Κυριακή 10-11-2013 by epohi

3341

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 10 Νοεμβρίου 2013 • Αρ. φ. 1176 • 2 €

Η αυτοδιοίκηση χρειάζεται πολιτική ανοικτών θυρών

ΕΛΕΝΗ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ

Υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας σε ολόκληρη την Ευρώπη ΜΙΚΑΕΛ ΛΕΒΙ

Σελ. 9

Σελ. 13

Δύσκολη εποχή, ιστορικά καθήκοντα και οι ελπίδες των πολιτών ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

Σελ. 6

ΣΗΜΕΡΑ 6 μ.μ. ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Από τη μομφή στην ανατροπή ΜΙΧΑΕΛ ΣΛΕΧΤ

Σαν να διώχνεις τον ∆ιάβολο με τον Βελζεβούλ Σελίδα 14

ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ

Το θέμα δεν είναι το εξάμηνο Σελίδα 32

Οι χειροπέδες στην ΕΡΤ και η ψηφιακή διαπλοκή Γράφουν και μιλούν: • Μαριλένα Κατσίμη • Ζωή Κωνσταντοπούλου • Νίκος Μιχαλίτσης • Γιώργος Πλειός • Νίκος Τσιμπίδας • Θεανώ Φωτίου σελ. 16-18

ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΑΣΚΟΣ

Πιστεύουμε στο σοσιαλισμό; Σελίδα 30

Θ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ

Ανέτρεψε ο Τσίπρας την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ; Σελίδα 7

X. ΕΝΤΖΕΝΣΜΠΕΡΓΚΕΡ

Η τρομοκρατία της διαφήμισης Σελίδα 31

∆υσπιστία στην κυβέρνηση, ελπίδα στο λαό Την ώρα που η μάχη θα κορυφώνεται στη Βουλή, ο ΣΥΡΙΖΑ θα βρίσκεται ταυτόχρονα και στους δρόμους. Στις 6 το απόγευμα η μομφή στην κυβερνητική πολιτική θα ακουστεί και στην πλατεία Συντάγματος, στη συγκέντρωση που καλεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Κυρίως, όμως, θα διατυπώνεται σε κάθε γωνιά της χώρας από τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, που βιώνουν την ανεργία, τη φτώχεια, τον κρατικό αυταρχισμό και τη βία. Από τις Σκουριές της Χαλκιδικής, τους απολυμένους εκατοντάδων εργοστασίων και επιχειρήσεων, τους ανθρώπους των «κόκκινων δανείων», από όσους και όσες αποκλείονται από τη δημόσια υγεία και παιδεία. Η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου βρίσκεται σε δυσχερή θέση. Γνωρίζει ότι έχει χάσει προ πολλού τη δεδηλωμένη στην κοινωνία και ότι η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να αποδειχθεί σημείο καμπής στις περαιτέρω εξελίξεις. Όχι μόνο γιατί ξεκαθαρίζει το πολιτικό τοπίο, αλλά και γιατί αποτελεί μήνυμα στα υποτελή κοινωνικά στρώματα, στη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας ότι έχει έρθει η ώρα της ανατροπής. Και αυτή θα έρθει μέσα από σκληρές μάχες, τόσο εντός της Βουλής όσο, κυρίως εκεί, στους δρόμους, στα κινήματα, στους λαϊκούς αγώνες.

Ή με τους Ρωμαίους ή με τους Γαλάτες Με στόχο να αναδείξουν ότι το ζήτημα των εξορύξεων χρυσού δεν περιορίζεται μόνο στα όρια της Ελλάδας αλλά αφορά όλο τον κόσμο, οι κάτοικοι της Ιερισσού διοργάνωσαν χθες, την Παγκόσμια ημέρα αλληλεγγύης στον αγώνα των κατοίκων της Χαλκιδικής. Σε δεκατέσσερις πόλεις της Ελλάδας και πέντε του εξωτερικού, οι αλληλέγγυοι φώναξαν: «Θέλουμε τα δάση τη γη και το νερό,όχι έναν τάφο φτιαγμένο από χρυσό ». Το παρών τους στις διαδηλώσεις έδωσαν τόσο οι εργαζόμενοι της ∆ημόσιας Ραδιοτηλεόρασης όσο και οι καθαρίστριες του υπ.Οικονομικών οι οποίες απεργούν κατά των απολύσεων. Οι κινητοποιήσεις θα συνεχιστούν καθώς στις 23-24-25 Νοεμβρίου θα ξεκινήσει από την Χαλκιδική το καραβάνι αλληλεγγύης στον αγώνα των κατοίκων με σταθμούς την Κατερίνη, την Λάρισα, τον Βόλο την Λαμία και προορισμό την Αθήνα με την διοργάνωση μιας μεγάλης διαμαρτυρίας μπροστά από την Βουλή.

Η Τρόικα είναι εδώ... Σήμερα αναμενόταν να «αποφανθεί» η τρόικα για το ύψος του δημοσιονομικού κενού του 2014 και τα μέτρα που θα το καλύψουν σε συνάντηση με τον κ. Στουρνάρα. Αν κρίνουμε, όμως, από τα ίχνη της διαδρομής της αυτές τις μέρες και τις – έστω ελεγχόμενες – πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν, ιδίως αυτή που φέρνει τον κ. Τόμσεν να ζητάει από τον κ. Στουρνάρα «να μη δηλώνει ότι δεν θα λάβει νέα μέτρα, διότι θα κληθεί να τα πάρει», τα πράγματα δεν πήγαν καθόλου καλά για την κυβέρνηση. Η τρόικα εκτός από το ότι ανακάλυψε πλήθος από «τρύπες» στις κυβερνητικές εκθέσεις, άρα συνεχώς ενίσχυε την άποψή της για δημοσιονομικό κενό 2,5 δισ. και άνω, ζήτησε ολοκλήρωση του προγράμματος απολύσεων – δεν δέχεται να μετρήσει τις απολύσεις της ΕΑΣ και της ΕΡΤ – 4.000 δημοσίων υπαλλήλων, ολοκλήρωση προγράμματος των 25.000 υπό κινητικότητα, άρση των ορίων προστασίας στους πλειστηριασμούς, ρυθμίσεις δανείων, πλήρη απελευθέρωση των εμπορικών πιστώσεων, επαναφορά του 23% στο φόρο εστίασης, ομαδικές απολύσεις και, το πιο σημαντικό, μείωση των εργοδοτικών και ως εκ τούτο μείωση στις συντάξεις που θα αφορούν άνω των 2 εκ. συνταξιούχων. (Αναλυτικά στο άρθρο το Ν. Χατζητσάκου στη σελ. 10 ). Το σημείο συμβιβασμού που αναζητούν, πλέον, οι δύο πλευρές, έχει αλλάξει προφανώς επίπεδο. Οι διαρροές του υπουργείου Οικονομικών ότι ο υπουργός δήλωσε στον Τόμσεν ότι «δεν θα πάρει νέα μέτρα με υφεσιακό χαρακτήρα» και ότι αυτός του απάντησε ότι «όποια μέτρα και εάν πάρει η Ελλάδα, θα έχουν επίπτωση στην οικονομία, αλλά αυτοί οι κραδασμοί θα απορροφηθούν», προετοιμάζουν τον κόσμο. Γράφουν οι Κώστας Μελάς και Νάσος Χατζητσάκος

ΜΑΡΑΘΩΝΟΔΡΟΜΟΙ

Ένα λεπτό για την ΕΡΤ Μπροστά από τη σφραγισμένη με χειροπέδες είσοδο της ΕΡΤ θα περάσουν σήμερα χιλιάδες μαραθωνοδρόμοι. Εκεί θα τους περιμένουν εργαζόμενοι της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου. Και θα περιμένουν από όλους τους μαραθωνοδρόμους να «χάσουν» ένα λεπτό από το χρόνο τους, για την ΕΡΤ. Να πάρουν μια ανάσα και να εκφράσουν τη συμπαράστασή τους στον αγώνα των δημοσιογράφων, των τεχνικών και των διοικητικών υπαλλήλων. Να διαμαρτυρηθούν για το μαύρο στην ΕΡΤ, για τις χειροπέδες στην ενημέρωση.

ΘΕΜΑΤΑ Μόνη πατρίδα τα παιδικά μας χρόνια

Η ΕΠΟΧΗ 10 Noεμβρίου 2013

(από σύνθημα σε τοίχο των Εξαρχείων) […] όσο περισσότερο ο / έλεγχος ξεχωρίζει / τους μέσα από / τους έξω / και ξεθωριάζει / τις ελπίδες τους / για διαφυγή / τόσο αυτή η ταυτότητα / καθίσταται καθοριστικός / όρος της υποταγής / σε ζωή και στη σκέψη Η πόλη των θυλάκων / είναι / όπως και η πόλη των / ζωνών / νεκρές έννοιες χωρισμένες / μεταξύ / Κόλασης / Καταστροφής / Σκότους Πόλεις / βασανιστηρίων / και βίας / σε αστυνομικά / τμήματα / μιας / Ομονοίας (Κ.Κ. «Σαντιγκάρ»)

ελικά οι κατοχικές, οι χουντικές και οι μνημονιακές κυβερνήσεις έχουν αδυναμία στο μήνα Νοέμβρη. Εισβάλλουν σε κτίρια, ποδοπατούν ιδέες, αφαιρούν ζωές μήνα Νοέμβριο. Σ όδιος σε συμφωνίας νύχτας, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, ξυλοδαρμούς και δολοφονίες. Πάντα ερασιτέχνης κρατιέμαι μακριά από επαγγελματικά συμβόλαια θανάτου που χειρίζονται εξαίσια οι επαγγελματίες των ΜΜΕ. Να πω ούτε ψύλος στον κόρφο μας? Είναι αυτονόητο Γιατί και πάλι εμείς θα βγούμε χαμένοι. Άλλωστε ανέκαθεν οι μαυραγορίτες, οι δοσίλογοι, οι χαφιέδες κι οι βιαστές ήταν τα καμάρια του Έθνους. όδιος σε συμφωνίας νύχτας, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, ξυλοδαρμούς και δολοφονίες. Πάντα ερασιτέχνης κρατιέμαι μακριά από επαγγελματικά συμβόλαια θανάτου που χειρίζονται εξαίσια οι επαγγελματίες των ΜΜΕ. Να πω ούτε ψύλος στον κόρφο μας? Είναι αυτονόητο Γιατί και πάλι εμείς θα βγούμε χαμένοι. Άλλωστε ανέκαθεν οι μαυραγορίτες, οι δοσίλογοι, οι χαφιέδες κι οι βιαστές ήταν τα καμάρια του Έθνους. Ας μιλήσουμε λοιπόν σήμερα μακριά απ' όλους αυτούς για κάτι εντελώς προσωπικό όδιος σε συμφωνίας νύχτας, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, ξυλοδαρμούς και δολοφονίες. Πάντα ερασιτέχνης κρατιέμαι μακριά από επαγγελματικά συμβόλαια θανάτου που χειρίζονται εξαίσια οι επαγγελματίες των ΜΜΕ. Να πω ούτε ψύλος στον κόρφο μας? Είναι αυτο-

νόητο Γιατί και πάλι εμείς θα βγούμε χαμένοι. Άλλωστε ανέκαθεν οι μαυραγορίτες, οι δοσίλογοι, οι χαφιέδες κι οι βιαστές ήταν τα καμάρια του Έθνους. Ας μιλήσουμε λοιπόν σήμερα μακριά απ' όλους αυτούς για κάτι εντελώςτις 26.11.1943 οι χιτλερικοί (αριθμός κατηγορητηρίου 5/1947) κρέμασαν στο Μονοδέντρι της Λακωνίας 110 ομήρους σ' αντίποινα για τις απώλειες που ’χαν σε μάχη με τους αντάρτες. (Αν ζούσε τότε ο Κεδίκογλου, ασφαλώς θα καταδίκαζε την ανεύθυνη στάση των ανταρτών του ΣΥΡΙΖΑ, που ’βαλαν σε περιπέτειες αθώους Έλληνες.) Το Νοέμβριο του 1943 σκότωσαν 50 στο Άργος (αριθ. κατηγ. 253/1946). Πάλι Νοέμβρη στη Μεσσηνία εκτέλεσαν κοντά 500 ομήρους (αριθ. κατηγ. 56/1947). Στα δικά μας δίσεκτα μπήκαν με τανκς κι έκτοτε, για να κρατούν την παράδοση της μέρας, συνηθίζουν κατά τακτά διαστήματα να θυσιάζουν –συνήθως νέους στις επετείους του Πολυτεχνείου. Το 2008, επειδή δεν πρόλαβαν, εφάρμοσαν το έθιμο μερικές μέρες αργότερα, ανήμερα του Αγίου Νικολάου. Προχτές 7 Νοέμβρη 2013 και ώρα 5.45 πρωινή, δύο διμοιρίες κατέλαβαν τα στούντιο της ΕΡΤ για να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη συνέχεια του μαύρου από τις 11 του περασμένου Ιουνίου. Ο μοναδικός ηχολήπτης, ο δημοσιογράφος και μία καθαρίστρια που βρίσκονταν στο Μέγαρο της Αγίας Παρασκευής, αντί τελεσιγράφου του ιταλού πρέσβη Εμανουέλε Γκράτσι –όπως όριζε για τέτοιες ώρες πρωινές η ιστορία– αντίκρισαν τον Καψή και οδηγήθηκαν στην Ασφάλεια (∆ικιά τους; ∆ικιά μας; ∆εν ξέρω και δεν θέλω να σας γελάσω). Ενώ οι Έλληνες εισβολείς ήσαν έτοιμοι να περάσουν χειροπέδες ακόμα και στην είσοδο του σταθμού –καθώς από επαγγελματική διαστροφή δε σκέφτηκαν ν’ αγοράσουν λουκέτα– , σαν από τάφο ακούστηκε ο απόηχος του εκφωνητή: «Αδέλφια, κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή σας το πνεύμα της Αντίστασης. Ο εισβολεύς εισέρχεται με όλας τας προφυλάξεις εις τη πόλιν με τα κατάκλειστα σπίτια. Έλληνες, ψηλά τις καρδιές! Προσοχή, ο ραδιοφωνικός

σταθμός ύστερα από λίγο δεν θα ’ναι πια ελληνικός, θα είναι γερμανικός και θα μεταδίδει ψέματα! Έλληνες, μην τον ακούτε! Ο πόλεμός μας συνεχίζεται και θα συνεχιστεί μέχρι της τελικής νίκης! Ζήτω το έθνος των Ελλήνων!». Μετά την ΕΡΤ, σύμφωνα με το σχέδιο «Ασπασία», οι επόμενοι στόχοι είναι το ΥΕΘΑ, η Βουλή και τ’ Ανάκτορα –όπου έχει ταμπουρωθεί ο Παπούλιας αποφασισμένος να κρύψει στα υπόγεια και τους κήπους του Προεδρικού Μεγάρου όσους απολυμένους και κατατρεγμένους περίσσευαν από το σπίτι της Βέμπο επί της Στουρνάρα. (Απλή συνωνυμία με τον αεράτο ατίθασο με τα καρφάκια, που παρά το επίμοχθο της διάσωσής μας βρίσκει χρόνο να φρεσκάρεται καθημερινά. Μονάχα αυτός κι ο Μήτρογλου είναι πάντα τόσο φρεσκοκουρεμένοι!) Το μόνο υπουργείο που απαξίωσαν να καταλάβουν –αν αυτό κάτι σημαίνει για τη σπουδαιοφάνεια ενός θεσμού προορισμένου να νομιμοποιεί την ιδεολογική τρομοκρατία της κιτς αλλά και της κατευθυνόμενης δημοσιογραφίας, που επιδίδεται συστηματικά σε κερδοσκοπικά deals «μιας άψογα αρθρωμένης μηχανής» εντεταλμένης να αναγορεύει σε καλλιτεχνικό προϊόν και «βαριά ελληνική κληρονομιά» κάθε φούσκα κοσμικής/κομματικής προέλευσης και αξίας–, ήταν το υπουργείο Πολιτισμού. Που στους κόλπους του έχουν ξεπηδήσει από Μπακογιάννη και νεώτερο Καραμανλή μέχρι Σαμαράς και Βενιζέλος. (Αν η σημειολογία διδάσκει κάτι…) Εντωμεταξύ, άρχισαν να βγαίνουν από τις ναφθαλίνες και οι κουκούλες που τελευταία είχαν φροντίσει να τις αερίζουν τακτικά (και με αφορμή τη δολοφονία των δύο νέων που κατά το ρεπορτάζ ανήκουν στη Χρυσή Αυγή), μια σειρά κανάλια της ιδιωτικής αλλά και της ∆ήθεν Τηλεόρασης. Καθώς δεν είμαι αρμόδιος σε συμφωνίας κι επιχειρήσεις της νύχτας (ή των πρώτων πρωινών ωρών), σε επικοινωνιακά τεχνάσματα, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, δολοφονίες, κι επαγγελματικά συμβόλαια θανάτου, υλικό που όδιος σε συμφωνίας νύχτας, ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, ξυλοδαρμούς και δολοφονίες.

Πάντα ερασιτέχνης κρατιέμαι μακριά από επαγγελματικά συμβόλαια θανάτου που χειρίζονται εξαίσια οι επαγγελματίες των ΜΜΕ. Να πω ούτε ψύλος στον κόρφο μας? Είναι αυτονόητο Γιατί και πάλι εμείς θα βγούμε χαμένοι. Άλλωστε ανέκαθεν οι μαυραγορίτες, οι δοσίλογοι, οι χαφιέδες κι οι βιαστές ήταν τα καμάρια του Έθνους. Ας μιλήσουμε λοιπόν σήμερα μακριά απ' όλους αυτούς για κάτι εντελώς προσωπικό Κώστας Κρεμμύδας χειρίζονται εξαίσια τα εγχώρια ΜΜΕ, σκέφτομαι να ξαναγυρίσω στα δικά μου, ξαναγεννημένος μάλιστα κι απ’ την πρόσφατη απεργία Α∆Ε∆Υ και ΓΣΕΕ Παναγόπουλου, που κατάφεραν –έστω και υπό βροχήν– να με ξαναστήσουν στα πόδια μου, τον γονατισμένο. Παρά το άπλετο φως, ο τόπος μας έχει μάθει να ζει και να χάνεται στο γκρίζο. Κάπου μεταξύ ελεγείας και πτώσης. Τα όσα –με αφορμή τη δουλειά του– συμπυκνώνει ο ζωγράφος Σωτήρης Σόρογκας χαρτογραφούν αναλογικά και τη σύγχρονη Ελλάδα: «Τα θέματα που επιλέγω, είναι αυτά που βρίσκονται κοντά στην απώλεια, τα θνήσκοντα. Γκρεμισμένα σπίτια, άδεια παράθυρα, παλιά πηγάδια, παλιά ξύλα, παλιά σκουριασμένα μηχανήματα. Τα περισσότερα απ’ τα πρόσωπα που ζωγράφισα, έχουν κι αυτά χαρακτηριστικά επιτυμβίων. Οι πέτρες που ζωγραφίζω, θα ήθελα να εικονίζουν την υπομονή της «βραχόσπαρτης» πατρίδας που υπομένει καρτερικά μιαν Ανάσταση. Εικονίζοντας όλα αυτά δηλώνω πως συμπάσχω μαζί τους, αλλά καμιά δήλωση, όπως ξέρουμε, δεν ισχύει αν δεν αποδειχθεί αληθινή.» Ζητούμενο η λύτρωση και η αλήθεια σε τούτες τις ζοφερές μέρες. Πάντως, να θυμόμαστε πως μήνα Νοέμβρη του ’42 ενωμένοι οι Έλληνες ανατίναξαν τη γέφυρα στον Γοργοπόταμο. Μια από τις σημαντικότερες πράξεις αντίστασης στην κατεχόμενη Ευρώπη.

Κώστας Κρεμμύδας mandragoras_magazine@yahoo.gr

ΑΦΡΟ∆ΙΧΤΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΟΧΘΗΣ μπορεί να μην πέσει η κυ0 Εντάξει, βέρνηση με την πρόταση μομφής

του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά τουλάχιστον θα κοσμήσει με την παρουσία του ο Σαμαράς τη Βουλή. – Θα πάνε λίγο πίσω οι δουλειές του, αλλά έτσι είναι στην πολιτική. Εκεί που δεν το περιµένεις, κάτι σου πέφτει στο κεφάλι. Αν μάλιστα παρακολουθήσει και τις ομιλίες των υπόλοιπων αρχηγών –πέραν του κολλητού του Βαγγέλη– τότε μπορεί να αναθεωρήσει τη θέση του για Wi Fi σ’ όλη την Ελλάδα. – Βλακεία πρόταση. Θα κάθονται οι πιτσιρικάδες άνεργοι που παίρνουν ένα φραπέ για να σκοτώσουν 12 ώρες, βρίσκοντας πια δηµιουργική απασχόληση. ∆ε φοβάται ο Αντώνης; ΄Άσε τον εαυτόν του είναι δοκιμασμένος στις κακουχίες, για τον φουκαριάρη συνέταιρό του Ευάγγελο όμως; – Τι θα λένε µετά για τις συζητήσεις στη Βουλή οι πιτσιρικάδες που θα έχουν πια ελεύθερη, δωρεάν και απροσπέλαστη ασύρµατη σύνδεση µε τη Βουλή, µέσω του Σαµάρειου Wi Fi; Άσε που θα έπιαναν τις «παράνομες» εκπομπές των εργαζομένων της ΕΡΤ και θα έβγαζαν λαθεμένα συμπεράσματα για τη δημοκρατία της συγκυβέρνησης. – Παγκόσµια πρωτοτυπία. Εκφώνηση δελτίου ειδήσεων µε τα ΜΑΤ κάρτα φάτσα, σαν φουτουριστικό ντεκόρ. Αμ το άλλο; Να έχουν δέσει με χειροπέδες τα κάγκελα της πόρτας της ΕΡΤ. – Τι φοβήθηκαν; Μήπως µπει το τανκ των απεργών και την ανοίξει; ∆εν ξέρω, αλλά χειροπέδες μόνο σε ανθρώπους έχω δει να βάζουν, μετά την παιδική μου ηλικία. – Άντε σε ανθρώπους και σε αντικείµενα για να µην το σκάσουν τα αντικείµενα από τους ανθρώπους. Στην παιδική μου όμως ηλικία είχα δει να βάζει στο χωριό μου, ένας βαθμοφόρος χωροφύλακας χειροπέδες σε ατίθασο γουρούνι που δεν καθόταν να το μουνουχίσει, δηλαδή να το ευνουχίσει. – Θα γινόταν πιο τροφαντό, γιατί θα

G 1

B 4

«Σαμαρά, δώσε στο λαό να φάει λιγάκι Wi Fi»

2010». τα ρίχνουμε όλα στους ΜΑΤατ6Μην Ο θεός της Ελλάδας να βάλει το ζήδες. Άνθρωποι είναι. Επηρεάζο, χέρι του. νται κι αυτοί. Όταν άκουσαν τη Σοφία του σταµάταγαν την τρυφηλή ζωή.

πολιτική του ΠΑΣΟΚ του 2009 και του

Βούλτεψη να λέει ότι η ΕΡΤ ήταν κέντρο ανομίας, έκαναν υπομονή και δεν όρμησαν. – Όταν όµως πληροφορήθηκαν τι είπε ο βουλευτής της Ν∆ Μιχ. Ταµήλος (γνωστός γιατί έσκουζε για τις περικοπές της γλίσχρας αποζηµίωσης των βουλευτών) για τους «καταληψίες» της ΕΡΤ δεν άντεξαν. Οι ΜΑΤατζήδες όρμησαν, όταν ο Ταμήλος αποκάλυψε ότι «στην ΕΡΤ ετοιμαζόταν αντάρτικο πόλεων με αναρχικούς και Συριζαίους». – Μόνο ο Παντελής Καψής, όπως δήλωσε, δεν πήρε χαµπάρι για την εισβολή στην ΕΡΤ και τη σύλληψή της µε χειροπέδες. Μετά τα δικαιολόγησε. Πάντως, ο Σαμαράς συνεχώς εκπλήσσει, θετικά. Το έχουν γράψει και πει όλοι οι αντίπαλοί του, από την κεντροαριστερά έως την υπεύθυνη αριστερά και τον Πάγκαλο. – Αυτή τη φορά τον θαύµασαν απεριόριστα στη συνέντευξη του Γ. Πρετεντέρη. «Βρε, τον µπαγάσα. Πώς άντεξε στο σφυροκόπηµα του Πρετεντέρη, πώς τα έβγαλε πέρα µε πειθώ και τεκµηρίωση», έλεγαν όλοι. Μην ευχηθείς ούτε στον εχθρό σου να περάσει ένα δίωρο στη ζωή του με τον Πρετεντέρη. – Σύγκρουση γιγάντων, µε νικητή µε τεχνιτό νοκ άουτ τον Αντώνη. ]Παρά ταύτα, νίκη της δημοσιογραφίας. – Παγκοσµίου επιπέδου. Θα δει το βίντεο ο Κιµ Γιονγκ-Ουν και θα ζητήσει να γνωρίσει τον Πρετεντέρη. Σίγουρα θα του ανοίξει σχολή δηµοσιογραφίας στην Πιόνγκ Γιανγκ. Πάντως το ΠΑΣΟΚ, πριν ακόμα και από τον Γιώργο Παπαχρήστο, είχε εκφράσει διά του εκπροσώπου τύπου του κόμματος την ικανοποίησή του για την επιτυχία της συνέντευξης Σαμαρά. – Ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος δήλωσε ότι «ο πρωθυπουργός συνεχίζει την

– Το 2009 είχαµε κυβέρνηση Ν∆, και κυβέρνηση ΓΑΠ στο τελευταίο δίµηνο, τότε που ο κόσµος ακόµα πίστευε ότι λεφτά υπάρχουν. Το 2010 καλέσαµε το ∆ΝΤ και τη Μέρκελ και φτιάξαµε την τρόικα. Μοιραίο έτος, μοιραία κυβέρνηση, αίσια εξέλιξη πια με Σαμαρά. – Το είπε λίγο διαφορετικά, βέβαια, ο υπουργός Εργασίας κ. Βρούτσης. «Μοιραίως, κάποιες επιχειρήσεις θα κλείσουν» . – «Με κατάντησες µοιραία, της ψυχής µου διαφθορέα», όπως εύστοχα θα του απαντούσε η λαϊκή αοιδός Τασούλα Θωµαΐδου. Μοιραίος είναι και ο Γρ. Βαλλιανάτος, με την τελευταία του ιδιότητα του προέδρου της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, που δήλωσε την ημέρα της δολοφονίας των χρυσαυγιτών του Ν. Ηρακλείου: «Είμαστε όλοι χρυσαυγίτες. Ο φασισμός ήταν και είναι φαιοκόκκινος». – Μοιραίος και ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Πέτρος Τατσόπουλος, που έσπευσε πάλι να προκαλέσει, ταυτιζόµενος µε τον Βαλλιανάτο. ∆εν διευκρίνισε, πάντως, ο βουλευτής αν συμφώνησε μ’ όλη τη φράση του Βαλλιανάτου ή μόνο με το πρώτο σκέλος. – ∆ιαφορετικά, ο Τατσόπουλος θα καταγραφεί ως ιδρυτής της τάσης της θεωρίας των δύο άκρων εντός του ΣΥΡΙΖΑ. Μοιραία κατάληξη είναι και η εφαρμογή δακτυλίου στα τζάκια και τις ξυλόσομπες. – Αφού διπλασίασαν την τιµή του πετρελαίου θέρµανσης, όσοι µπορούσαν στράφηκαν στις παραδοσιακές µεθόδους. Η κυβέρνηση, διά του αξιότιμου και πολλά υποσχόμενου υπουργού ΠΕΧΩ∆Ε Μανιάτη, του ΠΑΣΟΚ, αντί

m n

v c

να μειώσει την τιμή του πετρελαίου, βάζει δακτύλιο στα τζάκια. – Με αντικειµενικά όµως κοινωνικά κριτήρια. Για παράδειγµα, Κυριακές θα ανάβουν τζάκια οι περιοχές από Κ. ∆ηλαδή Κηφισιά, Καλλιθέα, Καισαριανή, Καµατερό και Κολοπετινίτσα. Τέτοια μαθαίνουν οι ευρωπαίοι ιθύνοντες και μας θαυμάζουν, ιδιαίτερα σε προεκλογικές περιόδους. – Ο υποψήφιος των Σοσιαλδηµοκρατών κ. Σούλτς στη βαρυσήµαντη οµιλία του στο Μέγαρο το ξεκαθάρισε: «Οι άνθρωποι στη Μεσόγειο είναι το ίδιο έξυπνοι µε εκείνους της βόρειας Ευρώπης». Μεγάλε, φιλέσπλαχνε, ελπιδοφόρε.

z l

– Μέχρι τώρα το πρότυπο του Νότιου Ευρωπαίου ήταν ο Γιωργάκης. Τώρα φαίνεται έγινε ο Σαµαράς.

Γεράσιμος ο Αλιεύς alieys@hotmail. gr

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Ιδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών, Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε. Ακαδημίας 62, 5ος όροφος, Αθήνα 106 79 ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3616702 3619513 - 3619514 FAX: 3619610 Εκδότρια: Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού Συνδρομές (σε ευρώ) • Εσωτερικού: 140 • Kύπρος: 240 • Ευρώπη: 240 • Λοιπός κόσμος: 240 Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: A’ Αθηνών Αρ. Λογαριασμού: 72038528658 ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ηλεκτρονική ∆ιεύθυνση: epohigr@gmail.com www.epohi.gr Κωδικός εντύπου: 3341

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Noεμβρίου 2013

ι μπορεί ν’ αλλάξει, πολύ περισσότερο να ανατρέψει, μια πρόταση δυσπιστίας; Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να ρίξει μια κυβέρνηση συνήθως είναι ένα όπλο εντυπωσιασμού της αντιπολίτευσης. Αυτή, όμως, τη φορά διαφέρει και γι’ αυτό συζητήθηκε τόσο πολύ. Το ζήτημα των παρενεργειών της πρότασης δεν είναι κάτι το αμελητέο τέθηκε και από συντρόφους και φίλους. Ν∆ και ΠΑΣΟΚ, με την αμέριστη και άμεση στήριξη του φιλοκυβερνητικού Τύπου, φανερά ανήσυχοι και θορυβημένοι, έσπευσαν να πουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ τους έκανε με την πρότασή του μεγάλο δώρο! Η Ν∆, ιδίως, εμφανίζεται σχεδόν να τρίβει τα χέρια της. Την Κυριακή το βράδυ, λένε, μια «συμπαγής» πλειοψηφία θα είναι η «νέα αφετηρία» για να προχωρήσει γρηγορότερα το κυβερνητικό έργο. Γκάφα, λοιπόν, του άπειρου ΣΥΡΙΖΑ, φως φανάρι. Έδωσε πάσα σε μία κλονιζόμενη πλειοψηφία λόγω των μέτρων που η τρόικα πιέζει να παρθούν. Ο «άπειρος» ΣΥΡΙΖΑ, όμως, γνωρίζει πολύ καλά ότι η κυβέρνηση, με την αποφασιστική βοήθεια του φιλικού Τύπου – γι’ αυτό και τον φροντίζει πολλαπλά, ως και παράνομα – θολώνει το τοπίο, κρύβει όσο μπορεί την πολιτική της και τις συνέπειές της, και με προεξάρχοντα τον πρωθυπουργό που συστηματικά φυγομαχεί. Ταυτόχρονα, ο φιλοκυβερνητικός Τύπος, όσο σε καμιά άλλη φάση της πολιτικής μας ιστορίας, διαστρεβλώνει πλήρως τη γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, όταν υποχρεώνεται να την παρουσιάσει και δεν την αποσιωπά. Ενώπιος ενωπίω Ο ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, χτύπησε ξαφνικά αυτή την ανωμαλία με ένα θεσμικό όπλο, τη μομφή, χωρίς να εγκαταλείψει κανένα άλλο, το δρόμο, τις κινηματικές παρεμβάσεις πρώτα απ’ όλα. Προσήγαγε, την κυβέρνηση, τον Τύπο της, την Τρόικα ενώπιον του Λαού! Ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ και οι πολίτες έμαθαν για την πρωτοβουλία του στο δρόμο μπροστά από την ΕΡΤ στην Αγία Παρασκευή, στην ΕΤ3 στη Θεσσαλονίκη, στις τοπικές ραδιοφωνίες όπου διαδήλωναν. Ξεσκεπάζει την κυβέρνηση και τον Τύπο της, ενώ συνωμοτούσαν με την τρόικα πώς θα περάσουν τα νέα σκληρά μέτρα τους πίσω από ένα σκηνικό «σκληρής διαπραγμάτευσης». Γιατί διάλεξε αυτή τη στιγμή; ∆ύο ήταν οι λόγοι. Ο πρώτος ήταν, προφανώς, η είσοδος των ΜΑΤ στην ΕΡΤ. Όχι ως κάτι το πρωτόγνωρο, ασφαλώς, αλλά ως ενέργεια που εκφράζει και στο συμβολικό επίπεδο – η μωρή πράξη να κλειδώσουν με χειροπέδες την καγκελόπορτα θα μείνει στην ιστορία του αυταρχικού κράτους – με τον πιο γνήσιο τρόπο τη λογική της καταστολής και του περιορισμού της ∆ημοκρατίας εν μέσω κρίσης. Η Αριστερά, η δική μας πρώτα απ’ όλα, είναι επιφορτισμένη και μ’ αυτό το καθήκον, να το θέτει, να το προτάσσει, να κρατά ανήσυχο και ενήμερο τον λαό, τους πολίτες για τη βαθμιαία περιστολή

Η πολιτική της κυβέρνησης ενώπιον του λαού

* Τα μεσάνυχτα η ψηφοφορία για την πρόταση δυσπιστίας

συντονιστούν όλες οι διαθέσιμες δυνάμεις, για να πέσει η κυβέρνηση, να αλλάξει η πολιτική. Το θέλει; Το ΚΚΕ κράτησε τη, σχεδόν, αναμενόμενη στάση. Κριτική, βεβαίως, της κυβέρνησης αλλά και οι προδιαγραφές της γραμμής ήταν σαφείς: ικανό μέρος του χρόνου αξιοποιήθηκε για «μομφή» στον ΣΥΡΙΖΑ! Εντούτοις, ο προσεκτικός ακροατής του λόγου της Αλέκας Παπαρήγα, ιδίως αν είναι συνταξιδιώτης της από τη δεκαετία του ’60, διέκρινε κάποιες διαφοροποιήσεις σε σχέση με το παρελθόν. Ασφαλώς, η θέση της τώρα είναι πιο χαλαρή, η ηλικία μας πιέζει, διότι οι εξελίξεις είναι ιστορικές... Η ομιλήτρια έκανε βεβαίως κριτική, μίλησε για αυταπάτες που σπέρνει ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά συγχρόνως ‘νουθετούσε’: «∆εν πήγε ο ΣΥΡΙΖΑ να επισκεφτεί τα επαναστατικά κινήματα του εξωτερικού». Πώς να μην αξιολογήσει αυτό το, «φοβερό ποσοστό» όπως το χαρακτήρισε, 27%; «Αυτό που δεν υπάρχει σ’ όλη την Ευρώπη, όντως υπάρχει στην Ελλάδα», είπε. Πρόσθεσε μάλιστα: «Πάρα πολλοί σας ψήφισαν ως ένα κόμμα αριστερό». Ενοχλημένη η κυβέρνηση

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ από «Τα Νέα»

της, για την αφαίρεση κάθε κοινωνικού δικαιώματος από τους θεσμούς της. Η αποκατάσταση της ουσίας της ∆ημοκρατίας δεν μπορεί να μετατεθεί για όταν θα φύγει η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση και η τρόικα. Ο αγώνας αυτός είναι τωρινός. O δεύτερος λόγος, είναι η προϊούσα κοινωνική και οικονομική καταστροφή που συντελείται, κι αυτές τις μέρες με την παρουσία της τρόικας – έρχεται κάθε φορά και πιο ιταμή, πιο αλαζονική, πιο ταξική – στην Αθήνα ετοιμάζεται μια νέα δέσμη μέτρων που αυτή η πορεία προς την καταστροφή θα πάρει νέα φόρα. Κάπως έπρεπε να διακοπεί αυτό το ιδιότυπα απερίσπαστο κυβέρνησης και τρόικας, που ενώ έχουν συμφωνήσει επί της ουσίας, σκιαμαχούν πίσω από αριθμούς, περίπου, για το θεαθήναι. Απολογία - κατηγορητήριο Πέρα όμως από την επικαιρότητα της πρωτοβουλίας του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή την ανάγκη αυτή τη στιγμή να τεθούν ταυτόχρονα τα ζητήματα ∆ημοκρατίας και συντελούμενης καταστροφής όπως ήδη σημειώσαμε, η κυβέρνηση έπρεπε να υποχρεωθεί, «βίαια», να προβεί σε έναν αναλογισμό του έργου της κατ’ αντιπαράσταση. Ήταν, όντως, ευχάριστο να βλέπει κανείς, κατά τη συζήτηση των δυο πρώτων ημερών, τους αιφνιδιασμένους βουλευτές και υπουργούς της συμπολίτευσης να απολογούνται στην πραγματικότητα – όχι ακριβώς να εκθέτουν – για τα έργα και τις ημέρες της κυβέρνησης. Κι ας έλεγαν αρχικά ότι δεν είναι δυνατό να γίνεται πρόταση μομφής για μια «παράνομη κατάληψη» ……. Η συζήτηση, εντέλει, βοηθάει τον κόσμο να αποκτήσει μια συνολική εικόνα των όσων συμ-

βαίνουν και μέλλεται να συμβούν, αλλά και προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ. Η συζήτηση αυτή μπορεί, ενδεχομένως, να αποδειχτεί σημείο καμπής στις περαιτέρω εξελίξεις. Ξεκαθαρίζει το πολιτικό τοπίο. Σημείο καμπής Όμως, αυτό είναι συνάρτηση και της εμφάνισης του ΣΥΡΙΖΑ στη συζήτηση. Αυτός μόνο μπορεί να το επαληθεύσει, χωρίς να υποτιμούμε τη σημασία της συμβολής και των άλλων κομμάτων. Αυτός έχει αυτή τη δυνατότητα. Οι εισαγωγικές πολύ καλές παρεμβάσεις Βούτση – ∆ραγασάκη ενθαρρύνουν. Είναι ευκαιρία να εμφανιστεί με το δικό του συνεκτικό προγραμματικό λόγο, ιδίως διότι βάλλεται πολλαπλά σ’ αυτό. Η μομφή αυτή, θα λέγαμε, έχει ανάγκη από ποιοτικές παρεμβάσεις όχι ατάκες, να μην είναι καθόλου για την τηλεόραση, αλλά να απευθύνεται στην τεράστια πλειοψηφία της κοινωνίας που ανησυχεί, αγωνιά πραγματικά για το τρομακτικό ενδεχόμενο, το ζοφερό και καταθλιπτικό, να ζούμε αυτή τη ζωή που ήδη ζούμε έως ότου ξεχρεωθούμε, όπως κυνικά το είπε ο κ. Ρεν. Και όχι μόνο αυτό, δεν αρκεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει, στο έδαφος της εμφάνισής του αυτές τις τρεις μέρες – έξω και μέσα στη Βουλή – έχει την ευκαιρία να συνεχίσει την αναβάθμιση του έργου του, της κινηματικής του παρέμβασης, του προγράμματός του. Όχι μόνο στο μακρό- αλλά και στο μικρόεπίπεδο, εκεί που η προϊούσα καταστροφή έχει όνομα ανθρώπου, διεύθυνση οικογένειας, υπηρεσίας που καταργείται, πρόνοιας που χάνεται, δημόσιου χώρου που καταπατείται ή πωλείται κ.τ.λ., κ.τ.λ., κ.τ.λ. Αυτή η κίνηση ποιοτικής αναβάθμισης της αντι-

πολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ, αν επαληθευτεί, εξουδετερώνει και την παρενέργεια της συσπείρωσης του κυβερνητικού στρατοπέδου που επικαλούνται. Αν αυτή επιβεβαιωθεί, θα είναι πρόσκαιρη, ενώ το θετικό αποτύπωμα της παρέμβασης του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αποειχθεί διαρκές. Τέθηκε από διαφορετικές πλευρές το ζήτημα της στιγμής που επιλέχθηκε για να κατατεθεί η μομφή. Μήπως ήταν προτιμότερο όταν θα ψηφίζονται νέοι μνημονιακοί νόμοι, πχ, για τους πλειστηριασμούς, ή το φόρο ακίνητης περιουσίας, όταν θα διαφωνούν και κυβερνητικοί βουλευτές; Μάλιστα, κάποιοι κατηγόρησαν τον ΣΥΡΙΖΑ για συμπαιγνία, υπαινισσόμενοι φόβο μπροστά στο ενδεχόμενο να πέσει η κυβέρνηση. Είναι λάθος, προφανώς, διότι το δικαίωμα της ονομαστικής ψηφοφορίας είναι πάντοτε στις δυνατότητές του και θα ασκηθεί, οπότε κάθε βουλευτής θα βρεθεί μπροστά στις ευθύνες του, όχι μία αλλά πολλές φορές. Το ζήτημα δεν είναι τεχνικό αλλά ουσιαστικό, δηλαδή το κατά πόσο το κίνημα θα υποχρεώνει και συγχρόνως θα απελευθερώνει κάποιους βουλευτές για να καταψηφίσουν. ∆ΗΜΑΡ και ΚΚΕ Η ∆ΗΜΑΡ για άλλη μια φορά δεν μπόρεσε να ξεκαθαρίσει, επί της ουσίας και όχι μόνο τακτικά, για εσωκομματικούς λόγους, αν είναι κόμμα σαφώς της αντιπολίτευσης. Τότε ποιος ο λόγος τής αποχώρησης από την κυβέρνηση, που ήταν μια μείζονος πολιτικής σημασίας πράξη, με κόστος μάλιστα γι’ αυτή; Αυτό το μετέωρο βήμα, αυτή η ασταθής ισορροπία θα στοιχίσει καταρχάς στην ίδια, στην αξιοπιστία της. Είναι όμως και βλάβη στην προσπάθεια να

Η στάση της κυβέρνησης επίσης αναμενόμενη. Ύστερα από το επίπεδο της συνέντευξης του πρωθυπουργού που είδαμε στο Mega – εδώ ο Γ. Πρετεντέρης ξέχασε ότι είναι ο ενημερωμένος, μάγκας και ζόρικος – δεν περιμέναμε τίποτε καλύτερο. Ένα φτηνό απολογισμό που έκρυβε τα προβλήματα και ένα ακατάσχετο υβρεολόγιο στον ΣΥΡΙΖΑ, του τύπου ότι έδωσε «πισώπλατη μαχαιριά την ώρα που διαπραγματευόμαστε», «ο ΣΥΡΙΖΑ το έκανε γιατί έχει εσωτερικά προβλήματα», «ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υποσχέσεις τα παραμύθια της Χαλιμάς» κτλ, κτλ, κτλ. Ιδιαίτερα οι αγορητές του ΠΑΣΟΚ δεν μπόρεσαν να κρύψουν την πολύχρονη θητεία στην αλαζονεία και το λαϊκισμό. Κύκλοι του ΠΑΣΟΚ μιλούσαν ως και για «λεκτική συμπόρευση» με τη Χρυσή Αυγή, ενώ ο κ. Ρήγας δεν παρέλειψε να μιλήσει για «πράξη πολιτικής ανευθυνότητας και τυχοδιωκτισμού» και λογική «Κούγκι», «να ανατιναχτούμε όλοι μαζί και να πάρουμε μαζί μας και τους Ευρωπαίους». Στην ιστορία των προτάσεων δυσπιστίας, όπου, όπως ήδη σημειώσαμε, σχεδόν πάντα κερδίζει η κυβέρνηση, και το πιο πιθανό το ίδιο θα συμβεί σήμερα το βράδυ, η συγκεκριμένη θα καταγραφεί ως έχουσα εξαιρετικά πρόσκαιρη αξία. Τίποτε δεν μπορεί να σκεπάσει ή να ανακόψει την αποσύνθεση της πλειοψηφίας λόγω των αντιδράσεων και αντιστάσεων, που φτάνουν ακόμη και στους κυβερνητικούς βουλευτές από την τεράστια πλειοψηφία της κοινωνίας. Αυτό το κυβερνητικό σχήμα που διαπερνάται από πολλαπλές, εγκάρσιες και κάθετες, αντιθέσεις έχει πολλή και απότομη ανηφόρα ακόμη. Θα μπορέσει να την ανέβει; Παύλος Κλαυδιανός

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Η απόρριψη της ευπιστίας * Η πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ πέρα από τους αριθμούς και τα επικοινωνιακά τερτίπια

Του ∆ΗΜΗΤΡΗ ΠΕΤΣΕΤΙ∆Η

έμπτη απόγευμα στη Βουλή, η εικόνα απογοητευτική. Παρότι η μέρα σημαδεύτηκε από την εισβολή των ΜΑΤ στο Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής, στα έδρανα των βουλευτών κάθονται βαριεστημένοι ελάχιστοι βουλευτές της συμπολίτευσης, κάτι σαν προσωπικό ασφαλείας σε μια κατάσταση που δεν προβλέπεται να έχει εκπλήξεις. Την τιμή της «ολομέλειας» μετά βίας σώζουν αρκετοί βουλευτές της αντιπολίτευσης, που παρά το γεγονός ότι πρόγραμμα προβλέπει νομοθετικό έργο αρμοδιότητας υπουργείου ∆ιοικητικής Μεταρρύθμισης (διάβαζε απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων…) επιμένουν να ασχολούνται με το διαρκές πραξικόπημα κατάργησης της ΕΡΤ. Με το όνειδος μιας κυβέρνησης, που μόνο στα ΜΑΤ μπορεί πια να αναθέτει το «έργο» της. Στα υπουργικά έδρανα ούτε ένας υπουργός. Ολόκληρη κυβέρνηση εκπροσωπείται δια μιας υφυπουργού, της κ. Χριστοφιλοπούλου. Η οποία εμφανώς έχει στο βλέμμα της την απορία: μα τι με νοιάζουν εμένα όλα αυτά, ας τελειώνουμε καμιά φορά το μπλα-μπλα, να έρθει η ώρα των ψηφοφοριών, να ψηφιστεί το νομοσχέδιο να πάμε ο καθένας στη δουλειά του… Γιατί, προφανώς, γι’ αυτούς η Βουλή δεν είναι δουλειά, είναι ανούσια καταναγκαστική εργασία, κατάλοιπο μιας άλλης εποχής, ξεπερασμένης πια στο μετακοινοβουλευτικό περιβάλλον. Μέσα σ’ αυτή την άκρως παρακμιακή ατμόσφαιρα ζητάει ξαφνικά το λόγο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και ανεβαίνει στο βήμα. Η κίνηση αυτή δεν προκαλεί την παραμικρή αναταραχή. Κι αυτό θα περάσει… Η κυρία υφυπουργός, μόνη εκπρόσωπος του υπουργικού συμβουλίου, εξακολουθεί να ανιά.

Η κυβέρνηση είναι αλλού Κάποιοι άλλοι, πιο έμπειροι μάλλον, καθώς ακούνε τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να ανεβάζει στροφές, κάτι αρχίζουν να υποπτεύονται και ίσα που προλαβαίνουν να φωνάξουν τον κ. Μητσοτάκη (το νεότερο). Ο οποίος κάνει την εμφάνισή του τη στιγμή που ο Α. Τσίπρας καταθέτει την πρόταση δυσπιστίας. Πανικός. Σύμφωνα με τον κανονισμό, η κυβέρνηση οφείλει να απαντήσει αν θέλει να αρχίσει αυτοστιγμεί η συζήτηση επί της πρότασης δυσπιστίας ή μέσα σε σαρανταοχτώ ώρες. Αλλά ποια κυβέρνηση; Ο ένας και μοναδικός υπουργός μετά της μιάς και μοναδικής υφυπουργού; Ο προεδρεύων εκείνη την ώρα βγάζει από την αμηχανία τον κ. Μητσοτάκη προτείνοντας διακοπή πέντε λεπτών, προκειμένου να… ανευρεθεί η κυβέρνηση. Και μόνο η εικόνα αυτή θα ήταν αρκετή για να κατατεθεί πρόταση δυσπιστίας σε μια κυβέρνηση, που δεν δείχνει καμιά εμπιστοσύνη στη Βουλή. Υπάρχουν, ωστόσο, και πάρα πολλοί

άλλοι λόγοι που μπορούν να συνοψιστούν σε μια φράση: αυτή η κυβέρνηση πρέπει κάποια στιγμή να αισθανθεί ότι δεν μπορεί να κυβερνάει, χωρίς να δίνει λόγο σε κανέναν –επικαλούμενη ότι κάποτε έγιναν εκλογές κι ότι κάποτε θα ξαναγίνουν. Και, αντίστοιχα, οι βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας χρειάζεται να καταλάβουν ότι δεν μπορούν να κοροϊδεύουν επ’ άπειρον τον κόσμο κάνοντας κατ’ ιδίαν συναντήσεις (μασάζ το λένε στην καθομιλουμένη) με τον κ. Στουρνάρα –ως εκπρόσωπο της τρόικας. Έχει νόημα η πρόταση δυσπιστίας; Μα θα έχει οποιοδήποτε θετικό αποτέλεσμα αυτή η πρόταση δυσπιστίας ή απλώς θα συσπειρώσει την κυβερνητική πλειοψηφία; Όταν λέμε «θετικό αποτέλεσμα» δεν φαντάζομαι να περιμένει κανείς την άμεση πτώση της κυβέρνησης. Αν οι προτάσεις δυσπιστίας γίνονταν μόνο υπ’ αυτό τον όρο, δεν θα γίνονταν ποτέ. Γιατί σχεδόν ποτέ δεν ρίχνουν κυβερνήσεις. Και η ελάχιστη

αποδυνάμωση της κυβερνητικής πλειοψηφίας, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πλήγμα σε μια κυβέρνηση ταγμένη να εφαρμόζει την καταστροφική για τα λαϊκά στρώματα μνημονιακή πολιτική, σε πλήρη αντίθεση με τη λαϊκή θέληση. Αλλά και πέρα από το όποιο αποτέλεσμα καταγραφεί την Κυριακή τα μεσάνυχτα στην ψηφοφορία, όλοι αυτοί που γυρίζουν τα κανάλια και προβάλλουν τις σοβαρές αντιρρήσεις τους πότε για τις απολύσεις, πότε για το φόρο ακίνητης περιουσίας, πότε για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, πότε για το κλείσιμο της ΕΡΤ, πότε για τον υπερυπουργό κ. Στουρνάρα, θα χρειαστούν πολύ θράσος για να ξεχάσουν όλα αυτά και να στηρίξουν για μια ακόμα φορά το καταστροφικό έργο της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου. Αν δείξουν ότι το διαθέτουν, θα εισπράξουν και τον ανάλογο εξευτελισμό, που θα τους εμποδίσει –για ένα διάστημα τουλάχιστο– να παριστάνουν τους ανήξερους ή τους εξεγερμένους χωρίς αιτία. Ας απομείνουν γυμνοί, με μόνη δικαιολογία που τους συγκρατεί στην κυβερνητική πλειοψηφία, το φόβο ότι στις επόμενες εκλογές πάνω από τους μισούς εξ αυτών θα ψάχνουν να βρουν την έδρα τους. Τα ψέματα τελείωσαν Αυτό ισχύει πιο πολύ για τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, που συγκυβερνούν ως φτωχοί συγγενείς με τη Ν∆. Αν συνεχίσουν να λειτουργούν σαν συνιστώσα της Ν∆ μόνο και μόνο για να επιβιώσουν πολιτικά υπό την προστασία της και με μοναδικό όφελος τη σωτηρία του κ. Βενιζέλου, ας αποκαλυφθούν ως αυτό που θέλει η ηγεσία τους να είναι: το μοιραίο και άβουλο αντάμα στήριγμα της δεξιάς, της πιο οπισθοδρομικής

δεξιάς στη μεταπολίτευση. Και όχι της χώρας, όπως καμώνονται. Γιατί οι άνθρωποι (που «εσμέν η πόλις», όπως μας δίδαξαν οι αρχαίοι Αθηναίοι) δεν αντέχουν άλλο «σώσιμο». ∆εν μπορούν άλλο να βλέπουν τη δήμευση να απειλεί το σπίτι τους, τον πλειστηριασμό την πρώτη κατοικία τους, την ανάλωση μέχρι τελευταίας ρανίδας της δημοκρατίας σαν μοιραία και αναπόφευκτα συμβαίνοντα. Αλλά και για τη ∆ΗΜΑΡ θα είναι μια κρίσιμη στιγμή. Φεύγοντας από την κυβέρνηση το καλοκαίρι, έδειξε να μη θέλει να φορτωθεί όλες τις αμαρτίες της. Θα αποδεχθεί τις συνέπειες αυτής της επιλογής ή θα παλινδρομήσει σ’ έναν φθοροποιό κυβερνητισμό άνευ ορίων και όρων; Μια κρίσιμη καμπή Αυτή η πρόταση δυσπιστίας μπορεί να καταγραφεί σαν κρίσιμη καμπή. Σαν το χρονικό σημείο όπου χρειάζεται ο καθένας να σταθεί και να αναμετρήσει το έχει του: με ποιους θα πάει και ποιους θ’ αφήσει. Από τα μεσάνυχτα της Κυριακής κανείς δεν θα έχει καμία δικαιολογία. Κι ούτε θα μπορεί να επικαλείται οποιοδήποτε πρόσχημα, ώστε να τα διπλώνει στις επιμέρους ψηφοφορίες που θα ακολουθήσουν για νέα βαριά μέτρα. Ή με τα λαϊκά στρώματα που υποφέρουν και ελπίζουν σε μια ανατροπή, ή με την αδιέξοδη και καταστροφική για την κοινωνία πολιτική τής αποδοχής των μνημονίων, της ύφεσης, της ανεργίας, της διάλυσης του παραγωγικού ιστού, της διάψευσης κάθε ελπίδας για ανάκαμψη και ανάκτηση ενός ανεκτού επιπέδου ζωής και μιας αξιοπρεπούς επιούσας. Χ. Γεωργούλας

ΕΡΤ: Η Ελλάδα της ελπίδας μέσα στην κρίση Της

Θεανώς Φωτίου

σοι από μας βρέθηκαν το χάραμα της Παρασκευής, 7 Νοεμβρίου, μπροστά στα κάγκελα της ΕΡΤ και απέναντι στα ΜΑΤ , γνωρίζαμε ότι ζούσαμε τη βίαιη διακοπή ενός εξαιρετικού εγχειρήματος ελεύθερης και ανεξάρτητης ραδιοφωνίας /τηλεόρασης και ενημέρωσης. Μέσα από μια αλληλουχία παράνομων ενεργειών της κυβέρνησης, που ξεκίνησε με το «μαύρο στην ΕΡΤ» της 11ης Ιουνίου, και με συνεχή ανυπέρβλητα εμπόδια επικοινωνίας, γεννήθηκε στον τόπο μας ένα καινούργιο υπόδειγμα ενημέρωσης, με πολυφωνία, υψηλό φρόνημα και συνεργασία. Το υπόδειγμα αυτό απέκτησε ευρύτατη λαϊκή συναίνεση και αποδοχή, σεβασμό και ακροαματικότητα, που πολλές φορές ξεπερνούσε το παρελθόν της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης: υποδειγματική κάλυψη πολιτικών γεγονότων, γερμανικές εκλογές, ταξίδι Σαμαρά στην Αμερική και πρωτιές στη δημοσιοποίηση ειδήσεων ήταν οι κατακτήσεις της. Η νέα ΕΡΤ , συνέχεια και τομή της προηγούμενης, δίδαξε σε δύσκολους καιρούς ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να αρνηθούν τις παράνομες απολύσεις και να αντιτάξουν στην απόσυρση, την ιδιώτευση και την

οργή της απελπισίας, την συλλογική δράση και οργάνωση, παραμένοντας στη θέση τους και συνεχίζοντας την δουλειά τους. Βελτίωσαν την ποιότητα της εργασίας τους, λειτουργούσαν με ελάχιστα μέσα αλλά πολλαπλασίαζαν την απόδοσή τους μέσα από τη δύναμη της συλλογικότητας και της ευθύνης που είχαν αναλάβει: να ενημερώσουν σε καιρούς δύσκολους, με αντικειμενικότητα και επαγγελματισμό, τον ελληνικό λαό. Η ανάληψη αυτής της ευθύνης προκάλεσε, τις προσωπικές υπερβάσεις και διάρρρηξη συνείδησης που χαρακτηρίζουν το όλο πείραμα της ΕΡΤ και το καθιστούν μια εμβληματική πράξη αντίστασης μεγάλης διάρκειας στις μνημονιακές επιταγές, στις απολύσεις και διαθεσιμότητες της κυβέρνησης. Είναι μια πράξη που μέσα σε πέντε μήνες κουρέλιασε όλα όσα λέγονται περί εξορθολογισμού του ∆ημοσίου και αξιοκρατίας –ένα αντιπαράδειγμα που κρίνεται καθημερινά ώρα την ώρα δίπλα στο κρατικό υπόδειγμα και γι’ αυτό βέβαια καθίσταται εξαιρετικά ενοχλητικό. Γι’ αυτό πρέπει να σιγήσει διά των ΜΑΤ. Το «μαύρο» στην ΕΡΤ το ανέτρεψαν οι εργαζόμενοι με αυτό το μοναδικό αυτοδιαχειριστικό και συλλογικό παράδειγμα, που θα μείνει στην ιστορία της παγκό-

σμιας ραδιοτηλεόρασης. Η ανατροπή αυτή που έδινε ελπίδα και πληροφόρηση σε χιλιάδες Έλληνες, έπρεπε να σιγήσει. Με τον κλασικό τρόπο που δεν συμβαίνει στις δημοκρατίες: στις 4 το χάραμα από τα ΜΑΤ. Όμως η εγγραφή αυτού του εγχειρήματος στο συλλογικό ασυνείδητο δεν σβήνει. Για τους εργαζόμενους της ΕΡΤ υπέρτατο καθήκον ήταν «η ροή προγράμματος». Και γι’ αυτήν τη ροή δεν υπολόγιζαν κόπο, ωράρια και αντοχές. ∆εν υπήρχαν κάρτες και κοπάνες. Οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ δεν ήταν υπάλληλοι κανενός, ήταν δημόσιοι λειτουργοί και η ύπαρξη της κατάληψης νομιμοποιείτο μόνο μ’ αυτή την καθημερινή λειτουργία: την υπεύθυνη, απρόσκοπτη και υψηλής ποιότητας ροή του προγράμματος. Έτσι, η κατάληψη της ΕΡΤ διασφαλίζει τη δημόσια περιουσία παράγοντας δημόσιο έργο καθημερινά. Οι «παράνομοι καταληψίες της δημόσιας περιουσίας» νοηματοδότησαν ξανά λέξεις εξαιρετικά φθαρμένες, όπως δημόσιο αγαθό, δημόσια περιουσία και ελευθερογνωμία. Θύμιζαν διαρκώς πως τα δημόσια αγαθά ανήκουν στο δήμο, το λαό, και πρέπει να είναι ελευθέρως προσβάσιμα και πως η ελεύθερη πληροφόρηση του λαού είναι αληθινή περιουσία, ουσία της δημοκρατίας και περηφάνια

της. Τον πιο πολύ καιρό μόνοι, μ’ ένα μεγάλο όμως δίχτυ κοινωνικής αποδοχής, που δεν επέτρεψε στον κοινωνικό αυτοματισμό να τους κατασπαράξει. Θυμάμαι από τις πρώτες μέρες του Ιουνίου, όταν χιλιάδες ανθρώπων συνέρρεαν στα κτίρια της ΕΡΤ, την αγωνία των εργαζομένων που έχαναν τα προς το ζην, να περιφρουρήσουν με κάθε τρόπο , να προφυλάξουν με κάθε τρόπο, να ασφαλίσουν την δημόσια περιουσία του λαού, την ΕΡΤ, την περιουσία όλων μας. Αυτήν που κατάκλεψαν οι τιμητές τους, αυτήν που σήμερα βάζουν στο ΤΑΙΠΕ∆ για ξεπούλημα, αυτήν που χρησιμοποίησαν για τα ρουσφέτια τους και τις παχυλές αποδοχές των ημετέρων, για να περάσουν την κομματική τους πληροφόρηση και να απολύσουν όσους κατά καιρούς δεν συναινούσαν. Αυτήν τη δημόσια περιουσία έσωσαν και τίμησαν με τη δουλειά τους οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ. Στην ΕΡΤ, όπως και σε άλλες περιπτώσεις (ΒΙΟΜΕ, σχολάζουσες βιομηχανίες, κτίρια και γαίες), οι απολυμένοι και άνεργοι χαράζουν νέους δρόμους αυτοοργάνωσης και επιβίωσης. Είναι ό,τι πιο πολύτιμο γεννιέται σήμερα. Είναι η Ελλάδα της ελπίδας μέσα στην κρίση. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Noεμβρίου 2013

Φθηνή παραποίηση... Γραμμή κατευθείαν από το Μαξίμου (και ολίγον Χαριλάου Τρικούπη…) Τίτλος, που δεν πείθει ούτε τους πιο πιστούς οπαδούς των μνημονίων, και σκίτσο, ισότιμο με χίλιες λέξεις, πιστοποιούν την πολύ μεγάλη αμηχανία της κυβέρνησης και των διαπλεκόμενων συμμάχων της. Πρέπει να σου έχουν τελειώσει και τα έσχατα επιχειρήματα, για να περάσεις σε μια τόσο φθηνή παραποίηση: ο ΣΥΡΙΖΑ από την ίδια μεριά με την τρόικα και οι πιστοί εκτελεστές των εντολών της από την… αντίθετη! Χαρακτηριστικό της ένδειας επιχειρημάτων, ίσως και της ύπαρξης διαφορετικών εκτιμήσεων, είναι ότι στις εσωτερικές σελίδες των «Νέων» δύο από τις πιο ισχυρές πένες της εφημερίδας, Γ. Παπαχρήστος και ∆. Μητρόπουλος, δεν αγγίζουν το θέμα «πρόταση δυσπιστίας» με το φθηνό και παραπειστικό τρόπο του πρωτοσέλιδου: «Η πρόταση μπορεί να απορριφθεί, όμως ο ΣΥΡΙΖΑ, εάν θέλει να κάνει τη ζωή της κυβέρνησης κόλαση, διαθέτει τα όπλα για να το κάνει» (λέει ο πρώτος αντικρούοντας τα περί δώρου στην κυβέρνηση). Ο δε δεύτερος προαναγγέλλει ότι από ∆ευτέρα θα υπάρχουν ανοιχτά τα ίδια μέτωπα…

Σύγκρουση δύο διαφορετικών κόσμων στη Βουλή * Νέα ∆ημοκρατία και ΠΑΣΟΚ δηλώνουν την πίστη τους στα μνημόνια

ε κλίμα έντασης εξελίχθηκε η συζήτηση επί της προτάσεως δυσπιστίας που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ, η οποία θα ολοκληρωθεί σήμερα, Κυριακή. Εκπρόσωποι της κυβέρνησης, οι οποίοι έμπαιναν και εμβόλιμα στον κατάλογο των ομιλητών με αποτέλεσμα η Νέα ∆ημοκρατία να έχει περισσότερους από τον προβλεπόμενο ομιλητές εις βάρος των υπολοίπων κομμάτων, επιτέθηκαν κατά του ΣΥΡΙΖΑ και των θέσεών τους αποφεύγοντας να κάνουν επί της ουσίας απολογισμό της πολιτικής που έχουν ακολουθήσει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Το γενικό πνεύμα των τοποθετήσεων της Νέας ∆ημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ ήταν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώκει την αποσταθεροποίηση της χώρας και την πρόκληση πολιτικής ανωμαλίας. Η ∆ΗΜΑΡ, που θα δηλώσει «παρών» στην ψηφοφορία, προσπάθησε ανεπιτυχώς να τηρήσει ίσες αποστάσεις μένοντας αμήχανη στο περιθώριο. Το ΚΚΕ, που θα στηρίξει την πρόταση δυσπιστίας, άσκησε κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ για τις προγραμματικές του θέσεις. Τέλος, το ΠΑΣΟΚ προσπάθησε να αναδείξει τις «διαφοροποιήσεις και τις απόλυτα δικαιολογημένες διαφωνίες» του με τη Νέα ∆ημοκρατία καταλήγοντας στην πλήρη συμπόρευση. Γιατί κατέθεσαν πρόταση Εισηγητικά από τον ΣΥΡΙΖΑ μίλησαν οι βουλευτές Γιάννης ∆ραγασάκης και Νίκος Βούτσης, οι οποίοι σκιαγράφησαν τους λόγους που κατατέθηκε η πρόταση δυσπιστίας. «Η πρωτοβουλία μας αυτή δεν συνιστά μόνο ένα συνταγματικό δικαίωμα, αλλά και μια πράξη δημοκρατικής ευθύνης, διότι θα επιτρέψει σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις, αλλά και στον κάθε βουλευτή ξεχωριστά να τοποθετηθούν υπεύθυνα απέναντι στα κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν το παρόν και το μέλλον της χώρας», τόνισε ο Γ. ∆ραγασάκης και ανέλυσε τους λόγους που οδήγησαν τον ΣΥΡΙΖΑ στην πρόταση μομφής: «Πρώτον, διότι [η κυβέρνηση] με την πολιτική της φέρνει σε δεινή θέση και από-

γνωση ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα της κοινωνίας για πρώτη φορά μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο δεύτερος λόγος είναι οι διαρκείς παραβιάσεις της δημοκρατικής νομιμότητας και γενικότερα το γεγονός ότι η κυβέρνηση αυτή με τη στάση της δημιουργεί κινδύνους για τη δημοκρατία και τη λειτουργία των θεσμών. Τρίτον, γιατί όσο παραμένει αυτή η κυβέρνηση θα λαμβάνονται νέα μέτρα. Τέταρτον, διότι η κυβέρνηση δεν έχει τη βούληση, τις προϋποθέσεις ούτε το κύρος να διαπραγματευθεί και να διεκδικήσει στοιχειώδη δικαιώματα προς όφελος της κοινωνίας». Ο Ν. Βούτσης εστίασε κυρίως στα ζητήματα δημοκρατίας υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι «όποιος δεν έχει καταλάβει ακόμα ότι δεν διαχωρίζεται η κοινωνική από την πολιτική δημοκρατία και ότι οι ελευθερίες, τα κατακτημένα δικαιώματα, οι πολύχρονες εγγυήσεις στην εργασία, η διασφάλιση των ελάχιστων όρων αξιοπρεπούς διαβίωσης (...) είναι απολύτως και άρρηκτα συνδεδεμένα με την έννοια και την πράξη της δημοκρατίας, πλανάται πλάνη οικτρά». «Το ζητούμενο για τη δημοκρατία», πρόσθεσε, « ήταν και είναι πάντοτε η σύνθεση, η συνύπαρξη, η συνλειτουργία μέσα στα όρια που το Σύνταγμα προσδιορίζει τόσο για τα δικαιώματα όλων των πολιτών και βεβαίως των βουλευτών, όσο και για την εφαρμογή της πολιτικής, εντός του Κράτους ∆ικαίου που διασφαλίζει το αίσθημα ασφάλειας αλλά και ισοπολιτείας και ισονομίας για τους πολίτες και το κοινωνικό σύνολο. Αυτή η αλφαβήτα για εσάς έχει καταργηθεί» ∆ριμεία κριτική Ο Π. Ρήγας, εκ μέρους του ΠΑΣΟΚ, χαρακτήρισε την πρόταση μομφής «ως μομφή στη λογική, στις θυσίες που καταβάλλει ο ελληνικός λαός, στην υπεράνθρωπη προσπάθεια που γίνεται όλα αυτά τα χρόνια από τις δυνάμεις που θέλουν με ειλικρίνεια να κρατηθεί η χώρα όρθια». Ο Β. Οικονόμου, από τη ∆ΗΜΑΡ, χαρακτήρισε «αδύναμη κοινωνικά

και πολιτικά» την κυβέρνηση και εκτίμησε ότι «η κυβέρνηση που υπάρχει τώρα δεν μπορεί να κάνει πολιτική διαπραγμάτευση», ενώ κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι η πρότασή του είναι «γυρνάμε στο 2008». «Παρών» θα δηλώσει και ο Α. Λοβέρδος γιατί «η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ είναι λάθος (...) αλλά δεν θα δώσουμε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση (...) που αρκείται μόνο στη μέριμνα για τους εθνικούς λογαριασμούς» Η Αλέκα Παπαρήγα, πρόεδρος της Κ.Ο. του ΚΚΕ, τόνισε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ καλλιεργεί στο λαό αυταπάτες, οι οποίες είναι εξίσου επικίνδυνες με το φόβο». Χαρακτηριστικά είπε: «Μαστίγιο η Νέα ∆ημοκρατία; Καρότο ο ΣΥΡΙΖΑ». Ακόμα υπογράμμισε «η Νέα ∆ημοκρατία είναι αποφασισμένη δια πυρός και σιδήρου να περάσει [τα μέτρα]. Η απάντηση δεν βρίσκεται μέσα στη Βουλή. Η λύση θα δοθεί έξω από τη Βουλή». Ο υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Κ. Χατζηδάκης, προσπάθησε να υπερασπιστεί την πολιτική της κυβέρνησης, απαριθμώντας εν συντομία ό,τι εφάρμοσε τον τελευταίο χρόνο καταφέρνοντας, μάλλον, τα αντίθετα αποτελέσματα: «[Η κυβέρνηση] ολοκλήρωσε την ανακεφαλαιοποίηση των τραπε-

ζών (...) μειώσε τη γραφειοκρατία και το μέγεθος του δημοσίου, (...) συγκρούστηκε αποφασιστικά με όποιον ασκεί παράνομη βία, είτε αυτός προέρχεται από την άκρα Αριστερά είτε από την άκρα ∆εξιά, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να έχει η χώρα πρωτογενές πλεόνασμα (...) Πρέπει να παραδεχτούμε ότι πράγματι έχουμε ένα μειονέκτημα ως κυβέρνηση. ∆εν κάνουμε θαύματα (...) Αυτό πρέπει να παραδεχτώ ότι είναι προνόμιο του ΣΥΡΙΖΑ». Έξω από το γήπεδο η μπάλα Ο Α. Σαμαράς μιλώντας σε δημοσιογράφους στο καφενείο της Βουλής θέλησε να δώσει μια πρόγευση του τι θα πει σήμερα στη Βουλή, επαναλαμβάνοντας όσα είπε στους απόφοιτους του Χάρβαρντ την περασμένη Πέμπτη: «δεν φοβόμαστε μομφές από τα υπολείμματα του παρελθόντος». Τόνισε ακόμα ότι η πρόταση μομφής δηλητηριάζει το πολιτικό κλίμα, ενώ όσον αφορά την τρόικα είπε ότι «εκείνοι κάνουν τη δουλειά τους ως δανειστές και εμείς ως δανειζόμενοι», για να τονίσει ακόμα μία φορά τις «θυσίες» που πρέπει και πάλι να κάνει ο υπερχρεωμένος λαός. Τέλος, έδωσε οδηγίες προς τους υπουργούς του να μην ξεχνούν να

αναφέρονται στο πρωτογενές πλεόνασμα. Ο υφυπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, ακολουθώντας τις οδηγίες του Α. Σαμαρά, τόνισε χτες στη Βουλή «πρώτη προτεραιότητα είναι η επίτευξη διατηρήσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων», ενώ κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ για «απουσία ουσιαστικών απαντήσεων, λύσεων και προτάσεων». Καθώς φαίνεται, ο πρωθυπουργός θα προσπαθήσει να αναδείξει τις «εσωτερικές αντιθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ», για να αποφύγει να πάρει θέση για την πολιτική, που ακολουθεί. Ο Πρ. Παυλόπουλος σε συνέντευξή του στο RealFm, έκρινε «άστοχη την κίνηση του ΣΥΡΙΖΑ», λέγοντας ότι «σε λίγες μέρες θα έχουμε την ψήφιση του προϋπολογισμού, που είναι ψήφος εμπιστοσύνης». Αυτή η σημείωση δεν είναι τυχαία, καθώς έχει ακουστεί από τα περισσότερα δημοσιογραφικά χείλη και πολιτικά στελέχη προσκείμενα στην κυβέρνηση. Ένα εύλογο ερώτημα, όμως, που δεν έχει τεθεί από κανέναν είναι υπήρχε ή υπάρχει περίπτωση βουλευτές της Νέας ∆ημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ να καταψηφίσουν τα νέα μέτρα; Γιατί αν υπάρχει κανείς δεν τους εμποδίζει να το κάνουν. Εκτός αν πιστεύουν ότι καταψηφίζοντας την πρόταση δυσπιστίας, δεσμεύονται ότι θα υπερψηφίσουν τα νέα μέτρα. Όπως αναδείχθηκε από τη συζήτηση δεν είναι τα «δύο άκρα» που συγκρούονται, όπως οι κυβερνητικοί εταίροι αρέσκονται να λένε, αλλά είναι δύο διαφορετικοί κόσμοι. Από τη μια, η κυβέρνηση που αντιλαμβάνεται ως κύριο στόχο τη διάσωση της χώρας, ανεξάρτητα αν θα διασωθούν οι κάτοικοι αυτού του τόπου, και από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ που έχει ως κύριο μέλημά του τη διάσωση της αξιοπρέπειας του λαού. Και αυτή η συζήτηση, για πρώτη φορά, έγινε παρουσία του πρωθυπουργού, ο οποίος έχει τιμήσει το σώμα και τους θεσμούς με την απουσία του ενάμιση χρόνο τώρα. Ιωάννα ∆ρόσου

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΛΚΗ ΡΗΓΟ

∆ύσκολη εποχή, ιστορικά καθήκοντα *Ο ΣΥΡΙΖΑ, οι απαιτήσεις των καιρών και οι ελπίδες των πολιτών Στο δρόμο για τη δημοκρατική ανατροπή που έχει στόχο ο ΣΥΡΙΑ, είναι βέβαιο ότι θα συναντήσει, εκτός από τις δικές του αδυναμίες, και εμπόδια που ορθώνονται από την αντικειμενική πραγματικότητα, αλλά και την ανάπτυξη των αντιπάλων πολιτικών στοιχείων. Δύσκολη κατάσταση, δύσκολα καθήκοντα, πολλή δουλειά για ένα κόμμα, που συγκροτείται ακόμα, αν και οι ιδέες του και η δράση του έρχονται από μακριά. Μια συζήτηση για όλα αυτά με τον Άλκη Ρήγο έχει πάντα γόνιμο αποτέλεσμα.

Τη συνέντευξη πήρε ο Παύλος Κλαυδιανός

H βίαιη εισβολή των ΜΑΤ μέσα στη νύκτα στο ραδιομέγαρο της ΕΡΤ, συνέχεια σειράς ανάλογων αυταρχικών μέτρων πολιτικών επιστρατεύσεων απεργών, καταχρηστικής χρήσης Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου - οι διαρκείς παραβιάσεις μιας ομαλής δημοκρατικής διαχείρισης σε συνάρτηση με την ανθρωπιστική κρίση από την πολιτική των μνημονίων τι συνέπειες επιφέρουν στη θεσμική και πολιτική λειτουργία ευρύτερα του πολιτικού μας συστήματος; Είναι σαφές ότι το πολιτικό σύστημα που καθιέρωσε η Γ΄ Ελληνική ∆ημοκρατία μετά το 1974, βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Ότι οι κυβερνητικοί διαχειριστές του όλα αυτά τα χρόνια, παρά τις διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές καταγωγές τους, βρίσκονται σήμερα σε πλήρη ταύτιση, ως ‘ενιαία παράταξη’ στενά διασυνδεδεμένη με το κράτος και τους μηχανισμούς ισχύος του, με κυρίαρχο στο εσωτερικό της το δεξιό και ακροδεξιό πόλο. Παράλληλα σημειώνεται αδυναμία ενός πολιτικού λόγου ικανού να παράγει στοιχειώδεις κανόνες δημοκρατικού διαλόγου, συνκρουσης και τελικά σύνθεσης. Ως αποτέλεσμα έρχεται η συνεχώς εντεινόμενη χρήση των κατασταλτικών μηχανισμών που είδαμε προχθές στην ΕΡΤ, αντιπροχθές στις Σκουριές. Το γεγονός αυτό σε συνάρτηση με την άκριτη αποδοχή εδώ και μια 20ετία μιας νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής λογικής, η οποία εντάθηκε με την υπαγωγή της χώρας στους λανθασμένους οικονομικά και κοινωνικά βάρβαρους όρους δανεισμού και την επιβολή-επικυριαρχία της τρόικας, μετέτρεψαν μια κρίση χρέους σε βαθιά κρίση θεσμών και αξιών. Σε κρίση δημοκρατίας. Το πρόβλημα δεν είναι πια μόνο οι όροι που επέβαλαν οι δανειστές και άκριτα αποδέχτηκαν οι κυβερνώντες από το 2010– έστω και αν αυτοί είναι αδιέξοδοι και αναποτελεσματικοί και για τους ίδιους από στενά οικονομική άποψη ούτε τα συνακόλουθα μέτρα, τα οποία πνίγουν στην κυριολεξία την πλειονότητα της κοινωνίας, οδηγώντας την σε ανθρωπιστική κρίση. Σήμερα, το πρόβλημα είναι η δημιουργία όρων πρωτίστως κοινωνικής αντίστασης στον εκπεσμό των δημοκρατικών αξιών, την ουσιαστική επαναλειτουργία και συνεχή διεύρυνση των θεσμών και των λειτουργιών της δημοκρατίας, των δικαιωμάτων, των ελευθεριών, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Στην «Εποχή» υποστηρίξαμε ότι το τραγικό συμβάν του Ν. Ηρακλείου περιπλέκει την κατάσταση στην Ελλάδα, τροποποιεί τα δεδομένα και τις τακτικές των πολιτικών δυνάμεων. Μια εβδομάδα μετά, πώς κρίνεις την κατάσταση, τι συμπεράσματα βγάζεις; Η προσπάθεια του ναζιστικού μορφώματος να εκμεταλλευτεί το εγκληματικό γεγονός εις βάρος

του και να μετατραπεί από θύτης σε θύμα έχω την αίσθηση ότι δεν καρποφόρησε. Όπως όμως και δεν φαίνεται να καρποφόρησε και η ενορχηστρωμένη, έστω και αργά, μιντιακή προσπάθεια συρρίκνωσης της εκλογικής επιρροής της «Χρυσής Αυγής». Το γεγονός απαιτεί μια ευρύτερη ανάλυση . Βέβαια η πλειονότητα του εκλογικού σώματος που στρέφεται προς αυτό το μόρφωμα, δεν είναι ούτε φασίστες ούτε πολύ περισσότερο ναζιστές. Οι λόγοι που το ακολουθούν δεν είναι επίσης απλά συγκυριακοί, παρ’ όλο που η συγκυρία το μετέτρεψε από μια σέχτα νοσταλγών του Χίτλερ, του χουντισμού και ενός παρωχημένου πατριδοκάπηλου εθνικιστικού λόγου, σε κοινωνικό χώρο πανελλαδικής εμβέλειας. Οι βαθύτεροι λόγοι ανάγονται σε μια σειρά ιστορικών μυθευμάτων περί «ανάδελφου έθνους», υποδόριων ρατσιστικών προκαταλήψεων, ξενοφοβίας που ενέτειναν οι συνέπειες της κρίσης, ενορχηστρωμένης απαξίωσης κάθε έννοιας συλλογικής δράσης, μιντιακού εκθειασμού κάθε είδους βίαιου γεγονότος - ακόμη και τα παιδικά παιχνίδια γίνονται όλο και πιο βίαια και τερατόμορφα. Μέσα σε αυτό το πλέγμα οι ψυχολογικές φοβίες και ανασφάλειες βιαία εξαθλιωνόμενων εργατικών και μικροαστικών στρωμάτων θα εντείνονται, ένας ανορθολογικός φονταμενταλισμός θα βρίσκει γόνιμο έδαφος ανάπτυξης. Το φαινόμενο δεν εμφανίζεται μόνο στην χώρα μας, αλλά παντού στην Ευρώπη και όπου κυριαρχεί η παγκοσμιοποιημένη «νέα τάξη πραγμάτων». Όσο μάλιστα οι κυβερνώντες αδυνατούν να παράγουν κάτι περισσότερο από μια κατασταλτική πολιτική του «νομού και της τάξης», συνεχίζουν να παπαγαλίζουν την ανιστόρητη θεωρία των δύο άκρων, αντιμετωπίζουν την κοινωνία ως «εχθρό λαό», αλλά και αναπαράγουν μια ιδεαλιστική μυθευτική εθνικιστική ρητορική, μορφώματα τέτοιου είδους, ηπιότερης ή σκληρότερης μορφής, θα βρίσκουν γόνιμο έδαφος. Χρειάζεται μια ριζοσπαστική ανθρωποκεντρική πολιτική ανατροπής όλου αυτού του πλέγματος, επαναθεμελίωσης ενός διεθνικού πατριωτισμού, της ουμανιστικής και ελευθεριακής δημοκρατικής ευ-

“

Το πρόβλημα δεν είναι πια μόνο οι όροι που επέβαλαν οι δανειστές και άκριτα αποδέχτηκαν οι κυβερνώντες από το 2010. Σήμερα είναι η δημιουργία όρων πρωτίστως κοινωνικής αντίστασης στον εκπεσμό των δημοκρατικών αξιών, την ουσιαστική επαναλειτουργία και συνεχή διεύρυνση των θεσμών και των λειτουργιών της δημοκρατίας των δικαιωμάτων, των ελευθεριών, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. ρωπαϊκής μας παράδοσης. Ως γνώστης της πολιτικής ιστορίας, πού εντάσσεις την περίοδο αυτή της Ελλάδας – εδώ και στην Ευρώπη – και πόσο είναι πιθανό τέτοια περιστατικά να επαναληφθούν, να γίνουν τμήμα των τρεχουσών πολιτικών εξελίξεων; Η αναζήτηση ιστορικών αναλογιών είναι πάντοτε επικίνδυνη. Η περίοδος έχει πολλά κοινά, και εδώ και στην Ευρώπη, με εκείνα της δεκαετίας του 1930, αλλά και τεράστιες διαφορές. Υπάρχει επίσης συσσωρευμένη εμπειρία από τα φαινόμενα εκείνης της εποχής και την κατάληξή τους. Η μνήμη - η κριτική και όχι επιλε-

κτική μνήμη – αυτός ο μόνιμος εχθρός κάθε εξουσίας, μας δείχνει δρόμους υπέρβασης που δεν είναι ποτέ μονόδρομοι και νομοτελειακά δεδομένοι. Από μας ως συλλογικά και ατομικά υποκείμενα της ιστορίας, εξαρτώνται οι εξελίξεις. Από μας ως δημοκρατικούς πολίτες εξαρτάται πάντα το αύριο. Αναφέρθηκε ότι ο «φόβος», η «ανησυχία» που μπορεί να προκληθεί στην κοινωνία, τους πολίτες ανακόπτει τους αγώνες, τις κινηματικές διαδικασίες που προσπαθούν να αποκρούσουν τη λιτότητα κτλ. Μπορούμε να το σταθμίσουμε αυτό; Μπορούμε με μια αντίπαλη παρέμβαση να αποτραπεί; Να εξουδετερωθεί; Ποια θα ήταν τα στοιχεία της; Ο διάχυτος φόβος και ανησυχία που αναφέρεις, αλλά και μια συστηματικά καλλιεργούμενη ματαιότητα κάθε συλλογικού αγώνα αποτελούν στοιχεία με τα οποία οφείλουμε να αναμετρηθούμε. Η αναμέτρηση αυτή δεν είναι εύκολη με αδύναμη κοινωνία πολιτών, με αποδιαρθρωμένες και απαξιωμένες τις συλλογικές εκφράσεις, με κυρίαρχη μια μικροαστική προσωποκεντρική λογική «ανάθεσης» σε ηγέτες αρχηγούς. Αρνητικά φαινόμενα που εντείνει ο κυρίαρχος μιντιακός λόγος και εικόνα. Χρειάζεται καθημερινός αγώνας Λόγου και ανιδιοτελούς Πράξης. Το ενθαρρυντικό σε αυτή την πραγματικότητα είναι οι αυτόνομες και ευφάνταστες κοινωνικές πρωτοβουλίες, που ξεπηδούν σε κάθε κοινωνικό μόριο. Οι αυτοδιαχειριστικές εστίες στην παραγωγή, τα δίκτυα υπέρβασης των αγοραίων λογικών και της κοινωνικής αλληλεγγύης, οι νέες πολύμορφες πολιτιστικές εστίες δημιουργίας που ανοίγουν νέα μονοπάτια αισθητικής, οι οικολογικές συσσωματώσεις που αρθρώνουν μια άλλη αντίληψη για την ανάπτυξη, οι τοπικές αντιστάσεις και πράξεις πολιτικής ανυπακοής ως αντίρροπα δημοκρατικά ισοδύναμα στις κυβερνητικές αυθαιρεσίες, όπως της Κερατέας χθες, των Σκουριών σήμερα. Το ζητούμενο είναι πώς όλα αυτά αρθρώνονται και εμπλουτίζουν την κεντρική πολιτική σκηνή, πώς συναρθρώνονται με θεσμούς και λειτουργίες άμεσης και έμμεσης δημοκρατίας, με κατοχυρωμένες

όλες τις ελευθερίες χωρίς εξαιρέσεις και ιεραρχήσεις και σε αυτό το επίπεδο θα κριθούμε ως ΣΥΡΙΖΑ. O ΣΥΡΙΖΑ στην πορεία προς τη δημοκρατική ανατροπή της κυβέρνησης, δεν φαίνεται να έχει σχέδιο πολιτικής εξουδετέρωσης απρόβλεπτων εξελίξεων; Μοιάζει σαν να βλέπει εντελώς ομαλή την εξέλιξη προς την κατάκτηση της κυβέρνησης. Το ιστορικό καθήκον, ωστόσο, να σωθούμε από τα μνημόνια, να γίνει η Αριστερά κυβέρνηση είναι βαρύ. Τι κάνουμε; Τι πρέπει να τροποποιήσουμε στις θεσμικές και πολιτικές μας παρεμβάσεις; Πώς προστατεύουμε τη διαδρομή του αγώνα, την προσπάθειά μας, το στόχο; Τα ερωτήματα που θέτεις είναι εύλογα και δεν έχουν επαρκείς απαντήσεις. Για πρώτη άλλωστε φορά στην νεοελληνική ιστορική διαδρομή η πλειονότητα του κοινωνικού σώματος αποδεσμεύεται από παραδοσιακές εντάξεις, ο κοινωνικός χώρος του πολιτικού Κέντρου εξαφανίζεται, το αστικό πλέγμα διακυβέρνησης έχει χάσει κάθε νομιμοποιητικό αξιακό έρεισμα, ένα νέο δυνάμει μπλοκ κοινωνικών δυνάμεων ζητά έκφραση. Αυτό το πρωτόγνωρο κοινωνικό γεγονός, καλείται να εκφράσει ο ΣΥΡΙΖΑ, αυτή η πλουραλιστική αριστερή, βαθιά ανανεωτική και ριζοσπαστική ενωτική και πανευρωπαϊκά ελπιδοφόρα πολιτική έκφραση, η οποία βρίσκεται μπροστά στη δυνατότητα κατάκτησης της Κυβέρνησης. Έχουμε πλήρη συνείδηση ότι δεν θα πρόκειται για μια ήρεμη μετάβαση. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι αυτή όταν και αν συντελεστεί, θα σημαίνει και ριζική αποτύπωση νέων κοινωνικών δυναμικών. Το πολιτικό τοπίο θα είναι ριζικά διαφορετικό. Σχέδια εξουδετέρωσης θεσμικών και εξωθεσμικών, οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων ανατροπής αυτής της πορείας, δεν φτιάχνονται σε κομματικά γραφεία, ούτε από αρχηγικά επιτελεία. Μόνο η εμπιστοσύνη στην κοινωνική δυναμική μπορεί να τα ανατρέψει. Αρκεί ο φορέας της ριζικής δημοκρατικής ανατροπής να αποδεικνύει κάθε στιγμή από τώρα μάλιστα, τη φερεγγυότητα του, το αδιαπραγμάτευτο των προγραμματικών του θέσεων, την εσωκομματική του δημοκρατία, την εξουδετέρωση του ατομικού παραγοντισμού – όσο δύσκολο και αν είναι αυτό - τη σύγκρουση του με τις λογικές της «ανάθεσης», τα «ειδικά μεγέθη» μεταξύ των μελών, τα αρχηγικά προσωπικά μοντέλα. Και σε αυτό το επίπεδο, και όχι του προγράμματος και των επεξεργασιών, έχουμε προβλήματα. Μας λείπουν και δεν το κρύβουμε, ως κοινό κτήμα όλων, οι ιδεολογικές σταθερές μιας δημοκρατικής Αριστεράς. ∆εν έχουμε κατακτήσει ακόμα την απόφαση του συνεδρίου μας, για να αναδειχτούμε σε κόμμα ενεργών μελών αποφασιστικά συμμετεχόντων στη χάραξη της πολιτικής μας. Αυτό το έλλειμμα οφείλουμε να το υπερβούμε άμεσα . •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Ανέτρεψε ο Τσίπρας την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ; «Η

Ελλάδα δεν θα εξέλθει εθελοντικά από την Ευρωζώνη», είπε ο Τσίπρας στο Ώστιν του Τέξας μιλώντας στο πανεπιστήμιο με τον Τζέημς Γκαλμπρέιθ και τον Γιάννη Βαρουφάκη, κι αυτό προκάλεσε αντιδράσεις. Οι αντιδράσεις του τύπου: «Έδωσε εξετάσεις υποταγής» (ΚΚΕ) ή «Στο Τέξας, την πατρίδα του Μπους» (Αλέκος Αλαβάνος) ή «Ο Γκαλμπρέιθ» υπήρξε «άτυπος σύμβουλος του Γιώργου Παπανδρέου» κι αυτό έχει «μεγαλύτερη πολιτική βαρύτητα και ιδιαίτερο συμβολισμό» (Γ. ∆ελαστίκ στο «Έθνος») είναι χαμηλού επιπέδου και άνευ σημασίας. Αλίμονο, αν ο επικεφαλής ενός κόμματος που διεκδικεί την κυβερνητική ευθύνη και την ηγεσία της κοινωνίας, περιόριζε τις συζητήσεις του στους επαναστάτες συντρόφους του όπου γης, «στις κοιτίδες του επαναστατικού κινήματος», όπως ζήτησε από τον ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή η Αλέκα Παπαρήγα, ή εξέταζε τους τόπους που επισκέπτεται με κριτήριο, αν είναι τόποι καταγωγής συμπαθών ή απεχθών πολιτικών. Ολόκληρο το σύνθημα δεν βολεύει Κατά τη γνώμη μου, θα ήταν λάθος αν ο ΣΥΡΙΖΑ απέφευγε να εξηγήσει την πολιτική του σε ακροατήρια των διεθνών αστικών ελίτ^ δεν θα τα πείσει, αλλά θα ξέρουν με ποιους θα έχουν να κάνουν. Βλέπεις, σε έναν αστικό κόσμο και οι αριστερές κυβερνήσεις θα έχουν να κάνουν κυρίως με τέτοιους συνομιλητές. Αν ο Τσίπρας αρνιόταν να μιλήσει με αστούς συνομιλητές, θα ήταν ακατάλληλος για τη δουλειά που έχει αναλάβει. Πόσο μάλλον που οι συνομιλητές του στο Ώστιν ανήκουν στο προοδευτικό φάσμα της διανόησης των ΗΠΑ. Η μομφή, όμως, ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έκανε κωλοτούμπα είναι σοβαρότερη. Μια πτυχή αυτής της μομφής είναι ότι ο Τσίπρας, λέγοντας ότι η Ελλάδα με αριστερή κυβέρνηση δεν θα φύγει εθελοντικά από την ευρωζώνη, εγκαταλείπει το προεκλογικό σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ: «Καμιά θυσία για το ευρώ!». Συνήθως, βέβαια, αυτή η κριτική παραλείπει το δεύτερο μέρος εκείνου του συνθήματος που ήταν: «Καμιά αυταπάτη για τη δραχμή!». Ο λόγος είναι εύκολα αντιληπτός: η κριτική πηγάζει από τη θέση ότι η Ελλάδα έτσι κι αλλιώς πρέπει να αποχωρήσει από την ευρωζώνη και να ακολουθήσει μοναχική πορεία^ ολόκληρο το σύνθημα, λοιπόν, δεν βολεύει. Πιο ουσιώδες όμως είναι ότι αυτή η κριτική παραβλέπει ότι «οι θυσίες», δηλαδή η πολιτική των μνημονίων για τον ευρωπαϊκό Νότο, η πολιτική λιτότητας για όλες τις χώρες της ευρωζώνης, δεν αποσκοπούν στη σωτηρία του κοινού νομίσματος ούτε στη διασφάλιση της παραμονής του ευρωπαϊκού Νότου στην ευρωζώνη. Τα νομίσματα δεν απαιτούν θυσίες ούτε έχουν τα ίδια συμφέροντα. Η πολιτική της ηγεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της μεγάλης συμμαχίας συντηρητικών και σοσιαλδημοκρατών,

“

Ο ισχυρισμός, από δεξιά και από αριστερά, ότι η υπόθεση είναι χαμένη από χέρι χαρίζει τη διαπραγμάτευση στην Μέρκελ πριν αυτή ακόμα γίνει. Και κλείνει το δρόμο για την ανατροπή σε ελληνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ∆εξιά θέλει αυτό ακριβώς. Το ερώτημα τι θέλουν τίθεται για τους ανθρώπους της Αριστεράς. χρησιμοποιούν προσχηματικά το νόμισμα, για να εφαρμόσουν το μεγάλο πλιάτσικο εναντίον των λαϊκών τάξεων. Με άλλα λόγια, όλη αυτή η φιλολογία βασίζεται σε έναν νομισματικό φετιχισμό. Αυτονόητη η ελευθερία της γνώμης Ο Τσίπρας στο Ώστιν, αυτό τουλάχιστον φαίνεται από την ομιλία του, εξέθεσε την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, όπως την έχει αποφασίσει το συνέδριό του και όπως αυτή επανειλημμένως έχει διατυπωθεί από ιδρύσεώς του. Την εξέθεσε μάλιστα και στα δύο σκέλη της: η αποχώρηση της Ελλάδας από την ευρωζώνη θα βλάψει την Ελλάδα, την οικονομία της, τον λαό της, και επίσης θα βλάψει τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει πει ότι θέλει να αποτραπούν και τα δύο, και αυτό ακριβώς επανέλαβε ο πρόεδρός του. Μπορεί κανείς να διαφωνήσει – κατά τη γνώμη μου δεν υπήρξε μέχρι τώρα επαρκώς θεμελιωμένη διαφωνία – αλλά δεν είναι ιδιαίτερα έντιμο να λέει κανείς ότι ο Τσίπρας ανέτρεψε αυτή την πολιτική. Την εντιμότητα δεν την περιμένει κανείς από τα κόμματα της συγκυβέρνησης και από τα ΜΜΕ της διαπλοκής. Αυτοί είπαν και έγραψαν ακόμα και ότι την πρόταση μομφής που υπέβαλε στη Βουλή η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ την υπέβαλε αιφνιδιαστικά ο Τσίπρας, για να εξουδετερώσει τις αντιδράσεις, λέει, που υπήρξαν μετά την ομιλία του στο Ώστιν. Τι σημασία έχει γι’ αυτούς ότι την πρό-

ταση μομφής την αποφάσισε ομόφωνα η Πολιτική Γραμματεία του κόμματος και τη σχεδίασε το Προεδρείο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας; Από ανθρώπους της Αριστεράς όμως θα έπρεπε να την περιμένουμε αυτήν την εντιμότητα. Στον ΣΥΡΙΖΑ η ελευθερία της γνώμης και της δημόσιας έκφρασής της είναι αυτονόητη – κι εκεί διαφέρει από τα άλλα κόμματα. Τα μέλη του, τα στελέχη του κρίνουν τα ίδια, αν και πότε θα διατυπώσουν την όποια διαφωνία τους, χωρίς να έχουν να φοβηθούν μέτρα πειθάρχησής τους. Αυτό το δικαίωμα, ας πούμε, άσκησε ο Άκης Μπαδογιάννης με άρθρο του στην ιστοσελίδα «Ίσκρα». Κάνει λάθος όταν γράφει ότι «Τα όσα είπε ο Α. Τσίπρας στο Ώστιν του Τέξας (…) ξαναθέτουν το ερώτημα» για τον ρεαλισμό της πολιτικής του. Τα ερωτήματα τα θέτουν όσοι τα έχουν, δεν τίθενται όποτε ένα κόμμα εκθέτει τη διακηρυγμένη πολιτική του. Κατά τη γνώμη μου, οι ενστάσεις για την πολιτική του

ΣΥΡΙΖΑ, που εξέθεσε ο πρόεδρός του στο Ώστιν, έχουν ένα κοινό στοιχείο, κι αυτό είναι η ηττοπάθεια και η παραίτηση από τη σύγκρουση. Από τον Σαμαρά και τον Άδωνη Γεωργιάδη ως τον Αλέκο Αλαβάνο προβάλλονται ως επιχείρημα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ τα παθήματα της Κυπριακής ∆ημοκρατίας. Καλά οι δεξιοί, αλλά πώς αριστεροί άνθρωποι παρακάμπτουν το γεγονός ότι το κυπριακό «Όχι!» το διαχειρίστηκε η κυβέρνηση Αναστασιάδη που δεν το ήθελε και απλώς δεν είχε τολμήσει να υπερασπιστεί στη Βουλή τη θέση της; Και πώς δεν καταγγέλλουν την ατιμία της ελληνικής κυβέρνησης που, εγκαταλείποντας το δόγμα «Η Κύπρος αποφασίζει, η Ελλάς συμπαρίσταται!», αρνήθηκε κάθε βοήθεια και μάλιστα ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος ψήφισε να διακοπεί η χορήγηση ρευστότητας προς την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου; Ωραία, θα πει κάποιος. Και το δίδαγμα; Πρώτον, ότι χρειάζεται μια κυβέρνηση που θα έχει τη

λαϊκή συμπαράσταση και θα είναι αποφασισμένη να πάει τη σύγκρουση μέχρι τέλους. ∆εύτερον, ότι χρειάζεται από τώρα να μπουν οι βάσεις για συμμαχίες (με κυβερνήσεις, αλλά και με κοινωνικές δυνάμεις) στην Ευρώπη και τον κόσμο που θα στηρίξουν την εκβιαζόμενη Ελλάδα. Βλέπεις, η διαπραγμάτευση έχει ήδη αρχίσει και τη διεξάγει ο ΣΥΡΙΖΑ από τη θέση της αντιπολίτευσης. Γι’ αυτό και το μεγάλο ενδιαφέρον παντού για συναντήσεις και συνομιλίες με εκπροσώπους του. Ο ισχυρισμός, από δεξιά και από αριστερά, ότι η υπόθεση είναι χαμένη από χέρι χαρίζει τη διαπραγμάτευση στην Μέρκελ πριν αυτή ακόμα γίνει. Και κλείνει το δρόμο για την ανατροπή σε ελληνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ∆εξιά θέλει αυτό ακριβώς. Το ερώτημα τι θέλουν τίθεται για τους ανθρώπους της Αριστεράς. Θόδωρος Παρασκευόπουλος

Επισκεφθ εί το νέο sit τε της «Επο e χής»

http://www.epohi.gr

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Κοινωνικοί αγώνες στο σταυροδρόμι των αυτοδιοικητικών εκλογών

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Της ∆έσποινας Σπανούδη*

“

ε τα μεγέθη της κρίσης να αγριεύουν κάθε μέρα που περνάει, τη χώρα να βουλιάζει και να εκποιείται και την ανθρωπιστική κρίση να φουντώνει, μοιάζει σχεδόν πολυτέλεια η ασχολία με τις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές. Ιδιαίτερα δε, αφού στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, η εμπειρία λέει ότι την επομένη των εκλογών το ενδιαφέρον περιορίζεται σε λίγες αψιμαχίες μέσα στα συμβούλια και στις όποιες πελατειακές σχέσεις μπορούν κάθε φορά να εξυπηρετηθούν μέσω των αιρετών. Και όμως. Παρά το αναμφισβήτητο γεγονός ότι τόσο η τοπική όσο και η περιφερειακή αυτοδιοίκηση είναι εξαιρετικά αδύναμες, χωρίς τη δυνατότητα να ασκήσουν τη «διοίκηση των τοπικών υποθέσεων» όπως το Σύνταγμα ορίζει, και παρά την αντιδημοκρατική συγκρότηση και την αδιαφανή συγκεντρωτική λειτουργία που επιδεινώθηκε με τις μεταρρυθμίσεις του Καποδίστρια και του Καλλικράτη, η αυτοδιοίκηση δεν παύει να είναι προνομιακός χώρος για την κοινωνία των πολιτών. ∆εν παύει να είναι ένας καθολικός θεσμός που αφορά ένα μεγάλο φάσμα της ζωής, ακόμη και εκεί όπου δεν έχει ή δεν μπορεί να ασκήσει αρμοδιότητα. Στους δύσκολους καιρούς όταν η κοινωνία μοιάζει να αποσυντίθεται, ο ρόλος αυτοδιοικούμενων γειτονιών, χωριών, πόλεων, περιφερειών θα μπορούσε -και σε μερικές περιπτώσεις επιχειρείται- να είναι κρίσιμος για την αντίσταση, την αλληλεγγύη και τη συνεργασία, την στήριξη της παραγωγής και της απασχόλησης. Και αντίστροφα. Στους δύσκολους καιρούς που οι δημόσιες λειτουργίες διαλύονται ή ιδιωτικοποιούνται, ∆ήμαρχοι, Περιφερειάρχες και λοιποί αιρετοί μπορούν να συνεχίζουν -εκόντες, άκοντες- να παίζουν το ρόλο του μεσάζοντα με ακόμη βαρύτερες συνέπειες. Με πελατειακές σχέσεις που σε πολλές περιπτώσεις αφορούν

Μια διαφορετική αφετηρία είναι εφικτή, έχει δοκιμαστεί και συνεχίζει να επιχειρείται. Είναι η συγκρότηση κινήσεων που ξεπηδούν μέσα από κοινωνικές διεργασίες, όταν ενεργοί πολίτες παίρνουν την πρωτοβουλία να παρέμβουν στην αυτοδιοίκηση.

ολοένα και πιο άμεσα την ίδια την επιβίωση, όπως για παράδειγμα σε θέματα απορίας ή απασχόλησης «άτυπης» και μη. Με μεταφορά των βαρών στους πολίτες μέσω της χρέωσης τους για λειτουργίες που δεν χρηματοδοτούνται επαρκώς ή καθόλου όπως π.χ. οι μετακινήσεις μαθητών, η λειτουργία των σχολείων, οι προνοιακές δομές. Με αδιαμαρτύρητη συμμόρφωση στις επιλογές των περικοπών και των απολύσεων. Με έμπρακτη διευκόλυνση των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων όπως π.χ. στην παραγωγή ενέργειας, στις εξορύξεις και την μεταλλουργία, στην διαχείριση των απορριμμάτων, στην εκποίηση του δημόσιου πλούτου, στην υποβάθμιση μέχρι κατάργησης των περιβαλλοντικών και χωροταξικών φραγμών. Στο σταυροδρόμι «της αρετής και της κακίας» όμως, η επιλογή δεν γίνεται τυχαία. Ξεκινάει πολύ πριν τις εκλογές, όταν αρχίζουν να συγκροτούνται οι κινήσεις και να μορφοποιούνται παρατάξεις. Για μια νέα αφετηρία Το παραδοσιακό μοντέλο -που επιδεικνύει μια ασυνήθιστη αντοχή παρά την τρέχουσα απαξίωση του πολιτικού συστήματοςπεριλαμβάνει τον αποφασιστικό ρόλο των κομμάτων της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Είτε εκκι-

νώντας από τις τοπικές οργανώσεις, είτε από τα κεντρικά όργανα, είτε ακόμη και από κάποιους που φιλοδοξούν να «ηγηθούν» συνδυασμών, ο παρανομαστής παραμένει κοινός ανεξάρτητα από το πεδίο της μάχης. Οι παρατάξεις και οι «ηγέτες» τους είναι στην ουσία τους προϊόντα κομματικών αποφάσεων ομολογημένων ή μη, που συνήθως έχουν προετοιμαστεί με άτυπες διαδικασίες και έχουν επικυρωθεί εκ των υστέρων από τα όργανα των κομμάτων. Με το παιχνίδι καθορισμένο από την αρχή και τον επικεφαλής υποψήφιο έτοιμο, αυτοί που θα κληθούν και θα αποδεχτούν να «συμπληρώσουν» τα ψηφοδέλτια είναι εξαρχής προδιαγεγραμμένοι: στελέχη που πειθαρχούν κομματικά, παράγοντες που στοχεύουν σε ίδιο όφελος (καριέρα, μισθό, γνωριμίες κλπ) ή ακόμη και απλοί άνθρωποι με διάθεση προσφοράς που στη συνέχεια θα απογοητευτούν και θα αποσυρθούν πριν ή μετά τις εκλογές. Και όμως. Μια διαφορετική αφετηρία είναι εφικτή, έχει δοκιμαστεί και συνεχίζει να επιχειρείται. Είναι η συγκρότηση κινήσεων που ξεπηδούν μέσα από κοινωνικές διεργασίες, όταν ενεργοί πολίτες παίρνουν την πρωτοβουλία να παρέμβουν στην αυτοδιοίκηση. Κινήσεις που μπορούν να εμπνεύσουν και κινητοποιήσουν πολίτες με δράση

ΔΗΜΑΡ

Πορεία δίχως πολιτική πυξίδα

κοινοβουλευτική ομάδα της ∆ΗΜΑΡ, αποφάσισε να ψηφίσει παρών στην πρόταση μομφής που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τις διαφωνίες ορισμένων που ήθελαν να ψηφίσουν υπέρ. Μπροστά στον κίνδυνο να φανεί διασπασμένη η κοινοβουλευτική ομάδα ακύρωσε τη δημόσια διαφοροποίηση μελών της. Η ∆ΗΜΑΡ μετά την ψήφιση του νόμου για την ΝΕΡΙΤ, έθεσε τέρμα και στο εμπάργκο συμμετοχής στελεχών της στη ∆ημόσια Τηλεόραση. Σε αυτή τη λογική, υπερψήφισε το νομοσχέδιο με το οποίο η κυβέρνηση «δώρισε» σε ιδιώτες καναλάρχες τις ψηφιακές άδειες παρά τις διαφωνίες και, ιδίως, τις απουσίες από τη Βουλή, ακόμα και του Φ. Κουβέλη. Και τα δύο αυτά συμβάντα δείχνουν την αδυναμία χάραξης σταθερής γραμμής, με την ηγεσία της να ακροβατεί, πιεζόμενη και από τη «δεξιά» και την «αριστερή» της πτέρυγα. Στο τελικό κείμενο των θέσεων της ΚΕ, διατυπώνεται ρητά ότι δεν υπάρχει περιθώριο συνεργασίας, ακόμα και μετεκλογικής, με το

ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου στις ευρωεκλογές. «Η μη αποδοχή της πρότασης να συμπλεύσουμε με το ΠΑΣΟΚ στον τρίτο πόλο, δεν προκύπτει από μια λογική περιχαράκωσης, αλλά από τα πολιτικά χαρακτηριστικά που πιστεύουμε ότι πρέπει να έχει το εγχείρημα», σημειώνεται. Στην ΚΕ υπήρξε ευρεία πλειοψηφία υπέρ του κειμένου της ηγεσίας. Καταγράφηκε, ωστόσο, με λευκό ισχυρή μειοψηφία από 24 μέλη (επί συνόλου 100 και πλέον), ενώ 306 μέλη ζητούν με κείμενό τους από την ηγεσία να συζητήσει το ενδεχόμενο συνεργασίας με τους «58». Είκοσι μέλη της ΚΕ καταθέτουν στις οργανώσεις τρεις κύριες τροπολογίες ενόψει του συνεδρίου που αφορούν την αποτίμηση της συμμετοχής της ∆ΗΜΑΡ στην κυβέρνηση ασκώντας κριτική για την αποχώρηση, την προσπάθεια ανασυγκρότησης του δημοκρατικού - μεταρρυθμιστικού χώρου και την ένταξη της ∆ΗΜΑΡ στους ευρωπαίους σοσιαλιστές και δημοκράτες. Το Αριστερό ∆ίκτυο, επίσης, κατέγραψε διαφορετική άποψη

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές είναι ευκαιρία

αόριστα να «παλέψει», επιφυλάσσοντας στον «κυρίαρχο λαό», ρόλο παρατηρητή, οπαδού ή ψηφοφόρου. Οι αυτοδιοικητικές εκλογές είναι μια ευκαιρία αλλά ταυτόχρονα και μια απειλή. Αν επιλεγούν για ευθεία αναμέτρηση δυνάμεων των κομμάτων εξουσίας και υιοθετηθεί έστω και καμουφλαρισμένα το παραδοσιακό μοντέλο, είναι πιθανές δύο εξίσου προβληματικές εκδοχές: Είτε να επικρατήσουν παρατάξεις υποστηριζόμενες από το κυβερνητικό μπλοκ, λόγω του κοινού μοντέλου αλλά και της καλύτερης «πρόσφυσης» τους στο τοπικό γίγνεσθαι των πελατειακών συναλλαγών. Είτε να επικρατήσουν παρατάξεις που θα πρόσκεινται μεν στην αντιπολίτευση, αλλά δεν θα είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις επιτακτικές ανάγκες ούτε να «φυσήξουν» τα πανιά της κοινωνικής αλλαγής. Αντίθετα, αν υπηρετηθεί η αυτονομία των αυτοδιοικητικών σχημάτων, η κινηματική και δημοκρατική τους συγκρότηση -που αποτελούν διακηρυγμένη κατεύθυνση τουλάχιστον για τον ΣΥΡΙΖΑ- τότε υπάρχει ελπίδα για μια πραγματική ανακατανομή δυνάμεων, ανατροπή του ζοφερού σκηνικού, υπεράσπιση των δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Είναι θέμα επιλογής.

Η κοινωνία -μεταξύ άλλωνδεν αντέχει άλλο ξόδεμα, πισωγυρίσματα και αποτυχίες. ∆εν ελπίζει στις δυνάμεις της, γιατί όσοι επιχειρούν να την εκπροσωπήσουν δεν της απευθύνονται παρά για να της ζητήσουν γενικά και

*Η ∆έσποινα Σπανούδη ήταν επικεφαλής της παράταξης «Αυτοδιοικητικό κίνημα περιφέρειας Στερεάς» και περιφερειακός σύμβουλος Στερεάς Ελλάδας.

και άποψη, μέσα από σωματεία, συλλόγους, τοπικές αντιστάσεις και κινήματα. Που θα αποτελέσουν κύτταρα όπου η δημοκρατία και η διαφάνεια θα εξασκείται στην πράξη, είτε βρεθούν στην αντιπολίτευση είτε αναλάβουν να λειτουργήσουν τους ∆ήμους και τις Περιφέρειες. Κάπως έτσι μπορεί να φτιαχτούν γέφυρες συνεργασίας και συνεννόησης, χώροι αντίστασης και αλληλεγγύης, και να ανοίξει ο δρόμος για την -θεωρητικά- πολυπόθητη ενεργοποίηση και συμμετοχή των πολιτών. Αυτών που μπορούν να αγωνιστούν, να διεκδικήσουν και να υπερασπιστούν τις κατακτήσεις τους, σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Να αγωνιστούν για να ανατρέψουν την εξελισσόμενη αφαίμαξη και ισοπέδωση, και να υποστηρίξουν μαχητικά μια διαφορετική διακυβέρνηση που για να υπερασπίσει την κοινωνική δικαιοσύνη θα αναγκαστεί να συγκρουστεί σφοδρά με τα κατεστημένα εθνικά και υπερεθνικά συμφέροντα. Γιατί, παρά τις παροδικές εξάρσεις οι κοινωνικές αντιστάσεις δεν είναι ανάλογες της επίθεσης που δεχόμαστε. Και δεν είναι ανεξήγητο.

μέσα από κείμενο συμβολής που υπογράφηκε από 22 μέλη της ΚΕ. Ο Φ. Κουβέλης στη συνεδρίαση δήλωσε ικανοποιημένος από την έως τώρα πορεία της ∆ΗΜΑΡ, ιδίως, από την περίοδο που αποχώρησε από την κυβέρνηση. «Από την ημέρα της αποχώρησής μας από την κυβέρνηση έχουν περάσει τέσσερις περίπου μήνες. (…) Αποδείχθηκε πως η υπεραισιοδοξία που επιχειρήθηκε να καλλιεργηθεί για την πορεία της χώρας ήταν αβάσιμη, τεχνητή και υπάκουε σε κομματικές και επικοινωνιακές στοχεύσεις» υποστήριξε. Όσον αφορά στους «58», χωρίς να τους κατονομάζει ήταν κατηγορηματικά αρνητικός: «είναι λάθος να εκτιμά κανείς πώς μια προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης μπορεί να σταθεί ως μια απλή συζήτηση για μελλοντικά μόνο σχέδια χωρίς να παίρνει ξεκάθαρες θέσεις». ∆ιαφωνίες στο ζήτημα συμμαχιών Στο κλίμα αυτό, παρουσιάζεται και το ενδεχόμενο διάσπασης, που θα εντείνεται όσο πλησιάζουμε στο συνέδριο. Το ερώτημα τίθεται για πρώτη φορά με άμεσο τρόπο από δημοσιογράφους. Ο Σ. Λυκούδης σε ανάλογη ερώτηση δημοσιογράφου σε συνέντευξή του στην Εφημερίδα των Συντακτών επε-

σήμανε: «δεν υπάρχει κανένας απολύτως κίνδυνος ρήξης, διχασμού ή διάσπασης». Όταν τέθηκε το ίδιο ερώτημα στον Φ. Κουβέλη, απάντησε πώς: «δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο, αν και η διαφωνία στο πλαίσιο των αριστερών κομμάτων είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία». Τον τόνο στη γραμμή της μειοψηφίας, έδωσε ο Σπ. Λυκούδης στην ίδια συνέντευξη. Εγκαθιστώντας το κόμμα του στην κεντροαριστερά, αναρωτήθηκε: «Βενιζέλος και ΠΑΣΟΚ είναι ταυτόσημες έννοιες και ταυτισμένη η τύχη τους; Όχι βέβαια!» απάντησε και συνέχισε: «Είναι άδικο να φορτωθεί ο Βενιζέλος με όλες τις αμαρτίες του ΠΑΣΟΚ, αλλά είναι πολλαπλά πιο άδικο να φορτωθεί η κεντροαριστερά τις αμαρτίες και του ΠΑΣΟΚ και του Βενιζέλου». Ο Σ. Λιβαδάς στην ΚΕ άσκησε κριτική στις θέσεις ως βαθειά αντιφατικές ενώ για την πρωτοβουλία των «58» τόνισε: «∆εν έχω καμιά τύψη, ίσα- ίσα νιώθω περηφάνια για τη συμμετοχή μου. Τη βλέπω απολύτως συμβατή με όλη την πολιτική διαδρομή μου και με τις ιδρυτικές αρχές της ∆ΗΜΑΡ». Στάθης Κουτρουβίδης

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΕΝΗ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ, ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Η κυβέρνηση δεν αντέχει για πολύ * Στην τοπική αυτοδιοίκηση χρειαζόμαστε πολιτική ανοιχτών θυρών απέναντι σε φορείς και πολίτες Η Ελένη Πορτάλιου εκφράζει στην «Εποχή» την πεποίθησή της ότι η κυβέρνηση θα πέσει κάτω από το βάρος των πολιτικών της και επισημαίνει πως πρέπει να κινηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να εφαρμόσει το στρατηγικό του σχέδιο. Αναφέρεται στην αναδίπλωση των αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων και εξηγεί ποια είναι η πολιτική σημασία των αυτοδιοικητικών εκλογών.

Τη συνέντευξη πήρε η Στέλλα Βρεττού

Η δικομματική κυβέρνηση προχωρά στην εφαρμογή νέων μέτρων τα οποία συνιστούν μια ακραία ταξική πολιτική. Βλέπετε ότι μπορεί ν’ ανακοπεί σύντομα αυτή η επίθεση; Από το πρώτο μνημόνιο μέχρι σήμερα, παρακολουθούμε μια συνεχώς αυξανόμενη και πολυεπίπεδη καταστροφή. Καταστρέφονται η εργασία, η παραγωγή, εκποιείται δημόσια περιουσία, διαλύονται βασικοί θεσμοί του κοινωνικού κράτους -όπως η υγεία και η παιδεία- καταλύεται η ίδια η δημοκρατία. Οι ζωές της μεγάλης πλειοψηφίας συνθλίβονται καθημερινά. Αυτή η καταστροφή μπορεί να σταματήσει από ένα μαζικό, κοινωνικό και πολιτικό κίνημα ανατροπής, που θα φέρει και θα στηρίξει στην εξουσία μια αριστερή κυβέρνηση. Πιστεύω ότι τα νέα μέτρα υφαρπαγής των ελάχιστων εισοδημάτων, της μικρής ιδιοκτησίας και της αγροτικής περιουσίας θα αποτελέσουν τη σταγόνα που θα ξεχειλίσει το ποτήρι. Για πρώτη φορά εκτιμώ ότι η κυβέρνηση δεν αντέχει για πολύ. Αλλά συν Αθηνά και χείρα κίνει. Η δυναμική των πρώτων μαζικών αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων ανακόπηκε. Γιατί έγινε αυτό; Την περίοδο των πρώτων μνημονιακών επιθέσεων ο κόσμος κατέκλυσε μαζικά την πολιτική σκηνή του δρόμου. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κατέλαβαν τον δημόσιο χώρο, επινοώντας νέους τρόπους αντίστασης και ανυπακοής. Πράγματι υπήρξε αναδίπλωση και αυτό οφείλεται σε δύο λόγους. Από τη μια, η δραματική συρρίκνωση των βασικών προϋποθέσεων ζωής -εργασία, κατοικία, ασφάλιση, σύνταξη- έφεραν τον καθένα και την καθεμιά μπροστά σε προσωπικά αδιέξοδα, σε ένα σύνολο υποχρεώσεων και χρεών που έπρεπε να διαχειριστούν για να ζήσουν ή να επιβιώσουν. Από την άλλη, αυτές οι ατομικές πρακτικές προέκυψαν κυρίως από την απουσία αξιόπιστων και με επάρκεια συλλογικών φορέων ένταξης και αγώνα, στη βάση κοινών αναγκών και αιτημάτων. Υπήρξαν φυσικά πολλές αντιστάσεις αλλά ετεροχρονισμένες μεταξύ τους και ασύνδετες. Παρ’ όλ’ αυτά αυτές αποτελούν το απόθεμα ψυχής και συνείδησης πάνω στο οποίο θα οικοδομηθεί τόσο η ανατροπή της κυβέρνησης όσο και η διέξοδος από την κρίση. Σήμερα πρέπει να επιταχύνουμε την ανασύνθεση, την ενότητα και τη δημόσια παρουσία της πληττόμενης κοινωνίας με στόχο να πέσει η κυβέρνηση και να μεγιστοποιηθεί η συμμετοχή του λαού την επόμενη μέρα. Αριστερή κυβέρνηση Ποια θέματα θέτουν τόσο η κυβερνητική ανατροπή όσο και η παραμονή της αριστερής κυ-

βέρνησης στην εξουσία; Ο δρόμος της ανατροπής που αποτελεί αίτημα της ήδη υπαρκτής ευρείας κοινωνικής συμμαχίας πρέπει να στηριχθεί σ’ ένα συγκεκριμένο σχέδιο ανάσχεσης της ανθρωπιστικής κρίσης και σταδιακής ανόρθωσης της οικονομίας και της κοινωνίας. Η εκπόνηση αυτού του στρατηγικού σχεδίου και η εφαρμογή του προϋποθέτουν μια πραγματική επανάσταση τόσο για τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και για την κοινωνία που πρέπει να εμπλακεί για να το συνδιαμορφώσει και να το υλοποιήσει. Προϋποθέτουν βαθιά γνώση των καταστάσεων οι οποίες έχουν δημιουργηθεί, διορθωτικές και ριζικές πολιτικές, άμεσα και μεσοπρόθεσμα μέτρα, επανεκκίνηση με σημερινούς όρους των καθημαγμένων παραγωγικών και κοινωνικών δυνάμεων, συμμετοχή του λαϊκού κόσμου από όποια θέση εργασιακής ή κοινωνικής ευθύνης. Το σχέδιο προγράμματος πρέπει να γίνει λαϊκή υπόθεση. Πρέπει, επίσης, να γνωρίζουμε ότι θα υποστούμε μεγάλες επιθέσεις από εθνικά και διεθνή κέντρα. Μια κυβέρνηση και ένας λαός που στην καρδιά της νεοφιλελεύθερης Ευρώπης απειθούν στα νεοφιλελεύθερα προτάγματα σίγουρα θ’ αποτελέσουν στόχο. Γι’ αυτό τόσο οι λογικές ότι η κυβέρνηση θα πέσει από την ωρίμανση των αδιεξόδων της όσο και οι λογικές της ανάθεσης είναι απολύτως λανθασμένες. Χρειάζεται η μεγαλύτερη δυνατή συσπείρωση και ενεργή παρέμβαση των αντιμνημονιακών δυνάμεων εντός και εκτός ΣΥΡΙΖΑ. Όπλα μας είναι η ενότητα, η διαφάνεια στις αποφάσεις και τις επιλογές, η αμεροληψία. Σ’ αυτή τη μεγάλη ανατροπή, που οι αντίπαλοί μας θεωρούν επανάσταση σε σχέση με τις σημερινές πολιτικές, δεν αρμόζουν ούτε παραγοντισμοί, ούτε στενόμυαλες τακτικές, πολύ περισσότερο αποκλεισμοί προσώπων και συλλογικοτήτων. ∆εν αποκλείουμε ότι ζωντανό κινείται στην κοινωνία και παράγει πολιτική. Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι μεγάλες κοινωνικές και πο-

“

λιτικές ανατροπές θα ήταν αδύνατες χωρίς την αυτενέργεια και την πρωτοβουλία, οργανωμένων και μη, λαϊκών δυνάμεων. Η κυβέρνηση θα πέσει με τον κόσμο στους δρόμους, από τον λαό που θα γνωρίζει πως πορευόμαστε και θα βρίσκει χώρο για να καταθέσει το μερίδιο της δικής του ευθύνης. Αυτοδιοικητικό κίνημα ανατροπής Ας έρθουμε στα θέματα αυτοδιοίκησης. Τι επιδιώκει η κυβέρνηση με την αλλαγή του εκλογικού συστήματος στις αυτοδιοικητικές εκλογές; Η αλλαγή του εκλογικού συστήματος έχει προαναγγελθεί, δεν έχει, όμως, ανακοινωθεί επίσημα το σχέδιο νόμου γιατί «μαγειρεύεται» μεταξύ του υπουργού κ. Μιχελάκη και των αιρετών του μνημονιακού μπλοκ, ώστε να ενσωματωθούν παρατηρήσεις και να παρακαμφθούν αντιδράσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ριζικά αντίθετος με το σημερινό εκλογικό σύστημα που βασίζεται στο συγκεντρωτισμό της δημοτικής αρχής και στις αυξημένες εξουσίες του δημάρχου. Έχουμε ολοκληρωμένη πρόταση για το πώς πρέπει να συγκροτηθεί θεσμικά η δημοκρατία στην αυτοδιοίκηση, στοιχείο της είναι και η απλή αναλογική. Σε κάθε περίπτωση, δεν αποδεχόμαστε αλλαγές σκοπιμοτήτων λίγο πριν τις εκλογές. Η κυβέρνηση προωθεί ένα σύστημα με δύο ψηφοδέλτια -ένα για τους υποψήφιους δημάρχους και ένα για τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους. Στόχος της είναι να συγκαλύψει τις πολιτικές διαστάσεις των δημοτικών εκλογών, προβάλλοντας τη θεωρία των άξιων και ικανών που θα υπηρετήσουν την αυτοδιοίκηση. ∆εν υπάρχουν δηλαδή πολιτικές, προγράμματα, ούτε καν το ενιαίο κάθε συνδυασμού. Όμως, δεν μπορούν ν’ αποπολιτικοποιήσουν τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Γιατί τα μνημόνια είναι αυτά που συνέθλιψαν το θεσμό μέχρι καταργήσεως. ∆ραματική υποχρη-

ματοδότηση, μαζικές απολύσεις εργαζομένων, Παρατηρητήριο, όλ’ αυτά σημαίνουν κατεδάφιση του αποκεντρωμένου κοινωνικού κράτους και κατάλυση της αυτονομίας της αυτοδιοίκησης ως αιρετού θεσμού, με τελικό σκοπό να περάσουν στο ιδιωτικό κεφάλαιο οι υπηρεσίες που κατά νόμο οφείλει να προσφέρει στην κοινωνία. Τα υποψήφια δημοτικά και περιφερειακά σχήματα θα κριθούν, όσα εμπόδια και αν βάλει η κυβέρνηση, από την ενσωμάτωσή τους ή όχι στις μνημονιακές πολιτικές, οι οποίες διέλυσαν τους δήμους και τις περιφέρειες. Θα κριθούν από τους αγώνες που έδωσαν ή δεν έδωσαν για ν’ ανατρέψουν τα μνημόνια, από τη στήριξη ή όχι στις δοκιμαζόμενες τοπικές κοινωνίες και τους εργαζόμενους, από τη χρηστή ή μη διαχείριση και την κατανομή των περιορισμένων πόρων. Πώς μπορεί να δημιουργηθεί ένα αυτοδιοικητικό κίνημα ανατροπής; Η πολιτική μας για την αυτοδιοίκηση είναι μέρος του γενικού μας πολιτικού σχεδίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορέσει να κυβερνήσει χωρίς ν’ αλλάξει τους συσχετισμούς στις δημοτικές και περιφερειακές κυβερνήσεις, χωρίς να ενεργοποιηθούν και να συμμετάσχουν οι τοπικές κοινωνίες στις μεγάλες αλλαγές. Η αποκέντρωση με αυτοδιοίκηση του κράτους είναι στρατηγική επιλογή για την αριστερά του δημοκρατικού δρόμου στο σοσιαλισμό και μονόδρομος στην περίοδο της κρίσης. Ας δούμε τι έχουμε κατακτήσει με την παρουσία μας στη διάρκεια αυτής της τετραετίας και τι πρέπει να προβάλλουμε στις αυτοδιοιηκητικές εκλογές: Πρώτα απ’ όλα διαθέτουμε το σημαντικό πλεονέκτημα της ανιδιοτελούς και συστηματικής παρουσίας των αυτοδιοικητικών μας δυνάμεων στις λίγες περιπτώσεις που είμαστε πλειοψηφία αλλά και σ’ αυτές που ασκούμε αντιπολίτευση, αγωνιζόμενοι μαζί με τους εργαζόμενους και

Στόχος της κυβέρνησης είναι να συγκαλύψει τις πολιτικές διαστάσεις των δημοτικών εκλογών. Όμως, δεν μπορούν ν’ αποπολιτικοποιήσουν τις αυτοδιοικητικές εκλογές, γιατί τα μνημόνια είναι αυτά που συνέθλιψαν το θεσμό μέχρι καταργήσεως, με τελικό σκοπό να περάσουν στο ιδιωτικό κεφάλαιο οι υπηρεσίες που κατά νόμο οφείλει να προσφέρει στην κοινωνία.

την κοινωνία στη βάση του εναλλακτικού μας σχεδίου. ∆εύτερον, έχουμε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα θεσμικής μεταρρύθμισης που θα αντικαταστήσει τον Καλλικράτη και θα καταργήσει τα μνημόνια, ένα σχέδιο με συγκεκριμένους πόρους που υποστηρίζει το κοινωνικό κράτος και αποκαθιστά τις εργασιακές σχέσεις και τους εργαζόμενους. Όλ’ αυτά είναι εξαιρετικά σημαντικά πρέπει, όμως, να τεθούν στο πλαίσιο του γενικού μας σχεδίου για την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Προϋποθέτουν τη δημιουργία ενός ευρύτατου αυτοδιοικητικού κινήματος, εντοπισμένου σε κάθε δήμο και περιφέρεια, το οποίο θα ενεργοποιεί και θα περιλαμβάνει τόσο υπαρκτά κινήματα πολιτών όσο και τοπικές δυνάμεις. ∆εν πρέπει και δεν μπορούν οι περιορισμένες κομματικές δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ να διαχειριστούν μόνες τα τοπικά «κοινά». Χρειαζόμαστε μια πολιτική ανοιχτών θυρών απέναντι στους κοινωνικούς φορείς και τους πολίτες, οι γνώσεις, οι εμπειρίες, οι δεξιότητες και η στράτευση των οποίων θα μετατρέψουν σε πράξη το διακηρυκτικό λόγο της ανατροπής στην αυτοδιοίκηση. Με πυρήνα τις διευρυμένες δημοτικές μας παρατάξεις και τους ανθρώπους που υπηρέτησαν την αυτοδιοίκηση μέχρι σήμερα επιδιώκουμε τη μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική και πολιτική συσπείρωση Η Ανοιχτή Πόλη στήριξε την παράσταση του παιδικού θεάτρου Νέου Κόσμου στην πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα και ήταν μαζί με τοπικούς φορείς επικεφαλής της πορείας του αντιφασιστικού Συντονισμού στην περιοχή, μια εβδομάδα αργότερα. Πώς βλέπετε να εξελίσσονται εκεί τα πράγματα; Η εγκληματική βία της Χρυσής Αυγής ξεκίνησε από αυτή την περιοχή και από το άβατο που δημιούργησαν οι Χρυσαυγίτες στις πλατείες Αγίου Παντελεήμονα και Αττικής. Οι γύρω δρόμοι βάφτηκαν από το αίμα εκατοντάδων μεταναστών, με την κάλυψη ή συνεργασία του Αστυνομικού Τμήματος. Παράλληλα, άλλες μαφιόζικες δραστηριότητες στις οποίες μετείχε η εν λόγω οργάνωση -εμπόριο ναρκωτικών, πορνεία, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, προστασία- προστέθηκαν, μαζί με τα ρατσιστικά εγκλήματα, στα προβλήματα φτώχειας και υποβάθμισης της γειτονιάς. Φορείς, όπως η Κίνηση Κατοίκων 6ης ∆ημοτικής Κοινότητας, η Κίνηση Απελάστε το Ρατσισμό, το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, τα δίκτυα αλληλεγγύης και η Ανοιχτή Πόλη, θέλουν να συμβάλουν στην αποκατάσταση της ομαλότητας στην καθημερινή ζωή των κατοίκων ώστε ν’ αντιμετωπιστούν, χωρίς το φόβο που κυριαρχούσε πριν, τα συσσωρευμένα προβλήματα επιβίωσης και χωρικής υποβάθμισης. •

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Για τη σχέση

∆ραματικό «κούρεμα» συντάξεων ενόψει

(κι ενώ η

* Nέες περικοπές από 8% έως 68% σε 2,15 εκατ. κύριες και επικουρικές συντάξεις Του Νάσου Χατζητσάκου

Η κυβέρνηση διαπραγματεύεται με την τρόικα τη νομοθέτηση των περαιτέρω μειώσεων στα μέσα της επόμενης χρονιάς, με αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2014 για λόγους περιορισμού του πολιτικού κόστους πριν την ανάληψη της προεδρίας στην ΕΕ.

κυβέρνηση Ν∆ και ΠΑΣΟΚ ετοιμάζεται να τιμωρήσει και τους τελευταίους ψηφοφόρους της προχωρώντας μέσα στο 2014 την εφαρμογή νέων, «στοχευμένων» αυτή τη φορά, δρεπανηφόρων μέτρων σε περαιτέρω περικοπές από 8% έως και 68%, σε 2,15 εκατομμύρια κύριες και -ως επί το πλείστον- επικουρικές συντάξεις. Οι μειώσεις αναμένεται να νομοθετηθούν στα μέσα του αμέσως επόμενου έτους για λόγους καθαρά επικοινωνιακής διαχείρισης - εξαπάτησης της κοινωνίας αφού, όπως όλα δείχνουν με βάση και το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, θα έχουν αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2014! Το θέμα αυτό, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, αποτελεί ένα από τα βασικά αντικείμενα πολιτικής διαπραγμάτευσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και την τρόικα, στο πλαίσιο των συζητήσεων οι οποίες λαμβάνουν χώρα με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, του ∆ιεθνούς Νομισματικού Ταμείου (∆ΝΤ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ζητούν νέες περικοπές για το 2014 οι οποίες, μετά τη λήξη αυτού του γύρου της «διαπραγμάτευσης», αναμένεται να κυμανθούν από 2,4 έως 7 δισ. ευρώ για το επόμενο έτος. Οι μειώσεις αυτές, κατά τους τροϊκανούς, προκύπτουν μετά το άθροισμα της «μαύρης τρύπας» αρκετών ασφαλιστικών ταμείων κύριας και –σε μεγάλο βαθμό- επικουρικής ασφάλισης καθώς και των απωλειών της τάξης των 2 δισ. ευρώ από την επικείμενη κατάργηση των λεγόμενων «κοινωνικών πόρων» (έμμεσων φόρων οι οποίοι διαχρονικά υφίστανται υπέρ της βιωσιμότητας του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης). Οσο και αν οι αρμόδιοι υπουργοί, όταν ερωτώνται σχετικά, λένε ψελλίζοντας… «όχι σε νέα οριζόντια μέτρα», γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτές οι νέες μειώσεις θα πρέπει να γίνουν έστω και υπό το χαρακτηρισμό - «βιτρίνα» των «στοχευμένων μέτρων». Αυτό το οποίο φέρονται να διαπραγματεύονται με τους υπαλλήλους της τρόικας είναι η νομοθέτηση αυτών των περικοπών όχι μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, αλλά στα μέσα του 2014. Στους αξιωματούχους της τρόικας, τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη υπόσχονται αποτέλεσμα ισοδύναμο με αυτό το οποίο θα προέκυπτε εάν τα μέτρα λαμβάνονταν τώρα, αφού η επιδιωκόμενη συμφωνία συμπεριλαμβάνει τον όρο ότι, οποτεδήποτε και αν νομοθετηθούν, «θα έχουν αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2014 και μετά». Ανάλογη πρακτική, σημειωτέον, ακολουθήθηκε σε αρκετές περιπτώσεις μειώσεων της διετίας 2011 – 2012 από τις κυβερνήσεις Παπανδρέου και Παπαδήμου, για λόγους συγκράτησης του πολιτικού κόστους. Ποιοι θα «πληρώσουν το μάρμαρο» του χρόνου Το «λογαριασμό» αυτή τη φορά θα πληρώσουν οι «απόμαχοι της εργασίας» οι οποίοι εξακολουθούν να απολαμβάνουν κύριες συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ το μήνα μικτά και επικουρικές πάνω 200 ευρώ το μήνα, μικτά. Συνολικά, υπολογίζεται ότι από τα νέα «στοχευμένα» μέτρα θα θιγεί ο ένας στους δύο συνταξιούχους οι οποίοι θα δουν τις κύριες και επικουρικές συντάξεις τους να μειώνονται έως και 68%! Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, αναδρομικές περικοπές της τάξης του 8% με 10% από την Ιανουαρίου του 2014 (με νομοθέτημα το οποίο θα περάσει από τη Βουλή στα μέσα του επόμενου έτους για να μην υπάρξει νέο κύμα κοινωνικής έντασης πριν ή κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του επόμενου έτους, οπότε η Ελλάδα θα έχει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης) θα υποστούν περίπου 603.633 κύριες συντάξεις (σε σύνολο 2,78 εκατ.). Αυτές οι συντάξεις, σε επίπεδο μικτών αποδοχών, εξακολουθούν να ξεπερνούν κάθε μήνα τα 1.000 ευρώ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι δικαιούχοι τους προέρχονται από τα πάλαι ποτέ ισχυρά «ευγενή» ταμεία ∆ΕΚΟ, τραπεζών και των ΜΜΕ. Επίσης, μειώσεις έως 68% (!) θα υποστούν αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου του 2014, σχεδόν στο σύνολο τους 1,54 εκατ. επικουρικές συντάξεις, με στόχο να φτάσουν όλες στο επίπεδο των 150 με 200 ευρώ το μήνα, μικτά. Τις πιο μικρές –ή και μηδαμινές σε ορισμένες περιπτώσεις- περικοπές θα έχουν όσες επικουρικές ήδη είναι κάτω από τα 500 ευρώ το μήνα, μικτά. Τις πιο μεγάλες μειώσεις θα έχουν 603.633 επικουρικές συντάξεις οι οποίες εξακολουθούν κάθε μήνα να ξεπερνούν τα 500 ευρώ το μήνα, μικτά. Συγκεκριμένα, στην κατηγορία αυτή συμπεριλαμβάνονται 596.690 επικουρικές οι οποίες κατά μέσο όρο, κυμαίνονται στα 596,7 ευρώ το μήνα μικτά και 252 συντάξεις αυτής της κατηγορίας οι οποίες, παρά τις μειώσεις των πρώτων μνημονιακών ετών, κυμαίνονται ανάμεσα στα 1.000 και στα 1.500 ευρώ το μήνα, μικτά. Πάνω από 1.500 ευρώ το μήνα μικτά από επικουρική δικαιούνται, πλέον, μόλις 22 δικαιούχοι οι οποίοι με τη σειρά τους, θα δουν τις απολαβές τους από τον φορέα επικουρικής ασφάλισης τους να μειώνονται σε δραματικό βαθμό φτάνοντας στο επίπεδο των 200 ευρώ το μήνα, μικτά.

Του Κωνσταντίνου Ζαγάρα*

αρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε στα μέσα Νοεμβρίου, οι θερμοκρασίες είναι, ανεβασμένες στις περισσότερες περιοχές της χώρας, κάνοντας πολλούς να αναφωνούν «∆όξα τω Θεώ γλυτώνουμε το ξεπάγιασμα». Με την τιμή του πετρελαίου να βρίσκεται στο 1,30 ευρώ το λίτρο, τους μισθούς να έχουν συρρικνωθεί και την ανεργία να χτυπάει κόκκινο, μόνο «ουρανοκατέβατα» δεν είναι φαινόμενα όπως της αιθαλομίχλης που παρουσιάστηκαν πέρυσι. Όταν ο άνθρωπος κρυώνει, δεν θα διστάσει από ανάγκη πρωτίστως- κι από άγνοια -δευτερευόντως- να πελεκίσει όποιο δέντρο βρεθεί μπροστά του, να κάψει λάστιχα και βαμμένες πόρτες, μέχρι και κάρβουνο από λιγνίτη. Η πολιτική ηγεσία δεν μπορεί να λύσει ούτε το πιο απλό, αλλά αντίθετα σκέφτεται εφαρμογή «δακτύλιου» σε τζάκια και ξυλόσομπες). Στους καιρούς της οικονομικής ανέχειας που διανύουμε, το θέμα λαμβάνει τεράστια περιβαλλοντική έκταση. Τη στιγμή μάλιστα που ζούμε κάτω από το φάσμα της ανέχειας, η προστασία της φύσης μπαίνει εκτός κάδρου, καθώς προέχουν θέματα όπως χρέος, μνημόνια κ.λπ. Η Αριστερά, ωστόσο, είναι υποχρεωμένη να αναδεικνύει περιπτώσεις όπως τα μέτρα ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης της ενέργειας, του νερού, της δημόσιας γης, των συλλογικών λειτουργιών και της απόσπασης κρίσιμων τομέων της οι-

κονομίας από το κοινωνικό πεδίο και παράλληλα να τα θέτει στην πρώτη γραμμή της πολιτικής ατζέντας του τόπου. Παρόλο που πολλοί υποστηρίζουν ότι ήδη το κάνει, κάπου, και με την αγωνία να φανεί έτοιμη από κάθε πλευρά για τα ηνία της χώρας, συνεχίζει να χωλαίνει. Καθυστερημένη «ανάπτυξη» και ευαισθησία Για χρόνια ολόκληρα, οι σχέσεις Αριστεράς και Οικολογίας ήταν τουλάχιστον προβληματικές, πράγμα που επιβεβαιώνεται από την ιστορική σχέση των δύο ρευμάτων. Η καθυστερημένη εμφάνιση της περιβαλλοντικής ευαισθησίας, σχετίζεται με την ιδιότυπη καθυστέρηση της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας μας, αλλά και με το γεγονός ότι στην καθημερινότητα και την πραγματικότητα των πολιτών δεν είχαν τεθεί προηγουμένως τέτοια ζητήματα. Οι αιτίες που δημιούργησαν

την οικολογική κρίση οφείλουν να αναζητηθούν στους ιστορικούς όρους διαμόρφωσης του κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Μέσα από την εκβιομηχάνιση της χώρας και την καθιέρωση της αναπαραγωγής των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής εντός του εθνικού πλαισίου μέσα από τις μορφές εκμετάλλευσης, συσσώρευσης και ελέγχου των δυνάμεων εργασίας, εμφανίστηκαν τα φαινόμενα της οικολογικής κρίσης. Η συσσώρευση χρήσεων, η πύκνωση των ρυπογόνων δραστηριοτήτων, η ληστρική απομύζηση της φύσης, η υπερκατανάλωση, η μόλυνση, τα απόβλητα και ο όγκος απορριμμάτων, η αλλοίωση των όρων επιβίωσης, το νέφος και η ρύπανση ήταν τα αποτελέσματα αυτής. Την ίδια ώρα, οι ιστορικές συνθήκες (πόλεμοι, πολιτική αστάθεια, διώξεις, παρανομία κ.λπ.) μέσα στις οποίες αναπτύχθηκε η Αριστερά, ήταν αντιστρόφως ανάλογες προκειμένου να έρθει στο προσκήνιο η οικολογική προ-

“

Στο σημερινό πλαίσιο, Αριστερά και Οικολογία είναι καταδικασμένες να συμβαδίσουν σε μια κοινή κατεύθυνση συνολικής ανατροπής των καπιταλιστικών σχέσεων εξουσίας. Ο ρόλος τους δεν μπορεί να περιορίζεται σε μια Αριστερά με ολίγη προγραμματική οικολογική γαρνιτούρα, ούτε σε μια Οικολογία με πολιτικές ευαισθησίες.

Η ΤΡΟΙΚΑ ΔΕΝ

Η ρήση του Λίνεκερ και τα νέα μέτρα

Του Κώστα Μελά

παλαιός άγγλος ποδοσφαιριστής Λίνεκερ είναι γνωστός για τη ρήση του ότι « το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα στο οποίο 22 ποδοσφαιριστές κυνηγούν μια μπάλα και τελικά πάντα κερδίζουν …οι Γερμανοί». Την ανακαλώ πάντα στη μνήμη μου κάθε φορά, και δεδομένου ότι είναι πολλές οι φορές τα τελευταία τρία χρόνια , που οι ελληνικές κυβερνήσεις «διαπραγματεύονται» με την τρόικα για τα νέα μέτρα τα οποία πρόκειται να παρθούν σε κάθε έλεγχο που η τελευταία πραγματοποιεί στην Ελλάδα. Όλες τις φορές οι ελληνικές κυβερνήσεις … αγωνίζονται σκληρά …αλλά τι κρίμα … πάντα κερδίζει η τρόικα. Η περίφημη διακήρυξη της κυβέρνησης «όχι άλλα μέτρα», συντρίφθηκε ..με την πρώτη σταγόνα της βροχής. Εδώ προκύπτει ένα βασικό ερώτημα το οποίο ζητά απάντηση: ο πρωθυπουργός ήταν πεπεισμένος ότι η δημοσιονομική προσαρμογή είχε τελειώσει με τα 5,5 δις μέτρα που υπάρχουν στο προσχέδιο του προϋπολογισμού 2014 ή απλά για λόγους επικοινωνιακούς προέβηκε σε αυτή την δήλωση; Αν ισχύει το πρώτο σηματοδοτεί την εντυπωσιακή του άγνοια για την εξέλιξη των δημοσιονομικών εξελίξεων. Αν ισχύει το δεύτερο δείχνει το πώς ασκείται σήμερα η πολιτική μέσω μιας ρητορικής η οποία αναπλάθει συνεχώς μεγάλα ψέματα με μικρές αλήθειες. Ως γνωστόν αυτό το μείγμα είναι χειρότερο από ένα μεγάλο ψέμα. Η τρόϊκα δεν δεσμεύεται με νούμερα Τα νέα μέτρα, εκτός αυτών που συμπεριλαμβάνονται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, είναι βέβαιον ότι θα υπάρξουν. Το ύψος τους δεν είναι γνωστό μέχρι την ημέρα που γράφεται αυτό το άρθρο. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι την ίδια στιγμή, που τα ΜΜΕ έχουν κατακλυσθεί με δημοσιεύματα που θέλουν η τρόικα να ζητά την επιβολή νέων μέτρων λιτότητας, που παίζουν από 2 μέχρι 2,9 δισ. ευρώ , η τρόικα δεν έχει αναφερθεί σε νούμερα δημοσίως. Όλα τα προαναφερθέντα ποσά αποδίδονται σ' αυτούς μέσω διαρροών από Έλληνες ιθύνοντες, κάποιοι από τους οποίους ίσως έχουν δικούς τους λόγους να διογκώνουν τα νούμερα. Αξίζει επίσης να ανα-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Αριστεράς και Οικολογίας Ελλάδα ξεπαγιάζει) βληματική, ενώ τα ιδεολογικά και θεωρητικά εργαλεία που διέθετε, της στέρησαν την αναγκαία εγρήγορση και ευαισθησία. ∆ύο κόσμοι Ανά τον κόσμο, η εδραίωση της καπιταλιστικής παραγωγής και εκμετάλλευσης έδωσε, από την μία πλευρά, απάντηση σε σειρά σημαντικών προβλημάτων που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι -διατροφή, ένδυση κ.λπ.- και από την άλλη, στάθηκε βασικός παράγοντας στην άνθηση της αμερικάνικης οικονομίας, η οποία αποτέλεσε σαγηνευτικό μοντέλο για τις χώρες της ∆ύσης. Στο πλαίσιο αυτό, η ανάπτυξη έγινε ο βασικός στόχος, την κεντρική κατεύθυνση της οποίας κανείς δεν αμφισβήτησε. Τα εκρηκτικά περιβαλλοντικά προβλήματα που προκάλεσε έμειναν στο σκοτάδι, όπως και η εμπέδωση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής και οι αστικές κοινωνικές σχέσεις. Από την άλλη πλευρά, στα πρώτα χρόνια της Οκτωβριανής επανάστασης, οι ανάγκες της καθυστερημένης ΕΣΣ∆ έθεσαν σε δεύτερη μοίρα κάθε τι άλλο πέρα από τα πρωταρχικά ζητήματα (καταπολέμηση πείνας, εξηλεκτρισμός κ.λπ.). Στο πέρασμα του χρόνου και με την επικράτηση συντηρητικών δυνάμεων, η σοσιαλιστική οικοδόμηση μετατράπηκε, εν τέλει, σε πρόβλημα όχι ανατροπής των κοινωνικοπολιτικών αστικών σχέσεων, αλλά οικονομικής ανάπτυξης και εκβιομηχάνισης. Η λατρεία της επιστημονικοτεχνικής επανάστασης (ΕΤΕ) ηγεμόνευσε, ενώ η λογική της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, αποθεώθηκε, εξω-

θώντας την περιβαλλοντική κρίση στα άκρα. Με την περιβαλλοντική κρίση να μαστίζει Ανατολή και ∆ύση και τα συλλογικά κινήματα να χάνουν την αίγλη τους, κερδίζει χώρο η στροφή προς το ατομικό και το ιδιωτικό, επικρατεί το «απολιτίκ» και νέες «ευαισθησίες» προβάλλουν στον ορίζοντα. Τα οικολογικά κινήματα κάνουν την εμφάνισή τους και χτίζουν τα θεμέλιά τους πάνω στα ερείπια της Αριστεράς. Στην ελληνική περίπτωση, οι βασικές δυνάμεις της Αριστεράς στάθηκαν ξένες προς την οικολογία. Κι αν το ΚΚΕ Εσωτερικού έθετε και μιλούσε για οικολογία με έναν κυρίως θεωρητικό και κάποτε διφορούμενο πολιτικό λόγο, το ΚΚΕ αγνοούσε επιδει-

κτικά κάθε τι που είχε να κάνει με αυτή, υποβαθμίζοντας τον μαρξισμό σε μια ιδεολογία του παραγωγισμού και σε λατρεία της ΕΤΕ. Στο πέρασμα των χρόνων, οι δυνάμεις της ανανεωτικής-ριζοσπαστικής αριστεράς ανέπτυξαν μια έντονη και σημαντική οικολογική προβληματική, ενώ κατόρθωσαν να συνδεθούν και με οικολογικά κινήματα, αλλά δεν κατάφεραν ακόμη και σήμερα να παντρέψουν τα δύο ρεύματα προς μια ανατρεπτική κατεύθυνση. Το κράτος- διαχειριστής Σε όλο τον αναπτυγμένο καπιταλισμό, δεν υπάρχει πολιτική δύναμη, δεξιά ή αριστερή -ακόμη

και μονοπωλιακοί κολοσσοί- που να μην έχει ενσωματώσει στο πρόγραμμά της μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος. Στην προσπάθεια αυτή, ο καπιταλισμός οικειοποιείται τα επιστημονικά δεδομένα και τις οικολογικές κατακτήσεις των κινημάτων, προκειμένου να κατασκευάσει ένα νέο «στόρι» που ως λειτουργία έχει την αποδοχή της προσπάθειας εκείνης που οδηγεί στο νέο κύκλο της καπιταλιστικής συσσώρευσης. Παράλληλα, κύριο και καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση της περιβαλλοντικής κρίσης συνεχίζει να παίζει το κράτος και οι μηχανισμοί του. Ταυτόχρονα, αναδύθηκαν ιδεολογίες ηθικοπλαστικού χαρακτήρα, καθώς και θεωρητικά και ιδεολογικά συμπεράσματα, επιδιώκοντας να προσδώσουν στο πρόβλημα έναν υπερταξικό χαρακτήρα, ανάγοντάς το απλά σε πανανθρώπινο ζήτημα. Αριστερά και Οικολογία, βίος κοινός Όσο η διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος και η καταστροφή του δεν εγγράφεται στην ιστορία των σύγχρονων ταξικών κοινωνιών και δεν συνάγεται από τις τάσεις που διαμορφώνονται στο εσωτερικό τους, το πεδίο θα παραμένει ανοιχτό για την ηγεμονία της ιδεολογίας της κοινωνικής ειρήνευσης, του εξατομικευμένου πολίτη και της διαχείρισης της περιβαλλοντικής κρίσης από το κράτος. Στην καλύτερη περίπτωση -στο ενδεχόμενο μιας αυριανής αριστερής κυβέρνησης- τα περιβαλλοντικά ζητήματα να αποτελέσουν θέμα των αριστε-

ΧΑΝΕΙ ΠΟΤΕ ΣΤΗΝ… ΕΔΡΑ ΜΑΣ φερθεί ότι ενώ η κυβέρνηση στην αρχή ορκιζόταν ότι δεν υπάρχει δημοσιονομικό κενό στη συνέχεια δέχθηκε ότι υπάρχει και υπολογίζεται στα 500 εκατ. σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, μετά τις πρώτες συζητήσεις με την τρόικα , συζητά για δημοσιονομικό κενό ύψους 1,2 δις ευρώ. Όμως μια απλή ματιά στα στοιχεία δείχνει ότι, σύμφωνα πάντα με ότι είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση να εκτελέσει και δεν το εκτέλεσε , προκύπτει ένα δημοσιονομικό κενό της τάξεως των 900 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα : η κυβέρνηση, πήρε πίσω τον φόρο στον τζίρο των επιχειρήσεων υπέρ του ΟΑΕΕ και εξαίρεσε τους ένστολους από την εφαρμογή του ειδικού μισθολογίου, στερώντας συνολικά κάπου 900 εκατ. ευρώ (650+250 εκατ. ευρώ) από τον προϋπολογισμό του 2014. Σε αυτό το ποσό θα πρέπει να προστεθούν οι όποιες απώλειες από τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση που εκτιμάται μεταξύ 100 και 250 εκατ. ευρώ ετησίως ανάλογα με τις υποθέσεις. Κι αν οι όποιες φετινές απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ στην εστίαση έχει προβλεφθεί να καλυφθούν στο πλαίσιο του δημοσιονομικού ισοδύναμου αποτελέσματος, δεν ισχύει το ίδιο για το 2014. Σωρευτικά, η τρύπα που δημιουργούν τα παραπάνω τρία μη εφαρμοσθέντα (αλλά συμφωνηθέντα) μέτρα φθάνει και ίσως ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ. Αυτή είναι ένα μέρος της τρύπας που επικαλείται η τρόικα και προφανώς ζητά μέτρα. Από εκεί και πέρα, υπάρχει το θέμα της απόδοσης του νέου ενιαίου φόρου ακινήτων, καθώς επίσης το θέμα της φορολογικής συμμόρφωσης και λειτουργίας των ταμείων μετά την προγραμματιζόμενη μείωση της επιδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα τελευταία είναι πράγματα που μπορεί να εξελιχθούν θετικά ή αρνητικά αναλόγως μέσα στο 2014. Το βάρος των πρωτογενών πλεονασμάτων ∆ηλαδή η τρόικα απαιτεί μέτρα , σύμφωνα με τη λογική της, προκειμένου να εξασφαλισθεί η μακροχρόνια επίτευξη των πρωτογενών πλεονασμάτων. Αυτό σηματοδοτεί περαιτέρω συμπίεση των κρατικών δαπανών και αύξηση των εσόδων από τη φορολογία. Η δημοσιονομική προσαρμογή συνεχίζεται απρόσκοπτα. Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να ενταχθούν στην υπηρεσία του μο-

ναδικού στόχου της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης: την επίτευξη συγκεκριμένου ύψους πρωτογενούς πλεονάσματος για τα επόμενα έτη : 1,5% ΑΕΠ το 2014 (2,8 δις) , 2,5% το 2015 (5 δις) και …4,5% το 2016 (10 δις ευρώ). Ειρήσθω εν παρόδω , τα απαιτούμενα πρωτογενή πλεονάσματα όχι μόνο φαντάζουν εξωπραγματικά για μια χειμαζόμενη οικονομία όπως η ελληνική αλλά είναι και εξοντωτικά για οποιαδήποτε διαχρονική μεγέθυνση της. Ίσως δεν είναι τυχαία η παρατήρηση του πρωθυπουργού, σε συνέντευξη σε τηλεοπτικό σταθμό, ότι θα ζητήσει το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2014 να μην είναι 1,5% αλλά περίπου το μισό. Άλλη μια εξαγγελία η οποία τούτη τη στιγμή φαντάζει κενή περιεχομένου δεδομένου ότι το ύψος του ετήσιου πρωτογενούς πλεονάσματος σχετίζεται άμεσα με την εξέλιξη του λόγου ∆Χ/ΑΕΠ.

ρών «ειδικών». Σήμερα, Αριστερά και Οικολογία είναι καταδικασμένες να συμβαδίσουν σε μια κοινή κατεύθυνση συνολικής ανατροπής των καπιταλιστικών σχέσεων εξουσίας. Ο ρόλος τους δεν μπορεί να περιορίζεται σε μια Αριστερά με ολίγη προγραμματική οικολογική γαρνιτούρα, ούτε σε μια Οικολογία με πολιτικές ευαισθησίες. Η ισορροπία ανάμεσα σε μια αερολογία «εναλλακτισμού» από τη μια μεριά και σε μια «ρεαλ» - τεχνοκρατική προσέγγιση από την άλλη, αδυνατεί να ανοίξει έναν νέο ορίζοντα μετασχηματισμού της κοινωνίας. Χρέος της Αριστεράς είναι να μετατρέψει με κινηματικούς όρους το οικολογικό αίτημα σε κοινή υπόθεση και να το εντάξει στην προοπτική ενός νέου τρόπου ζωής. Το μέλλον δεν προκατασκευάζεται με προγράμματα και ντιρεκτίβες, ούτε με όμορφα λόγια. Το μέλλον ενυπάρχει μέσα στις αντιφάσεις του παρόντος. Υποχρέωση των αριστερών δεν είναι να σχεδιάσουν, αλλά να αναδείξουν τα αδιέξοδα και τις απελευθερωτικές δυνάμεις που μάχονται στη σημερινή βαρβαρότητα. Με λόγο κριτικό και αυτοκριτικό, με ακριβείς, συγκεκριμένες, επιστημονικές προσεγγίσεις και με ισχυρές δόσεις κοινωνικής ανιδιοτέλειας και κοινωνικού αλτρουισμού να αποδείξουν πως η Αριστερά όχι μόνο μπορεί να χαράξει έναν άλλο δρόμο διεξόδου από την κρίση, αλλά κι ότι μπορεί να προωθήσει τον κοινωνικό μετασχηματισμό. * Επιστημονικός συνεργάτης Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ

∆ΙΕΘΝΗ

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΙΡΑΝ

Της Βιβής Κεφαλά

άνοδος του Χασάν Ροχανί στο προεδρικό αξίωμα του Ιράν τον Ιούνιο του 2013, φαίνεται ότι άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην ιρανική εξωτερική πολιτική. Αυτό προκύπτει κατ΄αρχήν από το μετριοπαθές προφίλ του νέου προέδρου αλλά και από το γεγονός ότι από την αρχή της θητείας του ασχολήθηκε με το πλέον ακανθώδες θέμα των διεθνών σχέσεων της χώρας, δηλαδή των σχέσεων με την ∆ύση και κυρίως με τις ΗΠΑ. Έτσι, κατά την διάρκεια της ομιλίας του στην 68η σύνοδο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην Νέα Υόρκη στις 26 Σεπτεμβρίου, επανέλαβε ότι η χώρα του δεν επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων και ανακοίνωσε την πρόθεση του να συνομιλήσει με την ∆ύση για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Μιά τεράστια ευκαιρία για την Μέση Ανατολή

αποτελεί προτεραιότητα όχι μόνο διότι καταλήγει σε πλήρες αδιέξοδο αλλά και διότι η καθημερινότητα των πολιτών γίνεται αβίωτη. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, το ζήτημα του Ιράν είναι κομβικό για πολλούς λόγους. Κατ΄ αρχήν, διότι η κατάσταση στην ευρύτερη Μέση Ανατολή αποτελεί ένα τεράστιο αδιέξοδο για την αμερικανική πολιτική, λόγω της εξαιρετικά αυξημένης αστάθειας που επιτείνεται από την συριακή και αιγυπτιακή κρίση. Κατά συνέπεια, η Ουάσιγκτον επιδιώκει την εξομάλυνση των σχέσεων της με την Τεχεράνη ελπίζοντας όχι μόνο ότι θα απαλειφθεί ένα μείζον πρόβλημα στην περιοχή αλλά και, ως εκ τούτου, ότι το Ιράν θα διαδραματίσει σταθεροποιητικό ρόλο, εφ΄ όσον –σε περίπτωση επίτευξης συμφωνίας- θα έχει πάρα πολλά να χάσει. Οι στόχοι των ΗΠΑ Πράγματι, η σταθερότητα αποτελεί μείζον ζητούμενο για τις ΗΠΑ, οι οποίες παρακολουθούν τις εξελίξεις μη μπορώντας να παρέμβουν αποτελεσματικά και, ταυτόχρονα, έχοντας να αντιμετωπίσουν τις αποκλίνουσες πολιτικές σημαντικών τοπικών τους συμμάχων όπως η Τουρκία και, κυρίως, το Ισραήλ, το οποίο επιμένει σε μία πολιτική σκληρής ισχύος έναντι όλων και κυρίως έναντι του Ιράν. Ωστόσο, η Ουάσιγκτον ούτε μπορεί ούτε θέλει να αναλάβει το κόστος μίας ακόμα άκαρπης ένοπλης επέμβασης στην περιοχή. Επίσης, δεν είναι δυνατόν να μπορεί η Ουάσιγκτον να αποτρέπει επ΄αόριστον τους συμμάχους της από το να προμηθεύονται φθηνό – και μάλιστα επί πιστώσει- πετρέλαιο από το Ιράν, πόσο μάλλον σε μία περίοδο παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. Επομένως, ο οικονομικός αποκλεισμός μπορεί να οδήγησε το Ιράν στην επιλογή της διαπραγμάτευσης, δεν οδήγησε όμως στην ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος, το οποίο εισπράττει μεν την λαϊκή δυσαρέσκεια αλλά δεν κινδυνεύει να ανατραπεί.

Η προσέγγιση με τη ∆ύση Οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες: στις 29 Σεπτεμβρίου ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπάρακ Ομπάμα, ανακοίνωσε ότι είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Ιρανό ομόλογο του και ότι συμφώνησαν να αρχίσουν διάλογο για το φλέγον ζήτημα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. ∆ύο εβδομάδες περίπου μετά, στις 15 Οκτωβρίου, έγινε στην Γενεύη η πρώτη συνάντηση ανάμεσα στα ενδιαφερόμενα μέρη, δηλαδή το Ιράν και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ [ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία] σύν την Γερμανία (5+1). Τις διήμερες συνομιλίες ακολούθησε ένα κοινό ανακοινωθέν, το οποίο χαρακτηριζόταν από συγκρατημένη αισιοδοξία και στο οποίο αναφερόταν ότι οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν τις συνομιλίες στις 7 και 8 Νοεμβρίου. Το ίδιο το γεγονός των συνομιλιών της Γενεύης αποτελεί μία πολύ θετική εξέλιξη, αφού είναι η πρώτη φορά μετά το 1979 που συναντώνται επισήμως Αμερικανοί και Ιρανοί αξιωματούχοι, ενώ η έκδοση κοινού ανακοινωθέντος δείχνει ότι για πρώτη φορά, μετά την Ισλαμική Επανάσταση, η συνάντηση δεν εξελίχθηκε σε διάλογο κουφών. Επιπλέον, το Ιράν και το Ηνωμένο Βασίλειο ανακοίνωσαν την αποκατάσταση των διμερών διπλωματικών τους σχέσεων, που είχαν διακοπεί το 2011, και την άμεση επαναλειτουργία των πρεσβειών τους αντιστοίχως σε Λονδίνο και Τεχεράνη. Χωρίς αμφιβολία, πρόκειται για μία καμπή στις σχέσεις Ιράν -∆ύσης, όμως είναι προφανές ότι όλα αυτά τα χρόνια σύγκρουσης και εκατέρωθεν δαιμονοποίησης δεν μπορούν να απαλειφθούν άμεσα, πράγμα που γνωρίζουν και οι δύο πλευρές. Με αυτό το δεδομένο, όπως έγινε γνωστό από ιρανικής πλευρές, το σχέδιο που πρότεινε η Τεχεράνη στους συνομιλητές της προβλέπει δύο φάσεις. Κατά την πρώτη φάση, που θα διαρκέσει έξι μήνες, στόχος είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ κατά την δεύτερη το Ιράν θα επιτρέψει στην ∆ιεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) να πραγματοποιήσει ελέγχους στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις με αντάλλαγμα την άρση των διεθνών οικονομικών κυρώσεων. Μάλιστα, ανακοινώθηκε ότι το Ιράν, το οποίο έχει υπογράψει την Συνθήκη περί μη ∆ιάδοσης των πυρηνικών όπλων (ΤNP) θα εφαρμόσει και το συμπληρωματικό Πρωτόκολλο, σύμφωνα με τους όρους του οποίου, η ΙΑΕΑ μπορεί να πραγματοποιεί αιφνιδιαστικούς και ενδελεχείς ελέγχους στις πυρηνικές εγκαταστάσεις κάθε συμβαλλόμενης χώρας. Πρόκειται για ένα από τα πάγια αιτήματα των ΗΠΑ, που είχε αποδεχθεί και εφαρμόσει το Ιράν σε ένδειξη καλής θέλησης μέχρι το 2005, οπότε οι ΗΠΑ έθεσαν το ζήτημα ιρανικού πυρηνικού προγράμματος στο Σ.Α. του ΟΗΕ ζητώντας από την Τεχεράνη την παύση του.

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Ο δρόμος είναι μακρύς

“

Χωρίς αμφιβολία, πρόκειται για μία καμπή στις σχέσεις Ιράν -∆ύσης, όμως είναι προφανές ότι όλα αυτά τα χρόνια σύγκρουσης και εκατέρωθεν δαιμονοποίησης δεν μπορούν να απαλειφθούν άμεσα, πράγμα που γνωρίζουν και οι δύο πλευρές

Από τον Μπους στον Ομπάμα Το Ιράν απέρριψε το αίτημα αυτό, επαναλαμβάνοντας ότι στόχος του δεν είναι η απόκτηση πυρηνικών όπλων αλλά η παραγωγή καθαρής και φθηνής ενέργειας, πράγμα που αποτελεί εθνικό του δικαίωμα, το οποίο δεν σκοπεύει να απεμπολήσει. Από την πλευρά τους οι ΗΠΑ υπό τον υπερσυντηρητικό Τζωρτζ Μπούς τον νεώτερο, επέβαλαν ακόμα σοβαρότερες οικονομικές κυρώσεις στο Ιράν, ενώ παράλληλα του επέβαλαν ακόμα μεγαλύτερη διεθνή απομόνωση. Η αντιπαλότητα αυτή συνεχίστηκε και κατά την διάρκεια της πρώτης θητείας του Μπάρακ Ομπάμα, παρά το γεγονός ότι στην αρχή έτεινε χείρα φιλίας προς την Τεχεράνη, εμμένοντας όμως –όσον αφορά την έναρξη των συνομιλιών- σε όρους που το Ιράν δεν θα μπορούσε να αποδεχθεί. Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ έθεταν ως προϋπόθεση για την έναρξη του διαλόγου αυτό που για το Ιράν αποτελούσε το ζητούμενο. Επιπλέον, η Ουάσιγκτον επέβαλε νέες ασφυκτικές οικονομικές κυρώσεις στο Ιράν που άρχισαν

να ισχύουν από την 1η Ιουλίου 2012, δεσμεύοντας μάλιστα για την τήρηση τους και τους συμμάχους της. Τι άλλαξε; Τι ήταν αυτό που οδήγησε τις δύο πλευρές στο να επιδεικνύουν κάθε καλή πρόθεση για την ευτυχή κατάληξη των συνομιλιών; Κατ΄ αρχήν πρόκειται για την αλλαγή προέδρου στο Ιράν, πράγμα το οποίο διευκολύνει την αλλαγή πολιτικής, σώζοντας ταυτόχρονα τα προσχήματα: νέο πρόσωπο, νέα πολιτική. Ο ουσιαστικός όμως λόγος αυτής της διπλής αλλαγής είναι ότι και οι δύο πλευρές έχουν φθάσει πλέον στα όρια των δυνατοτήτων τους. Το μεν Ιράν δεν μπορεί πλέον να αντέξει το βάρος των οικονομικών κυρώσεις που έχουν εξασθενίσει δραματικά την οικονομία του, μειώνοντας τα πετρελαϊκά του εισοδήματα τουλάχιστον κατά 40%. Είναι προφανές ότι η αυτή η ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη έχει σοβαρές επιπτώσεις στο εσωτερικό της χώρας, τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η ανάπτυξη του πυρηνικού προγράμματος της χώρας, που αποτελούσε σημείο εθνικής συσπείρωσης, παύει να

Παρά το ευοίωνο κλίμα όμως, τα εμπόδια για την επίτευξης μίας συμφωνίας είναι πάρα πολλά και ο δρόμος είναι μακρύς. Το πρώτο εμπόδιο είναι οι εσωτερικές αντιδράσεις, που στο μέν Ιράν εκφράζονται από τους Φρουρούς της Επανάστασης στις δε ΗΠΑ από υπερσυντηρητικούς πολιτικούς κύκλους. Ωστόσο, ο Χασάν Ροχανί έχει την στήριξη του ανώτατου άρχοντα της χώρας, δηλαδή του πνευματικού ηγέτη της Ισλαμικής Επανάστασης Αλί Χαμενεί, ενώ ο Μπάρακ Ομπάμα φαίνεται αποφασισμένος να προχωρήσει. Ένα άλλο πολύ σημαντικό εμπόδιο αποτελεί το γεγονός ότι ορισμένοι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον δεν επιθυμούν ούτε την επανένταξη του Ιράν στο περιφερειακό του υποσύστημα ούτε, πολύ περισσότερο, την επιστροφή του στην διεθνή σκηνή. Οι πρώτες και εντονότατες αντιδράσεις έρχονται από την πλευρά του Ισραήλ, ο πρωθυπουργός του οποίου, Βενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε μιλώντας στην επέτειο του πολέμου του Γιόμ Κιπούρ, ότι η χώρα του δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει το ενδεχόμενο αιφνιδιαστικής επίθεσης, όπως συνέβη το 1973, και ως εκ τούτου όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά όσον αφορά την αντιμετώπιση της ιρανικής απειλής. Έπεται η Σαουδική Αραβία, η οποία συνεχίζει να αντιλαμβάνεται την Τεχεράνη ως μείζονα απειλή και αντιδρά έντονα στο ενδεχόμενο εξομάλυνσης των σχέσεων του Ιράν με την ∆ύση, διότι κάτι τέτοιο θα σήμαινε μείωση της περιφερειακής της επιρροής. Παρ΄ όλα αυτά, τα όσα διακυβεύονται είναι ζωτικής σημασίας για να αφήσουν οι δύο πλευρές να χαθεί αυτή η ιστορική ευκαιρία για το μέλλον της Μέσης Ανατολής.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Noεμβρίου 2013

Τη συνέντευξη πήρε ο Αδάμος Ζαχαριάδης

Υπάρχει μεγάλη συζήτηση το τελευταίο διάστημα σχετικά με τις ανισότητες του ευρωπαϊκού Νότου και του Βορρά. Θεωρείτε ότι υπάρχει ζήτημα με την ισορροπία δυνάμεων μέσα στην Ε.Ε και ποια η θέση της Γαλλίας σε αυτό το δίπολο; Ο καπιταλισμός, ειδικά στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή του, παράγει και ισχυροποιεί όλες τις μορφές ανισοτήτων. Οι ανισότητες μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου είναι ένα παράδειγμα. Όμως, η κεντρική σύγκρουση στην Ευρώπη δεν είναι ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο αλλά ανάμεσα στους λαούς της ηπείρου και τις οικονομικές ολιγαρχίες που κατέχουν την εξουσία σε όλες τις χώρες και που ασκούν τη δικτατορία τους μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Η γαλλική κυβέρνηση δεν είναι παρά ένας από τους πιστούς υπηρέτες των συμφερόντων του κεφαλαίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι πιθανή άνοδος του στην διακυβέρνηση είναι δυνατόν να πυροδοτήσει εξελίξεις στην Ευρώπη. Συμμερίζεστε την θέση αυτή; Είναι μια πιθανότητα. Μια κυβέρνηση που θα είχε το σθένος να διαρρήξει τα ατσάλινα δεσμά του νεοφιλελευθερισμού και της δικτατορίας των τραπεζών, θα αποτελούσε μεγάλη ενθάρρυνση για τους εργαζόμενους και τους ευρωπαϊκούς λαούς. ∆εν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να ακολουθήσουν και άλλες χώρες αυτό το παράδειγμα. ∆ιάφορες κυβερνήσεις στη Λατινική Αμερική έχουν δείξει ότι μπορούμε να διαλέξουμε έναν άλλο δρόμο. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ειδικά τα τελευταία χρόνια υπάρχει δημοκρατικό έλλειμμα στην Ελλάδα. Με δεδομένο ότι πρόσφατα κάνατε και μια παρέμβαση για τη δίκη του Σ. Μι-

Υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας σε όλη την Ευρώπη * Συνέντευξη με τον Μικαέλ Λεβί, επίτιμο διευθυντή κοινωνιολογικών ερευνών του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας (CNRS) της Γαλλίας Ο Μικαέλ Λεβί είναι γνωστός στο ελληνικό κοινό, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που παρευρέθηκε σε εκδηλώσεις και συζητήσεις. Μέσα στο πολύ πιεσμένο επαγγελματικό του πρόγραμμα βρήκε λίγο χρόνο για να απαντήσει στις ερωτήσεις της «Εποχής» και να μοιραστεί κάποιες από τις σκέψεις του για την πολιτική συγκυρία στην Ευρώπη και την Ελλάδα, την έλλειψη δημοκρατίας αλλά και τον πραγματικό κίνδυνο του φασισμού. χαήλ, ποια είναι η θέση σας για αυτό το ζήτημα; Υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας σε όλη την Ευρώπη. Οι κυριότερες οικονομικές και κοινωνικές αποφάσεις δεν λαμβάνονται από τους εκλεγμένους αντιπροσώπους των λαών αλλά από τις αγορές. Η δημοκρατία

αντιφασιστικό αγώνα για να αρχίσει να μπαίνει ένα όριο στη σκανδαλώδη ατιμωρησία των νέο-ναζί. Παρατηρούμε μια άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη. Επιπλέον, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δείχνουν να εφαρμόζουν την ακρο-

ψήφων. Και ασκούν μια εμφανή επίδραση στις εφαρμοζόμενες πολιτικές –επίσης ρατσιστικές κι αυτές— είτε προέρχονται από τη δεξιά είτε από την «αριστερά». Σε ορισμένες χώρες, συμμετέχουν ήδη σε κυβερνητικές συμμαχίες. Επιστρέφουμε στη δεκαετία του 1930; Η ιστο-

“

H κεντρική σύγκρουση στην Ευρώπη δεν είναι ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο αλλά ανάμεσα στους λαούς της ηπείρου και τις οικονομικές ολιγαρχίες μετατρέπεται σε ένα άδειο κέλυφος, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ισπανία, την Πορτογαλία, κ.τ.λ. Σε αυτό το γεγονός πρέπει να προσθέσουμε και την απειλητική άνοδο των φασιστικών κομμάτων και κινημάτων σε όλη την ήπειρο, που έχουν ως στόχο την εξάλειψη κάθε μορφής δημοκρατίας εγκαθιδρύοντας μια αυταρχική, ρατσιστική και ξενοφοβική εξουσία. Στην Ελλάδα χρειάστηκε να δολοφονηθεί ένας νέος Έλληνας τραγουδιστής, στρατευμένος στον

δεξιά ατζέντα με μεγάλη ευκολία. Πιστεύετε ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αναβίωσης του φασιστικού φαινομένου στη Γηραιά Ήπειρο; ∆εν είναι πλέον απλώς ένας κίνδυνος, είναι μια πραγματικότητα: παρακολουθούμε στην πλειοψηφία των χωρών της Ευρώπης μια εντυπωσιακή άνοδο των ρατσιστικών, ξενοφοβικών, συχνά φασιστικών, και ορισμένες φορές νέο-ναζιστικών κομμάτων. Σε αρκετές χώρες αγγίζουν ένα ποσοστό 15-25% των

ρία δεν επαναλαμβάνεται αλλά μπορούμε να φοβόμαστε για το χειρότερο, αν δεν υπάρξει μια πραγματική αντιφασιστική κινητοποίηση στο επίπεδο της ηπείρου. Το Ευρωπαϊκό Αντιφασιστικό Μανιφέστο, που παρουσιάστηκε στην Ελλάδα, είναι ένα πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Για ποιο λόγο, κατά τη γνώμη σας, παρατηρούμε το τελευταίο διάστημα μια αποδυνάμωση των κοινωνικών κινημάτων σε όλη την Ευρώπη;

∆εν πιστεύω ότι μπορούμε να μιλάμε γενικά για αποδυνάμωση των κοινωνικών κινημάτων στην Ευρώπη. Ορισμένα κινήματα έχουν ατονήσει, όπως για παράδειγμα το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ. Όμως αναδύθηκαν άλλα, καινούργια, όπως οι «Αγανακτισμένοι» ή το κίνημα για την κλιματική δικαιοσύνη ή τα αντιρατσιστικά κινήματα. Παρακολουθούμε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες εντυπωσιακές κοινωνικές κινητοποιήσεις. Η Γαλλική Αριστερά είναι και πάλι διασπασμένη, αυτή τη φορά με αφορμή την εκλογική στάση στις δημοτικές εκλογές. Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο; Είναι πολύ λυπηρό ότι το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, ενδιαφερόμενο προπάντων να διατηρήσει τις θέσεις του στην τοπική αυτοδιοίκηση (δημάρχους, δημοτικούς συμβούλους), δέχθηκε να συμμαχήσει στον πρώτο γύρο με το Σοσιαλιστικό Κόμμα σε πολλές σημαντικές πόλεις, μεταξύ άλλων και στο Παρίσι. Πως μπορούν να συνεργάζονται σε τοπικό επίπεδο με δυνάμεις, τις οποίες έχουν καταγγείλει σε επίπεδο εθνικής κυβέρνησης για συνθηκολόγηση με τα συμφέροντα των οικονομικών ολιγαρχιών και για προσχώρηση στις καταστροφικές νεοφιλελεύθερες συνταγές; Ευτυχώς, οι υπόλοιποι συμμετέχοντες στο Αριστερό Μέτωπο αποφάσισαν να παρουσιάσουν αυτόνομες λίστες στον πρώτο γύρο στις κυριότερες πόλεις, σε ορισμένες περιπτώσεις σε συνεργασία με την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά (NPA).

Ξεσαλώνουν οι σκληροί της Χριστιανοδημοκρατίας

Του

∆ημήτρη Σμυρναίου, Βερολίνο

πορεί οι καταγγελίες και οι υποδείξεις από το εξωτερικό να πέφτουν βροχή για τον τρόπο με τον οποίο η Γερμανία εδώ και μια δεκαετία συμπιέζοντας μισθούς και αμοιβές κατορθώνει να δημιουργεί πλεονάσματα σε βάρος ουσιαστικά των εταίρων της στην ευρωζώνη. Μπορεί οι εκκλήσεις για μια αλλαγή πολιτικής που θα τονώσει την εσωτερική ζήτηση να ακούγονται και

στις δύο όχθες του Ατλαντικού από έγκυρους οικονομολόγους. Μπορεί οι στατιστικές που επιβεβαιώνουν ότι ένας στους τέσσερις Γερμανούς δουλεύει με τον κατώτατο μισθό να διαδέχονται η μία την άλλη. Μπορεί, επίσης, το ζήτημα της κατοχύρωσης ενός κατώτατου ωρομισθίου της τάξης των 8,5 ευρώ να ήταν κεντρικό πολιτικό σύνθημα της σοσιαλδημοκρατίας πριν και μετά τις εκλογές του περασμένου Σεπτέμβρη. Οι σκληροπυρηνικοί της Χριστιανοδημοκρατίας δεν ιδρώνουν, όμως, για όλα

αυτά. Ούτε καν για τα νέα στοιχεία που δείχνουν ότι το μήνα Σεπτέμβριο το εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας έσπασε και πάλι όλα τα ρεκόρ ξεπερνώντας τα 20 δισ. ευρώ. Συστηματικά έχουν αρχίσει τις τελευταίες ημέρες τις γκρίνιες για ενδοτικότητα του κόμματός τους στις διαπραγματεύσεις για την συγκρότηση ενός "μεγάλου συνασπισμού", ακριβώς πάνω σε αυτό το ζήτημα, αλλά και σε μια πιθανή μείωση του ορίου συνταξιοδότησης στα 63 χρόνια. Οι εκπρόσωποι της λεγόμενης "οικονομικής πτέρυγας" της Χριστιανοδημοκρατίας με δηλώσεις τους, αλλά και με διαρροές στο γερμανικό τύπο εκφράζουν τη δυσφορία τους για το θέμα των κατώτατων ωροσμισθίων λέγοντας με νόημα ότι "τις εκλογές τις κερδίσαμε εμείς και όχι οι σοσιαλδημοκράτες και γι' αυτό μέσα στην προγραμματική κυβερνητική συμφωνία θα πρέπει να είναι ορατές οι δικές μας θέσεις υπέρ της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς". Ουσιαστικά, λοιπόν, η ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών παραμένει αμετανόητη σε ένα ζήτημα, που εκ πρώτης όψεως μοιάζει να είναι εσωτερικού χαρακτήρα, αλλά κάθε άλλο παρά τέτοιο είναι. Αμέτρητοι ξένοι οικονομολόγοι θεωρούν ως μια από τις βασικότερες αιτίες για την ασυμμετρία μέσα στην ευρωζώνη τη γερμανική περιοριστική πολιτική στους μισθούς και στις αμοιβές της εργασίας που φυσικά και ενίσχυσε την αντα-

γωνιστικότητα της γερμανικής οικονομίας και μετέτρεψε την υπόλοιπη Ευρώπη σε γερμανική αγορά. Φυσικά, η κριτική των δεδηλωμένων νεοφιλελεύθερων απέναντι στον τρόπο και στην ατζέντα των κυβερνητικών διαπραγματεύσεων βολεύει την ιέρεια της λιτότητας στην Ευρώπη Ανγκέλα Μέρκελ. Το αστείο είναι ότι ενώ όλοι θα περίμεναν να δουν κάποια σημάδια χαλάρωσης αυτής της απόλυτα περιοριστικής πολιτικής, οι σκληροί της αγοράς θέλουν να αναιρέσουν ακόμα και κάποια μέτρα που είχαν ληφθεί πριν από μερικά χρόνια στη λογική προστασίας των εργαζομένων, όπως η καταβολή των εισφορών από τους εργοδότες στις αρχές και όχι στο τέλος του μήνα. Όλα αυτά λέγονται βεβαίως με πρόσχημα την "ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων", όπως παραδοσιακά συμβαίνει όταν το μεγάλο γερμανικό κεφάλαιο θέλει να επιβάλει ρυθμίσεις και μέτρα προς όφελός του. Άλλωστε και οι εκπρόσωποι της Ένωσης Γερμανικών Βιομηχάνων έχουν εκφράσει ανοικτά το τελευταίο διάστημα τη δυσφορία τους για τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι συζητήσεις SPD-CDU. Οι διαπραγματεύσεις, όπως λένε χαρακτηριστικά "δεν μπορεί να μοιάζουν με ένα κοντσέρτο, όπου ο καθένας παραγγέλνει τα αγαπημένα του τραγούδια". Βιομήχανοι είναι και καλομαθημένοι. Έχουν κάθε λόγο να τα λένε χωρίς να φοβούνται.

∆ΙΕΘΝΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΣΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ Στην Ευρώπη της νεοφιλελεύθερης επέλασης των τελευταίων δεκαετιών αναδεικνυόταν ως μοναδική λύση η ρύθμιση της αγοράς μέσω της εισβολής της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στη σφαίρα των δημόσιων επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Εκτός της εφαρμογής βασικών αρχών του νεοφιλελευθερισμού –όπως είναι ο περιορισμός του κρατικού παράγοντα στο βωμό της διεύρυνσης των ιδιωτικών συμφερόντων– κάθε τέτοια πολιτική επιτελεί και ένα ρόλο που είναι πολύ πιο παλιά ιστορία και αναγκαίο συστατικό του συνόλου του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. ρόλος αυτός μπορεί να γίνει σαφής έχοντας στο μυαλό μας δύο χαρακτηριστικά: Κάθε πολιτική ιδιωτικοποίησης λειτουργεί σαν ένας μηχανισμός συσσώρευσης κεφαλαίου και αποκοπής των μέσων παραγωγής από τους υποτελείς. ∆εδομένου ότι βασικό κίνητρο κάθε εταιρείας κοινής ωφέλειας είναι η παραγωγή αξιών χρήσης, ο μηχανισμός της υφαρπαγής των υποδομών στρέφει την παραγωγή προς τη δημιουργία ανταλλακτικών αξιών, ενώ ταυτόχρονα ανοίγει καινούρια πεδία κερδοφορίας για αδιοχέτευτες συσσωρευμένες υπεραξίες (δηλαδή νέα πεδία έντασης ιδιωτικών κεφαλαίων). Εκτός της συμβολής που έχουν οι ιδιωτικοποιήσεις στη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου, προκαλούν ταυτόχρονα και μετασχηματισμούς στον τρόπο άσκησης της εξουσίας αλλά και στον τρόπο που οι ίδιοι οι πολίτες αντιλαμβάνονται το δημόσιο χώρο και τα κοινά αγαθά. Από ένα πλαίσιο που ευνοεί τον κοινωνικό έλεγχο και έχει στους βασικούς του στόχους την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών περνάμε σε ένα μοντέλο αύξησης των κερδών κάποιων ιδιωτικών κεφαλαίων, με την ταυτόχρονη αυταρχικοποίηση της δημόσιας ζωής μέσω της θέσμισης νέων περιφράξεων και αποκλεισμών στις υποδομές και τους χώρους που πρότερα αποτελούσαν κτήμα όλων και πεδίο δημοκρατικής ένταξης στην κοινότητα. Οι παραπάνω άξονες δεν αποτελούν, όμως, άλλη μία «καλή» νεοφιλελεύθερη πολιτική πρακτική. Σε αρκετές περιπτώ-

∆ημόσιες επιχειρήσεις στα χέρια των δήμων ξανά σεις οι νομοθεσίες διαφόρων κρατών, όπως περιγράφονται από τις δεσμεύσεις των προγραμμάτων λιτότητας και την εισαγωγή αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων, λειτουργούν ως μοχλός πίεσης και προσαρμογής σε νέα, περισσότερο αυστηρά, πρότυπα που εκφράζονται ως αναγκαίοι όροι μιας υποτιθέμενης «εθνικής σωτηρίας». Στην κατεύθυνση της ανάκτησης Ωστόσο, παρά τις διεθνείς και εγχώριες πιέσεις πολλοί δήμοι και άλλοι δημόσιοι φορείς κινούνται στην κατεύθυνση της ανάκτησης των υπηρεσιών που είχαν χαθεί από τα χέρια τους. Τα παραδείγματα είναι άφθονα και περιλαμβάνουν τομείς όπως η ενέργεια (παραγωγή, μεταφορά, διανομή), το νερό, το φυσικό αέριο, τις συγκοινωνίες, κτλ. Κύριο κίνητρο αυτών των επαναδημοτικοποιήσεων είναι η αποτυχία των ιδιωτικών φορέων να επιτελέσουν τις υποχρεώσεις τους, μιας και είτε αποφασίζουν να μη συντηρήσουν τις ήδη υπάρχουσες υποδομές είτε αυξάνουν τα τιμολόγια και το κόστος των παρεχόμενων υπηρεσιών (πολλές

φορές και τα δύο). Επιπλέον, η εισβολή της ιδιωτικής σφαίρας στη δημόσια σήμαινε τις περισσότερες φορές μείωση της αποδοτικότητας των επιχειρήσεων καθώς δυσχεραινόταν η επικοινωνία και η συνδυασμένη λειτουργία με άλλους φορείς: Αν οι άλλοι φορείς είναι επίσης ιδιωτικοί, αντιμετωπίζονται αμοιβαία ως «παίκτες» με αντιτιθέμενα συμφέροντα, ενώ αν έχουμε την περίπτωση συνεργασίας δημόσιου-ιδιωτικού τομέα στις περισσότερες εκ των περιπτώσεων καταλήγουμε πάλι σε φορείς με πλήρως ιδιωτικοποιημένη λειτουργία υπό το μανδύα των Σ∆ΙΤ (Συμπράξεις ∆ημόσιου & Ιδιωτικού Τομέα). Είναι επομένως ευνοϊκή για κάθε δήμο, με καθαρά νεοκλασικούς οικονομικούς όρους, οποιαδήποτε προσπάθεια επανάκτησης των υποδομών. Από τους πολίτες, για τους πολίτες Ωστόσο, στο Βερολίνο το πρόσφατο δημοψήφισμα για την επαναφορά σε δημοτικό έλεγχο του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας απέτυχε. Παρά την ισχυρή πλειοψηφία των δημοτών που ψήφισαν υπέρ της δημοτικοποίησης (κοντά στο

83%), υπολείπονταν 21.000 «ναι» από εκείνους που έχουν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι ώστε να φτάσουν το αναγκαίο 25% που θα οδηγούσε στην άμεση επαναφορά της υποδομής στο δήμο. Αναδείχτηκε με τον πιο εμφατικό τρόπο πως κάθε διαδικασία κοινωνικο-οικολογικού μετασχηματισμού για να είναι επιτυχημένη πρέπει να πατάει γερά σε δύο στέρεους πυλώνες: Τη διαμόρφωση συμμαχιών που θα περιλαμβάνουν όλες τις συλλογικότητες και τις κοινωνικές οργανώσεις εντάσσοντάς τες σε ένα πλαίσιο συνδιαμόρφωσης και συγκρότησης ενός προγράμματος που επιδιώκουν να εκφραστεί και θεσμικά. Τα κοινωνικά κινήματα και τις μορφές αυτοοργάνωσης των «από κάτω». Χρειάζεται να σχηματίζεται μια διαδικασία που θα κινητοποιεί και θα εμπλέκει τους πολίτες που δεν ανήκουν στους φορείς που εκφράζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο περισσότερο θεσμικά, στη βάση συγκρότησης ενός ηγεμονικού μπλοκ που θα «χτίζει» τη δημοκρατία των κοινών. Είναι αναγκαία δηλαδή και από την αριστερά διεθνώς (και από τον ΣΥΡΙΖΑ συνεπώς) η διαμόρφωση μιας μεθοδολογίας όπου τα δημοψηφίσματα και οι θεσμικές πρωτοβουλίες δε θα αποτελούν το τέλος ή την αφετηρία της διαδρομής, αλλά μια πορεία μετασχηματισμού και ρήξεων που στον πυρήνα της θα έχει τη συγκρότηση των υποκειμένων που συμμετέχουν ενεργά στις διεκδικήσεις των επαναδημοτικοποιήσεων. Θεωρούμε, δηλαδή, απαραίτητο να διευκρινιστεί πως η ανάγκη επαναφοράς των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας στους δήμους αποτελεί αντανάκλαση των κοινωνικών συσχετισμών και των ταξικών συγκρούσεων και όχι συντονισμένη θεσμική πρωτοβουλία που λύνει το πρόβλημα «από τα πάνω». Παναγιώτης ∆ήμας

Το άρθρο βασίστηκε στους άξονες της εισαγωγής του κειμένου του David Hall «Remunicipalising municipal services in Europe» που δημοσιεύθηκε στην τελική του μορφή το Νοέμβριο του 2012 στην ιστοσελίδα της ∆ιεθνούς Μονάδας Έρευνας για τις ∆ημόσιες Υπηρεσίες (Public Services International Unit – PSIRU) και είναι διαθέσιμο στο www.psiru.org. Η μετάφραση και η επιμέλειά του έγιναν από τον Γιώργο Βελεγράκη.

Είναι σαν να διώχνεις τον ∆ιάβολο με τον Βελζεβούλ * Μία απάντηση στο υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ

Tου

Μίχαελ Σλέχτ*

εγάλη αναστάτωση και οργή στη Γερμανία: το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επέκρινε τη γερμανική οικονομική πολιτική για το μεγάλο πλεόνασμα του εξωτερικού εμπορίου. Πρώτα μας κατασκοπεύουν κι έπειτα κακολογούν τις οικονομικές μας επιτυχίες! Όμως: οι κριτικοί της μαφιόζικης και ιμπεριαλιστικής υπερδύναμης έχουν δίκιο. Ακόμα και το ∆ΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επικρίνουν τα υπερβολικά γερμανικά πλεονάσματα της τελευταίας δεκαετίας. Η εξαγωγική ισχύς και η εισαγωγική αδυναμία της Γερμανίας οδήγησε πρώτα στα μεγάλα χρέη πολλών κρατών της ευρωζώνης. Η πολιτική λιτότητας που ακολούθησε ευθύνεται τώρα για τις τάσεις

αποπληθωρισμού στην ευρωζώνη. Πόσο δραματική είναι η κατάσταση φάνηκε με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις 7 Νοεμβρίου να μειώσει το επιτόκιό της στο ιστορικό ναδίρ των 0,25%, για να αποσοβήσει τον κίνδυνο του αποπληθωρισμού. Βλέπεις, οι τιμές στην ευρωζώνη ανέβηκαν τον Οκτώβριο μόνο κατά 0,7%, ενώ πέρσι ήταν 2%. Η τάση να μειώνονται οι τιμές προέρχεται προπάντων από τον ευρωπαϊκό Νότο. Από τη σκοπιά των καταναλωτών και των αποταμιευτών, η μείωση των τιμών φαίνεται ευνοϊκή. Όμως, οι αγορές και οι επενδύσεις μετατίθενται στο μέλλον εν αναμονή ακόμα χαμηλότερων τιμών. Αυτό αποδυναμώνει την οικονομική ανάπτυξη και μειώνει ακόμα περισσότερο τις τιμές. Από την άποψη της συνολικής οικονομίας, λοιπόν, ο αποπληθωρισμός είναι επικίνδυνος. Η Ιαπωνία βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση από τη δεκαετία του 1990. Τα γερμανικά εξωτερικά πλεονάσματα από το 2000 και δώθε αθροίζονται στα 1,6 τρισ. ευρώ. Φέτος, το πλεόνασμα θα είναι 200 δισ. Το εξωτερικό δεν μπορεί να πληρώσει αυτό το πλεόνασμα με τις δικές του εξαγωγές, αλλά μόνο με δανεισμό που καταλήγει σε δημόσιο χρέος. Αυτή είναι η βασική αιτία της κρίσης χρέους, προπάντων στο Νότο. Η διάγνωση της κυρίαρχης οικονομικής θεωρίας είναι: τα κράτη με ελλείμματα του εξωτερικού εμπορίου δεν είναι επαρκώς ανταγωνιστικά. Η Γερμανία έχει δείξει πώς επιτυγχάνονται η ανταγωνιστικότητα και τα πλεονάσματα. Τα κράτη του Νότου καταναγκάζονται να ακολουθήσουν το γερμανικό παράδειγμα με μειώσεις μισθών και κοινωνικών δαπανών.

Αυτό οδήγησε πράγματι σε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και σε αύξηση των εξαγωγών. Παράλληλα, με τη μείωση των μισθών και των κοινωνικών δαπανών, μειώθηκαν η ζήτηση και οι εισαγωγές. Τα ελλείμματα περιορίστηκαν ή και εκμηδενίστηκαν. Είναι σαν να διώχνεις τον ∆ιάβολο με τον Βελζεβούλ. Το αντίτιμο είναι ο στραγγαλισμός της οικονομίας και τεράστια ποσοστά ανεργίας. Η μεγάλη μείωση της εσωτερικής ζήτησης κάνει αυτές τις, έτσι κι αλλιώς αποδυναμωμένες, οικονομίες να κυλούν σε βαθιά και σταθεροποιούμενη ύφεση. Αν θέλουμε να σωθεί το ευρώ και να αποτραπεί ο αποπληθωρισμός, δεν αρκεί η μεγάλη μείωση του επιτοκίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Χρειάζεται να σταματήσει η λιτότητα στο Νότο της Ευρώπης και να πάρει μπρος η οικονομία τους με προγράμματα ανοικοδόμησης. Χρειάζεται ένα ευρωπαϊκό «σχέδιο Μάρσαλ» ύψους 600 δισ. ευρώ που θα χρηματοδοτηθεί με την επιβολή αναγκαστικής εισφοράς στους εκατομμυριούχους. Και η Γερμανία πρέπει να μειώσει το εξωτερικό της πλεόνασμα με ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης, δηλαδή με αύξηση μισθών και μεγάλα δημόσια προγράμματα επενδύσεων για την κοινωνική και οικολογική αναμόρφωση της κοινωνίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί εργατικό δυναμικό που απασχολείται στις εξαγωγές να μεταφερθεί στην παραγωγή προϊόντων που θα καταναλώνονται στο εσωτερικό. * Ο Μίχαελ Σλεχτ είναι επικεφαλής οικονομολόγος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του die Linke στη γερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή.

∆ΙΕΘΝΗ

Σε στρατόπεδο εργασίας γιατί μίλησε * Μετήγαγαν την Ν. Τολοκονίκοβα των Pussy Riots σε φυλακή της Σιβηρίας γιατί κατήγγειλε τις συνθήκες κράτησης

πί 13 ημέρες η κρατούμενη Ναντέζντα Τολοκονίκοβα αγνοούταν από την οικογένειά της. Η είδηση αυτή έκανε το γύρο του κόσμου, επειδή πρόκειται για το μέλος των Pussy Riots που εκτίει ποινή κάθειρξης δύο χρόνων για «χουλιγκανισμό», όπως κρίθηκε από τη ρωσική δικαιοσύνη ένα βίντεο 40 δευτερολέπτων στο οποίο ακούγεται μια «πανκ προσευχή» μέσα σε μία εκκλησία με την έκκληση προς την Παναγία να διώξει τον Πούτιν. ∆υστυχώς, στη Ρωσία ένας κρατούμενος δεν θεωρείται αγνοούμενος όταν μεταφέρεται σε φυλακή. Η μεταγωγή –που μπορεί να διαρκέσει και ένα μήναγίνεται υπό άκρα μυστικότητα και χωρίς να ενημερωθούν οι συγγενείς των κρατουμένων. Έτσι έγινε και στην περίπτωση της Ν. Τολοκονίκοβα, η οποία μετήχθη εκδικητικά σε στρατόπεδο εργασίας στη Σιβηρία, 4.500 χιλιόμετρα μακριά από τη Μόσχα. Ο λόγος μεταγωγής της ήταν μια επιστολή που είχε δώσει στη δημοσιότητα τον περασμένο Σεπτέμβρη, με την οποία ανακοίνωνε ότι ξεκινά απεργία πείνας διεκδικώντας βελτίωση των συνθηκών κράτησης. Σύμφωνα με τις καταγγελίες της Ν. Τολοκονίκοβα, οι κρατούμενες υποχρεώνονται να δουλεύουν επί 17 ώρες, να τρώνε σάπιο φαγητό και να μην αντιδρούν στην εξευτελιστική μεταχείριση. «Αρνούμαι να λάβω μέρος σε καταναγκαστική εργασία στο στρατόπεδο έως ότου οι διευθυντές εφαρμόσουν τον νόμο και πάψουν να αντιμετωπίζουν τις κρατούμενες σαν ζώα», έγραφε στην επιστολή της, για την οποία οδηγήθηκε αρχικά σε απομόνωση και ύστερα σε στρατόπεδο εργασίας στη Σιβηρία: «Ράβουμε στολές αστυνομικών επί 17 ώρες. Στην καλύτερη περίπτωση καταφέρνουμε να κοιμηθούμε τέσσερις ώρες. Αν παρακούσουμε εντολές τιμωρούμαστε με ορθοστασία στο διάδρομο μέχρι να σβήσουν τα φώτα ή μας κόβουν τα “προνόμια“ [π.χ. τσάι, μπάνιο, φαγητό, διάλειμμα για τουαλέτα]. Αν καταγγείλουμε τις συνθήκες κράτησης μάς τιμωρούν με ξυλοδαρμό για να μην είμαστε “καρφιά“. Παρότι τα κελιά μας διαθέτουν ντουζιέρες, δεν επιτρέπεται να τα χρησιμοποιούμε [αφού θα μας διευκόλυνε τη ζωή], αλλά και οι 800 κρατούμενες να κά-

KOΣΟΒΟ

“

νουμε μπάνιο μία φορά την εβδομάδα σε μια κοινόχρηστη ντουζιέρα των 5 ατόμων, αν λειτουργεί. Όταν παγώνουν οι σωλήνες νερού τα ούρα πλημμυρίζουν τα κελιά. ∆ικαιούμαστε να πλύνουμε τα ρούχα μας μία φορά την εβδομάδα σε μία σκάφη με κρύο νερό. Το συσσίτιο τις περισσότερες μέρες περιλαμβάνει ένα ξεροκόμματο ψωμί, ληγμένο γάλα, ένα πιάτο χυλό και μουχλιασμένες πατάτες. Όλο το καλοκαίρι φάγαμε μόνο πατάτες». Στο τέλος της επιστολής της η Ν. Τολοκονίκοβα καταγγέλλει πως όσες συγκρατούμενες την πλησίασαν τιμωρήθηκαν από τους υπαλλήλους. Συγκεκριμένα σε μία αρνήθηκαν την αναστολή επειδή έκατσε μαζί της να πιει τσάι, ενώ άλλη συγκρατούμενη που εθεάθη να διαβάζει μαζί της ρωσικό δίκαιο κακοποιήθηκε και στάλθηκε στην απομόνωση. Η ρωσική κυβέρνηση αντί να ερευνήσει τις καταγγελίες της Ν. Τολοκονίκοβα την έστειλε σε στρατόπεδο εργασίας στη Σιβηρία, όπου θα ολοκληρώσει την ποινή της. Ένας στους τέσσερις Ρώσους πρώην κρατούμενος Στη Ρωσία, σήμερα, στις 840 φυλακές της χώρας κρατούνται 1.200.000 άνθρωποι, ενώ ένας στους τέσσερις Ρώσους έχει πάει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του φυλακή. Οι περισσότεροι κρατούμενοι βρίσκονται εκεί για χρέη ή για επαιτεία. Εκατοντάδες θάνα-

του Κόσμου

www.berlin.de

Ράβουμε στολές αστυνομικών επί 17 ώρες. Στην καλύτερη περίπτωση καταφέρνουμε να κοιμηθούμε τέσσερις ώρες. Αν παρακούσουμε εντολές τιμωρούμαστε με ορθοστασία στο διάδρομο μέχρι να σβήσουν τα φώτα ή μας κόβουν τα “προνόμια“ [π.χ. τσάι, μπάνιο, φαγητό, διάλειμμα για τουαλέτα].

τοι κρατουμένων καταγράφονται κάθε χρόνο λόγω ασιτίας, φυματίωσης ή ασφυξίας λόγω του υπερπληθυσμού στα ατομικά κελιά. Στις φυλακές ανηλίκων κρατούνται 120.000 παιδιά από 10 έως 18 ετών, όπου τους ξυρίζουν τα κεφάλια και τους υποχρεώνουν να φοράνε στολές κρατουμένων. Σε περίπτωση ανυπακοής τα παιδιά ρίχνονται σε κελιά απομόνωσης, όπου απαγορεύεται να έχουν επαφή με τον οποιοδήποτε. Οι άδικα φυλακισμένες Pussy Riots σε έξι μήνες θα ολοκληρώσουν την ποινή τους και ο Πούτιν θα έχει επιτύχει την προπαγάνδα του, αφού το 27% των Ρώσων δείχνει αντιπάθεια προς αυτές και μόλις το 6% δηλώνει τη συμπαράστασή του στο συγκρότημα. Όμως, στη Ρωσία η καταπάτηση των δικαιωμάτων θα συνεχιστεί. Όπως καταγγέλλουν οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι η πρώτη φορά που ο πληθυσμός των κρατουμένων ξεπερνά τον πληθυσμό των γκουλάγκ, των στρατοπέδων καταναγκαστικής εργασίας στην ΕΣΣ∆. Ιωάννα ∆ιαλεισμά Περισσότερα για τις φυλακές στη Ρωσία: www.foreignprisoners.com και στο www.prison.org

Εκλογές βίας και αποχής

πανάληψη της ψηφοφορίας στα τρία εκλογικά τμήματα του βόρειου Κοσόβου που δέχτηκαν επιθέσεις στις δημοτικές εκλογές της Κυριακής, αποφάσισε η κεντρική εκλογική επιτροπή. Την Πέμπτη, ο σέρβος πρωθυπουργός Ίβιτσα Ντάτσιτς ζήτησε από τους Σέρβους να ψηφίσουν μαζικά στις επαναληπτικές εκλογές της 17ης Νοεμβρίου, προειδοποιώντας για τους κινδύνους από την εκλογή Αλβανών δημάρχων στην περιοχή. Οι επιθέσεις στα εκλογικά τμήματα στη σερβική πλευρά της διαιρεμένης Μιτρόβιτσα έγιναν από ακροδεξιές ομάδες, ανάμεσά τους και οι Obraz και Dveri, που αντιτίθενται στην ανεξαρτησία του Κοσόβου, οι οποίες εισέβαλαν στα εκλογικά τμήματα, πέταξαν δακρυγόνα και έσπασαν τις κάλπες. Ήταν η πρώτη φορά μετά τον πόλεμο που οι εκλογές έγιναν με την ευλογία του Βελιγραδίου, με την εξαίρεση του αντιπολιτευόμενου ∆ημοκρατικού Κόμματος (DSS) που προέτρεψε σε μποϋκοτάζ, Πριν τις εκλογές, ο Ντάτσιτς είχε καλέσει τους Σέρβους, που είναι η πλειοψηφία στο βόρειο τμήμα, να πάνε στις κάλπες για να εκλέξουν τους δικούς τους υποψήφιους στους δήμους που μετεκλογικά θα αποτελέσουν την ένωση των σερβικών δήμων, στην οποία θα αποτυπώνεται η αυτονομία των σερβικών πληθυσμών. Ωστόσο, μόνο το 12% ψήφισε, αφού η πλειοψηφία συμμετείχε στο μποϊκοτάζ των εκλογών που ξεκίνησε από εκστρατεία σκληροπυρηνικών εθνικιστών Σέρβων του Κοσόβου, με το επιχείρημα ότι η συμμετοχή νομιμοποιεί την ανεξαρτητοποίηση που ανακήρυξε μονομερώς η Πρίστινα το 2008. Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι τα βίαια επεισόδια στην Μιτρόβιτσα είναι ένα πλήγμα για τη σερβική κυβέρνηση, που μετά την ιστορική συμφωνία των Βρυξελλών τον Απρίλιο ενθαρρύνει τη συμ-

Στα ∆ίκτυα

Η ΕΠΟΧΗ 10 Noεμβρίου 2013

μετοχή της σερβικής κοινότητας προκειμένου να εξασφαλιστεί η επιβίωσή της στο Κόσοβο, αλλά και ενόψει των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Σερβίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα ξεκινήσουν τον Ιανουάριο. Την Τετάρτη, σε συνάντηση που έγινε στις Βρυξέλλες μεταξύ του Ντάντιτς, του κοσοβάρου πρωθυπουργού Χασίμ Θάτσι και της εκπρόσωπου της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας Κάθριν Άστον, ο σέρβος πρωθυπουργός εκφράζοντας τη νέα πολιτική του Βελιγραδίου, δήλωσε ότι η Σερβία τιμά τη συμφωνία των Βρυξελλών, ενώ στο ίδιο κλίμα κινήθηκαν και οι δηλώσεις του Θάτσι. Οι εκλογές έγιναν με την παρουσία 5.500 αστυνομικών, αφού για την κυβέρνηση του Κοσόβου ήταν ένα τεστ για την δημοκρατική τάξη, την ευρωπαϊκή προοπτική, και την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Πρίστινας και Βελιγραδίου. Οι κοσοβάροι είχαν υποψήφιους και στους 102 συνδυασμούς που διεκδίκησαν τους 36 δήμους και το ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές ήταν 60%, ωστόσο έντονη είναι η κοινωνική δυσφορία μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων από την φτώχεια, την διαφθορά, την διαπλοκή του οργανωμένου εγκλήματος με πολιτικούς παράγοντες, και την ανεργία που έχει φτάσει στο 40%. Να σημειωθεί, ότι και σε αυτές τις εκλογές το Κόσοβο φάνηκε ότι έχει ένα μοναδικό ευρωπαϊκό ρεκόρ, αφού οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι ήταν το 98% του συνόλου του πληθυσμού, γεγονός που οφείλεται στο ότι πολλοί δεν δηλώνουν τους θανάτους για να παίρνουν επιδόματα και συντάξεις. ∆ημήτρης Γκιβίσης

Ποτέ ξανά ε μεγάλη επιτυχία οΜ λοκληρώθηκε χτες στο Βερολίνο η εβδομάδα

των εκδηλώσεων μνήμης για τα 75 χρόνια από τη Νύχτα των Κρυστάλλων, σε μια πόλη που τον Νοέμβριο του 1938 ζούσαν περίπου 160.000 Εβραίοι. Στο κέντρο των εκδηλώσεων, στις οποίες συμμετείχαν εκατοντάδες καλλιτέχνες, επιστήμονες, ιστορικοί, κ.λπ. ήταν η μνήμη των ανθρώπων, ενώ αξιοσημείωτη ήταν και η πρωτοβουλία πολλών καταστηματαρχών να τοποθετήσουν στις βιτρίνες των καταστημάτων τους μια ταινία που έδινε την εντύπωση ότι είχαν σπάσει. www.twitter.com/search?q=%23Fuer aMarthaCh%C3%A1vez&src=hash

Ενάντια στην Martha Chavez ιλιάδες άνθρωποι διαΧ δήλωσαν την Τρίτη στην Λίμα του Περού ενά-

ντια στο διορισμό της δικηγόρου και ακραίας συντηρητικής Martha Chavez ως συντονίστρια της ομάδας εργασίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, που είναι μια επιτροπή του υπουργείου ∆ικαιοσύνης. Οργανώσεις πολιτικών κρατουμένων και συγγενείς αγνοουμένων καταγγέλλουν ότι αποτελεί πρόκληση η τοποθέτηση της Chavez, που ήταν επιφανές στέλεχος του καθεστώτος Φουτζιμόρι, σε αυτή τη θέση, ενώ συνεχίζεται η διαδικτυακή πρωτοβουλία συλλογής υπογραφών που ζητάει από το Κογκρέσο την παραίτησή της. www.refugeecampvienna .noblogs.org

Αλληλεγγύη στους πρόσφυγες υξάνεται καθημερινά Α το κίνημα αλληλεγγύης για τους δεκάδες πρόσφυ-

γες που κάνοντας ένα αποφασιστικό βήμα προς την κατεύθυνση της αυτοχειραφέτησης, αποφάσισαν πριν από δέκα ημέρες να μείνουν μέσα στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης. Ωστόσο, η φιλελεύθερων πεποιθήσεων πρύτανης Eva Blimlinger, παρόλο που αρχικά είχε δηλώσει ότι δεν θα καλέσει την αστυνομία για να τους διώξει, τις τελευταίες ημέρες κάτω από την πίεση συντηρητικών εκπαιδευτικών κύκλων απειλεί τους πρόσφυγες με έξωση. ∆ημήτρης Γκιβίσης givisisdim@yahoo.gr

ΤΟ ΘΕΜΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 N

Οι χειροπέδε και η ψηφιακ

Φωτο: Άγγελος Καλοδούκας

εβδομάδα που πέρασε σημαδεύτηκε από τις έντονες πολιτικές εξελίξεις, που πυροδοτήθηκαν από το βίαιο κλείσιμο της ΕΡΤ και την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά της κυβέρνησης. Η εισβολή των ΜΑΤ στο Μέγαρο της Αγίας Παρασκευής, τα ξημερώματα της Πέμπτης, ήταν το τελευταίο επεισόδιο ενός έργου που ξεκίνησε στις 11 Ιουνίου με το «μαύρο» στις οθόνες της δημόσιας τηλεόρασης και συνεχίστηκε με την ρύθμιση σκάνδαλο για την ψηφιακή τηλεόραση, που πέρασε την Τρίτη στη Βουλή και με τις ψήφους και βουλευτών της ∆ΗΜΑΡ, παρά το γεγονός ότι δύο πρώην πρωθυπουργοί, για τους δικούς τους λόγους, επέλεξαν να διαφοροποιηθούν. Για όλες τις πτυχές του ζητήματος μιλάνε και γράφουν στην «Εποχή», ο Νίκος Τσιμπίδας, δημοσιογράφος της ΕΡΑ, ο οποίος βρέθηκε στο στούντιο όταν τα ΜΑΤ εισέβαλαν στο κτίριο της ΕΡΤ, τον Γιώργο Πλειό καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών ο οποίος αναφέρεται στο αυτοδιαχειριζόμενο παράδειγμα της ΕΡΤ ως πυξίδα για τον τρόπο λειτουργίας της δημόσιας τηλεόρασης, την Μαριλένα Κατσίμη, Γενική Γραμματέα της ΕΣΗΕΑ, και τον Νίκο Μιχαλίτση, πρώην διευθυντή τεχνικών υπηρεσιών της ΕΡΤ. Επιπλέον, η Θεανώ Φωτίου και η Ζωή Κωνσταντοπούλου, βουλευτίνες του ΣΥΡΙΖΑ εξηγούν τη σημασία της υπεράσπισης των δημοσίων αγαθών, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο συγκροτείται η διαπλοκή κυβέρνησης και ΜΜΕ.

Όλα τα πιο πάνω θα τα διαβάσετε στις τρεις σελίδες αφιέρωμα της «Εποχής». Όσα όμως είδαμε στους δέκτες των τηλεοράσεων και διαβάσαμε στις περισσότερες εφημερίδες, έχουν το δικό τους ενδιαφέρον. Πριν ακόμα περάσει μια ώρα από την κατάθεση της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ, το non-paper του κ. Μουρούτη είχε φτάσει στα τηλεοπτικά στούντιο και οι «αντικειμενικοί» δημοσιογράφοι ξεκίνησαν την προσπάθεια αποδόμησης με βάση τη γραμμή του Μαξίμου. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ θα συσπειρώσει την κυβέρνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ εν-

δ ν σ Φ τ δ τ

π μ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΠΛΕΙΟ

Η κυβέρνηση θέλει να ελέγξει την ενημέρωση Τη συνέντευξη πήραν οι Αδάμος Ζαχαριάδης και Χρυσούλα Πατσού

Ο Γιώργος Πλειός θεωρεί ότι η κυβέρνηση ενδιαφέρεται να ελέγξει πλήρως την ενημέρωση και μιλώντας στην «Εποχή» λέει πως πρέπει να αξιοποιηθεί η εμπειρία της αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ. Πιστεύει ότι ο χρόνος εισβολής των ΜΑΤ συνδέεται άμεσα με την κάλυψη της Ευρωπαϊκής Προεδρίας και εξηγεί γιατί η ρύθμιση για την ψηφιακή τηλεόραση αποτελεί σκάνδαλο.

Θα θέλαμε ένα πρώτο σχόλιο σχετικά με την επέμβαση των ΜΑΤ και την εκκένωση της ΕΡΤ. Θεωρώ ότι ο χρόνος που επιλέγει να κλείσει η ΕΡΤ, είχε να κάνει με την DIGEA. Ο λόγος όμως δεν ήταν αυτός. Ο βασικός λόγος είναι η προσπάθεια της κυβέρνησης να ανακτήσει τον απόλυτο πολιτικό έλεγχο στην ενημέρωση. Με τις αλλαγές στο πολιτικό και κομματικό σύστημα η κυβέρνηση είχε αρχίσει να χάνει τον έλεγχο της ενημέρωσης. ∆ημιουργήθηκαν νέοι συσχετισμοί στην ελληνική κοινωνία και, βεβαίως, μεταξύ των δημοσιογράφων, γεγονός το οποίο οδήγησε στην απώλεια του πολιτικού ελέγχου. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούσε να ελέγξει τη θεματολογία, ούτε τα πρόσωπα που τοποθετούν τη θεματολογία, ούτε βεβαίως και τις απόψεις που εκφράζονται. Θεώρησαν, λοιπόν, ότι ο καταλληλότερος τρόπος ήταν να διαλύσουν την ΕΡΤ, για να μπορέσουν να φτιάξουν έναν άλλο οργανισμό, δομημένο έτσι ώστε να του ασκούν πολιτικό έλεγχο. Αυτός φαίνεται να είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους η ∆Τ θα συνεχίσει για πά-

ρα πολύ το έργο της, μέχρι να αναλάβει η ΝΕΡΙΤ, στην οποία θα γίνουν τώρα και άλλες αλλαγές. Ο χρόνος έχει να κάνει και με τη ρύθμιση για την ψηφιακή τηλεόραση που ψηφίστηκε την Τρίτη στη Βουλή; Όσο αφορά τη ρύθμιση, το πρώτο που πρέπει να σχολιάσουμε, είναι ότι ένα τόσο σημαντικό θέμα μπήκε ως τροπολογία σε ένα άρθρο για την υγεία. Αυτό δείχνει πόσο οι κυβερνώντες σέβονται την κοινοβουλευτική διαδικασία. Το επόμενο είναι ότι με αυτή τη ρύθμιση δίνεται η δυνατότητα της παροχής του ψηφιακού σήματος ευρείας ψηφιακής μετάδοσης στους ίδιους τους παραγωγούς του σήματος. ∆ηλαδή ο πάροχος δικτύου και ο πάροχος περιεχομένου είναι ο ίδιος. Αυτό συνιστά μονοπώλιο και είναι ασύμβατο με τα δεδομένα στην ΕΕ. Για ποιο λόγο αυτό είναι πρόβλημα; Αυτό είναι πρόβλημα γιατί ο πάροχος δικτύου - που είναι η DIGEA - μπορεί να αποφασίσει εάν ένας σταθμός θα έχει πρόσβαση στην ψηφιακή μετάδοση ή όχι, κάτι το οποίο είναι ανεπίτρεπτο. Επιπλέον, αυτό που έγινε με τη συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση, είναι ότι κατά τη μετάβαση στην ψηφιακή μετάδοση νομιμοποιήθηκαν όλοι οι αναλογικοί σταθμοί που εξέπεμπαν την 31η Αυγούστου. Προσοχή! ∆εν λένε, νομίμως. Άρα, στην πραγματικότητα απαλλάσσουν από το βάρος της νομιμοποίησης και απ’ όλα τα οικονομικά χρέη τους ιδιωτικούς σταθμούς. Ναι, αλλά γιατί επιλέγει τώρα αυτή την ακραία κίνηση; Νομίζω ότι η κυβέρνηση αποφάσισε αυτή την κίνηση, ακριβώς εν όψει της απώλειας και της διεύρυνσης της απώλειας του ελέγχου στα μέσα επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένου και του γε-

“

Με τις αλλαγές στο πολιτικό και κομματικό σύστημα η κυβέρνηση είχε αρχίσει να χάνει τον έλεγχο της ενημέρωσης. ∆ημιουργήθηκαν νέοι συσχετισμοί στην ελληνική κοινωνία και, βεβαίως, μεταξύ των δημοσιογράφων, γεγονός το οποίο οδήγησε στην απώλεια του πολιτικού ελέγχου.

γονότος ότι πιθανώς έχει δώσει ήδη την κάλυψη της προεδρίας σε ιδιωτικά συμφέροντα. Έχω την εκτίμηση ότι η καθυστέρηση να μπουν στην ΕΡΤ είχε ακριβώς να κάνει με την αδυναμία επίκλησης κάλυψης της προεδρίας και άρα την ανάθεση σε ιδιωτικά συμφέροντα. Νομίζω λοιπόν ότι από τη στιγμή που η αστυνομία βρίσκεται γύρω από την ΕΡΤ, ήδη πρέπει να έχει δοθεί και το έργο της κάλυψης της προεδρίας σε κάποια ιδιωτικά συμφέροντα. Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση στο τηλεοπτικό πεδίο απ΄ εδώ και πέρα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Το πώς θα εξελιχθεί κατάσταση δεν το γνωρίζω, αλλά φαίνεται να έχουμε μια διαμάχη, μια διαφωνία ανάμεσα στη νομοθετική εξουσία και την εκτελεστική για το ζήτημα της εκκένωσης της ΕΡΤ. Από πολιτική σκοπιά φαίνεται ότι έγινε ένα τεράστιο σφάλμα, ακόμα πιο μεγάλο και απ’ αυτό που έγινε την 11η Ιουνίου η ΕΡΤ ήταν ένα κτίριο διαρκώς ανοικτό και έστειλαν δυνάμεις καταστολής εναντίον δημοσιογράφων που το μόνο που κρατούσαν στα χέρια τους ήταν οι πένες τους για να σημειώνουν τις ειδήσεις. Πρόκειται δηλαδή για ένα πρωτοφανές γεγονός, για δυτική τουλάχιστον χώρα,

και ακριβώς αυτό έχει κάνει το θέμα να βρίσκεται διαρκώς στις πρώτες ειδήσεις των Euronews, στο CNN και σε άλλα μεγάλα δίκτυα. Γενικώς, η εικόνα η οποία συνάγεται, είναι ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα χωρίς κοινοβουλευτική δημοκρατία εύρους και βάθους. Σε κάθε περίπτωση επιπλέκεται δραματικά η λειτουργία του πολιτεύματος. Θεωρώ ότι πίσω απ’ αυτό υπάρχει ο στόχος της κυβέρνησης να ελέγξει το τοπίο της ενημέρωσης και αυτή τη στιγμή ο μόνος ελεύθερος χώρος είναι ο τύπος και κυρίως το διαδίκτυο. Φοβάμαι, λοιπόν, ότι το επόμενο βήμα θα είναι η παρέμβαση της κυβέρνησης στο διαδίκτυο. Έχετε μιλήσει πολλές φορές για την σχέση διαπλοκής των ΜΜΕ με την εξουσία. Σε ποια φάση βρισκόμαστε σήμερα; Έχουν αλλάξει οι σχέσεις διαπλοκής. Μέχρι την εφαρμογή των μνημονίων η διαπλοκή ήταν μεταξύ των κυβερνήσεων και των ομίλων που έχουν στην κατοχή

τους μέσα επικο λάξει αυτό το σ μίλων δεν είνα θώς δεν γίνοντα εξάρτηση είναι Έχει περάσει τράπεζες. Οι τ χρήματα. Αλλιώ στούν πάρα πο μπορούν να τα τράπεζες συνε νέα. Λογικά θα ιδιωτικά κανάλ τους νόμους τη μους του κράτ παίρνουν τα χρ Άρα, τα Μέσα κα, με αποτέλ γραφεία τύπου Με βάση τα γούνται σήμερ ση θα μπορούσ τάσταση ; Αυτό που πρ

H ∆Τ πρέπει

Υπάρχει και η εμπειρία των τεσσάρων μηνών αυτοδια ριζόμενης λειτουργίας της ΕΡΤ. Πώς μπορεί να αξιοπ ηθεί; Τα επιτεύγματα τα οποία έφερε αυτό το πείραμα, αυτή η άνοιξη όπως το έχω ονομάσει, στο χώρο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, δεν μπορεί κανένας να τα ξεπεράσει. Να το πω διαφορετικά. ∆εν μπορεί να συνεχίσει η δημόσια ραδιοτηλεόραση, αν δεν ενσωματώσει στον τρόπο λειτουργίας της όλα αυτά τα επιτεύγματα τα οποία πέτυχε η ΕΡΤ. Εννοώ πρώτα απ΄όλα τη μεγάλη ανεξαρτησία των δημοσιογράφων από την κυβέρνηση που σημαίνει μεγαλύτερη θεματολογία, περισσότερες φωνές. ∆εύτερον, να εκπροσωπείται όλη η ελληνική κοινωνία στη δημόσια τηλεόραση, όπως σε όλες τις χώρες. Η δημόσια τηλεόραση δεν είναι εμπορική, δεν είναι για τους περισσότερους, είναι για όλους. Η δημόσια τηλεόρ δεν κρίνεται από τις ποσότητες, αλλά και από τις ποιότητε

ΤΟ ΘΕΜΑ

10 Noεμβρίου 2013

δες στην ΕΡΤ ακή διαπλοκή

ς ν ε » ς -

διαφέρεται μόνο για την ΕΡΤ και όχι για τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα και κυρίως η πρόταση αποσκοπεί στον κατευνασμό της εσωτερικής του αντιπολίτευσης. Φτάσανε μέχρι το σημείο να ρωτάνε γιατί καταθέτει τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ πρόταση μομφής και όχι λίγες βδομάδες μετά, όταν θα συζητιούνται τα νέα μέτρα. Λες και τότε θα στήριζαν τον ΣΥΡΙΖΑ! Κυβέρνηση, ΜΜΕ και τράπεζες, το τρίγωνο της διαπλοκής επιχειρεί τις τελευταίες βδομάδες μια ρελάνς, με σκοπό να διαφυλάξει τα συμφέροντά του και να πλή-

Ο Σαμαράς θα έχει μετανιώσει για το wifi

ξει τον ΣΥΡΙΖΑ και την προοπτική της κυβερνητικής αλλαγής. Η ρύθμιση για την ψηφιακή τηλεόραση είναι σκανδαλώδης. Χαρίζει, παρανόμως, στα υπερχρεωμένα κανάλια άδειες (τις οποίες το ΣτΕ έχει κρίνει παράνομες) και δίνει, μέσω της Digea, παρά τις ευρωπαϊκές νομοθεσίες, την παροχή δικτύου στα ίδια τα κανάλια. Επιπλέον, το ψηφιακό σήμα αφορά εν μέρει και τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Πιθανότατα αυτά συζήτησε ο κ. Σαμαράς στην πρόσφατη συνάντησή του με τους εκπροσώπους της Vodafone, η οποία παρεμπιπτόντως χρωστά στο ελληνικό δημόσιο πάνω από 50 εκατομμύρια ευρώ από το πρόστιμο για το σκάνδαλο των υποκλοπών. Τα διαπλεκόμενα ΜΜΕ, απαξιωμένα πλέον σε μεγάλο βαθμό στα μάτια της ελληνικής κοινωνίας, επιλέγουν να διαδραματίσουν ρόλο ντουντούκας της συγκυβέρνησης. Από την πλευρά της η Αριστερά είναι υποχρεωμένη να εξετάσει τους τρόπους αναβάθμισης της σύγκρουσής της με την συγκεκριμένη πτυχή της διαπλοκής, την οποία, έτσι κι αλλιώς, αποκαλύπτει με κάθε ευκαιρία. Η αποφασιστική και σαφής στάση της απέναντι στα φαινόμενα αυτά δεν πρόκειται να τη βλάψουν. Είναι ενδεικτικό ότι η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ να μην προσέρχεται στην εκπομπή του Πρετεντέρη, γενικά αξιολογήθηκε με θετικό πρόσημο.

Φωτο: Άγγελος Καλοδούκας

Επιμέλεια Αδάμος Ζαχαριάδης

υ πρέπει να κάνει μια κυβέρ-

νηση, είναι να επιβάλει νόμιμες ρυθμίσεις νομιμοποίησης όλου του φάσματος των ΜΜΕ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να νομιμοποιηθούν όλοι οι σταθμοί που εκπέμπουν αναλογικά ή μέσω του ψηφιακού σήματος, και μάλιστα από μηδενική βάση. Σχετικά με τη δημόσια τηλεόραση, να υπάρξει μια ρύθμιση της οποίας ο ακρογωνιαίος λίθος θα είναι η πλήρης και απόλυτη ανεξαρτησία της δημόσιας τηλεόρασης από την κυβέρνηση και η διοίκησή της από φορείς της κοινωνίας των πολιτών με συνάφεια προς το αντικείμενο της ραδιοτηλεόρασης, κατά τα πρότυπα των ευρωπαϊκών χωρών όπως είναι η Γερμανία. Από εκεί και πέρα χρειάζονται μια σειρά από ρυθμίσεις. Για παράδειγμα, θεωρώ ότι η δημόσια τηλεόραση μπορεί να χωρέσει περισσότερα από τρία κανάλια. Η Ελλάδα δεν διαθέτει ένα διεθνές κανάλι. Επίσης, θεωρώ ότι στον ψυχαγωγικό τομέα μπορεί να υπάρξει μια διαίρεση μεταξύ ενός πιο σοβαρού ψυχα-

πει πρώτα να γίνει ΕΡΤ

τοδιαχειαξιοποι-

ια λεόραση ότητες ως

είδους και τα αποτελέσματα τα θετικά. Το τρίτο στοιχείο είναι ότι η ΕΡΤ έφερε στο προσκήνιο μοντέλα για το πώς μπορεί να υπάρξει συνεργασία μεταξύ ενός παραδοσιακού μέσου, όπως είναι η τηλεόραση, και των νέων μέσων, όπως είναι οι ιστοσελίδες, τα portals, τα social media κλπ. Αυτή η σχέση λειτουργεί διπλά. Από τη μια πλευρά, τα νέα μέσα γίνονται ένας αγωγός αναμετάδοσης των παλιών μέσων, από την άλλη τα ίδια τα μέσα γίνονται ένας αγωγός μεταφοράς των απόψεων, της εμπειρίας και γενικά της ανταπόκρισης του κοινού προς τα παλιά μέσα. Η παρεμβολή των νέων μέσων ανάμεσα στο κοινό και στην τηλεόραση καθιστά πολύ δυναμική αυτή τη σχέση κοινού και παλιών μέσων. Τέλος, είναι και το μεγαλύτερο πείραμα διαδικτυακής τηλεόρασης παγκοσμίως και το μεγαλύτερο πείραμα αυτοδιαχειριζόμενης τηλεόρασης. Επομένως, αν η ∆Τ ή ΝΕΡΙΤ θέλει να γίνει δημόσια τηλεόραση, πρέπει πρώτα να γίνει ΕΡΤ.

γωγικού καναλιού, και ενός πιο λαϊκού ψυχαγωγικού καναλιού κάποια από τα οποία μπορεί να έχουν διαφημίσεις. Στην Ελλάδα έχουμε το πρόβλημα πώς θα προστατεύσουμε τη δημόσια τηλεόραση από το κράτος και την κρατική παρέμβαση, και, επομένως, η μόνη δυνατή δεξαμενή για τη στελέχωση της δημόσιας τηλεόρασης, εφ’ όσον δεν μπορεί να είναι η κυβέρνηση, είναι μόνο η κοινωνία πολιτών. Πρέπει επίσης να υπάρξει σαφής διάκριση μεταξύ εμπορικών και κοινωνικών, όπως λέγονται, μέσων, καθώς και μια διάταξη ανάμεσα στα κεντρικά μέσα και στα περιφερειακά. Χρειάζεται να γίνουν αρκετές αλλαγές οι οποίες να είναι σε συνάφεια με τις αλλαγές, που χρειάζονται να γίνουν στη δημοκρατία. Η δημοκρατία θέλει διεύρυνση, χρειάζονται μεγάλες μεταρρυθμίσεις και κυρίως διάκριση των εξουσιών. Ή θα κάνουμε τις αναγκαίες θεσμικές μεταρρυθμίσεις στη δημόσια ζωή και φυσικά στα μέσα επικοινωνίας, ή θα καταπλακωθούμε από τα προβλήματα που σωρεύονται εξαιτίας της δυσλειτουργίας του πολιτικού συστήματος. *O Γιώργος Πλειός είναι καθηγητής Κοινωνικής και Πολιτικής Ανάλυσης της Επικονωνίας και Πρόεδρος του Τμήματος ΕΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Φωτο: Άγγελος Καλοδούκας

επικοινωνίας. Σήμερα έχει αλό το σχήμα. Η εξάρτηση των οείναι από την κυβέρνηση, κανονται δημόσιες επενδύσεις. Η είναι πλέον από τις τράπεζες. άσει από την κυβέρνηση στις Οι τράπεζες τους χορηγούν Αλλιώς θα είχαν κλείσει. Χρωρα πολλά σε δάνεια και δεν να τα αποπληρώσουν, και οι συνεχίζουν να τους χορηγούν κά θα έπρεπε τα περισσότερα ανάλια να έχουν κλείσει και με υς της αγοράς και με τους νόκράτους. Οι τράπεζες όμως τα χρήματα από την Τρόικα. έσα εξαρτώνται από την Τρόιοτέλεσμα να λειτουργούν ως ύπου της Τρόικας. η τα δεδομένα όπως δημιουρήμερα, πώς μια νέα κυβέρνηρούσε να διαχειριστεί την κα-

Της Ζωής Κωνσταντοπούλου

κυβέρνηση και οι κυβερνητικοί βουλευτές, συναυτουργοί μιας καταστροφικής μιας καταστροφικής διακυβέρνησης δεκαετιών, συμπράττουν για άλλη μια φορά συνένοχα, για να εξυπηρετήσουν τα κοινοπρακτούντα ραδιοτηλεοπτικά συμφέροντα, σε βάρος του ∆ημοσίου και του ελληνικού λαού. Αρνούνται να εισπράξουν αντίτιμο πολλών εκατομμυρίων ευρώ για τη χρήση των συχνοτήτων επί δεκαετίες, εκχωρούν δωρεάν το πολύτιμο τηλεοπτικό και το ψηφιακό σήμα στους γνωστούς καναλάρχες, χαρίζουν οφειλόμενους φόρους εκατοντάδων εκατομμυρίων στις ραδιοτηλεοπτικές επιχειρήσεις και κλείνουν το μάτι σε εταιρίες-οφειλέτες του ∆ημοσίου από έκνομη δράση σε βάρος της χώρας. Ο πρωθυπουργός, αντί να φροντίσει να εισπραχθεί το πρόστιμο άνω των 50 εκ. ευρώ που επιβλήθηκε στη Vodafone για τις υποκλοπές, υποδέχεται την υπόλογη εταιρία στο Μαξίμου, με τιμές. ∆εν είναι απορίας άξιον, λοιπόν, γιατί αυτή η κυβέρνηση απολαμβάνει πρωτοφανούς μιντιακής ασυλίας, πολύτιμο αντάλλαγμα στις εξυπηρετήσεις που προσφέρει με τόση ζέση στο κατεστημένο των ιδιωτικών ΜΜΕ. Το βίαιο κλείσιμο της ΕΡΤ δρομολογήθηκε ως το μεγαλύτερο ρουσφέτι στους καναλάρχες, ώστε ανενόχλητοι να σφετεριστούν το ψηφιακό σήμα, για το οποίο έπρεπε ήδη να έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός. Με εξαφανισμένη την ΕΡΤ από το ψηφιακό τοπίο, επιχείρησαν να εκχωρήσουν μονοπώλιο στην ψηφιακή μετάβαση. Τους χάλασε τα σχέδια η «ψυχή βαθιά» των εργαζομένων της ΕΡΤ, που δίνουν τόσους μήνες μάθημα αγώνα, παράδειγμα αντίστασης, υπόδειγμα αξιοπρέπειας. Τους χάλασε τα σχέδια η κοινωνία, που δεν τρώει κουτόχορτο, ριζοσπαστικοποιείται, ενεργοποιείται κι αντιστέκεται. 1.250.000 άνθρωποι παρακολούθησαν διαδικτυακά το δελτίο ειδήσεων που εξέπεμψαν οι εκδιωχθέντες από το Ραδιομέγαρο εργαζόμενοι, μπροστά από την καγκελόπορτα του Ραδιομεγάρου, με φόντο διμοιρίες των ΜΑΤ και ζωντανό ακροατήριο ένα πολύχρωμο πλήθος. Μετά από αυτό, ο κ. Σαμαράς θα έχει μετανιώσει για τις εξαγγελίες περί δωρεάν wifi σε ένα χρόνο. Εξάλλου, τότε δεν θα κυβερνά πια.

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΝΙΚΟ ΤΣΙΜΠΙΔΑ

«Πολύ σκληρή για να πεθάνει»

φωνή του Νίκου Τσιμπίδα ήταν η τελευταία που ακούστηκε από την ΕΡΑ. Βρισκόταν στο στούντιο όταν έγινε η επέμβαση των ΜΑΤ στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ. «Είναι μία κατάσταση που κανένας μας, όσο κι αν την περιμέναμε, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα είναι τόσο έντονη, ότι θα είναι μια τόσο ωμή εικόνα» λέει στην «Εποχή». Πιστεύει ότι το κλείσιμο της ΕΡΤ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πολιτικό σχεδιασμό, το εύρος του οποίου θα το δούμε να εξαπλώνεται μέσα στις επόμενες εβδομάδες. «Από κει και έπειτα, μπορεί να είναι κλισέ αλλά έτσι είναι, η κυβέρνηση θα κάνει αυτό που είναι να κάνει και εμείς αντίστοιχα θα κάνουμε αυτό που πρέπει να κάνουμε. Όχι μόνο ως εργαζόμενοι της ΕΡΤ αλλά και ως εργαζόμενοι γενικότερα». Όσον αφορά τα επόμενα βήματα των εργαζομένων της ΕΡΤ, ο Νίκος Τσιμπίδας υποστηρίζει ότι το βάρος της προσπάθειας θα πέσει πλέον στην περιφέρεια και στη Θεσσαλονίκη: «Από εκεί και μετά, πρώτα από όλα, πρέπει να βρούμε και εμείς τρόπους τεχνικούς. Να έχουμε από το internet έστω μία σταθερή ροή, χωρίς το πλήθος προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε μέχρι τώρα. Πιστεύω θα τα καταφέρουμε. Ο κόσμος μάς έχει σταθεί πάρα πολύ. Εξάλλου και μόνο τα στοιχεία να δούμε από την εκπομπή μας στο internet, 4 μήνες τώρα 20 εκατομμύρια τηλεθεατές και ακροατές, είναι κάτι απίστευτο και μοναδικό.» Μπορεί το Μέγαρο να είναι πλέον «αλυσοδεμένο» και να περιφρουρείται από τις δυνάμεις καταστολής, αλλά, σύμφωνα με τον κ. Τσιμπίδα, ο αγώνας μπορεί να συνεχιστεί. «Αγώνας δεν είναι τα ντουβάρια, όση χρησιμότητα και να έχουν. Αγώνας είναι οι άνθρωποι, είναι η πίστη τους, η ελπίδα τους και το φρόνημά τους, και αυτά όλα διατηρούνται στο ακέραιο.» Τζέλα Αλιπράντη * Ολόκληρη η συνέντευξη στο epohi.gr

TΟ ΘΕΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΚΑΤΣΙΜΗ, Γ.Γ. ΕΣΗΕΑ

Εύγε στον κύριο Καψή για το δημιούργημά του Tη συνέντευξη πήρε

η Ιωάννα ∆ρόσου

Γιατί τώρα η επέμβαση των ΜΑΤ στην ΕΡΤ; Η αλήθεια είναι ότι ενώ υπήρχαν τα σημάδια που έδειχναν ότι έφτασε η ώρα των ΜΑΤ εγώ δεν μπορούσα να πιστέψω ότι θα γίνει τελικά έφοδος. Ίσως επειδή το περιμέναμε εδώ και τόσο πολύ καιρό, 5 μήνες σχεδόν από τότε που έπεσε το μαύρο στην ΕΡΤ. Τις τελευταίες δέκα μέρες όμως η φημολογία ήταν πολύ έντονη. Να σας θυμίσω ότι ο κύριος Καψής το είχε προαναγγείλει πριν δύο εβδομάδες, μάλιστα είχε ρίξει τότε το μπαλάκι στον κύριο Στουρνάρα. Τελικά ανέλαβε όλη την ευθύνη για την επιχείρηση ο πρωθυπουργός με τον αντιπρόεδρο χωρίς να ρωτήσουν τους αρμόδιους υπουργούς τους κι έτσι είναι όλοι ευχαριστημένοι! ∆εν μου αρέσει η σεναριολογία νομίζω ότι έγινε τώρα για να μπορέσουν να προετοιμαστούν για την προεδρία, ίσως και για να δείξουν στην Τρόικα ότι έχουν την πυγμή για να εφαρμόσουν το πρόγραμμα μέχρι τέλους. Πώς πιστεύεις ότι θα συνεχιστεί ο αγώνας των εργαζομένων; Οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ θα βρούμε σίγουρα τον τρόπο να ενημερώνουμε τον κόσμο που μας βλέπει σταθερά εδώ και 5 μήνες. Εδώ βγάλαμε εκπομπή και δελτίο από το δρόμο έξω από το ραδιομέγαρο με 1.εκ 250 χιλιάδες θεατές! Αυτή την προίκα να είστε σίγουροι ότι θα την αξιοποιήσουμε πολύ σύντομα. Τι στάση θα κρατήσει η ΕΣΗΕΑ; Η πιο λογική αντίδραση θα ήταν απεργία σε όλα τα μέσα. Λόγω της επικαιρότητας με την πρόταση μομφής κάτι τέτοιο δεν θα είχε νόημα. Από ∆ευτέρα θα ξανασυζητήσουμε το θέμα όμως δυστυχώς οι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης δεν είναι πρόθυμοι να κατεβαίνουν σε κινητοποιήσεις οπότε υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να σταθμίσει η ΕΣΗΕΑ πριν κηρύξει μια απεργία. Πώς αξιολογείς τον τρόπο παρουσίασης των τελευταίων γεγονότων από τη ∆ημόσια Τηλεόραση; Έχω δει μόνο μια φορά τη ∆Τ και το κυρίαρχο συναίσθημα που ένιωσα ήταν λύπη, έτσι δεν ξαναείδα. Πληροφορήθηκα όμως ότι δύο παρουσιάστριες ζήτησαν στον αέρα η πολιτεία να εφαρμόσει το νόμο (και προφανώς να εκκενώσει το κτίριο.. από τους κομμουνιστές όπως είπε ο Πάγκαλος που ήταν στο πάνελ) και ότι την ημέρα της εισβολής δεν είπαν τίποτα έως ότου (προφανώς) πάρουν γραμμή για το τι θα πουν. Αυτή είναι η ανεξάρτητη δημόσια τηλεόραση χωρίς τα βαρίδια του παρελθόντος. Εύγε στον κύριο Καψή για το δημιούργημά του!

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Μαύρο φόντο για την ψηφιακή διαπλοκή Του

Νίκου Μιχαλίτση, εργαζόμενου στην ελεύθερη ΕΡΤ

ην περασμένη Τρίτη 5/11 ψηφίστηκε στη Βουλή μια νομοθετική ρύθμιση, ενταγμένη ως συνήθως σε νομοσχέδιο παντελώς άσχετο με το περιεχόμενό της. Βάσει αυτής, οποιοσδήποτε τηλεοπτικός σταθμός λειτουργούσε νομίμως στις 31 Αυγούστου 2013, μπορεί να ενταχθεί στην ψηφιακή τηλεόραση, υπογράφοντας νόμιμη σύμβαση με τον πάροχο δικτύου ψηφιακής τηλεόρασης που θα είναι ο ανάδοχος του επικείμενου διαγωνισμού. ∆ύο ημέρες μετά, τα ξημερώματα, αστυνομικές δυνάμεις εισβάλλουν στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ, το καταλαμβάνουν και απομακρύνουν από το χώρο τους εργαζόμενους στην αυτοδιαχειριζόμενη ΕΡΤ. Τα δύο γεγονότα ίσως δείχνουν άσχετα μεταξύ τους για έναν όχι καλά πληροφορημένο πολίτη. ∆εν είναι όμως. Όπως δεν είναι τυχαίο και το γεγονός ότι το κλείσιμο της ΕΡΤ, στις 11 Ιουνίου, την εμπόδισε να πάρει μέρος στη διαβούλευση των προδιαγραφών του διαγωνισμού για τον πάροχο δικτύου ψηφιακής τηλεόρασης που εκείνες τις μέρες ήταν σε εξέλιξη. Ας δούμε παρακάτω τη σχέση τους. Η δυνατότητα αποτελεσματικής διαχείρισης των τηλεοπτικών διαύλων είναι σημαντική για την οικονομία μιας χώρας. Το φάσμα των συχνοτήτων έχει χαρακτηριστεί διεθνώς ως «σπάνιος και πολύτιμος δημόσιος πόρος». Ως δημόσιος πόρος δεν μπορεί να πωληθεί. Μεγάλο μέρος του (εξαιρουμένων των διαύλων που είναι απαραίτητοι για τη μετάδοση τηλεοπτικών προγραμμάτων δημοσίου συμφέροντος, όπως στη χώρα μας (ΕΡΤ, ΒΟΥΛΗ, ΡΙΚSat, συχνότητες που χρησιμοποιούνται από τις Ένοπλες ∆υνάμεις, κ.λπ.) θα πρέπει να εκμισθώνεται έναντι αδρού μισθώματος για μεγάλα χρονικά διαστήματα (π.χ. 5 - 15 έτη) σε ιδιωτικές επιχειρήσεις μετά από δημοπράτηση που διεξάγεται πάντοτε με ανοικτό διεθνή διαγωνισμό, αφού προηγηθεί δημόσια δια-

βούλευση. Αυτή είναι η μοναδική διαδικασία που μπορεί να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον. Στη χώρα μας ουδέποτε ακολουθήθηκε αυτή η διαδικασία για το φάσμα της αναλογικής τηλεόρασης. Αντιθέτως, ένα «κλειστό επάγγελμα» καναλαρχών που τυγχάνουν και μεγαλοεργολάβοι του δημοσίου, αρχικώς οικειοποιήθηκε με πειρατικό τρόπο τη συχνότητα μετάδοσης του τηλεοπτικού σταθμού που δημιούργησε και αργότερα κατόρθωσε να υφαρπάξει προσωρινή άδεια χωρίς να καταβάλλει αντάλλαγμα, επικαλούμενο την de facto κατάσταση που είχε δημιουργήσει. Ακόμα και μετά από το 2007, οπότε και νομοθετήθηκε να καταβάλλουν όλοι οι τηλεοπτικοί σταθμοί ετησίως το 2% του ετήσιου τζίρου τους για τη χρήση συχνοτήτων, κατόρθωσαν να επιβάλουν σε όλες τις κυβερνήσεις να το μετατρέπει με αλλεπάλληλες υπουργικές αποφάσεις σε 0,1 ή 0,2%. Η πραγματικότητα είναι ότι με ποικίλα τεχνάσματα δεν πλήρωναν ούτε αυτές τις πενιχρές οφειλές. Το 2010 το η ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας αποφασίζει ότι το καθεστώς των προσωρινών αδειών είναι παράνομο και δεν επιτρέπεται να συνεχιστεί. Η απόφαση αυτή δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Έτσι, φθάσαμε στο 2013, χωρίς κανένας ιδιωτικός τηλεοπτικός σταθμός να διαθέτει νόμιμη άδεια. Η έλευση της ψηφιακής τηλεόρασης, ένα εντελώς νέο περιβάλλον για τηλεόραση, αποτελούσε μια ευκαιρία για την ελληνική πολιτεία να εισπράξει αφενός τα οφειλόμενα και να βάλει τέλος στην ανομία δημιουργώντας ένα υγιές πλαίσιο λειτουργίας τους και αδειοδοτώντας εκείνους που διαθέτουν την απαραίτητη τεχνική και οικονομική επάρκεια αλλά εξασφαλίζουν και βιωσιμότητα. Η ψήφιση της νομοθετικής ρύθμισης που αναφέραμε στην αρχή μετατρέπει αυτή την ευκαιρία σε πρόσχημα για την εκ νέου παράταση των «προσωρινών» αδειών στο νέο περιβάλλον της ψηφιακής τηλεόρασης. Έτσι, δημιουργεί μια νέα de facto κατάσταση, όπου η προσωρινότητα θα διαιωνίζε-

ται. Αν κάποιος προσπαθήσει να βάλει μία τάξη και να μην δώσει μόνιμη άδεια σε τηλεοπτικούς σταθμούς που δεν πληρούν τα κριτήρια, θα αντιμετωπίσει όχι μόνον τη δική τους αντίσταση αλλά και του παρόχου δικτύου που θα χάνει πελάτες. Και στην περίπτωση της χώρας μας ο πάροχος δικτύου που θα αναδειχθεί από τον επικείμενο διαγωνισμό, όλα δείχνουν ότι θα είναι μία κοινοπραξία των … πελατών του, δηλαδή η Digea, που την συγκροτούν οι έξι μεγαλύτεροι τηλεοπτικοί σταθμοί της χώρας, ιδιοκτησίας των γνωστών ισχυρών παραγόντων της διαχρονικής διαπλοκής (Μπόμπολας, Ψυχάρης, Βαρδινογιάννης, Κοντομηνάς, Κυριακού, Αλαφούζος). Η διαπλοκή, λοιπόν, μεταφέρεται και στην ψηφιακή τηλεόραση. Γιατί όμως έπρεπε να πέσει μαύρο στην ΕΡΤ και μάλιστα δύο φορές; Στο πρώτο «μαύρο», η ΕΡΤ ετοιμαζόταν να καταθέσει τις προτάσεις της στην διαβούλευση για τον διαγωνισμό, όπου ως εκφραστής του δημοσίου συμφέροντος, ετοιμαζόταν να καταγγείλει τη συνέχιση της εύνοιας των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών. Πριν δε, το δεύτερο «μαύρο», οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ κατήγγειλαν συστηματικά και με ισχυρότατα επιχειρήματα ότι οι προδιαγραφές του επικείμενου διαγωνισμού για τον πάροχο δικτύου ευνοούν σκανδαλωδώς την Digea. Κατήγγειλαν τέλος ότι η Digea μετά την εξαφάνιση της ΕΡΤ από τον τηλεοπτικό χάρτη, θα οικειοποιηθεί τις μεγάλες υποδομές που διατηρούσε η ΕΡΤ στα Κέντρα Εκπομπής (κτήρια, ρευματοδότηση, ιστούς, κεραιοσυστήματα) για να εξασφαλίσει δωρεάν τις υποδομές που θα έπρεπε η ίδια να κατασκευάσει. Για την κυβέρνηση και τους μεγαλοκαναλάρχες, η φωνή των εργαζομένων της ελεύθερης και αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ έπρεπε να σιγήσει. Η πρόσφατη όμως διαδικτυακή μετάδοση του συγκλονιστικού δελτίου ειδήσεων μπροστά από το Ραδιομέγαρο με φόντο τα ΜΑΤ, την οποία παρακολούθησαν περισσότεροι από 1,2 εκατομμύρια πολιτών, δείχνει το αντίθετο.

“

Το 2010 το η ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας αποφασίζει ότι το καθεστώς των προσωρινών αδειών είναι παράνομο και δεν επιτρέπεται να συνεχιστεί. Η απόφαση αυτή δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Φωτο: Βασίλης Μαθιουδάκης

ΕΡΓΑΣΙΑ Οι μαγαζάτορες δεν βλέπουν φως στο τούνελ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

* Με αφορμή το άνοιγμα των καταστημάτων την Κυριακή

«Τ

ην προηγούμενη Κυριακή φάνηκε χωρίς να έχουμε ακριβή στοιχεία, ότι ο μεγάλος όγκος των καταναλωτών οδηγήθηκε για άλλη μια φορά στα πολυκαταστήματα. Αν συνεχιστεί η λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές θα γίνει ανακατανομή του τζίρου μόνο εις όφελος των μεγάλων επιχειρήσεων.» Ο Νίκος Σκορίνης, Γενικός Γραμματέας της ΓΣΕΒΕΕ (Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος) εξηγεί γιατί η λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές, η οποία ξεκίνησε δοκιμαστικά στις 3/11, δεν θα ωφελήσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. «Η πίτα της αγοράς φθίνει συνεχώς, επειδή δεν υπάρχει χρήμα διαθέσιμο και όχι λόγω του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων.» επισημαίνει ο ίδιος. Την ίδια άποψη συμμερίζεται και ο Γιάννης Αγγελάκης, ιδιοκτήτης καταστήματος με ρολόγια στο Μαρούσι. «Θεωρώ ότι δεν υπάρχει καμία ομάδα καταναλωτών την οποία να εξυπηρετεί η Κυριακή. Στα μικρά μαγαζιά οι 8 στους 10 τα δουλεύουν οι ίδιοι, δεν μπορούν να προσλάβουν υπαλλήλους. Τι θα κάνουμε, θα δουλεύουμε 18 μέρες συνεχόμενες και θα ξεκουραζόμαστε μια Κυριακή;» επισημαίνει. «Την Κυριακή ανοίξαμε το μαγαζί για τρεις ώρες. ∆εν υπήρχε κίνηση.»

Για τον ίδιο η λειτουργία των καταστημάτων την Κυριακή θα ευνοήσει μόνο τα πολυκαταστήματα τα οποία μπορούν να πληρώνουν τους υπαλλήλους. Πότε θα δούμε τα παιδιά μας; Ο Γιάννης Μπινίκος, ιδιοκτήτης καταστήματος με αρώματα εκφράζει την ίδια ανησυχία. «Κατά τη γνώμη μου το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές ευνοεί τα μεγάλα συμφέροντα. Στο μαγαζί δουλεύουμε η γυναίκα μου και εγώ. Μπορούμε να ερχόμαστε και τις Κυριακές; Πότε θα ξεκουραστούμε; Πότε θα δούμε τα παιδιά μας;» Η Π.Σ. πωλήτρια σε κοσμημα-

τοπωλείο επιβεβαιώνει ότι για τα συνοικιακά καταστήματα το άνοιγμα των καταστημάτων δεν απέδωσε. «Ανοίξαμε λίγες ώρες, αλλά δεν υπήρχε κίνηση.» Ο Σ.Μ πωλητής σε κατάστημα γυναικείων υποδημάτων δηλώνει ότι προς το παρόν αντιμετωπίζει θετικά το άνοιγμα των μαγαζιών. «Την πρώτη Κυριακή πήγε ικανοποιητικά. Αν ανταποκριθεί ο κόσμος θα ανταποκριθούμε στο κάλεσμα του. Αν δεν υπάρχει ανταπόκριση δεν υπάρχει λόγος συνέχισης του.» Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν υπάρχει πρόβλημα για τους εργαζόμενους να δουλέψουν την Κυριακή, αφού «το σημαντικό είναι να υπάρχει δουλειά». Η Μαρία Παπαδοπούλου, ιδιο-

κτήτρια καταστήματος με αξεσουάρ τονίζει «Είχαμε μια μικρή κίνηση την Κυριακή λόγω του δεκαημέρου των εκπτώσεων. ∆ιαφορετικά δεν θα είχαμε καθόλου» και προσθέτει: «Με πειράζει να δουλεύω την Κυριακή γιατί έχω οικογένεια, μικρά παιδιά. Μόνο τις Κυριακές μάς μένει χρόνος να τα δούμε». Η ίδια δηλώνει ιδιαίτερα απαισιόδοξη για το μέλλον. «∆εν βλέπω φως στο τούνελ προς το παρόν τουλάχιστον». Ο Γιάννης Αγγελάκης κάνει λόγο για μια τεράστια πτώση της κατανάλωσης τα τελευταία 5 χρόνια, κοντά στο 80%. «Ίσα - ίσα που βγάζουμε τα έξοδα μας, κάποιους μήνες μπαίνουμε μέσα. Φυτοζωούμε.» Χάθηκαν 700.000 θέσεις εργασίας Τα στοιχεία από έρευνες της ΓΣΕΒΕΕ δείχνουν ότι έχουν χαθεί στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις 700.000 θέσεις εργασίας μέσα σε τρία χρόνια. Μέχρι τη λήξη του χρόνου αναμένεται να χαθούν άλλες 300.000 θέσεις εργασίας, με τον αριθμό των επιχειρήσεων που θα κλείσουν να ξεπερνά τις 100.000. Οι ενδείξεις για το 2014 δεν είναι καθόλου ευοίωνες. «Για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις εκτιμάται ότι μόνο το 20% έχει κέρδη, το ίδιο ποσοστό ισχύει και για τις μεγάλες

επιχειρήσεις. Το 40% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων καταφέρνει να επιβιώνει. Περίπου 200.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις κινδυνεύουν να μην συνεχίσουν τη λειτουργία τους το 2014», επισημαίνει ο Νίκος Σκορίνης. Ο γραμματέας της ΓΣΕΒΕΕ τονίζει την ανάγκη να γίνει μια διαδικασία των ρυθμίσεων των οφειλών των μικρομεσαίων προς τα ασφαλιστικά ταμεία. «Οι ανασφάλιστοι είναι 400.000, πάνω από 1.000.000 μαζί με τις οικογένειες τους. Επιπλέον 250.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις με χρέη πάνω από 5.000 ευρώ προς τα ασφαλιστικά ταμεία και κινδυνεύουν άμεσα από τη διαδικασία των κατασχέσεων.» Τα σοβαρά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει η πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν φαίνεται ότι μπορούν να επιλυθούν με τη λειτουργία των καταστημάτων την Κυριακή, ενδεχομένως να τα διογκώσουν. Η αύξηση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών είναι το καθοριστικό στοιχείο για την ανάκαμψη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Οι μισθολογικές μειώσεις και οι φορολογικές επιβαρύνσεις δεν βοηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση, αντίθετα οδηγούν την αγορά σε μεγαλύτερη ύφεση. Αλέξανδρος Μαυρογένης

Ο θάνατος της μεσαίας τάξης * Τα μνημόνια επανέφεραν την δομή της ελληνικής κοινωνίας στο θλιβερό προπολεμικό δίπολο «πλούσιοι και φτωχοί» Του

Νίκου Τσαγκρή

α χαράτσια αυξάνονται και πληθύνονται, η ακίνητη περιουσία λεηλατείται και η μεσαία τάξη δεν αισθάνεται καθόλου καλά τελευταία. «Μας μεγάλωσαν με την απειλή του κομμουνιστικού κινδύνου, – θα ‘ρθει ο κομμουνισμός και θα σας πάρει τα σπίτια – μας τρομοκρατούσαν μια ζωή», μονολογούν χαμένοι στους διαδρόμους των εφοριών οι Έλληνες της μεσαίας τάξης: «και έρχεται, τώρα και μας τα παίρνει η ∆εξιά». Είναι αλήθεια: τα μεσαία στρώματα, η περίφημη ευρωπαϊκή «μεγάλη – μεσαία τάξη» (οι μικρομεσαίοι μισθωτοί του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, οι μικρομεσαίοι αγρότες και συνταξιούχοι) βάλλονται κατά ριπάς και καταρρέουν. Και το τερατώδες σχέδιο της συγκυβέρνησης Σαμαρά – Βενιζέλου που, επί της ουσίας, δημεύει την ακίνητη περιουσία, δεν είναι παρά η χαριστική βολή στο σώμα της μεσαίας τάξης. Βασικός αίτιος ο καπιταλισμός Για να είμαστε ακριβείς, πρέπει να πούμε ότι η αποδόμηση της μεσαίας τάξης δεν είναι θέμα ελληνικό, αλλά παγκόσμιο – θέμα της «κοσμοοικονομίας», όπως προσδιορίζεται επιστημονικά. Και δεν είναι τωρινό – η κρίση απλώς το επιτάχυνε – ενώ, μόνο εξ αγχιστείας σχετίζεται με τη ∆εξιά, λόγω της στενής σχέσης της με το Φιλελευθερισμό: ο βασικός αίτιος για την οικονομική απονεύρωση και, εν τέλει, τη φτω-

χοποίηση της ελληνικής, της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας μεσαίας τάξης, είναι –ποιός άλλος;– ο καπιταλισμός. Εντελώς συνοπτικά: μετά τον πόλεμο, αλλά κυρίως στην περίοδο 1967 – 1973 οι αριθμοί της μεσαίας τάξης αυξήθηκαν δραματικά, καθώς αυξήθηκαν αντίστοιχα οι θέσεις εργασίας. Ταυτόχρονα ανέβηκε, επίσης δραματικά, το βιοτικό της επίπεδο. Έτσι, η μεσαία τάξη έγινε ο βασικός πυλώνας σταθερότητας των πολιτικών συστημάτων του καπιταλιστικού κόσμου, ενώ η εργατική τάξη απέμεινε να ονειρεύεται να γίνει μέρος των μέσων στρωμάτων που ευημερούσαν από πάνω της. Και να το παλεύει μέσω εισοδηματικών αυξήσεων με την υποστήριξη των συνδικάτων και της υποβοηθούμενης από το κράτος βελτίωσης των συνθηκών ζωής της… Το «κούρεμα» της μεσαίας τάξης Αυτή η επέκταση είχε ως συνέπεια τη σημαντική άνοδο του κόστους παραγωγής, τον μόνιμο πληθωρισμό και την αυξανόμενη συμπίεση στη συσσώρευση κεφαλαίου, προκαλώντας έντονες συστημικές ανησυχίες για την «ανταγωνιστικότητα» και για τα δημοσιονομικά βάρη του κράτους. Και αντιδράσεις: μία επίμονη, πολύτροπη και μακρόχρονη προσπάθεια κλαδέματος της μεσαίας τάξης. «Οι πολιτικές παρενέργειες του κλαδέματος της μεσαίας τάξης θα είναι βαρύτατες», σημειώνει ο Εμμανουέλ Βαλερστάιν: «μορφωμένη και συνηθισμένη στις ανέσεις, μια μεσαία τάξη που θα απειλείται να αποχαρακτηριστεί ταξικά, δεν θα υπομείνει, παθητικά ένα τέτοιο πισωγύρισμα γοήτρου και εισοδή-

ματος. Είδαμε ήδη τα δόντια της κατά τη διάρκεια των ανά τον κόσμο στάσεων του 1968. Για να την κατευνάσουν, υπήρξαν οικονομικές παραχωρήσεις από το 1975 έως το 1985. Αυτές οι χώρες πληρώνουν τώρα το τίμημα, αλλά τέτοιες παραχωρήσεις είναι δύσκολο να επαναληφθούν…» Ακριβώς. Ήταν στραβό το κλήμα της μεσαίας τάξης, το έφαγε και ο γάιδαρος του καπιταλιστικού συστήματος, η κρίση: από το 2007, οι παραχωρήσεις κόβονται με το μαχαίρι. Το μεγάλο «κούρεμα» της μεσαίας τάξης ξεκινά από τις ΗΠΑ μέσω της… ψιλής μηχανής του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι συνέπειες για τα μεσαία στρώματα της κλονισμένης οικονομικής υπερδύναμης είναι γνωστές: χαμένα σπίτια, χαμένες ανέσεις, χαμένα προνόμια, συρρίκνωση της μεγάλης μεσαίας τάξης των ΗΠΑ. Έκπτωση στην τάξη των φτωχών Το πέρασμα της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη σήμανε την αρχή του τέλους κάθε οικονομικής παραχώρησης προς την ευρωπαϊκή μεσαία τάξη. Στην Ελλάδα, το «πειραματόζωο» του μεταμοντέρνου καπιταλιστικού συστήματος, το μεγάλο κούρεμα των μεσαίων στρωμάτων ξεκινά το 2010, με το πρώτο μνημόνιο: το σύνολο των μέτρων καθώς και οι παρενέργειές τους (πρωτόγνωρη ύφεση, και πλήρης τραπεζική αδράνεια) «χτυπούν» τη μεσαία τάξη στις ρίζες της. Η συνέχεια είναι γνωστή: ο τριετής φαύλος κύκλος νέων μέτρων για νέο δανεισμό και νέα ύφεση και νέα μέτρα και νέο δανεισμό και νέα ύφεση και νέα

μέτρα. Με τη μεσαία τάξη στο κέντρο του κύκλου, απαξιώμένη, ξεζουμισμένη, φτωχοποιημένη. Και τώρα – με τη χαριστική βολή του τερατώδους νέου Φόρου Ακίνητης Περιουσίας – να εκπίπτει και να διολισθαίνει στην νεοταξική κατηγορία των νεόπτωχων. Ξεχνούν ή δεν βλέπουν τα κόμματα; Το τραγικό είναι ότι, όπως στη μνημονιακή ρητορική των κομμάτων της συγκυβέρνησης, έτσι και στην αντιμνημονιακή ρητορική των κομμάτων της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένου του ΣΥΡΙΖΑ, κάθε αναφορά στην αναγκαιότητα εξαιρέσεων από περικοπές και ελαφρύνσεων από φορολογικά βάρη, εξαντλείται σε κάποιους «χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους» και σε κάποια «κατώτερα εισοδηματικά στρώματα». Προφανώς όλοι ξεχνούν, ή καμώνονται πως ξεχνούν, ή δεν βλέπουν, ότι οι ταξικές δομές της ελληνικής κοινωνίας επανήλθαν στο θλιβερό προπολεμικό δίπολο πλούσιοι και φτωχοί. Και ότι όλοι – πλην πλουσίων, χαμηλόμισθοι είμαστε πια. Και χαμηλοσυνταξιούχοι και κατώτερα εισοδηματικά στρώματα. Και βέβαια, κάποιοι ξεχνούν ή δεν βλέπουν ότι η έκπτωτη στον «πόλο» των φτωχών, πάλαι ποτέ «μεγάλη μεσαία τάξη», είναι ο προνομιακός χώρος, να πούμε, της κοινοβουλευτικής Αριστεράς. Όπως ήταν κάποτε η «εργατική τάξη» ή «οι εργαζόμενοι του χεριού και του πνεύματος», κάπως έτσι… •

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

ΑΝΤΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΠΡΟΧΩΡΑ Η ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Εκλογές στο Σωματείο Εργαζομένων στα Φροντιστήρια

Επιλεκτική μνήμη και επιλεγμένος στόχος

αν ένας φίλος από τα παλιά, ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης ήρθε να μας θυμίσει μια παλιά συμφωνία μεταξύ ιθυνόντων και εργαζομένων στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, μάλιστα. Η συμφωνία, όπως τη διαβάζει ο Υπουργός, λέει κλείσιμο των ψυχιατρείων μέχρι το τέλος του 2015. «Πρόκειται για μια συμφωνία από το 2000, όταν στο πλαίσιο ευρωπαϊκών προγραμμάτων χρηματοδοτήθηκε η λεγόμενη Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα. Τότε, λοιπόν, προβλεπόταν ότι μέχρι το 2015 θα κλείσουν όλα τα ψυχιατρεία στη χώρα και θα έχουν αντικατασταθεί από κοινοτικές υπηρεσίες, κέντρα ψυχικής υγείας και ολοκληρωμένο δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών» μας λέει ο διευθυντής της 9ης Ψυχιατρικής Κλινικής του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής «∆αφνί», Θόδωρος Μεγαλοοικονόμου. Αυτό το τελευταίο, όμως, παρέλειψε ο Υπουργός να το διαβάσει στο κείμενο της συμφωνίας ή να τοποθετηθεί δημοσίως. Ωστόσο, υπάρχει μια τραγική – πραγματικά– ειρωνεία για όσους αγωνίστηκαν για την υλοποίηση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, μεταξύ των οποίων και ο Θ. Μεγαλοοικονόμου: Να χρειάζεται να λένε όχι στο κλείσιμο των ψυχιατρείων, που δεν πιστεύουν ως θεραπευτικό θεσμό, διότι αυτή τη στιγμή αυτό το λουκέτο σημαίνει πλήρης εγκατάλειψη περίπου 400 χρονίως νοσηλευομένων ασθενών και απόλυση απολύτως αναγκαίου θεραπευτικού και διοικητικού προσωπικού. «Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε όλοι ενάντιοι στο κλείσιμο των

ψυχιατρείων, αλλά όχι για τους ίδιους λόγους. Υπάρχουν εκείνοι που δεν θέλουν να κλείσουν τα ψυχιατρεία γιατί είναι υπέρ του ψυχιατρείου ως θεραπευτικού θεσμού, και αυτοί που θέλουμε να κλείσουν τα ψυχιατρεία, αλλά με την τήρηση εκείνης της παλιάς συμφωνίας και όσων προέβλεπε» τονίζει ο Θ. Μεγαλοοικονόμου. Απολύσεις και κατακερματισμός «Το μνημόνιο και η τρόικα» συνεχίζει «έρχονται τώρα να επικαθορίσουν εκείνη τη συμφωνία. ∆εν πρόκειται για το κλείσιμο που θελήσαμε και για το οποίο εργαστήκαμε, αλλά πρόκειται για την άθροιση του απαιτούμενου από την τρόικα αριθμού εργαζομένων προς διαθεσιμότητα, στόχος για τον οποίο ο χώρος της υγείας πληρώνει βαρύ φόρο. Τη στιγμή που και το ∆αφνί αλλά και το ∆ρομοκαΐτειο λειτουργούν στα όρια της ασφαλούς λειτουργίας, λόγω της συνταξιοδότησης ετησίως 100 ανθρώπων και της μη αντικατάστασής τους με νέες προσλήψεις, η κυβέρνηση ανα-

ζητά εργαζόμενους προς διαθεσιμότητα». Εκτός από τη διαθεσιμότητα, άλλος ένας τρόπος που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση στο σχεδιασμό της για τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας είναι ο κατακερματισμός. «Παίρνει τμήματα των ψυχιατρικών νοσοκομείων και τα μεταφέρει σε γενικά νοσοκομεία ή κλινικές, ώστε να καταργήσει τον προϋπολογισμό που απαιτούν, να φύγουν δηλαδή οι διοικητικοί και οι τεχνικοί υπάλληλοι που στηρίζουν τον οργανισμό ενός ψυχιατρείου, αλλά παράλληλα να μειωθεί και το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό», εξηγεί ο Θ. Μεγαλοοικονόμου. Εάν το ζήτημα ήταν η μεταφορά λόγω διαφορετικού σχεδιασμού και δεν ήταν οι απολύσεις ο ίδιος ο σχεδιασμός που αποκρύπτεται, τότε θα μετέφεραν τις ψυχιατρικές κλινικές ως έχουν και οι εργαζόμενοι αυτονόητα θα μεταφέρονταν επίσης. Ποιος ο λόγος να γίνεται συζήτηση για κινητικότητα; Τα «ψιλά» γράμματα

μενοι στα τρία ψυχιατρικά νοσοκομεία που έχουν βρεθεί στο στόχαστρο κυβέρνησης και τρόικας, με τα λόγια του Θ. Μεγαλοοικονόμου: «Πρώτον, χρειάζεται προσωπικό γιατί δεν μπορούμε να αντεπεξέλθουμε στις ανάγκες ψυχικής υγείας όπως είμαστε. ∆εύτερον, δεν μπορεί οι θεραπευτές, που έχουν θεραπευτική σχέση με τους ασθενείς, να βγουν σε διαθεσιμότητα ή κινητικότητα και την επομένη ξαφνικά ο ασθενής να πρέπει να έρθει σε επαφή με άλλο θεραπευτή που δεν τον έχει ξαναδεί. Τρίτον, και πολύ σημαντικό, χρειάζεται να γίνει τομεοποίηση, δηλαδή οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας που προσφέρονται πρέπει να απευθύνονται σε ένα δοσμένο αριθμητικά πληθυσμό και να υπάρχει θεραπευτική συνέχεια. Αυτά ήταν τα δεδομένα, άλλωστε, με βάση τα οποία πήραμε την ευρωπαϊκή χρηματόδοτηση. Τέταρτον, να δημιουργηθούν Κέντρα Ψυχικής Υγείας, που αποτελούν τις εναλλακτικές μονάδες στο θεσμό του ψυχιατρείου, πλήρως στελεχωμένα». Προφανώς, η ψυχιατρική μεταρρύθμιση δεν βρίσκεται ούτε στο πίσω μέρος του μυαλού του υπουργού Υγείας, της κυβέρνησης και της τρόικας. Όμως, αυτοί που υπηρετούν την ψυχική υγεία δεν παύουν να προβάλλουν αυτά τα ίδια αιτήματα για τα οποία αγωνίζονται χρόνια, ιδιαίτερα τώρα που η πρόταξή τους αποδεικνύει τη βαρβαρότητα, την αδιαφορία, το ψεύδος, τη διασπάθιση χρήματος και το έλλειμμα επαρκούς σχεδιασμού από την πλευρά των ιθυνόντων.

Τι ζητούν, λοιπόν, οι εργαζό-

Ζωή Γεωργούλα

ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

ι εργαζόμενοι στα φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης βρισκόμαστε σε συνθήκες οικονομικής εξαθλίωσης. Ο οικογενειακός προϋπολογισμός βρίσκεται σε αδιέξοδο, ενώ βρισκόμαστε μπροστά σε μία απίστευτη εργοδοτική επιθετικότητα. Η συνδικαλιστική δράση βρίσκεται σε διωγμό. Οι στοχευμένες απολύσεις συνδικαλιστικών στελεχών, οι μαζικές απολύσεις με προσχηματικό κλείσιμο και δημιουργία διάδοχων επιχειρήσεων, οι μαύρες λίστες για τους αγωνιστές συναδέλφους και οι προσπάθειες ποινικής δίωξης της διοίκησης του συνδικάτου και απολυμένου συναδέλφου συνθέτουν ένα εκρηκτικό σκηνικό. Στις σημερινές συνθήκες δύσκολα μπορούν να κρυφτούν οι αδυναμίες της λειτουργίας μας: η ευκολία της πεπατημένης και η δυσκολία συγκρότησης μιας συνδικαλιστικής τακτικής πιο κοντά στις νέες συνθήκες, η υψηλή ρητορική - ξύλινος λόγος, η έλλειψη μιας ουσιαστικής αποτίμησης της κάθε δράσης χωριστά, στοιχεία αυτολογοκρισίας υπό το βάρος της επίθεσης, η αδυναμία προβολής των θέσεων μας και συγκρότησης πολιτικών και κοινωνικών συμμαχιών είναι προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε χωρίς καμιά αναβολή. Γι’ αυτό μαζική συμμετοχή στις εκλογές του Σωματείου Εργαζομένων στα Φροντιστήριο Καθηγητών (ΣΕΦΚ), το Σάββατο και την Κυριακή, 9 και 10 Νοέμβρη. Ριζοσπαστική Ανανεωτική Κίνηση Εκπαιδευτικών (Ρ.Α.Κ.Ε.)

Να κάνουμε πράξη αυτά που διακηρύσουμε

ταν το 2008, όταν ο τότε υπουργός ∆ικαιοσύνης Σωτήρης Χατζηγάκης κατέθεσε στη Βουλή σχέδιο νόμου για το σύμφωνο συμβίωσης. Προηγήθηκε μια περίοδος που η ΕΕ με οδηγία της ζητούσε από τα κράτη-μέλη τη θέσμιση του συμφώνου συμβίωσης για όλους. Ο έλληνας Υπουργός, όπως κάνει πάντα τα τελευταία χρόνια το ελληνικό κράτος, να κινείται δηλαδή για θεσμικά ζητήματα δικαιωμάτων μετά από απαίτηση της ΕΕ, συνέταξε ένα σχέδιο νόμου το οποίο κατέθεσε στη Βουλή προς ψήφιση. Αντιδράσεις υπήρξαν πολλές και πρώτα και κύρια από την Eκκλησία, η οποία έσπευσε να δηλώσει ότι η καινούργια διάταξη που αφορούσε το οικογενειακό δίκαιο δεν ήταν αποδεκτή, όπως δεν είναι αποδεκτός ούτε ο πολιτικός γάμος που ισχύει στη χώρα μας από το 1982. Επίσης αντέδρασαν οργανώνεις που δραστηριοποιούνταν στο ζήτημα της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤ ατόμων, οι οποίες ζήτησαν να διευκρινιστεί αν το καινούργιο θεσμικό καθεστώς αφορούσε και τα ΛΟΑΤ άτομα. Ο υπουργός, ενώ αρχικά δεν είχε αποκλείσει τα ομόφυλα ζευγάρια από τον καινούργιο νόμο, προφανώς μετά από πιέσεις από συντηρητικούς κύκλους του κόμματός του, έσπευσε να αλλάξει στάση και με ανακοίνωσή του τελικά να τα αποκλείσει ρητά και κατηγορηματικά. Έγινε έτσι η Ελλάδα η μόνη από τα 19 κράτη-μέλη της ΕΕ, μαζί με τη Λιθουανία, που έχουν ψηφίσει ένα σύμφωνο συμβίωσης που αφορά μόνο τους ετεροφυλόφιλους. Η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Στο επόμενο διάστημα οι αντιδράσεις από τη ΛΟΑΤ κοινότητα και από νομικούς κύκλους, αλλά και από απλούς πολίτες υπήρξαν σφοδρότατες γι’ αυτή την εξαίρεση. Αποτέλεσμα αυτών των αντιδράσεων υπήρξε η κατάθεση προσφυγής στο Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο ενάντια

Στην ελληνική κοινωνία έχει στηθεί μια ολόκληρη βιομηχανία που ασχολείται με το γάμο. Σε αυτή συμμετέχουν κύκλοι που επενδύουν πολιτικά στα συντηρητικά αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας (∆εξιά και Ακροδεξιά, μεγάλο κομμάτι του ΠΑΣΟΚ), η επίσημη Εκκλησία, αλλά και μεγάλο κομμάτι ανθρώπων που ζουν από επιχειρήσεις που ασχολούνται με γάμους. Όλοι αυτοί, για τους λόγους του ο καθένας, τρέμουν την οποιαδήποτε αλλαγή στο θεσμικό καθεστώς που διέπει το οικογενειακό δίκαιο. Ευκαιρία για την Αριστερά

στο νόμο του Χατζηγάκη. Τα χρόνια πέρασαν και ήρθε σήμερα το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο να βάλει τα πράγματα στη θέση τους με απόφασή του. Εξετάζοντας σε διευρυμένη σύνθεση, όπως αποφασίστηκε πριν από περίπου ένα χρόνο λόγω της σημασίας της υπόθεσης, τις προσφυγές εναντίον της Ελλάδας για το θέμα, αποφάσισε ότι ο ελληνικός νόμος παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα ∆ικαιώματα του Ανθρώπου και ειδικότερα τα άρθρα 14 περί απαγόρευσης των διακρίσεων, και 8 περί του δικαιώματος σεβασμού της οικογενειακής ζωής. Επιδίκασε μάλιστα αποζημίωση σε αυτούς που προσέφυγαν 5.000 ευρώ από το ελληνικό κράτος. Η απόφαση του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου έχει πολύ μεγάλη πολιτική σημασία. Το ελληνικό κράτος εγκαλείται γιατί θέσμισε με το νόμο αυτό την ομοφοβία παραβιάζοντας κατάφωρα τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ ατόμων. Θα πρέπει, λοιπόν, να αλλάξει αυτόν το νόμο περιλαμβάνοντας και τα ομόφυλα ζευγάρια στις διατάξεις του. Οι αντιδράσεις και πάλι από συντηρητικούς κύκλους θα είναι μεγάλες. Και υπάρχουν λόγοι που το εξηγούν αυτό:

Ωστόσο, είναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρία για την Αριστερά να δείξει για μια ακόμα φορά την αταλάντευτη σύνταξή της με το κομμάτι εκείνο της ελληνικής κοινωνίας που αποζητά την πρόοδο. Σήμερα, που ο φασισμός και ο αυταρχισμός εκπορεύονται από επίσημα χείλη, που το ναζιστικό κόμμα της ΧΑ είναι μέλος του ελληνικού κοινοβουλίου και επιτίθεται με σφοδρότητα ενάντια σε οτιδήποτε διαφορετικό από τα κανονιστικά πρότυπα που εκείνο και η ναζιστική ιδεολογία θέτουν, ενώ η κυβέρνηση κυβερνά με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου χωρίς να δίνει κανένα λόγο στο κοινοβούλιο, είναι η ώρα να κάνουμε πράξη όλα αυτά που διακηρύσσουμε εδώ και χρόνια και να καταθέσουμε σχέδιο νόμου για τη θέσμιση του γάμου ομοφύλων καθώς και την επέκταση της ισχύος του συμφώνου συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια. Μια τέτοια ενέργεια αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την πλήρη απάλειψη των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και αποτελεί πάγιο αίτημα της ΛΟΑΤ κοινότητας εξαλείφοντας ένα απαράδεκτο και απαρχαιωμένο καθεστώς που ισχύει στη χώρα μας. Από μια τέτοια ενέργεια η Αριστερά έχει μόνο να κερδίσει. Αντώνης Σιγάλας

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΜΟΣ ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΜΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

Ανοικτή πρωτοβουλία ενάντια στα Κέντρα Κράτησης

ι τελευταίες εξελίξεις στο αντιφασιστικό μέτωπο ήταν ραγδαίες. Μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα και τις δυναμικές κινητοποιήσεις που έγιναν, η διπλή δολοφονία των μελών της Χρυσής Αυγής έφερε αμηχανία. Στο ενδιάμεσο διάστημα είδαμε την ελληνική κυβέρνηση να αναλαμβάνει «αντιφασιστική» δράση. Οι κινήσεις της, προφανώς υπό τη δυναμική του κινήματος και τις διεθνείς πιέσεις, περιβλήθηκαν με το μανδύα της πάταξης της ακροδεξιάς απειλής. Κανένας, όμως, κυβερνητικός εκπρόσωπος δεν μπόρεσε να εξηγήσει πως η ίδια κυβέρνηση έχει διαμορφώσει τις καταλληλότερες συνθήκες για την ανάπτυξη του φασισμού: Ο Ξένιος ∆ίας, τα στρατόπεδα κράτησης, ο νόμος για την ιθαγένεια είναι μόνο μερικές από τις ακροδεξιές στιγμές της κυβέρνησης των όψιμων «αντιφασιστών». Από την κυβερνητική αυτή δραστηριότητα, η πιο επικίνδυνη, αλλά και η πιο ενδεικτική, είναι η επιμονή στα κέντρα κράτησης ως αντιμετώπιση του μεταναστευτικού. Πέρα από το ότι προέρχεται κατευθείαν από την ατζέντα της Χρυσής Αυγής, η κίνηση αυτή (που είναι κοινή ευ-

ρωπαϊκή πολιτική σε όλο το Νότο) αποκλείει τους μετανάστες από την κοινωνία, τους περιθωριοποιεί, καθιερώνει τη φυλάκιση χωρίς δίκη και προφανώς απειλεί τη ζωή των ίδιων των θυμάτων. Ίσως, όμως, να είναι και το πιο προνομιακό πεδίο παρέμβασης στο μεταναστευτικό. Οι αναμνήσεις που ξυπνούν τα κέντρα αυτά και οι συνθήκες στις οποίες κρατούνται οι μετανάστες μπορεί να

αποτελέσουν την πρώτη επαφή πολλών Ελλήνων με τις ιδέες της αριστεράς για το μεταναστευτικό. Αντίστοιχα ίσως να είναι και η ευκαιρία της αριστεράς να βοηθήσει στην πράξη όσους κρατούνται, αλλάζοντας παράλληλα συνειδήσεις. Με αυτό το σκεπτικό ξεκίνησε η Ανοιχτή Πρωτοβουλία Ενάντια στα Κέντρα Κράτησης. Με πρώτη συνάντηση τη ∆ευτέρα 4/11, και αρκετή προετοιμασία

από πριν, συναντήθηκαν μεταναστευτικές και αντιρατσιστικές συλλογικότητες (πολιτικές, θεσμικές ή και ΜΚΟ) για να οργανώσουν μία παρέμβαση με ένα στόχο: να κλείσουν τα κέντρα κράτησης και να σταματήσει η μακρόχρονη κράτηση των μεταναστών στα αστυνομικά τμήματα. Τα χαρακτηριστικά που επιδιώκουμε να αποκτήσει αυτή η καμπάνια είναι η ανοικτότητα, η μαζικότητα και η διάρκεια. Να

Η αλληλεγγύη στο τέλος νικά * Αθωώθηκε για επανασύνδεση του ρεύματος Την Πέμπτη 31/10, στο ∆ικαστικό Μέγαρο της Βέροιας δικάστηκε ο Νίκος Ασλάνογλου, μέλος της κίνησης «Πολίτες της Βέροιας», με την κατηγορία της «κλοπής κινητής περιουσίας». Όλα ξεκίνησαν όταν ο ίδιος πήρε την πρωτοβουλία, στο πλαίσιο της έμπρακτης αλληλεγγύης, να επανασυνδέσει το ρεύμα σε άνεργο συμπολίτη του που αδυνατούσε να πληρώσει τους λογαριασμούς. Όπως δήλωσε ο Ν. Ασλάνογλου κατά την τηλεφωνική μας συνομιλία, «δεν υπήρξε καμία παραβίαση από την ενέργειά του, αφού το ρεύμα συνδέθηκε ξανά με τον μετρητή. Παραβίαση υπήρξε από την πλευρά της ∆ΕΗ που στερεί βασικά αγαθά πού το κράτος είναι υποχρεωμένο να παρέχει στους πολίτες του». Αυτό που τον συγκίνησε περισσότερο ήταν η «αυθόρμητη συμπαράσταση

συμπολιτών και φορέων γεγονός που τονίζει ακόμη περισσότερο την αναλγησία της διοίκησης της ∆ΕΗ και ευρύτερα της κυβερνητικής πολιτικής». Το δικαστήριο έκρινε τον Ν. Ασλάνογλου αθώο και ο ίδιος υπογράμμισε τη στάση της έδρας την οποία χαρακτήρισε ως «εξαιρετική». Το ζήτημα της διακοπής ρεύματος έχει προσλάβει ευρείες διαστάσεις συχνά με τραγικές συνέπειες. Πρόσφατο παράδειγμα είναι ο θάνατος ενός ηλικιωμένου άνδρα στην Ξάνθη αφού η ∆ΕΗ του έκοψε το ρεύμα, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να λειτουργήσει η μηχανή οξυγόνου που ήταν απαραίτητη για να διατηρείται στη ζωή.

είναι ανοικτή και προσιτή σε όλους/ες, γιατί αναγνωρίζουμε ότι ο αγώνας αυτός δεν μπορεί να επιλυθεί στο πλαίσιο οργανώσεων μόνο. Να είναι μαζική, για να κινητοποιεί με αξιώσεις όσο το δυνατό περισσότερο κόσμο και να μπορεί να δημιουργεί γεγονότα και αποτελέσματα γύρω από το ζήτημα, ειδικά σε μία περίοδο που η Ελλάδα θα έχει την προεδρία της Ε.Ε. Και να έχει διάρκεια, γιατί το να μιλήσεις ξανά για το μεταναστευτικό αποτελεσματικά προϋποθέτει υπομονή και πείσμα. Σε κάθε περίπτωση, η καμπάνια αυτή είναι μία αναγκαία προσπάθεια. Αναγκαία πέρα από τις διεθνείς καταδίκες της Ελλάδας, πέρα από την εικόνα της χώρας στην ευρωπαϊκή προεδρία. Είναι αναγκαία για όσους δεν θέλουν να μείνουν θεατές των κυβερνητικών κινήσεων και πιστεύουν ότι αντιφασισμός χωρίς αντιρατσιστικό λόγο μπορεί να είναι εύκολος, αλλά είναι λίγος και αναποτελεσματικός. Η επόμενη συνέλευση μας θα είναι αύριο, ∆ευτέρα 11/11, στις 7μ.μ., στο Πολυτεχνείο.

Ίρις Νικολοπούλου

Νικόλας Γανιάρης

ΣΕ ΚΡΙΣΙΜΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΑΠΕΡΓΟΙ ΠΕΙΝΑΣ

Θα θυσιάσουν τις ζωές τους προκειμένου να μην εκδοθούν

«Ο

ι κκ. Hasan Biber και Erdogan Cakir βρίσκονται σε βαριά, άμεσα απειλητική για τη ζωή τους, και, σίγουρα, για μόνιμες βλάβες στην υγεία τους, κατάσταση. Παρομοίως βαριά κατάσταση προβλέπεται στο άμεσο μέλλον και για τον κ. Ahmet Duzgun Yuksel, εφόσον συνεχίσει την αποχή από τη σίτιση. Μετά από μακρά συζήτηση, έγινε απολύτως σαφές από πλευράς τους, ότι εμμένουν στην απόφασή τους να μη δεχτούν ιατρική βοήθεια, και να θυσιάσουν τις ζωές τους προκειμένου να μην εκδοθούν», σύμφωνα με την ιατρική γνωμάτευση της κ. Όλγας Κοσμοπούλου, παθολόγου και

μέλος της ΟΕΓΝΕ που τους εξέτασε την Πέμπτη 7/11. Οι τρεις αιτούντες πολιτικού ασύλου μεταφέρθηκαν από την αστυνομία το ίδιο βράδυ, παρά τη θέλησή τους, στο νοσοκομείο. Την έκδοση του Hasan Biber στην Τουρκία ζήτησε ο Εισαγγελέας την Παρασκευή στον Άρειο Πάγο, όπου εξετάστηκε σε τελευταίο βαθμό το τούρκικο αίτημα. Η απόφαση του δικαστηρίου αναμένεται την ερχόμενη Παρασκευή. «Το αίτημα έκδοσης εξετάστηκε πρωτόδικα από το Συμβούλιο Εφετών Πειραιά, το οποίο γνωμοδότησε υπέρ της έκδοσής του στην Τουρκία. Η πρωτοφανής αυτή γνωμοδότηση δεν λαμ-

βάνει υπόψη τη ρητή, εκ του νόμου, απαγόρευση έκδοσης αιτούντων άσυλο εκκρεμούσης της διαδικασίας εξέτασης του αιτήματος τους, δεν αξιολογεί τον κίνδυνο έκθεσής του σε βασανιστήρια, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και μη δίκαιη δίκη, τη δίωξή του για λόγους πολιτικούς και έρχεται σε αντίθεση με την πάγια σχετική νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων και του Αρείου Πάγου», κρίνει σε δήλωσή της η Ομάδα ∆ικηγόρων για τα ∆ικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών. Τη δίκη επίσης παρακολούθησε παρατηρητής από τη ∆ιεθνή Αμνηστία, καθώς και διάφοροι κοινωνικοί φορείς

συμπαράστασης. Η εκδίκαση της έφεσης που έχει ασκήσει ο Erdogan Cakir στον Άρειο Πάγο, προκειμένου να μην εκδοθεί στη Γαλλία, πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 15 Νοέμβρη. Ο αιτούντας πολιτικού ασύλου καταζητείται από τη Γαλλία ως μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης, κατηγορία που έχει στοιχειοθετηθεί όμως βάσει νόμιμων πολιτικών δράσεων όπως η συμμετοχή σε διαδηλώσεις, η διοργάνωση φεστιβάλ αλληλεγγύης κτλ, σύμφωνα με τη δικηγόρο του Ι. Κούρτοβικ. Το αίτημα έκδοσής του στην Τουρκία απορρίφθηκε από το Εφετείο Αθηνών την Τρίτη 5/11. Αντίστοιχα, το αίτημα έκδοσης στην Τουρκία για τον Ahmet Duzgun Yuksel εκκρεμεί και αναμένεται να εκδικαστεί την ερχόμενη εβδομάδα. Υπενθυμίζεται πως ο Yuksel, που αντιμετωπίζει ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης από τη Γερμανία βάσει παρόμοιων πολιτικών πράξεων με τον Cakir, πρόκειται να εκδοθεί τελικώς στη Γερμανία καθώς η έφεσή που είχε ασκήσει απορρίφθηκε. Τη συμπαράστασή τους και την αντίθεσή τους στις διώξεις των τριών Κούρδων προσφύγων συνεχίζει η Επιτροπή Αλληλεγγύης Πολιτικών Κρατουμένων σε Κουρδιστάν και Τουρκία. Μέλη της Επιτροπής αλυσοδέθηκαν μπροστά στη Βουλή την περαμσένη Πέμπτη αντιδρώντας στην έκδοση των απεργών πείνας, ενώ η αστυνομία προσήγαγε 8 άτομα στο τμήμα Αλλοδαπών στην Πέτρου Ράλλη. Παράλληλα, η Fadik Adiyaman, μέλος της Επιτροπής, συνεχίζει τη συμπαράστασή της μέσω της απεργίας πείνας. Τζέλα Αλιπράντη

ΘΕΜΑΤΑ

έλω να καταθέσω κάποιες σκέψεις, με αφορμή το άρθρο της ∆ανάης Ψωμοπούλου που δημοσιεύτηκε στην Εποχή (27/10/2013) γιατί πιστεύω ότι δεν περιγράφει την πραγματική κατάσταση των Νέων του ΣΥΡΙΖΑ και δεν μεταφέρει την πραγματική εικόνα της συνεδρίασης της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ με θέμα τη συγκρότηση νεολαίας. Η συντάκτρια γράφει: Ωστόσο, πλέον, οι νέοι και οι νέες του ΣΥΡΙΖΑ κινούνται στην τελική ευθεία για την ίδρυση ενιαίας οργάνωσης νεολαίας που δε θα είναι απλώς το άθροισμα των σημερινών οργανώσεων . Από αυτή τη φράση προκύπτει το συμπέρασμα ότι έχουν ήδη ξεκινήσει ουσιαστικές διεργασίες για την πορεία συγκρότησης της νεολαίας. Για παράδειγμα, συσκέψεις, συζητήσεις στη νεολαία, στο κόμμα, συνεδριάσεις της γραμματείας, της ΚΕ, εκδηλώσεις για τη νεολαία, κείμενα, ζύμωση κ.α. Έχει γίνει κάτι από όλα αυτά; Σίγουρα όχι. Υπάρχουν διεργασίες που δεν είναι ούτε ουσιαστικές ούτε στοιχειωδώς σοβαρές. Είναι η συγκρότηση οργανώσεων νεολαίας μια ανάσα πριν το συνέδριο όπου το μόνο έργο τους ήταν η εκλογή αντιπροσώπων για το συνέδριο. Σε άλλο σημείο του άρθρου γράφεται: Η πλειοψηφία των Νέων προκρίνει να προχωρήσουν με αποφασιστικό τρόπο στη συγκρότηση,….. . Ποια πλειοψηφία; Ποιων Νέων; Από πού προκύπτει αυτό; Από κάποια μεγάλη πανελλαδική συνάντηση των Νέων του ΣΥΡΙΖΑ που δεν έγινε; Από κάποια πλειοψηφία εντός του Συντονιστικού των Νέων ΣΥΡΙΖΑ; Από κάποια πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ; Το μέλος της Πολιτικής Γραμματείας Ρ. Ρινάλντι, στη σχετική συνεδρίαση δεν συμφώνησε με την πρόταση που ψηφίστηκε

Ένας προβληματισμός για τη νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ

θεωρώντας ότι χρειάζεται διαφορετική αντίληψη και διαφορετική διαδικασία από αυτήν που επιλέγεται για τη συγκρότηση της νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ. Πιο συγκεκριμένα: α) Αυτοκριτική τοποθέτηση της γραμματείας αλλά και της ΚΕ γιατί δεν έχει ασχοληθεί καθόλου με το ζήτημα της νεολαίας. β)Ποια είναι η κατάσταση της νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή; Άμαζη (να μη μιλήσουμε καλύτερα για νούμερα), χωρίς ουσιαστική λειτουργία με έντονη τη σφραγίδα μηχανισμών-φραξιών όπου στο συν-

τονιστικό οι μισοί δε μιλιούνται με τους άλλους μισούς και χωρίς καμία συζήτηση, ζύμωση για το τι νεολαία θέλουμε, τι στόχους βάζουμε. γ) η απάντηση που πρέπει να δοθεί είναι πολιτική και όχι οργανωτική δ) το κόμμα έχει την ευθύνη (όχι την κηδεμονία όπως είπαν κάποιοι) για τη συγκρότηση της νεολαίας. ∆ηλαδή τα συλλογικά του όργανα (γραμματεία, ΚΕ) πρέπει να ιεραρχήσουν ως βασική τους προτεραιότητα τη δουλειά στη νεολαία. ∆εν αφορά μόνο τους άμεσα εμπλεκόμενους

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

αλλά είναι υπόθεση συνολικά του ΣΥΡΙΖΑ. ε) είναι κρίσιμο να ανοίξει μια συζήτηση στο κόμμα (η νεολαία είναι κομμάτι αυτού του οργανισμού) σε ότι αφορά την κατάστασης της νεολαίας της χώρας (δεν είναι μόνο η σπουδάζουσα) τη φυσιογνωμία της, τους πολιτικούς στόχους του ΣΥΡΙΖΑ. Και τέλος στ) μαζική απεύθυνση στη νεολαία με μεγάλη καμπάνια νέων μελών που να αντιστοιχίζεται με τις ανάγκες και τα καθήκοντα του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση και ως δύναμη ελπίδας, ανατροπής και διεξόδου στη χώρα. Για όλα τα παραπάνω αφού δεν έχει γίνει το παραμικρό βήμα, θεωρήθηκαν δεδομένα για κάποιους, λαθεμένα για κάποιους άλλους και προσπεράστηκαν εύκολα, προκρίνοντας μια λύση καθαρά οργανωτίστικη. Όλα θα λυθούν (μαζική απεύθυνση στη νεολαία, πολιτική για τη νεολαία, αντιπαραθέσεις φραξιών κ.α.) και θα προχωρήσουν με το να πάμε γρήγορα-γρήγορα σε συνδιάσκεψη, εκλογή οργάνων ως η διαδικασία που θα δώσει απαντήσεις και θα ανοίξει το δρόμο στη συγκρότηση της νεολαίας του κόμματος. Ο παραπάνω προβληματισμός θεωρώ ότι είναι ουσιαστική και ειλικρινής συμβολή στη συγκρότηση νεολαίας. Στην οικοδόμηση του ΣΥΡΙΖΑ των μελών που ονειρευόμαστε, του ΣΥΡΙΖΑ που έχει ανάγκη ο τόπος. Για άλλους θεωρείται ότι (...) τα στελέχη της ΚΟΕ τονίζουν σε κάθε ευκαιρία την ύπαρξή τους ως ξεχωριστής οργάνωσης με δικές της λειτουργίες και αποφάσεις σε κρίσιμα, για το κόμμα, ζητήματα . ∆εν πειράζει. Ελένη Σωτηρίου, μέλος Πολιτικής Γραμματείας ΣΥΡΙΖΑ

Ημερολόγιο Εκδηλώσεων ** Μπάσκετ θα παίξει το «Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών» με τους «ΝΕΦΟ Νικοφόρος & ΑΓΣ Πολυνίκης» την Κυριακή 10 Νοεμβρίου στις 12 το μεσημέρι στο κλειστό γυμναστήριο Αγ. Βαρβάρας. Αντί εισιτηρίου θα μαζεύονται τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. ** ∆ιάλεξη με θέμα «Τα φιλολογικά σαλόνια της Κωνσταντινούπολης και το γλωσσικό ζήτημα» θα πραγματοποιήσει η Σ. Αντωνίου την Κυριακή 10 Νοεμβρίου στις 6 μ.μ. στον πολυχώρο «Αίτιον» (Τζιραίων 8). ** Οι εκδόσεις Futura διοργανώνουν παρουσίαση του βιβλίου των Μ. Εμμανουηλίδη και Α. Κουκουτσάκη «Χρυσή Αυγή και στρατηγικές διαχείρισης της κρίσης» τη ∆ευτέρα 11 Νοεμβρίου στις 8 μ.μ. στο κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134-136). Μιλούν οι: Θ. Λάγιος, Γ. Μηλιός, Θ. Παπακωνσταντίνου, Στ. Σταυρίδης. Συντονίζει ο ∆. Ψαρράς. Προλογίζει η ∆. Κουτσούμπα. ** Ανοιχτή συνέλευση με θέμα «Ο δρόμος προς τις αυτοδιοικητικές εκλογές» διοργανώνει η δημοτική κίνηση «Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη» τη ∆ευτέρα 11 Νοεμβρίου στις 6 μ.μ. στην αίθουσα δημοτι-

κού συμβουλίου Θεσσαλονίκης. ** Εκδήλωση με θέμα «Ρατσισμός μια διαχρονική "ασθένεια"» διοργανώνει τη ∆ευτέρα 11 Νομεβρίου, στις 7.30 μ.μ. η κινηματογραφική λέσχη ΣΥΡΙΖΑ Κουκακίου-Πλάκας στο αυτοδιαχειριζόμενο καφενείο «Κρίκος» (Γενναίου Κολοκοτρώνη 49). Μιλούν: Μ. ∆ιαλλινά και Α. Κυριαζή. ** Το πολιτιστικό στέκι του ΚΕΘΕΑ ∆ιάβαση (Σταυροπούλου 29, πλατεία Αμερικής) και ο Πολιτιστικός Όμιλος Φοιτητών του Πανεπιστημίου Αθηνών διοργανώνουν έκθεση μελών του Φωτογραφικού Τομέα που θα διαρκέσει από τις 11 έως τις 22 Νοεμβρίου. Εγκαίνια τη ∆ευτέρα 11 Νοεμβρίου στις 8 μ.μ. ** Συνάντηση-συνέντευξη Τύπου με θέμα «Ώρα για αποπυρηνικοποιημένη Μ. Ανατολή» διοργανώνει το ΠΙΕΚΒΑ και το ΠΑ∆ΟΠ την Τρίτη 12 Νοεμβρίου στις 12.30 μ.μ. στη Στοά του Βιβλίου. ** Εκδήλωση με θέμα «Η παιδεία σήμερα. Προτάσεις και λύσεις» διοργανώνει η επιτροπή Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ 6ου ∆ιαμερίσματος, την Τρίτη 12 Νοεμβρίου, στις 7.30 μ.μ. στον πολυχώρο «Αλεξάνδρεια» (Σπάρτης 14). Μιλούν: Β. Αγγελόπουλος, Ν. Καλόγηρος, Στ. Κωνσταντακό-

πουλος, Σπ. Μότσιου, Π. Χαραμής. ** Οι εκδόσεις Αλεξάνδρεια και ο Ιανός (Σταδίου 24) παρουσιάζουν το βιβλίο του Νίκου Παναγωτόπουλου «Η βία της ανεργίας» την Τρίτη 12 Νοεμβρίου στις 8.30 μ.μ. Μιλούν οι Β. Καραποστόλης, Ι. Καρυστιάνη, Γ. Σταθάκης, Fr. Schultheis και ο συγγραφέας. Συντονίζει ο Ν. Ξυδάκης. ** Εκδήλωση με θέμα «40 χρόνια Πολυτεχνείο: Τα παιδιά του Νοέμβρη συζητούν για την εξέγερση» διοργανώνει η Πολιτική Πολιτιστική Λέσχη «Εκτός Γραμμής» την Τρίτη 12 Νοεμβρίου, στις 7.30 μ.μ. Μιλούν: Α. Αλαβάνου, Μ. Καρακώστας. Τ. Κατιντσάρος, Α. Μαούνης, Α. Νταβανέλος. ** Εκδήλωση τιμής στα 40 χρόνια του Πολυτεχνείου διοργανώνει ο ΣΦΕΑ 19671974 την Τρίτη 12 Νοεμβρίου, στις 5.30 μ.μ. στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Μιλούν: Ν. Τριανταφύλλου, Γ. Κατρούγκαλος, Γ. Μαργαρίτης, ∆. Ψαρράς. ** Σε ανοιχτή συνέλευση για το συντονισμό του αγώνα ενάντια στις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμούς καλεί η «Αλληλεγγύη για όλους» την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου στις 6 μ.μ. στο θέατρο «Εμπρός» (Ρήγα Παλαμήδη 2, Ψυρρή). ** Εκδήλωση με θέμα «Οικονομική κρίση και φασισμός» διοργανώνει η Επιτροπή Αγώνα Κηφισιάς την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου, στις 7.30 μ.μ. στο πνευματικό κέντρου του δήμου (Λούκή Ακρίτα 4). Μιλούν οι: ∆. Καλτσώνης και Α. Χατζηστεφάνου. ** Η κατάληψη του Βοτανικού Κήπου Πετρούπολης θα προβάλει την ταινία «Νομαδικές μηχανές» την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου, στις 9 μ.μ. Ακολουθεί συζήτηση με θέμα τη συλλογική κινηματογραφική παραγωγή. ** Παρουσίαση των βιβλίων της Ελένης Αρ-

τεμίου Φωτιάδου «Κατεπείγον», «∆ιμερής Συμφωνία», «Αφύπνιση 800mg» διοργανώνουν οι εκδόσεις Μανδραγόρα την Πέμπτη 14 Νοεμβρίου στις 7.30 μμ. Μιλούν οι : Α. Ασπρογέρακα-Γρίβα, Κ. Κρεμμύδας και Θ. Πυλαρινός. Θα διαβάσει αποσπάσματα ο Κ. Κάρκαλης. Στο φλάουτο η Ν. Χατζηπέτρου. ** Παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Οικονόμου «Πολυτεχνείο 1973. Η απαρχή του αυτόνομου κινήματος» θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 14 Νοεμβρίου, στις 8 μ.μ στο καφέ «Φλοράλ» στην πλατεία Εξαρχείων. Μιλούν: Γ. Σταματόπουλος, ∆. Παπαχρήστος. Γ. Οικονόμου, Μπ. Μαγουλάς, Ν. Κατσιαούνης. ** Το Σάββατο 16 Νοεμβρίου, στις 7.30 μ.μ στο αμφιθέατρο «Αθήνα 9,84» στην Τεχνόπολις οι νέοι και οι νέες του ΣΥΡΙΖΑ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς διοργανώνουν εκδήλωση με τίτλο «Κράτος έκτακτης ανάγκης και δημοκρατία την εποχή της διαρκούς κρίσης». Ομιλητής θα είναι ο Ιταλός φιλόσοφος Τζόρτζιο Αγκάμπεν. ** Εκδήλωση για την κατάσταση στην εκπαίδευση διοργανώνουν η Ε ΕΛΜΕ Αθήνας και οι εργαζόμενοι και κάτοικοι του Ταύρου το Σάββατο 16 Νοεμβρίου, στις 6.30 μ.μ στα ∆ημοτικά Σφαγεία (Επταλόγου και Πειραιώς). Θα προβληθεί η ταινία του Χοσέ Λουίς Κουέρντα «Η γλώσσα της πεταλούδας». •

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

“ Ο Τσόμσκι τποστήριξε τις Ο Νόαμ Τσόμσκι, στη διάρκεια επίσκεψής του στο Μόντρεαλ πριν μια εβδομάδα, είπε ότι ο Καναδάς είναι αφιερωμένος στην καταστροφή άλλων χωρών με τις εξορυκτικές επιχειρήσεις του σε όλον τον κόσμο.

ΝΟΑΜ ΤΣΟΜΣΚΙ

αρχές του κινήματος «αποανάπτυξης» που στοχεύει στη χαλιναγώγηση της υπερπαραγωγής και της υπερκατανάλωσης και επικαλέστηκε τις μαζικές μεταφορές, τις τοπικές καλλιέργειες και τη βελτίωση της ενεργειακής επάρκειας, ως χρήσιμες μορφές ανάπτυξης που μπορούν να μετριάσουν την κλιματική αλλαγή και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής.

Στην περίπτωση του περιβάλλοντος, δεν υπάρχει κανένας να μας διασώσει * Οι ντόπιοι όπου γης που αντιστέκονται στην εξόρυξη ορυκτών καυσίμων ηγούνται στη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή «Καναδάς και ΗΠΑ είναι αφιερωμένοι στην προσπάθεια να εξάγουν κάθε σταγόνα υδρογονανθράκων απ’ όλη τη γη. Ο Καναδάς είναι, επίσης, αφιερωμένος στην καταστροφή άλλων χωρών με τις εξορυκτικές επιχειρήσεις του σε όλον τον κόσμο. Κινητήρια δύναμη είναι προφανώς το οικονομικό μοντέλο που βάζει πολλά δολάρια στις τσέπες των ανθρώπων οι οποίοι σχεδιάζουν και ελέγχουν την κοινωνία». Αυτά, μεταξύ άλλων, είπε ο Νόαμ Τσόμσκι στη διάρκεια επίσκεψής του στο Μόντρεαλ πριν μια εβδομάδα, καθώς παραχώρησε συνέντευξη σε δημοσιογράφο του «Guardian» και σε καναδικό ραδιοφωνικό σταθμό, στις οποίες άσκησε κριτική στις ενεργειακές πολιτικές της κυβέρνησης του συντηρητικού πρωθυπουργού Στίβεν Χάρπερ.

«Η

βιασύνη του Καναδά να εκμεταλλευτεί τα πετρελαϊκά πεδία και τα αποθέματα φυσικού αερίου, θα καταστρέψει το περιβάλλον. Είναι σαν να παίρνεις κάθε σταγόνα υδρογονάνθρακα από το έδαφος, είτε πρόκειται για φυσικό αέριο στο Νιου Μπρούνσβικ ή για πισσώδη άμμο στην Αλμπέρτα και να προσπαθείς να καταστρέψεις το περιβάλλον όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, χωρίς καν να αναρωτιέσαι για το πώς θα μοιάζει ο κόσμος ως αποτέλεσμα», είπε ο αμερικανός γλωσσολόγος και συγγραφέας. «Όμως οι αυτόχθονες του Καναδά που εμποδίζουν την ανάπτυξη των ορυκτών καυσίμων, ηγούνται στη μάχη για την κλιματική αλλαγή», συνέχισε, αναφερόμενος στην αντίσταση των ιθαγενών καναδών και εκφράζοντας ανησυχία για την εισβολή βαριά οπλισμένων αστυνομικών στον καταυλισμό κατοίκων του Νιου Μπρούνσβικ. «Αποτελεί ειρωνεία το γεγονός οτι οι αποκαλούμενοι «λιγότερο προηγμένοι» άνθρωποι, είναι εκείνοι που αναλαμβάνουν τον ηγετικό ρόλο στην προστασία όλων μας, ενώ οι πλουσιότεροι και οι ισχυρότεροι απ’ όλους, είναι εκείνοι που προσπαθούν να οδηγήσουν την κοινωνία στην καταστροφή». ∆ιατύπωσε την άποψη οτι οι προοδευτικοί «θα πρέπει να εργαστούν για την κλιματική αλλαγή στα πλαίσια των προσπαθειών τους για οργάνωση», αλλά με τρόπο που να δίνει έμφαση στο πώς η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μπορεί να βελτιώσει και όχι να χειροτερέψει τις ζωές των ανθρώπων. «Εάν πρόκειται για προφητεία καταστροφής, θα αμβλύνει τις αντιδράσεις εγώ ο ίδιος θα απολαύσω ένα-δυο χρόνια

ακόμα όσο υπάρχει ευκαιρία. Όμως, ως επίκληση για δράση, θα πρέπει να ενεργοποιεί. Όπως, για παράδειγμα: θέλετε τα παιδιά σας και τα εγγόνια σας να έχουν μια αξιοπρεπή ζωή;» Υποστήριξε τις αρχές του κινήματος «απο-ανάπτυξης» που στοχεύει στη χαλιναγώγηση της υπερπαραγωγής και της υπερκατανάλωσης και επικαλέστηκε τις μαζικές μεταφορές, τις τοπικές καλλιέργειες και τη βελτίωση της ενεργειακής επάρκειας, ως χρήσιμες μορφές ανάπτυξης που μπορούν να μετριάσουν την κλιματική αλλαγή και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής. Ως «μείζον ζήτημα» πίσω από την κλιματική αλλαγή, ο Τσόμσκι εντόπισε τις ανεπάρκειες του συστήματος της αγοράς. «Οι αγορές είναι θανάσιμες, μόνο και μόνο επειδή αγνοούν τις επιδράσεις προς τα έξω, τις επιπτώσεις των συναλλαγών τους στο περιβάλλον», είπε. «Όταν στρέφεται στην παραγωγή ενέργειας, στις συναλλαγές της αγοράς, κάθε συμμετέχων αναρωτιέται: Τί μπορώ να κερδίσω απ’ αυτό; ∆εν σκέφτεται ποιο είναι το κόστος για τους άλλους. Σε αυτήν την περίπτωση, το κόστος για τους άλλους είναι η καταστροφή τους περιβάλλοντος. Άρα, οι επιδράσεις προς τα έξω, δεν είναι ασήμαντες.» Επισήμανε χαρακτηριστικά ότι, στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2008, οι τράπεζες μπορούσαν «να ξεχάσουν την πίστη στις αγορές, να σπεύσουν γονυπετείς στην κυβέρνηση και να ζητήσουν διάσωση. Στην περίπτωση του περιβάλλοντος, δεν υπάρχει κανένας να μας διασώσει». «Όχι πλέον αδρανείς» Η εκμετάλλευση του αργού πετρελαίου από τις αχανείς πισσώδεις εκτάσεις στην Αλμπέρτα του Καναδά, περιλαμβάνουν την εκσκαφή, τη μεταφορά και το διαχωρισμό του καυσίμου που υπάρχει σε παχύρρευστη μορφή αναμεμειγμένη με άμμο. Τα κοιτάσματα ορυκτών καυσίμων, που αποτελούν τη σοβαρότερη πηγή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, προγραμματίζονται για τεράστια εκμετάλλευση, παρά τις διεθνείς επικρίσεις και διαμαρτυρίες. Τα συνολικά αποθέματά του σε αργό πετρέλαιο -περιλαμβανομένων των εδαφών πίσσας τα οποία υπολογίζονται σε περισσότερα από 1,5 τρισεκατομμύρια βαρέλια- τοποθετούν τον Καναδά στην τρίτη θέση παγκοσμίως μετά τη Σαουδική Αραβία και τη Βενεζουέλα. Οι καταστροφικές για το περιβάλλον εξόρυξη, μεταφορά και καύση, σε συνδυασμό με τις σεισμικές δοκιμές για τον εντοπισμό και την άντληση των αποθεμάτων σχιστολιθικού αερίου (φυσικού αε-

ρίου εντός σχιστολιθικών γεωλογικών σχηματισμών), που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, υποβαθμίζουν και θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή των κατοίκων του Καναδά και απειλούν το περιβάλλον παγκοσμίως. Η κοινότητα Πρώτο Έθνος γηγενών Ελσιπογκτόγκ και Μίκμακ συνεχίζει επί μήνες τις διαμαρτυρίες εναντίον των ερευνών για το αέριο στην επαρχία του Νιου Μπρούνσβικ. Στις αρχές Οκτωβρίου εκδόθηκε διαταγή που απαγόρευε τον αποκλεισμό της πρόσβασης στις εγκαταστάσεις τής -αμερικανικών συμφερόντων- εταιρίας SWN Resources Canada και κορυφώθηκε με την επέμβαση ισχυρής αστυνομικής δύναμης, τη σύγκρουση με τους διαμαρτυρόμενους και τη σύλληψη 40 ατόμων, στις 17 Οκτωβρίου. Οι συγκεκριμένες διαμαρτυρίες αποτελούν συνέχεια του κινήματος «Όχι Πλέον Αδρανείς» [Idle No More (βλ. www.idlenomore.ca)] το οποίο καλεί σε «ειρηνική επανάσταση», στην προστασία της πατρογονικής γης και σε εναντίωση στις αποικιοκρατικές πολιτικές. ∆ραστηριοποιήθηκε στα τέλη 2012 ως αντίδραση σε «πολυνόμους» που καταργούσαν περιβαλλοντικές προστασίες και προωθούσαν την εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών σε εδάφη αυτοχθόνων πληθυσμών. Τα δύο άκρα του Καναδά Η κυβέρνηση Χάρπερ, από το 2008, επιχειρεί να εμποδίσει τους κρατικά χρηματοδοτούμενους επιστήμονες να συνεργάζονται, να ανταλλάζουν και να δημοσιοποιούν πληροφορίες σχετικά με τις έρευνες για την κλιματική αλλαγή, την αλιεία και οτιδήποτε σχετίζεται με τα εδάφη της Αλμπέρτα και τον αμφιλεγόμενο πετρελαιαγωγό Keystone XL. «Προτεραιότητα της κυβέρνησης, μοιάζει να είναι η απρόσκοπτη λειτουργία των επιχειρήσεων στα πετρελαϊκά εδάφη, ακόμα και με απόκρυψη των προβλημάτων ρύπανσης και με απομόνωση ερευνητών και επιστημόνων», σύμφωνα με τους «New York Times». Επιπλέον, πιέζει τις ΗΠΑ για την έγκριση της διέλευσης του Keystone XL που θα μεταφέρει το αργό πετρέλαιο από την Αλμπέρτα σε διυλιστήρια στο Τέξας και στον Κόλπο του Μεξικού, απ’ όπου θα φορτώνεται προς εξαγωγή. Ωστόσο, ένα ευρύ περιβαλλοντικό και πολιτικό κίνημα υποστηρίζει οτι ο πρόεδρος Ομπάμα πρέπει να «ορθώσει το ανάστημά του» στα πετρελαϊκά συμφέροντα. Αλλά και ο αρχηγός των φιλελευθέρων Τζάστιν Τριντό, έχει υποστηρίξει δημοσίως την εκμετάλλευση των πετρελαϊκών εδαφών και τον αγωγό Keystone XL, ενώ

παράλληλα «προσπαθεί να παρουσιάσει τους φιλελεύθερους ως το κόμμα που μπορεί να γεφυρώσει τα δύο άκρα -την εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων με το διάλογο για την κλιματική αλλαγή», σύμφωνα με τοπικά ΜΜΕ. Νομπελίστες εναντίον ορυκτών καυσιμών Ο Καναδάς, που βρίσκεται στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αποσύρθηκε τον ∆εκέμβριο 2012 από τις δεσμεύσεις της 2ης περιόδου (2013-2020) του Πρωτοκόλλου του Κιότο του ΟΗΕ για μείωση των εκπομπών, επικαλούμενος το κόστος για τους πολίτες του. Όπως αποδεικνύεται, η «προστασία» αφορούσε στο κόστος που θα υφίσταντο οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες εξόρυξης και εκμετάλλευσης των αποθεμάτων και η καναδικών συμφερόντων κατασκευάστρια του αγωγού, Trans Canada. Εξακολουθεί, ωστόσο, να υποχρεούται σε μείωση των εκπομπών κατά 17% από τα επίπεδα του 2005, μέχρι το 2020, όπως και οι ΗΠΑ, από τα οποία έχει επιτύχει μόνο 4,8% μέχρι το 2011, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στρατηγική Βιώσιμης Ανάπτυξης του Καναδά 2013-2016 που δημοσιεύτηκε στις αρχές Νοεμβρίου. Με επιστολή προς τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Χοσέ Μανουέλ Μπαρόζο, 21 Νομπελίστες, μεταξύ των οποίων και ο νοτιοαφρικανός αρχιεπίσκοπος, ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Ντέσμοντ Τούτου, καλούν την Ευρωπαϊκή Ένωση να θεσπίσει νομοθεσία με την οποία το πετρέλαιο από τα πισσώδη εδάφη θα χαρακτηρίζεται περισσότερο ρυπογόνο από τις συμβατικές μορφές αργού πετρελαίου. Σύμφωνα με το Reuters, υποστηρίζουν την αναγκαιότητα σχετικού νόμου επειδή «η εξόρυξη μη συμβατικών καυσίμων όπως τα πετρελαϊκά εδάφη και το σχιστολιθικό αέριο- έχουν ιδιαίτερα καταστροφικές συνέπειες στην κλιματική αλλαγή». Η ΕΕ έχει μεν εγκρίνει απο το 2009 την -αόριστη- Οδηγία Πετρελαϊκής Ποιότητας με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων από καύσιμα μεταφορών κατά 6% μέχρι το 2020, ωστόσο ο Καναδάς ασκεί πιέσεις επειδή «κάνει διάκριση εις βάρος του καναδικού πετρελαίου». Η κάτοχος Νόμπελ Ειρήνης Τζόντι Γουίλιαμς δήλωσε οτι η κλιματική προστασία «οπωσδήποτε επηρεάζει την πιθανότητα να δημιουργήσουμε έναν ειρηνικό κόσμο». Ελισάβετ Πετρίδου

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Θέλουμε να γιορτάσουμε, αλλά δε μας αφήνουν

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Ελεύθεροι και οι άλλοι δύο αγωνιστές της Ιερισσού

ην περασμένη Τετάρτη αφέθηκαν, μετά από τρεισήμισι μήνες προφυλάκισης, ελεύθεροι και οι άλλοι δύο κάτοικοι της Ιερισσού που βρίσκονταν στις φυλακές ∆ιαβατών. Πρόκειται για τον Γιάννη Σταθώρη και τον ∆ημήτρη Ιωάννου, που είχαν προφυλακιστεί τον περασμένο Ιούλιο κατηγορούμενοι για την εμπρηστική επίθεση στο εργοτάξιο της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός», στις Σκουριές. Οι δυο αγωνιστές έμειναν άδικα προφυλακισμένοι χωρίς καμιά ένδειξη ενοχής και χωρίς να είναι ύποπτοι φυγής. Όλα έγιναν για έναν πολύ σοβαρό “πολιτικό” λόγο: να τρομοκρατηθεί το κίνημα ενάντια στην καταστροφή του τόπου, να φοβηθούν οι κάτοικοι, να σωπάσουν και να πάψουν ν’ αγωνίζονται για αξιοπρέπεια κι ελευθερία. Αυτό το σχέδιο της εξουσίας δεν πέτυχε. Την παραπάνω απόφαση πήρε η ανακρίτρια Χαλκιδικής μετά αίτηση των συνηγόρων των κατηγορουμένων και τη θετική γνωμοδότηση και της εισαγγελίας. Στους δύο κατοίκους της Ιερισσού τέθηκαν περιοριστικοί όροι εξόδου από τη χώρα, εμφάνισης στο αστυνομικό τμήμα και χρηματική εγγύηση. Να υπενθυμίσουμε ότι στις 14 Οκτωβρίου αποφυλακίστηκαν οι δύο πρώτοι από τους τέσσερις κατοίκους της βορειοανατολικής Χαλκιδικής που βρίσκονταν προφυλακισμένοι στις φυλακές ∆ιαβατών. Στην Ιερισσό επικράτησε πανηγυρικό κλίμα: πολύς κόσμος συγκεντρωμένος στην πλατεία υποδέχτηκε τους δύο αγωνιστές στο χωριό τους, οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα και στήθηκε γλέντι συγκίνησης και χαράς. Ο αγωνιστικός παλμός ήταν έντονος ενόψει μάλιστα του μεγάλου συλλαλητηρίου που είχε προγραμματιστεί για το Σάββατο στην Θεσσαλονίκη. Πάντως, αποφασιστική σημασία φαίνεται πως θα έχει η απόφαση που θα λάβει η Ολομέλεια Εφετών Θεσσαλονίκης, που αναμένεται να συγκληθεί τις προσεχείς μέρες για να αποφανθεί εάν θα κάνει δεκτό το αίτημα του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Εφετών, Π. Γιαννάκη, που ζήτησε να οριστεί εφέτης ειδικός ανακριτής για την πολύκροτη υπόθεση, για την οποία κατηγορούνται συνολικά είκοσι άτομα με κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα μεταξύ αυτών της συγκρότησης εγκληματικής οργάνωσης, από τους οποίους έως τώρα έχουν απολογηθεί οι επτά.

* Με αφορμή το 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου

Θεσσαλονίκη γιορτάζει καθώς τις μέρες αυτές διεξάγεται στην πόλη το 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Κι όμως η γιορτή αυτή, μια γιορτή της πόλης και του πολιτισμού, μας βρίσκει “μαγκωμένους” αφού μια σειρά από γεγονότα δεν μας αφήνουν να τη χαρούμε. Μέσα σε ένα σκηνικό κοινωνικής κατάρρευσης και οικονομικής καταστροφής, όλα αυτά βαραίνουν ακόμη περισσότερο, το ήδη βεβαρυμένο, κλίμα: 1. Οι Αποθήκες 1 και ∆ στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, οι οποίες έχουν μετατραπεί σε κινηματογραφικές αίθουσες και φιλοξενούν τις προβολές του Φεστιβάλ και του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, εκχωρούνται σε ιδιώτες. Πιο συγκεκριμένα στην εταιρία Village συμφερόντων Κοντομηνά, η οποία νοικιάζει τους χώρους από τον ΟΛΘ με σκοπό τη μετατροπή τους σε πολυκινηματογράφο και με μόνη υποχρέωση την παραχώρησή τους στο Φεστιβάλ για τις μέρες που διεξάγεται. Μετά τη σκανδαλώδη παραχώρηση του κτιρίου όπου λειτουργεί το Kitchen Bar, με τη συγκεκριμένη αντίληψη περί αισθητικής, ολόκληρος ο χώρος πρόκειται να μετατραπεί σε κάτι παρόμοιο. Αντί της παραχώρησης στο ιδιωτικό κεφάλαιο, θα μπορούσε ο ΟΛΘ με τη συνεργασία του δήμου Θεσσαλονίκης (ο κ. Μπουτάρης πρέπει να πάρει θέση) να προχωρήσουν στη δημιουργία ενός Άρτιπλεξ, δηλαδή ενός πολυχώρου πολιτισμού που: - θα φιλοξενεί ποιοτικές ταινίες και θα ενισχύει όσο το δυνατό ευρύτερο φάσμα παραγωγών και όσο το δυνατό μεγαλύτερη ποικιλία προέλευσης των κινηματογραφικών έργων, - θα προβάλλει ταινίες του

ελληνικού κινηματογράφου, που σχεδόν έχει εξοβελιστεί, - θα φιλοξενεί και άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες όπως θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες κλπ., βοηθώντας τους πολιτιστικούς φορείς αλλά και τους καλλιτέχνες της Θεσσαλονίκης να βρουν χώρο έκφρασης και επικοινωνίας με το κοινό, έναντι ενός συμβολικού αντιτίμου. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθεί στο κέντρο της πόλης ένας πνεύμονας πολιτισμού, σε αντίθεση με την αισθητική της μαζικής και υποβαθμισμένης διασκέδασης των Μούλτιπλεξ. Έτσι, ο χώρος θα επανακτήσει τη δημόσια λειτουργία του, θα αποδοθεί στην πόλη και θα έχει θετικά αποτελέσματα τόσο οικονομικά, όσο και κοινωνικά αλλά και πολιτιστικά. 2. Μέσα σε ένα τοπίο κρίσης το Φεστιβάλ Κινηματογράφου καθόρισε τη φετινή τιμή της CineΚάρτας στα 35 ευρώ, με την οποία οι κάτοχοί της θα μπορούν να παρακολουθήσουν τις προβολές, καταβάλλοντας επί πλέον αντίτιμο 2 ευρώ για κάθε προβολή. 3. Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και η λογοκριτική παρέμβαση της διοίκησης

του Φεστιβάλ, εναντίον της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ). Τέσσερις κριτικοί κινηματογράφου, ανάμεσά τους ο πρόεδρος και ο γενικός γραμματέας της Ένωσης, όχι μόνον δεν προσκαλούνται αλλά ούτε διαπιστεύονται. Κι αυτό επειδή ειπώθηκαν και γράφτηκαν πράγματα τα οποία δεν άρεσαν στη διοίκηση του Φεστιβάλ. Η επιπλέον τιμωρία ήρθε και με τη συμμετοχή φέτος, έλληνα κριτικού στην κριτική επιτροπή της FIPRESCI. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί αυτού του τύπου τις παρεμβάσεις ως προσπάθεια φίμωσης και χειραγώγησης της ελεύθερης έκφρασης. 4. Τέλος, υπάρχει τεράστιο θέμα με το ίδιο το Φεστιβάλ και τη σχέση του με τον ελληνικό κινηματογράφο αλλά και την πόλη. Η διεθνοποίησή του, η οποία υπήρξε ένα ποιοτικό βήμα, έχει μετατραπεί σε δήμιο του ελληνικό κινηματογράφου ο οποίος αργά αλλά σταθερά έχει εξοβελιστεί από το Φεστιβάλ. Η απαξίωση του ελληνικού τμήματος με τη μεταφορά απονομής των βραβείων ποιότητας στην Αθήνα αλλά και την κατάργηση του διαγωνιστικού τμήματος παλαιότερα,

κατευθύνει τους έλληνες κινηματογραφιστές προς το ιδιωτικό Φεστιβάλ της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας, συμφερόντων Μπόμπολα ο οποίος κατέχει το 25% του MEGA, του Έθνους και της Ημερησίας. Οι έλληνες επαγγελματίες του σινεμά που επί χρόνια έδιναν το ρυθμό και ήταν η ψυχή του Φεστιβάλ, απουσιάζουν πλέον από τη Θεσσαλονίκη. Αλλά τι να κάνουν όταν φέτος μέσα στις 150 και πλέον ταινίες, μόνον 8 (!) είναι ελληνικές; Ο ΣΥΡΙΖΑ με σταθερό προσανατολισμό στήριξης του ελληνικού κινηματογράφου, πιστεύει στην αναβάθμιση του ελληνικού τμήματος. Υπάρχουν όμως και μια σειρά άλλα ζητήματα, όπως ο νόμος περί κινηματογράφου, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ κ.α. τα οποία θα πρέπει να περιληφθούν στην ατζέντα το αμέσως επόμενο διάστημα. Αγωνιζόμαστε για την προστασία του δημόσιου χώρου και για την αναβάθμιση του πολιτισμού. Ο πολιτισμός δεν είναι πολυτέλεια, ο δημόσιος χώρος είναι ανάγκη. Καλούμε το δήμο Θεσσαλονίκης και προσωπικά το δήμαρχο και πρόεδρο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου κ. Γιάννη Μπουτάρη να πάρει θέση. Καλούμε επίσης όλους τους πολιτιστικούς φορείς της πόλης σε συσπείρωση και εγρήγορση ώστε να προασπίσουμε το δημόσιο χώρο και τον πολιτισμό γενικότερα αλλά και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ειδικότερα. ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης, τμήμα Πολιτισμού

ΑΙΜΟΝΙΚΑ

δώ και δέκα μέρες, η Θεσσαλονίκη ζει στο ρυθμό του φεστιβάλ κινηματογράφου. ∆υστυχώς, τα πράγματα δεν πάνε πολύ καλά, κυρίως λόγω της απόλυτης εξουσίας του καλλιτεχνικού του διευθυντή ο οποίος, περιστοιχιζόμενος από τους συνήθεις αυλοκόλακες, λειτουργεί πλέον με “αυτοκρατορικό” κι αντιδημοκρατικό τρόπο. Αυτά κι άλλα πολλά για τα, φανερά πλέον, προβλήματα του φεστιβάλ αναλύονται σε κείμενο της ίδιας σελίδας. Μιας, όμως, και μιλάμε για σινεμά, ας πάμε αρκετά χρόνια πίσω σ’ ένα νησιώτικο χωριό όπου η Πέμπτη ήταν σημαντική μέρα: το βράδυ, στο κεντρικό καφενείο οι καρέκλες στοιχίζονταν η μια δίπλα στην άλλη, τα τραπέζια έμπαιναν στην άκρη κι όλοι περίμεναν τον σινεματζή από το κοντινό κεφαλοχώρι. Ο Ξανθόπουλος, η Βούρτση, η Βουγιουκλάκη, ο Αυλωνίτης και τόσοι άλλοι θαυμάσιοι κωμικοί ήταν

Το χώμα βάφτηκε κόκκινο στις δόξες τους. Το καφενείο ήταν κατάμεστο κι εμείς, η πιτσιρικαρία, χτυπούσαμε απ’ έξω το τζάμι για να μας ανοίξουν τα σκούρα κουρτινάκια και να χαζέψουμε λίγες μαγικές εικόνες. Κι όλα αυτά με διπλό ρίσκο: να μας δει ο δάσκαλος που περιπολούσε μετά τη δύση του ήλιου προς άγραν απείθαρχων(!) μαθητών και να τις φάμε με τη βέργα την επαύριο στο σχολείο ή να μας κυνηγήσει ο μπάτσος ο Θανάσης, θεματοφύλακας της νομιμότητας και διώκτης της παράνομης θέασης! Κάποια Πέμπτη, λοιπόν, λίγες σκηνές που μπόρεσα να δω από το παράθυρο του καφενείου, μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση. Ήταν σκηνές γουέστερν με άλογα, καραμπίνες κι άγρια τοπία ενώ κυριαρχούσαν οι άγριες συγκρούσεις μεταξύ των πρωταγωνιστών Κούρκουλου και Βόγλη. Εγώ ήξερα για τα καουμπόικα έργα από τις διηγήσεις του πατέρα μου, «γροθιά και κηδεία» ο Τζον Γουέιν μου έλεγε, κι είχα

μαγευτεί από τις περιπέτειες του Τζιμ Άνταμς και της παρέας του στα περιοδικά «Μικρός Καουμπόι» και «Μικρός Σερίφης». Πρώτη φορά έβλεπα σκηνές γουέστερν σε ελληνική ταινία, η οποία είχε τον τίτλο «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο» του Βασίλη Γεωργιάδη, σε σενάριο του Νίκου Φώσκολου. Την ξαναείδα, μετά από αρκετά χρόνια, μαζί με την μάνα μου στην τηλεόραση. Η ταινία, πέρα από τις φανερές αναφορές της στο γουέστερν, είχε ως βασικό θέμα τους αγώνες των κολίγων αγροτών για να αποκτήσουν ένα κομμάτι γης από τα τεράστια τσιφλίκια της Ελλάδας των αρχών του 20ου αιώνα. Η μάνα ζούσε έντονα την ταινία ενθυμούμενη τα δικά της βάσανα, όταν κοριτσάκι ακόμα πάλευε με τα λιόδεντρα για το λάδι της οικογένειας που δεν έφτανε τελικά, μιας και το περισσότερο το έκλεβε ο εργοστασιάρχης λαδέμπορας του χωριού. Η σκηνή της κηδείας του δολοφονημένου λόγιου αγωνι-

στή της αγροτιάς Μαρίνου Αντύπα ήταν βγαλμένη από αρχαία τραγωδία. Ακόμα θυμάμαι τον Νίκο Κούρκουλο να τραγουδά ως κορυφαίος του χορού «τώρα που έπεσες στη γη, αητέ – αητέ και παλικάρι»! Τέτοια συγκίνηση μόνο σε ελληνική ταινία μπορείς να νιώσεις, με ζητήματα που θυμίζουν την παράδοση και τους αγώνες του λαού, κι ας μην είναι υψηλών προδιαγραφών. Κι όμως, η ελληνική παραγωγή έχει σχεδόν εξοβελιστεί από το φεστιβάλ στο οποίο προβλήθηκαν φέτος μόνο 8 ελληνικές ταινίες μεγάλου μήκους... Υ.Γ. Για την ιστορία, «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο» ήταν υποψήφιο για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 1966, ενώ ο Μίμης Πλέσσας πήρε βραβείο καλύτερης μουσικής στο φεστιβάλ κινηματογράφου του Κάρλοβι Βάρι. Ο δικηγόρος του διαβόλου

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Ο ΠΕΡΣΗΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΑΝ ΠΑΤΡΙΔΑ

To ταξίδι του Φερεϊντούν

ικαστικός

χάρτης

Επιμέλεια: Κατερίνα Αναστασίου catana@freemail.gr

Annette Messager ην Πέμπτη 21 Νοεμβρίου εγκαινιάζεται η έκθεση Τ της γαλλίδας Annette Messager, με την παρουσία της ίδιας της καλλιτέχνιδας. Τη δεκαετία του 1970 εξε-

ρευνούσε μέσω της τέχνης τη δική της ταυτότητα και κατ’ επέκταση το ρόλο της γυναίκας στη γαλλική κοινωνία, έχοντας ως σημεία αναφοράς τις έννοιες της κατοχής και της οικειοποίησης. Στην ακμή του μινιμαλισμού, κόντρα στο ρεύμα, ενσωμάτωσε στη δουλειά της το πλέξιμο, το ράψιμο και το κέντημα, και υλικά όπως οι ξυλομπογιές, τα υφάσματα, οι κάλτσες, το δίχτυ και γενικότερα «οτιδήποτε φτάνει στο σπίτι και παραμένει εκεί». Με το ίδιο σκεπτικό εργάζεται μέχρι σήμερα και στην παρούσα έκθεση ο θεατής θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει αντιπροσωπευτικά κομμάτια του έργου της, από τη δεκαετία του 1990 μέχρι σήμερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Messager το 2005 είχε εκπροσωπήσει τη Γαλλία στη Biennale της Βενετίας, όπου της απονεμήθηκε το Χρυσό Λιοντάρι. Η έκθεση λειτουργεί έως τις 9 Ιανουαρίου. Ωράριο: Τρίτη έως Παρασκευή 10.30π.μ. – 6.30μ.μ., Σάββατο 12μ. – 4μ.μ. Γκαλερί Bernier/ Eliades (Επταχάλκου 11, Αθήνα, τηλ.: 210–3413935).

’ ένα όνειρο μεγάλωσε ο Φερεϊντούν από το Χοραμσάρ της Περσίας. Να μάθει γράμματα και να γυρίσει όλο τον κόσμο μ’ ένα ποδήλατο. Κι όταν το σπίτι του βομβαρδίστηκε στον ιρανοϊρακινό πόλεμο, το μόνο που του απέμεινε ήταν ο πολύχρωμος χαρταετός του. Τον πέταξε όσο πιο ψηλά μπορούσε, πέρασε τα σύννεφα, πλησίασε τ’ αστέρια. Ταξίδεψε πολύ, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στη Γερμανία, πάντα όμως «παράνομος» κυνηγημένος και με το φόβο στην ψυχή. Κι όταν κάποτε το 1980, έφθασε στη Σάμο, είχε την τύχη να γνωρίσει τον Γιάννη Ρίτσο. Ο ποιητής της ρωμιοσύνης τον έπεισε να μείνει στην Ελλάδα και από τότε η ζωή του άλλαξε. Ο Φερεϊντούν Φαριάντ αγάπησε τους Έλληνες περισσότερο απ’ ό,τι αγαπούσαν οι ίδιοι τον εαυτό τους. Έγραψε γι’ αυτούς, μετέφρασε τους σπουδαιότερους ποιητές της Ελλάδας στην Τεχεράνη και τους σπουδαιότερους της Περσίας στην Αθήνα. Πέρασε πολλά, στα Κάτω Πατήσια που έμενε δίχως χαρτιά και άδεια παραμονής. Ένιωσε το ρατσισμό των ελληναράδων πάνω του, αλλά δεν παρέδωσε τα όπλα. Σπούδασε αρχαία και νέα ελληνικά, έγραψε ποίηση, έκανε μεταφράσεις, μέχρι που τιμήθηκε με το Βραβείο Άντερσεν και τα κρατικά βραβεία του Ιράν και της Ελλάδας για τις μεταφράσεις λογοτεχνικών έργων. Κανείς, όμως, δεν γνώριζε πως αυτός ο πρόσφυγας, που έμενε σ ένα κρύο υπόγειο δίχως χρήματα, αλλά με περισσή αξιοπρέπεια, ήταν ο σπουδαίος φιλέλληνας ποιητής της Περσίας. Ο Αντώνης Σαμαράκης, ο Τίτος Πατρίκιος, ο Γιάννης Ρίτσος, η Κατερίνα Ρουκ, η Μελίνα Μερκούρη, και κάποιοι άλλοι, βοήθησαν και μετά από χρόνια ταλαιπωρίας και διώξεων πήρε την ελληνική υπηκοότητα. Πέθανε, όμως, τον Φεβρουάριο του 2012, λίγες μέρες μετά το θάνατο του σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου, ο οποίος τον είχε συμπεριλάβει στο καστ της καινούργιας του ταινίας, όπου θα έπαιζε το ρόλο ενός πρόσφυγα. Βιβλίο για τη ζωή του Ο συγγραφέας Γρηγόρης Χαλιακόπουλος, που έτυχε να του πάρει την πρώτη και τελευταία συνέντευξη της ζωής του στην Ελλάδα, έγραψε ένα παραμύθι αφιέρωμα για μικρούς και μεγάλους, για τον Φερεϊντούν Φαριάντ με τίτλο «Το ταξίδι του Φερεϊντούν». Ο ίδιος μας αφηγείται: «Τον Φερεϊντούν τον γνώρισα τις δύσκολες εποχές, αρχές του 1990, τότε που στα Κάτω Πατήσια τον κυνηγούσαν οι διάφοροι ρατσιστές. Συνδεθήκαμε μέσα από την ποίηση και τη λογοτεχνία γενικότερα. Λίγες εβδομάδες πριν πεθάνει γευματίσαμε σπίτι μου και μιλήσαμε για πολλά. Είχε γυρίσει από ένα ταξίδι του στην Αμερική. Είχε χάσει στον υπολογιστή του τη μετάφραση των έργων του Ελύτη για τον εκδοτικό οίκο της Τεχεράνης και κόν-

zan–tac εγάλων και μικρών διαστάσεων έργα, ακρυλικά Μ σε καμβά αλλά και κάρβουνο σε χαρτί μας παρουσιάζει ο Νίκος Λαγός από τις 14 Νοεμβρίου έως τις 7 ∆εκεμβρίου, σε μια έκθεση που κυριαρχούν η

τευε να τρελαθεί. Τα βρήκαμε αφού ενεργοποιήσαμε το κέντρο Yahoo, μέσω ειδικών, και ηρέμησε. Όμως η αρρώστια του επιδεινώθηκε απ’ αυτό το γεγονός και λίγο καιρό μετά κατέληξε στο νοσοκομείο. Εκεί, μαζί με τον πέρση καταστηματάρχη ∆αρείο Ταμπάρ και τον σκηνοθέτη της ΕΡΤ ∆ημήτρη Γιατζουζάκη, βρεθήκαμε δίπλα του μέχρι το τέλος του. Κηδεύτηκε στην Καισαριανή, με χιόνι και μείον 3 βαθμούς όπου μαζί με τον Τίτο Πατρίκιο και άλλους φίλους, σύνολο 20-30 ανθρώπους, διαβάζαμε ποίησή του στον προαύλιο χώρο, μετατρέποντας την πολιτική του κηδεία του σε λογοτεχνική εκδήλωση». Ο Τίτος Πατρίκιος, ο όποιος είχε εισηγηθεί την εγγραφή του στην Εταιρεία Συγγραφέων, είχε διαβάσει τότε το παρακάτω ποίημα του Φερεϊντούν: Εγώ είμαι ξένος Μιλάω στα δέντρα περσικά Τα δέντρα μού αποκρίνονται. Μέσα σ’ αυτή τη συγγένεια δεν είμαι ξένος. «Το ταξίδι του Φερεϊντούν», όπως μας λέει ο συγγραφέας του, «είναι ένα παραμύθι που έγραψα για τη ζωή του κάθε Φερεϊντούν, που σβήνει στο Αιγαίο σε μια βάρκα ή καταλήγει να σέρνεται στα στενά της Ομόνοιας χωρίς προοπτική». Γι’ αυτό θυμάμαι τον Φερεϊντούν που έλεγε με συγκίνηση: «Πολλοί είναι οι σπουδαίοι άνθρωποι που γνώρισα, είτε με μια μακρόχρονη φιλία, είτε με μια ή δυο απλές συναντήσεις και πολλά έμαθα από αυτούς. Προπάντων, ότι για να είμαι ώριμος και σοφός δεν χρειάζεται να γνωρίζω πολλούς σπουδαίους ανθρώπους!» ∆υο πατρίδες, δυο αδιέξοδα Κι όταν του μιλούσε κανείς για το

Ιράν, έλεγε με καμάρι: «Ο Γιάννης Ρίτσος μου λέει να ισχυρίζομαι ότι είμαι Πέρσης και να καμαρώνω. Αλλά δυστυχώς, για μένα η Ελλάδα κι η Περσία είναι δύο αδιέξοδα. Πηγαίνω στην Περσία συναντώ ένα μεγάλο τείχος, γυρνώ στη δεύτερη πατρίδα μου την Ελλάδα, το ίδιο, χτυπάει το μούτρο μου σε αυτό το τείχος. Εμπρός γκρεμός και πίσω ρέμα… αδιέξοδο! Τώρα, όμως, φαίνεται ότι εμείς οι ποιητές πρέπει να αντιπροσωπεύσουμε κάτι για αυτές τις δύο χώρες, με το ένδοξο παρελθόν και το χάλια παρόν, που μέσα στην ιστορική τους πορεία ατυχήσανε». Πόσο επίκαιρος ήταν… Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, ενώ πρόκειται να μεταφραστεί στα περσικά και ήδη οδεύει για την 2η έκδοση. Κι ενώ, μέσα στις σελίδες του, ο συγγραφέας Γρηγόρης Χαλιακόπουλος αναρωτιέται: «Γιατί ένα παιδί από τη μακρινή Περσία να θέλει να φύγει από την πατρίδα του; Πόσο μπορούν οι άνθρωποι ν’ ακούν πάνω από τα κεφάλια τους τρομακτικούς ήχους από αεροπλάνα που σκορπούν το θάνατο με τις δολοφονικές τους βόμβες; Όταν το ταξίδι της φυγής είναι αναπόφευκτο, ποιος έχει το δικαίωμα να ορίζει τα όνειρα και τις επιλογές εκείνου που αναζητεί μιαν άλλη πατρίδα;» την απάντηση με ένα χαρακτηριστικό του ποίημα ο ίδιος ο Φερεϊντούν Φαριάντ: Πατρίδα μου είναι ένας ουρανός χωρίς διαβατήριο χωρίς πύλη. Μπαίνω απ’ τον αέρα!

Γρηγόρης Χαλιακόπουλος, συγγραφέας

γραφή και τα σύμβολα. Τα σχέδια, όπως και η ποικιλία χρωμάτων, υποχωρούν και ένα πυκνό σύννεφο λέξεων και γραμμάτων συνωστίζονται, καλύπτοντας επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Τα έργα του καλλιτέχνη παραπέμπουν στο χάος της εποχής μας και στην ψυχική σύγχυση, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκουν να εισάγουν το χιούμορ και τη χαρά μέσω της σχεδόν καρτουνίστικης εντύπωσής τους. Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 11π.μ. 3μ.μ. και 5 – 8μ.μ., Σάββατο 11π.μ. – 2μ.μ. Γκαλερί Ζουμπουλάκη (Κριεζώτου 6, Αθήνα, τηλ.: 210–3634454).

Talismans άλισμαν είναι ένα αντικείμενο που φέρει γραφές Τ και σύμβολα και το οποίο, μέσα από μια τελετουργική διαδικασία, αποκτά μία μαγική–προστατευ-

τική ιδιότητα και δράση. Η λέξη προέρχεται από την αραβική παραφθορά «tilasm» της ελληνικής λέξης «τέλεσμα», που σημαίνει τελετουργική πράξη. Η έκθεση της Ειρήνης Γκόνου με αυτό τον τίτλο αποτελεί μια εικαστική αναζήτηση της ίδιας αυτής ιδιότητας και δράσης της γραφής και του αντικειμένου της, σε διάλογο με το πολιτισμικό ιδίωμα των νοτίων ακτών της Μεσογείου. Χρησιμοποιώντας φυσικά υλικά, όπως χειροποίητο χαρτί, φυτικά μελάνια, καλάμι, ξύλο, ύφασμα, φύλλα αλλά και επιλεγμένο υλικό από τη συλλογή του παλαιοπωλείου, όπως υφάσματα, βιβλία, ξυλόγλυπτα και στοιχεία από παλιά κοσμήματα, η δημιουργός επιχειρεί να κατασκευάσει μια νέα μαγική γλώσσα και μια δική της έννοια της προστασίας, μέσα από το αντικείμενο και μέσα από τη λέξη. Η έκθεση εγκαινιάζεται την Τρίτη 19 Νοεμβρίου και διαρκεί μέχρι τις 14 ∆εκεμβρίου. Ωράριο: ∆ευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο 10π.μ. – 3μ.μ., Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10π.μ. – 8μ.μ. Παλαιοπωλείο Μαρτίνος (Πινδάρου 24, Κολωνάκι, Αθήνα, τηλ.: 210–3609449, www.martinosart.gr.

ΜΟΥΣΙΚΗ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

μ ΟΥΣΙΚΕΣ π ΡΟΤΑΣΕΙΣ

Επιμέλεια: Λιάνα Μαλανδρενιώτη - lianam@otenet.gr

Μετά το κλείσιμο της ΕΡΤ, η πρόσβαση στον κόσμο είναι αδιανόητη * Συνέντευξη με τον τραγουδοποιό ∆ημήτρη Βεριώνη Τον Δημήτρη Βεριώνη τον γνωρίσαμε με το πρώτο άλμπουμ του πριν μερικά χρόνια σαν έναν ποπ - ροκ τραγουδοποιό της «σχολής Μανώλη Φάμελλου»: προσεγμένος ηλεκτρικός ήχος, ρυθμικές μπαλάντες, εσωτερικός στίχος. Αυτή τη φορά, αφορμή για τη συνάντηση Τη συνέντευξη πήρε η Λιάνα Μαλανδρενιώτη

Από «Το πιο όμορφο παράθυρο της πόλης» (2006), το οποίο αποτέλεσε την πρώτη σου ολοκληρωμένη δισκογραφική δουλειά, μέχρι το «Κάτω απ’ το ίδιο φεγγάρι», το οποίο κυκλοφόρησε στο τέλος του ∆εκέμβρη του 2012, πέρασαν σχεδόν επτά χρόνια. Τι μεσολάβησε σε αυτό το διάστημα; Πράγματι, πέρασε αρκετός καιρός μέχρι να καταφέρω να κυκλοφορήσω το νέο μου δίσκο. Η αλήθεια είναι πως το διάστημα αυτό θα ήταν σημαντικά μικρότερο αν τα πράγματα ήταν λίγο πιο ευνοϊκά στην παραπαίουσα ελληνική δισκογραφία και αν δεν ήμουν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα άνεργος -καθώς προφανώς δεν βιοπορίζομαι από τη μουσική-, άρα και αδύναμος οικονομικά για να υποστηρίξω μια εξ ολοκλήρου δική μου παραγωγή. Ο δίσκος περίμενε έτοιμος στο συρτάρι μου για δύο χρόνια. Προς το τέλος του 2012 γνώρισα τον Θανάση Συλιβό του «Μετρονόμου» -έναν άνθρωπο που αποτελεί φωτεινή εξαίρεση στα δισκογραφικά και εκδοτικά πράγματα- και κατορθώσαμε ο δίσκος να κυκλοφορήσει, στα ολιγάριθμα δισκοπωλεία που έχουν απομείνει. Ποιο είναι το κεντρικό θέμα του τελευταίου δίσκου σου; Αντιλαμβάνομαι τα τραγούδια μου σαν

ανοιχτά ημερολόγια, σαν προσωπικές καταθέσεις και πέρα από εμένα, φυσικά, ελπίζω να αφορούν και άλλους. Αυτό που με απασχολούσε κατά τη δημιουργία των τραγουδιών, αλλά και γενικότερα, είναι η απώλεια και η διαρκής, αδυσώπητη εμπειρία του να μεγαλώνεις και να ξεμακραίνεις από την παιδική αθωότητα. Μέσα στο δίσκο υπάρχει ένα 12λεπτο κομμάτι, σε τέσσερα μέρη, το οποίο έχει ως θέμα το σπίτι, ως έννοια, την εστία: αυτό των παιδικών χρόνων, την παιδική γειτονιά, την ονειρική επιστροφή σε αυτή, την απομάκρυνση από την παιδική ηλικία και την «ασφάλειά» της, το σπίτι της συνύπαρξης και τέλος την αέναη, ενήλικη αναζήτηση της νέας «εστίας». Άλλα θέματα του με απασχολούν σε αυτόν το δίσκο είναι η εφηβεία και οι έρωτες στα χρόνια της δεκαετίας του 80, οι…παιδικές συμμαθήτριες, η απώλεια και το όνειρο. Όλα τα τραγούδια είναι σε στίχους και μουσική δικά μου, εκτός από το «Γύρνα πίσω τρελή» των Νάσου Ματράκα και ∆αμιανού Γεωργίου, το οποίο το τραγουδώ από τα 16 μου και το οποίο αφιερώνεται στη μνήμη του Γιώργου Μιχαιρίνα από τον οποίο και το έμαθα. Στο δίσκο συμμετέχει και ο ∆άκης. Ήταν μια εξαιρετική εμπειρία η συνεργασία με τον ∆άκη, ο οποίος τραγούδησε «Το μαγεμένο καλοκαίρι», ένα τραγούδι που φέρει ακούσματα άλλων εποχών. Μου έδωσε μεγάλη χαρά η συμμετοχή του

μας ήταν το δεύτερο άλμπουμ του, ανεξάρτητη παραγωγή επίσης, μέσα στο οποίο βρίσκει κανείς 14 τραγούδια στο γνώριμο ύφος του δημιουργού. Μεταξύ αυτών και «Το μαγεμένο καλοκαίρι», ιδανικό κομμάτι για τη φωνή του αειθαλή ρομαντικού Δάκη!

∆άκη, σ’ ένα τραγούδι που πραγματικά κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να το αποδώσει κατ’ αυτό τον τρόπο. Ήταν μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή του δίσκου, δηλώνω εντυπωσιασμένος από τον επαγγελματισμό αλλά και τη γλυκύτητα του ∆άκη και εύχομαι να μπορέσουμε να συνεργαστούμε και πάλι στο μέλλον. Ποιες είναι οι δυσκολίες που συναντά κανείς στην τρέχουσα ελληνική μουσική πραγματικότητα; Στην πραγματικότητα η δισκογραφία, με την κλασική έννοια του όρου, δεν υπάρχει πια. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, αλλά προκύπτουν όμως και προβλήματα: η παραγωγή ενός δίσκου είναι οικονομικά δυσβάσταχτη, ενώ ο δημιουργός του αναγκαστικά πρέπει να τρέχει για τα πάντα. Παράλληλα, όλοι οι συντελεστές του δίσκου γενικά προσφέρουν πολύ περισσότερα από την τέχνη τους. Όταν ο δίσκος ολοκληρωθεί, με μαθηματική ακρίβεια θα συντριβεί πάνω στην αδιαφορία σχεδόν όλων των ραδιοφώνων, που έχουν εντελώς διεκπεραιωτική λογική μέσα από τα playlists τους, ενώ ραδιόφωνα που θα έπρεπε να έχουν έναν σαφώς πιο διακριτό πολιτισμικό ρόλο δεν έχουν καν εκπομπές για τις νέες κυκλοφορίες. Μετά, δε, το πραξικοπηματικό κλείσιμο της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, η πρόσβασή μας στον… έξω κόσμο είναι σχεδόν αδιανόητη, πέρα από τις όποιες δυνατότητες παρέχει το διαδίκτυο. Και βέβαια, να μη ξεχνάμε την έλ-

λειψη χώρων για να παρουσιαστεί μια δουλειά. Ποια πιστεύεις πως πρέπει να είναι η θέση των ανθρώπων του πολιτισμού απέναντι στη σημερινή κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα; Νομίζω πως πάνω απ’ όλα οφείλουμε όλοι να είμαστε αλληλέγγυοι στον διπλανό μας και να μετέχουμε (ή και να δημιουργούμε) δράσεις σε σχέση με το κοινωνικό σύνολο. Περνάμε πολύ δύσκολες μέρες, με κύριο χαρακτηριστικό το τρομακτικό έλλειμμα δημοκρατίας σε μια ολοένα και σκληρότερα δοκιμαζόμενη κοινωνία. Πρέπει με κάθε τρόπο να αντισταθούμε στην ξενοφοβία, στο ρατσισμό, στους νεοναζί αλλά και στα σχέδια αυτών που τώρα κυβερνούν με μόνο γνώμονα την εξυπηρέτηση σκοτεινών, ιδιωτικών συμφερόντων. Είναι προφανές πως σε αυτή τη λαίλαπα η μόνη ελπίδα έρχεται από την αριστερά, και κυρίως από την αριστερά που δεν φοβάται να αναμετρηθεί με την πρόκληση και θα σπεύσει σύντομα να αναλάβει σημαντικές και ιστορικές ευθύνες. Οι άνθρωποι που δημιουργούν, που ασχολούνται με τον πολιτισμό, πρέπει να έχουν ανοιχτά τα μάτια στην κοινωνία, να είναι φορείς προοδευτικής δράσης και προβληματισμού και να μη δέχονται να γίνουν συστημικά μεγάφωνα, όπως δυστυχώς παρατηρούμε σε κάποιες περιπτώσεις. •

ΟΙ ΑΚΡΟΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ∆ημήτρης Μητρόπουλος «Ο πρωτοποριακός συνθέτης»

∆ημήτρης Βεριώνης «Κάτω από το φεγγάρι»

[Θυμέλη, Τμήμα Μουσικών Σπουδών (Εργαστήριο Ελληνικής Μουσικής) Ιόνιου Πανεπιστήμιου, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη]

(Μετρονόμος) εύτερο άλμπουμ ∆ για τον ∆ημήτρη Βεριώνη, που πατάει

σταθερά στο δρόμο μιας ποπ - ροκ τραγουδοποιίας, έχοντας εξασφαλισμένη τη συμμετοχή δεξιοτεχνών μουσικών (Φώτης Σιώτας, Πάνος Τόλιος, Σπύρος Χατζηκωνσταντίνου κ.ά.) και της Λήδας Πισπίρη στα φωνητικά. Κι ενώ άλλοι ακόμη ποντάρουν στις «συμμαχίες» με γνωστά ονόματα του χώρου τους, ο Βεριώνης, αν μη τι άλλο, πρωτοτύπησε, δίνοντας «Το μαγεμένο καλοκαίρι» του στον ∆άκη και σηματοδοτώντας έτσι το comeback του δημοφιλούς ποπ τραγουδιστή των 70s. Πέρα απ' το εν λόγω τραγούδι, που δικαιολογημένα δημιούργησε αίσθηση, στο δίσκο υπάρχουν ακόμη εξαιρετικά δείγματα της βιωματικής τραγουδοποιίας του Βεριώνη, σαν το νοσταλγικό 12λεπτο «Το Σπίτι», το ερωτικά ανικανοποίητο «Μένουν οι ουρανοί κλειστοί» και το αλήτικα ροκάδικο «Γύρνα πίσω τρελή» των ∆. Γεωργίου - Ν. Ματράκα. Φροντισμένος ήχος, όπως και φροντισμένη η όλη έκδοση με τα εικαστικά της Γιώτας Γεωργαλή. Κυκλοφορεί από τον ανεξάρτητο Μετρονόμο. Αντώνης Μποσκοΐτης

* Με τη συμμετοχή της μεσόφωνου Αγγελικής Καθαρίου και του πιανίστα Θεόδωρου Τζοβανάκη

ε μία εποχή που το οικοδόμημα των αξιών κλυδωνίζεται, αναζητούμε με αγωνία τα γερά θεμέλια, όπου υπάρχουν αυτά, στην παράδοση, στην επιστήμη, στην τέχνη. Η τελευταία ευτυχώς ερήμην των δημιουργών της έχει αποβεί ως η κιβωτός των αξιών που επιπλέει του κατακλυσμού. Στο παρόντα ψηφιακό δίσκο που κυκλοφόρησε σχετικά πρόσφατα, δύο αρχέγονοι πυλώνες της τέχνης, η ποίηση και η μουσική επιβεβαιώνουν την αντοχή τους στο χρόνο. Στο σπάνιο σε ποιότητα υλικό αυτού του ηχογραφήματος συνυπάρχουν δύο μεγάλες οικουμενικές προσωπικότητες του Ελληνισμού, ο Καβάφης και ο Μητρόπουλος. Ο Μητρόπουλος είναι ο πρώτος έλληνας συνθέτης που μελοποίησε Καβάφη . Έχουμε λοιπόν τις περίφημες «14 Invenzioni» του 1925 πάνω σε ερωτική ποίηση του Καβάφη για φωνή και πιάνο και μάλιστα την παγκόσμια

πρώτη ηχογράφηση στην ολοκληρωμένη της μορφή. Τα ποιήματα αυτά αιρετικά για τα χρηστά ήθη της εποχής τους «ντύνονται» με επίσης αιρετικές ατονικές αρμονικές επιλογές του πρωτοπόρου συνθέτη. Αφοσιωμένη και με επαρκή θητεία στο σύγχρονο ρεπερτόριο η μεσόφωνος Αγγελική Καθαρίου προβαίνει σε μια ερμηνεία τολμηρή μιας παρτιτούρας υψηλών απαιτήσεων και προτάσσει τα οικεία ηχοχρώματα της φωνής στις ασυνήθιστες μουσικές μετρικές εναλλαγές του Μητρόπουλου. Με άνεση και συγκίνηση στις κορυφώσεις,

απλότητα και αμεσότητα, ανταποκρίνεται επάξια στην πρόκληση μιας τέτοιας αναμέτρησης. Με την καταλυτική συμβολή του σπουδαίου πιανίστα Θοδωρή Τζοβανάκη τα τραγούδια έλκουν το ενδιαφέρον αλλά και το θαυμασμό μας. Σε αυτόν τον δίσκο έχουμε επίσης σε παγκόσμια πρώτη ηχογράφηση τα κομμάτια για φωνή και πιάνο «Αφροδίτη Ουρανία» (1924) και ο «Παν» (1924) του ∆ημήτρη Μητρόπουλου, σε ποίηση Άγγελου Σικελιανού, ενός άλλου μεγάλου ποιητή . Περιλαμβάνονται επίσης η περίφημη «Passacaglia, Intermezzo e Fuga» του 1924 καθώς και το «Κομμάτι» του 1926, αλλά και οι «Τέσσερεις Κυθηραϊκοί Χοροί» της ίδιας χρονιάς για σόλο, πιάνο. Εδώ, ο Θοδωρής Τζοβανάκης επιδίδεται σε ένα ρεσιτάλ ερμηνείας. Ένας δίσκος «πνευματικό αγαθό» που επιβεβαιώνει τα γερά θεμέλια του πολιτισμού μας. Ένα μεγάλο μπράβο στους συντελεστές και καλή ακρόαση σε σας. Λιάνα Μαλανδρενιώτη

1029

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

ΒΙΒΛΙΟ

Το Νόμπελ και η εγκυρότητα των βραβεύσεων

ύμφωνα με το πνεύμα της εποχής μας, ανάμεσα στα καλά που προέκυψαν από την παγκοσμιοποίηση είναι η πρόταξη της απομυθοποίησης. Το πόσο ωφέλιμη στάθηκε σε ατομικό, εθνικό και διεθνικό επίπεδο το βλέπουμε στην πράξη με την αποκάθαρση από τους μύθους της Ιστορίας. Καιρός, λοιπόν, είναι να ασχοληθούμε και με τους μύθους, που συσκοτίζουν τα πραγματικά γεγονότα, σε άλλους τομείς ή και θεσμούς. Με αφορμή την τρέχουσα επικαιρότητα, ένας προς εξέταση θεσμός είναι ο προσφιλής θεσμός των βραβείων. Όπως οι περισσότεροι θεσμοί, στηρίζεται κι αυτός στο κύρος του, που, στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι συσχετισμένο με τον τρόπο επιλογής των υποψηφίων προς βράβευση. Τα σημαντικά, όπως τα κρατικά σε εθνικό επίπεδο και τα Νόμπελ σε διεθνές, οφείλουν την εγκυρότητά τους στην γενικώς αποδεκτή άποψη, ότι βασίζονται σε αμερόληπτα κριτήρια. Ενδεικτικό του πόσο αντέχει αυτή η θεώρηση είναι όσα γράφονται στον Τύπο πριν και μετά μια βράβευση, από τις προβλέψεις και τα στοιχήματα μέχρι τη διθυραμβική προβολή του έργου του εκάστοτε βραβευμένου. Κι όμως, όσο καθησυχαστική κι αν είναι η πίστη στην αμεροληψία, συχνά δεν είναι παρά ένας μύθος. Και όπως είναι αναμενόμενο, παρόμοιοι εξωραϊστικοί μύθοι αποβαίνουν ανθεκτικότεροι σε χώρους, που, από τη φύση τους, επιτρέπουν μεγαλύτερα περιθώρια υποκειμενισμού, όπως, για παράδειγμα, αυτός της λογοτεχνίας. Γιατί, όπως και να το κάνουμε, η απόφανση ότι η δαφνοστεφής του βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας Alice Munro είναι “master of the contemporary short story” δεν διαθέτει τη στέρεα βάση της πειραματικής επιβεβαίωσης, που δίνει η ύπαρξη του σωματιδίου Χιγκς στην εφετινή απονομή του Νόμπελ Φυσικής σε εκείνους που διατύπωσαν, πριν από μισό αιώνα, τη μαθηματική θεωρία που το προέβλεπε. Άλλωστε, η αισθητική είναι δυσπρόσιτος χώρος, σε αντίθεση, λ.χ., με τον ευκολότερα προσβάσιμο ιδεολογικοπολιτικό.

Προπολεμικά Αρκεί μια ματιά στον πίνακα των δαφνοστεφών κατά τα 113 έτη απονομής των Νόμπελ Λογοτεχνίας, για να φανεί πόσο και από πότε άρχισαν να υποχωρούν τα λογοτεχνικά κριτήρια και να παρεμβάλλονται εξωλογοτεχνικοί παράγοντες. Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, 1901-1939, υπήρξαν 36 βραβεύσεις (1914, 1918, 1935 δεν απονεμήθηκε) και 38 βραβευμένοι (1904 και 1917 μοιράστηκε σε δυο). Χωρισμένοι ανά ήπειρο, προκύπτουν 34 Ευρωπαίοι, τρεις Αμερικανοί και ένας Ινδός. Για πρώτη φορά δίνεται σε μη Ευρωπαίο το 1913. Αντιπροσωπεύεται από τον άλλοτε γνωστό Ινδό ποιητή Ταγκόρ, που συνιστούσε εξαιρετική περίπτωση, διάσημος σε Αγγλία και ΗΠΑ, με την κορυφαία ποιητική συλλογή του να εκδίδεται στα αγγλικά και να μεταφράζεται την επόμενη χρονιά στα γαλλικά από τον Αντρέ Ζιντ. Συνεπώς, τα προπολεμικά Νόμπελ είναι σχεδόν αποκλειστικά ευρωπαϊκά (14 χώρες τιμώνται, μια από αυτές η ΕΣΣ∆ αλλά με συγγραφέα εγκατεστημένο στο Παρίσι), με τους τρεις αμερικανούς να έρχονται αργά, μέσα στη δεκαετία του ’30 (1930, 1936, 1938). Παραμένουν, δηλαδή, ευρωπαϊκά όσο, επίσης και ανδρικά, με μόνο τέσσερις γυναίκες. Η πρώτη είναι Σουηδέζα και αποτελεί το πρώτο Νόμπελ της διοργανώτριας χώρας.

Μεταπολεμική γεωγραφία Μετά τον Πόλεμο (1940-1943 δεν απονεμήθηκε), από το 1944 μέχρι το 2013, υπήρξαν 70 βραβεύσεις και 72 βραβευμένοι ( 1966, 1974 μοιράστηκε). Αυτήν την εβδομηκονταετία έρχεται η πτώση του Τεί-

χους του Βερολίνου να την χωρίσει σε δυο και εννέα στις ευρωπαϊκές χώρες, που παπεριόδους: 1944-1989, 1990-2013. Στα ραμένουν πρώτες σε Νόμπελ: ένα στη Γαλπρώτα 46 χρόνια, οι 48 νομπελίστες είναι λία, δυο το ένα σε γυναίκα στη Μεγάλη 32 Ευρωπαίοι (14 χώρες τιμώνται αλλά Βρετανία, δυο το ένα σε γυναίκα στη Γερδιαφοροποιούνται από τις ισάριθμες προ- μανία, και από ένα στις Σουηδία, Ιταλία, πολεμικές, απουσιάζουν οι Νορβηγία, Ιρλανδία, Πολωνία. Για να μην παραποΒέλγιο, Φινλανδία, Πολωνία, ενώ προστί- νιόμαστε, θυμίζουμε ότι, στις 21 ευρωθενται οι Ισλανδία, Γιουγκοσλαβία, Ελλά- παϊκές χώρες του Πάνθεον, οκτώ έχουν αδα, Τσεχία), έντεκα από την αμερικανική ποσπάσει ένα Νόμπελ, τρεις (∆ανία, ήπειρο (επτά ΗΠΑ, ένας Κεντρική Αμερι- Ελβετία, Ελλάδα) διπλό, η Νορβηγία τρική και τρεις Λατινική) και πέντε από τις πλό, τρεις (Πολωνία, Ιρλανδία, ΕΣΣ∆) άλλες τρεις ηπείρους, από δυο Αφρική τέσσερα, η Ισπανία πέντε, η Ιταλία έξι, (Νιγηρία, Αίγυπτος) και Ασία (Ισραήλ, Ια- Γερμανία και Σουηδία οκτώ, Μεγάλη Βρεπωνία) και ένας Αυστραλία. Όπως φαίνε- τανία 10, Γαλλία 13. ται, το Νόμπελ, από τον καιρό του Ψυχρού Alice Munro Πολέμου μέχρι την κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ, παραμένει ευρωκεΠαρά τα πρωτεία της Γαλντρικό, με ουσιαστικά απολίας, την πρώτη θέση κακλεισμένο το ανατολικό τέχει η αγγλόφωνη λομπλοκ, πλην των τιγοτεχνία, με διπλάμώμενων αντιφροσιο αριθμό βρανούντων. Η βεύσεων σε σχέΕλλάδα εισέρση με τη γαλλιχεται στο κή και την Πάνθεον σχεδόν ισοτου Νόβαθμούσα μπελ 17η, γερμανική. το 1963, Η προτίαλλά μηση της βραεπιτροπής βεύεται στην αγσε σχεγλόφωνη τικά μιλογοτεκρή αχνία εξηπόσταγεί, εν μέση για ρει, την δεύτερη πρόκριση φορά το αγγλόφω1979, νου για το πριν την πρώτο Νόείσοδο της μπελ του Κα18ης χώρας, ναδά. Κατά τα της Τσεχίας, άλλα, η πολιτική το 1984. ∆υτιγεωγραφία της κοευρωπαϊκό κατανομής των βρακαι έτι περισσότεβείων δείχνει πως όσοι ρο ανδρικό, καθώς, Άλφρεντ Νόμπελ διαμορφώνουν τις πιθασε αυτήν την περίοδο νότητες των επίδοξων προς προστίθενται μόλις δυο γυβράβευση και κατευθύνουν τον ναίκες, μάλιστα, η μια από αυτές μοιράζεται το βραβείο. Το ποσοστό από τζόγο των στοιχημάτων παραμένουν στο 10,5% πέφτει σε 4,175% και επί του συνό- μύθο των λογοτεχνικών ή και αγοραίων λου, από το 1901 μέχρι και το 1989, με έξι κριτηρίων. Έτσι, προκύπτει ως πρώτο φαβορί ο Χαρούκι Μουρακάμι και επανέρβραβευμένες υπολείπεται του 7%. χεται ο Φίλιπ Ροθ. Αντ’ αυτών, όμως, βραβεύεται η Alice Munro, που το όνομά της Παγκοσμιοποίηση απουσιάζει από έγκριτες εγκυκλοπαίΚατά τη δεύτερη περίοδο, αυτήν της πα- δειες, όπως η Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάγκοσμιοποίησης, είναι εμφανής η τάση της νικα. Ανεξάρτητα, όμως, του σκεπτικού κριτικής επιτροπής να ανοίξει τη βράβευ- της επιτροπής, η επίσημη ανακοίνωση επιση και προς τον υπόλοιπο κόσμο, αγκαλιά- καλείται πάντοτε λογοτεχνικά κριτήρια. Η ζοντας ταυτόχρονα και τα δυο φύλλα. συγκεκριμένη συγγραφέας επελέγη ως Ιδιαίτερα, στο θέμα των γυναικών, η επι- “master of the contemporary short story”. Εδώ, κρατάμε το όνομα της συγγρατροπή απονομής δείχνει να εφαρμόζει κάφέως, τον χαρακτηρισμό “master” και τον τι σαν την ποσόστωση των κομμάτων στην Ελλάδα. Στις έξι δαφνοστεφείς προστέθη- ειδολογικό προσδιορισμό “short story” καν, μέσα σε 24 χρόνια, άλλες επτά: τρεις στα αγγλικά, καθώς έχουν αποδοθεί στα την πρώτη δεκαετία, και στη συνέχεια, α- ελληνικά κατά περισσότερους του ενός πό μια κάθε δυο με τέσσερα χρόνια. Με τρόπους. Το όνομα μεταφέρθηκε ως Μονάλλα λόγια, το φύλλο εμφανίζεται ως ο ρό στα μεταφρασμένα βιβλία της, ή και ως πρώτος εξωλογοτεχνικός παράγοντας. Μουνρό σε δημοσιογραφικά άρθρα, ενώ Ένας δεύτερος, είναι η χώρα προέλευσης, το τρίτο εναλλακτικό Μανρό απαντάται με προτίμηση στις εκτός Ευρώπης και Η- μόνο σε εγκυκλοπαίδειες. Για τον χαραΠΑ. Ενώ, ένας τρίτος, παραμένει ο ιδεο- κτηρισμό “master”, δοκιμάστηκαν όλες οι λογικοπολιτικός, αν και συν τω χρόνω, δυνατές αποδόσεις: μαστόρισσα, μετρ, αυδιαφοροποιείται. Στους 24 βραβευμένους, θεντία, κορυφαία, βασίλισσα. Όσο για τον οι δέκα έρχονται από επτά νέες χώρες, ειδολογικό προσδιορισμό “short story”, οι δυο Νότια Αφρική (μια γυναίκα), δυο μέ- γηγενείς δημοσιογράφοι, μη έχοντας επίσα στον τρέχοντα αιώνα από την αναδυό- γνωση της ουσιαστικής διαφοράς ανάμεμενη Κίνα, πέντε από την αμερικάνικη ή- σα στην “short story” και το διήγημα, τον πειρο (Μεξικό, Ουρουγουάη, Τρινιντάντ, απέδωσαν ως διήγημα. Άγγλοι θεωρητιΠερού, Καναδά) και ένας από την Τουρ- κοί, ωστόσο, δυσανασχετούν με την έλλειψη ενός ιδιαίτερου όρου για την αλά Πόε κία. Τα υπόλοιπα 14 πηγαίνουν, ένα δεύ- “short story”, που συνιστά αυτοτελές λογοτερο στην Ιαπωνία μετά 26 χρόνια από το τεχνικό είδος και θα πρέπει να αντιδιαπρώτο, ένα στις ΗΠΑ σε γυναίκα, που στέλλεται από την “short story”. Η ελληνιφτάνει τους έντεκα δαφνοστεφείς, κατα- κή γλώσσα, ωστόσο, έχει το πλεονέκτημα λαμβάνοντας τη δεύτερη θέση μετά τη να διαθέτει, πέραν της περιφραστικής διαΓαλλία, τρία σε ευρωπαϊκές χώρες που τύπωσης, τη λέξη διήγημα. ∆ηλαδή, ένα δεν είχαν τιμηθεί (Πορτογαλία, Ουγγαρία, λεκτικό πλεόνασμα, που μένει αχρησιμοΑυστρία), το ένα από αυτά σε γυναίκα, ποίητο, ενώ επιτρέπει την ακριβέστερη

διάκριση και την πρόκριση των πραγματικών μαστόρων του είδους.

“Our Chekhov” Οι ιστορίες της Munro δεν εντάσσονται στην κατηγορία του διηγήματος. Πρόκειται για σύντομες ιστορίες, που διαφοροποιούνται από τη νουβέλα και το μυθιστόρημα μόνο ως προς την έκταση. Άλλωστε τις έχουν αποκαλέσει “long short stories” και “novels in miniature”. Οι ιστορίες της επιδέχονται άπλωμα, το οποίο και έγινε κατά το πέρασμα ορισμένων από την πρώτη δημοσίευσή τους σε περιοδικό στη συμπερίληψή τους σε συλλογή. Όσο για τον χαρακτηρισμό της επίσημης ανακοίνωσης της Σουηδικής Ακαδημίας πως πρόκειται για τον Τσέχωφ του Καναδά, αυτός μάλλον στόχευε στη στήριξη του επιχειρήματος της λογοτεχνικότητας, αντλημένος από τις αποφάνσεις των Καναδών κριτικών. Από τα εν λόγω κείμενα, είναι σαφές ότι η σύγκριση αφορά το περιεχόμενο και όχι τη μορφή και την έκταση. Ύστερα διατυπώνεται μέσα στα εθνικά πλαίσια, όπου τα μέτρα σύγκρισης είναι κατά κανόνα διαφορετικά. Εν μέσω μυθιστορηματικών “ποταμών γυναικείας ευαισθησίας”, διακρίνονται σαν “ρυάκια” οι ιστορίες της Munro, επισύροντας θαυμαστικές εκφράσεις εθνικής υπερηφάνειας της μορφής “our Chekhov”. ∆εν ήμασταν παρόντες και σε 50 χρόνια που θα ανοίξουν τα Πρακτικά θα ήμαστε πάλι απόντες. Εικάζουμε, όμως, ότι το όνομα της Munro έπεσε στο τραπέζι σαν πρόταση με περισσότερα του ενός ατού: α) το φύλλο, καθώς είχαν ήδη περάσει τέσσερα χρόνια από την προηγούμενη βράβευση γυναίκας και η επιτροπή διήνυε τον τρίτο και τελευταίο χρόνο της θητείας της. β) τη χώρα προέλευσης, ο Καναδάς ήταν η μοναδική χώρα από το τέως κλαμπ των οκτώ ισχυρότερων του κόσμου, που είχε μείνει εκτός του Πάνθεου. Και γ) την ηλικία, γιατί μίας μορφής άτυπη επετηρίδα κρατάνε και τα Νόμπελ. Σε αυτά προστίθεται η υποστήριξη της χώρας της, κάτι που, δυστυχώς, στερούνται όσοι Έλληνες πεζογράφοι θα μπορούσαν να αποτελούν σοβαρές υποψηφιότητες. Αυτό το δείχνουν και οι κατάλογοι υποψηφίων, που καταρτίζονται με βάση τους προτεινόμενους από ανώτατα ιδρύματα και εταιρείες λογοτεχνών. Μόνο ο Βασίλης Αλεξάκης εμφανίζεται, κι αυτός χάρις σε γαλλική μέριμνα. Τέλος, το έργο της δεν έχει πολιτική χροιά, όπως των Ντόρρις Λέσσινγκ και Χέρτα Μίλερ, ούτε είναι προκλητικό καθώς της Ελφρίντε Γέλινεκ, που ανάγκασε δυο μέλη της επιτροπής σε παραίτηση. Παλαιότερα, αυτό το στοιχείο θα λειτουργούσε αρνητικά, σήμερα, όμως, φαίνεται να αποτελεί ατού. Η επιλογή της θα μπορούσε να δηλώνει στροφή προς τους αθόρυβους. Άλλωστε και η απομυθοποίηση της Ιστορίας στον μετριασμό του θορύβου, που προκαλούν άτομα και διενέξεις, δεν αποσκοπεί; Ένα Νόμπελ δεν ισοδυναμεί μόνο με υψηλό χρηματικό έπαθλο, που, από μια ηλικία του βραβευμένου και ύστερα, χάνει μέρος της αξίας του, αλλά και με υψηλό κύρος, τουτέστιν μία μορφή εξουσίας. Στην παγκοσμιοποιημένη εποχή, που θέλει να συγκεντρώσει σε μια ολιγάριθμη ομάδα τον εξουσιαστικό λόγο, η εκχώρηση ενός Νόμπελ χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή. Εφέτος συμπληρώνονται 180 χρόνια από τη γέννηση του Άλφρεντ Νόμπελ, που πέρασε ολόκληρη τη ζωή του, από έφηβος μέχρι τα 63 που απεβίωσε, μέσα στο θόρυβο, πειραματιζόμενος με εκρηκτικές ύλες. Ποιητής ήθελε να γίνει ο Νόμπελ, αλλά υπερίσχυσε η πατρική θέληση. Παρέμεινε, πάντως, μια ρομαντική ποιητική ιδιοσυγκρασία, ενδοστρεφής και μονήρης. Μ. Θεοδοσοπούλου

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

54ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Για τις ελληνικές ταινίες

Ακόμη πιο υποβαθμισμένο ήταν φέτος το ελληνικό τμήμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με 7 μόνον ταινίες. Το ελληνικό τμήμα, το οποίο επί χρόνια ήταν η «ψυχή» του φεστιβάλ, ήρθε η ώρα να ξαναβρεί τη θέση που του αξίζει. Η «Εποχή», τιμώντας τον ελληνικό κινηματογράφο, κάνει μια κριτική προσέγγιση των ελληνικών ταινιών που προβλήθηκαν αυτές τις μέρες στη Θεσσαλονίκη (μέχρι την Τετάρτη το βράδυ). Του Στράτου Κερσανίδη

«Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά», της Ελίνας Ψύκου: Ο Αντώνης Παρασκευάς είναι ένας παρουσιαστής της τηλεόρασης με 20ετή επιτυχημένη καριέρα. Καθώς τα νούμερα πέφτουν αποφασίζει να εξαφανιστεί και να σκηνοθετήσει την απαγωγή του. Στην αρχή απασχολεί τα ΜΜΕ, αλλά σιγά- σιγά αρχίζει να ξεχνιέται. Έτσι φεύγει από το μέρος που κρύβεται και προσπαθεί να κάνει ακόμη πιο δραματική την εξαφάνισή του. Μια από τις καλύτερες ταινίες που είδα στο Φεστιβάλ και μια από τις πιο καλές ελληνικές ταινίες των τελευταίων χρόνων. Η Ψύκου με μια αψεγάδιαστη σκηνοθεσία μιλά για τη ματαιότητα της επιτυχίας και δη της τηλεοπτικής. Για τις νευρώσεις των τηλεαστέρων, που για την τηλεθέαση χάνουν κάθε ίχνος ανθρωπιάς και καταλήγουν να ζουν μέσα στη μοναξιά της ματαιοδοξίας. Έτσι και ο Αντώνης Παρασκευάς είναι ο τραγικός ήρωας μιας τραγικής πλάνης μέσα στην οποία ζει καθημερινά. Το σενάριο καλοδουλεμένο, οδηγεί στην κορύφωσή του δράματος με αποτέλεσμα την τελική συντριβή του ήρωα. Μια ακόμη συγκλονιστική από τον Χρήστο

«Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά»

Στέργιογλου στον πρωταγωνιστικό ρόλο, σε μια ταινία η οποία στηρίζεται αποκλειστικά σε αυτόν. «Miss Violence», του Αλέξανδρου Αβρανά: Πατέρας, μητέρα και τρεις κόρες. Η Ελένη, η Αγγελική και η Μυρτώ. Και τα δύο παιδιά της Ελένης, η Αλκμήνη και ο Φίλιππος. Η 11χρονη Αγγελική, τη μέρα των γενεθλίων της πηδάει από το μπαλκόνι. Η αστυνομία και η κοινωνική πρόνοια προσπαθούν να ανακαλύψουν τα αίτια της αυτοκτονίας. Η οικογένειά της προσπαθεί να παρουσιάσει το συμβάν ως ατύχημα. Το κουβάρι ξετυλίγεται και οδηγεί στην αποκάλυψη ενός τρομερού κρυμμένου μυστικού. Ο πατέρας και παππούς, είναι αυταρχικός, όμως στον έξω κόσμο παρουσιάζει την εικόνα ενός ήρεμου και γλυκού ανθρώπου που υπεραγαπά την οικογένειά του. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα αιμομικτικό τέρας που παράλληλα εκδίδει τις κόρες και τις εγγονές του. Μια ταινία-γροθιά! Η στιλιζαρισμένη σκηνοθεσία εκπέμπει ψυχρότητα, είναι σφιχτοδεμένη, σφριγηλή και καλοδουλεμένη χωρίς τίποτε το περιττό. Λιτή και αφτιασίδωτη, χωρίς ακκισμούς και βερμπαλισμούς, όσο χρειάζεται για να δομηθεί η δραματουργία. Η ένταση υποβόσκει, ο θεα-

τής την νιώθει και περιμένει με αγωνία την κάθαρση. Οι διάλογοι μετρημένοι, καλοδουλεμένοι, σαφείς. Μια ταινία που τιμά τον ελληνικό κινηματογράφο και επιβεβαιώνει το ταλέντο του Αβρανά που διακρίναμε στην πρώτη του ταινία «Without». Θαυμάσιες ερμηνείες, με τον Θέμη Πάνου, στο ρόλο του πατέρα-παππού, να βραβεύεται γι’ αυτήν στη Βενετία. Και φυσικά 100% δίκαιη η βράβευσή της με το Αργυρό Λιοντάρι στο ίδιο Φεστιβάλ. «Ο προφήτης», του ∆ημήτρη Πούλου: Ένας αιματηρός πόλεμος διεξάγεται. Ένας στρατιώτης φτάνει σε ένα μοναστήρι αναζητώντας τον πατέρα του. Ωραία πλάνα και μια υποβόσκουσα ατμόσφαιρα αδιευκρίνιστης απειλής είναι τα μοναδικά θετικά αυτής της ταινίας. Από κει πέρα ο σκηνοθέτης επιδίδεται σε μία άσκηση κοινοτυπίας και κενολογίας με τους ήρωές του να μεγαλοστομούν λέγοντας τσιτάτα άνευ λόγου και ουσίας. «Ο χειμώνας», του Κωνσταντίνου Κουτσολιώτα: Ο Νίκος, φιλόδοξος συγγραφέας καταφεύγει στο παλιό, ερειπωμένο αρχοντικό του πατέρα του, στη Σιάτιστα. Εκεί κατακλύζεται από φαντάσματα του παρελθόντος, προσπαθώντας να λύσει το μυστήριο που οδήγησε τον πατέρα του στην τρέλα και το θάνατο. Η ταινία ξε-

ναυδοι παρακολουθούμε την κορύφωση των εξωθεσμικών και εξωφρενικών ενεργειών του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης που βλάπτουν κυρίως το θεσμό, την ελεύθερη γνώμη και εντέλει τη δημοκρατία. Επειδή διατυπώσαμε ενστάσεις για το πνεύμα και το νόμο Γερουλάνου αλλά και για την άνιση μεταχείριση του ελληνικού τμήματος, απαγόρευσε πέρυσι τη συμμετοχή μας στην τελετή λήξης και απονομής βραβείων, βαφτίζοντας «λασπολογία» τη διαμαρτυρία και διεκδικώντας την παγκόσμια πρωτοτυπία, στερεί τώρα και το δικαίωμα εισόδου και άσκησης του επαγγέλματος τους από κριτικούς και δημοσιογράφους. Η ανάμειξη ιλαρότητας και βαναυσότητας είναι ομολογουμένως εντυπωσιακή, αλλά δεν θα την παρακολουθήσουμε, συνεχίζοντας να στηρίζουμε δημιουργικά το φεστιβάλ, ανεξαρτήτως προσώπων. Επειδή: α) η προληπτική λογοκρισία αποτελεί μορφή βίας, β) κάθε κατάχρηση εξουσίας είναι ασύμβατη μ’ οποιονδήποτε πολιτιστικό οργανισμό, γ) είναι υποχρέωση ενός πνευματικού σωματείου η δημόσια κατάθεση απόψεων, δίχως εμπάθεια ή προκαταλήψεις και δ) παρόμοια φαινόμενα υπονομεύουν την ουσία του δημόσιου διαλόγου, καλούμε τη δημοσιογραφική κοινότητα και τα ΜΜΕ, τους φορείς του ελληνικού κινηματογράφου, την κοινωνία των πολιτών και τους φίλους του σινεμά ν’ αποδοκιμάσουν το κρούσμα αυταρχισμού, τους δε αρμόδιους ν’ αναλογισθούν επιτέλους τις ευθύνες τους. Θεσσαλονίκη, 6 Νοεμβρίου 2013

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ

Ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου

κινά πολύ καλά, δημιουργώντας πολλές προσδοκίες. Μετά, όμως, από το πρώτο τέταρτο αρχίζει να λοξοδρομεί και να χάνεται μέσα σε ένα λαβύρινθο σκηνοθετικών υπερβολών και σεναριακών αδιεξόδων. Το αποτέλεσμα είναι μια ταινία υψηλών προσδοκιών, η οποία δε δικαιώνει τους σκοπούς της. «Goldfish», του Θάνου Τσαβλή: Ένας μοναχικός άνδρας καταζητείται επειδή επιτέθηκε σε αστυνομικούς. Ζούμε σε μια εποχή κρίσης που έχει επιστρέψει η θανατική ποινή και έχει καθιερωθεί το κυνήγι επικηρυγμένων. Υπάρχουν και διάφοροι ακόμη χαρακτήρες οι οποίοι εμπλέκονται σε αυτό το αδιανόητο φιλμπου είναι βγαλμένο από βιντεοπαιχνίδι, με έναν ήρωα ο οποίος πλακώνει τους πάντες στο ξύλο, θυμίζοντας Σιλβέστερ Σταλόνε και Τζακ Νόρις σε μία συσκευασία. «Wild duck», του Γιάννη Σακαρίδη: Ο ∆ημήτρης αναλαμβάνει μια δουλειά διαλεύκανσης μιας υπόθεσης τηλεφωνικών υποκλοπών. Παρακολουθώντας το διαμέρισμα, μέσα στο οποίο είναι εγκατεστημένη μια κεραία κινητής τηλεφωνίας, γνωρίζει την ένοικο του επάνω διαμερίσματος, την Παναγιώτα, η οποία πάσχει από καρκίνο. Υποψιάζεται πως για την αρρώστια της ίσως να

«Miss Violence» του Αλέξανδρου Αβρανά: Κριτική στη διπλανή στήλη. «Gravity», του Αλφόνσο Κουαρόν: Η δρ Ράιαν Στόουν κάνει το πρώτο της διαστημικό ταξίδι με το βετεράνο αστροναύτη Ματ Κοβάλσκι. Όμως το διαστημικό λεωφορείο καταστρέφεται και μένουν δεμένοι στο διαστημικό σκοτάδι. Μια εκπληκτική δημιουργία του Κουαρόν για τη μοναξιά του ανθρώπου και την αδυναμία του μπροστά στην απεραντοσύνη. «Εγώ κι εσύ» (Io e te), του Μπερνάντο Μπερτολούτσι: Ο Λορέντσο, είναι ένας έφηβος ο οποίος ανακοινώνει στους γονείς του πως θα πάει στο βουνό, αλλά κρύβεται σε ένα υπόγειο. Η ετεροθαλής αδελφή του, Ολίβια, τον ανακαλύπτει και κρύβεται μαζί του. Η νέα ταινία του 73χρονου και καθηλωμένου σε αναπηρικό καροτσάκι, αλλά αιώνιου νέου στη σκέψη Μπερτολούτσι, συγκινεί με την αμεσότητα και την ειλικρίνειά

φταίει η ραδιενέργεια που εκπέμπεται. Η ταινία βλέπεται με ενδιαφέρον, δεν πλατειάζει, έχει ρυθμό και ροή. Παρόλα αυτά δεν διαθέτει αυτό το «κάτι» που θα την κάνει να προχωρήσει λίγο παραπέρα. «Η τελευταία φάρσα», του Βασίλη Ραΐση: Τέσσερις φίλοι επιστήμονες εργάζονται σε ένα πείραμα στο πανεπιστήμιο. Ο Ηλίας, η Σοφία, ο Παύλος και ο Νίκος. Το αγαπημένο τους χόμπι είναι να κάνουν φάρσες, να τις βιντεοσκοπούν και να τις ανεβάζουν στο διαδίκτυο. Οι φάρσες έχουν να κάνουν με διάφορους μέντιουμ, αποκρυφιστές, θεραπευτές κ.λπ. Η τελευταία αφορά έναν άνδρα ο οποίος ισχυρίζεται πως θεραπεύει τον καρκίνο. Εκεί ο Ηλίας θα γνωρίσει τη ∆ώρα. Στο μεταξύ μαθαίνουμε και το μεγάλο μυστικό του Ηλία. Πολύ καλό σενάριο με πολύ καλούς διαλόγους και αξιοπρεπείς ερμηνείες. Ο Ραΐσης σκηνοθετεί αυτό το πολύ καλό υλικό χωρίς ιδιαίτερη πρωτοτυπία, γι’ αυτό και η ταινία του δεν ξεπερνά το επίπεδο μια ευχάριστης παρακολούθησης.

strakersan@gmail.com, kersanidis.wordpress.com

της. «Όλα χάθηκαν» (All is lost), του Τζέι Σι Τσάντορ: Ένας ηλικιωμένος ιστιοπλόος, μετά από ατύχημα μένει με το ακυβέρνητο σκάφος του στη μέση του Ινδικού Ωκεανού. Θαυμάσια ταινία, με μοναδικό πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, για την επιβίωση και την αδυναμία του ανθρώπου μπροστά στο θάνατο. «10η ημέρα» του Βασίλη Μαζωμένου: Ο Αλί, πρόσφυγας από το Αφγανιστάν, ζει στην Αθήνα. Για να ζήσει μαζεύει παλιοσίδερα από τα σκουπίδια και τα πουλά. Οι μνήμες από την πατρίδα του τον καταδιώκουν, ενώ ο ίδιος αγωνίζεται να κατακτήσει το όνειρο της Δύσης. Οι εφιάλτες του όμως τον κυνηγούν μαζί με την σκληρότητα της επιβίωσης στον λαμπερό κόσμο της Ευρώπης. Σινεφίλ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

ΘΕΑΤΡΟ

«Η Βασίλισσα του χιονιού» του Χ.Κ. Άντερσεν * Σε διασκευή και σκηνοθεσία του Νίκου ∆ροσάκη ο αγαπημένο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Τ Άντερσεν «Η Βασίλισσα του Χιονιού» το πιο εφευρετικό και βαθυστόχαστο έργο του δανού

παραμυθά, διασκεύασε και παρουσιάζει ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Νίκος ∆ροσάκης, που, μολονότι νέος, έχει ένα πλούσιο καλλιτεχνικό έργο πίσω του. Θυμίζουμε ενδεικτικά το ευαίσθητο και διεισδυτικό ντοκιμαντέρ «Οι μικροί άλλοι», για τα παιδιά μετανάστες, και την παράσταση «Ο Καθρέπτης». Η «Βασίλισσα του χιονιού» στην παράσταση αυτή γίνεται ένα ταξίδι ωρίμανσης ενός κοριτσιού, μια ποιητική ιστορία για την περιπέτεια της ζωής και τη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης. Πραγματεύεται μερικά από τα πιο σημαντικά θέματα για ένα παιδί ή ένα έφηβο: ενηλικίωση, η παραμόρφωση της πραγματικότητας, η φιλία και η διαφορετικότητα, η αξία του φυσικού και του ζωικού βασιλείου, η τρίτη ηλικία, η εγκατάλειψη των παιδιών, η φιλαργυρία, η σχέση εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου, η αξία της ελευθερίας, η αυτοπεποίθηση. Στην παράσταση, που είναι προϊόν μεγάλης έρευνας γύρω από τα παραμύθια, γίνεται προσπάθεια από τη μια μεριά «να χρησιμοποιηθούν τα ψυχολογικά σημαίνοντα, ώστε να είναι εύληπτα στα σύγχρονα παιδιά» αλλά, από την άλλη, «να διατηρηθούν τα νοήματα και οι ατμόσφαιρες του μεγάλου δανού παραμυθά». Στην παράσταση γίνεται χρήση μαριονεττών (Πάνος Προφήτης, φωνές από την Αλεξάνδρα Χαραλαμπίδου). Εφευρετικό και ευμετάφερτο σκηνικό από τον Γιώργο Κολιό, που δημιούργησε και τα κοστούμια μαζί με τη Μαρία Ρήγα, τη μουσική επιμελήθηκαν οι: Αντώνης Λάριος και Βαγγέλης ∆εληπέτρος, τις χορογραφίες οι Νίκος Καραστέργιος και Μαριλένα ∆ερβιτσιώτη. Παίζουν οι ηθοποιοί: Νίκος Καραστέργιος, Μαρία Ρήγα και Νίκος ∆ροσάκης. Η παράσταση είναι ειδικά διαμορφωμένη για να παρουσιάζεται σε σχολεία. Πληροφορίες: 211.40.85.124 (τηλ. – φαξ) και 694.50.31.693, artes@tramc.org, ιστοσελίδα: tramc.org/snowqueen

«Ιστορίες… μέσα από το καπέλο» * Ομάδα Ένα, ∆ημοτικό θέατρο Καλλιθέας (Κρέμου και Φιλαρέτου) «Ομάδα Ένα» ανεβάζει φέτος την παιδική Η θεατρική παράσταση «Ιστορίες… μέσα από το καπέλο» που φιλοδοξεί να διασκεδάσει τους

μικρούς αλλά και τους μεγάλους της φίλους. Τα κείμενα είναι διασκευές ιστοριών από τη συλλογή της Λίλης Λαμπρέλλη, τη σκηνοθεσία έκανε ο ∆ημήτρης Σκλάβος, που συνδυάζει δύο ιδιότητες: τη θεατρική εμπειρία και τη μακροχρόνια πείρα του δασκάλου. Τρεις Μυστικοί Ταξιδευτές γυρίζουν από τόπο σε τόπο σώζοντας ιστορίες και παραμύθια από τη λήθη. Όταν στο δρόμο συναντήσουν κάποιο σχολείο, ξεφορτώνουν τα πολλά βιβλία τους και βγάζουν μέσα από το καπέλο τις διηγήσεις που θα μοιραστούν με τα παιδιά. Οι Μυστικοί Ταξιδευτές χαμογελούν πολύ, ακόμα και όταν προσγειώνονται στις στάχτες ενός σβηστού τζακιού, τραγουδούν με το βιολί τους, αλλάζουν ρούχα στο δευτερόλεπτο, λαχανιάζουν καθώς τρέχουν, φορτωμένοι με την ανάγκη του ανθρώπου να περπατά ορθός, μοιράζονται οι δουλειές στο σπίτι και στο χωράφι… Επί σκηνής αναζητούν

τις απαντήσεις (αλλά και τις ερωτήσεις) καθώς και το μπαστούνι με την περίτεχνη λαβή που ταιριάζει με τα μάτια τους. Παίζουν οι ηθοποιοί: Νίκος Καίσαρης, Χρήστος Πίτσας και Μαρίζα Τσάρη. Στο βιολί ζωντανά η Σταματέλλα Σπινούλα. Σκηνικά και κουστούμια: Ανδρέας Παρασκευόπουλος. Σαββατοκύριακο στο ∆ημοτικό Θέατρο Καλλιθέας (Κυριακή η παράσταση στη 1 το μεσημέρι) και μετά καθημερινά σε σχολεία μετά από πρόσκληση. Συνεννοήσεις: 6937151049, antrianavasila@gmail.com

«Η πόρτα» του Σταύρου Τσιώλη * Κινηματοθέατρο Τριανόν (Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων, τηλ.: 210-8215469)

Προμηθέας γιος ενός Τιτάνα και μιας Ωκεανίδας, αναγνωρίζει την αδικία των παντοδύναμων θεών εις βάρος των αδύναμων ανθρώπων και δρα ενάντια στο προσωπικό του συμφέρον και υπέρ των αδικημένων. Αυτή η πράξη τον κάνει το αρχέτυπο του αληθινού επαναστάτη. Σύνθεση κειμένων από την Μαίρη Μαραγκουδάκη και τον Νίκο Παινέζη που είναι και οι ερμηνευτές. Video art και φωτισμοί από τον Τάσο Σκλαβούνο. Παραστάσεις: κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη, στις 9.30 μ.μ. Είσοδος με ελεύθερη συνεισφορά [studioplataion.blogspot.com]

«Ήλιος στην πέτρα» της Σοφίας Αδαμίδου * Σημείο – Lab (Χαριλάου Τρικούπη 4, πίσω από την Πάντειο, τηλ. 210-9229579)

ια δεύτερη χρονιά παραστάσεων, οι ΤσούΓ κου Τσούκου παρουσιάζουν το έργο του Κυο έργο αφηγείται τη ζωή της αντάρτισσας του ρίου Σταύρου Τσιώλη «Η πόρτα» ή «Ο σωρός Τ ∆ημοκρατικού Στρατού, Ελένης Τραγγανίδα των φασολιών». Μία σουρεαλιστική «τραγωδία όπως το κατέγραψε στο αφήγημά της «Η Μυρ-

της μαθηματικής επιστήμης» που εκτυλίσσεται σε ένα σκυλάδικο της παραλιακής. Ο Σταύρος Τσιώλης με τον ιδιαίτερο ποιητικό του λόγο, χρησιμοποιώντας αποσπάσματα από το βιβλίο του Απόστολου ∆οξιάδη «Ο θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ», συνθέτει ένα έργο «για τους ανθρώπους που ονειρεύονται κάτι μεγαλύτερο από αυτό που μπορούν να κατορθώσουν». Ο πορτιέρης Ρούλης, καθηγητής μαθηματικών, διωγμένος από τα σχολεία του κράτους με την τρομερή κατηγορία των αποπλανήσεων των μαθητριών του, θα συγκρουστεί με το νεαρό ∆ημητράκη, σεκιουριτά του μαγαζιού και αδερφό της πρώην μαθήτριάς του και αγαπημένης του. Μέχρι το ξημέρωμα, η αναζήτηση της βαθύτερης ταυτότητας των προσώπων θα τους οδηγήσει στην αποδοχή, τη φιλία και την απόγνωση του αναπόφευκτου τέλους. Οι Τσούκου μετά το «Neon…» και το «Σουρελαϊκέν», έκαναν μόνο ένα μπάνιο, κοιμήθηκαν μόνο τρεις ώρες και μόλις έπεσε ο ήλιος και δρόσισε, ανοίξανε την «Πόρτα» του Κυρίου Σταύρου Τσιώλη και σας προσκαλούν σε ένα Νυχτερινό Κέντρο ∆ιασκέδασης όπου η αντρική φιλία, το ηθικά «νόμιμο», τα μαθηματικά και τα ανθρώπινα όρια μπερδεύονται σουρεαλιστικά μέσα σε ήχους λαϊκών ασμάτων. Σκηνοθεσία: Αντώνης Τσιοτσιόπουλος - Τσούκου Τσούκου. Παίζουν: Αντώνης Τσιοτσιόπουλος, Κώστας Φυτίλης, Monica McShane, Μαρίκα Παπαθανασίου, ∆ημήτρης Καμπυλαυκάς, Θοδωρής Κοτρώτσος, Ανδρέας Μιχόπουλος, Άννα Αναστασιάδου. Από τις 9 του Νοέμβρη και κάθε Σάββατο και Κυριακή, στις 8μ.μ.

«Αιώνιος Προμηθέας» * Studio της Οδού Πλαταιών (Πλαταιών 4 και Πειραιώς, τηλ: 213-0058407) «Αιώνιος Προμηθέας» είναι μια θεατρικήΟ μουσική-εικαστική παράσταση σε κείμενα των: Κατερίνα Γώγου, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Αλμπέρ Καμί, Φράνκα Ράμε. Σύμφωνα με τον μύθο ο Προμηθέας κρύβει τη φωτιά σε έναν κούφιο νάρθηκα και τη μεταφέρει κρυφά από το εργαστήρι του θεού Ήφαιστου με σκοπό να την χαρίσει στους ανθρώπους. Αυτή είναι αναμφισβήτητα μια επαναστατική πράξη, ο Αλμπέρ Καμί την ονομάζει «επίθεση ενάντια στον ουρανό». Ο

τιά του βουνού» καθώς και σε διηγήσεις άλλων συναγωνιστριών και εξόριστων γυναικών, τόσο την περίοδο του Εμφυλίου όσο και την περίοδο της δικτατορίας. Η Μυρτιά αφηγείται τη ζωή της στον ∆ημοκρατικό Στρατό, τις εξορίες, τις φυλακίσεις της σε μια έγκυο συγκρατούμενή της -βουβό πρόσωπο- στην Μακρόνησο, όπου είναι και πάλι εξορία, ακολουθώντας τη μοίρα χιλιάδων αγωνιστών της γενιάς της, την περίοδο της Χούντας. Η σκηνοθεσία είναι του Κοραή ∆αμάτη και τον ρόλο της Μυρτιάς ερμηνεύει η Ελένη Γερασιμίδου Βασικό ρόλο στην παράσταση έχει η Καλλιόπη Βέττα που θα ερμηνεύει παραδοσιακά μοιρολόγια, τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου και του Ηλία Ανδριόπουλου, κ.ά.

«Το δέντρο» της Μαρίας Λαϊνά * Σημείο – Lab (Χαριλάου Τρικούπη 4, πίσω από την Πάντειο, τηλ. 210-9229579) ρόκειται για ένα ποιητικό και συμβολικό Π έργο. Το δέντρο. Το κέντρο του κόσμου. Η axis mundi. Και γύρω του δύο περιθωριακοί –ή

μήπως όχι; – τύποι, αλληλοσυμπληρούμενοι, να δένουν τη ζωή τους και την ύπαρξή τους γύρω από αυτό. Κάθε ένας από αυτούς το βλέπει σε διαφορετική θέση, το δέντρο όμως είναι εκεί. Είναι αληθινό ή απομίμηση;Υπάρχει ή είναι αποκύημα της φαντασίας τους; Οι δύο ήρωες δέχονται –στο πλαίσιο μιας ημέρας– μια ασταμάτητη βροχή επισκέψεων. Και ενώ για άλλους οι επισκέψεις αυτές είναι ενέσεις της καθημερινότητας –βίαιες διακοπές που επιχειρούν να ραγίσουν τον δικό τους κατασκευασμένο κόσμο–, για άλλους αποτελούν αρχετυπικές φιγούρες, με το δικό τους ρόλο στο ταξίδι των δύο ηρώων. Ένα ταξίδι που όσο κι αν μοιάζει να έχει βαλτώσει γύρω από το δέντρο, συνεχίζεται πνευματικά, όσο εκείνοι αναρωτιούνται, επιζητούν και αποζητούν. Έστω και ο ένας τον άλλον. Η σκηνοθεσία είναι της Χρύσας Καψούλη και παίζουν οι ηθοποιοί: Σπύρος Βάρελης, Γιάννης Παπαδόπουλος, Μαρία Ριζιώτη, ∆άφνη Σκρουμπέλου, Τσιμάρας Τζανάτος, Γιάννης Τσαπαρέγκας.

Ι∆ΕΕΣ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

Πιστεύουμε στο σοσιαλισμό; * Η προγραμματική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ αρκεί για την εκκίνηση μιας συγκρουσιακής διαδικασίας γηρατειά, όλων αυτών των οποίων η εκθεμελίωση εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας. Και είναι από αυτήν την άποψη που το αίτημα της ανατροπής του καπιταλισμού, το αίτημα του ριζικού κοινωνικού μετασχηματισμού, του σοσιαλισμού, εν τέλει, αποκτά επιτακτικότατη επικαιρότητα. Να το ξαναπώ: δεν με απασχολεί το γεγονός πως το άμεσο πρόγραμμά μας μοιάζει μετριοπαθές και κεϋνσιανό –μπορώ να δείξω πως δεν είναι κεϋνσιανό, αλλά δεν έχει μεγάλη σημασία.

Του Χρήστου Λάσκου

ο ερώτημα του τίτλου κάθε άλλο παρά ρητορικό είναι. Πάει πολύς καιρός τώρα που οι «μαγαρισμένες» λέξεις αναφέρονται σε κείμενα και ντοκουμέντα χωρίς και να τις πολυεννοούμε πραγματικά. Ξαναρωτάω, λοιπόν, και εντός κειμένου: πιστεύουμε στο σοσιαλισμό; Ο Φώτης Τερζάκης, σε μια πολύ παραγωγική συνέντευξή του [∆ρόμος της Αριστεράς, 21.01.2012], που δόθηκε την περίοδο μεταξύ πλατειών και εκλογών και αξίζει να ξαναδιαβαστεί σήμερα, προσπάθησε να κάνει ένα ισοζύγιο όσων έχουμε και όσων μάς λείπουν, προκειμένου να αλλάξουμε τη ζοφερή κοινωνική μας μοίρα. ∆ιαπίστωνε, λοιπόν, πως η πλειοψηφία των ανθρώπων επιθυμεί πράγματα ασύμβατα με την τωρινή φάση του καπιταλισμού, όπως όρους ζωής που να του εξασφαλίζουν ειρήνη και βιοτική ασφάλεια, δικαιότερη κατανομή του πλούτου κι έλεγχο πάνω στην ίδια τη ζωή του. ∆ιαπίστωνε, επιπλέον, πως -μετά από αιώνες χειραφετητικών αναζητήσεων και θεωριών- διαθέτουμε και τη συστηματική σκέψη που μπορεί να αρθρώσει αυτά τα αιτήματα σε ένα σχέδιο ριζικής απελευθέρωσης. Και, παρόλ’ αυτά, δεν φαίνεται μια δυναμική ανατροπής σε ευρύτερο επίπεδο, μια διάθεση των ανθρώπων να εμπλακούν στην αλλαγή του κόσμου. Ως εάν, για να θυμηθώ τον Σπινόζα, «αγαπούν τη σκλαβιά τους σαν να πρόκειται για την ελευθερία τους». Αποκαρδίωση και απελπισία Με τα λόγια του ίδιου του Τερζάκη, «έχουμε από τη μία πλευρά επιθυμίες, από την άλλη πλευρά τα θεωρητικά όπλα που τους αντιστοιχούν, υπάρχει όμως κάτι που εμποδίζει την αποφασισμένη ανάληψή τους και τη μετουσίωσή τους σε μορφές δράσης». Τι είναι αυτό; Κατά τη γνώμη του, «η φοβερή αποκαρδίωση των ανθρώπων, η αδυναμία τους να πιστέψουν πως μια απελευθέρωση είναι εφικτή». Νομίζω πως έχει δίκιο. Και το σημαντικότερο είναι πως η απελπισία των ανθρώπων σήμερα ενσωματώνει, πέρα από τις προφανείς συγχρονικές αιτίες, και ένα ιστορικό στοιχείο καίριας σημασίας. Τη γνώση πως ένας ολόκληρος αιώνας χειραφετητικών προσπαθειών, μεγαλειωδών απελευθερωτικών εγχειρημάτων έκλεισε όπως έκλεισε. Με τη συντριπτική ήττα όλων των επαναστατικών κινημάτων, με την επαναπροσχώρηση στον καπιταλισμό όλων των εθνικών «κομμουνισμών». Αυτό που από το 19ο και τις αρχές του 20ου αι. διακηρύχθηκε ως η κίνηση που οδηγεί την ανθρωπότητα σε μια αταξική κοινωνική θέσμιση, σε μια κοινωνία όπου ο καθένας και η καθεμιά προσφέρει ανάλογα με τις δυνατότητές του και στον καθένα και την καθεμιά προσφέρεται, ό,τι αντιστοιχεί στις ανάγκες της κατέληξε πολύ άσχημα. Τόσο που έκανε για παράδειγμα τον υπεράνω υποψίας Τέρι Ήγκλετον, κάποια στιγμή εκεί λίγο μετά το ’89, να αναρωτηθεί: κι αν «η ήττα σήμερα δεν είναι του είδους εκείνου, με το οποίο η πολιτική αριστερά είναι καταθλιπτικά εξοικειωμένη, αλλά μια συντριβή τόσο οριστική, που δείχνει να απαξιώνει τα ίδια τα θεωρητικά παραδείγματα, με τα οποία αυτή η πολιτική παραδοσιακά δούλευε;». Αυτό είναι που, μεταξύ άλλων, εξηγεί την αποκαρδίωση και την εκτεταμένη απελπισία. Και κάνει επιτακτική την ανάγκη η οργανωμένη Αριστερά να αλλάξει άρδην την συνθήκη αυτή επί ποινή επι-

Εφικτό σχέδιο ο σοσιαλισμός

““

Ο σοσιαλισμός είναι εφικτός και γίνεται όλο και ρεαλιστικότερος στο μέτρο που ο καπιταλισμός γίνεται όλο και περισσότερο αγριανθρωπικός και αναποτελεσματικός ταυτόχρονα.

κράτησης της πιο ακραίας βαρβαρότητας, που μπορούμε να φανταστούμε. Νομίζω, πως δεν το επιδιώκει όσο θα έπρεπε. Με ποιο στρατηγικό πλαίσιο; Θα προσπαθήσω τώρα να συνδέσω τις προηγούμενες παρατηρήσεις με τη σημερινή πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ. Ξεκινώντας από τα άμεσα, θεωρώ πως, αν εξαιρέσουμε το γεγονός πως συχνά κάνουμε αρκετά ώστε να μη γίνουμε τελικά κυβέρνηση και, κυρίως, φροντίζουμε εργωδώς, με πρωτοπόρους κάποιους από τις μερικές δεκάδες αυτεπαγγέλτως ορισμένους να διαδίδουν το δημόσιο λόγο του κόμματος, να σπέρνουμε τη σύγχυση ακόμη και στα ίδια τα μέλη μας, κατά τ’ άλλα πάμε καλά. Θέλω να πω, δεν με φοβίζει το γεγονός πως η προγραμματική μας πρόταση έχει έντονα στοιχεία, που την κάνουν να μοιάζει με κεϋνσιανές αντίστοιχες. Ο λόγος είναι πως αυτή η προγραμματική πρόταση, αρθρωμένη γύρω από τη θεμελιώδη διατύπωση «να πληρώσουν την κρίση οι πλούσιοι και το κεφάλαιο», φθάνει και περισσεύει, στις σημερινές συνθήκες, για την εκκίνηση μιας συγκρουσιακής διαδικασίας, η οποία είναι αναγκαία για να προχωρήσουμε. Το πρόγραμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς σήμερα, αν το δούμε με τυπικό τρόπο, ακόμη και στις αριστερότερες εκδοχές του είναι «δεξιό», σε σχέση με τα προγράμματα με τα οποία η Αριστερά διεκδίκησε και βρέθηκε στην κυβέρνηση στα τέλη του ’70 αρχές του ’80. Πραγματικά, όπως είχαμε την ευκαιρία να συνομολογήσουμε και με συντρόφους της ευρωπαϊκής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς

το Μάρτιο, στη ∆ιεθνή Συνάντηση της Αθήνας, το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, του Μετώπου της Αριστεράς, αλλά και του Νέου Αντικαπιταλιστικού Κόμματος της Γαλλίας ακόμα, είναι λιγότερο «ριζοσπαστικά» από εκείνα της γαλλικής Ενωμένης Αριστεράς ή της βρετανικής Εναλλακτικής Οικονομικής Στρατηγικής της δεκαετίας του ’70. Ισχυρίζομαι πως αυτό έχει ελάχιστη σημασία. Εκείνο που έχει μεγάλη σημασία, αντίθετα, είναι το ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο μέσα στο οποίο τα σύγχρονα προγράμματα εντάσσονται. Και, από αυτήν την άποψη, το ερώτημα για το σοσιαλισμό αποκτά κεντρικό χαρακτήρα. Από τη μία, ο καπιταλισμός εξελίσσεται σε ύβρι πλανητικών διαστάσεων, καταπίνοντας ανθρώπους και φύση, εκτοξεύοντας τις ανισότητες σε επίπεδα συγκρίσιμα μόνο με αυτά της δουλοκτητικής Ρώμης, θέτοντας σε επερώτηση το ίδιο το μέλλον της ανθρωπότητας. Από την άλλη, αν κάτι απέδειξε με αναμφισβήτητο τρόπο η ιστορία του καπιταλισμού, είναι πως δεδομένου ότι καμιά κατάκτηση, καμιά βελτίωση της κατάστασης της κοινωνικής πλειοψηφίας, από αυτές που με μακροχρόνιους και αιματηρούς αγώνες πέτυχαν οι εκμεταλλευόμενοι και καταπιεσμένοι, δεν είναι ασφαλής, η συνέχιση επί μακρόν της καπιταλιστικής κυριαρχίας δεν μπορεί παρά να αποβεί μοιραία. Η σημερινή κρίση δείχνει πόσο δίκιο είχαν πάντοτε οι επαναστατικές τάσεις έναντι των ρεφορμιστικών, όταν ήταν καχύποπτες ως προς τη διατηρησιμότητα ακόμη και των στοιχειωδέστερων κατακτήσεων στην εκπαίδευση, την υγεία, την ασφάλιση απέναντι στην ανεργία και τα

Το πρόβλημα είναι πως για αρκετούς συντρόφους, όχι τους λιγότερο μαχητικούς ή αποφασισμένους, η νεοκεϋνσιανή τους κλίση οφείλεται, νομίζω, και στο γεγονός πως δεν τους φαίνεται εφικτό σχέδιο ο σοσιαλισμός. Έχουν με μια έννοια προσχωρήσει στην ιδέα πως είναι ευκολότερο κάποιος να φανταστεί το τέλος του κόσμου παρά το τέλος του καπιταλισμού. Και είναι λάθος ιδέα. Ο σοσιαλισμός είναι εφικτός και γίνεται όλο και ρεαλιστικότερος στο μέτρο που ο καπιταλισμός γίνεται όλο και περισσότερο αγριανθρωπικός και αναποτελεσματικός ταυτόχρονα. Γι’ αυτό, κιόλας, τα σημεία του προγράμματος που αναφέρονται στην κοινωνική οικονομία και την αυτοδιαχείριση, στις αλληλέγγυες πρακτικές και στα νέα καταναλωτικά και παραγωγικά πρότυπα δεν είναι συμπληρωματικά, αλλά τα πρώτα σε σημασία. Γι’ αυτό, ακόμη, είναι καλύτερα, νομίζω, να μιλάμε για παραγωγικό μετασχηματισμό αντί για ανασυγκρότηση: για να δηλώσουμε πως αυτό που έρχεται πρώτο είναι η αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων και όχι οποιαδήποτε τεχνική μεταβολή. Και, έτσι, πως ο σοσιαλισμός είναι το θέμα μας ήδη εξ υπαρχής. Πρέπει να πιστεύουμε στο σοσιαλισμό. Χωρίς μια τέτοια «πίστη» δεν θα γίνει δυνατή ούτε η αποτροπή της κοινωνικής καταστροφής. Θέλω να πω, δεν μπορούμε να αυτοπεριοριστούμε. Ακόμη κι αν το επιλέγαμε, δεν θα μας άφηναν. Είναι τέτοια η τροπή των πραγμάτων, ιδίως μετά από το 2008, που η παραμικρή αντίσταση αποκτά στρατηγικές διαστάσεις. Η ανοιχτή συζήτηση σε όλο το κόμμα και στην κοινωνία ευρύτερα- για τις πραγματικές εναλλακτικές, η προβολή της αξιακής μας υπεροχής έναντι των φανατικών ιδιωτών και της αγοραίας σκέψης, η αυτοπεποίθηση πως οι συστηματικά και δημοκρατικά σχεδιασμένες επιλογές υπερέχουν κατά πολύ των αντίστοιχων αγοραίων, η ανάδειξη, δηλαδή, εκ νέου και με δύναμη, των «ζητημάτων του σοσιαλισμού», δίνει στο σχέδιο και την πρακτική μας εκείνο το στρατηγικό βάθος, χωρίς το οποίο τίποτε δεν μπορεί να επιτευχθεί. Από την ίδια αυτή η εφημερίδα, ο Κώστας ∆ουζίνας πριν από αρκετό καιρό υποστήριζε πως «Η αριστερά πρέπει να ξεκαθαρίσει τη θέση της για το σοσιαλισμό […] Προσωπικά, αλλά και οι περισσότεροι από μας δεν έχουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, δεν μπορούμε να περιγράψουμε λεπτομερώς πώς μπορεί να είναι ο σοσιαλισμός». Παρόλ’ αυτά, πρέπει να μιλάμε για το σοσιαλισμό. Χωρίς να προτείνουμε συνταγές για τα μαγειρεία του μέλλοντος, αλλά αλλάζοντας τον κόσμο τώρα. Γιατί, όπως ήδη έχει ειπωθεί, ή θα τελειώσουμε με τον καπιταλισμό ή, αλλιώς, ίσως θα τελειώσουμε απλώς.

ΥΓ: Μια καλή δυνατότητα για τη συζήτηση δίνει η έκδοση του RedNotebook "Το ∆ιαρκές '17", εκδ. ΚΨΜ, 2012

Ι∆ΕΕΣ

Η ΕΠΟΧΗ 10 Νοεμβρίου 2013

“

Πρέπει να αποκαλέσουμε ιστορική πρόοδο την ανακάλυψη πως η ολοκληρωτική παρακολούθηση και ο έλεγχος του πληθυσμού είναι εξίσου πιθανόν να επιτύχουν με σχετικά μη βίαια και λιγότερο αιμοχαρή μέσα; Η κατάσταση αυτή διασφαλίζεται από την κυριαρχία των μυστικών υπηρεσιών και τη διασύνδεσή τους με τη διαφήμιση. Όποιος αισθάνεται άνετα σε αυτό το καθεστώς, φέρει ο ίδιος την ευθύνη.

Η τρομοκρατία της διαφήμισης * Η κυριαρχία των μυστικών υπηρεσιών και η διασύνδεσή τους με τη διαφήμιση Του

Χανς Μάγκνους Εντζενσμπέργκερ*

διαφήμιση υπήρξε πάντοτε θορυβώδης. Ακόμη και σήμερα μπορεί κανείς ν' ακούσει στα παζάρια τη φωνή του κράχτη, ενοχλητική αλλά άκακη. Όμως, μόλις η βιομηχανική επανάσταση έδωσε το σάλπισμα της μαζικής κατανάλωσης, η παλιά καλή ρεκλάμα μετατράπηκε σε εργαλείο της βιομηχανίας. Στους κύκλους που αυτοπροσδιορίζονταν ως ελίτ, το να εκθειάζει κανείς τον εαυτό του ή τα προϊόντα του θεωρείτο χυδαίο. Το γεγονός ότι ο κλάδος αναβάπτισε τη δραστηριότητά του ως «διαφήμιση», δεν βελτίωσε τη φήμη του. Με λιγότερη υπεροψία συμμετέχουν σήμερα σε παιχνίδιαδιαγωνισμούς, ανταλλάσσουν εκπτωτικά κουπόνια και συγκρίνουν προσφορές και ευκαιρίες. Τι σχέση έχει, λοιπόν, το χωνί του κράχτη με την πολιτική; Όσο κι αν η εκλεκτή πελατεία επιθυμεί να το αγνοεί, είναι γεγονός: η πολιτική πολύ γρήγορα σχετίσθηκε με τη διαφήμιση και αντιστρόφως. Η διαφήμιση μεταβλήθηκε, ήδη από τη δεκαετία του 1920, σε πολιτική δύναμη. Τα κόμματα επιβλήθηκαν ως κατοχυρωμένα εμπορικά σήματα και, προκειμένου να κερδίσουν μέρος της αγοράς, αγωνίσθηκαν περισσότερο σε επίπεδο συνθημάτων παρά επιχειρημάτων. «Ένας Λαός, ένα Ράιχ, ένας Φύρερ» Στη διάρκεια της κρίσης και του εμφυλίου που ακολούθησαν στη Γερμανία το τέλος του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, η προπαγάνδα πήρε τρομαχτικές διαστάσεις. Καμία δικτατορία του 20ου αιώνα δεν θα επιβίωνε χωρίς τη «δημιουργικότητα» των διαφημιστών. Αυτοί ήταν που ασχολήθηκαν με την πιο αποτελεσματική σχηματοποίηση της καμπάνιας του κλιμακούμενου αντισημιτισμού, των δικών -παρωδιών, των προκαταρκτικών του πολέμου, της προσωπολατρίας. Μετά το 1945, θεωρήθηκε αδιανόητο να πολιτικολογεί κανείς με φράσεις σαν το «ένας Λαός, ένα Ράιχ, ένας Φύρερ» ή με πολιτικές συγκεντρώσεις τύπου Λένι Ρίφενσταλ. Επιπλέον, μετά το 1989, όταν πέρα από το τείχος κατέρρευσε και η ιδέα των θριαμβικών πανό που υμνούσαν τους σοβιετικούς θριάμβους, οι ειδικοί της πολιτικής αγκιτάτσιας έπρεπε να ανακαλύψουν ένα νέο πεδίο δραστηριότητας. Με δεδομένη την πνευματική τους ευελιξία, δεν ήταν δύσκολο να προσαρμοστούν. Η ανάγκη για τέτοιας μορφής «ειδικούς» έγινε ιδιαίτερα σοβαρή με την ανάπτυξη των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ο

Μπαλζάκ και ο Ζολά γνώριζαν ήδη, στην εποχή τους, πως ο Τύπος δε μπορεί να επιβιώσει μόνο με την πώληση των εφημερίδων. Οι διαφημιστικές εταιρίες άνθισαν στο βαθμό που αναπτύχθηκαν τα περιοδικά και τα αισθησιακά έντυπα. Μόλις το ραδιόφωνο και η τηλεόραση έγιναν μαζικά, έκλεισαν συμβόλαιο ζωής και θανάτου με τη Λεωφόρο Μάντισον στη Νέα Υόρκη, εκεί δηλαδή όπου ιστορικά εγκαταστάθηκαν οι μεγάλες διαφημιστικές εταιρίες. Οι πολιτικές και κοινωνικο-ψυχολογικές επιπτώσεις του φαινομένου δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς. Οι στρατιές πανεπιστημιακών–συμβούλων, κοινωνιολόγων και ειδικών στην έρευνα αγοράς δεσμεύονται να μην το επιχειρήσουν. Στο πλαίσιο μίας οικονομίας που βασίζεται στην προσέλκυση του ενδιαφέροντος, η εκλογίκευση του κόσμου που ζούμε δεν αποτελεί προτεραιότητα. Για το λόγο αυτό, επιδιώκεται η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου χώρου και η υποκλοπή του χρόνου που απομένει στους ανθρώπους για να ζήσουν τη ζωή τους. Η διαφήμιση έχει πετύχει αυτούς τους στόχους! Έχει αλώσει τις ζώνες κατοικίας με φωτεινές επιγραφές και τεράστιες αφίσες. Οι μεγάλοι κυκλοφοριακοί άξονες, οι σταθμοί του μετρό και των λεωφορείων είναι πνιγμένοι με γιγαντοοθόνες, όπου ο οποιοσδήποτε «κοινοποιεί» ο,τιδήποτε. Με την ίδια βιαιότητα, η διαφήμιση εισβάλλει στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων και τους κλέβει όσο περισσότερο χρόνο γίνεται. Κανείς δεν μπορεί να πάει σήμερα στον κινηματογράφο, χωρίς να κατακλυστεί από διαφημίσεις. Ένα άλλο παλαιότερο μέσο επικοινωνίας, το τηλέφωνο, αποικείται επίσης από τις επιχειρήσεις προώθησης και άλλους υποκλοπείς της προσοχής. Η μεγάλη οικογένεια των διαφημίσεωνσκουπιδιών αποτελεί με τα φυλλάδια και τις επιστολές της το βασικό όγκο των ταχυδρομικών συναλλαγών. Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τι είδους μακροθυμία επιτρέπει στην κοινωνία να ανέχεται αυτή την κακοποίηση. Η αντίσταση είναι ιδιαίτερα υποτονική: «Όχι διαφημίσεις!» διαβάζουμε σε πολλά γραμματοκιβώτια, παράκληση που αγνοείται από τους υποαμειβόμενους διανομείς των σκουπιδιών. Ωστόσο, όλα αυτά αποτελούν μέρος μόνο μίας φάσης τεχνικής εξέλιξης, γιατί η πολιτική δύναμη της διαφήμισης έχει πάρει- τις δύο με τρείς τελευταίες δεκαετίες- μια άνευ προηγουμένου επέκταση, που την έκανε δυνατή η εφεύρεση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου. Οι αναρτήσεις αντικείμενο παράνομης διακίνησης Εκτοτε, η Google, το Facebook, η Yahoo -και η χρηματιστηριακή αξία τους -έσβησαν τα γηραιά τέρατα της βαριάς βιομηχανίας και του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Στο πελατολόγιό τους εμφανίζονται

οι πάντες! Η βασική τους αρχή συνίσταται στο να μην αξιολογούν οι ίδιοι κανένα περιεχόμενο. Το έργο αυτό, το παραχωρούν σε άλλα μέσα ή στους ίδιους τους χρήστες που προσφέρουν δωρεάν πληροφορίες ή λεπτομέρειες τις ιδιωτικής τους ζωής. Αυτό το εμπορικό μοντέλο βασίζεται στη χρηματοδότηση μέσω της διαφήμισης και οι δημιουργημένες ομάδες εξαφανίζονται στο βαθμό που δεν αποδίδουν. ∆εν υπάρχει ουδέτερη μηχανή αναζήτησης. Οι αναρτήσεις διακινούνται παρανόμως, οι εντολές αγορών παραχαράσσονται, τα παιδιά επανεκπαιδεύονται να γίνουν καλοί καταναλωτές. Φυσικά, εμπορικοί κολοσσοί όπως η Αmazon οφείλουν να διασφαλίζουν, για παράδειγμα, την αποστολή αγαθών και όμιλοι όπως η Microsoft ή η Apple ζουν ακόμη από την πώληση των λογισμικών τους. Όποιος, όμως, θέλει να διαχειρίζεται δισεκατομμύρια πελατών, οφείλει να διαχειρίζεται τα προσωπικά τους δεδομένα. Σ’ αυτό χρησιμεύουν μαθηματικές μέθοδοι, που αποδεικνύονται μακράν ανώτερες των ήδη χρησιμοποιημένων από τους ειδικούς της πολιτικής κυριαρχίας και των μυστικών υπηρεσιών. Παρακολουθήσεις και έλεγχος πληθυσμού Η διαφήμιση υιοθέτησε λοιπόν μία νέα πολιτική διάσταση, γιατί οι αμερικανικοί όμιλοι που κυριαρχούν στο διαδίκτυο είναι σύμμαχοι των «κρατών εν κράτει». Οι σχέσεις που διατηρούν με τις μυστικές υπηρεσίες επαφίενται σε στέρεα κοινά συμφέροντα. Οι βιομηχανικοί όμιλοι, όπως και οι μυστικές υπηρεσίες, έχουν ανάγκη από κάθε διαθέσιμη πληροφορία που επιτρέπει τη χειραγώγηση του πληθυσμού. Συμφωνούν στο γεγονός πως τα βασικά δικαιώματα αποτελούν πεπαλαιωμένα απομεινάρια. Με πολύ υποχρεωτικό τρόπο, ένας από τους ισχυρότερους πρωταγωνιστές και δημιουργός του Facebook, ο Μαρκ Ζούκεμπεργκ, δηλώνει πεπεισμένος πως η εποχή της ιδιωτικής σφαίρας έχει πλέον παρέλθει. Ενώ η ευρωπαϊκή πολιτική εμφανίζεται ανυποψίαστη και καθησυχαστική, όσοι αντιτίθενται στο «κράτος εν κράτει» προέρχονται από τις ΗΠΑ. Όσοι σημαίνουν καμπανάκι κινδύνου, όπως οι Μάνινγκ και Σνόουντεν, αντιμετωπίζονται ως προδότες, ενώ επιδεικνύουν πίστη στο Σύνταγμα της χώρας τους. Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια ποιος προηγείται στο πεδίο της παρακολούθησης και του ελέγχου. Πρόκειται για τις κρατικές υπηρεσίες που έχουν χειραφετηθεί από το δημοκρατικό έλεγχο; Ο πατριάρχης τους Εντγκαρ Χούβερ,το αφεντικό του FBI, είχε ήδη καταφέρει να εκφοβίσει τους αμερικανούς προέδρους με τους φακέλους του. Σήμερα, οι αρχηγοί των κυβερνήσεων βλέπουν τις τερατώδεις υπηρεσίες να παριστάνουν τα αφεντικά. Πρόκειται λοιπόν για τις οργανώσεις

εκείνες που κρατούν την κατάσταση στα χέρια τους, κρυμμένες πίσω από ακρωνύμια υπηρεσιών πληροφοριών όπως NSA, DGSE, BND; Ή μήπως πρόκειται για τους συνεργούς τους, τους διαδικτυακούς βιομηχανικούς ομίλους που κατέχουν τα δεδομένα; Η σύμπραξη αυτή δημιουργεί ένα παράλληλο πολιτικό σύμπαν, στο οποίο η δημοκρατία δεν παίζει πλέον κανένα ρόλο. Στο συνεταιρισμό αυτό βρίσκεται και ένας τρίτος συμβαλλόμενος: το οργανωμένο έγκλημα. Κι εκεί ακόμη, τι ακριβώς συμβαίνει δεν είναι προφανές. Φυσικά, κάθε «χρήστης» γνωρίζει καλά πως τα συνδικάτα του διεθνούς εγκλήματος ενεργοποιούνται στον Ιστό, προκειμένου να υποκλέψουν δεδομένα, να φυτέψουν παραπλανητικά μηνύματα, ιούς και δούρειους ίππους, ώστε να ξεπλύνουν ναρκοκέρδη ή να κάνουν εμπόριο όπλων, αρπάζοντας κάθε ευκαιρία βρώμικου χρήματος που μπορεί να προσφέρει η ροή δεδομένων. Τα όρια όμως μεταξύ των πολιτικών και στρατιωτικών υποθέσεων, μεταξύ των θυλάκων κατασκοπίας και τρομοκρατίας είναι ασαφή, γιατί όλα τα εμπλεκόμενα μέρη χρησιμοποιούν τις ίδιες μεθόδους και στρατολογούν τους ίδιους προγραμματιστές, χάκερς ή κρυπτογράφους από το ίδιο φυτώριο ταλέντων. Το ίδιο ισχύει και για έναν άλλο μετέχοντα στο παιχνίδι του διαδικτυακού ιστού, σαφώς μικρότερο σε ρόλο ταραξία. Γιατί ο ανώνυμος αντάρτης του Web λειτουργεί στο περιθώριο κάθε ιεραρχημένης οργάνωσης και αν και εξαιρετικά διεισδυτικός, είναι δύσκολο να συλληφθεί. Η προωθημένη αυτή μορφή αντίστασης επιφυλάσσει πιθανότατα πολλές ακόμη εξοργιστικές εκπλήξεις στις μυστικές υπηρεσίες. Το καλύτερο αυτού του μετα- δημοκρατικού καθεστώτος στο οποίο ζούμε, είναι η σιωπή του. Οι ρόλοι του κατασκόπου – φύλακα των κτιρίων και του καταδότη είναι πλέον διασφαλισμένοι από μυριάδες κάμερες παρακολούθησης και κινητά τηλέφωνα. Στη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου, αυτό είναι αρκετά ευχάριστο. Πρέπει λοιπόν να αποκαλέσουμε ιστορική πρόοδο την ανακάλυψη πως η ολοκληρωτική παρακολούθηση και ο έλεγχος του πληθυσμού είναι εξίσου πιθανόν να επιτύχουν με σχετικά μη βίαια και λιγότερο αιμοχαρή μέσα; Η κατάσταση αυτή διασφαλίζεται από την κυριαρχία των μυστικών υπηρεσιών και τη διασύνδεση τους με τη διαφήμιση. Όποιος λοιπόν αισθάνεται άνετα σε αυτό το καθεστώς, φέρει ο ίδιος την ευθύνη. * Ο Χανς Μάγκνους Εντζενσμπέργκερ είναι γερμανός ποιητής, συγγραφέας, μεταφραστής και δημοσιογράφος. Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Le Monde στις 26.10.2013 Μετάφραση: Όλγα Αθανίτη

“

Ολοένα και περισσότεροι θεωρούν ότι στο ίντερνετ και στο “πάτημα ενός κουμπιού” υπάρχουν τα πάντα και πως η ανάγνωση βιβλίων και η συζήτηση συνιστούν κάτι το ξεπερασμένο. Πολλοί είναι και αυτοί που βαριούνται το διάλογο, τον θεωρούν υπεύθυνο για αντιπαραθέσεις, και προτιμάνε την ηρεμία που παρέχει η αδιαφορία για το τι σημαίνει να ασκείς δημόσιο λειτούργημα.

Το θέμα δεν είναι να μη χαθεί το εξάμηνο Του Κώστα Γαβρόγλου

ολλή κουβέντα γίνεται τελευταίως -και ανάμεσα σε αριστερούς πανεπιστημιακούς -- ως προς το αν θα χαθεί ή όχι το εξάμηνο στα πανεπιστήμια που παραμένουν κλειστά πάνω από δύο μήνες, δηλαδή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πολυτεχνείο. Αγανακτισμένοι (με ή χωρίς εισαγωγικά) γονείς, φοιτητές και καθηγητές, τα Συμβούλια Ιδρυμάτων, σχεδόν όλα τα ΜΜΕ, συντάσσονται με το υπουργείο Παιδείας και απευθυνόμενοι σε διοικητικούς, διδάσκοντες αλλά και σε πρυτάνεις, απαιτούν να ανοίξουν τα ΑΕΙ και, βέβαια, να μη χαθεί το εξάμηνο. Για αυτό το τελευταίο η αριστερά είναι αμήχανη. Χρόνια τώρα οι αριστεροί καθηγητές πρωτοστατούσαν να μη χαθεί το εξάμηνο, μετά από καταλήψεις, κινητοποιήσεις και απεργίες. Σήμερα, όμως, τα πράγματα είναι τόσο διαφορετικά, ώστε η ανάδειξη του θέματος αυτού ως βασικού προβλήματος στα πανεπιστήμια είναι απολύτως αποπροσανατολιστική. Στη σημερινή συγκυρία, στόχος της αριστεράς δεν πρέπει να είναι να μη χαθεί το εξάμηνο. Στόχος της πρέπει να είναι η κατανόηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του νέου πανεπιστημίου και η διαμόρφωση τρόπων αντιμετώπισης της εξαιρετικά σύνθετης νέας κατάστασης. Εξηγούμαι. Πολλοί δεν περίμεναν ότι θα κρατήσει τόσο πολύ η απεργία των διοικητικών υπαλλήλων. Και πολλοί δεν πίστευαν ότι η συγκεκριμένη απεργία θα φέρει στην επιφάνεια σχεδόν το σύνολο των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα πανεπιστήμια σήμερα: την εγκληματική αδιαφορία του κράτους για τη στελέχωση των πανεπιστημίων, τις αντικρουόμενες αντιλήψεις των διδασκόντων για τη διαχείριση της καθημερινότητας στο πανεπιστήμιο, τη διάλυση των εργασιακών συνθηκών διδασκόντων και διοικητικών που εξασφάλιζε μία στοιχειώδη ακαδημαϊκή λειτουργία, της ανυπαρξίας των Συμβουλίων Ιδρυμάτων για την ψήφιση των οποίων δόθηκε μάχη μέχρι εσχάτων από την κυβέρνηση και, βέβαια, το σοβαρότερο από όλα τα προβλήματα, την πλήρη και καθολική αδιαφορία της μεγάλης πλειοψηφίας των φοιτητών για τα τεκταινόμενα. Τα προβλήματα αυτά, που

το καθένα τους “κρύβει” μέσα του πολλά επιμέρους προβλήματα, ήρθαν στο προσκήνιο με τον πιο δραματικό τρόπο. Από την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων θα κριθεί το μέλλον των πανεπιστημίων. Με αυτά θα πρέπει να αναμετρηθούμε και όχι με το αν θα χαθεί ή όχι το εξάμηνο. χρόνια αδιαφορία του κράτους για τα Η πανεπιστήμια και η πρόσφατη μετωπική σύγκρουση που επέλεξε το υπουρ-

γείο, σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται ακατανόητη. Ακόμη και η πολιτική προώθησης της ιδιωτικής μεταλυκειακής εκπαίδευσης, από μόνη της, δεν μπορεί να ερμηνεύσει την απίστευτη ένταση της επίθεσης και της χρόνιας εγκατάλειψης των πανεπιστημίων. Προφανώς, μια τέτοια πολιτική χρειάζεται την υπονόμευση των πανεπιστημίων. Φτάνει, όμως, μόνο αυτό; Εξίσου σημαντικό για την κυβέρνηση φαίνεται να είναι η διαμόρφωση ενός νέου τύπου δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης, που δεν θα είναι σε θέση να παράγει πολίτες με κριτική σκέψη. Μπορεί μια τέτοια διαπίστωση να ακούγεται αφελής και πολυφορεμένη, αλλά ακόμη και αυτό το τόσο κουτσουρεμένο πανεπιστήμιο που υποδέχεται κάθε χρόνο χιλιάδες φοιτητές, απόφοιτους ενός ακυρωμένου λυκείου, καταφέρνει (ακόμη) να συντηρεί και να αναπαραγάγει μια κουλτούρα κριτικής σε καθιερωμένες αντιλήψεις, μια κουλτούρα ενάντια στο εύκολο και γρήγορο, μια κουλτούρα διαλόγου και αντιπαράθεσης. Προφανώς, τα πράγματα δεν είναι τόσο αρμονικά όσο μπορεί να υπονοούν αυτές οι διαπιστώσεις. Πολλοί διδάσκοντες δεν ενδιαφέρονται να είναι φορείς μια κουλτούρας κριτικής, πολλοί φοιτητές αδιαφορούν για τέτοιες πολυτέλειες. Ολοένα και περισσότεροι θεωρούν ότι στο ίντερνετ

“

και στο “πάτημα ενός κουμπιού” υπάρχουν τα πάντα και πως η ανάγνωση βιβλίων και η συζήτηση συνιστούν κάτι το ξεπερασμένο. Πολλοί είναι και αυτοί που βαριούνται το διάλογο, τον θεωρούν υπεύθυνο για αντιπαραθέσεις, και προτιμάνε την ηρεμία που παρέχει η αδιαφορία για το τι σημαίνει να ασκείς δημόσιο λειτούργημα. Παρ' όλα αυτά, όμως, το δημόσιο πανεπιστήμιο σήμερα, συνεχίζει να συμβάλλει με ένα αποφασιστικό τρόπο στη διαμόρφωση πολιτών. Και αυτό είναι απολύτως ενοχλητικό για τους σημερινούς συσχετισμούς πολιτικών δυνάμεων. Γιατί στη συνείδηση των κρατούντων η έννοια του πολίτη είναι ταυτισμένη με την αριστερά – κάτι, βέβαια, που είναι απολύτως εσφαλμένο, αλλά τόσο μυαλό έχουν οι κρατούντες. Και να σημειώσουμε ότι δεν είμαστε μόνοι σε αυτήν την κατρακύλα. Σε πολλές άλλες χώρες και όχι μόνο του ευρωπαϊκού Νότου, τα πράγματα είναι εξίσου σοβαρά. έβαια, τα παραπάνω προβλήματα Β έχουν μια ιστορία, δεν ξεπήδησαν τώρα. Ποτέ οι διδάσκοντες δεν είχαν έναν

ενιαίο τρόπο αντιμετώπισης των ακαδημαϊκών ή των διοικητικών προβλημάτων. Ποτέ δεν ήταν εύκολη η επίλυση των αντιθέσεων ανάμεσά τους. Ποτέ οι φοιτητές δεν συμφωνούσαν ότι η διαδικασία της μάθησης είναι κάτι το επίπονο. Συχνά οι πολιτικές φιλοδοξίες των διδασκόντων πραγματοποιούνταν με τον προσεταιρισμό φοιτητικών παρατάξεων. Όμως, και κυρίως μετά το 1974, το πανεπιστήμιο παρέμενε ένας δημόσιος χώρος συνύπαρξης και σίγουρα ελευθερίας στη διδασκαλία και στην έρευνα. Σήμερα απειλείται αυτή η ελευθερία, όχι με διοικητικά μέτρα, αλλά με την απροθυμία που θα ενσκήψει να

Το δημόσιο πανεπιστήμιο σήμερα, συνεχίζει να συμβάλλει με ένα αποφασιστικό τρόπο στη διαμόρφωση πολιτών. Και αυτό είναι απολύτως ενοχλητικό για τους σημερινούς συσχετισμούς πολιτικών δυνάμεων. Γιατί στη συνείδηση των κρατούντων η έννοια του πολίτη είναι ταυτισμένη με την αριστερά.

ανοίγονται νέα ζητήματα, από την έλλειψη πίεσης των φοιτητών να ανανεώνουν οι διδάσκοντες όσα διδάσκουν, από τη γραφειοκρατικοποίηση της έρευνας, μιας και τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι αποκομμένα από όλα τα επιστημονικά περιοδικά, δηλαδή από τα μέσα όπου δημοσιεύονται τα αποτελέσματα των ερευνητικών αποτελεσμάτων της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Σε όλα αυτά ας προστεθεί το σμπαράλιασμα των εργασιακών σχέσεων. Οι εξευτελιστικοί μισθοί, η συρρίκνωση του δικαιώματος στη μονιμότητα, οι συνθήκες εργασίας που δεν ευνοούν την ανανέωση του περιεχομένου της διδασκαλίας και έρευνας, όλα αυτά αρχίζουν και γίνονται χαρακτηριστικά ενός παρόντος, δραματικά διαφορετικού ακόμη και από το κοντινό μας παρελθόν. Και βέβαια, αυτό που θα χειροτερέψει με ακόμη πιο δραματικό τρόπο την κατάσταση, θα είναι η κατακόρυφη αύξηση της μαύρης εργασίας στα πανεπιστήμια όπου πολλοί νέοι και νέες θα κληθούν να αντικαταστήσουν τους διοικητικούς υπαλλήλους που θα αποχωρήσουν και να διδάσκουν πολλά από τα μαθήματα που είναι στο πρόγραμμα σπουδών, μιας και δεν αρκούν πια οι διδάσκοντες. Και όλα αυτά χωρίς μισθό, με το πρόσχημα μιας αόριστης και συχνά άρρητης “υπόσχεσης” για το μέλλον. Ας προσθέσουμε και τις απρόβλεπτες μεν αλλά σίγουρα συγκλονιστικές ανακατατάξεις που θα φέρει η βαθμιαία καθιέρωση των ηλεκτρονικών μαθημάτων που σιγά σιγά θα σπρώχνουν στο περιθώριο την “ανάγκη” για τη ζωντανή σχέση στη διδασκαλία. ταν, λοιπόν, το πανεπιστήμιο σήμερα Ο έχει να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, η συζήτηση για το αν θα χαθεί ή

όχι το εξάμηνο είναι τουλάχιστον αποπροσανατολιστική. Σε κάποιες συγκυρίες στο παρελθόν, ήταν, όντως, σημαντικό να μην χαθεί το εξάμηνο. Σήμερα, όμως, και ειδικά για την αριστερά, σημασία έχει να ανοίξει η συζήτηση για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το πανεπιστήμιο και πώς θα σημαδευτεί το πανεπιστήμιο με τις δικές μας αξίες. Το χάσιμο ή όχι του εξαμήνου, είναι, όντως, ένα πρόβλημα, αλλά η συγκυρία το έκανε να είναι από τα τριτεύοντα. •