Vakantiebijlage 2012

6 januari 2012, 39e jaargang nr. 237 Reformatorisch Dagblad

1 5 Het bewogen verleden van La Rochelle “De kerktorens deden dienst als uitkijkpost”

9 Wandelen op een steil pad in Tirol Bordje in berghut meldt: We laten ons niet opjagen; we zijn aan het werk en niet op de vlucht.

Zeeaquarium.

Inktvlag. beeld

Wikimedia Zwemmen met dolijnen.

De zuidelijke Israëlische stad Eilat is gericht op liefhebbers van strand en watersport.

Grote hotels langs het strand van de Rode Zee vormen de skyline.

Kamelenrit.

Kleurrijke woestijn.

Attractiepark

tvrijheid.

Bedoeïenengas

over Salomo.

Binnenhaven.

Onder water.

Salomo’s haven tekst Wim Hulsman beeld RD

Zon, zee en Salomo. Dat is Eilat, de zuidelijkste stad van Israël. Vooral strandliefhebbers en watersporters komen er aan hun trekken. De omgeving van Eilat biedt meer: natuur, cultuur en sporen van Bijbels gebeurtenissen. en stevige wind waait de hitte van de woest n wat weg. De thermometer op het strand van Eilat meet deze zomerdag b na 40 graden. „Pas als het 45 graden wordt, vinden we het hier heet”, zegt een inwoner.

Het heldere water van de Rode Zee is aangenaam warm. Op de golven vermaken watersporters zich. In de verte wachten een paar grote zeeschepen op lading.

Het uitzicht over zee is mooi.

Een enkele kilometer naar het westen ligt de woest n van Egypte met de badplaats Taba.

In het oosten r zen de bergen van Jordanië op. Aan de voet daarvan ligt de stad Aqaba, de enige havenstad van het land.

Een reuzenvlag –ooit de grootste ter wereld– wappert er er.

Israël is hier op z n smalst. „De Israëlische kustl n tussen Egypte en Jordanië is welgeteld

E

8 kilometer lang. Circa 3 kilometer daarvan is havengebied. De overige 5 kilometer is in gebruik voor het toerisme”, vertelt Benayah Blum, gids en inwoner van Eilat. De stad trekt volgens hem veel Israëliërs „die niet onder de knoet van de orthodoxe Joden willen leven.”

De kustl n van Eilat staat vol hotels. De meest luxueuze staan aan het waterfront, daarachter bevinden zich de eenvoudiger

onderkomens. „Eilat heeft 10.000 kamers en telt 25.000 bedden”, vertelt Shabtay Shay, voorzitter van de Associatie van Hotels in Eilat. H was een van de motors achter de investeringen die de laatste decennia in z n stad z n gedaan. Grote hotelketens als Hilton en Sheraton kwamen naar de Rode Zeestad.

Eilat trekt sindsdien per jaar tienduizenden zon- en zeezoekers uit binnen- en buitenland.

Vooral Russische toeristen weten de zonbestemming te vinden.

Op folders en borden is het cyrillisch schrift regelmatig te zien. Het z n deze toeristen die Eilat z n eigen karakter geven: veel muziek, veel feesten, veel alcohol, met alle b behorende overlast. Een christel ke reisorganisator uit Nederland laat Eilat mede daarom links liggen. „Het is het Benidorm van Israel”, zegt h met een verw zing

Goud uit Ofir

Tot de Toyota kwam

Eilat komt op verschillende plaatsen in de Bijbel voor. De stad is eeuwenlang een belangrijke handelsplaats geweest – mogelijk gaat het dan om de plaats waar nu Aqaba ligt. Ook in de tijd van Salomo was het een plaats van betekenis. In 1 Koningen 9:26-28 staat: „De koning Salomo maakte ook schepen te Ezeon-geber, dat bij Eloth is, aan den oever der Schelfzee, in het land van Edom. En Hiram zond met die schepen zijn knechten, scheepslieden, kenners van de zee, met de knechten van Salomo. En zij kwamen te Oir, en haalden van daar aan goud, vierhonderd en twintig talenten, en brachten het tot den koning Salomo.”

Later bouwde koning Josafat bij Eilat een vloot. Die ging echter al verloren voordat hij kon uitvaren (1 Koningen 22:49). Koning Azaria herbouwde Eilat en bracht het weer in handen van Juda (2 Koningen 14:22).

Eilat was eerder waarschijnlijk ook een halteplaats voor het volk Israël op zijn tocht vanuit Egypte naar het beloofde land Kanaän (Deuteronomium 2:8).

De stilte van de steenachtige woestijn bij Eilat is indrukwekkend. Langzaam stappen de kamelen voort. De berijders schommelen ritmisch mee. Zo trokken Abraham, Jakob en Izak door de woestijn.

Het moeten zware tochten zijn geweest gezien de hitte. Veertig graden is het hier zo.

Nu biedt de rust de kameelrijders vooral een moment van bezinning. Zeker als een gids zacht een bedoeïenenluitje laat klinken. Het geluid sterft weg tussen de grijs- en roodkleurige steenpartijen.

Kamelen waren vroeger onmisbaar, vertelt Talij, een van de kamelenhoeders van de Nahal Sholomo Camel Ranch even buiten Eilat. „Ze kunnen temperaturen van min 40 graden tot plus 40 graden Celsius doorstaan. En het kamelenlichaam heeft eigenschappen waardoor zij lange tochten door de woestijn kunnen maken.”

Nu is de kameel vooral een attractie. „Al lang geleden is de kameel vervangen door de Toyota”, vertelt Talij na de rit terwijl hij voor een bedoeïenentent Arabische thee bereidt en boven een kampvuur pittabrood bakt.

>>camel-ranch.co.il

naar de Spaanse zonbestemming waar het leven alleen een feest l kt z n.

Voor andere reis- en vliegorganisaties is het zonr ke Eilat juist een goed alternatief nu veel bestemmingen in Arabische landen in Noord-Afrika even minder in trek z n door de onrust die er heerst. Zo is het Turks-Nederlandse Corendon in oktober met eigen vliegtuigen rechtstreekse vluchten gestart vanaf Amsterdam naar de luchthaven Ovda, even buiten Eilat.

Daarmee is sinds jaren weer een rechtstreekse verbinding Amsterdam-Eilat ontstaan.

Eilat is gericht op liefhebbers van zon, zee en strand. De brede wandelpromenade langs zee is fraai aangelegd. Duizenden vl tige liesjes euren de boulevard op.

De wandelroute voert langs tal van watersportbedr fjes. De een verhuurt waterscooters, de ander boten, water etsen of kano’s. Vanuit de kleine haven varen rondvaartboten uit. „Vooral de schepen met een glazen bodem z n in trek. Toeristen kunnen zo de prachtige vissen en koraalriffen onder water bewonderen”, zegt Blum.

Langs de promenade z n ook veel winkels gevestigd: chique kledingmerken, maar ook boetiekjes met snuister en. Hier en daar schalt de discomuziek vanaf de terrassen de rustzoekers tegemoet.

In het oudere deel van Eilat staat aan zee een monument dat

Eilat is gericht op zeeliefhebbers, maar biedt ook cultuur

herinnert aan de slag om de stad aan het einde van de vr heidsstr d die de Joden in 1948, 1949 voerden. „Op 10 maart 1949 bereikten de Israëlische troepen Eilat. Z konden de verdedigingspost zonder slag of stoot innemen. Toen de troepen merkten dat z geen vlag b zich hadden, maakten de militairen er zelf een van een stuk wit papier. Daarop tekenden de militairen met inkt twee l nen. Een davidsster van een eerstehulpset maakte de vlag af”, vertelt Blum. Een bronzen standbeeld verbeeldt hoe de militairen deze zogeheten ”inktvlag” hesen.

Verderop langs de kust, langs de weg naar de Egyptische grens, staat het thema natuur centraal. In het Underwater Observatory Marine Park, dat in zee is gebouwd, staat de bezoeker oog in oog met de vissen van de Rode Zee, die tussen het koraalrif door zwemmen.

Tel Aviv Jeruzalem

Dode Zee Negevwoestijn

Ned.

Jordanië

ISRAËL Eilat Aqaba

EGYPTE

Rode Zee ©RD, bron: maps4news.com/Navteq

Een trekker voor Eilat vormen de dol jnen in de Dolphin Reef.

Wie een duikerspak aantrekt, kan met ze meezwemmen of naar ze toe duiken. „De dol jnen worden niet als een attractie gebruikt. Ze mogen doen waar ze zelf zin in hebben. W z n in hún huis. Ze kr gen maximale vr heid”, vertelt een medewerker. Achter hem springen twee dol jnen dartel in de lucht.

Eilat is niet alleen een stad voor zeeliefhebbers. De omgeving van de kustplaats biedt ook veel cultuur. Zo is de stad een uitvalsbasis voor mensen die het zuidel ke deel van Israël willen verkennen. „Ook kunnen er vanuit Eilat excursies worden gemaakt naar Jordanië.

Een populaire dagexcursie is die naar de rotstempel van Petra”, vertelt Blum.

Niet ver van Eilat bevindt zich in de Israëlische woest n ondermeer het Hai Bar Biblical Wildlife Reserve, waar diersoorten die in de B bel voorkomen en met uitsterven worden bedreigd, worden gefokt om ze weer in de natuur te kunnen uitzetten.

Een andere aanrader in de buurt van Eilat is het Timna Valley National Park. Ten t de van de B bel werd hier koper gewonnen. Ook koning Salomo zou er m nbouw hebben laten plegen.

Ook in Eilat zelf is er veel aandacht voor Salomo: een hotel, een taxionderneming en een promenade z n naar hem genoemd. King’s City is een attractiepark waarin het verhaal van Salomo wordt uitgebeeld. In het grote paleisachtige gebouw draait het vooral om plezier, spanning en vermaak. Salomo’s w ze woorden kr gen er minder aandacht. Dat is illustratief voor de sfeer in Eilat.

>>explore-eilat.com >>coralworld.com >>dolphinreef.co.il

Ouddorp Nunspeet Londen

Parijs

Domburg

Drenthe

Texel

Ge

Hardenberg

Voor online opgeven van schakeltjes: www.schakeltjes.nl Brievenonder nummer toesturen aan:

Schakeltjes

Reformatorisch Dagblad Postbus 298, 7300 AG Apeldoorn Vermeld het nummer in de linkerbovenhoek van de envelop.

≤ B.park HOGE HEXEL. In 2012 bent uw welkom in onze part. recr.bung’s.

Voor ontspanning en rust voor jong en oud in elk ≤ Limburg, BAARLO, seizoen in een natuurrijke t.h.: 2-/16-pers. luxe vak.omgeving. Fam. De Jong, woningen in 17e -eeuwse 0180 - 42 52 17. hoeve. Fiets- en wandelrijke omg. Ook midweek- ≤ Drenthe - Valthe verhuur. Tel. 077-4772583 TOPLOCATIE!! Luxe 2-p. of www.hoevebongers.nl rietgedekte vak.woning incl. fietsen en bedlinnen. ≤ Vakantiehuisjes, 6-10 Bos/hei 500 m. Info/folder personen, te huur op bel 0591-514100 of e-mail comfortcamping de BLEK- jan_etty@hotmail.com.

KENHORST in Den Ham. Kijk voor meer informatie ≤ DRENTHE - Hondsrug: op www.de-blekkenhorst. landelijk vrijgelegen 6- à nl of bel 0546 - 67 15 59.

8-persoons privé zomerhuis. Juli-augustus. Ruim≤ MECHELEN, Zuid- te - privacy - topcomfort.

Limburg, t.h.: comfor- Nieuw! Omgeving Emmen tabele vakantieapparte- - Exloo - Odoorn. Tel. menten, tevens luxe 0591 - 51 23 70. landhuizen voor 17 pers.

Kamperen bij de boer, aan ≤ Te huur D O M B U R G : 300m bosrand gelegen, 5 min. vakantiewoning, lopen naar dorpskern. Tel. van het strand, 6-8 perso043 - 455 14 57, www. nen. Tel. 0118 - 58 16 88 / 06 - 30 83 73 31. vinkenhof.com. ≤ Te huur: stacaravan op SCHOOLZICHT in Aagtekerke. Vrij: 30 juni t/m 7 juli en vanaf 18 aug. Beslist nette bewoning. Tel. 0182-701062/06-40317493.

≤ ERMELO 4-pers. frisse luxe bungalow bij het bos.

Riante, vrije tuin. Bezet in wk 30, 31. Tel. 0341 42 15 68. € 295,- p.w. Zie bungalowinermelo.nl

≤ 2/1-kaphuis, Koudekerke, WALCHEREN, Zeeland, 5 pers., 4 slpkm., rustig gelegen, 2 km strand, 4 km M’burg/Vliss., juni t/m augustus, zeer compleet, flinke tuin. Inl.: 0118-552346, famkaljouw ≤ DIEVER (Dr) 6.pers. @zeelandnet.nl. bung. Rustig gelegen in bosrand bij es. Alle seizoe- ≤ ERMELO, zonnige stenen. Korting in maart en nen bungalow op rustig april. Tel: 0521 - 59 25 52 park www.parkboshuis.nl www.helvetiadiever.nl Tel. 010 - 434 97 43. ≤ Te huur aangeboden: een caravan op camping Schoolzicht te AAGTEKERKE, bezet in wkn 31 en 32, verder nog vrij.

Tel. 06 - 49 32 59 25.

≤ Comfortabele VAKANTIEWONING ”Lutje Stee” in Schildwolde, 1-4 pers., alles gelijkvloers. 0598 - 42 39 02, www.deholterij.nl ≤ Drenthe / Tiendeveen campingdebeukenhof.com te huur: STACAR./Chalets v. 370/400 p.w all-inn.

Voor info 0528-331246. ≤ VELUWE in prachtige rust. omg. t.h.: vak.huisje dicht bij centrum, bos en strand. Nette bewoning.

Z.i.e.h. Tel. 0525-66 11 66. ≤ Te huur in PUTTEN, vakantiebungalow nabij bos en dorp in mooie wandel- en fietsomgeving.

Tel. 0341 - 35 23 35. ≤ OOSTKAPELLE, Zeeland: comfortabel zomerhuisje, 10 minuten lopen, later met je voeten in het zoute water, vrijstaand, veilige tuin, gezinsvriendelijk, 2 slaapkamers, tot 8 personen, bel 038 - 3322111, www. oostkapellevakantie.nl. ≤ ACHTERHOEK, tussen Varsseveld en Aalten, landelijk gelegen comfortabele vakantiewoning (8 p.).

Vanaf € 260,- per week.

Tel. 0315 - 24 31 00. ≤ Ontdek het VECHTDAL vanuit Den Ham! Comfortabele camping met op elke plek privé-sanitair en cai zonder meerprijs!

Verwarmd zwembad en recreatieteam in het hoogseizoen. Kijk op www. de-blekkenhorst.nl of bel 0546 - 67 15 59. ≤ Ameland/Terschelling/ Friesland/Ommen/Hardenberg chalets/stacars. huur NIET duur! 0512 - 516096 vdsluisvakanties.nl ≤ DRENTHE, Exloo: 2-6p. betaalb., luxe vak.bung.

Vaat-/wasm., babymeub.

Rook-/huisd.vrij.

Idyll., bosr. omg. 0591-513947. www.schonebungalow.nl

≤ www.chaletbergzicht.nl Te huur: 6-pers. chalet op BERGZICHT in Ommen.

Grote veranda + tuin op zuiden. Bel 06 - 45486427 ≤ Boek nu uw vak. 2012 bij vakantieoord Holsappel, mooie BUNGALOWS, v.a.g.v., in landelijke omgeving met veel fiets- en wandelmogelijkheden met zwembad, skelters, speeltuin, in hoogseizoen recreatie, bel met 0548 - 51 27 90 of kijk op www.vakantieoordhols appel.nl Voorjaarsvakantie nog enkele bung. vrij. ≤ ZEELAND, t.h.: Luxe vak.huis. 2 - 8 pers. www. braakmanzicht.nl In natuurgebied, dicht bij zee en nabij Terneuzen, 011548 27 85. Reeds bezet: wk 29-33. ≤ Lage VUURSCHE, in schitterend bosrijk midd.Ned. t.h.: gezellige 4/6-p. bungalows. Inl. / folder: 035 - 666 82 23. www. bungalowparkdespar.nl ≤ GARDEREN, t.h.: Nieuwe! vak.won. voor 2 tot 10 pers, in bosrijke omgeving. Tel. 0342 44 00 61. ≤ T.h. vak.huis 6-8 pers., a.h.

GREVELINGENMEER, Herkingen, ideaal voor watersporters en familie, incl. zwembad. € 250,-/550,- p.w. info: 06 -22 30 96 52. ≤ ZOUTELANDE, leuk vak.huisje, loopafst. van strand, leuke prijzen, max.

4 pers, 06-57 25 16 69. ≤ Te huur op WALCHEREN: 5-persoons luxe stacaravan op Chr. minicamping. www.stacaravan walcheren.nl Tel. 0342 42 37 21. ≤ HARDENBERG, te huur: onze ruime v.a.g.v.

2-1 kapwoning (7 pers).

Prachtige bos- en waterrijke omg. Fietsen aanwezig. 450,- pw. Per. 20-7 t/m 3-8.

Tel. 0523858043/06-41523181.

≤ Nog enkele CHALET-/ stacaravanplaatsen vrij.

Bel voor de mogelijkheden of kom eens kijken. De koffie staat klaar!

Comfortcamping de Blekkenhorst, Den Ham, www. de-blekkenhorst.nl, 0546 67 15 59.

≤ Park HOGE HEXEL: 6p. bung. no. 203 met wasm.

Bezet 17/2-24/2 en 20/73/8. Tel. 0342 - 41 65 72, ≤ OOSTENRIJK (Saalwww.Aalvanger.net bach), t.h.: fonkelnieuw 2/8-pers. luxe vak.woning. ≤ Stacaravans/chalets Tel. 010 - 222 33 25. v.a. € 119,- p.w. (all-in) op rustige camping in ≤ N-ITALIË, verh.woning BAKKEVEEN (Frld). Oase, 5 pers., 2 badk., 2 Folder/inl.: 0594-643928 of sl.k., meren, bergen. Lago bekijk www.jdoesburg.nl Maggiore, fietsen, paardrijden, 035 - 628 15 04, ≤ Een huisje t.h. in www.italie-leven.nl OUDDORP aan Zee, voor ≤ T.h.: luxe chalet te 4 pers., vrij t/m 14-07, Wallis, ZWITSERLAND. van 14-07 tot 4-08 bezet. Centrale ligging. Mooi uitTel. 06 - 12 03 99 88 / zicht en veel comfort. In0187 - 68 18 98. clusief gratis draadloos internet. Zomer en winter. ≤ DIEVER: 2/8-p. recr.- Voor meer info: www. bung. bij bos/hei, 3 sl.k., chaletariette.nl / tel. 075 babymat., wasm.

Tel. 640 89 44.

030 - 267 33 82. www.

Christelijke vak.parken in huisjehurenindrenthe.nl.

Duitsland (Eifel en Allgäu), Belg. Ardennen, ≤ VELUWE caravans t.h. Tsjechië Reuzengebergte ook voor het gehele seiz., recr.teams, outdooract. april-okt. mogelijk. Goede excursies. Ned. kerkd. Ook sanitaire voorzieningen. dagtocht Winterberg en Dicht bij centrum, bos en zeevissen, 070 - 391 24 69 strand. Tel. 0525-66 11 66.

WWW.UNOANIMO.NET

≤ ZUID-LIMB., te h.: sfeervol 4pers. landhuisje.

Rust, ruimte, prachtig gelegen, natuur/wandelgebied. Vrij: mei t/m aug.

Inl. tel. 043 - 457 17 21.

≤ OUDEMIRDUM, luxe, alle comfort, gezellige, 8-pers. bung. Info www.luxehuis.nl, 06 33 10 11 22.

≤ Z-FRANKRIJK, op Ned.talig park: mooie 5pers. bung. Ideaal voor gezinnen maar ook voor ouderen. Vrij voor 6-7, vanaf 10-8. Tel. 0113 - 57 22 41.

≤ Midden-Friesland: gezellig, luxe, alle comfort WOONBOERDERIJ tot 12 pers. 4 slk. 0582551247 www.lytsemar.nl

≤ Mini-camp. WALCH.: t.h. vak.won., kampeerpl., stacar., chalets, kindvr., rustig, www.campingde boshoorn.nl 0118-593543.

≤ BURGH-HAAMSTEDE Stacaravan direct aan bosrand, op loopafstand van strand, 4-persoons. www.naarhaamstede.nl ≤ ELSPEET, schone 4-p. bung., v.a.g.v., bad, cv, wasm., vrije tuin, opl.pnt., elektr. fiets, zondag eerb.

Tel. 0577 - 49 25 39. ≤ NIEUW-BALINGE, 6-pers. recreatiebungalow met cv, wasm. en fietsen.

Geen huisdieren. 0528 26 35 39. ≤ Schoon vak.huis op de VELUWE, 10 pers. Nabij bos en hei. Vrij wk 27 en na wk 32, 0577-407319 of Veluws-vakantiehuis.nl Jan. en feb. aantr. prijs!

≤ OUDDORP Welkom!

6-persoons vak.bungalow.

Mob: 0646382130 Mail: jan.pontier@gmail.com of http://www.christelijkeva kantiesite.nl/a/3014 ≤ NORG Drenthe, te huur 8-pers. vak.bungalow in bosrijke omg. 4 sl.k, waarvan 1 sl.k, douche en w.c. op begane grond. Meer info: 0511 475126 of www. vakantiewoningnorg.nl

≤ DRENTHE: Exloo (omg.).

Pracht. idyll. privé, landel. gel. klassiek landhuisje. Panor. uitz. Vloerverw. Schoon, ruim, sfeervol inger. v. ≤ Te huur op camping 2 p., geen huisd. Inl.: SCHOOLZICHT: onze rui- 06 - 53 81 04 41 / me caravan. Tel. 0548 info@drentselandhuisjes.

541311 of 06 44985553. nl

Nu ook aan de

Zeeuwse kust!

Meer info?

0184 - 422 000

extra activiteiten!

Meer dan

30.000 Vakantie woningen

l door hee!

Europa

Vakantiebungalow of chalet? Groot of klein?

Op een park of juist niet? Binnen- of buitenland?

V�kantieparken christelijke

vo or het hele g ez in

Zeeland • Frankrijk • Zwitserland • Duitsland • Tsjechië

www.onsvakanties.nl

www.onseigensfeer.nl Voordeelkampeerarrangement 16/6-30/06 en 15/09-13-10

• (2 pers) vanaf € 150,-

= voor 2 weken

De Kleine Belties

Gewoon gezellig!

8 Verhuur bungalows 8 Verhuur stacaravans/ chalets 8 Ruime kampeerplaatsen (eventueel met privésanitair)

8 Gezellige familiehuizen 8 55+ weken 8 Verhuur bungalows voor minder validen (8-16 personen)

Bungalow verwenarrangement /06, 04/05-11/05, 15/06-29 14/09-12/10

alow incl.

• 7 nachten huur bung toeristengas, water, elektra en g belastin • Opgemaakte bedden komst • Verwenpakket bij aan vertrek bij rdt wo w • De bungalo t voor u schoongemaak € 260,Type A (2 personen) € 305,n) ne rso pe (4 B Type

≤ Nieuwe vrijstaande 6-p. vakantiewoning (kinderstoel, kinderledikant en campingbed aanwezig) met zwembad in Kusadasi, TURKIJE, nabij ≤ WIERDEN (Ov): 2-8 de Egeische zee, inl. 0180 pers. comf. bung. op klein 434388, www.vanderheide park met zwemb.; 4 nvakantiehuis.nl slaapk. waarv. 1 slaapk. + ≤ 24+ reis D.V. dit jaar badk./toilet beneden. Tel: naar de Vogezen, 9 t/m 19 0294 - 41 37 63/ e-mail: juli. Met Bijbelstudie, steaaltje-snijder@planet.nl denbez., wandelen, (kerk)-

Reserveer uw vakantie en bel 0523 26 13 03!

De Kleine Belties Een camping met sfeer!

De Kleine Belties: Rheezerweg 79, 7771 TD Hardenberg Telefoon 0523 - 26 13 03 e-mail: camping@dekleinebelties.nl Internet: www.dekleinebelties.nl

historie en muziek. Mooi groepshuis. Ca. € 750,all-in. Geef je op, vol=vol.

Mail: reismetmeerwaarde @hotmail.nl ≤ *VakanZ* Bungalows, chalets en vakantiehuizen in alle Europese landen: www.vakanz.nl

≤ OVERWINTEREN in Zuid-Spanje of huur p.w. ≤ NOORDWIJK aan Zee: app. aan zee voor max.

Gezell. 6-pers. recr.bung. 6 pers. Met alle comfort. op loopafst. van zee. 0252- Info. m.melis@roc-nijmegen 41 20 57 - 06-24 84 37 45. .nl of 06 - 22 50 51 40.

≤ Onbetaalbaar??? Haus Viola! Is een geweldige vakantie (zomer of winter) in het mooiste gebied van Zwitserland (Saastal) echt onbetaalbaar? Mooi niet!

Kijk op haus-viola.ch of bel naar 0184-750734 (KH van der Hel). ≤ Bezoek D.V. zaterdag 14 januari van 12.00 tot 16.00 uur de BIJBELSE Landendag van Beter-uit Reizen in de Triomfatorkapel, Molenwerfstraat 1 te Alphen aan den Rijn. Toegang is gratis.

Meld u snel aan via beter-uit.nl of bel 0172 48 48 48. ≤ Keszthely - HONGARIJE, Balatonmeer. Ruime, schone gezinswoning (10 bedden) te huur.

Riante, vrije tuin. Bezet in wk 27-30. Tel. 0341 42 15 68. V.a. € 525 p.w.

Zie fietseninhongarije.nl ≤ ***ZWITSERLAND*** Mooie vakantiewoningen o.a. in B.O. en Wallis.

Grüma Alpenchalets, 0715892249, www.gruma.nl ≤ Sfeervolle vrijst. vak.woning in HARZ (Du) 2-12 pers. Wandel- en skigebied. Veel privacy en natuur. Zeer geschikt voor 1-2 gezinnen. Tel. 0348 43 12 80. ≤ Te huur: 4-pers. vakantiewoning in Wilstead. ENGELAND. Omgeving van Bunyan en Newton. Info: 038-3857237 ’s avonds: 038-3859152 www.cottonendfarm.co.uk e-mail: philipandtig@ tiscali.co.uk.

Grote vakantiebungalow in Garderen 2-11 pers.

Rust en ruimte voor jong en oud.

FRANSE-ALPEN Dichtbij Meer van Geneve, zeer luxe nieuw chalet, 6-, 8-, 14-pers. Groot balkon en terrassen op zuiden.

Uitermate geschikt voor twee samenreizende gezinnen.

Groot wandel- en skigebied.

Zie www.montevian.nl.

Tel. 033 - 286 41 43

Kijk snel op www.recreatie-veluwe.nl Of bel: 06 - 23 19 30 25 of 0113 - 38 12 03

Te huur: VAKANTIEVILLA met zwembad in ZUID-FRANKRIJK Zie www.surlacolline.nl Tel. 0184 - 60 27 73 / 06 - 28 80 30 81



     

  



                 

                                                    



         

belgië R 3

vrijdag 6 januari 2012 Reformatorisch Dagblad

Handen binnenboord. beeld

OPT

Het gloednieuwe Parc Chlorophylle.

De grillige vormen van de immense rotsstenen in de grotten van Remouchamps verrassen steeds weer. Sinds 1828 zijn ze opengesteld voor publiek. beeld Zoom

Roofvogelshow Monde Sauvage.

Fraai heuvellandschap.

Oorlogsherinnering.

Kleurig aangekleed.

„Bukken onder de guillotine” tekst Gisette van Dalen-Heemskerk beeld RD

Dromerige dorpjes en drukke steden. Geheimzinnige grotten en grappige dierenshows.

De tegenstellingen zijn groot in de Belgische Ardennen. En dat maakt de bestemming net over de grens ideaal voor een afwisselende vakantie. e ingang van de grotten b Remouchamps is niet spectaculair.

Sterker nog, de onoplettende toerist zou hem zo voorb r den. Want de entree ligt midden in het dorpje, half verscholen achter het VVVkantoor. De lichte teleurstelling die de vakantieganger zou kunnen bekruipen, is echter snel verdwenen als h aan de andere kant van het traliehek staat.

De grillige vormen van de immense rotsstenen verrassen steeds weer. In ganzenpas gaat de groep over de smalle paadjes door de grotten heen. Boven de hoofden hangt 40 ton aan steenmassa. Soms gaat het pad langs de ondergrondse rivier.

Gidsen bomen in platte schuiten een groepje jongeren terug naar de uitgang. „Berend Botje ging uit varen,” klinkt het uit een van de schuitjes.

In 1828 liepen de eerste be-

D

zoekers rond in de grotten van Remouchamps. Het duurde nog tot 1912 voordat de Kathedraal, de grootste zaal, werd ontdekt. Bezoekers die tegen de klim over de onregelmatig uitgehakte, vochtige stenen opzien, mogen van de gids op een bankje uitrusten, want de route terug leidt langs hetzelfde punt. Maar niemand wil het schouwspel missen.

De lichtbundels laten in de 40 meter hoge hal grillig gevormde druipstenen zien.

Speciale lichteffecten zetten steeds een ander donker hoekje in de sch nwerpers.

Via een ander pad daalt de groep weer af naar de rivier.

Als het veel heeft geregend, staat het water er soms zo hoog dat terugvaren niet lukt. Dat is jammer, want het vaartochtje van een goed kwartier is een belevenis op zich. De handen moeten beslist binnenboord bl ven. Zo smal is de doortocht op een aantal plaatsen.

De gids houdt z n groep

nauwlettend in het oog en roept luidkeels grappige, maar wel degel k serieus bedoelde waarschuwingen. „Bukken onder de guillotine!” Verschillende rotsblokken hebben in de loop der jaren een naam gekregen. En ja, met een beetje fantasie is er in de forse steen vlak boven het water wel een valb l te zien. Iedereen legt dan ook gewillig z n hoofd in z n schoot. Deze guillotine komt gelukkig niet in beweging.

Knipperend tegen het dag-

Oorlog in de Ardennen Voor de toerist anno 2012 is het moeilijk voor te stellen dat het fraaie heuvellandschap van de Ardennen in de vorige eeuw vele malen oorlogsgebied is geweest. Talloze forten, musea, gedenkstenen en soms ook voertuigen midden in het dorp houden de herinneringen aan deze periodes levend.

In de provincie Luik werd in augustus 1914 en in mei 1940 hevig gevochten. Maar de bekendste strijd die zich er heeft afgespeeld is het Ardennenoffensief in de winter 1944-1945.

Alleen al in de Belgische Ardennen zijn tien oorlogsmusea te vinden. Het Baugnez 44 Historical Center in Malmedy is een relatieve nieuwkomer. In 2008 gingen de deuren van dit museum open. In zestien scènes geeft het een beeld van de verschrikkingen die zich tijdens het Ardennenoffensief hebben afgespeeld.

De blijdschap spat bijna uit de eerste vitrine.

Zelfs Bastogne is al bevrijd. De kinderen krijgen snoep en kauwgom van de bevrijders. Maar dan komt de Duitse tegenstand. Al snel worden de beelden van de tentoonstelling grimmiger. En dan

wordt het 16 december 1944. Hitler lanceert op die datum een grootscheeps tegenoffensief. Commandant Peiper krijgt als opdracht de bruggen over de Maas te veroveren. Rond het middaguur steekt een Amerikaans konvooi –een dertigtal voertuigen– het kruispunt van Baugnez over. Op dat moment stuit het op de troepen van Peiper. De overmacht blijkt te groot, daarom geven de Amerikanen zich over. Tegen de Geneefse conventies in beroven en vermoorden de SS’ers de Amerikaanse krijgsgevangenen. De kruising was niemandsland. Pas nadat de geallieerden het gebied hebben veroverd, worden er op 14 januari meer dan tachtig lichamen gevonden. Slechts 43 mannen overleven het bloedbad.

Het museum staat vlak bij de kruising waar de moordpartij plaatsvond. Naast de doorgaande weg is een monument te vinden. Op elke zwarte steen in de lange muur staat een naam van een omgekomen soldaat. „Tegen het vergeten!” meldt een folder.

>>baugnez44.be

licht staan de toeristen na v f kwartier weer buiten. Voor gezinnen kan het interessant z n om ’s morgens vroeg een van de eerste rondleidingen te pakken. Het is namel k mogel k om een combinatieticket aan te schaffen voor de grotten van Remouchamps en safaripark Monde Sauvage.

Op doortocht of na a oop van het bezoek aan het dierenpark is het aardig om even te stoppen in een van de dromerigste dorpjes van Wallonië: Deigné. Het gehucht is klein en publiekstrekkers z n er niet, maar de karakteristieke halfopen boerder tjes z n stuk voor stuk fraai gerestaureerd.

Bloembakken vol eurig perkgoed steken fraai af tegen de zandkleurige stenen. Toch l kt het dorpje maar nauwel ks ontdekt door toeristen.

De vlakb gelegen dierentuin trekt beduidend meer publiek.

Eigenl k bestaat Monde Sauvage uit twee gedeelten: een safaripark, waar de bezoeker met z n eigen auto langs de zebra’s en n lpaarden r dt, en een gewone dierentuin. In dat gedeelte worden drie shows gegeven. De opvallendste van het drietal is de papegaaienshow. De felgekleurde vogels spelen basketbal, r den auto en etsen over een touw. De t den van de shows z n goed op elkaar afgestemd. Wie de volièrehal verlaat, komt b na automatisch in een zeeleeuwenshow terecht.

Boven de hoofden van grotbezoekers hangt 40 ton steen

Na het bewonderen van de wolven en de apen wandelt de bezoeker het roofvogelgedeelte binnen. Een meisje van een jaar of zeven aait een opgezette uil b de ingang. Grote schrik maar ook hilariteit als het beest opeens beweegt. Niks opgezet. Ook de roofvogelshow is een bezoek meer dan waard.

Soms zweven er wel zes gieren tegel k door de lucht.

B de speeltuin staat een dromedaris te wachten op bezoekers. Om een rondje op het dier te mogen r den, moet een paar euro worden betaald. En dat is voor de meeste ouders na het entreekaartje een brug te ver. Hun telgen malen er niet om. Die geven een aai over de kop van het kleurig versierde dier en gaan een keer extra de gl baan af. Want een dagje uit en de speeltuin z n tenslotte onlosmakel k met elkaar verbonden.

Deigne Remouchamps Aywaille Malmedy

Ned. BELGIË

BELGIË Manhay DUITSLAND

Houffalize LUXEMBURG ©RD, bron: maps4news.com/Navteq

Sowieso z n de speeltuinen goed vertegenwoordigd in de Ardennen. Houtopia in Houffalize b voorbeeld. Begin juli ligt de speeltuin er ondanks het stralende weer nagenoeg verlaten b . De schoolreisjes z n voorb en de vakantiedrukte moet nog losbarsten.

De speeltuin buiten w kt niet af van de doorsneespeelplaats voor kinderen. Binnen komen leergierige kinderen aan hun trekken. In elf mini-exposities komen ze alles te weten over zintuigen, trekvogels en een gezond ontb tje.

B mooi weer is het gloednieuwe Parc Chlorophylle een aanrader. Het park ligt wat ver van de bewoonde wereld af.

Maar net als de automobilist zich vertw feld afvraagt of het toch niet beter is om om te keren, komt de royale parkeerplaats in beeld.

Hoogtepunt van het uitgebreide speelbos is de hoge toren met gl baan en netten waar de kinderen eindeloos in kunnen klauteren. Maar voordat ze daar aankomen, weten ze hoever sommige diersoorten kunnen springen en hebben ze al op een ligbed naar de wolken getuurd om roofvogels te spotten. Leuk en leerzaam, zo’n vakantie in de Belgische Ardennen.

>>belgie-toerisme.nl >>grottes.be >>mondesauvage.be >>houtopia.be >>parcchlorophylle.com

Ouddorp Nunspeet Londen

Texel

Ge

Hardenberg

Parijs

Domburg

Drenthe

Elspeet Camping Camping

“De “De Meulebarg” Meulebarg” Welkom op de Veluwe! * Comfortabele vak.bungalows met cv, het gehele jaar te huur * Wasmachine/droger aanwezig * In hoogseizoen recreatieteam * Verhuur stacaravans v.a. € 175,- p.w. all-in * Kamperen in het laagseizoen, 2-pers. voor € 70,- p.w. * Extra grote plaatsen mogelijk * Zondag gesloten

* Centraal gelegen op de Veluwe * 500 m vanaf centrum Elspeet * 1000 km fietsroutes in omgeving * Nabij bos & heide

Familie T. van Voorst Molenweg 46 Tel. 0577 - 49 13 51 info@meulebarg.nl www.meulebarg.nl

christelijke vakanties

Vakantie voor het hele gezin in Zuidwest-Drenthe Comfortabele tot luxe 4-/6-/8- persoons bungalows in een natuurlijke en sfeervolle omgeving, aan de rand van Nationaal Park Dwingelderveld.

Voor natuurliefhebbers, wandelaars en fietsers is Lanka het ideale vertrekpunt voor verrassende ontdekkingstochten.

S S

Het grootste aanbod

www.chr-vakantiesite.nl

Gezondheidsreizen

pecp iaeciaa ctileeinac In dheopogsle ht etieh in erioe iz v1a0n 6 de voaenn1.1/i7n-2deoopgsheeiztoen koju rtilingtootv 20 5/7 ee nr1io 10% % 5/d8e -22 kortin g oveerr dejuhliuu2r0 2. /8 so1m d e huu .

0528-241321

Bel voor gratis folder: Of bezoek onze site: www.hoordestilte.nl

rsom.

Fam. Lehmann, Anholt 11, 7963 PZ Ruinen

Groepsreizen 8- en 10-dagen vanaf € 895,Individuele reizen Arrangementen vanaf € 515,- per week Voor info of een brochure kunt u bellen: 0342 - 47 44 44 of mailen: info@otium.nl Wij staan ook 13 en 14 januari op het Christelijk Vakantieplein in Utrecht

otel H h k r a p r u HH Natu

e c n e r o l F Jan Willem Tabor Lydia Tabor - Minderhoud Schäfflershof 4 6671 Weissenbach am Lech Austria / Tirol Tel: +43 (0)5678 5277

v.a.

€ 220 ,p.p.

6 dagen (5 overn.) halfpension (incl. ontbijtbuffet, ´s avonds een smaakvol 3-gangen diner met saladebuffet).

Wilt u profiteren van deze speciale aanbieding? Of bent u nieuwsgierig naar onze andere aanbiedingen? Bel voor de brochure en/of reservering....

www.otiumgezondheidsreizen.nl

frankrijk R 5

vrijdag 6 januari 2012 Reformatorisch Dagblad

ek in Les Halles.

Aan vis en zeevruchten geen gebr

Museum van het protestantisme.

De Sint-Nicolaastoren, de Kettingtoren en de Lantaarntoren (v.r.n.l.).

Gezellig winkelen in het centrum.

Blik op de oude haven.

Kerk en mus

eum tegelijk.

Alleen de toren van de Saint-Sa uveur bleef in 1568 overeind.

Kardinaal Richelieu tijdens het beleg van 1628 zoals Henri-Paul het zich in 1881 voorstelde. Het doek is te zien in het musée d’Orbigny-Bernon.

Bewogen verleden van La Rochelle tekst Dick Tromp beeld RD

Protestanten die wat hebben met Frankrijk kunnen er eigenlijk niet omheen: een bezoek aan de Franse havenstad La Rochelle. In dit voormalige hugenotenbolwerk zijn de sporen van de geschiedenis nog altijd zichtbaar. et is nat en guur in La Rochelle, een stad op krap 1000 kilometer –een dagje treinen met Thalys en TGV– van Utrecht. „Dit weer is niet gebruikel k voor oktober”, vertelt de Nederlandse gids Johanna Essens. „De herfst begint hier pas in november.” De dagen erna l ken haar gel k te geven.

De striemende regenbuien z n een tegenvaller voor de zwervers en daklozen, die de straten van La Rochelle in relatief groten getale l ken te bevolken. „De straat is van ons!” klinkt het op zeker moment uit de mond van een van hen, niet ver van de Grosse Horloge, de poort die in vroeger t den de verbinding vormde tussen de haven en de binnenstad.

Er z n hier inderdaad relatief meer zwervers dan elders, bevestigt Essens. „Ze komen van heinde en verre, zelfs vanuit

H

het buitenland, om zich hier te ‘vestigen’. Als je toch gedwongen bent op straat te leven, kun je dat maar beter doen in een stad waar het klimaat aangenaam is”, luidt de even logische als ontnuchterende verklaring.

Bedelende mensen heeft La Rochelle meer gekend. Zo heerst er in 1573 grootschalige honger in de stad die bekendstaat om z n vr heidszin, verregaande autonomie geniet en zich regelmatig gedraagt als staat in een staat. Oorzaak van het voedselgebrek is de belegering van de stad door de hertog van Anjou, broer van koning Karel IX. Het is de t d van de godsdienstoorlogen en de rooms-katholieke Karel wil –daartoe inge uisterd door z n moeder Catharina de Me-

dici– voorgoed afrekenen met de protestanten in z n r k.

Een aanzienl k deel van hen bevindt zich in La Rochelle, dat in de tweede helft van de 16e eeuw is uitgegroeid tot het hugenotenbolwerk van Frankr k.

B na delft de stad, die na de bloedige Bartholomeusnacht van augustus 1572 vol zit met vluchtelingen, het onderspit.

Als de door honger geteisterde Rochelois op het punt staan de poorten van de stad te openen, kr gt de hertog van Anjou echter te horen dat h is gekozen tot koning van Polen. Onmiddell k verlaat h het kamp, wat het einde van het beleg betekent. La Rochelle is gered.

Althans voorlopig.

Ruim v ftig jaar later is het opnieuw raak. Ondanks het

in 1598 gesloten Edict van Nantes, dat zorgt voor kortstondige religieuze vrede, laaien na de moord op Hendrik IV in 1610 de v andel kheden weer op. Hendriks opvolger Lodew k XIII maakt langzaam een einde aan de voorrechten en vr plaatsen van de protestanten en in 1627 werpt z n ‘premier’, kardinaal Richelieu, een land- en zeeblokkade op die La Rochelle hermetisch van de buitenwereld afsluit.

Het resulteert in het uit de geschiedenisboekjes zo bekende schilder van HenriPaul Motte. Daarop is te zien hoe Richelieu vanaf de d k die h heeft laten bouwen om de stad af te sluiten, de str d te water gadeslaat. Het doek van 1,40 b 1,10 meter is te bewon-

Blikvangers in de haven Absolute blikvanger van La Rochelle zijn de torens in de haven van de oude hanzestad.

De Sint-Nicolaas- en de Kettingtoren vormen de toegangspoort tot de haven. Met de bouw ervan werd begonnen na 1372, toen La Rochelle –lange tijd een twistappel tussen Fransen en Engelsen– deinitief toeviel aan de Franse kroon. Het getouwtrek tussen beide landen wist de stad maximaal uit te buiten door een grote mate van autonomie voor zichzelf op te eisen.

De Lantaarntoren stamt deels uit de 12e, deels uit de 15e eeuw en fungeerde lang als vuurtoren. Een duistere episode kende het bouwwerk, toen er in 1568 dertien priesters werden gedood en in zee geworpen.

Na het beleg van 1628 liet Richelieu de muren rond de stad slopen om een einde te maken aan het eigenzinnige optreden van de Rochelois. De torens, die van de verdedigingswerken deel uitmaakten, liet hij echter ongemoeid, waarna ze onder meer als gevangenis dienstdeden.

Zo zaten in de Sint-Nicolaastoren na de herroeping van het Edict van Nantes (1685) ”koppige” protestanten opgesloten. De Lantaarntoren vormde het onvrijwillige onderkomen van Engelse, Spaanse en Nederlandse zeelieden. De opschriften en tekeningen op de muren –zo’n 600 in totaal– getuigen er nog van. Zoals dat van de Nederlandse krijgsgevangene Peter Grist die zijn ‘handtekening’ in 1666 achterliet.

deren in het musée d’OrbignyBernon in La Rochelle.

Pogingen van de Engelsen onder leiding van de hertog van Buckingham om La Rochelle te ontzetten, mislukken. Na een beleg van dertien maanden moet de uitgehongerde stad in oktober 1628 het hoofd buigen.

Dat wil zeggen: de 5000 inwoners die nog in leven z n; naar schatting 20.000 mensen z n aan de ontberingen bezweken. „De overlevering wil dat Lodew k XIII het beeld van zo veel lichamen op straat niet kon verdragen en tranen in de ogen had”, vertelt de gids.

Het weerhoudt de koning er niet van z n str d tegen de gereformeerde religie voort te zetten. Met verve. Anno 2012 is nog slechts 1 à 2 procent van de bevolking van La Rochelle –evenals dat van de rest van Frankr k– protestant.

Die komen ’s zondags b een in de ”temple” aan de rue Saint-Michel. Het gebouw biedt tevens onderdak aan het Musée Rochelais d’Histoire Protestante. Het museum, bestaande uit een gang en een tweetal zalen, biedt een chronologisch overzicht van de geschiedenis van het protestantisme in Frankr k, waarb de nadruk valt op La Rochelle en omgeving.

In het museum is een stadsgids verkr gbaar die toeristen langs interessante ‘protestantse’ plekjes van La Rochelle voert. Zoals het oude huis Gargoulleau op nummer

„Als er maar een van ons over blijft, is het genoeg”

22 van de gel knamige straat, waar een van de eerste gereformeerde erediensten in de stad plaatshad. De sierl k bewerkte houten deur is nog dezelfde.

De kerken Saint-Sauveur en Saint-Barthélemy hebben ook een verhaal. Wat opvalt, is dat de torens in het geheel niet b het kerkgebouw passen. „Dat komt doordat de gebouwen van later datum z n”, legt Johanna Essens uit. „In 1568 liet toenmalig burgemeester François Pontard alle kerkgebouwen slopen. Het puin werd gebruikt voor de versterking van de stadsmuren. Alleen de torens bleven staan. Die deden dienst als uitk kpost en onderkomen voor het geschut.” Na 1628 werd het werk van Pontard deels weer ongedaan gemaakt.

Nummer 3 van de rue des Merciers –een straat met prachtige bogen waar kooplustigen aan hun trekken komen– is

St-Nazaire

Tours

Nantes Ned. FRANKRIJK

Poitiers Niort La Rochelle Atlantische Oceaan

Limoges

Bordeaux ©RD, bron: maps4news.com/Navteq

ClermontFerrand

het oude woonadres van Jean Guiton, die t dens het beleg van 1628 tot burgemeester werd gekozen. „Als er maar een van ons over bl ft om de poort gesloten te houden, is het genoeg”, luidde dest ds z n onverzettel ke reactie wanneer mensen in z n omgeving tw felden aan het nut van verder verzet.

Iets verderop, op het plein voor het stadhuis, staat een standbeeld uit 1911 van Guiton. Het is er mede gekomen dankz giften van inwoners uit het Amerikaanse New Rochelle, dat in 1687 door gevluchte hugenoten uit La Rochelle en omgeving werd gesticht. Vanuit de hoogte k kt Guiton neer op een groot hugenotenkruis dat in het plaveisel is verwerkt.

Wie genoeg heeft van alle verhalen, kan terecht in de gezellige haven van de stad. Of op een van de knusse terrasje in de binnenstad. Want met zo veel historische wetenswaardigheden zou een bezoeker b na vergeten dat La Rochelle ook gewoon een heerl ke plaats is om te vertoeven. Niet voor niets trekt de stad jaarl ks 3 miljoen toeristen, van wie een kwart uit het buitenland.

Daarmee is de stad aan de Atlantische Oceaan de op twee na drukst bezochte stad van Frankr k.

>>poitou-charentes-vacances.com >>franse-atlantische-kust.nl

denemarken R 6

vrijdag 6 januari 2012 Reformatorisch Dagblad

Mooie tentoonstelling.

Hotsend brengt een tractor met aanhanger toeristen naar het noordelijkste puntje van Denemarken. De plek waar je op één dag makkelijk de zonsopgang én de zonsondergang kunt bewonderen.

Twee brandingen.

Fotomoment.

Kerkje onder het zand.

Ondergaande

zon.

Skagens museum.

Grenzen verlegg en

.

Strijd tussen Skagerrak en Kattegat tekst en beeld Mariska DijkstraWolters

Toegegeven, zo’n tractorrit over het strand oogt wat lui. Toch is het aardig om uit te kunnen stappen op het noordelijkste puntje van Denemarken, waar twee zeeën een verbeten strijd voeren. et is een koude dag.

De hele ochtend regen. Maar zodra de tractor met aanhanger van het parkeerterrein in Grenen wegr dt, breekt de bewolking. Dat is mooi, want juist dit gebied staat bekend om z n b zondere lichtval. Het is de inspiratiebron van de vele kunstenaars die zich in heden en verleden in het gebied vestigden.

Te voelen aan het geschud van de kar, heeft de wind vanmorgen al een paar uur vr spel gehad. Over het hele strand liggen kleine heuveltjes zand waar de tractor met z n grote wielen overheen dendert. Het maakt de rit voor de kinderen aan boord alleen maar aantrekkel ker.

In de kar hangen landkaartjes van dit bovenste stukje Jutland.

Dan bl kt de kaart zoals w die kennen, niet te kloppen.

Elk jaar verschuift dit deel van Denemarken een paar meter.

H

Dan weer naar rechts, richting Zweden, dan weer een paar meter naar links. Al naar gelang de wind waait. En de stroming het zand blootlegt. B na op het uiterste puntje stopt de tractor en kunnen de passagiers uitstappen. Sjaals en mutsen gaan om en op, want er waait een schrale noordooster.

Enkele meters verder hebben bezoekers een kring gevormd.

Er bl ken twee zeehondjes te z n aangespoeld. Het ”ah” is niet van de lucht. Maar dat ze hier liggen is geen goed teken, horen we later. Alleen zieke dieren vinden niet zelf de weg terug naar zee. En inderdaad, onder een van de ippers zit een verdacht rode plek. Bloed?

Half levend of half dood, de dieren z n een gewild foto-

object. Diverse kinderen halen hun Nintendo DS te voorsch n om de zeehonden vast te leg gen voor hun vrienden. Zodra een hond blaft, k kt een van de beesten even recht de lens in. Daarna buigt h z’n kop en ligt h weer kaarsrecht te z n, zich niet bewust van alle mensen die hem staan te bewonderen.

Toch z n de zeehonden niet dé bezienswaardigheid. Dat is het puntje zand, een paar meter verderop. Vanwege de branding –die hier van twee kanten komt!– is het dan weer wel en dan weer niet zichbaar. Een paar waaghalzen willen uiteraard op het aller-, allernoordel kste plekje staan. Dat levert hun een aardige foto, maar ook een paar natte schoenen op.

Enkele kinderen bouwen een fort, in de hoop dat het water straks van twee kanten hun bouwwerk in stroomt. Dat bl kt nog niet zo makkel k, want de twee zeeën doen een wedstr d. De ene keer wint het Skagerrak, dan het Kattegat.

Wie van zee houdt, is in dit puntje van Denemarken op z’n plek. Het hele noordel kste deel bevat niet minder dan 1450 kilometer aan kust. Het grootste deel van de stranden bezit de blauwe vlag, een teken dat het er gezond en veilig zwemmen is. Verder z n er verschillende vuurtorens, waarvan de meeste open z n voor het publiek. Het is ook alleen hier dat bezoekers op één dag gemakkel k de zon boven de zee kunnen zien opkomen en

Kunstenaarskolonie in Skagen Was het de bijzondere lichtval in dit gebied, waren het de pittoreske rode huizen of was het de rust van het platteland? Wat hen ook bewoog, feit is dat ruim honderd jaar geleden diverse jonge kunstenaars uit verschillende landen naar Skagen trokken. Geïnspireerd door het naturalisme schilderen ze het liefst in de buitenlucht. Geliefde motieven waren de stranden, het dagelijkse harde leven in een vissersdorpje als Skagen en het sociale leven van de kunstenaars zelf.

De schilders verwierven al snel faam in Parijs, Wenen, Berlijn, Venetië en Chicago. Skagen kreeg daarmee de reputatie van een heuse kunstenaarskolonie. Veel van hun werk hangt nu in het Skagens Museum.

De nadruk van de collectie van het museum ligt op de periode 1870 tot 1930, de tijd dat de kunstenaarskolonie volop bloeide. Te zien zijn veel stoere portretten van roodbaardige vissers en lielijke afbeeldingen van vrouwen in pastelkleurige, lange jurken.

Peder Severin Krøyer wordt wel gezien als meest kleurrijke van het stel. Vanaf mei brengt het museum een tentoonstelling over hem. Daarin zullen vele beroemde schilderijen te zien zijn. Hij trouwde met de schilderes Marie Triepcke, die als Marie Krøyer ook linke bekendheid kreeg. Volgend jaar komt er een ilm over het leven van Marie Krøyer uit.

>>skagensmuseum.dk

–alleen even je stoel omdraaien– weer kunnen zien ondergaan.

Jutland is ook r k aan duinen.

Stuifduinen welteverstaan. Dus parkeren we even later even ten zuiden van Skagen b het natuurgebied Skagen Klitplantage, de plek van het stuifduin Sandmilen. Een van de bezienswaardigheden in dit gebied is de zogenoemde Tilsandede Kirke, wat zoiets betekent als het onder het zand bedolven kerkje. De kerk, die eigenl k de naam Sint-Laurens draagt, is waarsch nl k in de tweede helft van de veertiende eeuw gebouwd en was in die t d de grootste kerk uit de regio.

Het oprukkende stuifzand bereikte in de achtiende eeuw echter ook het godshuis. De Denen moesten zich in die t d een weg naar de kerk graven om de wekel kse erediensten te kunnen bezoeken. Veel te gevaarl k, vond koning Christian VII. Daarom liet h de kerk in 1795 sluiten. Na een wandeling van enkele minuten door duinachtig gebied bl kt nu alleen de in 1830 witgepleisterde toren van de oude kerk nog zichtbaar.

Denemarken heeft z n zandprobleem inmiddels aardig in de hand. Eind 18e eeuw kocht de overheid daarvoor de gebieden die onder het zand bedolven dreigde te worden op en ging ermee aan het werk.

Er werden vooral veel duingras en coniferen aangeplant. Het

Bezoekers moesten zich elke week een weg naar de kerk graven

hielp. Al duurde het nog heel wat jaren, tot 1950, voordat de zandduinen of cieel ”onder controle” werden verklaard.

Eén gebied in Denemarken werd bewust niet beplant. Het grootste wandelend duin in Noord-Europa, Råbjerg Mile, moet mensen bewust maken van het probleem dat het stuifzand ooit vormde. Een aardig idee. Maar punt is dat de wind het duin elk jaar zo’n 18 meter in noordoostel ke richting blaast. Dat betekent dat het over enkele jaren buiten het door de overheid beheerde natuurgebied zal komen te liggen.

Dat levert natuurl k discussies op. Moet het duin toch niet een halt worden toegeroepen?

Tot die t d hebben toeristen in ieder geval nog de mogel kheid het gebied te bezoeken. En dat doen ze dan ook. Hoewel zelfs in vakantiet d Denemarken geen massatoerisme kent.

Skagerrak

Grenen Skagen

Råbjerg Mile Kattegat Frederikshaven DENEMARKEN Ned.

©RD, bron: maps4news.com/Navteq

Læsø

Zeker boven op het 40 meter hoge duin, met uitzicht op de 1 vierkante kilometer zandvlakte, is het net alsof er geen andere mensen bestaan. Al verraadt de rode vlag op het topje hun aanwezigheid.

Enkele minuten later bl kt wie de vlaggenplanters z n geweest. Een groep scouts sjouwt met zware rugzakken inclusief tentjes en slaapzak ken de berg op. De v f jongens uit verschillende delen van Denemarken doen deze week mee aan een kamp waarin deelnemers hun grenzen leren verleggen. Ze poten hun vlag in het zand, maken met hun mobieltjes een foto en vervolgen even later hun weg naar beneden. Op naar de volgende uitdaging.

Eigenl k is het jammer om zo snel weer weg te gaan. Want juist de combinatie van wind en zand maakt een bezoek aan het duin tot iets heel speciaals.

Kinderen rennen de zandkorrels achterna en ontdekken dieren in de patronen die de storm achterlaat. Ze maken foto’s van elkaar, liggend in de wind.

Het belooft een mooie zonsondergang te worden. Dus spoeden we ons even later naar de kust. Om vanuit de auto op het strand –dat kan allemaal in Denemarken– deze dag op Jutlandse manier af te sluiten.

>>visitdenmark.nl

groot-brittannië R 7

vrijdag 6 januari 2012 Reformatorisch Dagblad

Hier vond duizend jaar geleden

een bloedige strijd plaats.

Huisje van door midden gezaag

de vissersboot.

Na zijn invasie in Zuid-Engeland liet Willem de Veroveraar Hastings Castle bouwen.

eert vanaf het strand.

De vissersvloot in Hastings oper

Toegangspoort

van de abdij in

ef.

Visserij was armoe tro

Battle.

Geschiedenis herleeft bij Hastings tekst Willem van Klinken beeld RD

Staande op de cliffs aan de Engelse zuidkust zie je de houten schepen bijna voor je. Willem de Veroveraar stak er duizend jaar geleden het Kanaal over en veroverde de Engelse kroon. In 1066 Country herleeft de geschiedenis. eg ”1066” en iedere Engelsman antwoordt meteen: „Slag b Has­ tings.” Het historische treffen tussen de Normandische indringer en de Engelse koning Harold vond zo’n 15 kilometer buiten de kuststad plaats. Het dorp dat nu op die plek ligt, is vernoemd naar de historische gebeurtenis: Battle. Rond de eeuwenoude abd midden in het dorp komt de geschiedenis weer tot leven.

Willem, die de str d in z n voordeel wist te beslechten, bouwde het klooster als gebaar van boetedoening. De paus vond namel k dat er wel erg veel bloed gevloeid had. Dat diezelfde paus Willem had aangemoedigd, bl ft niet buiten beeld. Begr pel k, de kerken rezen onder Willems bewind als paddenstoelen uit de grond, terw l de kerstening van En­ geland eeuwenlang stagneerde door syncretisme en gebrek

Z

aan geestel ke leiding. Engelse christenen z n nog dankbaar voor Willems zege.

Van de originele abd van Battle is enkel nog het poort­ gebouw intact, dat de ingang vormt naar het museum. Van het slaapgebouw resten slechts wat muren en gewelven en van de kapel nog minder. De later opgetrokken gebouwen huis­ vesten nu een typisch Engelse kostschool.

Het glooiende slagveld achter de abd was op 14 oktober 1066 heel wat minder idyllisch. Al wandelend kun je het str d­ toneel volgen via informatie­ panelen. Een audiotour verle­ vendigt de str d nog extra. Met een soort mp3­speler is het ver­ loop van de slag gedetailleerd te volgen (in het Engels). In een paviljoen naast het poort­

gebouw wordt uitgelegd hoe Willem met z n overwinning en daaropvolgende regering de basis legde voor het huidige Engeland.

Iets verderop in Battle is het lokale historische museum ge­ vestigd, tussen twee karakteris­ tieke Engelse rozentuinen. Het museum bezit een replica van het ”Wandkleed van Bayeux”.

Dit 70 meter lange borduur­ werk uit de 11e eeuw verbeeldt de Slag b Hastings. Ook Wil­ lems broer, bisschop Odo, is te zien, met stok, want geestel ­ ken mochten geen dodel ke wapens dragen. „Nee, het voelt niet als een nederlaag, zo denken Engelsen niet”, vertelt de conservator zelfbewust. Engelsen z n niet nationalistisch, legt h uit. „We z n er juist trots op dat we met

elke verovering ons voordeel deden. Het bleek steeds een im­ puls voor de ontwikkeling van het land.” Wel betreurt de con­ servator het dat de kerstening door Willem Engeland beroofde van z n ‘oorspronkel ke’ Kel­ tische religie en daarvoor een religie van macht en hypocrisie bracht.

Inderdaad bezondigde de kerk zich hieraan. Maar gelukkig biedt de kerk ook meer dan macht en sch nheiligheid, zo laat de uit 1115 daterende kerk van St Mary The Virgin zien.

Het anglicaanse godshuis is gastvr geopend, ook al is er niemand aanwezig. Door de prachtig gebrandschilderde ramen valt het daglicht naar binnen. In een z beuk is een plek waar bezoekers kunnen bidden. „St Mary’s Church is

1066 Country Het gebied rond Hastings, dat is omgedoopt tot 1066 Country, biedt nog diverse andere historische bezienswaardigheden. Zo herbergt de streek verschillende middeleeuwse kastelen, waaronder het imposante Bodiam Castle. In het stadje Rye is nog verrassend veel bewaard gebleven van het middeleeuwse straatbeeld. Tussen Rye en Hastings ligt Winchelsea, volgens sommigen het kleinste stadje van Engeland. In de middeleeuwen was het stadje aanzienlijk groter en resten van de vergane glorie zijn er nog zichtbaar.

Ook natuurliefhebbers kunnen in 1066 Country aan hun trekken komen. Er zijn tal van wandelroutes uitgezet, zoals de 50 kilometer lange 1066 Country

Walk, door diverse typen landschappen. Langs de kust zijn er diverse natuurreservaten en stranden.

Hastings en omstreken zijn vanuit Nederland met de auto het gemakkelijkst te bereiken via een oversteek bij Calais. Dat kan per veerboot of met de autotrein via de Kanaaltunnel. Vanaf Dover is het nog zo’n 80 kilometer. De hele reis met de trein maken kan ook.

De Eurostar vanuit Brussel stopt in Ashford, waar er een aansluiting is naar Hastings. Hastings heeft ook een directe spoorverbinding met luchthaven Londen Gatwick.

>>visit1066country.com

een plaats met een geweldige schoonheid en geschiedenis.

Maar dat is slechts een deel van het verhaal”, vertelt een bord b de ingang. „Een echte kerk, dat z n in de eerste plaats de mensen die daar samenkomen om God te eren door de Heere Jezus Christus.”

Vlak naast de kerk geeft het historisch museum Yesterday’s World een beeld van groot­ moeders t d in Engeland. Via nauwe gangetjes kom je langs een victoriaanse speelkamer, een kruidenier en andere winkeltjes. Ook interessant is de Royalty Room met een tentoonstelling over het En­ gelse koningshuis. De fameuze koningin Victoria is in poppen­ gedaante aanwezig om hoogst­ persoonl k uitleg te geven.

Hastings zelf is niet minder een bezoek waard. De histori­ sche binnenstad met z n nauwe straatjes en winkeltjes ligt ingeklemd tussen twee heuvels (”cliffs”) die karakteristiek uit de zee opr zen. De top van de West Cliff is –evenals die van de East Cliff– te bereiken via een ouderwetse tandradbaan. Boven op de heuvel staat de ruïne van het kasteel dat de Veroveraar er na z n invasie liet bouwen. De helft ervan verdween in de 13e eeuw b een hevige storm in de zee. B de ruïne draait een lm over de beroemde veldslag.

In de grotten in de West Cliff is het Smugglers Adventure gevestigd, dat het verhaal van de smokkelar vertelt die in de

Het glooiende slagveld was duizend jaar terug minder idyllisch

18e en de 19e eeuw welig tierde in Zuid­Engeland. Was smok­ kelen aanvankel k vooral een aardige b verdienste voor de arme bevolking, later kreeg het meer weg van georganiseerde misdaad. Stoppen met smok­ kelen kon je dood z n, ermee doorgaan trouwens ook. Tussen 1781 en 1784 werd er maar liefst 8,2 miljoen liter jenever en 1,1 miljoen kilo thee b nacht en ont illegaal aan land gebracht. „Ze z n niet bereid te stoppen met dat ellendige smokkelen. Ik vrees dan ook dat onze arbeid in dit opzicht vruchteloos zal z n”, noteerde de bekende op­ wekkingsprediker John Wesley in z n dagboek na een bezoek aan de streek. Jammer dat ske­ letten en spoken het allemaal nog wat spannender moeten maken.

Hastings is vanouds een vis­ sersplaats. B gebrek aan een

Bodiam Rye

Camber

Battle

haven worden de vissersboten vanaf de ”Stade” (een Saksisch woord voor landingsplaats) direct in zee gelaten. Visser was een gevaarl k beroep en vaak armoe troef, zo laat het gratis toegankel ke Fishermen’s Museum zien. Geen wonder dat smokkelen voor vissers een aantrekkel ke extra inkom­ stenbron was. De autoriteiten waren echter streng. Als een visser op smokkelen werd be­ trapt, werd z n boot onverbid­ del k doormidden gezaagd. Er zat soms weinig anders op dan het gehalveerde schip aan wal om te bouwen tot een huisje.

De voorbeelden ervan z n nog te zien.

Doordat het Kanaal smal is en druk bevaren, z n er b zonder veel scheepswrakken te vinden rond de Engelse zuidkust. Het –eveneens gratis toeganke­ l ke– Shipwreck Museum op de Stade geeft er een beeld van.

Er z n b voorbeeld spullen te zien uit het in 1749 gestrande VOC­schip Amsterdam. B zeer laag t z n de restanten van het wrak nog zichtbaar. Onderzoek aan de resten van het schip vormde de basis voor de bouw van de replica van het VOC­ schip. Maar wie die wil zien, moet terug naar huis.

Hastings Bexhill Pevensey

Ned. Kanaal

©RD, bron: maps4news.com/Navteq

GROOT-BRITTANNIË

>>english-heritage.org.uk/battleabbey >>yesterdaysworld.co.uk/battle/ >>smugglersadventure.co.uk/ >>ohps.org.uk/fishermens_museum/ >>shipwreck-heritage.org.uk/

De grootste christelijke reisorganisatie

Vroegboek voordeel t ot D.V. 1 maa rt

Niet voor niets...

...de grootste christelijke reisorganisatie Het grootste aanbod voordelige vakanties in eigen sfeer | Ruim 350 pagina’s vakantieplezier in 4 gratis reisgidsen! | Meer dan 700 reizen voor alle leeftijden, jongeren en singles | Drie eigen christelijke vakantieparken & campings | Altijd de hoogste kwaliteit voor de scherpste prijs!

Alle Leeftijden

Young!

Wij bieden u de grootste keuze voordelige vakanties in eigen sfeer, met meer dan 700 mogelijkheden.

Ook alweer zin in een zomervakantie? Wij hebben de mooiste reizen en bestemmingen voor je uitgezocht!

Friesland 5-daagse busreis

Bijbels Turkije 13-daagse vliegreis

Israël 8-daagse vliegreis

#"$"!

299,#"$"!

899,#"$"!

869,-

Varen over de Moezel 7-daagse vaarreis

Adriatische Kust 8-daagse vliegreis

Kleurrijk Gambia 15-daagse vliegreis

#"$"!

499,#"$"!

489,#"$"!

999,-

Adriatische Rivièra 10-daagse busreis

Actief in Beieren 9-daagse busreis

Gambia 15-daagse vliegreis

#"$"!

199,#"$"!

249,#"$"!

989,-

Singlereizen

Vakantieparken

Met elkaar genieten en geloven, ook voor de single van deze tijd. Onze singlereizen zijn een begrip geworden!

De drie eigen Beter-uit vakantieparken voor de mooiste weken van het jaar!

Edinburgh 4-daagse vliegreis

Mallorca 8-daagse vliegreis

Authentiek Catalonië 8-daagse vliegreis

#"$"!

695,#"$"!

695,#"$"!

855,-

Athene 5-daagse vliegreis

Malta 8-daagse vliegreis

Chalkidiki 8-daagse vliegreis

#"$"!

725,#"$"!

725,#"$"!

795,-

Vakantiepark ‘La Draille’

Nieuwe mobile homes!

Empuriabrava 10-daagse busreis

Rondreis Tunesië & Djerba 15-daagse vliegreis

Alanya 8-daagse vliegreis

Vakantiepark ‘Beierse Woud’

#"$"!

289,#"$"!

969,#"$"!

449,-

Ook in de winter geopend!

In het hart van de geliefde Dordogne ligt het Beter-uit 4-sterren vakantiepark ‘La Draille’

Beter-uit vakantiepark ‘Beierse Woud’ ligt in het zonnige Beieren!

Vakantiepark ‘Walsdorf’

Kamperen op Terschelling

Gunstige reisafstand

Het Groothertogdom heet u welkom! Ontdek de Luxemburgse Ardennen vanuit Beter-uit vakantiepark ‘Walsdorf’

NIEUW!

Nu ook kamperen op het geliefde Waddeneiland Terschelling. Dit is de ideale plek voor uw gezinsvakantie in eigen Beter-uit sfeer.

0172 48 48 48 • www.beter-uit.nl

De grootste christelijke reisorganisatie

Vroegboek voordeel t ot D.V. 1 maa rt

Niet voor niets...

...de grootste christelijke reisorganisatie Het grootste aanbod voordelige vakanties in eigen sfeer | Ruim 350 pagina’s vakantieplezier in 4 gratis reisgidsen! | Meer dan 700 reizen voor alle leeftijden, jongeren en singles | Drie eigen christelijke vakantieparken & campings | Altijd de hoogste kwaliteit voor de scherpste prijs!

Alle Leeftijden

Young!

Wij bieden u de grootste keuze voordelige vakanties in eigen sfeer, met meer dan 700 mogelijkheden.

Ook alweer zin in een zomervakantie? Wij hebben de mooiste reizen en bestemmingen voor je uitgezocht!

Friesland 5-daagse busreis

Bijbels Turkije 13-daagse vliegreis

Israël 8-daagse vliegreis

#"$"!

299,#"$"!

899,#"$"!

869,-

Varen over de Moezel 7-daagse vaarreis

Adriatische Kust 8-daagse vliegreis

Kleurrijk Gambia 15-daagse vliegreis

#"$"!

499,#"$"!

489,#"$"!

999,-

Adriatische Rivièra 10-daagse busreis

Actief in Beieren 9-daagse busreis

Gambia 15-daagse vliegreis

#"$"!

199,#"$"!

249,#"$"!

989,-

Singlereizen

Vakantieparken

Met elkaar genieten en geloven, ook voor de single van deze tijd. Onze singlereizen zijn een begrip geworden!

De drie eigen Beter-uit vakantieparken voor de mooiste weken van het jaar!

Edinburgh 4-daagse vliegreis

Mallorca 8-daagse vliegreis

Authentiek Catalonië 8-daagse vliegreis

#"$"!

695,#"$"!

695,#"$"!

855,-

Athene 5-daagse vliegreis

Malta 8-daagse vliegreis

Chalkidiki 8-daagse vliegreis

#"$"!

725,#"$"!

725,#"$"!

795,-

Vakantiepark ‘La Draille’

Nieuwe mobile homes!

Empuriabrava 10-daagse busreis

Rondreis Tunesië & Djerba 15-daagse vliegreis

Alanya 8-daagse vliegreis

Vakantiepark ‘Beierse Woud’

#"$"!

289,#"$"!

969,#"$"!

449,-

Ook in de winter geopend!

In het hart van de geliefde Dordogne ligt het Beter-uit 4-sterren vakantiepark ‘La Draille’

Beter-uit vakantiepark ‘Beierse Woud’ ligt in het zonnige Beieren!

Vakantiepark ‘Walsdorf’

Kamperen op Terschelling

Gunstige reisafstand

Het Groothertogdom heet u welkom! Ontdek de Luxemburgse Ardennen vanuit Beter-uit vakantiepark ‘Walsdorf’

NIEUW!

Nu ook kamperen op het geliefde Waddeneiland Terschelling. Dit is de ideale plek voor uw gezinsvakantie in eigen Beter-uit sfeer.

0172 48 48 48 • www.beter-uit.nl

Oostenrijk R 9

vrijdag 6 januari 2012 Reformatorisch Dagblad

Fritz Kostenzer, berghutuitbater.

Kapel ter herinnering aan bergslachtoffers.

Gids Mike Rutter in de bergen in Tirol, Oostenrijk.

Grazige wei.

Berghut Lamse

njochhütte.

Judith Schlepütz (.) en

Silke Meier.

Van hut naar hut tekst J. Visscher beeld RD

„Je hebt het ergste gehad”, zegt berggids Mike Rutter boven aan een steenachtig, steil pad.

We wandelen enkele dagen door de bergen van de Oostenrijkse regio Tirol. „Zie je die gemzen?” et veel geraas stort een massa water door een bochtige bergkloof naar beneden. „Indrukwekkend”, zegt berggids Mike Rutter. Bepakt en bezakt klimmen we langs een hekwerk hogerop. Dit is de Wolfsklamm, een canyon (kloof) b het dorpje Stans, in het Karwendelgebergte in Tirol.

De kloof is ons startpunt voor een meerdaagse huttentocht door de Oostenr kse bergen.

We volgen een deel van de Adlerweg (Adelaarsweg), een honderden kilometers lange looproute door Tirol. Het wandelnetwerk heeft de vorm van een adelaar.

Op een bordje aan een bergwand wordt Gods schepping geprezen, een fenomeen dat je vaker ziet in de Alpen. De Duitstalige tekst verw st naar Psalm 111:2: „De werken des Heeren z n groot; z worden gezocht van allen, die er lust in hebben.”

Hoger en hoger gaat het. Op

M

een rots torent het benedict nerklooster St. Georgenberg in Fiecht boven de bomen uit. Ongenaakbare bergen rondom ons, kaal of bedekt met naaldbomen.

Bellen klingelen. Via een alm (weide) met roodbont vee arriveren we b een berghut. Binnen heeft uitbater Robert Laimgruber de pan op het vuur. H loopt af en aan met schalen eten.

Op gezette t den speurt h met z n k ker de omgeving af.

Voor vier boeren houdt Laimgruber 115 koeien in de gaten.

In de maanden juli, augustus en september gaan de dieren zo’n 500 meter hogerop, naar de hoogalm, waar ze dan kunnen grazen. De veehouder is in deze contreien niet meer wat ze geweest is. Pakweg 75

jaar geleden huisden hier nog 1600 koeien. „Boeren verdienen niet zo veel meer aan de runderen.” „Zie je die gemzen?” w st Rutter naar een berghelling in de verte. De dieren scharrelen rond in een woeste wereld van rotsblokken en kale bergwanden.

Het pad slingert omhoog, naar onze eerste overnachtingsplek: Lamsenjochhütte, op 1980 meter hoogte. De meer dan een eeuw oude berghut is omringd door ongenaakbare bergtoppen.

Het verbl f in een berghut is een verhaal apart. „We laten ons niet opjagen, we z n aan het werk en niet op de vlucht”, wordt de bezoeker via een bordje te verstaan gegeven.

Een douche mag eigenl k niet

veel meer dan twee minuten in beslag nemen.

Deze regenachtige juniavond zitten tientallen wandelaars opeengepakt in de eetzaal. In het midden een groene houtkachel.

Een moeder geeft haar kind te eten, kinderen doen spelletjes zoals vier-op-een-r . Pullen bier vinden gretig aftrek.

W delen de tafel met een echtpaar uit Saarbrücken en twee wandelvriendinnen uit de regio München. Wandelkaarten komen op tafel. Het gaat over st gen, dalen, de kwaliteit van bergwater. Maar ook over kernenergie, drugs, uitkeringen, de spanning tussen toerisme en natuurbeheer.

De wandelaar uit Saarbrücken verhaalt over de slaapzaal in de

Bergen hebben ook grimmige kant Bergen bieden vertier voor sporters en natuurliefhebbers. Maar ze hebben ook een grimmige kant.

Scherp steekt een kruis boven op een kapel naast berghut Lamsenjochhütte af tegen de hemel. Deze plek, te midden van imponerende massieven, herinnert aan dodelijke ongevallen in de bergen. „Die ken ik, die ken ik, die ken ik”, zegt berggids Mike Hutter terwijl hij in de kapel wijst op maquettes met daarop de namen van mensen die omkwamen tijdens bergactiviteiten.

Jonge kerels. Reinhard Pruschina verongelukte op 1 augustus 1965, op 17-jarige leeftijd. „De bergen waren zijn liefde”, meldt de maquette. Reinhart Josef, 32 jaar. Omgekomen op 11 juni 1993 op de Schafjöchl. „In liefde, je vriendin Renate.”

Mike Rutter kent de gevaren van de bergen. Cruciaal

is het kunnen inschatten van weersveranderingen. „In de bergen liggen mooi en gevaarlijk weer dicht bij elkaar. Je moet aan de wolken kunnen zien wanneer er onweer komt.”

Van belang is ook het onderkennen van lawinegevaar. „Sneeuw is altijd wit, maar binnen in een pak sneeuw zijn de condities verschillend, afhankelijk van de temperatuur.”

Rutter is getraind in het redden van mensen. „Je leert bijvoorbeeld hoe je met behulp van alleen spierkracht met een touw iemand het best ergens weg kunt krijgen.”

Bij drie reddingsacties moest de berggids assistentie van een helikopter inroepen. „Het ging om botbreuken. Dan komt de helikopter binnen een minuut of tien en is het weer voorbij.”

berghut, waar sportievelingen schouder aan schouder liggen. „Je bedenkt je wel twee keer voordat je ’s nachts over een krakende vloer naar het toilet gaat.”

De wandelvriendinnen, Judith Schlepütz en Silke Meier, wandelen enkele dagen door de bergen. Meier heeft haar jack russel Rusty aan haar z . Ze is van plan 600 kilometer door de bergen naar Italië te lopen.

Met Rusty. „Ik wil daar een boek over schr ven. Vanuit het gezichtspunt van m n hond. Zo van: „Hé, alweer een berg. Die moet ik ook weer over.””

Judith geniet van de tocht. „Als ik ’s ochtends in de berghut m n ogen opendoe en naar buiten k k, denk ik: Hé, ik zit midden in de bergen. Bergen hebben voor m ook iets met de eeuwigheid te maken. Als ik er niet meer ben, z n die bergen er nog wel.”

Het gaat berg op, berg af, deze tweede wandeldag. Indrukwekkende vergezichten. Onderw zeres Sybille Christoph is op verkenningstocht. „In juni zie je de meeste bloemen.” Over enige t d gaat ze op schoolkamp.

Een drietal docenten moet zo’n dertig scholieren door de bergen loodsen. „Hopen dat ze zo moe worden dat ze ’s avonds geen herrie meer maken.”

Halverwege de dag pauzeren we b de Falkenhütte. Voor gids Mike Rutter is het thuiskomen.

In z n jonge jaren deed h hier vakantiewerk. Fritz Kostenzer

„Je hebt het ergste gehad”, zegt gids Mike op een steil pad

zwaait er de scepter. „Als je vl tig bent en je familie helpt je, dan kun je hier op 2000 meter hoogte wel wat verdienen.”

Onze trip kr gt iets van een survival. Het is manoeuvreren om over met wortels overgroeide paadjes en door dichte begroeiing te komen. Komt -er nog een eind aan dit steile pad? „Je hebt het ergste gehad”, zegt Mike Rutter. H l dt geen centje p n.

We doorkruisen een steenachtige rivierbedding waar nu een armetierig watertje loopt. „B grote regenbuien stroomt hier een massa water. Dat is de kracht van de natuur”, weet Rutter. „Pas op voor je voeten”, waarschuwt de berggids als de verslaggever zich voor de zoveelste keer verstapt in deze woesten .

Aan het eind van de middag doemt het Karwendelhaus op. De berghut op 1790 meter

DUITSLAND

Karwendelhaus Stans Lamsenjochhütte Scharnitz

hoogte staat op een rotsplateau dat haast loodrecht naar beneden loopt. We doen ons tegoed aan de warme maalt d. „Wie bei Mutti” (Net als b moeder), pr st Rutter de serveerster.

In de bergen kan het ink spoken. Tegen elf uur ’s avonds barst er een stevig onweer los.

De donder weerkaatst tussen de bergwanden. Een keiharde knal leert dat de bliksem vlakb inslaat.

Dat het oppassen geblazen is b bergwandelen, weet Steffen Herberg maar al te goed, vertelt h de volgende morgen. Samen met twee vrienden doorkruist h ruim een week de bergen.

Toen h enkele dagen geleden op 2400 meter alleen op pad ging, barstte een sneeuwstorm los. „Ik kon niets meer zien door de mist. Het was gevaarl k.”

Het is een lie k pad dat we deze slotdag bewandelen. We volgen de loop van de Karwendelbeek, bergafwaarts, richting Scharnitz. „Daar bl ven”, gebiedt Rutter de koeien als h het hek van een bergweide achter zich dichttrekt.

Later op de dag w st Rutter in de lounge van een hotel in Innsbruck op z n deftige kof ekopje. H lacht. „We z n weer terug in de beschaafde wereld.”

OOSTENRIJK Ned. Innsbruck OOSTENRIJK ©RD, bron: maps4news.com/Navteq

>>tirol.at >>karwendel.org >>transavia. com, van april-augustus vliegt Transavia twee keer per week Schiphol-Innsbruck v.v.

Ouddorp Nunspeet

Hardenberg

Londen

Parijs

Domburg

Drenthe

Texel

Ge

           

          

Een lichamelijke beperking en toch een buitenlandse vakantie?

Op vakantie in eigen land Vakantiehuisjes en groepsaccommodatie direct aan de dijk bij de Oosterschelde in Zeeland.

Zomer 2012 is er nog ruimte in de reizen naar Frankrijk: Anduze en Normandië en Duitsland/Oostenrijk.

Winter Uitwaai Korting

25% korting

Kijk op www.Ichthusreizen.nl, bel naar 0172 - 21 88 10 of mail info@Ichthusreizen.nl voor meer informatie.

op online boekingen voor de nog beschikbare periodes in december en januari.

Ontdek alle mogelijkheden op

de Stelhoeve

www.destelhoeve.nl

ijwilligers ook zoeken we nog vr . voor de zomerreizen

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge • 0113 - 626 443

Het zwembad gaat 28 april open!

Voor- en naseizoen V.a. € 175,- p.w., 2 pers. in mei en juni 55+ programma toerpl. 2 pers. € 14,- p.d. (niet in schoolvak.)

13 en 1 4 janua ri 2012 Jaarbe u gelijkti r jdig me s Utrech t t De Va ka

Dat kan!

Kom gezellig naar ons: samen zingen, spelen en sporten enz.

T.h.: 4- tot 10-pers. bungalows, chalets, stacaravans en kampeerplaatsen

Korting voor 13 juli en na 10 aug.

Wij bieden een gratis vakantie aan als u een 55+ week mee wilt begeleiden.

Info@wolfskuylen.nl

ntiebeu

Bezoek vele christelijke vakantie-aanbieders op één beurs! llen stands ta n e ti le e v t e m l • Eigen ha mpings, etc. a c , ls te o h , s e ti • Reisorganisa ispresentaties re n e n e d n la l • Vee oor Israëlreizen v t h c a d n a a a tr x •E anbiedingen • Speciale reisa advies • Persoonlijk reis

Groepsaccommodatie van 15-50 pers. Geschikt voor (fam.)reünies enz.

Chr. jeugdver. en scholen spec. tarieven.

informatie en entreebewijs: www.christelijkvakantieplein.nl inclusief toegang tot De Vakantiebeurs

Stuur je leukste foto's van 2011 in naar info@ wolfskuylen.nl en win...

NIEUW: Op onze site staan onze gratis wandel- en fietsroutes www.wolfskuylen.nl

Zwemb./waterglijbaan Recreatieprogramma (ook in de meivakantie) Speeltuin, tennisbaan, sportveld, kantine enz.

Christelijk vakantiepark en camping

”De Wolfskuylen” Holtweg 9, 7863 TA Gees (Dr.) 0524 - 58 15 75

Betaalbaar op reis in eigen sfeer!

Vraag de nieuwe Kreijkes zomergids 2012 nu gratis aan!

Afgelopen jaar mocht Kreijkes Vakantie Idee haar 25-jarig jubileum vieren. Te midden van het brede palet van christelijke reisaanbieders, biedt Kreijkes een unieke meerwaarde met haar duidelijke, reformatorische identiteit, eigen reisleiders en een steeds vernieuwend, breed vakantieaanbod.

Busreizen v.a.

€ 225,-

Kreijkes Vakantie Idee

Bijbelsereizen v.a.

€ 975,-

Jong & 30+ reizen v.a.

€ 425,-

Dé Reformatorische reisorganisatie!

Familieparken v.a.

€ 175,-

Uniek zijn de christelijke familieparken. Twee familieparken in de Benelux en twee familieparken in Duitsland. Op deze parken kunt u samen met andere gezinnen genieten van een vakantie in eigen sfeer.

Vakantiepark ‘Zutendaal’

Luxe vakantiepark in België v.a. € 175,- p.w. DV 13/07-10/08

Vakantiepark ‘Zeeland’

Genieten aan de Oosterschelde v.a. € 525,- p.w. DV 13/07-10/08

Vakantiepark ‘Waldbrunn’

Al jarenlang favoriet bij velen v.a. € 497,- p.w. DV 21/07-18/08

Vakantiepark ‘Kronenburger See’

Gezinspark in de Eifel v.a. 610,- p.w. DV 13/07-10/08

Bel met tel. 0548-514 188 of kijk op www.kreijkes.nl

rs

zweden R 11

vrijdag 6 januari 2012 Reformatorisch Dagblad

Pauluskerk.

Kasteel Malmöhus.

Lillatorget is het de astronomische trekpleister van de stad.

Publieke luchtvoorziening.

Rundan verzorgt rondvaarten in en buiten de stad.

Malmö is groen van de parken.

Stortorget.

Västra Hamnen, het visitekaartje

van duurzaamheid.

Een en een is drie tekst Aad van Toor beeld Visit Sweden/RD

Het moet maar eens afgelopen zijn. Waarom komen de toeristen meestal niet verder dan Kopenhagen? Of, nog erger, waarom rijden ze door de poort van Zweden in de richting van de meren, zonder Malmö een blik waardig te keuren? Terwijl Malmö zo veel te bieden heeft; een stad in verandering. e moet, volgens gids Eva Roos-Davidsson, Kopenhagen en Malmö niet tegen elkaar uitspelen. „Bezoek beide steden en ziet dat een en een drie is. Twee voor de pr s van één. Malmö heeft wat Kopenhagen mist.”

Kopenhagen en Malmö z n ook moeil k los te koppelen. Een deel van hun geschiedenis is gemeenschappel k. Malmö en het omliggende Skane hoorden vroeger b Denemarken, maar b de vrede van Roskilde in 1658 werd Skane b Zweden ingel fd. Het bood op dat moment weinig soelaas; Zweedse soldaten terroriseerden de burgers en wie maar naar verzet rook, werd doodgemarteld.

Inmiddels voelt een Malmöer zich in de eerste plaats een Zweed. Hoewel, de stad gaat er

J

prat op vooral internationaal te z n. Binnen de stad kun je 160 talen horen en 40 procent van de inwoners heeft ten minste één ouder die uit het buitenland komt. Bovendien presenteert de Zuid-Zweedse stad zich graag als belangr k(st)e stad van de Øresundregio, de DeensZweedse euregio met zo’n 3,2 miljoen inwoners. Zo veel lef, daar moet je wel wat voor in huis hebben. En dat heeft deze

Zweedse stad.

Malmö is gemakkel k bereikbaar. Een aantal vliegmaatschapp en heeft een vaste verbinding, maar via Kopenhagen is de stad ook goed bereikbaar.

Via de brug over de Sont trein je binnen twintig minuten naar hartje Malmö.

De detectiveschr vers Sjöwall en Wahlöö laten de misdaad niet ophouden voor de poorten van Malmö, de stad die in hun

ogen niet erg Zweeds aandoet. „En dat komt voornamel k door z n geogra sche ligging.

Rome is dichterb dan de middernachtszon. Aan de horizon z n de lichten te zien van het Europese vasteland en al is het waar dat de winters vaak regenachtig en guur z n, het is ook waar dat de zomers minstens zo vaak lang en warm z n en vervuld van nachtegaalgezang en de geuren van het weelde-

Malmöhus Een stedentrip zonder musea is als ei zonder zout.

Het aanbod in Malmö is overzichtelijk, maar wel breed; van het middeleeuwse kasteel Malmöhus tot de Malmö Kunsthal, het Centrum voor Design en het Museum van de Moderne Kunst in de oude gasfabriek.

Voor een bezoek aan het Malmöhus, het oudste renaissancekasteel van Scandinavië, moet je wel wat tijd uittrekken. De citadel –twee versterkte torens met daartussenin het kasteel– is oorspronkelijk gebouwd in 1434 door Erik van Pommern de koning die Noorwegen, Zweden en Denemarken in een monarchie bracht. Het is de plaats waar in de middeleeuwen de Deense munt geslagen werd, waar kroonprins Frederik van Denemarken (1753-1805) zijn koninklijke feesten hield, waar in de 19e eeuw talloze misdadigers en zwervers hun straf uitzaten. Als er althans wat viel uit te zitten, want een niet gering aantal werd gelijk onthoofd.

Het Malmöhus is eigenlijk een verzameling van musea en je dwaalt van de ene collectie naar de andere: natuurlijk alles wat met een 16e-eeuws kasteel te maken heeft, maar er is een apart onderdeel voor archeologie, weer een andere afdeling bevat

een natuurkundig museum in het klein, terwijl de vele oorlogen die in de 17e eeuw gevoerd werden een aparte plek kregen. Het gevangeniscomplex ten slotte is goed voor kippenvel.

Schuin tegenover het Malmöhus is de vismarkt, een klein openluchtmuseum van vissershuisjes.

Dagelijks is er verse vis te krijgen.

Zo’n 100 meter verder zitten het wetenschaps- en het maritiem museum onder één dak. Een U-3onderzeeboot, vervaardigd in de dokken van Kockums in Malmö, een model van een Saabstraaljager J35F Draken, stoommachines, brandweerspuiten, ietsen, treinen, stofzuigers en radio’s; het is soms een feest van herkenning, soms van verbazing.

Een tandartsboor uit 1890, aangedreven met de voet, rolschaatsen uit 1900. Een bromiets van Husqvarna, dat zich later toelegde op naaimachines.

Misschien een tip voor Saab.

Opvallende uitvindingen zijn er te zien, zoals het rechtlijnige suikerklontje dat in 1963 in productie werd genomen. Of de driehoeksverpakkingen voor frisdrank, die in 1952 op de markt verscheen. En een dialyseapparaat uit 1946. Maar ook wordt aan kinderen uitgelegd wat nanotechnologie inhoudt.

Ouderen kijken er met veel interesse naar.

rig groen van de uitgestrekte parken.”

In één ding lopen Sjöwall en Wahlöö achter. Dat er toeristen noch jongeren te vinden zouden z n in Malmö. De stad zit, sinds de oprichting van de universiteit in 1998, volgestopt met 20.000 studenten. En de bouw van de brug over de Sont –die Kopenhagen en Malmö aan elkaar smeedt– zorgt ook voor toeristen. Die meestent ds wat dagen in de stad doorbrengen, om daarna door te r den naar de meren en de veelgeroemde middernachtszon.

Zoals de meeste stations heeft ook dat van Malmö verschillende uitgangen. En zoals de meeste mensen dat doen, kies je eerst de verkeerde en eindigt de reis in een bouwput. De andere uitgang biedt zicht op het Elite Savoy Hotel, moorddecor voor Sjöwall en Wahlöö maar oriëntatiepunt voor de toerist.

Achter het gebouw, waarvan de geschiedenis teruggaat tot de 14e eeuw, ligt de binnenstad met centraal het Stortorget, het plein dat grotendeels ontsierd wordt door geparkeerde auto’s.

Volgens Eva Roos heeft de bouw van een ondergrondse parkeergarage niet veel prioriteit. „Als op deze historische plaats de schop in de grond gaat, zullen er heel veel archeologische vondsten worden gedaan; er moet daar een ware schat liggen. Maar Zweden maakt niet zo’n haast, omdat ongetw feld Denemarken

Rome is dichterbij dan de middernachtszon

z n deel zal opeisen.”

De historie van Malmö was er een van op- en neergang. In de 16e eeuw liet de Deense Christiaan IV –t dens een economische opleving– een stadhuis bouwen. Christiaan hield van de Hollandse renaissance en zo kreeg dit stadhuis een Hollandse uitstraling. De Zweedse overheersing bracht Malmö aan de bedelstaf, maar het handelsbloed kroop waar het gaan kon; naar Polen, Duitsland en Nederland. Om de nieuwe voorspoed een gezicht te geven werd het stadhuis in 1869 gerestaureerd.

De meeste panden z n 19eeeuws. Maar geldt dat ook niet voor veel andere steden, tot zelfs Londen toe? Toch z n er pareltjes te vinden; op de hoek van het Skomakaregatan en Lillatorget staat het oudste, 16e-eeuwse pand van de stad, gebouwd naar Deens model. „In Skane was weinig bos, dus ook

Skien Stockholm

Göteborg

Jönköping

Åhrus

ZWEDEN Ned.

Lund Copenhagen

Malmö

©RD, bron: maps4news.com/Navteq

weinig hout. In de bouw is dan ook niet veel hout te vinden.

Aan de straatz de werd een houtgeraamte opgevuld met klei. Maar aan de achterz de, onzichtbaar voor het publiek, ontbreekt het hout. Op het binnenplaatsje zitten wat winkeltjes met kristal, keramiek en kleding. Het bekende modemerk Marimekko is volgens Eva Roos op z’n retour. Het oude 19e-eeuwse pakhuis achter het pleintje is opgedeeld in kleine ruimtes waar jonge designers hun werk kunnen etaleren en verkopen.

Malmö is r k aan pleinen, maar het intiemste is Lillatorget. Nog maar enkele jaren geleden denderden de stadsbussen uit de smalle straatjes het plein op, nu is het gerestaureerd en autovr en geldt het als de gastronomische trekpleister van de stad.

Malmö is goed per voet te doen, voor wie gezonde voeten heeft. Binnen een halfuur loop je van het ene naar het andere eind van het centrum; van de nieuwbouw van Västra Hamnen –het visitekaartje van duurzaamheid– naar het shoppingcentre Triangeln.

Van Pildammsparken naar Malmöhus. Met de ets kun je ook goed uit de voeten; in de stad en omgeving ligt zo’n 400 kilometer aan etspaden. En onderweg kun je de banden controleren en oppompen met van gemeentewege verschafte lucht.

In Malmö hoeft niemand met z n haar door de war te lopen, want het aantal kapperszaken ligt ver boven het Europees gemiddelde. Dat kan juist weer niet gezegd worden van drankzaken. Alcohol ligt in Zweden nog stevig aan de ketting. Verkoop heeft alleen plaats via overheidswinkels (System Bolaget). Aan het alcoholbeleid van de regering wordt momenteel geknabbeld. Door de klimaatverandering –hogere temperaturen– heeft Skane inmiddels v ftien w nboerder en, die hun producten gemakkel k rechtstreeks op de markt kunnen brengen.

Malmö is groen, het aantal parken groot. Het oudste park, Kungsparken, is aangelegd door koning Oscar II, vol exotische bomen en struiken en –nog exotischer– veel grafzerken. De industriëlen uit de negentiende eeuw lieten zich b voorkeur in het park begraven, toegedekt met een ink monument.

Ouddorp Nunspeet Londen

Hotel Eureka

Parijs

Domburg

Drenthe

Texel

Ge

Hardenberg

Wij organiseren geheel verzorgde weken • Incl. bustochten en boottocht • Lift aanwezig • Nu ook geschikt voor groepen tot 45 personen • • Verzorgde avonden • Gratis internetverbinding • In een bosrijke omgeving • Vraag ons vernieuwde vakantieprogramma aan voor 2012

HOTEL UREKA ★★★

NAAR DE VELUWE...

WWW.HOTEL-EUREKA.NL Fam. Van Gent Kilderseweg 2 | Zeddam | Tel. 0314 - 65 18 11

gste De gezelli g campin bij de heuvelrug Fam. Donselaar De Heygraeff 15 3931 MK Woudenberg T 033 - 286 14 24 F 033 - 286 44 19

Luxe vakantiewoningen te huur

‘t Uusje Hartelijk welkom in ons landelijk ingerichte, luxe 2-pers. huisje met tuin vlakbij de Noordzeekust. Zeeland is prachtig in alle seizoenen. Rondkijken?

www.tuusjeaagtekerke.nl Gezellige familiecamping met ruime velden Tevens groepsaccommodatie en chaletverhuur www.campingboerenerf.nl

...WANNEER U MAAR WILT.

ZIN IN ZEELAND?

Midden op de Veluwe, midden tussen bos en heide. Zondagsrust.

Meer info: Familie Bos www.uddelermeer.com Tel. 0577 - 40 12 31

Nieuw: wij verzorgen ook B&B. Tot ziens!

Vincent en Sary van Duin. 0118 - 58 41 21.

Dat kan met een eigen chalet op de Gerrit Jan’s Hoeve. Comfortabel en onderhoudsvrij. Zodat u in uw vrije tijd ook echt kunt genieten. Van de Veluwse bossen bijvoorbeeld, of van uw eigen tuin. Op ons park zijn ook regelmatig occasions te koop, kompleet met aangelegde tuin etc. De door ons nieuw gebouwde chalets leveren wij door geheel Nederland.

Keuze uit standaard modellen of maatwerk. Wij nodigen u uit voor een bezichtiging van de showmodellen, het park, etc.

Gerrit Jan’s Hoeve • Langezuiderweg 126 • 3781 PL Voorthuizen • telefoon (0342) 47 15 71 • www.gerritjanshoeve.nl

Heerlijk rustig park. Gehele jaar geopend. Gelegen t.o. Speulderbos. Gezellige, goed ingerichte bungalows voor 2, 4, 5, 6 en 8 personen. Ideaal uitgangspunt voor heerlijke wandelingen en fietstochten. O.a. kleuterbad, speelvelden, wasserette, fietsverhuur.

KASTELENHOF” ” Garderenseweg 419, Garderen Telefoon 0577 - 46 13 86 BUNGALOWPARK

Bungalowpark Hoge Hexel, het complete bungalowpark voor iedereen.

Vakantieplezier in een prachtige natuur en een vertrouwde sfeer.

www.kastelenhof.nl

e-mail: info@kastelenhof.nl

Op vakantie in eigen land Vakantiehuisjes en groepsaccommodatie direct aan de dijk bij de Oosterschelde in Zeeland.

25% Winter Uitwaai Voordeel op online boekingen voor de nog beschikbare periodes in januari.

Bruine Hoopsweg 6 7645 BJ Hoge Hexel Tel. 0546 - 57 98 65 Fax 0546 - 57 13 08 E-mail: info@hhexel.nl

Ontdek alle mogelijkheden op

de Stelhoeve Bezoek onze vernieuwde website:

www.hhexel.nl www.hhexel.nl

www.destelhoeve.nl

Stelhoekweg 3 • 4424 NN Wemeldinge • 0113 - 626 443

Boerderijcamping • • • • • • • •

Klein Emelaar

Ruime standplaatsen (v.a. 125 m2) met water, afvoer en 10 amp.

Kunstgras onder voortent Uitgebreide sanitairvoorziening met babybadkamer Recreatieruimte met voetbaltafel, boeken en tijdschriften Zeer weids uitzicht over weides met o.a. onze melkkoeien Prachtige omgeving om te ietsen en wandelen Speeltoestel, trampoline en zandbak, tafeltennistafel Nieuwe schuur met melkrobot

Henk-Jan en Marjan van Hierden | 3888 NE Meerveld (bij Uddel) Buurtweg 12 | Tel. 0577 - 45 68 18 ww.kleinemelaar.nl of info@kleinemelaar.nl Geen bezichtiging, reservering, aankomst of vertrek op zondag!

ZESPERSOONS CARAVAN TE HUUR!!

zwitserland R 13

vrijdag 6 januari 2012 Reformatorisch Dagblad

Aantrekkingskracht op toeristen.

Het landschap biedt mooie doorkijkjes.

Even uitschudden.

Applicatie op de iPhone.

De bron van de

Bisse du Milieu.

Hotel Les Etagnes in Nendaz.

Met Bachi langs de bisses tekst en beeld Gerco Verdouw

Een redelijk vlak pad zonder steile hellingen en gevaarlijke ravijnen in een schitterend landschap. De wandeltochten langs de irrigatiekanalen van het Zwitserse Nendaz zijn prima geschikt voor de beginnende of juist de oudere bergwandelaar. Of voor gezinnen met kleine kinderen. lons! Bachi is duidel k aan wat af koeling toe.

De logge sint-bernhardshond springt in het eerste irrigatiekanaal –”bisse” in het Frans– dat h tegenkomt. „Pas op! Als h er uitkomt, afstand houden!” waarschuwt Bachi’s baas Jean-Noël Glassey. Inderdaad, als het logge beest uit het kanaaltje springt, vliegen de spetters in het rond als h zich uitschudt.

Glassey is deze dag de gids voor een stevige wandeltocht langs de bisses van het dorpje Nendaz, in het Zwitserse kanton Wallis. Iedereen in het dorp noemt Glassey b z n b naam Jackson. „Er z n zo veel mensen met dezelfde achternamen in het dorp dat iedereen een b naam heeft. Ik werd al heel jong Jackson genoemd,

P

dus ik weet niet beter.”

Nendaz telt acht bisses. Acht aangelegde goten die water vanaf de bergen het dorp in voeren. Daar werd het gebruikt als drinkwater voor de koeien of om de w ngaarden en tuinen te besproeien. De oudste bisse in Nendaz, de Bisse de Salins, werd al in 1453 aangelegd.

Tegenwoordig stroomt het water vooral voor de toeristen.

Jaarl ks komen er duizenden mensen naar Nendaz van de in totaal 98 kilometer wandelpad langs de bisses te genieten.

De eerste bisse die Jackson laat zien, de Bisse du Milieu, begint in de bebouwde kom.

Op enkele plaatsen staat er een schot in het water. Als dat omlaag wordt gedaan, stroomt het water een z kanaal in, richting een tuin of w ngaard.

Al snel maakt de bebouwing plaats voor bos. Een grote boomstam is dwars over de bisse gevallen. „Geen probleem”,

zegt Jackson, „als het water maar kan bl ven stromen.”

Het pad begint nu licht te st gen. Af en toe z n er oneffenheden: een kse boomwortel of een uitstekende steen. Maar over het algemeen is de tocht prima te doen. Voor wie toch moe wordt, staat er af en toe een bankje. Op sommige plekken is het mogel k om te barbecueën.

Het bosachtig gebied biedt schitterende doork kjes naar het dal tussen de gehuchten Planchouet en Lavantier.

Samen met het geluid van het licht kabbelende water in de bisse vormen ze een rustgevende combinatie. Echt het zwitserlevengevoel.

De tocht gaat naar de bron van de Bisse du Milieu, de rivier La Printse. Op 1521 meter boven zeeniveau is door middel van een sluisje een aftakking gemaakt. De rivier zelf ontspringt uit het Lac du Cleuson, een stuwmeer dat

z n water kr gt uit de gletsjer Grand-Désert en Tortin. „Toen de stuwdam was gebouwd, hadden we een groot probleem”, vertelt Jackson. „Voorheen voerde het rivierwater alt d wat zand en leem mee. Dat zorgde voor een beschermend laagje op de bodem van de bisses, waardoor het water niet wegzakte. Toen de dam was gebouwd, bleef dat zand achter de stuwdam liggen en kwamen de bisses droog te staan. Nu worden er elk voorjaar enkele vrachtwagens met zand in de kanaaltjes gestort zodat de bodem intact bl ft.”

Stuwdam en bisses zitten vaker in elkaars vaarwater.

Letterl k en guurl k. Het water dat de irrigatiekanalen afvoeren naar het dal, kan niet worden gebruikt om stroom mee op te wekken. Dat is de exploitant van de stuwdam een doorn in het oog. Maar het stromende water trekt elke

zomer honderden toeristen. En dat levert ook inkomsten op.

Het is t d voor de terugtocht.

In stevig tempo wandelt Jackson langs de Bisse Vieux terug naar Nendaz. Halverwege stort het water zich in een zeren bak enkele meters naar beneden. Voor de wandelaars is er een betonnen trap gemaakt.

Nendaz nadert. Bachi springt nog één keer in het water. H zakt door z n poten en laat z n logge lichaam goed af koelen door het koude water. Pas als z n baas hem roept, komt h uit de bisse, schudt zich nog eens stevig uit en rent dan weer verder. Op weg naar z n volle bak hondenvoer.

Stuwdam en bisses zitten vaker in elkaars vaarwater

Normaal is de prijs van dit arrangement 585 euro. Abonnees van RD en Terdege betalen deze zomer 395 euro per persoon (bij verblijf van twee personen in een kamer). Toeslag voor eenpersoonskamer: 29 euro per nacht. De aanbieding is geldig van 1 juli tot 1 september 2012.

A9

Ned. Nendaz

Wandelen met de iPhone Een gids zoals Jackson is niet per se nodig om een tocht langs de bisses te maken. De bewegwijzering is prima in orde. Ook de smarttelefoon kan uitkomst bieden. Voor de iPhone heeft Zwitserland Toerisme een applicatie gemaakt waarop je precies kunt zien hoe de route loopt, waar je bent en waar de restaurants langs de routes zijn. ”The Swiss Historic Water Trail” is een van de 32 dagwandelingen die de Swiss

Wilt u ook de bisses van Nendaz verkennen?

Voor abonnees van deze krant is er in samenwerking met hotel Les Etagnes in Nendaz een lezersaanbieding samengesteld. Het hotelrestaurant wordt gerund door het Nederlandse echtpaar Annemieke en Onno van Boxtel en staat niet ver van het startpunt van de Bisse Vieux en de Bisse du Milieu.

De aanbieding bestaat uit: – een welkomstdrankje – 5 overnachtingen in luxe tweepersoonskamer – 5 x ontbijt – 5 x driegangendiner – vrij entree zwembad en tennisbanen – 1 dag fiets- of mountainbike huur – 1 liftpas voor de berg Tracouet (2300 meter) – 1 picknickmand

>>nendaz.ch >>wallis.ch >>swiss.com >>myswitzerland.com/treinreizen

ZWITSERLAND

Korting op verblijf in Nendaz

A9

Lac du Cleuson

Hike app laat zien. Ook een tocht langs de in Wallis gelegen Aletschgletsjer is te bekijken.

Als waardevolle uitbreiding van de app zou Zwitserland Toerisme in de toekomst allerlei wetenswaardigheden langs de route kunnen vermelden.

>>abonneevoordeel.erdee.nl ZWITSERLAND

FRANKRIJK ITALIË

>>myswitzerland.com/wandelen

©RD, bron: maps4news.com/Navteq

noorwegen R 14

vrijdag 6 januari 2012 Reformatorisch Dagblad

Hoewel Finnmark, het noordelijkste deel van Noorwegen, vooral bekend is om zijn koude en sneeuw die er het grootste deel van het jaar heersen, is het natuurschoon er ook in de herfst fenomenaal.

Noordkaap.

Parlementsgebouw Sami.

Kautokeino.

Bergmeertje.

Porsangerfjord.

Sami in traditionele dracht.

Europa’s laatste wildernis

D

dernissen genoemd.

De moedertaal van 85 procent van de bevolking van Kautokeino is Sami, de taal van de ongeveer 100.000 Lappen die verspreid over delen van Finland, Rusland, Zweden en vooral in Noord-Noorwegen wonen. De Sami z n trots op hun cultuur en noemen zichzelf liever geen Lappen. Een derde deel van de bevolking van Kautokeino leeft van het houden van rendieren, de belangr kste bedr fstak in deze plaats.

De nomadische Sami z n lange t d een onderdrukt volk geweest. Hun cultuur dreigde te verdw nen, maar door hun onverzettel kheid genieten de Sami tegenwoordig volledige erkenning. Samische onderw sen onderzoeksinstelingen heb-

Koningskrab Bij de Noordkaap is het mogelijk een zogeheten koningskrabsafari te maken en het dier aan boord van een schip te verorberen met brood en knolooksaus.

De koningskrab heeft inclusief zijn scharen een doorsnee van circa 90 centimeter en weegt ongeveer 4,5 kilo. Het oorspronkelijke verspreidingsgebied van het dier loopt van het noorden van Japan, de kusten van Siberië, de Beringstraat en de kusten van Alaska.

Van nature komt de soort niet in de Noord-Europese wateren voor. Dat de krab daar nu toch is te vinden, is het werk van de Russen. Tussen 1961 en 1969 werden, op aandringen van Sovjetgeleerden, enkele duizenden koningskrabben overgebracht van de Zee van Ochotsk (ten oosten van Rusland) naar de Barentszzee. Ze moesten daar dienen als een

gemakkelijke voedselbron voor de oorlogsvloot rond de haven van Moermansk. In die koude wateren wist de krab zich te handhaven en zijn leefgebied uit te breiden tot zelfs rond de Noordkaap.

Het aantal koningskrabben dat momenteel op de bodem van de noordelijke zeeën rondkruipt is enorm.

Alleen al de Barentszzee heeft een miljoenenpopulatie. Aan de Noorse kant zouden naar schatting 5 miljoen rode koningskrabben leven en de dieren zouden al bezig zijn de westkust van Noorwegen te veroveren.

Het Wereld Natuur Fonds maakt zich zorgen over de opmars van de koningskrab vanwege de vraatzucht van het dier, dat een bedreiging vormt voor mosselen, andere zeedieren en de vispopulatie.

ben hun zetel in Kautokeino.

Nederlandse mariniers zich De gemeente is tweetalig. De misdroegen in een plaatsel ke Sami vieren hun eigen Onafdiscotheek en met de bevolking hankel kheidsdag en hebben op de vuist gingen. een eigen vlag en parlement.

Vanaf Karasjok mag op de teHet parlementsgebouw staat rugweg naar Alta de Noordkaap in Karasjok, zo’n 130 kilometer niet gemist worden. Daarvoor ten oosten van Kautokeino. De moet weliswaar een inke omgeving van de weg die naar omweg worden gemaakt, maar Karasjok leidt, is er eentje van die is de moeite waard. De 240 ongekende schoonheid. Het kilometer lange rit voert door kristalheldere water van de dalen en langs kolossale rotstalr ke bergmeren weerspiegelt formaties. De zon weerkaatst de azuurblauwe hemel. Een op het diepblauwe water van visarend doet zich op een inke het Porsangerfjord. De weg is steen aan de waterkant tegoed weliswaar degel k geasfalteerd, aan een vers gevangen maaltje. maar b na nergens kan harder In Karasjok springt allereerst worden gereden dan 80 of 90 het moderne parlementsgekilometer per uur. Tegenvaller bouw van de Sami in het oog. is ook dat een retourtje naar de Een groot bord verw st naar Noordkaap 50 euro tol kost. het zogeheten Sápmipark, een In de verte komt Honningsvåg themapark over de Lappen dat in zicht, de noordel kste stad in juni 2000 werd geopend en van het Europese vasteland. dat het dagel ks leven van de Een reusachtig cruiseschip Sami, hun tentendorpen, dieren doorklieft het water van de en vervoermiddelen in beeld Barentszzee. Honningsvåg heeft brengt. B alle authentieke bezienswaardigheden valt de hypermoderne multimediavoorNoordkaap stelling die bezoekers van het Honningsvåg park virtueel meevoert door de geschiedenis, cultuur en verhalenwereld van de Sami, uit de toon.

Alta De animatie in het park laat Karasjok zien hoe ook de Sami meer en meer in aanraking kwamen met NOORWEGEN NOORWEGEN de moderne cultuur en zich aanpasten. Karasjok, de hoofdKautokeino Ned. stad van de nomadische Sami, kent zelfs een uitgaansleven. DeBø ZWEDEN FINLAND stad haalde in 2006 de Neder©RD, bron: maps4news.com/Navteq landse krantenpagina’s toen

Een kudde rendieren steekt pardoes voor de auto de weg over

rd

e meeste loofbomen in Alta, de noordel ke kustplaats die een dagel kse vliegverbinding heeft met Oslo, hebben eind september hun bladerdek al verloren. De winter staat voor de deur. Zomer en herfst voltrekken zich in Finnmark in niet meer dan ruim drie maanden.

Hier en daar z n enkele struiken nog getooid met okergeel blad. De talr ke p nbomen zorgen voor de groene schakeringen. De fraaie kleurenpracht baadt in de herfstzon. Niettemin bl ft de temperatuur steken b zo’n 8 graden Celsius.

In de nachten daalt ze al tot onder het vriespunt.

In Alta, ”Stad van het noorderlicht” werd aan het einde van de negentiende eeuw het eerste observatorium gebouwd waarmee dit b zondere natuurversch nsel kon worden bestudeerd. Tegenwoordig is de stad een van de grootste op-

tegen de aanleg van een stuwdam in de zalmr ke rivier de Alta.

Vanaf Alta is het nog zo’n 150 kilometer r den naar het zuidel ker gelegen Kautokeino.

Onderweg verandert het landschap van boomr ke heuvels langzamerhand in toendravlaktes waarop slechts mos, zwarte berken en wat struikgewas enige overlevingskans hebben.

Bordjes langs de weg waarschuwen voor rendieren.

Niet overbodig, zo bl kt. Een grote kudde steekt niet veel later pardoes voor de auto de weg over. De dieren trekken op dit t dstip, net voordat de winter invalt, massaal van de kust naar de binnenlanden.

Niet voor niets wordt Finnmark een van Europa’s laatste wil-

Pors ang erfo

Hoewel Finnmark, het noordelijkste deel van Noorwegen, verweven is met alles wat met winter en sneeuw te maken heeft, is de schoonheid van het gebied ook in de herfst fenomenaal.

leidings- en onderzoekscentra van Noorwegen. Op straat is het stil. Door de bomen priemen de lichtjes in de haven als duizenden vonkjes in de duistere nacht. De stad ademt rust en vrede.

Niets l kt meer te herinneren aan de roerige t den van weleer. Zo gebruikte het Duitse slagschip Tirpitz in de Tweede Wereldoorlog de Altafjord als ligplaats, totdat de Britten het schip in april 1944 met bombardementen zwaar beschadigden.

Honderd Duitse opvarenden kwamen om. Het toenmalige dorp Alta werd b na geheel vernietigd.

Begin jaren tachtig was Alta het toneel van vergeefse heftige protesten door plaatsel ke bewoners en milieugroepen

Al t a ford

tekst Bert Monster beeld RD en Terje Rakke/visitnorway

de op twee na grootste cruisehaven van Noorwegen, waardoor honderden passagiers het stadje af en toe overspoelen voor een bezoek aan de Noordkaap.

Om vanuit Honningsvåg daadwerkel k op de Noordkaap te komen, moet nog een kleine 30 kilometer worden afgelegd.

De lucht betrekt. De regen daalt neer. Gevolg is dat er van enig uitzicht vanaf de Noordkaap geen sprake is. Een lange autorit loopt uiteindel k op een kleine teleurstelling uit.

Door het glooiende heuvellandschap gaat het terug naar Alta. In de diepte naast de weg doen grote groepen rendieren zich tegoed aan het koele water van een woest stromende beek.

Het is overduidel k dat de trek van de rendierkuddes is begonnen, het teken dat de winter voor de deur staat. Voor de Noren en de Sami een lang seizoen waarnaar ze sterk verlangen.

In de sneeuw, die Finnmark van half oktober tot begin mei bedekt, voelen ze zich als een vis in het water.

Niet voor niets trekken lokale bewoners verbaasd hun wenkbrauwen op als ze horen dat een autorit door Lapland voor toeristen ook in de herfst tot de verbeelding kan spreken.

Hun advies is even kort als helder: „Kom terug in de winter.

Dan pas begint het echte leven hier.”

>>visitnorway.nl

kroatië R 15

vrijdag 6 januari 2012 Reformatorisch Dagblad

De stad Rovinj ligt op een schiereiland in de Adriatische Zee.

Eufemia.

Oranje wirwar.

Kleurrijk.

Kunststad.

Spoorbrug.

Italiaanse glorie aan Istrische kust tekst Gijsbert Bouw beeld RD

Het Kroatische schier­ eiland Istrië staat bol van Italiaanse invloeden.

Vooral het havenstadje Rovinj ademt Venetië: smalle straatjes met gladde stenen, kleurige huizen, drogende was aan de gevels. Rovinj is een Italiaanse parel aan de helderblauwe Adriati­ sche zee. strië heeft een bewogen geschiedenis. De laatste eeuw was het hartvormige schiereiland in handen van verschillende grootmachten.

Er leven mensen in Istrië die in Oostenr k z n geboren, naar een Italiaanse school gingen, werkten in Joegoslavië, nu in Kroatië hun pensioen genieten, maar toch alt d op dezelfde plek hebben gewoond.

Ook daarvoor was de historie van Istrië roerig. Zo was het schiereiland in handen van de Romeinen, de Byzant nen en de Venetianen. Istrië plukte er de vruchten van: de overheersers lieten indrukwekkende bouwwerken na. Zo heeft de havenstad Pula in het zuidel ke puntje van Istrië een prachtig am theater. De burgeroorlog die van 1991 tot 1995 in Joegoslavië woedde, heeft Istrië links laten

I

liggen. Geen oorlogsschade dus aan natuur of cultuur, maar de toeristische industrie lag ook in Istrië op z n gat.

De tocht naar het havenstadje Rovinj begint in de kuststad Porec en gaat per boot. De schipper waarschuwt: „Het waait stevig, waardoor de golven op de Adriatische Zee hoog z n. Een

zwakke maag is daar niet tegen bestand.” De waarschuwing bl kt niet onterecht. De zoute spetters vliegen in het rond. De witte, schuimende golven zien er allesbehalve vriendel k uit.

Maar als het tienpersoonsbootje eenmaal op volle kracht over het water gaat, is alles vergeten. De zee is helderblauw, het

uitzicht is mooi, zeker als Rovinj in het vizier komt. Roze, groen, geel; de huizen hebben b na alle kleuren van de regenboog en staan pal aan het water. De oranje en rode dakpannen in het zonlicht geven de stad een vriendel k gezicht.

Boven de huizen steekt de toren van de Sint-Eufemiabasiliek

Fiets- en wandelroute Tussen 1902 en 1935 reed er een trein tussen de Itali­ aanse staat Triëst en de huidige Kroatische stad Porec.

Die 123 kilometer lange spoorlijn heette Parenzana naar het toenmalige Parenzo, het huidige Porec.

Inmiddels is de spoorbaan afgebroken en ligt er een mooi iets­ en wandelpad. Voordeel: geen grote plotselinge hoogteverschillen; dat kon de locomotief niet trekken. Prachtig om een deel van de route per mountainbike af te leggen.

De tocht begint in het kunstenaarsdorp Groznjan: een mooi, kleurrijk stadje dat in de jaren 50 bijna uitgestor­

ven was. Over grindpaden, door tunnels, over bruggen, langs oude stationsgebouwen gaat de rit zo’n 22 kilometer lang. Mooie uitzichten gegarandeerd.

Het is af en toe oppassen geblazen. Soms zijn de keien groot en is stuurmanskunst vereist, soms is voorzichtig geboden in de donkere en lange tunnels. Maar door­ gaans is het ontspannen ietsen. Aanrader voor elke vakantieganger die ook in beweging wil komen.

>>istria-bike.com

Brijuni-eilanden De eilandengroep Brijuni zit boordevol historie. Kro­ atië wil de bestaande voorzieningen op de eilanden –een hotel, een golfbaan en een paar villa’s– nieuw leven inblazen.

De Joegoslavische leider Tito had op een van de eilanden zijn zomerresidentie. Vanaf 1949 tot 1979 verkeerde hij er zo’n zes maanden per jaar. Hij ontving er ilmsterren en meer dan honderd staats­ hoofden, onder wie koningin Juliana. Hij leidde er een luxueus leven.

Een van de hobby’s van Tito is het houden van dieren. Met exotische dieren die hij van zijn gasten cadeau kreeg, vormde hij een safaripark. Zo kreeg

hij van de Britse koningin Elizabeth een przewalski­ paard. Inmiddels is het safaripark wat uitgedund.

Wel lopen er nog zo’n vijftig zebra’s en andere uitheemse diersoorten. Het olifantenverblijf is sinds kort bijna leeg. Er is nog maar één olifant overge­ bleven.

Ook biedt het grootste eiland, Veli Brijun, veel oude geschiedenis. Toeristen kunnen er overblijfselen van de Venustempel, een Byzantijns fort en een 1700 jaar oude olijfboom bezoeken.

>>brijuni.hr

uit. Deze kerk is gebouwd op het hoogste punt van de stad.

Op de torenspits staat een beeld van de martelares Eufemia dat uitk kt over de stad en over de 22 bosr ke eilanden die in de zee liggen. Het beeld draait mee met de wind en vormt een oriëntatiepunt voor vissers. „Als Eufemia naar het zuiden k kt, is er mooi weer op komst. K kt ze naar het noorden, dan komt er storm”, aldus gids en muzikant Renato Orbanic.

Orbanic leidt rond door het romantische stadje. Er is een geschreven document over de stad bekend uit de zevende eeuw na Christus, vertelt h . De nederzetting zou al in de vierde eeuw z n gebouwd op het rotsachtige eiland. Orbanic: „Tot de dertiende eeuw had Rovinj een dubbele muur met zeven poorten. Daarvan z n er nog drie over.”

Orbanic w st op de leeuw met vleugels die is gebeiteld in een van de overgebleven poorten. „Dat is het beeldmerk van de republiek Venetië, waarvan Rovinj vanaf het eind van de dertiende eeuw een onderdeel was.” De Italiaanse stad Venetië lag op b na twee uur varen van Rovinj, zorgde voor welvaart in de stad, maar gaf de stad ook een stevige Italiaanse injectie. De val van Venetië in 1797 betekende het einde van die welvarende periode.

Tot de achttiende eeuw was Rovinj een echt eiland. Drie bruggen verbonden de stad met het vasteland. Tegenwoordig is het

Rovinj staat bol van mooie plekjes, doorkijkjes en straatjes

voormalige eiland vastgegroeid aan het vasteland en telt de stad meer dan 14.000 inwoners.

Nog steeds ademt Rovinj Italiaanse sferen. Een wandeling door het oude stadje is daarom helemaal geen straf. Het staat bol van mooie plekjes, doork kjes en straatjes. Even stilstaan en rustig rondk ken is al een belevenis op zich. Orbanic gaat voorop door de smalle straatjes, omhoog richting de basiliek. De eeuwen hebben de straatsstenen glad gemaakt. Veel kunstenaars hebben in Rovinj hun thuis gevonden. In totaal z n er 120 galerieën in het stadje.

De toren b de basiliek is gebouwd naar voorbeeld van de Sint-Marcotoren in Venetië.

De kerk is genoemd naar het meisje Eufemia. Orbanic: „Het verhaal gaat dat haar lichaam in het jaar 800 in een sarcofaag aanspoelde op de kust waaraan nu Rovinj ligt. Niemand kon

Umag Rijeka

Ogulin

Porec Rovinj

Brijuni Pula

Ned.

de loodzware marmeren kist boven kr gen. Totdat een kleine jongen een stem hoorde die hem de opdracht gaf de sarcofaag uit de zee te halen. Met z n tengere kalveren trok h de kist naar de bergtop waar de kerk stond.”

Eufemia zou in 304, onder het bewind van Diocletianus, in Chalcedon voor de leeuwen z n gegooid.

In de twee havens van Rovinj dobberen niet alleen talloze plezierbootjes, maar ook ouderwetse vissersboten. Rovinj is sterk verbonden met de zee. Het leeft van de zee. Is dat tegenwoordig vooral in het kader van toerisme, vroeger oreerde de visindustrie. In de achttiende en de negentiende eeuw waren meer dan 150 vissers actief. Visnetten en vissersboten z n nog steeds te vinden in de haven; nog steeds werkt er een aantal vissers. Die boten, batana’s, staan onder bescherming van Unesco. Batana’s werden in Rovinj gemaakt en hebben platte bodems zodat ze dicht langs de kust kunnen zeilen zonder op rotsen te stuiten.

Rovinj heeft niet alleen een mediterraanse uitstraling en architectuur, ook de temperaturen doen mediteraans aan.

Het stadje heeft 2400 zonuren en een gemiddelde jaartemperatuur van zo’n 16 graden. Rovinj is een warme en aantrekkel ke stad.

KROATIË

©RD, bron: maps4news.com/Navteq

>>istra.hr

BUSREIZEN

v.a.

339,-

• meer dan 120 busreizen • altijd Comfort Class • van 5 tot 17 dagen • 3-, 4- en 5-sterren hotels • prachtige excursies inclusief • ruim 40 gegarandeerde opstapplaatsen.

VAARVAKANTIES

v.a.

269,-

• maar liefst 30 vaarreizen • 10 verschillende routes • eigen schepen Andante en Allegro • met echte lift! • varen over de Nederlandse, Belgische én Duitse rivieren en nu ook naar Bazel.

ALLEENGAANDENREIZEN

v.a.

349,-

• altijd een 1-persoonskamer zónder toeslag • veel keuze uit bus- en vliegreizen • dichtbij en ver weg • meer keuze dan ooit • nu ook voor Alle-Leeftijden.

FIETSREIZEN

Goed Idee Reizen is er ook voor u als RD-lezer.

Omdat eigen sfeer belangrijk is!

Mooie reizen, eerlijke prijzen.

v.a.

389,-

• nu reizen inclusief luxe Gazellefietsen • ook reizen inclusief elektrische fiets • 5- tot 10-daagse reizen • naar o.a. Nederland, Duitsland en Oostenrijk • prima verzorgd.

VLIEGREIZEN

v.a.

539,-

• nu ook voor Alle-Leeftijden • veel nieuwe reizen naar o.a.

Rhodos, Kreta, Corfu, Rome, Tenerife, Azoren, enz. • prachtige hotels • meer keuze dan ooit • van 8 tot 15 dagen.

VLIEGRONDREIZEN

v.a.

759,-

• binnen en buiten Europa • o.a. naar Albanië, Griekenland, Sri Lanka, Cuba, Marokko, Turkije, Zuid-Afrika, Kaukasus • echte rondreizen • verrassende reisprogramma’s.

ISRAËLREIZEN

v.a.

895,-

• 8 verschillende programma’s • bijna 60 reizen • ook in combinatie met het Overjordaanse • altijd Joodse hotels • Nederlandssprekende gidsen • altijd voordeliger.

Op reis wilt u zich thuis voelen, samen met anderen uit onze eigen gezindte. Dat kan bij Goed Idee Reizen. Ook in de nieuwe zomergids voor 2012 geven we de laagste prijsgarantie! De tijd dat vakanties met een christelijke reisorganisatie duurder waren, is al lang voorbij. En juist in onze tijd is het belangrijk om bewust te kiezen voor reizen in eigen sfeer! Goed Idee Reizen zorgt voor de grootste keuze in reizen voor Alle-Leeftijden en 50 plussers! Vraag snel onze gratis reisgids aan!

www.goedideereizen.nl 0172 - 725 000

BUSREIZEN

v.a.

339,-

• meer dan 120 busreizen • altijd Comfort Class • van 5 tot 17 dagen • 3-, 4- en 5-sterren hotels • prachtige excursies inclusief • ruim 40 gegarandeerde opstapplaatsen.

VAARVAKANTIES

v.a.

269,-

• maar liefst 30 vaarreizen • 10 verschillende routes • eigen schepen Andante en Allegro • met echte lift! • varen over de Nederlandse, Belgische én Duitse rivieren en nu ook naar Bazel.

ALLEENGAANDENREIZEN

v.a.

349,-

• altijd een 1-persoonskamer zónder toeslag • veel keuze uit bus- en vliegreizen • dichtbij en ver weg • meer keuze dan ooit • nu ook voor Alle-Leeftijden.

FIETSREIZEN

Goed Idee Reizen is er ook voor u als RD-lezer.

Omdat eigen sfeer belangrijk is!

Mooie reizen, eerlijke prijzen.

v.a.

389,-

• nu reizen inclusief luxe Gazellefietsen • ook reizen inclusief elektrische fiets • 5- tot 10-daagse reizen • naar o.a. Nederland, Duitsland en Oostenrijk • prima verzorgd.

VLIEGREIZEN

v.a.

539,-

• nu ook voor Alle-Leeftijden • veel nieuwe reizen naar o.a.

Rhodos, Kreta, Corfu, Rome, Tenerife, Azoren, enz. • prachtige hotels • meer keuze dan ooit • van 8 tot 15 dagen.

VLIEGRONDREIZEN

v.a.

759,-

• binnen en buiten Europa • o.a. naar Albanië, Griekenland, Sri Lanka, Cuba, Marokko, Turkije, Zuid-Afrika, Kaukasus • echte rondreizen • verrassende reisprogramma’s.

ISRAËLREIZEN

v.a.

895,-

• 8 verschillende programma’s • bijna 60 reizen • ook in combinatie met het Overjordaanse • altijd Joodse hotels • Nederlandssprekende gidsen • altijd voordeliger.

Op reis wilt u zich thuis voelen, samen met anderen uit onze eigen gezindte. Dat kan bij Goed Idee Reizen. Ook in de nieuwe zomergids voor 2012 geven we de laagste prijsgarantie! De tijd dat vakanties met een christelijke reisorganisatie duurder waren, is al lang voorbij. En juist in onze tijd is het belangrijk om bewust te kiezen voor reizen in eigen sfeer! Goed Idee Reizen zorgt voor de grootste keuze in reizen voor Alle-Leeftijden en 50 plussers! Vraag snel onze gratis reisgids aan!

www.goedideereizen.nl 0172 - 725 000