RDM Winterpuzzelnr by Erdee Media Groep

REFORMATORISCH DAGBLAD ZATERDAG 4 DECEMBER 2021

Welkom wintervacht Veren en donsharen Drie maanden sparen, maar dan heb je ook wat

Dubbeldik vol puzzels

OP DE MAT

HANDLEIDINGEN

RD-ACTIE

Kaartjes sturen naar een

De nieuwe wasdroger van

Gekromde ruggen boven

wildvreemde verbindt

Wim blijkt een monster

de vaak harde grond

16 06 AFZENDER ONBEKEND

Wildvreemden sturen elkaar al jaren de meest hartelijke berichten EN VERDER

Goed nieuws

Column

Schoonheid

Uitleg prijspuzzels

Puzzels voor kinderen

Zelf lezen

108

Puzzels voor volwassenen

Kort verhaal

VLINDERS EN HARTEN

Oplossingen

100

Test

103

Recept

106

Puntuit

108

Kits

115

Het laatste woord

MARJOLEIN BASTIN

beeld voorpagina: Getty Images

Het leven lijkt in de winter verdwenen, maar schijn bedriegt

De ouders van Pelle (12) maken legpuzzels en hij mag ze als eerste uitproberen

4 DECEMBER 2021

108

VOORWOORD

Bank, dekentje, puzzel Nul graden, die kant gaat het op. Het punt waarop je uitglijdt of nog net blijt staan. Komen er wind en neerslag bij, dan is het ijzig koud. Beter om op de bank te blijven, met een dekentje en een puzzelboek. Op een avond, deze week –het was heel donker en het regende– probeerde ik op de bank te gaan zitten. Maar mijn hond Tomas stond er precies voor (en hij is groot). Ik liep om en toen liep hij weer in de weg. En hij keek naar me, een beetje schuin vanonder zijn mooie donkere wimpers, waardoor ik net zo’n wit maantje van zijn oog zag. Die blik. Ik wil echt naar buiten, betekenen al die signalen. „Zeker weten?” vroeg ik. Zeker weten, zei hij zonder iets te zeggen. „Oké dan”, zei ik. We gingen naar buiten, het goot – hij deed één plasje en slote achter me aan, keek toen weer naar me, zijn oren en staart in treurige boogjes. Bleef staan. „Nee, ík wil hier niet lopen, jíj wilde dat”, zei ik hardop. We draaiden om. Binnen wachtte hond twee, die pas geknipt is, en dus niet eens zoals allerlei andere dieren een fatsoenlijke wintervacht heet. Hij lag op de bank, onder mijn dekentje, en deed alsof hij niet naar ons keek. Clasina van den Heuvel clasina@rd.nl

4 DECEMBER 2021

GOED NIEUWS

Wollig Niet minder dan een miljoen kilo Hollandse schapenwol belandt per jaar op de afvalberg. Dat moet anders, vinden Mirthe Snoek en Janne de Hoop, die samen het Hollands Wol Collectief hebben opgericht. De vrouwen –beiden afgestudeerd aan de TU Delt– willen Nederlandse wol lokaal verwerken tot bijvoorbeeld isolatiemateriaal, akoestische panelen voor kantoren en er vulling voor meubels van maken. De wol van mindere kwaliteit wordt zelfs verwerkt tot mestkorrels. Schapenboeren kunnen zich melden bij het collectief om de wol te verkopen. beeld RD, Anton Dommerholt

4 DECEMBER 2021

CONSUMENT

Afzender onbekend Pieter Beens

beeld RD, Anton Dommerholt

Dagelijks verwisselen duizenden kaarten over de hele wereld van eigenaar – verzonden en ontvangen door mensen die elkaar niet kennen. Postcrossing bestaat al sinds 2005, maar kreeg door het coronavirus een extra impuls.

4 DECEMBER 2021

voor dit artikel sluit ik me bij hen aan. Vader van de postcrossing is Paulo Magalhães. De Portugees begon in zijn studententijd de website postcrossing.com, simpelweg omdat hij graag kaarten wilde ontvangen. „Ik wist dat er meer mensen zijn met die interesse”, vertelt Magalhães vanuit Conceição, op ietsafstand van de Atlantische Oceaan. „Omdat er geen goede manier was om hen met elkaar te verbinden, besloot ik een onlineplatform te maken waarop willekeurige vreemden aan elkaar te koppelen zijn.”

Het is januari 2021 en ik ben enthousiast. Zojuist bezorgde de postbode een ansichtkaart vanuit het verre Nieuw-Zeeland. „Dag! Nearly Christmas here – ik heb special voor jou de tafel versierd Kia Kaha Groetjes, Nicky”

Uitgekiend systeem Om vraag en aanbod in balans te houden, ontwikkelde Magalhães een uitgekiend systeem dat bijhoudt wie kaarten heet verstuurd en dus zelf in aanmerking komt om kaarten te ontvangen. Dat werkt zo: postcrossers die een kaart willen versturen, drukken op een knop om het adres van een willekeurige andere postcrosser te ontvangen. Ze krijgen daarbij ook een unieke code, die ze –samen met hun persoonlijke boodschap– op de kaart noteren. Als de postbode de kaart bezorgt, registreert de ontvanger de unieke code op postcrossing.com. Zo weet het systeem dat de kaart is ontvangen en komt de afzender in aanmerking om zelf een kaart te ontvangen. In het begin zijn dat er maximaal vijf, maar fanatieke leden kunnen er van lieverlee meer gaan sturen. Doordat de adressen van ontvangers geheel willekeurig worden gegenereerd, is het steeds weer een verrassing naar wie je je volgende kaart stuurt – en of die ontvanger ver weg of dichtbij woont. Natuurlijk gaat er weleens wat mis. De posterijen werken nu eenmaal niet vlekkeloos – en zeker niet bij zoiets complex als een internationale kaartenuitwisseling. Desondanks druppelen er rond de jaarwisseling toch enkele tientallen kaarten uit vreemde streken binnen. Opvallend genoeg zijn de oosterburen in de stapel kaarten

Ruim een maand deed het papieren kleinood erover om vanaf de andere kant van de wereld zijn bestemming te bereiken. Kerst ligt dus al lang en breed achter me, maar dat mag de pret niet drukken. Ik ontving immers post uit een land waarvan ik alleen kon dromen – ínclusief exotische postzegel à bijna 3 Nieuw-Zeelandse dollar en een groet in het Maori. Wie Nicky is, mag Joost weten, maar de dame uit Wellington verstuurt al een jaar of zes ansichtkaarten naar onbekende wereldburgers – en nu dus ook naar mij. Wat haar bericht zo bijzonder maakt, is dat ze zelfs de moeite neemt om wat Nederlandse zinnen op haar kaart te krabbelen. Welkom in de wereld van postcrossing, waarbij wildvreemden met een gedeelde liefde voor post en postzegels elkaar de meest hartelijke berichten toesturen. Zoals Anna uit Wit-Rusland, die me in schitterend handschrit informeert over haar studie aan een universiteit. En Zoey uit Singapore, die een wat abstracte prent versiert met een prachtige postzegel. Ze maken deel uit van een wereldwijde gemeenschap van postcrossers, die elkaar al meer dan 64 miljoen kaarten toestuurden. En speciaal

4 DECEMBER 2021

Ik ontving post uit een land waarvan ik alleen kon dromen, inclusief exotische postzegel

rijkelijk vertegenwoordigd. Het eerste wat aan hun kaarten opvalt, zijn de postzegels: die zien er stukken appetijtelijker uit dan de plakkers waarmee we het in eigen land moeten doen. orde. En dan is er nog de taalbarrière: Engels is zo ongeveer de voertaal, en dus wordt van alle deelnemers verwacht dat ze dat ook een beetje spreken. „Maar daardoor kunnen we niet iedereen bereiken”, bekent Magalhães. De andere beperking waarop hij stuitte, is de ”economische werkelijkheid”. „Kaarten en postzegels zijn in de ontwikkelde wereld redelijk betaalbaar, maar dat geldt niet voor een aanzienlijk deel van de wereldbevolking.” Magalhães: „Toch hebben we leden uit meer dan 200 verschillende landen. Er is dus op z’n minst een kleine vertegenwoordiging vanuit de vele windstreken.”

Hoop in bange dagen Het coronavirus gaf postcrossing een behoorlijke impuls. Achtereenvolgende lockdowns en afnemende sociale contacten stimuleerden burgers over de hele wereld om elkaar kaarten te sturen. Dat kon immers betrekkelijk veilig en bood sommigen wat hoop in bange dagen. Het platform bleek voor hen een gouden greep. Mede daardoor staat de teller medio november 2021 op ruim 800.000 leden uit 206 landen. Nog in oktober van dit jaar kwamen daar nog ruim 8800 leden bij, zo blijkt uit de statistieken die postcrossing.com bijhoudt. Onder hen zijn 145 Nederlanders. Die laten zich sowieso niet onbetuigd. Met 40.000 aangesloten medelanders, die samen 4,8 miljoen kaarten verstuurden, neemt Nederland een onbetwiste vierde plaats in op het platform – áchter de Duitsers, Russen en Amerikanen, maar vóór bijvoorbeeld de Chinezen. Al die indrukwekkende cijfers ten spijt kwam de groei van postcrossing.com toch als een verrassing, vertelt oprichter Magalhães. „Er was geen plan, laat staan een verwachting.” Het bleek voor hem dan ook niet altijd even gemakkelijk om de groei bij te benen – zeker niet daar de website laagdrempelig en dus vooral gratis moest blijven. Wat hielp is de hulpvaardigheid binnen de ”community”: leden delen hun passie en dragen de website op handen. Politiek en geopolitiek lijken op de website dan ook iets uit een verre, boze wereld. Wat wel opvalt, is dat de betrokkenheid vanuit armere landen relatief laag is. Dat laat zich gemakkelijk verklaren, want wie een buik heet te vullen, zal zijn geld niet spenderen aan kaarten. Bovendien is niet overal de infrastructuur even goed op

„Bijna magisch” Blijt de vraag waarom kaarten te midden van alle digitale ontwikkelingen zo’n aantrekkingskracht blijven houden – om het nog maar niet te hebben over de jaarlijkse stijging van de postzegelprijs en de toenemende druk op de posterijen. Magalhães heet wel een verklaring: „E-mails en andere digitale communicatie zijn nagenoeg gratis en direct beschikbaar, maar je kunt ze ook weer gemakkelijk vergeten en negeren. Dat gebeurt met een kaart niet zo gemakkelijk: die hang je op je koelkast of bewaar je ergens.” Dan peinzend: „Het wordt steeds zeldzamer om iets tastbaars te ontvangen. Misschien maakt dat het wel speciaal. Ik denk dat mensen meer waarde hechten aan betekenisvolle berichten. Een ansichtkaart is daar een geweldig middel voor. Iemand neemt de tijd om een mooie kaart uit te kiezen, zelf een boodschap te schrijven, een postzegel te plakken en de kaart op de bus te doen – en die kaart bereikt vervolgens door verschillende landen jouw brievenbus: dat is bijna magisch. Zoiets kan de ontvanger waarderen.”

4 DECEMBER 2021

beeld RD, Anton Dommerholt

„Een simpele hobby die goed vol te houden is”

beeld RD, Anton Dommerholt

„E

igenlijk zou je even langs moeten komen”, schrijt mevrouw Van Wingerden uit Hardinxveld-Giessendam. De corrector in ruste wisselt sinds een jaar of zes kaarten uit met ontvangers over de hele wereld. Uit de ruim 1900 kaarten die ze in die tijd ontving, viste ze de leukste poezenkaarten. Die kregen een speciaal plekje in het kleinste kamertje van huize Van Wingerden. Vandaar de uitnodiging: de verslaggever zou die kaarten met eigen ogen moeten zien. Net als de vele exotische postzegels die op al die kaarten uit verre streken meekwamen. De keuze om kaarten naar volstrekt onbekenden te sturen, kwam eigenlijk uit de lucht vallen, lacht mevrouw Van Wingerden. „Ik las erover en dacht: dat is een simpele hobby die je met weinig moeite kunt volhouden.” Dat ze al kaarten stuurde met Kerst, tijdens vakanties en bij blijde en zorgvolle omstandigheden verlaagde de drempel. En, eerlijk is eerlijk, post ontvangen vond ze toch ook wel erg leuk. Inmiddels ontving de enthousiaste postcrosser kaarten uit zestig landen – variërend van wat ze „gewoon de Europese landen” noemt tot „bijzonder verre landen.” Daar zitten exemplaren bij uit Réunion, Puerto Rico, Azerbeidzjan en Bolivia. De ontvangst gaat gepaard met de nodige administratie, vertelt Van

Wingerden. „Ik houd bijvoorbeeld bij van hoe ver de kaart is gekomen en hoeveel dagen het duurde voordat hij werd bezorgd. Uit 140 landen ontving ik nog geen kaart.” De vele postzegels op al die kaarten vindt ze eigenlijk niet zo belangrijk, al zijn ze vaak „zo mooi als schilderijen.” Ze kunnen wel rekenen op de bijzondere belangstelling van de heer des huizes, die een postzegelverzameling als hobby heet. „Maar als je de zegels van de kaart haalt, beschadigen ze.” Contact via postcrossing blijt wat oppervlakkig, maar toch kan mevrouw Van Wingerden soms op een persoonlijke boodschap rekenen. „Soms schrijf ik dat ik ongeneeslijk ziek ben. Als mensen dat lezen, laten ze me weleens weten dat ze voor me bidden. Vorige week stuurde ik nog een kaart naar een immunoloog in de VS. Die wilde graag dat ik mijn adres zou geven. Dat is ongebruikelijk, maar misschien doe ik het toch. Het zal wel over de behandelmethode gaan.”

„Soms schrijf ik dat ik ongeneeslijk ziek ben” Mevrouw Van Wingerden, postcrosser

4 DECEMBER 2021

„Bijzonder, zo’n persoonlijke boodschap van een onbekende” uim een jaar verstuurt en ontvangt Arjan van der Lee nu ansichtkaarten via postcrossing.com. De tuinbouwmedewerker uit Moerkapelle had al vaker van het fenomeen gehoord, maar nooit beklijfde het. Tot november 2020: toen bleef de hobby haken en melde Van der Lee zich aan. „Voorheen stuurde ik niet heel veel kaarten en ook nu verstuur ik buiten postcrossing om niet veel kaarten”, bekent de vijtiger. „Maar op de een of andere manier is een kaart versturen via postcrossing toch anders.” In eerste instantie hoopte Van der Lee vooral kaarten te ontvangen uit veel –liefst– verre of ‘ongewone’ landen en plaatsen. Maar toen hij eenmaal bezig was, ontdekte hij dat hij vooral de interactie met de afzender of ontvanger leuk vindt. „Ik vind het bijzonder om een persoonlijke boodschap, tekening of zelfgemaakte kaart te krijgen van een onbekende. Vaak merk ik dat mensen heel erg hun best doen om je een kaart te sturen waarvan je in je proiel hebt aangegeven dat je die waardeert – of dat ze speciale postzegels gebruiken en stickers, versieringen en tekeningen op de achterkant van een kaart aanbrengen om je een plezier te doen.” Zelf vindt hij het ook leuk om een passende kaart te vinden met een postzegel die bij het thema past. „Ik stuur bijvoorbeeld een speciale post-

zegel met een bloemenzaadje naar een tuinliehebber of een Nijntjepostzegel naar een kind.” Geet een ontvanger op zijn of haar proiel aan dat er zorgen zijn, dan stuurt de enthousiaste postcrosser een persoonlijke boodschap met een bemoediging. Inmiddels vertrekken wekelijks drie à vier kaarten naar alle mogelijke windstreken. „Dat is denk ik wel het maximale voor mij”, vertelt Van der Lee. „Persoonlijk besteed ik liever wat meer aandacht aan wat minder kaarten.” Om de kosten enigszins in de hand te houden, koopt de Moerkapellenaar zijn postzegels met korting op een speciale website. „En kaarten koop ik vaak in een box van honderd stuks of in een kringloopwinkel of antiquariaat.” Lachend: „Voor mijn verjaardag vraag ik vaak ook kaarten en postzegels.”

Arjan van der Lee, postcrosser

4 DECEMBER 2021

beeld RD, Anton Dommerholt

„Ik besteed liever meer aandacht aan minder kaarten”

4 DECEMBER 2021

AANG ENBRUG tro

l ec

CombiKorting De decembermaand staat altjd al bekend als een dure maand. De CombiKorting van Aangeenbrug Electro komt dan goed uit. Als u in een opdracht twee of meer apparaten bestelt proiteert u van extra voordeel! Dat maakt het wel heel aantrekkeljk om in 1 keer meerdere apparaten te vervangen. Wj geven u deskundig advies bj de combinatie van uw apparaten en maken een prjs op maat voor u.

Oude Zandweg 24 | Westkapelle | 0118 - 57 24 27 | aangeenbrugelectro.nl

Al meer dan 25 jaar dé witgoedspecialist van Zeeland

Komt wel goed

COLUMN

Gebruiksaanwijzing wim@rd.nl Tussen de waarschuwingen door was te lezen dat het apparaat niet gebruikt of gereinigd moest worden door kinderen. Kinderen moet je ook niet met het apparaat laten spelen, zo waarschuwde de handleiding. Sja, welk mens zou dat nu toch in z’n hoofd halen? Om te zeggen tegen de kinderen: ga maar lekker even met de wasdroger spelen. Nu heb ik geen kinderen, dus misschien denk ik er te makkelijk over. Maar goed, een gewaarschuwd mens telt voor twee.

elf beschouw ik het als een milde afwijking, maar daar zullen de meningen over verdeeld zijn. Feit is dat ik na het aanschaffen van een nieuw apparaat mezelf geruime tijd ter ontspanning kan verlustigen in het lezen van de gebruiksaanwijzing. Niet om te lezen hoe ik het apparaat moet gebruiken, maar om te ontdekken wat het allemaal kan.

Omdat m’n oude wasdroger soms een halve dag stond te zwoegen om het vocht uit m’n was te persen, werd het tijd voor een nieuwe. De bezorging Ik bladerde snel door omdat ik steeds meer begon was een dingetje, maar na veel te vrezen dat deze gebruiksaanwijbellen, stond hij er dan eindelijk. zing niet was geschreven ter ontZelf beschouw ik spanning. En toen viel m’n oog op het als een milde Op een rustig moment sloeg ik de volgende passage. „Wanneer afwijking de gebruiksaanwijzing open. En een apparaat het einde van zijn kreeg direct een klap in mijn gelevensduur heeft bereikt, trek dan zicht. Want terwijl ik dacht dat ik een apparaat de stekker uit het stopcontact voordat u de aanhad gekocht dat m’n was weer geurend droog zou sluitkabel doorknipt en maak vervolgens het slot maken, bleek ik een monster in huis gehaald te van de deur van het apparaat onklaar.” hebben. Steeds als ik de was in de trommel stop, klinken in De waarschuwingen op de eerste tien pagina’s m’n hoofd die macabere woorden. Zeker, de mavan de gebruiksaanwijzing logen er niet om. Wie chine werkt geweldig. Maar voor mij is de lol er, in aanraking kwam met de droger moest –ik citeer met dank aan de handleiding, wel een beetje af. maar wat– rekening houden met dodelijk letsel, En waarom vermeldt de gebruiksaanwijzing eigenverstikking, vergiftiging, verbranding, oog- en lijk niet hoe ik, hopelijk over vele jaren, het slot van huidirritaties, explosies en elektrische schokken. de deur onklaar moet maken?

4 DECEMBER 2021

REPORTAGE

Papieren natuur tussen de tegels Maarten Dijkstra

beeld Marjolein Bastin

Kil, kaal, grijs, doods – de winter lijkt niet het beste seizoen voor kleurige en levendige natuurillustraties. Toch beweegt er ook op Marjolein Bastins tekeningen van de donkerste maanden van alles. De expo ”Marjolein Bastin. Een ode aan de Veluwe” in het Nederlands Tegelmuseum in Otterlo bewijst dat.

4 DECEMBER 2021

a het zoveelste tegeltableau, een 19e-eeuws exemplaar van een boer met erboven de tekst ”De bouwman wacht van ’s Heeren hand, veel milden zegen op het land”, doemt opeens een informatiebord over Marjolein Bastin op. Wat doet zíj in het bastion van klei en keramiek? Conservator Johan Kamermans glimlacht bij de vraag. Het is een gelegenheidshuwelijk, vertelt hij, maar wel eentje dat goed heet uitgepakt. „Cultura Erfgoed en het Historisch Museum Ede hebben Marjolein zover gekregen dat ze meewerkte aan een expositie met tekeningen van vier seizoenen op de Veluwe. Zíj hadden echter geen geschikte tentoonstellingsruimte. Wíj wel. En dus zijn we een samenwerking aangegaan.” Bij een goed huwelijk investeren beide partners in de relatie en dus heet het museum zijn core business, tegels, in de tekeningententoonstelling geïntegreerd. Dat was niet zo moeilijk, vertelt Elleke de Ronde van Cultura Erfgoed in de expositiecatalogus die ze redigeerde. „Eeuwenlang laten kunstenaars en ambachtslieden zich al inspireren door landschappen en de natuur. Voorstellingen van bloemen, vogels en dieren die we zien op de aquarellen van Marjolein Bastin, trefen we ook aan op Nederlandse wandtegels. Vooral in het midden van de 17e eeuw, toen in vrijwel iedere stad in Holland en Friesland veelkleurige tegels en schotels gemaakt werden, hadden alle plateelbakkerijen wel eigen series met voorstellingen.”

Naïviteit van de tegels Het blijkt even later erg leuk om de lora en fauna op de gebakken klei te vergelijken met de tegenhangers op papier. De Ronde: „De naïviteit van de tegels is vaak aandoenlijk en staat in groot contrast met de nauwgezette waarneming die Marjolein Bastin in haar werk presenteert.” Een bankje in het midden van de zacht verlichte expositieruimte biedt een fantastische onderdompeling in Bastins wereld. Vier witte wanden met in totaal veertig tekeningen omringen je. Vlinders, vogels, herten, dassen, kevers, mieren, kievitsbloemen, kroos en zwammen spatten van het papier. „Mooi, hè?” zegt conserva-

4 DECEMBER 2021

beeld Marjolein Bastin

s gu

ca ta lo

el be

it du

us m

Marjolein Bastin Marjolein Bastin-uit den Bogaard wordt op 16 juni 1943 in Loenen aan de Vecht geboren. Al vroeg komt haar focus op flora en fauna aan het licht: in de tuin van haar ouders ligt ze urenlang op haar buik te turen naar speenkruid, kroos en bloementuin. Als Marjolein negen jaar is, verhuist het gezin naar de Veluwe. Daar gaat een nieuwe wereld voor haar open: eentje met zwarte mestkevers die konijnenkeutels rollen en hagedissen op jacht naar insecten tussen de heidepollen. In de jaren 50 studeert ze aan de Academie voor Beeldende

Kunst in Arnhem, waar ze haar man Gaston leert kennen. Met hem krijgt ze later een zoon, Mischa, en een dochter, Sanna. Na haar opleiding werkt ze enkele jaren voor verschillende reclamebureaus, waarna ze in 1974 bij tijdschrift Libelle terechtkomt. Dat plaatst vanaf 1980 iedere week een natuurpagina van haar hand. Onder meer door ‘personage’ Vera de Muis wordt ze heel bekend. In 1989 wint ze met haar oeuvre de publieksprijs ”Beste tekenares van Nederland”. Vanaf het begin van de jaren 90 gaat Bastin samenwerken

met bedrijven in de Verenigde Staten, zoals Hallmark. Haar tekeningen verschijnen sindsdien in en op boeken, kalenders, agenda’s, kaarten, servies en borduurpakketten over de hele wereld. Bastin verdeelt haar tijd over haar huizen in Nederland (Wekerom), Zwitserland, Amerika en op de Kaaimaneilanden. Elke omgeving biedt volgens de tekenares een unieke glimp van de flora en fauna op die plek. Door haar kunst en woorden wil ze mensen laten genieten van de natuur en die „een bron van sereniteit, energie en genezing” laten zijn.

4 DECEMBER 2021

wit, gebroken wit, heet ruim twintig strepen plus honderden haartjes op z’n rug en rent op realistisch ogende, gespleten hoeven. Bovendien kijkt het je aan alsof het je echt ziet. Overigens niks ten nadele van de tegelschilder uit de Gouden Eeuw: die kon eenvoudigweg niet anders met de materialen en technieken die hij tot zijn beschikking had. „Een oppervlak van wit tinglazuur kon beschilderd worden met een palet van niet meer dan een vijtal metaaloxiden, zoals kobaltblauw en kopergroen. De poreuze tegelscherf zuigt de kleurstofen onherroepelijk op, dus moest er vlot en zonder hapering geschilderd worden en fouten konden niet worden hersteld. De tegelschilder moest productie draaien en trok niet zelf de natuur in, hij moest zich baseren op houtsnedes, kopergravures en etsen die in toenemende mate beschikbaar kwamen. De voorbeelden had de schilder uitsluitend in zwartwit bij de hand, dus de invulling met kleuren was aan zijn eigen fantasie”, aldus De Ronde. Na de lente is het –uiteraard– de beurt aan zomer en herfst om hun ‘natuurkunsten’ te tonen. Opnieuw spat het planten- en dierenleven van het papier, hoewel het naarmate de herfst vordert, allemaal wel wat minder uitbundig wordt. Interessant is de tekening van (een gedeelte van) de Nederlandse vlindersoorten plus hun namen: icarusblauwtje, groentje, argusvlinder, gehakkelde aurelia –je zult maar zo heten–, koolwitje, kleine vos et cetera.

tor Kamermans trots. Moet je zien hoe realistisch alles is. En kijk eens naar die speelse details. Hier bijvoorbeeld.” Hij wijst op een tekening van een stuk of wat sijsjes. „Kijk dat kader? Daarin zie je een heel ander tafereel dan in het gedeelte erbuiten. Het is eigenlijk een tekening ín een tekening. En het leuke is: die waterdruppels daar vliegen van het ene tafereel in het andere. Net als die sijs daar bovenaan.” Twee grijsharige bezoekers praten inmiddels onverstoorbaar door over de dieren waar zíj voor staan: „Moet je dat vrouwtje zien: zij doet alles, haar man zit alleen maar te niksen.” Knoppengeweld Tijd voor een eigen blik op Bastins wereld. Hoewel de meteorologische winter inmiddels is begonnen, start ik automatisch bij de lente, links van de entree. Raar eigenlijk, je kunt ook best rechtsom lopen, van winter via herfst en zomer naar lente, maar dat voelt op de een of andere manier verkeerd. De lente start met een enorme uitvergroting van ”Kievitsbloem en leliehaantje”, dat verderop op normale grootte aan de muur hangt. Te midden van tientallen grassprieten en paars en geel knoppengeweld van kievits- en boterbloem wriemelen diverse Fritillariae meleagres zich een weg door het doolhof. Een leliehaan en -hen weten zich op een minuscuul blad in evenwicht te houden, terwijl hun amoureuze omhelzing dat acrobatische hoogstandje extra moeilijk maakt. De meeste tekeningen in de lenteafdeling tonen een enorme hoeveelheid takjes, sprietjes, bloemetjes en beestjes, elk tot in detail nagetekend, elke haar en nerf op z’n plek. Als je alles in je op wilt nemen, ben je bij elk werk een uur kwijt. Het is haast een verademing om bij de roodgekuifde, zwarte specht aan te komen: alle aandacht gaat naar ma vogel en haar twee jonkies. De achtergrond is een saaie, grijsgroene boomstam zonder al te veel aleidende details (de noesten en rimpels niet meegerekend).

Zwart slijm Een stinkzwam, omringd door insecten die van het zwarte slijm in zijn hoed slurpen, sleept me de winter in. Het leven lijkt daar verdwenen, maar schijn bedriegt. Drie jagers –ijsvogel, hermelijn en vos– zijn op zoek naar prooi en getuige hun alerte oogjes, is die echt te vinden. Hoewel de ijsvogel, die in de zomerafdeling nog actief over het water scheerde, ietwat stil en verdrietig op een met rijp bedekte rietstengel naar het water tuurt. De levendige voorntjes van enkele maanden zijn veranderd in onbereikbare, diepgevroren vissticks. Wat dat betret hebben zijn buren, drie vossen, het makkelijker: hun muizen en konijnen komen niet in een ijzig omhulsel te zitten. Met enorme sprongen schieten de roofdieren boven het gras uit, zodat ze zich van bovenaf op hun nietsvermoedende prooi kunnen storten. Toch kijken ook zij een tikje weemoedig uit hun ogen. Verlangen ze naar meer zon, meer voedsel otewel naar de lente? Tja, wie niet?

Blauw zwijn Aan het einde van de lente hangt een collage met vier 17e-eeuwse tegels. Erop staan een kievitsbloem, een zwijn, een pad en een vlinder. Wat een contrast met de tekeningen van Bastin! Neem dat zwijn: het is blauw, heet één streep plus iets meer dan twintig haren op z’n rug en hoeven die op zwemvliezen lijken. Bastins exemplaar is donkerbruin, lichtbruin, ecru, grijs,

4 DECEMBER 2021

WIJ LOSSEN ALLES VOOR U OP! Service op 9+ niveau

Greeploos

Keuken

Klanten

Oven

Service

Inductie

Koelkast Kookplaat Landelijke Modern Montage

Stijlen Vaatwasser

Tien jaar garantie

9,7 Ruim 2160 beoordelingen Qasa.nl | november 2021

Familie Esser: “De verkoper ging altijd weer voor ons zitten en dacht mee over nieuwe alternatieven.” DB KEUKENGROEP Als familiebedrijf verkopen wij niet alleen keukens, wij monteren en installeren ze ook. Door onze vakmensen met hart voor de zaak. Of beter gezegd: hart voor uw keuken. Ze leveren uitsluitend kwaliteit en zijn pas tevreden als alles perfect is afgewerkt en alle apparatuur werkt zoals het hoort. Naast het bieden van uitstekende service, geven wij ook met een gerust hart tien jaar garantie op onze montage zodat u onbezorgd kunt genieten.

HAARLEM NUNSPEET

ANOVI

TIC RIJSSEN

UTRECHT

BERKEL EN RODENRIJS

KESTEREN SINT-ANNALAND

GOES

dbkeukengroep.nl

vacature medewerkers beoordelen ons met een

SENIOR DATA ANALIST

Gezocht: Verpleegkundige(n) Kom jij bij ons werken? Als verpleegkundige draag je de verantwoordelijkheid voor complexe zorg aan kleine groepen bewoners. Naast de verzorging en begeleiding geef je hen daarnaast een zinvolle dagbesteding. Een mooie combinatie! Zoek jij een (nieuwe) uitdaging en wil je je inzetten voor je medemens met een beperking? Kom dan eens kennismaken met ons. Mail ons je cv via vacature@deschutse.nu of kijk op werkenbijdeschutse.nl

8,7 medewerkersonderzoek DUO market research

Wij zoeken Word jij onze nieuwe collega die enthousiast wordt van het vertalen van (klant)data naar concrete inzichten voor marketing, de redactie en andere interne stakeholders? Ons team is volop in ontwikkeling en is op zoek naar een analytisch sterke, gedreven Senior Data Analist die makkelijk contact maakt, commercieel inzicht heeft en van uitdagingen houdt. Wij bieden Een uitdagende en creatieve functie. Je komt in een bruisend team en je krijgt veel ruimte om je eigen stempel te drukken. Je krijgt coaching door ervaren collega’s uit het team. Ook is er veel ruimte voor (interne) opleiding en ontwikkeling. Heb je vragen? Bel of app naar Benjamin, 06 - 48061502 of kijk op werkenbijemg.nl. Stuur je motivatie met cv vóór donderdag 9 december naar sollicitatie@erdee.nl.

De Schutse Zorg wat er écht toe doet

Andante de grootste winkel van de beste orgelmerken Orgelcentrum Andante is al ruim 20 jaar dealer van de grote, bekende orgelmerken Johannus, Content, Viscount en Mixtuur (Hauptwerk). Daarnaast hebben wij een aantal unieke, eigen orgel modellen ontwikkeld. In onze winkel van ruim 500m2, met een uitgebreide collectie nieuwe orgels en occasions, geven wij u graag helder advies bij de keuze van het orgel dat het beste bij u past.

IIndustrielaan ndustrielaan 26 • Veenendaal Veenendaal • tel 0318 505 063 • info@andanteorgels.nl info@andanteorgels.nl

www.andanteorgels.nl

beed Jaco Klamer

RD-ACTIE

Altijd weer die gekromde ruggen Ab Jansen

De RD-actie is dit jaar neergestreken in Malawi, een straatarm land in zuidelijk Afrika. Waar mensen nog dagelijks zwoegen op hun akkers om in hun voedsel te voorzien. Tijdgenoten zijn ze, en juist dat maakt het zo lastig hun wereld te rijmen met die van het rijke Westen.

oe ziet armoede eruit? In eigen land valt het nog niet zo mee daar een beeld bij te hebben – vaak is het een kwestie van meer of minder. Dat neemt niet weg dat er in Nederland ruim 1 miljoen mensen rond of onder de armoedegrens leven. Die grens geet aan wat er nodig is aan inkomsten voor eerste levensbehoeten. In Nederland is dat een besteedbaar inkomen van tussen de 1100 en 1900 euro per maand. Wereldwijd ligt de armoedegrens op een veel lager bedrag, nog geen 2

euro per dag. Als de toestand in Malawi daaraan wordt afgemeten, dan leet daar de helt van de bevolking –zo’n 10 miljoen mensen– onder die grens. De gedaante van armoede in Malawi, een van de armste landen ter wereld, is me bijgebleven sinds ik daar in de nazomer van dit jaar was. Zwoegende mensen op hun akkers is wat ik zie als ik aan Malawi terugdenk. Honderden mannen, vrouwen en zelfs kinderen zag ik, bezig met het handmatig bewerken van de grond. Zwaar werk is het om de vaak droge en harde grond om te woelen en klaar te maken

voor het planten van maïs in de regentijd, die zojuist is begonnen. Malawianen die op het platteland wonen –en dat is 85 procent van de 20 miljoen inwoners– moeten vooral zelf voor hun kostje zorgen, en dat doen ze door op hun akkers maïs te verbouwen. Van het maïsmeel wordt het in Malawi populaire nzjima gemaakt: maïsdeeg dat in ieder gezin dagelijks op tafel staat. Voor wie het als extra kan betalen: in combinatie met wat groente en kip of rundvlees. De verbouw van maïs met alles wat daarbij komt kijken, is vanwege

4 DECEMBER 2021

Wie is de typische mens anno 2021? Dat boertje of de westerling?

die voedingsfunctie ieder jaar weer een serieus gebeuren. Kwetsbaar ook, want droogte of extreme regenval kan er zomaar voor zorgen dat een oogst mislukt. Dwaalspoor Eenmaal terug in Nederland zag ik die gekromde ruggen weer voor me, en ik dacht: wie is nu de typische mens anno 2021? Levend in een land als Nederland, waar voor de meesten voedselconsumptie mijlenver afstaat van de productie ervan, en het ook nog eens lijkt alsof niemand zich over voedsel druk maakt, word je gemakkelijk op een dwaalspoor gezet. Voor de meeste Nederlanders ligt het dagelijks brood „vanzelfsprekend” klaar in de super of de versmarkt, en daarom kunnen wij ons met heel andere zaken bezighouden. Maar terwijl westerlingen op terrasjes smullen van een sandwich, of nippen aan een wijntje, rondrijden in elektrische auto’s, of verveeld op hun mobieltje kijken, zijn er miljoenen tijdgenoten die zich zo’n desinteresse in voedsel niet kunnen permitteren. Zij zijn vrijwel dagelijks te vinden op hun akkers om die eigenhandig te bewerken voor hun eerste levensbehoeten. Tijdgenoten zijn ze, en vooral dat zorgt voor een ontstellende gedachte, want die twee werelden bestaan dus gelijktijdig zonder dat ze met elkaar zijn te rijmen. In het Westen heet men de gewoonte zulke misstanden in levens van mensen toch vooral op te merken in landen waar „slechteriken” aan de macht zijn, in Noord-Korea bij voor-

beeld. Extreme armoede is dan een bewijs dat het regime niet deugt. Wat als er in de vrije wereld ook zulke toestanden zijn? Dan moet ook daar iets niet sporen qua beleid. Meestal zijn misstanden er van heel andere aard: corruptie, nepotisme en vriendjespolitiek, waardoor burgers niet krijgen waarop ze recht hebben. Toch lijkt het erop dat een autoritair bewind in het op vrijheid gerichte Westen altijd eerder in de verdachtenbank belandt dan een corrupt regime dat vrijheid voor zijn burgers hoog in het vaandel heet. Dat overheidscorruptie in een land als India (bekend als ’s werelds grootste democratie) een belangrijke oorzaak is van honger onder de allerarmsten wordt dan algauw vergeten. Houtskoolvervoerders Intussen heet armoede in Malawi ook tal van andere gedaanten. Het is bijvoorbeeld zichtbaar in de baantjes die mensen hebben. Bij gebrek aan werkgelegenheid in industrie, handel of dienstverlening zijn het vaak eendagsklussen voor dagloners die voor de nodige inkomsten voor die dag zorgen. Of het zijn baantjes in de transportwereld, waarbij het niet uitmaakt wie of wat er van A naar B moet – er is altijd wel iemand met een iets, een brommer of handkar die zo’n klus wil klaren. Een opvallende groep in Malawi zijn de houtskoolhandelaren. Mannen en jongens die op hun iets volgeladen met houtskool uit de hoger gelegen bossen komen, waar (meestal illegaal) gekapt bos tot houtskool is verwerkt.

Na een dagen durende tocht wordt de brandstof verkocht in de bewoonde wereld. De houtskoolmannen rijden op hun ietsen vaak in colonnes op en neer en tijdens die tochten is er vaak sprake van criminaliteit en een hoog alcoholgebruik. De manier waarop ze hun ietsen volstouwen met houtskool dwingt respect af. Wie een iets heet en wat wil verdienen, kan het achterzitje ombouwen tot een heuse passagiersplek. Een kussentje erop en rijden maar. Van een hogere orde zijn de witte taxibusjes die de straten en wegen onveilig maken. De chaufeurs zijn berucht om hun rodeo-achtige rijgedrag. Omdat ze de busjes huren en bij terugkomst zelf de benzine moeten betalen, maken de meesten er een kunst van om zo weinig mogelijk benzine te gebruiken. Dat betekent bij de geringste afdaling de motor uit en

4 DECEMBER 2021

beed Jaco Klamer

RD-actie voor Malawi

geluidloos rollend naar beneden. Volgeladen met passagiers dendert zo’n busje natuurlijk het hardst richting het laagste punt. Zaklamp Een van de meest aangrijpende uitingen van armoede trof ik aan bij mensen thuis. Door het ontbreken van stroom in de meeste huisjes is het er binnen aardedonker zodra de avond is gevallen – en die valt vroeg in Malawi, zo rond zes uur. Aangrijpend zijn de met plakband aan de muur geplakte zaklantaarns die in menige hut voor wat verlichting moeten zorgen. Batterijen zijn om die reden gewild onder Malawianen – ook bij kinderen die met een zaklamp huiswerk maken. Zaklantaarn of niet, het weerhoudt veel mensen er niet van om op tijd te gaan slapen: zo tussen zeven en acht uur is het in veel huisjes stil. Slapen doen

de bewoners op de grond – een kleed zorgt er dan voor dat de kille aarden vloer niet al te ongeriefelijk wordt. Schakelaar Hoe wrang wil je het hebben? In Nederland zijn we zo ver dat huiskamerverlichting via wii wordt aangestuurd – nog even en een schakelaar is hier een collector’s item. In Malawi bestaat de leeslamp –voor wie het kan betalen– uit. een zaklamp. Krijg die twee werelden maar eens bij elkaar! En toch zal dat moeten, want: tijdgenoten zijn we. Tijdgenoot zijn van een rijke westerling, dat moet voor een arme af en toe een bittere ervaring zijn. Hoe is dat aan de andere kant? Tijdgenoot zijn van een straatarme medeburger ver weg? Voor wie vanuit Nederland zijn ogen, geest én hart openhoudt, blijt dat lastig schakelen, en misschien is dat maar goed ook.

4 DECEMBER 2021

Kerken in Malawi weten zich geroepen gezamenlijk aan de slag te gaan om de allerarmsten in hun omgeving te hulp te komen. In plaats van onderling gekissebis slaan ze de handen ineen. De christelijke organisatie World Relief stimuleert en faciliteert dit initiatief, en op voorstel van Bijzondere Noden in Nederland maakt het deel uit van de RD-actie. Armoede raakt ook de kerken in Malawi. Waar gemeenteleden zelf tot de bedelstaf zijn veroordeeld kan gezond kerk-zijn niet bestaan, en is haar missie gedoemd te mislukken. Een orthodox-christelijke middelbare school kan hierbij soelaas bieden, en dat is wat ds. C. J. P. Van der Bas, zendingspredikant namens de HHK, beoogt met zijn school. Met de RD-actie ondersteunen we graag zijn initiatief. Wat te doen aan de voedselschaarste waar veel gezinnen in Malawi onder lijden? Gepensioneerd accountant en christen Bo Teerling wil daar met zijn organisatie Food for Life een antwoord op geven. Door kleine boeren te leren hoe ze meer oogst kunnen realiseren. Het resultaat mag er zijn: vele duizenden gezinnen hebben het jaar rond voedselzekerheid. Drie initiatieven komen samen in de RD-actie van dit jaar. Ze dienen de allerarmsten in Malawi en vormen driemaal een krachtig getuigenis. Helpt u mee? Kijk op pagina 43 hóe dat kan.

4 DECEMBER 2021

SCHOONHEID

4 DECEMBER 2021

beeld iStock

Warme wintervacht voor klein en groot

Wisseling van de vacht pluimpjes op de oren. Maar bij vogels is dat minder zichtbaar. Ze hebben meer veertjes en donshaartjes om zichzelf warm te houden. Het Drents heideschaap is het kleinste Nederlandse schaap, maar door zijn enorme wintervacht valt dat nauwelijks op. Als heuse kuddedieren zoeken ze elkaar op en houden zo ook elkaar warm. Een uitstekende remedie tegen eenzaamheid.

Roosmarijn Reijnoudt

Waar de mens als het koud wordt wat laagjes extra kleding aandoet, zijn de meeste dieren al maanden bezig met de voorbereiding van de winter. Een echte wintervacht doet er gemiddeld een maand of drie over om aan te groeien. Bij sommige dieren is dat winterjasje makkelijk te herkennen; bij de eekhoorn zie je bijvoorbeeld

4 DECEMBER 2021

beeld iStock

Het Drents heideschaap is het kleinste ras, maar door zijn wintervacht valt dat nauwelijks op

4 DECEMBER 2021

UITLEG

Stuur in en win U kunt de komende weken weer lekker puzzelen. Er vallen veel avondactiviteiten af, dus u kunt uzelf nu op een andere manier inspannen. Het mooie aan deze puzzels is dat het voor een goed doel is. Als u uw oplossingen telefonisch doorgeet, doneert u automatisch de RD-actie voor Malawi.

te vermelden: naam, adres, postcode, woonplaats en niet te vergeten het paginanummer van de puzzel met de oplossing. Per kaart of brieje graag één oplossing vermelden. Het adres vindt u op deze pagina. Voor de oplossing van de advertentiepuzzel op pagina 62 en 63 dient u de instructies op deze pagina’s op te volgen.

e oplossingen van de puzzels waarmee u een prĳs kunt winnen, mag u telefonisch of schritelijk doorgeven. Alleen correct doorgegeven oplossingen komen in aanmerking voor een prĳs. De inzendpuzzels voor de kinderen zĳn te vinden op de pagina’s 42, 47 en 61, die voor de volwassenen op de pagina’s 62/63, 67, 87 en 97. Ze zĳn herkenbaar aan de beker boven aan de pagina.

Kinderpuzzels De kinderpuzzels en de kleurplaat kunnen alleen worden opgestuurd.

Telefonisch De uitkomst van de prijspuzzels bestaat uit een getal, een zogenaamde belcode. Bel naar 09091234571 en volg de instructies op. U betaalt € 0,80 per minuut. De helt hiervan gaat naar de RD-actie. U kunt één oplossing per keer doorbellen. Bij het doorbellen dient u alle cijfers opeenvolgend in te toetsen.

Adres Reformatorisch Dagblad t.a.v. redactie RDMagazine Postbus 241 7300 AE Apeldoorn De prĳspuzzels kunnen tot uiterlĳk zaterdag 5 februari 2022 worden ingezonden. Prĳswinnaars gaan akkoord met de publicatie van hun naam in het Reformatorisch Dagblad.

Schritelijk Als u de oplossingen schritelĳk wilt doorgeven, dient u op de kaart of brief de volgende gegevens

De prĳspuzzels kunnen tot uiterlĳk zaterdag 5 februari 2022 worden ingezonden

4 DECEMBER 2021

Kinderpuzzels: pagina 35 t/m 61

Puzzels voor volwassenen: pagina 65 t/m 97

Prijzen voor kinderen

Prijzen voor volwassenen

”Het voorleesboek van Bertje”, Hanny van de Steeg

”Een simpel gebaar”, Sara en Jiska Kranendonk

”Tel maar mee in de kerk”, Linda Bikker ”Hij kent mij!”, Silvia Tarniceriu

”Gloeiend”, Maarten Brand

”Om zondaars te bevrijden”, John Flavel ”Actie Sterrenbos”, Margriet de Graaf

Het mooie is; je puzzelt uiteindelijk voor het goede doel

”Anouska”, Nelleke Wander

4 DECEMBER 2021

HET FEEST BEGINT BIJ BLIJDESTEIJN Life is a party, dress like it! Bij Blijdesteijn vind je een fantastische collectie voor al je feestjes groot en klein. Je bent altijd welkom voor advies en een drankje. Update je garderobe en get your sparkle on!

TIEL IS DICHTERBIJ DAN JE DENKT MODE-TIEL

PUZZEL

Bijbelse winterkleurpuzzel

BOEK

HART

LIED

SNEEUW

VROEG

BROOD

HEIL

MAAND

STAL

VUUR

DAG

KLANK

MENS

STEM

WARM

DRUK

KLOK

NACHT

STER

WEG

GAST

KOOR

OOGST

STORM

WENS

GEEST

KOU

PSALM

TROUW

ZANG

GIFT

KRUIS

REIS

VOET

ZIEL

HAAST

LICHT

RUST

VRIJ

ZON

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

Kleur de hokjes met de letters van de 40 Bijbelse woorden. Je mag zelf de kleur kiezen, maar het kan ook met een potlood. Je leest de woorden van links naar rechts of van boven naar beneden. Er blijven nog 11 hokjes met een letter over. Zet deze letters achter elkaar in de hokjes van de oplossingsbalk.

mping a c s in z e g e k ij l e t is r Ch al in het mooie Vechtd

hoe krijgen zij het goede nieuws te horen? Draag bij aan zending onder onbereikte moslims. frontiers.nl/geef

Boek nu je vakantie!

www.oldemeyer.nl of bel 0523-262805 Hardenberg - Rheeze

BEDDEN

Nieuw bed? Proefslapen? Maak een afspraak voor vrijblijvend advies over onze producten. Dat kan bij ons of bij u thuis. Zonder QR code welkom!

Nieuwsgierig? Bekijk ons concept op:

BEDDEN

Contact:

Het Alpa Bedden team wenst u

uitgeruste feestdagen!

alpabedden.nl/rd

06 - 15 53 32 70

info@alpabedden.nl

alpabedden.nl

PUZZEL

Zweedse puzzel Los de puzzel op. In vakjes met hetzelfde cijfer staat ook dezelfde letter. Let op de richting van de pijltjes.

TEGENSLAG

14 SCHIJFJE WAAR FILMS OP STAAN

KINDERDAGVERBLIJF DOOR ELKAAR MENGEN

O3 BESTANDDEEL VAN BETON

ERNAARTOE DEEL IS VAN EEN HETZELFDE FIETSBAND ALS ...

ANDER WOORD VOOR 'IK VIND HET GOED'

REGELMAAT

AFLOOP

RAAM MET GAAS DAT TERREIN VLIEGEN OM EEN TEGENBOERDERIJ HOUDT

NIET DEZE

BRUINE VLEKKEN OP IJZER

VOCHTIG

TUREN

10 AAN JE VOET ZITTEN T...N

KOMT NA DE ZOMER

6 DUNNE STROOM WATER

AF EN TOE

STUK CHOCOLADE

MOTORRIJTUIG

T13

AANSTEEKKOORD BIJ VUURWERK

NODIG ZIJN

BOOT DIE NAAR DE OVERKANT VAN DE RIVIER GAAT

4 DECEMBER 2021

MUNTEENHEID

PROEFJE

Boter-kaas-en-eieren 2.0 Janneke van Reenen-Hak

Vind je boter-kaas-en-eieren maar een saai spelletje? Dan heb je deze versie vast nog nooit gedaan.

et klopt dat het klassieke boter-kaas-en-eieren weinig uitdaging biedt aan gevorderde spelers. Hebben beide spelers het spel in de vingers, dan valt er nooit een winnaar aan te wijzen. Deze variant, uitgedacht door een paar wiskundigen van de Amerikaanse Stanford University, kent dat probleem niet. Toch zijn er wel wat handigheidjes te ontdekken waarmee je je tegenstander een hak kunt zetten. Maar pas op: voor je het weet zie je wat over het hoofd en ben je zelf de pineut.

beeld Daan van Oostenbrugge

Spelregels: 1. Teken drie rijen van drie spelbordjes. Spreek af welke speler kruisjes en welke rondjes tekent. Het is de bedoeling om in drie spelbordjes drie op een rij te krijgen. Dat mag recht of diagonaal. Kruis begint. 2. De eerste speler mag in een willekeurig vakje een kruisje zetten. 3. De tweede speler is verplicht om op het spelbordje te spelen dat qua plek correspondeert met het vakje waarin de eerste speler zijn kruisje zet. Doet hij dat bijvoorbeeld rechtsonder, dan is nu het spelbordje rechtsonder aan de beurt. 4. Het vakje dat speler twee kiest, bepaalt weer op welk spelbordje de volgende speler aan zet is. En zo verder. 5. Stuurt een zet je naar een spelbordje waarop iemand al drie op een rij heeft? Dan mag de speler die aan de beurt is zelf een vakje kiezen voor zijn volgende zet. Die regel geldt ook als je naar een spelbordje wordt gestuurd dat helemaal vol is. 6. Wie er als eerste in slaagt op drie spelborden op een rij (recht of diagonaal) drie op een rij te krijgen, heeft het spel gewonnen.

4 DECEMBER 2021

PROEFJE

Eerlijk duurt het langst Janneke van Reenen-Hak

Nieuwe gezelschapsspellen verschijnen aan de lopende band, maar er is één grote constante: de dobbelsteen. Dat is niet voor niets. Een kubusvormige dobbelsteen is eenvoudig, betrouwbaar en handig in gebruik. Toch is er wel meer te bedenken.

4 DECEMBER 2021

beeld Daan van Oostenbrugge

il een dobbelsteen een beetje betrouwbaar overkomen, dan moet hij helemaal symmetrisch zijn. Dan kom je al snel uit bij de platonische lichamen, vijf regelmatige veelvlakken waarvan de zijvlakken bestaan uit regelmatige veelhoeken. Ze danken hun naam aan de Griekse wijsgeer Plato, die ze een paar eeuwen voor Christus in kaart bracht. Het eenvoudigste is een viervlak van gelijkzijdige driehoeken. Dat is best geschikt als dobbelsteen, maar heeft één nadeel. Het getal dat het is geworden, is naar onderen gekeerd. Je kunt het eenvoudig raden, maar toch speelt het niet prettig. De volgende op rij is een zesvlak, beter bekend als kubus. Die heeft van alle dobbelstenen de beste papieren. Niet voor niets komen we die dus het vaakst tegen. Een achtvlak ziet eruit als twee aan elkaar geplakte piramiden. Hij is prima geschikt als dobbelsteen en het getal dat wordt gegooid, ligt keurig rechtop. Helaas vertrouwen mensen hem niet zo, omdat hij wat wiebelig is en er scheef uitziet. Een twaalfvlak van vijfhoeken levert ook een mooie dobbelsteen op en je komt deze variant weleens tegen. Je zou hem kunnen gebruiken bij een spel waarbij twee dobbelstenen nodig zijn, zoals Catan. Dan moet je wel de spelregels veranderen, want ineens kun je ook 1 gooien en worden de landtegels 2 en 12 net zo vaak gegooid als 7, de struikrover. Ook rolt hij door zijn vele vlakken lang door. Dat geldt ook voor het twintigvlak, dat bestaat uit twintig driehoeken. Hij ziet er prachtig uit, maar rolt snel van tafel. Knutsel zelf eens wat veelvlakken in elkaar, dan kun je het zien. Zoek op internet op ”veelvlak” en ”bouwplaat”.

PUZZEL

Bijbelse letterpuzzel Bij elk nummer staan zeven letters. Maak steeds van zes letters een van de genoemde Bijbelse woorden. Streep de letters weg die je voor een woord nodig hebt. Bij elk woord blijft één letter over. Zet die letter onder het juiste nummer in de oplossingsbalk. De eerste letter is al ingevuld. Maak deze regel van vier woorden uit een kerstliedje af. De oplossing is het langste woord.

ADEMEN

GELOOF

LIEFDE

SCHULD

VRUCHT

BEVRIJD

GENADE

MORGEN

SPREUK

WONDER

DIENEN

HERDER

ONTZAG

TROOST

ZINGEN

EEUWIG

KRACHT

PRIJZEN

VRIEND

ZOEKEN

2 D

N E

6 N

E P

R A

P IJ

N D

18 H

14 U

10 L

Z E

E T

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

PUZZEL

Bijbelse woordzoeker

AARDE

EEUWEN

HOORN

LOT

SCHRIJFTAFELTJE

VERVULD

ACHT

ELIZABET

HUIS

LOVEN

STEM

VOETEN*

BARMHARTIG

ENGEL

ISRAEL

MARIA

STOM

VOLKOMEN

BEVRIJD

EREN

JOHANNES

MOEDER

TONG

VREDE

BUITEN

GAAN

KENNIS

NAAM

TROOST*

VREES

DAVID

GELOOFD

KIND

OPGANG

VADER

WEG

DEUGD

GENADE

JUK

OUD

VELEN

WOORDEN

DIENEN

GLANS

LANG

PROFEET

VERBLIJD

ZACHARIAS

DINGEN

HART

LEER*

SAMEN*

VERBOND

ZON

DUISTER

HEILIG

LICHT

SCHADUW*

VERLOST*

ZOON

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

De 60 woorden komen uit Lukas 1 en uit de berijmde Lofzang van Zacharias. Het gaat over de geboorte van Johannes de Doper. Streep de woorden weg. Je vindt ze horizontaal of verticaal. De woorden met een sterretje vind je schuin. Er blijven negen letters over. Maak daar het oplossingswoord van.

KLEURPLAAT

Naam:

Leeftijd:

Woonplaats:

Adres:

Postcode:

4 DECEMBER 2021

Kerk in Malawi is dienstbaar aan allerarmsten Helpt u mee? Christenen in Malawi staan voor grote uitdagingen. Er is daar extreme armoede, gezinnen hebben er onvoldoende eten, heidens bijgeloof tiert er welig en jongeren krijgen er geen goed christelijk onderwijs. Terwijl zij dat hard nodig hebben om staande te blijven. De kerken in Malawi weten zich geroepen te helpen en langs die weg te getuigen van het Evangelie. Met de RD-actie willen we hen steunen. Doet u mee?

Lees en kijk de verhalen en de praktische doelen op

www.rd.nl/actie

Steun deze actie en geef via acceptgiro, de QR-code of direct via IBAN NL67 INGB 0002 9707 00 o.v.v. RD-actie

PUZZEL

Kruiswoordpuzzel Kun jij overal de goede woorden vinden? Zet daarna onderaan de genummerde letters op de juiste plaats. Dan lees je nog een woord.

Van links naar rechts: 1 ander woord voor ‘ik vind het goed’ 4 strook langs de zee 7 met gespitste ... luisteren 9 zeg je als je verrast bent 11 geweldig 14 bolbloem 16 sneeuwvoertuig 17 voor aap ... 19 h.. ketting 20 brokstukken 22 verlangen 23 die gebruik je op wintersport.

Oplossing:

Van boven naar beneden: 2 buidelbeer 3 ... was eens 4 gezellig 5 lang handvat 6 klap 8 loofboom 10 armoedig huisje 12 lat 13 overblijfsel 15 aanspreekvorm voor vader 18 ja... ari 21 ik ben, jij bent, hij ...

4 DECEMBER 2021

PUZZEL

Legpuzzel Leg alle woorden op de juiste plaats in het diagram.

letters

MAM

GYMP

EMMER

BAKKERIJ

MUS

JOUW

LOLLY

KOPLAMP

OUD

LAMP

ONDER

PENSEEL

TEL

RASP

SNERT

REKENEN

TOE

ROOS

SPREKEN

WEB

STRO

TELRAAM

TUTU

elboeken

ZIJDE

4 DECEMBER 2021

Hoe kijk jij naar je naaste? Met het spel Blikopener maken we jou op een leuke, laagdrempelige manier bewust hoe jij naar je naaste kan (om)kijken.

Vraag het spel GRATIS aan via

blikopener.ontmoeting.org

PUZZEL

Bijbelse paspuzzel Zet de namen van de 23 Bijbelboeken op de juiste plaats horizontaal in de hokjes. Let goed op de steunletters K-O-U-D. Als alles is ingevuld, lees je in de middelste kolom drie namen van Bijbelboeken. Vraag: hoe vaak staat de letter E in de drie gevonden namen? JOHANNES

LEVITICUS

ROMEINEN

EZECHIEL

KLAAGLIEDEREN

MARKUS

THESSALONICENZEN

FILIPPENZEN

KOLOSSENZEN

MATTHEUS

TIMOTHEUS

GALATEN

KONINGEN

OPENBARING

ZACHARIA

HANDELINGEN

KORINTHE

PSALMEN

ZEFANJA

JAKOBUS

KRONIEKEN

RICHTEREN

. .

Woonplaats:

Leeftijd:

Postcode:

DEUTERONOMIUM

De drie namen van Bijbelboeken:

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

Adres:

Naam:

Keuken advies aan huis Geen aanbetaling Eigen montageteam Unieke servicecheck na 5 jaar!

PUZZEL

Margrietpuzzel

stukgaan

vleesverkoper

hete saus

insect

spring bron

speelpopje

plakken

vogelbek

vrucht

ongewoon

vooruit

niet dezelfde

4 DECEMBER 2021

Vul de woorden in met de klok mee volgens de omschrijvingen. Het pijltje geeft aan waar het woord begint.

PUZZEL

Bijbelse cijferpuzzel We gaan op zoek naar een aantal woorden uit een berijmd psalmversje. Zet in het tweede puzzelhok de juiste letters onder de cijfers. In welk versje van psalm 148 zingen we deze woorden? Hier staan de cijfers onder de juiste letters: A

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

Zet hier de letters onder de cijfers:

ondersteunt Russische evangelisten

Gedreven door het Woord In Rusland en de omliggende landen leven miljoenen mensen die onbekend zijn met het Evangelie. Velen zinken weg in afgoderij en dronkenschap. Zij leven uitzichtloos, zonder hoop, zonder God in de wereld. Jezus gaf aan zijn discipelen de opdracht om het Evangelie te brengen tot aan het uiterste der aarde. Gedreven door het Woord gaan Russische evangelisten, soms met gevaar voor eigen leven, op pad om mensen op te zoeken en met hen te spreken over God en hun ziel. Friedensstimme ondersteunt al ruim 40 jaar evangelisatiewerk in landen waar Russisch gesproken wordt. Vooral daar waar het moeilijk is.

Ondersteun Russische evangelisten

Kijk op www.friedensstimme.nl

O U T S TA N D I N G I N T E R I O R S A LT I V E L L O . N L

KLEURPLAAT

4 DECEMBER 2021

beeld Inge van der Maas

ZELF LEZEN

Schimmen bij het vuur zegt moeder. Lotte gaat tegen haar aan staan. Daan ziet het. Maar hij wil stoer zijn. Hij is geen papkindje meer. Toch vindt hij het wel spannend. Een verhaal over wolven terwijl om je heen bijna alles donker is. „Die wolven”, vertelt vader, „die zijn pas sinds een paar jaar op de Veluwe. Vroeger liepen hier veel meer wolven. Die waren ook veel gevaarlijker. Nu komen ze niet in de buurt van mensen. Vroeger wel. Nu was er een jongetje dat in een hut woonde, vlak bij het bos. En buiten de hut maakten zijn ouders een vuur, om de wilde dieren op afstand te houden.” Daan tuurt in de vlammen. Dan kijkt hij achterom, naar hun vakantiehuisje. Als dat nu eens zijn hut is. Dan lijkt het net alsof hij vroeger leefde. Daan kijkt weer naar vader, die zijn handen geheimzinnig naar de kinderen uitsteekt, net alsof hij ze wil pakken. Daan en Lotte doen snel een stapje achteruit. „Op een avond zat die jongen weer met zijn ouders bij het vuur”, vertelt vader. „Maar ze werden slaperig en ze vergaten

Johan Leeflang

netterend grijpen de vlammen om zich heen in de ijzeren vuurkorf. Daan, een vrolijke jongen van 10 jaar, doet een stapje naar voren. Het is vanavond donker en koud, maar bij het vuur is het lekker warm. Daan kijkt naar zijn vader, die naast hem staat. Vader schudt zijn hoofd. Niet dichterbij, betekent dat. Anders komen er vonken op zijn mooie, dikke jas. En die vonken geven allemaal kleine gaatjes. Naast vader staat Lotte, die een jaar jonger is dan Daan. Ze trekt haar muts diep over haar mooie blonde krullen. Ook moeder komt bij het vuur. Door de vlammen heen zien de kinderen de kale stammen van het bos. Samen met vader en moeder zijn Daan en Lotte een weekje op de Veluwe. Hun huisje staat net buiten het dorp, niet ver van de rand van het bos. Achter de kinderen klinken klossende klompen. Daan kijkt om. Hé, daar heb je de buurman, met Herta. De buurman woont in de boerderij naast het vakantiehuisje. Elke avond laat hij nog even zijn Berner sennenhond uit. Kwispelend loopt het dier over het gras naar de kinderen die bij de vuurkorf staan. Lotte steekt haar hand uit om de hond te aaien. De buurman praat even met vader en moeder. Dan loopt hij weer verder. De afgelopen dagen is het gezin al een paar keer op stap geweest. Lekker wandelen in de bossen. Natuurlijk met de voetbal erbij. Ze zijn ook al op een plek met allemaal klimtoestellen geweest. Je evenwicht proberen te houden op smalle balken. En klauteren in een net dat tussen een paar palen hangt. Het is geen wonder dat ze elke ochtend lekker lang uitslapen. Van al dat lopen, rennen en klimmen word je vanzelf moe. „Zal ik eens een verhaal vertellen?” vraagt vader. „Ja, ja!” roepen Daan en Lotte tegelijk. Vader kijkt in de vlammen. Hij denkt even na. „Hebben jullie weleens gehoord dat hier in de bossen wolven zitten?” „Nou, maak die kinderen maar niet bang”,

„Opeens kwam uit het bos razendsnel een schim” hout op het vuur te gooien.” De stem van vader klinkt nu dreigend. „Het vuur ging bijna uit. Dat was gevaarlijk, want nu durfden de wilde dieren dichterbij te komen.” Vader wacht even. Hij haalt diep adem. „Opeens. Opeens kwam uit het bos razendsnel een schim.” Daan gilt. Er komt iets donkers op hem af. Lotte krijgt een duw. Daan wil wegrennen, maar hij valt achterover op de grond. Op zijn rug plot hij in het vochtige gras. Verschrikt kijkt hij omhoog. Dan klinkt een bekende stem. „Herta, koest, kom hier!” Daan put. Gelukkig, het was alleen maar de hond van de buurman. Daar hoet hij niet bang voor te zijn.

4 DECEMBER 2021

Esther (4) is wees, geen familielid kan voor haar zorgen… …ze woont nu bij een zus van haar oma, maar zij is te zwak om goed voor Esther te zorgen. Stichting Stéphanos helpt kinderen als Esther met onderdak, voedsel, kleding, medische zorg en (Bijbels) onderwijs. Ze horen over de Heere Jezus en krijgen een toekomst! Helpt u mee?

Sponsor een kind als Esther vanaf per maand!

€ 20,-

Of doneer 4 kinderbijbels voor

Scan de QR code, ga naar www.stephanos.nl/ikhelp of maak uw bijdrage over op NL74 RABO 0335 3074 50 t.n.v. Stéphanos.

€ 20,-

www.stephanos.nl

Content en Hauptwerk

WIN EEN MOOIE TAS (5 x) VAN DE CHRISTELIJKE VAKANTIESITE

O O

W C

IJ O

O M

O O

OPLOSSING:

BIJBEL BOOT BUITENLAND CAMPING CARAVAN CHALET K AMPEREN KOFFER PASPOORT TENT TOERISME VAK ANTIE VAK ANTIEHUIS VLIEGTUIG VRIJETIJD WATERIJS ZEE ZON ZONNEBADEN ZONNEBRIL

Als u de puzzel af hebt, blijft er een aantal letters over. Deze vormen een woord. Stuur de oplossing vóór 1 februari 2022 naar Christelijke Vakantiesite, Zijpendaal 26, 7544 NR Enschede, of mail naar info@ christelijkevakantiesite.nl * o.v.v. uw naam, adres en woonplaats. * Met het meedoen geeft u akkoord voor aanmelding nieuwsbrief.

Bespeel onze orgels in onze

Al ruim 40 jaar worden onze orgels showroom in Ermelo, of bij gebouwd met vakmanschap en passie één van onze dealers! met ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en toepassingen. Zo ook in het bespelen van Hauptwerk-orgels. De combinatie van jarenlange ervaring en de toepassing van eigen ontwikkelde technologie heeft geleid tot een aanbod met ongeëvenaarde kwaliteit. Onze Hauptwerk-orgels kenmerken zich door hun verfijnde klank en hoogwaardige weergave, afwerking van het meubel, en de mogelijkheid om het orgel geheel naar eigen wensen te laten samenstellen.

Content Hauptwerk: Voor iedere organist een passend orgel! Mariënhoef 7, 3851 ST Ermelo · www.contentorgels.nl · T 0341 554 876

PUZZEL

Woordzoeker

BONTKRAAG

GEWATTEERD

MUTS

PANTOFFELS

VOERING

CAPE

JEANS

OORWARMERS

PULLOVER

VULLING

COLTRUI

KLEUREN

OVERGOOIER

SKISOKKEN

WANTEN

FLEECE

LAAGJES

OVERJAS

TWEED

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

Ben jij een goede speurneus? De woorden uit de lijst staan kriskras door elkaar, ook schuin. Met de letters die overblijven kun je nog een woord maken.

Muziek en vertellingen voor Kerst

Luister nu 30 dagen GRATIS via familystream.com • Overal, elke dag uw lievelingsmuziek • Makkelijk in gebruik via app of pc • Ook luisteren zonder internet

KLEURPLAAT

4 DECEMBER 2021

g Ouderenzor uitdagend?

Echt wel!

Gezocht :

Cedrah locaties Waar vind je ons?

verzorgenden en verpleegkundigen in Zeeland en Zuid-Holland

Beth-San

Amandelhof

Moerkapelle

Capelle aan den IJssel

Kom werken bij Cedrah op één van onze locaties! Bij Cedrah bieden we je talloze opleidingsmogelijkheden in combinatie met een toffe werkplek. Geen werkervaring? Geen probleem! Of je nu beginneling,

Eben-Haëzer

Uitzicht

Middelburg

Vlaardingen

ervaren of herintreder bent, we kijken graag naar de mogelijkheden die er zijn!

P.S. Heb jij net je zorgopleiding afgerond en weet je nog niet goed welke

Nebo Zwijndrecht

kant je op wilt? Ontdek wat je leuk vindt door bij Cedrah afdelingsoverstijgend te werken in onze flexpool!

Rehoboth

Hebron

Goes

Nieuwerkerk

Weet je dat er bij ons verschillende collega’s werken die een beroepenswitch hebben gedaan? Scan de QR-code voor het verhaal van oud-baggeraar Teus Vink!

Interesse? Neem contact op met onze recruiter Marieke Smits: " 06 21 13 68 91 ! m.smits@cedrah.nl of kijk op

werkenbijcedrah.nl

PUZZEL

Bijbelse wegstreeppuzzel

BEHOUDEN

HUURLING

OVERVLOED

VINDEN

VRIJUIT

DEURWACHTER

IEMAND

SCHAPEN

VLUCHTEN

WEIDE

GEBOD

INGAAN

TEMPEL

VOLGEN

WERKEN

GOEDE

KENNEN

TOEBRENGEN

VOORHOF

WOORDEN

DUIVEL

KUDDE

UITGAAN

VOORWAAR

HERDER

LEVEN

VADER

VREEMDE

BE BOD BREN DE DE DE DE DEN DEN DEN DER DER DEUR

DUI EN GAAN GAAN GE GEN GEN GOE HER HET HOF HOU HUUR

IE IN KEN KEN KUD LE LING MAND NEN O PEL PEN SCHA

TEM TEN TER TER TOE UIT UIT VA VEL VEN VER VIN VLOED

VLUCH VOL VOOR VOOR VREEM VRIJ WAAR WACH WAS WEI WER WIN WOOR

Oplossing: Johannes 10:

Leeftijd:

Naam: Adres: Postcode:

Woonplaats:

4 DECEMBER 2021

Streep de lettergrepen van de 28 woorden uit Johannes 10 weg in de vijf rijen met lettergrepen. Je houdt drie woordjes en twee lettergrepen over. Maak daar een zinnetje van. In welk vers van Johannes 10 lees je dit?

Advertentiepuzzel

W KEUKEN A

om ook wer bj Salem G

Tuinartikelen Elektrische Scooters

cten.nl

e woongroepen en palliatieve unit

genden-IG/EVV’ers

De opdracht is heel eenvoudig: zoek de advertenties op waar de stukjes uitkomen. Gevonden? Noteer dan in de kolom achter de letter(s) het juiste paginacĳfer. Daarmee gaat u aan het rekenen aan de hand van de opgave. U kunt alleen per post of telefonisch inzenden. Dus niet per e-mail. Bĳ telefonische opgave paginanummer 62 of 63 vermelden. Het eindtotaal gebruikt u dan als belcode.

haar oma, maar zijLuxe is te zwak om hightea op met de vestiging bij u in d goed voor Esther te zorgen. voor 4 pers. t.w.v. € 100,-

L Stichting Stéphanos helpt

Puzzel mee en kom eens op be

32-36 uur

0-36 uur

send orgel!

edist

5e t/m 7e prijs

OPLOSSING Hoofdkussen

uur

alle

zien u graag om goede spulle voor haar zorgen… We en te kopen. Ook is er in onze w 1e zus t/mvan4e prijsvoor nieuwe vrijwilligers. Neem e …ze woont nu bij een

ggevende

therapeut

Het is ijn winkelen en W in deze kringloopwinkels

S (5 x) VAN

D esprek KANTIESITE Bespeel bedrijf onze orgels in onze showroom in Ermelo, of bij anciële, één van onze dealers! akelijke everen. sprek?

Op deze pagina’s ziet u 54 puzzelstukjes. Deze puzzelstukjes komen uit de advertenties die in dit nummer staan.

36 uur Q

t.w.v. € 85,-

eenAANG zichtbare zegen R

www.nachamu.org

oord jk voor meer informatie op

Wilt u ook meer rendement op uw vermogen? werkenbjsalem.nl U bent van harte welkom in onze vestiginge Rentemeesters christelijk onderwijs, maalijden en medische zorg ontvangt. Het is een zichtbare S T met U vastgoed jaarrentes Noordenweg Kringloopwinkel D zegen. Niet alleen Kringloopwinkel voor hemzelf, tot maar ook voor zijn familie, hun gezondheid en voor de 4%

mensen met wie hij zijn kennis deelt. Samen aan de slag voor een hoopvolle toekomst!

deze aciviteit.

met zorg

want iedereen verdient slaap

PUNT

werkenbjsalem.nl W

Let op!

Openingstijden: Geen prospectusplicht voor deze aciviteit. Y

Kringloop Ramsjburg

Openingstijden:

Bij vragen over deze puzzel mailen naar: In het hart van Salland ligt Raalte en in het advertentie@erdee.nl hart van Raalte staat de Basiliek van de Heilige

Kruisverheffing. Deze neogotische kerk, ook wel

Kringloopwinkel Goed & Gebruikt Kringloopwinkel O ‘de kathedraal van Salland’ genoemd, herbergt

een grote muzikale schat: het drieklaviers orgel Later wil ik theologie of civiele techniek studeren. Onderwijs is van Joseph Adema. mijn familie te een grote kans om de leefomstandigheden De klanken van dit van orgel in Frans-symfonische

puzzelstukje

pagina

puzzelstukje

Ae Af

Zalig

en te brengenQ winkel plaats R eens contact S de buurt. T

ezoek!

Ik zie het als echt een voorrecht mĳn gekregen rĳkdom te delen met naasten in Oost-Europa

Al HENK VAN DEN BRINK - Meditaties: DS. D.W. TUINIER - Toelichtingen: M.J. RUISSEN JACOBUS REVIUS -

D+E+F

G+H+I

JxKxL

MxNxO

PxQxR

S-T-U

V-W-X

Ab + Ac + Ad

Ae + Af + Ag

Ah + Ai + Aj

Ak x Al x Am

An x Ao x Ap

Aq x Ar x As

De MorsY - Z - Aa

At + Au + Av

Aw + Ax + Ay

Az + Ba + Bb

Eindtotaal

Oude Molen

Winter in Oost-Europa. Ik wil graag

Ap medewerkers

attenties

A+B+C

E.A. VERH

Hoe je na

DE HELE MAAND DECEMBER

Rekenopgave

EEN SCH

www.oldemeyer.nl of bel 0523-26 Hardenberg - Rheeze

Boek nu je vakantie!

laat Rachel Gilson zien. En je hoeft niet struikelend naar de ﬁnish;

✶

pagina

diaconale jongerenreis

Doe jĳ ook mee?

extra geconfronteerd worden met Het lĳkt wel een bodemloze put… elk jaar weer moet er aan deze nood aandacht worden geschonken. Maar er is niets nieuws onder de zon. In de Bĳbel lezen we al dat Jezus voorzegt dat we de armen altĳd bĳ ons zullen hebben. Armoede is een gevolg van een samenleving die zich niet houdt aan de regels in de Bĳbel. Ik wil vanuit mĳn rĳkdom delen met mĳn naaste in Oost-Europa en op die manier omzien naar de ander. Het is een voorrecht recht te doen en het Koninkrĳk van God zichtbaar te maken.

NL84 INGB 0000 0088 87 o.v.v. ‘Wintercampagne RD12’ t.n.v. Hulp Oost-Europa in Barneveld

campagne

• Verzilverhypo

HET FEEST BIJ BLIJDE

HOOFDS TR A AT 11-1 3 • BERG A MB ACHT • 0182-351 518 • INFO@SOET W

PUZZEL

Blokpuzzel Plaats de blokken op de juiste plek in het stramien en breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.

A A

A L

T I

R U

R A

N E

H O

D O S

N C

E F

R O N

T O

D L

N E

R I

N E

K O L

O E

O P

R N A

N E

J R

F R

O M I

O E

O D A E

O S

P O P

R O

D A A

E F

elboeken

N E

N D E

O M

O K

A W A

T A

S e

R O L

N E

L IJ

S ©

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

Wilt u ook meer rendement op uw vermogen? Rentemeesters biedt met investeren in vastgoed jaarrentes tot 4% Info: Bel 0318-652783 of kijk op www.Rentemeesters.nl.

Let op! U belegt buiten AFM-toezicht. Geen prospectusplicht voor deze aciviteit. Rentemeesters staat ingeschreven bij KvK te Arnhem onder nr. 64919927

ZOEK DRIE WATERFLESSEN EN WIN EEN RONDVLUCHT

Flying for Life

Vind de drie coördinaten en stuur het antwoord in op maf.nl/rdzoekplaat en win een rondvlucht of andere prjs!

Prjzen zjn gesponsord door:

Bjv. C1

PUZZEL

Bijbelse invulpuzzel

....

en bij nacht de . . . . . (Genesis 31:40)

......

die het water . . . . . . . geeft (Spreuken 17:14)

.....

met de . . . . . . van het jaar (2 Kronieken 24:23)

........

een . . . . . . . . . rondom de troon (Openbaring 4:3)

.....

het . . . . . . van de molens (Jeremia 25:10)

......

met . . . . . . . en godvruchtigheid (Hebreeën 12:28)

....

hij zond hen bij . . . . . uit (Jozua 8:3)

........

alles ontvangen en ik heb . . . . . . . . . (Filippenzen 4:18)

....

goud en wierook en . . . . . (Mattheüs 2:11)

.....

gedenken aan het . . . . . . verbond (Genesis 9:16)

.........

de . . . . . . . . . . over hun kudde (Lukas 2:8)

....

dit zal u het . . . . . zijn (Lukas 2:12)

....

en de . . . . . ging weg van haar (Lukas 1:38)

...

geef ons van uw . . . . (Mattheüs 25:8)

.......

die is een . . . . . . . . man (Jakobus 3:2)

....

het . . . . . is gekomen (Amos 8:2)

.....

Hij toonde mij een zuivere . . . . . . (Openb. 22:1)

...

een grote en sterke . . . . (1 Koningen 19:11)

.........

U loven met het . . . . . . . . . . (Psalm 71:22])

....

zie, Ik maak alle dingen . . . . . (Openbaring 21:5)

een . . . om te zoeken (Prediker 3:6)

.........

wees . . . . . . . . . . onder elkaar (Romeinen 12:16)

.....

een stem van een groot . . . . . . (Jesaja 66:6)

.........

doe het werk van een . . . . . . . . . . (2 Timotheüs 4:5)

..........

de . . . . . . . . . . . verdrijft de regen (Spreuken 25:23)

Oplossing: Naam:

Woonplaats:

Adres:

Postcode:

4 DECEMBER 2021

Zoek de ontbrekende woorden op in de genoemde teksten en vul ze in. De eerste letters vormen drie woorden uit de brief van Paulus aan Titus. Uit welk hoofdstuk komen deze woorden?

Import

Gezamenlijk producten Importeren. Veilig, snel en betrouwbaar

USEme heeft 15 jaar ervaring in het importeren van producten maar ook in het laten aanpassen van bestaande producten en het produceren van maatwerk. Aan de hand van uw wensen gaan wij op zoek naar de juiste producenten. Wilt u samen producten importeren neem dan contact met USEme op of doe je vrijblijvende aanvraag via useme.nl/oferte-aanvragen

Een scala aan producten die USEme importeert

Uw producten

In 5 stappen geïmporteerd

Start van uw import aanvraag.

Wij regelen een product sample.

Wij zoeken de juiste producent.

Wij doen u een prijs voorstel.

Tuinartikelen Elektrische Scooters

Verlichting

Sanitair

Start import en levering.

Een product naar keuze importeren? Neem vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden. +31(0)85 – 10 47 256 • info@useme.nl • useme.nl

Outdoor

PUZZEL

Cryptogram Verticaal 1 Is niet echt ideaal (8) 2 Lampenpoetser uit Oosters sprookje (7) 3 Die jongen is een kanjer (5) 4 Bij voorbaat reeds zeker (6) 6 Beeld en geluid in je oren (5) 7 Vis om te proeven (4) 8 De kameraad die minder wild is (6) 13 Knoeien met bagger (8) 15 Deftige klant (6) 17 Rusten op zitmeubels (7) 18 Daar zitten ze op fluweel (6) 20 Vreemd eerste deel (5) 22 Plaatje van een beest (5) 23 Noten in een kachel (4)

Horizontaal 1 Groen zuivelproduct (8) 5 Let op dit nummer (4) 9 Dit stuk is een ramp (5) 10 Taarten van koeien (7) 11 Complex figuur (7) 12 Veilig stuk land (4) 14 Stad en land (6) 16 Gipsplaat (6) 19 Meeldraden (4) 21 Snel huisdier (7) 24 (Strakker) stellen (7) 25 Meer complete genezer (5) 26 Bedrijfsdocument (4) 27 Rare groente (8) 1

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

Wycliffe Woordzoeker Puzzel en Win! O

K W Ë

Y G R

E W N

L W L

R W P

O H G M E

Ĳ W R

N O

O W E

E W V

O E

G Ĳ

G F

O A

AFRIKA AZIE BIDDEN BUITENLAND BIJBEL BIJBELBOEK BIJBELGEBRUIK BIJBELVERS GEBED GELOOF GEVEN HART IEDEREEN KERK LEVEN MISSIE ONTWIKKELING OPDRACHT ROEPING SAMENWERKEN TAAL TAALONDERWIJS UITGEZONDEN VERTAALWERK WERELDWIJD WERKEN WYCLIFFE

Scan de QR-code! of ga naar wycliffe.nl/woordzoeker om je antwoord door te geven.

WIN! 3x een cadeaubon van €20 te besteden bij dagelijksebroodkruimels.nl

Oplossing

Toppunt van vakantie

RUIME KAMPEERPLAATSEN

plezier

PRIVÉ SANITAIR VERHUUR ACCOMMODATIES GLAMPCAMP LUXE SAFARITENTEN

NIEUW

ZWEMBAD (KAN) OVERDEKT

Elektrische laadpaal

RECREATIETEAM

Uitbreiding aantal GlampCamp’s

IN HET MOOIE VECHTDAL

Ingerichte De Waard tenten

ZWEMVIJVER VISVIJVER

STAR SEIZO T EN

Boek nú!

GEZELLIGE BRASSERIE V

Puzzel mee en maak kans op een GRATIS VERBLIJF!

BRASSERIE CARAVAN CHALET FIETSEN

GLAMPCAMP KAMPEREN RUIM SENIOREN

SFEER SNACKBAR VECHT VISVIJVER

WIFI WINKEL ZWEMBAD

Oplossing*

SNACKBAR SPEELTUINTJES WINKEL DIERENWEIDE FIETSVERHUUR

*Stuur uw oplossing naar camping@deklimberg.nl en maak kans op een GRATIS weekend of midweek overnachten in een mooie ingerichte De Waard tent. (buiten schoolvakanties)

SKELTERVERHUUR 55+ WEKEN

D A A R K A N N I E T S T E G E N O P ! • W W W.D E K L I M B E R G .N L • H A R D E N B E R G

KLEURPLAAT

4 DECEMBER 2021

N IE UW

HET FRANSSYMFONISCHE ADEMA-ORGEL VAN RAALTE LAAT NIEMAND ONBEROERD

In het hart van Salland ligt Raalte en in het hart van Raalte staat de Basiliek van de Heilige Kruisverheffing. Deze neogotische kerk, ook wel ‘de kathedraal van Salland’ genoemd, herbergt een grote muzikale schat: het drieklaviers orgel van Joseph Adema. De klanken van dit orgel in Frans-symfonische stijl heeft menigeen tot tranen toe geroerd. Toen de voormalige koster in Raalte het voor het eerst hoorde, hield hij het niet droog. Hij was de eerste niet, en zal ook de laatste niet zijn. Menig organist heeft zich achter de klavieren van het Adema-orgel verwonderd over de mystieke, poëtische, soms intense en tegelijk fijnzinnige klank van het instrument.

Beleef het zelf, met Johannus LiVE. Kijk voor meer informatie op www.johannus.com, of neem contact op met uw lokale Johannusdealer.

NIEUWE

Zalig

VAN UITGEVERIJ DE RAMSHOORN

HISTORISCHE VERHALENSERIE deel 42

Morgengedachten

U I T G AV E

EEN SLAPENDE SCHILDWACHT

Avondgedachten

DAGELIJKS WANDELEN MET GOD Dagboek - Deel 1

E.A. HISTORISCHE VERHALEN P. de Zeeuw JGzn

over de wo orden

D s . D. J. Bu d d i ng

THEMAPREKENSERIE deel 15

OCTAVIUS WINSLOW

WIE IS DEZE?

OCTAVIUS WINSLOW

29,95

Actieprijs t/m 31 december

SERIE VAN DE DRIE… deel 1

16,95

Daarna € 19,95

AVONDGEDACHTEN

27,50

GELIJK EEN HERT SCHREEUWT NAAR DE WATERSTROMEN

Loura van den BergGoudzwaard

WEEKBOEK MET SCHILDERIJEN deel 4

GELIJK EEN HERT SCHREEUWT NAAR DE WATERSTROMEN

Daarna € 32,50 Psalmberijming: JACOBUS REVIUS - Citaten: C.H. SPURGEON

ZALIG DAGBOEK - Ds. D.J. Budding Alle bijbelteksten hierover worden gunnend behandeld

19,95

De Drie...

Dit is het eerste deel van ‘De Drie’. Lees ook de andere delen uit de serie ‘De Drie’: Deel 2. De Drie... en de scooterbende Deel 3. De Drie... en de drugsbende Deel 4. De Drie... en onrust in Oostenrijk Deel 5. De Drie... en het slangenmysterie

PSALMEN IN WOORD EN BEELD, DEEL 2

Schilderijen: HENK VAN DEN BRINK - Meditaties: DS. D.W. TUINIER - Toelichtingen: M.J. RUISSEN

Actieprijs t/m 31 december

Niels, Tim en Louise, drie vrienden door dik en dun, ﬁetsen elke dag 18 kilometer naar het Mauritscollege in Middelhaven. Daarbij komen ze over de ‘griezelige’ Gringeldam. Als Tim daar een lekke band krijgt, doen ze een vreemde ontdekking. Op de anders zo stille Gringeldam stopt een zwarte BMW. Een verdacht uitziende man legt een pakje in een afvalemmer. De drie gaan op onderzoek en komen een dievenbende op het spoor. Het wordt steeds gevaarlijker. Dan is Tim opeens verdwenen ...

DE DRIE… EN DE BENDE VAN DE SJACHERAAR Voor de leeftijd van 10 jaar en ouder.

DAGBOEK - Octavius Winslow Verschijnt binnenkort

Intekenprijs t/m 31 december

9,95

ds. J.J. Tanis Gelegenheidspreken en vrije stof. Uitgave n.a.l.v. 40 jarig jubileum als predikant.

MORGENGEDACHTEN DAGBOEK - Octavius Winslow Dagelijks wandelen met God, deel 1 Door bevindelijke inslag geeft het teerkost op de weg

Prijs per deel € 15,95 abonnementsprijs

Daarna € 22,50

Psalmen in woord en beeld, deel 2 Schilderijen: Henk van den Brink Toelichting: M.J. Ruissen 52 meditaties: Ds. D.W. Tuinier Citaten: Ds. C.H. Spurgeon Psalmberijming: Jacobus Revius

Actieprijs t/m 31 december

19,95

Intekenprijs

9,95

SCHIPPERSSERIE W. Schippers Alle 47 delen

Daarna € 23,50

Na verschijning 17-12: € 12,95

375,-

PUZZEL

Bijbelse tekstenpuzzel Waar zaten zij? Zoek de teksten op en geef antwoord op de vragen. Zet de namen in de derde kolom. Er blijft één naam over. Waar zat die persoon? Het is te lezen in het 22e vers van een hoofdstuk uit een van de grote profeten.

AHASVEROS

EUTYCHUS

MORDECHAI

RUTH

ASER

EZECHIËL

MOZES

SAUL

BARTIMEÜS

JOB

NEHEMIA

ZIMRI

BATHSEBA

JOJAKIM

PETRUS

ELI

JONA

PILATUS

ELIA

LOT

RACHEL

Genesis 19:1

Wie zat in de poort te Sodom?

Genesis 31:34

Wie zat op een kameelzadel?

Exodus 2:15

Wie zat bij een waterput?

Richteren 5:17

Wie zat aan de zeehaven?

Ruth 2:14

Wie zat naast de maaiers?

1 Samuel 4:13

Wie zat op een stoel?

1 Samuel 22:6

Wie zat op een heuvel?

1 Koningen 2:19

Wie zat rechts naast de koning?

1 Koningen 16:11

Wie zat op zijn troon?

1 Koningen 19:4

Wie zat onder een jeneverboom?

Nehemia 1:4

Wie zat neer en huilde?

Esther 2:19

Wie zat in de poort van de koning?

Esther 5:1

Wie zat op zijn koninklijke troon?

Job 2:8

Wie zat midden in de as?

Ezechiël 8:1

Wie zat in zijn huis?

Jona 4:5

Wie zat in de schaduw van een afdak?

Mattheüs 26:69

Wie zat buiten op de binnenplaats?

Markus 10:46

Wie zat aan de weg te bedelen?

Johannes 19:13

Wie zat op de rechterstoel?

Handelingen 20:9

Wie zat in het venster?

Oplossing:

Kies uit de volgende namen:

Bijzondere levensverhalen david

shirley donovan

Silvia Tarniceriu

Hij kent mij! ONTVOERD in de

Zijn laatste gemeente

nigerdelta 256 pagina’s hoe god ons vasthield toen wij alle houvast verloren

Hoe ds. D.A. van den Bosch getuigde in Kamp Amersfoort

19,95

256 pagina’s

E-book

€14,99

14,95

280 pagina’s

14,95

A.M.C. van Lijnden-van den Bosch

E-book Het leven van een jonge christin in Roemenië

€12,49

Ontvoerd in de Nigerdelta

Zijn laatste gemeente

Hij kent mij!

David en Shirley Donovan

A.M.C. van Lijnden-van den Bosch

Silvia Tarniceriu

David en Shirley Donovan werken vijftien jaar als zendelingen in Nigeria. Op een nacht wordt de compound waar ze verblijven overvallen door een gewapende bende. Met twee collega’s worden ze gevangen gehouden boven het water van de ondergelopen Nigerdelta.

De publicatie van ds. D.A. van den Bosch’ boek ‘666 Het getal eens Menschen’ in november 1940 komt hem duur te staan. Na enkele weken staat de Duitse politie op de stoep. Het is het begin van een lange tijd van opsluiting.

Dit waargebeurde verhaal geeft een uniek inkijkje in het leven van christenen in het communistische Roemenië. Bespotting, verdrukking en gevangenschap zijn het deel van de jonge Silvia. Maar ze leeft vanuit de vaste overtuiging dat de Heere haar levensweg bepaalt.

Hope I rvin M a rston

Hij redt mij keer op keer Opmerkelijke momenten uit het leven van Bastiaan Broere

120 pagina’s

10,95 Bastiaan Broere

V Verlangen erlangen

240 pagina’s 360 pagina’s

E-book

14,95

€7,99

Tegen

de stroom in

ELISABETH PRENTISS

De moed van Margaret Wilson

17,95 E-book

€13,49

Hij redt mij keer op keer

Verlangen

Tegen de stroom in

Bastiaan Broere

Elisabeth Prentiss

Hope Irvin Marston

Overboord gezet en met een klein roeibootje de onstuimige zee op ... Bastiaan Broere leek ten dode opgeschreven. Maar hijzelf wist dat hij alleen op deze manier met Gods hulp kon ontsnappen aan een wisse dood waar opstandige Amerikanen hem in wilden jagen.

De levenslustige Kathy is zestien jaar oud als ze in 1831 haar dagboek begint. Het eindigt wanneer ze in 1858 als moeder van vier kinderen op haar sterfbed ligt. Een leven van strijd, vallen en door God opgericht worden ligt dan achter haar.

Elke zondag loopt het gezin van Margaret Wilson een paar uur naar de kerk in het Schotse dorpje Penninghame. Margaret wordt onrustig als de dominee fel van leer trekt tegen de ‘Covenanters’.

K RO ON G E T U IG E N

Rachel Gilson

VE R N I E U W D en onveranderd 160 pagina’s

13,95 E-book

120 pagina’s A. Jobse

Sterven is winst Gods weg met zendingsechtpaar John en Betty Stam

€9,99

Uit de kast, opnieuw geboren, en dan?

160 pagina’s

11,95

17,95

E-book

€8,99

€13,49

Vernieuwd en onveranderd

Lof uit kindermonden

Sterven is winst

Octavius Winslow

Bram Jobse

Rachel Gilson

Octavius Winslow vertelt ons over Elizabeth Linn en Elizabeth Aitchinson, twee meisjes die regelmatig een Bijbelklas bezochten in Edinburgh. Onder andere de bekende evangelist William C. Burns kwam het kleine groepje mensen onderwijzen uit de Bijbel.

John en Betty Stam waren als zendingsechtpaar uitgezonden naar China. Ze waren nog maar een paar jaar met hun werk bezig toen het Rode Leger hun dorp binnenviel. John en Betty werden gevangengenomen en twee dagen later wreed vermoord.

Als je jezelf als christen aangetrokken voelt tot hetzelfde geslacht, kun je dan een gelovig en gelukkig leven leiden? In dit boek beschrijft Rachel Gilson haar eigen onverwachte levensreis.

Ga naar uw boekhandel, bestel op debanier.nl of bel 055-5390650

PUZZEL

Kruiswoordpuzzel Horizontaal 1 meeuwachtige 6 dichter van de Ilias en de Odyssee 12 Engelse wollen stof 17 aartsvader 19 telwoord 20 momenteel 22 ijzerhoudende grond 24 stalling voor auto’s 26 naaldboom 28 kledingattribuut 30 honderdvierenveertig stuks 32 rij auto’s 33 gezaghebbend leider 34 Engels graafschap 35 eiland in de Middellandse Zee 37 Bijbelse vrouw 39 vanwege 40 slotdeel van een sonate 41 gebrek 43 al 45 brokstukken 46 wennen 48 benzinestation 49 dicht 51 pauselijke hoofdtooi 53 muzieknoot 54 helling van een dijk 56 familielid 58 République Française 59 suikergoed 61 ongeschaafd 62 schram 63 gekras met de nagels 66 niet mals 67 bloedgever 69 naam voor een papegaai 70 hoofdstad van Frankrijk 72 op die wijze 74 restaurant met Franse inslag 76 graad van fijnheid 78 advies 79 stapeltje 81 merkteken in vaarwater 83 uurwerk 84 laatste gedeelte 85 tropische wildernis 86 bediende 88 Noorse munt 89 leidster van een groep welpen 91 handeling 93 kortschrift 95 gril 96 deel van een radio 97 borrel.

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

Verticaal 2 Oostenrijker 3 loofboom 4 spinnenwebdraad 5 deel van een wiel 7 niet gehuwd 8 in iemands voordeel 9 kluitenbreker 10 het hoogste 11 verbond 12 warme drank 13 boenmiddel 14 voegwoord 15 houtsoort 16 wederom 18 kleine kip 20 koperen blaasinstrument 21 Duitse keizer 23 tijdperk 25 indien 27 niet tegen 29 Europees dwergstaatje 31 tijd gedurende welke iemand student is 33 snoekachtige zeevis 34 monarchie 36 wees gegroet 38 ondergoed 40 tocht 42 aangehecht takje 44 stuitje 47 aanflitsen 48 regenscherm 50 honderd gram 52 afschrijven 55 een van de Verenigde Staten 56 dikke kabel 57 ik (Latijn) 60 stap 62 deel van het been 64 grond bij een boerderij 65 snelste gang van een paard 68 voorwerp 69 een beetje scheel 70 schik 71 opsporingsapparaat 73 deel van het gezicht 75 filmpersonage 77 kever 79 koker 80 idee 82 een beetje 85 straalvliegtuig 86 deel van het hoofd 87 kippenloop 90 bazige vrouw 92 meer dan wenselijk 94 niet vóór.

KORT VERHAAL

De brief Geertje Bikker-Otten

ringtring. Tringtring. Tringtring. Een klikje in de lijn, gekraak en geritsel. Dan: „Met mevrouw Hetebrij.” „Dag ma, met Alice. Sorry, ik moet zo naar mijn werk, dus ik heb een beetje haast. Maar is Kasper soms bij u?” „Kasper? Nee, niet gezien. Waarom zou hij hier zijn?” „Nou, dat is een heel verhaal.” Zucht. „Kort samengevat: hij is weggelopen. Dat denkt hij zelf in ieder geval. Maar ik vermoed dat het zo’n vaart niet zal lopen. Hij komt straks vast wel weer met hangende pootjes naar huis. Maar z’n jas hangt nog aan de kapstok, en het regent dat het giet. Ik dacht: ik bel ma even, misschien is hij daar.” „Dat is toch niet waar, Alice! Je maakt me ongerust. Dus die jongen loopt nu ergens in het donker buiten rond, zonder jas? Dat kan toch niet. Moet je de politie niet bellen?” „Nee hoor, daar begin ik niet aan. Als zijn kwaaie kop is afgekoeld, draait hij wel weer bij.” „Wat is er gebeurd dan? Hebben jullie weer ruziegemaakt?” „Ach, ruzie. Ik gaf hem op z’n kop omdat hij zo’n slecht kerstrapport had. Al verbaasde me dat eigenlijk niets, hij maakt echt een potje van zijn huiswerk. Maar elk woord dat ik zeg valt verkeerd. Toen ik vertelde dat ik een extra avonddienst ga draaien omdat het zo druk is in het ziekenhuis ontplote hij. Ik ben een geldwolf, ik ben nooit thuis, ik doe niets goed. Toen ik zei dat ik zo hard werk om zijn luxe leventje mogelijk te maken, ging hij helemaal door het lint. Ik was inmiddels zelf ook goed nijdig en lapte eruit dat hij dan maar een ander huis moest zoeken. Dat zou hij doen. Stoere praat, dacht ik. Maar toen ik net op zijn kamer keek was hij dus wel weg.” „Ach kind, wat erg. Het doet me denken aan vroeger. Aan het gedoe tussen jou en je vader. Pas toch op met wat je tegen hem zegt. Als je

maar geen dingen doet waar je je leven lang spijt van krijgt.” „Hoezo, moeder? Met ons is het ook vanzelf goed gekomen? Maar ik hang nu op, ik moet naar mijn werk. Morgenvroeg kom ik bij u langs. Tot dan. En geen zorgen, hoor, Kasper loopt echt niet in zeven sloten tegelijk.” Mevrouw Hetebrij legde de telefoon aarzelend neer en keek verdwaasd voor zich uit. Ze maakte zich al jaren zorgen over de relatie tussen Alice en haar zoon. Ze leken te veel op elkaar, dat was het probleem. Net als Alice en haar vader. Maar weglopen. Dat deed haar denken aan de tijd toen Alice een jaar of zestien was en er in hun huis regelmatig harde woorden vielen. Het botste voortdurend tussen Alice en haar man. En ze waren allebei te overtuigd van hun gelijk om toe te geven of conlicten uit te praten. Tot Alice op een gegeven moment de deur met een knal achter zich dichtsloeg en jarenlang niets van zich liet horen. Een vreselijke tijd was dat. Wat een zorgen had ze zich gemaakt. En haar man ook, dacht ze, al liet hij zich er niet zo over uit. Ze hadden het er zelden over. Als zij hem probeerde over te halen om de eerste stap te zetten, gingen gelijk de luiken dicht. Op een dag stond Alice weer voor de deur, met een klein ventje aan haar hand. Dat was Kasper. De herinnering aan dat moment ontroerde haar nog altijd. Haar gebeden waren verhoord. Voor het oog was het sindsdien alsof er nooit

4 DECEMBER 2021

beeld iStock

Alice en Kasper leken te veel op elkaar, dat was het probleem iets was gebeurd. Maar over de verwijten die er waren gemaakt en de littekens die daardoor waren ontstaan werd nooit met een woord gerept. Toen haar man steeds vergeetachtiger werd was het daarvoor te laat. Uiteindelijk was hij overleden zonder openlijk uit te spreken dat hij fout zat. Of. Opeens schoot haar een bijna vergeten herinnering te binnen.

trillen. En nog een keer. Negeren, dacht hij. Het zou zijn moeder wel zijn. Maar het apparaat bleef maar trillen. Hij besloot om toch maar even te kijken wie er wat van hem moest. Hij stapte af onder een boom om toch nog een beetje droog te staan. Met moeite slaagde hij erin om de telefoon met zijn natte en koude vingers uit zijn broekzak te vissen en het apparaat te ontgrendelen. Ondanks zijn woede moest hij glimlachen toen hij zag wie hem had geappt: zijn oma. Ze had nog maar pas een smartphone en was er niet bijzonder handig mee. Maar appen vond ze een geweldige uitvinding. „Daag Kasper”, schreef ze. „Hoe gaat t?” „Wil je wat doen?” „Nu?” „Tuurlijk oma. Zeg maar wat”, antwoordde hij. Wat zou ze hebben? Aan het typen. Aan het typen. Schiet nou op, oma, dacht hij. Ik sta hier te vernikkelen. Aan het typen. „Iets opzoeken in het oude huis. De sleutels liggen hier.” „Top, oma. Ik kom er zo aan.” Kasper zette zijn iets in het rek bij de hoofdingang van het woon-zorgcentrum waar zijn oma sinds een paar weken woonde. Ze was na een val in het ziekenhuis beland en kon daarna niet meer naar haar oude huis terug. Hij was al eens op bezoek geweest, dus hij kende de weg. Hij sloop langs de receptie, zich bewust van het feit dat hij eruitzag als een verzopen kat. Maar niemand besteedde aandacht aan hem. In haar kamer wachtte zijn oma hem op met een grote handdoek. „Ik dacht: je zult wel nat zijn”, zei ze. „Hebt u mijn moeder soms gesproken?” vroeg hij argwanend. „U moet niet alles geloven.” „Rustig maar”, onderbrak zijn oma hem. „Ik ben blij dat je er bent en ik ben ook blij dat je

De boomstammen op de dijk glinsterden in het licht van de koplamp van Kaspers iets. Het regende en het waaide en de weg lag vol modderige plassen. Kasper ietste er nijdig dwars doorheen. Hij had er link de vaart in en had er in eerste instantie niet eens erg in dat hij zijn winterjas niet mee had gegrist. Tot zijn woede wat bedaarde en hij voelde dat zijn hoody begon door te lekken. Oké, niet zo slim dit. Het water liep uit zijn haar in zijn ogen. Hij veegde met zijn hand de druppels weg, wat maar even hielp. Kasper voelde zijn telefoon in zijn broekzak

4 DECEMBER 2021

Gods Woord wereldwijd verspreid Met uw hulp kunnen wij Bijbels en bijbelse lectuur in een betrouwbare vertaling gratis beschikbaar stellen

n samenwerking met verschillende kerkgenootschappen en diverse hulporganisaties verspreiden wij Bijbels in onder andere Congo, Ghana, Hongarije, Irak, Italië, Moldavië, Nigeria, Oekraïne, Roemenië en Rusland. Wij stellen deze Bijbels gratis beschikbaar aan betrouwbare instanties, die ervoor zorgen dat zij op de juiste plaats komen. In Nederland schenkt de GBS onder meer Bijbels aan ziekenhuizen, gevangenissen, krijgsmachtonderdelen en evangelisatieposten.

Momenteel steunen wij diverse vertaal- en revisieprojecten: vertaling van de Bijbel in het Chinees, en revisie evisie van de Spaanse Bijbel (Reina-Valeravertaling) en het He-breeuwse Nieuwe Testament (Delitzschvertaling).

STEUNT Ú DIT WERK OOK? HARTELIJK DANK!

Ons rekeningnummer is: NL96 RABO 0129 4451 18 t.n.v. Gereformeerde Bijbelstichting.

Nijverheidstraat 21 • Leerdam (0345) 61 01 55 | www.gbs.nl

Woordzoeker

Winter campagne 2021/2022

D E

Oplossing

Maak kans op een van de vijf matroesjka’s uit Oekraïne! Vul de oplossing uiterlijk 3 januari 2022 in op www.komoverenhelp.nl/woordzoekerRD

Aandacht Abel Alexander Alleenstaand Armoede Bijbelverhalen Dagopvangcentrum Dierenarts Gezinnen Helpen Honger Huiswerk Leren Lezen Liefde

Maaltijd Maria Maxim Meester Oekraine Ontwikkeling Onzekerheid Oost-Europa School Steunen Toekomst Vera Vrienden Werkloosheid Wintercampagne

Het was een kindertekening, met een vlag en een taart. En in hanenpoten de tekst: „Gefeliesiteert opa, 70/71/72 jaar, van Kasper” mijn kleinkind bent. En verder heb ik er niets mee te maken. Ga even zitten, dan krijg je wat te drinken en dan zal ik vertellen wat je voor mij kunt doen.”

Aan het typen. Hij zuchtte ongeduldig en begon alvast in de doos te rommelen. Het bovenste velletje was een onbeholpen kindertekening. Iets met een vlag en een taart. En in hanenpoten de tekst: ”Gefeliesiteert opa, 70/71/72 jaar, van Kasper”. Hij kon zich er niets meer van herinneren. Wel cool, zoals hij dat met die leetijd had opgelost. Hoe lang was het eigenlijk geleden dat opa was overleden? Hij probeerde het uit te rekenen, maar zijn gedachtegang werd afgebroken door het trillen van de telefoon. „Mooi. Zit er een brief in? ”Voor Alice” staat erop. Die hoef je alleen mee te nemen.” Alice: zo heette zijn moeder. Maar wat deed een brief aan zijn moeder in een doos met oude papieren van zijn overleden opa? Stof genoeg om na de kerstvakantie een stoer verhaal aan zijn maten op catechisatie te vertellen. „Even kijken.” Kasper grabbelde in de stapel paperassen in de doos. Er zaten allerlei enveloppen tussen, de meeste slordig opengescheurd. Een ervan, een beetje vergeeld, zat nog dichtgeplakt. Daar zag hij inderdaad de naam van zijn moeder op staan. „Gevonden, oma. Ik kom er zo aan.”

Met een sleutelbos in zijn hand ietste Kasper naar het oude huis van zijn oma, dat wat achteraf stond. Hij had ja gezegd, maar hij vond het ook wel een beetje griezelig om de deur open te doen en naar binnen te gaan. Hij was heel vaak in het grote huis geweest, maar nooit alleen. Er woonde niemand meer en dat merkte je op de een of andere manier, ook al stonden de meeste spullen er nog. Het rook er raar en de lucht voelde klam. Gelukkig deed het licht het nog. Hij liep de twee trappen op naar de zolder, zoals zijn oma hem had opgedragen. Daar trok hij een uitschuiladder naar beneden om op de vliering te klimmen. Ook het peertje dat daar aan een balk hing deed het gelukkig. Hij zag om zich heen tientallen stoige dozen staan, precies zoals zijn oma hem had verteld. Hij verschoof ze op zoek naar het exemplaar dat hij moest hebben. Er moest iets op staan als: ”papieren pa – uitzoeken”. Het gaf Kasper een raar gevoel om zo tussen de dingen die voor zijn opa en oma belangrijk waren geweest –anders hadden ze ze toch niet bewaard?– te zitten. Maar opdracht was opdracht, dus zocht hij ijverig verder. Opeens voelde hij zijn telefoon weer trillen. Oma zeker. Ja hoor. „Lukt het? Paste de sleutel? Doe je wel voorzichtig?” Om haar gerust te stellen, stuurde hij haar een duimpje. Yes! Deze doos bedoelde oma vast. De viltstittekst was nauwelijks te lezen, maar er stond wel ongeveer op wat zij zei. De bovenkant was dichtgeplakt met ducttape. Het kostte hem enige moeite om de doos open te krijgen. Hij duwde de randen opzij en knipte de zaklamp op zijn mobiel aan om erin te kunnen kijken. „Hebbes, oma!” appte hij. En hij stuurde gelijk een foto van de doos. „Wat moet ik nu doen? Alles meenemen?” Aan het typen.

„Ik had wel gelijk”, was zo ongeveer het eerste wat Alice de volgende morgen tegen haar moeder zei, nadat ze haar jas had uitgedaan en was gaan zitten. „O ja?” vroeg ze, zich van de domme houdend. „Over Kasper, bedoel ik. Toen ik gisteravond laat thuis kwam, keek ik even om het hoekje. Hij lag gewoon in zijn bed. En net lag hij er nog, dat is dan weer minder.” „Maar ik had ook gelijk, Alice”, zei haar moeder. Ze stak haar hand uit en pakte de envelop van de boekenplank naast haar. Ze legde hem op tafel voor zich neer en streek met een vinger de hoekjes glad. „Je vader had wel spijt over zijn gedrag. Maar hij had niet de moed om je om vergeving te vragen. En toen was het te laat.” Ze keerde de envelop om, zodat Alice zag dat haar naam erop stond, en schoof hem over de tafel naar haar toe.

4 DECEMBER 2021

want iedereen verdient slaap

PUNT

Maak kans op dit prachtige Slaappunt bed t.w.v. €5905!

www.slaappunt.com/ informatieavond-boeken

Rendement van uw dak? In een persoonlijk kennismakingsgesprek kijken we specifiek wat we voor uw bedrijf kunnen betekenen en welke financiële, duurzame én fiscale voordelen zakelijke zonnepanelen u kunnen opleveren. Interesse in een vrijblijvend adviesgesprek? Neem contact met ons op! Neem contact op met Thom Stelwagen: 085 9023 103 t.stelwagen@pv-projecten.nl Ruime ervaring met Agro & MKB

Specialist in Asbest Dakrenovaties Gratis subsidieaanvraag Financial Lease mogelijk Hoge kwaliteit, Hoge garanties Vraag tijdig uw SDE++ subsidie aan neem snel contact met ons op!

Specialist in Agro- en MKB zonnedaken

Bel ons voor gratis advies: (085) 9023 103

PUZZEL

Bijbelse cijferpuzzel We gaan op zoek naar twee zinnen die door de Heere God zijn uitgesproken. Een zin uit het eerste en een zin uit het laatste Bijbelboek. Maak letters van de cijfers. Zoek de teksten die het meest overeenkomen met de woorden op in Genesis en in Openbaring. Welk cijfer komt in de vindplaats van beide Bijbelboeken voor? B

13 79

31 79

95 71

59 19

79 79

95 75

4 DECEMBER 2021

Oplossing:

93 55

werk mee

Ook nog aan het puzzelen waar God je aan het werk wil hebben? Misschien wel in Azië of de Arabische wereld! Al meer dan 50 jaar zetten christenen hun geloof aan het werk bij Interserve. Meer weten?

interserve.nl

Ik zie het als een voorr voorrecht echt mĳ mĳn n gekr gekregen egen rĳkdom rĳ kdom te delen met naasten in Donateur Ada (71) Donateur Oost-Eur opa Hulp Oost-Europa Oost-Eur Oost-Europa opa

Hoe zie jij dat? Winter in Oost-Europa. Ik wil graag aandacht voor kwetsbare mensen in Oost-Europa die in deze periode extra geconfronteerd worden met hun armoede. Het lĳkt wel een bodemloze put… elk jaar weer moet er aan deze nood aandacht worden geschonken. Maar er is niets nieuws onder de zon. In de Bĳbel lezen we al dat Jezus voorzegt dat we de armen altĳd bĳ ons zullen hebben. Armoede is een gevolg van een samenleving die zich niet houdt aan de regels in de Bĳbel. Ik wil vanuit mĳn rĳkdom delen met mĳn naaste in Oost-Europa en op die manier omzien naar de ander. Het is een voorrecht recht te doen en het Koninkrĳk van God zichtbaar te maken.

Evert (19) Deelnemer diaconale jongerenreis

Doe jĳ ook mee? stichtinghoe.nl/wintercampagne of scan de QR

Kom ook werken bj Salem! Salem zoekt Leidinggevende

32-36 uur

somatische woongroepen en palliatieve unit NL84 INGB 0000 0088 87 o.v.v. ‘Wintercampagne RD12’ t.n.v. Hulp Oost-Europa in Barneveld

Verzorgenden-IG/EVV’ers

0-36 uur

Winter

campagne 2021-2022

T +31 (0)342 420554 E info@stichtinghoe.nl I stichtinghoe.nl

Logopedist

24 uur

Muziektherapeut

36 uur

stichtinghoe.nl

Kjk K jk v voor oor m meer eer iinformatie nformattiie o op p werkenbjsalem.nl

NL67 RABO 0309 3627 92

www.nachamu.org (0318) - 48 68 08 info@nachamu.org

wonen met zorg

Ridderkerk

werkenbjsalem.nl

PUZZEL

Sudoku 2468

Sudoku X

Vulhet diagram zo in als een gewone sudoku. In de getinte vakjes komen bij de sudoku 24 ven getallen te staan.

Bij de Sudoku X moeten de cijfers 1 t/m 9 niet alleen in elke rij, in elke kolom en in elk blok van 3 x 3 vakjes worden ingevuld, maar ook in de twee diagonalen.

8 5

7 3 8 1 7

7 2 4 3 2 6

2 8 9 7

7 3

6 9 3 1

Sudoku Killer

Sudoku Chaos

Vulhet diagram zo in dat in elke rij, in elke kolom én in elk blok v a a vakjes de cijfers 1 t/m 9 slechts één keer voorkomen. De cijfers in elke regio vormen opgeteld het getal dat linksboven in deze regio staat.

De Sudoku Chaos heeft geen blokken van 3 x 3 vakjes, maar vlakken met een afwijkende vorm. Daarin komen alle cijfers van 1 t/m 9 te staan, net als in alle rijen en kolommen.

6 7

5 14

4 3

2 11

5 3

4 DECEMBER 2021

2 4

UNIEKE BEGELEIDING BIJ AUTISME LEVENSLANG, LEVENSDIEP, LEVENSBREED

Welcura biedt levensbegeleiding op reformatorische grondslag aan kinderen, jongeren en volwassenen met autisme en hun familie. Heeft u hulp nodig voor uzelf of iemand uit uw omgeving? Onze gespecialiseerde medewerkers staan graag voor u klaar.

www.welcura.nl

info@welcura.nl

06 230 846 63

De RMU speelt geen spelletjes Word ook lid! www.rmu.nu

KLEURPLAAT

4 DECEMBER 2021

‘Praktijkervaring naast studie geeft enorme voorsprong’

Écht het vak leren? Over een paar maanden haalt Paul Verwoert (22) zijn masterdiploma Accountancy & Control bij de Radboud Universiteit Nijmegen. Als deelnemer van het Learning & Earning-traject van Tijssen Accountants heeft hij dan óók al een jaar werkervaring op zak. Dubbel geslaagd dus. Paul beveelt het traject iedereen aan. “Je leert hier praktische skills, sociale vaardigheden en zakelijke competenties, en dat geeft je een enorme voorsprong. Hier leer je het vak eigenlijk pas echt.” Wil jij het vak ook écht leren?

tijssen-accountants.nl/learning-earning/

PUZZEL

Bijbelse paspuzzel Zet de woorden uit de onberijmde Psalm 74 op de juiste plaats in het puzzelhok. U leest dan in de middelste kolom zes woorden. Uit welk vers van Psalm 74 komen deze woorden? DE BIJLEN OMHOOG

IN EEUWIGHEID

RIVIEREN

VERGADERPLAATSEN

EEN FONTEIN

IN HET HEILIGDOM

TEGEN DE SCHAPEN

VERLOSSINGEN

ERFENIS

KLIMT GEDURIG OP

TEKENEN

VERWOESTINGEN

GEDENK

MET BEUKHAMERS

TORTELDUIF

WAAROM

GEEN PROFEET MEER

MET HOUWELEN

UIT HET MIDDEN

WEDERKEREN

GRAVEERSELEN

NOODDRUFTIGE

UW STERKTE

WILD GEDIERTE

HEILIGDOMMEN

ONDERWIJZING

UW TOORN

WONING

HIERAAN

RECHTERHAND

UW TWISTZAAK

U O K

K O

O U

K O

O K O O O

U O

U U

K O

Oplossing: Naam:

Woonplaats:

Adres:

Postcode:

4 DECEMBER 2021

Dé nieuwe naam van Light for the World Nederland.

SeeYou Winterpuzzel

✶ Hoofdprijs ✶

Ontcijfer de braille-puzzel en WIN!

Bungalowvakantie t.w.v. € 1000,-* Mogelijk gemaakt do Vakanz, specialist in ch or ristelijke vakantieparken.

Gebruik dit braille alfabet als hulp!

Stuur uw oplossing vóór 28 januari 2022 in op www.seeyoufoundation.nl/puzzelrd Scan de code!

Ga naar www.seeyoufoundation.nl/puzzelrd of stuur een gefrankeerde postkaart met naam, (mail)adres en telefoonnummer naar SeeYou, Postbus 672, 3900 AR Veenendaal o.v.v. Puzzel RD. Voorwaarden: Maximaal 1 deelname per adres. Door de deelname aan de puzzel

Kent u SeeYou al? Wist u dat 90% van alle mensen met een visuele beperking in ontwikkelingslanden leeft? En dat deze beperkingen meestal te voorkomen of te genezen zijn? SeeYou zet zich sinds 1982 in voor mensen met een visuele beperking. We helpen hen met oogzorg en toegang tot medische zorg, onderwijs en werk. Bijvoorbeeld door lesboeken en andere informatie beschikbaar te maken in braille.

stemt u in met onze privacyvoorwaarden: seeyoufoundation.nl/puzzelrd. *Bungalowvakantie naar keuze t.w.v. € 1000,- uit het gehele reisaanbod van Vakanz.

www.seeyoufoundation.nl IBAN NL10 INGB 0000 0001 31

Meer weten? Neem een kijkje op www.seeyoufoundation.nl

PUZZEL

Schaakpuzzel Het oplossen van schaakproblemen is vaak ook bezig zijn met een puzzel. Voor schakers die graag puzzelen met schaakstukken dus een echte uitdaging om met deze puzzel mee te doen.

Maak zelf een schaakprobleem De zes diagrammen die zijn afgedrukt, dienen alle zes opgelost te worden. De eerste drie problemen zijn tweezetten (wit begint en zet zwart mat op de volgende zet). Men dient de juiste sleutelzet (eerste zet van wit) iedere keer op een leeg bord te plaatsen en zodoende krijgt men een nieuw probleem. De problemen vier tot en met zes zijn driezetten (wit zet mat in maximaal drie zetten); ook nu is de sleutelzet nodig om het nieuw te maken

probleem te krijgen. De zes sleutelzetten worden dus op een leeg bord geplaatst. Indien alle problemen goed zijn opgelost, is de nieuwe stelling een tweezet geworden. Er ontbreekt aan dit probleem echter een zwarte koning. Die dient u op veld b2 neer te zetten. Het is nu de bedoeling dat de zelfgemaakte tweezet wordt opgelost. De sleutelzet van deze tweezet is de oplossing van de schaakpuzzel.

Diagram 3: H. Prins, tweezet

De oplossing van de tweezet kan tot 16 januari 2022 opgestuurd worden naar: Henk Prins, Reinenweer 42, 3363 XR Sliedrecht (e-mail: hprins@solcon.nl). Uit de juiste inzendingen zullen enkele schaakboeken worden verloot. De uitslag van de wedstrijd zal geplaatst worden in de vrijdagse schaakrubriek van het Reformatorisch Dagblad.

Oplossing:

, Diagram 1: M. Velimirovic, tweezet

Diagram 5: M. Vukcevich, driezet

ˇ Diagram 2: V. Cepižnji, tweezet

Diagram 6: M. Keller, driezet

4 DECEMBER 2021

Diagram 4: M. Nesic, driezet

De Makor HaTikva school is de enige school voor kinderen van Messiasbelijdende Joden in Jeruzalem.

25.000 20.000 15.000

Meer dan 140 Israëlische leerlingen horen in alle vrijheid elke dag over de Heere Jezus. Dat is een resultaat van Gods trouw en de vele gebeden.

10.000 5.000

Steunt u busvervoer van leerlingen in Israël? De staat Israël heeft de school erkend, maar voor de financiën is de school afhankelijk van giften. Voor kinderen die ver weg wonen is busvervoer geregeld. Het inzetten van schoolbussen kost veel geld, ca. € 400 per dag. Wij willen de school steunen met een extra bijdrage van € 25.000. Helpt u mee? Uw gift zien wij tegemoet o.v.v. “Busvervoer leerlingen Israel”

Euro

Uw tweede thuis in Twente

� 

0546 – 57 98 65 www.bungalowparkhogehexel.nl

✔ Diverse bungalows & landhuizen ✔ Overdekt zwembad ✔ Kleinschalig & gemoedelijk

✔ Gezellige horeca ✔ Rust & ruimte ✔ Nabij unieke natuurgebieden ✔ Zondagsrust

PUZZEL

Woordzoeker

ANIJSMELK

MUTS

SOKKEN

BEENWARMERS

NACHTVORST

STRENGE VORST

CAPUCHON

OVERJAS

VEST

ENERGIEVERBRUIK

PANTALON

WIND

ERWTENSOEP

PEGEL

WINTERJURK

GARDEROBE

ROOKWORST

WINTERKLEDING

HACHEE

SLAAPMUTS

WINTERSCHOENEN

KATOEN

SNEEUWKETTING

WINTERVOETEN

KERST

SNERT

WITTE KERST

Oplossing:

4 DECEMBER 2021

Streep de 27 woorden weg. De overgebleven letters vormen de oplossing.

Uw hypotheek goed, snel en voordelig geregeld? • Hypotheek voor starter, doorstromer of oversluiter

Onafhankelijk advies

Verantwoord en voordelig

Deskundig en oplossingsgericht

• Woningverhuur hypotheek • Hypotheek voor ondernemer vanaf 1 jaar zelfstandig • Hypotheek zonder verzekering • Verzilverhypotheek voor 60+

FINANCIEEL ADVIESBUREAU

Voor passend inancieel advies! Bel 0342 421653 Van Ommeren Financieel Adviesbureau Albert Plesmanstraat 2 | 3772 MN Barneveld | 0342 421 653 | www.vanommeren-fa.nl

KAARTEN

4 DECEMBER 2021

PUZZEL

Zweedse puzzel Breng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.

WAPPEREN VERVOLGENS

CAFÉ BEDIENDE

ETAPPE DUBBEN

WACHTHUISJE

MINERAAL WATER

PIT

WAT BETREFT

BEDWELMING

PADVINDSTER

SNEEUW UIDSTORTING AFRIKAANSE PARTIJ

DEEL V.E. SCHRIJFTAFEL DEEL V.E. KACHEL

WARE WIND

STREEL ACHT

ICH ONT-

WIKKELEN

PERS. VOORNAAMWOORD

ALARM

TOILET

BAR

ENIG

OPROER

LEKKERNIJ

LAKS

EFFEN

NAUW

GRASKLUIT

VIJL

PECH

DRUKTE

NEVELACHTIG WEER IJN

TOT NU TOE SPIJSLIJST

PERIODE VAN B INNING

ERBINNEN

E SPECERIJ

EEN E

GROENTE

KORTE NOTA

DUN

VOGEL

LASTDIER

AUTHENTIEK

WISSELING

PLAATS IN DUITSLAND

DROGE GRASVLAKTE

HIELTJE V.E. HAM BINNEN WOONPLAATS

COMPACT DISC

DEEL VAN EEN BOOM

SNAARINSTRUMENT

4 GETUIGSCHRIFT

UITROEP

TONEN

ACTIEF

HEILIGE

KEVER

KUNSTWERK

SLOT

VOGEL SNOEK ACHTIGE EVIS

TEUGJE BROODSOORT

LOSKORRELIG

TELWOORD

MOKKEN

KERKGENOOTSCHAP

KLUIT

4 DECEMBER 2021

5 PLUS

KIEM

Oplossing:

3 GROTE HERTENSOORT

KERK GEBRUIK

Christelijk onderwijs,

een zichtbare zegen

Een jongen die opgroeit in armoede, maar nu voor het eerst naar school kan en daar christelijk onderwijs, maalijden en medische zorg ontvangt. Het is een zichtbare zegen. Niet alleen voor hemzelf, maar ook voor zijn familie, hun gezondheid en voor de mensen met wie hij zijn kennis deelt. Samen aan de slag voor een hoopvolle toekomst!

Doet u mee? WOORDENDAAD.NL/SPONSOREENKIND

Later wil ik theologie of civiele techniek studeren. Onderwijs is een grote kans om de leefomstandigheden van mijn familie te veranderen. Die kans pak ik graag met beide handen aan! Anderson (13) uit Haïi

Meer verhalen van ‘zichtbare zegen’ horen? Kijk D.V. 29 januari 2022 mee naar de online Werelddag.

PUZZEL

Bijbelse woordzoeker Streep de 85 woorden, die bijna allemaal uit de eerste 10 hoofdstukken van Job komen, door. Maak van de elf letters die overblijven nog een woord uit Job 1 t/m 10. AARDE

EZELS

IJDEL

MOEITE

SCHAPEN

TROOST

WONING

ADEM

FRIS

JUK

NOCHTANS

SCHEMER

TWIST

ZAND

ARBEID

GELUK

KAAS

OORZAAK

SCHRIK

VADER

ZAT

AREND

GERING

KAMELEN

OOSTEN

SLAAP

VERDRIET

ZEEP

BITTER

GEWIS

KRACHT

OPRECHT

SMART

VRIEND

ZEGEN

BUIK

GISTEREN

KWAAD

OUDERDOM

SPIN

VROOM

ZILVER

DIEP

GOEDE

LEEUW

PILAREN

STAAL

VUUR

ZOUT

DING

GOUD

LICHT

POTSCHERF

STEM

WALVIS

DOOIER

GRACHT

LIPPEN

REGEN

STER

WEEDOM

DROMEN

GRUIS

MAALTIJD

ROOF

STOF

WENK

DWAAS

HART

MANTEL

ROUW

STRIJD

WIND

EINDE

HOOP

MELK

SATAN

TENT

WOLK

ELLENDE

HUID

MENS

SCHADUW

TONG

WONDER

Oplossing:

Naam:

Woonplaats:

Adres:

Postcode:

4 DECEMBER 2021

OPLOSSINGEN

Pagina 35

Pagina 49

Pagina 81

Winterkleurpuzzel: winterfeest

Margrietpuzzel: 1 breken, 2 slager, 3 sambal, 4 krekel, 5 geiser, 6 barbie, 7 kleven, 8 snavel, 9 banaan, 10 vreemd, 11 verder, 12 andere

Cijferpuzzel:

Pagina 37

Zweedse puzzel:

G C A R B R O E D C P E C H E D V D E H E N E T S D I N O E M F L E S

O O E R E K D I E M E N D R H E E O O R E R F S S T T R A A E U R O E T E P O N

N E T N A T L O N T

Pagina 41

Woordzoeker: voorloper Pagina 43

Letterpuzzel: winternacht (midden in de winternacht)

Voortaan al de dagen van de aarde zullen zaaitijd en oogsttijd koude en hitte zomer en winter dag en nacht niet ophouden. Genesis 8:22

Pagina 51

3 9 6 1 4 7 8 2 5

Ik ben de Alfa en de Omega het Begin en het Einde zegt de Heere Die is en Die was en Die komen zal de Almachtige. Openbaring 1:8

Pagina 57

Woordzoeker: poncho Pagina 65

O K P O A H A U A S J E N worst worst

E R E S P A N P U S

K U S N U P E R S E E A S I N S K I

L I E G E R O M A O A N E T E L A F T F L S L A P O S E R L A W L A I E F N N E G E L J

E D F N A T I D R O N T R E K E S E L IJ S R L E R G E I E N E E S S T A P T E L A H O A A I L L E N T R O R IJ T D A A

R E T E E G E N E U N E E R I E N N O R G O D A E P O P E V E N E K R P E N O E R N A

B A A P S P A L R A K T

G Y M P

6 7 3 5 9 8 4 1 2

S K A A S A M N L M A V L A A A A K I P U S K U T E A C O F R E T L M I R A S H E O C N N E N H E T E U E S N IJ B O

7 9 3 2 6 4 1 5 8

C H T L O I E N P G S T M S C O T D O N D E E L E R E E N E N

N O G M A A L S P R E T

S T I E R R O A L E A R A N O G A R A A N D A F R

E R N S A A G A S F T A U V E D E N I T E P T A A IJ S D H J U K E L A T S

2 6 5 4 7 3 9 8 1

4 1 9 8 5 6 3 7 2

8 7 2 3 1 9 5 6 4

B G O T S R O V E G N E R T S E B S N E R T N N A C H T V O R S T E K

U R B R E V E

P D K W I

G R E N E R E

N T E R S C H O E N E N

S E N R E R E S U K N P S S B K W L L O I

U O O T R W L O E O T P A

A K H S W J

V O O E K E R G A U R

2 1 8 6 3 4 7 9 5

5 4 9 7 2 1 3 8 6

M T P H L R T N T R O A T T IJ S R

7 9 4 8 1 6 2 5 3

8 5 2 3 4 9 6 7 1

1 3 6 2 5 7 8 4 9

4 6 5 9 7 3 1 2 8

3 2 1 4 8 5 9 6 7

9 8 7 1 6 2 5 3 4

H O M E K N E G R A G E I L E G E S T H E L R E E P O M P A L U D R U W K I D O N Z O B I O O P J E N G L E A A C T A N T E

2 8 5 3 1 9 7 6 4

4 6 1 8 7 5 3 2 9

3 2 7 6 8 1 4 9 5

8 4 6 5 9 7 2 3 1

1 5 9 4 2 3 8 7 6

6 3 2 9 4 8 5 1 7

9 7 8 1 5 2 6 4 3

5 1 4 7 3 6 9 8 2

7 8 9 2 4 5 6 1 3

1 6 5 3 9 7 8 2 4

3 4 2 8 1 6 9 5 7

4 9 3 7 2 1 5 8 6

2 7 6 5 8 9 4 3 1

5 1 8 6 3 4 7 9 2

Sudoku X

Tekstenpuzzel: in het winterhuis (Jeremia 36:22 de koning (=Jojakim) nu zat in het winterhuis)

8 5 1 4 6 3 2 7 9

Pagina 75 S T R O

9 3 7 5 2 1 6 4 8

P E U E O E E E E W D E T S A L E

Pagina 83

Pagina 73

Pagina 45 R O O S T U T U J U P E E O N D E R L O L L U E R W E B K O P L A M A E E A R E K E N E N M U A K S S N E R T E M M E P R O E A Z IJ D E L A M P

R A L R A D E D I O N

5 8 3 9 6 2 4 1 7

A R C E N K R V K K K E M N E K M

Sudoku 2468 G E D R O O M D

6 4 1 7 3 8 2 5 9

Pagina 91

U N A C J T

R E C O R D T R O S K I N

U S T N T H I P R E E R O E O M S P U T O E A N T E A S G R L O T R O B O E I E L N E E S T N E S

W E E D A N S S P A K E N R O N D I N O T I A R N R E K R A R R E F IJ N T K L O R O R E N O N A P S

O T T O A F B O E K E N

6 3 7 9 5 2 1 4 8

9 2 4 1 7 8 3 6 5

Sudoku Killer

sneeuw

4 DECEMBER 2021

S N W A N L R O T

C A T T

G R O I

E S A

N S

N A

S W S H M P W P N E N W O T T W G

boerenkoolstamppot Pagina 95 D A A R Z M E L E E N

Pagina 69 Pagina 44

7 2 4 6 8 5 1 9 3

Sudoku Chaos

Cijferpuzzel: 3 (Psalm 48:3)

D O S I S E N O P S C E N E K O L E D S L R E I K A S K A S T O O M P L O E A A I R A L T A R U I A D I E N D D A N E K R O A R A L S S P I I E T E

1 5 8 2 9 4 7 3 6

A D A N W I G

W A A I E N R E T R A I T E

S R O P I B A A T E S R E L U R A N O G I N V R U I H U I S E S A S T O R P G E E E N Z I N D

kachel

A K B U R E R O R I R E N IJ S S P P M E M O A N I L L S S T A K T E E N D E P R P R U T E K

A K E L A L A M A U I L

Q U L A A A N W C U I N N E I E L E A K E N C D C H E T S L I L E N O N T

beeld Pieter Beens

GEZIEN

Rokende racer Pieter Beens

r kringelt rook uit de Sandstorm Cruiser. Heel even leek het erop dat de motor van de zelfgebouwde auto zou aanslaan, maar niets is minder waar. De elektronische componenten laten het al afweten voordat de radiograisch bestuurbare racer ook maar een centimeter gereden heet. Einde verhaal dus. Jammer van de uren die in de bouw van de auto zijn gaan zitten. Het leek een veelbelovend product, die Sand-

storm Cruiser. Ergens vorig jaar startte Time For Machine een crowdfundingsproject om geld op te halen voor de productie van de bouwdoos. De gedachte aan een radiograisch bestuurbare auto die je zelf van hout kon bouwen, deed de harten van veel hobbyisten sneller kloppen. Het in Amerika gevestigde bedrijf met Oost-Europese wortels had dan ook in een mum van tijd het benodigde bedrag bijeengesprokkeld. De reputatie van Time For Machine zal daarbij zeker een rol hebben gespeeld. Oprichter Denys Okhrimenko bracht al eerder gelikte bouwpak-

100

4 DECEMBER 2021

ketten voor metalen voertuigen uit, waarvan er ook eens een in deze krant werd besproken. De ingenieuze dozen met tot de verbeelding sprekende modellen zijn van goede kwaliteit en voor veel fans een onmisbaar onderdeel van hun verzameling zelbouwvoertuigen. Dat Time For Machine zijn beproefde concept nu uitbreidde met een houten model dat ook nog eens bestuurbaar zou zijn, was eerder reden tot enthousiasme dan tot scepsis. De Sandstorm Cruiser leek de hoge verwachtingen waar te gaan maken. Een linke dosis lasergesneden houten onderdelen, een goede handleiding en alle benodigde elektronische componenten gaven het idee dat deze doos echt een hoop plezier zou opleveren. En bouwplezier kwam er zeker, al moet gezegd dat de kwaliteit van de houten onderdelen er soms abreuk aan deed. Letterlijk, want meer dan eens brak een minuscuul onderdeel doormidden. De constructie van de wielen –met alleen houten radertjes, dwarsverbindingen en elastiekjes– was bovendien zo ingewikkeld dat er een alternatieve methode moest worden gezocht om ze duurzaam in elkaar te zetten. Toch kreeg het racemonster langzaam maar zeker vorm. En wat voor een: stoer, op het oog solide en met een complexe vering van elkaar afstotende magneetjes. Voor wie dat niet genoeg was, werd er bovendien een tweede ‘kap’ geleverd, waarmee de Sandstorm Cruiser moeiteloos een gedaanteverwisseling zou kunnen ondergaan. Bij de elektronica aangekomen begon echter het gegooi in de glazen. Een busje dat abrak en zich lastig liet solderen, stekkertjes waarin kortsluiting ontstond en nog wat wankele componentjes bleken de voorbode van een reeks onoverkomelijke problemen. Die bereiken hun hoogtepunt –of dieptepunt– op het moment dat de motor zou moeten starten. Op wat gehik na gebeurt er niets. Zou de as niet goed zijn gesmeerd – en er dus te veel wrijving ontstaan? Niemand zal het ooit weten, want opeens ontstaat er op drie plekken in de auto rook. Zwarte rook welteverstaan – en dat is geen goed teken. Het is slechts een kwestie van tijd voordat de Sandstorm Cruiser echt vlam vat. Er is maar één oplossing mogelijk: snel de voeding uitschakelen en kijken of de schade nog te herstellen valt. Dat blijkt niet het geval. Dus dient de veelbelovende bouwdoos voor nog maar één doel. Als brandhout. Sandstorm Cruiser $ 149,95 (ca. € 130) via timeformachine.com

Veel bouwplezier aan zware berger Bijna een halve meter lang is de sleeptruck in Amerikaanse stijl die LEGO afgelopen najaar uitbracht. Onder de hevig bestickerde motorkap schuilt een zescilindermotor, maar die is zeker niet het indrukwek-

kendst aan het model. Dat zijn namelijk de vele mechanische en pneumatische functies. Die zijn weliswaar voor een groot deel aan het oog onttrokken, maar ze zorgen er wel voor dat je de truck stabiel kunt parkeren, de kraan kunt bedienen en een as omhoog kunt

101

4 DECEMBER 2021

draaien als de zware berger even geen uitruk heet. O ja, je bedient er ook nog de sleepinrichting mee. Klinkt indrukwekkend? Is het ook, waarbij voor de volledigheid nog moet worden opgemerkt dat dit nog maar een selectie is van de vele functies die de truck te bieden heet. Voordat je die kunt gebruiken, moet je wel eerst stevig aan de slag. De ”Robuuste sleepwagen” –zoals de merkloze vrachtwagen oicieel heet– telt namelijk ruim 2000 stenen. Dat betekent dat je heel wat uren over de instructies gebogen zit om het model op te bouwen. Dat alleen al levert veel plezier op – deels door de vele verrassingen die in het constructieproces zijn verwerkt. Op zichzelf staande onderdelen passen namelijk zo ingenieus in elkaar dat je je voortdurend afvraagt hoe het mogelijk is om de bouwtechnieken in zo’n model te verwerken. Dat de pinnetjes moeilijker passen dan in het verleden weleens het geval was bij een LEGO-bouwdoos drukt de pret wel een beetje, maar het draagt dan wel weer bij aan de stevigheid van het gevaarte. En die vele stickers? Tja, die hadden minder gemogen, maar ze geven het model wel karakter. LEGO 42128 Robuuste sleepwagen € 159,99 via lego.com

BIJ SOET

-----------------

Eigentijds uniek Van tijdloze, strakke meubelen tot unieke en eigentijdse items; ontdek de mooiste wooncollecties voor een sfeervol thuis of kantoor. Bij Soet zijn de mogelijkheden qua maatwerk eindeloos, laat u bij ons deskundig adviseren. Welkom in de winkel!

DE HELE MAAND DECEMBER

leuke atte at attenties te BIJ UW A ANKOOP!

De grootste woonwinkel van de

welkom

Krimpenerwaard

de winkel! HOOFDS TR A AT 11-1 3 • BERG A MB ACHT • 0182-351 518 • INFO@SOET WONEN.NL • SOET WONEN.NL

RECEPT

De charme van de traybake geertje@rd.nl at vroeger een ovenschotel genoemd werd, heet tegenwoordig een traybake. Een beetje merkwaardig wel, want dat Engelse woord betekent gewoon bakplaat of bakblik. Het zegt niets over wat daarop ligt of in zit. Dat zou evengoed een appelcake als een groentegerecht kunnen zijn. Met dat euvel kampt het traditionele woord ovenschotel trouwens ook, bedenk ik nu. Ook dat zegt niets over de inhoud, maar verwijst feitelijk alleen maar naar het keukengerei waarin het wordt bereid.

Maar goed: de traybake is dus populair, en met reden. Het is een handige manier om eenpansgerechten te bereiden. Er komen weinig potten en

pannen aan te pas, dus dat scheelt afwas. De charme ervan is dat je er, na de voorbereidende werkzaamheden, geen omkijken meer naar hebt. En voor veel groenten geldt dat ze meer smaak krijgen als ze worden geroosterd in plaats van gekookt. Wat bij traybakes een uitdaging is: hoe zorg je ervoor dat alle bestanddelen tegelijk gaar zijn? Spruitjes zijn, als je ze kookt, in een mum van tijd zover. Maar in het onderstaande recept zijn deze minikooltjes het ingrediënt dat de meeste tijd nodig heeft. Snijd grotere spruitjes eventueel doormidden om het garen te versnellen. Of kook ze een paar minuten voor – al strijdt dat met het idee om zo min mogelijk spullen te gebruiken.

Spruitjes van de bakplaat Ingrediënten (voor 4 personen) 1 kg spruitjes, 1 flespompoen (ca. 1 kg), 4-6 middelgrote rode uien, 200 g paddenstoelen (bijvoorbeeld een mix van kastanjechampignons, oesterzwammen en shiitake), 200 g dunne runderworstjes (bijvoorbeeld merguez), 0,5 el balsamicoazijn, 4 el neutrale olie, tijm naar smaak, ca. 50 gram bleu d’auvergne of een andere blauwschimmelkaas die gemakkelijk smelt, peper en zout naar smaak. Verder nodig: twee bakplaten. Bereiding 1. Verwarm de oven voor op 180-200 graden Celsius. Maak de spruitjes schoon: snijd de onderkant af en

verwijder de buitenste blaadjes. Verdeel de pompoen in twee helften. Schraap met een lepel de pitten en de draden eruit. Snijd de pompoen in dikke plakken. Schil ze en snijd ze daarna in grote dobbelstenen. Pel de uien, halveer ze en snijd de helften in drie parten. Maak de paddenstoelen schoon en snijd ze in grove stukken. 2. Doe alle groenten in een grote kom en voeg balsamicoazijn, olie, tijm en peper en zout naar smaak toe. Hussel alles door elkaar zodat alle groenten met een waasje olie bedekt zijn.

103

3. Zet twee bakplaten klaar. Verdeel de groenten erover. Leg de worstjes erbovenop. Schuif de bakplaten 30 tot 35 minuten in de oven. Haal de platen halverwege de baktijd een keer uit de oven en schep alles voorzichtig om. 4. Test na 30 minuten of de pompoenblokjes en de spruitjes gaar zijn. Zo niet: laat het gerecht dan nog een paar minuten bakken. 5. Snijd de kaas in stukjes en verdeel die over de bakplaten. Laat de kaas even smelten voor het serveren.

4 DECEMBER 2021

BESTEL ONS DUBBELDIKKE

winternummer brengt kleur en inhoud in het dagelijks leven

OP = OP!

M Met et po poster ster kallender en ka kalender

* 15 december 2021 * NR. 6/7 *

€ 7,95

“En Zijn barmhartigheid is van geslacht tot geslacht over degenen die Hem vrezen” Lukas 1 vers 50

en verder... *

HOE SPREEKT GOD TOT ONS? VIJF ZUSSEN OVER HUN BAND JESSE VAN DER KUIJL ONDERGING OPERATIE VOOR ZIJN GEBOORTE NIETKORT KERSTVERHAAL CHRISTELIJKE STUDENTEN AAN DRIESTAR

Bestel snel (voor 7 dec. zonder verz. kosten) ons dubbeldikke winternummer! Een greep uit de inhoud: * 4 x terugblik met o.a. ds. A. Kort over een jaar vol haat en bedreigingen * Hoe spreekt God tot ons * Kerstverhaal * Gastcolumnisten * Lekkere recepten

Ga naar terdege.nl/winternummer * bel 055-5390300 * scan de code

GEZOND

Wetenschapsjournalist Wim van Hengel volgt nieuws over medisch-wetenschappelijk onderzoek en geeft in dit themanummer enkele tips voor de winter.

Honing helpt bij schrale lippen Een klein beetje honing of kokosolie werkt verzachtend bij schrale lippen. Het is een van de tips op de site van A. Vogel Nederland. Een goede lippenbalsem is uiteraard ook aan te raden. Koop er dan wel eentje van een merk dat kan garanderen dat er geen schadelijke stofen in zitten. Wie even op internet zoekt naar ”lippenbalsem zonder schadelijke stofen” heet een

Goed doen In de winter zitten veel mensen vaker binnen. Dat geldt zeker nu in coronatijd. Veel ouderen zijn eenzaam. Breng eens een bezoekje aan een alleenstaande buurvrouw of buurman of iemand uit de kerk. De dagen zijn lang en stil in de winter. Een bezoekje wordt zo gewaardeerd! Vertel over de gewone dingetjes van het dagelijks leven en zoek tegelijk naar een opening voor een goed gesprek. Mogelijk heet de oudere nog wat goeds te vertellen en hoef je maar te luisteren. Neem ook eens wat gezonds mee. Doe zo nodig thuis eerst een zeltest voor je naar een kwetsbare oudere gaat.

ruime keus. In 2019 bleek uit onderzoek van de Consumentenbond dat veel bekende merken kankerverwekkende residuen van minerale oliën bevatten. Uit eerder onderzoek van de Belgische consumentenorganisatie Test Aankoop bleken producten van Dr. Hauschka, Lavera, Lidl, HEMA, Rituals en Weleda wel veilig. Deze balsems bevatten alleen plantaardige oliën.

Eenvoudige tips tegen koude voeten Iedereen heet er weleens last van: koude voeten. Vervelend, maar er is wat tegen te doen. De belangrijkste tip is: kom in beweging. Dat bevordert de doorbloeding. Ga zo mogelijk naar buiten om een stuk te lopen. En probeer dan maar gelijk de 7500 stappen te halen. Uit studies is gebleken dat het risico op allerlei aandoeningen erdoor vermindert. Pantofels of boots gevoerd met schapenwol of wollen sokken zijn eveneens een aanrader. Ga ook niet met je benen over elkaar zitten. Dit belemmert de doorbloeding van de benen. En neem geen koude dranken uit de koelkast. Een warme kop (kruiden)thee of koie is een beter idee. Wie vaak last heet van koude voeten doet er goed aan om de huisarts te raadplegen. Mogelijk is er een onderliggende oorzaak. Be-

105

paalde aandoeningen zoals diabetes, een verminderde werking van de schildklier, spataderen of harten vaatziekten, kunnen ook gepaard gaan met koude voeten.

4 DECEMBER 2021

Protestpraat Marjolein Snoeij-de Pee

Jongeren zijn de laatste weken volop in het nieuws. Ze nemen deel aan coronademonstraties of doen mee aan de stille Mars voor het Leven. Wat vinden christelijke jongeren daar eigenlijk van? Mag demonstreren op grond van de Bijbel wel? Puntuit vraagt het haar panel.

„Een strijd voor Gods Koninkrijk”

„Rellen vind ik niet normaal”

Naam: Justin Zandee Leeftijd: 16 Woonplaats: Leusden Opleiding: vwo aan het Van Lodenstein College in Amersfoort Favoriete tijd: 5.30 uur

Naam: Annelien van Maren Leeftijd: 14 Woonplaats: Alblasserdam Opleiding: havo aan het Wartburg College, locatie Guido de Brès Favoriete tijd: 20.00 uur

„Een demonstratie kun je in sommige gevallen zien als een strijd tussen het Koninkrijk van God en het koninkrijk van de duivel; door actie te ondernemen toon je je standpunt. De Mars voor het Leven is een goed voorbeeld van een strijd; de strijd tussen het proabortus- en het prolifestandpunt. Een demonstratie in die vorm keur ik niet af. In de Bijbel staat, naar mijn weten, niet dat je niet mag demonstreren. Wel staat in Mattheüs dat de Heere Jezus niet in het openbaar twistte of Zijn stem verhief. Daar moeten we als christen een voorbeeld aan nemen. Het is goed om als christen je mening te geven, maar de vraag is of je altijd een strijd aan moet willen gaan. Het gebed vind ik het belangrijkste wapen in de strijd voor Gods Koninkrijk. Je legt je zorgen voor aan de Heere, al is het niet in het openbaar.”

„Voor mij is demonstreren aandacht vragen voor een punt waar jij het niet mee eens bent. Ik vind daarom dat je als christen mag demonstreren. Je mag uitdragen waar je voor staat. In de Bijbel staat dat de Heere Jezus Zijn discipelen heeft aangemoedigd zich niet te schamen voor het Evangelie. De stille Mars voor het Leven is daarom een mooie vorm van demonstreren. Als christen moet je op een gepaste manier demonstreren, zonder veel ophef te veroorzaken en geweld te plegen. Coronademonstraties die uitlopen op relschoppen vind ik niet normaal. Als christen moet je de overheid gehoorzamen en rellen gaat dan veel te ver. Je kunt het oneens zijn met de overheid, maar je moet een lijn trekken tussen wat wel en wat niet mag. De overheid doet ook haar best.”

106

4 DECEMBER 2021

Puntuit legde haar volgers op Instagram de volgende stelling voor: ”Als christen mag je demonstreren”. De 191 volgers die stemden denken daar zo over:

EENS

ONEENS

57%

43%

„Je kunt ook een petitie tekenen”

„Vraag om duimpjes op Facebook”

Naam: Emily Zandijk Leeftijd: 14 Woonplaats: Arnemuiden Opleiding: vmbo-bb aan het Calvijn College, locatie Kerkpolder Favoriete tijd: vrije tijd

Naam: Leander Kwintenberg Leeftijd: 12 Woonplaats: Rijssen Opleiding: havo/vwo aan de Jacobus Fruytier scholengemeenschap in Rijssen Favoriete tijd: zaterdagmiddag

„Christenen mogen niet met veel ophef demonstreren, maar moeten op een andere manier hun standpunt duidelijk maken. Je kunt je mening ook laten horen door bijvoorbeeld een brief te sturen naar de overheid of een petitie te ondertekenen; ik krijg die heel vaak doorgestuurd. Ik weet daarom ook niet of ik mee zou doen aan de Mars voor het Leven, al is het onderwerp van de mars heel belangrijk en verloopt de demonstratie op een goede manier De laatste tijd wordt er veel gedemonstreerd tegen het 2G-beleid. Dat is niet naar Gods Woord, want in de Bijbel staat dat we de regering gehoorzaam moeten zijn en op zo’n heftige manier demonstreren past daar niet bij. Ik zou tegen de rellende jongeren willen zeggen: Ik begrijp dat je boos bent, maar denk na bij wat je doet.”

„Demonstreren is protesteren tegen besluiten. Ik vind dat het mag, maar er zijn wel grenzen. Er staat in de Bijbel dat je iedereen behoort lief te hebben en de ander geen kwaad mag aandoen. Je moet dan niet gaan rellen, spullen vernielen of auto’s in de brand steken. Vraag daarom bijvoorbeeld om duimpjes voor je standpunt op Facebook, stuur een protestbrief naar de overheid of verzamel handtekeningen. Tijdens de eerste lockdown, mocht ik bijvoorbeeld niet meer tafeltennissen met mijn team. Aan mijn teamleden heb ik gevraagd wat zij van dat besluit vonden. Zij waren het er niet mee eens. Daarom heb ik via Facebook aan de burgemeester gevraagd of de tafeltennisvereniging weer open mocht. Helaas vond hij het risico te groot en mocht het niet.”

107

4 DECEMBER 2021

Puzzelen met vlinders en harten Kees-Jan Oskam

De legpuzzels uitproberen die je vader en moeder maken: dat mogen Pelle Keuper (12) en zijn grote broers Joep (17) en Roan (14). Anders puzzelden ze nooit zo veel, maar nu vinden ze het toch leuk.

root kabaal maakt de machine. Binnen in het apparaat, dat eigenlijk een lasersnijmachine heet, wordt het hout bewerkt. Onzichtbaar licht snijdt planken in stukjes, legt Pelles vader Matthijs uit bij het geraas van het machine. Als hij van tevoren op een computer tekent langs welke lijnen het licht het hout moet snijden, gebeurt dat automatisch in het apparaat. Als de machine klaar is, komt de plank die erin is gegaan, eruit als losse stukjes die in elkaar passen. Pelle en zijn broers proberen soms een

l bee

t er dB

ns Ja

puzzel uit, om te kijken of hij klopt. Dat kan spannend zijn, vertelt Pelle. „Soms denk je dat een stukje past, maar dan is het toch niet zo.” Joep: „We hebben een keer een puzzel gemaakt waarvan we eerst dachten dat het een schedel moest voorstellen, daarna een vis en uiteindelijk bleek het een schildpad.” Kijken of kleuren bij elkaar passen kan niet, want alle stukjes hebben dezelfde kleur. Bij elkaar zijn ze geen rechthoekig geheel, maar hebben ze een herkenbare vorm: van een vlinder bijvoorbeeld, van een hart of een eikenboom. „Mensen die de puzzel maken zijn niet bezig met stukjes, maar met het grote geheel”, zegt vader Keuper. Voordat hun vader en moeder het bedrijf begonnen, puzzelden Pelle en zijn broers niet vaak. Af en toe maakten ze een legpuzzel, vertelt Joep. „Maar niet zo veel als de afgelopen anderhalf jaar.” Roan houdt eigenlijk niet zo van puzzelen. „Maar als we het met z’n allen doen, vind ik het wel leuk.” Het aantal stukjes verschilt per puzzel. De kinderpuzzels tellen ongeveer dertig tot vijtig stukjes. De moeilijkste puzzels tellen soms wel meer dan 300 stukjes. In vergelijking met andere legpuzzels is dat niet heel veel, maar omdat de puzzels heel anders zijn, zijn 300 stukjes te vergelijken met een standaard legpuzzel van ongeveer 3000 stukjes. Machine Pelles ouders begonnen hun bedrijf in maart 2020, vertelt zijn vader. „Toen het coronavirus

108

4 DECEMBER 2021

uitbrak, hadden mijn vrouw Annette en ik veel minder werk. Toen we thuis zaten, dachten we: misschien moeten we samen iets gaan doen. Ik had toen al een lasersnijmachine gebouwd. We hebben een paar dingen met die machine gemaakt en dat is goed bevallen.” Maar er moest nog een naam voor het bedrijf worden bedacht. Die bedacht de vader van de jongens in een nacht dat hij niet kon slapen, vertelt moeder Annette Tol. „Toen ik wakker werd, zei hij: „Ik heb een naam voor ons bedrijf. Kaboomlaser!” Ik was meteen klaarwakker.” Hout Wat betekent die naam eigenlijk? „Laser komt van de lasersnijmachine”, zegt Tol. Pelles vader: „Kaboom, daar zit boom in. Ik werk het liefst met hout. En de naam blijt goed hangen. Mensen

onthouden het. Dat is belangrijk.” Kaboomlaser begon in de schuur bij hun huis, vertelt Tol. „Maar die werd te klein. In maart zijn we naar een loods met meer ruimte verhuisd.” Vrij snel daarna kochten ze een tweede machine, zodat ze meer puzzels konden maken. Of Pelle en zijn broers later in hun werk ook iets met puzzels zouden willen doen, of dat ze het bedrijf misschien willen overnemen, weten ze nog niet. Maar geen van hen zegt direct nee. „We houden de deur open”, zegt Joep.

Oneindige puzzel De moeilijkste puzzel die de vader van Pelle tot nu toe gemaakt heeft, heet infinite. Dat is een Engels woord voor oneindig. De randen van die puzzel, die maar 66 stukjes telt, zijn gerafeld, dus als de puzzel helemaal gelegd is, kun je dezelfde puzzel er opnieuw aan vastleggen. En

zo kun je eindeloos doorgaan; aan een tweede puzzel kun je een derde vastleggen en zo verder. Net als bij de andere puzzels zit bij deze geen voorbeeld. Als je al puzzelend toch wilt weten hoe hij eruit moet komen te zien, dan moet je even op de website kijken.

109

4 DECEMBER 2021

beeld Bert Jansen

Hiervoor puzzelden Pelle, Joep en Roan niet zo vaak

STRIP

Daan van Oostenbrugge

110

4 DECEMBER 2021

Daan van Oostenbrugge

111

4 DECEMBER 2021

112

4 DECEMBER 2021

113

4 DECEMBER 2021

PUZZELS

Cryptogram

Horizontaal 1 Aanvalswerk met een boor (5); 5 Zijn makkers uit het leger? (11); 8 Over de rand naar een andere partij stromen (9); 9 Hij heeft een erwt beet, de wijsneus (8); 13 Vermindering van het aantal ouderen? (15); 14 Dubbele kleding veroorzaakt ruzie (10); 15 Een rustig bestaan voor een schilderstuk (9); 17 Brandverf (7); 18 Van graten ontdoen en met lijnen beschilderen (7).

competitie

canapé

Oplossing vorige puzzel Horizontaal: 1 Lambert; 6 ooievaartje; 10 breakdown; 11 snoer; 13 harmonicawanden; 15 bomijs; 16 terdege; 17 wegen; 18 drieman; 20 mol; 21 hak; 22 ongezien; 23 wadjan.

snavel

videosysteem

desktoppublishing (afk.)

omgeving

schandvlek bruto binnenlands product (afk.)

7 gerecht

joodse deel van geestelijke een zeil reëel

voornaamwoord

gerstenat

Algemene Bijstandswet (afk.)

drinkbeker

Zweedse puzzel

De prijs voor deze week is het boek ”Geluksdag”, door Gerjanne van Lagen (uitg. De Banier). De oplossing van vorige week is: krulhaar. De prijs gaat naar J. Ottenkamp uit Sassenheim.

schrijfstift

Verticaal: 2 arendsnest; 3 baanwachtershuisje; 4 rare; 5 sofa; 7 jan-inde-zak; 8 draaiboek; 9 legeren; 12 kwartelkoning; 14 mummelmond; 19 oliejas.

Prijspuzzel Onder de inzenders van de goede oplossing wordt een prijs weggegeven. Stuur uw oplossing voor 9 december bij voorkeur per mail naar puzzel@rd.nl of anders per briefkaart naar Reformatorisch Dagblad, Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn.

5 hoofddeksel

knuist

dierentuin

Verticaal 2 De hoeveelheid manschappen dat het nummer kracht geeft (12); 3 Minister van financiën? (18); 4 Volgens de cijfers liep het al tegen 13.00 uur (4); 6 Afzonderen van hen die een rol eisen (8); 7 Dat is geen werkelijkheid, toch? (8); 10 Loopkar? (11); 11 Ondanks dat ze zakken, kijken ze gelukkig (7); 12 Het binden bevestigen (7); 16 Het pauselijk bestuursorgaan onder leiding van een Frans scheikundige (5).

inspiratiebron

hoogtijd

gedroogd gras

gevangenis

6 mep

bedehuis

114

4 DECEMBER 2021

COLOFON

RDMagazine is een wekelijkse uitgave bij het Reformatorisch Dagblad. Directie Ir. C. Heutink Hoofdredacteur Dr. ir. S. M. de Bruijn

HET LAATSTE WOORD

Chef Clasina van den Heuvel Redactie Aline de Bruin, Miranda van de Bruinhorst, Enny de Bruijn, Mariska

Advent (2)

Dijkstra, Janette Hertog, Chris Klaasse, Jaco van der Knijff, Rudy Ligtenberg, Mariëlle Oussoren, Roosmarijn

„Hij doe Zijn aanschijn aan ons lichten.”

Reijnoudt Ontwerp Corné van der Horst Vormgeving André Kikkert, Hans Kraayeveld

Psalm 67:2

Redactie

Advent is de tijd waarin we uitzien naar het Licht

RDMagazine

Dat komen zal in een duistere wereld, verloren in

Postbus 613

schuld. Het is een tijd van inkeer, maar vooral ook

7300 AP Apeldoorn 055-5390222

van verwachting. God zal Zijn belote vervullen. Hij

rdmagazine@rd.nl

zal Zijn wereld niet in duisternis laten wegzinken. Er komt licht.

Abonneeservice

Licht tot verlichting van heidenen en tot heerlijkheid

Postbus 613

van het volk Israël, zingt Simeon.

7300 AP Apeldoorn 055-5390498

Advent is de tijd waarin christenen bidden of God

abonneeservice@erdee.nl

het licht van Zijn gelaat wil laten schijnen. Want zonder dat licht rest niets dan de dood.

Adverteren 055-5390499 advertentie@erdee.nl Tips voor de inhoud van RDMagazine? rdmagazine@rd.nl WhatsApp 06-43020391 EMG legt van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van een overeenkomst en om hen te informeren over producten en diensten. Voor meer informatie over het privacybeleid en de algemene voorwaarden van EMG, zie erdeeservice.nl.

115

4 DECEMBER 2021

Het is ijn winkelen in deze kringloopwinkels We zien u graag om goede spullen te brengen en te kopen. Ook is er in onze winkel plaats voor nieuwe vrijwilligers. Neem eens contact op met de vestiging bij u in de buurt.

Puzzel mee en kom eens op bezoek! OPLOSSING Los de sudoku op. De oplossing is de zes cijfers die ingevuld moeten worden in de groen omlijnde horizontale rij. 3

DOE MEE EN WIN! Stuur de oplossing, met vermelding van de vestiging waarvan u een waardebon wilt winnen, voor zaterdag 27 januari 2022 naar puzzel@kringloopwinkelgoedengebruikt.nl. U maakt kans op een waardebon van € 50,- te besteden in een kringloopwinkel naar keuze!

U bent van harte welkom in onze vestigingen Kringloopwinkel Noordenweg

Kringloopwinkel De Mors

Noordenweg 87 2984 AG Ridderkerk T (0180) 222 003 info@kringloopnoordenweg.nl www.kringloopnoordenweg.nl

Spoelerstraat 7 7461 TX Rijssen T (0548) 750 459 info@kringloopwinkeldemors.nl www.kringloopwinkeldemors.nl

Openingstijden:

Dinsdag Donderdag Zaterdag

10:00 – 16:00 10:00 – 16:00 10:00 – 13:00

Binnenkijken bij Oude Molen in Opheusden

10:00 – 15:30 10:00 – 15:30 10:00 – 16:00

Kringloop Ramsjburg

Kringloopwinkel Goed & Gebruikt

Kringloopwinkel Oude Molen

Oude Veerseweg 3 4332 SH Middelburg T (06) 340 184 95 info@ramsjburg.nl www.ramsjburg.nl

Dirk Dronkersweg 18 4462 GA Goes T (0113) 745 206 info@kringloopwinkelgoedengebruikt.nl www.kringloopwinkelgoedengebruikt.nl

Kerklaan 2a 4043 ME Opheusden T (0488) 440 000 info@kringloopoudemolen.nl www.kringloopoudemolen.nl

Openingstijden:

Dinsdag Woensdag Vrijdag

Dinsdag Donderdag Zaterdag

09:30 – 16:30 09:30 – 16:30 09:30 – 16:30

09:30 – 16:30 09:30 – 16:30 10:00 – 13:00

Woensdag Donderdag Zaterdag

10:00 – 15:00 10:00 – 15:00 10:00 – 15:00

Eerste zaterdag van de maand geopend van 09:30 - 12:30

* In de winkels werken alleen vrijwilligers; de netto-opbrengst is bestemd voor: Zending Gereformeerde Gemeenten, Deputaatschap Evangelisatie en Deputaatschap Israël