Εποχή 27-10-2013

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2013 • Αρ. φ. 1174 • 2 €

Καθοριστικό το ζήτημα των συμμαχιών Γ. ΜΑΥΡΗΣ

Σκοτώνουν το ΕΣΥ πριν να γεράσει Ν. ΜΑΝΙΟΣ

Σελ. 6, 7

Η περιβαλλοντική καταστροφή είναι σημερινή απειλή Σ. ΜΟΙΡΑΣΓΕΝΤΗΣ

Σελ. 8, 9

Σελ. 30, 31

Τροϊκανοί για όλα Θ. ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΣ

Έρχονται νέα μέτρα παρά τη «συμφωνία» Σελίδα 3

Χ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΑΣ

Συμφωνία... παλιοχαρακτήρων Σελίδα 4

Α. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Πιο επικίνδυνα τα ταξίδια θανάτου των μεταναστών Σελίδα 15

ΗΡΩ ΝΙΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ποίηση στο περιθώριο Σελίδα 27

ΝΕΟΛΑΙΑ

Προχωράει η συγκρότηση νέων ΣΥΡΙΖΑ Σελίδα 19

Γ. ΜΟΣΧΟΣ

Το «μάθημα» της μικρής Μαρίας Σελίδες 16, 17

Θ. ∆ΡΑΓΩΝΑ

Καμία έγνοια για τα υπόλοιπα παιδιά Σελίδες 16, 17

Η επίσκεψη των Στουρνάρα- Σαμαρά στις Βρυξέλλες, εδικά η συνάντησή τους με την κ. Μέρκελ, δεν άφησε καμία αμφιβολία για το – νέο- κοστούμι που έχει κοπεί για το πιο τιμωρημένο «γουρούνι», του Νότου, την Ελλάδα. Η κ. Μέρκελ παρέπεμψε στην τρόϊκα και τα συμπεράσματα που θα καταλήξει από τον τρέχοντα έλεγχο, απορρίπτοντας κάθε ιδέα «πολιτικής διαπραγμάτευσης». Αλλά τους υπολογισμούς της τρόικας τους γνωρίζουμε: 2,5 δισ. μέτρα επιπλέον από τα συμφωνημένα για το 2014, που πρέπει απαραιτήτως να οδηγούν σε πρωτογενές πλεόνασμα, και, βέβαια μερικά ακόμα από τα λεγόμενα διαρθρωτικά (περικοπές συντάξεων, αυξήσεις φόρων, εργασιακά, αυξήσεις ποσοστού απολύσεων, αυξήσεις στα όρια ηλικίας των συνταξιούχων). Η διαφορά με τους υπολογισμούς του κ. Στουρνάρα που μιλά για κενό 500 εκ. ευρώ, είναι τεράστια και η γεφύρωσή της πολιτικά αφόρητη για την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός θα πρέπει να κατάλαβε με οδυνηρό τρόπο ότι «πολιτική διαπραγμάτευση» δεν μπορεί να κάνει αυτός που ούτε άλλη αντίληψη πολιτικής έχει από αυτή της τρόικας, ούτε είναι διατεθειμένος να πει «όχι» και να μείνει σταθερός σε αυτό. Η κ.Μέρκελ, μεταθέτοντας τη συζήτηση για το χρέος μετά τις ευρωεκλογές, γνωρίζει ότι η ελληνική πλευρά θα εκφράσει απλή «πικρία», αλλά θα βρει τα μέτρα για να μπορεί το καλοκαίρι να ζητήσει τις όποιες ελαφρύνσεις του χρέους. Η τακτική του καλού μαθητή θα συνεχιστεί. Και όπως είπε και ο κ. Ρεν απαντώντας στη βουλευτίνα του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Βαλαβάνη, θα χρειαστεί επιτήρηση στη χώρα έως ότου να αποπληρωθούν τα χρέη στους δανειστές κατά 75% . Θα χρειαστούν δηλαδή 30 χρόνια ακόμα…

Φωτο: Βασίλης Μαθιουδάκης

*Σε αδιέξοδο η «πολιτική διαπραγμάτευση» * Πόρτα για νέα μέτρα αφήνουν Στουρνάρας - Σαμαράς

Αποκαλυπτικό: Και οι Ρομά κάνουν ξανθά παιδιά Το «ξανθό αγγελούδι» έπαψε να είναι στο επίκεντρο της επικαιρότητας μόλις η βιολογική της μητέρα αποδείχθηκε τσιγγάνα από τη Βουλγαρία. Αποκαλύφθηκε για μία ακόμα φορά ότι τα παιδιά των Ρομά θεωρούνται ήσσονος σημασίας από τα παιδιά των Ευρωπαίων. Όλη την περασμένη βδομάδα ξεδιπλώθηκε η βαναυσότητα των ΜΜΕ που κορυφώθηκε με την ανακάλυψη της κατηγορίας των «φερόμενων» ως γονέων. Μέχρι στιγμής υπήρχε ο διαχωρισμός των βιολογικών γονέων και των θετών. Μάλλον, κατά κάποιους, οι Ρομά μπορούν να φέρονται ως γονείς, αλλά να μην είναι μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου. Σελ. 16, 17, 32

ΕΦΟΔΟΣ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Η έφοδος στην αλληλεγγύη έμεινε με άδεια χέρια

∆ιαλύουν τη δημόσια υγεία, συρρικνώνουν τα νοσοκομεία, πετούν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στο δρόμο, αλλά η κυβέρνηση δεν φαίνεται να είναι ικανοποιημένη από το… έργο της. Όσο βλέπει ότι η κοινωνία αντιστέκεται, ότι φουντώνει το κίνημα αλληλεγγύης, παραμένει ανήσυχη. Το σχέδιό της δεν βγαίνει. Οι άνθρωποι που ζουν σε αυτόν τον τόπο δεν

υποκύπτουν στην εικόνα της κοινωνικής εξαθλίωσης. Γι αυτό και η κυβέρνηση προχωρά στο σχέδιο… Β, στο σχέδιο της καταστολής και της συκοφάντησης. Έτσι, την περασμένη Πέμπτη, κλιμάκιο της ΕΟΦ και άνδρες της Ασφάλειας, μαζί με δικαστικό λειτουργό έκαναν έφοδο στο Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού και στους Γιατρούς του

Κόσμου (!) με πρόσχημα… καταγγελίες για παράνομη διακίνηση απαγορευμένων ουσιών. Η επιχείρηση, βέβαια, δεν απέδωσε και έτσι η «περίπολος» έμεινε με άδεια χέρια. Γιατροί του Κόσμου, Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού και η Αλληλεγγύη για Όλους εξέδωσαν σχετικές ανακοινώσεις. Ρεπορτάζ σελίδα 7

ΘΕΜΑΤΑ

2

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

Εν μεγάλη γερμανική αποικία, 2013 μ.Χ. Κατέφθασαν οι βάρβαροι Καβάφη. Τι το ’θελες αθάνατος να μείνεις; Η πόλη μας πολύχρωμο πανό με στίχους σου ατάκτως ερριμμένους. ∆εσπόζει βέβαια μια φράση επική. «Ειν’ επικίνδυνον πράγμα η βία». Τι κρίμα που μιλούσες για τη βιάση. Αφόρμισε ο στίχος στην εγχείρηση. Εκ των υστέρων, επισήμως μεταμέλεια: –Μην ενοχλείσθε. Θα σωθεί ο ασθενής. Και τέλος πάντων ανεκτή η κριτική. «Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;» Χάρης Μελίτας

Τ

α κείμενα, όπως και οι σκέψεις, οι ιδέες, τα συναισθήματα, από αλλού ξεκινάνε κι αλλού τελικά σε οδηγούν. Κι άντε ύστερα να αποδείξεις πως εσύ είχες καλές προθέσεις και σαφές στο μυαλό σου το περίγραμμα –να ’ναι και κάπως επίκαιρο, ν’ αφήσουμε κατά μέρος και την πολλή ποίηση, γιατί θα καταντήσουμε στο τέλος τρόλεϊ ή μπλε λεωφορεία που δεν ντρέπονται να κυκλοφορούν στην Αθήνα των 2 εκατομμυρίων ανέργων με στίχους όπως «Σήμερα δεν έχω κεφάλι για δουλειά». Ή τον άλλον επίκαιρο στις μέρες μας, πάλι του Καβάφη, που μας προτρέπει σε ηδονές. Γιατί αν δεν νιώθεις ηδονή σήμερα όταν πλαγιάζεις στο πεζοδρόμιο και ψάχνεις τ’ αποφάγια έξω απ’ του Γρηγόρη και το Έβερστ, και ζεις ετοιμοθάνατος και νηστικός στο Λαύριο, πού αλλού και πότε θα αισθανθείς ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής; Ακούγοντας Πρετεν-

τέρη; Ή την καίρια ανάλυση των διδύμων Βενιζέλου-Κουβέλη ότι ο τόπος δεν αντέχει νέα μέτρα; Ενώ τα παλιά (που ψήφισαν) μια χαρά τ’ αντέξαμε και τ’ απολαμβάνουμε! Ανεξάντλητες άλλωστε οι βουλές του υψίστου και οι αντοχές του ποιμνίου,. επειδή ακριβώς είναι ποίμνιο, και ως πρόβατο (επί σφαγήν) αντιμετωπίζεται. Άλλωστε «μέτρα που εφαρμόζονται δεν τα σταματάς». Είναι ο χρυσός κανών των γηπέδων κατά το «ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζεις». Κι ως γνωστόν η Μέρκελ είναι φίλαθλος. (Κι ο Χίτλερ ήταν, γι’ αυτό άλλωστε έγιναν οι Ολυμπιακοί αγώνες του 1936 στο Βερολίνο με την προπορευόμενη ελληνική αποστολή –μόνη αυτή– να χαιρετά ναζιστικά… Και να το ανταποδίδει ο Φύρερ και ο όχλος των ναζί στο στάδιο). Σχεδίαζα να επανέλθω στο επίκαιρο υπόμνημα του υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης Τσολάκογλου Σ. Γκοτζαμάνη της 10ης Νοεμβρίου 1942, προϊόν επίμοχθων διαπραγματεύσεων –εξίσου με τις σημερινές– που πραγματοποιήθηκαν χάρη «στην ευγενή συγκατάθεση των Κυβερνήσεων του Άξονος» που, όπως καλή ώρα επί Σαμαρά έτσι και τότε, επέτρεψαν στον Γκοτζαμάνη να εκλιπαρήσει (17 Σεπτεμβρίου-23 Οκτωβρίου 1942) εις Βερολίνο και Ρώμη προκειμένου να εκθέσει την οικονομική, δημοσιονομική και επισιτιστική κατάσταση της χώρας, όπου «είναι αδύνατον εις τας μεσαίας τάξεις, υπαλλήλους, συνταξιούχους, εισοδηματίας, ανέργους κλπ να ζήσουν, καθώς η Ελλάς ευρίσκεται εις πλήρη οικονομικήν συντριβήν» (λόγια του Γκοτζαμάνη, όχι του Σαμαρά). ∆εν χρειάζεται σοβαρή προσπάθεια για να συσχετιστεί η πτώση κατά 25% του εθνικού εισοδήματος της χώρας τα τέσ-

σερα τελευταία χρόνια –ανάλογο προηγούμενο δεν συναντάται ούτε σε καιρό πολέμου– με την «ηττημένη και κατειλημμένη Ελλάδα του 1942». Γιατί ακόμα και οι πλέον δύσπιστοι θα ανατριχιάσουν διαβάζοντας ομοιότητες: ότι «υπό της αυτού εξοχότητος κόμητος Τσιάνο και Dr Funi εν Βερολίνω, παρισταμένου και του Γερμανού πρεσβευτού Φον Μάκενσεν εδόθη εντολή σε δύο ειδικούς εμπειρογνώμονες D’ Agostino και Neubacher, να μεταβούν στην Ελλάδα με απόλυτον δικαιοδοσίαν ελέγχου και επιλύσεως επί τόπου όλων των ζητημάτων […] Εν συνεννοήσει μετά της ελληνικής κυβερνήσεως και τον τοπικών αρχών Κατοχής, και έχοντες πλήρη εξουσιοδότησιν θα επιτύγχανον του σκοπού των», όπως διαβεβαιώνουν έκτοτε οι εταίροι (του παλιότερου ή νεώτερου Άξονος). Αβίαστοι οι συσχετισμοί του προχθεσινού τελεσιγράφου του υπουργού Παιδείας προς τους διοικητικούς υπαλλήλους των πανεπιστημίων, ή τα τελεσίγραφα των απολύσεων χιλιάδων στην καθαριότητα, την ΕΡΤ, το δημόσιο, τις ∆ΕΚΟ, με τα τελεσίγραφα των στρατιωτικών διοικητών της κατεχόμενης Ελλάδας. Ασφαλώς και υπάρχουν διαφορές: ενδεχομένως στη διαβάθμιση των βασανιστηρίων μεταξύ της Γκεστάπο και πολλών αστυνομικών τμημάτων σήμερα. Ή στα μέτρα ασφαλείας μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη, όπου οι κατακτητές διοργάνωναν φιέστες και καταθέσεις στεφάνων. (Ευτυχώς στην ελεύθερη Ελλάδα τα πράγματα είναι διαφορετικά στις παρελάσεις, στις διαδηλώσεις και τις απεργίες). Μόνο που τότε τολμούσαν, αν θυμηθούμε το συλλαλητήριο της 22ης Ιουλίου

1943 –τη μεγαλύτερη διαδήλωση στην κατεχόμενη Ευρώπη– με συμμετοχή 300χιλ. διαδηλωτών από όλες τις γειτονιές της Αθήνας. Οι Γερμανοί είχαν στήσει τα πολυβόλα τους στο κτίριο του Μετοχικού Ταμείου, σημερινό Άττικα όπου βρισκόταν η Γερμανική Στρατιωτική ∆ιοίκηση, στην Κοραή που ήταν το γερμανικό Φρουραρχείο και τα κρατητήρια της Γκεστάπο, στο νυν υπόγειο ιδιοκτησίας της Εθνικής Ασφαλιστικής, δίπλα στο Άστυ –που καλό θα είναι να επισκέπτονται τα σχολεία– στις πρεσβείες και τη σημερινή Βουλή. (∆εν ξέρω αν εφαρμόζεται ακόμα ο ίδιος σχεδιασμός, αλλά προσωπικά βρίσκω αναλογίες, επιχειρησιακά). Μπροστά στην Τράπεζα της Ελλάδος τα χιτλερικά τανκς που κατέβηκαν απ’ την Ομήρου, συνέθλιψαν τη 19χρονη Παναγιώτα Σταθοπούλου, εκτέλεσαν την επίσης 19χρονη φοιτήτρια γαλλικής φιλολογίας Κούλα Λίλλη, γιατί χαστούκισε τον γερμανό εκτελεστή, την εργάτρια υφαντουργίας Όλγα Μπακόλα, κι άλλους 50 στους γύρω δρόμους «Απ’ τις ρωγμές της μνήμης ξεπετάγονται ερπετά», μου ’ρθαν στο νου οι στίχοι του Αλέξανδρου Ίσαρη που βρήκα ταιριαστούς για (προσωρινό) κλείσιμο. Είχα σκεφτεί να μιλήσω για τη φρίκη των αδιεξόδων, που θα μπορούσε να εξελιχθεί και σε ομορφιά, συσχετίζοντας το χτες με το τώρα. Παρέκλινα. Αλλά μέρες που είναι, συγχωρήστε μου τη χοντροκοπιά για το τέλος: Γαμώ τους Γερμανούς και δώρα φέροντας. Κώστας Κρεμμύδας mandragoras_magazine@yahoo.gr

ΑΦΡΟ∆ΙΧΤΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΟΧΘΗΣ ∆εν έχουν άδικο όσοι κρατούν επι0 φυλάξεις για την υποψηφιότητα Τσί-

πρα για τη θέση του προέδρου της Κομισιόν.

– Ακόµα κι εγώ, που είµαι φανατικός φιλοευρωπαίος, κλονίστηκα. Έγραψα στα υποδήματά μου φυσικά τις δηλώσεις του γραμματέα της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ σ. Παπαμιμίκου και της εκπροσώπου του κινήματος σ. Άννας Μισέλ Ασημακοπούλου, ότι «τα κόμματα της Αριστεράς που στηρίζουν την υποψηφιότητα είναι κόμματα του περιθωρίου, μαρξιστικά, τροτσκιστικά (σ.σ. πλεονασμός, εκτός αν είναι κρυπτοσταλινικοί) και φανατικά ταγμένων εναντίον του ευρώ».

– Όλα τα δεξιά έντυπα και µπλογκ είχαν ακριβώς τα ίδια επιχειρήµατα για τα φανατικά κ. τ. λ. κόµµατα του ΚΕΑ. Μάθαμε πολλά πράγματα για τα «κομμουνιστικά ακροαριστερά και ευρωσκεπτιστικά» κόμματα.

– Έπεσα από τα σύννεφα. Σαν τον Σαµαρά, όταν ο ∆ένδιας του είπε τα εγκλήµατα που διέπραξε η Χρυσή Αυγή. ∆εν είχαμε πολλά πολλά, αλλά φαίνονταν ήσυχα κόμματα, οικογενειακά. Ούτε τσακωμούς, ούτε φωνές.

– Σιγανά ποταµάκια. Εντάξει, κάτι υποψιαζόµαστε και εµείς για «το Die Linke και τους βουλευτές του που είχαν κατηγορηθεί για συµµετοχή σε εξτρεµιστικές οργανώσεις», αλλά πού να πάει το µυαλό µας το πόσο ύπουλο είναι «το ΚΚ της Βοηµίας-Μοραβίας, που η νεολαία του είναι τόσο εξτρεµιστική που τέθηκε εκτός νόµου». Άσε εκείνο της Κροατίας. «Είναι λαϊκίστικο κόμμα». Και όχι μόνο αυτό, αλλά «διοικείται από πρώην συνδικαλιστή».

– Βρε, τον Τσίπρα, που έπεσε. Άµα µάθει και για «το τροτσκιστικό, µαρξιστικό (σ.σ. εδώ αντιστράφηκε η σειρά), ακροαριστερό κόµµα της Β. Ιρλανδίας», θα πάθει ταράκουλο. Αν μάλιστα πληροφορηθεί ότι έχει «ως βασικές πολιτικές την ανάληψη της οικονομικής δύναμης από τα χέρια των τραπεζιτών και βιομηχάνων», την αποπληξία δεν τη γλιτώνει.

– Ύπουλο κόµµα. Άσε που «αναπολεί τη Ρωσική Επανάσταση».

«Μα ξάφνου τον ΕΛΑΣ σα δουν μπροστά τους Τα παληκάρια τούτα της φακής Αμέσως αμολάνε τα άρματά τους Και τα ζωνάρια πέφτουν καταγής»

A

(από το αντάρτικο «Των γερμανοτσολιάδων»)

G

B

n

v

C

1

– Ο ένας ήθελε να γίνει αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, ο άλλος έγινε. Ο ένας νόµιζε ότι θα µείνει στο απυρόβλητο, ο άλλος φοβάται ότι δεν θα µείνει αν δεν κάνει κάποιες κινήσεις, όπως µε τα πρακτικά της Βουλής του 2010 όπου οι δεξιοί είχαν ξεσηκωθεί εναντίον του για το, όπως το έλεγαν, «σκάνδαλο του Σκαραµαγκά». Εμείς, πάλι, λέμε πού και πού καμία λέξη αλλάζοντας το νόημά της. Ίσως για να εμπλουτίζουμε τη γλώσσα.

– Ο Τσίπρας στην ΚΕ είπε ότι «τα κυβερνητικά στελέχη δεν αφήνουν την ευκαιρία να δείχνουν τις πραγµατικές τους προθέσεις και τον πραγµατικό τους νταλγκά για την Αριστερά». Σύμφωνα, όμως, με τον μπάρμπα μου και τον Νώντα τον Βαραβά, νταλκάς είναι ο πόθος, η δυνατή επιθυμία.

– Τι διάολο, οι δεξιοί µπορεί να είναι γκαφατζήδες, όµως µαζοχιστές δεν είναι για να κάνουν κέφι τον ΣΥΡΙΖΑ.

Γεράσιμος ο Αλιεύς alieys@hotmail.gr

το ΚΚΕ θεωρεί και το κόμμα 4Τζάμπα αυτό ρεφορμιστικό.

– Τους πήραν πρέφα οι φοιτητές και αφού τους έκραξαν, προστάτευσαν τους φτωχοδιάβολους. Του Μηταράκη του έμεινε στα χέρια η ανατίναξη του εμπορίου.

– Μετά κρυβόταν να σβήσει τα ίχνη του. Αντίθετα, η Χρυσή Αυγή θέλει να κρύψει τις θέσεις της.

– Κατήγγειλε ότι την παρουσίαζαν ως ναζιστική οργάνωση, ενώ είναι σκέτη εθνικιστική. «Πρέπει όλοι να σέβονται τον αυτοπροσδιορισμό», είπαν.

– Το ίδιο όµως δεν διεκδικούν και οι γείτονές µας, που θέλουν να αυτοπροσδιορίζονται ως Μακεδόνες. Γιατί τους το απαγορεύουν; Τελικά, λίγα κοινά έχουν ο Άκης και ο Βενιζέλος.

6

]

8

,

– Ήρθε το Μαξίµου και αποκατέστησε µε επιστηµονική εµβάθυνση την αλήθεια. Τώρα που απέκτησαν και ιδεολογικό μπούσουλα, ποιος τους πιάνει. Βγήκε επιτέλους, μετά 4 μήνες, η προγραμματική συμφωνία Ν∆-ΠΑΣΟΚ με τα 43 σημεία.

– Θα έχει πλέον πού να στηριχθεί ο Παπαµιµίκος και ο Μηταράκης. ∆εν πρόλαβαν. Ο πρώτος είπε τη μαλακία του προχθές, ο Μηταράκης χθες.

– Πήρε τρεις διµοιρίες ΜΑΤ και πήγε στην ΑΣΟΕΕ, για να βουτήξουν µετανάστες µικροπωλητές. Ήθελε ως υφυπουργός Ανάπτυξης να δείξει έργο, πατάσσοντας το παραεμπόριο για να αναπτυχθεί το εμπόριο.

=

D

m

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε. Ακαδημίας 62, 5ος όροφος, Αθήνα 106 79 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702 3619513 - 3619514 FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 140 • Kύπρος: 240 • Ευρώπη: 240 • Λοιπός κόσμος: 240 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: A’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

3

«Λαγός» ο κ. Στουρνάρας

Του ΑΛΤΑΝ από τη «ΒΑΒΕΛ»

Αντιδράσεις πυροδότησε δήλωση του υπουργού Οικονομικών, Γ. Στουρνάρα στα Νέα [25.10.13], σύμφωνα με την οποία «δεν μπορούμε να λέμε κανένα μέτρο. Από το "όχι" σε νέα οριζόντια δημοσιονομικά μέτρα, το οποίο και εγώ υποστηρίζω, έως το όχι, κανένα μέτρο, υπάρχει τεράστια απόσταση». Ο Π. Σκουρλέτης σημειώνει «πως η αλήθεια είναι ότι, όπως και να τα βαφτίσει κανείς τα νέα μέτρα, "οριζόντια", "στοχευμένα" ή "διαρθρωτικά", η προώθησή τους αποτελεί τη μόνιμη και σταθερή δέσμευση της συγκυβέρνησης έναντι των δανειστών. Όλοι πλέον έχουν καταλάβει πως έχουμε μια κυβέρνηση μοιραία, άβουλη και αναξιόπιστη, που ούτε θέλει ούτε μπορεί να αμφισβητήσει τον πυρήνα της μνημονιακής πολιτικής. Η οργή και η αγανάκτηση της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού μας θα σταθεί εμπόδιο στην καταστροφική τους πολιτική». Ο εκπρόσωπος των Ανεξαρτήτων Ελλήνων, Ν. Μαριάς, υποστηρίζει πως «η συγκυβέρνηση Ν∆ – ΠαΣοΚ, αποτελώντας την εγγύηση της απόλυτης υποταγής στην τρόικα, κρύβεται τώρα πίσω από τον Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος ως "λαγός" προετοιμάζει το έδαφος για τη λήψη και νέων δυσβάστακτων μέτρων, που οδηγούν σε πλήρη εξαθλίωση την ελληνική κοινωνία». Ο Γ. Στουρνάρας δήλωσε στην εφημερίδα ότι «εμείς δεχόμαστε ότι χρειάζονται μέτρα 500 εκ. ευρώ, έναντι 2,5 δισ. ευρώ της τρόικας. Αυτά τα 500 εκ. ευρώ, όμως, από κάπου πρέπει να προέλθουν. Και αφού το πρόβλημα του "κενού" οφείλεται στα ασφαλιστικά ταμεία, εκεί πρέπει να αναζητηθούν». ** Μιλώντας στο Βήμα FM [25.10.13] ο εκπρόσωπος τύπου του ΠαΣοΚ, Οδ. Κωνσταντινόπουλος, δήλωσε ότι «πρέπει να αποδεχθούμε ότι ή συνεχίζουμε την πολιτική που ξεκινήσαμε το 2009 και μας ακολουθεί τώρα ο κ. Σαμαράς ή ο κ. Σαμαράς άλλαξε πολιτική και τον ακολουθούμε εμείς. Και τα δύο, δεν μπορούν να γίνονται. ∆ηλαδή, την ίδια ώρα και να δικαιωνόμαστε από την πολιτική μας και να γινόμαστε συνιστώσα του κ. Σαμαρά, δεν γίνεται».

Πριν αλέκτορα λαλήσαι… * Προγαμιαίο συμβόλαιο ΠΑΣΟΚ - Ν∆ η προγραμματική συμφωνία * Έρχονται νέα «στοχευμένα» μέτρα, δηλώνει ο ο Γ. Στουρνάρας

Μ

ε το λογαριασμό στο χέρι, ύψους 2,5 δισ. ευρώ για το 2014, περίμεναν οι Βρυξέλλες τους Αντ. Σαμαρά και Γ. Στουρνάρα που τον συνόδευε, σε μια προσπάθεια αναστύλωσης του κύρους του. Το «δεν παίρνουμε άλλα μέτρα» έγινε, άμεσα, από τον υπουργό Οικονομικών [δηλώσεις στα Νέα, 25.10.13], «δεν μπορούμε να λέμε κανένα μέτρο. Από το όχι σε νέα οριζόντια δημοσιονομικά μέτρα, το οποίο και εγώ υποστηρίζω, έως το όχι, κανένα μέτρο υπάρχει τεράστια απόσταση» -μόνο που ήταν αυτοί οι ίδιοι, Σαμαράς, Βενιζέλος και Στουρνάρας που επέμεναν ότι δεν θα υπάρξουν μέτρα. Είχε προηγηθεί ο Όλι Ρεν, που δεν «κόνταινε» και άλλο το Μαξίμου: Η Ελλάδα θα παραμείνει υπό επιτήρηση μέχρι να αποπληρώσει το 75% του χρέους της, ενώ η συζήτηση για το χρέος θα γίνει μετά τις ευρωεκλογές. «Εφ’ όσον το όριο του 75% δεν έχει επιτευχθεί, η επιτήρηση θα συνεχίζεται. Πόσο χρόνο ακόμα θα σημαίνει αυτό για την Ελλάδα, είναι ολοφάνερα ακόμα νωρίς και πρόωρο για να λεχθεί», δήλωσε ο Όλι Ρεν, μετά από ερώτηση της Ν. Βαλαβάνη, για να τονίσει ότι «κάποια στιγμή μέσα στο καλοκαίρι θα ασχοληθούμε με το θέμα της επιπλέον βελτίωσης της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους». Καμιά διαπραγμάτευση Οι δηλώσεις Όλι Ρεν ανάγκασαν τον Αντ. Σαμαρά να ανακρούσει πρύμνα και να αναπροσαρμόσει την τακτική του ξεχνώντας το συγκρουσιακό σκηνικό που προετοίμαζε, προκειμένου να δώσει πολιτικό χαρακτήρα στη «διαπραγμάτευση». Άλλωστε στην δεκαπεντάλεπτη συνάντησή του με την Α. Μέρκελ επανέλαβε τα γνωστά: δεν αντέχει πρόσθετα μέτρα η ελληνική κοινωνία, η βιωσιμότητα του χρέους να αντιμετωπιστεί το συντομότερο, ενώ ψέλλισε και κάτι για την αμυντική βιομηχανία της χώρας -επί 15 λεπτά τη σφυροκοπούσε αλύπητα…

Οι Ευρωπαίοι, βέβαια, που αντιμετωπίζουν και αυτοί σοβαρά πολιτικά προβλήματα αλλά ούτε την ανατροπή της σημερινής κυβέρνησης επιθυμούν, μεταθέτουν τη ρύθμιση του χρέους για μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου. ∆εν θέλουν να φανούν ότι «χαρίζονται» στους Έλληνες, ότι θα χάσουν χρήματα διαγράφοντας χρέος. Η άνοδος των ευρωσκεπτικιστών, που εκφράζονται και μέσα από ακροδεξιά κόμματα [σε Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, κ.λπ.] οδήγησε στην αναβολή των αποφάσεων. ∆εν ρισκάρουν νέες αντιδράσεις και ψήφους προς την ακροδεξιά λόγω μιας νέας βοήθειας προς την Ελλάδα και γενικότερα προς τον Νότο. Αυτόματες μειώσεις Η πολεμική κατά της τρόικας, βέβαια, είχε αρχίσει να ξεφουσκώνει με τα πρώτα τηλεφωνήματα από Βρυξέλλες και Βερολίνο. Στελέχη της κυβέρνησης, μάλιστα, προετοίμαζαν την τελευταία εβδομάδα το έδαφος για μέτρα κυρίως στα λεγόμενα «ευγενή» ταμεία. Ο Γ. Στουρνάρας το επιβεβαίωσε: «Και αφού το πρόβλημα του “κενού” είναι στα ασφαλιστικά ταμεία, εκεί πρέπει να αναζητηθούν» λύσεις [Νέα, 25.10.13]. Το «πρόβλημα του κενού», βέβαια, δεν δημιουργήθηκε από μόνο του. Είναι αποτέλεσμα της μείωσης της κρατικής χρηματοδότησης προς τα ασφαλιστικά ταμεία κατά 1,8 δισ. ευρώ για το 2014 και κατά 300 εκ. ευρώ προς τον ΕΟΠΥΥ και τον ΟΑΕ∆, γεγονός που μαθηματικά θα οδηγούσε σε περικοπές και κύριων συντάξεων. Εκτιμάται ότι τα «στοχευμένα μέτρα» του Μαξίμου μεταφράζονται σε μείωση των κύριων συντάξεων των λεγόμενων «ευγενών» ταμείων σε ∆ΕΗ [περίπου 2%}, ΟΤΕ [1,5%] και τράπεζες [1%]. Μειώσεις, όμως, που μπορεί να φτάσουν και το 20%, θα έχουμε και σε εφάπαξ [από 01.01.14] και σε επικουρικές [01.06.14], αυτόματα, καθώς «είναι θέματα για τα οποία η χώρα μας έχει δεσμευτεί με νόμους που ψηφίστηκαν από τη Βουλή και σε επί-

πεδο μνημονίου», σύμφωνα με τον υπουργό Γ. Βρούτση. Ο Γ. Στουρνάρας, μάλιστα, έχει προαναγγείλει αλλαγές και στον υπολογισμό της σύνταξης για τους ασφαλισμένους των παλαιών ειδικών ταμείων, κυρίως των ∆ΕΚΟ. Και τρίτο μνημόνιο Η κυβέρνηση έχει πατήσει τη νάρκη και αδυνατεί να σηκώσει το πόδι της –θα ανατιναχθεί. Η προσπάθεια αναδόμησης του φιλολαϊκού προφίλ της έγινε τσαπατσούλικα και με υψηλότερους του κανονικού τόνους, με αποτέλεσμα η κυβερνητική «κολοτούμπα» να γίνεται επώδυνα και ασύγχρονα –«η Ν∆ προβάλλει ως εγγυητής της παραμονής της χώρας στην Ευρώπη με πρακτικές, όμως, Καλαμάτας», σημειώνει ο Γ. Βούλγαρης [Νέα, 25.10.13]. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Γ. Στουρνάρας, που, ενώ είχε κατανοήσει την τακτική του «αντάρτικου» από το Μαξίμου, δεν μπορούσε να την υλοποιήσει. Γεγονός, πάντως, είναι ότι η τρόικα θα αναζητήσει κάποια σημεία επαφής με την κυβέρνηση – δεν θα την αφήσει να καταρρεύσει, θα χαλαρώσει την πίεση. Αρχές Νοεμβρίου θα βρίσκεται και πάλι στην Αθήνα για ελέγχους στα «ζητήματα του χρηματοδοτικού κενού, του προϋπολογισμού του 2014 και όχι για τη βιωσιμότητα του χρέους» [Ουίλιαμ Μάρεϊ, εκπρόσωπος ∆ΝΤ]. Έως τα μέσα ∆εκεμβρίου που θα υπάρξουν οι αποφάσεις καθώς θα έχει σχηματισθεί η νέα κυβέρνηση στη Γερμανία, το Μαξίμου έχει στη διάθεσή του ένα εύλογο διάστημα προκειμένου να ξεδιπλώσει την επικοινωνιακή του τακτική. Και να προετοιμάσει την κοινωνία για τους όρους του τρίτου μνημονίου ή επέκταση του υφιστάμενου –ουσιαστικά, δηλαδή, νέα μέτρα- προκειμένου να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό. Η ελληνική πλευρά ισχυρίζεται ότι είναι 500 εκ., ενώ η τρόικα το ανεβάζει στα 4 με 6 δισ. ευρώ, γι’ αυτό και ζητά νέα μέτρα ύψους 2

δισ. ευρώ για το 2014 και μειώσεις σε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές παροχές, κατά 4,5 δισ. ευρώ, την περίοδο 2015 – 2016. Να σημειωθεί ότι ακόμη εκκρεμεί η δόση του 1 δισ. ευρώ από τον Ιούλιο, καθώς η τρόικα απαιτεί συμφωνία για τις αμυντικές βιομηχανίες. Ρήγματα στο ΠαΣοΚ Το νέο μνημόνιο, που θα ονομαστεί «πρόγραμμα ανάπτυξης» ή κάπως έτσι, οδηγεί σε συνεχή και μακροχρόνια νέα μέτρα, ανεξάρτητα αν ονομαστούν πλάγια, διαγώνια ή κάθετα. Το Μαξίμου γνωρίζει ότι εξαντλούνται οι «πολιτικές ανάσες» του, ενώ στο ΠαΣοΚ όλο και γίνονται πιο εμφανή τα εσωκομματικά ρήγματα. Η αναδίπλωση στο θέμα των πρόωρων εκλογών, για τις οποίες εκτός από τις Βρυξέλλες αντιδρούσε σφόδρα και το ΠαΣοΚ, εκφράστηκε και στην προγραμματική συμφωνία δύο κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση – «ορίζοντας διακυβέρνησης είναι πάντα η τετραετία». Παράλληλα γίνονται ανοίγματα και σε «άλλες κοινοβουλευτικές δυνάμεις», που δεν κατονομάζονται, φωτογραφίζουν, όμως, την «ομάδα» Σπ. Λυκούδη, ενώ κρίθηκε απαραίτητο να γίνει ιδιαίτερη μνεία στις «κοινοβουλευτικές ομάδες των δύο κομμάτων που σηκώνουν στους ώμους τους το βάρος της ιστορικής πρόκλησης αυτής της δύσκολης περιόδου». Άλλωστε «ως τον Ιούνιο θα είναι κόλαση», όπως δηλώνει ο Γ. Στουρνάρας [Βήμα, 20.10.13], και οι βουλευτές χρειάζονται μια κάποια στήριξη, όπως η δωρεάν διέλευση των αυτοκινήτων τους τα σαββατοκύριακα από τα διόδια –δικαιώνεται και το κίνημα «δεν πληρώνω»… Η προγραμματική συμφωνία, πάντως, στάθηκε η αφορμή για να υπάρξουν εντάσεις στο ΠαΣοΚ. Το κλίμα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος ήταν ιδιαίτερα «βαρύ» με τον Κ. Σκανδαλίδη να σχολιάζει ότι «γέρνουμε μονόπαντα προς την πλευρά της Ν∆», ο Γ. Ντόλιος να τονίζει ότι ενώ «προσπαθούμε να

συνθέσουμε την κεντροαριστερά, συμπράττουμε με την κεντροδεξιά στην κυβέρνηση και ενσωματωνόμαστε σ’ αυτήν». Στο ίδιο μήκος κύματος ο Θ. Μωραΐτης σχολίασε ότι η προγραμματική συμφωνία είναι ευχολόγιο και «ζούμε το έργο Σαμαράς αντιμνημονιακός Νο 2», ενώ η Θ. Τζάκρη υποστήριξε ότι η παρέμβαση του Κ. Σημίτη για τους «58» της κεντροαριστεράς αποσκοπεί στις βλέψεις του για την προεδρία της ∆ημοκρατίας. Ο ίδιος ο Ευ. Βενιζέλος επεχείρησε να διασκεδάσει τις αντιδράσεις τονίζοντας ότι το προγραμματικό κείμενο δεν καταργεί τις διαφορές των δύο κομμάτων, ότι η συνεργασία επιβάλλεται για εθνικούς λόγους, ενώ υπαινίχθηκε ότι ορισμένοι βουλευτές λοξοκοιτάζουν προς μια συνεργασία με τον ΣυΡιζΑ! Και επιτέθηκε, για το θέμα της κεντροαριστεράς, κατά της ηγεσίας της ∆ημΑρ που δηλώνει «δεν μπορώ να συνεργαστώ με το ΠαΣοΚ του Βενιζέλου». *** Οι δηλώσεις Ρεν, για ρύθμιση του χρέους μετά τις ευρωεκλογές, δεν προκάλεσαν καμιά αντίδραση από το ∆ΝΤ, παρόλο που επέμενε, έως πρόσφατα, για διευθέτηση της βιωσιμότητας του χρέους μέσα στο 2013. Είναι φανερό ότι υπάρχει συμφωνία του Ταμείου με την ΕΕ για σταδιακή απαγκίστρωσή του από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, αρχής γενομένης από το ελληνικό –θα παραμείνει, όμως, για ένα διάστημα σε ρόλο τεχνικού συμβούλου. Συμφωνήθηκε, πάντως, η ομαλή αποπληρωμή των δανείων του ∆ΝΤ προς την Ελλάδα [συνολικά 47,3 δισ. ευρώ] με την Κρ. Λαγκάρντ να δηλώνει ότι «εάν η ευρωζώνη δεν χρειάζεται, πλέον, τις υπηρεσίες του ∆ΝΤ, αυτή είναι η καλύτερη δυνατή είδηση». Θόδωρος Μιχόπουλος

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

4

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

Συμφωνία... παλιοχαρακτήρων * Η «προγραμματική συμφωνία» Ν∆-ΠΑΣΟΚ: Φύλλο συκής για τον Ευ. Βενιζέλο ή σύμβολο μνημονιακής πτήσης για δύο;

Το μνημόνιο ως μόνιμο Καθαρτήριο… Το κείμενο της συμφωνίας δεν θα μπορούσε να είναι τίποτε παραπάνω από μια ανιαρή έκθεση γενικών ιδεών, αν δεν εμπεριείχε και συμπύκνωνε την απόφαση Ν∆ και ΠΑΣΟΚ να συνεχίσουν μέχρι τελικής πτώσεως – των πολιτών– την πολιτική της λιτότητας, της εσωτερικής υποτίμησης, της ύφεσης και της ανεργίας, που επιβάλλουν τα μνημόνια. Γι’ αυτό και εκ προοιμίου παραδέχονται στην προγραμματική συμφωνία ότι «οριστική και πραγματική απαλλαγή της πατρίδας μας από το μνημόνιο» δεν

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

Η

αναγγελία μιας πολιτικής συμφωνίας προϋποθέτει την ύπαρξη μιας προηγούμενης διάστασης απόψεων, η οποία, μετά από εργώδεις προσπάθειες, αίρεται κατόπιν αμοιβαίων υποχωρήσεων. ∆ιαφορετικά δεν αποτελεί αξιοσημείωτη είδηση. Στο κείμενο της «προγραμματικής συμφωνίας» Ν∆ και ΠΑΣΟΚ, που δόθηκε στη δημοσιότητα τέσσερις μήνες μετά τη συγκρότηση του νέου κυβερνητικού σχήματος, κατά ένα περίεργο πρωθύστερο σχήμα, μάταια θα αναζητήσει κάποιος τα σημεία εκείνα που μαρτυρούν αναγκαίες συγκλίσεις, αμοιβαίες υποχωρήσεις, προκειμένου να βρεθεί η μέση οδός. Και δικαιολογημένα, γιατί δεν πρόκειται, όπως ισχυρίζεται κυρίως το ΠΑΣΟΚ, για μια συμφωνία πρώην διαφωνούντων, αλλά για μια συμφωνία συμφωνούντων εκ των προτέρων. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Από τα δύο κόμματα, το μεν ΠΑΣΟΚ στην πράξη έχει αποδεχτεί τουλάχιστον από το 2010 τη λογική των μνημονίων και την κυριαρχία του νεοφιλελεύθερου δόγματος που τη στηρίζει. Ο νεοφιλελεύθερος «μονόδρομος» άλλωστε ήταν έννοια που το ΠΑΣΟΚ, ήδη από τη σημιτική εποχή, εισήγαγε στην πολιτική ζωή της χώρας. Όσο για τη Ν∆, η «αντιμνημονιακή» άνοιξή της και η λαϊκοδεξιά ρητορική της κράτησαν όσο χρειαζόταν για να αναρριχηθεί στην κυβερνητική εξουσία ο κ. Σαμαράς. Ουδείς αναμάρτητος… Η επιστροφή στη νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία ήταν προδιαγεγραμμένη. Αυτή η βαθύτερη σύμπτωση είναι που ανησύχησε και μια συγκεκριμένη κατηγορία βουλευτών του ΠΑΣΟΚ (Σκανδαλίδης, Ντόλιος, Μωραΐτης, Κουτσούκος, Σηφουνάκης, Κρεμαστινός, Κασσής) ορισμένοι από τους οποίους στη συνεδρίαση της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ ζήτησαν και σύγκληση της κεντρικής επιτροπής, ενώ άλλοι επέκτειναν την κριτική τους προς την ηγεσία και για τη θετική στάση της έναντι της πρωτοβουλίας 58, η οποία προκρίνει ανοιχτά τη συνεργασία με τη Ν∆ ως σταθερή πολιτική επιλογή.

μπορεί να γίνει παρά: «Πρώτον, με την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων (…) δεύτερον, με τη συστηματική προώθηση των μεταρρυθμίσεων». ∆ηλαδή, έξοδος από τα μνημόνια μπορεί να επιτευχθεί μόνο… με την πιστή εφαρμογή τους! Το πού τοποθετείται χρονικά αυτού του τύπου η «έξοδος», μπορεί να το αντιληφθεί κάποιος διαβάζοντας την απάντηση του κ. Όλι Ρεν σε ερώτηση της Νάντιας Βαλαβάνη, βουλευτίνας του ΣΥΡΙΖΑ: Η Ελλάδα, καθώς και οι άλλες χώρες που έχουν λάβει δάνεια, θα βρίσκονται σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, έως ότου αποπληρώσουν το 75% των δανείων τους. Πράγμα που, σύμφωνα με έγκυρες εκτιμήσεις, σημαίνει για την Ελλάδα 25 με 30 χρόνια ακόμη «ενισχυμένη εποπτεία»! Το ίδιο προβλέπει, άλλωστε, και η προγραμματική συμφωνία Ν∆-ΠΑΣΟΚ, χωρίς να τολμά να το ομολογήσει ρητά. Συμπεραίνεται, όμως, εύκολα από τη ρητή –και απειλητική– αναφορά στο κοινό κείμενο ότι «η προγραμματική συμφωνία που διέπει την κυβέρνηση εθνικής ευθύνης, είναι το πολιτικό πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανασυγκρότησης, που θα ξανακάνει την Ελλάδα αυτοδύναμη και ουσιαστικά ισότιμη μέσα στην Ευρώπη». Και στη μεταμνημονιακή, δηλαδή, εποχή (κατά Ν∆ και ΠΑΣΟΚ), την εποχή της «ανασυγκρότησης», το ίδιο πολιτικό πλαίσιο που διαγράφει η συμφωνία κυβερνητικής συνεργασίας θα ισχύει: η διαιώνιση της μνημονιακής λογικής. Κοινωνικό κράτος μηδενικού βαθμού Όταν το κείμενο της συμφωνίας πάει να καταπιαστεί με τα πιο καυτά προβλήματα που ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία, για παράδειγμα ανεργία, υγεία, ασφαλιστικό, αποκαλύπτεται η έν-

δεια των ιδεών, αλλά και η προσπάθεια συγκάλυψης των ήδη διαφαινόμενων προθέσεων διάλυσης κάθε έννοιας κοινωνικού κράτους. Για την ανεργία εναποθέτουν τις ελπίδες σε μια απροσδιόριστη χρονικά «επάνοδο σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης» και έως τότε σε… «πρόσθετες παρεμβάσεις»: Πρώτον, δημιουργία προσωρινών θέσεων απασχόλησης (!) ∆εύτερον, προγράμματα στήριξης υφιστάμενων θέσεων εργασίας»… Τρέμε ανεργία! Για την υγεία έξι αράδες όλες κι όλες: «Αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων του ΕΣΥ και του ΕΟΠΥΥ και πλήρης υγειονομική κάλυψη των πολιτών (…) Στοχεύουμε παράλληλα στην ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων στο χώρο της Υγείας». Για να αντιληφθεί κάποιος τι σημαίνει αυτή η παταγώδης αοριστία, αρκεί να ασθενήσει ο ίδιος ή κάποιος δικός του και να βρεθεί ενώπιος ενωπίω με την εκτεταμένη επίθεση υποβάθμισης του δημόσιου συστήματος υγείας και παράδοσής του στα ιδιωτικά κερδοσκοπικά συμφέροντα. Όσο για το ασφαλιστικό η συμφωνία περιορίζεται σε μια ντροπαλή διαπίστωση ακαδημαϊκού χαρακτήρα: «Η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του συστήματος συνδέεται με τη βελτίωση των μακροοικονομικών δεδομένων και,

κυρίως, με την αύξηση της απασχόλησης, αλλά και με την ερφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας ως προς την είσπραξη των εισφορών»… Φέξε μου και γλίστρησα, δηλαδή. Λες και κυβερνούν κάποιοι άλλοι. Τη στιγμή που στην πραγματικότητα εξελίσσεται νέα επίθεση κατά των ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Εκεί που τα πράγματα γίνονται κωμικοτραγικά, είναι στην περιγραφή του «νέου Εθνικού Παραγωγικού Μοντέλου»: «Όλες οι σχετικές μελέτες αναδεικνύουν τους ίδιους προφανείς πυλώνες του: Πρωτογενής τομέας και βιομηχανία τροφίμων Τουρισμός Ενέργεια Ναυτιλία Επένδυση στη γνώση και την καινοτομία Εξωστρέφεια». Τι και πώς ακριβώς θα γίνει σ’ αυτούς τους «πυλώνες» μη ρωτάτε, γιατί δεν θα βρείτε απάντηση στην προγραμματική συμφωνία. Τις… λεπτομέρειες τις ζούμε ήδη στην πράξη: ό,τι βρέξει ας κατεβάσει στην πλάτη των (προσωρινώς) εργαζομένων και των (μονίμως) ανέργων. Έκτακτη φορολογία με μόνιμο χαρακτήρα Η αποθέωση της μνημονιακής

λογικής συνεχίζεται στα σημεία που αναφέρονται στη φορολογική πολιτική. Ενώ επισημαίνεται με κάθε βερμπαλισμό η ανάγκη για ένα «εθνικό φορολογικό σύστημα (…) κοινωνικά δίκαιο και αναπτυξιακό», που το περιμένουμε από τον περασμένο Απρίλιο, η πραγματοποίησή του παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες – ή μάλλον, στις… μνημονιακές: «Η ολοκλήρωση ενός τέτοιου φορολογικού συστήματος προϋποθέτει να ξεπεραστεί πλήρως η δημοσιονομική κρίση (…) Στο μεσοδιάστημα, και προκειμένου να επιτευχθούν οι επιτακτικοί στόχοι του μεσοπρόθεσμου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, ολοκληρώνεται η εφαρμογή φορολογικών μέτρων έκτακτου και προσωρινού χαρακτήρα, που κατέστησαν αναγκαία λόγω της κρίσης». Και για όποιον δεν κατάλαβε, την ημέρα που δημοσιεύτηκε η «προγραμματική συμφωνία», δόθηκε στη δημοσιότητα και το τελικό προσχέδιο νόμου, που μετατρέπει το έκτακτο βενιζελικό δημιούργημα «χαράτσι της ∆ΕΗ» σε μόνιμο και καθολικότερο μέτρο φορολόγησης κάθε ίχνους ακίνητης περιουσίας, ακόμη και άγονης γης. Έτσι εννοούν το «εθνικό φορολογικό σύστημα»: ως μονιμοποίηση της «έκτακτης» φοροεπιδρομής. Ας σημειωθεί ότι η λέξη «περιουσιολόγιο» δεν απαντάται στο κείμενο της συμφωνίας… Η φοροδιαφυγή ήδη… αντιμετωπίζεται Και με τη φοροδιαφυγή τι μέλλει γενέσθαι; Αναγνωρίζεται ότι είναι «μία από τις αιτίες της δημοσιονομικής παράλυσης» και «η κύρια αιτία των υπερβολικών φορολογικών βαρών των τελευταίων ετών». Και εκεί που λές, να, σοβαρέψανε οι άνθρωποι, αποφαίνονται με όλη την απαιτούμενη αστειότητα ότι «η φοροδιαφυγή ήδη αντιμετωπίζεται πλέον». Αυτό το σημείο σίγουρα το συνέταξε ο Βενιζέλος, έχοντας στο νου του την αποδοτική αξιοποίηση της λίστας Λαγκάρντ… Χ. Γεωργούλας • Ολόκληρο το κείμενο της συμφωνίας στην ηλεκτρονική έκδοση της «Εποχής».

Επισκεφθ εί το νέο sit τε της «Επο e χής»

http://www.epohi.gr

ΠΟΛΙΤΙKH

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

5

TA ΛΑΘΡΑΙΑ

“

Μια φασιστική σφαίρα στο θώρακα

Η κυβέρνηση αφενός θα επιχειρήσει να δημιουργήσει εντυπώσεις και κλίμα ευφορίας, αφετέρου θα τοποθετήσει το όριο της φτώχειας σε επίπεδο 219 ευρώ χαμηλότερο από αυτό στο οποίο το προσδιόρισε η ΕΛΣΤΑΤ για το 2011.

Με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, μια αληθινή ιστορία μας ταξιδεύει στον αντιφασιστικό χρόνο και χώρο των Ελλήνων Του

Νίκου Τσαγκρή

Κ

άποτε, εντελώς τυχαία, σε μια περιστασιακή επέμβαση, οι γιατροί βρήκαν στο θώρακα 78χρονου μια σφαίρα που είχε ξεμείνει εκεί από τότε που πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο, 58 χρόνια πριν*. Η είδηση κατέλαβε μια περίοπτη θέση στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων κι έκανε θραύση, προκάλεσε, έξυσε πληγές, συγκίνησε. Φαντάστηκα τους αποδέκτες της να αισθάνονται μια βαθιά τρυφερότητα για τον 78χρονο και ταυτόχρονα, με την εικόνα της φασιστικής σφαίρας μπροστά στα μάτια τους, να φαντασιώνουν εικόνες από το αλβανικό μέτωπο: Τα χιονισμένα βουνά της Πίνδου, τους έλληνες φαντάρους να σέρνουν τα σκεβρωμένα απ’ τα κρυοπαγήματα πόδια τους τραβώντας τα μουλάρια με τα εφόδια, τις μάχες στα χαρακώματα, μια ιταλική σφαίρα απ’ το πουθενά να καρφώνεται στο στήθος του 20χρονου φαντάρου. Που τώρα είναι 78 χρόνων. Και οι γιατροί βρήκαν, μετά από 58 χρόνια, την ιταλική σφαίρα στον θώρακά του.

Το «τυρί» και η «φάκα» του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος * Θα το λάβει μόλις το 2% των φτωχών πολιτών * 360 ευρώ αντί για 579 ευρώ που είναι το «κατώφλι» της φτώχειας Του

Νάσου Χατζητσάκου

Πληθυσμός σε κίνδυνο φτώχειας και «κατώφλι» ανέχειας (2011)

«Φ

ιάσκο ολκής» αναμένεται να αποτελέσει η πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος (ΕΕΕ), με την κυβέρνηση να επιδιώκει μέσα από τη δημιουργία εντυπώσεων να καθιερώσει ως… μεσοαστούς όσους έχουν μηνιαίο εισόδημα άνω των 360 ευρώ το μήνα. Το επίδομα αυτό, το οποίο εκτιμάται ότι δεν θα ξεπερνά το επίπεδο της σύνταξης ανασφάλιστων υπερηλίκων του ΟΓΑ, με βάση τα δεδομένα που έκαναν γνωστά στα μέσα της εβδομάδας οι αρμόδιοι υπουργοί, το 2014 αναμένεται να φτάσει μόλις στο 2,3% των ελλήνων πολιτών με εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας! Τα συσχετιζόμενα με το ζήτημα αυτό -την εφαρμογή του θεσμού του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, όπως προβλέπεται από τους τελευταίους μνημονιακούς νόμους- κυβερνητικά στελέχη, μόλις πριν από λίγες ημέρες ανέφεραν ότι η χορήγηση του εν λόγω επιδόματος θα ξεκινήσει μέσα στο 2014. Όμως, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα δεν θα αποκτήσουν όλοι. Το αντίθετο. Ο θεσμός θα εφαρμοστεί πολιτικά και για τον επόμενο χρόνο θα αφορά μόλις τους 2 από τους 100 φτωχούς, βάσει εισοδημάτων, πολίτες της χώρας.

Για λίγους Συγκεκριμένα, όπως ανέφερε ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Γιάννης Βρούτσης, αναπτύσσοντας τη φιλοσοφία της απόφασης υιοθέτησης και στην Ελλάδα του θεσμού του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, το πρόγραμμα χορήγησής του (σύμφωνα με το νόμο 4039 του 2012) θα εφαρμοστεί πιλοτικά τον επόμενο χρόνο σε μόλις δύο περιοχές της χώρας και με τον αρχικό προϋπολογισμό να μην ξεπερνά τα 20 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα θα απευθύνεται σε άτομα που διαβιούν σε συνθήκες μεγάλης φτώχειας και στόχος της κυβέρνησης είναι να επεκταθεί περαιτέρω… το 2015. Από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, ο βουλευτής Ηλείας Γιάννης Κουτσούκος, σε ενημερωτικό του σημείωμα σε σχέση με τα όσα ελέχθησαν εντός της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής, την περασμένη Τετάρτη, προχώρησε στη δημοσιοποίηση ορισμένων στοιχείων τα οποία «φωτογραφίζουν» περισσότερες πτυχές του τρόπου πιλοτικής εφαρμογής του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για το 2014. Ο κ. Κουτσούκος, στο σημείωμά του, αναφέρεται στη σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων του ΟΓΑ, η οποία κυμαίνεται στα 360 ευρώ το μήνα και προσ-

διόρισε, αναφέροντας προσεγγίσεις ∆ιεθνών Οργανισμών, το ύψος του ορίου της φτώχειας στα 4.800 ευρώ το χρόνο (!) για τετραμελή οικογένεια συνυπολογιζομένων των… λοιπών εισοδημάτων (και της περιουσίας) και κλιμακούμενο ανά άτομο με τρόπο που να μην λειτουργεί ως αντικίνητρο για ανάληψη εργασίας. Το επίδομα «φάκα» Με βάση, λοιπόν, τα δεδομένα τα οποία έδωσαν στη δημοσιότητα τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, από μια πρώτη σε βάθος ανάλυση προκύπτει ότι το ύψος του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για το 2014 θα κυμαίνεται στο αντίστοιχο των συντάξεων για ανασφάλιστους υπερήλικες του ΟΓΑ, δηλαδή στα 360 ευρώ. Στη βάση αυτής της εκτίμησης, και σε συνδυασμό ότι τα κονδύλια που θα διατεθούν δεν θα ξεπερνούν τα 20 εκατ. ευρώ, συμπεραίνεται ότι οι δικαιούχοι του Εγγυημένου Εισοδήματος τον επόμενο χρόνο δεν θα ξεπεράσουν τις 55.000 άτομα. Οι δικαιούχοι, σύμφωνα με τις επίσημες τοποθετήσεις των αρμοδίων στελεχών της Ν∆ και του ΠΑΣΟΚ, θα επιλεγούν μόνο από δύο περιοχές, γεγονός το οποίο προκάλεσε σχόλια βουλευτών της Αντιπολίτευσης οι οποίοι, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ανέφεραν ότι «είναι ευχή όλων να μην επιλεγούν με βάση πολιτικά, κομματικά και ψηφοθηρικά κριτήρια οι Κυκλάδες και η Ηλεία». Κατ’ αυτόν τον τρόπο πιλοτικής εφαρμογής του θεσμού του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, όμως, η κυβέρνηση αντί να στηρίζει τους πολίτες οι οποίοι διαβιούν κάτω από τα όρια της φτώχειας, στην πραγματικότητα προωθεί ένα ακόμη επικοινωνιακό «τρικ» για τη δημιουργία και μόνο εντυπώσεων. Οι λόγοι είναι οι εξής: 1) Όπως προαναφέραμε οι δικαιούχοι δεν θα ξεπεράσουν τις 55.000 άτομα. Όμως, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2011 ο αριθμός των πολιτών που ήταν με εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας, ανέρχονταν στα 2.341.400 πολίτες (901.194 νοικοκυριά σε όλη τη χώρα). Σήμερα, ο αριθμός τους εκτιμάται μετά βεβαιότητας ότι έχει αυξηθεί κατά πολύ περισσότερο. Ακόμη, όμως, και με βάση τα στατι-

στικά της ΕΛΣΤΑΤ για το 2011, το 2014 ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα της τάξης των 360 ευρώ το μήνα, θα λάβουν μόλις οι 2 από τους 100 φτωχούς πολίτες.

2) Με βάση το ενημερωτικό σημείωμα του κ. Κουτσούκου, το όριο της φτώχειας για τετραμελή οικογένεια αναμένεται να καθοριστεί περίπου στα 4.800 ευρώ το χρόνο! Ωστόσο, ο πήχης θα υπολείπεται κατά… 9.042 ευρώ από το ετήσιο ποσό το οποίο χαρακτηρίζει ως «κατώφλι» πριν τη φτώχεια για την Ελλάδα η ΕΛΣΤΑΤ. Συγκεκριμένα, το όριο της φτώχειας για τετραμελή οικογένεια (με 2 ενήλικους και δύο παιδιά κάτω των 14 ετών) είναι στα 13.842 ευρώ και σε ατομικό επίπεδο στα 6.951 ευρώ το χρόνο (579,2 ευρώ το μήνα). Επικοινωνιακό τρικ Άρα, εφόσον η κυβέρνηση προχωρήσει στην πιλοτική εφαρμογή της χορήγησης του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σύμφωνα με τα κριτήρια αυτά, τότε -το 2014- το αντίκρισμα που θα έχει στην κοινωνία θα είναι καθαρά επικοινωνιακό και σε καμιά περίπτωση δεν θα στηρίξει ουσιαστικά τους μη έχοντες που διαβιούν με μηδενικά έως απειροελάχιστα εισοδήματα. Αντί για τουλάχιστον 579 ευρώ μηνιαίως που θα έπρεπε να δοθούν στους φτωχούς πολίτες (στο επίπεδο αυτό τοποθετεί το «κατώφλι της ανέχειας» η ΕΛΣΤΑΤ), οι «μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού» δικαιούχοι θα πάρουν μόλις 360 ευρώ το άτομο (ποσό το οποίο αναμένεται, κατ’ άτομο να είναι μειωμένο, σε περιπτώσει οικογενειών). Ετσι, λίγο πολύ η κυβέρνηση αφενός θα επιχειρήσει να δημιουργήσει εντυπώσεις και κλίμα ευφορίας, αφετέρου θα τοποθετήσει το όριο της φτώχειας σε επίπεδο 219 ευρώ χαμηλότερο από αυτό στο οποίο το προσδιόρισε η ΕΛΣΤΑΤ για το 2011. Στη… «νέα Ελλάδα» των Α. Σαμαρά και Ε. Βενιζέλου, εάν η πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος γίνει πάνω στη βάση αυτή, μεσοαστοί θα θεωρούνται όσοι έχουν μηνιαία εισοδήματα πάνω από… 360 ευρώ.

•

*** Όμως, όλοι ξέρουμε τι συνέβη στο Αλβανικό μέτωπο. Γιατί λοιπόν τόση συγκίνηση, τόσες πληγές ν’ ανοίγουν ξαφνικά, στη θέα μιας φασιστικής σφαίρας που ταξίδεψε στο χρόνο, από το '40 έως το '98, κρυμμένη στο θώρακα ενός συμπατριώτη μας; «Οι μεγαλύτερες πληγές προέρχονται απ’ αυτό που βλέπεις παρά απ' αυτό που ξέρεις», έλεγε ο Ρολάν Μπαρτ. Μέσα από τη σφαίρα που βγήκε από τον θώρακα του 78χρονου, απελευθερώθηκαν εικόνες θαμμένες στα βάθη του υποσυνείδητου, ξεσηκώθηκαν ψίθυροι καρδιάς και τις ιστόρησαν: Πίνδος – Κορυτσά – ∆ίστομο – Σκοπευτήριο – Μπουμπουλίνας – Πολυτεχνείο – Άρης – Μανώλης – Νικηφόρος – Χρήστος – Αλέκος – Βαγγελιώ – Αβέρωφ και Τρίτης Σεπτεμβρίου και Περάματος και Κερατσινίου και τρείς φασιστικές μαχαιριές στο σώμα του Παύλου και…

Kείνοι που επράξαν το κακό - τους πήρε μαύρο σύγνεφο Ζωή δεν είχαν πίσω τους μ’ έλατα και με κρύα νερά M’ αρνί, κρασί και τουφεκιά, βέργα και κληματόσταυρο Παππού δεν είχαν από δρυ κι απ’ οργισμένο άνεμο Στο καραούλι δεκαοχτώ μερόνυχτα Mε πικραμένα μάτια· Τους πήρε μαύρο σύγνεφο - δεν είχαν πίσω τους αυτοί Θείο μπουρλοτιέρη, πατέρα γεμιτζή Mάνα που να ’χει σφάξει με τα χέρια της Ή μάνα μάνας που με το βυζί γυμνό Xορεύοντας να ’χει δοθεί στη λευτεριά του Χάρου! (Από το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο…» του Οδυσσέα Ελύτη) Τις ξέραμε τις ιστορίες αυτές, τις είχαμε ακουστά, τις φανταζόμαστε, τις ζήσαμε. Μα η φασιστική σφαίρα που βγήκε από τον θώρακα του πολεμιστή 48 χρόνια μετά, μας επέτρεψε να τις ξαναδούμε ζωντανές, να τις «υποκλέψουμε» έστω, σαν μέσα από μια κλειδαρότρυπα. *** Η εικόνα είναι ανίκητη, έχει πάντα την τελευταία λέξη: Καμιά γνώση δεν μπορεί να της αντισταθεί, να τη διευθετήσει, να την εκλεπτύνει. Ο Ρολάν Μπαρτ είναι ακαταμάχητος όταν μιλάει για την εικόνα: η εικόνα αποτέμνεται. Είναι καθαρή και ξάστερη σαν γράμμα. Ακριβής, πλήρης, επιτηδευμένη, οριστική, δεν μου αφήνει καμιά θέση. Είμαι αποκλεισμένος από την εικόνα όπως κι από την αρχέγονη σκηνή. Που, ίσως, και αυτή να μην υπάρχει παρά μόνο στο βαθμό που αποτέμνεται απ' το περίγραμμα της κλειδαρότρυπας. Η εικόνα της φασιστικής σφαίρας, καθώς βγήκε (58 χρόνια μετά!) από τον θώρακα του 78χρονου έγινε μια εικόνα ακριβής, πλήρης, επιτηδευμένη. Μια εικόνα οριστική για μια στιγμή της ιστορίας μας και του ρόλου των συμπατριωτών μας σ' αυτήν. Μια εικόνα που πληγώνει και συγκινεί και ενθαρρύνει το ελληνικό σήμερα και το αύριο: δεν περνά ο φασισμός… * Πρόκειται για αληθινό γεγονός που συνέβη το 1998 και προκάλεσε αίσθηση.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

6

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ ΤΗΣ PUBLIC ISSUE ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΥΡΗ

Ο συρρικνωμένος δικομματισμός αναδεικνύει το ζήτημα των συμμαχιών Τη συνέντευξη πήραν η Ιωάννα ∆ρόσου και ο Θόδωρος Μιχόπουλος

Η κυβέρνηση φαίνεται να αντιμετωπίζει εσωτερικές αναταράξεις, ενώ, ταυτόχρονα, δέχεται πιέσεις από την τρόικα για περαιτέρω μέτρα. Ο κυβερνητικός συνασπισμός βρίσκεται σε ασταθή ισορροπία; Με βάση την εμπειρία που έχουμε αποκομίσει από τις κοινωνικές συγκρούσεις και τις πολιτικές αντιπαραθέσεις, ύστερα από την τετραετή εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών, θα πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί. Μέχρι στιγμής, παρά το μέγεθος των πολιτικών που εφαρμόστηκαν, η κυβέρνηση δεν έχει καταρρεύσει. Τα δύο κυβερνητικά σχήματα που έχουν προηγηθεί [κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου και Λ. Παπαδήμου] αποδοκιμάστηκαν. Αυτή τη στιγμή, έχουμε την τρίτη κυβέρνηση που δοκιμάζεται, η οποία, όμως, παρότι έχει εφαρμόσει σκληρότατα μέτρα, έχει καταφέρει να διατηρηθεί. Προσπάθησε, μάλιστα, αν και ανεπιτυχώς, τουλάχιστον δύο φορές, με την ΕΡΤ και το “success story” να ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Οπωσδήποτε, η κυβέρνηση δέχεται πιέσεις και εισπράττει κοινωνική δυσαρέσκεια. Αυτή η δυσαρέσκεια, όταν αρχίσουν οι κατασχέσεις της ακίνητης περιουσίας, πιθανότατα θα ενταθεί. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει ότι μπορεί να καταρρεύσει από μόνη της. Μπορεί, ωστόσο, να προκληθεί ατύχημα, ύστερα από την επίδραση τυχαίων παραγόντων. Η Χρυσή Αυγή επιδρά στις εξελίξεις Η Ν∆ ανέκτησε μέρος των χαμένων δυνάμεών της που είχαν προσφύγει στη Χρυσή Αυγή, ύστερα από τη σύλληψη της ηγεσίας του νεοναζιστικού μορφώματος; Η επιχείρηση σύλληψης της ηγεσίας, της ποινικής δίωξης και της προσπάθειας επικοινωνιακής αποδόμησης της Χρυσής Αυγής μπορεί να ανέκοψε τη δυναμική, αλλά σε καμία περίπτωση δεν επέλυσε το θέμα της εκπροσώπησης αυτής της μερίδας του εκλογικού σώματος που έχει ταχθεί στο νεοφασιστικό ρεύμα. Βέβαια, παραμένει ανοιχτό ακόμα το κατά πόσο η στρατηγική εφαρμογής του νόμου και της τάξης, όπως εκφράστηκε από τον κ. ∆ένδια, θα πετύχει το στόχο της, που είναι η ανάληψη της εκπροσώπησης και η επανενσωμάτωση, στη βάση μιας ακροδεξιάς ατζέντας, του τμήματος εκείνου του εκλογικού σώματος που είναι απαραίτητο για να διασφαλιστεί ανοικτά η εκλογική νίκη της Ν∆. Γι' αυτό τονίζω, ότι η ιστορία της Χρυσής Αυγής είναι κρίσιμη, με δεδομένη την πρωτοφανή ισοδυναμία των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, και θα επιδράσει άμεσα τις πολιτικές εξελίξεις. Η επιχείρηση εναντίον της Χρυσής Αυγής, με τον τρόπο που έγινε, είχε και επικοινωνιακό χαρακτήρα, όπως επισήμανες. Τε-

Η δεξιά σε συνθήκες κρίσης δεν μπορεί να είναι ούτε κεντροδεξιά, ούτε «μετριοπαθής», σημειώνει ο Γιάννης Μαυρής, που τονίζει ότι οι σχεδιασμοί για διπλές ή ακόμα και τριπλές εκλογές, την άνοιξη, «προκαλούν αποπολιτικοποίηση και αποπροσανατολισμό στο εκλογικό σώμα», ενώ «συνιστούν τη μεγαλύτερη θεσμική απαξίωση της εκλογικής διαδικασίας». Ο Γ. Μαυρής επισημαίνει ακόμα το ρόλο της Χρυσής Αυγής, καθώς η σύλληψη της ηγεσίας της μπορεί «να ανέκοψε τη δυναμική της, αλλά σε καμία περίπτωση δεν επέλυσε το θέμα της εκπροσώπησης αυτής της μερίδας του εκλογικού σώματος που έχει ταχθεί στο νεοφασιστικό ρεύμα». λικά, πόσο μεγάλο τμήμα της κοινωνίας αυτοπροσδιορίζεται στο νεοφασιστικό ρεύμα; Η αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής ως φαινόμενο, είναι προφανές ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί απλώς με την ποινική δίωξη ή με την προπαγάνδα των μέσων ενημέρωσης. Όπως αποδείχθηκε, είναι ένα φαινόμενο πολύ πιο ριζωμένο στους κρατικούς μηχανισμούς και στην κοινωνία. Η επικοινωνιακή καταιγίδα είχε περιορισμένα αποτελέσματα και ένας από τους λόγους είναι οπωσδήποτε και η κρίση εμπιστοσύνης προς τα μέσα ενημέρωσης. Θεωρώ πολύ δύσκολο η βάση της Χρυσής Αυγής να μειωθεί σε μονοψήφιο αριθμό, ιδίως στις επερχόμενες Ευρωεκλογές. Για αυτό και το ζήτημα της περαιτέρω νομικής της αντιμετώπισης παραμένει στους κυρίαρχους κύκλους, ε-

ντός και εκτός, ανοικτό. Συνδυάζεται μ’ αυτό το συμπέρασμά σας η ακροδεξιά στροφή ενός κομματιού της Ν∆; Η κοινωνική πόλωση, που αναπόφευκτα έχει φέρει το μνημόνιο στην ελληνική κοινωνία, οδηγεί και στην πολιτική πόλωση και με αυτήν την έννοια είναι αρκετά «πραγματιστική» η επιστροφή ενός τμήματος της συντηρητικής παράταξης, σε πιο ακραία και πολωτικά ιδεολογήματα. Η δεξιά σε συνθήκες κρίσης δεν μπορεί να είναι «κεντροδεξιά», ούτε «μετριοπαθής». Τουλάχιστον η ελληνική προδικτατορική πολιτική ιστορία παρέχει αρκετές ενδείξεις για αυτό. Η στρατηγική της έντασης υλοποιείται ήδη από τον Ιούνιο του 2012, με την αναβίωση των εμφυλιοπολεμικών ιδεολογημάτων. Σήμερα, μετά τη

ρήξη με τη Χρυσή Αυγή, αλλάζει χαρακτήρα. Το κέντρο βάρους της εφαρμογής της, ενδέχεται να μετατοπισθεί από το διαμορφωμένο «εγκληματικό παρακράτος», προς τους τυπικούς κρατικούς μηχανισμούς. Αδύναμος δικομματισμός Βλέποντας τις δημοσκοπήσεις από τις εκλογές μέχρι σήμερα, η Ν∆ και ο ΣυΡιζΑ εμφανίζονται ως ισόρροπες δυνάμεις. Πιστεύετε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο δικομματισμό; Ήδη από τις εκλογές του 2012, μετά την κατάρρευση του ΠαΣοΚ και της παλιάς Ν∆, διαμορφώθηκε ένας μεταβατικός, συρρικνωμένος και ισοδύναμος δικομματισμός, όχι στα επίπεδα του 8085% που υπήρξε στη μεταπολίτευση, αλλά στα επίπεδα του

«Δεν υπάρχει ηγετική ομάδα για την κεντροαριστερά» Γίνεται και πάλι μια προσπάθεια ανασύστασης της Κεντροαριστεράς, με τελευταία την «κίνηση των 58». Υπάρχει χώρος για την Κεντροαριστερά σήμερα; Υπάρχει πράγματι ένα τμήμα του εκλογικού σώματος, που μπορεί να προσεγγίζει το 10% έως 15%, που ως ένα βαθμό εγκαλείται ιστορικά από αντιδεξιές αντιλήψεις, το οποίο όμως, ταυτόχρονα, φοβάται την άνοδο της αριστεράς ή διστάζει, σε συνθήκες πόλωσης, να προσανατολιστεί προς την αριστερά. Επομένως, υπάρχει βάση για την ανασύνθεση της κεντροαριστεράς. Το εγχείρημα, όμως, σήμερα σκοντάφτει καταρχήν στο ζήτημα της ηγεσίας. Αν κάνουμε μια ιστορική σύγκριση, με την περίοδο μετά το 1958 και τις διεργασίες που έγιναν, μετά την άνοδο της Αριστεράς, για τη δημιουργία της Ένωσης Κέντρου, το 1961, διαπιστώνουμε ότι τότε υπήρχαν ηγέτες, όπως ο Γεώργιος Παπανδρέου και ο Σοφοκλής Βενιζέλος, οι οποίοι μπόρεσαν να εκφράσουν αυτό το ρεύμα. Σήμερα, δεν φαίνεται αυτή η προοπτική. Επίσης, η ιστορική ήττα της αριστεράς στον εμφύλιο, παρά την άνοδο της Ε∆Α, το 1958, λειτουργούσε σε ολόκληρη την μετεμφυλιακή περίοδο, υπέρ του κεντρώου εγχειρήματος. Σήμερα δεν υφίσταται στο εκλογικό σώμα αντίστοιχη ιδεολογική προϋπόθεση. Θα έλεγα πρόκειται για μια κίνηση στελεχών με περιχαρακωμένο ιδεολογικό στίγμα, τα οποία τα τελευταία τέσσερα χρόνια ανακυκλώνονται σε διάφορες παρεμφερείς πρωτοβουλίες κορυφής, χωρίς κάποιο αξιόλογο πολιτικό αποτέλε-

σμα. Γι' αυτό νομίζω ότι οι πιθανότητες να πετύχει το συγκεκριμένο εγχείρημα είναι μικρές, παρότι η κρίση εκπροσώπησης εξακολουθεί να παραμένει ανοικτή. ∆εν χρειάζεται, όμως, το πολιτικό σύστημα ένα ανάχωμα στον ΣυΡιζΑ; Ακριβώς το ρόλο του αναχώματος προσπαθεί να παίξει αυτή η κίνηση. Αλλά για να φτιάξεις ανάχωμα πρέπει να υπάρχουν και τα κατάλληλα υλικά. Η παρέμβαση Σημίτη θα μπορούσε να καλύψει την έλλειψη ηγεσίας; Ο κ. Σημίτης παραμένει μια εφεδρεία. Έχει υποστεί, βεβαίως, πολύ μεγάλη φθορά και δεν χαίρει πλέον της κοινωνικής αποδοχής, που κάποτε απολάμβανε. Φυσικά, αν μιλάμε για δυνάμεις της τάξης του 5% έως 10%, νομίζω ότι είναι επαρκής. Η θεωρία των δύο άκρων τελικά ωφελεί τη Νέα ∆ημοκρατία δημοσκοπικά; Ακούγεται ως παράδοξο, αλλά η πόλωση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων και η ενεργοποίηση της «θεωρίας των δύο άκρων», λόγω του φόβου που προκαλεί, ενδεχομένως να στρέφεται μπούμερανγκ, εναντίον της Ν∆ και να ευνοεί συγκυριακά τις κοινωνικά μετριοπαθείς και πολιτικά «κεντρομόλες» δυνάμεις: το ΠαΣοΚ και τη ∆ημΑρ.

60%. Ο νέος δικομματισμός είναι εξαιρετικά ισορροπημένος. Θυμίζω, ότι με βάση το Πολιτικό Βαρόμετρο της Public Issue, που δημοσιευόταν μέχρι τον Σεπτέμβριο στον Σκάι, από τον Ιανουάριο μέχρι σήμερα, τέσσερις φορές είχε καταγραφεί στις μηνιαίες μετρήσεις προβάδισμα της Ν∆ και άλλες τόσες του ΣυΡιζΑ. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι έχει διαμορφωθεί ένας ισχνότερος δικομματισμός, που επιβάλλει και στην Ελλάδα τις κυβερνήσεις συνεργασίας, αν και πάντοτε με βασικό κορμό το πρώτο κόμμα, ο οποίος όμως δεν μπορεί να λειτουργήσει πλέον ως αμιγής δικομματισμός, αλλά περισσότερο ως διπολισμός. Ο νέος εκλογικός συσχετισμός, όπως αναφέρατε επιβάλλει κυβερνήσεις συνεργασίας. Θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι διαμορφώνονται δύο κυρίαρχοι πόλοι; Επειδή ο δικομματισμός δεν αθροίζει πάνω από 60%, στην ουσία είναι απαραίτητη η συνεργασία του πρώτου κόμματος με άλλα κόμματα. Αυτό θέτει, λοιπόν, το ζήτημα των συμμαχιών και βλέπουμε τις δυσκολίες που ανακύπτουν και για την αριστερά, που δεν το έχει απαντήσει αξιόπιστα, αλλά και για το σημερινό κυβερνητικό σχήμα, που παρέμεινε επί ένα χρόνο χωρίς να έχει καταλήξει –έστω και τυπικάσε κάποιου τύπου προγραμματική συμφωνία, γεγονός που μόλις πριν τρεις – τέσσερις ημέρες κατάφερε. Ο ΣυΡιζΑ σε ποιον κόσμο έχει απήχηση; Ποια είναι η εκλογική του βάση; Στο χρόνο που πέρασε από τις εκλογές δεν έχει υπάρξει κάποια ουσιαστική διαφοροποίηση στην εκλογική βάση του ΣυΡιζΑ. Παραμένουν οι συσχετισμοί στα ίδια επίπεδα και έχει πολύ συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά: είναι ο κόσμος των αστικών κέντρων, της μισθωτής εργασίας, των ανέργων και της νεολαίας. Ένα μεγάλο τμήμα αυτού του εκλογικού μπλοκ ψήφιζε παλαιότερα το ΠαΣοΚ. Αυτό βεβαίως χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για να συκοφαντηθεί ο ΣυΡιζΑ. Θα ήθελα να τονίσω, όμως, ότι η ψήφος συνιστά έναν ψυχολογικό και πολιτικό δεσμό. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να χάσει κάποιο κόμμα την επιρροή του, αλλά ότι υπάρχει ήδη ένας βαθμός παγίωσης της σχέσης εκπροσώπησης αυτών των στρωμάτων, που βεβαίως κρίνεται διαρκώς πολιτικά. Γενικά, η σχέση εκπροσώπησης κρίνεται στην πολιτική που ακολουθούν τα κόμματα. Η μετακίνηση των στρωμάτων του ΠαΣοΚ στον ΣυΡιζΑ έχει δημιουργήσει νέες «υποχρεώσεις» στην ηγεσία του; Τον αναγκάζει να ρίξει τους τόνους; Χωρίς να είμαι ο αρμοδιότερος να απαντήσω, γνωρίζουμε από την πολιτική ιστορία, ότι η μετακίνηση της αριστεράς προς το κέντρο, τις περισσότερες φορές έχει αποδειχθεί πολιτικά αναποτελεσματική, αλλά και εκλογικά εσφαλμένη.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Στο στόχαστρο η υγεία και η αλληλεγγύη

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

“

Έχει διαμορφωθεί ένας αδύναμος δικομματισμός, που επιβάλλει και στην Ελλάδα τις κυβερνήσεις συνεργασίας, αν και πάντοτε με βασικό κορμό το πρώτο κόμμα, ο οποίος όμως δεν μπορεί να λειτουργήσει πλέον ως αμιγής δικομματισμός, αλλά περισσότερο ως διπολισμός.

Η βασική πολιτική διαφορά, όσον αφορά την επιρροή των δύο κομμάτων, έγκειται στη στήριξη ή όχι του μνημονίου; Νομίζω ότι ισχύει η διαίρεση αυτή και όσοι την αρνούνται, στην ουσία υποκρύβουν και συσκοτίζουν την ανοικτή υποστήριξή τους στην ασκούμενη πολιτική. Υποβάθμιση των εκλογών Τον Μάιο θα έχουμε διπλή κάλπη. Από τη στιγμή που οι αυτοδιοικητικές εκλογές έχουν τελείως διαφορετικό διακύβευμα από τις ευρωεκλογές, τι συνέπειες θα έχει η ταυτόχρονη εκλογική αναμέτρηση; Οι διπλές εκλογές συνιστούν, κατά τη γνώμη μου, θεσμική υποβάθμιση της θέσης των εκλογών, υπό το «λαϊκιστικό» πρόσχημα της εξοικονόμησης εξόδων. Βέβαια, τα επιτελεία που σχεδιάζουν αυτά τα σενάρια, επιδιώκουν να θολώσουν τα νερά, να μην υπάρξει καθαρό πολιτικό μήνυμα από το εκλογικό αποτέλεσμα. Πιστεύω, όμως, ότι λόγω της ιστορικής πολιτικής κουλτούρας της χώρας και της ριζωμένης παράδοσης του κοινοβουλευτισμού στο εκλογικό σώμα δεν θα είναι εύκολο να συμβεί αυτό. Συζητείται, πάντως, ακόμα και το σενάριο της τριπλής κάλπης... Η περίπτωση να διεξαχθούν ταυτόχρονα τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, κατά το «3 σαμπουάν σε ένα!», συνιστούν την απόλυτη θεσμική απαξίωση της εκλογικής διαδικασίας. ∆εν είναι δυνατόν να τσουβαλιάζονται οι εκλογές που θα έπρεπε να αποτελούν την κορυφαία στιγμή στη δημοκρατική διαδικασία. Το εκλογικό σώμα θα κληθεί να «συζητήσει», να τοποθετηθεί και να αποφασίσει, ταυτόχρονα, για το δήμαρχο και την πόλη του, την ανάπτυξη της περιφέρειας, το μέλλον της Ευρώπης και τη διακυβέρνηση της χώρας! Παρόμοια μεθόδευση θα προκαλέσει επομένως σημαντική σύγχυση ως προς το διακύβευμα και αποπροσανατολισμό στο εκλογικό σώμα, πριμοδοτώντας ταυτόχρονα την αποπολιτικοποίηση, ενώ την ίδια στιγμή η κοινή γνώμη γίνεται περισσότερο ευάλωτη στην προπαγάνδα και τις διαφημιστικές εκστρατείες. Τα πολιτικά κόμματα δεν θα πρέπει να δεχθούν κάτι, που ολοκληρώνει την απαξίωση του κοινοβουλευτισμού, που ζούμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα.

7

* Έφοδος του ΕΟΦ στο Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού και στους Γιατρούς του Κόσμου

Μ

άλλον η κυβέρνηση δεν είναι ικανοποιημένη από τα αποτελέσματα της επίθεσης που εξαπέλυσε το τελευταίο διάστημα στην δημόσια υγεία και έχει βαλθεί να χτυπήσει και τις δομές αλληλεγγύης στον τομέα της υγείας. Από το μένος της κυβέρνησης όμως δεν ξέφυγαν ούτε οι Γιατροί του Κόσμου. Συγκεκριμένα, την Πέμπτη το πρωί, κλιμάκιο του ΕΟΦ και άνδρες της Ασφάλειας, μαζί με δικαστικό λειτουργό έκαναν έφοδο στο Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού με πρόσχημα ανώνυμη καταγγελία για παράνομη διακίνηση ναρκωτικών. Αφού η έφοδος στο Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού δεν απέδωσε οποιοδήποτε αποτέλεσμα, οι διωκτικές αρχές «επισκέφθηκαν» και τους Γιατρούς του Κόσμου. Αυτή τη φορά η καταγγελία ήταν επώνυμη και αφορούσε επίσης κατοχή και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών αλλά και πάλι η «περίπολος» έμεινε με άδεια χέρια. Γιατροί του Κόσμου: Όπου υπάρχουν άνθρωποι «Προκαλούν εντύπωση οι έλεγχοι σαν αυτούς σε μια κρίσιμη στιγμή για την Υγεία στην χώρα μας, που στρέφονται σε ένα ιατρείο εδραιωμένο στην συνείδηση των Ελλήνων ως καταφύγιο φτωχών και ανασφάλιστων ανθρώπων.» σημειώνουν σε ανακοίνωσή τους οι Γιατροί του Κόσμου και προσθέτουν ότι: «θα συνεχίσουν να παρέχουν δωρεάν

Οι εργαζόμενοι του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας προσέφεραν πέρσι γάλα και πάνες στο ΜΚΙΕ. Προχθές κλιμάκιο του ΕΟΦ και άνδρες της Ασφάλειας «επισκέφτηκαν» τα ιατρεία με άδεια χέρια. Απαράδεκτοι! ιατρική φροντίδα, χωρίς καμία απολύτως διάκριση… όπου υπάρχουν άνθρωποι.» Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού: ∆εν έχουμε να κρύψουμε τίποτα Σε ανακοίνωσή του το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού αναφέρει: «Είναι αξιοπερίεργο ότι αντί να εστιάζουμε σε αυτούς που εξαθλιώνουν 3,000,000 ανασφάλιστων πολιτών, πολλοί από τους οποίους πεθαίνουν αβοήθητοι λόγω του ότι το κράτος πλέον δεν προστατεύει την κοινωνία, κομμάτι κομμάτι της οποίας διαλύεται καθημερινά, κάποιοι αποφασίζουν να κάνουν "έφοδο" την ώρα λειτουργίας των κοινωνικών ιατρείων. Εμείς δεν έχουμε ΤΙΠΟΤΑ να κρύψουμε.» Επιπλέον, δηλώνει

ότι οι εθελοντές του δεν εκφοβίζονται από τέτοιου είδους ενέργειες οι οποίες απλά επιβεβαιώνουν ότι το Κοινωνικό Ιατρείο βρίσκεται στον σωστό δρόμο για τη διατήρηση της αξιοπρέπειας του ανασφάλιστου και άνεργου συμπολίτη μας. Αλληλεγγύη για Όλους: Στοχοποίηση της αλληλεγγύης Οι ενέργειες των διωκτικών αρχών έχουν άμεση σχέση με τον έμπρακτο τρόπο που τα Κοινωνικά Ιατρεία αντιστέκονται στους άθλιου μνημονιακούς νόμους, εκτιμά η Αλληλεγγύη για Όλους. «Η στοχοποίηση του ΜΚΙΕ αποτελεί στοχοποίηση όλων των δομών κοινωνικής αλληλεγγύης και αυτοοργάνωσης. Η επίθεση δεν θα περάσει. Όσο φοβούνται

και επιτίθενται στις δομές αλληλεγγύης τόσο αυτές θα δυναμώνουν» αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση. Ενοχλήθηκε ο Άδωνης; Ερωτηματικά πάντως προκαλεί το γεγονός ότι λίγες μέρες πριν, στην εκπομπή «Στον ενικό»του τηλεοπτικού σταθμού Σταρ, ο υπουργός υγείας Άδωνης Γεωργιάδης, έδειξε ιδιαίτερα ενοχλημένος και έχασε την ψυχραιμία του λόγω των ερωτήσεων και παρεμβάσεων του Γιώργου Βήχα, εθελοντή στο Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού. Ελπίζουμε ότι η έφοδος της Πέμπτης δεν αποτελούσε εκδικητική κίνηση του αρμόδιου υπουργού. ∆ανάη Ψωμοπούλου

Μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις οι Οικολόγοι Πράσινοι * Στις 2 Νοεμβρίου το συνέδριό τους

Γ

ια τις 2 Νοεμβρίου έχει προγραμματιστεί το συνέδριο των Οικολόγων Πρασίνων, που θα διαρκέσει δύο μέρες. Τα ζητήματα που θα απασχολήσουν τους συνέδρους, πέρα από την εκλογή των νέων οργάνων, αφορούν και σε θέματα προγραμματικού λόγου και συμμαχιών. Συγκεκριμένα, αναμένεται να ξεκαθαριστεί το τοπίο σχετικά με την πολιτική που θα ακολουθήσει το κόμμα τόσο στις περιφερειακές όσο και στις δημοτικές εκλογές. Η απόφαση, βέβαια, που έχει ήδη ληφθεί από το συνέδριο του Ιουλίου και αναμένεται να επανεξεταστεί είναι ότι οι Οικολόγοι Πράσινοι θα κατέλθουν αυτόνομα στις ευρωεκλογές και στους μεγάλους δήμους της χώρας. Η εκτίμηση της ηγεσίας είναι ότι, όσον αφορά στις ευρωεκλογές δεν υπάρχει θέμα, σε αντίθεση με τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Κριτικές φωνές, όμως, ακούγονται ως προς την προηγούμενη απόφαση, καθώς υποστηρίζουν ότι πρώτα καθορίζεται το πολιτικό στίγμα μιας οργάνωσης και μετά ανοίγει η συζήτηση για την όποια συνεργασία. Επομένως, η οποιαδήποτε απόφαση όπως αυτή διατυπώθηκε στο προηγούμενο συνέδριο περί συνεργασιών, υποστηρίζουν, δεν έχει ουσιαστικό νόημα, από τη στιγμή που έχουν μεσολαβήσει τόσα πολλά και οι εξελίξεις συνεχώς τρέχουν. Αντιμνημονιακή στροφή Το τελευταίο διάστημα οι Οικολόγοι Πράσινοι έχουν ανεβάσει τους τόνους έναντι της μνημονιακής πολιτικής και των πολιτικών λιτότητας που ακολουθούνται πιστά από τη δικομματική κυβέρνηση της Ν∆ και του ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τα στελέχη που βρίσκονται στην ηγεσία του σχήματος, αυτή η «στροφή» δεν εντάσσεται σε μια αλλαγή πλεύσης ως προς την πολιτική των Οικολό-

γων, η αντιμνημονιακή λογική πάντοτε υπήρχε, απλά δεν γινόταν αντιληπτή στην κοινωνία λόγω επικοινωνιακής περισσότερο αδυναμίας. Η στροφή των Οικολόγων Πρασίνων καταγράφηκε στο τελευταίο συνέδριο με την εμφάνιση μιας οργανωμένης ισχυρής αντιπολίτευσης, το ∆ίκτυο Ριζοσπαστικής Οικολογίας, στις εσωκομματικές ισορροπίες που διεκδικεί σθεναρά τη στροφή του κόμματος σε σαφώς πιο αντιμνημονιακή και αριστερή κατεύθυνση. Εδώ και κάποιο διάστημα η «εσωκομματική γκρίνια» έχει κοπάσει. Όπως επισημαίνουν στελέχη της κίνησης, δεν εφησυχάζουν και πιέζουν για ακόμα μεγαλύτερη αλλαγή προσανατολισμού. Η αδυναμία όμως, συγκρότησης ενός συνεκτικού πολιτικού λόγου από τους ίδιους δεν επιτρέπει μεγαλύτερες διεκδικήσεις. Το ζήτημα των συνεργασιών Τα μηνύματα που φτάνουν από τις έως τώρα δημοσκοπήσεις, είναι αντιφατικά ως προς τη δυναμική που αναπτύσσουν και τα ποσοστά που καταγράφουν. Η ανάγκη να επανεξεταστεί η πολιτική συμμαχιών παραμένει ζητούμενο για το κόμμα των Οικολόγων Πράσινων. Η πρόσδεση στις πολιτικές επιλογές του ευρωπαϊκού κόμματος των Πρασίνων δυσκολεύει το ξεκαθάρισμα των προθέσεων και των επιλογών. Και αυτό διότι σε πάρα πολλές χώρες της ΕΕ ο ρόλος τους προσδιορίζεται από τη συμπληρωματικότητα και συχνά είναι υποστηρικτικός προς τις κυρίαρχες πολιτικές. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό των γερμανών Πρασίνων, που δεν αποκλείουν να συμμετάσχουν σε κυβέρνηση συνασπισμού υπό την Μέρκελ που θα ασκεί όμως, την ίδια πολιτική έναντι των χωρών του Νότου. Η αυτονομία, βέβαια, του Πράσινου κόμματος σε κάθε χώρα ξεχωριστά

δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση, παρά τους δεσμούς και το πλαίσιο συνεργασίας που υπάρχει στην ευρωπαϊκή οικογένεια των Πρασίνων. Η οπτική τόσο της πλειοψηφίας όσο και της μειοψηφίας (όπως αυτές καταγράφηκαν στο προηγούμενο συνέδριο) συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι ευρύτερες πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες μπορούν να δώσουν διέξοδο στην κρίση στην Ελλάδα. Η μεν ηγεσία συζητά για προγραμματικές μετεκλογικές συμφωνίες με όλα τα κόμματα από θέση αρχής (εκτός Ν∆ και Χρυσής Αυγής) και ανταπαντά ότι τηρεί ίσες αποστάσεις από τις υπόλοιπες πολιτικές γραμμές. Από την άλλη, όσοι θα έβλεπαν με πιο θετική ματιά τη δυνατότητα συνεργασίας με την αριστερά, αναμένουν μια πιο ουσιαστική παρέμβαση από τη μεριά της, που θα επιτρέψει τη συμβολή του πράσινου ρεύματος σκέψης και της πολιτικής οικολογίας από θέση αυτονομίας στη συζήτηση και στην ουσιαστική αντιμετώπιση της πολύπλευρης κρίσης. Μια ευκαιρία, πάντως, μπορεί να υπάρξει στις δημοτικές εκλογές, υπάρχει μεγαλύτερη αυτονομία κινήσεων, και, επομένως, συνεργασίες και συμπλεύσεις επιτρέπουν να υπάρξουν δοκιμές, που θα θέτουν όλα τα ζητήματα «επί τάπητος». Όσον αφορά τώρα μια συζήτηση που διεξάγεται σχετικά με τη στάση των Οικολόγων Πρασίνων στην κυοφορούμενη σύμπλευση κομμάτων και κινήσεων στο χώρο της κεντροαριστεράς, δεν έχουν συμμετάσχει, επίσημα τουλάχιστον, μέχρι σήμερα. Ορισμένα στελέχη που έχουν εκφραστεί θετικά για τις διεργασίες που γίνονται, δεν εκφράζουν το σύνολο των Οικολόγων Πρασίνων και την επίσημη ηγεσία. Στάθης Κουτρουβίδης

ΥΥΓΕΙΑ

8

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

ΣΥΝΤΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΜΑΝΙΟ

Σκοτώνουν * Ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαν να οργανώσουν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας Το Εθνικό Σύστημα Υγείας, από την εποχή της ίδρυσής του έμεινε ημιτελές. Τα κενά του, που διευρύνονταν χρόνο με το χρόνο, ήταν τα στηρίγματα στα οποία πάτησαν οι εχθροί του, με πρώτους και καλύτερους τους μνημονιακούς υπουργούς Υγείας, για να το οδηγήσουν σιγά σιγά στη διάλυση. Ο σημερινός υπουργός, ετοιμάζεται να του δώσει τη χαριστική βολή. Πόσο το στηρίξαμε, πόσο γρήγορα αντιδράσαμε στις επιθέσεις; Τι πρέπει να κάνουμε σήμερα και τι αύριο, με μια ενδεχόμενη κυβέρνηση της Αριστεράς; Αυτά και άλλα ερωτήματα επιχειρούμε να ανιχνεύσουμε με έναν από τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν για την ίδρυση του ΕΣΥ, τον Νίκο Μανιό. Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

Να ορίσουμε το κεντρικό ζήτημα στον τομέα της υγείας αυτή τη στιγμή; Έχουμε να αντιμετωπίσουμε τα συσσωρευμένα προβλήματα ενός συστήματος που ουδέποτε οργανώθηκε ολοκληρωμένα ως ΕΣΥ, ουδέποτε ήταν πραγματικά στην πολιτική βούληση των κυβερνήσεων που το εμπνεύστηκαν και το ψήφισαν και ουδέποτε χρηματοδοτήθηκε όσο θα έπρεπε. Τώρα βρισκόμαστε στην εξής κατάσταση: έχοντας η κυβέρνηση εντολές να περικόψει σημαντικά τις δαπάνες για την υγεία και να δώσει το μεγαλύτερο κομμάτι που είναι δυνατό στην ιδιωτική πρωτοβουλία και μάλιστα σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις, επιχειρούν αυτές τις αλλαγές στο όνομα επιτακτικής ανάγκης για αλλαγή στο ΕΣΥ, που ουδέποτε δομήθηκε. Επωφελήθηκαν, δηλαδή, αυτού του κενού, αυτής της υστέΤούτων ούτως εχόντων, ποια θα ήταν η παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ άμεσα και ποια μακροπρόθεσμα; Έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα υπό κατάρρευση ΕΣΥ, υπερχρεωμένο σ’ όλα τα επίπεδα. Πρώτον, θα πρέπει να δοθεί ένα κονδύλι αρκετά μεγάλο, ίσως 2 – 2,5 δισ., να σταθεί στα πόδια του, να πάρει εμπρός. Καμιά δομή δεν πρέπει να κλείσει. Γίνεται η καταγραφή της κατάστασης και αρχίζει η υλοποίηση του σχεδίου μας που είναι η συγκρότηση ενός ενιαίου φορέα υγείας. Που πρέπει να διαθέτει από γιατρό στη νησιωτική Ελλάδα και χωριά μέχρι μεγάλα νοσοκομεία. Με ένα πλάνο ότι σε κάθε περιφέρεια θα υπάρχει το μεγάλο νοσοκομείο που θα μπορεί να λύνει όλα τα προβλήματά της. Μια παρένθεση: τα νοσοκομεία μαμούθ δεν εξυπηρετούν, δεν ελέγχονται, είναι κοστοβόρα, ο ιδανικός αριθμός κλινών προς τα πάνω είναι 600 – 650. Οι νομοί θα έχουν τουλάχιστον ένα νοσοκομείο. Εκεί που υπάρχουν δύο ή τρία, θα

ρησης και οργάνωσαν την επίθεσή τους. Ακριβώς, και της σκόπιμης εγκατάλειψής του των τελευταίων, ειδικά, χρόνων. Από ενωρίς είχε ωθηθεί προς τον ιδιωτικό τομέα, χωρίς καμιά μέριμνα οργάνωσης. Όλες οι διατάξεις που ψηφίσθηκαν από σειρά υπουργών – ∆. Αβραμόπουλο, Κ. Γείτονα, Α. Παπαδόπουλο κ.ά. – επιχειρούσαν να παγώσουν ένα γερασμένο σύστημα. ∆εν είχε και ποτέ ολοκληρωθεί. Για παράδειγμα, δεν είχε σοβαρό πόδι στην πρωτοβάθμια υγεία. Όταν θεμελιώθηκε το ΕΣΥ η Αριστερά, ιδίως η Ανανεωτική Αριστερά που είχε και την ιδεολογική ηγεμονία στο κίνημα των νοσοκομειακών γιατρών, είχε την άποψη ότι δεν μπορείς να φτιάξεις ΕΣΥ που να αφορά μόνο τα νοσοκομεία και μερικά κέντρα υγείας. Πρέπει να φτιάξεις ενιαίο φορέα υγείας. ∆ηλαδή, θα ξεκινούσαμε από την αρχή στήνοντας ένα σύστημα που θα έχει όλες τις βασικές δομές, ανάλογα βέβαια και με τις κοινωνικές και οικονομικές δυνατότητες της εποχής μας. Έγινε το αντίθετο. Επιχειρήσαμε να προσαρμόσουμε το νόμο στις υπάρχουσες δομές των νοσοκομείων. Επί Γεννηματά ακόμη, δεν μπορούσαν να καταλάβουν αυτό που τους λέγαμε ότι δεν μπορεί η πρωτοβάθμια περίθαλψη να περνάει μέσα από τα νοσοκομεία. Ένα νοσοκομείο είναι ακριβή επένδυση – σε δυναμικό και χρήμα – δεν μπορείς να τη σπαταλάς βάζοντάς το να κάνει κυρίως πρωτοβάθμια, εξωτερικά ιατρεία κτλ. Πώς θα καλύψει αυτό το «κουτσό» και υπο-

Τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ

βάλουμε τα πράγματα κάτω και θα σκεφτούμε. Υπάρχουν διάφοροι παράμετροι. Πχ στο νοσοκομείο Αμαλιάδας έγιναν διακόσια χειρουργεία μέσα σε ένα χρόνο, έκανε και τρεις χιλιάδες εισαγωγές. Θα υπολογίσεις ακόμη ότι τρεις χιλιάδες οικογένειες δεν έφυγαν από την πόλη τους, το χωριό τους να πάνε στο Ρίο ή αλλού. Πού να μείνουν; Κέντρα υγείας, περιφερειακά ιατρεία, οι δομές δηλαδή που έχουν σκορπίσει, πρέπει να ανασυνταχθούν και να λειτουργήσουν. Τα κέντρα υγείας πρέπει να έχουν πολλές λειτουργίες, όπως διαπαιδαγώγηση για την αξία του εμβολιασμού, του θηλασμού, την πρόληψη, εμβολιάζει παιδιά, ενημερώνει τους πολίτες για θέματα υγιεινής, εξετάζει τους ασθενείς, κάνει ακτινογραφίες κ.ά. Ο ιδρυτικός Νόμος του ΕΣΥ 1397/1983 προ-

χρηματοδοτούμενο σύστημα όλη τη χώρα; Χωρίς να έχει γίνει ποτέ ένας υγειονομικός χάρτης που να περιλαμβάνει δύο πράγματα: ποιες ήταν οι υπάρχουσες δομές και πώς θα ’πρεπε να αναδιαταχθούν και, δεύτερο, με βάση επιδημιολογικές μελέτες να προσδιορίζονται οι ανάγκες, γιατί δεν είναι οι ίδιες σε κάθε περιοχή. Όταν ξεκινούσε το ΕΣΥ και για μεγάλο διάστημα ακόμη η έννοια της πρωτοβάθμιας φροντίδας αντιμετωπιζόταν, στοιχειωδώς, από τα αγροτικά ιατρεία. Σήμερα με 800 ευρώ ποιος πάει; Προτιμά την ξενιτιά. Υπήρξε και υπάρχει ένας γενικότερος ανορθολογισμός στην υγεία, σπατάλη κ.τ.λ. Τα νοσοκομεία τα κατασκεύαζαν έχοντας στο νου τους μηχανήματα και τσιμέντα. Ο ίδιος ο Γεννηματάς κατάγγειλε την κυβέρνηση – τη δική του και την προηγούμενη – ότι είχαν στο Άργος μηχανήματα που ήταν αναγκαία στον Ευαγγελισμό. Όμως στο Άργος δεν είχαν ανθρώπους να τα δουλέψουν, τα είχαν στα υπόγεια. Και τώρα το ίδιο συμβαίνει. Στην Κέρκυρα κατήγγειλαν ότι έχουν αξονικό και μαγνητικό τομογράφο αλλά τριάμισι χρόνια δεν υπάρχει προσωπικό να τον δουλέψει. Πάνε οι ασθενείς στα Γιάννενα! Υπάρχει ένας προκλητικός τεχνολογικός ανορθολογισμός, διότι δεν υπήρχαν ούτε δομές ούτε λειτουργίες. Μόνο κριτήριο ήταν ποιος είχε τη δυνατότητα να πιέσει ποιον να αγοράσει κάτι. Τα περισσότερα, σημειωτέον, αγοράζονται από τη Ζήμενς. Στο κτιριακό, ρόλο είχε και ο όγκος του τσιμέντου! Γιατί νοσοκομείο, μεγάλο, και στη Θή-

βλέπει δέκα τρεις λειτουργίες, αλλά υλοποιήθηκαν πολύ λίγες, γι’ αυτό και ο κόσμος σήμερα δεν αντιλαμβάνεται την αξία τους. Τι θα γίνει με τον ΕΟΠΥΥ; Έγινε ως προπαγανδιστικό όπλο, ότι συμμαζεύει τα πράγματα, ότι εκσυγχρονιζόμαστε και, όπως στην Ευρώπη, έχουμε μονοψώνιο. Με εύρωστα ταμεία έκλεισε και κάποιες τρύπες. Ήταν σχεδιασμένα θνησιγενής. Θα κλείσει, τελικά, διότι θα πάψει να είναι πάροχος υγείας, θα κλείσει τις δομές που έχει. Ακούγονται διάφορες προτάσεις, μεταξύ των οποίων και αυτή των ειδικών της τρόικας. Πλήρωσαν κάπου 15 εκ. ευρώ για μελέτες, όμως στο τέλος θα γίνει αυτό που προτείνει η τρόικα. Θα σταματήσει την παροχή υγείας και μόνο θα αγοράζει. Με όσα λεφτά έχει! Εμείς λέμε να μην σταματήσει να παρέχει υπηρεσίες υγείας. Όλες οι υπάρχουσες δομές, πάση θυσία, πρέπει να διατηρηθούν, να τα κρατήσουμε έστω δυο μήνες και θα βρούμε λεφτά!

•

βα και στη Λειβαδιά; ∆εν μπορούσαν να έχουν δυο μονάδες συνεργαζόμενες; Και για το προσωπικό; Υπήρχαν προβλήματα προσωπικού και κατανομής; Γιατί τόση συζήτηση για την κινητικότητα; Σε καμία, σχεδόν, δομή δεν υπήρχε πρόβλημα. Ενδεχομένως σε κάποια περιφερειακά υπήρχε πολυάριθμο διοικητικό προσωπικό. Μπορεί κάπου και ακραία πράγματα, όμως ήταν ήσσονος σημασίας. Αυτά τα έλεγαν και για να προετοιμάσουν ιδιωτικοποιήσεις, πχ, για τις καθαρίστριες, για να δοθεί η καθαριότητα στους ιδιώτες. Μετά οι υπηρεσίες κουζίνας. Ποτέ δεν παρενέβησαν διορθωτικά σ’ όλα αυτά. Όσο για τους νοσηλευτές πάντοτε υπήρχαν μεγάλες ελλείψεις. Υπάρχει υπουργός που να μην είπε ότι θα προσλάβει 3.000 – 4.000 – 5.000 νοσηλευτές/ριες; Όμως ποτέ δεν έγινε. Στο ΕΣΥ υπήρχε ένα 30% κενών οργανικών θέσεων γιατρών! Έκαναν μπαλώματα με συμβάσεις ενός χρόνου. Έτσι δεν φτιάχνεις, όμως, ΕΣΥ. Το πρόβλημα των προμηθειών πώς προέκυπτε; Ποτέ δεν κάθισαν να εκσυγχρονίσουν τα συστήματα προμηθειών. Μεγάλο πρόβλημα για το ΕΣΥ αυτό. Οι τιμές απαραίτητων αναλώσιμων ήταν διογκωμένες. Ένα φίλτρο αιμοκάθαρσης κάνει εδώ 22 – 42 ευρώ έναντι 6,70 στη Γερμανία! Μια αξονική τομογραφία έχει πολλαπλάσια τιμή στην Ελλάδα. Έχουμε τριπλάσιους τομογράφους από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Κάνουμε περισσότερες εξετάσεις, δίνουμε περισσότερα φάρμακα. Υπερπροσφορά, υπερφόρτωση του συστήματος, που, εκτός από την κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος, επιβαρύνει και την υγεία του ασθενούς. Υπάρχει και το ζήτημα της διαφθοράς, το φακελάκι που αξιοποιήθηκε πολύ στην ιδεολογική προετοιμασία του χτυπήματος του ΕΣΥ. Όταν εμείς, η συνδικαλιστική ηγεσία των νοσοκομειακών γιατρών, που επηρεάζονταν από την ανανεωτική αριστερά, διαπίστωσε το πρόβλημα αυτό, κάναμε παρεμβάσεις και δημόσιες και «ιδιωτικές» οι οποίες έπεσαν στο κενό. Πρώτον, προτείναμε συγκεκριμένα σε Υπουργό, στον κ. Σούρλα που κατήγγειλε τα παράνομα ιατρεία όπως και οι προηγούμενοι συνάδελφοί του, να του πάμε τη λίστα και να πάμε μαζί σε πέντε τέτοια ιατρεία, συμβολικά, και να τα κλείσει. Μας είπε όχι, διότι δεν ήταν στις αρμοδιότητές του! Ο νόμος το προβλέπει καθαρά. Αν απέλυαν πέντε για-

ΥΥΓΕΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

9

το ΕΣΥ πριν να γεράσει “

Τρία χρόνια δεν προσλαμβάνουν ούτε γιατρούς ούτε νοσηλευτές. Όμως έτσι το νοσοκομείο χάνει μέρος της δουλειάς του. Στο δικό μου, για παράδειγμα, λείπουν αναισθησιολόγοι, με αποτέλεσμα να κάνουμε τις μισές εγχειρήσεις. Ένας λογιστής κάνει τη σύγκριση και προτείνει να κλείσει διότι έπεσε η παραγωγικότητά του στο μισό, δεν προτείνει να πάρει αναισθησιολόγους για να αυξηθεί η δουλειά.

τρούς την επόμενη μέρα θα ήταν το ίδιο; Θα γινόταν πραγματικό προοδευτικό κίνημα αλλαγής νοοτροπιών μέσα στο σύστημα. Υπήρχε και το «φακελάκι» προς τους γιατρούς των πλασματικών εφημεριών, για να έχουν, με το «μαύρο» αυτό χρήμα, σιωπηλούς τους γιατρούς. Το πέτυχαν. ∆εύτερον, είχαμε προτείνει, όταν ήμουν πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, να καθιερωθεί το «πόθεν έσχες» σ’ όλους τους γιατρούς του ΕΣΥ,

αρχής γενομένης από τους διευθυντές. Έγινε μόνο για τους διευθυντές, αλλά κανένας δεν ελέγχει αυτά τα στοιχεία, άρα δώρο άδωρο. ∆εν το κάνουν ούτε τώρα, αλλά επικαλούνται τη διαφθορά για να προχωρήσουν στο δικό τους σχέδιο Ουσιαστικά έχει εγκαταλειφθεί. Τρία χρόνια δεν προσλαμβάνουν ούτε γιατρούς ούτε νοσηλευτές. Όμως έτσι το νοσοκομείο

χάνει μέρος της δουλειάς του. Στο δικό μου, για παράδειγμα, λείπουν αναισθησιολόγοι, με αποτέλεσμα να κάνουμε τις μισές εγχειρήσεις. Ένας λογιστής κάνει τη σύγκριση και προτείνει να

Επιστροφή στην πρωτοβάθμια υγεία

Πώς θα παρέμβει ο ΣΥΡΙΖΑ στα ζητήματα Υγείας; Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τεκμηριωμένη άποψη, που λέει: Πρώτον, να μην κλείσουν μονάδες, εφόσον δεν υπάρχει κάτι να τις αντικαταστήσει. Αν πρέπει να κλείσουν, θα πρέπει η αντικαταστάτρια μονάδα να είναι καλύτερης και υψηλότερης προσφοράς προς τον κόσμο. Θα κλείσει μια μονάδα όταν αυτοί που εξυπηρετούνται θα έχουν καλυφθεί. ∆εύτερον, δεν μπορεί να γίνεται αναβάθμιση, εκσυγχρονισμός, μεταρρύθμιση όπως και να το πούμε, με μόνο κριτήριο το κονδύλι για την υγεία να συρρικνώνεται συνεχώς. Έτσι διαλύεται ένα σύστημα. Επομένως, χρειάζονται αλλαγές, ανασυγκρότηση, αλλά να γίνουν στη βάση μιας άλλης λογικής, που είναι η στρατηγική επιστροφής στην πρωτοβάθμια υγεία. Όσο πιο κοντά έχεις τον γιατρό στον πολίτη, τόσο λιγότερα προβλήματα έχεις και εξασφαλίζεις καλύτερη ποιότητα ζωής και αίσθημα ασφάλειας στους πολίτες. Πώς οργανώνεται και πώς παρέχεται η πρωτοβάθμια φροντίδα; Η πολιτική της κυβέρνησης κρύβεται. Ο κ. Γεωργιάδης δεν το λέει καθαρά: θέλει να κλείσει το ΙΚΑ! ∆εν θα παρέχει πλέον υπηρεσίες, θα αγοράζει. ∆ηλαδή, ο ασθενής θα πηγαίνει στον ιδιώτη. Αυτό θα αποδειχθεί τραγικά προβληματικό και με μεγαλύτερο κόστος. Θα μεταφέρει χρήματα από τα ταμεία στους ιδιώτες. Ο στόχος είναι πολιτικός: η μονοπωλιακή μεταλλαγή του συστήματος υγείας! Όλος ο πλούτος γύρω από την υγεία είτε είναι περίθαλψη πρώτου ή δεύτερου βαθμού, είτε είναι φάρμακο να συγκεντρωθούν, όσο το δυνατό, σε λίγα χέρια. Αν συμβεί, θα καταστρέψει και έναν αριθμό χιλιάδων μικρών γιατρών παρόχων υγείας. Η υπερπληθώρα γιατρών μαζί με την πολιτική καθορισμού τιμών και χωρίς πλαφόν για το πόσες εξετάσεις θα κάνει ένας γιατρός, καθώς και ότι ένα μεγάλο κέντρο μπορεί να σου κάνει συγχρόνως όλες τις εξετάσεις που «σου ’γραψε ο γιατρός», και δεν θα τρέχεις από εργαστήριο σε εργαστήριο, αφήνει απορία για το ποιος θα υπερισχύσει; Θα έχουμε έναν αγοραστή υγείας που θα λέγεται ΕΟΠΥΥ, αν υπάρχει. Θα εργάζεται ως εξής: θα δίνει ένα κλειστό πακέτο κάθε χρόνο, πχ εκατό ευρώ. Εάν αρρωστήσεις και με εκατό ευρώ κάνεις τις εξετάσεις που θέλεις έχει καλώς. Αν κάνουν παραπάνω ή εσύ θα τα πληρώσεις από την τσέπη σου ή αυτός που σου που-

κλείσει διότι έπεσε η παραγωγικότητά του στο μισό, δεν προτείνει να πάρει αναισθησιολόγους για να αυξηθεί η δουλειά. Έχουμε, επίσης, αξονικό τομογράφο αλλά μας έστειλαν έναν ακτινολόγο για ένα χρόνο. Έκανε τρομερή δουλειά, με μεράκι. Χωρίς γιατρό πώς θα βγει η επένδυση του τομογράφου; Συμπεραίνουν, αντίθετα, ότι δεν χρειάζεται! Έτσι στήνεται και η προπαγάνδα για το μέσο ποσοστό αξιοποίησης κλινών, που προετοιμάζει τα κλεισίματα. Σοβαρό ζήτημα αυτό. Λένε, για παράδειγμα, ότι στο Αττικό υπάρχει κάλυψη 120%. Τι σημαίνει, όμως, αυτό; Είναι πραγματική κάλυψη λόγω έλλειψης κλινώ-

ριθμό των νοσοκομείων. Ακριβώς. Ας πάρουμε την περίπτωση της Ηλείας με τα τρία νοσοκομεία, Αμαλιάδας, Κρεστένων, Πύργου. Με την εξέλιξη στον χρόνο, αναπροσαρμόζεις τις δράσεις με βάση το πληθυσμιακό, τουλάχιστον, κριτήριο. Αν παλιά το νοσοκομείο Κρεστένων κάλυπτε έναν πληθυσμό 40.000 και τώρα είναι 22.000 με πληθυσμό κατά βάση ηλικιωμένων, δεν πρέπει να είναι κανείς δογματικός. ∆εν κάνεις όμως και αυτό που κάνει η κυβέρνηση: οριζόντιους αποκεφαλισμούς! Έφυγε ο Χ γιατρός; ∆εν τον αναπληρώνουν, πριν δουν καν αν χρειάζεται η ειδικότητά του κ.τ.λ. Μαραζώνει το νοσοκομείο και ο ασθε-

λάει τις υπηρεσίες υγείας, ιδιώτες γιατροί και κλινικές. Αυτό δεν πρόκειται να το δεχθούν οι κλινικάρχες. Όσα λέγονται για πώληση τμημάτων από τα νοσοκομεία, τι ακριβώς είναι; Μιλάμε για φιλέτα. Ασφαλώς και το σχέδιο είναι σύνθετο, μοιάζει λίγο με τα funds για τα χρεωμένα σπίτια, που αγοράζουν τα κόκκινα δάνεια. Εάν δεν έχεις να δώσεις το δάνειο, σου παίρνουν το σπίτι. Εδώ, θα πηγαίνει το funds στον Ευαγγελισμό, που ας πούμε χρωστάει 1 δισ., θα «αγοράζει» το χρέος, αλλά συγχρόνως και τη διαχείριση, π.χ., Ο καταστροφέας του συστήματος σοσιαλιτου ακτινολογικού, νευροχειρουργικού, στής Λομβέρδος, μας έλεγε ότι τα νοσοκομεία είναι ογκολογικού, το εργαστήριο. Τα υπόλοιπα δικά του. Τι θα κάνει που θα τον κυνηελλειμματικά. Απέκρυβε ότι το κράτος σταμάτησε γούν οι δανειστές, προμηθευτές κτλ; τη χρηματοδότηση. Τι νόημα έχει, όμως, ένα νοσοΜπορεί όμως να γίνει και το αντίστροφο. κομείο να μην είναι ελλειμματικό; Ο ρόλος του, όΝα χρωστάει το κράτος – δηλαδή ο ΕΟΠΥΥ – σε μεγάλους παρόχους (κλινικές) πως και του ΕΣΥ, στην προηγμένη Ευρώπη πριν και να τους ξεπληρώσει με κλίνες σε νοπενήντα χρόνια ήταν και αναδιανεμητικός. Αφού σοκομεία! Μπορεί ένα νοσοκομείο να μην έχει δεν μπορούσε το κράτος να πάει ευθέως τα χρήματα ελλείμματα; από τη μια τσέπη στην άλλη, είχε χαμηλό το κόστος Ο καταστροφέας του συστήματος σοσιαλιστής Λομβέρδος, μας έλεγε ότι τα νοσηλείας, για να μπορεί ένα, ιδίως φτωχό, ταμείο νοσοκομεία είναι ελλειμματικά. Απέκρυνα το πληρώσει. βε ότι το κράτος σταμάτησε τη χρηματοδότηση. Τι νόημα έχει, όμως, ένα νοσοκομείο να μην είναι ελλειμματικό; Ο ρόλος του, όπως και του ΕΣΥ, στην προηγν; Ή συμβαίνει λόγω έλλειψης νής πάει στον Πύργο. Αλλά και εμένη Ευρώπη πριν πενήντα χρόνια ήταν και αναπροσωπικού; Έχουν κλείσει αί- κεί υπάρχουν κενά και τελικά διανεμητικός. Αφού δεν μπορούσε το κράτος να θουσες χειρουργείου. Την ίδια πάει στην Πάτρα, απευθείας. Στα πάει ευθέως τα χρήματα από τη μια τσέπη στην στιγμή έχουν ειδικότητες ολόκλη- Τρίκαλα η βλάβη του αξονικού άλλη, είχε χαμηλό το κόστος νοσηλείας, για να ρες κλειστές. Εξακολουθεί να ι- ήθελε 10.000 ευρώ να διορθωθεί μπορεί ένα, ιδίως φτωχό, ταμείο να το πληρώσει. σχύει ό, τι και πριν το ΕΣΥ, έχου- - τον κρατούσε εκτός λειτουργίας Ό, τι έλειπε, στο τέλος, το έδινε από τον προϋπομε ένα φαύλο κύκλο λιτότητας οκτώ μήνες. Ο ασθενής μεταφέλογισμό, δηλαδή τη γενική φορολογία, άρα έχουκαι σπατάλης στην υγεία. Θέλω ρεται σε παρακείμενο μεγάλο ερμε αναδιανομή. Ο Λομβέρδος άλλαξε τα τιμολόνα σημειώσω ότι τότε η Ν∆ έφυ- γαστήριο. Ανεβαίνει το κόστος για, τα αύξησε τρομακτικά. Μια κλινική που κινδύνευε, λόγω κρίσης, να κλείσει και ως τότε δεν έγε από την κυβέρνηση το 1981 κατακόρυφα. Στην Καρδίτσα υκανε σύμβαση, διότι το νοσήλιο ήταν χαμηλό, τώκαι είχε υπουργό Υγείας τον ∆ο- πάρχει - από δωρεά - τεράστιο ρα έκανε σύμβαση. Χάθηκε δηλαδή το αναδιανεξιάδη ένα από τα πιο φωτισμένα κέντρο αποκατάστασης, εξυπημητικό στοιχείο και ενισχύεται η ιδιωτική πρωτομυαλά στον χώρο της υγείας. Ο ρετούσε και άλλους νομούς. βουλία. Το ζήτημα είναι από ποια μεριά του δρόΣαμαράς, η Ν∆ τώρα, έχει υ- Έφυγε το προσωπικό, δεν αντιμου κάθεσαι. Αν κοιτάζεις δεξιά, που πάει στον πουργό έναν ακροδεξιό, σκοτα- καταστάθηκε, αδρανεί. Το απονεοφιλελευθερισμό, ή αριστερά, που πάει σε ένα διστή και μη σχετικό υπουργό, τέλεσμα; Άνοιξαν δυο ιδιωτικά φιλολαϊκό σύστημα. τον Γεωργιάδη. Αυτό είναι και ο κέντρα αποκατάστασης.

• ξεπεσμός της πολιτικής. Το ίδιο κάνουν και με τον α•

“

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

10

ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΛΑΥΡΙΟΥ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΟΥΡΔΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΑ

Επίθεση της αστυνομίας σε απεργό πείνας και αλληλέγγυους * Συλλαλητήριο συμπαράστασης την Πέμπτη 31/10, στις 6 μ.μ., στα Προπύλαια

Α

Αντιμέτωπο πάλι με ανθρωπιστική κρίση «Εδώ και ένα μήνα αντιμετωπίζουμε πάλι σοβαρά προβλήματα σίτισης. Στην αρχή χρησιμοποιήσαμε ένα χρηματικό υπόλοιπο από το 2012, τώρα όμως δεν έχουμε τίποτα και οι άνθρωποι στο Κέντρο τρώνε νερόβραστες πατάτες και μακαρόνια, ούτε αλάτι δεν έχουμε», εξηγεί στην «Εποχή» την τραγική κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει 240 πρόσφυγες, ανάμεσά τους πολλά παιδιά, ο κ. Βασίλης Λυρίτσης, διευθυντής του Κέντρου Υποδοχής Προσφύγων Λαυρίου. «Εδώ και 3 χρόνια βρίσκουν προφάσεις» λέει η κα Ελένη Βαφειάδου, από την Επιτροπή Στήριξης Πολιτικών Προσφύγων Λαυρίου, καθώς αυτή η κατάσταση δεν είναι πρωτόγνωρη δυστυχώς για το Κέντρο. Φέτος τον Απρίλιο πάλι αντιμετωπίσαμε προβλήματα σίτισης, καθώς δεν υπογραφόταν η νέα σύμβαση για το 2013, αφήνοντας παράλληλα και τους εργαζόμενους του Κέντρου απλήρωτους, φτάνοντας σήμερα τους 10 μήνες. «Τον Ιούνιο είχαμε 5 παιδιά που βρέθηκαν σε κατάσταση υποσιτισμού», επισημαίνει ο κ. Λυρίτσης, φοβούμενος για την επανάληψη τέτοιων περιστατικών. Το Σεπτέμβρη φάνηκε να διευθετείται το ζήτημα, αφού τα λεφτά υπάρχουν, αλλά δεν μπορούν να δοθούν καθώς δεν υπάρχει πρόεδρος να υπογράψει, μετά την παραίτηση του διοικητικού συμβουλίου του Ερυθρού Σταυρού και την καθυστέρηση αναγνώρισης νέου από το Πρωτοδικείο. Ο διευθυντής του Κέντρου ευελπιστεί ότι το ζήτημα θα προχωρήσει προς μία λύση την επόμενη εβδομάδα με ορισμό νέου διοικητικού συμβουλίου. Μέχρι να πραγματοποιηθεί αυτό, το Κέντρο στηρίζεται στην αλληλεγγύη των πολιτών. «Είναι πολύ συγκινητική όλη αυτή η κινητοποίηση, μας έχουν φέρει τρόφιμα, αλλά και είδη υγιεινής που δεν είχαμε, και φάρμακα από τα κοινωνικά φαρμακεία», σύμφωνα με τον ίδιο. Ακόμα, όμως, και ο διορισμός του νέου διοικητικού συμβουλίου δεν διευθετεί όλα τα προβλήματα, καθώς οι προμηθευτές θα πληρωθούν ώστε να υπάρχουν τρόφιμα και φάρμακα, όμως οι εργαζόμενοι θα λάβουν μόνο τους πρώτους 6 μήνες δεδουλευμένων, από τους 10 που είναι απλήρωτοι. Το Κέντρο θα συνεχίσει να έχει μόνο κρύο νερό και, το κυριότερο, ετοιμόρροπα κτίρια, ακατάλληλα για διαβίωση. Άλλωστε, σύμφωνα και με την κα Βαφειάδου, το ανθρωπιστικό ζήτημα είναι μόνο το ένα από τα δύο μέτωπα που έχουν να πολεμήσουν. «Το άλλο είναι το πολιτικό. Βλέπουμε τις διώξεις που υφίστανται οι Κούρδοι πρόσφυγες στην Ελλάδα γενικά. Το καλοκαίρι μπήκε στο Κέντρο η αστυνομία και τους κατηγορούσε για τρομοκρατία. Ταυτόχρονα το ελληνικό κράτος έχει να παραχωρήσει πολιτικό άσυλο από το ’96, ενώ υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται από την εμπόλεμη Συρία». Τ.Α.

πορρίφθηκε η έφεση που είχε καταθέσει ο κούρδος πολιτικός πρόσφυγας Ahmet Dόzgόn Yόksel, προκειμένου να μην εκδοθεί στη Γερμανία. Η απόφαση λήφθηκε με μειοψηφία του προέδρου του Αρείου Πάγου που διαφωνούσε προς την έκδοση. «Ο Yόksel είναι αντιμέτωπος στη Γερμανία με δύο καταδίκες για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, όμως οι κατηγορίες βασίστηκαν σε στοιχεία που αφορούσαν πολιτικές πράξεις αλληλεγγύης, όπως διοργάνωση εκδηλώσεων για πολιτικούς πρόσφυγες, μοίρασμα ενημερωτικού υλικού κτλ. Πρόκειται για νόμιμες και θεμιτές ενέργειες δηλαδή», υπενθυμίζει η δικηγόρος του κ. Μαριάννα Τζεφεράκου. Παράλληλα, ο Ahmet Dόzgόn Yόksel αντιμετωπίζει κίνδυνο να εκδοθεί και στην Τουρκία καθώς εκκρεμεί διεθνές ένταλμα σύλληψής του, το οποίο πρόκειται να εκδικαστεί στην Ελλάδα. Ο Yόksel είναι αναγνωρισμένος πολιτικός πρόσφυγας στην Γερμανία που του είχε παραχωρήσει άσυλο και αιτούντας ασύλου στην Ελλάδα καθώς ήταν δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, δράση για την οποία στοχοποιήθηκε και υπεβλήθη σε βασανιστήρια. Ακόμα, όμως, και να μην εκδοθεί άμεσα από τη χώρα μας στην Τουρκία, υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να γίνει έμμεσα. Η Γερμανία έχει βγάλει απόφαση απέλασής του, παρότι είναι πολιτικός πρόσφυγας, και ενώ η ελληνική έκδοσή του στη Γερμανία έχει ως ρήτρα τη μη επαναπροώθησή του στην Τουρκία που τον διώκει πολιτικά, όπως εξηγεί στην «Εποχή» η κ. Τζεφεράκου, αυτό δεν είναι δεσμευτικό για την ίδια τη Γερμανία. ∆ιώξεις από την ελληνική αστυνομία αντιμετώπισαν ακόμα και οι Κούρδοι πρόσφυγες που είχαν συγκεντρωθεί στην πλατεία Συντάγματος σε ένδειξη

αλληλεγγύης προς τον Yόksel και προς τους άλλους τρεις κρατούμενους που περιμένουν την εκδίκαση των εκδόσεών τους σε Γαλλία και Τουρκία. «Σε συμπαράσταση στους φυλακισμένους αγωνιστές από την Τουρκία, που συνεχίζουν την απεργία πείνας τους στις φυλακές του Κορυδαλλού ενάντια στην απέλασή τους, στις 15 Οκτώβρη, η Fadik Adiyaman, μέλος της Επιτροπής Αλληλεγγύης, ξεκίνησε απεργία πείνας στην πλατεία Συντάγματος. Την τρίτη μέρα της απεργίας της έγινε επίθεση της αστυνομίας και συνέλαβαν την Fadik Adiyaman και άλλα δύο μέλη της Επιτροπής. Επίσης κατέσχεσαν το πανό, τα πλακάτ, το τραπεζάκι, τη σκηνή και όλα τα υπόλοιπα υπάρχοντα. Αργότερα την ίδια μέρα, άλλα δύο μέλη της Επιτροπής προσήλθαν στην πλατεία Συντάγματος, άνοιξαν πανό, μοίραζαν φυλλάδια συνεχίζοντας τη διαμαρτυρία και την ενημέρωση του κόσμου για τη συνεργασία

της ελληνικής κυβέρνησης με το τουρκικό κράτος που διώκει τους αγωνιστές. Ακολούθησε βίαιη επίθεση και σύλληψη των δύο αγωνιστών από την αστυνομία», σύμφωνα με την Επιτροπή Αλληλεγγύης για τους πολιτικούς κρατούμενους σε Τουρκία και Κουρδιστάν. Συνολικά έχουν γίνει προσαγωγές 21 ατόμων, κάποια από τα οποία μεταφέρθηκαν και στο νοσοκομείο λόγω κακοποίησης από την αστυνομία, όπως ενημέρωσε την «Εποχή» ο κ. Ερκάν, μέλος της Επιτροπής. Ο τρόπος που αντιλαμβάνεται το ελληνικό κράτος τους πολιτικούς πρόσφυγες και τις πράξεις αλληλεγγύης φαίνεται από την κατηγορία βάσει της οποίας τους προσήγαγε, αυτή της μόλυνσης του περιβάλλοντος. Την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου πρόκειται να πραγματοποιηθεί συλλαλητήριο συμπαράστασης στις 6μ.μ., στα Προπύλαια.

Tζέλα Αλιπράντη

Σε ιδιώτες και οι αρχαιολογικές ανασκαφές

Η

απόφαση (5340/29.8.2013) της ΚΒ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων για την ανάθεση σε ιδιωτική εταιρεία της συνέχισης της σωστικής ανασκαφής του νεκροταφείου βρεφικών εγχυτρισμών στη θέση Κυλίνδρα Χώρας Αστυπάλαιας (ακίνητο Εταιρείας Φοίβος ΕΠΕ) με χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου προκάλεσε την αντίδραση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι κατέθεσαν ερώτηση προς τον υπουργό Πολιτισμού. Το θέμα αναδείχτηκε και από την «Αυγή» με δημοσιεύματα στις 22 και 23/10. Η ∆. Κουτσούμπα, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, σε συνέντευξη Τύπου του Συλλόγου, στις 22/10, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Αρχαιολογική Υπηρεσία, δήλωσε μεταξύ άλλων ότι υπάρχει μεγάλη πίεση να δοθούν «πλαγίως» οι σωστικές ανασκαφές σε ιδιώτες εργολάβους. Προς αυτήν την κατεύθυνση οδηγεί ο τρόπος και ο χρόνος που δίνονται τα χρήματα από τον τακτικό προϋπολογισμό για τις σωστικές ανασκαφές, καθώς και η μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση των Πράξεων Υπουργικού Συμβουλίου, προκειμένου να προσληφθεί το απαραίτητο προσωπικό. Η εργολήπτρια εταιρεία «Υιοί

Γιανναράκη και ΣΙΑ Ο.Ε.» είναι μία τοπική εταιρεία χωματουργικών εργασιών και όχι μία εταιρεία με αντικείμενο τη διενέργεια σωστικών ανασκαφών (η ισχύουσα νομοθεσία δεν απαγορεύει τη σύσταση τέτοιου είδους εταιρειών), η οποία όπως φαίνεται χρησιμοποιήθηκε για να αποφευχθούν χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες που συχνά έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια των διαθέσιμων κονδυλίων και ενδεχομένως για να επισπευσθούν επείγουσες εργασίες με σκοπό τη σωτηρία των αρχαίων. Όπως και να έχουν τα πράγματα η απόφαση της ΚΒ Εφορείας, ενδεχομένως κατόπιν πιέσεων του Υπουργείου σύμφωνα με τον ΣΕΑ, ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για ανάθεση του ανασκαφικού έργου σε ιδιωτικές εταιρείες. Πράγμα απαράδεκτο εφόσον και ο αρχαιολογικός νόμος του 3028/2002, άρθρο 37, παρ. 1 σαφώς ορίζει ότι «η ανασκαφή για τη διάσωση μνημείου που αποκαλύπτεται κατά την εκτέλεση τεχνικού έργου, δημοσίου ή ιδιωτικού διενεργείται από την Υπηρεσία». Η απαξίωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και του Αρχαιολογικού Έργου, ιδιαίτερα την περίοδο του μνημονίου, είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο. Ο περιορισμένος χώρος δεν επιτρέπει εκτενή αναφορά. Αξίζει,

ωστόσο, αναφορά στην υποστελέχωση, στην υποχρηματοδότηση, στην εν γένει αποδυνάμωση της Υπηρεσίας, στη διαφαινόμενη ιδιωτικοποίηση αρμοδιοτήτων και τομέων που υπάγονται σε αυτήν. Μεγάλο κίνδυνο, επίσης, αποτελεί η γενίκευση των δουλεμπορικών προσλήψεων, στο ΥΠΠΟΤ, συμβασιούχων χωρίς δικαιώματα μέσω ΜΚΟ. Λόγω έλλειψης κονδυλίων, εκατοντάδες οικόπεδα παραμένουν χρόνια υπό απαλλοτρίωση, αλλά και εκατοντάδες δεσμευμένα, εφόσον οι ιδιοκτήτες δεν διαθέτουν τα απαραίτητα για την αυτοχρηματοδότηση των ανασκαφών χρήματα, καθιστώντας την Υπηρεσία εχθρική στη συνείδηση των πολιτών. Εάν ο Υπουργός απαντήσει με στοιχεία και αριθμούς στο ερώτημα των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ «ποια είναι τα ποσά από εθνικούς πόρους, με τα οποία έχουν χρηματοδοτηθεί οι Εφορείες Αρχαιοτήτων για τη διενέργεια σωστικών ανασκαφών το 2013 και πού διατέθηκαν» θα καταδειχθεί με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο η αδυναμία-αδιαφορία του κράτους για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Μάρκος ∆εσποτίδης, αρχαιολόγος

∆ΙΕΘΝΗ

11

ΣΤΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Νέος κύκλος αντιπαραθέσεων για την εκλογική τακτική

Στα ∆ίκτυα

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

του Κόσμου

www.juntos.org.br

Λευτεριά στους διαδηλωτές ιλιάδες άνθρωποι έχουν Χ υπογράψει στην εκστρατεία για την απελευθέ-

“

«Έχουμε ανάγκη του Μετώπου της Αριστεράς στο Παρίσι και αλλού για τώρα και για το μέλλον»

Η

πρώτη φάση των έντονων συζητήσεων και αντιπαραθέσεων, στο εσωτερικό του Γαλλικού ΚΚ και κυρίως στους κόλπους του Μετώπου της Αριστεράς, για την τακτική του στις δημοτικές εκλογές στο Παρίσι, έκλεισε με την ψηφοφορία των μελών της τοπικής οργάνωσης του κόμματος, την περασμένη Κυριακή. Το 57% των κομμουνιστών που ψήφισαν, προέκριναν τη συνεργασία με τους σοσιαλιστές στο ενωτικό ψηφοδέλτιο με επικεφαλής την αντιδήμαρχο Αν Ινταλγκό. Το 43% ψήφισε την άλλη επιλογή για ένα αυτόνομο δημοτικό συμβούλιο, έναντι του ΣΚ, με ψηφοδέλτιο του Μετώπου της Αριστεράς. Το αποτέλεσμα αυτό δίνει τη δυνατότητα στην ηγεσία του ΓΚΚ –αν και το συμβούλιο της πόλης είχε ταχθεί με 67% υπέρ της ευρύτερης συνεργασίας με τους σοσιαλιστές– να προχωρήσει στο Παρίσι στην τακτική που χάραξε από την αρχή. Ενώ σε όλες σχεδόν τις άλλες μεγάλες πόλεις (π. χ. Μασσαλία) οι κομμουνιστές έχουν ταχθεί με μεγάλη πλειοψηφία υπέρ του ενωτικού ψηφοδελτίου του Μετώπου της Αριστεράς. Το αποτέλεσμα της συνεργασίας προκάλεσε νέο κύκλο αντιδράσεων και συζητήσεων. Ο Ζαν Λικ Μελανσόν, όταν ρωτήθηκε είπε: «Είμαι βαθύτατα πικραμένος από αυτό το αποτέλεσμα, θα μετρήσω τις ζημιές που θα προκαλέσει, αφήστε με να σκεφθώ». Εξέφρασε έτσι τη δυσαρέσκειά του για την εξέλιξη αυτή, τη στιγμή μάλιστα που σύμφωνα με τη γνώμη του η συσπείρωση του Μετώπου της Αριστεράς διευρύνεται κυρίως με τη συμμετοχή των Οικολόγων. Η Ντανιέλ Σιμονέ στέλεχος του Κόμματος της Αριστεράς που έχει προταθεί για υποψήφια δήμαρχος, χαρακτήρισε την απόφαση «πολιτικό λάθος, που κλονίζει τη συνοχή του Μετώπου της Αριστεράς». Στο ίδιο μήκος κύματος βρέθηκαν και τα στελέχη των άλλων οργανώσεων που μετέχουν στο Μέτωπο της Αριστεράς. Η Κλεμαντίν Οτέν, εκ μέρους του δικτύου «Όλοι μαζί», δήλωσε: «Χωρίς αμφιβολία, αυτή η επιλογή θα αφήσει τα ίχνη της. Πρόκειται για πολιτικός λάθος». Πρόσθεσε όμως ότι «το δικό μας καθήκον είναι να αντιμετωπίσουμε την πολιτική της κυβέρνησης, να υπερβούμε τις διαφορές μας, δεν έχουμε άλλη επιλογή». ∆εν υπάρχει πλάνο Β’», είπε χαρακτηριστικά. Ο Κριστιάν Πικέ εκπρόσωπος της Αριστερής Ενότητας, πρώην ηγετικό στέλεχος της Επαναστατικής Κομμουνιστικής Λίγκας και του ΝΑΚ, ο οποίος είχε ταχθεί υπέρ της αυτόνομης παρουσίας του Μετώπου της Αριστεράς, παρεμβαίνοντας στη συζήτηση τόνισε ότι «η κατάκτηση της αυτονομίας του Μετώπου της Αριστεράς είναι ένα ατού, δεν

πρέπει να περιοριστούμε σ’ αυτή», θα πρέπει να ανταποκριθούμε στην πρόκληση «όχι μόνο να ξεπεράσουμε εκλογικά το Σοσιαλιστικό Κόμμα, αλλά να αναδομήσουμε την αριστερά στο σύνολό της». Απαραίτητη προϋπόθεση για να καταπολεμηθεί το αίσθημα της αδυναμίας και του αδιεξόδου» που οδηγεί τους πολίτες στην παραίτηση και την αδιαφορία. «Θα πρέπει», τόνισε επίσης, «να αναζητήσουμε τρόπους να αλλάξει η κατάσταση στην αριστερά, να δείξουμε ότι υπάρχει η δυνατότητα να έχουμε επιτυχίες, να συσφίξουμε τις σχέσεις μας με τμήματα των σοσιαλιστών και των οικολόγων που απορρίπτουν την πολιτική της λιτότητας. Να αποδείξουμε βήμα βήμα πρακτικά ότι υπάρχει προοπτική μιας άλλης αριστεράς». ∆ύο ψηφοδέλτια του Μετώπου της Αριστεράς στο Παρίσι; Οι αντιδράσεις του Κόμματος της Αριστεράς και των συμμάχων του στους κόλπους του Μετώπου φαίνεται πως δεν θα περιοριστούν στις δηλώσεις. Η Ντανιέλ Σιμονέ κάλεσε όλους τους αγωνιστές της αριστεράς, «τους κομμουνιστές, οικολόγους, σοσιαλιστές, αντικαπιταλιστές, φεμινίστριες, τα μέλη κοινωνικών κινημάτων να συσπειρωθούν στη λίστα τους». Έτσι προτίθεται να εμφανιστεί ότι εκπροσωπεί τη γνήσια λίστα του Μετώπου της Αριστεράς. Να σημειώσουμε ότι στην αρχική συμφωνία των τριών που προχώρησαν στην ίδρυση του Μετώπου της Αριστεράς (ΓΚΚ, Κόμμα της Αριστεράς και η Ενωτική Αριστερά) αναφέρεται ότι «οι αποφάσεις παίρνονται με την ομόφωνη γνώμη και των τριών οργανώσεων. Όταν κάποια διαφωνεί, τότε δεν γίνεται χρήση του λογότυπου «Μέτωπο της Αριστεράς». Πολύ δύσκολο να προβλεφθεί τι τελικά θα γίνει. Σίγουρο όμως είναι ότι αν η Νταλιέλ Σιμονέ κατέβη με δική της λίστα, θα απευθυνθεί κυρίως στους ψηφοφόρους που έδωσαν το 11% στις προεδρικές εκλογές στον Ζαν Λικ Μελανσόν. Στους ίδιους ψηφοφόρους θα απευθυνθούν και οι υποψήφιοι του ΓΚΚ που θα μετέχουν στην κοινή λίστα με τους σοσιαλιστές. Και μάλιστα με την ίδια πολιτική γραμμή στα βασικά σημεία, όπως αναφέρονται και στο πρόγραμμα της Αν Ινταλγκό, η οποία εξέφρασε την ικανοποίησή της για την απόφαση των κομμουνιστών. Γιατί, όπως δήλωσε, «διευρύνεται η δυναμική για την ενότητα της Αριστεράς». «Εμείς», συνέχισε, δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε την πολιτική για να καλύψουμε τις ανάγκες για κατοικία σε όλους. Να αγωνιστούμε κατά της ακρίβειας, ώστε να διατη-

ρηθεί η αγοραστική δύναμη. Να υπερασπιστούμε και να διασφαλίσουμε την πρόσβαση όλων στις δημόσιες υπηρεσίες (υγεία, παιδεία, παιδικοί σταθμοί κ.λπ.)» Αυτές οι προεκλογικές δεσμεύσεις έρχονται σε σαφή αντίθεση με την κυβερνητική πολιτική, που έχει σαν στόχο της την περικοπή των δημόσιων δαπανών. Το πρόγραμμα αυτό και η συμμετοχή των κομμουνιστών στο ενωτικό ψηφοδέλτιο είναι αντίβαρο στην σοσιαλ-φιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης του Φρανσουά Ολάντ και Ζαν Μαρκ Ερό γράφει η «Λιμπερασιόν». Έτσι, στο Παρίσι θα υπάρχουν δύο ψηφοδέλτια που θα αναφέρονται στο Μέτωπο της Αριστεράς. Το ζήτημα, βέβαια δεν είναι ποιο από τα δύο ψηφοδέλτια θα καταφέρει να συγκεντρώσει τους περισσότερους ψηφοφόρους του Μετώπου της Αριστεράς, αλλά πώς θα καταφέρει να συσπειρώσει ευρύτερες δυνάμεις, να καταπολεμήσει την αντίληψη που καλλιεργείται ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει. Μια αντίληψη που έχει οδηγήσει μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων στην αποχή. «Αν η τάση αυτή που παρατηρείται στο εκλογικό σώμα δεν ανατραπεί, τότε η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μπορεί να μας οδηγήσει σε καταστροφικά πολιτικά αποτελέσματα με την άνοδο της ακροδεξιάς», τόνισε ο εθνικός γραμματέας του ΓΚΚ Πιερ Λοράν. Ο φόβος αυτός φαίνεται πως κυριαρχεί στη σκέψη της ηγεσίας του ΓΚΚ. Και από την άλλη οι συζητήσεις για την τύχη και την πορεία του Μετώπου της Αριστεράς είχαν την επίδραση τους στην απόφαση της εθνικής εκτελεστικής επιτροπής του κόμματος, που με απόφασή της τονίζει ότι «έχουμε ανάγκη του Μετώπου της Αριστεράς στο Παρίσι και αλλού για τώρα και για το μέλλον». Ταυτόχρονα, κάλεσε τις δυνάμεις του Μετώπου της Αριστεράς «οι όποιες διαφωνίες παρουσιάστηκαν πρόσφατα να μη σταθούν εμπόδιο στην ανάπτυξη των κοινών αγώνων για την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς και της δεξιάς στο β’ γύρο των εκλογών. Ακόμα τόνισε ότι χωρίς καμία χρονοτριβή το Μέτωπο της Αριστεράς θα πρέπει ν’ αρχίσει άμεσα καμπάνια ενημέρωσης για τνο πραγματικό υπεύθυνο για την ακρίβεια, που το κόστος κεφαλαίου και όχι της εργασίας. Μια δεύτερη καμπάνια επίσης για την ανάγκη ριζικής φορολογικής μεταρρύθμισης. Και, τέλος, εν όψει και των ευρωεκλογών, να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για τη ρήξη με τις πολιτικές της λιτότητας, την προβολή νέου σχεδίου για την επανοικοδόμηση μιας Ευρώπης της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας. Μ. Κοβάνης

ρωση των 64 διαδηλωτών στο Ρίο ντε Τζανέιρο, που συνελήφθησαν την προηγούμενη εβδομάδα στην μεγάλη διαδήλωση των εκπαιδευτικών που απεργούν για περισσότερο από δύο μήνες. Οι κρατούμενοι κατηγορούνται για συνωμοσία και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, ενώ προκειμένου να αποτραπούν οι κοινωνικές διαμαρτυρίες η κυβέρνηση της Ντίλμα έχει διασώσει πλήθος νόμων από την στρατιωτική δικτατορία, και παράλληλα νομοθετεί και νέους (όπως τον περίφημο “Cardozo”) που δίνουν έκτακτες εξουσίες στις δυνάμεις καταστολής. www.facebook.com /OccupyG20Brisbane

Ενάντια στους G 20 εκίνησαν οι προετοιμαΞ σίες δεκάδων κοινωνικών κινημάτων για τις κινη-

τοποιήσεις που θα γίνουν στις 15 -16 Νοεμβρίου στην σύνοδο κορυφής των G 20 στο Brisbane της Αυστραλίας. Να σημειωθεί ότι εκτός από τις οργανώσεις της ριζοσπαστικής αριστεράς και της αυτονομίας, πολύ μεγάλη είναι και η συμμετοχή των αυτόχθονων κοινοτήτων, που θα προσπαθήσουν να σπάσουν τις απαγορευμένες ζώνες για να ακουστούν τα αιτήματά τους (δικαίωμα στην γη, έλεγχος των πόρων των ντόπιων πληθυσμών, κλπ). www.znm.org.mk

Κάτω τα χέρια από την ελευθεροτυπία ντονες αντιδράσεις έχει Ε προκαλέσει στους Μακεδόνες δημοσιογράφους η

ποινή φυλάκισης 4,5 χρόνων που επέβαλε δικαστήριο στον δημοσιογράφο Tomislav Kezarovsk, επειδή σε ένα άρθρο αποκάλυψε την ταυτότητα ενός προστατευόμενου ψευδομάρτυρα μιας δολοφονίας, που είχε καταθέσει εναντίον δύο αθώων κάτω από τις απειλές της αστυνομίας. Οι δημοσιογράφοι θεωρούν ότι η απόφαση αποτελεί ένα μεγάλο πλήγμα για την ελευθερία του Τύπου, και ότι τους στέλνει ένα μήνυμα να μην ερευνούν υποθέσεις κακομεταχείρισης από την αστυνομία. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

∆ΙΕΘΝΗ

12

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

Στο 26% ο «Κανένας» Σ

τη Γεωργία θα διεξαχθούν προεδρικές εκλογές αύριο, Κυριακή. H Γεωργία είναι μια «Ημι-προεδρική δημοκρατία». Ο Πρόεδρος της ∆ημοκρατίας εκλέγεται για θητεία πέντε ετών και συγκυβερνά με τον εκλεγμένο πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιο. Παρόμοια είναι τα πολιτικά συστήματα της Γαλλίας και της Φινλανδίας. Ο Πρόεδρος δεν είναι απλός τελετάρχης, όπως συμβαίνει στις περισσότερες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες, αλλά ορίζει τον πρωθυπουργό που προτείνεται από τη Βουλή. Η Βουλή αποτελείται από 150 βουλευτές. Από αυτούς 77 βουλευτές εκλέγονται με αναλογικό σύστημα και με κλειστή λίστα, ενώ 73 εκλέγονται με πλειοψηφικό σύστημα σε μονοεδρικές περιφέρειες. Στις μονοεδρικές, αν δεν περάσει κανείς υποψήφιος το 30% των ψήφων, διεξάγεται δεύτερος γύρος. Το κατώφλι στις αναλογικές περιφέρειες για να εκλέξει εκπρόσωπο ένα κόμμα είναι 5%. Οι βασικοί υποψήφιοι για το προεδρικό αξίωμα είναι οι εξής: Giorgi Margevelashvili. Κόμμα Γεωργιανό Όνειρο-∆ημοκρατική Γεωργία, Davit Bakradge. Ενωμένο Εθνικό Κίνημα, Giorgi Targamadze. Χριστιανοδημοκρατικό Κίνημα, Shalva Natelashvili. Γεωργιανό Εργατικό Κόμμα, Nino Burjanadze. ∆ημοκρατικό Κίνημα- Ενω-

μένη Γερμανία. Ο πληθυσμός της χώρας ανέρχεται σε 4.555.911 (εκτ. Ιούλιος 2013) και οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι είναι 3.537.719 (Οκτώβριος 2013). Στο άμεσο μέλλον πρόκειται να ψηφιστούν αλλαγές στο Σύνταγμα για να μεταφερθούν εξουσίες του Προέδρου (τώρα ο Mikhel Saakashvili) στον Πρωθυπουργό. Όσοι υποψήφιοι περάσουν το 5% των ψήφων θα λάβουν αποζημίωση 600.000 δολαρίων για τις εκλογικές τους δαπάνες. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις (NDI τέ-

λη Σεπτεμβρίου) πιο δημοφιλής υποψήφιος είναι ο Margevelashvili που συγκεντρώνει 56%, ακολουθεί ο Bakradge (αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης) με 49% και ο Targamadge με 36%. Στην πρόθεση ψήφου προηγείται ο Margevelashvili με 39% και ακολουθεί με 18% ο Bakrage. Οι υπόλοιποι υποψήφιοι συγκεντρώνουν πολύ χαμηλά ποσοστά, ενώ 26% αθροίζουν οι απαντήσεις ∆Ξ/∆Α και «Κανένας». Ο Margevelashvili ήταν αναπληρωτής πρωθυπουργός στην κυβέρνηση Bidzina

Ivanishivili. Υποστηρίζεται από τον κυβερνητικό συνασπισμό «Γεωργιανό Όνειρο» που συμπεριλαμβάνει από ακραίους ξενόφοβους εθνικιστές ως ακραιφνείς νεοφιλελεύθερους και καιροσκόπους λαϊκιστές όπως ο ίδιος. Ο Bakradge διετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής (2008-2012). Υποστηρίζεται από το Ενωμένο Εθνικό Κίνημα του απερχόμενου Προέδρου Mikhel Saakashvili, που αρχικά ήταν κεντροαριστερό και διολίσθησε σε κεντροδεξιές πολιτικές. Σήμερα είναι παρατηρητής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Ο υποψήφιος του Εργατικού Κόμματος παρουσιάζεται συχνά ως ρωσόφιλος τόσο λόγω των σπουδών στην πρώην ΕΣΣ∆, όσο και γιατί σε γενικές γραμμές υπερασπίζεται τις αρχές του κράτους πρόνοιας. Κατά καιρούς κάνει δηλώσεις περί κυβερνήσεων που αποτελούνται από ανθρώπους του δισεκατομμυριούχου George Soros (συνέντευξη στο περιοδικό Forbes, 2011). Τέλος, παρ’ ότι η Γεωργία ήταν η γενέτειρα του Ιωσήφ Στάλιν και οι οπαδοί του πολλοί, δεν υπάρχει υποψηφιότητα για την Προεδρία από τα αμέτρητα κομμουνιστικά πολιτικά μορφώματα. Θανάσης Τσακίρης http://tsakthan.blogspot.com

Συμμαχία του Ειρηνικού: ο ∆ούρειος ίππος των ΗΠΑ * Αλλάζει ο κοινωνικοοικονομικός χάρτης της Λατινικής Αμερικής

Η

Συμμαχία του Ειρηνικού (Σ.Ε) δημιουργήθηκε από νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής (Κολομβία, Περού, Μεξικό, Χιλή) για την ενίσχυση των εμπορικών ανταλλαγών και στήριξη των εξαγωγών, έχοντας ως στόχο την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων και ατόμων (Λίμα, 6/6/2012). Ο πρόεδρος της Κολομβίας Μ. Σάντος, συνδετικός κρίκος του εγχειρήματος, μιλά εξαρχής για διαδικασία ολοκλήρωσης και μάλιστα την πιο σημαντική που έχει γίνει ποτέ στη Λατινική Αμερική, αμφισβητώντας έτσι τη σημασία των μπολιβαριανών θεσμών ολοκλήρωσης (ALBA, Mercosur, UNASUR, Banco Del Sur).1 To υπό την αιγίδα των ΗΠΑ νεοφιλελεύθερο κλαμπ της Λ. Αμερικής βρήκε αστραπιαία και ενθουσιώδη σχεδόν υποδοχή από τις επιχειρηματικές και μιντιακές ελίτ. Σε λιγότερο από ένα χρόνο η Σ.E έχει επιδείξει ...θαυμαστή κινητικότητα (7 σύνοδοι), αλλά και αποτελέσματα: στην τελευταία σύνοδο (20-24/5/2013, Κάλι Κολομβίας) διευρύνθηκε με την ένταξη της Κόστα Ρίκα και τη συμμετοχή ως παρατηρητών 7 νέων χωρών (Ουρουγουάη, Γουατεμάλα, Παναμάς, Ισπανία, Καναδάς, Αυστραλία και Ιαπωνία). Συμφωνίες Ελεύθερου Εμπορίου Οι υποστηρικτές της Συμμαχίας δίνουν έμφαση στο πραγματικό γεγονός ότι αυτή αντιπροσωπεύει το 35% του ΑΕΠ της Λατινικής Αμερικής και το

55% των εξαγωγών της περιοχής στον υπόλοιπο κόσμο, ενώ το 2012 οι χώρες που συμμετέχουν σε αυτήν πέτυχαν υψηλότερους ρυθμούς μεγέθυνσης από τις υπόλοιπες της περιοχής. Αυτή, όμως, είναι η μισή αλήθεια. Το πιο σημαντικό που αναδεικνύει και τους πραγματικούς στόχους της Σ.Ε βρίσκεται στην υπόλοιπη μισή. Εξάγουν, πράγματι, περισσότερο από τη Mercosur (538 χιλ. εκατ. έναντι 438 χιλ. εκατ.), αλλά οι εξαγωγές τους περιορίζονται σε ακατέργαστα ορυκτά και υδρογονάνθρακες. Επιπλέον, μόνο το 2% των εξαγωγών είναι «ενδοσυμμαχικό», ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στη Mercosur είναι 13%. Στη Σ.Ε δεν υπάρχουν ουσιαστικά «ενδοσυμμαχικές» εμπορικές συμφωνίες, αλλά η κάθε μία χώρα συνάπτει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου (TLC) με τις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα – μεταξύ άλλων- ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο της κάθε μιας με τις ΗΠΑ. Προφανώς, η Σ.Ε δεν συνιστά διαδικασία ολοκλή-

ρωσης της περιοχής. Ανομολόγητοι στόχοι Την αμηχανία και αβεβαιότητα που προκάλεσε στη Λατινική Αμερική και Καραϊβική η σοβαρή ασθένεια και στη συνέχεια ο θάνατος του Ούγο Τσάβες (3/13), εκμεταλλεύτηκαν οι ΗΠΑ για να νεκραναστήσουν τα αποτυχημένα παλιά τους σχέδια για δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου στη Λατινική Αμερική. Το 1991, με πρωτοβουλία και στήριξη των ΗΠΑ δημιουργήθηκε η ALCA, Ζώνη Ελεύθερου Εμπορίου που αφορούσε κυρίως μεταποιημένα προϊόντα και τρόφιμα. Στην ALCA συμμετείχαν οι χώρες της Λ.Α και Καραϊβικής πλην Κούβας , αλλά και χώρες από τις υπόλοιπες ηπείρους (συνολικά 34). Η πολιτική και κοινωνική αριστερά της Λ.Α, τα συνδικάτα, κατήγγειλαν και αγωνίστηκαν ενάντια στη νεοαποικιακού χαρακτήρα συμφωνία που είχε ολέθριες οικο-

νομικές και κοινωνικές επιπτώσεις στους λαούς της περιοχής: περιθωριοποίηση της αγροτικής παραγωγής, αποβιομηχάνιση, ιδιωτικοποίηση παιδείας, υγείας, φτώχεια. Οι κεντροαριστερές κυβερνήσεις των επόμενων χρόνων έδωσαν τη χαριστική βολή στην ALCA με τη δημιουργία της ALBA. Με τη Σ.Ε επανέρχεται στη Λατινική Αμερική η ALCA, εμπλουτισμένη με νέους στόχους που είναι πρωτίστως πολιτικοί. Οι ΗΠΑ, με στρατηγικό στόχο την επαναχάραξη του κοινωνικοπολιτικού χάρτη της περιοχής και εδραίωση της ηγεμονίας τους, επιδιώκουν την αποσταθεροποίηση των κεντροαριστερών κυβερνήσεων και σε πρώτη φάση το φρενάρισμα της διαδικασίας περιφερειακής ολοκλήρωσης που σηματοδοτείται από τους μπολιβαριανούς θεσμούς. Σ’ αυτό το σχέδιο εντάσσεται η επιχειρούμενη απομόνωση της Βενεζουέλας, αλλά και της Βραζιλίας και της Αργεντινής (μέλη της Μercosur). Αμφισημίες κεντροαριστερών κυβερνήσεων Η ∆εξιά έχει περάσει στην αντεπίθεση και τοποθετείται καθαρά. Ενδεικτικό παράδειγμα οι δηλώσεις του Α. Νeves, υποψήφιου της δεξιάς στις επόμενες προεδρικές εκλογές στη Βραζιλία: «Η Mercosur είναι παρωχημένος θεσμός και πρέπει να μετασχηματιστεί σε ζώνη ελεύθερου εμπορίου που θα επιτρέπει σε κάθε κράτος-μέλος να συνάπτει εμπορικές συμφωνίες με άλλες χώρες». Σαν... φωτεινό παράδειγμα φέρνει το δυ-

ναμισμό της Σ.Ε και τον αντιπαραθέτει με την υπαρκτή στασιμότητα της Mercosur. Η αριστερά κατήγγειλε πειστικά ότι η δημιουργία της ΣΕ εγγράφεται στη πολιτική εδραίωσης της ηγεμονίας των ΗΠΑ στην περιοχή, θέτοντας εμπόδια στην ανάδυση μπλοκ που δεν τα ελέγχει. Όμως, δεν αναφέρονται και κυρίως δεν εξηγούν τις αιτίες που η Mercosur και η Banco del Sur είναι σε κρίση. Ούτε αναφέρουν τους ουσιαστικούς λόγους της χρόνιας κρίσης των εμπορικών σχέσεων μεταξύ Βραζιλίας και Αργεντινής, αλλά και την προσχώρηση της Ουρουγουάης στη Σ.Ε. Μήπως η αποσιώπηση οφείλεται στο ότι μια τέτοια συζήτηση θα άνοιγε και το ζήτημα των πολιτικών που ασκούν οι προοδευτικές κυβερνήσεις της περιοχής και τη μέχρι σήμερα αδυναμία τους να συγκρουστούν ιδεολογικά και πολιτικά με τις επιχειρηματικές ελίτ, στη Βραζιλία και την Ουρουγουάη κυρίως, αλλά και στη Βολιβία και το Εκουαδόρ; Οι εξελίξεις ίσως να θέσουν και άλλα ερωτήματα, αλλά και να δώσουν απαντήσεις. Γεωργία Ντούσια (1) ALBA (1994): Πολιτική, κοινωνική και οικονομική συνεργασία για την προώθηση αντινεοφιλελεύθερης ολοκλήρωσης της περιοχής, με βασικές αρχές την αλληλεγγύη, συμπληρωματικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη. Εμπνευστής και πρωτεργάτης ο Ο. Τσάβες.

Mercosur (Κοινή Αγορά του Νότου, 1991): Ζώνη ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών και υπηρεσιών με κοινή δασμολογική πολιτική στις εμπορικές σχέσεις με τρίτες χώρες, συντονισμό σε μακροοικονομικό και κλαδικό επίπεδο, εναρμόνιση των σχετικών νομοθεσιών.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

Παιδεία vs Ταλιμπάν Μ

πορεί η μικρή Μαλάλα Γιουζαφσάι να μην τιμήθηκε φέτος με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, όπως αρκετοί ρομαντικοί περίμεναν, βλέπει όμως ότι επιτυγχάνεται ο στόχος της, για τον οποίο παραλίγο να πληρώσει με τη ζωή της. Πάνω από 115.000 παιδιά, περισσότερα από πέρυσι, πήγαν φέτος στο σχολείο στην επαρχία Χιμπέρ του Πακιστάν, όπου μεγάλωσε η 15χρονη σήμερα Μαλάλα. Περίπου 60.000 απ’ αυτά τα παιδιά είναι κορίτσια. «Η Μαλάλα έχει γίνει πρότυπο των παιδιών στην περιοχή μας και ειδικά των κοριτσιών» δήλωσε στο πρακτορείο IPS η Σαχίρα Σαχίντ, διευθύντρια ενός από τα 650 σχολεία που επιδιορθώθηκαν τα τελευταία χρόνια και μπορούν πλέον να χρησιμοποιούνται από δασκάλους και μαθητές. Οι Ταλιμπάν είχαν καταστρέψει πάνω από 1.500 σχολεία στην επαρχία καθώς θεωρούν ότι «όσοι πηγαίνουν εκεί είναι άπιστοι» Σήμερα η κατάσταση περιγράφεται ως τελείως διαφορετική. Μετά τη διεθνή κατακραυγή, συντονισμένες προσπάθειες ανθρωπιστικών οργανώσεων και κυρίως της αίγλης που ασκεί πλέον η Μαλάλα στους συντοπίτες της, η φοίτηση παιδιών στα σχολεία αυξάνεται αλματωδώς. «Πολλοί είναι οι γονείς που δείχνουν να έχουν ξεπεράσει το φόβο και στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, ακόμα και τα κορίτσια» αναφέρει στο IPS ο Σουμπκχαμ Σαχ, δάσκαλος σε δημοτικό. Η Μαλάλα Γιουζαφσάι έγινε διε-

θνώς γνωστή το 2010 όταν, με ψευδώνυμο, προπαγάνδιζε μέσω της ιστοσελίδας του BBC το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση. Πέρυσι, στις 9 Οκτωβρίου, πυροβολήθηκε στο κεφάλι από Ταλιμπάν ο οποίος, πιστός στην ιδεολογία του, θέλησε να βάλει μια για πάντα τέλος στον αγώνα της. O εκπρόσωπος των Ταλιμπάν στην περιοχή, Σαχιντουλάχ Σαχίντ, είχε κατηγορήσει τότε την Μαλάλα για «συκοφαντία και λαϊκισμό». Μετά τον τραυματισμό της μεταφέρθηκε στην Αγγλία όπου σειρά εγχειρίσεων αποκαταστήσαν, κατά πολύ, την υγεία της. Με τη βοήθεια

της δημοσιογράφου Κριστίνα Λαμπ, έγραψε ένα βιβλίο όπου καταγράφονται οι εμπειρίες της. Το βιβλίο κυκλοφορεί, σχεδόν, σε όλο τον κόσμο εκτός από το Πακιστάν. «Οι Ταλιμπάν δεν θα χάσουν την ευκαιρία να σκοτώσουν την Μαλάλα καθώς και όλους αυτούς που προπαγανδίζουν τις ιδέες της» δήλωσε ο Σαχιντουλάχ Σαχίντ. Πριν από μερικές εβδομάδες, η Μαλάλα Γιουζαφσάι επελέγη ομόφωνα από τους προέδρους όλων των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να τιμηθεί φέτος με το βραβείο Ζαχάροφ.

•

13

Τα πειραματόζωα του Κασμίρ

Ε

να τεράστιο σκάνδαλο εξελίσσεται αυτό το διάστημα με κέντρο το Κασμίρ και ήρθε στην επιφάνεια λόγω του ξαφνικού θανάτου 37 παιδιών, μέσα σε διάστημα τριών εβδομάδων. Κοινό χαρακτηριστικό αυτών των παιδιών είναι ότι είχαν εμβολιαστεί με ένα νέου τύπου πενταπλό εμβόλιο (σ.σ. Pentavalent –πέντε σε ένα), το οποίο προστατεύει από κοινές ασθένειες. Ανάλογα περιστατικά, πέντε συνολικά, είχαν παρουσιαστεί και στη Σρι Λάνκα όπου η κυβέρνηση της χώρας απαγόρευσε αμέσως τη διανομή του συγκεκριμένου εμβολίου. Στο Κασμίρ η απαγόρευση κράτησε μόνο μερικές μέρες και γρήγορα το εμβόλιο διατέθηκε ξανά στην αγορά. Το εργοστάσιο παρασκευής του συγκεκριμένου εμβολίου βρίσκεται στην Ινδία. Εκπρόσωποι ανθρωπιστικών οργανώσεων αναφέρουν, μέσω του τοπικού Τύπου, ότι η φαρμακοβιομηχανία που παρασκευάζει το συγκεκριμένο εμβόλιο είτε το χορήγησε χωρίς να έχει κάνει όλες τις προεργασίες που απαιτούνται είτε χρησιμοποιεί τον πληθυσμό της χώρας ως πειραματόζωα. Σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα, πριν διατεθεί στην αγορά ένα νέο φάρμακο θα πρέπει να ενημερωθούν γιατροί και νοσηλευτές για τις πιθανές παρενέργειες του καθώς και για τον τρόπο που θα πρέπει να χορηγείται, κάτι που δεν έγινε στη συγκεκριμένη περίπτωση. Σε επίσημες ανακοινώσεις αναφέρθηκε αρχικά ότι ο θάνατος των παιδιών ήταν τυχαίο γεγονός και έγινε προσπάθεια να αιτιολογηθεί με στοιχεία παιδικής θνησιμότητας, ενώ αργότερα σε νέα ανακοίνωση αναφέρθηκε ότι τα παιδιά έχασαν τη ζωή τους λόγω αλλεργίας. Είναι γνωστό ότι οι κλιματολογικές συνθήκες και οι διατροφικές παραδόσεις που επικρατούν σε κάθε χώρα επηρεάζουν κατά πολύ την προδιάθεση των κατοίκων σε ασθένειες και κατά συνέπεια στη δυνατότητα του οργανισμού να δεχθεί ή να απορρίψει διάφορα φάρμακα. Ως παραδείγματα αναφέρονται το Αφγανιστάν, όπου πολύ σπάνια εμφανίζεται ζαχαρώδης διαβήτης και βέβαια οι Μεσογειακές χώρες όπου συχνά εμφανίζεται η μεσογειακή αναιμία. Στελέχη οργανώσεων θεωρούν ότι η εταιρεία παρασκευής δεν έλαβε υπόψη της τους υψηλούς παλμούς καρδιάς που έχουν οι κάτοικοι του Κασμίρ, λόγω υψομέτρου, ή στη χειρότερη περίπτωση θέλησε μετά την εργαστηριακή δοκιμή να δει πώς λειτουργεί το εμβόλιο σε μαζικό πληθυσμό.

Εν μέσω αντιδράσεων η διαπραγμάτευση Ιράν - ∆ύσης ∆ιαπραγματεύσεις με το «μεγάλο σατανά»

Ο νέος πρόεδρος του Ιράν, Αγιατολάχ Χασάν Ρουχανί, εξήγγειλε την πρόθεσή του να περιορίσει το πυρηνικό πρόγραμμα, περιλαμβανομένου του εμπλουτισμού ουρανίου, θέματα μέχρι πρότινος αδιαπραγμάτευτα.

Ο

ι δηλώσεις του Αγιατολάχ Χασάν Ρουχανί ως νεοεκλεγέντος προέδρου: «Είμαστε έτοιμοι να παρουσιάσουμε περισσότερη διαφάνεια» και «να αυξήσουμε την εμπιστοσύνη μεταξύ του Ιράν και των άλλων χωρών», τον περασμένο Ιούνιο, βρήκε σε φιλοπολεμικό οίστρο και με ελάχιστα συμβιβαστικές διαθέσεις ΗΠΑ, ΕΕ και λοιπούς συμμάχους, οι οποίοι τρεις μέρες πριν τις εκλογές είχαν επιβάλει νέες κυρώσεις στο Ιράν. Ο νέος πρόεδρος εξήγγειλε την πρόθεσή του να περιορίσει το πυρηνικό πρόγραμμα, περιλαμβανομένου του εμπλουτισμού ουρανίου, θέματα μέχρι πρότινος αδιαπραγμάτευτα, τα οποία η ∆ύση προέβαλε, μεταξύ άλλων, ως αιτίες των κυρώσεων. Ο αποκλεισμός για δεκαετίες έχει προκαλέσει, εκτός από τη διπλωματική απομόνωση της χώρας, μείωση 40% στις εξαγωγές πετρελαίου, μείωση 45% στα κρατικά έσοδα, αύξηση του πληθωρισμού και της ανεργίας και ελλείψεις τροφίμων και φαρμάκων. Θεωρείται, λοιπόν, πιθανό οι συνέπειές του να έστρεψαν υπέρ των διαπραγματεύσεων, μέρος, αν και όχι το σύνολο, του ιρανικού λαού και τον Ανώτατο Πνευματικό Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.

Στη διάρκεια της 68ης Συνόδου του ΟΗΕ, τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, ο ιρανός υπουργός εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ συναντήθηκε ιδιαιτέρως επί μισή ώρα με τον αμερικανό ομόλογό του Τζον Κέρι, ο οποίος έθεσε επιεικέστερους όρους, ενώ την επομένη, Ρουχανί και Ομπάμα συνομίλησαν τηλεφωνικώς επί 15 λεπτά, πραγματοποιώντας την πρώτη επαφή ηγετών των δύο χωρών από το 1979. Με επίγνωση των αντιδράσεων που ενδέχεται να προκαλέσουν οι διαπραγματεύσεις με τον «μεγάλο σατανά» (όπως αποκαλούσε τις ΗΠΑ ο ηγέτης της επανάστασης του 1979, Αγιατολάχ Χομεϊνί) στο εσωτερικό, ο ιρανός πρόεδρος δείχνει να επιδιώκει σταδιακή προσέγγιση. Πάντως η τακτική του στη Σύνοδο, διπλωματικά και σε επίπεδο βελτίωσης της εικόνας της χώρας παγκοσμίως, θεωρείται επιτυχημένη. «Η επιτυχία του πιθανόν αποτελεί την αιτία των αντιδράσεων του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο οποίος προσπαθεί με κάθε μέσον να πείσει την παγκόσμια κοινότητα οτι η συμπεριφορά του Ιράν δεν θα μεταβληθεί και ως εκ τούτου δεν υπάρχει λόγος να γεννηθούν ελπίδες», γράφει το ανεξάρτητο δίκτυο Iran Review. ∆ύο μέτρα και σταθμά ∆υσκολία στην «οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης» πιθανόν να προκαλέσουν, σύμφωνα με αμερικανούς σχολιαστές, τα διαφορετικά «μέτρα και σταθμά» που ισχύουν για «συμμάχους» των ΗΠΑ. Πακιστάν, Ινδία και Ισραήλ διατηρούν πυρηνικό οπλοστάσιο με την αποδοχή αμερικανών και ευρωπαίων, ενώ Ινδία και Ισραήλ αρνούνται την υπογραφή της Συνθήκης για τη Μη ∆ιάδοση των Πυρηνικών (NPT) και δεν επιτρέπουν επιθε-

ωρήσεις και έλεγχο από τη ∆ιεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (IAEA). Το διήμερο 15-16 Οκτωβρίου, πραγματοποιήθηκαν στην Γενεύη συνομιλίες μεταξύ του Ιράν και των «μεγάλων έξι» (P5+1), δηλαδή των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Βρετανία, Κίνα, Γαλλία, Ρωσία, ΗΠΑ) συν τη Γερμανία, οι οποίες θα συνεχιστούν στις 7 Νοεμβρίου. Ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη οι συνομιλίες, τις οποίες ανώτερος αμερικανός αξιωματούχος χαρακτήρισε στους «Financial Times» «έντονες, λεπτομερείς, άμεσες και ειλικρινείς», οι οποίες «δύνανται να αποτελέσουν την έναρξη διαπραγματεύσεων που μπορούν να οδηγήσουν σε συμφωνία», η ισραηλινή αεροπορία πραγματοποιούσε ασκήσεις ετοιμότητας για «πιθανές επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν» και ο Νετανιάχου δήλωνε: «∆εν μπορούμε να εγκαταλείψουμε τη λύση ενός προληπτικού χτυπήματος». Επιπλέον, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν αύξηση εξοπλισμών με πυραύλους αμερικανικής κατασκευής αξίας 11 δισ. δολαρίων, προκειμένου «να συνεχίσουν να υπερισχύουν στρατιωτικά έναντι του αντιπάλου Ιράν» και εξέφρασαν την αντίθεσή τους στη συμμετοχή του στις ειρηνευτικές συνομιλίες Γενεύη ΙΙ για την Συρία. Ο αναπληρωτής υπουργός εξωτερικών Αμπάς Αρακχί, σε εκδήλωση για την 68η επέτειο του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ στην Τεχεράνη, την περασμένη Τρίτη, κάλεσε τον Οργανισμό σε μεταρρυθμίσεις που θα «αντικατοπτρίζουν τις μεταβολές στην παγκόσμια τάξη και το ρόλο των αναπτυσσόμενων χωρών». Επίσης, με αφορμή την προεδρία της χώρας στο Κίνημα των Αδεσμεύτων (NAM), αναφέρθηκε στο «δικαίωμα των κρατών να καθορίζουν τη μοίρα τους» και «να απολαμβάνουν νέες τεχνολογίες». Ελισάβετ Πετρίδου

∆ΙΕΘΝΗ

14

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

Κυπριακό: Λίγο πριν τη σέντρα... * Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται κοινό ανακοινωθέν των δύο κοινοτήτων, που θα καθορίζει τη βάση του νέου διαλόγου

Σ

την τελική τους ευθεία εισέρχονται οι διεργασίες για την επανέναρξη των συνομιλιών μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής πλευράς, με στόχο την επίτευξη λύσης στο Κυπριακό. Τέσσερις δεκαετίες μετά από το διαμελισμό της νήσου και μιας σειράς αποτυχημένων προσπαθειών επίλυσης του προβλήματος, οι δύο κοινότητες προετοιμάζουν το έδαφος για επανέναρξη των διακοινοτικών συνομιλιών, με κοινό ορίζοντα την επανένωση της νήσου στη βάση ∆ιζωνικής ∆ικοινοτικής Ομοσπονδίας.

Σε αναζήτηση κοινού ανακοινωθέντος Στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου βρίσκεται η προσπάθεια των διαπραγματευτών που όρισαν οι δύο ηγέτες, Νίκος Αναστασιάδης και Ντερβίς Έρογλου, για κατάληξη σε Κοινό Ανακοινωθέν, το οποίο θα καθορίζει τη βάση και τις αρχές πάνω στις οποίες θα επιδιωχθεί η λύση του Κυπριακού. Η ε/κ πλευρά επιζητά ένα πολύ σαφές ανακοινωθέν, το οποίο να μην επιδέχεται διφορούμενες ερμηνείες ως προς τη βάση λύσης. Θέση της ε/κ πλευράς είναι πως η μια κυριαρχία, αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ της διαπραγμάτευσης και πως η συγκεκριμένη έννοια θα πρέπει να αποσαφηνιστεί πριν την επανέναρξη του διαλόγου. Πρόταση με την οποία η τ/κ πλευρά φέρεται να διαφωνεί. Η τ/κ πλευρά ευνοεί την επιβολή χρονοδιαγραμμάτων στη διαδικασία, κάτι με το οποίο αντιτίθεται η ε/κ πλευρά, κυρίως για να αποφύγει τον εγκλωβισμό σε αυστηρά χρονικά περιθώρια, αλλά και λόγω της αρνητικής χροιάς που άφησε ο όρος «ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα» σε προηγούμενες αποτυχημένες προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος. Η ε/κ πλευρά επισημαίνει ότι ο ρυθμός της διαδικασίας των συνομιλιών θα εξαρτηθεί

Ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, πριν ένα μήνα, είχε ζητήσει από το βήμα της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ τη συνολική διευθέτηση του κυπριακού χωρίς άλλη καθυστέρηση. από τις προθέσεις των δύο κοινοτήτων. Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται να υπάρξει κατάληξη, έτσι ώστε να προγραμματιστούν συναντήσεις των δύο διαπραγματευτών σε Αθήνα και Άγκυρα και ακολούθως να καθοριστεί συνάντηση των δύο ηγετών, μέσω της οποίας θα σηματοδοτείται και επίσημα η επανέναρξη των συνομιλιών. Επιστροφή Αμμοχώστου ως ΜΟΕ Η Λευκωσία κινητοποιείται το τελευταίο διάστημα στην προώθηση της πρότασής της για επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της, ε/κ και τ/κ, ως μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης το οποίο πιστεύεται ότι θα δώσει ώθηση στη διαδικασία για συνολική διευθέτηση του Κυπριακού. Για την τ/κ πλευρά το θέμα της Αμμοχώστου αποτελεί μέρος μιας συνολικής λύσης του Κυπριακού και όπως το-

Μεγάλη στροφή προς τα αριστερά

Με το Κομμουνιστικό Κόμμα Βοημίας - Μοραβίας (KSCM) να φτάνει στις τελευταίες δημοσκοπήσεις στο 18%, πίσω από τους σοσιαλδημοκράτες (CSSD) που προηγούνται, ξεκίνησαν χτες και ολοκληρώνονται σήμερα οι εκλογές στην Τσεχία. Οι εκλογές γίνονται πρόωρα, αφού τον Ιούνιο έπεσε η δεξιά κυβέρνηση συνασπισμού του Πετρ Νέτσας μέσα σε σκάνδαλα δωροδοκίας και διαφθοράς, ενώ η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Γίρι Ρούσνοκ έχασε την ψήφο εμπιστοσύνης τον Αύγουστο.

νίζε η τ/κ ηγεσία, δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται αποσπασματικά. ∆ιπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι εδώ και καιρό βρίσκεται στο τραπέζι, παρά τις επίσημες διαψεύσεις, θέμα επιστροφής της περίκλειστης πόλης με αντάλλαγμα τη νομιμοποίηση του αεροδρομίου της Τύμπου, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της νήσου. Ένα ενδεχόμενο που έχει ήδη πυροδοτήσει τις αντιδράσεις των ε/κ πολιτικών κομμάτων, τα οποία απορρίπτουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Καταλύτης εξελίξεων το φυσικό αέριο; Σε σχέση με τους υδρογονάνθρακες στην κυπριακή ΑΟΖ, η ε/κ πλευρά διατείνεται ότι το φυσικό αέριο ενισχύει τη διαπραγματευτική της θέση, ενώ επαναλαμβάνει πως με τη συνολική λύση του προβλήματος, το φυσικό αέριο θα ανήκει

ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΤΣΕΧΙΑ

Π

ολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι, για πρώτη φορά μετά τη βελούδινη επανάσταση, το KSCM γίνεται πρωταγωνιστής των πολιτικών εξελίξεων, ως αποτέλεσμα της μεγάλης στροφής του εκλογικού σώματος προς τα αριστερά. Μια στροφή, που οφείλεται στην κοινωνική δυσφορία από την πολιτική της σκληρής λιτότητας και των τεράστιων περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες, που επιβλήθηκαν με στόχο την μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ, μέχρι το τέλος του 2013. Σήμερα, το τσέχικο success story έχει καταρρεύσει πλήρως, αφού οι δημοσιονομικοί στόχοι δεν έχουν επιτευχθεί, η ύφεση συνεχίζεται, η οικονομία συρρικνώνεται, η ανεργία αυξάνεται, και τα έσοδα υστερούν από τα αναμενόμενα λόγω της χαμηλής καταναλωτικής ζήτησης. Ο ηγέτης των σοσιαλδημοκρατών Μποχούσλαβ Σομπότκα είπε ότι μετά τις εκλογές θα ζητήσει από το KSCM να συμμετέχει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας, ή να στηρίξει μια κυβέρνηση μειοψηφίας του CSSD. Απέναντι σε αυτές τις προσκλήσεις το KSCM απαντά πολιτικά προωθώντας τη δική του ατζέντα και τονίζοντας τις υπαρκτές διαφορές από τους σοσιαλδημοκράτες, όπως για παράδειγμα την αναθεώρηση της συνθήκης που έκανε το 1999 η Τσεχία με το ΝΑΤΟ. Με σήμα δυο κόκκινα κεράσια

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Βοημίας - Μοραβίας (KSCM), που προηγείται στις δημοσκοπήσεις, είναι το μοναδικό κομμουνιστικό κόμμα του πρώην υπαρκτού που έχει διατηρήσει τον τίτλο «κομμουνιστικό», και είναι παρατηρητής στο ΚΕΑ και μέλος στην GUE/NGL.

Να σημειωθεί, ότι το KSCM είναι το μοναδικό κομμουνιστικό κόμμα του πρώην υπαρκτού που έχει διατηρήσει τον τίτλο «κομμουνιστικό», και είναι παρατηρητής στο Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και μέλος στην GUE/NGL. Στρατηγικός στόχος του είναι ο σοσιαλισμός με ελευθερία και δημοκρατία, ενώ δεν αποκηρύσσει τη βία ως μέσο για την κοινωνική αλλαγή. Μάλιστα αυτό, καθώς και το γεγο-

σε όλους τους πολίτες του ομοσπονδιακού κράτους και κατ’ αναλογία θα μπορούν να το καρπωθούν όλοι. Η «σκεπτικιστική» σχολή στο Κυπριακό, εντός της ε/κ κοινότητας, ισχυρίζεται ότι ο διεθνής παράγοντας έχει ήδη επιδοθεί σε μια προσπάθεια εκμετάλλευσης της δυσμενούς οικονομικής θέσης που βρίσκεται σήμερα η Κύπρος, ώστε να «κλείσει» με διαδικασίες εξπρες ένα πρόβλημα της περιοχής και έχοντας στο μάτι τις διαδικασίες εξόρυξης και εκμετάλλευσης φυσικού αερίου. Η ίδια σχολή σκέψης αφήνει να νοηθεί πως ο διεθνής παράγοντας επιθυμεί το «κλείσιμο» του Κυπριακού, προτού δημιουργηθούν τετελεσμένα στο φυσικό αέριο, ενώ εκφράζεται η πεποίθηση πως ρόλο προώθησης των εν λόγω σχεδιασμών έχει αναλάβει ο ειδικός σύμβουλος του γ.γ. των Η.Ε. στην Κύπρο, Αλεξάντερ Ντάουνερ. Ο κ. Ντάουνερ εδώ και λίγα χρόνια αποτελεί κόκκινο πανί για την πλειοψηφία των ε/κ κομμάτων, τα οποία ισχυρίζονται ότι προωθεί τις τουρκικές θέσεις. Η κοινή γνώμη Σε πρόσφατες μετρήσεις, η ε/κ κοινή γνώμη παρουσιάζεται θετική ως προς την επίτευξη λύσης, ενώ εμφανίζεται διχασμένη στις προοπτικές επιτυχίας της νέας διαδικασίας συνομιλιών. Πάντως, διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι η οικονομική κρίση που έπληξε την Κυπριακή ∆ημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στις προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος, καθώς ένας από τους βασικούς λόγους διστακτικότητας των ε/κ να υπερψηφίσουν το 2004 το Σχέδιο Ανάν, ήταν η απροθυμία τους να θέσουν σε κίνδυνο την οικονομική ευημερία που τότε απολάμβαναν. Σχεδόν 10 χρόνια μετά, τα δεδομένα για την ε/κ κοινωνία είναι πολύ διαφορετικά. Χ.Ρ.

νός ότι υιοθετεί το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, ήταν οι λόγοι που επικαλέστηκε το 2008 η Γερουσία για να ζητήσει από το ανώτατο δικαστήριο τη διάλυσή του. Λόγω των διεθνών αντιδράσεων οι διώξεις σταμάτησαν, όμως η νεολαία του τέθηκε εκτός νόμου, επειδή στο πρόγραμμά της αναφέρεται στην αντικατάσταση της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής από την κοινωνική ιδιοκτησία. Στο προεκλογικό του πρόγραμμα αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην ανάγκη ενός ισχυρού κοινωνικού κράτους, στην εθνικοποίηση των στρατηγικών τομέων της οικονομίας, στη σταδιακή αύξηση του κατώτατου μισθού στις 14.000 κορώνες, στις ίσες αμοιβές μεταξύ αντρών και γυναικών, στο «φόρο του εκατομμυριούχου» και στο φόρο των αγαθών πολυτελείας. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα υψηλότερα ποσοστά τα παίρνει στις μεγάλες πόλεις (Πράγα, Μπρνο, Οστράβα, Μπουντεγιόβιτσε), κεφαλαιοποιώντας σε σημαντικό βαθμό την κινηματική παρουσία του στα αστικά κέντρα, καθώς και την παρακαταθήκη που άφησε το 20,4% των περυσινών δημοτικών εκλογών. Μιλώντας στην «Εποχή» η εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος, Βερόνικα Ζιζλάβσκα ανέφερε ότι η άνοδος από το 11,3% που είχαν πάρει στις εκλογές του 2010 έχει μεγάλη σημασία και για έναν ακόμα λόγο: στην προεκλογική περίοδο η αντικομουνιστική υστερία επανήρθε στο προσκήνιο και, σε μια παραλλαγή της θεωρίας των δύο άκρων, ο αστισμός προσπάθησε με κάθε μέσο να κάμψει τα ποσοστά της αριστεράς. Να σημειωθεί, ότι το KSCM είναι το μοναδικό κομμουνιστικό κόμμα στον κόσμο που δεν έχει σήμα το σφυροδρέπανο, αφού στην Τσεχία το σφυροδρέπανο είναι απαγορευμένο. Σήμα του είναι δύο κόκκινα κεράσια, που παραπέμπουν σε ένα γαλλικό επαναστατικό ποίημα από την περίοδο της Παρισινής Κομμούνας. ∆ημήτρης Γκιβίσης

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

15

ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

Υποσχέσεις για μετά τις… ευρωεκλογές ηθεί στις 5 και 6 ∆εκεμβρίου και στη Σύνοδο των ηγετών της ΕΕ τον ίδιο μήνα.

Του Αργύρη Παναγόπουλου

Η

Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μετανάστευση και την κινητή τηλεφωνία ξεκίνησε τη στιγμή που άλλοι 150 πρόσφυγες και μετανάστες αποβιβάζονταν στο λιμάνι της Λαμπεντούζα, τρεις εβδομάδες μετά το πνιγμό 366 ανθρώπων. «Αλλάξτε την πολιτική για το άσυλο και τη μετανάστευση… Τώρα που όλοι είδατε αυτά τα φέρετρα ελπίζουμε κάτι να αλλάξει. Μην μας απογοητεύσετε… ∆εν μπορεί να έρχεται κάποιος να ζητήσει κολυμπώντας το άσυλο. Είναι ντροπή», τόνισε στον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Σουλτς η δήμαρχος της Λαμπεντούζα, Τζιούζι Νικολίνι, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στις Βρυξέλλες. Η πολιτική της ΕΕ για το άσυλο και τη μετανάστευση θα αργήσει να αποκτήσει κάποια ανθρωπιστικά χαρακτηριστικά, παρόλο που η Ιταλία, η Ισπανία, η Ελλάδα, η Μάλτα και η Κύπρος υιοθέτησαν φαινομενικά μια πιο σκληρή ορολογία ζητώντας την «ενίσχυση… της βοήθειας και της αλληλεγγύης για τα κράτη μέλη της πρώτης γραμμής». Οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου στην ουσία ζητούν από την Κομισιόν να ασκήσει πιέσεις στις χώρες της Βορείου Αφρικής να πάρουν μέτρα αναχαίτισης της μετανάστευσης και την οικονομική ενίσχυση της ΕΕ για την αστυνόμευση της Μεσογείου. Οι ηγέτες της ΕΕ αποδέχθηκαν με κάποια υποκρισία την πρόταση των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης με βάση την

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Υπό το φόβο του ρατσισμού και της αποχής

αρχή της «αλληλεγγύης» και της «ισότιμης κατανομής των ευθυνών». Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «υπογράμμισε τη σημασία να αντιμετωπιστούν οι αιτίες των μεταναστευτικών ροών, ενισχύοντας τη συνεργασία με τις χώρες που φεύγουν και αυτές που διασχίζουν οι παράνομοι μετανάστες, ακόμη και με πολιτικές της ΕΕ διαμέσου της υποστήριξης της ανάπτυξης και ενεργές πολιτικές επαναπατρισμού». ∆ιάσωση με επανδρωμένα αεροσκάφη Κλειδί αυτής της αρχιτεκτονικής παραμένει η ενίσχυση της Frontex στη Μεσόγειο και το νέο σύστημα ελέγχου της Eurosur, που θα προσφέρει «σημαντική βοήθεια στον εντοπισμό πλοιαρίων για να προστατεύσει και να διασώσει ζωές

στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ» με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη! Το πράσινο φως στη δημιουργία της Eurosur έδωσε, στις 10 Οκτωβρίου, το Ευρωκοινοβούλιο, που ψήφισε με 479 υπέρ, 101 κατά και 20 αποχές τη δημιουργία του ελέγχου των θαλάσσιων και επίγειων συνόρων της ΕΕ από τη Eurosur και την ενίσχυση της Frontex. Η Eurosur θα ξεκινήσει να λειτουργεί από τις 2 ∆εκεμβρίου σε 17 χώρες και στις υπόλοιπες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, από την 1η ∆εκεμβρίου του 2014. Οι περισσότερες ανθρωπιστικές και μεταναστευτικές οργανώσεις εκτιμούν ότι η Eurosur αποτελεί το «βρώμικο χέρι της ΕΕ», γιατί θα καταστήσει ακόμη πιο επικίνδυνα τα ταξίδια του θανάτου. Η οποιαδήποτε απόφαση θα ληφθεί όμως στο Συμβούλιο της ΕΕ για τις Εσωτερικές Υποθέσεις που θα πραγματοποι-

Στην ουσία, οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου αποδέχθηκαν την ατζέντα του Βαν Ρομπάι, που προβλέπει την παρουσίαση μιας έκθεσης στη Σύνοδο του ∆εκεμβρίου, χωρίς να υπάρξει συγκεκριμένη δράση μέχρι τον Ιούνιο του 2014. Απασφαλίζοντας δηλαδή την ωρολογιακή βόμβα του μεταναστευτικού ενόψει των ευρωεκλογών. Γιατί ακόμη και οι ελάχιστοι που θα ήθελαν μια μικρή αλλαγή στη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ φοβούνται να προσφέρουν τροφή στα αντιδραστικά ευρωσκεπτικιστικά και ρατσιστικά κόμματα που αναμένεται να έχουν σημαντική άνοδο στις ευρωεκλογές και χάρη στην αποχή και τον κατακερματισμό των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Σε ό,τι αφορά το θέμα της περιαγωγής της κινητής τηλεφωνίας, που συμπεριλαμβάνεται στο μεγάλο πακέτο της Επιτρόπου Τηλεπικοινωνιών, «σκόνταψε» αναπόφευκτα και στο σκάνδαλο των κατασκοπευτικών παρακολουθήσεων των ευρωπαίων ηγετών από το δι-Ατλαντικό σύμμαχο. Φαίνεται ότι μέχρι τη Σύνοδο του ∆εκεμβρίου θα έχουν εμπλουτιστεί οι προτάσεις για την προσωπική προστασία και τα βαριά δεδομένα, ενώ δεν λείπουν και όσοι υποστηρίζουν τη δημιουργία ευρωπαϊκών data servers, που θα ανταγωνιστούν κολοσσούς σαν την Apple και τη Google, που θα εκπίπτουν της νομικής δικαιοδοσίας της αμερικανικής NSA.

Τα SMS της Μέρκελ προς το SPD

“

Του ∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

Στην υπόλοιπη Ευρώπη, πάντως, αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι δεν θα πρέπει να περιμένουν θαύματα από τη νέα γερμανική κυβέρνηση. Τα γερμανικά συμφέροντα προφανώς και δεν έχουν κομματικό χρώμα και ακόμα και αυτό που παρουσίασε ως αρχικό σχέδιο το περιοδικό «Ντερ Σπίγκελ» για το μερκελικό όραμα μιας νέας Ευρώπης δεν απέχει και πολύ από όσα εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα.

Α

κόμα δεν την είδαν και κάποιοι άρχισαν να την φοβούνται την κυβέρνηση του μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία. Αφορμή αποτέλεσε η συμπεριφορά Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών στην πρώτη συνεδρίαση του Μπούντεσταγκ την περασμένη εβδομάδα. Εκεί, όπως τουλάχιστον σχολίασαν τα μέσα ενημέρωσης, κατάλαβαν όλοι ότι θα έχουν να κάνουν με μια υπερτροφική και για κάποιους και υπεροπτική πλειοψηφία, που μπορεί να εκπροσωπεί τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων περίπου αλλά διαθέτει, χάρη και στο εκλογικό σύστημα, το 80% των εδρών. Με ένα πολύ λεπτό κομμάτι... πίτσας συνέκρινε τα πράσινα έδρανα ανάμεσα στους μαύρους και τους κόκκινους το «Ντερ Σπίγκελ» ενώ οι βουλευτές της Αριστεράς έχουν εκτοπιστεί στη γωνία. Αρνητική εντύπωση άφησαν και οι προθέσεις για δημιουργία περισσότερων επιτροπών και υποεπιτροπών στη Βουλή, έτσι ώστε να αυγατίσουν οι καρέκλες των αντίστοιχων προέδρων και αντιπροέδρων. «Πώς να μην σου γεννηθεί μετά η υποψία ότι όλα γίνονται για την καρέκλα;», σχολίαζε σκωπτικά η «Ζουντντόιτσε Τσάιτουνγκ».

∆υναμώνει η εσωτερική αντιπολίτευση Ενας άλλος παράγοντας που έχει αρχίσει να συζητείται έντονα είναι μήπως τελικά η μεγάλη αυτή πλειοψηφία θα διευκολύνει την εσωτερική αντιπολίτευση, τις διαρροές δηλαδή και από τα δύο στρατόπεδα σε κρίσιμες ψηφοφορίες. Οι μικρές κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες θεωρείται ότι τσιμεντώνουν κυβερνήσεις, αντίθετα οι μεγάλες τις κάνουν πιο χαλαρές και ευνοούν γκρίνιες μεταξύ των εταίρων, όταν αρχίζουν οι αμοιβαίες υποχωρήσεις. Ολα αυτά θα αρχίσουμε να τα βλέπουμε βεβαίως κάπου κοντά στα Χριστούγεννα, όταν και θα έχει υπάρξει η προγραμματική συμφωνία των δύο μεγάλων κομμάτων και θα έχουν μοιραστεί και οι υπουργικές καρέ-

κλες. Το ποιό είναι το πιο δύσκολο από τα δύο, η επεξεργασία προγράμματος ή το μοίρασμα υπουργείων είναι κάτι για το οποίο οι απόψεις διίστανται. Η Ευρώπη των «προθύμων» Στην υπόλοιπη Ευρώπη, πάντως, αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι δεν θα πρέπει να περιμένουν θαύματα από τη νέα κυβέρνηση. Τα γερμανικά συμφέροντα προφανώς και δεν έχουν κομματικό χρώμα και ακόμα και αυτό που παρουσίασε ως αρχικό σχέδιο το περιοδικό «Ντερ Σπίγκελ» για το μερκελικό όραμα μιας νέας Ευρώπης δεν απέχει και πολύ από όσα εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα. Στο πυρήνα της αυτή η ιδέα έχει την αρετή της λιτότητας, κατοχυρώνει δηλαδή και ως θεσμό αυτό που έχουμε ζήσει εδώ και μήνες ως πρακτική. Mάλιστα αν πιστέψει κανείς το ρεπορτάζ του περιοδικού, το σχέδιο Μέρκελ θα προβλέπει και κάποιου είδους ανταμοιβή από ένα ειδικό ταμείο για τα «καλά παιδιά» της Ευρώπης και τιμωρίες για τους ατίθασους. Αυτό σημαίνει ότι οι Βρυξέλλες θα έχουν τη δυνατότητα να παρεμ-

βαίνουν και σε επίπεδο εθνικών προϋπολογισμών, κάτι που πάντως δεν αρέσει σε αρκετούς ευρωπαίους ηγέτες. Από την άλλη, το Βερολίνο έχει δείξει ότι δεν θα έχει κανένα πρόβλημα να προχωρήσει για μια νέα Ευρώπη-πυρήνα με τους «πρόθυμους». Βεβαίως όλα αυτά επισκιάστηκαν στη συνέχεια από τις συζητήσεις για την πιθανή παρακολούθηση του κινητού τηλεφώνου της γερμανίδας καγκελαρίου από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. Οι τελευταίες ίσως να ξέρουν τελικά καλύτερα τι ακριβώς σχεδιάζεται στο Βερολίνο για το μέλλον της Ευρώπης, αν πιστέψουμε τα ρεπορτάζ που λένε ότι η κυρία Μέρκελ συνηθίζει να επικοινωνεί τακτικότατα με τους συνεργάτες της μέσω SMS... Ισως στο μέλλον να είναι προσεκτικότερη ειδικά όταν θα απευθύνεται στους συγκυβερνήτες της από το SPD. Πάντως, οι αποκαλύψεις αυτές υπό μια έννοια βολεύουν τη γερμανική κυβέρνηση, που μπορεί να πιέζει τους εταίρους της για μια πιο συμπαγή Ευρώπη απέναντι στην υπερδύναμη στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. Αλλά μια Ευρώπη που, όπως έχουμε ξαναγράψει, θα... μιλάει γερμανικά.

ΤΟ ΘΕΜΑ

16

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκ

ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ Η

∆εν είναι μόνο προ των μη τσιγγάνων να έχου Φωτο: Βασίλης Μαθιουδάκης

* Εξανάγκασαν τσιγγάνα σε εξέτασ * «∆εν ευθυνόμαστε για όλα τα κ

Χωρίς προσωπικό οι δομές κοινωνικής φροντίδας

Tου Γιώργου Μόσχου*

Η

υπόθεση της 4χρονης Μαρίας, που απασχόλησε την τελευταία εβδομάδα τα ελληνικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης, ανέδειξε σοβαρές αδυναμίες της διοίκησης ως προς τις εγγραφές στα δημοτολόγια, την ανάπτυξη των μηχανισμών παιδικής προστασίας και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης βρεφών. Όμως, πέραν αυτών, η μεγάλη δημοσιότητα που έλαβε το θέμα, συνοδεύτηκε δυστυχώς για μία ακόμη φορά από σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δικαιωμάτων του παιδιού, τόσο από τη μεριά των ΜΜΕ που επιδόθηκαν σε μια γενική επίθεση και αφορισμούς στρεφόμενους κατά των Ρομά, όσο και από τους μηχανισμούς δημόσιας τάξης, καθώς, με αφορμή το περιστατικό, καταγράφηκαν νέες αστυνομικές επιχειρήσεις σε οικισμούς και καταυλισμούς Ρομά, συχνά με αμφισβητούμενης νομιμότητας και έντασης μέτρα και μέσα. Σοβαρές παραβιάσεις Ως προς τα ΜΜΕ, είναι προφανές ότι υπήρξε υπέρβαση των ορίων και πλαισίων ενημέρωσης που αποτελεί την κύρια αποστολή τους. Η δημοσιοποίηση των εικόνων του παιδιού επετράπη από τις εισαγγελικές αρχές με συγκεκριμένο σκοπό, δηλαδή τον εντοπισμό εμπλεκομένων σε παράνομες ε-

κυρίαρχα ΜΜΕ, «απατεώ κωτικών και όπλων», έγι ανηλίκων». Ανάλογες στοχοποιήσεις ρελθόν, με πιο πρόσφατο των οροθετικών γυναικώ μερα, ο στόχος είναι οι Ρο

O

πως πριν δύο χρόνια οι αστυνομικοί κατά την ταυτοποίηση στοιχείων υποχρέωναν ουσιοεξαρτημένες γυναίκες σε τεστ HIV, έτσι τώρα θα υποχρεώνουν τσιγγάνες γυναίκες σε τεστ DNA. Σύμφωνα με τον Γιώργο Πιλαφτσή, πρόεδρο του Συλλόγου Ελλήνων Ρομ συνοικίας Παπακαυκά ∆. Ηλίδας, τη ∆ευτέρα μια τσιγγάνα συνελήφθη στην Αμαλιάδα γιατί τα δύο της παιδιά ήταν ξανθά και γαλανομάτικα. «Παρότι είχε χαρτιά μαζί της, της έκαναν DNA για να μην κρατηθεί στο τμήμα εκείνο το βράδυ», τονίζει ο Γ. Πιλαφτσής, προσθέτοντας «Εμείς δεχόμαστε όλοι οι γονείς να κάνουμε DNA. Ξέρουμε ποιοι είμαστε οι πατεράδες. Ας γίνει όμως και σε όλη την Ελλάδα να δούμε τι θα βρεθεί». Γελώντας αμήχανα η Χριστίνα Χαλιλοπούλου, αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Ρομ και αναπληρώτρια Γραμματέας στη Γραμματεία Κοινωνικής Συνοχής και Αλληλεγγύης της Νέας ∆ημοκρατίας, μας λέει «Η φύση έχει όλων των ειδών τα λουλούδια. ∆εν είναι μόνο προτέρημα ή δικαίωμα των μη τσιγγάνων να έχουν λευκά ή ξανθά παιδάκια». Και, δυστυχώς, εκεί φτάσαμε, να εξηγούμε τα αυτονόητα. Αντί να δούμε συνολικά το ζήτημα των Ρομά με τους Ρομά, τους στοχοποιούμε ακόμα περισσότερο γιατί τα παιδιά τους δεν είναι αποκλειστικά μελαχρινά. Εύκολος στόχος Και, ενώ η παγκόσμια κοινότητα ασχολείται με το χρώμα των μαλλιών των μικρών Ρομα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κοινότητες είναι πολλά. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία από

νέργειες πολιτών, όμως στην πράξη λειτούργησε ως άλλοθι για την επανειλημμένη και ακατάσχετη χρήση τους, χωρίς κανένα σεβασμό στην ιδιωτική ζωή και με στόχο την πρόκληση εντυπωσιασμού και συχνά την καλλιέργεια μισαλλόδοξων και γενικευμένων προκαταλήψεων σε βάρος των Ρομά, ιδίως δε κατά το στερεότυπο ότι «οι Ρομά κλέβουν παιδιά». Αντικείμενο σοβαρού προβληματισμού θα πρέπει να αποτελέσει το γεγονός ότι η καθοδήγηση της κοινής γνώμης από τα ΜΜΕ, σε επιφανειακή και μονοδιάστατη κατανάλωση εικόνων και στερεοτύπων και μάλιστα με πολλαπλές αναφορές σε εικαζόμενες παράνομες ενέργειες, που όμως δεν έχουν αποδειχθεί, και σε ταυτοποίηση της παραβατικής συμπεριφοράς όχι με πρόσωπα, αλλά με εκπροσώπους μιας φυλετικής ομάδας, δεν συνοδεύεται από ένα πλαίσιο ελέγχου της δεοντολογίας που πρέπει να τα διέπει και να τα οριοθετεί, με άξονα το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων του παιδιού. Από την πλευρά των ευθυνών της επίσημης πολιτείας, η υπόθεση ανέδειξε επίσης σοβαρότατες δυσλειτουργίες και ελλείψεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι από την υπόθεση αυτή ενεργοποιήθηκαν οι μηχανισμοί καταστολής αφενός και ελέγχου των διοικητικών διαδικασιών για τη δημοτολογική εγγραφή των Ρομά αφετέρου. Όμως, ο προνοιακός μηχανισμός δήλωσε εμφατικά την απουσία του, δίνοντας θέση σε αυτόκλητους ιδιώτες

έρευνα της ΜΚΟ Κλίμακα, η οποία ολοκληρώθηκε πριν 20 μέρες, 3 στους 5 τσιγγάνους δεν γνωρίζουν γραφή ούτε ανάγνωση, ενώ το 40% των Ρομά είναι άνεργοι. Επιπλέον, η συντριπτική πλειοψηφία δεν έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες Υγείας, κυρίως γιατί δεν έχει μάθει να κάνει χρήση του συστήματος, ενώ το 10% ζει χωρίς παροχή ύδρευσης. Όπως τονίζει και η εκπρόσωπος της Κλίμακας, Όλγα Θεοδωρικάκου, «οι Ρομά ζουν σε ακραίες συνθήκες αποκλεισμού και δεν μπορούμε συνεχόμενα να απενοχοποιούμε τους εαυτούς μας». «Οι Ρομά είναι ο εύκολος στόχος γιατί στην πλειοψηφία τους είναι αναλφάβητοι και δεν

μπορούν να αμυν χειώδη δικαιώματ λης Αναστασίου, π νων Ρομ στα προ «Καταδικάζουμε τ δεν είναι απαραί των Ρομά», συμπλ Όμως, φαίνεται αντίθετο αφού την τοποιούνται εκτετ σε οικισμούς Ρομά ήδη εισβάλλει σε Αιτωλικό, την Κέρ Αχαρνών. Το τελ

Το «μάθημα» της μικρής Μαρ

Ιδιο πολ Ρομ Αν ηπ

την από της τερ ρεσ

Φωτο: ∆ημήτρης Μεσσίνης

Φωτο: Βασίλης Μαθιουδάκης

Στη λαίλαπα της κρίσης έχουν πέσει και οι δομές κοινωνικής φροντίδας παιδιού και μητέρας. Το «Μητέρα», στο οποίο έχουν συγχωνευτεί το Κέντρο Βρεφών Μητέρα, το Αναρρωτήριο Πεντέλης, η παιδόπολη «Άγιος Ανδρέας» και η παιδόπολη «Αγία Βαρβάρα», προσπαθεί να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για τα παιδιά που έχουν βρεθεί χωρίς οικογένεια να τα στηρίξει, παρά τις ελλείψεις προσωπικού και κονδυλίων. Σήμερα, στις δομές του φιλοξενούνται περίπου 145 παιδιά από 4 μηνών έως 12 χρονών με υποστελεχωμένο προσωπικό, αφού δεν έχει γίνει καμία πρόσληψη παρά το ότι συνταξιοδοτήθηκαν εργαζόμενοι. Στο «Αγία Βαρβάρα», για παράδειγμα, εργάζονται μόλις 4 άτομα για 28 παιδιά, ενώ στο «Άγιος Ανδρέας» υπάρχει μόνο ένας κοινωνικός λειτουργός για 22 παιδιά. Στα νοσοκομεία Παίδων βρίσκονται περίπου 60 παιδιά που αναμένουν να φιλοξενηθούν σε κάποια δομή. Παρότι στο «Αγ. Ανδρέας» υπάρχουν 10 κενές θέσεις, η παιδόπολη δεν αντέχει να φιλοξενήσει άλλα παιδιά γιατί δεν αρκούν οι εργαζόμενοι.

Στον κόσμο, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ζουν 12 εκατομμύρια Ρομά. Στην Ελλάδα ζουν 120-150.000 άτομα, παρά την επίσημη απογραφή που κάνει λόγο για 50.000 Ρομά. Την τελευταία βδομάδα, τα βλέμματα όλων έχουν εστιάσει σε ένα μικρό ξανθό κοριτσάκι, τη Μαρία, που φαίνεται να έχει υιοθετηθεί παράνομα από οικογένεια τσιγγάνων που ζούσε σε οικισμό στα Φάρσαλα. Και ξαφνικά οι Ρομά από, κατά τα

που έχουν αναλάβει την υποκατάστασή του. Έτσι, αντί για την ενεργοποίηση δημοσίων κοινωνικών υπηρεσιών, τόσο για την περίθαλψη του συγκεκριμένου παιδιού, όσο και για τη γενικότερη προσέγγιση των οικογενειών και αντιμετώπιση των παραγόντων που οδηγούν πολλά παιδιά σε παραμέληση ή κακοποίηση, οδηγηθήκαμε στο δίπολο της απλοϊκής «σωτήριας» τοποθέτησης παιδιού

Αν

σε σπίτι φροντίδας μη κυβερνητικού οργανισμού και της παράλληλης ανάπτυξης διωκτικών επιχειρήσεων και συνολικής στοχοποίησης κοινοτήτων Ρομά, με έμφαση στην καταστολή των πιθανών έκνομων δραστηριοτήτων τους. Αξίζει να τονιστεί ότι η υπερβολική έκθεση και η δαιμονοποίηση του τρόπου ζωής των Ρομά ενέχει σοβαρούς κινδύνους για

Μ της στε μιώ νισ σμό θυσ και στη ανά κές τού κρί

ΤΟ ΘΕΜΑ

6 Οκτωβρίου 2013

Ο Η ΦΥΛΗ ΤΩΝ ΡΟΜΑ

ροτέρημα ή δικαίωμα ουν λευκά ή ξανθά παιδάκια*

17

Καμία έγνοια για τα υπόλοιπα παιδιά *Συνέντευξη με την καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας, Θάλεια ∆ραγώνα

αση DNA γιατί τα παιδιά της είναι ξανθά α κακώς κείμενα» λένε στην «Ε» Ρομά

τεώνες», «κλέφτες», «έμποροι ναρ- της κοινωνίας είναι προς λάθος κατεύθυνση: Να θεωρηθούν έγιναν συλλήβδην και «απαγωγείς οι Ρομά ως ανίκανοι βιολογικά να αποκτήσουν ξανθά παιδιά [άρια θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί συνειρμικά], λες σεις, δυστυχώς έχουμε δει και στο πα- και το δικαίωμα το έχουν κατοχυρώσει μόνο οι Καυκάσιοι ή φατο παράδειγμα τον χαρακτηρισμό αλλιώς Λευκοί. ικών ως «υγειονομική βόμβα». ΣήΕπιμέλεια: Ιωάννα ∆ρόσου ι Ρομά, αλλά και πάλι οι αντιδράσεις

Φωτο: Βασίλης Μαθιουδάκης

“

αμυνθούν αφού αγνοούν τα στοιώματά τους», μας λέει ο Αριστοτέίου, πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήπροσφυγικά Νέας Ιωνίας Βόλου. υμε τις παράνομες υιοθεσίες, αλλά αραίτητο όλες να είναι στα χέρια υμπληρώνει. νεται πως το κράτος υποστηρίζει το ύ την τελευταία βδομάδα πραγμαεκτεταμένες επιχειρήσεις σκούπα Ρομά. Ενδεικτικά η αστυνομία έχει ει σε οικισμούς στο Μεσολόγγι, το ν Κέρκυρα, το Ζεφύρι, την Αυλίζα ο τελευταίο εννιάμηνο δε έχουν

«Συνεχώς γίνονται επιχειρήσεις της αστυνομίας σε κοινότητες τσιγγάνων. Αισθανόμαστε ότι δεν υπάρχει κοινωνικό κράτος και όλος ο κόσμος έχει στραφεί εναντίον μας». πραγματοποιηθεί 1.131 επιχειρήσεις, που σημαίνει 4 ημερησίως. «∆εν ευθύνονται οι τσιγγάνοι για όλα τα κακώς κείμενα. Σαφώς καταδικάζουμε την παραβατικότητα είτε προέρχεται από την κοινότητα των τσιγγάνων είτε όχι», λέει η Χρ. Χαλιλοπούλου. «∆υστυχώς, συνεχώς γίνονται επιχειρήσεις της αστυνομίας σε κοινότητες τσιγγάνων. Αισθανόμαστε ότι δεν υπάρχει κοινωνικό κράτος και όλος ο κόσμος έχει στραφεί εναντίον μας». Προεκλογική θύμηση Και ίσως έτσι είναι. Τα ρεπορτάζ των περισσότερων τηλεοπτικών εκπομπών δείχνουν εικόνες με έγκυες ανήλικες τσιγγάνες, παιδιά που ζητιανεύουν [αλήθεια πώς συνεχίζονται οι έρευνες για τα 502 παιδιά των φαναριών που αγνοούνται για μια δεκαετία;], αναλφάβητους τσιγγάνους, ξυπόλητους επαίτες… Σήμερα, στο Κέντρο Ημέρας της Κλίμακας στον οικισμό Ζεφυρίου-Μενιδίου, πηγαίνουν 15 παιδιά επειδή τους έχει επι-

Μαρίας Ιδιοκτήτρια τοπικού καταστήματος στην Ακρόπολη κλωτσά στις 16 Σεπτεμβρίου κοριτσάκι Ρομά που παίζει ακορντεόν στον πεζόδρομο. Αν το κορίτσι ήταν ξανθό θα είχε κινητοποιηθεί η παγκόσμια κοινότητα; την ακόμη μεγαλύτερη απομάκρυνσή τους από τις νόμιμες διαδικασίες καταγραφής της αστικής τους κατάστασης και συνολικότερης πρόσβασης τους στις δημόσιες υπηρεσίες. Αναγκαία θεσμικά μέτρα Μία νηφάλια και ουσιαστική παρέμβαση της Πολιτείας θα έπρεπε σήμερα να εστιαστεί στην υπέρβαση των χρόνιων αδυναμιών της, κυρίως των προνοιακών της μηχανισμών, που αφορούν το γενικότερο πληθυσμό αλλά και ειδικότερα τις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες. Η προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών Ρομά στην υγεία, στην εκπαίδευση, στην φροντίδα και στην ανάπτυξη, δεν μπορεί να γίνει με αστυνομικές επιχειρήσεις ή με διώξεις, αλλά απαιτούνται πολύπλευρα μέτρα που θα ανταποκρίνονται στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες

βληθεί από τον εισαγγελέα ανηλίκων, εναλλακτική έκτιση ποινής. «Κανείς δεν ασχολείται τι θα απογίνουν αυτά τα παιδιά, για να μην πάνε φυλακή», μας λέει η Ο. Θεοδωρικάκου και συμπληρώνει «Το πολιτικό κράτος θυμάται τους Ρομά μόνο προεκλογικά για να εξαγοράσει τις ψήφους τους με 50 ευρώ και ένα γεύμα σε ταβέρνα της περιοχής». «Κάνουμε ένα βήμα και μετά από κάθε προεκλογική περίοδο γυρίζουμε τρία πίσω», τονίζει η Χρ. Χαλιλοπούλου και μας εξιστορεί ότι το 2008 φτιάχτηκε οπτικοακουστικό σύστημα για να αποκτήσουν και οι αναλφάβητοι τσιγγάνοι δίπλωμα οδήγησης. Το πρόγραμμα λειτούργησε μέχρι τις εκλογές του 2009 και ύστερα σταμάτησε. Ουκ ολίγα ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν διατεθεί για την «κοινωνική ένταξη των Ρομά». Όμως, αυτά «σχεδιάστηκαν για εμάς χωρίς εμάς και γι’ αυτό δεν καρποφόρησαν», υπογραμμίζει η Χρ. Χαλιλοπούλου, και καταλήγει «αν εξασφαλιστεί η εργασία και η μόνιμη κατοικία στους τσιγγάνους, τότε το παιδάκι δεν θα κυνηγάει το μεροκάματο με τους γονείς του και θα πάει σχολείο και έτσι θα αλλάξουν τα πράγματα». Όμως, ακόμα και ο νόμος που ψηφίστηκε το 2008, ο οποίος προέβλεπε πως το 5% των πάγκων στις λαϊκές αγορές θα δίνεται σε τσιγγάνους έμεινε ανεφάρμοστος. Πώς θα νιώσουν οι τσιγγάνοι ενεργό κομμάτι της κοινωνίας όταν στερούνται πρόσβαση στην παιδεία, την υγεία και, πρώτιστα, την εργασία; * Ποτέ μου δεν περίμενα ότι αυτή η «διαπίστωση» θα είναι η είδηση, ώστε να αποτελέσει τον τίτλο ενός αφιερώματος.

της ομάδας αυτής, θα βελτιώνουν τις συνθήκες διαβίωσής τους, θα ενδυναμώνουν τη σύνδεσή της με τον κοινωνικό ιστό, θα εγκαθιδρύουν θετικούς δεσμούς με τους εκπαιδευτικούς και τους προνοιακούς μηχανισμούς και θα παρεμβαίνουν υποστηρικτικά για την αποτροπή πρακτικών που οδηγούν σε διακινδύνευση και κακοποίησή τους. Χρειάζονται επειγόντως θεσμικά μέτρα που αφορούν γενικότερα την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού στη χώρα μας, με προτεραιότητα στις πολιτικές που θα έχουν ως κέντρο το παιδί και με ένα ουσιαστικό μακρόπνοο εθνικό σχέδιο δράσης για τα παιδιά σε εφαρμογή. Οι ιδιωτικές υιοθεσίες θα πρέπει να καταργηθούν, καθώς είναι γνωστό ότι υποκρύπτουν οικονομικές συναλλαγές και ευνοούν το εμπόριο βρεφών, ενώ παράλληλα οι θεσμοί της δημόσιας υιοθεσίας και της αναδοχής θα πρέπει να στηριχθούν με νομοθετικά μέτρα και κατάλληλη οργάνωση των κοινωνικών υπηρεσιών που τις υποστηρίζουν. Τα ιδρύματα παιδικής προστασίας θα πρέπει να πιστοποιηθούν με θεσμοθετημένα κριτήρια και να στελεχώνονται κατάλληλα, για να αποφεύγονται σοβαρές παραβιάσεις δικαιωμάτων των φιλοξενούμενων παιδιών, όπως αυτές που συνέβησαν πριν χρόνια στο ίδρυμα Αγία Βαρβάρα και εξέθεσαν τη χώρα μας διεθνώς. Οι οικογένειες σε κρίση χρειάζεται να στηριχθούν, ώστε να κατορθώσουν να φέρουν εις πέρας την αποστολή της αγω-

γής και φροντίδας των παιδιών τους. Όμως όλα αυτά απαιτούν μια τελείως διαφορετική προσέγγιση και στάση της πολιτείας, αλλά και της κοινωνίας από αυτή που βιώνουμε στις μέρες μας. Ελπίζω η ιστορία της μικρής Μαρίας να αποτελέσει ένα μάθημα και μια αφορμή για μια συνολική διεκδίκηση μιας άλλης στάσης απέναντι στα παιδιά στη χώρα μας. * Ο Γ. Μόσχος είναι βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα ∆ικαιώματα του Παιδιού

Αφορμή έψαχνε ο Καμίνης Σε διαθεσιμότητα έθεσε ο δήμαρχος Αθηνών, Γ. Καμίνης, τέσσερις υπαλλήλους από το Ληξιαρχείο, με αφορμή την «υπόθεση της Μαρίας». Οι οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ των εργαζομένων του ∆ήμου της Αθήνας με ανακοίνωσή της «καταγγέλλει την υποκρισία και τις αθλιότητες περί κυκλωμάτων του ∆ημάρχου Αθηναίων και θα αγωνιστεί με όλες της τις δυνάμεις και κάθε νόμιμο μέσο να ανατραπούν». Όπως τονίζουν οι εργαζόμενοι «ενώ ο δήμαρχος ξέρει πολύ καλά ότι οι υπάλληλοι ενήργησαν με βάση το νόμο, το αποκρύπτει και δίνει βορρά στα ΜΜΕ τους υπαλλήλους, για ψηφοθηρικούς λόγους, ενόψει αυτοδιοικητικών εκλογών».

Τι συμπεραίνετε από τον τρόπο που προβλήθηκε από τα ΜΜΕ και τους πολιτικούς παράγοντες η υπόθεση της μικρής Μαρίας; Η τραγωδία , σύμφωνα με τα λόγια του πρωθυπουργού, που περνά η μικρή Μαρία (αν υποθέσουμε ότι περνάει μια τραγωδία), δεν πρόκειται να τελειώσει ποτέ, αν δεν δοθεί λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ολόκληρη η κοινωνική ομάδα των Ρομά. ∆υστυχώς, το ζήτημα περιορίστηκε στην πρόκληση συγκίνησης για ένα μικρό ξανθό κοριτσάκι, το οποίο ζούσε χωρίς τους βιολογικούς του γονείς. Ακόμα και ο πρωθυπουργός αισθάνθηκε την ανάγκη να κάνει δηλώσεις επικεντρώνοντας στην ατομική περίπτωση, λέγοντας μάλιστα ότι θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να του προσφερθεί μια ωραία, άνετη και υγιή ζωή για το εναπομείναν μέρος της τραγωδίας που περνάει . Κανείς δεν έδειξε καμία έγνοια για τα υπόλοιπα παιδιά της οικογένειας, ειδικά από τη στιγμή που προφυλακίστηκαν και οι δύο γονείς, ή για τα παιδιά του οικισμού ή για όλα τα παιδιά των Ρομά στη χώρα. Έτσι, αντί να συζητηθούν τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα [το εμπόριο βρεφών και η κατάσταση των Ρομά] που κρύβονται πίσω από αυτή την υπόθεση, έγιναν εύκολες και στερεότυπες ενέργειες τσουβαλιάζοντας τους Ρομά σε μια κατηγορία και στοχοποιώντας τους. Γίνεται πολύς λόγος για το αν οι Ρομά μπορούν να ενταχθούν στην κοινωνία. Ποιες είναι οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να απαλειφθεί ο κοινωνικός αποκλεισμός; Η σχέση μας με την κοινωνία είναι αμφίδρομη. Ενσωματωνόμαστε όταν η κοινωνία θέλει να μας ενσωματώσει. Όμως, κανείς δεν θέλει τους Ρομά: ούτε η γειτονιά, ούτε τα σχολεία, ούτε ο δήμος. Όλοι θέλουν να σπρώξουν τους οικισμούς των Ρομά πιο πέρα. Η ένταξη των παιδιών των Ρομά στα σχολεία, για παράδειγμα όπως διαπίστωσα όταν διετέλεσα ειδική γραμματέας υπουργείου Παιδείας, αντιμετωπίζει δυσκολίες. Απαιτείται διαπραγμάτευση με την κοινότητα σε συλλογικό επίπεδο, διάλογος με το σχολείο και αποφασιστική στάση από την πολιτεία. Είναι μια διαδικασία μακρόπνοη που μπορεί να γίνει εφόσον η κοινωνία αποφασίσει ότι πρέπει να το κάνει. Όταν πάψει η υπόθεση αυτή να είναι πρώτο θέμα στις ειδήσεις, τι αποτέλεσμα θα έχει φέρει; Θα μπορούσε να αφυπνίσει, αλλά αμφιβάλλω. Στην Ελλάδα εύκολα συγκινούμαστε και κινητοποιούμαστε, και εύκολα ξεχνάμε. Στην πραγματικότητα νομίζω θα ενισχύσει τις προκαταλήψεις απέναντι στους Ρομά, όπως κάθε φορά που γίνεται κάτι που τους εμπλέκει ως παραβατικά υποκείμενα. Σε λίγο, όμως, θα κατακαθίσει η σκόνη και θα είναι όλα όπως πριν.

“

Η «τραγωδία», σύμφωνα με τα λόγια του πρωθυπουργού, που περνά η μικρή Μαρία (αν υποθέσουμε ότι περνάει μια τραγωδία), δεν πρόκειται να τελειώσει ποτέ, αν δεν δοθεί λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ολόκληρη η κοινωνική ομάδα των Ρομά.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

18

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

Στόχος η δημοκρατική ανατροπή Η αναστολή χρηματοδότησης της ΧΑ κεντρικό θέμα συζήτησης στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ

Η

συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής, η ψήφιση της τροπολογίας για την αναστολή χρηματοδότησης της Χρυσής Αυγής, η υπόθεση των ναυπηγείων Σκαραμαγκά και η απόφαση του Συντονιστικού Νέων ΣΥΡΙΖΑ για πραγματοποίηση της 1ης Συνδιάσκεψης Νέων στις 12-15 ∆εκεμβρίου (αναλυτικό ρεπορτάζ στη δίπλα σελίδα) ήταν τα τρία σημαντικότερα γεγονότα της βδομάδας που πέρασε για τον ΣΥΡΙΖΑ. Σε μια συνεδρίαση, που είχε ως κύριο θέμα την έκδοση πολιτικής απόφασης για την συγκυρία, αλλά σχεδόν μονοπωλήθηκε από την συζήτηση για την στάση του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στην πρόταση για αναστολή της χρηματοδότησης της ΧΑ, η Κεντρική Επιτροπή ενέκρινε, με μεγάλη πλειοψηφία το Σχέδιο Πολιτική Απόφασης. Στην ψηφοφορία τα μέλη της Αριστερής Πλατφόρμας ψήφισαν λευκό. Στο οκτασέλιδο κείμενο της απόφασης επισημαίνεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιμένει στον στόχο της δημοκρατικής ανατροπής της κυβέρνησης, προβάλλει το εναλλακτικό προγραμματικό του πλαίσιο, συμβάλλει στην ανάπτυξη της πάλης απέναντι στα μνημόνια και τις αντεργατικές πολιτικές, αναβαθμίζει την οργάνωση μελών και προετοιμάζεται για τις εκλογικές μάχες του επόμενου διαστήματος.

Η πολιτική απόφαση Όσον αφορά τις εξελίξεις μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα ο ΣΥΡΙΖΑ εκτιμά ότι αποτελεί το τελευταίο γεγονός μιας στρατηγικής αναβάθμισης της εγκληματικής δράσης της ΧΑ, ενώ υπενθυμίζει ότι είχαν προηγηθεί πλήθος επιθέσεων σε πρόσφυγες και μετανάστες, σε δομές αλληλεγγύης, η επίθεση κατά των μελών του ΚΚΕ στο Πέραμα αλλά και η βίαιη παρουσία των χρυσαυγιτών στον Μελιγαλά. Επιπλέον, στην απόφαση επισημαίνεται ότι «ο ρατσισμός και ο εθνικισμός είναι κεντρικοί ιδεολογικοί άξονες στην αναβίωση του φασιστικού και νεοναζιστικού αποστήματος σήμερα», ενώ ταυτόχρονα τονίζεται η ευθύνη των μνημονιακών κυβερνήσεων για την υπόθαλψη της και ενίσχυση των ιδεολογικών κατευθύνσεων της ΧΑ μέσα από πράξεις όπως τα στρατόπεδα συγκέντρωσης προσφύγων, η διαπόμπευση οροθετικών γυναικών, οι εθνικιστικές ρητορείες κ.α.

“

Τα μέλη της Κ.Ε. που πρόσκεινται στην ΑΝΑΣΑ ξεκαθάρισαν ότι το επίδικο στη συγκεκριμένη συγκυρία είναι το χτύπημα στη ΧΑ και η αναστολή της κρατικής χρηματοδότησης προς το νεοναζιστικό μόρφωμα.

Ευκαιρίες ανοίγει η υποψηφιότητα Τσίπρα Κεντρική Επιτροπή συζήτησε και την πρόΗ ταση του προεδρείου του ΚΕΑ για την υποψηφιότητα του Αλέξη Τσίπρα για την Προεδρεία

της Κομισιόν. Η μεγάλη πλειοψηφία των μελών της Κ.Ε. έκριναν ως άκρως θετική την εξέλιξη αυτή τονίζοντας ότι ανοίγει μια σειρά από ευκαιρίες και δυνατότητες για την Αριστερά σε Ελλάδα και Ευρώπη. Στην τοποθέτησή του ο ευρωβουλευτής του κόμματος, Νίκος Χουντής σημείωσε ότι η υποψηφιότητα Τσίπρα πρέπει να αξιοποιηθεί και τόνισε πως πρέπει να βλέπουμε τα εσωΠαράλληλα, ο ΣΥΡΙΖΑ εκτιμά ότι το αστικό πολιτικό σύστημα βρίσκεται σήμερα μπροστά σε ένα μεγάλο κλυδωνισμό, ικανό ακόμα και να απειλήσει την σταθερότητα της ταξικής του κυριαρχίας και πως οι διάφορες «λύσεις» που προβάλλονται, αν και δεν μπορούν να υποτιμηθούν ως εναλλακτική επιλογή του αστικού μπλοκ, δεν έχουν περιθώρια να ευδοκιμήσουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκαθαρίζει ότι «μένει αταλάντευτος στο πολιτικό και προγραμματικό πλαίσιο των δεσμεύσεων και επιλογών του, όπως αυτό έχει επικυρωθεί από το 1ο του Συνέδριο και τις μετέπειτα αποφάσεις της Κ.Ε.». Τέλος, η απόφαση της Κ.Ε επισημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει, στο αμέσως επόμενο διάστημα, να επικεντρωθεί στην προσπάθεια να ενισχυθεί το αντιφασιστικό φρόνημα αλλά και η αντιμνημονιακή δημοκρατική λαϊκή θέληση, να συμβάλει στην επιτυχία της απεργίας στις 6/11 και στην διεύρυνση και τον συντονι-

τερικά και ευρωπαϊκά ζητήματα μέσα στο ίδιο πλαίσιο. Στον αντίποδα ο Αντώνης Νταβανέλλος διαφώνησε ανοικτά με την προοπτική μιας τέτοιας υποψηφιότητας καθώς όπως δήλωσε: « Μια πρόταση της Αριστεράς –που δέχομαι ότι θα είναι ακραία αντιπολιτευτική απέναντι στην υπαρκτή σήμερα ΕΕ– δημιουργεί αυταπάτες ότι το πρόβλημα στην Κομισιόν και στους θεσμούς της ΕΕ είναι κυρίως πρόβλημα στελέχωσης και συσχετισμού στο εσωτερικό της. Και δεν είναι».

•

σμό των κινητοποιήσεων με πολιτικό πρόταγμα την δημοκρατική ανατροπή, να ανοίξει τη συζήτηση για την παραγωγική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανασυγκρότηση και να βοηθήσει την συγκρότηση και ανάπτυξη της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ. Μονοπώλησε η τροπολογία Γεγονός πάντως είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ομιλητών επικεντρώθηκε στο ζήτημα της τροπολογίας για την αναστολή της χρηματοδότησης της Χ.Α και όχι στα όσα αναφέρονται στο τελικό κείμενο απόφασης. Τα στελέχη της Αριστερής Πλατφόρμας επέλεξαν να δώσουν «την μάχη της τροπολογίας» καθώς σχεδόν το σύνολο των τοποθετήσεών τους αφορούσε το συγκεκριμένο ζήτημα. Η Αριστερή Πλατφόρμα αντιτάχθηκε στη συμπερίληψη του άρθρου 187Α του Π.Κ (τρομονόμος) στην τροπολογία για αναστολή της κρατικής χρηματοδότησης καθώς

θεωρεί ότι αυτό δίνει δυνατότητα για διώξεις πολιτικής σκοπιμότητας σε βάρος κινημάτων αλλά και της Αριστεράς. Παρά τις έντονες όμως διαφωνίες που διατυπώθηκαν, η Αριστερή Πλατφόρμα δεν ζήτησε ψηφοφορία επί του συγκεκριμένου ζητήματος. Από την πλευρά της η ΑΝΑΣΑ εξέφρασε μεν την πάγια θέση περί διαφωνίας και κατάργησης του άρθρου 187 του Π.Κ. αλλά και τις επιφυλάξεις της σε ότι αφορά την συμπερίληψή του στη συγκεκριμένη τροπολογία. Τα μέλη της Κ.Ε. που πρόσκεινται στην ΑΝΑΣΑ όμως ξεκαθάρισαν ότι το επίδικο στη συγκεκριμένη συγκυρία είναι το χτύπημα στη ΧΑ και η αναστολή της κρατικής χρηματοδότησης προς το νεοναζιστικό μόρφωμα. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε η Τασία Χριστοδουλοπούλου στην τοποθέτησή της: «τώρα το επίδικο είναι να ξεριζωθεί ο φασισμός και η νομιμότητά του. Να μην χρηματοδοτηθεί μια εγκληματική οργάνωση από τα χρήματα του ελληνικού λαού. Ούτε θα εμφανιστούμε ως υπερασπιστές της Χρυσής Αυγής, από τον φόβο μήπως εφαρμοστεί η έκτακτη νομοθεσία στο εργατικό κίνημα και στην Αριστερά. Ούτε το εργατικό κίνημα, ούτε η Αριστερά πουλάει προστασία στη νύχτα, ούτε σκοτώνει, ούτε εκπαιδεύει τάγματα εφόδου, ούτε διατηρεί βαρύ οπλισμό, για να κάνουμε τέτοιες απλουστεύσεις.» Επιπλέον, όπως τόνισαν και άλλα στελέχη της ΑΝΑΣΑ, το ζήτημα των διώξεων είτε της Αριστεράς είτε των κοινωνικών κινημάτων αφορά κυρίως τους πολιτικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς και όχι μόνο την όποια νομοθεσία. Έκπληξη, τέλος, προκάλεσε η επιλογή των στελεχών του Κόκκινου ∆ικτύου να επικεντρωθούν στις τοποθετήσεις τους στο συγκεκριμένο ζήτημα και να υποβαθμίσουν εντελώς τα ζητήματα που αφορούν τον εθνικισμό και τον ρατσισμό τα οποία απουσία-

ζαν από την αρχική εισήγηση και εντάχθηκαν στο τελικό κείμενο μετά από τις τροπολογίες της ΑΝΑΣΑ. Υπήρξε και συνέχεια Η συζήτηση για την τροπολογία πάντως συνεχίστηκε και μέσα στη βδομάδα καθώς, παρά την απόφαση της Κ.Ε. για ψήφιση της τροπολογίας, δύο μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας επέλεξαν να διαφοροποιηθούν. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου ψήφισε «παρών», ενώ ο Μανώλης Γλέζος δεν παρέστη στη συγκεκριμένη ψηφοφορία. Η βουλευτής της Α΄ Αθηνών ενημέρωσε από το πρωί της Τρίτης την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν μπορεί να ακολουθήσει την απόφαση καθώς θεωρούσε την συγκεκριμένη τροπολογία αντισυνταγματική. Σχολιάζοντας, σε ραδιοφωνικές του δηλώσεις, την επιλογή της, ο Γραμματέας της Κ.Ο. Νίκος Βούτσης, την χαρακτήρισε πολιτικά εσφαλμένη. Ο Μανώλης Γλέζος, από την πλευρά του, με ανακοίνωσή του, αναφέρει ότι η λογική του «μαντριού» έχει εξαπλωθεί σαν ίωση τον τελευταίο καιρό «είτε αφορά το συνέδριο, είτε το νέο ενιαίο κόμμα είτε το πώς θα συμπεριφερόμαστε, είτε το ποιοι και πως θα μιλάμε δημόσια, είτε το πως θα ψηφίζουμε!». Από την Κουμουνδούρου πάντως τονίζουν ότι το όλο θέμα οφείλεται σε παρεξήγηση καθώς ουδέποτε τέθηκε ζήτημα εξηγήσεων γα την στάση του Μανώλη Γλέζου αλλά και κομματικής πειθαρχίας στη συγκεκριμένη τροπολογία. Παρά τις διαφωνίες που εξέφρασαν στην Κεντρική Επιτροπή, τα μέλη του Αριστερού Ρεύματος και του Κόκκινου ∆ικτύου υπερψήφισαν την συγκεκριμένη τροπολογία. Αμέσως μετά το τέλος της ψηφοφορίας πάντως, ίσως και υπό το βάρος της διαφοροποίησης των Κωνσταντοπούλου και Γλέζου, τόσο ο Π.Λαφαζάνης εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία εξηγεί ότι ψήφισε θετικά «μόνο και μόνο για να μη δώσω την ευκαιρία στο ΠΑΣΟΚ και το Μνημονιακό μπλόκ, ιδιαίτερα σε τούτη την κρίσιμη φάση, να αξιοποιήσει την διαφωνία μου για να παίξει βρώμικα παιχνίδια σε βάρος του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τις δικές μου προθέσεις και πολύ περισσότερο με τη δική μου αντίθεση στο απαράδεκτο άρθρο 187A και γενικότερα στον αντισυνταγματικό τρομονόμο». Αντίστοιχη ανακοίνωση εξέδωσαν και ι οι Μ. Μπόλαρη και Γ. Γαϊτάνη. Αδάμος Ζαχαριάδης

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

19

Μπροστά στο πρώτο βήμα *Ευρύτατη σύγκλιση στη Γραμματεία του κόμματος για τη Νεολαία – ∆ιαφοροποίηση ΚΟΕ

Κ

οινό μυστικό είναι, εντός του ΣΥΡΙΖΑ, ότι το ζήτημα της Νεολαίας είναι από τα κρισιμότερα, σε ότι έχει σχέση με τη συγκρότησή του ως ενιαίο κόμμα, αλλά και ως προς τη δυναμική του εγχειρήματος της ριζοσπαστικής αριστεράς. Οι Νεολαίες των κομμάτων της αριστεράς έπαιζαν πάντα καθοριστικό ρόλο στην πορεία τους και κατά γενική ομολογία, κυρίως των στελεχών της Νεολαίας, υπάρχει σοβαρή καθυστέρηση στη συγκρότησή τους. Ωστόσο, πλέον, οι νέοι και νέες του ΣΥΡΙΖΑ κινούνται στην τελική ευθεία για την ίδρυση ενιαίας οργάνωσης Νεολαίας, που δεν θα είναι απλώς το άθροισμα των σημερινών οργανώσεων. Το Συντονιστικό των Νέων εισηγείται να πραγματοποιηθεί πανελλαδική συνδιάσκεψη στα μέσα του ∆εκέμβρη, ως ένα πρώτο, αλλά αποφασιστικό βήμα για την ίδρυση μιας μεγάλης οργάνωσης νεολαίας. Το χρονικό διάστημα, από σήμερα έως και τη συνδιάσκεψη, θα γίνουν εξωστρεφείς δράσεις και καμπάνια για την ανάγκη οργάνωσης των νέων ανθρώπων. Η καμπάνια αυτή, οι δράσεις, αλλά και η δημόσια συζήτηση για τα ζητήματα που αφορούν τους νέους ανθρώπους, θα συνεχιστούν εντονότερα και το διάστημα μετά τη συνδιάσκεψη, έτσι ώστε, να φτάσουν οι νέοι και οι νέες του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα συνέδριο με τα καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις. Το ζήτημα της νεολαίας απασχόλησε και τη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ που συνεδρίασε την περασμένη Τετάρτη με τη συμμετοχή στελεχών του Συντονιστικού των Νέων. Στη συνεδρίαση άνοιξαν όλα τα ζητήματα -και θεωρητικά-, γεγονός που εκτιμήθηκε ως

ένα πολύ θετικό γεγονός. Ευρύτατη σύγκλιση… Στη συζήτηση αυτή, επισημάνθηκαν οι αδυναμίες και τα προβλήματα της προηγούμενης περιόδου, αλλά ταυτόχρονα φάνηκαν και οι μεγάλες δυνατότητες που υπάρχουν. Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις, υπήρξε ευρύτατη σύγκλιση πάνω σε ουσιαστικά ζητήματα. Η μεγάλη πλειοψηφία της Γραμματείας συμφώνησε ότι θα πρέπει να γίνουν γρήγορα, αλλά και στέρεα βήματα, που να βάζουν τις βάσεις για μια οργάνωση Νεολαίας μα-

** Η εναλλακτική κίνηση πολιτών Τήνου «Ξάνεμο» διοργανώνει έκθεση αντιφασιστικής γελοιογραφίας με θέμα «Το γέλιο κάνει κακό στο φασισμό» στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου δήμου Τήνου στη Χώρα (2628/10), στην ενοριακή αίθουσα Αγ. Νικολάου στην Στενή (30-31/10) και στο πολιτιστικό κέντρο «Γιαννούλης Χαλεπάς» στον Πύργο (1-2/11). ** Αντιφασιστική συναυλία διοργανώνει το Αντιφασιστικό Μέτωπο Ζωγράφου την Κυριακή 27 Οκτωβρίου στις 7 μ.μ. στην πλατεία Γαρδένιας. Παίζουν οι: Harry & Billy, Σκυλιά Στο Μπαλκόνι, ∆ημήτρης Καρούσος και οι φτωχοί συγγενείς και Revolted Masses. ** Αντιφασιστική εκδήλωση με θέμα «Με τη μνήμη και την ιστορία νικάμε το φασισμό» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Ν. Ιωνίας Βόλου και η ΝΕ Μαγνησίας την Κυριακή 27 Οκτωβρίου στις στις 10.30 στο Μεταξουργείο Ν. Ιωνίας. Θα υπάρξουν βιωματικές αφηγήσεις αγωνιστών του ΕΑΜ ΕΛΑΣ, ενώ χαιρετισμό θα απευθύνει ο βουλευτής Α. Μεϊκόπουλος ** Μουσικο-ποιητικό αναλόγιο διοργανώνει η Εταιρεία Συγγραφέων Β. Ελλάδας με θέμα «Αναζητώντας την Ιθάκη στην εποχή της κρίσης» την Κυριακή 27 Οκτωβρίου στις 8 μ.μ. Συμμετέχουν οι Φ. Αθανασιάδου, Ε. Καρασαββίδου, Ε. Μπιρμπίλη, Γ. Περδίκης, Α. Τζιόλας. Παίζουν μουσική οι «Λέξω προς Αι-

ζική, ελκτική, γειωμένη στους χώρους των νέων. Όμως, δεν έλειψαν και οι διαφωνίες και ως προς τους βηματισμούς συγκρότησης, αλλά και ως προς τη λειτουργία και τη φυσιογνωμία της οργάνωσης των Νέων. Άλλωστε, εδώ και καιρό, στο πλαίσιο των Νέων του ΣΥΡΙΖΑ, διεξάγεται μια ενδιαφέρουσα και έντονη ταυτόχρονα συζήτηση για τα ζητήματα αυτά. Η πλειοψηφία των Νέων προκρίνει να προχωρήσουν με αποφασιστικό τρόπο στη συγκρότηση, απορρίπτοντας προτάσεις για αναβολή των διαδικασιών ή για ένταξη των νέων στις κομματικές οργανώσεις μέχρι να… ωριμά-

σουν! Από τις πρώτες τοποθετήσεις των στελεχών της Νεολαίας φαίνεται να προκρίνεται η επιλογή μιας αυτόνομης οργάνωσης με αριστερά, ριζοσπαστικά και κινηματικά χαρακτηριστικά. Το πλαίσιο αυτό και οι προτάσεις του Συντονιστικού βρίσκουν τη συναίνεση της Γραμματείας του κόμματος, που επιβεβαίωσε την εμπιστοσύνη της στη στελέχωση των Νέων. Αλλά και διαφοροποιήσεις… ∆ιαφορετικές σκέψεις εξέφρασαν στελέχη από το χώρο του «Κόκκινου ∆ικτύου», που θεω-

Εβδομάδα εκδηλώσεων

θέρα», ενώ συμμετέχει η θεατρική ομάδα «Λούνασα). ** Ανοιχτή συζήτηση διοργανώνει με θέμα «Το παρόν και το μέλλον των μικρομεσαίων επιχειρήσεων» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ Κεραμεικού-ΜεταξουργείουΒοτανικού την Τρίτη 29 Οκτωβρίου στις 8.30 μ.μ. στον πολυχώρο «Ηριδανός» (Πλαταιών 32, Κεραμεικός). Μιλά ο Νίκος Σκορίνης. ** Εκδήλωση με θέμα «Ψυχαναλυτικές και κοινωνιοψυχολογικές διαστάσεις του φασισμού» διοργανώνει ο Πολυχώρος Ανοιχτή Πόλη (Πανεπιστημίου 56) την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου στις 7.30 μ.μ. Μιλούν ο ∆. Βεργέτης, Γ. Στεφανάτος, Θ. Τζαβάρας και Ξ. Χρυσοχόου. Συντονίζει η Ε. Πατρικίου. ** Συζήτηση για τις αποζημιώσεις και το φασισμό διοργανώνει ο Ιωνικός Σύνδεσμος (Ηρακλείου 251) την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου στις 7.30 μ.μ. Μιλούν οι Τ. Ηλιαδάκης, Ν. Κωλλέτης, Α. Συγγελάκης και Π. Λάμπρου. ** Εκδήλωση με θέμα «Ο αληθινός φασισμός» συνδιοργανώνουν η Κίνηση Κατοίκων της 6ης ∆ημοτικής Κοινότητας, η ∆ομή Αλληλεγγύης το «Μυρμήγκι», το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, η Α ΕΛΜΕ Αθήνας και η Γ΄ ΕΛΜΕ την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου στις 7.30 μ.μ. στον

ρούν ότι η νεολαία δεν είναι μια ιδιαίτερη κοινωνική κατηγορία και εξ αυτού προτείνουν τη διπλή ένταξη και στο κόμμα και στην οργάνωση Νέων. Η θεματολογία που προτείνεται, αν κρίνουμε από σχετική αρθρογραφία της εφημερίδας της ∆ΕΑ, είναι περισσότερο από την κεντρική κομματική ύλη, παρά από επεξεργασίες ή κινηματικές εμπειρίες από το χώρο της νεολαίας. Παρ΄ όλα αυτά ο εκπρόσωπος της ∆ΕΑ στη Γραμματεία Α. Νταβανέλος συμφώνησε με το πλαίσιο που προτάθηκε, όπως άλλωστε και τα στελέχη του Αριστερού Ρεύματος. Τη συναίνεσή τους έδωσαν τα περισσότερα στελέχη της ΑΡΕΝ, όπως οι Α. Καρίτζης, Τ. Κορωνάκης, Π. Σκουρλέτης, η υπεύθυνη για τη Νεολαία Ερμ. Κυπριανίδου, ο γραμματέας της Κ.Ε. ∆. Βίτσας κ.α, ο Π. Λάμπρου και η Μ. Μπαρσέφσκι από την ΑΝΑΣΑ και ο Κ. Πουλάκης από την Πλατφόρμα 2010. Αρνητικά στέκεται η ΚΟΕ, η οποία, μέσω του εκπροσώπου της στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματος Ρ. Ρινάλντι, δήλωσε ότι η νεολαία της ΚΟΕ δεν θα συμμετάσχει στο εγχείρημα και τα μέλη της θα είναι παρατηρητές, καθώς, όπως ειπώθηκε, ο σχεδιασμός δεν δημιουργεί προϋποθέσεις για μια μαζική οργάνωση. Η στάση αυτή πάντως, καλλιεργεί νέα ερωτηματικά, αφού το τελευταίο διάστημα τα στελέχη της ΚΟΕ τονίζουν σε κάθε ευκαιρία την ύπαρξή τους ως ξεχωριστής οργάνωσης με δικές της λειτουργίες και αποφάσεις σε κρίσιμα, για το κόμμα, ζητήματα.

κινηματογράφο Τριανόν (Κοδριγκτώνος 21). Μιλούν η Τ. Βερβενιώτη, η Α. Ματθαίου, η Λ. Μακόλεϋ. Θα προβληθούν κινούμενα σχέδια για το φασισμό, ενώ θα υπάρξει ζωντανή μουσική. ** Προβολή της ταινίας του Στ. Κούλογλου «Το ολοκαύτωμα της μνήμης» διοργανώνει η δημοτική κίνηση «Ρεύμα Πολιτών Εορδαίας» την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου στις 7 μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο Πτολεμαΐδας. ** Εκδήλωση για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους ναζί διοργανώνει η δημοτική κίνηση «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη» την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου στις 6.30 μ.μ. στην αίθουσα εκδηλώσεων δημαρχείου Θεσσαλονίκης. Μιλούν οι Στρ. ∆ορδανάς, Ευ. Χεκίμογλου, Σπ. Κουζινόπουλος. ** Ο Περσοελληνικός Σύλλογος και οι εκδόσεις Καλειδοσκόπιο τιμούν τη μνήμη του Πέρση ποιητή Φερεϋντούν Φαριάντ την Τετάρτη 30 Οκτωβρίου στις 7 μ.μ. στο Darius Carpets (Κηφισίας 46). Μιλούν οι ∆. Γιατζουζάκης και Γρ. Χαλιακόπουλος. Χαιρετίζει ο Σαϊντ Ραφάτι, διαβάζει ποιήματα η Τζ. ∆ριβάλα και συντονίζει η Αρ. Νταρβις Ταμπάρ. ** Το βιβλίο του Ευκλείδη Τσακαλώτου και Χρήστου Λάσκου "Κοιτίδα αντίστασης: Ελλάδα, Ευρωζώνη και η παγ-

∆ανάη Ψωμοπούλου

κόσμια οικονομική κρίση" θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 1 Νοεμβρίου στις 7 μ.μ .στο Public (Κ. Σερβίας 1). Μιλούν οι Ν. Βούτσης, Γ. Μοσχονάς και Ν. Θεοχαράκης. ** Πάρτυ γνωριμίας διοργανώνουν οι Ενωμένοι Εργαζόμενοι σε ∆ράση (ΕΝΕ∆ΡΑ) την Παρασκευή 1 Νοεμβρίου στις 8 μ.μ. στο @Ρουφ (Κων/πόλεως 10, Γκάζι) ** Επιστημονική ημερίδα με θέμα «Ιστορικές προσεγγίσεις για τη ∆ημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη» διοργανώνει η ΕΜΙΑΝ την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου στις 4 μ.μ. στην ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Χαιρετίζουν η Μ. Κατσίμη και Ζ. Συνοδινός. Η πρώτη συνεδρία έχει θέμα «Μορφές οργάνωσης και δράσης της ∆ΝΛ. Μιλούν Στ. Στεφάνου, Β. Κωτούλας, Θ. Καλαφάτης. Συντονίζει ο Ν. Κιάος. Η δεύτερη συνεδρία έχει θέμα «Βαθμοί αυτονομίας της ∆ΝΛ». Μιλούν ∆. Παπανικολόπουλος, Στ. Παναγιωτίδης, Ι. Παπαθανασίου. Συντονίζει ο Τ. Τρίκκας. Ακολουθεί στρογγυλή τράπεζα με θέμα «Προβλήματα και προοπτικές των ιστορικών σπουδών για τη μελέτη της νεολαίας, των κινημάτων της νεολαίας και των αγώνων της για την παιδεία και τον πολιτισμό». Μιλούν οι Ν. Θεοτοκάς, Β. Καραμανωλάκης, Κ. Κατσάπης και Σ. Σεφεριάδης. Συντονίζει ο Η. Νικολακόπουλος.

•

ΘΕMATA

20 Ο W. H. Auden (19071973) αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη μορφή της αγγλικής ποίησης που εμφανίστηκε μετά το ποιητικό κύμα του πρώτου μοντερνισμού (Έλιοτ, Πάουντ κτλ). Και ενώ είθισται τις μεταφράσεις και τα ποιήματα να ακολουθούν μερικά –έστω σύντομα- βιογραφικά, θεωρούμε πως ίσως στην συγκεκριμένη περίπτωση η ανωνυμία του βίου να ταιριάζει περισσότερο. Με τον τρόπο αυτό ο ποιητής γίνεται ποίημα και ο τραγουδιστής, τραγούδι. Όμοια με τον τρόπο που η ανωνυμία του πρόσφυγα του ποιήματος καταφέρνει να μιλήσει για τον κάθε πρόσφυγα, τέμνοντας χρόνους και χώρους, εξαναγκάζοντάς τους να συναντηθούν στο σημείο της προσφυγιάς. Γιατί αν η ιστορία επαναλαμβάνεται ίσως να κουβαλά το ίδιο δάκρυ και το ίδιο χαμόγελο, να φροντίζει την παλιά πληγή πάλι από την αρχή και να τραγουδάει ξανά το ίδιο τραγούδι… Μετάφραση: Θωμάς Τσαλαπάτης

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

Το Μπλουζ του πρόσφυγα Ας πούμε πως η πόλη στεγάζει δέκα εκατομμύρια ψυχές Κάποιοι ζουν σε παλάτια και κάποιοι σε τρύπες μικρές. Κι όμως δεν υπάρχει χώρος για μας, αγάπη μου, δεν υπάρχει χώρος για μας. Είχαμε και μεις μια πατρίδα και όλα μοιάζαν σωστά Ψάξε στους χάρτες θα την βρεις εκειδά. Μα να επιστρέψουμε δεν μπορούμε αγάπη μου, να επιστρέψουμε δεν μπορούμε. Στο νεκροταφείο του χωριού ένα παλιό έλατο μεγαλώνει Κάθε άνοιξη το γέρικο άνθος ξανανιώνει: Τα παλιά διαβατήρια δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο αγάπη μου, δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο.

Σε μια συγκέντρωση βρέθηκα και εκεί άκουσα τον ομιλητή «Αν τους επιτρέψουμε να μείνουν, αυτοί θα μας κλέψουνε το ψωμί» Μιλούσε για σένα και για μένα αγάπη μου, μιλούσε για σένα και για μένα. Από μια βροντή νόμισα πως άκουσα να σκίζεται ο ουρανός, Ήταν ο Χίτλερ στην Ευρώπη να λέει «Τους αξίζει ο θάνατος!» Ήμαστε εμείς που σκεφτόταν αγάπη μου, Ήμαστε εμείς. Είδα μια σκυλίτσα να φοράει ζακέτα με καρφίτσα πιασμένη Είδα μια πόρτα ν’ ανοίγει και μια γάτα να μπαίνει Αλλά δεν ήταν Γερμανοεβραίοι αγάπη μου, δεν ήταν Γερμανοεβραίοι.

Ο πρόξενος είπε χτυπώντας στο γραφείο τη γροθιά «Είσαι επισήμως νεκρός, άμα δεν έχεις χαρτιά» Μα εμείς είμαστε ακόμα ζωντανοί αγάπη μου, είμαστε ακόμα ζωντανοί.

Το βάδισμά μου στο λιμάνι, στην προκυμαία μετέφερα Είδα τα ψάρια να κολυμπούν σαν να ήταν ελεύθερα Λίγα μέτρα μακριά μου αγάπη μου, λίγα μέτρα μακριά μου.

Πήγα σε μια επιτροπή. Να καθίσω μου ζητήσανε ευγενικά, Να προσπαθήσω ύστερα μου ’παν την ερχόμενη χρονιά Μα που θα πάμε απόψε αγάπη μου, που θα πάμε απόψε;

Στο δάσος περπάτησα, στα δέντρα κοίταξα τα πουλιά ∆εν είχανε πολιτικούς και τραγουδούσανε μες τη χαρά Στο ανθρώπινο γένος δεν ανή-

καν αγάπη μου, στο ανθρώπινο γένος δεν ανήκαν. Στ’ όνειρό μου, χιλιόροφο κτήριο διέσχισα Τις χίλιες πόρτες και τα χίλια του παράθυρα μέτρησα Ούτε ένα δεν ανήκε σε μας αγάπη μου, ούτε ένα δεν ανήκε σε μας. Στάθηκα σε μια πεδιάδα, το χιόνι γύρω μου έπεφτε απαλά ∆έκα χιλιάδες στρατιώτες βάδιζαν πίσω και βαδίζαν μπροστά Ψάχναν για σένα και για μένα αγάπη μου, Ψάχναν για σένα και για μένα. http://tsalapatis.blogspot.gr/

Η συμβολή των εκπαιδευτικών στον αντιφασιστικό αγώνα

Σ

τον μεγάλο αντιφασιστικό αγώνα, οι αντιστασιακοί εκπαιδευτικοί με την ευρεία συμμετοχή τους, διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο όχι μόνο στον ένοπλο αγώνα, αλλά και στη διαμόρφωση της αντιστασιακής τέχνης και στη θεμελίωση της λαϊκής παιδείας στην ελεύθερη Ελλάδα. Η αντιφασιστική δράση τότε... Ενδεικτικό της συμμετοχής και της αυτοθυσίας των ελλήνων εκπαιδευτικών στην Εθνική Αντίσταση είναι οι εκατόμβες των δασκαλοκαπεταναίων, των ηρωίδων δασκαλισσών της Αλληλεγγύης, των αγωνιστών της πείνας, των κελιών. Σύμφωνα με αναφορές στο βιβλίο των εκπαιδευτικών Χρήστου Γκότζου και Κ. Αναστασάκου, υπήρξαν 478 νεκροί εκπαιδευτικοί κατά τη διάρκεια του αντιφασιστικού αγώνα, ενώ δάσκαλοι και δασκάλες αναδείχθηκαν κορυφαία και δραστήρια στελέχη της αυτοδιοίκησης σε διάφορες περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας. Στοιχεία αναφέρουν ότι περίπου το 80% των εκπαιδευτικών γίνονται μέλη των αντιστασιακών οργανώσεων. Μάλιστα, ο πρώτος αντάρτης του ΕΛΑΣ που σκοτώθηκε ήταν ο δάσκαλος ∆. Σαξώνης, στο Κρίκελο της Ευρυτανίας στις 29 Οκτωβρίου 1942. Είναι ενδεικτικό ότι η ΕΠΟΝ

“

Κουβαλώντας το βαρύ φορτίο της αντιφασιστικής δράσης των δασκάλων του τότε, σήμερα στην εποχή των μνημονίων, οι εκπαιδευτικοί καλούμαστε να συμμετέχουμε σε ένα νέο αντιφασιστικό αγώνα που απαιτεί όχι μόνο αρετή και τόλμη, αλλά γνώση και ιστορική μνήμη.

ιδρύθηκε στο σπίτι του δασκάλου Παν. ∆ημητράτου και τον Ιούλιο του '44 διεξήχθη παιδαγωγικό συνέδριο με θέμα το ρόλο των δασκάλων στην αντίσταση και την εκπαιδευτική ανασυγκρότηση. Στο συνέδριο, βασική στοχοθεσία ήταν η πάταξη του αναλφαβητισμού, ακόμα και αν αυτό απαιτούσε διπλές βάρδιες από τους ίδιους τους δασκάλους, η ίδρυση λαϊκών βιβλιοθηκών και αναγνωστηρίων καθώς και η συντήρηση και επισκευή των σχολικών μονάδων. Την ίδια περίοδο αναγνωρίστηκε η δημοτικη γλώσσα ως η επίσημη γλώσσα διδασκαλίας. Κορυφαίοι εκπαιδευτικοί εκλέχθηκαν εθνοσύμβουλοι στο Εθνικό Συμβούλιο της Π.Ε.Ε.Α (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) και διακρίθηκαν στον αντιφασιστικό αγώνα με εξέχοντα τον δά-

σκαλο Ν. Πλουμπίδη. Η δράση των αγωνιστών δασκάλων στην Ελεύθερη Ελλάδα ήταν και η βασική αιτία που η παιδεία στην περιοχή αυτή εφαρμόστηκε σε μια εντελώς διαφορετική βάση. Ταυτόχρονα, εκτός από την καθεαυτό εκπαίδευση, η αντίσταση απέδωσε καθοριστικό ρόλο και σε παράλληλες μορφές παιδείας όπως το θέατρο με τη βοήθεια της ΕΠΟΝ, του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ. ...και σήμερα Κουβαλώντας το βαρύ φορτίο της αντιφασιστικής δράσης των δασκάλων του τότε, σήμερα στην εποχή των μνημονίων, της ανθρωπιστικής, οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και ταξικής κρίσης οι εκπαιδευτικοί καλούμαστε να συμμετέχουμε

σε ένα νέο αντιφασιστικό αγώνα πιο πολύπλοκο, καθώς οι όροι, οι αιτίες και οι συνθήκες που γεννούν και αναπτύσσονται τα νεοναζιστικά μορφώματα απαιτούν όχι μόνο αρετή και τόλμη αλλά γνώση και ιστορική μνήμη. Παραβλέποντας την ιστορική μας μνήμη, δεν έχουμε αναπτύξει αντιφασιστικά και αντιρατσιστικά αντανακλαστικά, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις αντιδράσεις για ρομά, ομοφυλόφιλους, οροθετικές, φυλακισμένους, μετανάστες, τοξικοεξαρτημένους. Οι σημερινοί εκφραστές των φασιστικών ιδεών βρίσκουν χώρο παρέμβασης μέσα στα ίδια τα σχολεία, αντιμετωπίζοντας το μαθητικό δυναμικό ως βασικό στόχο για την διάδοση των ιδεών αυτών, εκμεταλλευόμενοι το ρόλο της εκπαίδευσης ως ιδεολογικού μηχανισμού. Το σημερινό σχολείο με την οργανωτική και διοικητική του δομή, τα αναλυτικά του προγράμματα και τα θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας δεν βοηθάει καθόλου την ανάπτυξη μιας δημοκρατικής, αντιρατσιστικής παιδείας. Οι στρατιωτικού τύπου παρελάσεις, ο τρόπος επιλογής των σημαιοφόρων, ο τρόπος οργάνωσης και το περιεχόμενο των εθνικών εορτών (βλ. Μεταξά), η διαστρέβλωση της ιστορίας στα σχολικά εγχειρίδια, ο γενικότερος ρόλος του εκπαιδευτικού μέσα και έξω από την τάξη ενισχύουν τον ιστορικό αναθεωρητισμό. Αντιπροτείνουμε τόσο ατομικά όσο και συλλογικά την πάλη για ένα διαφορετικό σχολείο σε μια διαφορετική κοινωνία με κοινωνικοπολιτικούς όρους, με κινηματική δράση, με συγκρούσεις και ανατροπές μέσα από μαζικά, λαϊκά ταξικά συνδικάτα, αντιφασιστικά κινήματα πόλεων και πολιτιστικές πρωτοβουλίες που κερδίζουν χώρο στις γειτονιές απέναντι στο φασισμό. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η διεύρυνση των ορίων παρέμβασης. Οι εκπαιδευτικοί να συμμετάσχουν σε ένα ευρύ μέτωπο μαζί με άλλους εργαζόμενους, ανέργους, συνταξιούχους, γονείς και μαθητές. Ο νεοφασισμός προϋποθέτει πριν απ’ όλα τον εκφασισμό της ίδιας της κοινωνίας. Εύη Παπαθανασίου, Νατάσα Σπανουδη Υ.Γ.: Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τους συντρόφους εκπαιδευτικούς για το ιστορικό υλικό που μας παραχώρησαν.

ΘΕΜΑΤΑ Έξω από τον ΠΑΟΚ και τη Χαλκιδική

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

Η

εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός», που έχει αναλάβει το περιβαλλοντικά εξαιρετικά επιζήμιο έργο της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές της Χαλκιδικής, έψαχνε εδώ και πολύ καιρό την ευκαιρία να αποκτήσει την έξωθεν καλή μαρτυρία στην κοινωνία της Βόρειας Ελλάδας και της Θεσσαλονίκης ειδικότερα. Οι άνθρωποί της, σκεπτόμενοι έξυπνα, αποφάσισαν να εισέλθουν με χορηγικά κεφάλαια στο χώρο του αθλητισμού προσεγγίζοντας τον πολύ δημοφιλή στη Μακεδονία -και όχι μόνο- ΠΑΟΚ... Πού να ήξεραν... Εν αρχή η «Ελληνικός Χρυσός» προσέγγισε την ΠΑΕ ΠΑΟΚ, ιδιοκτησίας Ιβάν Σαββίδη, και πρόσφερε το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 2,5 εκ. Άμεσα, μόλις γνωστοποιήθηκε η πληροφορία, ο πυρήνας των ένθερμων φίλων του «∆ικεφάλου του Βορρά» ξεσηκώθηκε και η αντίδρασή τους ήταν τόσο καταλυτική που η χορηγία αποτέλεσε παρελθόν πριν καν γίνει παρόν. Ο Σαββίδης σκέφθηκε ότι θα είχε το πιο δυναμικό κομμάτι οπαδών της ομάδας του εναντίον του και αποφάσισε να αρνηθεί τη χορηγία. Ο πρόεδρος του τμήματος βόλεϊ του ΠΑΟΚ Γιώργος Ανδρέου αποδείχθηκε πιο... εύκαμπτος. Τα 200.000 ευρώ που πρόσφερε η «Eλληνικός Χρυσός» κάλυ-

πταν το σύνολο των αναγκών του φετινού προϋπολογισμού της ομάδας, σε μια εποχή μάλιστα που στον αθλητισμό το χρήμα αποτελεί όνειρο θερινής νυκτός. Η αρχική αποδοχή σήμανε, όμως, συναγερμό σε όλους τους συνδέσμους φίλων του ΠΑΟΚ. Είναι σαφές ότι οι οπαδοί του ∆ικεφάλου του Βορρά δεν... τσίμπησαν και έβαλαν πάνω από όλα την αξιοπρέπειά τους στηρίζοντας έμπρακτα (και όχι με ανέξοδα λόγια) τον αγώνα των κατοίκων στις Σκουριές που τόσο έχει λοιδορηθεί από τα κυβερνητικά παπαγαλάκια και τα καθεστωτικά ΜΜΕ. Οι ανακοινώσεις που εξέδωσαν ήταν πρωτοφανούς σφοδρότητας. Η Θύρα 4, ίσως το πιο δυναμικό κομμάτι οπαδών του ΠΑΟΚ, ανέφερε πως «καταδικάζει την απόφαση της διοίκησης του ΤΑΠ ΠΑΟΚ να δεχτεί τη χορηγία από την εταιρεία "Ελληνικός Χρυσός". Η εταιρεία αυτή, με την επένδυση της, θα καταστρέψει μια από τις πιο όμορφες περιοχές της Ελλάδας και θα υπονομεύσει την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων, για να πλουτίσει ο Πάχτας, ο Μπόμπολας, οι Καναδοί χρυσοθήρες και όσοι πουλάνε εκδούλευση σε αυτούς». Αντέδρασαν, επίσης, οι σύνδεσμοι του ΠΑΟΚ στη Νέαπολη, στο Κορδελιό και από άλλες περιοχές που έσπευσαν να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στον αγώνα

21

των κατοίκων στην επίμαχη περιοχή και να στείλουν το μήνυμα ότι οι άνθρωποι που αγωνίζονται κόντρα σε μία επένδυση, που θα υπονομεύσει το μέλλον τους και θα ερημώσει ένα πανέμορφο τοπίο, δεν είναι μόνοι τους. Στο παιχνίδι της ομάδας βόλεϊ του ΠΑΟΚ με την ΑΕΚ, το Σάββατο 19 Οκτωβρίου, η αντίδραση πήρε ακόμα πιο δυναμικά χαρακτηριστικά. Ουδείς από τους φίλους του ∆ικεφάλου που βρέθηκαν στο κλειστό της Πυλαίας ασχολήθηκε με το παιχνίδι. Η συνθηματολογία αφορούσε

την υπόθεση της «Ελληνικός Χρυσός» καθώς και τη Χρυσή Αυγή, με την οποία οι οπαδοί του ΠΑΟΚ έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς. Τα συνθήματα ήταν αρκούντως ενδεικτικά των διαθέσεων και των απόψεων: «Eldorado, χούντα, καταστολή, ούτε στην Τούμπα ούτε στη Χαλκιδική». «Έξω από τον ΠΑΟΚ και τη Χαλκιδική οι χρυσοθήρες και οι νεοναζί». Νίκος Γιαννόπουλος

Ο σύντροφος Αντώνης Καράς Πέθανε σε ηλικία ογδόντα τεσσάρων ετών ο αγωνιστής και ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ

Τ

ην Πέμπτη κηδεύτηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών ο στενός οικογενειακός φίλος μου και σύντροφος Αντώνης Καράς. Είναι η περίπτωση που το «σύντροφος» το γράφω όχι συμβατικά αλλά βγαίνει βαθιά από την ψυχή μου και θεμελιώνεται στη μακρόχρονη αγωνιστική μου συναναστροφή. Στην κηδεία συμμετείχε πολύς κόσμος, πολλοί αγωνιστές απ’ όλες τις γενιές του κινήματος, εκπρόσωποι από την εξωκοινοβουλευτική αριστερά και απ’ όλα τα επίσημα ρεύματά της, πολλοί παράγοντες και βουλευτές. Φυσικά, παρέλασε και όλη, σχεδόν, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, παλιά και σημερινή. Αρκετοί ίσως γιατί νόμισαν ότι μπορούν να εξαγνιστούν από την αγνότητα, την ανιδιοτέλεια και την εντιμότητα του νεκρού. Όλοι όσοι γνωρίζαμε τον Αντώνη τον βλέπαμε σε όλες σχεδόν τις διαδηλώσεις να συμμετέχει και να έχει μια ιδιαίτερη έγνοια για τα παιδιά που πολλές φορές δέχονταν άγριες και απρόκλητες επιθέσεις από τα ΜΑΤ. Στον αγώνα για σοσιαλισμό Ο Αντώνης συμμετείχε από μικρό παιδί, από τα μαθητικά του χρόνια, από τη δεκαετία του ’50, στους αγώνες για δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη. Από νέος ασπάσθηκε τα ιδανικά του σοσιαλισμού. Μετά τις λαμπρές σπουδές που έκανε στην Αγγλία επέστρεψε στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και εντάχθηκε στο τότε κόμμα της Ένωσης Κέντρου και, όταν σ’ αυτό δημιουργήθηκε η αριστερή πτέρυγά του με τον Α. Παπανδρέου, συνδέθηκε μαζί του μέχρι το τέλος. Με το που έγινε η δικτατορία το 1967 αντέδρασε, οργανώθηκε, συνδέθηκε με την ομάδα του φίλου του Νίκου Ξανθάκη της

τική διάσταση των ιδεών και της δράσης του. Κοντά στους κατατρεγμένους

∆ημοκρατικής Άμυνας και μαζί του, με περιπετειώδη τρόπο, με βάρκα από την Κέρκυρα, το σκάσανε παράνομα για την Ιταλία. Εκεί, στις αρχές του 1971, τον γνώρισα, συνδεθήκαμε οικογενειακά και έγινε και ο κουμπάρος μας. Θυμάμαι όταν ο ιερέας της ελληνικής εκκλησίας του Μιλάνου έφερνε δυσκολίες για το γάμο, έλεγε ότι τα χαρτιά μας δεν ήταν εκατό τοις εκατό νομότυπα –εγώ μετά από τριάμισι χρόνια φυλακή βγήκα στο εξωτερικό παράνομα– ο Αντώνης του είπε να κάνει το γάμο χωρίς άλλες κουβέντες γιατί τα χαρτιά επαρκούν, είναι όλα επικυρωμένα από τις ιταλικές αρχές κι ο γάμος έγινε. Ο Αντώνης ήταν στέλεχος του ΠΑΚ στην Ευρώπη, συνεργαστήκαμε, εγώ εκ μέρους του ΠΑΜ, και μαζί οργανώσαμε πολλές αντιστασιακές δράσεις. Στο Μιλάνο συγκροτήθηκε μια απ’ τις καλύτερες και πιο δραστήριες στην Ευρώπη επιτροπές αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό και το αντιστασιακό κίνημα στην Ελλάδα, προς τους αγωνιστές που δικάζονταν στα στρατοδικεία και τους

πολιτικούς κρατούμενους. Η επιτροπή είχε επικεφαλής τον τότε δήμαρχο του Μιλάνου Ανιάζι, ιστορικό στέλεχος της ιταλικής αντίστασης κατά του φασισμού. Τον ∆ήμο τον διοικούσαν οι κομμουνιστές και οι σοσιαλιστές. Συμμετείχαν στην επιτροπή εκπρόσωποι όλων των δημοτικών και πολιτικών παρατάξεων εκτός του νεοφασιστικού κόμματος που είχε σχέσεις με τη χούντα και τους χουντικούς που δρούσαν στην Ιταλία. Ο Αντώνης είχε ιδιαίτερες σχέσεις με το Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα κι εγώ με Κομμουνιστικό Κόμμα Ιταλίας και η συνεργασία μας ήταν σ’ όλα τα επίπεδα πολύ καλή. Όταν κατέρρευσε η δικτατορία στην Ελλάδα ο Αντώνης ήταν από τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Ιδεολογικά και πολιτικά ήταν σταθερός στην αγωνιστική διάσταση των ιδεών του σοσιαλισμού. Όταν το κόμμα του μετατοπιζόταν προς τα δεξιά αισθανόταν άβολα, αλλά παρέμεινε σταθερός και μάλιστα ριζοσπαστικοποιούσε ακόμη περισσότερο την αγωνιστική και ενω-

Τα τελευταία χρόνια είχε ιδιαίτερα αυξημένη ευαισθησία και το εξέφραζε καθημερινά και συγκεκριμένα, προς τους κατατρεγμένους, τους κυνηγημένους και τους συλληφθέντες απ’ την αστυνομία και τη Χρυσή Αυγή, προς τα οξυμένα προβλήματα των μεταναστών και τις ασταμάτητες διώξεις σε βάρος τους. Προσπαθούσε μ’ όλους τους τρόπους να τους συμπαραστέκεται, να κινητοποιεί τους δημοκρατικούς και κρατικούς θεσμούς για την προστασία τους, να επισκέπτεται τα αστυνομικά τμήματα και να ζητά την απελευθέρωσή τους και να πηγαίνει μάρτυρας υπεράσπισής τους στα δικαστήρια. Η μεγάλη αρετή του Αντώνη ήταν η ανιδιοτέλεια. Τις τελευταίες δεκαετίες που αυτή η αρετή όλο και λιγόστευε, που σ’ όλους

τους χώρους της δημόσιας ζωής και ιδιαίτερα στους χώρους της εξουσίας η διαφθορά και οι λαμογιές όλων των ειδών γινόταν κυρίαρχη ιδεολογία και πολιτική, αυτός δεν έχανε την αισιοδοξία του και πίστευε ότι με τους αγώνες θ’ αλλάξουν τα πράγματα και πως θα συγκροτηθούν οι λαϊκές δυνάμεις που θα βάλουν τέλος στην κοινωνική καταστροφή και στον κατήφορο της χώρας μας. Ο Αντώνης κράτησε ακέρια μέχρι τις τελευταίες μέρες της ζωής του την αγωνιστική του αξιοπρέπεια, την ανιδιοτέλεια, την αρετή και την εντιμότητα. Προσωπικά όταν σκέφτομαι τη μακρόχρονη σχέση μας ο θάνατός του μ’ αφήνει ένα κενό. Το γεμίζουν, κάπως, οι μνήμες των ωραίων αγώνων μας. Τέλος, εκφράζω τα συλλυπητήριά μου στην κόρη του Λήδα, στη γυναίκα του Χρυσάνθη, στην αδελφή του Ρένα, στ’ ανίψια του και σ’ όλους τους συγγενείς. Βασίλης Κωτούλας

Μνημόσυνο για τον Άρη Ταστάνη Σαράντα ημέρες που έφυγε ο Άρης Ταστάνης για το τελευταίο του ταξίδι στις γειτονιές των καταφρονεμένων και των αλαφροΐσκιωτων. Την Κυριακή 27 Οκτώβρη, στις 9.30π.μ., στην εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου στην πλατεία Καραϊσκάκη στην Τερψιθέα Γλυφάδας θα μαζευτούμε οι συγγενείς και οι φίλοι του, οι συγχωριανοί του, οι γείτονες του, οι σύντροφοι και συναγωνιστές του, οι αναγνώστες του, όλοι αυτοί που τον αγάπησαν και μοιράστηκαν μαζί του τις έννοιες, τις αγωνίες τα όνειρα τα ταξίδια και τα ποιήματα του, για να πιούμε ένα καφέ και να θυμηθούμε το όμορφο χαμόγελο του. Και όπως έλεγε και εκείνος στο ποίημα του «Ονειροπόλοι 1999»: «Φτάνει να μείνουμε πάντα ονειροπόλοι…»

Προσφορά Η Χάρις Συμεωνίδου προσφέρει στην «Εποχή» 50 ευρώ, στη μνήμη της Ελένης Κοβάνη.

ΘΕMATA

22

Της «εθνικής υπερηφάνειας»

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑ ΤΣΙΠΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ

Εφαλτήριο ανάδειξης της «άλλης Ευρώπης» Της Όλγας Αθανίτη*

Μπαρόζο στη θέση του Μπαρόζο; Αποδοχή εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ των υφιστάμενων δομών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι υπηρετούν πλήρως τη λογική της αντιδημοκρατικής, ιεραρχικής και αδιαφανούς κατεύθυνσης των νεοφιλελεύθερων αρχιτεκτόνων της; Και επιτέλους, προτίθεται να μειώσει τους τόνους στο εσωτερικό πολιτικό μέτωπο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ -και το κόμμα συνολικά- υπέρ της διεκδίκησης κάποιας συνδιαχείρισης των κεντρικών ευρωπαϊκών στρατηγικών αξόνων και επιλογών; Επιδεικνύει επομένως ο ΣΥΡΙΖΑ τα χαρακτηριστικά εκείνα αλαζονικού ηγεμονισμού που παρατηρήθηκαν στην πορεία για την κατάκτηση και νομή της εξουσίας άλλων κομμάτων που οικειοποιήθηκαν τη ρητορική (χωρίς βεβαίως το ιδεολογικό και πολιτικό στίγμα) της Αριστεράς;

Τ

ελικά, τι είναι εθνική υπηρηφάνεια σε αυτή την χώρα. Βρισκόμαστε σε μια γεωγραφική περιοχή που όντως άκμασαν κατά περιόδους σημαντικοί πολιτισμοί. Και όμως αυτό δεν φτάνει, πρέπει να λέμε ότι ο ελληνικός πολιτισμός (ποιος ακριβώς;) είναι ο παλιότερος (δεν είναι), και ο «μεγαλύτερος». Τηλεπλασιέ βιβλίων συντηρούν τέτοιους μύθους με απίστευτη γραφικότητα τονίζοντας πολλές φορές τα πιο μελανά σημεία της αρχαίας ελληνικής ιστορίας και προωθώντας αστείες θεωρίες, κάποιοι (όπως λέει και ο πρωθυπουργός μας) γίνονται και υπουργοί. ∆εν θέλω ούτε μπορώ να αναφερθώ σε όλες τις ιστορικές περιόδους και να σχολιάσω τους μύθους που αρεσκόμαστε να συντηρούμε για αυτές. Ενδεικτικά μόνο να πω ότι σημαντικές κοινωνικές εξεγέρσεις έγιναν στον ελλαδικό χώρο, τομές για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, άλλα δεν αναφέρονται σε κανένα σχολικό βιβλίο ιστορίας, όπως το «ρεμπελιό των ποπολάρων» στην Ζάκυνθο, ή η «λαϊκή εξέγερση της Θεσσαλονίκης το 1342». Οι πρώιμες προσπάθειες για εγκαθίδρυση δημοκρατιών, δηλαδή, δεν αξίζει να διδαχθούν, αλλά μόνο οι εντυπωσιακές αφηγήσεις για αυτοκρατορίες και βασίλεια. Αναφέρω απλώς ένα παράδειγμα. Ας περάσουμε, όμως, στο θέμα της επετείου του «όχι» της 28 Οκτωβρίου και τον τρόπο εορτασμού του. Είμαστε μια κοινωνία με πολύ μεγάλο πρόβλημα νεοναζιστικής ακροδεξιάς και απαξίωση της έννοιας της δημοκρατίας. Όλοι λένε ότι η Χρυσή Αυγή ανεβαίνει στους νέους μας, γιατί δεν ξέρουν ιστορία. Γιατί επιμένουν όμως ακόμα και φέτος κυβέρνηση και δημοτικές αρχές (μπλε και πράσινες) να αναφέρονται μόνο στο «όχι» και στο πόλεμο του '40 και όχι στην Αντίσταση και στα χρόνια της κατοχής; Γιατί το υπουργείο Παιδείας διατηρεί ακόμα εκτός ύλης αυτή την ιστορική περίοδο. Οι ιστορικοί διεθνώς αναγνωρίζουν ότι στην Ελλάδα και στη Γιουγκοσλαβία υπήρχε η σημαντικότερη αντίσταση επί κατοχής, κρίσιμη στη διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου, εμείς γιατί το αποκρύπτουμε. Στο κάτω κάτω στην ιστορία δεν πέρασε ούτε ως κοινωνική αντίσταση, ούτε ως αντίσταση του ΕΑΜ-ΕΛΛΑΣ αλλά ως εθνική αντίσταση. Γιατί δεν αναδεικνύουμε ότι όταν όλη η Ευρώπη ήταν στην πιο μαύρη της περίοδο, σε μεγάλο κομμάτι του ελληνικού χώρου γινόταν ένα σπουδαίο πείραμα δημοκρατίας; Προλαβαίνει ακόμα μια γενιά να ρωτήσει τους παππούδες της να μάθει τι έγινε. Τελικά όμως τι ξεχώρισε φέτος; Τρία χρόνια τώρα τα άρματα δεν πήγαιναν στις παρελάσεις. Μετά την πρώτη χρονιά μόνο τη Χρυσή Αυγή ενοχλούσε από αυτό. Αβραμόπουλος και Κωσταράκος, όμως, θέλανε ξανά τα άρματα στο δρόμο. Όμως το πετρέλαιο είναι σπάνιο είδος πλέον και για το στρατό έτσι σαν από μηχανής θεός εμφανίστηκε ο όμιλος Βαρδινογιάννη. Εκπρόσωπος μιας άλλης πτυχής της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ναυτιλιακή και πετρελαϊκή δραστηριότητα, ιδιοκτησία μεγάλης ποδοσφαιρικής ομάδας, μεταλλεία σε σύγκρουση με την τοπική κοινωνία, συμμετοχή σε ΜΜΕ κτλ. Αυτή είναι η σύγχρονη Ελλάδα και εμείς πρέπει να λέμε ευχαριστώ. Ταυτόχρονα, τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα κλείνουν και οι εξοπλιστικές δαπάνες ξανάρχονται στο προσκήνιο με «οσμή σκανδάλου». Τα άρματα λοιπόν έπρεπε να βγουν με κάθε τρόπο στο δρόμο. ∆εν έχει σημασία αν στην στρατιωτική παρέλαση πας μόνο με πρόσκληση, ότι ακόμα και στις μαθητικές παρελάσεις θα υπάρχουν μέτρα υψίστης ασφαλείας. Όταν η φιλοπατρία και η πατριδογνωσία γίνεται με επιφανειακό τρόπο ή και επιλεκτικό, ενισχύεται τελικά ένας εθνικισμός που απαιτεί γκλαμουριά και γίνεται κιτς, εις βάρος της σε βάθος γνώσης της ιστορίας ενός λαού, με ανυπολόγιστες συνέπειες. Τα πάντα στη ζωή, τελικά, είναι θέμα επιλογών και προτεραιοτήτων. ∆ημήτρης Κλαυδιανός

Γ

ια να απαντηθούν ουσιαστικά όσα ερωτήματα ενσκήπτουν από την αποδοχή εκ μέρους του Αλέξη Τσίπρα της πρότασης υποψηφιότητας για την Προεδρία της Κομισιόν στη νέα της θητεία, μίας πρότασης που προέρχεται από το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ), του οποίου ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μέλος στο βαθμό που τα ερωτήματα εκφράζουν την όποια αγωνία για πιθανές ιδεολογικοπολιτικές εκπτώσεις εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ και όχι τις γνωστές αμφιβόλου αποτελεσματικότητας λοιδορίες του μνημονιακού μετώπου- θα πρέπει να ασχοληθεί κανείς με το θεμελιώδες ερώτημα: Τι σημαίνει το γεγονός για τη βασική στόχευση του ΣΥΡΙΖΑ, την ανατροπή δηλαδή του νεοφιλελευθερισμού και των μνημονιακών δυνάμεων στη χώρα μας από μια κυβέρνηση της Αριστεράς αλλά και τη συγκρότηση ενός ισχυρού αριστερού ευρωπαϊκού μετώπου με σκοπό την οικοδόμηση μίας διαφορετικής Ευρωπαϊκής Ένωσης; υπόδειξη του προέδρου του 1-απόΗΣΥΡΙΖΑ ως πλέον εμβληματικού την πλευρά της Ευρωπαϊκής

Αριστεράς- υποψηφίου για την Προεδρία της Κομισιόν καταδεικνύει πως οι ευρωπαϊκές αριστερές δυνάμεις αναγνωρίζουν στον ΣΥΡΙΖΑ τη δύναμη εκείνη που όχι μόνο ισχυροποιείται συνεχώς στο πολιτικό πεδίο της χώρας και διεκδικεί ρεαλιστικά την εξουσία, αλλά -κυρίως- τη δύναμη που παρουσιάζει μία εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης και εξόδου από τη βαθύτατη πολιτική, οικονομική, θεσμική και ανθρωπιστική κρίση, η οποία είναι ρεαλιστική και εφαρμόσιμη. Η Ευρωπαϊκή Αριστερά αναγνωρίζει ουσιαστικά στον ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο τη λύση για τη σωτηρία μιας καθημαγμένης χώρας, αλλά τη δική της πρόταση για το μέλλον ολόκληρης της Ευρώπης.

2

Η υποψηφιότητα αυτή δεν προσδίδει απλώς κύρος στον ΣΥΡΙΖΑ και το βασικό του εκπρόσωπο. ∆ίνει κυρίως τη δυνατότητα να γίνει γνω-

στό παντού με τον πιο ισχυρό τρόπο το εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο για την πορεία της χώρας μας, απαλλαγμένο από τις στρεβλώσεις, τη λασπολογία και την απαξιωτική αντίδραση των νεοφιλελεύθερων συστημικών δυνάμεων και των εκπροσώπων τους στις χώρες και τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ ταυτόχρονα απαντά με τον πλέον αποστομωτικό τρόπο στην αντίπαλη ρητορική που παρουσιάζει τον ΣΥΡΙΖΑ ως δύναμη εθνικού απομονωτισμού παλαιάς κοπής, ευρωφοβική και εκτός πραγματικότητας. δίνονται ακόμη πε3ΡΙΖΑΤαυτόχρονα, ρισσότερες δυνατότητες στον ΣΥνα συζητήσει την πολιτική του

πρόταση για την Ευρώπη με τα άλλα κόμματα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, όχι μόνο εντός αλλά και εκτός του ΚΕΑ, να ισχυροποιήσει και τα δικά τους ριζοσπαστικά και αντισυστημικά χαρακτηριστικά προβάλλοντας τα μέσω της σημαντικής διεθνούς παρουσίας του υποψηφίου της, να τονώσει την αυτοπεποίθηση των αριστερών πολιτών και των εργαζομένων σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο του Νότου- σχετικά με την αποτελεσματικότητα των αγώνων τους αλλά και την αναγκαιότητα της μεταξύ τους υποστήριξης και συντονισμού. Το πάγιο αίτημα για μία «άλλη Ευρώπη», την Ευρώπη των λαϊκών δυνάμεων, των εργαζομένων, των ανέργων, των νέων, των γυναικών, των αποκλεισμένων, της δημοκρατικής εμβάθυνσης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της οικολογικής ευαισθητοποίησης, της πολυπολιτισμικότητας και της αυτοοργάνωσης, μπορεί πλέον όχι μόνο να αναδειχθεί δυναμικά, αλλά επιπλέον να προταχθεί ως η μοναδική διέξοδος κατά της πολύπλευρης επίθεσης του νεοφιλελευθερισμού στη ζωή των ανθρώπων σε όλη την Ευρώπη, ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες κάθε κοινωνίας.

Η παρουσία του Προέδρου του 4ηγεσία ΣΥΡΙΖΑ ως υποψηφίου για την της Κομισιόν δεν αποτελεί σε

καμία περίπτωση αποδοχή της θέσμισης της. Αντιθέτως, δίνει μια σημαντική δυνατότητα για να αναδειχθεί αρχικά η εκ διαμέτρου αντίθετη από την υπάρχουσα αντίληψη για τον τρόπο λειτουργίας της και ταυτοχρό-

νως η προώθηση της συνολικής βαθιάς διαφοροποίησης σε σχέση με τη φυσιογνωμία, το ρόλο, τη δομή, τη σπουδαιότητα και τον τρόπο ανάδειξης όλων των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να αποτυπώνεται και να υπηρετείται ακριβώς η «άλλη Ευρώπη». τέλει, απέναντι στους υποψη5καιΕνφίους της Ευρώπης της λιτότητας της νεοφιλελεύθερης επίθεσης,

του κοινωνικού αποκλεισμού και της Λαμπετούζα, της ενδυνάμωσης του φασισμού και της Frontex, του πειθήνιου συνεταίρου των νατοϊκών συμφερόντων και τις επερχόμενης ευρωατλαντικής ενιαίας αγοράς, αντιπαρατίθεται το αξιακό φορτίο της ελευθερίας, της αλληλεγγύης με όλους τους λαούς του κόσμου, της ειρήνης, της αξιοπρέπειας . Και γίνεται σαφές πως δεν είναι τα εθνικά σύνορα που χωρίζουν τον πληθυσμό της Ευρώπης, αλλά το βαθύ χάσμα που ορίζει τη μάχη μεταξύ δύο εντελώς διαφορετικών κόσμων: τον κόσμο των εκμεταλλευτών, του κεφαλαίου και των συμφερόντων του, από τη μια, τον κόσμο των εκμεταλλευόμενων, των αιτημάτων και των ονείρων τους, από την άλλη. Αυτοί οι δύο διαφορετικοί κόσμοι και ο μεταξύ τους αγώνας καθορίζουν την ύπαρξη της Ευρώπης και του κόσμου. Αν, λοιπόν, το βαθύ πολιτικό μήνυμα στην παρουσία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ ως εκπροσώπου της ευρωπαϊκής αριστεράς είναι πως αυτό ακριβώς το σχέδιο, αυτός ακριβώς ο κόσμος δεν είναι απλό ιδεολόγημα αλλά μπορεί να κερδίζει απέναντι στις πιο σκοτεινές εκφάνσεις της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής ιστορίας, μία είναι η πρόκληση για τον όλο ΣΥΡΙΖΑ: η ανάδειξη αυτών ακριβώς των αξιακών ριζοσπαστικών στοιχείων που σκιαγραφούν το μη συστημικό, τον «άλλο» κόσμο και η έμπρακτη καθημερινή αποτύπωση τους μέσω της, χωρίς ίχνους ηγεμονισμού, ισότιμης συμπόρευσης μας με τα κινήματα και τα κόμματα που έμπρακτα οικοδομούν τη δική μας Ευρώπη. * Η Ολγα Αθανίτη είναι μέλος της ΚΕ, της Γραμματείας του Τμήματος Ευρωπαϊκής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ και του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΚΕΑ.

ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

23

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΠΟΧΗΣ ΚΑΙ REDNOTEBOOK

Η μεταξική περίοδος και η θεωρία των δύο άκρων Φωτο: Άγγελος Καλοδούκας

Η

μεταξική περίοδος αποτελεί, εν πολλοίς, μια ελλειμματική, ως προς την μελέτη της, ιστορική περίοδο. Με αυτή την επισήμανση, ξεκίνησε την τοποθέτησή του ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης στην εκδήλωση που διοργάνωσε την Πέμπτη, η Εποχή και το Rednotebook με θέμα «Τα Ναι και το Όχι του Μεταξά. Η θεωρία των δύο άκρων απέναντι στην ιστορία». Συνεχίζοντας, ο Μ.Χαραλαμπίδης αναφέρθηκε στο ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο της περιόδου όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Υπενθύμισε ότι το τέλος του Μεγάλου Πολέμου σήμανε την διάλυση των πολυεθνικών αυτοκρατοριών και την δημιουργία πολλών νέων εθνών-κρατών με την παράλληλη επέκταση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η οικονομική κρίση του 1929 όμως πλήττει σε μεγάλο βαθμό τον κοινοβουλευτισμό με αποτέλεσμα την ανάδυση αυταρχικών καθεστώτων σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Ενδεικτικά αναφέρθηκαν οι περιπτώσεις της Ουγγαρίας, της Αυστρίας, Ιταλίας, Πορτογαλίας κ.α. Επιπλέον, υπογράμμισε ότι ο φασισμός ως κίνημα δεν κουβαλούσε τότε το ιστορικό στίγμα που τον χαρακτηρίζει αργότερα και εμφανιζόταν στην Ευρώπη ως μια πιθανή εναλλακτική απέναντι στον καταρρέοντα και απαξιωμένο κοινοβουλευτισμό αλλά κυρίως ως εγγύηση απέναντι στο «κομμουνιστικό κίνδυνο». Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και συνεπικουρούμενο από τον σταθερά αποσταθεροποιητικό ρόλο του Παλατιού, ο Μεταξάς ανεβαίνει στην εξουσία και εγκαθιδρύει το γνωστός Καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Όπως τόνισε ο Μ.Χαραλαμπίδης το διαφοροποιητικό στοιχείο ανάμεσα στο καθεστώς του Μεταξά και σε αντίστοιχα της περιόδου (βλ. Μουσολίνι) ήταν η ανυπαρξία μαζικού φασιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Ο Μεταξάς ανήλθε στην εξουσία ως επιβολή από τον Βασιλιά και όχι μέσω ενός μαζικού, λαϊκού κινήματος, όπως έγινε σε άλλες περιπτώσεις.

Χαραλαμπίδης υπενθύμισε για την σχέση κράτους- παρακράτους και την χρήση τόσο από βενιζελικούς όσο και από αντιβενιζελικούς, παρακρατικών μηχανισμών για το σπάσιμο απεργιών και κοινωνικών κινητοποιήσεων. Το «ΟΧΙ» του Μεταξά και η εαμική παρουσία Στην συνέχεια ο επίσης ιστορικός, Τάσος Σακελλαρόπουλος επεσήμανε ότι ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι η ήττα και η κατάληψη από τους Γερμανούς στο μέτωπο της μάχης, αποτελεί αφετηρία για την αντιστασιακή εξέλιξη και το έπος της αντίστασης. Η επιλογή της 28ης Οκτωβρίου ως ημερομηνία επίθεσης των Ιταλών στην Ελλάδα ήταν μια συμβολική κίνηση των μουσολινικών δυνάμεων καθώς την ίδια ημερομηνία, δεκαοχτώ

Το καθεστώς ως συνέχεια

“

Το μεταξικό καθεστώς πάντως θα πρέπει να ειδωθεί περισσότερο ως μια συνέχεια του παλιού καθεστώτος και λιγότερο ως μια ιστορική τομή. Τρία είναι, σύμφωνα με τον Χαραλαμπίδη, τα στοιχεία εκείνα που δικαιολογούν αυτή τη θέση. Πρώτον, την περίοδο του Μεσοπολέμου υπήρξε ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας έναντι της κοινοβουλευτικής. ∆εύτερον, ο κρατικός αυταρχισμός ήταν έντονος την περίοδο που προηγήθηκε της ανόδου του Μεταξά με πιο χαρκατηριστικό παράδειγμα την ψήφιση του περίφημου «ιδιώνυμου». Αυτό έγινε στο όνομα της αποτροπής του, έτσι κι αλλιώς, υπερεκτιμημένου, κομμουνιστικού κινδύνου. Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε ο τότε Υπουργός Εσωτερικών του Βενιζέλου, Κωνσταντίνος Ζαβιτσάνος, αναφέρθηκε σε ομιλία του στη Βουλή για την ανάγκη περιορισμού της ελευθερίας της γνώμης μιας «θορυβώδης μειοψηφίας» προκειμένου να προστατευθούν τα δικαιώματα της πλειοψηφίας. Παραθέτοντας αποσπάσματα από ομιλίες ή κείμενα της περιόδου ο Μ.Χαραλαμπίδης, υπέδειξε επίσης, την ρατσιστική και μισαλλόδοξη στάση του Τύπου της περιόδου με έντονα τα στοιχεία του αντισημιτισμού αλλά και του μίσους απέναντι στους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Τέλος, ο Μ.

χρόνια πριν, είχαν επικρατήσει στην Ρώμη. Ο Σακελλαρόπουλος υπενθύμισε ότι ο ελληνικός αστικός κόσμος ήταν στενά δεμένος με τα βρετανικά συμφέροντα καθώς, με το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, είχαν ήδη αμβλυνθεί οι παλιότερες διαιρέσεις ανάμεσα σε φιλογερμανούς και φιλοβρετανούς. Ο Μεταξάς, ως γνήσιο τέκνον, του ελληνικού αστικού κόσμου, συμβάδιζε πλήρως με αυτήν την λογική. Επιπλέον, η Ελλάδα είναι επίσης συνδεδεμένη με τα βρετανικά συμφέροντα στην περιοχή αλλά και με τοιν βρετανικό στόλο. Ως εκ τούτου, το «ΟΧΙ» κατά των Ιταλών ήταν ουσιαστικά μονόδρομος για το καθεστώς και τον δικτάτορα Μεταξά. Ο Σακελλαρόπουλος υποστήριξε ότι η ηγεσία του ελληνικού στρατού (Παπάγος, Μεταξάς) δεν πιστεύουν ότι ο ελληνικός στρατός μπορούσε να νικήσει απέναντι σε έναν σύγχρονο, για την εποχή του, ιταλικό στρατό. Επιπλέον, υπογράμμισε ότι ο Παπάγος ουσιαστικά διοικεί τον πόλεμο από την Αθήνα καθώς καθ΄ όλη την διάρκεια των μαχών επισκέφθηκε το μέτωπο μόλις

δύο φορές. Το καθεστώς των Αθηνών, αποφασίζει να μην λειτουργήσει ομαλά και πολιτικά κατά την διάρκεια του πολέμου. Επέλεξε να μην εντάξει επιπλέον πολιτικά στοιχεία στην κυβέρνηση. Ο Τάσος Σακελλαρόπουλος υπογράμμισε σε αυτό το σημείο την σημασία της εαμικής παρουσίας στα βουνά και της Ελεύθερης Ελλάδας. Στην πραγματικότητα η παρουσία του ΕΑΜ στα ελληνικά βουνά «συγκρότησε πολιτικό ρόλο, νομοθέτησε, κατάφερε να βγάλει ανθρώπους από τα σπίτια τους, πήγε θέατρο, πήγε σχολείο, έβαλε ανθρώπους να ψηφίσουν. Με άλλα λόγια επιτέλεσε δηλαδή μια πολιτική αποκατάσταση. Έπιασε την επαφή με κόσμο των αστικών κέντρων που βρέθηκε στα βουνά. Αυτή ίσως είναι η ισχυρότερη προσπάθεια πολιτική αποκατάστασης της περιόδου. Σύμφωνα με τον ίδιο «για αυτή την πολιτική αποκατάσταση γίνεται όλη η φασαρία μετά, για αυτήν γίνεται το Μακρονήσι, για αυτήν γίνεται ο εμφύλιος».

Στην πραγματικότητα η παρουσία του ΕΑΜ στα ελληνικά βουνά «συγκρότησε πολιτικό ρόλο, νομοθέτησε, κατάφερε να βγάλει ανθρώπους από τα σπίτια τους, πήγε θέατρο, πήγε σχολείο, έβαλε ανθρώπους να ψηφίσουν.

H θεωρία των δύο άκρων και η παραχάραξη της ιστορίας Από την πλευρά της, η Θεανώ Φωτίου στάθηκε στην θεωρία των δύο άκρων και τις μεταμφιέσεις της ως ενιαίο σύνολο και την παραχάραξη της ιστορίας του 20ου αιώνα και την αποδοχή της από διευρυμένο κοινωνικά ακροατήριο. Επιπλέον, σημείωσε τα πολλαπλά πολιτικά οφέλη της Ν∆ από την θεωρία των δύο άκρων και την κατασκευή του νέου φόβου αλλά και την αναγκαιότητα συγκρότησης πολιτικού σχεδίου για την αντιμετώπιση της ΧΑ και για την ανάπτυξη και υπεράσπιση των κοινωνικών συγκρούσεων ως αντίπαλο δέος της θεωρίας των δύο άκρων. «Η θεωρία των δύο άκρων συνοψίζεται στην εξής ενιαία πολιτική σύλληψη: Υπάρχουν δύο άκρα που παράγουν βία, ανομία και εμφυλιοπολεμικό κλίμα, τα οποία αποσταθεροποιούν το πολίτευμα και βάλουν ευθέως κατά της ∆ημοκρατίας. Γι’ αυτό η θεωρία των δύο άκρων συγκροτείται σε ενιαίο σύνολο με το «καταδικάζομεν την βία

“

Όπως τόνισε ο Μ.Χαραλαμπίδης το διαφοροποιητικό στοιχείο ανάμεσα στο καθεστώς του Μεταξά και σε αντίστοιχα της περιόδου ήταν η ανυπαρξία μαζικού φασιστικού κινήματος στην Ελλάδα

απ΄όπου και αν προέρχεται». Εν συνεχεία η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ σημείωσε ότι «ένα μήνα μετά τον θάνατο του Παύλου Φύσσα, όπου το «καταδικάζομεν τη βία...» αντικατέστησε πρόσκαιρα την θεωρία των δύο άκρων, έχουμε ένα σύνολο ιδεολογικών, νομικών, ιστορικών και πολιτικών επιχειρημάτων που μας επιτρέπουν να μην καταδικάζουμε την βία απ’ όπου και αν προέρχεται.» Αντίθετα οφείλουμε να αποκαλύπτουμε και να καταδικάζουμε τη διασταλτική χρήση του όρου «βία». Η Θ. Φωτίου τόνισε ότι το γιαούρτωμα δεν μπορεί να εξισώνεται με τη δολοφονία», ενώ υπογράμμισε ότι σε πολλές περιπτώσεις ο αντιμνημονιακός λόγος ποινικοποιείται και μετονομάζεται σε ρητορεία της βίας που οπλίζει τα χέρια των δολοφόνων. Η θεωρία των δύο άκρων εδράζεται στην παραχάραξη της ιστορίας που επιχειρείται τεχνηέντως τα τελευταία χρόνια. Όπως σημείωσε η Θ. Φωτίου: «πρόκειται προφανώς για την εξίσωση του φασισμού και του κομμουνισμού ως ισόρροπων απειλών κατά της ∆ημοκρατίας και της ελευθερίας. Μέχρι και την δικτατορία των συνταγματαρχών ένας είναι ο κίνδυνος για τη δημοκρατία, ο κομμουνισμός.» Η εκδήλωση συνεχίστηκε με ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις από το κοινό και συζήτηση με τους ομιλητές, ενώ μετά το τέλος της, οι φίλοι και οι φίλες της Εποχής και του Rednotebook, βρέθηκαν στο μπαρ Λοκομοτίβα για ένα χαλαρό ποτό. Α.Ζ.

“

Η θεωρία των δύο άκρων εδράζεται στην παραχάραξη της ιστορίας που επιχειρείται τεχνηέντως τα τελευταία χρόνια. Όπως σημείωσε η Θ. Φωτίου: «πρόκειται προφανώς για την εξίσωση του φασισμού και του κομμουνισμού ως ισόρροπων απειλών κατά της ∆ημοκρατίας και της ελευθερίας. Μέχρι και την δικτατορία των συνταγματαρχών ένας είναι ο κίνδυνος για τη δημοκρατία, ο κομμουνισμός.»

Μπορείτε να παραλάβετε τα πρακτικά της ημερίδας από την ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Το βίντεο της εκδήλωσης θα ανέβει στο σάιτ της «Εποχής».

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

24

Το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης εξαπλώνεται

Η Θεσσαλονίκη του Τόλη Νικηφόρου

Ε

Κώστας Κρεμμύδας

δ

Η

Αλληλεγγύη κατάφερε να διαπεράσει τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και λοιπών ευρωπαϊκών χωρών. Πληθαίνουν τον τελευταίο καιρό οι πρωτοβουλίες στήριξης του Κοινωνικού Ιατρείου Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης στο εξωτερικό: δημοσιογραφικό και κινηματικό ενδιαφέρον από όλη την Ευρώπη: Ιταλία, Ισπανία, Ελβετία, συναυλίες στήριξης στη Γαλλία με σύνθημα «Αλληλεγγύη Ελλάδα-Γαλλία, για την Υγεία», εκδηλώσεις στην Κωνσταντινούπολη, εκδηλώσεις στο Βερολίνο μετά την επίσκεψη γερμανικής αποστολής στο ΚΙΑ Θεσσαλονίκης, αποτελούμενης από μέλη των «∆ημοκρατικών Γιατρών» και της ΜΚΟ «medico», καμπάνια στήριξης του ΚΙΑ στη Βιέννη και το Λινζ από σωματεία, συνδικάτα, πολιτιστικούς συλλόγους, ιατρικό σύλλογο, νοσοκομεία και ομογενείς. Φαίνεται πως οι πρωτοβουλίες αυτές μπορούν να οδηγήσουν στην οικοδόμηση ενός πανευρωπαϊκού μετώπου για προάσπιση του δικαιώματος στην Υγεία. Τραγική αποκάλυψη αποτελούν ειδικά για τους Ευρωπαίους του Βορρά, οι πραγματικές συνέπειες της εφαρμογής των μνημονίων, καθώς παραμένουν ως επτασφράγιστο μυστικό στα συρτάρια των ΜΜΕ. Μέσα, λοιπόν, από την οπτική και τη δράση του ΚΙΑ γίνονται σιγά σιγά ορατές οι συνέπειες των μέτρων λιτότητας, γίνονται ορατοί οι αόρατοι. Η κοινωνική διάσταση των ποσοστών ανεργίας, ανασφάλιστων, άπορων, άστεγων, της φτώχειας και της εξαθλίωσης αποκαλύπτεται μέσα από το ανθρώπινο δράμα

Φωτό: Βασίλης Μαθιουδάκης

να προσκλητήριο ζώντων τε και τεθνεώτων είναι το πρόσφατο βιβλίο του Τόλη Νικηφόρου Ν’ ακούγεται από µακριά µια φυσαρµόνικα, 32 ποιήµατα για τη Θεσσαλονίκη (1966-2013 ), από τις εκδόσεις Μανδραγόρας . κι όταν λέμε ζώντων δεν αναφερόμαστε μονάχα σε ανθρώπινους οργανισμούς. Άλλωστε, ο ορισμός του τι είναι ένα ον ζωντανό έχει γνωρίσει πολλές εκδοχές ανά τους αιώνες. Στην αρχαιότητα η ζωή ήταν συνώνυμη της κίνησης, οπότε ζωντανό θα μπορούσε να θεωρηθεί οτιδήποτε παρουσιάζει κίνηση. Ας πούμε η γοητεία των δευτερολέπτων για ένα ταξίδι στη Θεσσαλονίκη το 1971 ή το τραίνο πλάι στον Αξιό, γιατί όχι κι ο ίδιος ο ποταμός Αξιός. Άλλωστε, μας είχε προλάβει ο Ηράκλειτος πολλούς αιώνες πριν. Τα πάντα ρει . Και η αντίστιξη του ποιητή, ή η δύναμη της ποιήσεως που μπορεί να πείσει ακόμα και για την ψευδαίσθηση της κίνησης, άρα την ψευδαίσθηση και της ζωής: αμίλητοι θα ταξιδέψουμε/ η ζωή θα γλιστράει δίπλα/ αφήνοντας την ψευδαίσθηση της κίνησης (από το ποίημα Οι άταφοι , 1966). Από την άλλη μεριά, η Βιολογία σήμερα ορίζει τις προϋποθέσεις ενός ζωντανού όντος κάνοντας μάλιστα το διαχωρισμό μεταξύ έμβιων όντων, αυτά που έχουν ζωή: ένας πολύχρωμος κόσμος, ένα παιδί με δακρυσμένα μάτια, για όσους έφυγαν χωρίς επιστροφή, και άβιων αντικειμένων που στερούνται ζωής, αλλά διατηρούν ανθρώπινες ιδιότητες και συνήθειες, όπως το απορημένο λάβαρο μιας Πρωτομαγιάς που ξέμεινε εγκαταλειμμένο από τους διαδηλωτές σε κάποια γωνιά του Εργατικού Κέντρου της πόλης. Εδώ όμως έρχεται ο ποιητής για να βάλει διλήμματα αφήνοντας την κρίση στον αναγνώστη-δημιουργό. (Γιατί ο αναγνώστης –τουλάχιστον της ποίησης– δεν είναι παθητικός δέκτης αλλά δυναμικός συνδιαμορφωτής των εκπεμπόμενων μηνυμάτων). Πού θα κατατάξουμε λοιπόν, (για να επανέλθουμε στα διλήμματα της Βιολογίας ή την πολυσημία της ποίησης), το λουλούδι που μαράθηκε , την άχρωμη επιφάνεια του μπετόν , τα οδοφράγματα όπου αναπτύχθηκαν έρωτες, τις προκηρύξεις; Στα έμψυχα ή στα άψυχα; Ποίηση εξωτερικού χώρου, πολιτική με την αθηναϊκή διάσταση του όρου ποίηση που μπορεί και προλέγει ήδη από το 1986: προδότες, δολοφόνοι και παράφρονες/ νομοθετούν τη μοίρα μας (από τη συλλογή Πλοηγός του ονείρου ). Ποίηση ονείρου και ιδεών, ποίηση διαδηλώσεων, πλατειών, συναθροίσεων (ή και πλατιών συναθροίσεων) τότε που οι άνθρωποι τόλμαγαν ν’ αντισταθούν στα δύσκολα ίσως γιατί τους περίσσευε φρόνηση, καθώς δεν είχαν τίποτα να χάσουν, ή μάλλον πολλά ουσιώδη –πέρα από ’ναν μπιντέ (για να θυμηθούμε και τον Χάκκα)– να διεκδικήσουν: μέχρι που ξέρω πια με βεβαιότητα/ πως είσαι δεκαοχτώ χρονώ/ κάπου έξι μήνες πιο μικρή από μένα/ πηγαίνει στο παλιό Ωδείο/ σε λεν Σιμόνη κι αγαπιόμαστε τρελά (από τη συλλογή Γαλάζιο βαθύ σαν αντίο , 1999). Με σταθερή παρουσία από το 1966 στα λογοτεχνικά πράγματα της πόλης, όπου και εξέδωσε το μεγαλύτερο μέρος του έργου του, ο Τόλης Νικηφόρου επιλέγει 32 ποιήματα από το ξεκίνημά του μέχρι σήμερα, για να συνομιλήσει όχι απλώς με τους οικείους του –στους οποίους και αφιερώνει τον τόμο– αλλά και με τους συμπολίτες της γενέθλιας Θεσσαλονίκης, και μέσω αυτών με ολόκληρη την Ελλάδα. Ένας σύγχρονος Σωκράτης της πόλης του παραμένει ο συγγραφέας, αρνούμενος να την εγκαταλείψει ούτε για μια στιγμή, απολαμβάνοντας το παράξενο φως σε ρημαγμένες πέτρες, συνομιλώντας στα καλντερίμια της προσφυγιάς με τον απέραντο καημό της μνήμης, αναθυμούμενος κάστρα και μαυρισμένα ξύλα/ αόρατα τζαμιά, συναγωγές,/ αψίδες, μακεδονικά κτερίσματα,/ τάφους και εκκλησιές βυζαντινές μέσα στο χώμα/ φαντάσματα που ψιθυρίζουν μυστικά/ απ’ την αρχή του χρόνου... Την πόλη όπου ανατέλλουν οι ψυχές και παιχνιδίζουν με τον άνεμο στον ουρανό, διάλεξε να υμνήσει ο Τόλης Νικηφόρου με την τελευταία του συλλογή, ταυτίζοντας μοίρα και ζωή μαζί της στο άπειρο που ονειρεύονται και ταξιδεύουν οι ποιητές.

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

που αντιμετωπίζει κάθε οικογένεια στην Ελλάδα, μέσα από την καθημερινή πάλη για επιβίωση, μέσα από τα συναισθήματα και τα αδιέξοδα που αυτή γεννά. Μιλάνε τα θύματα του ακήρυχτου ανηλεή πολέμου: μιλάνε τα ανεμβολίαστα παιδιά, οι καρκινοπαθείς και οι νεφροπαθείς που αποκλείονται από το δικαίωμα στη θεραπεία, οι ψυχικά πάσχοντες χωρίς ψυχιατρική παρακολούθηση, οι απλήρωτοι εξουθενωμένοι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ, οι άνεργοι αλληλέγγυοι εθελοντές, οι ασθενείς με χρόνιες ασθένειες χωρίς φάρμακα και δυνατότητα ιατρικής παρακολούθησης, οι εγκυμονούσες που δεν ξέρουν που θα γεννήσουν, οι χρήζοντες νοσηλεία που έχουν αποκλειστεί από τα νοσοκομεία, οι μετανάστες χωρίς χαρτιά, χωρίς δικαίωμα ύπαρξης… Μιλάει όμως και η «Αλληλεγγύη», η μάχη ενάντια στην απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, που επιφέρουν τα μνημόνια . Μιλάει η Αλληλεγγύη στο χώρο της Υγείας και γίνεται κατανοητή ως μέσο

επιβίωσης αλλά και ως ένα εναλλακτικό δημοκρατικό μοντέλο οικοδόμησης της κοινωνίας γενικά και του συστήματος υγείας ειδικότερα. Οι δομές αλληλεγγύης αναγνωρίζονται ως χώροι ανατροπής, ουσιαστικής και ειλικρινούς ανθρώπινης συνάντησης, ως τόποι όπου όλα μπορεί να συμβούν… Η αλληλεγγύη έχει ριζώσει στις συνειδήσεις πολλών οι οποίοι αναλαμβάνουν το μερίδιο της κοινωνικής ευθύνης που τους αναλογεί και ταυτόχρονα δίνουν την πιο ελπιδοφόρα πολιτική μάχη γνωρίζοντας πως αυτή είναι ικανή να συσπειρώσει ακόμα πιο πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, στον πιο δύσκολο αγώνα για τη ζωή και την αξιοπρέπεια, ακολουθώντας τους στίχους του Λειβαδίτη: «αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, δε θα πάψεις στιγμή να αγωνίζεσαι για το δίκιο». Κατερίνα Νοτοπούλου, μέλος Κοινωνικού Ιατρείου Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης

ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Η ΒΙΟ.ΜΕ. στο Στέκι Πολιτών Πιερίας

Φωτό: Βασίλης Μαθιουδάκης

Η

Βιομηχανική Μεταλλευτική (ΒΙΟ.ΜΕ.) ήταν μια μικρή θυγατρική της, πάλαι ποτέ, ακμάζουσας Φιλκεράμ Τζόνσον και απασχολούσε 70 εργαζόμενους. Η λαίλαπα της κρίσης που διέλυσε την μητρική εταιρία δεν θα άφηνε ανέπαφη τη μικρή ΒΙΟ.ΜΕ. Το αφεντικό εγκατέλειψε το εργοστάσιο κι οι εργαζόμενοι βρέθηκαν στο εξής δίλημμα: να σκύψουν το κεφάλι και να προστεθούν στον μακρύ κατάλογο των ανέργων, όπως τους παροτρύνει ακόμη και τώρα το ΠΑΜΕ ή να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους. Το εγχείρημά τους ήταν τολμηρό και πρωτότυπο για τα ελληνικά δεδομένα. Αποφάσισαν, λοιπόν, να καταλάβουν το εγκαταλειμμένο εργοστάσιο και μέσα από αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες εργατικών συνελεύσεων να επιλέξουν μια νέα παραγωγή προϊόντων καθαρισμού, τα οποία διαθέτουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό μέσα από συλλογικότητες και δίκτυα πολιτών που στηρίζουν το εγχείρημα. Η ΒΙΟ.ΜΕ. αποτελεί πλέον ένα μοναδικό παράδειγμα εργατικής αντίστασης στην κρίση κι εναλλακτικής στάσης απέναντι στην εκμετάλλευση των καπιταλιστικών δομών παραγωγής. Πριν λίγες μέρες, το Στέκι Πολιτών Πιερίας φιλοξένησε τον Μάκη Αναγνώστου, εκπρόσωπο των εργαζομένων της ΒΙΟ.ΜΕ., ο οποίος αναφέρθηκε στον τρόπο λειτουργίας του εργοστασίου με 38 εργαζόμενους οι οποίοι αποφασίζουν για κάθε θέμα συλλογικά, μέσω συνελεύσεων. Μια νησίδα διαφορετικής αντίληψης για

τις σχέσεις παραγωγής, που θυμίζει τις βασικές θεωρητικές αρχές του μαρξισμού, μέσα στον ωκεανό του καπιταλισμού έχει πολλές δυσκολίες. Ως αντιστάθμισμα των δυσκολιών λειτουργούν η υποστήριξη κι αλληλεγγύη που έχει το εγχείρημα στην ελληνική κοινωνία αλλά και σ’ όλο τον κόσμο. Κι είναι ιδιαίτερα σημαντική η πολιτική και ταξική συνείδηση που δημιουργείται στους εργαζόμενους που παίρνουν τέτοιες πρωτοβουλίες, σπάζοντας τα στεγανά και τους «μονόδρομους» της καπιταλιστικής παραγωγής. Ο εκπρόσωπος των

εργαζομένων μας μίλησε για το πρότυπο του συνεταιρισμού των Αμπελακίων στην επαναστατημένη Ελλάδα του 1821 αλλά και για το παράδειγμα της Αργεντινής, όπου πάνω από 400 εργοστάσια λειτουργούν με αυτοδιέύθυνση των εργαζομένων, ενώ οι εργοστασιάρχες δεν εγκαταλείπουν πλέον τα εργοστάσιά τους με τον φόβο ότι θα αναλάβουν την λειτουργία τους οι εργαζόμενοι. Σε μια εποχή όπου το κεφάλαιο έχει εγκαταλείψει την παραγωγική διαδικασία κι έχει στραφεί στην χρηματιστηριακή κερδοσκοπία, οι προσπάθειες

των εργαζομένων να πάρουν την παραγωγή και την διαχείριση των εργοστασίων στα χέρια τους δίνει μια καινούρια ελπίδα και γεννά διαφορετικές πολιτικές συνειδήσεις. «Κανένας εργαζόμενος μη μέτοχος, κανένας μέτοχος μη εργαζόμενος», λένε οι εργαζόμενοι της ΒΙΟ.ΜΕ. και το κάνουν πράξη, έχοντας ως στόχο να μπολιάσουν με το παράδειγμά τους και άλλες πρωτοβουλίες εργαζομένων στην Ελλάδα αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το εγχείρημα της ΒΙΟ.ΜΕ. στηρίζεται από πολλές κοινωνικές συλλογικότητες και οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς και του αντιεξουσιαστικού χώρου. Από την επίσημη αριστερά, το ΚΚΕ κρατά αρνητική στάση μιας και τα ζητήματα της αυτοδιαχείρισης απέχουν πολύ από τις πάγιες απόψεις του περί κεντρικού σχεδιασμού. Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει σαφώς το εγχείρημα, κρατώντας όμως και τις θεσμικές ισορροπίες σε φορείς όπως το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης, το οποίο είναι αντίθετο σε προσπάθειες, όπως η ΒΙΟ.ΜΕ., που αμφισβητούν τον γραφειοκρατικό του ρόλο. Υ.Γ. Η εκδήλωση για την ΒΙΟ.ΜΕ. έκλεισε όπως θα έπρεπε: συμμετοχικό γλέντι με μπόλικο κρασί και καλό λαϊκό τραγούδι. Φαίνεται ότι στο Στέκι Πολιτών Πιερίας κτυπά ακόμα η καρδιά της παλιάς ΑΚΟΑ! Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

25

εικαστικός χάρτης Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου catana@freemail.gr

Πανταχού Παρουσία έκθεση του Baudouin Colignon παρουσιάζει τόΗ σο το έργο ενός φωτογράφου αλλά και ενός εικαστικού, που ανακατασκευάζει έναν κόσμο με μία

Φασισμός Α.Ε. * Το νέο ντοκιμαντέρ μετά το Debtocracy και το Catastroika

Ι

διαίτερα επιτυχημένη ήταν η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης όπου παρουσιάστηκε το τρέιλερ και ο τίτλος του νέου ντοκιμαντέρ που ήδη ετοιμάζουν οι δημιουργοί του Debtocracy και του Catastroika. Ο τίτλος του νέου ντοκιμαντέρ είναι Φασισμός Α.Ε. και θα είναι έτοιμο το 2014 σύμφωνα με τους δημιουργούς του (Άρης Χατζηστεφάνου σενάριο και σκηνοθεσία, Λεωνίδας Βατικιώτης και Αποστόλης Φωτιάδης δημοσιογραφική έρευνα ενώ ο Θάνος Τσάντας έχει την συνολική ευθύνη της παραγωγής). Η επιλογή του θέματος του φασισμού έγινε για δύο κυρίως λόγους. Αρχικά λόγω της σημασίας που έχει το θέμα, μετά ειδικά την άνοιξη του 2012 όταν το κενό που δημιούργησε η εκλογική εξαφάνιση του ΛΑΟΣ ανέλαβε να το καλύψει η Χρυσή Αυγή με την αμέριστη συμπαράσταση μεγάλων μέσων ενημέρωσης. Ο δεύτερος λόγος που οι δημιουργοί του Debtocracy και του Catastroika αποφάσισαν να ασχοληθούν με τον φασισμό σχετίζεται με τα αδιόρατα νήματα που συνδέουν τη Χρυσή Αυγή εν προκειμένω (παρότι το φαινόμενο του φασισμού ξεπερνάει κατά πολύ την συμμορία του Μιχαλολιάκου) με το δημόσιο χρέος και τις ιδιωτικοποιήσεις που αποτέλεσαν το κεντρικό θέμα του Debtocracy και

του Catastroika, αντίστοιχα. Φτώχεια, μνημόνια και τρόικα (∆ΝΤ, ΕΕ) βρίσκονται πίσω κι από τρία φιλμ… Στο επίκεντρο της έρευνας και του ενδιαφέροντος είναι οι αιτίες γέννησης του φασιστικού φαινομένου, από την δεκαετία του ’30, με την επικράτηση του Μουσολίνι, του Χίτλερ και του Μεταξά στην Ιταλία, την Γερμανία και την Ελλάδα αντίστοιχα, ακόμη μέχρι και τις μέρες μας, με την ανάδυση της εγκληματικής συμμορίας της Χρυσής Αυγής. Ειδικότερα αυτό που επισημαίνεται είναι οι ευθύνες της οικονομικής ελίτ που ανέκαθεν προσέφευγαν στον φασισμό για να ανακόψουν την άνοδο του μαζικού κινήματος. Στο ντοκιμαντέρ Φασισμός ΑΕ καταδεικνύονται αυτοί ακριβώς οι οικονομικοί δεσμοί, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την αθρόα στήριξη που παρείχαν στο ναζιστικό κόμμα οι σημαντικότερες εξαγωγικές βιομηχανίες της Γερμανίας: από την Κρουπ μέχρι την Μπάγιερν. Στην χώρα μας απ’ όταν αλώνιζαν οι μαυραγορίτες κι οι δοσίλογοι μέχρι πρόσφατα, που μάθαμε την σχέση βαθιάς και κυρίως …ανιδιοτελούς αγάπης που συνδέει την Χρυσή Αυγή με τους εφοπλιστές παρατηρείται η ίδια ακριβώς σχέση εξάρτησης. Φυσικά κι η ίδια ενοχή της οικονομικής ελίτ που πίσω από τα διθυράμβους για τον οικονομική

φιλελευθερισμό χρηματοδοτεί τους φασίστες και τις οργανώσεις τους. Εξ ου κι ομ τίτλος: Φασισμός ΑΕ! Το ντοκιμαντέρ Φασισμός ΑΕ θα συνεχίσει να στηρίζεται στο κοινό για την χρηματοδότησή του. Όπως ακριβώς έγινε και με τα δύο προηγούμενα φιλμ το κόστος της παραγωγής θα καλυφθεί απ’ όσους δείξουν σχετικό ενδιαφέρον. Όσοι θέλουν να συμμετάσχουν μπορούν να το ενισχύσουν ακολουθώντας τις οδηγίες που υπάρχουν στη σελίδα www.fascism-inc.com. Εξαιρούνται φυσικά εταιρείες και πολιτικά κόμματα, ως ένα μέσο για να διαφυλαχθεί η ανεξαρτησία της άποψης πουπαρουσιάζεται. Ξεχωριστή τιμή για τους παραγωγούς του φιλμ είναι τα συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης που ανέλαβαν να γίνουν χορηγοί επικοινωνίας. Πρόκειται συγκεκριμένα για τρία φιλόδοξα και αυτοδιαχειριζόμενα εγχειρήματα που καλύπτουν αντίστοιχα πεδία ενημέρωσης και κινούνται στον αντίποδα της κερδοσκοπικής βιομηχανίας των μίντια: Η ΕΡΤ, η Εφημερίδα των Συντακτών και το περιοδικό Unfollow. Μαζί είναι και η ραδιοφωνική και τηλεοπτική εκπομπή Ελληνοφρένεια. Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://fascisminc.com και http://fasismosae.gr

«Μια ξεχωριστή μέρα» του Ετόρε Σκόλα Skrow theater (Αρχελάου 5, Παγκράτι, τηλ. 210 7235842)

H

αγαπημένη ταινία του Ετόρε Σκόλα «Μια ξεχωριστή μέρα» γίνεται θεατρική παράσταση, ξεχωριστή παράσταση σαν τον τίτλο της. Βρισκόμαστε στη Ρώμη, το 1938, όταν ο Χίτλερ συναντά το Μουσολίνι. Όλη η πόλη έχει βγει στο δρόμο για να προϋπαντήσει τον Χίτλερ. Εκείνη την ημέρα, δυο μοναχικοί άνθρωποι, τελείως διαφορετικοί μεταξύ τους, συναντιούνται τυχαία και ζουν μια στιγμή ελευθερίας. Η συνάντηση αυτή τους αιφνιδιάζει, τους αναστατώνει, τους απελευθερώνει και τελικά τους καθορίζει. Κρατάει μόνο μια μέρα, μια μέρα πραγματικά ξεχωριστή και για τους δύο. Στο φόντο η μεγάλη αδυσώπητη Ιστορία και, σε πρώτο πλάνο, η εύθραυστη ιστορία των ανθρώπων. Σε μετάφραση Γιάννη ∆ιαμαντόπουλου και σκηνοθεσία του Βασίλη Νικολαΐδη, τους ρόλους ερμηνεύουν η Κάτια Γέρου και ο Νίκος Νίκας. Σκηνικά και κοστούμια από τον Κυριάκο Κατζουράκη και τη Χρύσα Βουδούρογλου. Μουσική και ηχητικά ο Λεωνίδας Μαριδάκης. Παραστάσεις: Κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή. Από την 1η Νοέμβρη μέχρι τις αρχές του Γενάρη.

ασυνεχή χρονικότητα. Σαν μια αόριστη ανάμνηση «dιjΰ vιcu» που μας κατακλύζει κατά καιρούς, αυτές οι φαινομενικά πολύ οικείες εικόνες μπορούν να προκαλέσουν εντός μας μια σχεδόν ανησυχητική ταραχή. Το φωτογραφικά ανέφικτο τίθεται πλέον ως πραγματικό ερώτημα στο θεατή, ο οποίος αφήνεται να τον καταλάβει το αδιανόητο: η πανταχού παρουσία. Όσον αφορά στην τεχνική του καλλιτέχνη, αξίζει να σημειωθεί ότι εδώ και αρκετά χρόνια έχει αναπτύξει μία μέθοδο δράσης που έχει ως στόχο να ανακατασκευάσει, από τη φύση ως τον υπολογιστή και δια μέσου της φωτογραφίας, φαντασιακά βιωμένα τοπία, ή ορθότερα επιδιορθωμένα. Η έκθεση διαρκεί έως τις 16 Νοεμβρίου. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 6 – 10μ.μ., Σάββατο, Κυριακή 11π.μ. – 3μ.μ.

Titanium Yiayiannos Gallery (Βασ. Κωνσταντίνου 44, Αθήνα, τηλ.: 210–7297644)

Ίχνη Φωτός ρεις διαφορετικοί δημιουργοί, με παρεμφερείς Τ αλλά ταυτόχρονα ξεχωριστούς τεχνικούς και αισθητικούς τρόπους, φωτογραφίζουν την αύρα των

πραγμάτων και των καταστάσεων του άυλου τριγύρω μας κόσμου. Με το έργο τους απομακρύνονται από μία πιο ρεαλιστική ανταπόκριση στην πραγματικότητα των συνανθρώπων μας και βαδίζουν πέραν του προφανούς, αρνούμενοι την τεχνική του καθρέφτη για τη φωτογραφία (αντανάκλαση του ορατού). Πρόκειται για μια επίκαιρη έκθεση των καλλιτεχνών Dubravka Lazic (Ser), Βασίλη Καρκατσέλη και Αλέκας Τσιρώνη, που ως σύνολο διερευνά τα προβλήματα της γραφής με φως και των ξεχασμένων δυνατοτήτων της. Η έκθεση λειτουργεί έως τις 5 Νοεμβρίου. Ωράριο: Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη 5 - 9 μ.μ. και Τετάρτη έως Σάββατο 10π.μ. – 2μ.μ.

Gallery Παπατζίκου (Αγ. Αντωνίου 26, Βέροια, τηλ.: 23310–70325)

Unexposed σειρά έργων του Hrair Sarkissian διερευνά διαΗ φορετικές θέσεις για τη μετανάστευση, τις διώξεις και τον εκτοπισμό. Συγκεκριμένα, ασχολείται με

απογόνους αρμενίων που προσηλυτίστηκαν στο Ισλάμ για να ξεφύγουν από τη γενοκτονία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1915. Σήμερα οι εν λόγω απόγονοι, αφού ξαναβρήκαν τις ρίζες τους και μετατράπηκαν εκ νέου σε χριστιανούς, αναγκάζονται να κρύψουν την αρμενικότητα που ανακάλυψαν πρόσφατα. Μη αποδεκτοί από την τουρκική κοινωνία και ταυτόχρονα χωρίς να αποτελούν πλήρως τμήμα της αρμενικής κοινότητας, παραμένουν αόρατοι. Ο Sarkissian φωτογράφισε τα σπίτια τους, που αποτελούν το μοναδικό μέρος όπου μπορούν να εκφραστούν χωρίς φόβο και όπου δεν χρειάζεται να κρύψουν το παρελθόν, τις πράξεις των προγόνων τους ή τις δικές τους επιλογές. Η έκθεση διαρκεί έως τις 9 Νοεμβρίου. Ωράριο: ∆ευτέρα, Σάββατο 10π.μ. – 5μ.μ., Τρίτη, Παρασκευή 10π.μ. – 8μ.μ.

Kalfayan Galleries (Χάριτος 11, Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 210–7217679)

Αρχεία, Πολίτες και Πολιτικοί έσα από ανέκδοτο αρχειακό υλικό που καλύΜ πτει χρονικά το διάστημα ενός αιώνα και προέρχεται από τα αρχεία πολλών πολιτειακών θε-

σμών και πολιτικών προσώπων, οι σχέσεις των πολιτών με τους πολιτικούς διαβάζονται, για πρώτη φορά, αντίστροφα. Αυτό γίνεται μέσα από τη σχέση που συντηρούν οι πολίτες με το πρόσωπο των πολιτικών και τους εκπροσώπους των πολιτειακών θεσμών, από την καθημερινή ζωή πλήθους ανθρώπων όλων των κοινωνικών τάξεων, καταθέτοντας τις προσδοκίες τους, τις ανάγκες τους και την «άποψή» τους για τις υποχρεώσεις των πολιτικών και της πολιτείας. Η έκθεση διαρκεί μέχρι τις 9 Νοεμβρίου. Ωράριο: ∆ευτέρα έως Παρασκευή 12μ. – 9μ.μ., Σάββατο 10.30π.μ. – 2.30μ.μ. Γκαλερί Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 210–6782214)

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

26

∆εν υποκύπτεις στη βία (=βιασύνη) του εμπορίου ώστε να γράφεις πολύ συχνά βιβλία. ∆εν αισθάνομαι ότι φρενάρω τον εαυτό μου. Το κάθε κείμενο απαιτεί το δικό του χρόνο, είτε είναι σύντομος είτε είναι μακρύς. Για παράδειγμα, το θεατρικό «Στον άυλο εσένα» γράφτηκε σε ενάμιση μήνα, αλλά «Το ελάχιστο ίχνος» απαίτησε εφτά χρόνια. Ίσως ακούγεται περίεργο, αλλά αισθάνομαι ότι είναι σαν το ίδιο το κείμενο να παίρνει την απόφαση για το χρόνο ωρίμανσης που χρειάζεται. Έχεις διαλέξει για το τελευταίο βιβλίο σου ένα τίτλο αρκετά μυστηριώδη, αλλά παράλληλα και αρκετά ενδεικτικό του ενδιαφέροντός σου και του περιεχομένου του βιβλίου. Τί είναι το ελάχιστο ίχνος; Το βιβλίο μιλά για τη δύναμη των βαθιών επιθυμιών μας. Οι επιθυμίες δεν είναι απαραίτητα στόχοι ή φιλοδοξίες, μπορεί να είναι πάθη ή γεννήματα μιας βαθύτερης, άγνωστης ανάγκης. Μιλά για τις κάθε είδους επιθυμίες και πόσο αναπότρεπτα καθορίζουν τις ζωές των ανθρώπων. Και πώς τελικά σφραγίζουν το πέρασμα μας από τον κόσμο. Όταν φεύγουμε και μηδενίζεται η ύπαρξή μας ως φυσική οντότητα, τι έχει μείνει στο νου και στην καρδιά των άλλων για μας; Ένα ελάχιστο ίχνος από το πώς επηρεάσαμε πιθανόν την κοσμοαντίληψή τους. Και όταν εκλείπουν κι οι άνθρωποι που μας γνώρισαν, τι μένει; Κάτι απειροελάχιστο από τον τρόπο που επηρέασαν αυτοί με τη σειρά τους τους επόμενους επιζώντες. Όσο απειροελάχιστα αλλοιώνουμε φυσώντας με όλη μας τη δύναμη το σύννεφο του καπνού μιας αμαξοστοιχίας που τρέχει 50 χιλιόμετρα μακριά. Με τους καλλιτέχνες βέβαια είναι διαφορετικά. Το ίχνος τους μένει, καμιά φορά, βαθύ. Αισθάνεσαι ότι οι καλλιτέχνες αφήνουν ένα βαθύ ίχνος, όχι γιατί μπορεί να τους γνωρίζει περισσότερος κόσμος, αλλά γιατί κάνουν κάτι που αφορά το κοινωνικό σύνολο με ένα πολύ καίριο τρόπο; Ενδεχομένως, αλλά δεν ξέρω – ακόμα και στους μεγαλύτερους καλλιτέχνες– εάν η εσώτερη επιθυμία τους είναι η ανάγκη της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο ή η προσωπική επιβεβαίωση ή, ακόμα, μια έκφραση ναρκισσισμού. Ωστόσο, το κίνητρο δεν παίζει ρόλο στην ποιότητα τού ίχνους. Μπορεί ένα χαμερπές κίνητρο να οδηγήσει σε ένα εξαιρετικό έργο. Στο βιβλίο, ο ήρωας είχε μεγάλη επιθυμία να γίνει αποδεκτός στο χώρο του θεάτρου, αλλά αυτή δεν συμβάδιζε δυστυχώς με τις δυνατότητες και το ταλέντο του. Η ερώτηση τι είναι ταλέντο και ποιος θεωρείται ταλαντούχος αποτελεί, επίσης, ένα βασικό θέμα του βιβλίου. Στο βιβλίο σου θριαμβεύουν δύο τύποι ανθρώπων, που και για τους δύο καταευχαριστήθηκα: οι διαφορετικοί και οι απλοί άνθρωποι. Παίζεις με τα δίπολα ταλαντούχος/ατάλαντος, όμορφος/άσχημος, αστός/λαϊκός, αλλά τελικά ο διαφορετικός νικάει. Είναι μια θετική ματιά, η οποία

“

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

Πλάθοντας ήρωες από ανθρώπινες λεπτομέρειες * Συνέντευξη με τον συγγραφέα Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη

στις δυσκολίες της ζωής! Τώρα, που με ρωτάς, συνειδητοποιώ ότι συχνά πλάθω τους ήρωες με το να τους οραματιστώ ολοκάθαρα για μια μόνο στιγμή. Μέσα στο φευγαλέο αυτό κοίταγμα, επικεντρώνομαι σε κάποιες λεπτομέρειες –που μπορεί να είναι κι ένα στοιχείο εξωτερικό, αδιάφορο στην πρώτη ματιά– που ερεθίζουν τη φαντασία μου. Συχνά, λοιπόν, η λεπτομέρεια με οδηγεί στο όλον από μόνη της. Η σχολαστική, εντατική παρατήρηση της ανθρώπινης λεπτομέρειας. Σου συμβαίνει και στην πραγματική ζωή αυτό ή μόνο στη συγγραφική; Μπορεί αυτή η ενασχόληση μου –γιατί με τόσους ήρωες σε μυθιστορήματα και θεατρικά έχω πλάσει ένα μικρό χωριό– να λειτουργεί ως εξάσκηση και να έχει οξύνει την ευαισθησία μου στην προσέγγιση των ανθρώπων. Όμως, δεν ξέρω τι προηγήθηκε τελικά. ∆ιότι από μικρός είχα την επιθυμία να παρατηρώ τους ανθρώπους και ίσως αυτό να καλλιέργησε την ικανότητά μου να τους πλάθω.

Το β έτος στη Σχολή Βεάκη με τον Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη δεύτερο από αριστερά στη μεσαία σειρά. Η εμπειρία του από τον κόσμο του θεάτρου τον βοήθησε να προσεγγίσει τον ήρωά του. Ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης έχει αφήσει ήδη το ίχνος του ως συγγραφέας και δεν είναι ελάχιστο. Όμως για μένα, δεν είναι απλώς συγγραφέας. Τα βιβλία του είναι βουτιές στα βάθη άλλων κόσμων, κόσμων που θες να μένεις ώρες, μέρες και όταν έρχεται η ώρα να ανέβεις και πάλι στην επιφάνεια, φέρεις μαζί σου μια δυνατή ανάμνηση, σαν ένα ζωντανό όνειρο που σε συντροφεύει και δεν θες να το αποχωριστείς. Κάθε φορά που τελειώνει το οξυγόνο και κλείνω οριστικά ένα βιβλίο του, ξεκινά η αναμονή για την επόμενη βουτιά στο βυθό του. Κάθε φορά σκέφτομαι ότι θα αντάλλαζα αυτήν την προσμονή με μια επιλεκτική αμνησία για να μπορώ να επισκέπτομαι ξανά και ξανά τον κόσμο των βιβλίων του για πρώτη φορά. «Οι τέσσερις τοίχοι» [μυθιστόρημα, 2000], «Ο φιλοξενούμενος» [μυθιστόρημα, 2004], «Φυσικές ιστορίες» [διηγήματα, 2006], «Το ελάχιστο ίχνος» [μυθιστόρημα, 2013], όλα από τις εκδόσεις «Το Ροδακιό». Οι τίτλοι των βιβλίων του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη δημιουργούν μια μυστήρια προσδοκία? δεν σου επιτρέπουν να κρυφοκοιτάξεις το θέμα, αλλά πάντα δικαιώνονται απολύτως μετά την ανάγνωση. Ο Χατζηγιαννίδης σπούδασε στη ∆ραματική Σχολή Βεάκη και εργάστηκε ως ηθοποιός σε παραστάσεις των Θόδωρου Τερζόπουλου, Μίνωα Βολανάκη, του Θεατρικού Οργανισμού Μορφές κ.ά. Το θέατρο παραμένει ο χώρος του, αφού εκτός από μυθιστορήματα και διηγήματα γράφει και θεατρικά έργα. Ίσως έχετε δει το μονόπρακτο «Μεταμφίεση» στο πρόγραμμα θεατρικών μονολόγων της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας [2003] ή το «Λα Πουπέ», που ανέβηκε για τρεις θεατρικές περιόδους στο θέατρο Σφενδόνη [2009 – 2011] και στο ∆ΗΠΕΘΕ Αγρινίου [2012], τη «Λάσπη» στο Θέατρο της οδού Κεφαλληνίας [2008] αλλά και στο ∆ΗΠΕΘΕ Σερρών [2012] ή το έργο για εφήβους «Στην οθόνη φως» [2011 – 2012] που ανέβηκε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Με κάθε ιδιότητά του, πάντως, ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης προσεγγίζει τους ανθρώπους και τις ανθρώπινες σχέσεις με ευαισθησία και οξύτητα. Αν δεν το έχετε διαπιστώσει ήδη, αυτή τη θεατρική περίοδο θα έχετε την ευκαιρία τετράκις συν μία. ∆ιότι εκτός από την κυκλοφορία του τελευταίου του μυθιστορήματος «Το ελάχιστο ίχνος» (βλ. «Εποχή», 22.9.2013, σελ. 28), ανεβαίνουν σε θεατρικές σκηνές της Αθήνας τέσσερα έργα του. Την προηγούμενη εβδομάδα ανέβηκε στο Πόλη θέατρο το έργο του «Αέρας», που έγραψε το 2010, με δύο εξαιρετικές ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου, την Ράνια Οικονομίδου και την Ρένη Πιττακή. Στις 9 ∆εκέμβρη, θα ανέβει το έργο του «Στον άυλο εσένα», με το οποίο ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του Θεάτρου Τέχνης σε έλληνες θεατρικούς συγγραφείς. Ενώ, το Εθνικό Θέατρο επέλεξε και θα ανεβάσει μετά τα Χριστούγεννα το έργο του «Κέικ». Επίσης, το πολυαγαπημένο «Λα Πουπέ» θα ανέβει ξανά από την Άννα Κοκκίνου, μέχρι τις γιορτές, στη Σφενδόνη. Μη βιαστείτε να με πείτε απλώς ενθουσιώδη, λοιπόν, πριν δείτε, διαβάσετε ή γνωρίσετε τον Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη. Ζωή Γεωργούλα όμως δεν συμβαδίζει με την πραγματικότητα; ∆εν υπάρχει προκαθορισμένη πραγματικότητα. Ο άνθρωπος διαθέτει την ικανότητα υπέρβασης των δυσκολιών και μειονεκτημάτων του, ακόμα κι αν οι κοινωνίες στέκονται απέναντί του σκληρές. Ωστόσο, τα πρόσωπα στα βιβλία μου δεν τα σχεδιά-

ζω με ζυγαριά ακριβείας ούτε προκαταλαμβάνω τη διαδρομή τους. Εάν οι ήρωες έχουν πλαστεί με γερά υλικά, δηλαδή είναι ζωντανοί κι όχι χάρτινοι και ο συγγραφέας τους έχει δει ως αυθύπαρκτες οντότητες, μετά η δουλειά είναι εύκολη. Οι ήρωες είναι αυτάρκεις, μπορούν να λειτουργούν κι εσύ απλά να τους αφου-

γκράζεσαι. ∆εν το είχα φανταστεί έτσι, φανταζόμουν ότι για τη δημιουργία αυτών των ηρώων χρειάστηκε μια βαθιά και τρυφερή προσέγγιση στον άνθρωπο. Η επιλογή των συστατικών υλικών τους γίνεται με τρυφερότητα, ναι. Και μετά τους αφήνω μόνους

Στο τελευταίο σου βιβλίο συμμετέχεις κι εσύ ανάμεσα στους ήρωες. Με ποιανού τα μάτια σε προσέγγισες ως ήρωα; Υπάρχουν δύο θεάσεις του εαυτού: η εικόνα που έχουμε οι ίδιοι για εμάς και η εικόνα που πιστεύουμε ότι έχουν για εμάς οι άλλοι. Αυτή τη δεύτερη «αντικειμενική» αντίληψη του εαυτού μας, την αντιλαμβανόμαστε μέσα από τα μηνύματα που παίρνουμε από τον περίγυρο ή και διαισθητικά. Εγώ, ως συγγραφέας, παρουσιάζω το Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη ως ήρωα πραγματικό, μέσα από την οπτική που νομίζω ότι είχαν οι άλλοι για μένα την περίοδο εκείνη, την εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία δηλαδή. Αρχές της δεκαετίας του ’90. Το έργο σου «Κέικ» θα το σκηνοθετήσει ο Πέτρος Φιλιππίδης. Αισθάνεσαι ότι είναι ένα αταίριαστο σμίξιμο; Πιστεύω πολύ ότι το θέατρο είναι ένα παιχνίδι –όπως υποδηλώνει και το ρήμα «παίζω» που χρησιμοποιούν οι ηθοποιοί– και χρειάζεται να γίνεται με τη χαρά του παιχνιδιού, της δοκιμής. Έτσι, λοιπόν, το να αναμιχθούν δύο υλικά που μπορεί καταρχήν να μοιάζουν αταίριαστα, είναι η ουσία του παιχνιδιού. Κατά βάθος πιστεύω ότι δεν υπάρχουν «ασυμβίβαστα» στην τέχνη. Κι έπειτα το «ανόμοιο» με ερεθίζει δημιουργικά. Άλλωστε, ο Πέτρος Φιλιππίδης έχει αξιόλογη θεατρική παιδεία, έχει τελειώσει τη σχολή του Θεάτρου Τέχνης, ήταν μαθητής του Κάρολου Κουν, ως νέος ηθοποιός έχει ξεκινήσει με τον Βασίλη Παπαβασιλείου. Και να σου πω και κάτι άλλο; Με τον Φιλιππίδη είμαστε συνεργάτες και έχω ως αρχή να τιμώ και να εμπιστεύομαι τους συνεργάτες μου. Έχουμε κι οι δυο πάρα πολύ κέφι για αυτή τη δουλειά, θα ενώσουμε τις «αταίριαστες» δυνάμεις μας και θα παραδώσουμε στο κοινό ό,τι καλύτερο μπορούμε.

•

Πιστεύω πολύ ότι το θέατρο είναι ένα παιχνίδι και χρειάζεται να γίνεται με τη χαρά του παιχνιδιού, της δοκιμής. Έτσι, λοιπόν, το να αναμιχθούν δύο υλικά που μπορεί καταρχήν να μοιάζουν αταίριαστα, είναι η ουσία του παιχνιδιού. Κατά βάθος πιστεύω ότι δεν υπάρχουν «ασυμβίβαστα» στην τέχνη.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

27

Ποίηση στο περιθώριο * Η ποιήτρια και εικαστικός Ηρώ Νικοπούλου μιλά στην «Εποχή» για μια συνάντηση ποιητών και κρατουμένων

Τα παιδιά των Φυλακών Ανηλίκων του Αυλώνα ζωγραφίζουν τους τοίχους της φυλακής (gym-paravlon.att.sch.gr).

Σε μια ιδιωτική μας συζήτηση, η ζωγράφος, ποιήτρια και πεζογράφος Ηρώ Νικοπούλου, με έκανε κοινωνό μιας σπουδαίας εμπειρίας της, για την οποία μίλησε με ενθουσιασμό: μαζι με άλλους ποιητές επισκέφθηκε καταστήματα φυλακών και διάβασε στους εγκλείστους ποίηση. Δεν είναι η πρώτη φορά που ασχολείται με τις φυλακές. Στο παρελθόν παρέδιδε μαθήματα εικαστικών στις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού. Εκπαιδευτικός η ίδια, μίλησε με ιδιαίτερη συγκίνηση για την εμπειρία της στις Φύλακες Ανηλίκων του Αυλώνα. Της ζητήσαμε να καταθέσει αυτή την εμπειρία για την «Εποχή». Αφήνουμε την ίδια να μιλήσει χωρίς τα αυτονόητα σχόλια για την ανάγκη εξανθρωπισμού του σωφρονιστικού συστήματος και την πλήρη αλλαγή της φιλοσοφίας που το διέπει. Μαρώ Τριανταφύλλου

“ Το πρώτο

συναίσθημα που εξέφρασαν ομόφωνα οι κρατούμενες ήταν το αίσθημα της αδικίας. «Εντάξει», είπε μια σοβαρή μεσήλικη γυναίκα με ευαίσθητο εκφραστικό πρόσωπο, «έσφαλα, να πληρώσω! Όμως δεν υπάρχει ίδια αντιμετώπιση για όλους όσοι σφάλλουν και το ξέρουμε πολύ καλά αυτό. Έπειτα εδώ μέσα και τα απλά γίνονται δύσκολα».

Σε ποιο πλαίσιο έγινε η εκδήλωση στο Κατάστημα Ανηλίκων στον Αυλώνα; Η εκδήλωση έγινε στο πλαίσιο του 1ου ∆ιεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών, που διοργανώθηκε από τον Κύκλο Ποιητών και τον ∆ήμο Αθηναίων, και διήρκεσε από τις 23 έως τις 29 Σεπτεμβρίου, έχοντας τρεις με τέσσερις εκδηλώσεις την ημέρα σε διαφορετικά σημεία της πόλης. Πιστεύω πως ήταν κάτι που έλειπε από την Αθήνα και όλοι χαρήκαμε που τελικά είχε επιτυχία, πόσο μάλλον τώρα μέσα στις δυσκολίες της κρίσης ήδη σχεδιάζεται η συνέχειά του. Φιλοξενήθηκαν 69 ποιητές από 22 χώρες που διάβασαν σε διάφορα σημεία της Αθήνας, ξεκινώντας από το Μέγαρο Μουσικής, όπου έγινε η τελετή έναρξης και υποδοχής, σε ∆ήμους, σε Μουσεία, μέχρι και στις φυλακές του Αυλώνα και στις Γυναικείες του Κορυδαλλού. Και είναι πολύ σημαντικό, νομίζω, που το καταφέραμε αυτό! Εννοώ που μπήκαμε και διαβάσαμε ποίηση στις φυλακές. Πώς αντέδρασαν οι ανήλικοι ως ακροατές ποίησης; Την Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου που επισκεφθήκαμε τις φυλακές Ανηλίκων στον Αυλώνα, δυστυχώς έτυχε να έχουν απεργία οι καθηγητές του σχολείου –το οποίο μάθαμε πως κάνει πολύ καλή δουλειά, μάλιστα εφέτος είχε και κάποιες επιτυχίες στις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο– και τα παιδιά ήταν κλεισμένα στα κελιά τους, έτσι δεν μπορέσαμε να έρθουμε σε επαφή μαζί τους. Μετά από συνεννόηση με την διευθύντρια, τελικά η συνάντησή μας έγινε με τα παιδιά του Συνεργείου, όπως τα αποκαλούν μας εξήγησαν ότι πρόκειται για νέους που δεν παρακολουθούν πλέον το σχολείο, αλλά παραμένουν στο Κατάστημα λόγω καλής διαγωγής μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεσή τους. Μάλιστα ήταν η πρώτη φορά που έγινε εκδήλωση ειδικά γι’ αυτά τα παιδιά, γεγονός που μας χαροποίησε όλους ιδιαίτερα. Καθίσαμε σ’ ένα κιόσκι του κήπου κι αρχίσαμε να διαβά-

ζουμε και να συζητούμε για ποίηση. Ήμασταν έξι ποιητές, μέλη του Κύκλου Ποιητών: ο Άγγελος Καλογερόπουλος, η Τασούλα Καραγεωργίου, ο Γιάννης Πατίλης, ο Βασίλης Ρούβαλης, ο Γιώργος Ρούβαλης κι εγώ. Η ανταπόκριση ορισμένων παιδιών ήταν συγκινητική. Φυσικά όπως θα συνέβαινε οπουδήποτε αλλού υπήρξαν και σ’ αυτή την περίπτωση διαφοροποιήσεις, για παράδειγμα τα παιδιά που επέλεξαν να καθίσουν στην πρώτη σειρά συμμετείχαν πολύ περισσότερο, ενώ στις πίσω θέσεις υπήρχαν παιδιά που αισθανόσουν ότι ενδιαφερόντουσαν πολύ λιγότερο ή καθόλου, σ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης δεν κινητοποιήθηκαν, φάνηκε πως δεν καταφέραμε τελικά να τα κερδίσουμε. Πάντως όσοι συμμετείχαν τελικά στη συζήτηση δεν παρέμεναν παθητικοί δέκτες των λεγομένων μας, αντιθέτως εξέφραζαν με πεποίθηση τις αντιρρήσεις τους, για παράδειγμα όταν κάποια στιγμή εγώ είπα ότι «υπηρετώ» την τέχνη, ένας νεαρός με διέκοψε λέγοντας χαρακτηριστικά: «Τώρα Ηρώ, με συγχωρείς αλλά θα σε στεναχωρήσω, διαφωνώ εντελώς μ’ αυτό που είπες, εγώ πιστεύω ότι την τέχνη δεν την υπηρετούμε εμείς αντιθέτως εκείνη μας υπηρετεί, πρέπει να μας υπηρετεί». Ένας άλλος νεαρός, ο οποίος μάλιστα ήταν φοιτητής θεολογίας, αντέκρουε διαρκώς έννοιες γύρω από τον Θεό και το ιερό, που προέκυψαν από τα ποιήματα του Πέρση ποιητή Σαΐντ –που γράφει στα γερμανικά– και που διάβασε εκεί ο Γιάννης Πατίλης. Προς το τέλος της εκδήλωσης, ο επιμελητής της ομάδας μάς αποκάλυψε ότι το συγκεκριμένο παιδί γράφει ποιήματα και πήρε την πρωτοβουλία να μας διαβάσει ένα, το οποίο μετά από συνεννοήσεις ίσως δημοσιευτεί σ’ ένα διαδυκτιακό περιοδικό. Η προσληπτικότητα και η κριτική τους ικανότητα πάντως μας εντυπωσίασαν. Έκαναν πολλές ερωτήσεις με αφορμή τα ποιήματα κι έγινε μια ωραία συζήτηση, ούτε καταλάβαμε πως πέρασαν οι δύο ώρες που είχαμε στη διάθεσή μας στο τέλος μας είπαν πως το χάρηκαν και πως αποκόμισαν αρκετά ερεθίσματα από τη συνάντησή μας. Μάλιστα, συμφωνήσαμε πως θα ξαναπάμε, εκτός πλαισίου Φεστιβάλ, πλέον. Επίσης έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για τα βιβλία και τις ποιητικές συλλογές που δωρίσαμε στη βιβλιοθήκη του σχολείου. Απ’ ό,τι είδα στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ επισκεφθήκατε και τις φυλακές Κορυδαλλού. Είχε διαφορές από την εμπειρία σας στο κατάστημα του Αυλώνα; Οι Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού είναι χώρος ιδιαίτερα φορτισμένος συναισθηματικά για μένα, λόγω του ότι πριν από αρκετά χρόνια δίδαξα εκεί εθελον-

τικά ζωγραφική για μια τριετία. Αυτός ήταν και ο λόγος που με έκανε να προτείνω στην Οργανωτική Επιτροπή του Φεστιβάλ να συμπεριληφθεί η φυλακή στο σχεδιασμό του προγράμματος των εκδηλώσεων. Πιστεύω πως έχει ιδιαίτερη σημασία να μπαίνει η τέχνη σε τέτοιους χώρους, εκεί οι άνθρωποι είναι ραγισμένοι, ευάλωτοι, αν τους πείσεις και σε εμπιστευτούν γίνονται πιο διαθέσιμοι. Αυτή τη φορά ήμασταν πέντε ποιητές από τον Κύκλο, η Λίλη Μιχαηλίδου, ο Γιάννης Πατίλης, ο Γιώργος Ρούβαλης, και ο Ντίνος Σιώτης. Όσο για διαφορές, ναι, υπήρχαν εμφανείς. Τα νεαρά παιδιά του Αυλώνα ήταν πιο ανοιχτά, λιγότερο φοβισμένα. Υπήρχε λάμψη ακόμα στα μάτια τους. Αντιθέτως οι γυναίκες ήταν πολύ πιο επιφυλακτικές, κουρασμένες και απογοητευμένες, αν και ακόμη υπόδικες. Πλέον στον Κορυδαλλό βρίσκονται μόνον οι υπόδικες υποθέσεις. Αλλά ακόμα και η δυναμική του κτιρίου του καταστήματος του Κορυδαλλού είναι διαφορετική, πρόκειται για ένα σκοτεινό καταθλιπτικό χώρο, δεν συγκρίνεται με το Κατάστημα του Αυλώνα που περιβάλλεται από καταπράσινα βουνά. Όλα αυτά συντέλεσαν στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας δύσκολης και κλειστοφοβικής, που όπως ήταν φυσικό επηρέασε και τα δικά μας συναισθήματα, έστω προσωρινά τουλάχιστον. Στα μάτια ορισμένων γυναικών είδαμε τη λάμψη της αναμονής, είχαν ενημερωθεί για την επίσκεψή μας, την περίμεναν, άλλες παρέμεναν σκεπτικές και κλεισμένες στον εαυτό τους. Όταν από κάποια στιγμή κι έπειτα, πάντως, κερδίσαμε την εμπιστοσύνη τους, το πρώτο συναίσθημα που εξέφρασαν ομόφωνα ήταν το αίσθημα της αδικίας. Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ο τρόπος που διατυπώθηκε «εντάξει», είπε μια σοβαρή μεσήλικη γυναίκα με ευαίσθητο εκφραστικό πρόσωπο, «έσφαλα, να πληρώσω! Όμως δεν υπάρχει ίδια αντιμετώπιση για όλους όσοι σφάλλουν και το ξέρουμε πολύ καλά αυτό. Έπειτα εδώ μέσα και τα απλά γίνονται δύσκολα». Από κει κι έπειτα τα πράγματα κύλησαν, καλύψαμε το χαμένο έδαφος, δάκρυσαν τα μάτια, άνοιξαν χαραμάδες στις καρδιές τους, φώτισαν χαμόγελα. Στο τέλος, μας ζήτησαν από μόνες τους να ξαναπάμε. Ορισμένες ξεφυλλίζαν διψασμένα τα βιβλία που δωρίσαμε και εκεί για τη δανειστική βιβλιοθήκη του καταστήματος. Μια μικρόσωμη Ρωσίδα σφίγγοντας στην αγκαλιά της τον τόμο με τα ποιήματα και τους ποιητές του Φεστιβάλ μας ζήτησε να της γράψουμε αφιέρωση στις αντίστοιχες σελίδες και ανακοίνωσε με μάτια που έλαμπαν: «Τώρα θα πάω και θα το διαβάσω όλο!»

Αυτού του είδους οι προσεγγίσεις σε τόσο ιδιαίτερους χώρους χρειάζονται πολλή δουλειά. Αυτοί οι άνθρωποι μας χρειάζονται, διψούν και δεν πείθονται εύκολα. Ποια είναι η αξία τέτοιων εκδηλώσεων για τους φυλακισμένους, για το σωφρονιστικό σύστημα, αλλά και για τον ίδιο τον καλλιτέχνη; Είναι πολύ σημαντικό να γίνονται παρόμοιες εκδηλώσεις σ’ αυτούς τους χώρους, γιατί η απελευθερωτική δυνατότητα που αισθάνεται το άτομο μέσα από την επαφή του με την τέχνη είναι ανεκτίμητο και ανακουφιστικό δώρο. Η μαγεία της μπορεί να αποσυμπιέσει τις εντάσεις και τα εγκλωβισμένα συναισθήματα, κάτι που οι κρατούμενοι έχουν απόλυτη ανάγκη, αλλά και να τους προσφέρει ίσως μια άλλη οπτική γωνία για τη συνέχεια της ζωής, για την επανένταξή τους στην κοινωνία που είναι κατά τη γνώμη μου το πιο δύσκολο και το πιο ουσιαστικό ζητούμενο. Με αυτή την έννοια όλοι βγαίνουν κερδισμένοι, και οι κρατούμενοι και το σωφρονιστικό σύστημα, που αποδεχόμενο τέτοιες εκδηλώσεις αποκτά ένα πιο ανθρώπινο και άρα πιο αποτελεσματικό πρόσωπο. Τώρα όσο για το τί αποκομίζει ο καλλιτέχνης, εξαρτάται από το πόσο θέλει να ρισκάρει. Αυτός που ρισκάρει να σπάσει ταμπού και να δει άλλες πλευρές του εαυτού του μέσα από το καθρέφτισμά του σ’ αυτούς τους «άλλους» που κατά μία έννοια είμαστε εμείς οι ίδιοι, αυτός ναι κερδίζει σίγουρα. Πλαταίνει και βαθαίνει, ωριμάζει. Όλη αυτή η εμπειρία και η συναναστροφή, δεν είναι μονόπλευρη. ∆εν γίνεται να είναι, διαφορετικά δεν θα ήταν αυθεντική. Επομένως και για τον καλλιτέχνη που επιλέγει να επισκεφθεί αυτούς τους ιδιαίτερα δύσκολους χώρους έχει σημασία η επικοινωνία. Χρειάζεται ψυχική κατάθεση για να σε «δεχτεί» ο χώρος και να μπορέσει να πάρει ό,τι του προσφέρεις. Και παλιότερα αλλά και τώρα, σκέπτομαι πόσο εύθραυστα είναι τα όρια του «μέσα» και του «έξω». Εννοώ ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι σαν κι εμάς, δεν διαφέρουν, θα μπορούσε σχεδόν ο καθένας μας να βρεθεί στη θέση τους, υπάρχουν καταστάσεις και συγκυρίες που δυστυχώς δεν μπορούμε πάντα να ελέγξουμε. Επομένως, ο διαχωρισμός και τα ταμπού δεν βοηθούν κανέναν, και κυρίως την κοινωνία, που οπωσδήποτε θα πρέπει να εντάξει ξανά αυτά τα ταλαιπωρημένα πλάσματα στους κόλπους της. Βλέπεις τον πόνο στα μάτια, το λάθος, τη συντριβή, την προσδοκία, και τότε θυμάμαι έναν στίχο του Ρίτσου που λέει: «Απ’ την πληγή μου κοίταξα του κόσμου την πληγή».

ΜΟΥΣΙΚΗ

28

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

μ ΟΥΣΙΚΕΣ π ΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επιμέλεια: Λιάνα Μαλανδρενιώτη - lianam@otenet.gr

ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΙΑΝΟΣ

Ορχήστρα του Φεστιβάλ της Βουδαπέστης

Αφιέρωμα στον Γιάννη Ρίτσο

E

να σημαντικό μουσικό γεγονός ανοίγει τον κύκλο «Μεγάλες Ορχήστρες – Μεγάλοι Μαέστροι»: η πιανίστα Μαρία Ζουάο Πίρες, μια από τις μεγαλύτερες ερμηνεύτριες της εποχής μας, συμπράττει με την Ορχήστρα του Φεστιβάλ της Βουδαπέστης στο Τέταρτο Κοντσέρτο του Μπετόβεν. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμα ένα έργο του ούγγρου Σάντορ Βέρες αφιερωμένο στον δάσκαλό του Μπέλα Μπάρτοκ και την Όγδοη Συμφωνία του Ντβόρζακ.

Η Ορχήστρα ιδρύθηκε το 1983 από τον Ιβάν Φίσερ και τον Ζόλταν Κότσις και γρήγορα καθιερώθηκε ως μια από τα σημαντικότερες συμφωνικές ορχήστρες του κόσμου. Το προφίλ του συνόλου έχει διαμορφώσει ο Ιβάν Φίσερ, παραμένοντας σταθερά εδώ και τριάντα χρόνια στη θέση του μουσικού διευθυντή. Ο ούγγρος αρχιμουσικός έχει εισαγάγει σοβαρές μεταρρυθμίσεις και καθιέρωσε νέους τύπους συναυλιών, όπως τα «κοντσέρτα – κακάο», που απευθύνονται σε παιδιά, μεταμεσονύχτιες συναυλίες για φοιτητές, τα κοντσέρτα «έκπληξη», όπου το πρόγραμμα της συναυλίας είναι άγνωστο στο κοινό ή ακόμα συναυλίες όπου ο ίδιος συνομιλεί με το ακροατήριο. Ο Ιβάν Φίσερ, εκτός από την έντονη δραστηριότητά του με την Ορχήστρα του Φεστιβάλ της Βουδαπέστης (περιοδείες και δισκογραφία), συνεργάζεται ως προσκεκλημένος μαέστρος με τις μεγαλύτερες ορχήστρες του κόσμου. Η πορτογαλέζα Μαρία Ζουάου Πίρες, εδώ και δεκαετίες αναγνωρίζεται διεθνώς ως μια από τις καλύτερες μουσικούς της γενιάς της και εξακολουθεί να καθηλώνει το κοινό με την τελειότητα και εκφραστικότητα της τέχνης της. Από το 1970 είναι αφοσιωμένη στην προσπάθεια να εντάξει την τέχνη στην κοινωνία και την παιδεία και τα τελευταία χρόνια έχει επικεντρωθεί στην αναζήτηση νέων μορφών επικοινωνίας που σέβονται την ανάπτυξη του ατόμου, θέλοντας να αντισταθεί στην καταστροφική και υλιστική λογική της παγκοσμιοποίησης. Οργανώνει πολλά εργαστήρια για νέους από όλο τον κόσμο και έχει διαδώσει τις εκπαιδευτικές της απόψεις στην Ιαπωνία, τη Βραζιλία, την Πορτογαλία, Γαλλία και Ελβετία. Την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου, στις 8.30μ.μ. Τιμές εισιτηρίων: 19, 35, 50,70 ευρώ, ειδικέ τιμές: 9,50 (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑΜΕΑ), 13 ευρώ (65+, πολύτεκνοι).

•

ΔΙΕΘΝΕΣ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΟΙΗΣΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

«O Καβάφης κι εγώ» Σε μία ξεχωριστή βραδιά λόγου και μουσικής, σε συνεργασία με τον Κύκλο Ποιητών και στο πλαίσιο του πρώτου ∆ιεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Αθηνών, «συναντώνται» δημιουργοί διαφορετικών γενεών η Κική ∆ημουλά, ο Τίτος Πατρίκιος, ο ∆ημήτρης ∆ασκαλόπουλος και ο Νάσος Βαγενάς και διαβάζουν αγαπημένα τους καβαφικά ποιήματα. Στις μέρες μας το έρ-

γο του Κωνσταντίνου Π. Καβάφη (1863-1933) έχει όχι μόνο επικρατήσει στην Ελλάδα αλλά και καταλάβει μια εξέχουσα θέση στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια ποίηση. Στην εκδήλωση που είναι αφιερωμένη στην επέτειο των 150 χρόνων από τη γέννηση του Κ. Π. Καβάφη, θα διαβαστούν κείμενα ελλήνων και ξένων ποιητών, με θέμα τη δημιουργική σχέση τους με τον ποιητή, με τον καταξιωμένο πια-

νίστα και συνθέτη Θοδωρή Οικονόμου να δημιουργεί μουσικές γέφυρες ανάμεσα στην ανάγνωσή τους αλλά και να παρουσιάζει μελοποιημένα τα ποιήματά «Περιμένοντας τους βαρβάρους», «Η Πόλις», «Κεριά», «Φωνές» και «Επιθυμίες». Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κολούμπια Στάθης Γουργουρής θα μιλήσει με θέμα «Καβάφης και μετάφραση: Η περίπτωση Τζέιμς Μέριλ», ενώ κείμενα για τη δημιουργική σχέση τους με τον Καβάφη –κάποια ειδικά γραμμένα με αφορμή την εκδήλωση, όπως των αμερικανών ποιητών Αντρέι Κοντρέσκου και Ντέιβιντ Μέισον, του βάσκου ποιητή Ρικάρντο Αρέγκι, του ινδού ποιητή Σουντέπ Σεν, της ιρακινής ποιήτριας Αμάλ αλ-Τζουμπούρι και του ισραηλινού ποιητή Αμίρ Ορ– διαβάζει ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Τζούμας. Την εκδήλωση θα παρουσιάσουν οι ∆ημήτρης Αγγελής και Γιώργος Χουλιάρας. Την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου, στις 8.30μ.μ., στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Τιμές εισιτηρίων: 7 ευρώ και 4 ευρώ (φοιτητικά).

Η Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης» θα παρουσιάσει αποσπάσματα από τρεις κύκλους τραγουδιών του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου. Οι κύκλοι τραγουδιών που θα ερμηνευθούν, «Επιτάφιος», «Ρωμιοσύνη» και «Τα δεκαοκτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», έχουν πλέον ταυτιστεί με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, καθώς πέτυχαν σε κρίσιμες στιγμές να εκφράσουν τη λαϊκή συνείδηση. Τα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις μουσικές συνθέσεις του Μίκη Θεοδωράκη. Άλλωστε, οι δημιουργίες του Ρίτσου συνάντησαν το ευρύ κοινό όταν μελοποιήθηκαν από τον Μίκη Θεοδωράκη. Η φιλία που τους ένωνε, μέσα από τιη μακρόχρονη συνεργασία τους, έγινε σχέση ζωής, καθοριστική για τη μετέπειτα καλλιτεχνική τους πορεία. Καρπός της δημιουργικής αυτής συνεύρεσης είναι μία πληθώρα τραγουδιών που έχουν χαράξει ανεξίτηλα τις σελίδες της σύγχρονης μουσικής ιστορίας, διαμορφώνοντας την πολιτιστική ταυτότητα για εκατομμύρια Έλληνες εντός και εκτός συνόρων. Ο συνθέτης γράφει σχετικά: «Νομίζω ότι η ταύτισή μου με τον ποιητή, που ξεπερνούσε τα σύνορα της ποίησης κι απλωνόταν σε όλο το χώρο της ζωής, της εργατικότητας, της δημιουργικότητας, της ιδεολογίας, της στάσης ζωής, της κοινής πίστης σε μια κοινή κλίμακα αξιών, στην ταυτόσημη αντιμετώπιση του χρέους, τέλος στην κοινή μας στράτευση στο στρατόπεδο της αριστεράς, της εθνικής αντίστασης, της ελευθερίας και της αφοσίωσης στο ιδεώδες της εθνικής αναγέννησης, όλα αυτά δημιούργησαν μία ταυτότητα θα έλεγα, στις δύο ευαισθησίες μας. Γίναμε συγκοινωνούντα δοχεία, απ’ όπου ποίηση και μουσική περνούσε η μία στην άλλη, ώσπου να πάρουν μία τρίτη διάσταση: το τραγούδι». Συμμετέχει η Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης»: Γιάννης Μπελώνης, πιάνο, Γιάννης Ματσούκας, μπουζούκι, Ξενοφών Συμβουλίδης, μπαγλαμάς, πνευστά, Σταύρος Καβαλιεράτος, κοντραμπάσο και Στέφανος Θεοδωράκης Παπαγγελίδης, κρουστά Παρασκευή 1 και Σάββατο 2 Νοεμβρίου, στις 9.30μ.μ. και Κυριακή 3 Νοεμβρίου, στις 8μ.μ. Είσοδος: 10 ευρώ. Ελάχιστη κατανάλωση: 6 ευρώ.

ΣΤΟ HALF NOTE JAZZ CLUB

Bilal, το ταλέντο της neo-soul Για τον πολυτάλαντο Bilal, μουσικό, τραγουδιστή με απίστευτη γκάμα φωνής, συνθέτη και παραγωγό, κάποιος δημοσιογράφος είχε φτιάξει το περίγραμμα του ως εξής: «Πάρτε την καλλιτεχνική γενναιότητα του Prince, τη φωνητική δεξιότητα του Thom Yorke, αναμείξτε την με την εντιμότητα του Curtis Mayfield και την εξυπνάδα του Stevie Wonder, βάλτε κι ολίγο από τις δυσαρμονικές ευαισθησίες του Theloniοus Monk και μία απαράμιλλη ακρίβεια και τότε έχεις μπροστά σου τον Bilal»! Γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια, το 1979. Σπούδασε μουσική στη Νέα Υόρκη, στο New School of Jazz and Contemporary Music με ειδικότητα στη φωνητική τέχνη, την τζαζ και τις ενορχηστρώσεις για μεγάλα σύνολα. Κύριο γνώρισμα της τέχνης του είναι η άνεση κι η απίστευτη δυνατότητά του να τραγουδά με μεγάλο εύρος φωνής σε ελεύθερη φόρμα και με ένα ιδιότυπο, αποτέλεσμα της κλασικής του εκπαίδευσης, φαλσέττο. Μια σόουλ φωνή που δεν μοιάζει με αυτές της δεκαετίας ’60 και του ’70, με πολύ σύγχρονη προσέγγιση, που θα μπορούσε άνετα να τραγουδά όπερα σε επτά διαφορετικές γλώσσες. Ο Bilal εντάσσει την Ελλάδα στην ευρωπαϊκή του περιοδεία κι έρχεται με το συγκρότημά του για πρώτη φορά στην Αθήνα, σ’ ένα ραντεβού με τους φίλους της καλής εναλλακτικής μουσικής, για 4 μαγικά βράδια. Παίζουν: Conley Whitfield Jr. - μπάσο, Steve McKie - ντραμς, Corey Bernhard – κίμπορντ, Ed Riches - κιθάρα, Micah Robinson -φωνητικά. Από το Σάββατο 2 Νοεμβρίου έως την Τρίτη 5 Νοεμβρίου. Τιμές εισιτηρίων 20 ευρώ (bar, με μπύρα ή κρασί), 30 και 40 ευρώ (σε τραπέζι, με μπύρα ή κρασί).

•

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

29

«ΜΕΙΝΕ ΔΙΠΛΑ ΜΟΥ»

Το μπλουζ του έρωτα Του Στράτου Κερσανίδη

Ε

ίναι κάποια συναισθήματα βαθιά που μπολιασμένα από αλήθεια δεν αλλοιώνονται. Και είναι κάποιες φορές που ακόμη κι ο συνήθως παιχνιδιάρης και ψεύτης έρωτας, όταν στηρίζεται στα στιβαρά θεμέλια της αγάπης, της αφοσίωσης και της αυτοθυσίας, μπορεί να μετατραπεί σε συναίσθημα αληθινό και σταθερό. Με ένα θαυμάσιο τρόπο, ο Ντέιβιντ Λόουερι στην ταινία του «Μείνε δίπλα μου» (Ain’t them bodies saints) σκιαγραφεί μια τέτοια δυνατή και αναλλοίωτη σχέση ανάμεσα σε ένα νεαρό ζευγάρι, τον Μπομπ και τη Ρουθ. Οι δυο νέοι, μαζί με τον αδελφό του Μπομπ κλεισμένοι σε ένα σπίτι, πολιορκούνται από μια ομάδα αστυνομικών, μετά από κάποια παρανομία που έχουν διαπράξει. Στην ανταλλαγή των πυροβολισμών σκοτώνεται ο αδελφός του Μπομπ, ενώ η Ρουθ τραυματίζει έναν αστυνομικό. ∆εν υπάρχει τρόπος διαφυγής και αναγκάζονται να παραδοθούν, μόνο που ο Μπομπ παίρνει επάνω του την ευθύνη του τραυματισμού και κλείνεται στη φυλακή. Η Ρουθ, έγκυος ήδη, μετά από λίγο καιρό γεννά μια κόρη. Τα γράμματα που της στέλνει είναι γεμάτα αγάπη και με την υπόσχεση πως δεν θα αφήσει την αγαπημένη του και θα επιστρέψει να την πάρει για να ζήσουν κάπου μακριά. Καταφέρνει να δραπετεύσει και προσπαθεί να τηρήσει την υπόσχεσή του, ενώ η Ρουθ μεγαλώνει την κόρη τους με αγάπη και στοργή, περιμένοντας με ηρεμία και υπομονή τον αγαπημένο της. Η κορύφωση του δράματος πλησιάζει, καθώς πλησιάζει η στιγμή της συνάντησής τους. Αμερικάνικος νότος, δεκαετία του 1970. Μια μελαγχολική μουσική υπόκρουση συνοδεύει μια ιστορία οδύνης και απώλειας. Η σκηνοθεσία είναι υποβλητική, γεμάτη λυρισμό. Ο Ντέιβιντ Λόουερι ακολουθεί μια σκηνοθετική γραμμή που αφήνει τα γεγονότα να υπονοούνται. Αργόσυρτοι ρυθμοί που μοιάζουν με μουρμουρητό. Όπως τα μπλουζ του νότου που «σέρνονται» κι αφήνουν εκείνη την ανελέητη αίσθηση του σπαραγμού. Μια ταινία-τραγούδι για τους απλούς ανθρώπους που το μόνο που ζητούν είναι να ζήσουν. Μόνο που η ζωή φαί-

νεται πως δεν τους καλωσορίζει, αλλά τους ρίχνει στο περιθώριο κλείνοντάς τους την πόρτα κατάμουτρα. ∆ιακριτικός και ουσιαστικός ο Λόουερι χρησιμοποιεί την κάμερά του σαν ένα ζευγάρι δακρυσμένα μάτια. Ποιος από εμάς είναι τέλειος; Ποιος δεν έχει αδυναμίες; Ποιος δεν έχει κάνει λάθη; Ταινία-προσευχή στην πίστη της αγάπης. Μια προσευχή χαμηλών τόνων, μια ελεγεία στην αγνότητα των αληθινών συναισθημάτων. Γιατί μπορεί οι άνθρωποι να είναι αληθινοί μέσα σε έναν κάλπικο κόσμο, έναν κόσμο υποκρισίας και ψεύδους που δεν έχει θέση για τους ταπεινούς. Μια ταινία που υποδαυλίζει τους ανεκπλήρωτους πόθους των ανθρώπων. Μια ματιά βαθιά μέσα στην ψυχή εκεί όπου γεννιούνται και θεριεύουν τα συναισθήματα. Που ακόμη κι ο έρωτας μπορεί να μεταφραστεί ως υπομονή, αφοσίωση, ανιδιοτέλεια και εμπιστοσύνη. Με εικόνες που βυθίζονται μέσα στις νότες των μπλουζ, εικόνες πικρές που όμως μπορούν να αναζωογονήσουν

ΑΛΚΥΟΝΙΔΑ

την πίστη μας στο ανθρώπινο είδος, το οποίο είναι ικανό για το χειρότερο αλλά, όπως επισημαίνει κι ο Ντέιβιντ Λόουερι, και για το καλύτερο. Οι ερμηνείες του Κέισι Άφλεκ και της Ρούνεϊ Μάρα, υπογραμμίζουν τη μελαγχολία των ηρώων και την οδυνηρή τους μοίρα. Είναι δύο ερμηνείες κραυγαλέες, χωρίς όμως να κραυγάζουν, οι οποίες υποστηρίζονται και από τις αντίστοιχες των υπόλοιπων ηθοποιών που είναι υψηλού επιπέδου. Μια ταινία εσωτερικών δονήσεων, καλαίσθητη και διακριτική η οποία κέρδισε τα βραβεία φωτογραφίας (Μπράντφορντ Γιάνγκ) και παραγωγής στο Φεστιβάλ του Σάντανς και προβλήθηκε ως επιλογή στην Εβδομάδα Κριτικής στο Φεστιβάλ των Κανών.

strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

Ο ιστορικός κινηματογράφος επιστρέφει στην πόλη!

Τ

ο 1969, με την έναρξη της κινηματογραφικής περιόδου, μια νέα αίθουσα κάνει την εμφάνισή της επί της οδού Ιουλιανού 42, κοντά στην Πλ. Βικτωρίας. Λίγοι μόνο μήνες θα χρειαστούν για να καταστεί το κέντρο του ενδιαφέροντος του κινηματογραφόφιλου κοινού και, πολύ περισσότερο, να αναχθεί στο κέντρο της ανεξάρτητης κινηματογραφικής δημιουργίας, στηρίζοντας κλασικούς δημιουργούς, πολιτικές ταινίες και διεθνικές παραγωγές, διαπαιδαγωγώντας έτσι, μια ολόκληρη γενιά θεατών. Κινούμενη ακριβώς στο ίδιο πνεύμα, καθώς οι καιροί παρουσιάζουν τεράστιες ομοιότητες με την Ελλάδα της δεκαετίας του ’70, η Αλκυονίδα επιστρέφει στην πόλη της, επιτελώντας ακριβώς το ίδιο έργο και αναδεικνύοντας ακριβώς το ίδιο όραμα με τότε. Μακρυά από τα πολυδιαφημιζόμενα πρότυπα και τα συστημικά στερεότυπα, ο ιστορικός κινηματογράφος «Αλκυονίς», επαναλειτουργεί ως Artplex, δηλαδή ως πολυχώρος πολιτισμού και ανάγει την ψυχαγωγία σε καθημερινό βίωμα. Με πρόγραμμα από το πρωί μέχρι το βράδυ, 365 μέρες το χρόνο, με πολλαπλές κινηματογραφικές προβολές ανά εβδομάδα, με πρωτοπόρες θεατρικές παραστάσεις, με μουσικές βραδιές και επιλεγμένες βιβλιοπαρουσιάσεις, με θεματικά αφιερώματα σε σπουδαίους δημιουργούς και κινηματογραφικές προτάσεις και από άλλους πολιτισμούς, με εντελώς διαφορετικές αφετηρίες και πρώτα υλικά από τα συνηθισμένα blockbusters και με εκδηλώσεις εναλλακτικές, που θα καλύπτουν όλο το φάσμα των τεχνών, η Αλκυονίδα επιστρέφει στην πόλη με την οποία έχει άρρηκτα συνδεθεί. Για να επαναφέρει δείγματα υψηλής αισθητικής στο κοινό και ελεύθερης γραφής στους δημιουργούς. Για να επιστρέψει στην πόλη αυτό που της λείπει: την ελευθερία μιας διαφορετικής έκφρασης και ενός χώρου που θα την προβάλλει.

Η φιλόδοξη αυτή πρωτοβουλία ανήκει στη Newstar, που υπερασπίζεται εδώ και χρόνια ένα διαφορετικό και ανεξάρτητο σινεμά, γεγονός που ταιριάζει απόλυτα με το αρχικό όραμα της Αλκυονίδας και το ρόλο που επιτέλεσε όλα αυτά τα χρόνια και πρόκειται να ξαναδιαδραματίσει: μια εναλλακτική πρόταση διανομής, όπου η αίθουσα τίθεται στην υπηρεσία των δημιουργών και των ταινιών, μια ολοκληρωμένη πρόταση πολιτισμού στην υπηρεσία των σινεφίλ. Κινηματογράφος: Η κλασική λογική της προβολής μίας ταινίας, τρεις φορές την ημέρα και μόνο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλάζει. Στην Αλκυονίδα θα προβάλλονται την ίδια μέρα, πολλές και διαφορετικού ύφους ταινίες. Θέατρο: Κάθε ∆ευτέρα θα ανεβαίνει μία θεατρική παράσταση σε βραδυνή ώρα, σε σταθερή βάση. Κατά τις απογευματινές ώρες ωστόσο, αλλά και άλλες στιγμές της ημέρας, θα υπάρχουν παραστάσεις που θα εκπλήσσουν ευχάριστα τόσο μικρούς όσο και μεγάλους. Μουσική - χορός: Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στα νέα συγκροτήματα και στους σύγχρονους δημιουργούς, στους οποίους θα δοθεί βήμα σε συγκεκριμένες ώρες και μέρες. Θα υπάρχουν πρωινές μουσικές παραστάσεις, αλλά και λογοτεχνικές βραδιές και συναντήσεις με μουσική. Εικαστικά: Τόσο στο φουαγιέ όσο και στους λοιπούς ελεύθερους χώρους της Αλκυονίδας, όπως για παράδειγμα σε ένα χώρο 70 τ.μ. που διαθέτει, πέραν την κεντρικής σκηνής, θα φιλοξενούνται εικαστικές εκθέσεις σε μόνιμη βάση. Βιβλίο: Κάθε Τετάρτη στις 12 το μεσημέρι θα γίνεται βιβλιοπαρουσίαση νέων εκδοτικών προτάσεων και πονημάτων, με ανοιχτή συζήτηση, ομιλητές, καθώς και προβολή ταινίας σχετικής με το βιβλίο, μετά από συνεννόηση με τον συγγραφέα.

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

«Captain Philips», του Πολ Γκρίνγκρας: Ένα αμερικανικό φορτηγό καταλαμβάνεται από Σομαλούς πειρατές. 154 ναυτικά μίλια μακριά από τις σομαλικές ακτές, οι όμηροι ναυτικοί ζουν το δικό τους δράμα. Η δράση της ταινίας επικεντρώνεται γύρω από τη σχέση που αναπτύσσει ο κάπτεν Φίλιπς, καπετάνιος του αμερικανικού πλοίου, με τον αρχηγό των πειρατών που τον κρατά όμηρο. Ταινία με αρκετή δόση αγωνίας και με το μεγάλο της ατού να είναι η ερμηνεία του Τομ Χανκς στο ρόλο του κάπτεν Φίλιπς. «Ο αφρός των ημερών» (L’ ecume des jours), του Μισέλ Γκοντρί: Ο Κολίν, ένας εφευρετικός και ιδεαλιστής νέος, ερωτεύεται και παντρεύεται με την Κλοέ, μια κοπέλα, που μοιάζει ενσάρκωση του Ντιουκ Έλινγκτον. Όμως μια σπάνια ασθένεια θα χτυπήσει την κοπέλα: ένα λουλούδι αναπτύσσεται στα πνευμόνια της! Ο Κολίν θα κάνει κάθε είδους δουλειά για να μαζέψει χρήματα για τη θεραπεία της. Διάφοροι τύποι εμπλέκονται σε αυτήν τη σουρεαλιστική ιστορία αγάπης, η οποία βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μπορίς Βιάν. «Δον Ζουάν» (Don Juο), του Τζόζεφ Γκόρντον Λέβιτ: Τζον Μαρτέλο, είναι ένας γοητευτικός τύπος, παλαιών αρχών, που έχει τη δυνατότητα να αλλάζει τις γυναίκες σαν τα πουκάμισα. Για το λόγο αυτό οι φίλοι του τον αποκαλούν Δον Τζον. Ο Μαρτέλο όμως έχει και ένα «χούι». Απολαμβάνει όσο τίποτα να βλέπει πορνό στον υπολογιστή του. Η Μπάρμπαρα, είναι μια όμορφη κοπέλα, πολύ ρομαντική που αναζητά να βρει τον πρίγκιπά της, όπως στις παλιές ταινίες του Χόλιγουντ. Οι δύο αυτοί άνθρωποι, μοιάζουν να ζουν σε έναν κόσμο που δεν τους ταιριάζει και αναζητούν να βρουν κάτι αληθινό και οικείο. «Βρέχει κεφτέδες 2» (Cloudy with a change of meatballs), των Κόντι Κάμερον και Κρις Περν: Διασκεδαστική ταινία κινουμένων σχεδίων με την ιστορία να εκτυλίσσεται ανάμεσα σε πεινασμένους τακόδειλους, γαριδομπαντζήδες, μηλο-πύθωνες, διπλά μπέργκερ με μπέικον και τυραράχνες και άλλα πλάσματα τροφίμων. Σινεφίλ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

30

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

Η περιβαλλοντική * Συνέντευξη με τον Σεβαστιανό Μοιρασγεντή, ερευνητή στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Δημοσιεύτηκε πρόσφατα η έκθεση του IPCC (Intergovernmental Panel for Climate Change – Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή) σχετικά με την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής, και αναμένουμε την άνοιξη τις δύο συμπληρωματικές εκθέσεις, που θα αφορούν τις επιπτώσεις ανά γεωγραφική περιοχή και τις αναγκαίες πολιτικές για την άμβλυνση και αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού. Είναι γνωστό ότι ακόμα και το ίδιο το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής αμφισβητείται, ενώ οι πολύ σοβαρές επιπτώσεις του για την εξέλιξη των συνθηκών ζωής και των οικονομικών δραστηριοτήτων στις διάφορες περιοχές του πλανήτη, και σε κάθε χώρα ειδικά, είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστες. Ακόμα και μεγάλο μέρος της αριστεράς έχει πέσει στην παγίδα της προσέγγισης της παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής ελίτ, που θεωρεί έτσι κι αλλιώς αναπόφευκτη τη ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών ζωής. Θέσαμε τα σχετικά ερωτήματα στον Σεβαστιανό Μοιρασγεντή, ερευνητή στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Ο κ. Μοιρασγεντής είναι ένας από τους συντάκτες της αναμενόμενης έκθεσης του IPCC. Ήταν επίσης μέλος της ερευνητικής ομάδας της μελέτης του Ινστιτούτου Εργασίας με τίτλο «Πράσινη οικονομία, κοινωνική συνοχή και απασχόληση». Τη συνέντευξη πήρε ο Πέτρος Λινάρδος Ρυλμόν

“

Τα κλιματικά μοντέλα συνηγορούν στο ότι θα υπάρξει σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Οι εξελίξεις αυτές θα επηρεάσουν την άρδευση στη γεωργία, την ύδρευση, τον τουρισμό κ.λπ. Τα φυσικά και ανθρωπογενή συστήματα θα δεχθούν μεγάλες πιέσεις λόγω του νερού.

Ας ξεκινήσουμε από την τελευταία έκθεση του IPCC. Τι μας λέει αυτή η έκθεση τι επιβεβαιώνει, πώς διαφοροποιείται από τις προηγούμενες εκθέσεις; Η έκθεση αυτή γίνεται κάθε επτά χρόνια και αποτελείται από τρία μέρη. Το πρώτο μέρος αποτυπώνει την εκτίμηση της εξέλιξης του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, το δεύτερο επικεντρώνεται στις επιπτώσεις, και το τρίτο εστιάζει στις πολιτικές και τα μέτρα που πρέπει να υιοθετηθούν. Πριν δύο εβδομάδες δημοσιεύτηκε το πρώτο μέρος, ενώ τα υπόλοιπα δύο θα δημοσιευτούν τον Απρίλιο του 2014. Το σημαντικό με το δημοσιευμένο μέρος της έκθεσης είναι ότι επιβεβαιώνεται πως η κλιματική αλλαγή είναι αδιαμφισβήτητη και ότι οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες ευθύνονται για πάνω από το 50% της θέρμανσης του πλανήτη που παρατηρείται τις τελευταίες δεκαετίες. Επιβεβαιώνεται ότι η παγκόσμια μέση θερμοκρασία έχει αυξηθεί και θα συνεχίσει να αυξάνεται, ότι γίνονται πιο συχνά και έντονα τα καιρικά φαινόμενα, όπως οι καύσωνες, κ.λπ. Όσον αφορά στις βροχοπτώσεις, οι μεταβολές δεν είναι ενιαίες σε όλες τις περιοχές . Συγκεικριμένα, εκτιμάται ότι οι βροχοπτώσεις θα αυξηθούν στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη και θα μειωθούν στα μικρά, όπως είναι η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Υπάρχουν επίσης καλύτερες εκτιμήσεις για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας σε σχέση με το παρελθόν. Η κλιματική αλλαγή δεν είναι μόνο πρόβλημα του μέλλοντος, εξελίσσεται σήμερα και τεκμηριώνεται με βεβαιότητα 95% ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες ευθύνονται γι αυτήν. Παρατηρείται, όμως, τα τελευταία 15 χρόνια επιβράδυνση της αύξησης της θερμοκρασίας. Καθεμιά από τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ήταν θερμότερη από όλες τις δεκαετίες από το 1850 και μετά, που υπάρχουν αξιόπιστες ενόργανες μετρήσεις. Αν δούμε το ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας από το ’88 μέχρι σήμερα, είναι πράγματι χαμηλότερος από το ρυθμό αύξησης από το ’50 μέχρι το ’12. Αυτό έχει να κάνει με κάποια ιδιαίτερα χαρα-

κτηριστικά της περιόδου αυτής. Με μη ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπως οι εκρήξεις των ηφαιστείων ή ο ενδεκαετής κύκλος του Ηλιου. Παίζει ρόλο και η επιλογή του έτους βάσης, του 1988, που ήταν ιδιαίτερα θερμή χρονιά. Αλλά το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής δεν σημαίνει ότι η θερμοκρασία αυξάνεται κάθε χρόνο. Μιλάμε για κλίμα και όχι για μετεωρολογία. Πρέπει να κοιτάμε μεγάλες περιόδους και να τις συγκρίνουμε με αντίστοιχες περιόδους στο παρελθόν. Το φαινόμενο δεν εξελίσεται γραμμικά. Και δεν εξαρτάται μόνο από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Αλλά ακόμα και αυτές έχουν αντικρουόμενες επιπτώσεις σχετικά με τη μέση θερμοκρασία. Εκπέμπουμε διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας, αλλά και διοξείδιο του θείου, που μέσω των σχηματιζόμενων στην ατμόσφαιρα αεροσόλ δρα ανασταλτικά. Συνολικά πάντως είναι σαφές από την Έκθεση ότι οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες συμβάλλουν αποφασιστικά στην κλιματική αλλαγή. Μπορούμε με τα ως τώρα στοιχεία να πούμε αν επιβεβαιώνονται κάποιες τάσεις που είχαν διαπιστωθεί στην προηγούμενη έκθεση σχετικά με την Ελλάδα, την Ευρώπη, την περιοχή μας; Ναι, μπορούμε να πούμε ότι επιβεβαιώνονται. Σε κάθε περιοχή οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι πολυδιάστατες και επηρεάζουν πολλούς τομείς. Μια διάσταση που έχει πολύ μεγάλη σημασία για την περιοχή μας είναι το νερό. Τα κλιματικά μοντέλα συνηγορούν στο ότι θα υπάρξει σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Οι εξελίξεις αυτές θα επηρεάσουν την άρδευση στη γεωργία, την ύδρευση, τον τουρισμό κ.λπ. Τα φυσικά και ανθρωπογενή συστήματα θα δεχθούν μεγάλες πιέσεις λόγω του νερού. Η σύνοψη της έκθεσης κάνει κάποιες εκτιμήσεις για την άνοδο της μέσης θερμοκρασίας. Έχουμε θεωρήσει μετά από πολλές εκθέσεις και αναλύσεις

ότι υπάρχει ένα όριο που δεν πρέπει να ξεπεράσουμε, που είναι οι 2 βαθμοί Κελσίου, ως το 2050. Τι το καινούργιο μας λέει η έκθεση γι αυτό? Είναι ακόμα ένα ανοιχτό ερευνητικό πεδίο το κατά πόσο οι 2 βαθμοί είναι ασφαλές όριο. Βέβαια, ακόμα και αν εκτιμάται ότι οι επιπτώσεις θα είναι διαχειρίσιμες, θα είναι πολύ σημαντικές. Καθώς όμως επιβεβαιώνεται η ευθύνη των δραστηριοτήτων του ανθρώπου στην εξέλιξη του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, το αν θα ξεπεραστούν οι 2 βαθμοί, ή ο 1,5 βαθμός που κατά πολλούς θεωρείται πλέον ένα ασφαλέστερο όριο, εξαρτάται από τις πολιτικές και τα μέτρα περιορισμού των εκπομπών που θα εφαρμοστούν τα επόμενα χρόνια. Οι εκπομπές αυτές συνδέονται με όλες σχεδόν τις παραγωγικές και καταναλωτικές μας δραστηριότητες και τίθενται επομένως ερωτήματα για το αναπτυξιακό και καταναλωτικό πρότυπό μας, αλλά και αυτό που πάει να επικρατήσει στις μεγάλες αναπτυσσόμενες χώρες. Πριν μερικά χρόνια είχε διαμορφωθεί στην Ευρώπη ένα πλαίσιο και στόχοι πολιτικών. Μήπως πρέπει να αναθεωρηθεί αυτό το πλαίσιο; Έχει πραγματικά λειτουργήσει; Καταρχάς, να δούμε το χαρακτήρα του πλαισίου. Περιελάμβανε δεσμευτικούς στόχους ως το 2020, ενώ για την μετέπειτα περίοδο και μέχρι το 2050 υπήρχαν διακηρύξεις προθέσεων όχι όμως δεσμεύσεις των κρατών για συγκεκριμένες μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. ∆εδομένης της εξέλιξης του φαινομένου και των επανεκτιμήσεων που γίνονται, επιβεβαιώνεται ότι για την αποφυγή της καταστρεπτικής κλιματικής αλλαγής (σχηματικά ο περιορισμός της αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5 - 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα) πραγματικά απαιτούνται πολύ μεγάλες μειώσεις των εκπομπών. Οι διακηρύξεις της ΕΕ είναι πολύ καλές σε αυτό το επίπεδο, οι δεσμεύσεις για το 2020 στο πλαίσιο της ανάγκης αντιμετώπισης του φαινομένου είναι συντηρητικές. Ταυτόχρονα, η ΕΕ δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της το φαινόμενο, ακόμα και αν μηδενίσει τις έκπομπες της. Λειτουργεί μαζί με άλλους μεγάλους παίκτες: τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ινδία κ.λπ. ∆εν μπορεί να επιτευχθεί πρόοδος ή αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου αν αυτές οι μεγάλες οικονομίες δεν δεσμευτούν σε δραστικές μειώσεις των εκπομπών. Αυτή τη στιγμή εξελίσεται μια ακόμα διαπραγμάτευση, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2015, προκειμένου να διαμορφωθεί μια νέα παγκόσμια συμφω-

νία. Είναι εύκολο - και σωστό να λέμε ότι ιστορικά το φαινόμενο οφείλεται στις βιομηχανικές χώρες , δυστυχώς όμως δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί πλέον μόνο με δράσεις στις αναπτυγμένες χώρες. Ακόμα και αν αυτές οι χώρες μηδενίσουν τις εκπομπές τους, το φαινόμενο δεν θα μηδενιστεί. Μπορεί να επιβραδυνθεί η επιδείνωση. Στην προσπάθεια μείωσης των εκπομπών απαιτείται και η αποφασιστική συμβολή των μεγάλων αναπτυσσόμενων οικονομιών όπως η Κίνα, η Ινδία, κ.λπ. ∆υστυχώς, είμαστε στη συγκυρία της οικονομικής κρίσης. Είναι φανερό ότι τα ζητήματα του περιβάλλοντος και στην ΕΕ έχουν πάει πίσω, διότι η οικονομική κατάσταση είναι το κυρίαρχο θέμα. Το νέο αυτό οικονομικό περιβάλλον επηρεάζει το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής με δύο τρόπους. Αφενός, αρνητικά, διότι διάφορες πολιτικές που είχαν σχεδιαστεί, πάνε πίσω και υπάρχει πίεση από τη βιομηχανία για λιγότερο αυστηρά όρια ρύπων, αφετέρου η οικονομική ύφεση σημαίνει ότι το φαινόμενο εξελίσσεται με βραδύτερους ρυθμούς. Κάποια στιγμή, όμως, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, κάποια ανάκαμψη θα έρθει και τότε θα τεθούν ξανά τα προβλήματα πολύ πιο επιτακτικά. Και εδώ είναι μια χρυσή ευκαιρία να δούμε το αναπτυξιακό μοντέλο λίγο διαφορετικά και όχι μόνο στη βιομηχανία, αλλά και στα νοικοκυριά. Ο στόχος αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να συνδεθεί άρρηκτα με άλλους μεγάλους αναπτυξιακούς στόχους, όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά σε όλες τις χώρες. Στον ανατυσσόμενο κόσμο περίπου 2 δισ. άτομα δεν έχουν πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια. Μια αποτελεσματική πολιτική για την κλιματική αλλαγή θα πρέπει να εξασφαλίζει σε αυτούς τους ανθρώπους πρόσβαση σε ενεργειακές πηγές φιλικές προς το περιβάλλον. Στην Ελλάδα λέμε ξανά και ξανά ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια. Όχι όμως αυξάνοντας τις τιμές του πετρελαίου και οδηγώντας στην ενεργειακή φτώχεια και την εξαθλίωση εκατομμύρια συμπολίτες μας, αλλά αναβαθμίζοντας το κτιριακό απόθεμα. Το να μην καταναλώνουμε ενέργεια και αυτό να σημαίνει ότι ο άλλος δεν μπορεί να ζεσταθεί ή να μαγειρέψει, δεν έχει κανένα νόημα. Εχεις ασχοληθεί και με θέματα οικονομικής πολιτικής που έχουν σχέση με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Υπάρχουν δύο ερωτήματα: Πού βρισκόμαστε στην Ελλάδα, από πλευράς υλοποίησης των πολιτικών που έχει συμφωνήσει η χώρα, στο πλαίσιο της ΕΕ; Αλλά

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΕΠΟΧΗ 26 Οκτωβρίου 2013

31

καταστροφή είναι σημερινή απειλή υπάρχουν και άλλα θέματα πολιτικής, λόγω άλλων αλλαγών. Η μείωση των βροχοπτώσεων, ενδεχομένως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η ένταση των καιρικών φαινομένων… όλα αυτά είναι εξελίξεις που απαιτούν κάποιες πολιτικές. Πού βρισκόμαστε από αυτή την άποψη; Οι δύο μεγάλοι άξονες που είχε σχεδιάσει η χώρα για να μειώσει τις εκπομπές της ήταν η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η εξοικονόμηση ενέργειας. Ως προς το πρώτο, μέχρι το 2011 υπήρξε σημαντική πρόοδος. Ειδικά στα φωτοβολταϊκά. Τα αιολικά, επίσης, πήγαιναν επίσης αρκετά καλά, και μάλιστα με πιο ορθολογικούς ρυθμούς σε σχέση με τα φωτοβολταϊκά. Τώρα με την κρίση, τα κίνητρα για τα φωτοβολταϊκά μειώθηκαν και υπάρχει ένα πάγωμα της αγοράς. Όσο για την αιολική ενέργεια, που ήταν ίσως το πιο βασικό κομμάτι του προγράμματος, τα τελευταία δύο χρόνια δεν κατασκευάζονται καινούργια αιολικά πάρκα, υπάρχει επιφυλακτικότητα για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Άρα τα ποσοτικά αποτελέσματα σε σχέση με τους στόχους ποια είναι; Ακόμα δεν έχουμε μεγάλες αποκλίσεις, γιατί μπήκαν κάποια πάρκα που κατασκευάζονταν τα προηγούμενα χρόνια. Αλλά θεωρώ ότι μέχρι το 2015 θα υπάρχουν αποκλίσεις. Τα μεγάλα έργα χρειάζονται δύο - τρία χρόνια κατασκευής. Άρα οι καθυστερήσεις στα αιολικά θα φανούν τα επόμενα χρόνια. Στα φωτοβολταϊκά υπήρξε πολύ μεγάλη διείσδυση, γιατί υπήρξαν πολύ μεγάλα κίνητρα. Στην αρχική φάση ήταν καλά σχεδιασμένα και δημιούργησαν μια νέα αγορά. Υπήρξαν όμως ραγδαίες αλλαγές στην αγορά των φωτοβολταϊκών, με μεγάλη πτώση του κόστους επένδυσης, χωρίς έγκαιρη προσαρμογή των κινήτρων, γεγονός που οδήγησε στη φούσκα των φωτοβολταϊκών. Τώρα, ως προς την εξοικονόμηση, υπάρχουν κάποια κίνητρα για να αναβαθμιστεί το κτιριακό απόθεμα με το «εξοικονομώ κατ’ οίκον», αλλά στον τομέα αυτό υπάρχουν πολύ μεγάλα περιθώρια ακόμα. Στην Ελλάδα του 2013 πολύ μεγάλα τμήματα του πληθυσμού υποφέρουν από ενεργειακή φτώχεια, δεν μπορούν να έχουν ανεκτές συνθήκες διαβίωσης, ενώ η καταφυγή σε πρωτόγονους τρόπους θέρμανσης οδηγεί σε πολύ μεγάλη υποβάθμιση του αστικού ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μιας μελέτης που ολοκληρώθηκε πρόσφατα στη Βρετανία προκύπτει ότι για κάθε ένα 1 ευρώ που δίνεται σε ένα νοικοκυριό που υποφέρει από ενεργειακή φτώχεια για να ζεσταθεί, εξοικονομούνται δαπάνες 45 λεπτών του ευρώ στο σύστημα υγείας. Τέτοια οικονομική αποτίμηση έγινε στην Ελλάδα ποτέ; Για τις άλλες επιπτώσεις… Όπως είπαμε, ακόμα και αν υλοποιηθούν φιλόδοξα μέτρα για να περιοριστεί το φαινόμενο, τις επόμενες δεκαετίες θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία και στο περιβάλλον, που

“

Μέχρι πριν τρία χρόνια επιδοτούσαν τους πάντες για να αλλάξουν κλιματιστικό. Τα ίδια λεφτά, αν τα είχαμε διαθέσει για την αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος, θα μπορούσαμε να είχαμε εξοικονομήσει 7 φορές παραπάνω διοξείδιο του άνθρακα.

θα απαιτήσουν συντονισμένες προσπάθειες για να τις διαχειριστούμε. Ας πάρουμε το «καλό» σενάριο της αύξησης της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου. Μια τέτοια εξέλιξη θα επηρεάσει διάφορες οικονομικές δραστηριότητες, για κάθε μία εκ των οποίων θα πρέπει να φτιαχτεί ένα σχέδιο προσαρμογής. Ως ένα βαθμό, θα πρέπει να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες, να μάθουμε να ζούμε με τις αλλαγές. Για παράδειγμα, ο γεωργικός τομέας θα πρέπει να προσαρμοστεί σε συνθήκες υψηλότερων θερμοκρασιών και μικρότερης διαθεσιμότητας νερού. Η υιοθέτηση επομένως λιγότερο υδροβόρων καλλιεργειών, η χρήση νέων ανθεκτικότερων υβριδίων, η αλλαγή των καλλιεργνητικών πρακτικών και μεθόδων είναι αναγκαίες. Τίθεται επομένως ένα τεράστιο θέμα ταυτοποίησης των πρακτικών αυτών, αλλά και ενημέρωσης των ανθρώπων της υπαίθρου. Όσον αφορά τον τουρισμό, είναι πιθανόν να επιδεινωθούν οι κλιματικές συνθήκες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά ταυτόχρονα να δημιουργηθούν ευνοϊκότερες συνθήκες την υπόλοιπη περίοδο κατά τη διάρκεια του έτους. Η διάγνωση των τάσεων αυτών θα πρέπει να οδηγήσει στη διαμόρφωση ενός σχεδίου δράσης για περιορισμό των απωλειών στον τουρισμό τους καλοκαιρινούς μήνες και ταυτόχρονα την ανάπτυξη της υποδομής, ώστε οι ευνοϊκότερες κλιματικές συνθήκες τις περιόδους χαμηλής τουριστικής κίνησης να μετουσιωθούν σε τουριστικό ρεύμα. Υπάρχουν δυνατότητες σε κάθε τομέα να προσαρμοστείς και να μειώσεις τις αρνητικές επιπτώσεις. Και πάντα υπάρχουν και θετικές διαστάσεις, τις οποίες μπορείς να εκμεταλλευτείς. Αλλά αυτό απαιτεί ένα οργανωμένο σχέδιο, μέσω του οποίου καταρ-

χάς θα αποτυπώνεται η εξέλιξη του φαινομένου, θα γίνεται εκτίμηση των επιπτώσεων και θα αναδεικνύονται εκείνες οι δράσεις, που θα μας επιτρέψουν να προσαρμοστούμε και να αναπτυχθούμε. Το θέμα των αποθεμάτων νερού που ήδη έχουν επιβαρυνθεί από την υπεράντληση, πώς τίθεται σήμερα; ∆εν γνωρίζουμε ακόμα τις νέες εκτιμήσεις, αλλά δεν νομίζω ότι θα διαφοροποιούνται και πολύ από την προηγούμενη έκθεση. Τα κλιματικά μοντέλα συνηγορούν ότι στη Νότια Ευρώπη αναμένεται σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων λόγω της κλιματικής αλλαγής. Μάλιστα, η μείωση αυτή θα παρουσιάζει σημαντικές επο-

“

Υπάρχουν δυνατότητες σε κάθε τομέα να προσαρμοστείς και να μειώσεις τις αρνητικές επιπτώσεις. Και πάντα υπάρχουν και θετικές διαστάσεις, τις οποίες μπορείς να εκμεταλλευτείς. Αλλά αυτό απαιτεί ένα οργανωμένο σχέδιο

χικές διακυμάνσεις. Κλιματικά σενάρια που είχαν δημοσιευθεί παλιότερα έδειχναν ότι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες οι βροχοπτώσεις στη Βαλκανική θα έχουν σχεδόν μηδενιστεί προς το τέλος του αιώνα. Τέτοιες εξελίξεις δημιουργούν πολύ σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στις οικονομικές δραστηριότητες αλλά και στα φυσικά οικοσυστήματα. Αν τα σενάρια επιβεβαιωθούν και η μείωση του ύψους των βροχοπτώσεων είναι της τάξης αυτής, χρειάζονται μεγάλης κλίμακας μέτρα προσαρμογής. Θα πρέπει η γεωργία να προσανατολιστεί σε καλλιέργειες που είναι λιγότερο εξαρτημένες από το νερό. Θα πρέπει να γίνει σημαντική αναβάθμιση των υποδομών ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες του νερού στα δίκτυα αλλά και συλλογής του νερού. Επίσης, θα υπάρξουν προβλήματα πολύ πιο ζωτικά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μια παλιότερης μελέτης που είχαμε εκπονήσει στο Αστεροσκοπείο, οι προβλεπόμενες αλλαγές στις βροχοπτώσεις θα οδηγούσε προς το τέλος του αιώνα και με βάση τις σημερινές απαιτήσεις και υποδομές υδροδότησης σε ελλείψεις στη διαθεσιμότητα του νερού της τάξης του 50%. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει έγκαιρα να προγραμματιστούν έργα εξοικονόμησης νερού και εξασφάλισης εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας. Σε αυτά που λες, υπάρχουν δύο ανάγκες που εμφανίζονται. Πρώτα από όλα ότι πρέπει να υπάρχει τεκμηρίωση και μελέτες, και μετά ότι πρέπει να περάσουμε σε μια οικονομία που να έχει ένα έντονο στοιχείο σχεδιασμού. Πόσο μακριά βρισκόμαστε από την κάλυψη αυτών των αναγκών; ∆υστυχώς ,είμαστε πολύ μακριά σε όλα τα επίπεδα. Στον τομέα της έρευνας υπαρχει συνε-

χής υποβάθμιση. Τα ερευνητικά κέντρα απαξιώνονται, τα κονδύλια δεν αρκούν για να καλύψουν τις λειτουργικές ανάγκες των κέντρων, ενώ οι χρηματοδοτήσεις για ερευνητικά προγράμματα είναι πολύ μικρές και δίνονται με πολύ μεγάλες καθυστερήσεις και γραφειοκρατία… Τώρα, στην προσπάθεια οικοδόμησης μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, πραγματικά πρέπει να υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός. Υπάρχουν μέτρα που μπορεί να συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών με οικονομικό όφελος. Για πολλά άλλα όμως θα απαιτηθεί, τουλάχιστον σε αρχική φάση, η υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων. ∆εδομένης της οικονομικής στενότητας χρειάζεται σχεδιασμός, προκειμένου τα χρήματα αυτά να αποδώσουν το μέγιστο περιβαλλοντικό και κοινωνικό όφελος. Σας είπα πριν το παράδειγμα με τα σπίτια. Στην Ελλάδα υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα της ενεργειακής ποιότητας του κτιριακού αποθέματος και πώς αυτή μπορεί να αναβαθμιστεί. Πάνω από το 60% των σπιτιών δεν διαθέτουν μόνωση. Η πολιτεία δεν μπορεί προφανώς να επιδοτήσει τη μόνωση όλων αυτών των κατοικιών. Χρειάζεται όμως σχεδιασμός. Να εντοπίσει περιοχές που πραγματικά έχουν πρόβλημα, τους πραγματικά φτωχούς όχι με βάση τη φορολογική τους δήλωση, και να χαράξει ένα φιλόδοξο σχέδιο αναβάθμισης του κτιριακού αποθέματος, που θα αναζωγονήσει και τον κλάδο των κατασκευών.Μέχρι πριν τρία χρόνια επιδοτούσαν τους πάντες για να αλλάξουν κλιματιστικό. Τα ίδια λεφτά, αν τα είχαμε διαθέσει για την αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος, θα μπορούσαμε να είχαμε εξοικονομήσει 7 φορές παραπάνω διοξείδιο του άνθρακα. Αυτά πρέπει να μελετούνται… Να μελετούνται και να πηγαίνουν σε αυτούς που έχουν ανάγκη, στους πραγματικά φτωχούς. ∆εδομένης της αδυναμίας του ελληνικού φορολογικού συστήματος να εντοπίσει ποιοι είναι φτωχοί στη χώρα, θα πρέπει να υπάρχουν διάφορα κριτήρια, από την περιοχή που ζουν μέχρι τον τύπο του νοικοκυριού. Να πάνε τα χρήματα σε αυτούς που έχουν πραγματικά ανάγκη. Επομένως, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής πάει μαζί με την κοινωνική δικαιοσύνη. Αν δεν συνδεθεί με στόχους κοινωνικής δικαιοσύνης, δεν πρόκειται να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο. Μόνο αν αντιμετωπιστούν τέτοια θεμελιώδη ζητήματα διαβίωσης, μπορεί να έχει αποτέλεσμα. ∆ύο δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση στο ηλεκτρικό. Ό,τι μέτρα και να πάρουμε εμείς, αν αυτοί δεν αποκτήσουν πρόσβαση σε μοντέρνους και ασφαλείς ενεργειακούς πόρους, ακυρώνεται κάθε προσπάθεια. Τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι, κυρίως γυναίκες και παιδιά, πεθαίνουν ετησίως επειδή καίνε ξύλα και άνθρακα μέσα στο σπίτι τους για να μαγειρέψουν και να ζεσταθούν. Είναι η έβδομη αιτία θανάτου παγκοσμίως.

•

“

Η Ευρώπη αποδείχθηκε από την αρχή σκληρή και αφιλόξενη απέναντι σε ένα βαθύτατα ευρωπαϊκό λαό που ποτέ δεν ζήτησε κρατική υπόσταση και ποτέ δεν κατέφυγε στα όπλα για να το επιτύχει.

Φτωχοί, τρωτοί και εκτεθειμένοι στο ρατσισμό * ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΡΟΜΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Μ

Νιλς Μουζίνιεκς: Τα ΜΜΕ τροφοδοτούν τα βίαια αντι-Ρομά κινήματα * Στην Ιρλανδία η αστυνομία απομάκρυνε δύο παιδιά από τις οικογένειές τους επειδή είναι ξανθά * Το DNA αποκάλυψε ότι ήταν βιολογικά παιδιά των γονιών τους

Η

πεποίθηση ότι οι Ρομά δεν έχουν τη βιολογική δυνατότητα να γεννήσουν ξανθά παιδιά έχει περάσει και στην Ιρλανδία, με την αστυνομία να απομακρύνει από την οικογένειά του ένα 7χρονο κοριτσάκι, καθώς και ένα 2χρονο αγοράκι από άλλη οικογένεια, ύστερα από ανώνυμη καταγγελία ότι τα παιδιά δεν έμοιαζαν (!) βιολογικά τους τέκνα. Οι αστυνομικοί εισέβαλαν σε καταυλισμούς στο Τάλλα και στο Άθλοουν, πήραν τα παιδιά από τις οικογένειές τους και τα έβαλαν σε ίδρυμα. Οι εξετάσεις του DNA, όμως και στις δύο περιπτώσεις, έδειξαν ότι οι «φερόμενοι» ως γονείς ήταν οι βιολογικοί τους γονείς και επιστράφηκαν στις οικογένειές τους. Ο ιρλανδός υπουργός ∆ικαιοσύνης, Άλαν Σάτερ, ζήτησε από τον επικεφαλής της ιρλανδικής αστυνομίας εξηγήσεις για το χειρισμό των υποθέσεων. Ο Νιλς Μουίζνιεκς, Επίτροπος Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, σε ανοιχτή του επιστολή προς τους δημοσιογράφους κατηγορεί τα ΜΜΕ για ανευθυνότητα όσον αφορά το χειρισμό των υποθέσεων σε Ελλάδα και Ιρλανδία. Ολόκληρη η επιστολή αναφέρει: «Το μακροχρόνιο πρόβλημα της αρνητικής αναφοράς στις μειονότητες από τα ΜΜΕ επανεμφανίστηκε εμφατικά στις περιπτώσεις των παιδιών Ρομά στην Ελλάδα και την Ιρλανδία. Οι αναφορές παγκοσμίως επικεντρώθηκαν στην εθνικότητα των οικογενειών στις οποίες βρέθηκαν τα παιδιά και οι Ρομά παρουσιάστηκαν ως απαγωγείς παιδιών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Τέτοια ανεύθυνα δημοσιεύματα μπορεί να επιφέρουν τρομακτικές επιπτώσεις στις ζωές εκατομμυρίων Ρομά και να τροφοδοτήσουν τα ήδη βίαια αντι-Ρομά κινήματα. Παρότι οι Ρομά δεν καταγράφουν υψηλότερα ποσοστά παραβατικότητας από οποιαδήποτε άλλη κοινότητα, τα ΜΜΕ εμμένουν να αναφέρονται στην εθνικότητα των Ρομά ενισχύοντας την προκατάληψη ότι οι Ρομά είναι εκ γενετής εγκληματίες. Αυτό δεν είναι μόνο ψευδές, αλλά και επικίνδυνο, καθώς οξύνει τις ήδη τεταμένες σχέσεις των Ρομά με τον υπόλοιπο πληθυσμό της Ευρώπης. Η διάδοση μιας τέτοιας εικόνας βλάπτει τις προσπάθειες ένταξης των Ρομά στον κοινωνικό ιστό. Πώς μπορούμε να περιμένουμε ότι οι Ρομά θα ενταχθούν στις ευρωπαϊκές κοινωνίες όταν, με κάθε ευκαιρία, τα ΜΜΕ τους υπενθυμίζουν ότι είναι ανεπιθύμητοι; Καλώ τους δημοσιογράφους που καλύπτουν αυτά τα θέματα να αναλογιστούν εάν η αναφορά της εθνικότητας είναι απαραίτητη, αν η οδός που ακολουθούν είναι προς όφελος του παιδιού και δεν καταπατά το δικαίωμα της ιδιωτικότητας, αλλά και να εξετάσουν κατά πόσο τηρήθηκε το τεκμήριο της αθωότητας. Η ιστορία μάς διδάσκει ότι η δαιμονοποιήση μιας κοινωνικής ομάδας μέσω των ΜΜΕ έχει οδηγήσει σε φαύλες πολιτικές και δυσμενείς κοινωνικές συνθήκες».

•

ε μικρές αποκλίσεις, τόσο οι πληθυσμοί των Ρομά της ανατολικής Ευρώπης, όσο και οι δυτικοευρωπαίοι Ρομά, καθώς και οι έλληνες βρίσκονται αντιμέτωποι με την ίδια τραγική κατάσταση, μεταξύ σφύρας και άκμονος, είτε οι συνθήκες εγγυώνται ισονομία, είτε όχι: Ψηφίζουν, φορολογούνται και υπηρετούν τους εθνικούς στρατούς των κρατών – μελών, αλλά στην πράξη παραμένουν πένητες, αποκλείονται από την παραγωγική διαδικασία, πλήττονται από την ανεργία και τον αναλφαβητισμό, διαβιούν δίχως ηλεκτροδότηση, ύδρευση, υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και απασχόληση, μέσα σε συνθήκες χειρίστης εξαθλίωσης που προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και παραπέμπουν σε κάποια ζούγκλα τριτοκοσμικού δικτατορικού καθεστώτος και όχι βέβαια στην Ευρώπη. Ως η με διαφορά πιο αδύναμη κοινωνική ομάδα, οι κοινότητες των Ρομά υφίστανται εκμετάλλευση και ρατσισμό σε όλα τα επίπεδα, ενώ δεν λείπουν τα κρούσματα βίας και εκδιώξεών τους από τους χώρους εγκατάστασης. Εγκλωβισμένοι στη φτώχεια και την αδικία, έχουν δύο επιλογές: την υποταγή στη μοίρα και την εξώθηση στην παρανομία. Όσοι εξακολουθούν να αντιπαλεύουν την ειμαρμένη τους, ειδικά οι ανατολικοευρωπαίοι Ρομά, αναζητούν την τύχη τους στη δυτική Ευρώπη, κάνοντας χρήση του δικαιώματος της ελεύθερης μετακίνησης προσώπων εντός της Ε.Ε. Στην Εσπερία αντιμετωπίζονται εχθρικά, γκετοποιούνται ή απελαύονται. (Ενδεικτικά, βλ. την υπόθεση Λεονάρντα στη Γαλλία του «τσιγγανοφάγου» υπουργού Εσωτερικών Μανυέλ Βαλ και τη μεγάλη δημόσια συζήτηση στη Γερμανία για τη «μετανάστευση της φτώχειας», δηλ. για τους Ρομά της Ανατολικής Ευρώπης που εισέρχονται σε γερμανικό έδαφος και τους τρόπους απέλασης – επαναπροώθησης στις χώρες καταγωγής τους. Αυτά, εν έτει 2013, εννιά χρόνια μετά τη διεύρυνση). Αδιαφορία και υποκρισία Η Ευρώπη από τη μία οχυρώνει τα εξωτερικά της σύνορα από τους πρόσφυγες, τους αποκαλούμενους «λαθρο»μετανάστες κι από την άλλη κατασκευάζει «λαθραίους» ευρωπαίους, πολίτες που μόνο στις συνθήκες και τις διακηρύξεις απολαμβάνουν ίσα δικαιώματα. Πλήθος ψηφισμάτων, πακτωλοί κονδυλίων στα κράτη μέλη για την εκπόνηση και υλοποίηση εθνικών πλαισίων στρατηγικής και προγράμματα κοινωνικής ένταξης, ευρωπαϊκές Οδηγίες (π.χ. 2000/43/ΕΚ και 2000/78/ΕΚ) που απαγορεύουν τις άμεσες ή έμμεσες διακρίσεις λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας και γενετήσιου προσανατολισμού, αδυνατούν να σπάσουν το φαύλο κύκλο των προκαταλήψεων, τη στέρηση και τις διακρίσεις που βιώνουν καθημερινά όσοι αυτό-προσδιορίζονται ως Ρομά. Η κατάστασή τους δεν βελτιώνεται, όσο οι κυβερνήσεις

τους αντιμετωπίζουν αδιάφορα και υποκριτικά, ως πρόβλημα, ως μια κατάσταση για την οποία ευθύνονται αποκλειστικά οι ίδιοι. Επιβεβαιώνεται, εν ολίγοις, ότι η κοινωνική ατζέντα και τα ανθρώπινα δικαιώματα περνούν στο «ντούκου». Οι διεθνείς συνθήκες και τα ψηφίσματα αναγνωρίζουν μεν την προβληματική θέση των Ρομά, αλλά δεν εξασφαλίζουν ισονομία, δικαιοσύνη και σεβασμό στην πράξη. ∆εν καταργούν την εκμετάλλευση και τον καθημερινό ρατσισμό. Ζητούμενο η χειραφέτηση Υπό μια άλλη οπτική, τα δικαιώματα διεκδικούνται όχι μόνο μέσα από λόμπι, αλλά και από την αυτοργάνωση, το αντίδοτο στην χειραγώγηση και τον πατερναλισμό των διεθνών οργανισμών. Είναι ανάγκη οι Ρομά να πολιτικοποιήσουν το ζήτημά τους, να αναδείξουν αδιάφθορους πολιτικούς σε υπερεθνικό και τοπικό επίπεδο, να δημιουργήσουν μέσω της εκπαίδευσης τη δική τους «μαγιά» που θα πάρει αύριο την υπόθεση στα χέρια της. Αντίστοιχα, θα πρέπει να ανακαθοριστεί η σχέση μεταξύ των Ρομά και των οργανώσεων, κομμάτων, ακτιβιστών που πάνε κοντά τους και αγωνίζονται μαζί τους από αλτρουισμό. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι Ρομά δεν χρειάζονται ούτε ηγέτες, ούτε διαφωτιστές ή συνηγόρους «από τον κόσμο των λαϊκών» (σημ. μη – Ρομά). Αυτοί ή θα προκύψουν από τον πληθυσμό τους ή η κατάστασή τους θα διαιωνίζεται. Ναι στη συνεργασία μαζί τους για κοινά οράματα, όχι όμως στο «καπέλωμα», στην ανάληψη ρόλου καθοδηγητή. Οπωσδήποτε αυτή θα είναι μια επίπονη και μακρά διαδικασία που στην καλύτερη περίπτωση θα χρειαστεί αρκετά χρόνια για να λειτουργήσει. Είναι όμως μονόδρομος η συνειδητοποίηση και ανάλυση της κατάστασης από τους ίδιους και η εξεύρεση των όρων και των μέσων με τα οποία θα την άρουν.

δεν είναι επιλογή των Ρομά. Προερχόμενοι από τις Ινδίες, εκτοπισμένοι από πολεμοχαρείς λαούς, πέρασαν μεταξύ 8ου και 11ου αιώνα στο Βυζάντιο, τα Βαλκάνια και από εκεί (ακολούθησαν κι άλλες οδούς - βόρεια Αφρική, Γιβραλτάρ, Ρωσία) μετακινήθηκαν προς τη δυτική Ευρώπη. Η έλευση των μελαψών νομάδων από την ανατολή στις δυτικοευρωπαϊκές πόλεις του 14ου και 15ου αιώνα σηματοδότησε την έναρξη συστηματικών διώξεων, πογκρόμ και κακοποιήσεων. Η Εκκλησία τούς δαιμονοποίησε ως απεσταλμένους του Σατανά, τους θεώρησε άπιστους και τους αφόρισε. Οι οργανωμένες επαγγελματικές συντεχνίες της εποχής είδαν την άφιξή τους ανταγωνιστικά λόγω της επιδεξιότητας των Ρομά στην τεχνουργία, συκοφαντώντας τους στους πιστούς ως τους κατασκευαστές των καρφιών, με τα οποία σταυρώθηκε ο Ιησούς. Οι βασιλείς και μετέπειτα τα πρώιμα έθνη κράτη τους καταδίωξαν διότι τους θεώρησαν κατάσκοπους των Τούρκων και απειλή για τα θεμέλια των νεοσύστατων κρατικών οντοτήτων. Το διαφορετικό χρώμα, η ανατολίτικη κουλτούρα τους, το ξένο προς τον ευρωπαϊκό πολιτισμό του Μεσαίωνα σύστημα αξιών των Ρομά, τους κατέστησαν εκτεθειμένους σε στερεότυπα, δεισιδαιμονίες και τερατολογίες που αταβιστικά κληροδοτήθηκαν από γενιά σε γενιά και από χώρα σε χώρα περιθωριοποιώντας τους και οδηγώντας τους στο ναζιστικό ολοκαύτωμα, το porrajmos, που κόστισε τη ζωή τουλάχιστον σε μισό εκατομμύριο Ρομά. Η Ευρώπη αποδείχθηκε από την αρχή σκληρή και αφιλόξενη απέναντι σε ένα βαθύτατα ευρωπαϊκό λαό που ποτέ δεν ζήτησε κρατική υπόσταση και ποτέ δεν κατέφυγε στα όπλα για να το επιτύχει. Η μεταχείριση των μειονοτήτων και των αδυνάτων της κοινωνίας είναι το μέτρο με το οποίο μετρώνται οι δημοκρατίες. Η Ελλάδα – το βλέπουμε και από τις φασιστικές γενικεύσεις εναντίον των Ρομά με αφορμή την υπόθεση της 4χρονης Μαρίας – παίρνει βαθμό κάτω από τη βάση.

Η ενσάρκωση του «άλλου» Η διαβίωση μέσα στην εξαθλίωση

Αποστόλης Στραγαλινός