RD Magazine | 7 december 2024 | Winterpuzzelnummer

Page 1


REFORMATORISCHDAGBLAD ZATERDAG7 DECEMBER 2024

PUZZEL SPECIAL

Nederlandop z'nmooist

AlbertDros stelt boek samenmet foto's vantien jaar Hollandse natuur

RD-ACTIE

De kerk vanCubawachtte om herontdekt te worden

ONTHOUDEN

Je geheugentrainen door er een paleisvan te maken

INTERVIEW

Johan de Jong voeltzich vergroeidmet hetJoodse volk

Het gesprek

„Denoodzaakvan hetbestrijdenvan antisemitisme wordtacuter”

INHOUD

Blikopener

Column

Wiestrijdttegendeislam,zalniet bijdiereligiestoppen

RD-actie

Tweepioniershalen herinneringenopaanCuba

Uitleg puzzels

Ervaltdezewinterweerwat tewinnenmetpuzzelen

Kinderpuzzels

Puzzels,proefjeseneenverhaal omzelftelezen

Puzzels voor volwassenen

07

Debeschermingsstatusvande wolfwordtverlaagd 19 24 33 34 65 97 99 100 106 108 115

Puzzels,eenraamtekening eneenkortverhaal

Oplossingen

Nietkijkenvoordater gepuzzeldis

Gezond

Jekuntbeterjeneusophalen danhemsnuiten

Leestips

Getuigenissenvanvredebrengers en-ontvangerswereldwijd

Tips

KerstmetBachinCulemborgen adventsmuziekinAmsterdam

Kits

Zesinteressantenieuwtjesmet eenknipoog

Het laatste woord

Advent(2)

Recept

Hoezouhetindekeuken moetenzonderdeui?

104

Buiten

Dwalendoordevaderlandse geschiedenisinBreda

Schoonheid

AlbertDrosfotografeerde

Nederlandinvolleglorie

Verdieping Jegeheugentrainenmeteen geheugenpaleis

Vind uw ideale keuken

ONTDEK DE KWALITEIT

Scan de QR-code

MAAK EEN

AFSPRAAK

Eenheid, warmte en kwaliteit

Onze keukens stralen eenheid uit, waarbij alle elementen harmonieus op elkaar zijn afgestemd.

Onze adviseurs helpen u graag bij het samenstellen van uw ideale keuken.

VOORWOORD

Winwin

DatditeenbijzonderRDMagazineis,isvastalopgevallen Veelmensenkekeneralwekennaaruit.Indemailboxkwamenvragenbinnen:Wanneerkomthijweer?

Heerlijkmeteenplaidopdebank,puzzelerbij.Datschijnt nietalleenontstressendtewerken,puzzelenblijktookeen goedemanieromjehersenenactieftehouden.NeuropsycholoogErikScherdernoemtditregelmatiginzijnlezingen.Puzzelenremthetverouderingsproces Vooralalsjesteedsvoor eenstapjemoeilijkergaatenjejebreindusblijftuitdagen.

BorisKonrad(pagina20)gingeenheleboelstapjesverder Hijlegtuithoehijwereldkampioenonthoudenkonworden. Eigenlijkiszijntechniekheelsimpel:hetvisualiserenvan informatieineengeheugenpaleis.Inhetkaderbijhetartikel legthijuithoejeditkunnendoen.

Voorwiehettochmaarbijhetoplossenvanpuzzelshoudt, ishetgoedomtewetendatwesindsdezezomereennieuwe manierhebbenomdepuzzelsinteleveren(pagina33).Via dewebsiterd.nl/opsturenkunjebehalvejeantwoordeninleverenookdonerenvoordeRD-actie.EndaarzullendemenseninCubaweerheelblijvanworden.Winwindus.

Mariska Dijkstra mariska@rd.nl

Puzzelen helpt je brein actief te houden
Douches Kranen Wastafels
Baden

Deze week was de wolf weer eens in het nieuws. Het bestuur van de Conventie van Bern is akkoord gegaan met het verzoek van de Europese Unie om de beschermingsstatus van het dier te verlagen van ”strikt beschermd” naar ”beschermd”. En dat betekent dat de regels om de wolf af te schieten, zoals het er nu naar uitziet, worden versoepeld. Zielig, zegt de een. Hoognodig, zegt de ander. Zo zie je dat het nieuws vaak meerdere kanten heeft. beeld ANP, Sander Koning

Watdrijftiemandinzijnofhaarleven?Hoeishijofzijgevormd? Indezerubriekeenpersoonlijkinterviewmeteenmeerof minderbekendpersoonuitdebreedtevandesamenleving. Dezeaflevering:JohandeJong.Volgendeweek:AlineZijtveld-Paarhuis

Hagenaarmet hartvoorIsraël

JohandeJong(64)werktop1januari25 jaarvoorhetdeputaatschapvoorIsraëlvan deGereformeerdeGemeenten.Hijvoelt zichvergroeidmethetJoodsevolk,hoewelde afkeerdieveelJodenvanChristushebbenhem „vreselijkzeer”doet.„Maarvannatureleeftdie afkeerookinmijnhart.”

Dewandenvandewerkkamervan JohandeJongvertellenluidenduidelijkwatzijngroteliefdeis.Achter zijnbureauhangteenschilderijvan eenJoodsemandievoordeKlaagmuurstaatte bidden.„Tijdenseenvanmijnvelebezoekenaan IsraëlineenwinkeltjeinJeruzalemgekocht”,zegt DeJongoverdeherkomstvanhetdoek.Aaneen anderemuurhangteenimpressionistischeweergavevandegraftuininJeruzalem,vandehand vanRobbertRosenberg.„Eenheelgetalenteerde Jooddieikverschillendekerenhebontmoet.Hij komttegenwoordigindesamenkomstenvands M.L.Dekker.”Opeenkastjestaateenschilderij waaroptweeorthodoxeJoden,eenoudeman eneenkind,tezienzijn.„GemaaktdoorMaria Melnikova,een22-jarigevrouwuitOekraïnedie lidisvandegemeenteinZjytomyr,diedoorhet deputaatschapwordtgesteund.”

OokdeboekenkasttegenoverDeJongsbureau spreektboekdelen.Hijstaatvolmettitelsals ”GodswegmetIsraël”,”MessiasbelijdendeJoden doordeeeuwenheen”en”HetvolkIsraëlleeft!”.

IsdeliefdevoorhetJoodsevolkumetdepaplepelingegoten?

„InmijnjeugdwarendeZesdaagseOorlogende

JomKipoeroorlog.Datwarenmomentenwaarop inhetgezindesteunvoorhetJoodsevolkvoelbaarwas.NietdatmijnouderseenuitgekristalliseerdevisieopIsraëlhadden,maarwestonden welonvoorwaardelijkachterhetvolkdatvanalle kantenbedreigdwerd.

Mijnouderswareneenvoudigemensen.Vader waseerstvisserennadeoorlogpostbode.Hijis vrijlaatmetmijnmoedergetrouwd.Zekregen driekinderen,vanwieikdejongsteben.Hetwas eenfijn,warm,stabielgezin.Wewarenlidvande plaatselijkegereformeerdegemeente,bijds.K. deGier Opdebasisschoolraakteikbevriendmet eenvanzijnzoons,dusikkwamdaarveelover devloer,waserzo’nbeetjekindaanhuis.”

WashetgeestelijkklimaatindepastorievergelijkbaarmetdatinhuizeDeJong?

„Gelukkigwel.Mijnouderswarenbekommerde mensenalshetgingomdevraagwiedeHeere voorhenwas,maarliefdetotHemenZijndienst warenerzeker Datproefdeje,vooralbijvader.”

Enbiju?

„Ikvoeldemealtijdwelbetrokkenopdedienst vandeHeere,maarinmijntienerjarenhebikdat heelsterknaardeachtergrondgedrongen.Tegen

beterweteninkoosikvoordingendiemevande Heerededenafwijken,vooralophetgebiedvan muziek.Hetkwamnietdoorverkeerdevrienden, ikbenernietingetuind,nee:willensenwetens gingikeenanderekantop.”

Wanneerkwamdaarveranderingin?

„Toenwasikbegintwintig.Nademiddelbare schoolwerdikuitgelootvoordelerarenopleidinggeschiedenisenmaatschappijleer,dusging ikvervroegdinmilitairedienst.Daarnaverbleef ikviermaandenbijmijnouderebroerinCanada

Datwaseenmooietijd,waarinikooktaalvaardigheidhebopgedaandiemeinmijnwerkvoor hetdeputaatschapheelgoedvanpaskomt

Aansluitendkonikalsnogdelerarenopleiding doen,datwasin1981 Allesleekgoedtegaan

Tochkwamikineenheelmoeilijkeperiode;het wasalsofmentaalmijnbenenwerdengebroken. Jezouheteenidentiteitscrisiskunnennoemen

DeHeerezettemestil.Dooralmijnplannenging eenstreep.Gaandewegontdekteikbijvoorbeeld dathetonderwijstochnietbijmepaste.”

Gebrokenbenen,daaristochwelmeervoor nodigdantwijfelovereenstudie?

„Datklopt.Ikhadlastvandepressievegevoelens, angst.Gewoon,nietgoedinjevelzitten.Opzo’n manierdatjehetvolstrektnietherkentvande jarenervoor,waarinallesgoedleektegaan.”

Endatzorgdeerdusvoordatereeneinde kwamaanuwdubbelleven?

„Hetveroorzaakteeenzoektochtnaaridentiteit, naarwaarheid.Heteindevandatdubbelleven, daarvoorheeftdeHeereookdewoordenvaneen oomgebruikt.Hijwasziek,lagopzijnsterfbed Ikgingbijhemopbezoek.Wekendenelkaar goed;hijwisthoeikinhetlevenstond.Hij heeftmeertijdensdatbezoekopgewezendat ikopeendoodlopendewegliepenspoordeme aanomdeHeeretezoeken.Toenhebikallerlei wereldsezakenvaarwelgezegd.Levenintwee wereldengingnietlanger.”

Wathaduaandieervaringinuwlaterewerk voordejeugdbond?

„Ikkonjongerendieintweewereldenlevengoed begrijpen.Enaanspreken.Zovan:ikweetwat jemeemaakt,ikweethoezeerjenaardezonde verlangt.Datisvoormijeenblijvendewond,dat iktegenbeterwetenindeHeereverdrietheb gedaan.Webelijdenhetallemaaldaterniemand isdieGodzoekt,endatisookéchtzo.Datmaakt hetwonderzogrootdatHijmijheeftstilgezet.

Waaromwashetopmijgemunt?Dieverwonderinghebiktoenmogenervaren,endieblijft. Datwilnietzeggendathetvoormijindie jeugdbondperiodeallemaalhelderwas.Hebik nueennieuwhart?Datdurfdeikniettezeggen. MaardekeuzeomdeHeeretezoekenwaswel heelbewust.”

Zijndiegeestelijkevragenopgelost?

„Datheeftnoglanggeduurd.Indetijddatik bijdejeugdbondwerkteenjongerenvanharte aanspoordeomdeHeeretedienen,washetvoor mijeenopenvraagofikHemwelechtkende.Dat gafeenworsteling:ikhoudhetanderenvoor, maarishetnuwelvoormezelf?Benikgeen huichelaar?Datbrachtmeineenklem,waarde HeerejeuiteindelijkalleenZelfuitkanhalen.Dat ispastoteendoorbraakgekomenin2006.Toen kwamerzichtopChristus,eninHemopGods zondaarsliefde,ooktotmij.”

Eencatechisantzoukunnenvragen:hoegaat datdan?

„Doordepredikingvands.W.Harinckkwamhet meerenmeeropmeafdatermaartweewegen zijn.Hetisgeloofófongeloof.Enongeloofisde meestverschrikkelijkezonde,wantdanzegje: „Heere,Uzegthetwel,maarikgeloofhetniet.”

Endatwerdonhoudbaarvoorme;hetdeedme zo’nverdrietdatiknietvoordiegoeddoende Godkonenwildebuigen

Tijdenseenavondmaalsbedieningwerddat ongeloofverbroken.Vanuitdebankzagikhoe ds.Harinckhetbroodbrak.Bijhetzienvandat zichtbareEvangelie,sprakdeHeeretotme:„Ziet hoegroteliefde.”Alleenmaardievierwoorden uit1Johannes3,maardieresoneerdeninm’n hart:„Ziethoegroteliefde.”ZogrootisGods

„Dat is voor mij een blijvende wond, dat ik tegen beter weten in de Heere verdriet heb gedaan”

Johan de Jong, algemeen secretaris GG-deputaatschap voor Israël

Johan de Jong

Jacobus Johannes de Jong wordt in 1960 in Den Haag geboren. Na de havo gaat hij in militaire dienst. In 1981 begint hij in Delft met de lerarenopleiding geschiedenis en maatschappijleer; twee jaar later stapt hij over naar De Vijverberg in Ede. Na zijn diplomering treedt hij als jeugdwerkadviseur in dienst van de Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten. Op 1 januari 2000 begint hij als algemeen secretaris van het deputaatschap voor Israël en van het Isaac da Costafonds. In 2006 richt hij met drie anderen de Stichting Oost-Europahulp Gereformeerde Gezindte op, waar hij nog steeds bestuurslid van is. De Jong is getrouwd met Coby Hofland. Ze kregen drie kinderen en vijf kleinkinderen. Hij is ouderling van de gereformeerde gemeente in zijn woonplaats Woerden.

liefde,datHijZijnZoongafendatHijZichliet verbrekenvoorzondaren.Toenmoestikcapituleren.AlsjeinChristusGodsonbegrijpelijke zondaarsliefdemagzien,dangajeondersteboven.Tegendieliefdemoestikhetverliezen.

Normaalgesprokenbenikhiernietzoopen over,wantalsdeHeerejeeenblikopHemgeeft, danverdwijnenjeeigenpersoonenervaringen naardeachtergrond.Toeniklatervoorheteerst deelnamaanhetHeiligAvondmaal,klonkin m’nhart:„ZomoetdeKoningeeuwigleven.”Hij moetdeeerontvangen.Maarjuistdaarommag je,zekeralseencatechisanternaarvraagt,weleensietsoverhetwerkvandieKoningvertellen. Sterker:danmagjenietzwijgen.”

Indietijdwerkteuvoorhetdeputaatschap voorIsraël;daarvoor12,5jaarbijdeJBGG.Hoe kwamudaarterecht?

„Naanderhalfjaarlerarenopleidinghadikdoor dathetonderwijsnietsvoormijis–ikbener tespringerigvoor,denkik;teweiniggestructureerd.Doormijnervaringmetpsychischeproblemenraakteikgeïnteresseerdinhulpverlening opdatvlak.Toenhebikgetelefoneerdmetds.A. Elshout.Hijhadkortdaarvoorhetboekje”Een helpendehand”geschrevenenikdacht:ikwil adviesvanhem,wantsocialeacademiesstonden indietijdbekendalsbroeinestenvansocialisme, communismeenvrijedingen.Hijadviseerde

meomnaarDeVijverbergtegaan,eenvande voorlopersvandeCHE.

In1983benikdaarbegonnen.Naeenjaarzei eendocent:„Weetjewatjijmoetdoen?Contact opnemenmetJanMauritz.Hijheefthierook gestudeerdengeeftnuleidingaandejeugdbond vanjouwkerk.Vraaghemmaareensofjedaar stagemaglopen.Dathebikgedaan.Zodoende benikhierin1984binnengekomen,meteen snuffelstage,eneigenlijkbeniknooitmeer weggegaan(deJBGGhuist,evenalshetdeputaatschapvoorIsraël,inhetpandvanhetCentraal BureauGereformeerdeGemeenten,CK).”

Eenoud-medewerkervandejeugdbond verteldedatuopwittegymschoenennaarhet sollicitatiegesprekkwam.

„Haha.Ja,dieschoenenzijnlegendarischgeworden.Laterbenikernogvaakaanherinnerd.”

Moestuwennenaanhetkerkelijkmilieu?

„Nou,ikbenerinopgegroeid.Zoalsgezegd:ik kwamvaakbijds.DeGieroverdevloer.Maar doormijnrebelsetijdraakteikervanvervreemd Ikmoestdusweerterugschakelen.Ikmoestleren ommeteconformerenaandegroepwaartoeik behoor Dathebiklaterrichtingjongerenook welbenadrukt,dathetnietvreemdisombepaaldedingentedoenoftelatenomwillevande groep.Datisnietuniekvoorhetrefowereldje.”

„Mijn ervaring is dat we in onze gezindte juist heel goed kunnen schakelen tussen humor en ernst”

Uwoud-collegazeiookdatualtijdeenHagenaarbentgebleven.Snaptudat?

„Watzouhijdaarmeebedoelen?”

Hijzeidatusnediguitdehoekkuntkomen, humorhebt.

„Ofwel,datikeengrotemondheb?Nou,ikpraat makkelijk,datklopt.Jezultaanmijwelkunnen merkendatikuithetwestenkom.

Enwatbetreftdiehumor:daarmeeprobeerikheteenbeetjeontspannentehouden, bijvoorbeeldindekerkenraad–sinds2004ben ikambtsdragerindegemeenteinWoerden.Ik houdwelvaneensfeerwaarinruimteisvooreen grapje,eenkwinkslag,zelfspot.Jemoetnatuurlijkuitkijkenvoorjoligheid,zodatergeenplek meerisvoorernst,voordewezenlijkezaken. Maarmijnervaringis,endatvindikheelmooi, datweinonzegezindtejuistheelgoedkunnen schakelentussenhumorenernst.”

In1998hebtugesolliciteerdbijhetdeputaatschapvoorIsraël.Waarom?

„Dejeugdbondbelegdein1992conferentiesover detaakvanchristenentenopzichtevanIsraël. DaarsprakonderandereBaruchMaoz,een Messiasbelijdendepredikant.Hijhadhetover denoodzaakvanEvangelieverkondigingonder Joden.IkvertaaldehemvanuithetEngels.Hij zei:„Jullie,christenenuitdeheidenen,hebben eentaak.AlsjeJodenhetWoordnietverkondigt,dandoejezegroterleedaandanwatzein deHolocaustisaangedaan.Daarwerdenhun lichamengedood,maaralsjezehetEvangelie onthoudt,danonthoudjezedereddingvanhun onsterfelijkeziel.”Ikzouhetzelfnooitzozeggen, maarvanwegezijnJoodseachtergrondkonhij datzeggen.Hijdeedzó’nkrachtigappelopons.

„Waarblijvenjullie?”Dielezingzorgdevooreen kantelpuntinmijndenken.Hethieldmebezig Eenpaarjaarlaterwerdhetdeputaatschap voorIsraëlinhetlevengeroepen,omJoden inIsraëlenOost-Europatehelpenenhunhet Evangelieteverkondigen.Toenerin1998een vacaturevooralgemeensecretariskwam,hebik gesolliciteerd.”

Uwerdnietbenoemd.

„Nee,nietmeteen.Maarinnovember1999belde ds.Meeusemij:„Benjenoginderace?”Mijn voorgangergingnaanderhalfjaarstoppen;het wastochnietwathijwilde Dusper1januari 2000benikbenoemd.”

Datisbinnenkort25jaargeleden.Indietijdis

inkerkelijkNederlanddeaandachtvoorIsraël toegenomen.Hoeheeftudatervaren?

„Hetisnatuurlijkverblijdenddathetdraagvlak voorhetwerkvanhetdeputaatschapzosnelis gegroeid.Heelbijzondervondikhetmomentdat ds.J.J.vanEckeveldalsvoorzittervandegenerale synodein2006markeerdedatdevervangingsleer(diezegtdathetJoodsevolkalsverbondsvolkisvervangendoordenieuwtestamentische kerk,CK)voorbijwas Datwasopmerkelijk,dat ditzopubliekelijkgezegdwerd.”

Hoekondatdraagvlakzosnelgroeien?

„WaarschijnlijkomdatdevisievanhetdeputaatschapophetJoodsevolkvoluitBijbelsis.En omdatveeloudvadersenpuriteinenerookvan overtuigdwarendatIsraëlblijvendeenbijzonderepositieheeftendaterbeloftenvoordatvolk indeSchriftstaan.”

OnlangsvondinAmsterdameenjachtop Joodsevoetbalsupportersplaats.Welkeimpactheeftzo’ngebeurtenisopu?

„Toenikervanhoordeendeeerstebeeldenzag, werdikerletterlijkonpasselijkvan.Misselijkmakend.HetJoodsevolkendebestrijdingvanantisemitismezijneenonderdeelvanmijnbestaan, dusdaaromgrijptzo’nactualiteitmeforsaan. ”

Zaguzo’nuitbarstingvanantisemitisme aankomen?

„Nee,dithadiknietvoorzien Maardatdehaat richtingJodensterkerwordt,datissinds7oktobervorigjaaroverduidelijk.Deonkundeover desituatievanhetJoodsevolkneemttoe,mede dooreenzijdigeberichtgevingindemedia.Alsik aldiestudententijdenspro-Palestijnsedemonstratieszieschreeuwen,dandenkik:zoudenze begrijpenhoedezaakpreciesinelkaarzit?

Dusdenoodzaakvanhetbestrijdenvanantisemitisme,eenvandeopdrachtendiedesynode onsgegevenheeft,wordtacuter.Dekernvanwat wijdaarinkunnenbetekenenisvoorlichtinggeven.Datdoenweveel,opkerkelijkeverenigingen enscholen.Gebrekaankenniszorgtvoormisverstanden,ookinonzekring,vooralbijjongeren.”

Wattreftuwatdatbetreftaan?

„Laatikeerstzeggen:onzejongerenzijnbevoorrechtdatzevanjongsafaandeBijbelsegeschiedenissenhoren.Daardoorligteraleenbandmet Israël.Maaralszezichopsocialemediagaan begeven,danwordthetbeeldscheefgetrokken. Opdieplatformsontbreektvaakdenuance:de focusligtdaarvolledigophetgewelddatIsraël

gebruikt.Datzeditmóétendoenomdathun vijandendevernietigingvandeJoodsestaatop hetooghebben,krijgtveelminderaandacht. Datiserwaarschijnlijkdeoorzaakvandatik bijeendeelvandejongereneenminderonvoorwaardelijkesteunvoorIsraëlbemerk.Voortdurendonderwijsisnodig Wekunnennooit zeggen:deopdrachtisvoltooid,wanterkomt steedseennieuwegeneratie.”

Bentuzelfooitgaantwijfelenaanuwpositie, uwvisie?

„Nee,nooit.AlshetoverhetJoodsevolkgaat, benikwelwatillusieskwijtgeraakt.Hetzijn mensenalsiedereen.Indeomgangzijnhetniet altijdaangenamemensen;hetzijngeenlieverdjes.DegenendiehetEvangelieafwijzen,zijnook buitengewoonhardnekkiginhunafkeervan Christus.DemanierwaaropzeHembespotten, datdoetvreselijkzeer.Maar,vannatureleeftdie afkeerookinmijnhart.DieleefdeookinSaulus’ hart,maardeHeerekonhemookverbrekenen bekeren.Datzalbijvelenuitdatvolknoggaan gebeuren.Hoeenwanneer,datweetikniet,maar dathetzalgebeurenligtvastinGodsWoord.”

In2006richtteusamenmetdrieanderen StichtingOost-EuropahulpGereformeerde Gezindte(SOEGG)op,waarvanunogsteeds bestuurslidbent.Watdoetdiestichting?

„Doormijnwerkhebikveelcontactmetds. ArkadiyMargulisvandeMessiasbelijdende gemeenteinZjytomyr.Hijverteldeonseens overdeerbarmelijkesituatieindeziekenhuizen inOekraïneenvroegofwekunnenhelpen.Met deputaatJanSeipentweemensenuitdeziekenhuiswereldbenikergeweest Samenrichttenwe SOEGGop.ViacontactenindeNederlandseziekenhuiswereldkunnenweovertolligemeubels enapparatuurovernemendiezeinOost-Europa noggoedkunnengebruiken:bedden,couveuses, röntgenapparaten.”

HoeheeftdeoorloginOekraïnedatwerk veranderd?

„Medischeapparatuurisinoorlogstijdnatuurlijk hardnodig,dushetwerkissinds2022sterk geïntensiveerd.Methetdeputaatschapvoor IsraëlenBijzondereNodenhebbenwebijhet uitbrekenvandeoorlogeennoodfondsopgericht.Doordenetwerkenvandedrieorganisatieswetenwegoedwaarhulpnodigis,en webereikenookeengroteachterban.Deteller staatop4miljoeneuro.Datkanmeechtverwonderen,daterinonskleinereformatorische

„Alles gaat voorbij. Dat weet je altijd al, maar nu komt het echt dichterbij”

kringetjezoveelgeldopgehaaldwordt.”

Ietsheelanders.Tweejaargeledenoverleed uwbroerplotseling.Watdeeddatmetu?

„Datklopt.Hijhadallangerhartklachten,maar isinmei2022tochonverwachtoverledenaan eengescheurdeaorta.Danblijkteenstemeer hoehechtdiebandenwaren,ondanksdeafstand, wanthijwoondenogsteedsinCanada.Hijwas mijngrotebroer,ikmishem.NetalsJanMauritz, diedriekwartjaarlateroverleed.Hijwasopeen anderemanierookeenbroervanme,eenvriend metwieikheellangmochtoptrekken,inhet werkenindekerkenraad.

Doorhunstervenwordikookbepaaldbij mijneigenlevenseinde.Overdriejaarhoopik metpensioentegaan.Allesgaatvoorbij.Dat weetjealtijdal,maarnukomthetechtdichterbij.Jehorizonwordtanders.”

Houdtheteindevandiehorizonubezig?

„Dedoodisvooraleenvijand,hoewelikmag wetendathetdelaatstevijandis.Hetonbekende,datmaakthetdekoningderverschrikkingen. Maardaarmoetjenietbijblijvenstaan.We moetendedoodsjordaandoor,maarwiestaater danaandeanderekant?IsdaardanChristus,Die voorjeinstaat?Diezegt:„Ikhebvoordezemens geleden,Ikbenvoordezemensgestorven.”Daar gaathetom. ”

Iserdaaromookeenverlangen?

Eenzucht,eenstilte.Dan:„Ja,indezinvan:dan isdezondevoorbijenmagikéénzijnmetChristusenaldegezaligden.Maardatverlangen,dat iserslechtsbijmomenten.Daaromishetgoed omindepredikingsteedsopgeroepenteworden omdaarovernatedenken.Deduivelisvoortdurendbezigonsteverleidenominaardsedingen optegaan.Endaarmoetikmezelfopaanpakken,wanthetgaatomdeeeuwigedingen.Die zoudenmijnlevenmeermoetenstempelen.”

> rd.nl/hetgesprek

Helpt u Oscar sleutelen?

Doneer 4 kinderbijbelsvoor €25

Uw decembergift wordt verdubbeld!

Automonteur, dat is waar de 7-jarige Oscar van droomt. Soms ziet hij zichzelf al onder de motorkap van een auto sleutelen. Helaas zijn de ouders van Oscar overleden. Voor de toekomst van weeskinderen als Oscar is christelijk onderwijs onmisbaar.

Dankzij uw gift krijgen zij onderwijs, horen ze over de Heere Jezus, en hebben ze een toekomst. Misschien wel als automonteur…

Uw gift is welkom op NL74 RABO 0335 3074 50, met de QR code of via stephanos.nl/verdubbelingsactie

of sponsor een kind voor € 22,50 per maand

www.stephanos.nl

Wiljij op je werk een zegen zijn voor anderen?Gabij Cedrah aandeslag als:

Klantadviseur

Klantadviseur

Wiljij op je werk een zegen zijn voor anderen?Gabij Cedrah aandeslag als: amlommers@cedrah.nl

Uitzicht &Amandelhof 20-36 uurper week

Uitzicht &Amandelhof 20-36 uurper week

Rehoboth 24-28 uurper week

Rehoboth 24-28 uurper week

Als klantadviseur lever je een bijdrage aan de kwaliteitvan ouderenzorgende tevredenheid van (potentiële) cliënten. Je schakelt makkelijk tussen verschillende partijen en vind je het uitdagend om een roltespelen bij het vindenvan een passend zorgaanbodbij (complexe) casuïstiek.

Neem contact op met recruiter Annemarie: 06 21 13 68 91 cedrah.nl/werkenbij

Lees gratis Israël Aktueel

De krant met heldere analyses en achtergronden over Israël. Altijd actueel, zeker nu!

cvi.nl/aktueel

word gratis abonnee en kies een welkomstcadeau!

10xverschijnt per jaar

HCOLUMN

WimvanEgdomschrijftoverhetdagelijksleven.Enmeer. Somsmeteenknipoog.

Catechisatiepolitie

wim@rd.nl

et begon goed.DeSGP diendeacht jaargeledeneenvoorstelinvoormeer toezichtopKoranscholen.Doel:voorkomendatleerlingengehersenspoeld wordenmetextremistischeislamitischedenkbeelden.Hetvoorstelleidtnumogelijktoteencatechisatiepolitievoororthodox-christelijkNederland.

Datkrijg je er nu van, zeiiemand tegenme, de afgelopenweek.Hijdoeldeopdediscussieofde overheidnuwelofnietmeemoetkijkenopKoranscholenénzondagsscholen.Ikhebmaarnietveel gezegd,maarkondeanalysevan sprekertotopzekerehoogtewel meemaken.Orthodoxechristenen denkennogaleensdatzebijrechtsepoliticimoetenzijnomvormen vanmoslimfundamentalisme te bestrijden.Ineersteinstantielijktdatterecht.De verbaliteittegenextremenvandeislamisinde rechterhoekvanhetpolitiekespectrumheelwat duidelijkerdanindelinkerhoek.

verledenweeknogeensgoedzienhoezeinmiddelsindetopvandeVVDovergodsdienstdenken. Ermoetnietalleenstrengtoezichtzijnopallerlei vormenvanindoctrinatiedoorreligies,maardie religiesmogenookgeenrolhebbeninhetpubliekebestel.Oftewel:religiehoortachterdevoordeur

Dat krijg je er nu van, zeiiemand tegenme

TerechtluiddendechristelijkepartijenénDENK denoodklok.Engelukkigiserookinliberaleen niet-religieuzehoekkritiektehorenopdeopmerkingenvanYeşilgöz.Maarisdiekritieksterkgenoeg?Ja,toezichtopKoranscholenisnodig.Maar weetwatjedoetalsjebijdestrijd tegenextremismeeenreligieuze insteek kiest. Want mensendie strijden tegendeislam, zullen nietbijdiereligiestoppen.Alser toezicht op zondagsscholen en catechisatielokalen in orthodox-christelijk Nederlandvoornodigisomdoorhenongewenste denkbeeldenuitteroeien,danmoetdatmaar,zo wordtgesteld.

Maarpasop.Kritiekopeenreligie,hoeterechtdie ookis,blijftuiteindelijknooitbeperkttotdieene religie. Datisook niet zo verwonderlijk, omdat iederereligiedenkbeeldenheeftdieseculierdenkendemensenuitsluitingnoemen.Zolietdeleider vandeVVD-fractieindeTweedeKamer,Yeşilgöz,

Delesdieuitditallesgetrokkenkanworden,is datconservatiefietsheelandersisdanconfessioneel.Hetzijntweebegrippendieinreformatorisch Nederlandnogaleensdoorelkaarwordengehaald. Of, erger: als synoniemen worden beschouwd Waardienaïviteittoekanleiden,zienwenu.

Welkominhet geheugenpaleis

Deeenweettelkenseennaamnietmeer,endeander vergeetaltijdwelietsbijhetboodschappendoen.Dat geldtnietvoorgeheugenexpertenwereldkampioen onthoudenBorisKonrad.Hijtraindezijngeheugen dooreengeheugenpaleistemaken.Envolgenshem kaniedereendat.

MompelendstaatBorisNikolaiKonradvoordegroep.Geconcentreerd kijkthijnaareenflip-overwaarop ongeveerveertiguiteenlopende getallenstaan.Iemanduitdezaalhoudtdetijd bij.„Stopdetijd”,zegtKonradplotseling.Iets meerdanéénminuut.Konraddraaitzichom,en staatmetzijnrugnaarhetpapier.Hijdoetzijn ogendichtenmetzijnhandentegenzijnslapen voordeconcentratiedreunthijallegetallen foutloosop.

Geheugenkunstenaar,geheugenexpert,hersenwetenschapper,wereldkampioenonthouden, hetzijnallemaalnamendiepassenbijdr.Boris NikolaiKonrad.ZelfnoemtdeveertigjarigeDuitserwathijdoetlievergeheugensport.„Voormij ishetaltijdeensportgeweest.Hetgeheugenis ietswatjekunttrainen.Inprincipekaniedereen lerenomgoedteonthouden.”

Hetbegonooitmeteentrucjeomzijnschoolwerkbeterteonthouden.Heteindexamenstond voordedeur,dusbeslootKonradteproberen zijngeheugentetrainen.„Hetwasvoormijpuur eenhulpmiddelombeterteleren.Maarikkwam eralsnelachterdatermensenzijndiemet geheugentechniekenheelsnel,heelveelkunnen

onthouden.Datleekonmogelijk,maartoenik mijnbestdeed,lukteereenhoopinkortetijd.”

Azië

Watbegonalseenfoefjevoorzijntoetsen, groeideuittothetbeoefenenvangeheugensport opprofessioneelniveau.Konradnamdeelaan geheugenkampioenschappen.Eerstbinnen Duitsland,maarlaterookinternationaal.Toch staankampioenschappeninEuropaopeenlaag pitje,verteltKonrad.Sindsdecoronaperiodezijn erinNederlandgeenwedstrijdenmeergehouden.Voordietijdwondegeheugenexperter verschillendeoverdehelewereld.Maarhijiseen vandeweinigewesterlingendieeraanmeedoen. DatisinAziëwelanders,verteltdegeheugenexpert.„In2013deedikmeteenDuitsteam meeaanhetwereldkampioenschapgeheugensport.Mongoliëwerdderde.Toendatteamthuiskwam,werdenzeopgewachtdoordepresident zelf,endeteamaanvoerderwerdsportervanhet jaar.DeFilipijnenwerdentweede.Hunthuiskomstwerduitgezondenophetnieuwsenze werdenonthaaldinhetparlement.Duitsland won.Ikwerdophetvliegveldopgehaalddoor mijnmoeder.Indelokalekrantstondeen

snipperoveronzeeersteplek,waarinmijnnaam ooknogverkeerdgespeldwerd.”

Neuro-imaging

IntussenstudeerdeKonradachtereenvolgens computerwetenschappenennatuurkundein DortmundenhetEngelseReading.Hijpromoveerdeindepsychologie,inMünchen.Tienjaar geledenverhuisdehijnaarNijmegen,inverband meteenbaanbijhetDondersInstituut,waarhij onderzoekdoetalshersenwetenschapper.Nu woonthijmetzijngezininKranenburg,twintig minutenoverdegrensbijNijmegen

HetDondersInstituutiseenzelfstandiginstituut,maarhoortbijdeRadboudUniversiteiten hetUMC.Erwerkenmeerdan1000onderzoekers uitzo’n35verschillendelanden.„Hetcentrum doetvooralonderzoeknaarneuro-imaging”, verteltKonradenthousiast.„Datgebeurtmet techniekenalsMRI,eegenMEG,waarbijgekeken wordtnaarwaterinhetbreingebeurttijdens verschillendeprocessen.Vanomgaanmetstress tothoehetgeheugenwerkt.”Daarvoorheefthet instituuteigenMRI-scans,dieuitsluitenddoor deonderzoekerswordengebruikt.

HetgaatDonderspuuromonderzoek,vertelt dehersenexpert „Ikwerkbijvoorbeeldsamen metdegeriatrievanhetUMC.Ikkijkdannietzozeernaardementietherapie,maarmeernaarhoe geheugentrainingeenpreventiekanzijnvoor geheugenklachtenoplatereleeftijd.Zoietsvalt onderneurowetenschappen.”

Naastzijnwerkalsneurowetenschapperbij hetDondersInstituutschrijftKonradboeken overdewerkingvanhetbreinenishijactiefals sprekerengeheugentrainer.Hijgeeftinzijncollegesuitlegoverhoehetbreinenhetgeheugen

„De een is beter in cijfers onthouden, de ander in namen. Maar beeld werkt bij iedereen”

Dr. Boris Nikolai Konrad, geheugenexpert

werken,enlaatzienhoehijhetgetraindheeft Endatisietswatiedereenkan,zegtdegeheugensporter.

Beelddenken

Volgensdewetenschapperisgoedkunnen onthoudenloutereenkwestievantechnieken oefening.Detechniekvanhetgeheugenpaleis (zie”Hoewerkthetgeheugenpaleis?”),dieKonradzelfgebruikt,isgebaseerdophetprincipe vanbeelddenken.„Hetgrootsteaantalzenuwcelleninonsbreindiezintuiglijkeinformatie verwerken,isvoorhetvisuelegedeeltevanonze hersenen”,legthijuit.„Dievisuelecortexiseen grootonderdeelvanonsbrein,daargebeurthet voornamelijk.”

„Omdingengoedtekunnenonthouden,koppeljebeeldenaaninformatieendatmaakthet makkelijkvoorjegeheugen”,legtdewetenschapperuit.Endatzijnnietalleenplaatjes,maarhet kanookeenscènezijnofeenverhaal.Hetisniet zodathetgeheugenendevisuelecortextwee onderdeleninhetbreinzijn.Nee,hetgeheugen zitoveralinonzehersenen,verteltKonrad.„We hebbenverschillendegeheugensystemen.Deeen isbeterincijfersonthouden,deanderinnamen. Maarhetonthoudenvanbeeldwerktaltijdgoed, bijiedereen.Daaromkoppelikdeinformatieaan eenbeeld,zodathetbeeldgeheugendieinformatieoppakt,wathetnormaalnietdoet.”

Volgensdewereldkampioenishetbeheersen vandegeheugentechniekaltijdtegebruiken.Hij legtuitdatbijvoldoendetrainingjeernietmeer overnahoefttedenkenofjehetgeheugenpaleis binnenlooptofniet „Hetwordteentooldiejezo weettoetepassen.Alsjeeenwachtwoordmoet veranderen,hoefjehetnietmeeroppapiertjes teschrijvendiejekwijtraakt.Jeleertdeingewikkeldstewachtwoordenzouitjehoofd.”

EnerisvolgensKonradnogeenvoordeelvan goedkunnenonthouden „Uitonsonderzoek blijktdathetgoedisvoordegezondheidvan jebrein.Daarnaastkanhetervoorzorgendat iemandophogereleeftijdnogscherpis.Jebouwt eencognitievereserveop,diebijouderdomvan paskankomen.”

Degeheugenexpertwaarschuwtwelstudentenenscholieren.„Sommigenziendatzeover driewekeneenexamenhebben Dangoogelen zeenkomenzebijmijendedoormijgebruikte techniekuit.Danwillenzehetgebruikenbijhet leren,maarindriewekentijdkrijgjehetniet genoegonderdeknieomhetaltoetepassen.” Konradgeefthetadviesomergenoegtijdvoorte nemenenvooralteherhalenenteoefenen.

Hoewerkthetgeheugenpaleis?

DetechniekdieBoris Konradgebruikt,heet hetgeheugenpaleis.Hij benadruktdathetgeen kwestievaneengaveofverborgentalentis.„Iedereenkanhet leren,zelfsineenmaand”,zegthij. Konradlegtuithoehetwerkten hoehettelerenis.Hijschreefer meerdereboekenover,waaronder ”Eenolifantinhetgeheugenpaleis”speciaalvoorkinderenen”Je breinoporde”voorvolwassenen.

„Hetgeheugenpaleisiseen heeloudetechniekvanalbijna 2500jaaroud,diedraaitomhet veranderenvaninformatieiniets watjebreinbeterkanverwerken, namelijkbeeld.Ditdoejedoorje eigengeheugenpaleistemaken. Jekiesteenomgevingdiejegoed kent,bijvoorbeeldjewoning,je straatofjeslaapkamer.Daarlegje eenaantalpuntenvast

Eenvoorbeeld:ikbeginin eenkamermeteenwittedeur, eentafeldieindekamerstaat, destoelenomdetafelheen,de stenenmuurentenslottedegele bank,omdatdiezoopvalt.Zorg datjedatmetjeogendichtweet, datjeingedachtendekamermet diepuntenvoorjeziet.Hetis daaromhetgemakkelijkstomeen bekenderuimtetegebruiken.

Alsjenuietsuitjehoofdwilt leren,moetjediepuntenvertalen naarbeelden.Loopalshetware eenroutedoordekamer,met aaniederpunteenbeeldgekoppeld.Beginmetietsmakkelijks, zoalseenboodschappenlijstje.In hetgeheugenpaleiskoppeljede boodschappenaandepunten.

Alsjedewittedeuropendoet, komtdaareenwittegolfmelkuit gegutst.Opdetafelligteenvieze luier,enopdestoelenkunjeniet

gaanzitten,omdatdaarappelsop liggen.Aandestenenmuurzijn allemaalboterhammengeplakt endegelebankisbezaaidmet kaas.

Indesupermarktstapje eenvoudigwegjegeheugenpaleisin.Jelooptderoutedoorde kamer,enweetdandatjemelk, luiers,appels,broodenkaasmoet hebben.Enjekunthetookop langetermijnonthouden,omdat heteenbeeldismeteenvreemde emotieerbij.Datwerktheelgoed voormensen. ”

Konradheeftzelfongeveer tachtigverschillendegeheugenpaleizen.Datgaatvanverschillende kamersinzijnouderlijkhuistot eenvakantieplek.„Eenaantalheb ikgoedvoorbereid.Alsikwatwil lerenkiesikeenvandiegeheugenpaleizen.Hetwerkthetbest alsikdeomgevingechtgoedken.”

Boris Konrad. beeld Maro fotografie

HaeserenStam, pioniersonder protestantse christeneninCuba

BijdeRD-actievoorCubaspeeltSpaanseEvangelische Zending(SEZ)eencentralerol.Tweemannenvanhet eersteuurhalenherinneringenopaandevelereizen diezenaarhetcommunistischeCubamaakten.„Zeker wetendaterverklikkersomonsheenhingen.”

WiehetoverCubaendeSpaanse EvangelischeZending(SEZ)heeft, diekannietoméénmanheen: JanHaeser,debezielendekracht achterhetwerkvanSEZsindsdezeorganisatiein Cubaaandeslagging.EentweedemandievermeldingverdientisAntonStam.Alstolkstond hijHaeserbijomzichnogbeterverstaanbaarte kunnenmakenophetSpaanstaligeeilandinde CaraïbischeZee.

Maarliefst33keerreisdeHaeser(71)erheen, entijdensdezereizenwasStam(76)vaakzijn rechterhand.OokMaartenAleman(1939-2009) moetwordengenoemd.HijwerktevoorSEZals evangelistinSpanjeenvanuitdatland(enlater vanuitNederland)voorzaghijeenkleine8000 kilometerverderopookeengrootaantalcursisteninCubavanlesmateriaalalsonderdeelvan deBijbelcursussen.

ToenHaeserenStamin2003afreisdennaar CubadiendehetadressenbestandvanAleman alsrouteplannerbijhuntochtenoverheteiland. Stamherinnertzich„extreemlange”autoritten

vansomswel2000kilometer,waarbijzoveel mogelijkbezoekenwerdenafgelegd.Hetwaren ontmoetingenmetCubanendietotdantoeenkelalsonzichtbarebriefschrijversbijSEZbekend waren.

Ontdekkingsreizigers

DebeideHollandersmoetenzichalsontdekkingsreizigersinAfrikahebbengevoeld,pioniers inmaagdelijkgebied.Tochpaktedatverrassend andersuit.Haeser:„Alswedanineenafgelegengebiedkwamen,dokenervanallekanten mensenopdiezeidenaljarendeBijbelcursuste volgen.”OokStamwreefzijnogenuittoenhij voorheteerstmetCubaansechristenenkennismaakte.Datwasoverigensaleerder–halverwege dejaren90vandevorigeeeuw–eninverband meteenanderproject.„ErblekeninCuba veelmeerprotestantentezijndanwegedacht hadden,verhoudingsgewijszelfsmeerdanin Spanje.”Ookdevitaliteitvandegemeentenviel hemop.„Ikherinnermeeenconferentiewaar 150jongerenbijeenwaren.”Endanwarenernog

Ab Jansen

Anton Stam. beeld Anton Dommerholt de„misiones”,deevangelisatiepostendievrijwel iederegemeentewelhad(ennogaltijdheeft) –vaakergensverwegindebergen

Cubaleekvoorbuitenstaandersgeestelijk onontgonnenterrein,maarheteilandwasin werkelijkheidaleerdergezegendmetmissionairearbeidvanuitbuurlandNoord-Amerika.Toen in1959FidelCastroerdemachtgreep,kwamaan dieNoord-Amerikaanseconnectieeeneinde En daarbleefhetnietbij,wantCastro’santi-Amerikabeleidincombinatiemetdiensautoritaire bestuuropcommunistischeleestgeschoeid, brachtmetnameprotestantsekerkenineen isolement.ToendeAmerikanenCastroafstraften meteenstrengsanctiebeleidwerddesituatie ernietbeterop,netzominalsdatdebevolking alsgeheeldaarvanbeterwerd,integendeel.Tot opvandaagzijndiesanctiesvankrachtenhet regimevergoelijkteigenwanbeleidgraagdoorte wijzennaarde„wareoorzaak”vanarmoedeen ontwrichting:aartsvijandAmerika.

Geïsoleerdendoorvrijweliedereenvergeten,wachttedekerkvanCubaalshetwareom

herontdektteworden.Maardieuitgestrekte handlietopzichwachten.Precieshierbeginthet verhaalvanevangelistAleman,envandeSpaanseEvangelischeZending.Hetiseenwonderlijk verhaal.Vangeestelijke‘ontsluiting’waarbij nietvoorgangersofandereleidslieden,maar eenvoudigechristeneninafgelegenbergdorpjes hetvoortouwnamen.Zezochtengeestelijke verrijkingenwarenuitopverdiepingvanhun BijbelkennisenvondendieindeSpaanstalige BijbelcursussenvanSEZ.

GebrekaanBijbels

„Watonsduidelijkwerd”,zegtHaeser,„was hetgrotegebrekaanBijbelsentheologische literatuur. Wedachten:diezijnhiernatuurlijk verboden,maarhetwasvooralhetisolementdat dittekortveroorzaakte.Erwasonmogelijkaan tekomen.” Alserdaneengemeentevan20à 25 mensenwasmoestendiehetdoenmetéénof tweeBijbels.”

Indeseminariesvandiversekerkentroffen HaeserenStambibliothekenaandienodig

Jan Haeser. beeld RD, Anton Dommerholt

aanvullingbehoefden.Samenmetdevoorgangerskwamenzetotdeconclusiedatpredikanten Bijbelcommentarentothunbeschikkingmoestenhebben,Bijbelgetrouwedogmatiekenook,en orthodox-gereformeerdewerken.

ZokwamermetdereizenvanHaeserenStam aandachtvoorwatvoorgangersenstudentennodighadden,maarhetcursuswerkondergewone gemeenteledenbleefdoorgaan.DecorrespondentiedaaroververplaatstezichvanNederland naarCuba,waarvanuittweepastorieënhet werkwerd(ennogaltijdwordt)gedaandathet SEZ-thuisfronteerderdeed Deenepastoriestaat inBaracoa,inhetuitersteoostenvanheteiland, deandereinSanctiSpiritus–inMidden-Cuba, eenstukwestelijker.

Haeser:„Toenwijdaarvoorheteerstnaartoe gingen,wistenwe:wegaannaareencommunistischland waarzegeenchristenendulden. Gespannenzettenwein2003voetaanwal:loopt ditwelgoedaf?Maaralgauwkregenweeen andereindrukvanwatergaandewas:christenen haddenermeerruimtedanwedachten.”Ook StammoesthetdonkerebeelddathijvanCuba hadbijstellen.„Ikdenkdatchristenenachterhet IJzerenGordijnhetmoeilijkerhaddendanhun geloofsgenoteninCuba.”

Tochishetbeeldminderrooskleurigdan hetlijkt,weetStam.„Kerkendieopzondageen diensthebbenzettenhundeurenopen.Alser gezongenwordt,magiedereendathoren.Maar oweealsjejekerkmet15vierkantemeterwilt

uitbreiden.Dankomtereenprocesopgangdat jarenkanduren. Enálshetjealluktomeen vergunningtekrijgendanmoetjemaarhopen datbijdeaanvoervanbouwmaterialenerniet moeilijkgedaanwordt.”Haeser:„Erisduidelijk sprakevancontroleomdatmendegroeivan kerkenbeperktwilhouden.”

Laagcijfer

Dieschijnvanvrijheidzetmenigeenophetverkeerdebeen,aldusStam.Hijwijstopdesituatie inhetonderwijs.„Prachtiggeregeld,denkje,dat schoolsysteem.Maardewerkelijkheidisdatna Castro’srevolutiehonderdenchristelijkescholen

„Een jongetje had in een werkstuk de Naam van God vermeld. Nou, die kreeg me daar een laag cijfer”

Anton Stam, oud-medewerker van SEZ

zijngenationaliseerdwaarnaonderwijsmetook maardeminsteverwijzingnaarGodverboden werd.”Stamverteltovereen11-jarigejongetjedat ineenwerkstukdeNaamvanGodhadvermeld. „Nou,diekreegmedaareenlaagcijfer.”

OokzelfwerdenHaeserenStamafentoegeconfronteerdmetdestaat.Haeser:„Zekerweten datergeregeldverklikkersomonsheenhingen, diedandoorgavenwatwededenenwaarheen wevanplanwarentegaan.”Ookgemeenteleden tiktenafentoeophunschouders:„Kijkuitvoor datmannetje,wantdiehoudtonsindegaten.”

DeheteademvandestaatvoeldeHaeserook inzijncontactenmetdekerken.Endathoudt verbandmetderegistratieplicht,waarlangniet iederekerkzichaanhoudt.Haeser:„Toenwe daarvoorheteerstwaren,stonddeCubaanse PresbyteriaanseKerkhoogoponslijstje,want dat”presbyteriaans”klonkvertrouwd.Alsnel bleekdatditkerkverbandaandeleibandvan destaatliepenzelfsministersuitnodigdevoor diensten.”IndeloopderjarenwerdhetHaeser duidelijkwelkekerkgenootschappenwelen welkeniet(ofminder)nauwebandenmetde overheidhaddenenwatdeconsequentiesdaarvanwaren.

Wathetbetekentalsjealskerkgeregistreerd staatenduslegaalopereert?Haesernoemt tweeverplichtingen:Jesteltjekerkgebouwter beschikkingvooroverheidsdoeleindeneneen kerkelijkeafvaardigingdientzichtelatenzien tijdensde1meiviering.VolgensHaeserishet nietzodatdeleerinhetgedingis,ofdatereen andereBijbelopdekanselligt.„Daarmeehebben deautoriteitenzichgelukkignooitbemoeid.”

Datervanafdekanselgeenkritiekophetregime wordtgeduldnuanceertditdanweer.Enalshet huidigestokpaardjevanhetbewind–rechten vandelhbti-gemeenschap–tersprakekomt, verwachtmenvanpastorestochvooralinstemming,alishetzwijgend.

Bijvoorbaatkerkenuitsluitenomdatzein meerdereofminderemateaandeleibandvande staatlopen,isnooitHaeserswerkwijzegeweest. „Ikzeialtijd: Wijbemoeienonsnietmetpolitiek wantwezijneromkerkentehelpen,endieopstellingistochaltijdeengrootgoedgeweest.”

Glaasjesuikerwater

Schijnenwerkelijkheidzittenelkaarookop eenanderterreinindeweg,weetStam.„De natuuriserprachtig,maarindedorpenword jegeconfronteerdmetschrijnendearmoede.”

Stamherinnertzichnoggoedwateenpredikant ’smorgensomeenuurofelfzeiopdevraagof

„Gespannen zetten we in 2003 voet aan wal in communistisch Cuba, en we dachten: loopt dit wel goed af?”
Jan Haeser,

voormalig Cubacoördinator voor

SEZ

hijvandaagalgegetenhad.Zijnantwoord:„Ja, vanochtendvroeg:eenglaasjesuikerwater.”

VoorHaeserwasdearmoederedenomtelkensookdiaconaalbezigtezijn.Hijpleitervoor omdatindetoekomstverderuittebreiden: meerenvakervoedseluitdelenenmedicijnen distribueren.Inmiddelsismateriëlezorgniet meerwegtedenkenuithetwerkvanSEZ,en alhelemaalnietuitdatvanBijzondereNoden enWoordinActie,tweeanderepartnersbijde RD-actievoorCuba

Haeserzagookingeestelijkezinpositieve gevolgenvanhulpverlening.„Ingebiedenwaar weactiefwarennamkerkbezoektoeenookons cursuswerkvondermeeringang.” Degewezen Cubacoördinatorwijstnogopeenandereffect: meergoodwilljegensSEZbijdeoverheid.Endat isineencontrolestaatalsCubanietonbelangrijk.

AlishijalweereenaantaljarenwegbijSEZ, Haesermaaktzichmetenkelevrijwilligerstaken nogaltijdverdienstelijk.Eenervanisdedigitale bibliotheekup-to-datehoudenmetnieuweboektitels.Vooralpastoresdievervandebewoonde wereldwonenzijndaarmeegeholpen.Inmiddels staanereendikke3000titelsopUSB-sticksdie metenigeregelmaatrichtingCuba gaan.

> rd.nl/actie

Fotograaf Albert Dros (1986) heeft een grote passie voor landschapsfotografie.

Zijn werk is gepubliceerd in diverse media, waaronder Time, Huffington Post en National Geographic.

Nederland in volle glorie

Zijnfoto’svanNederlandselandschappenzijn wereldwijdgepubliceerd,tochduurdehetlang voorerinNederlanddezelfdewaarderingkwam voorzijnwerk.

FotograafAlbertDrosweethetNederlandse landschapinalz’nglorievastteleggen,vaakop momentendatdemeestemensennoginbedliggen.TienjaarfotografievandeHollandsenatuur isnugebundeldinhetboek”Thebeautyofthe

Netherlands”.Hetzijnweliswaargeenvulkanen, besneeuwdebergenofsteilerotskliffendiehet landschapvanNederlandzoindrukwekkend maken,maarjuisthetvelewaterendemistige ochtenden.

Dros:„Zelfsnatienjaarstaiknogsteeds,als deweersvoorspellingengoedzijn,tepopelenom oppadtegaan.Ikraakhiernooituitgefotografeerd.” 30 7 DECEMBER 2024

Het vele water en de mistige ochtenden maken

Nederland zo uniek

The beauty of the Netherlands, Albert Dros; uitg. Terra; 320 blz; €65,-
beeld Albert Dros

www.kleinebelties.nl kamperen • stacaravans • chalets • groepshuizen

Zetjij in 2025 de volgende stap in je carrière?

Bij De Schutse bieden we zorg en begeleidingaan mensen meteen verstandelijkebeperking. Onze cliënten zijn divers: sommigenontvangen ambulante begeleiding thuis,anderen hebben intensieve zorg nodig, en dagelijks verwelkomen wij kinderen in ons kinderdagcentrum. Voor al deze mensencreëren wij een warme en veilige plek waar zij zich échtthuis kunnen voelen.

De Schutse

Zorg wateréchttoe doet

Wiljij bijdragen aan een organisatie waar zorg, betrokkenheid en Gods Woordcentraal staan?

Neem dancontact op metonze recruiterMirjamHardemanvia 06 39 36 75 89.Dewerktijden en de omvang vanhet contract bepalen we graag in overlegmet jou!

Kijkvoor meer info op werkenbijdeschutse.nl of scan de QR-code.

Puzzelenvoorprijzen

Dekomendewinterperiodeiserweer volopdegelegenheidomtepuzzelen.En ervaltnogwattewinnenook!

Insturenpuzzels

Deoplossingenvandepuzzelswaarmeeueenprijskunt winnenzijnteherkennenaandebekerbovenaan.Alleen correctdoorgegevenoplossingenkomeninaanmerking vooreenprijs.

Ukuntinsturentot25januari2025.Gahiervoornaarde websiterd.nl/opsturen.

Letop:Ukuntpere-mailadresslechtsééninzending doen.Weradenudaaromaanalleantwoordenopte sparenendaarnapasintezenden.

Viahetinvulformulierkrijgtuookdemogelijkheidomte donerenaandeRD-actiedieisgestartvoorCuba. Oppagina26kuntumeerlezenoverdezeactie.

Insturenkinderkleurplaat

Dekinderkleurplaatoppagina42magperpostworden ingestuurd:ReformatorischDagblad, t.a.v.redactieRDMagazine,Postbus241,7300AEApeldoorn

Prijzenvoorkinderen:

PerBijbelseprijspuzzeltewinnen (pagina40en51): 3xeenbonvan15eurovanIntertoys

Prijsvoordekleurplaat(pagina42): 3xeenbonvan15eurovanIntertoys

Prijzenvoorvolwassenen:

PerBijbelseprijspuzzeltewinnen (pagina67,87en95):

3xeenBunyan-puzzelvan1000stukjes, beschikbaargestelddooruitgeverijen boekhandelDeRamshoorninGoes 3xeencadeaubont.w.v.€25,-,beschikbaar gestelddoor’tSoetendalinUrk 3xeenset”ElkeweekeenBijbeltekst” met52kaarteneneenhoutenstandaard

Bijbelse woordzoeker

De 60 woorden komen uit het avondmaalsformulier Streep ze door in het puzzelhok. Je vindt de meeste woorden horizontaal of verticaal. Alleen de woorden met een * zijn diagonaal verstopt. Soms zijn alle letters van een woord al gebruikt voor andere woorden. Maak van de zes letters die overblijven nog een woord uit het formulier.

amen (2x) barmhartig beker belofte bevel bidden bloed brood* dankbaar delen dienen doel* dorst drank eeuwig eten gebed* gebod genade gevoed hand hartelijk heerlijk heilig

hemel honger kerk koninkrijk leven liefde* mens moed mond naam nemen recht schuldig stem* straf tafel teken tijd tonen trouw* vader* vast veel verbond vergeving verlangen volkomen weldaad wet wijn wil woord* zalig zegen ziel* zonden ko ni nk rijk na rd ee uw ig eb od ij ta re gn oh ee rl ij kn kv er bo nd et en k ij ge na de om td nb ls ch uldi go re a ev ne le de ov eg a te am en ir bw ij nr rere ke be ve la e al wl iw em wa gl c he eu ib lo ed dr h ef lz oe on ne ke t ia da zr fd ts av r lt al di td ie ne n ie ai nz eg en ele gw dg av ol ko me n ba rm ha rt ig ev o ov er ge vi ngn et st ra fo zo nd en s sn em aa nt do rs t

Oplossing:

Crisis in Cuba

HELP DE KERK AAN BIJBELS, BROOD EN MEDICIJNEN

Met de RD-actie willen we de noodkreet van de protestantse kerken in Cuba beantwoorden en daadwerkelijk meelijden met de gemeenten daar door hen hulp te bieden. De economische crisis treft de burgers zwaar. Kerken uitten een noodkreet en wij ondersteunen hen via de stichtingen Spaanse Evangelische Zending (SEZ), Open Doors (OD), Bijzondere Noden (BN) en Woord in Actie (WiA).

Daarbij gaat het om de volgende projecten:

SEZ:

• Ondersteuning Bijbels onderwijs

• Afbouw en renovatie kerkgebouwen

• Medische ondersteuning

• Ondersteuning basisbehoeften gezinnen, ouderen en gehandicapten

• Invoeren van kleding, voedsel en medische materialen via containertransport

WiA:

Bijbelverspreiding (projectvoorstel als onderdeel van SEZ)

OD:

Leiderschapstraining in Cuba voor 80 voorgangers over een periode van acht maanden. Voorgangers zijn afkomstig uit Havana, Santa Clara, Sancti Spiritus, Camagüey en Las Tunas

BN:

Deelprojecten die namens BN worden gefinancierd zijn grotendeels diaconaal van aard.

• Kinderproject Pequena Manada (dagopvang voor buitenkerkelijke kinderen)

• Ouderenproject ICR (ouderenopvang door de kerk)

Helpt u ons met het oplossen van de puzzel?

Anne-Marie heeft dagelijks

intensieve, identiteitsgebonden zorg nodig bij Adullam. Dit betekent niet alleen vervoer naar de Adullamlocatie, maar ook begeleiding bij kerkdiensten en Bijbels onderwijs Het bieden van deze essentiële zorg aan Anne-Marie en anderen, is soms best een puzzel. We zijn daarvoor afhankelijk van uw financiële steun.

Doneer via de QR-code of adullam.nu/identiteit

Geef eenvoudig, snel en veilig

Puzzelmee en maak kans op mooie prijzen!

L D T A D U L L A M T D

V E S S A C T I E I W V

R E R U N G N E E U E E

L F E B E E T O R B L

W N E D N E I R V E W D

I E O O M T T D W O E H

L M W I N R A O K V R E

L E D E E E N N T R K I

I R D V I E O T E E E M

G I Z O R G D I T V N K

E G N I D I E L E G E B

R F EE E G M E T H O D E E

DEELNEMER DONATIE

De oplossing: ACTIE ADULLAM BEGELEIDING BEWONER BUS

GEEF IDENTITEIT KERKDIENST LEREN

METHODE VELDHEIM VERTROUWD

VERVOER VRIENDEN

VRIJWILLIGER WERKEN WONEN ZORG

De prijzen die beschikbaar gesteld zijn:

• DeWALT Accu klop-/schroefboormachine incl. accu van St. Middelkoop

• Fietstassen naar keuze t.w.v. € 100,- van Jansen 2wielers

• Cadeaubon t.w.v. € 50,- van Slagerij Wout van de Veen

Inleveren

Scan de QR-code of ga naar adullam.nu/winterpuzzel en lever de oplossing in vóór D.V. 1 februari en maak kans op één van de mooie prijzen!

Zweedse puzzel

Los de puzzel op. De pijltjes laten zien waar je de woorden moet invullen. Let op de richting van de pijltjes.

OVERSTEEKPLAATS

EEN TREIN

SNEL

EN BENEN

IK NEEM JE

DEEL VAN EEN RIEM

VRIENDINNETJE VAN SUSKE

DAT IS EEN GEHEIMSCHRIFT

DAAR DOE JE BENZINE IN

PLEK OM JE JAS OP TE HANGEN GANG

ZEG JE ALS JE VERRAST BENT

PLATTE STEEN OP EEN HUIS

KONIJNEN ZIJN DOL OP DEZE GROENTE

TEGENOVERGESTELDE

VAN KIJKEN

LAATSTE DE UIT DE BOOM

KORTE KOUS

HEEL DIK KUSSEN OM OP TE VADER VAN JE VADER

ZITTEN UIT DE

VOOR

GLAZEN HUISJE PLANTEN

DAT KOMT SCHOORSTEEN HEES

DAAR WAS JE JE HANDEN MEE ANDER WOORD GRIEZELIG

VOOR

DAAR KIJK JE MEE

ANDER WOORD STAAFJE

VOOR

EERSTE HULP BIJ ONGELUKKEN (AFKORTING)

ANDER WOORD VOOR GEK

SCHRAM

STIL!

KLAP

GELE VRUCHT

VOOR TROPISCHE

GROEIEN EIKELS AAN GROTE WURGSLANG

ZO VOEL JE JE ALS JE IETS KNAPS HEBT GEDAAN

© puzz el Sanders puzz elboek en

Groter danje grotebroer

Zijnerwel eensdagen datjegroterwilt zijn danjegrote broer? In eenAmes-kamer krijg je daar de kans voor.Jekunt hem in hetklein nabouwen.Leukvoor je poppetjes vanLego of Playmobil.

Watheb je nodig?

Stevig papier of karton

Liniaal

Potlood

Plakband

Schaar

Miniatuurpoppetjes

1 2

3

Watmoetjedoen?

1. Tekendeonderdelen van hetmodel uitvergroot na. Je kunt ook een bouwtekening zoeken op internet en uitprinten (zoektermen: Ames room template).

2. Knip de onderdelenuit en maak de stripsstevig vast metplakband. Leteropdat de ramen en deuren aan de binnenkant vanderuimtelijkevorm komen. Maak aan de voorkant een kijkgat en verwijder hetgrootstedeel vanhet plafond. Watvalt je op als je vanbuitenaf naar de kamer kijkt?

3. Zetindebeide achterste hoeken een even groot poppetje. Gebruik eventueel plakband, als ze omvallen op de schuine vloer

4. Zetdekamer op de rand vandetafel. Ondersteun hetomhoogstekende deel vandevloer eventueel door er een potlood onder te schuiven.

5. Kijk metéén oog door het kijkgat. Watvalt je op aan de poppetjes?Kun je het verschil verklaren?

Watgebeurthier?

De Ames-kamer is in 1934 ontworpendoor de Amerikaanse oogarts AdelbertAmes. Hij maakt daarbij op een slimme manier gebruik van perspectief om personen groter of juist kleiner te laten lijken. Normaal gesprokenlijken dingendie verder

wegzijn kleiner.Dat is hetgevolg vanperspectief,alles gaat naar een verdwijnpunt toe. Hetisjevastal opgevallen datindeAmes-kamer plafond, vloer en wanden schots en scheef tegenelkaaraan staan. De afmetingen zijn zo gekozendat daarmee hetperspectief precies wordtopgeheven. Voorwerpen in

de achterstehoek staanveel verder wegdan in de voorstehoek,maar datzie je helemaalniet. Wanneer je metéén oog doorhet kijkgat kijkt, danishet netofjeeen kubusvormige kamervoor je ziet.Een kamer gevuld metvoorwerpen of personen waarvandeverhoudingen totaal niet kloppen.

Ploppende stressbal vanpapier

Watheb je nodig?

Vouwblaadjes (10 x10cm)

Watmoetjedoen?

1. Kies eengeel,een rood en een blauw blaadje uit. Wacht even methet kiezen vanjelievelingskleuren totjehet vouwengoed in de vingershebt.

2. Vouw eenblaadje dubbel. Klaphet open en vouw elkekantnaarhet midden, zodat vier strokenontstaan

3. Klap hetpapier helemaal open.Vouw hetlinkerbovenhoekje en hetrechteronderhoekjenaar binnen

4. Klap beide buitenstestroken (met gevouwen hoekjes) naar binnen

5. Vouw de linkeronderhoekhelemaal om.Doe hetzelfde bij de rechterbovenhoek

6. Klap de linkeronderhoek een stukje open en schuif hemonderdegevouwenstrook aan de rechterkant. Herhaal deze handelingvoordeanderekant.

7. Legjevouwsel ondersteboven. Vouw de schuine punten dubbel (zodat een kubusvorm ontstaat) en laat ze weer terugveren

Eenrepeterende handeling kanheelwat onrust en stress weghalen. Denk aanmet je vingerstrommelen op tafel, of metjebeen wiebelen. Je omgeving vindt datmeestal nietzoprettig. Goed nieuws: vandeze zelfgemaakte stressbal heeftniemand last. 1 2

8. Herhaal stap 2t/m 7voor de andere vouwblaadjes.

9. Steek nu (ondereen hoek van90graden) hetrode vouwblaadje in hetgele exemplaar.Steek vervolgensblauw in rood

10. Steek vervolgens geel in blauw,daarna rood in blauw,dan weer geel in rood en als laatsteblauw in geel.

11. Je stressbal is af.Eigenlijk is het geen bal, maar een zesvlakdat isopgebouwd uit zesdriehoeken. Anders gezegd: twee tegen elkaar geplaatstepiramiden meteen driehoekig grondvlak.Jekunt hem eindeloos induwen en tussen duim en wijsvinger latenploppen.

12. Hulp nodig bij hetvouwen? Zoek dan metdetermen ”pop itfidget origami” naareen uitlegfilmpje.

Watgebeurthier?

Als er sprake is vanstress, neemt de hoeveelheid stresshormoon in je lichaam toeenontspanningshormoon juistaf. Je hartslag gaat omhoog en je voelt je opgejaagd en beweeglijk Eenstressballetje om in te knijpen kanrustgevend werken. Dat geldt ook voor ontspannen bezigheden, zoals origamivouwen. Tenzij je werkje mislukt; dan krijg je juistmeer stress...

Psalmenpuzzel

We gaan op zoek naar woorden uit de eerste twintig berijmde psalmen. Ook de oplossing is daar te vinden. Zoek de genoemde psalm op en zet het juiste woord in de derde kolom. Welk woord blijft over? In welke psalm zingen we hierover? angst boom doet eer fontein goed horen juichend kracht leer monden neer oog paarden raken spreken treden uitgebreid volk woord zon

Psalm 1 : gelijk een frisse . b

Psalm 2 : naar Zijn reine

Psalm 3 : op U vest ik het

Psalm 4 : want Hij is

Psalm 5 : mijn stem te

Psalm 6 : gelijk een vader

Psalm 7 : sterk Uw

Psalm 8 : uit zuigelingen .

Psalm 9 : geven lof en . . .

Psalm 10 : versterken naar Uw

Psalm 11 : gelijk vol

Psalm 12 : bewaren door Uw . . . . . .

Psalm 13 : zie op al mijn lijden . . . .

Psalm 14 : en Israël al

Psalm 15 : met zijn hart blijft

Psalm 16 : mijn goedheid niet kan

Psalm 17 : hoe rijk, hoe

Psalm 18 : in de ruimte

Psalm 19 : ’t grote licht, de

Psalm 20 : op wagens

Oplossing:psalm..:. Hetovergeblevenwoord:

Naam: Woonplaats:

Adres:

Leeftijd:

Postcode:

Bijbelse cijferpuzzel

In het eerste puzzelhok staan cijfers boven de letters. Zet deze cijfers in het alfabethok onder de letters. Van drie letters weet je nog geen cijfers. Zet in het laatste puzzelhok de juiste letters boven de cijfers. Zo ontdek je ook welke letters bij de drie overgebleven getallen horen. Wat lees je dan?

Hypotheek voor starter, doorstromer of oversluiter

Woningverhuur hypotheek

Hypotheek voor ondernemer vanaf 1 jaar zelfstandig

Hypotheek zonder verzekering

Overwaarde hypotheek voor 60+

Onafhankelijk advies Deskundig en oplossingsgericht

Verantwoord en voordelig

Leeftijd:

Adres:

Postcode:

Naam: Woonplaats:
© beeld Linda Bikk er

Vliegensvlug

Welk spinnetje heeft een lekker hapje gevangen in zijn web?

Legpuzzel

Leg alle woorden op de juiste plaats in de puzzel. Tip: begin eerst met de lange woorden. Dan heb je alvast veel letters. Handig voor als je de korte woorden weg wilt leggen.

3

DAL ELK

ENE

IER

OMA

OUD

UUR ZAK

4

AZEN

ECHO

EGEL

KNIE

KOOL

SLEE

TWEE

5

GEZIN

LEZEN

NODIG

RONDE

STOUT

6

KRAKEN NIEZEN

STUKJE

TOTDAT

ZOLDER

*Buiten de

Toppunt van vakantieplezier

KAMPEERPLAATSEN Ook met privésanitair

ALLE ACCOMMODATIES

Verhuur van:

• Chalets

• Stacaravans

• Familiehuis

Camping de Klimberg is een christelijke familiecamping gelegen in het prachtige Vechtdal Onze camping biedt ruime comfort kampeerplaatsen en beschikt over sfeervolle verhuuraccommodaties Verder teveel faciliteiten om op te noemen; scan daarom de QR code en ontdek het zelf!

• De Waard tenten

• Safari tenten EN NOG HEEL VEEL MEER!

Stuur de oplossing naar info@deklimberg.nl. Onder de goede inzendingen geven wij een weekend of midweek in een Safaritent (GlampCamp) weg t.w.v. 300,- euro*

www.deklimberg.nl • Hardenberg • Van alles te beleven voor het hele gezin

De mooiste orgels voor de besteprijs

Zoektuhet perfecte orgel? We helpen uals orgelliefhebber graagomhet ideale instrument te vinden.We hebben een divers aanbod orgels vandetopmerken Johannus,Content, ViscountenMixtuur.DeHauptwerk en Sweelinqsoftware kent voor onsgeen geheimen.Bezoekonzeshowroomvan 500 m² voor persoonlijkadvies.

Bekijkalleactuele aanbiedingen andanteorgels.nl/aanbiedingen-RDM we oek website, zoek en boek voor 2025!

Bijbelse kleurpuzzel

Kleur in het puzzelhok alle letters van het Hebreeuwse woord SJALOM Er blijven nog vijf letters over Welk woord kun je daarvan maken? Dit woord kun je in onze Bijbelvertaling lezen in 400 Bijbelverzen. Zoek het woord maar op in het Oude Testament in Micha 5 en in het Nieuwe Testament in Johannes 14.

S = blauw J = groen A = oranje L = grijs O = rood M = paars

Oplossing:

Schaduwpuzzel

Het is een zonnige winterdag. Weet jij welke schaduw bij de sneeuwpop hoort?

STEUNONS JUBILEUMPROJECT

Dit jaar bestaat Bonisa 50 jaar. Ons jubileumproject is het ondersteunen van theologisch onderwijs aan de Lisu bevolking. Helpt u mee? Gebruik de QR code of geef via www.bonisa.nl

AZIE

BEWOGENHEID BIJBEL

DIACONAAL EVANGELIST GEBED

GEBERGTEN GELOOFSOPVOEDING GEMEENTEN JUBILEUMPROJECT KERK

KINDERWERKERS MAGAZINE ONDERSTEUNING ONDERWIJS

Oplossing

ONTWIKKELING OPBOUW PSALMBOEKEN STEUN

STUDENTEN THEOLOGIE VERDRUKKING VERSPREIDING VERTAALWERK VLUCHTELINGEN VOORLICHTING VREDE

VIJFTIG WOORD

veiligeneenvoudigvia

Bijbelse

tekstenpuzzel

We gaan op zoek naar teksten met het woord ”vrede” erin. Zet achter elke tekst de juiste vindplaats. De letters tussen haakjes vormen vier woorden die te lezen zijn in een van de genoemde Bijbelhoofdstukken. In welk vers?

1 Want Hij is onze Vrede

Efeze . : .. D

2Ere zij God en vrede op aarde .

3De vrede van God heerse in uw harten

4Vrede zij u, vrees niet

5Jaagt de vrede na met allen .

6 Zoek de vrede en jaag hem na

7Zo keer nu om en ga in vrede

8De goddelozen hebben geen vrede .

9Verkondigende vrede door Jezus Christus .

10

11

12

13

14

Heb de waarheid en de vrede lief

Genade zij u en vrede van Hem .

Blijdschap en vrede in het geloven .

Ook zal Ik vrede geven in het land

Een tijd van oorlog en een tijd van vrede

Leviticus 26 (D)

Richteren 6 (E)

1 Samuel 29 (E)

Psalm 34 (R)

Prediker 3 (E)

Oplossing: Richteren 6 : ..

Jesaja 48 (I)

Zacharia 8 (V)

Lukas 2 (E)

Handelingen 10 (S)

Romeinen 15 (E)

Efeze 2 (D)

Kolossenzen 3 (H)

Hebreeën 12 (E)

Openbaring 1 (R)

12 34 56 78 91011121314

Naam: Woonplaats:

Leeftijd:

Adres: Postcode:

Trouwen!

• Grote voorraad trouwkostuums van de merken Torino, Wilvorst, Formens e.d

• Italiaanse maatkostuums naar eigen smaak samen te stellen met o.a stoffen van Drago, Loro Piana, Vitale Barberis en meer

• Ruime collectie schoenen van Greve en Magnanni

Avondafspraak mogelijk

• Goede parkeergelegenheid

• Centraal gelegen in het land

De geheime vergadering

„Jijspeeltvals”,roeptJun.Hijzetzijn handeninzijnzij.„Watvals?Ikspeelvals omdatjijeenslappelingbent?”Robert lachttriomfantelijknaarJun.Junhad hetalwarmdoordefellezon,maarnuvoelthij zichwitheetworden.

„Jijwiltniettoegevendatikbijnahadgewonnen!”sisthij.„Jezegthettochzelf?Bijna.Datis niethelemaal.”Robertsteektzijntonguit.Jun baltzijnvuistenenlooptlangzaamopRobert af.Ditlaathijnietgebeuren!Robertzeteenstap naarachteren,richtingdegroteboomophet dorpsplein.Junzetnogeenstapnaarvoren.Hij isklaarvoorhetgevecht.Robertslippenstaan strakgespannen,maarhijdoettocheenpasnaar voren,richtingJun.

„Enjouwvaderdoetookraredingenmetdie geheimevergaderingen!”Junstaatstil,zijnvuistengebald.„Watbedoeljedaarmee?”vraagthij zacht.MaarRobertdraaitzichomenlooptmet zijnhandeninzijnzakkenweg.

JunknippertmetzijnogenenstaartRobert na.Langzaamslenterthijoverdestoffigezandwegnaarhuis.Bovenhemwuivendekokosbomenzacht.Voorzijnogeneennattewaas.Zo’n ruzieheefthijnognooitmetRobertgehad!En watisermetzijnvader? Delaatstetijdkomen ervaakmensenbijpapathuis.Hijfluistertdan zachtjes.AlsJunopzijnmatrasligt,verstaathij netnietwatergezegdwordt. Zoupapbijeen groepzittendiegekkedingendoet?IndeFilipijnenzijnaljarenlanggroependieheelkwaadzijn opallerijkemensen.Jufheefteroververteld.Ze gebruikengeweldenplunderenheledorpenleeg. Maaraanzulkedingendoetpapatochnietmee?

DieavondligtJunopzijnmatras.Hijkanen wilnietinslaapvallen.Dekrekelszingenhun lied Hetiswarm.Zijnlakenheefthijalvanzich

afgeschud.Hijwilwetenwaterallemaalgebeurt alshijopbedligt.Papaenmamazittenbuiten enpratenzachtjes.Erklinkenvoetstappen Nog meerstemmen.Alleenherkenthijzeniet.Wie zijndiemensen?Alspapametietsgevaarlijks bezigis,zoumamahemtochwelwaarschuwen? Eennieuweschooldag.Junloopthetpleinop enkijktzoekendrond.VerderopstaatRobert, maardiekijktmeteenweg.Junlooptregelrecht naardeklasengaatopzijnplaatszitten.Dedag kruiptvoorbij Zijnhoofdzit volgedachtenen

Jann ytha P ast erk amp

beeld

hijhoortweinigvandeles.Aanheteindevan dedagloopthijsnelnaarhuis.Hijpaktzijnvishengelenlooptnaarderivier.Lekkervissenen zwemmen.Datdoethijvaker,samenmetRobert. Maarnuwilhijalleenzijn

Dieavondzitereengrotegroepvoorhethuis metpapaenmamazachtjestevergaderen.Jun verstaaternietsvan.Hijdraaitopzijnmatras. Watisertochaandehand?Enhoekanhetweer goedkomentussenhemenRobert?Moevalthij tenslotteinslaap.

Hoe kan het toch weer goed komen tussen hem en Robert?

„Jongensenmeisjes,vanmiddagmoeten allekinderenbijdedorpsoudstekomen.Jullie vadersenmoederskomenook.Meerkanikniet vertellen.”Dejufkijktmetgeheimzinnigeblikde klasin.ErgaateenschokdoorJunheen.Naast hemzitRobert.Dieheeftnognietsgezegd,maar buigtnunaarhemtoeensist:„Ditwordthetuur vandewaarheid,jochie.Nuzuljewelhorenwat diestoerepavanjouallemaalvooreenplannen heeft.”Junstaartnaardejuf.Vanangstisnietste zien,haarstemklinktenthousiast.Ietsvanzijn onrustverdwijnt.

Demorgenvliegtvoorbijeningrotedrommenstroomtdiemiddaghetdorpspleinvol. OnderdeboomstaatHector,dedorpsoudste, achtereenmicrofoon.Papastaatmeteengroep mannenachterhem.RobertstaatnaastJunin derijenbuigtnaarhemtoe:„Ikzeitochaldatje vaderhierbijbetrokkenwas?”Hijzietergespannenuit.Junhaaltzijnschoudersop.

„Ikmagjulliealsdorpshoofdietsmoois aankondigen”,roeptHector.„Onsnieuwedorp bestaattienjaar.Endaaromgaanweeendorpsfeestorganiseren.CarlosAranaheeftdeleiding!”

Papadoeteenstapnaarvoreneneendaverend applausbarstlos.Papalachtenkniktdemenigte dankbaartoe

„Wijgaanmetelkaarditfeestorganiseren! Overeenmaandishetzover”,roepthijdoorde microfoon.Junkniktnaarpapaenzwaaithem toe.Hijistrots!

Danvoelthijeenhandopzijnschouder.Hij kijktopzij.HetisRobert.Opzijngezichtziethij deopluchtingdiehijzelfookvoelt.„SorryJun,ik dachtietsdoms.Ikhadhetnietmoetenzeggen. Wiljemehetvergeven?”Junlacht:„Hetisoké. Ikzaljestrakslatenverliezenmettouwtrekken ophetdorpsfeest!”Robertgrijnstnaarhem: „Weddenvanniet?”

Woordzoeker

Streep de woorden door in het puzzelhok Er blijven vijf letters over waar je een woord van kunt maken. Weet jij welk?

BAST

BLADEREN

BLOEI

BLOESEM FRUITBOOM

HOUTHAKKER

KERSENBOOM

LINDE

LOOFBOOM

OLIJFBOOM

PARK

RITSELEN SCHADUW

SIERBOMEN

SNOEIEN

SPAR

TULPENBOOM

WILG

ZONLICHT

puzz el Sanders puzz elboek en

Oplossing:

Is je loopbaan ook een puzzel?

Laat je inspireren en motiveren op het Loopbaanevent

Maak kennis met christelijke bedrijven uit verschillende branches en ervaar direct of er een match is

Nieuw! Het techniekplein

Inspirerende workshops door o.a. legerpredikant J. Kommerie en talentencoach Corien Struijk

Nieuwsgierig naar het volledige programma en deelnemers? Kijk op christelijkeloopbaanevent.nl

Loopbaanevent

Dé plek voor inspiratie en ontmoeting

Het christelijk Loopbaanevent

D.V. 17 en 18 januari 2025 AFAS Leusden

Gratis, wel aanmelden via christelijkloopbaanevent.nl

Werken terw l de kinderenopschool zitten?Ofnajewerk afspreken met vrienden? Dat kanb Salem!

Kom tussen 8.45 en12.30 uur werken als huishoudel k medewerker Samen zorgen voor een schone en f ne plek voor bewoners en collega’s!

Meerinformatie? K kopwww.werkenb salem.nl of bel/app naar Zanelle via 06 43 81 48 80.

Overstappen naar hetonderwijs?

Datvindtdezeleerling een goed plan!

“Mijnmeester wasbij de politie maarhij is helemaal niet streng” Florian

Meerwetenofeen uurtjevoordeklas proberen?

ENDANBENJELERAAR.NL

Endanbenjeleraar is onderdeel van de landelijke christelijk-reformatorische onderwijsregio Progressus

Het leukste Nukorting* 10%

kste museum voor jong en oud!

WWW.AMBACHTENMUSEUM.NL Rijksweg 87 |Terschuur *Tegeninleveringvandezebonmax 6personen

FoodFor LiFe Malawi leertmensen hoe zijmet eenduurzaam biologisch systeem zelf hun eigenvoedsel kunnen verbouwen.Zodat ze niet meerafhankelijk zijnvan giften, maar een toekomst met een eigenbestaanszekerheid realiseren Momenteel hebben dankzij Food For LiFe125.000 menseninMalawi het hele jaar door elkedag teeten.

Samenzoveel mogelijk mensenduurzaam helpen! Voor 12,50 europer maand helpt ueen boerengezin metzaaizaden en meststoffen, zodatzij het hele jaar te eten hebben.

Ons doel voor 2025: 1 miljoen mensen die leven van eigen voedselvoorziening

Stuur de oplossing naar: info@stichtingcharity.nl

Prijzen: 3VVV cadeaubonnen van€ 25,-

Bijbelse lettergreeppuzzel

Maak van de 50 lettergrepen 19 namen. Zet ze op de juiste plaats in het puzzelhok. De letters in de middelste kolom vormen vier woorden uit Romeinen 15. In welk vers van Romeinen 15 lees je de tekst met deze woorden? Bij de 19 namen blijft er eentje over. Wie was hij als het om de brief aan de Romeinen gaat?

A / A / AS / ATH / BAN / BED / BEL / BO / BRA / CHAI / CHE / CHEL / DA / DE / DE / DI / E / E / FAZ / FETH / GO / HAM / HAN / I / I / JA / JA / JE / JO / LA / LI / LI / LOT / LUS / MOR / NA / NA / NA / NI / PAU / PE / RA / RA / SA / SA / SA / TRUS / VA / VID / ZAR

.

De moeder van Samuel .

Een broer van Rebekka

De koning uit Daniël 5 .

De oom van Esther

Een richteres .

De neef van Abram

Een dochter van Lea

De vader van David .

De moeder van Mirjam

De moeder van Benjamin

Een reus

Een broer van Andreas

.

Een broer van Sem .

De man van Saffira

De vrouw van Adam .

De vader van Izak

Een vriend van Job

.

De vader van Salomo .

Een grote profeet

ADVERTENTIEPUZZEL

Op deze pagina’s staan 54 stukjes van foto’s, afkomstig uit de advertenties in dit nummer.

Deopdrachtis:zoekdeadvertentieswaardeze stukjesfotouitkomen.Gevonden?Noteerdanin dekolomachterdeletter(s)hetpaginacijfer.Maak derekenopgavealsallepaginacijfersbekendzijn. Heteindtotaalisdeoplossing.Oppagina33vindt udeinzendinstructies.

Hoofdprijs

Legopakket

t.w.v. € 600,-

1e prijs

Luxe hightea

in lunchroom de Rozentuin voor 4 pers. t.w.v. € 100,-

2e t/m 4e prijs

Boekenpakket

t.w.v. € 100,-

• Gevangene nummer 1

• Man van hemelse vrede

• De Hoogste prijs

5e t/m 15e prijs

Entreeticket

Zandsculpturen Garderen voor 4 pers. t.w.v. € 54,-

Bij inhoudelijke vragen over deze puzzel mailen naar: advertentie@erdee.nl

Ervaring als TIMMERMAN of MONTAGEMEDEWERKER?

Versterk ons als: MONTAGEMEDEWERKER

Wilt u meer DAGLICHT in huis? Een LICHTKOEPEL vervangen?

Welkom bij Woutlichtstraten, familiebedrijf met passie voor ons product In onze werkplaats in Hoevelaken vervaardigen we prefab, hardhouten lichtstraten van hoogwaardige kwaliteit

• Voor zowel de zakelijke- als particuliere klant

• Zowel standaardmodellen als maatwerk lichtstraten

BIJBEL

EBOOKS

JONGEREN

MEERTALIG

ONDERWIJS

HOUTTECHNIEK 32-40 uur p. wk.

Geïnteresseerd? Kom langs voor een kennismaking. Stuur een mail naar info@woutlichtstraten.nl of bel met Gerben (06 - 52 66 65 81).

• Voorzien van HR++ of Triple beglazing, optioneel zonwerend

• Buitenzijde onderhoudsvrij, voorzien van aluminium profielen

• Keuze uit meerdere RAL-kleuren

• Montage door u, uw aannemer of Woutlichtstraten

• Wij leveren en monteren in geheel Nederland

Scan de code voor meer informatie ofkijkop www.woutlichtstraten.nl

WOUTLICHTSTRATEN • Zuiderinslag 8 • 3871 MR Hoevelaken • 06 19 02 17 44 • www.woutlichtstraten.nl

WOUTLICHTSTRATEN • Zuiderinslag 8 • 3871 MR Hoevelaken • 06 19 02 17 44 • www.woutlichtstraten.nl

Bible and Book Ministry houdt zich bezig met de vertaling van Bijbels-gereformeerde lectuur in 17 talen.

De verspreiding van deze uitgaven gebeurt via bibleandbookministry.com

Steunt u dit belangrijke werk ook?

Maak uw gift over naar

IBAN NL28 RABO 0364 0341 49 t.n.v. Digitaal Lectuur Project. Of doneer direct via de QR-code.

Bible andBookMinistry isonderdeelvan Deputaatschap Bijbelverspreiding en iseen samenwerking metdedeputaatschappenBijzondere Noden, Israël,Zending en Evangelisatie.

Woordzoeker

Maak kennis met het werk van Bible and Book Ministry bij het oplossen van deze woordzoeker. Alle woorden gevonden, dan leest u waartoe Gods Woord in de wereld is gekomen.

THEOLOGIE TOERUSTING

VERTALEN

WERELDWIJD

OPLOSSING: ‘Gods woord is als een

Steunt u ons werk ook, biddend om de werking van Gods Geest in mensenharten?

Filippine

Gelijke cijfers zijn gelijke letters. Bij de juiste invulling leest u in de gekleurde kolom de oplossing.

1 Trog

2 Vat voor regenwater

3 Klimplant

4 Kleur van herfstblad

5 Fraai

6 Keukenkruid

7 Wind uit een bepaalde richting

8 Houtachtige plant

9 Temperatuur onder het nulpunt hebben

10 Uitdenken en schetsen

11 Tuinafscheiding

12 Mannetjesgans

13 Planten vermeerderen

14 Schilderstuk

15 Naaldboom

16 Altijdgroene boom

17 Welriekende paarse plant

18 Kegeldragende naaldboom

19 22 December

20 Schadelijke insecten

21 Loof

22 Pijnboom

Oplossing:

Hoge Hexel faciliteert:

Kleinschalig en gemoedelijk park

Diverse bungalows & landhuizen

en &

Overdekt zwembad

Gezellige horeca

Groepsaccomodaties

E-chopper & fatbike verhuur

Rust en Ruimte

Zondagsrust

Psalmenpuzzel

De woorden komende uit de berijmde psalmen 6, 16, 21, 27, 33, 38, 39, 42, 43, 61, 62, 72, 81, 89, 92, 97, 105, 116, 119, 133, 134 en 144. Steeds ontbreekt een woord. De eerste letters van deze woorden vormen nog vier woorden. Die woorden komen uit een van de berijmde pelgrimsliederen. In welk psalmversje zingen we deze woorden alle vier?

1Gods . .

aangezicht

2tot . van Uw genade

3knielt

. . voor Hem neer .

4de grote Schepper aller

5. . van Mij vrijmoedig

6mijn . . . . . . is mijn God .

7de HEER’ zal

8hoort mijne

geven

9o Bron van en licht .

10 zo zal ons vrolijk

11

sprak God tot mij een woord

12 zingen van Gods

13 is . . . . . ijdelheid

14 Zijn . . moet eeuwig

15 hoe

is Uw getuigenis

16 om zoveel gunst in

17 waar

18een nieuw en

woont

19 o

20 mijn hoop op U

21 laat ons de

22 wil mij tot een

Oplossing:

Devierwoorden:.

lied

God

wijden

wezen

Naam: Woonplaats:

Adres:Postcode:

GodsWoord wereldwijdverspreid

Uw gift is vanharte welkom!

Ons rekeningnummer: NL96 RABO0129 445118 t.n.v.Gereformeerde Bijbelstichting gbs.nl/steun-ons-werk/geef-een-gift/

Nijverheidstraat 21 • Leerdam(0345)610155 www.gbs.nl

Delen door liefde

In de winter, waarin warmte en zorg extr zijn, zet Zorggroep Sirjon zich met toewi mensen die kwetsbaar zijn door hun beperking of hoge leeftijd. Siloah biedt op meer dan 20 locaties zorg aan mensen met een handicap, terwijl Elim (Barneveld) en Maranatha (Rijssen) ouderen huisvesting en verzorging geven. Dit doen we niet alleen omdat we geloven dat het onze opdracht is onze naaste lief te hebben, maar juist ook omdat we dit ervaren vanuit ons hart.

Cryptogram

Los het cryptogram op en breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk

Horizontaal

7 Stukje muziek. (6) 8 Zwartmaken. (5) 9 Natuurlijk is het niet ongezond. (8) 10 Haar top (4) 11 Het lange insectenwapen. (5) 13 Net niet fout. (7) 15 Kapotte delen. (7) 17 Gids die keet trapt. (5) 20 Boten in Duitsland. (4) 21 Beroepssport. (8) 23 Daar zit lijn in! (5) 24 Vreemden die slapen. (6).

Verticaal

1 Grote dieren. (6) 2 Schrijf met krijt! (4) 3 Kweekt cultuur. (5) 4 (Geen) actie. (7) 5 Ladderwagen. (8) 6 De taal van een filosoof. (6) 12 Iedere tweede. (8) 14 Gevangen muzikant. (7) 16 Gebrek (aan lengte). (6) 18 In het (b)ootje nemen. (6) 19 Katachtig gedicht. (5) 22 Gevaarlijk cadeau. (4).

Oplossing: © puzz el Sander s puzz elboek en

Oplossing:

Horizontaal

1 ollie, bibi en het...

4 wedstrijd tegen andere campings

7 konijnenkooi

9 shoarma, tonijn, Hawaï

10 softijsje kopen

11 waterplezier

Verticaal

2 bezig zijn met de recra

3 ‘s avonds een biertje met een.

5 visje kopen op dinsdag

6 camping

8 voetbal binnen de hekken

Christelijke gezinscamping in het mooie Vechtdal www.oldemeyer.nl of bel 0523-262805, Hardenberg

Bijbelse invulpuzzel

De vragen komen uit de zondagen 23, 24, 25 en 28 t/m 31 van de Heidelbergse Catechismus. Vul de antwoorden in. Let op: het gaat steeds om het kernwoord. Breng de letters over naar de cijfers in de oplossingsbalk. U leest dan drie woorden. In welke twee zondagen wordt dit in het antwoord genoemd?

De vragen:

1. Wat ben ik in Christus voor God?

2. Met wat voor hart moet ik die weldaad aannemen?

3. Waarmee zijn onze beste werken bevlekt?

4. Waaruit geschiedt de beloning?

5. Waardoor wordt het geloof gesterkt?

6. Wat is een ander woord voor Testament?

7. Wat heeft Christus aan het kruis geofferd?

8. Wat gebeurt er met het brood?

9. Welk leven onderhouden brood en wijn?

10 Waarmee genieten de gelovigen van brood en wijn?

11.Wat wil Christus worden aan de rechterhand Gods?

12.Wat begeert de avondmaalganger te sterken?

13.Wat begeert de avondmaalganger te beteren?

14.Wie eten en drinken zichzelf een oordeel?

15.Waardoor worden ongelovigen/goddelozen uitgesloten?

16.Wat moet met een waar geloof aangenomen worden?

17. Hoe moeten de ongelovigen worden vermaand?

De antwoorden:

Margrietpuzzel

Vul de woorden in met de klok mee Het pijltje geeft aan waar het woord begint.

eiland in Azië

vergelder

identiek kopiëren

land in Afrika golf takel

meetkundig lichaam

inwoner van Saksen

middagdutje

plaats in Frankrijk

oognetvlies

muziekstuk

Overdestreep

Janny den Besten

MeteenslaperigeblikkijktSarahin despiegels,terwijlzedeopritnaar desnelwegneemt.Invoegenis makkelijk,erisweinigverkeer.De cijfersophetklokjeophaardashboardgeven0.43 aan.Logischdathetdanrustigisopeendoordeweekseavond.Datzijnuzolangisblijvenhangen ophetpersoneelsfeestje… Ach,watmaakthetuit?Zetrapthetgaspedaal flinkin.Harromerktnieteensdatzelaatthuiskomt,dieligtallanginbed.Weethijeigenlijkwel datzemethetbedrijfsuitjenaareenescaperoom inZwolleisgeweest?Endatzedaarnaeentapasavondhadden?Hetlijktofalleswatzehem

verteltzijneneoorinenhetandereooruitgaat. Hijhoorthaarnietenhijziethaarniet… Sarahknippertmethaarogen.Deachterlichtenvandeautovoorhaarlopenuittotwazige rodevlekken.Ishetreëelwatzedenkt?Ofgaan haargevoelensmethaaropdeloop?Omdatzezo soezerigis?Zeweethetniet.AfgelopenzaterdagavondwalsteHarroinelkgevalflinkoverhaar heen.

Zehaddenkennissenopbezoek.Erwerd haargevraagdhoezehaarnieuwebaanals secretaressevindt.Zehadnogmaarneteen zingezegdofHarronamhetgesprekalover enverteldedatzijhetalslekkerafwisselendervaart,veelfijnerdanhaarvorigejob.Netalsof hijdatallemaalzogoedweet!Juistdieweek

beeld iSt ock

kreegzezulkesaaieklussenophaarbordje. Opnieuwzwermendetwijfelsdoorhaarheen. WanneerheeftHarrohaareigenlijkvoorhet laatstechtgezíén?Toenzezondageennieuw jurkjedroeg,zeihijerdeheledagnietsover.Tot zenadeavondkerkdienstpalvoorzijnneusging staanenhemvroeg:„Isjenietsopgevallen?”

„Nee.Watzouermoetenzijn?”Toenzevertelde datzeietsnieuwsaanhad,maaktehijzicher glimlachendvanaf:„Leuk,maarikwasdepreek aanhetherkauwen,dieisbelangrijker.”

Jahoor Zehaderuitwillengooien:Jehebt gelijk,natúúrlijkisdatveelbelangrijker,maardat wilnietzeggendatjeietsandersnietmagopmerken!Ikbenerooknog.Ikbenjevróúw!Maarze zeiniets.Metopeengeklemdekakenschonkzede

koffiein.Fout?Ja,misschienwel.Nukroptzehet allemaalop.Hetislanggeledendatzesameneen echtgesprekhadden.Zemoetmethempraten

Zegeeuwtuitgebreid,ommeteenwakkerte schrikken.Oei,opletten,hierisdeafslagnaar Utrecht.Ophetlaatstemomentzetzehaar knipperlichtaanenneemtzederechterbaan Opnieuwgaaptze.Poe,zevaltomvandeslaap. Enfin,nogdriekwartier,daniszethuis.Zeheeft inelkgevaleenleukeavondgehad.Gezelliggekletstmethaarcollega’sAnne-SofieenMiranda enaardigwatcomplimentengehadoverhaarfelgekleurdeblouse.OokvanRichard…Haargezicht betrekt.Toenhijeenpaarmaandengeledenop hunafdelingkwamwerken,begonhetleuk,maar nu…Hijkentgeengrenzen.

„Leukkapsel!”waseenvandeeerstedingen dieRichardtegenhaarzei.Dankbaarincasseerdezehetcompliment.Daarnavolgdenandere loftuitingen.„Mooieblouse.”Datklonkgoed, maartegelijkvoeldehetdubbeldoordeblikdie Richardlangshaarbovenlichaamlietglijden.En zijnlatereopmerkinggingbeslisttever:„Dietrui accentueertjeslankemiddel.”Nouja!

Zeknijptmethaarhandeninhetstuur.Een rillinglooptoverhaarrug.Vanafkeer?Ofvindt zehetergensookwelleukdatRichardinhaar geïnteresseerdis?

Boosschudtzehaarhoofd.Nee!Zewilditniet! ZehoudtvanHarro.

Tegelijkklinktereenanderstemmetje:Maar Harrozietjeniet!

Haargezichtwordtineensnat.Driftigveegtze haarwangendroog,waarbijdeautoeenonverwachtezwiepermaakt.Sneltrektzehetstuur recht.Hola,nietoverdewittelijn!

Richarddoetnietanders.Hijgaatsteedsover destreep…

Vorigeweekwerddatmeerdanduidelijk. Vrolijkgrijnzendtiktehijhaar’smorgensvroeg opdeschouderenvroeg:„Hé,wiljemestraks helpenmetbeschuitensmeren?Ikbenvader geworden!”

Meteenstondzeopomhemmeteenhanddruktefeliciteren,maarhijsloegzijnarmenom haarheenomeenhugtekrijgen.Oké,vooruit. Toenzehemweerlosliet,hieldhijhaarnetietste langvast.Beschuitensmerenwildezenietweigeren,maarevenlaterwenstezedatzeneegezegd had.Tijdenshetstrooienvandeblauwemuisjes verteldehijhaaruitgebreidonderwelkeomstandighedenzijneerstekindverwektwas.Hetbloed steegnaarhaarwangen.Wieverteltnuzoiets?! Opzijnvraagofzemeewildeuitdelen,antwoorddezedatzenodigaanhetwerkmoest.

Wat is de rustdag u waard?

Allerlei wetgeving in ons land draagt eraan bij dat de zondag meer en meer als een gewone dag wordt gezien. De 24 uurseconomie lijkt zich alleen maar uit te breiden. Om verschillende redenen is hier weerstand tegen

De Vereniging Zondagsrust is ervan overtuigd dat het onze plicht is om op te komen voor de rust op en de heiliging van de dag des Heeren. Dat doen we op diverse manieren:

Wij zoeken contact met mensen die de zondagsrust niet in acht nemen, via brieven of persoonlijke gesprekken. Wij geven voorlichting over ons werk, bijvoorbeeld op scholen en verenigingen.

Wij verlenen juridische bijstand en geven advies bij o.a. procedures tegen evenementen op zondag. Daarom, wat is de zondag als rustdag ú nog waard?

Wilt u ons steunen in ons werk?

Word vandaag nog lid (dit kan al vanaf 1 euro per jaar).

Geef uw gegevens vandaag nog door.

beeld iStock

Diekerelheefteenbordvoorzijnkop.Vanavondookweer.Veeltedichtkwamhijnaasthaar staanenfluisterdemetzijnwarmeademinhaar oor:„Jijhebteenprachtfiguurtje!”

Hoedurfthij!Zemoethemzeggendatzeniet gediendisvanzijngedrag Morgenmeteen.Nu eerstnaarhuis.Slapen!

EnHarro…Zemoethaarmanzeggenwaterin haarhartleeft.Misschienmaaktzijhetprobleem groterdanhetis,maardanweethijinelkgeval waarzemeeworstelt.Zemoetdataanhemvertellen.EnaanGod.Hijluistertimmersaltijd.Ook hieropdesnelweg.Turendnaarhetzwarteasfalt zendtzeeensmeekgebedomhoog.HeereGod, wiltUHarroenmijalstublieftdichtbijelkaar bewaren?

Haarogenvallenbijnadicht.Zeschriktopals eenpasserendeautoluidtoetert Oei,zerijdtop demiddenstreep!Snelstuurtzeterugnaarhaar eigenbaan.Zeiseengevaaropdeweg.Kanze nietbeter…?Vlugneemtzeeenbesluit Opdeeerstedebesteparkeerplaatszetzehaarautoneeren laathaarstoelleuningzakken.Eerstslapen.Harro misthaarniet Toch?

Anderhalfuurlaterschriktzewakker.Meteen startzedemotor Zerijdtsnelnaarhuisenparkeertomhalfvierinhunstraat.Watisdat?Alle

lichtenzijnaan!

Alszehetpadoploopt,gaatdebuitendeur open.Harrostaatinzijnochtendjasindedeuropening.Metwijdopenarmen.

„Waarwásje?Ikwerdomdrieuurwakkeren beldeje,maarjenamnietop Ikwaszoongerust!”Hijklemthaardichttegenzichaanengeeft daarnaeenlangekus.„Ikbenzoblijdatjeer bent.”

Binnenlegthijliefkozendzijnhandenom haarschouders.„Ikmisteje.”

„Echt?”

„Natuurlijk!Daartwijfeljetochnietaan?!”

Onzekerkijktzenaarhemop.Haarstem klinktschoralszevraagt:„Zullenweweereens echtmetelkaarpraten?Somsdenkikdatjeme amperziet.”

„Wat?!”

„Vanavond?”

Bedachtzaamknikthij.„Datisgoed.Eerst slapen.Alsjemaarweet…”Evenzoekthijnaar woorden.„Saar,ikmaakveelfouten.Maaréén dingstaatvast:jijbentmijnaller-,allerliefste!”

Hetiseentijdgeledendathijdatgezegdheeft, maarzeleestdewaarheidinzijnogen.Evenslikt zevoordatzereageert.

„Enjijdemijne.”

Knus Hooiberghuisje (6p) en Luxe Safaritent (8p)

Zin in een onvergetelijke vakantie met veel gezelligheid en omgeven door de natuur? Fiets- en wandelroutes, binnen / buitenspelen.

Boek via: burgemeestershooiberg.nl of bel: 06 537 159 02

Zowel in onze winkel als online via onze webshop

*Actie geldt voor alle tweedehands boeken:

*Alleen de goedkoopste boeken zijn gratis

*Niet te combineren met andere afspraken, bestellingen worden op volgorde van binnenkomst verwerkt

Origineel

uit Bolesławiec

Bunzlau

Maakkans op een boekenbon!

Lees 2 Timotheüs 2: 1 t/m 13 in SV of HSV. Een aantal woorden uit dit Bijbelgedeelte zijn door elkaar gehusseld. Zet ze weer goed. Vul de letters bij de goede nummers onderaan in en vind de oplossing. Stuur de oplossing uiterlijk zaterdag 25 januari in via onze website: Scan de QR-code of ga naar netfoundation.nl/ puzzel-rd/

WGETEPOK

EEUIEGW

IBTFLJ

NAENMNOGEA RGKTTEES

Minimaal 30% voordeliger

wegens directe inkoop in Polen

• Groot assortiment in de winkel

• Of te bestellen via de webshop beautifulblue.nl

• Ook Unikat assortiment (handgeschilderd) op voorraad

• Donderdag, zaterdag en op afspraak geopend

Verbrandestraat 1-3 • 4691 CL Tholen 06 30791152 • info@beautifulblue.nl www.beautifulblue.nl

Bijbelgetrouwonderwijsvoorvoorgangersom hetEvangeliemethart,hoofdenhandentedelen!

Bijbelse woordzoeker

In deze woordzoeker zijn 135 namen van Bijbelse personen verborgen. Let op: enkele namen zijn verstopt in andere namen of ze zijn al helemaal weggestreept door andere namen. Er blijven 22 letters over, die nog drie namen van Bijbelse personen vormen. Welke drie namen zijn dat?

AARON / ABDON / ABEL / ABIRAM / ABISAI / ABRAM / ACHAB / ACHAN / ADAM / ADONIA / AGAG / AGUR / AHIA / AMASA / AMNON / AMOS / AMRAM / ANDREAS / AQUILA / ARIOCH / ASAF(3x) / AZUBA / BAESA / BARAK / BENAJA / BEOR / BERNICE / BETHUEL / BILEAM / BOAZ / CHAM / CLAUDIA / CLEMENS / CRISPUS / DANIEL / DATHAN / DEBORA / DIANA / DINA / ELIA / ELIHU / ELISA(2x) / ENEAS / EUBULUS / EVA / EZRA / FEBE / FESTUS / GAJUS / GALLIO / GOMER / HAGGAI / HANANJA / HAZAEL / HETH / HOBAB / HOSEA / ISAI(3x) / ISMAEL / IZAK / JAEL / JAIR / JAKOB / JASON / JEHU / JESAJA / JOAB / JOB / JOEL / JOJADA / JONA / JOSES / JOSIA / JUNIAS / KAIN / KEDAR / KIS / KLEOPAS / KOZ / LABAN / LEVI / LINUS / LOIS / LUKAS / LYDIA / MIRJAM / MISAEL / NAAMA / NABAL / NABOTH / NAHOR / NEREUS / NOACH / NUN / OBED / OLYMPAS / OMRI / ORPA / PAULUS / PEKAH / PERSIS / PETRUS / PUA / PUDENS / PUL / RIZPA / RUBEN / RUFUS / SAFFIRA / SALLUM / SALOMO / SALU / SARA / SARGON / SAULUS / SCEVA / SETH / SIFRA / SILAS / SIMEI / SIMEON / SOPATER / SUSANNA / THOMAS / TITUS / TRYFOSA / URBANUS / URIA / UZZA / ZADOK / ZEFANJA / ZILPA / ZIMRI / ZIPPORA / ZUR

ASOFYRTDSBENASSNEDUP RRCLAUDIAAIZAZEFANJA IJOELISAIAUEIBAHETHN OAMBVRHNKBRLUQOFIZAK CSOIEAOAADPRUBETHUEL HALPSDRBNAIIASUUHILE ZMAEAASAJALBTSILASCA IASIBAELSASUERENUILM MADAPAULUSSSMAARNSEA RAGOAIUIRNOORABRAMMS IUEGKKZNTJLIMAEDANEU RLALAMZUEUFANBAHOTNP KGUSIHASPFRUOUCNHNSS ZACHABIRAMSAGHLEVIAI OLEBEFLSACHIRCUAMAMR KLSOAJANEBTLAALESROC BIRREAGSAENESOOYEZHN AOFSHOSEAALAINBTDETU EIAAMLIMHEISOAAANIDN SJKEEIUOANUSCPRBOKAJ AERAKLRZUSAHOANOJUSO PUMELEAJAJASUJAGPORB

ZSDATHANANJATOLYMPAS IASILENIEMISNORAAOIH RUFUSARLEINADAJOJKAZ

Oplossing:

Eindejaarsactie

WOESTIJN ZA LB LO EI EN W DE

Dewoestijnendedorreplaatsen zullen hierover vrolijkzijn, en dewilderniszal zichverheugen, en zalbloeien alseen roos. Jesaja35:1

Bestel het nieuwegratis Ismaël-magazine via info@stichting-ismael.nl

Te midden vandeonrust in het Midden-Oosten gaat Stichting Ismaël door met de verspreiding vandeBijbelse boodschap. Meestal vindt dat plaats op een onzichtbare manier,maar we horen en zien dat Gods Woordlevensverandert!

Met uw gift steunt ueen ondergrondse drukkerij in Jemen, huisgemeentes die Bijbels nodig hebben, noodhulp aan Gazanen en een kerkplanting in een woestijnstad.

Steun onzeprojecten!

Maak uw (eindejaars)giftoverop:

NL68TRIO 0786 7131 43

t.n.v. Stichting Ismaël o.v.v. Bloeien

SCAN &DONEER

Sudoku 2-4-6-8

Vul het diagram net zo in als bij een gewone sudoku. In de getinte vakjes komen bij de sudoku 2-4-6-8 alleen even getallen te staan.

Sudoku chaos

Er zijn geen blokken van 3 x 3 vakjes, maar vlakken met een afwijkende vorm. Daarin komen alle cijfers van 1 t/m 9 te staan, net als in alle rijen en kolommen.

8 3 3 9 79 1 6 4 31 56 4 41 5 7 8 31 3 4 2 8 16

Sudoku killerSudoku X

Vul het diagram zo in dat in elke rij, in elke kolom en in elk blok van 3 x 3 vakjes de cijfers 1 t/m 9 slechts één keer voorkomen.

De cijfers in elke regio vormen opgeteld het getal dat linksboven in deze regio staat.

De cijfers 1 t/m 9 moeten niet alleen in elke rij, in elke kolom en in elk blok van 3 x 3 vakjes worden ingevuld, maar ook op de twee diagonalen.

5 © pu zz el Sanders puzz elboek en

Rusland heeft het Evangelie nodig. Juist nu!

Help en bid mee!

Samen met u helpen we 120 evangelisten in hun dienst, verspreiden we Bijbels en ondersteunen we de organisatie van kinderkampen. Tot in de verste uithoeken van Rusland, Centraal-Azië en de Kaukasus wordt het licht van Gods Woord gebracht. Uw steun maakt Levensgroot verschil.

Kijk op friedensstimme.nl

Bijbelrooster en kalender!

Een EXTRADIK NUMMER metheel veel moois om te lezenentepuzzelen. Inclusiefonze KALENDER én EEN ROOSTER om de BIJBEL IN 1JAAR thematisch uittelezen!

BESTEL VOOR 10 DECEMBER, DANISDEVERZENDINGGRATIS! BETAAL SLECHTS10,95

Eenzorgverzekering diebijupast éngeloof,zorgen gezondheidverbindt?

Wij geloven dat het samen kan

Ontdek hoe wij dit doen: dechristelijke.nl/ontdekmeer

D.V. DINSDAG 17 DECEMBER

Om 20.00 uur in de Sint-Jan te Gouda

MEDITATIE

Ds J. Joppe

MUSICI

Reformatorische Zangvereniging Cantilene o.l.v. Leander van der Steen, Christelijk ensemble Parlando

o.l.v. Martien v.d Zwan, Blokfluitensemble Amorosa

Consort o.l.v. Gerlinde Neele, Urker Mans Formatie

o.l.v. Martin Mans, Boudewijn Zwart, kamercarillon, Mark Brandwijk, orgel en vleugel

TICKETS

Terdege abonneeprijs: Rang 1: 22,50, rang 2: 12,50

Niet-abonnees: Rang 1: 27,50, rang 2: 17,50

Kinderen: 6,00 (elke rang)

Bijbelse cijferpuzzel

Zoek de aangegeven hoofdstukken op in Jesaja. Vul de ontbrekende woorden in en maak letters van de cijfers 1 tot en met 27 Welke woorden van de Heere Jezus uit het Bijbelboek Johannes zijn te lezen?

Jesaja 27 . 14 zal vrede met Mij 13 . 26 . .

Jesaja 32 het werk der 21. 25 . zal vrede zijn

Jesaja 38 in vrede is mij de bitterheid . 10 . . 23 . geweest

Jesaja 39 het zij vrede en . . . 17 . . . 19 in mijn dagen

Jesaja 45 Ik maak de vrede en20 . het kwaad

Jesaja 48 zo zou uw vrede geweest zijn als een . . 1 . . .

Jesaja 48 maar . 5 goddelozen hebben . . 18 . vrede

Jesaja 52 het goede8die de vrede doet horen

Jesaja 53 de . . . . 24 die ons de vrede aanbrengt was op Hem

Jesaja 54 en de vrede van 12 . kinderen zal groot zijn

Jesaja 55 en met vrede 1622 . . . 4 worden

Jesaja 57 Ik schep de . 2 . . . 9 der lippen, vrede

Jesaja 59 . 6 wie daarop7die kent de vrede3 .

Jesaja 66 de vrede over haar 27 . . . . . . 11 . . 15 als een rivier

Oplossing:

Naam: Woonplaats:

Adres:Postcode:

Rijke en zachte Lalande de Pomerol.

2022 Château Chaigneau Lalande de Pomerol op kist

Klassieke Lalande de Pomerol, één van de rijkste die het chateau ooit maakte. Blind geproefd en beoordeeld met 91 punten door ons proefpanel, en een vivino score van 4 punten. Verpakt op originele chateaukist Vol zwarte kersen, cassis, viooltjes, kruiden en mokka Puur genieten!

Kortingscode met gratis verzending:

CCLPRD

20% korting

99,99

79. 99 NU SLECHTS per kist à 6 flessen

Schaakpuzzel

Lange avonden bij de haard en dan schaakproblemen oplossen, de gelegenheid is er weer. Het oplossen van schaakproblemen is vaak ook bezig zijn met een puzzel. Voor schakers die graag stoeien met lopers en torens zijn deze puzzels een echte uitdaging.

Maak zelf een schaakprobleem

De zes diagrammen moeten worden opgelost. De eerste drie problemen zijn tweezetten (wit begint en zet zwart mat op de volgende zet). Plaats de juiste sleutelzet (eerste zet van wit) iedere keer op een leeg bord; daarmee ontstaat een nieuw probleem. De problemen 4 tot en met 6 zijn driezetten (wit zet mat in maximaal drie zetten); ook nu is de sleutelzet nodig om het nieuw te maken probleem te krijgen.

De oplossing van de driezet kan tot 11 januari 2025 opgestuurd worden naar Henk Prins, Reinenweer 42, 3363 XR Sliedrecht (e-mail: hprins@solcon.nl). Onder de goede inzendingen worden twee winnaars gekozen. Zij ontvangen een schaakboek. In de schaakrubriek van het Reformatorisch Dagblad zullen de oplossingen worden besproken. Daar zullen ook de winnaars worden bekendgemaakt.

De zes sleutelzetten worden dus op een leeg bord geplaatst. Als alle problemen goed zijn opgelost, is de nieuwe stelling een tweezet geworden. Er ontbreekt aan dit probleem echter nog een zwarte koning op b5. De bedoeling is nu dat de zelfgemaakte tweezet (wit zet mat in maximaal twee zetten) wordt opgelost. De sleutelzet van deze tweezet is de oplossing van de schaakpuzzel.

Oplossing

Diagram 1: H. Prins, tweezet
Diagram 2: M. Kovacevic, tweezet
Diagram 3: A Postnikov, tweezet
Diagram 4: V. Kuzmichev & H. Koziura, driezet
Diagram 5: A Kuzovkov, driezet
Diagram 6: H. Prins & C. Sammelius, driezet
© Henk P rins
Henk Prins

Verootmoediging

Onderwijs uit

Paulus’ bekering

John Preston

120 pagina’s

E-book 12,49 16,95

De puritein John Preston gaat in dit boek heel diep in op de bekering van Paulus zoals die in Handelingen 9 beschreven staat. Hij behandelt een drietal stellingen en sluit het boek af door te beschrijven dat Christus uitnemend genadig is en niemand wegstuurt die tot Hem komt.

Speciaal aanbevolen

Het wonder van Gods genade

Overdenkingen over de orde of de gouden ketting van het heil

Dr. P. de Vries

328 pagina’s 19,95

Bij de inhoud van de Bijbelse boodschap behoort ook de orde van het heil. In deze studie wordt duidelijk gemaakt dat alle schakels van de orde van het heil vanuit Christus en de gemeenschap met Hem moeten worden verstaan.

Vragen op de levensweg

John Newton

104 pagina’s E-book 10,49 13,95

John Newton was slavenhandelaar maar werd na zijn bekering predikant. Zijn leven zat vol gevaren, reizen en nog veel meer Jongeren en ouderen lezen graag over deze avonturen De geloofskennis die hij in al deze ervaringen opdeed, deelde hij met iedereen die hem schreef.

Over geloof en geloven

Ds. G.H. Kersten

Meer dan overwinnaars

232 pagina’s 24,95

Boom der belofte

Alexander Stewart

Geloven!

De meditatiebundel ‘Meer dan overwinnaars’ is regelmatig als de meest inhoudsvolle uitgave van ds. G.H. Kersten bestempeld. Hierin worden de oudtestamentische geloofsgetuigen uit Hebreeën 11 kernachtig beschreven.

Getuigen van Christus

Portretten van christelijke gereformeerde predikanten

Ds. H. van der Ham

184 pagina’s 19,95

456 pagina’s 34,95

Het Oude en het Nieuwe Testament zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In het Oude Testament komen veel typen en ceremoniën voor, die een diepere betekenis hebben vanuit nieuwtestamentisch perspectief. De tabernakel bijvoorbeeld. Of offers die gebracht moeten worden.

Over kerkmuren heen is er belangstelling voor de Schriftuurlijk-bevindelijke prediking in de Christelijke Gereformeerde Kerken. In deze bundel vindt u portretten van predikanten die tot rijke zegen waren: J.J. van der Schuit, G. Blom, G. Hamstra, D.J. Klein Onstenk en P. Beekhuis

Hard geslagen, niet gebroken

Leven en lijden van de Hongaarse ds Istvan Sipos

W.B. Kranendonk

112 pagina’s E-book 8,99 11,95

De driemaal gepromoveerde Istvan Sipos (1907-1997) was een Hongaars Hervormd predikant die de zorg voor een plattelandsgemeente verkoos boven een carrière in de wetenschap Tijdens de Duitse bezetting en in de jaren dat communisten het in Hongarije voor het zeggen hadden, werd hij meer dan tienmaal gearresteerd.

Wat Comrie jou leert in Het ABC van het geloof Jeroen Kriekaard

128 pagina’s E-book 7,99 10,95

Jaren geleden schreef dominee Comrie een heel bekend boek. De titel van het boek luidde: ‘Het ABC des Geloofs’. Daarin schrijft hij over wat het ware geloof inhoudt. In dit boek is geprobeerd de boodschap van ds. Comrie zo getrouw mogelijk over te brengen in jouw taal.

Thomas Scott

Theoloog van gewone mensen C. van der Meiden

120 pagina’s E-book 11,99 15,95

Thomas Scott (1747-1821) was predikant in de Anglicaanse Kerk, met aanvankelijk vrijzinnige opvattingen. Bij zijn bekering heeft John Newton een belangrijke rol gespeeld. Zijn belangrijkste werk is zijn Bijbelverklaring, die brede aftrek vond en in de Engelstalige wereld een grote invloed heeft uitgeoefend.

Zoek om eenhoek

Alle verborgen woordenmaken één knikenkunnen elkaar kruisen.

ANTIGUA BEKER

BRONWATER

BRUIN

DERDEWERELDKOFFIE

ESPRESSOAPPARAAT EXTRA GROTEBOON FILTERZAKJE

GEMAK

Oplossing:

HOOGTELIGGING INSCHENKEN

ITALIE

KEURMERK

KOEKJE

KOFFIECULTUUR

KOFFIE-EXTRACT

KOFFIEKRANSJE

KOFFIEPLANTAGE

KOFFIEZETAPPARAAT KOPENSCHOTEL

LEKKER

LEPELTJE

LONDEN

METMELK EN SUIKER

MOKKA

PONDSVERPAKKING

PROCEDE

SERVEREN SMAAKKARAKTER

SUPERMARKT

TE STERK

WERELDMARKT

WERELDPRODUCTIE

ZADEN

ZILVERVLIES

ZOETSTOF

Zie rd.nl/raamtekening voor een handleiding en de tekening in spiegelbeeld

de Garantie

gebruikteauto?

jongegebruikte

Daarnaastishet ookmogelijkeenautonaarwensteimporteren. Wijgaranderenkwaliteiteneengunstigeprijs.

Auto’s met meerdere zitplaatsen

We hebben onder het label 7Zitter.nl een ruime voorraad auto’s met meer dan 6zitplaatsen. Ubent vanharte welkom om te komen kijken en vergelijken!

Welkom bijGarageG.Geurtsen

B.V.voor: APK-keuringen, onderhoud, reparatie, storingsdiagnose,gratisvervangend vervoer,accessoires,uitlijnen, lease, schadeherstel,ADASkalibratie

Garage G. Geurtsen en 7Zitter.nlzijn beideonderdeel vanGeurtsenGroep Wil jij va jouwvakg richting aan jong

Klompersteeg 19 | Veenendaal | 0318- 51 5400 | 7Zitter.nl | garagegeurtsen.nl

Wij werven en matchen

Ontdek jouw kansen in christelijk-reformato

christelijk-reformatorisch onderwijs!

1 2 3 4

Wij werven personeel voor de christelijkreformatorische onderwijssector.

Wij begeleiden en leiden op

We werken binnen meerdere samenwerkingsverbanden, ontwikkelen leergangen voor (speciaal) onderwijs en dichten de kloof tussen PO, VO en studenten via projecten.

Wij helpen professionaliseren

Wij bieden tal van doorontwikkelingsmogelijkheden voor onderwijzend personeel.

Wij initiëren experimenten

Wij zetten innovatieve experimenten in om het personeelstekort in het onderwijs op te lossen.

Zweedse puzzel

Los de Zweedse puzzel op en breng daarna de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes in de oplossingsbalk.

DEEL V.E. KACHEL

VLEESWAAR

VOEDINGSSTOF 2 VOORZETSEL WAGEN VLEGEL

GEZANG TAAK

SPAANS VISGERECHT BAAS CURRICULUM VITAE

VOORDAT

DORSTLESSER SMAL

BLADGROENTE UITKOMST VAN EEN OPTELLING IEDER STEEKSCHOP

ZEEPLANT

KIJKBUIS

BELANGRIJK PERSOON

BEZITTELIJK

ZUIGBUIS

CRÈME 3

ROOTSdating.nl

Binnenlandse kerkdiensten

Nederlandstalige diensten in het buitenland

Bijbelgetrouwe diensten in het buitenland

Beroepingswerk

Afscheid & intredediensten

Partners van kerken

Kerktijden.nl is het grootste platform voor actuele en betrouwbare kerkelijke informatie van Protestants christelijk Nederland Scriba’s en preekregelaars worden ontzorgd, doordat zij alle preekbeurten, beroepingswerk, intredediensten en afscheidsdiensten op één website kunnen invoeren Daarnaast vinden kerkgangers alle praktische informatie over kerkelijke gemeenten in binnen- en buitenland op één plek

Deel 1 Beroemd!

104 pagina’s

E-book 7,99 9,95

Mats en Rosa

Serie geschreven door Janco Bunt-Koster

Beroemd worden! Dat is wat Rosa en Mats heel graag willen. Maar hoe doe je dat?

104 pagina’s

E-book 7,99

Deel 2 Giga-gevaarlijk!

Wat een troep ligt er op straat! Juf Juul heeft er iets op bedacht. Een Giga-Groenplan: de leerling die het meeste zwerfafval vindt, wint een prijs

Deel 3 Tikkie anders!

136 pagina’s

E-book 7,99 10,95

Je zult maar een bijzonder cadeau op wielen voor je verjaardag krijgen, zoals Mats. Hij heeft er dolle plannen mee en doet daar heel geheimzinnig over.

Ga naar uw boekhandel, bestel op debanier.nl of bel 055-5390650

152 pagina’s

E-book 8,99 11,50

Deel 4 Onwijs tof!

Mats weet het zeker: Hij gaat solliciteren voor kinderburgemeester. Er valt heel wat op te knappen in hun school, want pestgedrag moet afgelopen zijn.

Bijbelse namenpuzzel

Lees de zinnen en bedenk over wie het gaat. Kies een van de namen. Om te helpen zijn ook de Bijbelhoofdstukken aangegeven. De letters achter de namen vormen drie woorden. Hierover gaat het in Lukas 11 en in Efeze 6. Welke drie woorden?

ABRAM [e]

ASAF [p]

BILEAM [e]

DAVID [g]

EHUD [i]

ELIHU [e]

EZAU [a]

GOLIATH [h]

JEREMIA [s]

JOZUA [d]

JUDAS [r]

MARIA [w]

NEHEMIA [u]

PETRUS [e]

SALOMO [l]

1. Een Man tegenover hem met een uitgetrokken zwaard in zijn hand

2. Hij trok zijn zwaard en sloeg een dienstknecht zijn oor af.

3. Tegen David: “Ben ik een hond dat je tot mij komt met stokken?”

4. Hij werd boos en sloeg de ezelin met een stok

5. “Breng een zwaard, snijdt het levende kind in tweeën.”

6. “Vrees niet, Ik ben uw Schild, uw Loon zeer groot.”

7. Volgens Simeon zal een zwaard door haar ziel gaan.

8. “Op uw zwaard zult gij leven en uw broer dienen.”

9. De vurige pijlen van de boog, het schild en het zwaard.

10. “Ik ben minder van dagen maar jullie zijn stokoud.”

11. Hij nam twee stokken: Lieflijkheid en Samenbinders.

12. Met hem kwam een grote menigte met zwaarden en stokken.

13. Achter de muur zette hij het volk met hun zwaarden.

14. “Het zwaard heeft mij van kinderen beroofd.”

15. Hij verzekerde in de binnenste kerker hun voeten in de stok

16. Met zijn linkerhand nam hij het zwaard van zijn rechterheup

17. “Trek uw zwaard en doorsteek mij daarmee.”

18. “U bent met mij, Uw stok en Uw staf die vertroosten mij.”

: . . .

Naam: Woonplaats:

SAUL [n]

STOKBEWAARDER [t]

ZACHARIA [n]

Genesis 15

Genesis 27

Numeri 22

Jozua 5

Richteren 3

1 Samuel 17

1 Samuel 31

1 Koningen 3

Nehemia 4

Job 32

Psalm 23

Psalm 76

Klaagliederen 1

Zacharia 11

Mattheüs 26

Lukas 2

Johannes 18

Handelingen 16

Adres:Postcode: Oplossing

Zorg voor goed zitten

• Gratis advies aan huis in heel Nederland

• Laagste prijsgarantie

• Tot 5 jaar zekerheidsgarantie

Naarmate we ouder worden, word goed zitten steeds belangrijker. De behoefte om (soms) wat vaker te gaan zitten neemt toe.

Uiteraard blijft het advies zoveel mogelijk bewegen belangrijk.

Veel zitten is ten diepste een slechte bezigheid.

SHOWMODELLEN UITVERKOOP

• Omruilgarantie

De overheid noemt het zelfs ‘het nieuwe roken’.

Wij van Zitmeesters begrijpen dat, maar hebben daar een andere visie op: Verkeerd zitten is ‘het nieuwe roken’!

Wilt u ook goed en comfortabel zitten?

Vraag snel onze vernieuwde brochure aan voor meer info over goed zitten of maak direct een afspraak

Bel 078 - 200 1236 of maak een afspraak via www.zitmeesters.nl voor onze showroom aan huis.

Samenwerking met ergotherapeuten

Troost

Pagina 34

Pagina 37

OC K

VL OT AH A

ED AK PA N

AR ME NS LA

WK AT N

ME EO PA

GE SP KA S RO OK T WI SK ES ST

ZE EP EH BO

NI DI OO T

OG EN KR AS

Pagina 41

Vrees nietwant ik verkondig u groteblijdschap heden is voor ude Zaligmaker geboren

Pagina 44

Spinnetje A

Pagina 45

GS TU KJ E ES UC

ZO LD ER H IE NS TO UT

NI EZE NW O

EA ET

RK RA KE ND

EA OO OM A

LE ZE NO UD T

KE DA LI

KN IE EG EL

Pagina 47

Vrede

Pagina 49

Sneeuwpop C

Pagina 57

Soort

Pagina61

Alle blijdschapenvrede

Romeinen15:13

Paulus (hij is de schrijver vandeRomeinenbrief)

Pagina 65

De mooiste winterbloeier

Pagina 69

Stamppot

Pagina 72

TotZijngedachtenis

HC Zondag28antw.75 en HC Zondag 29 antw.79

Pagina 73

1 Taiwan, 2 Gambia, 3 prisma, 4 wreker, 5 breker, 6 Sakser, 7 klonen, 8 katrol, 9 siësta, 10 Nantes, 11 retina, 12 sonate

Pagina 79

Benjamin,Malchus, Tabitha

Pagina 81

Sudoku2-4-6-8

Pagina 89

Koffiemet melken suiker

Pagina 93

Sudokuchaos

Maiskolf

Sudokukiller

SudokuX

Grootste keus

17.500 m2 Keuken - Bad - Vloer - Kast

Doorlopende beursachtige presentatie: alles onder één dak bij Roescher!

Nieuwe keuken of badkamer nodig? Maak er een uitje van. Ga naar Paul Roescher Megastore in Apeldoorn of Rijssen. Met ruim 17.500 m2 vloeroppervlak vindt u daar de allergrootste collectie keukens, bijkeukens, badkamers, tegels, kasten en houten vloeren van Europa. Lager in prijs dan waar ook!

Duitse TOP-Kwaliteit keuken

Dagje uit wordt verzorgd met lunch in ons restaurant

Onze kok geeft dagelijks demonstraties in koken, bakken en stomen en spraakgestuurde apparatuur

Voorzien van wereldtop apparatuur met de allerlaatste technologische ontwikkelingen, robuuste kwaliteit scharnieren en laden met 20 jaar garantie! Elders betaalt u voor deze complete keuken minimaal 25.915,-. Onder andere inclusief luxe kookplaat met geïntegreerde afzuiging, tiptoets magnetron en RVS kokend waterkraan.

Bezoek onze showroom en profiteer!

Openingstijden of een afspraak

Scan de QR-code voor de openingstijden of om een afspraak te plannen.

Info 0548-540340

Profiteer van het combi-voordeel!

Bij aankoop van een keuken krijgt u 10% korting op de badkamer, kasten en/of een eettafelset Vervolgens 5% op uw parket-, pvc- of laminaatvloer Kortom, hoe meer u koopt, hoe voordeliger het wordt!

Maak gebruik van ons gastvrij Twente arrangement!

Overdag bent u onze gast en wordt u persoonlijk geadviseerd ’s Avonds ontvangt u een diner en een overnachting in een viersterren hotel.

Na het ontbijt heeft u de dag voor uzelf

Dit arrangement kost slechts €25 voor 2 pers.

Compleet met fontein met zwarte

GEZOND

WetenschapsjournalistWimvanHengelvolgtnieuwsover medisch-wetenschappelijkonderzoek,voedingeneengezondeleefstijl

Meer speeksel door mobiel

Veelmobielbellenbevordertdespeekselproductie,meldenIndiaseonderzoekersin eenwatoudere,maarniettemininteressantestudiebijhonderdproefpersonen.

Demannenenvrouwenbeldendagelijksruimtweeuurmethunsmartphone. Deonderzoekersmatenviaecho-onderzoekdebloeddoorstromingenspeekselproductievandeoorspeekselklierenende

onderkaakspeekselklierenaanbeidezijden vanhetgezicht. Despeekselproductieendebloeddoorstromingdoordeklierenaandedominante ‘belzijde’lagensignificanthogerdanaan deanderegezichtskant.Daarmeeisvolgens deonderzoekersaangetoonddatlangdurig bellenzorgtvoorbiologischeveranderingenindespeekselklieren.

Snotneus

Jeneussnuitenisnietdebesteoptiebijeenverkoudheid, waarschuwtKNO-artsGodelieve Damen,verbondenaanhetRadboudumc.Snuitenzorgtvooreen verhoogdedruk,waardoorsnot zichkanbewegennaardeneusholtesenviadebuisvanEustachius naarhetmiddenoor.Virussenen bacteriëninsnotkunnenvoorhoofdsholte-enoorontstekingen veroorzaken.„Beterisdeneusophalen,waardoorhetsnotindekeel belandt,vervolgensindemaag terechtkomt,waarmaagzuurde virussenofbacteriënuitschakelt. Ditisdenatuurlijkemanierom snotaftevoeren.”

Alsophalenonvoldoendehelpt, raadtDamenaanomdeneuste spoelenmetzoutwater.Neusspraysmetxylometazolineraadt zeaf.Ditstofjekanhetneusslijmvliesbeschadigen.

Ventilatie slaapkamer voorkomt dufheid

Goedeventilatievan(vaak goedgeïsoleerde)huizenen scholenisbelangrijk.Niet alleentegenhetvoorkómen vanschimmels,maarook omhetkoolstofdioxidegehalte(CO2)binnende perkentehouden.

HetCO 2-gehalteinbijvoorbeeldslaapkamerskan hoogoplopenbijslechte ventilatie Datblijftniet zondergevolgen,waarschuwtvoedingskundige JuglenZwaanopzijnwebsite.Hijdookindeonderzoekenenvonddathoge CO 2 -concentratiesinhuis kunnenleidentotafname vancognitievevermogens (geheugenfunctie,denk-en leerprestaties,concentratieproblemen),dufheid, hoofdpijn,duizeligheiden vermoeidheid.

DeconcentratieCO 2 in deluchtwordtgemetenin partspermillion(ppm). Normalewaardenvoor

buitenzijn380-500ppm, voorbinnen600-800ppm. Vanaf1000ppmkunnen deeerstemerkbareeffecten ontstaan.Zorgdusvoor goedeventilatie.Aanschaf vaneenCO 2 -meterkan helpendzijn.Zezijnopveel plekkentekoop.

Deboekenwereld doorvoor vrede

”Vredeopaarde”zongendeengelennade geboortevandeHeereJezus,endatwaswatHij deedennogaltijddoet:Zijnvredegeven.Maar Hijgaf,bijmondevanPaulus,ookiedereendie inHemgelooftdeopdrachtomhetEvangelie vandevrededoordewereldteverspreiden. Tallozemannenenvrouwenhebbendatinde eeuwendievolgdeniederophuneigenmanier gedaanendaardoorhebbenvelenwereldwijd devredevanGodlerenkennen.

Reis door het lezen van hun verhalen de wereld over –van China tot Ecuador en naar Somalië– en laat je door de getuigenissen van deze vredebrengers en vredeontvangers bemoedigen, maar ook inspireren om zelf een verkondiger van het Evangelie van vrede te worden. 23

1 Afghanistan|Deafvallige(Cristian Nani)

2.Afghanistan|Inhetlandvande blauweboerka’s(KateMcCord)

3.Afghanistan|Dehoogsteprijs(HannelieGroenewald)

4.Afrika|Ismaëlkomtthuis|(Jerry Trousdale)

5.Australië|Levenzonderbeperkingen (NickVujicic)

6.China|Duizendmijl(ArchibaldE. Glover)

7.China|Deopiumslaaf(Howard Taylor)

8.Duitsland|DedomineevanBuchenwald(A.B.Goedhart)

9.Ecuador|Vijfkruisenindejungle (ElizabethElliot)

10.Eritrea|Hetliedvandenachtegaal (HelenBarhene,EmmaNewrick)

11.Guinee-Bissau|Heldenopstokken* (FrankvanderMaas)

12.Hongarije|Hardgeslagen,niet gebroken(W.B.Kranendonk)

13.India|Ikbenbereid(Johnnie Moore)

14.India|Gevondendoorliefde(Rahil Patel)

15.Indonesië|Hijwaserbij(Keesen FiekeGoedhart)

16 Irak|Indeschaduwvanhetkalifaat*(JacobHoekman)

17 Iran|Watniemandzag*(Naghmeh AbediniPanahi)

18.Iran|GevangeninIran(Maryam Rostampour,MarziyehAmirizadeh, JohnPerry)

19.Israël|OntmoetinginJeruzalem (DerekPrince)

20.Israël|ZoonvanHamas(Mosab HassanYousef)

21.Laos|Nooitkeerikterug(JanPit)

22.Marokko|Dezoonvandeimam* (RaschidIdrissi)

23.Mexico|Avondmaalmetontbijtkoek*(KlaasMuurling)

24.Midden-Oosten|Geloofsheldinnen*(TomDoyle)

Daniëlle Heerens

25.Midden-Oosten|Ooginoogmet Jezus(SamaaHabib,BodieThoene)

26 Nederland|Knock-out(JoopGottmers,HenkStoorvogel)

27.Nederland|DeBijbelindeBijlmer (SamuelLee)

28.Nederlands-Indië|MoesjeAlt (CeesvanderLaan)

29.Nigeria|Kalifaatofdekogel(MarjonvanDalen)

30.Nigeria|OntvoerdindeNigerdelta (DavidenShirleyDonovan)

31.Noord-Korea|LichtvoorNoordKorea(EstherChang,EugeneBach)

32.Oekraïne|VolgMijna(SteefPost, FilipUijl)

33.Oost-Europa|Undercovervoor God*(Dick.W.Langeveld)

34.Oost-Europa|Godssmokkelaar* (AnnevanderBijl)

35.Oost-Europa|Bijbelsalsbrandstof* (JanZwart)

36.Pakistan|Eindelijkvrij(AsiaBibi)

37.Pakistan|IkzochtAllahenvond Jezus(NabeelQureshi)

38.Polen|Inhetgeheimgeloven (TomášHalík)

39.Roemenië|Hijkentmij!(Silvia Tarniceriu)

40.Saudi-Arabië|Dehoogsteprijs*(H. EdwardPruitt,EmirFethCaner)

41.Schotland|TweeSchotsekruisgezanten(LeenJ.vanValen)

42.Sudan|InhandenvanIS*(Petr Jasek)

43.Somalië|HetdwazevanGod(Nik Ripken)

44.Vanuatu|ManvanTanna(MaartenBrand)

45.VerenigdeStaten|Eenonwaarschijnlijkebekering(RosariaChampagneButterfield)

46.VerenigdeStaten|Hetkruisinde asfaltjungle(DavidWilkerson)

47.VerenigdKoninkrijk|Susie(Ray Rhodesjr.)

48.Vietnam|Hetnapalmmeisje(Kim Phuc)

49.Zweden|Liefdewerdmijnwapen* (SoheilaFors)

Indetitelsmeteen*erachterspelen ookanderelandeneenrolvanbetekenis.

Deuiis debeste

marielle@rd.nl

Watisjelievelingsgroente?Zomaar, op eendoordeweeksemiddag, kwamdezevraag hier voorbij

De komkommer scoorde hoog

Endiestaatookinmijntopvijf.Maarhelemaal bovenaanzetikdeui.Eerlijkgezegdhebikeen hekel aan vragen in de categorie ”lievelings” Mijnlievelingseten?Teveel.Lievelingskleur?Ik houjuistvankleurenbijelkaar.Maardielievelingsgroente,daarhoefdeiknietlangovernate denken.Wanthoezouhetindekeukenmoeten zonderdeui?Jestrooituirauwopjefrikandel speciaal(toenikmijnkroostdaaraanherinnerde, steegdeuimeteeninachting),jekunterfantastischesoepvanmaken,jekuntuibakken…Maar

vooral:inhaastelk gerecht zorgen uien voor extrapit en diepte. Niet gek dus, datdewoorden„Pelensnippereenui”inzoveelrecepten zijnterugtevinden.Ookdepastasausvandeze weekstartmetuistukjes.Zekrijgendetijdom langzaamgaartewordenondereenrondjebakpapier.Eencartouche,inkeukentermen.Indit gevalzorgthetgeïmproviseerdedekseltjedater nietteveelvochtverdampt,waardoordeuirustigkansmoren.Overigensisdehoofdrolindit recept–datinkleineportiesalsfeestelijkvoorgerechtjekandienen–uiteindelijkweggelegdvoor deknolselderijendepaddenstoelen.Wantzois deui:eenonmisbaresmaakmakerdienietopde voorgrondhoefttestaan.

beeld RD

Pasta met knolselderij

Ingrediënten (voor 4 personen, of als voorgerechtje voor 8): 1 kleine knolselderij (ong. 700-800 g), 3 kleine uien, 2 tenen knoflook, paar takjes tijm, flinke hand platte peterselie, 500 g kastanjechampignons, 300 g oesterzwammen, 100-150 ml slagroom, 150-250 ml kippenbouillon (van een half blokje), 350 g pasta (farfalle), 2 tl kruidenmix Funghi Trifolati (blikje, Jonnie Boer; of gebruik gedroogde rozemarijn, uipoeder en zwarte peper), olie om in te bakken, vel bakpapier.

Bereiding:

1. Schil de knolselderij. Snijd de ene helft in blokjes van ongeveer 1 centimeter, de andere helft in miniblokjes. Pel de uien en snipper ze. Pel de knoflooktenen en hak fijn.

2. Verhit in een middelgrote (kook) pan een scheut olie. Bak ui en knoflook kort aan. Leg een rondje bakpapier ter grootte van de pan op het ui-knoflookmengsel, voeg 2 takjes tijm toe en laat het zeker 15 minuten op laag vuur garen. Schep af en toe om.

3. Verwijder het bakpapier, voeg dan de grote knolselderijblokjes toe. Bak kort op hoog vuur, schenk er ongeveer 250 ml water bij. De groenten mogen net onder staan. Laat in zo’n 30 minuten gaar worden

4. Bak nu de blokjes knolselderij in een flinke laag olie goudbruin. Gebruik een pan die goed heet wordt. Laat uitlekken op keukenpapier. Snijd de champignons in partjes, scheur de oesterzwammen in reepjes. Bak ze in

dezelfde koekenpan met wat olie in etappes op hoog vuur gaar, zodat ze aan de randjes knapperig worden. Bestrooi met zout en de funghikruiden.

5. Kook de pasta beetgaar. Pureer intussen het knolselderijmengsel, samen met slagroom en bouillon, zodat een dikke, witte saus ontstaat. Proef op zout. Schep de pasta door de saus. Houd eventueel wat achter ter garnering Leg de paddenstoelen op de pasta, bestrooi met tijmblaadjes, gehakte peterselie en de gefrituurde knolselderijblokjes.

Wandeling

Locatie

Breda

Start

P-plaats Achter de Lange Stallen (of NS-station)

Lengte 6,5 km

NassaustadBreda

Geertje Bikker-Otten

EenwandelingdoorBredapaktuitalseenstoomcursusvaderlandse geschiedenis.Develemilitairenopstraatdiezichnaarhunvolgende leshaasten,gevendestadeenon-Nederlandstintje.

Breda:volgensmijwasiker nognooitgeweest.Maarhet blijkteenstadvolhistorische sporentezijn.Opeenvroege morgengaikoppadaandehand vandeNassauMonumenten-route, gedownloadvaninternet.Datblijkt eenuitnodigingtotronddwalen,want eenroutebeschrijvingontbreekt.De foldervolstaatmeteenplattegrond vandebinnenstadvanBredamettien nummersbijlocatiesdieeenrelatie hebbenmetdefamilieNassau–het voorgeslachtvandekoninklijkefamilie.Hetisdebedoelingdatdewandelaarzelfopbasisvandieaanwijzingen zijnwegzoekt.

Omeenwillekeurigereden–delocatievandeparkeerplaats–gaikdeze nummersinomgekeerdevolgordeaf: eerst10,totbesluit1,deGroteKerk. Hetbegintmeteenzoektochtnaarde zogenaamdeHofhuizenBruheze,aan deNieuwstraat.Huisnummer23,de middelste,isin1371gekochtdoorJan IIIvanPolanen.In1403trouwdezijn dochter,de11-jarigeJohanna,metde DuitsegraafEngelbrechtvanNassau, leesikindetekst.Zokwamdeconnec-

tietussenBredaenhetNederlandse koningshuistotstand.

Terplekkeisernietveelmeerwat daaraanherinnert.Depandenherbergeneenhorecagelegenheid,Hotel NassauBreda.Denaam”Liefdesgesticht”,opeenvandegevels,verwijst naardeordevandefranciscanessen diehierin1849zijnintreknam.In devensterbankenstaanreligieuze voorwerpendienaardezeperiode verwijzen.Nergensoranjeparafernalia tebekennen.

Dewandelingvoertlangseenaantalanderehofhuizen,vaaknogmet

In de Grote Kerk is de Prinsenkapel en er zijn verschillende

Nassaugraven

Voor een kaartje en de routebeschrijving: rd.nl/buiten

eenhistorischebinnenplaats,maar inmiddelsingebruikalsappartementenofstudentenkamers,aande hoeveelheidbrievenbussentezien. ViahetKasteelpleinbereikjehet KasteelvanBreda,gebouwddooreen Nassau.Sinds1826huistdeKoninklijkeMilitaireAcademie(KMA)hier.De velegeüniformeerdejongemensen diezichperfietsoftevoetdoorhet centrumspoeden,zorgenvooreen on-Nederlandsstraatbeeld

Hethoogtepuntvandewandeling isvoormijhetBegijnhof.Nietalleen vanwegedebijzonderekruidentuinen demooiehuisjes,maarookomdater eendienstgaandeisindedaargevestigdeCatharinakerk.Verrassendom middenineenrumoerigestadopeens orgelklankentehoren.

Hetvoeltnatuurlijkomdewandelingtebesluitenmeteenbezoekaan deGroteKerk,metdaarindePrinsenkapelenverschillendeNassaugraven. Hetgebouwiszelfvooralmonument: kerkdienstenwordenernietmeergehouden.Erstaatnogmaaréénbank: degenediebestemdwasvoornazaten vandefamilieOranje-Nassau

TIP #1

Begijnhof

Het Bredase Begijnhof dateert uit 1267. Een van de huisjes is ingericht als museum. Bezoekers krijgen hier een indruk van hoe een begijn leefde Verder is er een presentatie over de laatste begijn die in dit Begijnhof woonde, Cornelia Frijters (1909-1990).

> begijnhofbreda.nl/bezoekersinfo

TIP #2

Grote Kerk

De Grote Kerk in Breda –die niet meer in gebruik is voor zondagse erediensten– is bijna dagelijks (gratis) toegankelijk. Een audiotour geeft gedetailleerde informatie over de geschiedenis van de kerk, de stad en de familie Oranje-Nassau.

> grotekerkbreda.nl

Muziektipsvanredacteur GertdeLooze

Evan Bogerd speelt adventsmuziek

WekelijksvindteropwoensdageenlunchconcertplaatsindeAmsterdamseWesterkerk.Hetconcertvan27novemberwerdgestreamd enmetderesterendelunchconcertenditjaargebeurt datook.EvanBogerdspeeldeop27novemberadventsmuziekvanKarg-Elert,BachenMendelssohnenhij improviseerde.

Pianowerkenvan RoelanddeReuver

RoelanddeReuvermaakteeennieuwalbum:”LaVie”.Daaropspeelt demuziekdocenttiennieuwecompositiesvaneigenhand.Opde vleugelklinkenonderandereCheerfulness,Rêverie,Riverdance,Linda,Mélancolie,SpringtimeenMountainStream.

> web.familystream.com/album/la-vie

Kerstconcert door Jigdaljahu

Hetkerstconcertuit2023vanchristelijkkoorJigdaljahuonderleiding vanBertNoteboomisterugteluisterenentekijkenopYouTube. Onderanderehetlied”Heerlijkklonkhetliedder Eng'len”ineenarrangementvanLennartMoréeen ”OnceinRoyalDavid’sCity”ineenbewerkingvoor orkestenpiano.

Eerbetoonvan LucieHorsch

BlokfluitisteLucieHorschbrengteeneerbetoonaanblokfluitpionier FransBrüggen(1934-2014).ZeblaastopdezecdhistorischeinstrumentendieBrüggenheeftverzameldnieuwlevenin.HetOrchestraofthe EighteenthCenturyisookvandepartij.

> rd.nl/nieuwverschenen

Kerstmet Bach in Culemborg

BachsWeihnachtsoratoriumdateertvan1734enklonkoorspronkelijk tijdenskerkdiensten.VocaalensembleSonanteVocale,orkestCapella MariaBarbaraensolistenvoerendeeerstedriedelenvanditberoemdekerstoratoriumuitop14decemberinCulemborg.

> rd.nl/concertvandeweek

Tijd uitkopen

Op4januari1629werdde ZeeuwsepredikantWillem Teellinck(1579-1629)50jaar Toenhijerovernadacht hoeveeldagenvanzijn levenzondernutvoorbij warengegaan,spoordedat hemertoeaanomelkedag enkelegeestelijkegedachtenopteschrijven.DitspiritueledagboekvanTeellink, ”Tijdwinnen”(uitg.Den Hertog,220blz.,€19,90),is nuopnieuwhertaaldenvan eeninleidingvoorziendoor C.Bregman.„OchHeere, leermijvoortaanmijntijd tochbeteruittekopen.Leer mijopdeaangenametijd, dedagderzaligheid,beter achtteslaan.Leermijom Uwbemoeienismetmij beteraantewendenenleer mijmijnzaligheid–met vreesenbeven–beteruitte werken.”

Leestipsvanboekhandelaar Pleun-JanHeistek

Opvallende verhalen

”Vanwiewasdepreek?”van N.Verdouw(uitg.DeRamshoorn,214blz.,€19,95) bevat25verhalenoverpredikanten;vanAangeenbrug totWink.Ds.P.Honkoop krijgtindeoorlogdezekerheiddatdenaarDuitsland weggevoerdejongensuit zijngemeenteterugzullen komen.„DeHeereheeftme bekendgemaaktdatHijdat doenzalopgrondvande bedieningdesverbonds.Zij hebbengedooptevoorhoofden.”Iederhoofdstuksluit afmetgespreksvragen.Verdouwvraagtbijbovengenoemdepassage:„Dominee Honkoopmochtgeloven datdeHeeredejongensveiligterugzoubrengen.Hij brachtdatinverbandmet hungedooptevoorhoofden. Probeerdateensvoorzichtiguitteleggen.”

HetBoekin

China

”DevrouwmethetBoek” vanM.A.Mijnders-van Woerdenheeftnuookeen mannelijkeevenknie:”De manmethetBoek”(uitg DeBanier,77blz.,€10,95), geschrevendoorJ.Kranendonk-Gijssen.Ditjeugdboek voorkinderenvanaf10jaar isuitgegeveninsamenwerkingmetBonisaZending,in verbandmethaar50-jarig bestaan.DeSchotseWilliam Burns(1815-1868)heeft twintigjaarhetEvangelie gebrachtinChina.Enkele brievendieBurnsaanzijn moederschreef,zijnindit boekopgenomen.„BidGod, moeder,ofhetWoordindat boektotzegenzalzijnvan develemensenvoorwiewe nietkondenpreken,maar dienuwelkunnenlezen hoezeGodkunnendienen.”

Nieuws met eenknipoog

Dovemuggenenblaffendepanda’s.Diekwamenhetafgelopen halfjaarinhet(dieren)nieuws.Welkeberichtenzorgdennog meervooreenglimlach,eenopgetrokkenwenkbrauwofeen geïnteresseerdeblik?Delaatstemaandvanhetjaarisbegonnen: tijdvooreenterugblik.

Op hetgehoor

Digitaal

Telaat indeles,omdatje moeitehebtmetklokkijken

Dovemuggen?Beginnovemberkwamhetnieuwsnaar buitendatwetenschappersvan deuniversiteitvanCalifornië, VerenigdeStaten,muggen doofwillenmaken.Als mannetjesmuggenopzoek gaannaareenvrouwtje gebruikenze hungehoor.Ze herkennenhet anderegeslacht aandevleugelslag

Datoverkwaminaugustuseenaantal leerlingenvaneenmiddelbareschoolin Roermond.Veelkinderenzijngewendomophun smartphonetekijkenhoelaathetis,maarvanafhet beginvanditjaarzijnmobieletelefoonsnietmeer welkomopschool.Detijdaflezenvaneengewoneklok vindendescholierenmoeilijk. Aanhetbeginvanhetkalenderjaarhingdeschool digitaleinformatieschermenop,zodatdeleerlingen zondermobieltochopdehoogtezijnvanroosterwijzigingen.Opdieschermenwordtnuookafentoe eendigitaleklokgetoond.Daarnaastvroeghet schoolbestuuraandeoudersoferthuis aandachtkonwordenbesteedaan klokkijken.

Zonder geluid kunnende dierenelkaar nietvinden, ontdektendewetenschappers.

Vooralvoorde bestrijdingvanziektesals malaria,knokkelkoortsen gelekoortsisdieontdekking vanbelang.Alsmannetjes-en vrouwtjesmuggenelkaarmindergoedkunnenvindenener daardoormindermuggenwordengeboren,wordenminder mensengepriktenbesmetmet eenziekte.

Zwart-wit

InseptembergingenopdeChinese socialemediafilmpjesrondvan blaffendepanda’s.Dedierenzijn tebekijkeninShanweiZoo,een dierentuinindestadShanwei. BijnavraagbleekdatdeChinese dierentuinhelemaalgeenpanda’s heeft.Inplaatsdaarvanzittener zwart-witbeschilderdechowchows–nden–inhethok. middelsisbijhetverblijfeenbordmet aatst,zodatbezoekerswetenwaarze naarkijken.

ho Inm uitleggepla

Chinesedierentuinenkwamenaleerderinhet nieuws.Zohadeenhoningbeerin2023veelwegvan eenmensineenberenpakenwerdin2013eenleeuw vervangendooreenharigehond.

Verdacht luchtje

Innovemberlagereenverdacht pakketjeopdestoepvanhet gemeentehuisinVlijmen,een dorpinBrabant.Depolitiewerd gebeldenallemensenmoesten hetpandverlaten.Depolitie zettehetgemeentehuismet lintenaf.

Eenspecialistwerdingeschakeldomhetpakjeeensgoedte bekijken.Nanauwkeurigonderzoekconcludeerdehijdathet verdachtevoorwerpgeenbom bevatte.Inhetdoosjezateen grappigkinderboekmetdetitel ”Wielietdaareenscheetje?”.Het iseengeluidenboek:jekuntvijf scheetgeluidenbeluisteren.Wie hetboekdaarheeftneergelegd, isonbekend.

Een kerkdieanderhalvemeterbovendegrond zweeft,ziejenietvaak.Injuliwerdde 144jaaroudekerkinhetGroningseOverschild‘opgetild’,omdatdefunderingversterkten rechtgezetmoetworden.Dooraardbevingeninhet gebiedishethistorischegebouwbeschadigd.Deeerste scheurenwerdenzo’ntienjaargeledenalontdekt,maar voordatdewerkzaamhedenkondenstarten,moesten dieeerstgoedvoorbereidworden.Onderdekerkwordenspecialepalengeplaatst.Aardbevingsisolatoren wordendiegenoemd.Hetenedeelvandepaalkan bewegen,hetandereniet.Zokunnendeschokkenvaneenaardbevinggoedopgevangen worden.Deverwachtingisdatdewerkzaamhedenin2025afgerond worden

pgetild

Onveilig

AmerikaansejongerendragengraagCrocs.Inoktober kwaminhetnieuwsdat scholenindeVerenigde Statenkinderenverbieden omdietedragen.Crocs zijnnietveilig,vinden tientallenschoolbestureninminstenstwaalf Amerikaansestaten.Ze zorgenvoorongelukken. Eenanderargument wasdatsommigekinderenindeklasmethet schoeiselovergooien

InNederlandzijnCrocs nietverboden.Bijvoorbeeld doorverpleegkundigen wordendeinstappersnog veelgebruikt.Maarvolgenspodologen–mensen dieverstandhebbenvan voeten–kunnenCrocs voetproblemenveroorzaken.Jekunterspierpijn vankrijgen,doordathet schoeiselnietgoedaan devoetenzit.Endoorhet materiaalkunjelastkrijgenvanvoetschimmel.

Vul de lege hokjes in met een getal van 1 t/m 9 Gebruik elk cijfer een keer in elke rij, elke kolom en elk vak van 3 x 3.

Oplossing vorige keer:

Zweedsepuzzel

Prijspuzzel

Onder de inzenders van de goede oplossing wordt een prijs weggegeven. Stuur uw oplossing voor 12 december bij voorkeur per mail naar puzzel@rd.nl of anders per briefkaart naar

Reformatorisch Dagblad, Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn

De prijs voor deze week is een cadeaubon ter waarde van 25 euro van De Boekenkamer te Kootwijkerbroek

Vorige week is de prijs gewonnen door H. Paalman uit Rijssen.

Cryptogram

Horizontaal

1 Langzamerhand komt hij rustig bij (7); 7 Twee paar knippers voor een oude rechtbank (11); 10 Het zit wel goed met dat rijwiel (9); 11 De bedoeling van het ontwerp (5); 13 Daarin raken honden opgefokt (6); 14 Van binnen ging het om een rij linken (8); 15 Met een orgaan van een kwal komt hij onder het tentdak (5); 16 Plaatsgebonden? (8); 18 Een dag vrij nemen om lekker te scheuren (9); 20 Volgens plan met de vensters erin (7); 24 Geen standaard zonder vorm (11); 26 Het langzaam afnemen van aanzien (9)

Verticaal

2 Een kever in het duivenhok zet de toon voor een Spaans gerecht (8); 3 Door de wolken trappen (12); 4 De eerste strik voor de borgtocht (4); 5 Groeien daar leeuwenbekjes, paardenbloemen en berenklauwen? (10); 6 Hij spaarde te wanhopig (9); 8 Morsen en oneerlijk te werk gaan (7); 9 Met een laagje ijs ouder geworden (6); 12 Deegslierten in het haar (7); 17 Bij de ongewenste e-mails komen vreemde kaarten terug (4); 19 Raadsel: vervoermiddel voor noot (5); 21 Reeds dat meisje kende de plant (6); 22 Dat kan een toon wezen

in het twaalftal (5); 23 Zijn essentie (5); 25 Komt later dan een noot bij het rijstgerecht (4).

Oplossing vorige puzzel

Horizontaal: 4 pagadet; 6 heupzwaai; 8 kwaadspreekster; 11 vooruitblikken; 12 idee; 13 goudgeel; 14 Wateren; 15 setting; 16 blauwdruk

Verticaal: 1 aanpassingsperiode; 2 vakwerkbouw; 3 benadering; 5 bejaardencentrum; 7 rein; 9 woordraadsel; 10 sikkel.

#werkmetovertuiging

“Metdeproducten vanEMG brengen we eenhoopvol en Bijbelsgeluid in onzemaatschappij. Ik vind hetmooi om hier mijnsteentje aan bijtedragen.”

-Henrieke

8,8

Werken met eenmissie!

ErdeeMedia Groepbiedt verantwoorde nieuws- en informatievoorziening voor christenen en niet-christenen en wil de Bijbelseboodschap latenhoren in onze maatschappij. Om dit werk door te laten gaan zijn we bedrijfsbreed op zoek naar nieuwemedewerkers, van een medewerker salessupporttot een redacteur RDMagazine.

Meer wetenover onzevacatures?

medewerkersonderzoek DUO market research

In contactkomen metEMG?Neem contactopmet HR-adviseur/recruiter Henriëttevan de Maat (06-28265507) en plan eenmeeloopmomentofeen koffiegesprek.

COLOFON

RDMagazine is een wekelijkse uitgave bij het Reformatorisch Dagblad.

Directie Ir. C. Heutink

Hoofdredacteur

Dr. ir. S. M. de Bruijn

Redactie Margreet van den Berg, Miranda van de Bruinhorst, Mariska Dijkstra, Janette Hertog, Clasina van den Heuvel, Eunice Hoekman, Chris Klaasse, Jaco van der Knijff, Rudy Ligtenberg, Gert de Looze, Mariëlle Oussoren, Roosmarijn Reijnoudt, Mirjam van der Sleen, Marjolein Snoeij

Ontwerp Corné van der Horst Vormgeving André Kikkert, Hans Kraayeveld

Redactie RDMagazine

Postbus 670

7300 AR Apeldoorn

055-5390222 rdmagazine@rd.nl

Abonneeservice

Postbus 613

7300 AP Apeldoorn 055-5390498 abonneeservice@erdee.nl

Adverteren

055-5390499 advertentie@erdee.nl

Tips voor de inhoud van RDMagazine? rdmagazine@rd.nl WhatsApp 06-43020391

EMG legt van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van een overeenkomst en om hen te informeren over producten en diensten. Voor meer informatie over het privacybeleid en de algemene voorwaarden van EMG, zie erdeeservice.nl.

„HijheeftIsraël,Zijnknecht, opgenomen. ”

Lukas 1:54

KerstisallereersteenfeestvoorIsraël.Godkomt metdegeboortevanJezustotZijnvolk.Datishet volkwaarmeeGodeeneeuwigverbondgesloten heeft.Naarhen,deverlorenschapenvanhethuis Israëls,isHijgezonden,zozegtHijlaterZelf. DeKnechtdesHeeren,JezusMessias,breektde muurdiescheidingmaaktetussenJoodenheiden voorgoedafdoorZichzelftelatenbrekenaanhet kruis.HijishetLichttotverlichtingderheidenenen totheerlijkheidvanhetvolkIsraël,zingtSimeon.

HET LAATSTE WOORD

GEZ N

Familie SaavedraGonzálezkomt nietinhet nieuws.Net als 2,8miljoen andere Venezolanenzijn ze gevlucht naar Colombia.Een fatsoenlijkeplekomte wonenhebben ze niet.Door hevige regenvalstaat hunhuisonder water. Toch houdt moederAyari hoop: ‘Ik bid totGod dat mijn kinderen kunnen studeren.’

WIJZIJN GEROEPEN HEN TE ZIEN. SPONSOREEN KIND OF GEEF EEN GIFT!

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.