In de Regio Midden - 22 november 2024 by Erdee Media Groep

Rust & Ruimte

Oud-directeur visveiling blaast

stoom af

Overwoekerde geschiedenisinsteen

In Loenenmalen ze nog om papier

Stoomin hedenen verleden

Maarten Dijkstra

Urk,Bommelerwaard,Loenenen,ietwatuitde route,Sommelsdijk –daarspelenderedactionele artikeleninditmagazinezichaf.

InUrkisde oud-directeurvandevisafslag,TeunVisser, drukmetheelanderedingendanharingenpaling.Hijkan zijneinukwijtinzijnhobby:hetbouwenvanstoommachinesopschaal.Hetvuurtjegingbrandentoenhij eenboekovermodelbouwlas.Geïnteresseerdeninzijn modellenkunnenzeop21decembertijdensdemodel-en hobbybeursinsporthaldeVlechttuinenopUrkbekijken. Alseenprojecttegenzat,kwamerweleensstoomuitde orenvanVisserensmeethijmetgereedschapomstoom afteblazen.InLoenenisookstoomtezien.Nietalleen ronddetoeristischestoomtreindiehetGelderseplaatsje passeert,maarookuitdeMiddelstePapiermolenlangshet ApeldoornsKanaal HetisdeenigepapierfabriekinNederlanddienogwerktmetwaterkrachtenstoom Elkeeerste woensdagindemaandishetproductieprocestezien. IndeBommeleraardtussenMaasenWaalstoomthet tegenwoordigweinig.Vroegerwel Rond59voorChristus dooddeendeporteerdeJuliusCaesarernaarschatting 135.000Germanen.TegenwoordigligtNieuwFortSint Andrieservredigbij.Metmosbegroeidesteenrestenherinnerenaaneenverledenwaarinhetstormdeenstoomde Sommelsdijkligtruim100kilometerwestelijkvanNieuw FortSintAndries.OokhetgebiedronddeZuid-Hollandse plaatsligterdoorgaansvredigbij,maarookdaarishet verledennooitverweg.Dat ontdektedetectoramateur ArcoHoekman.In2018vond hij700losseenzo'n3000 verkleefdemuntenineen akkermeteentotalewaarde vaneenmiljoeneuro.Het onderzoeknaardeeigenaar looptnogsteeds.Washet deroofbuitvandebekende piraatRodeKlaas?Volgend jaarwordthetduidelijk.

Visser bouwt stoommachines op schaal

pagina 10

Nieuw Fort Sint Andries herinnert aan Romeinen en Koude Oorlog

pagina 18

Nederlands enige papierfabriek op stoom en waterkracht

pagina 26

Wie verstopte de schat in de Sommelsdijkse akker?

pagina 34

Advertenties

Advertorials

Stichting Schuilplaats 17 | Van Dijk Buiteninrichting 23

Deze bijlage is een uitgave van Erdee Business en valt onder de verantwoordelijkheid van Commerciële Zaken van EMG. Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn.

Wij zoeken jou!!

BEN JIJ LOODGIETER/INS TALLATEUR

MET PASSIE VOOR PRECISIEWERK EN OOG VOOR DETAIL ?

Heb jij de basis van hetzinkwerk onderdeknieenwil je verder ontwikkelen en specialiseren?Kijkdan even wat wij te biedenhebben.

WAT BIEDEN WIJ: Haarbos 10 3953HAMaarsbergen

Afwisselend werk, mooie projecten

Gezellig,gemotiveerd team

Goedearbeidsvoorwaarde

Marktconform salaris,afhankelijk ervaring

Vakgerichtecursussen en opleidingen

033 -720 08 12

www.werkenbijduinkerke.nl

Kies uw tegels bij de man, die het ook maken kan!

Al ruim 20 jaar de tegelspecialist.

U bent van harte uitgenodigd om inspiratie op te doen in onze prachtige showroom.

Arsenaal 11 • 3905 NN Veenendaal • 06 20 43 37 82 • info@vdbrinktegels.nl • www.vdbrinktegels.nl Geopend op donderdag en vrijdag van 9.30 - 17.00 uur, zaterdag 9.30 - 12.30 uur, of op afspraak op andere dagen.

Voor de beste BHV-cursus hoef je de deur niet meer uit

Goede bedrijfshulpverleners opleiden. Dat is al jaren de specialiteit van in1keerBHV.nl, de beste opleider van Nederland. Kies bijvoorbeeld voor onze

BHV incompany cursus, een praktische opleiding op je eigen locatie.

Volledig aangepast aan de specifieke wensen van jouw organisatie.

✔ Afwisselende en praktische cursus op vertrouwde locatie

✔ Ervaren BHV-instructeurs

✔ Geen reiskosten voor je medewerkers

Vraag nu een vrijblijvende oﬀerte aan via in1keerbhv.nl/BHV-in-company-cursus of 085-0667402

085-066 74 02 - www.in1keerBHV.nl

1253 beoordelingen op Kiyoh

De stoommachines van Teun Visser. beeld

Oud-directeur visveilingkomt opstoom

VrouwenzijnnietwelkomindewerkplaatsvanTeunVisser.

Dieleidenalleenmaarafendatmagniet,wanthetbouwen vanstoommachinesismillimeterwerk „Vroegersmeetikmet gereedschapalshetmisging, maardatlostniksop,hebik gemerkt.”

tekst Gert Janssen, beeld VidiPhoto

WiedevoormaligdirecteurvandeUrkervisafslagmeemaakt,kanzichzo’nuitbarstingniet voorstellen.Eenrotsindebrandingende rustzelve,lijkthij.„Alshetnumisgaat,gaikeenrondje fietsen.”

Visserheefteenbijzonderepassie:hetbouwenvan stoommachinesopschaal Warendeeerstetweeprobeerselsnogvanuiteenbouwpakket–waarbijoverigens denodigemachinalevoorbewerkingnodigwas–exemplaarnummerdrieisvollediggefabriceerdvanafeen

tekening.Opditmomentwerktdehobbyistaaneen heusestoomtreinopschaaldiestraksookwagonsmet passagierskantrekken.„Frappantdatjemetzo’nklein zuigertjezoveelkrachtkuntopwekken.”

Alshetaandetechnicusligt,stoptehijmeerurenindeze liefhebberij.Detijdlaatdatechterniettoe.Wanthoewel hijhetmanagementvandevisveilingvorigjaarjuni heeftovergedragenaanzijnopvolgers,ligtbijhemnog detaakomeendiepvriesopslageneenoverslagruimtete bouwennaastdevisveiling.„Nadesaneringvandevloot in2022liepookdeaanvoer–endaardoordeinkomsten–vandevismijnterug.Eennieuwebedrijfstakwerd

Het onderstel van de locomotief is klaar.

beeld VidiPhoto

VidiPhoto

HONGERWEG UIT MALAWI R WEG

Watgeefthoop voordetoekomst?

Food For LiFe Malawi leert mensen hoezij meteen duurzaam biologisch systeemzelf hun eigen voedsel kunnen verbouwen.Zodat ze niet meer afhankelijkzijn vangiften, maar een toekomst meteen eigen bestaanszekerheidrealiseren. Onssysteemis vooralgericht op eenvoudenefficiëntie.Wij onderwijzen de deelnemers niet alleen,maar gevenhun ook de benodigde zaaizadenenmeststoffen. Elke deelnemer moeteen kleindeel vandeopbrengst teruggevenaan de stichting. De opbrengst gebruikenwij omvolgend jaar opnieuw te kunnenhelpen.Webiedenook hulp in de vorm van diaconalezorgenten behoeve vanpredikantsplaatsen. Momenteel hebbendankzij Food For LiFe 125.000 mensen in Malawi het hele jaar door elkedag te eten. Onze hoofddoelstelling is mensennaar economische zelfstandigheid te brengen.Dat geefthun hetbesef vaneigenwaarde terug.

Ons doel voor2025:

1miljoen mensen dielevenvan eigen voedselvoorziening

Samen zoveel mogelijk mensenduurzaam helpen! Wij zijn blij metuwgift. Voor 12,50europer maand helpt ueen boerengezinmet zaaizadenenmeststoffen,zodatzij hethele jaar te eten hebben

“Ikben zo dankbaar d dat ikmiijn kinderen te eten kan geven”

M Mercy Nyarendauit het M Malawischhe Salima i is vrrouw v van een vande 7 0 000 b boeren n die gebbruikkmakeenvaan l landbouwm methode F Food For LiFe

gevondeninhetopslaanenontdooienvanbevrorenvis enindedistributiedaarvan.Devraagnaarvriesruimte eneenzogenoemdcrossdockisnuzogroot,datwemeer ruimtenodighebben.Erligteenconcreetplanvooreen vriezerwaarzo’n15.000palletskunnenstaan.Daarnaast komtereenoverslagruimtevan3000vierkantemeter.”

Detekeningenzijnklaar,degemeenteisophoofdlijnen akkoordenalsookdeledenheteensworden,danzoude uitbreidingeind2025bedrijfsklaarmoetenzijn.„Door dezeextrainkomstenvandeveilinghoevendeaanvoerkostenvoorvisniettestijgen.”

HetbegeleidenvanditprojectkostTeunzo’ntweeuur tottweedagenperweek.Daarnaastgeefthijtijdelijk leidingaandevisveilingvanVlissingen,dieophetpunt staatverkochtteworden.Deonderhandseverkoopaan Urkgingophetlaatstemomentnietdooromdateen concurrerendevisafslagdaareenstokjevoorstak Nu moetenbelangstellendeneenboddoenenwachtentot deeigenaren–VlissingenenOostburg–akkoordgaan. Bovendienkunnenbelanghebbendendannogbezwaren indienen.TotdietijdkosthetmanagementinZeeland deUrkervoormanwekelijkstweedagen.

Fleischmann

Voorlopigheefthijdusweinigtijdomtedraaien,frezen, borenenmonteren.Tochligtzijnliefdebijdetechniek „AlsjochievanachtjaarkreegikeentreinvanFleischmann,samenmetmijnbroer.Metblokkenomde stroomteonderbrekenmoestjedanproberenomop éénbaanverschillendetreinentelatenrijden; jehad alleenmaareentransformatortotjebeschikking.Toen ikgingtrouwenhadikdaargeentijdmeervoor.Later,

Alsjochievan achtjaarkreeg ikeentreinvan Fleischmann,samen metmijnbroer

toendekinderenwatgroterwaren,ginghetvuurtje weerbrandennadatikeenboeklasovermodelbouw. Opzolderhebikvervolgensruimtegemaaktvooreen spoorbaan Inmiddelszorgdededigitaletechniekervoor datjedetreinenkonaansturenmeteencomputer.Na hettrouwenvanmijnzoonhebikdevolgendedagdirect dehelezolderinbeslaggenomenendeboeluitgebreid.”

Deflinkecollectieaantreinstellen,locomotievenenrails moetechterevenwachtenopafronding,wantzesjaar geledenkwamVisserplotsinaanrakingmeteenander fenomeen:stoommachines.„OpUrkiseriederjaareen hobby-enmodelbouwbeurs.Daarstondiemanddiezo’n werkendapparaatbijzichhad.”

Deaandachtvandetreinenfanaatwasdirectgetrokken.

„Ikhebeentechnischeopleidinggedaanenmealtijd voortechniekgeïnteresseerd.OpYouTubehebikverder gezochtenuiteindelijkinEngelandeenzogenoemdgietpakketbesteldmetbijbehorendetekening.Ikmoestdan nogwelalleszelffrezenendraaien.Datgingeigenlijk bestgoed.Materiaalvooreentweedeexemplaarhebik vervolgensaangeschaftinAmerika.”

De mooiste vloeren.

Al35jaarspecialistinechtehouten vloeren,laminaat,PVCenkurk.

“Zeer goede adviezen en zeer deskundige parketteur dieprima werk heeftgeleverd.”

Vind jouw vloer op hollandparket.nl

PVC

Laminaat

Kurk

Houten vloeren

Custom made

Unieke patronen

Onderhoud

Vloerrenovatie

Traprenovatie

Bezoek onze website

“Service en advies heel klantgericht, veel te kiezenenparket mooigelegd.”

“Watfijndat er vandaag de dag nogechte vakluizijn,bedankt!”

Onze klanten geven ons een totaal score van 9,0 op basis van 353 beoordelingen

Werken bij Holland Parket?

Wij zijn per direct op zoek naar een: Verkoper/Filiaalmanager 32-40 uur

Administratief medewerker 16-24 uur

Kom naar onze showroom!

Amersfoort Kamp 37 tel. 033 - 47 555 01

Ede Vening Meineszstraat 2 tel. 0318 - 621 572

Of bekijk honderden vloeren op hollandparket.nl

Uitdaging

Toenookdatprojectwasafgerond,werdhettijdvoor eenstapjehogeropdetechniekladder.„Viahetblad

OnderStoomhebikeentekeningbesteldvaneentriple stoommachinewaarbijjealhetmateriaallosmoestkopenenbewerken.Ikbeneerstbijiemandgaankijkendie zoietsalhadgemaakt Dieman,eenoud-machinist,had eenprachtigewerkplaats.Hijheeftmeopweggeholpen. Hetwasweleenenormeuitdaging,wantjemoetalles, ookhetkleinsteonderdeeltje,zelfmaken.Daarhebjede juistemachinesvoornodig.”

EndieheeftVisserinmiddels.Zijnwerkruimtestaat volmetapparatuurdienodigisomdeverschillende metalenonderdelentotopeenhonderdstemillimeter nauwkeurigteborenoffrezen.„Ikhebonderandereeen boor/freesmachine,eenzaagbank,draaibankeneen apparaatomtekunnenhardsolderen,Ja,hetisbesteen durehobby.Hierstaatvoorzo’n30.000euroaanspullen.Maardatisstukjebijbeetjeaangeschaft.”

Zijnnieuwsteprojectiseen1,30meterlangelocomotief diestraksopstoomover3,5inchbrederailsgaatrijden. „Alsbrandstofgebruikiksteenkool.Daardoorwordteen ketelmetwaterverhitendestoomdrijftdandewielen vandelocomotiefaan.Deketelmoetiederetweejaar eenverplichtekeuringondergaanvanwegeontploffingsgevaar.Achterdelocomotiefkomenwagons.Daar kunnenbijvoorbeeldkinderenopmeerijden.Voormij zithetplezierechtervooralinhetbouwen.”

Aandewandhangteenfotovandelocomotiefzoals dezeerinhetechtuitziet.Maarvoordathetschaalmodel gereedis,isdeUrkertechnicusweleenpaarjaarverder. „Ikbennubezigmethetaandrijfgedeelte,deverbindingsstangenvandestoomcilinder Ikverwachtintotaal zo’n2500uurnodigtehebbenomditaftebouwen.”

Priegelwerk

Nederlandteltmaarweinighobbyistenophetgebied vanstoommachines,vermoedtVisser.„Enalsjehiermee

start,hebjehulpenadviesvananderennodig Zobenik ookbegonnen.Opmijnbeurthelpikmensendiehierin geïnteresseerdzijn.Wantalsjevastloopt,isdelolersnel af Verdermoetjeindebasisweltechnischonderlegd zijneninteresseengeduldhebben,wanthetiseen enormpriegelwerk Ikbeginaltijdeerstmethetbestuderenvandetekening.Daarnaverzamelikhetbenodigdemateriaal.Ook tijdenshetbouwenblijfiksteedsopletten.Alsjeeen onderdeelverkeerdboortoffreest,moetjedatweer helemaalopnieuwmaken.Vroegersmeetikdanuit frustratieweleensmetgereedschap.Tegenwoordiggaik eenrondjefietsen.Maarmijnvrouwmerkthetwelals erietsmisgegaanis:’savondsinbedligiksomswakker vaneenprobleemdatopgelostmoetworden.”

Nietalleendebenodigdemachinesookhetbasismateriaalwordtsteedsduurder.Vooralmessingenbrons. „Voorhetcilinderblokhadikeenstukmessingnodig van400euro.Maarikkijkookofikalternatief,goedkopermateriaalkangebruiken.Hetiswelhandigalsje contacten indemetaalwereldofbijeenoudijzerhandelaarhebt.”

Vooralouderen

ZorgelijkishetvolgensTeundatdewereldvandemodelbouwvooralbestaatuitouderen.„Jeugdisnauwelijks meergeïnteresseerd.Ikhebhetmetmijneigenkleinkinderengeprobeerd.Danzijnzeeenhalfuurgeboeiden daarnakruipenzeweerachterhunmobieltje.Wijwaren vroegeraltijdbuitenbezigmethetbouwenvanhutten envlotten.Zoontwikkeljejezintuigen Nukruipen jongerenachterdepcofsmartphone.Degrootstefoutin hetonderwijswashetafschaffenvandeambachtsscholen.Nuzittenwetespringenomtechnischpersoneel.”

Wie de stoommachines van Teun Visser in werking wil zien, is welkom op zaterdag 21 december tijdens de model- en hobbybeurs in sporthal de Vlechttuinen op Urk.

Frezen en boren vanuit een plat stuk metaal. beeld VidiPhoto

Uw smaak, onze service

*Koffie en accessoire. Plan vrijblijvend een afspraak in op onze website. Zo bent u verzekerd van het beste advies. Standaard met welkomstpakket* en workshop cadeau.

Zandstraat 1 | 3901 CH Veenendaal | 0318-701645 www.deheerenvan17.nl | info@deheerenvan17.nl

Zandsculpturen Garderen

Unieke tentoonstelling brengt het thema ‘BOEKEN’ tot leven met prachtige zandsculpturen Een onvergetelijke ervaring voor de le famil

Waarom mag je geen

„Help” roepen?

Watishetmoedigstedat jeooithebtgezegd?” vroegdejongen.„Help”, antwoorddehetpaard.Eenquoteuit hetprentenboekvanCharlieMackesy. „Help”,roepenwenietzosnel.Veel mensenhebbendeovertuigingdatze sterkmoetenzijn,huneigenproblemen moetenoplossenenanderennietmoetenlastigvallen.Wij,hulpverlenersvan StichtingSchuilplaats,denkenhiertoch echtandersover Misschienmaakjemomenteeleen moeilijketijdinjelevenmee.Jezitinde knoopmetjezelf,weetgeenraadmet jegezin,worsteltmeteenverslavingof voeltspanningeninjerelatie.Wiekan jehelpen?Erzijnwellichtmenseninje omgevingdiejekunnenbijstaan.Degemeentewaarinjewoont,zietvastgraag dathetgoedmetjegaat.Dekerkwaarje bijhoort,zoektmetliefdehetbestevoor je.Maarmisschienhebjenetietsmeer nodig:iemanddieinjouwsituatiemet jouwgeschiedenisenjouw(negatieve) ervaringeneentijdjemetjeoptrekt. Iemanddiejedaadwerkelijkhelpt.Een professionalhetliefst

Bijbelsevisie

WelkombijStichtingSchuilplaats.We zijneenchristelijkeorganisatievoor psychosocialehulpverlening. HulpverleningvanuiteenBijbelsevisienoemen wijdat.Inveelregio’sdragengemeenten enlokalekerkenfinancieelbijaanons werk.Wijzijnnamelijkeeninterkerkelijkeorganisatieenwerkengraagsamen metkerkenenchristelijkegemeenten, zolokaalmogelijk.Metelkaarmakenwe waardevollehulptoegankelijkenbetaalbaarvoorinwonersengemeenteleden. Datwijdaarbijdenkenvanuitdezelfde (Bijbelse)waardenalsjij,iswaardevol. Hetzorgtervoordatweelkaargoedbegrijpen.Zekeralshetgaatoverhetgeloof

inrelatietotdeproblemendiejehebt. Ofhetnuangst-endepressieklachten, rouw,burn-outofrelatieproblemenbetreft.Geloofheeftnoueenmaalinvloed ophetpsychischfunctionereneninde omgangbinnenrelaties,enomgekeerd.

Weigerenoptegeven „Omhulpvragenbetekentnietdatjeopgeeft’”,zeihetpaard.„Hetbetekentdatje weigertoptegeven.”Prachtigtoch?Dus, alsjijhulpnodighebt,staanwijvoor jeklaar.Gewooninjouwomgeving.En alsjeinhetbuitenlandwoont,gaanwe onlinehetcontactmetjeaan!Wezijner voorje

Steunen

Wil jij of je kerkelijkegemeenteook dat hetwerk vanSchuilplaatsbeschikbaar blijft voor iedereen? Metelkaar maken we waardevolle hulp toegankelijk en betaalbaar.Jekunt ons steunen door eengift overtemaken of door als kerkelijkegemeentemet ons samen te werken.

STICHTING SCHUILPLAATS 0318-547870

info@stichtingschuilplaats.nl www.stichtingschuilplaats.nl

WORD JIJ ONZE NIEUWE COLLEGA?

Stichting Bethanië beschikt over twee moderne locaties in Ede en Wekerom en onderscheidt zich door haar christelijke identiteit en persoonlijke en kleinschalige zorg. We bieden hospicezorg, verpleeghuiszorg, zorg in de wijk en dagbesteding en beschikken over diverse faciliteiten zoals een verwarmd zwembad en restaurant

Voor uitbreiding van ons team zijn we op zoek naar medewerkers voor o.a. de volgende functies: Geestelijk verzorger

Programmamanager expertisecentrum dementie Zorgbemiddelaar (waarneming)

Kijk voor deze en alle andere vacatures op onze website: https://bethanie.nl/vacatures/

Scan de code!

VAKMANNEN GEZOCHT!

Meer dan1000 behangcollecties vantopmerken

In onze winkelsinBarneveld en Ede: Arte,Eijffinger, Romo,Elitis,Farrow& Ball,Little Greene, Casamance, Morris& Co,Cole& Son, Sandberg,Harlequinenmeer

Guldie Colorstore

Meer dan100 merken verf en behang

Ede: Lorentzstraat2-5 |Barneveld:A Fokkerstraat 31 |www.colorstore.nl

Ben jij een ervaren TIMMERMAN / MONTAGEMEDEWERKER die graag werkt met een uniek product? Welkom bij Woutlichtstraten! Samen met vaste collega’s en onderaannemers monteer je onze lichtstraten op locaties in heel Nederland.

Wij bieden je:

• Een uitdagende en afwisselende baan, 32-40 uur p.w

• Een ﬁjne werksfeer in een enthousiast, gemotiveerd team

• Marktconform salaris met goede arbeidsvoorwaarden

• Mogelijkheden om je verder te ontwikkelen

Meer weten over de functie of een keer meelopen? Neem contact op met Gerben (06-52 66 65 81) of stuur een mail naar info@woutlichtstraten.nl

Koop geen boxpring met losse topper, voordat u een Aya hebt ervaren!

Het handgemaakte bed van AYA OF SWEDEN is de combinatie van pure ambacht en high-end innovatie samen in één bed. Je lichaam herstelt maximaal van alle inspanningen van de dag.

Dé Zweedse pluspunten:

+ Door de pocketveren in het matras te draaien wordt er een ultra elastische schouderzone gecreëerd.

+ Zweedse pocketveren die 20 jaar meegaan.

+ Innovatieve afdeklaag vastgeritst op het matras.

+ Uw dekbed is gemakkelijk in te stoppen.

het zelf ervaren!

+ Geen naad in het midden.

+ Molton en hoeslaken zijn vastgeritst, zodat ze niet kunnen verschuiven

+ Matras hoeft niet gedraaid of gekeerd te worden.

+ Het meest puntelastische matras dat er op de markt wordt aangeboden. Gegarandeerd een goede ondersteuning voor uw rug.

Overwoekerde geschiedenis

Overwoekerdegeschiedenis.DatisNieuwFortSint Andriesineennotendop.Eenverborgenpareltjein deBommelerwaard.

tekst en beeld Gert de Looze

GijsbertSmitkomteraltientallenjarenenbeheertdefortruïneinopdrachtvanStaatsbosbeheer DeinwonervanhetnabijgelegenGelderse Rossumkomtminstenstweekeerperweekkijkenhoe hetterreinerbijligt.„Zoalseenmoederbijhaarbaby gaatkijkenofdielekkerslaapt.”

WestaanopdeWaaldijkbijderestenvandevoormaligesluisSintAndries,tussenderivierenMaasenWaal. HetiseenstukjevandeLimes,denoordgrensvan hetvroegereRomeinserijk.SmitwijstrichtingMaren Kessel.„DaarsloegJuliusCaesarin59voorChristus zijnkampop.Hijheefthiernaarschattingeenkleine 135.000ledenvanGermaansestammenUsipetesen Tencterigedoodofoptransportgezetomheneldersals slaafaanhetwerktelatengaan.”

Dedoorwaadbareplekbleefvanstrategischbelang, bijvoorbeeldaanhetbeginvandeTachtigjarigeOorlog voorSpanjaardenenStaatsen.NadeFranseTijdwerd in1812NieuwFortSintAndriesuitdegrondgestampt ommogelijkevijandenuithetgebiedteweren,samen meteenafsluitdijkdieDenBoschdroogginghouden.

Heksenketel

VanafdeWaaldijkwijstnietsophetnabijgelegenfort. Dedrooggevallengrachtisnetalsdewallenvrijwel volledigbegroeid.Informatiebordenontbreken.Slechts debovenkantvaneen20e-eeuwsewachttorenprikkelt denieuwsgierigheid.

Vreemdisdieonzichtbaarheidniet,verteltSmit.„In 1944washethiereenheksenketel.DuitseenEngelse troepenbeschotenelkaar.IndatjaarwerdeenEngelse patrouilleineenhinderlaaggelokt,waarbijviersoldatensneuvelden.Tweevanhenzijnnooitgevonden enliggenwaarschijnlijkinhetfortbegraven.Opde Waaldijkstaateenmonumentternagedachtenisaan degesneuveldesoldaten.UiteindelijkbliesdeDuitse Luftwaffeinapril1945hetfortop.

Daarnanamdenatuurhetcircaeenhectaregroteterreininbezit.Tegenwoordigkomenerdik150 verschillendeplantenvoor,waaronderbijzondere soorten.MoeiteloossomtSmiteenrijtjeop:„Beemdooievaarsbek,marjolein,grotetijm,rapunzelklokje, kruisbladwalstro.Ikbengelukkigalsikdieplantjeszie bloeien.”Ookaanstruikenalsmeidoornenbraamis geengebrek.Totgenoegenvankramsvogelsdiehier

’swinterskomenbuurten.„Dieetenallesineenpaar dagenleeg.”

Ruïne

Hetfortterreinistoegankelijkviaeenhoutenbrug. Tweegebouwennaastdevroegeretoegangspoort overleefdenallegeweld.Vanhetfortzelfrestenmuren vanzo’ntweemeterhoog.Deruïneisvanafhetomliggendeterreintebewonderenenomveiligheidsredenenniettoegankelijk.Smitzorgtdatdewandelpaden vrijblijven.Daarnaastneemthijookanderemaai-en snoeiklussenvoorzijnrekening.

Aaneenlindehangteenklimtouw.„Dathebbenouders opgehangenvoorhunkinderen.Primatoch?Vrijwel allebezoekersgaanrespectvolmetditterreinom.Er wordenkinderfeestjesgehoudenenerkomenbijvoorbeeldschoolklassen.Opwerkdagenzieikhierzo’n twintigmensenlangskomeneninweekendenzestig tothonderdbezoekersperdag.”

NieuwFortSintAndriesbiedtallegelegenheidomte mijmerenenopademtekomen Omeenovervliegende sperwerenslechtvalktespottenofomopdewachttorentegenietenvanhetrivierlandschapenvanhet zichtopdefortruïne.Alkunnenstraaljagers derust verstoren.

Debetonnentorenopdedijkrondhetfortwerdin1955 tijdensdeKoudeOorloggebouwdvoorsoldatenvan hetKorpsLuchtwachtdienst.Zijmoestenlaagvliegende Russischevliegtuigensignaleren,dieaandeaandacht vanderadarwarenontsnapt

„Ikbengelukkigals ikalleplantjeszie bloeien”

Woesteplannen

Nadejaren50werdhetfortmeteenkuddejongvee begraasdengroevenamateurschatgraversdegewelven uit.TotStaatsbosbeheerzo’ntwintigjaargeledende scepteroverhetterreingingzwaaien.„Indietijdhad deprovinciewoesteplannenomhetgebiedleegte trekkenenhetfortvolledigterestaureren”,herinnert Smitzich.”GelukkigwasStaatsbosheergevoeligvoor hettegengasdatecoloogCyrilLiebrandenikgaven.Wij pleittenervooromdeharmonietussendefortruïneen deomliggenderijkebegroeiingtehandhaven.Ditiseen bijzondereplekwaarbeschermdeplantengroeiendie enkelinkalkrijkegebiedeninLimburgtevindenzijn.” StaatsbosbeheerkooservooromderuïneteconserverenenlaatdestichtingDorpenLandschapBommelerwaardhetterreinbeheren.Daarisiedereenwelkom.„Ik houdnietvanverbodsborden,maarwelvanverantwoordsociaalgedrag.”

>fortstandries.nl

Hypotheek voor starter, doorstromer of oversluiter

Woningverhuur hypotheek

Hypotheek voor ondernemer vanaf 1 jaar zelfstandig

Onafhankelijk advies

Hypotheek zonder verzekering

Overwaarde hypotheek voor 60+

Verantwoord en voordelig

Deskundig en oplossingsgericht

VanDijkBuiteninrichting realiseertdroomtuin

VanDijkBuiteninrichtinginhet

GelderseOchtenverzorgtalles ophetgebiedvanbuiteninrichtingonderhetmotto”Uwtuin,onze zorg”.„Denkaanontwerp,aanlegén onderhoudvanallesoortentuinenbij particulieren,bedrijvenenzorginstellingen”,vertelteigenaarGerbertvanDijk Indeontwerpfaseishetheelbelangrijkomdejuistevragentestellenen goedteluisterennaardewensen,stelt Gerbert.„Houdtdeklantvannatuuren rust?Wilhijopeenzwoelezomeravond metvriendenbuitengenieten?Ishijeen liefhebber vankleurenengeuren?En eenzakelijketuinvormtnatuurlijkhet visitekaartjevaneenbedrijf.Datmoet dannatuurlijkwelpassenbijdestijlvan hetgebouwendebedrijfscultuur.”Met deantwoordenopdevragen gaatVan DijkBuiteninrichtingaandeslagom hetbuitenplezierenthuisgevoelvan opdrachtgeverste vergroten.Tijdensde aanlegzorgenGerbertenzijnteamervoordatalleseraanheteindvaniedere werkdagnetjesbijligt,zodatniemand overlossetegelsstruikeltofmetzand aandeschoenenhetpandin loopt.

Onderhoud

Alsdebuitenruimteeenmaalisveranderdineenaangenamedroomplek,kan VanDijkdesgewensthet onderhoud voorzijnrekeningnemen.Gerbert:„Veel mensenhebbengeenzinomonkruidte plukken,hetgazontemaaienenplanten tesnoeien!Hetonderhoudmagjedaaromgerustaanonsoverlaten:wijzorgen ervoordatdetuinernetjesenverzorgd bijligt.”

Vakbekwaamheid,professionaliteit,service,betrouwbaarheidenkwaliteit onderscheidenhetbedrijfvolgens Gerbertvandeconcurrentie.„Weontzorgenklantenvanatotzenleveren

We ontzorgen klantenvan a totzenleveren maatwerk metnet dat beetje meer

maatwerkmetnetdatbeetjemeer.We zijnnietaltijddegoedkoopste,maargebruikendanookmaterialenenplanten vanhogekwaliteiten biedenzeergoede service.Wijmakenaltijdietsmoois;ook alserniksis,creërenwijeenomgeving waarjefijnkuntverblijvenofwerken.”

IndetoekomstwilGerbertzich(nog) meerrichtenopvergroeningvanbuitenruimtesendakenopdezakelijkemarkt Benieuwdnaardemogelijkheden?Bel Gerbertvooreenvrijblijvendgesprek.

VANDIJK BUITENINRICHTING

Heuningstraat 33B

4051 CA Ochten

06-53 79 54 85 info@vandijkbuiteninrichting.nl www.vandijkbuiteninrichting.nl

Reviews

VanDijk Buiteninrichting scoorteen 9,5opbasis van 53 reviews op hoveniernederland.nl. Eénreviewuitgelicht: „Voortuin, achtertuin en oprit aangelegd. Eerst heeftVan Dijkgeïnventariseerdwat onzewensen warenenheeftdaareen mooi plan vangemaakt. Wij haddenzelf in eersteinstantie andere ideeën, maar die werden deels afgeraden door VanDijk.Uiteindelijk zijn we blij dathij hierin eerlijk adviesheeft gegeven en superblij methet eindresultaat.”

Vereniging Zondagsrust: ‘Uit liefde’

Als het aan de Vereniging Zondagsrust ligt, wordt het op zondag ‘gewoon’ écht rustig. Dan staan de fabrieken stil, zĳn de winkels dicht en wordt er niet onnodig gebruik gemaakt van vervoersmiddelen. Op de homepage van de vereniging wordt dit direct uitgelegd: ‘Dit is de dag, dien de HEERE gemaakt heeft; laat ons op denzelven ons verheugen en verblĳd zĳn.’

De vereniging Zondagsrust heeft ‘oude papieren’ Bestuurslid P Hartog: „Ons principe berust op de Bĳbel als Gods Woord en dat is al heel oud, maar nog steeds hoogst actueel. Gods Woord is niet onduidelĳk als het over Zĳn dag gaat. Dat is ons uitgangspunt De zondag is een dag aan Hem gewĳd en bovendien heilzaam voor de mensen We zĳn daar als samenleving ver, heel ver bĳ vandaan als het over de heiliging van Zĳn dag gaat.” De vereniging werd in 1954 opgericht, een jaar nadat de Zondagswet in Nederland werd verruimd. Hartog: „Het directe gevolg hiervan was dat voor veel mensen Gods dag tot een gewone werkdag werd verlaagd en dat de Bĳbelse normen werden verloochend. Daarom is in 1954 de Nederlandse Vereniging tot bevordering van de Zondagsrust en de Zondagsheiliging opgericht. Wĳ beschouwen de zondag als een rĳke zegen.

We zouden uit eerbied voor Gods instellingen, de rustdagviering graag op alle terreinen van het leven in ere hersteld zien. Daarom zien wĳ het als onze taak en roeping om ook hen die van de kerk vervreemd zĳn, te wĳzen op het gebod van de Heere inzake de wekelĳkse rustdag. De vereniging is interkerkelĳk en staat buiten elke politieke richting.”

Ds. Van Prooijen

De directe aanleiding is eigenlĳk een persoonlĳke ervaring van de eerste voorzitter van de vereniging, vertelt Hartog. „Toen dominee J. van Prooĳen nog een jongen was, was deze bepaald geen meegaande zoon van godvrezende ouders. Hĳ besloot op zondag (1 mei, de dag van de arbeid) naar Antwerpen te gaan om festiviteiten bĳ te wonen. Zĳn moeder waarschuwde hem met de woorden ‘Jacob, je ontheiligt de zondag. Je zult als een andere Jacob terugkomen dan dat je bent

weggegaan Precies op die dag greep de Heere in en zette de jonge Van Prooĳen stil Helaas leefde hĳ nog enige tĳd over de overtuigingen heen, totdat de Heere hem in zĳn verlorenheid plaatste. Daarna mocht hĳ ook de Middelaar leren kennen. Toen werd de zondag voor hem ‘heilig’ Hĳ zag ook in dat de samenleving zo ver bĳ God vandaan leefde als het om de zondag ging en wilde daar iets aan doen Hĳ zocht een aantal gelĳkgezinden op en richtte de vereniging met hen op.”

Gesprek

Sindsdien zit de vereniging de andere dagen van de week niet stil. Hartog: „Wĳ gaan in gesprek met mensen over de zondagsrust. Dit doen wĳ door middel van persoonlĳk geadresseerde brieven en soms volgt daarna ook een gesprek. Dat doen we met iedereen, of het nu een winkelier, een gemeentebestuurder of zelfs iemand van het koninklĳk huis is. Enkele jaren geleden werden we door het prinselĳk paar uitgenodigd op Villa Eikenhorst in Wassenaar We zouden iets meer dan een half uur gesprekstĳd krĳgen, maar het werd anderhalf uur, waarbĳ we ook een gebed mochten doen. Helaas, en dat zien we heel vaak, word je dan bedankt voor het gesprek, maar zie je geen verandering van gedrag.

Uit liefde

Kan dat niet belerend overkomen? Hartog: „Daarvoor hebben we te waken. Ook wĳ zĳn zondige mensen en onze boodschap is uit liefde. Liefde voor God en Zĳn dag. Als je er zelf achter bent gekomen, dat je een grote sabbatschender bent, ga je niet boven een ander staan. Soms is het ook moeilĳk om gelĳkgestemden aan te spreken Toch doen we dat uit overtuiging dat de Heere het van ons vraagt. Als je ons in het hart kĳkt, blĳven we graag bĳ de boodschap die onze voorgangers vanaf het begin hebben uitgedragen. Dat snĳdt ook in eigen vlees: laten we het onnodig gebruik van vervoersmiddelen op zondag achterwege laten! De Engelse godgeleerde Thomas Watson zegt in een van zĳn nagelaten predicaties: ‘Tolerantie is het graf voor de Reformatie. Zou dat niet mede, zou dat niet dé oorzaak

zĳn van dat de Heere met de werking van Zĳn Geest zo ver van ons geweken is?’ Het is zeer betreurenswaardig dat de rustdag meer en meer wordt miskend. Naarmate de vreze des Heeren afneemt, neemt de ontheiliging van de dag des Heeren toe. De vrees is niet ongegrond dat het getal dergenen die Gods dag oprecht beminnen, steeds kleiner wordt.”

Voorlichting

De vereniging Zondagsrust geeft graag voorlichting, bĳvoorbeeld op scholen, jeugd- en vrouwenverenigingen om mensen bewust te maken van het belang van de zondagsrust en zondagsheiliging. Verder kan de vereniging juridische bĳstand en adviezen geven bĳ onder andere bezwaren die ingebracht kunnen worden tegen bĳvoorbeeld evenementen die op zondag worden georganiseerd. „Hartog: „Op onze website zĳn diverse brochures te downloaden of te bestellen. We bezoeken ook de scholen graag met voorlichtingsmateriaal en door ons uitgegeven boekjes, zoals ‘Een lied op de sabbatdag’. En natuurlĳk zĳn er bĳ ons ook stickers en folders verkrĳgbaar die aandacht vragen voor het belang van de zondag.”

We hebben zo’n 150 vertegenwoordigers in het land die ons bĳstaan en ons o.a helpen bĳ het signaleren van situaties waarin Gods dag in het geding is.

MiddelsteMolen maaltompapier

DeMiddelsteMolenlangshetApeldoornsKanaalbijLoenen isdeenigepapierfabriekinNederlanddienogwerktmet waterkrachtenstoom.Elkeeerstewoensdagindemaandis hetproductieprocestezien.

tekst Jan Kas, beeld RD, Anton Dommerholt

Papierscheppenuiteenhoutenkuipdiemet papierpulpisgevuld:ErikNijhoffwilhetaanhet eindevanderondleidingwelproberen.Meteen schepraamhaalthijeenlaagpulpnaarboven.Omhet wateruithetpapier-in-wordingtepersendrukthijeen watermerkblokstevigaan

MetandereledenvanderegioArnhem-Apeldoornvan Voeks,deverenigingvangepensioneerdenvanShell, laatNijhoffzichinDeMiddelsteMoleninformeren overhetoudepapiermakersambacht.Dituitstapje heefthijgeorganiseerd „Iederemaandheeftonzeregio eenactiviteit,meestaleenexcursieofeenlezing.Een

aantalvanonsheefteentechnischeachtergrond.Dingendiebewegensprekenaan.Eenpapierfabriekdieop stoomwerkt,isdanleuk.BinnenShellhebikookaltijd metstoomgewerkt.”

Nietveranderd

Deeerstewoensdagvandemaandishetvandaag,bij DeMiddelsteMolendevastemaandelijkseproductiedagwaaropbezoekershetambachtvanhetpapiermakeninvolle gloriekunnenaanschouwen.Veeliserniet veranderdmetdecenniageleden,zegtcoördinatorTon NieuwlandvanDeMiddelsteMolen.„HetproductieprocesbijeenmodernefabriekalsParencoinRenkum isinwezennoghetzefdealsin1900,toenopdezeplek

Pulp op een zeef beeld RD, Anton Dommerholt

Inkoop,verkoop,onderhoud &keuringen.

Heftrucks Hoogwerkers

vebrion.nl

Veegmachines

06 10 59 22 57

Matras Saffier

Geneste pocketveringmatras met 7 comfortzones afgedekt met drukverlagend koudschuim en een ‘Cool & Dry’ stretch tijk. Voor heerlijk slaapcomfort! Dikte 24 cm en leverbaar in soepel of stevig.

Matras Relax

De toplaag van dit matras is opgebouwd uit een combinatie van twee lagen drukverlagend visco-elastisch schuim voor een ultiem omhullend comfort. In soepel of medium.

40 jaar!

Slaapidee Nunspeet

Ds.Martiniuslaan 8-10 (aan de markt) | 0341-256721

Slaapidee Apeldoorn

Stationsstraat 37 | 055-5221576

www.slaapidee.nl

voorheteerstmachinaalpapierwerdgemaaktmet eenzeef,pulpenveelwater.AlleenheeftParencoveel hogeresnelhedenenanderebreedtes.Wijdraaien3 meterpapierperminuut;eenproductiedagisbijons goedvoor80kilopapier Parencohaaltwel1200meter perminuut.”

Nieuwlandiseenvanderuimvijftigvrijwilligersvan DeMiddelsteMolen.„Elkemolenheefteenmolenaar, dusbenikalscoördinatorofficieeldemolenaar Datis hiermaarbetrekkelijk,wantwezijnmeerpapiermaker danmolenaar.”

DeMiddelsteMolenisdeenigepapierfabriekinNederlanddienogproduceertmetwaterkrachtenstoomen dieinoudestaatbewaardisgebleven.„Wezijnuniek”, bevestigtNieuwland,„samenmetDeSchoolmeester inZaandam,diemetwindkrachtwerkt.Zonderwind kunnenzijgeenpapiermaken.DeMiddelsteMolen isbegonnenmeteenwaterrad.Daarvanzijnwesinds hetstoomtijdperknietmeerafhankelijk.Maarvoordat erpapiergemaaktkanworden,moetdefabriekwel opstoomkomen.Ineenhoekstaatdeorigineleketel, diewerdgestooktmetkolen.Nubrengenweineen gasgestookteketel4000literwateraandekook.Erg rendabelisdatniet:deketeliseigenlijktegroot,maar wemoetenhetermeedoen.Eendagjestoommaken kostons300kuubgas.Rekenmaaruitmetdehuidige prijzen.Overde500euro.Vandaardatwehetbijéén

„Wijdraaien3 meterpapier perminuut;een productiedagisbij onsgoedvoor80 kilopapier”

productiedagpermaandhouden.”

DeMiddelsteMolenisvakergeopend,elkewoensdagtotenmetzaterdagenvan1apriltot1november bovendienelkedinsdag.Erzijndanookrondleidingen. „Zelfvindikdefabriekzekerzomooialsdiestilligt”, merktFredHorst,éénvandegidsenvandaag,op.„Dan kunnenbezoekersnamelijkoveralrondlopenenveel dichterbijdemachineskomen.Omveiligheidsredenen latenwedatopproductiedagenniettoe.Komeens terugalsdefabrieknietdraait,ismijnadvies.”

Lompen

Belangstellingvoordepapierfabriekiserzeker Nieuwland:„In2019haddenwe10.000bezoekers.

Delaatstederpapiermolens

Ooit stonden er zo’n 170 papiermolens aan de oostelijke en zuidelijke randen van de Veluwe. Niet toevallig juist dáár. Water, liefst zo zuiver mogelijk, was een belangrijk element in het productieproces. Regenwater zakte snel weg in het Veluwse zand, werd tegengehouden door ondoordringbare kleilagen en vormde zo een enorme grondwatervoorraad. Aan de rand van de stuwwallen kwam dat grondwater dicht bij de oppervlakte. Het sterke verloop van de hoge stuwwal naar de lagere gronden zorgde voor snelstromend water, dat in beken en sprengen stroomafwaarts werd gevoerd en via waterraderen de papiermolens goedkope energie bezorgde.

De Middelste Molen –de naam duidt op de aanwezigheid van meer molens in de omgeving–moest in de loop der eeuwen een aantal keren wegens brand (deels) worden herbouwd De laatste keer was in 1886. Omdat er steeds minder markt voor ambachtelijk vervaardigd papier was, werd de molen in 1969 buiten bedrijf gesteld. Met financiële steun van de Nederlandse papierindustrie werd het pand gerestaureerd. Sinds 1991 wordt er weer papier geproduceerd. Een stichting is nu eigenaar van de papierfabriek, die met donaties van particulieren en het bedrijfsleven en dankzij de inzet van de vrijwilligers in stand kan worden gehouden

Hétbladvoor reformatorische jongeren.

Neem nu eenabonnement op Daniël en ontvang 22 nummers voor slechts €22.

• Toerusten, inspireren en verbinden.

Doorcoronaisdeaanloopeenstukverminderd.Nu zittenweopzo’n7000bezoekersperjaar.”Demolenaar begrijptdeinteresse.„Papierisoveralomonsheen:een velletjekladpapier,dedagelijksekrant,eenschoenendoos,maarookmelk-ensappakken,toiletpapier.Toch weetnietiedereenhoedieartikelenpreciesworden gemaakt.”

GidsHorstlegthetuitaandeVoeksgroep.Voordatde groepnaarderatelendeenbonkendemachinesinde fabriekloopt,neemthijindeontvangstruimtedebasisbeginselenvanhetpapiermakendoor.„Jullieweten hetmogelijknogbeterdanik Toenikkleinwas,reeder eenmanopeenbakfietsdoorhetdorp.„Vodden,ouwe todden”,riephij.Hijhaaldeoudebroeken,oudelakens op,diehijverkochtaandemolenaarsvandepapierfabrieken Vroegerwerdpapierimmersvervaardigd vanlompen.Tegenwoordigwordendiebijnanietmeer verwerkt.Veelkledingisnuvankunststofgemaakten dieisnietgeschiktvoordeproductievanpapier.Grondstoffenzijnnuondermeernatuurlijkevezelsvanpure katoenenlinnenencellulosevannaaldhout.”

„Vooreenrestaurant maaktenweeen menukaartvan papiermetdaarin versekruiden”

Diegrondstoffen,zolaatHorstindefabriekvaneen afstandjezien,wordenmetmolenstenenenhamers verpulverdenvermalen Depulpdieoverblijft,wordt ineengroteroerkuipgestortenviaeenkettingpomp opeenlangzeefmachineuitgeperst.Aanheteindevan delijnwordthetnognattepapierafgesnedentotlosse vellen,diemetdehandopdraaiendestoomdroogcylinderswordengelegd.

Geldsnippers

NaeenkijkjebijdeketellooptrondleiderHorstmetzijn gastenlangshetoudewaterrad,buitenbijdebeek,naar deopslagschuur,waardepapiervoorraadvanDeMiddelsteMolenligt.Kunstenaarsvanoverdehelewereld gebruikenpapieruitLoenenvoorhunschilderijenof andereobjecten,verteltdegids.„Wekunnenaquarel-, ets-engewoonpapiermakenindiversesamenstellingen,maten,tintenengewichten.OokJapansehaikuschrijverswetenonspapiertewaarderen.”

Tijdenshetproductieproceskandepapierpulpmetvan allesvermengdworden.„Geldsnippers,tabak,rietpluimen,sinaasappelschillen,olifantenpoep,gras,zaad,bedenktuhetmaar”,aldusHorst.Vooreensterrenrestaurantisooiteenmenukaartvanpapiermetdaarinmet versekruidengemaakt;aspergerestaurantsvroegen eenpoosgeledenommenukaartenwaarinaspergevezelswarenverwerkt.

Maalbak

Aanvezelpapier,onmisbaarvoorderestauratievan kunsthistorischeprenten,etsenentekeningenenoude archieven,boekenentijdschriften,iseenopmerkelijk productvanDeMiddelsteMolen.GroterestauratieateliersinNederlandzijndaarvoorklantvandeLoenense fabriek.“Demodernepapierindustriekandatpapier nietleveren.Inonzemaalbakishetwelmogelijkde papierpulpoppreciesdezelfdemaniersamentestellen alshetmateriaalvanhetbeschadigdeobject.Hetiswel monnikenwerk”,zegtNieuwland.“Jebentevenbezig omopdejuistetintvanhetpapiertekomen.”

EndanmogendeVoeks-leden,alszedatwillen,nog papierscheppen.Datblijktnietzoheelmakkelijktezijn, merktErikNijhoff.„Haaljedezeefvanonderendoor hetwater,danmoetjehemgoedhorizontaalhouden, anderslooptdepulpéénkantop.Hetisnietevenerin dompelenenklaar.”

Alshetwaterisweggelopen,wordthetpapieropvilt gelegd,geperstenopgehangenomtedrogen.Datgaat vandaagtelangduren.Nijhoffkrijgtdaaromeenander, reedsgedroogdstukpapieralssouvenirmeenaarhuis. „Methetzelfdewatermerkmotiefje:Nijntje.Dathadik uitgekozenvoormijnkleindochter.”

“Alle merken onder één dak” Meer dan 50 boxspring en bed modellen

CADEAU

Bij aankoop van uw 2-persoons box-spring met lift, mag u twv €500,textiel uitzoeken

Schatonderzoek looptnog

Hijvindteenschatindeakker.Stoptdievanverbazingen blijdschapweerindegrondengaatnaarhuis.Vanafdatmoment stoptdegelijkenismethetBijbelverhaaluitMattheus13. Hoewel…DezelfdeavondgaatArcoHoekmanterugengraaft allesop.Eenjongensdroomdiewerkelijkheidwordt.

tekst Gert Janssen, beeld VidiPhoto

Hetbijzondereverhaalheefteenaanloopvan dertigjaar.Eigenlijklanger,wantdeeigenaar vandeduizendenzilverenmuntenmoetdeze inde16eeeuwhebbenverborgen ArcoHoekmanuitDirkslandisalvanafzijnjeugd detectoramateur.„MijnouderskomenuitOostdijk. Daarbevondzichrondhetbeginvandejaartellingeen Romeinsenederzetting.Omdieredenkochtmijnvader eenmetaaldetector.Maarnaeenblauwemaandagzoekenverhuisdedatdingnaardezolder.Ikontdektehet apparaattoeniktwaalfjaarwasenbenermeeaande slaggegaan.Geschiedenishadalmijninteresse.Ikvond alsnelwatmuntjes.Envoorgoedezoekplekkenmoet jejezelfookverdiepenindehistorievandestreek.Dus boekenlezen,kaartenbekijkenensprekenmetmensen dieallanginderegiowonen.”

Demeestenvande7000serieuzedetectorgebruikers zijntegelijkertijdookamateurarcheologen,legtArco uit.Hetgaatnietalleenomhetzoeken,maarookom decontextvanwatjeuitdegrondhaaltenhetdeterminerenvandevondst.Watishet,uitwelkeperiode dateertheten-nogmooier-vanwieishetgeweest?Het iseenlokaleontdekkingsreis.Nietmethetdoelomer rijkvanteworden,maaromhetteverzamelenenwaar mogelijkookaananderentelatenzien. Tenminste,zogaathetbijHoekman.„Alsikergensga zoeken,danisdataltijdmettoestemmingvandeeigenaarenmetinachtnemingvanderegelgeving.Indeze regioisgenoegtevinden.Hierzijnoudepoldersuitde latemiddeleeuwen.Deakkerszijnbemestmetdrekuit desteden.Datwerdvroegergewoonopstraatgegooid eneenmaalindeweekopgehaaldenverspreidoverhet land.Daarzatvanallestussen.Daarnaasthadiedere woningophetplattelandeenmestputwaarookhet

Ganuvoorduurzaamenmaak tussen1novemberen15december gebruikvanonzeacties!

Devoordelenvankunststofkozijnen:

• Duurzaam door lange levensduur

• Beter beschermd tegen inbraak

• In veel vormen en kleuren leverbaar

• Kostenbesparend

• Weinig onderhoud

• Superieure isolatie

afvalingegooidwerd.Alsjeeengrondeigenaargoed uitlegtwiejebent,watjedoetendeboelnetjesachter laat,dankrijgjevaakweltoestemmingomtezoeken.”

Samendelen

InmiddelskentdeDirkslandseamateur-archeoloogde meestegrondeigenareninderegio.Endebodemvan Goeree-Overflakkeeisnoglangnietuitgeput.„Grond werktaltijd.Nahetploegenkomterweervanallesnaar boven.Voormijzijndeleukstedingenomteverzamelen:knopen,schoengespen,muntenenpijpenwroeters omeenpijpmeeschoontemaken Diezijnvankoper, zilverofsomsookgoud.Alsjeietsvindtisdehelftvoor degrondeigenaar,maardieisdaarinvaaknietgeïnteresseerd.”

LangnietalleswatArcoopgraaftisvanwaarde.Duiten bijvoorbeeld.„Daarvanvindikereen paarduizendper jaar Eendeelgeefikdanvoordeaardigheidwegaande eigenaarvandegrond.Ensomskomenerookexplosievenuitdeoorlognaarboven.Datmeldikbijdepolitie, dievervolgensdeEODinschakelt.Boerenzijnblijals datuithunakkersverwijderdwordt.”

Nietalleenhetvindenvaneenschat,maarookhet tentoonstellenvanzijncollectieiseenjongensdroom vanArcoHoekman Hetliefstineeneigenmuseum opDirksland.„EenBodem-enZeevondstenmuseum bestaatnogniet.Doorhetvindenvandemuntschat zijnernieuwedeurenvoormijgeopend,zoalscontactenbijdegemeentenopheteilandenarcheologische verenigingen.”

Muntschat

Doordemuntschatdiehijin2018bijtoevalontdekte werdHoekmanplotsklapseeninternationaleberoemdheid.„Ikhadalenigetijdinteresseinhetstukpolder tussenDirkslandenSommelsdijk.Toenzedaaraanhet werkwarenhebikcontactgezochtmetdeeigenaaren gevraagdofikmochtzoeken.Datwasgeenprobleem. Ikzeivoordegraptegenhem:Alsikeenschatvind, danhoorjehetwel.Ikmerktedirectaandevondsten dieikdeeddatdaarnognooitiemandhadgezocht.In tweeuurtijdvondikeenveertigtalmuntenenmuntgewichten.Eendagernawashetlandomgeploegd,dus ikbaaldeenorm. ”

EenweeklaterkwamArcoweerlangsdezelfdeplek, dienunetjesgladgeëgdwas.Deeerstvolgendedagdat hijkonzoekenwasopzaterdag.„Wehadden’savonds eenbarbecuedusikhadweinigtijd.Aanheteindvan demiddaggingikertochevenlangs.Opnieuwvondik leukespullen.Detijdbegonechtertedringenenikliep snelterugnaarmijnauto Dedetectorlietikaanstaan Opeenskreegikeengoedsignaal.Tegoedeigenlijk.Ik vermoeddeeenblikjeofafval.Tochstakikmijnspade indegrondenhoordeeenkrakendgeluid.Ikhadeen potgeraakt Toenikeenkluitgrondoppaktezatdievol

metmunten,groenvandecorrosie.” Blijenzenuwachtigtegelijkgooidededetectoramateurhetgatweerdicht,zetteereenmerktekenbijen gingnaarhuisvoordeBBQ.„Ikkonhaastgeenhap doormijnkeelkrijgen.Ikhebeenvriendgebelden samenzijnwe’savondsnogteruggegaanenzijnwe opdezelfdeplekgaangraven.Demuntenblevenmaar komen.Wehebbenallesnetjesgesorteerdenookde schervenvandepotmeegenomen.Doordaterwat koperinzilverenmuntzit,zijnzeindeloopderjaren doorcorrosietotéénmassaaanelkaarverkleefd In totaalzijnhet700lossemuntenenvermoedelijkzo’n 3000stuksdienogaanelkaarvastzitten.Dieworden indetoekomstmetnieuwetechniekenvoorzichtigvan elkaargehaald.”

Onderzoek

Devondstisgemeldbijdebetreffendeinstantiesenin aanwezigheidvandegrondeigenaarvastgelegdbijeen notaris.Deschatisnogvolledigintact.Eendeelvan demuntenisschoongemaakt,gedetermineerdeniste zieninhetStreekmuseuminSommelsdijk.Daarstaat ookeen3D-replicavandeklomp

Boerenzijnblij alsexplosieven verwijderdworden

Hetonderzoeklooptnazesjaarnogsteeds.Demeeste wildeverhalenontstondeneroverdeeigenaar.Van eenverborgenschatuitdeperioderonddeHoekse enKabeljauwsetwisten,totroofbuitvandebekende piraatRodeKlaas.Volgendjaarwordtechterdenaam vande‘eigenaar’onthuld.„Wehebbenhetvermoeden dathethiergaatomeenvermogendeambachtsheer vanMiddelharnis,dietevensbevriendwasmetWillem vanOranje.Hijverborgzijngeldindezijwandvaneen afwatering,vlakbijzijnhuis.”

Demuntenzijntussende100en400europerstuk waard.Mochtenernoggoudengeldstukkeninde klompzitten,dangaathetomeenveelvoudvandat bedrag.Degeldwaardezoudusrondeenkleinemiljoen euroliggen.Maarvanverkoopisgeensprake.„Alles moetbijelkaarblijvenennietineenkluisterechtkomen.Ikhebeengoedleveneneenleukgezinen hebhetgeldnietnodig.Enja,ikzoeknogsteeds.Ook mooierommelblijftleuk.”

Medewerker Logistiek

Medewerker

Watjij gaat doen

Verwerkenbinnenkomende goederen

Klaarzetten vanmaterialen

Voorraadbeheer magazijn

Watjij bent en kunt

Zelfstandigdoorpakken

Flexibelzijn

Kwaliteitscontrole

Organiseren transporten

Verzenden uitgaandegoederen

je krijgt geen spijt

Secuur werken

Werken metcomputers

• Toegankelijke website

• Bespaar 20% t.o.v. opgave per e-mail

• Na registreren kunt u een overzicht van eerder geplaatste advertenties inzien

Wilt u schakeltjes online bekijken? Ga dan naar schakeltjes.nl. Uw schakeltje wordt 1 week doorgeplaatst op de website. Hierdoor krijgt uw schakeltje nog meer aandacht.

StreekmuseumGoeree-Overflakkee

Het Streekmuseum Goeree-Overflakkee in Sommelsdijk bestaat precies 75 jaar. In 1949 is het initiatief geboren tot de oprichting er van. Door de gemeente werden vervolgens enkele trapgevelhuisjes aan de Kerkstraat voor dit doel beschikbaar gesteld. Na een ingrijpende restauratie werd het museum in 1956 een feit. Ondertussen groeide de collectie door schenkingen en aankopen en werd het museum groter door de koop van buurpanden. Twee jaar geleden pas werd de officiële museumstatus in de wacht gesleept. Volgens bestuurder Jan Overweel is dat de kroon op het vele werk “Deze nieuwe positie zorgt er voor dat je meer kans maakt op het verwerven van subsidie. We hebben ook een professionaliseringsslag gemaakt door ons te concentreren op met name de historie van het eiland en meer wisselexposities. Voor het zoveelste Drosteblik komen mensen niet daar Sommelsdijk.”

De thema’s die het Streekmuseum uitdiept in relatie tot het Zuid-Hollandse eiland zijn onder meer: landbouw, scheepvaart en visserij, klederdracht, oude ambachten, de ramp van ’53 en Schateiland Goeree-Overflakkee. Een nieuw project waar nu aan wordt gewerkt is “De Watersnood door Kinderogen”, waarin wordt samengewerkt met de Universiteit van Utrecht en het streekarchief. En wie wil weten hoe het komt dat er op het eiland geen verschil zat tussen de protestantse en katholieke dracht, krijgt dat haarfijn te horen van klederdrachtdeskundige Corrie Kersten-Knops. Streekmuseum Goeree-Overflakkee is niet alleen de moeite van een bezoek waard tijdens vakantie in de streek, maar ook om het te combineren met een dagje uit Want, om het met Overweel te zeggen: “We zijn bepaald geen ingedut museum.” Openingstijden: dinsdag- tot en met zaterdagmiddag van 13.30 uur tot 16.30 uur

Levertijd 1 week

Leverbaar in diverse opstellingen

Geldig t/m 31december 2024