Η χώρα του αύριο» (Tomorrowland: A world beyond) του Μπραντ Μπερντ: Ένας άνδρας και μια γυναίκα προσπαθούν να αποκαλύψουν τα μυστικά ενός τόπου πέρα από το χώρο και το χρόνο. Επιστημονικής φαντασίας.  «Ο νόμος της σιωπής» (Son of a gun) του Τζούθλιους Έιβερι: Ο 19χρονος Τζέι Αρ βρίσκεται στη φυλακή κι εκεί θα τον πάρει υπό την προστασία του ο Μπρένταν, ο πιο επικίνδυνος άνθρωπος στην Αυστραλία. Ο Μπρένταν θα πείσει τον Τζέι Αρ να τον βοηθήσει να αποδράσουν με αντάλλαγμα πολύ χρυσάφι. Σύντομα ο νεαρός αρχίζει να έχει αμφιβολίες. «Καυτή καταδίωξη» (Hot pursuit) της Αν Φλέτσερ: Μια αστυνομικός προστατεύει τη χήρα ενός βαρόνου ναρκωτικών. Κωμωδία δράσης. «Θέλεις ή δεν θέλεις;» (Tu veux… Out u veux pas?) της Τονί Μαρσάλ: Ο Λαμπέρ έχει θεραπευτεί από τον εθισμό του στο σεξ και εργάζεται με μια ομάδα ως σύμβουλος γάμου. Η Ζουντίτ είναι αθεράπευτα σεξομανής! Μια αίτηση της δεύτερης για δουλειά στο γραφείο του πρώτου θα τους φέρει κοντά, θα γνωριστούν και θα νιώσουν αμοιβαία έλξη.  «Το πνεύμα του κακού» (Poltergeist) του Γκιλ Κέναν: Οι Μπόουν μετακομίζουν αλλά στο καινούργιο τους σπίτι καραδοκούν υπερφυσικές δυνάμεις που τους απειλούν! Ταινία τρόμου. «Τρελή αγάπη» (Amour fou) της Τζέσικα Χάουσνερ: Ταινία εμπνευσμένη από την αληθινή ιστορία της αυτοκτονίας του εκκεντρικού συγγραφέα Χάινριχ φον Κλάιστ και της Ενριέτα Φόγκελ το 1811. Σινεφίλ

ΘΕΩΡΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

Οι αγορές, όπως και οι θε

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩ

“

Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ και των Podemos είναι σημάδι ότι η προοπτική της “χαλιναγώγησης των αγορών” μπορεί ακόμη να θεωρείται σημαντική

Στο νέο σας βιβλίο με τίτλο Europe Entrapped («Η παγιδευμένη Ευρώπη»), ισχυρίζεστε ότι το υπάρχον καθεστώς της ΕΕ είναι «σαφώς μη-βιώσιμο». Μιλάτε για την ανάγκη μιας «μεγάλης θεσμικής αναθεώρησης» της ΕΕ και υποστηρίζετε ότι χωρίς μια τέτοια μεταρρύθμιση το ίδιο το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θα διαλυθεί. Μπορείτε να περιγράψετε πώς φτάσατε σε αυτό το επιχείρημα και τι σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο; Νομίζω ότι αυτό κάνουν ή θα έπρεπε να κάνουν οι κοινωνικοί επιστήμονες. Να απαντούν με έναν ειλικρινή τρόπο και στη βάση επιχειρημάτων ερωτήματα όπως τα ακόλουθα: Πού βρισκόμαστε; Ποια λάθη έγιναν; Ποιες δυνάμεις -και με ποιους πόρους- πρέπει να θεωρηθούν υπεύθυνες για την παρούσα κατάσταση; Υπάρχουν δυνάμεις που έχουν τη δυνατότητα να επικρατήσουν επί αυτών; Ποιες είναι οι εγγενείς προκλήσεις που πρέπει να απαντηθούν και οι δυνατότητες που πρέπει να εξερευνηθούν; Όλα αυτά τα ερωτήματα πρέπει να επικεντρωθούν στην κατάσταση στην Ευρώπη μετά τη Μεγάλη Ύφεση, μετά την υιοθέτηση του ευρώ από 19 εκ των 28 κρατών - μελών, μετά την εμβάθυνση της διαίρεσης των κρατών όσον αφορά το χρέος, την ανάπτυξη και την εμπορική δραστηριότητα και μετά την ανάδυση μιας πικρής πολιτικής αντιπαράθεσης τόσο εντός όσο και μεταξύ κρατών-μελών. Είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι αυτή η διάταξη προκλήσεων και τάσεων κρίσης δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσα στο πλαίσιο των θεσμών της ΕΕ. Για αυτό και κάνω λόγο για την ανάγκη μιας «μεγάλης θεσμικής αναθεώρησης».

Πολιτικά δημιουργήματα

∆ίνετε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάλυσή σας στο ρόλο του κράτους για τη διαμόρφωση των αγορών και την ίδια στιγμή στο πώς οι δρώντες μέσα σε μια αγοραία οικονομία -επενδυτές και εργοδότες- υπονομεύουν το πολιτικό πλαίσιο της δημοκρατικής σταθερότητας πάνω στο οποίο εδράζεται το κράτος. Τι μας λέει αυτή η διπλή δυναμική για τη λειτουργία της δημοκρατίας και του καπιταλισμού στην Ευρώπη; Πόσο βιώσιμη προβλέπετε ότι θα είναι αυτή η συνεχής διασταύρωση τους; Ίσως προσπαθώ να αναλύσω το προφανές ή μια αναλυτική ιδέα που σε καμία περίπτωση δεν είναι δική μου. Αναπτύχθηκε από μια μεγάλη θεωρητική παράδοση στην πολιτική θεωρία και την πολιτική οικονομία. Ωστόσο, η προσωπική μου εμπειρία μετά από 50 χρόνια ακαδημαϊκής εργασίας στην έρευνα και τη διδασκαλία είναι ότι η βασική διαίσθηση που απορρέει από αυτή την παράδοση (που ξεκινά από τον Hilferding και τον Polanyi και φτάνει μέχρι τον Hirshmann) πολύ συχνά αγνοείται ή ξεχνιέται. Εν συντομία: Η «οικονομία» δεν είναι κάτι που κυβερνάται από αυτό που τα συμβατικά εγχειρίδια αποκαλούν «η αγορά». Οι αγορές, μαζί με τους θεσμούς στους οποίους είναι ενσωματωμένες,

είναι οι ίδιες πολιτικά δημιουργήματα. Οι δυνατότητες και οι περιορισμοί που αντιμετωπίζουν οι δρώντες στις αγορές θεσμοθετούνται από δυνάμεις που λειτουργούν μέσα από το πολιτικό σύστημα. Ούτε μια αγοραία συναλλαγή δεν θα μπορούσε να λάβει χώρα χωρίς τη νομική και πολιτική πρόβλεψη της λειτουργίας των δικαστηρίων για να επιβάλουν τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και τα συμβόλαια, ή χωρίς τις κεντρικές τράπεζες που ορίζουν και διαχειρίζονται το νόμισμα, το οποίο διαμεσολαβεί τις αγοραίες συναλλαγές. Οι πολιτικές, η νομοθεσία και το σύνταγμα δημιουργούν άδειες για αγοραίες δράσεις, επιδοτούν και προωθούν επιχειρήσεις, προστατεύουν ή ακόμη διασώζουν κάποιους από αυτούς που χάνουν στον ανταγωνισμό της αγοράς, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, θεμελιώνουν δικαιώματα, ρυθμίζουν την παραγωγή και τη διανομή και παρέχουν τη φυσική αλλά και τη θεσμική υποδομή (μεταφορές, συστήματα, λιμάνια, ερευνητικά πανεπιστήμια, κ.λπ.). Οι καπιταλιστικές αγοραίες οικονομίες δεν είναι ούτε «φυσικές» ούτε αποκλειστικά «ορθολογικές» υπό καμία έννοια. Είναι δημιουργήματα της πολιτικής δράσης και αποτελέσματα της σύγκρουσης αναφορικά με την κοινωνική και οικονομική εξουσία. Για να παρέχει κανείς όλες αυτές τις προϋποθέσεις μιας καπιταλιστικής οικονομίας και για να μην το ξεχνάμε- να καθαρίσει κάποιες από τις αρνητικές της συνέπειες (από την ανεργία μέχρι την περιβαλλοντική αποδιοργάνωση), απαιτούνται όλο και περισσότεροι οικονομικοί πόροι. Ωστόσο, σε «παγκοσμιοποιημένες» οικονομίες, είναι όλο και πιο δύσκολο για τα κράτη να αποσπάσουν αυτούς τους οικονομικούς πόρους από την καπιταλιστική οικονομία. Συνεπώς, η διαχείριση αυτής της οικονομίας γίνεται από οικονομική άποψη όλο και πιο ακριβή. Ο καπιταλισμός είναι ένα οικονομικό σύστημα που τείνει να γίνει υπερβολικά ακριβό. Το γεγονός αυτό εξηγεί γιατί τα κράτη στον ανεπτυγμένο καπιταλισμό στρέφονται πέρα από τη χρηματοδότηση μέσω φόρων στη χρηματοδότηση μέσω χρέους, ειδικά αν έχουμε στο μυαλό μας τις δαπάνες για κοινωνικές πολιτικές που απαιτούνται για να υπάρχει κοινωνική ειρήνη και να σταθεροποιηθεί η ζήτηση, πολιτικές που ένα δημοκρατικό πολιτικό σύστημα δεν μπορεί να αγνοεί. Ισχυρίζεστε ότι η φύση της ΟΝΕ και η ελαττωματική θεσμική δυναμική του ευρώ ως νομίσματος είναι εκείνα τα στοιχεία που απειλούν περισσότερο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Μπορείτε να μας εξηγήσετε γιατί; Η ΟΝΕ είναι μια περίπλοκη υπερεθνική διάταξη που βασίζεται σε τέσσερις ελευθερίες που αφορούν το κεφάλαιο, τα αγαθά, τους εργαζόμενους και τις υπηρεσίες, όπως επίσης και στην άμεση ισχύ του ευρωπαϊκού δικαίου. Ολοκληρώθηκε με την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος από τα μέλη της ΕΕ, πλην του Ηνωμένου Βασιλείου, στο οποίο όλα τα κράτη-μέλη δεσμεύονται με την είσοδό τους. Η θεωρία που βρί-

Η είσοδος σε ένα κοινό νόμισμα χωρίς τη δυνατότητα να βασίζεσαι σε μια πολιτική και οικονομική ένωση είναι σαν να πατάς σε ένα πολύ λεπτό κομμάτι πάγου. Τα κίνητρα που οδήγησαν σε αυτή ήταν μέρος μιας πολύ συγκεκριμένης επιθυμίας αποπολιτικοποίησης της οικονομίας της ΕΕ.

σκεται πίσω από αυτό το εγχείρημα είναι ότι το κοινό νόμισμα που οδηγεί την κοινή αγορά θα οδηγήσει αυτομάτως και σε μια σύγκληση των εθνικών οικονομιών. Υποτίθεται ότι αυτές γίνονται πιο όμοιες όσον αφορά την παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ευημερία, μια διαδικασία που υποβοηθάται περαιτέρω από την κατανομή των κονδυλίων της ΕΕ για την υπέρβαση της δομικής ανισορροπίας. Υπήρχαν αρκετές προειδοποιήσεις ότι αυτή η θεωρία είναι εντελώς λάθος, όπως και αποδείχθηκε. Θα μπορούσε κανείς να επιχειρηματολογήσει ότι θα ήταν λάθος ακόμη και χωρίς τη Μεγάλη Ύφεση. Η είσοδος σε ένα κοινό νόμισμα χωρίς τη δυνατότητα να βασίζεσαι σε μια πολιτική και οικονομική ένωση είναι σαν να πατάς σε ένα πολύ λεπτό κομμάτι πάγου. Τα κίνητρα που οδήγη-

σαν στο να δρουν κάποιοι ως εάν αυτή η θεωρία να ήταν έγκυρη δεν οφείλονται απλώς σε μια απρόσεκτη συλλογιστική. Ήταν μέρος μιας πολύ συγκεκριμένης επιθυμίας αποπολιτικοποίησης της οικονομίας της ΕΕ. ∆ηλαδή, μιας επιθυμίας να «απελευθερωθεί» η «αγορά» από τις πολιτικές «παραμορφώσεις» και «παρεμβάσεις» των εθνικών πολιτικών και ειδικότερα να καταστραφεί η νομισματική κυριαρχία των κρατών μελών, τουτέστιν το δικαίωμα τους να ορίζουν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα επιτόκια των εθνικών τους νομισμάτων. Το αποτέλεσμα της εκούσιας υιοθέτησης μιας ευαπόδεικτα λανθασμένης θεωρίας είναι εντελώς αναμενόμενο. Αντί για ενότητα και ευημερία, όπως υποσχέθηκαν οι θιασώτες του, το ευρώ έφερε την εντεινόμενη μέχρι σήμερα διαίρεση ανάμεσα σε εθνικές οικονομίες ικανές να τα βγάλουν πέρα με το ευρώ ή ακόμη και να ωφεληθούν από αυτό και τους χαμένους του ευρώ στην περιφέρεια της ΕΕ, οι οποίοι στερήθηκαν τόσο της οικονομικής και νομισματικής τους κυριαρχίας όσο και ένα μεγάλο μέρος του επιπέδου της ευημερίας που είχαν προ κρίσης.

Πρακτική μη-αναστρεψιμότητα

Υποστηρίζετε ότι στις προσπάθειες της να απαντήσει στην κρίση, η Ευρώπη εγκλωβίστηκε σε μια παγίδα. Σε τι συνίσταται αυτή η παγίδα; Η «παγίδα» είναι η μεταφορά που χρησιμοποιώ για ένα μέρος από το οποίο δεν μπορείς να αποτραβηχτείς, ούτε όμως να προχωρήσεις μπροστά και στο οποίο οι συνθήκες είναι ανυπόφορες. Αυτό που ισχυρίζομαι στο βιβλίο είναι ότι η υιοθέτηση του ευρώ, η δημιουργία μιας νομισματικής ένωσης που δεν είναι ενσωματωμένη σε μια πολιτική ένωση ήταν ένα καθαρό λάθος και η αποχώρηση, δηλαδή η εγκατάλειψη του ευρώ και η επιστροφή σε ένα καθε-

Υπάρχει διέξοδος, η αναδιανομή

Μια περαιτέρω δημοκρατική θεσμική ολοκλήρωση στην Ευρώπη δεν φαίνεται να είναι δημοφιλής στα εκλογικά σώματα, όπως επίσης και οι μεταρρυθμίσεις στην κατεύθυνση μιας αυξημένης οικονομικής ολοκλήρωσης. Τι πρέπει να γίνει; Αυτό που αποκαλώ το τρίτο χαρακτηριστικό της παγίδας είναι ότι δεν υπάρχει εμφανής διέξοδος εύκολη να συμφωνηθεί. Το μόνο που μπορώ να πω με κάποια αυτοπεποίθηση είναι ότι εάν υπάρχει μια διέξοδος -και ετοιμότητα της πλειοψηφίας να την αναλάβει- θα προϋπέθετε πολύ ουσιαστικά μέτρα αναδιανομής των οικονομικών πόρων: αναδιανομής μεταξύ των κρατών μελών, των κοινωνικών τάξεων, των γενεών και μεταξύ σημείων μέσα στο χρόνο (και αναφέρομαι στην ανάλωση από το παρόν μέρους του μελλοντικού ΑΕΠ). Χωρίς -ελπίζω- να διασχίζω τη λεπτή γραμμή που διαχωρίζει το thoughtful wishing από το wishful thinking, νομίζω ότι ο κοινός φόβος (αν και με διαφορετικά κίνητρα) όλων των πλευρών, των νικητών του ευρώ και των χαμένων του ευρώ, -

ΘΕΩΡΙΑ

“

Η ΕΠΟΧΗ 30 Μαΐου 2015

σμοί, είναι πολιτικά δημιουργήματα

ΝΙΟΛΟΓΙΑΣ, ΚΛΑΟΥΣ ΟΦΕ*

Εάν υπάρχει μια διέξοδος -και ετοιμότητα της πλειοψηφίας να την αναλάβει- θα προϋπέθετε πολύ ουσιαστικά μέτρα αναδιανομής των οικονομικών πόρων: αναδιανομής μεταξύ των κρατών μελών, των κοινωνικών τάξεων, των γενεών και μεταξύ σημείων μέσα στο χρόνο.

στώς εθνικών νομισμάτων, θα ήταν ένα ακόμη μεγαλύτερο λάθος. Το ευρώ παρά τις καταστροφικές του συνέπειες έχει αποκτήσει μια πρακτική μη-αντιστρεψιμότητα. Έχει επιτρέψει την ανάπτυξη ενός πολυεθνικού συστήματος καταμερισμού της εργασίας και οικονομικής ενσωμάτωσης στην Ευρώπη που θα καταρρεύσει τη στιγμή που το νόμισμα δεν θα είναι πλέον κοινό. Οι Συνθήκες δεν παρέχουν ένα μονοπάτι πάνω στο οποίο ένα κράτος μέλος θα μπορούσε να εγκαταλείψει το ευρώ, παραμένοντας στην ΕΕ. Η Γερμανία με την ισχυρή εξαγωγική της οικονομία έχει ωφεληθεί πολύ από το ευρώ επειδή το κοινό νόμισμα παρέχει μια πολύ πιο ευνοϊκή ισοτιμία σε σχέση με το μάρκο. Μπορεί λοιπόν κανείς να αναμένει ότι είναι έτοιμη να πληρώσει ένα ουσιαστικό τίμημα για τη διάσωση του ευρώ. Ακόμη και σε χώρες που υποφέρουν πολύ από τη διαιρετική δυναμική του ευρώ, η μεγάλη πλειοψηφία των ψηφοφόρων προτιμά να παραμείνει στην ευρωζώνη. Μια έξοδος από το ευρώ και η υποτίμηση ενός νέου εθνικού νομίσματος θα αύξανε το βάρος του χρέους που είναι ήδη αβάσταχτο. Κανείς δεν θα εξέθετε εκούσια τον εαυτό του στις αβεβαιότητες, τις αναταραχές και τα πιθανά αποτελέσματα «ντόμινο» που θα

προκαλούσαν οι αντιδράσεις των οικονομικών αγορών σε μια έξοδο ακόμη και μιας χώρας-μέλους της ευρωζώνης. Όσον αφορά το γεγονός ότι η κατάσταση στην «παγίδα» είναι ανυπόφορη και μη-βιώσιμη, αρκεί κανείς να κοιτάξει την κατάσταση των μισθωτών, των συνταξιούχων, των ασθενών, των φοιτητών, όσων ψάχνουν εργασία, των επιχειρηματιών που αναζητούν δάνεια στις «χώρες που έχουν χάσει» από το ευρώ, όπως επίσης και την άνοδο του ακροδεξιού λαϊκισμού στις «χώρες που έχουν κερδίσει», με αισθήματα φόβου και αμοιβαίου μίσους σε όλες τις πλευρές. Το πιο ενδιαφέρον ερώτημα είναι φυσικά εκείνο που αφορά το τελευταίο χαρακτηριστικό της παγίδας: δεν υπάρχει η δυνατότητα για κανένα βήμα μπροστά. ∆εδομένης της εμβρυακής -στην καλύτερη περίπτωση- φύσης της δημοκρατίας στο επίπεδο της ΕΕ, της απουσίας ενός ευρωπαϊκού κομματικού συστήματος και της απότομης πτώσης των διαθέσεων υπέρ της Ευρώπης που επικρατούν στα περισσότερα κράτη μέλη, δεν είναι καθόλου σαφές ποια θα μπορούσε να είναι η διέξοδος και ποιος θα μπορούσε να αναλάβει τη ηγεσία ή την ευθύνη για να την δοκιμάσει. [...]

Σιδερένιοι νόμοι

Αναφορικά με το ρόλο της Γερμανίας στην Ευρώπη, ισχυρίζεστε ότι οι γερμανικές ελίτ δεν είναι διατεθειμένες να δουν τη χώρα τους να ενδύεται το μανδύα του ηγεμόνα της Ευρώπης [...] Εξακολουθείτε να θεωρείται ότι η Γερμανία είναι διστακτική στο να αναλάβει να παίξει το ρόλο του ηγεμόνα της Ευρώπης;

ο φόβος ότι η κατάρρευση του νομισματικού συστήματος θα είχε ένα αρνητικό αποτέλεσμα- μαζί με την αντίσταση των χαμένων, όπως αυτή αντιπροσωπεύεται από κόμματα και κινήματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ και το Podemos, στην περαιτέρω απαλλοτρίωσή τους σε πολιτικούς και οικονομικούς όρους μπορεί να γεννήσουν την απαιτούμενη ενέργεια για μια σημαντική εξέλιξη θεσμικής αλλαγής. Το τρίτο συστατικό μιας «αισιόδοξης» εξίσωσης είναι αυτό που θεωρώ μια βαθιά και ανεξάλειπτη αμφιθυμία ολόκληρου του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: Παρά το γεγονός ότι μπορεί κανείς να το αποκηρύξει -όπως έκαναν ορισμένοι συγγραφείς στην Αριστερά- στη βάση ότι είναι μια διάταξη που αποπολιτικοποιεί την παραγωγή, τη διανομή και το εμπόριο και κατά συνέπεια υποβάλλει όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής στην πλήρως απελευθερωμένη δυναμική των καπιταλιστικών αγορών, υπάρχουν στοιχεία στο γενετικό κώδικα του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που δείχνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Προς την κατεύθυνση μιας «κοινωνικής» Ευρώπης, ενσωματωμένης και την ίδια στιγμή νομιμοποιημένης από την ικανότητά της να εξημερώνει τις εξουσιαστικές φιλοδοξίες των μεγαλύτερων κρατών μελών της, όπως επίσης και από τη δυνατότητά της εξημερώνει τις αγορές και να διορθώνει τα αποτελέσματά τους. Αυτό πραγματοποιείται μέσα από πολιτικές που στοχεύουν στη συνεχή δημιουργία πεδίων ίσων ευκαιριών και κοινωνικοοικονομικών προϋποθέσεων ενσωμάτωσης. Παρά το γεγονός ότι η λογική της «δημιουργίας αγορών» έχει σαφώς επικρατήσει στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης απέναντι σε εκείνη της «χαλιναγώγησης των αγορών», είναι πολύ νωρίς κατά τη γνώμη μου να εγκαταλείψουμε την προοπτική της δεύτερης. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ και των Podemos δεν είναι ακριβώς ένα σημάδι ότι αυτή η προοπτική μπορεί ακόμη να θεωρείται σημαντική;

Ναι. [...] Αυτό για το οποίο πρέπει να κατηγορηθεί αυτή η γερμανική κυβέρνηση δεν είναι οι «ηγεμονικές της φιλοδοξίες» να κυβερνήσει την ΕΕ, αλλά η διπλοπροσωπία και η ανεντιμότητά της. Είναι γνωστό ότι αυτό που υστερόβουλα επικροτήθηκε ως πράξη γερμανικής «αλληλεγγύης με τους Έλληνες» ήταν σε μεγάλο βαθμό μια επιχείρηση διάσωσης των γερμανικών τραπεζών, που στο παρελθόν έκαναν εσφαλμένους υπολογισμούς αναφορικά με την πιστοληπτική ικανότητα των Ελλήνων και μετά είχαν ανάγκη να διασωθούν εις βάρος των φορολογούμενων. Αυτό που ακόμη αποκαλούμε ελληνικό «χρέος», δηλαδή κάτι που αναμένεται να αποπληρωθεί κάποια στιγμή, είναι μάλλον, αδιαμφισβήτητα, κάτι που πρέπει να διαγραφεί ως μια τελειωτική απώλεια. Οι σιδερένιοι νόμοι, όπως τους αποκαλούν η γερμανική κυβέρνηση και οι ελίτ άλλων κερδισμένων από το ευρώ χωρών, η συνθήκη του Μάστριχτ την οποία κανένα κράτος μέλος δεν μπορεί να κάμψει, έχουν παραβιαστεί σε προηγούμενα χρονικά σημεία από τους ίδιους δρώντες που τώρα κηρύσσουν την αυστηρή εφαρμογή τους. Η λιτότητα και οι «δομικές μεταρρυθμίσεις», που εμφανίζονται ως το μόνο πιθανό φάρμακο στην κρίση χρέους και την οικονομική κρίση των χαμένων χωρών, αποδεικνύεται ότι στην πραγματικότητα διαιωνίζει την οικονομική καταστροφή. Και η δημοκρατία, την οποία η ΕΕ θεωρεί ως μια από τις ύψιστες αρχές της,

καταστρέφεται από το καθεστώς της «τρόικας» που παρακάμπτει την εκπεφρασμένη βούληση του ελληνικού εκλογικού σώματος. Ωστόσο, θα ήταν λάθος να αποδώσουμε αυτές τις αντιφάσεις στην ανειλικρίνεια ή άλλα ελαττώματα του χαρακτήρα των κυρίαρχων ελίτ. Μάλλον πηγάζουν από τη διπλή λογική της «αποφυγής του φταιξίματος»: της προσπάθειας να αποφύγουν να κατηγορηθούν από το εσωτερικό εκλογικό σώμα ότι σπαταλούν τους φόρους «μας» σε «αυτούς» (μια τέτοια κατηγορία δημιουργεί, όπως στη Γαλλία ή την Αγγλία, πολιτικό όφελος στις δεξιές αντιευρωπαϊκές δυνάμεις) και την ίδια στιγμή, της προσπάθειάς τους να αποφύγουν να κατηγορηθούν από τα εξωτερικά εκλογικά σώματα άλλων κρατών μελών (και να τιμωρηθούν από τις αγορές) ότι βάζουν σε περαιτέρω κίνδυνο την επισφαλή ισορροπία της ευρωζώνης, διακινδυνεύοντας εκούσια την κατάρρευση. Η διπλοπροσωπία έγκειται στο γεγονός ότι δεν μπορούν να ικανοποιήσουν το εσωτερικό και το εξωτερικό εκλογικό σώμα με το ίδιο μήνυμα. Νομίζω ότι η μεταφορά του ανθρώπου που περπατά πάνω σε ένα σκοινί βοηθά περισσότερο στο να συλλάβουμε τη λογική της γερμανικής πολιτικής για την Ευρώπη και το ευρώ, από ότι η πρόταση οποιασδήποτε συνεκτικής στρατηγικής λογικής που στοχεύει στην επίτευξη ηγεμονίας στην Ευρώπη ή την εξυπηρέτηση αμερικανικών συμφερόντων. Τείνω ακόμη να πιστέψω ότι η ετοιμότητα των κεντρώων πολιτικών ελίτ στη Γερμανία να πληρώσουν ένα υψηλό τίμημα για να διατηρήσουν τα πλεονεκτήματα που αντλεί η χώρα από τη διατήρηση της ΟΝΕ θα ξεπεράσουν κατά πολύ τη διακηρυγμένη επιμονή στην αυστηρή λιτότητα που προσφέρεται αυτή τη στιγμή για εσωτερική κατανάλωση.

* Ο Κ. Όφε είναι καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο Hertie School of Governance, στο Βερολίνο. Τη συνέντευξη πήρε ο Ντανιελ Γουιτάλ και δημοσιεύθηκε στις 19 Μαΐου στον ιστότοπο Opendemocracy.net.

“

Οι καλύτεροι ραδιοφωνικοί παραγωγοί υποδέχονται τη δεκαετία του ‘80. Ο Πιλ είναι στο κέντρο της φωτογραφίας με τα γυαλιά.

Η βρετανική σταδιοδρομία του Πιλ έχει ως σταθμούς την πειρατεία και την κρατική ραδιοφωνία. Η ευελιξία που προσέφερε η σχετική ανεξαρτησία απ’ την κερδοφορία αποτελεί θεμέλιο λίθο ενός τέτοιου εγχειρήματος, ενός ρίσκου ανάδειξης του «μη-δημοφιλούς».

Το ραδιόφωνο που ουρλιάζει: in memoriam John Peel Α

νάμεσα στα πολλά ενδιαφέροντα πράγματα που είπε την προηγούμενη εβδομάδα ο Μιχάλης Γρηγορίου στη συνέντευξη που παραχώρησε στην Εποχή, εξέχουσα θέση κατέχει η φράση που επιλέχθηκε για τίτλο: «Η ΕΡΤ, βήμα προώθησης νέων καλλιτεχνών». Εδώ και δεκαετίες, άλλωστε, υπάρχει παγκοσμίως μεγάλη απόσταση ανάμεσα στις ιδιαίτερες κουλτούρες, υποκουλτούρες και αντικουλτούρες, που αναπτύσσονται στις μεταβιομηχανικές μητροπόλεις και τον πολιτισμό που κυριαρχεί στα ΜΜΕ, mainstream και μη. ∆ύσκολα, ωστόσο, θα βρεθεί φαινόμενο κυριαρχίας χωρίς τις ανταρσίες του και ο Τζον Πιλ, που έφυγε από τη ζωή πριν 11 χρόνια, ηγήθηκε μιας τέτοιας ανταρσίας στη δημόσια ραδιοφωνία της Μεγάλης Βρετανίας.

Μουσική ανταρσία

Επιστρέφοντας στην Αγγλία από τις ΗΠΑ το 1967, με το ρεπερτόριο της αμερικάνικης ψυχεδέλειας που δεν είχε αγγίξει ακόμα τα ευρωπαϊκά αυτιά στις αποσκευές του, ο Πιλ έπεσε σε μία μεταβατική εποχή. Έχοντας μια πρότερη επιτυχία στα αμερικάνικα ραδιόφωνα, η πρώτη του δουλειά στην Ευρώπη ήταν στο Radio London, έναν από τους μεγαλύτερους πλωτούς πειρατικούς σταθμούς της περιόδου που έμελλε να κλείσουν αργότερα την ίδια χρονιά, με αλλαγές στη ναυτιλιακή νομοθεσία*. Στους λίγους μήνες που ο Πιλ έτρεξε την εκπομπή Perfumed Garden στο Radio London και αργότερα την ομώνυμη στήλη στο περιοδικό ΙΤ, την οποία διατηρούσε αφιλοκερδώς από αγνή αφοσίωση στη σκηνή, έγινε ένα είδος μέντορα του ακμάζοντος βρετανικού άντεργκραουντ που μέσα από μια σειρά γεγονότων είχε συνδεθεί με την παράλληλη εισαγωγή των τάσεων της αμερικάνικης Νέας Αριστεράς στο ιδιαίτερο περιβάλλον των βρετανικών κινημάτων. Την προσπάθειά του για τη διάδοση της ανεξάρτητης μουσικής συνέχισε και στο BBC, με τη δημοτικότητα των εκπομπών

του να κοντράρει για το μεγαλύτερο μέρος των επόμενων 37 χρόνων τις λογοκριτικές διαθέσεις της διεύθυνσης του ραδιοφώνου. Οι σχέσεις που ανέπτυξε εντός των μουσικών κύκλων και οι πολιτικές συγγένειες του ΙΤ, οδήγησαν στην παρενόχλησή του από την αστυνομία, με συνεχείς έρευνες στο δρόμο και εισβολές στο σπίτι του – μια στάση με πολύ συγκεκριμένη στόχευση, καθώς πέρα από τις κοινωνικές του συναναστροφές, ο ίδιος ο Πιλ ήταν γνωστός ως χορτοφάγος χωρίς ιδιαίτερη ροπή προς τις κραιπάλες. Παρότι τα βιογραφικά στοιχεία του Πιλ τονίζουν τη σχέση του με την ψυχεδέλεια και το πρώιμο πανκ, δύο είδη που βρήκαν με δική του διεκδίκηση μια θέση στα βρετανικά ραδιοκύματα, η ιστορική σημασία του πολυαγαπημένου παραγωγού οφείλει ν’ αποδοθεί πρωτίστως στη στάση που κράτησε τα χρόνια του λεγόμενου ποστ πανκ κατά τη δεκαετία του ‘80. Η μουσική που γεννήθηκε μέσα απ’ τη δυσαρέσκεια με τις απολίτικες, θεαματικές και εμπορευματικές διαθέσεις του πανκ, διασταυρώνοντας την επιθετική του φόρμα με στοιχεία από άλλες υποκουλτούρες που άκμαζαν στις αναταραχές των ευρωπαϊκών χωρών και στις μεταναστευτικές κοινότητες της Βρετανίας - ιδίως την dub και τη ρέγκε – πιθανώς ν’ αποτελούσε κάποιας ήσσονος σημασίας μουσειακή ασχολία για φανατικούς συλλέκτες δίσκων, αν δεν είχε υπάρξει η περίοδος που μονοπώλησε τα Peel Sessions, τις ζωντανές ηχογραφήσεις στο στούντιο της κρατικής ραδιοφωνίας την ώρα της εκπομπής του Πιλ.

Η ανάδειξη του «μη δημοφιλούς»

Η ιστορική στιγμή που ο Πιλ επέλεξε να προωθήσει τις ελάσσονες φωνές της βρετανικής μουσικής, δεν θα μπορούσε να είναι πιο δυσοίωνη: η Θάτσερ διανύει την πρώτη πρωθυπουργική της θητεία, το MTV γεννιέται μαζί με την κουλτούρα του βίντεο κλιπ που επιτίθεται ευθέως στο ραδιόφωνο και οι baby boomers με

την παθητική κουλτούρα προσκόλλησης στους γραφικούς «δεινόσαυρους» της μαζικής κουλτούρας κυριαρχούν στην αγορά εργασίας και στο καταναλωτικό κοινό. Το θάρρος του Πιλ γέννησε μια διάδραση μεταξύ των αναβρασμών του βρετανικού κοινωνικού σχηματισμού και της μιντιακής απεικόνισής του, ενώ άφησε πίσω ένα αρχείο και μια επισήμανση που υπό τις κατάλληλες αναγνώσεις – όπως αυτή που πραγματοποιεί ο μουσικοκριτικός Σάιμον Ρέινολντς στο εξαιρετικό βιβλίο του Rip it Up and Start Again – μπορεί να λειτουργήσει ως κλειδί αποκρυπτογράφησης των όψεων της κουλτούρας που αφήνονται έξω απ’ την κυρίαρχη Ιστορία. ∆εν είναι τυχαίο που η βρετανική σταδιοδρομία του Πιλ έχει ως σταθμούς την πειρατεία και την κρατική ραδιοφωνία. Η ευελιξία που προσέφερε η σχετική ανεξαρτησία απ’ την κερδοφορία αποτελεί θεμέλιο λίθο ενός τέτοιου εγχειρήμα-

τος, ενός ρίσκου ανάδειξης του «μη-δημοφιλούς». Στην Ελλάδα, όπου το έντεχνο έχει αυτο-θυματοποιηθεί εδώ και δεκαετίες, παρότι καταλαμβάνει ένα σημαντικό μέρος των ακριβών κέντρων διασκέδασης και του ραδιοτηλεοπτικού χρόνου, η ανάγκη υπέρβασής του καθίσταται επιτακτική. Σ’ αυτό θα χρησίμευε η ικανότητα του Τζον Πιλ: μια εγρήγορση, συνδυασμένη με ένα επαρκές αισθητικό κριτήριο, που να μπορεί να εντοπίσει τις αξιόλογες φωνές στις νέες αντικουλτούρες και υποκουλτούρες, όταν αυτές ασκούν κριτική στο κυρίαρχο αισθητικό και πολιτικό παράδειγμα. Γιάννης-Ορέστης Παπαδημητρίου

* Η ιστορία των πλωτών πειρατικών ραδιοφώνων, αποτέλεσε την έμπνευση για την ταινία του Ρίτσαρντ Κέρτις, “The Boat that Rocked”.