Terdege magazine - 25 apr 2023

Slaap, slaapbaby,...

Ann Voskamp werd erg

nerveus van het idee een boek te moeten gaan schrijven

brengt kleur en inhoud in het dagelijks leven

van

“Gebed is zó belangrijk bij

moeilijke keuzes”

* KINDERLOOSHEID: EEN BLIJVENDE PIJN * SPITSUUR OP HUISARTSENPOST * ADMIRAAL BORSBOOM: AAN BOORD IS HET EEN GROTE FAMILIE

Elise

Hoek:

Toen kwam de Geest over Amasai, het hoofd van de dertig, en hij zei: Wij zijn de uwe, David.

1 Kronieken 12:18a

Een goede keus

In opdracht van God is David door Samuël gezalfd tot koning over de twaalf stammen van Israël. Maar een troon is voorlopig nergens te zien. David is een vluchteling Hij moet zich schuilhouden voor Saul, die hem uit de weg wil ruimen.

Op een dag komen er strijdbare, gewapende mannen bij David. Zij kiezen niet voor Saul, maar voor David Ze willen meestrijden aan de zijde van David en hem dienen. Amasai is hun woordvoerder en leider. Hij zegt: „Wij zijn de uwe, David ” U bent onze koning, wij horen bij u Amasai kiest voor de koning die Gód aan Israël heeft gegeven.

En wij?

De Heere heeft ons dé Koning, de grote Zoon van David, als Zaligmaker geschonken. Het is een wonder als wij ook zover komen dat we gaan belijden:

Wij zijn de Uwe U bent onze Koning! Dat is een wonder, omdat wij van nature vijanden van God zijn.

We hebben ons hart niet mee. En de wereld ook niet. De wereld biedt volop keuzemogelijkheden die je bij God vandaan trekken Het is niet per se heel aantrekkelijk om christen te zijn in de wereld. Je kunt zomaar vervolgd worden, gehaat worden, net als de grote Zoon van David Soms is er geen begrip voor je Bijbelse standpunt. Je wint er geen roem mee. Je verdiend er geen geld mee.

Hoe kan het dat Amasai en wij toch de goede keus maken? Door de Heilige Geest. De Geest wint in álle tijden mensen in en verbindt hen aan Christus. Hij opent hart en mond Hij maakt ook jongeren tot Zijn volgeling

Wie bij de grote Zoon van David mag horen, is een gezegend mens Dan kan Saul je bedreigen. Dan kan satan je schudden op zijn zeef. Maar als Jezus je Koning is, is er geen nood Hij is de Overwinnaar in de strijd en geeft Zijn volk de zegen. Dan is de Heere met je. Dan is het goed tussen jou en God. En dan maakt Hij het goed Nu en voor eeuwig!

tekst: DS W A CAPELLEN, URK

Kikkersprong

Door één telefoontje belandde ik een jaar of achttien terug in de tijd. Ik zag mezelf weer staan in onze badkamer Huilend meisje naast me. Ondanks mijn dringende advies om geen kikkersprongen te oefenen in een natte douchekabine, had ze dat toch gedaan. Met als resultaat een gapend sneetje net boven haar wenkbrauw. Gelukkig waren er genoeg schone handdoeken bij de hand Niet veel later reed ik naar de huisartsenpost in Harderwijk. Op een heel dun wit streepje na, kwam alles goed.

Onlangs draaide ik een deel van een zaterdagdienst mee tijdens het spitsuur van huisartsenpost Drechtdokters. Tijdens zo’n dienst kunnen er op een drukke zaterdag wel zo’n vijfhonderd telefoontjes binnenkomen. Ergens tegen halfacht hingen de ouders van een jong meisje aan de telefoon. Hun peuter had een gat in het hoofd. Hoe herkenbaar. Gelukkig bleef het bij een vrij rustige dienst, want triagisten maken bijzondere voorvallen mee! Geen werkdag is hetzelfde. En altijd is er sprake van hectiek. Pijn op de borst, bloedingen of hoge koorts –daar is zo’n sneetje gelukkig maar kinderspel bij.

Ondanks mijn dringende advies om geen kikkersprongen te oefenen in een natte douchekabine, had ze dat toch gedaan

Oud-admiraal Borsboom: „Het grootste goed dat we in Nederland hebben is Vrijheid, met een hoofdletter Instituties staan onder druk: politiek, journalistiek, kerkelijk, maatschappelijk. Er is geen respect meer. Verruwing neemt hand over hand toe.”

„Ik ben de goede Herder; de goede herder stelt zijn leven voor de schapen” (Joh. 10:11)

Inhoud

BEZINNING

02 MEDITATIE

40 BIJBELSTUDIE

Ontferming

43 OGENBLIK

44 DE PIJN VAN KINDERLOOSHEID

Ds. H. Zweistra: „Het ontvangen van kinderen is een zegen, geen vanzelfsprekendheid”

72 JOUW VRAGEN

MENSEN

12 HUISARTSENPOST DRECHTDOKTERS

„Zaterdag is een klusdag, dan schiet er nogal eens een stanleymes uit in een hand”

24 BOEKEN

Ann Voskamp: „Vertrouwen we er echt op dat God goed is in deze gebroken wereld?”

30 ELISE VAN HOEK (NPV)

Techniek zorgt voor steeds meer ingewikkelde dilemma’s

50 EEN PASSENDE DOOPJURK

Christine Imthorn-Verdoold: „Het gaat niet om de jurk, maar die voegt wel iets toe”

60 SLAAP, BABY, SLAAP

„Het perfecte moment om je kindje op bed te leggen, is bij de eerste slaapsignalen”

74 MEERLINGEN

Corinda en Janneke (25) zijn altijd al onafscheidelijk

ONTSPANNING

08 CONTACT

49 VERVOLGVERHAAL JENTHE

56 ONDER ONS

59 OP JACHT

Een warm nest

65 TERDEGE WEBINAR

66 WOORDZOEKER

73 TERDEGE ORANJECONCERT

80 KRINGLOOPSCHATTEN

84 CULINAIR

Hartige clafoutis

92 DIY

Bloemen op een prikker

102 PUZZELS

Contact!

HOUDT VAN POST

Doopjurken

In deze Terdege een gesprek met Christine, die doopkleding ontwerpt, zie pag. 50 Heb je zelf een familiedoopjurk die al generaties lang dienst doet, een fraaie doopjurk genaaid of doopkleding met een ander bijzonder verhaal? We stellen hem graag ten toon op de zomerfair! Mail ons via info@terdegezomerfair.nl. Uiteraard ontvang je gratis (twee) vrijkaartjes.

TROUWE ABONNEES

Terdege zet vijf trouwe abonnees in het zonnetje als dank voor hun jarenlange abonnement.

A.C. Aarnoudse uit Tholen

J.B.W. Ebbers uit Doetinchem

G.W. van ’t Ende uit Doornspijk

A. Vogelaar-van de Werken uit Ouddorp

Hebt u een leuke brief, wilt u iemand bedanken of gewoon iets laten weten? Stuur een mailtje naar redactie@terdege.nl. Bij huwelijk, jubilea of geboorte leven wij graag mee! Stuur een kaart en wij sturen een kleine attentie terug.

K.J. Priem-Admiraal uit Emst

Zij krijgen een cadeau toegestuurd.

Brocante

Een prachtige boomgaard vol fruitbomen, picknickplekjes én brocante Zo stellen wij ons de fraaie moestuin van kasteel Groeneveld in Baarn deze zomer voor Er is nog een enkel plekje voor een standhouder Heb jij van 19 tot 22 juli nog niets in de agenda staan en wil je graag je vintage vondsten verkopen: mail naar info@terdegezomerfair nl

GA ER LEKKER VOOR ZITTEN

1 JAAR terdege 1e maand GRATIS

Elke twee weken TERDEGE op de mat. Daar ga je meteen voor zitten.

De MOOISTE ARTIKELEN EN INTERVIEWS staan voor u op stapel. Mis ze niet!

Lees nu een jaar lang Terdege en ontvang de eerste MAAND GRATIS.

Daarna betaalt u € 9,60 per maand.

brengt kleur en inhoud in het dagelijks leven

* WINKEL ZONDER WEGWERPVERPAKKINGEN * HOE STAAT HET ERVOOR IN ‘SCHUDDEND’ GRONINGEN * DS A.T VERGUNST: PREDIKER GEEFT TROOST IN MOEILIJKE OMSTANDIGHEDEN

Floor Korte oogst ontspanning en groenten

Drie keer bijzonder groen: Stukje jungle in Staphorst

Facebook & Instagram

In een volgend nummer schrijven we over streekproducten We vroegen: voor welk streekproduct fietst u graag een blokje om?

EMMADEKKERRR: Baggermolens! De lekkerste koekjes uit Sliedrecht.

JANNEKEZUIDWEG81: Kaas en zuivel van kaasboerderij Schellach in Middelburg

HELMAFLAES: Vlaardingse ijzerkoekjes

GERALDINEVAND: Asperges uit Otterlo

LIZEVANROEKEL: Bij de Verschzaak in Ochten: boerenpindamix!

KIRSTENOVDV: Baklava uit Rotterdam-Zuid

LIZA_TANIS: IJs van ijsboerderij Den Boer in Giessenburg

LIEFSVANANITA: Heukelumse krakelingen

HENNIEFRANCOIJS: Jam uit de boomgaard in Amerongen

NONE.JELLE: Gerookte zalm van @themanwiththefish

HANNEKE_HAVE: De roomflappen uit Zeeland van bakkerij Koppejan.

Volg ons ook op Facebook en Instagram.

INGEPAKTE CADEAUTJES

Instaprof.iel: inpakken met marieke

Wie: Marieke de Ruiter

„In november 2020 plaatste ik mijn eerste bericht op Instagram Al snel kwamen er volgers en enthousiaste reacties Ik verkoop inpakmateriaal –denk aan inpakpapier, stickers, cadeauzakjes, lint–, stationery (briefpapier, red.) en kleine cadeautjes Na twee jaar zit ik op ruim 2700 volgers, waar ik enorm blij mee ben Ik probeer wekelijks een bericht te posten en ben bijna dagelijks actief in de stories. Vooral als ik nieuwe producten of voorbeelden van ingepakte cadeautjes plaats, wordt daar enthousiast op gereageerd Ook word ik vaak getagd in stories van klanten die hun bestelling ontvangen hebben of een cadeautje hebben ingepakt met bij mij gekocht inpakmateriaal Zo krijg ik weer nieuwe volgers

Eerst ging de verkoop alleen via Instagram, inmiddels heb ik ook een webshop Nog steeds wordt de helft van de bestellingen via Instagram geplaatst Onlangs kreeg ik zelfs een bestelling uit Canada. Ik heb geen fysieke winkel, maar sta wel vaak op markten en verkopingen Dit jaar sta ik ook op de Terdege Vriendinnendag en de Zomerfair!”

ZATERDAG IS DE DRUKSTE DAG VAN DE WEEK BIJ HUISARTSENPOST DRECHTDOKTERS

Triagisten vangen 500 telefoontjes op

Continu rode knipperende lampjes van overgaande telefoonlijnen. Het is méér dan druk in de meldkamer van huisartsenpost DrechtDokters. Uiterst geconcentreerd voeren de triagisten gesprekken. Zij bepalen met hoeveel spoed de patiënt naar een arts moet.”Hoe is de kleur van het gezicht?” ”Ik plan u in om 20.10 uur.” Terdege mag tijdens de zaterdagspits als een vlieg op de muur meekijken.

tekst: GISETTE VAN DALEN-HEEMSKERK beeld: CEES VAN DER WAL

Het grote parkeerterrein voor het Albert Schweitzer ziekenhuis is op een zaterdagmiddag half maart behoorlijk gevuld. De grootste stroom mensen loopt, zodra de auto gestald is, richting de hoofdingang van het Dordtse ziekenhuis. Op naar het bezoekuur. Veel rustiger is het bij de draaideur een eindje rechts van de hoofdingang. Daarachter bevinden zich de Spoedeisende Hulp (SEH), de apotheek en de huisartsenpost van DrechtDokters in één hal Achter de balie zitten drie medewerkers klaar om pechvogels op te vangen. Het échte zenuwcentrum bevindt zich een paar deuren verderop

In een grote, langwerpige kamer staan drie blokken van vier bureaus waar triagisten constant in gesprek zijn met bezorgde patiënten „Dit klinkt niet goed, ik stuur voor de zekerheid een ambulance ”

Tussen de blokken in, staan twee hogere bureaus. Daaraan zitten twee huisartsen. De andere vier dienstdoende artsen zijn aan het werk in de spreekkamers aan de overkant van de gang of rijden visite. En dan is de zogeheten rapid er ook nog, een ambulanceverpleegkundige die rondrijdt in een snelle auto

Teamleider Janneke Alberts: „Een rapid heeft in zijn auto materialen bij zich om een ecg te maken. Wij krijgen regelmatig telefoontjes binnen over pijn op de borst Stel dat iemand dat al twee dagen heeft en niet het gevoel heeft dat hij of zij flauwvalt of benauwd is, dan kunnen wij in plaats van de ambulance ook een rapid sturen ”

ROUTE OMGOOIEN

De triagisten zitten niet acht uur lang aan de telefoon Na vier uur werken, wisselen de dames van werkplek of functie. Janneke: „Anders raak je je scherpte kwijt ” De bellende triagisten gaan dan naar de balie in de hal of naar de traumakamers om bijvoorbeeld een enkel te beoordelen of een wondje te plakken of te hechten Of ze krijgen een regiefunctie in het callcenter Dat betekent dat ze het overzicht bewaken en dat ze de rapid en de visites van de huisartsen aansturen. Janneke: „Is het ineens druk, dan kan het zijn dat de route bijvoorbeeld omgegooid wordt Je stuurt natuurlijk liever niet twee huisartsen naar één dorp.” De drukste dag met stip op één is de zaterdag. „Dat is een klusdag, dus schiet er nogal eens een stanleymes

Elise Vermaat

uit in een hand of doen handige klussers een misstap op een ladder. Ook blessures op het sportveld ontstaan vaak dan Daar komt bij dat de mensen een zondag voor de boeg hebben waarop ze ook niet bij hun eigen huisarts terechtkunnen.”

PLAKJE WORST

Janneke ziet door de jaren heen het aantal belletjes toenemen „De zelfredzaamheid van mensen is minder groot geworden. We krijgen bijvoorbeeld veel vragen over kinderen met koorts. Vroeger konden moeders daar beter mee omgaan De gezinnen waren groter en als je even iets niet wist, dan vroeg je het wel aan de buurvrouw of aan je zus.” Rapid Mike wandelt de keuken binnen, pakt een stuk worst uit de koelkast en snijdt er een plakje af Hij heeft de hartige snack nog niet in zijn mond of triagist Marjolein, die deze zaterdagmiddag de regie heeft, geeft een adres door waar hij op af moet Snel snijdt hij nog een plak af, wil de worst in de koelkast leggen, maar bedenkt zich en stopt hem in zijn zak.

„Wie weet wanneer ik anders weer wat krijg ”

„Groot gelijk”, lacht Janneke.

NIET-PLUISGEVOEL

Of het moeilijk is om onder tijdsdruk de juiste beslissing te nemen? Janneke twijfelt geen moment. „Nee, daar raak je aan gewend Het is je vak Soms krijg je mensen krijsend aan de lijn. Dan is het: verstand op nul en gewoon beginnen met triage. Is het echt iets ernstigs, dan pik je dat snel op en stuur je meteen een ambulance. Heel af en toe hebben we een telefonische reanimatie. Dat vind ik wel heftig, dan moet je goed je hoofd erbij houden ”

Hoe langer je triagist bent, hoe meer gevoel je bij het vak krijgt, is de ervaring van Janneke. „Natuurlijk moet je je handelswijze kunnen onderbouwen, maar je ontwikkelt door de jaren heen een niet-pluisgevoel voor ‘verdachte’ situaties. Na afloop analyseer ik zo’n telefoongesprek altijd En dan weet je achteraf vaak toch het moment te noemen, waarop je dacht: deze patiënt moet meteen komen of: hier stuur ik een ambulance naartoe. Recent had ik bijvoorbeeld de vader van een benauwd kindje aan de telefoon Sinds

WIE: ELISE VERMAAT (35), MOEDER VAN VIER KINDEREN.

Functie: triagiste, sinds zeven jaar werkzaam bij DrechtDokters

Waarom: „Ik vind het mooi om iets te betekenen voor mensen die écht hulp nodig hebben De afwisseling tussen bel- en baliewerk is prettig ”

Dit vergeet ik nooit meer: „De dag dat er een jongeman naar binnen kwam rennen, die riep dat hij een man had neergestoken

De man bleek zijn schoonvader te zijn en nog in de auto van de jongeman te zitten Er is toen een traumahelikopter op de stoep van het ziekenhuis geland en ter plekke hebben de artsen een open-hartoperatie

verricht Helaas overleefde de man het niet De jongeman verdween in de cel, zijn vrouw zat thuis met een kindje van twee weken oud Dat was een heel nare dag hier op de huisartsenpost

Gelukkig gebeuren er ook grappige dingen. Onlangs nog had ik een jonge vrouw aan de telefoon Zij had last van haar maag, doordat ze kruidnagels had gedronken. De huisarts adviseerde om melk te drinken, dat neutraliseert Toen ik dat advies doorgaf, werd de dame boos: ”Ik ga over mijn nek van melk.” ”Dat is toch juist goed”, antwoordde ik ”Dan is uw probleem opgelost ” Ze kon er niet om lachen, maar was enorm gepikeerd. Dan hebben we hier wel even de slappe lach ”

een jaar kunnen we videobellen en zodoende de patiënt zien. Dat werkt echt fantastisch. Het meisje zag er via de camera niet benauwd uit, maar het had al een keer in het ziekenhuis gelegen. De vader zei tegen mij: „De vorige keer toen ze opgenomen werd, ging het ook zo ” Dat deed alarmbelletjes rinkelen bij mij. Ik heb ze de code U2 gegeven, dan moeten ze binnen een uur door de arts gezien worden Het kindje is meteen doorgegaan naar de SEH. Zo’n juiste inschatting geeft mij veel voldoening.”

Wat Jannekes werk wel moeilijk maakt, is het personeelstekort. „Ook vandaag zijn er twee zieken. Na corona is de rek eruit. Openvallende diensten krijgen we niet meer opgelost Vandaar dat onze werkgever zelfs je opleiding betaalt, als je ten minste ooit een opleiding in de zorg hebt gevolgd Ook denkt het management van onze huisartsenpost over thuiswerkplekken na In ziekenhuizen is ook gebrek aan personeel, maar daar kunnen ze een afdeling sluiten. Dan rijdt de ambulance naar een ander ziekenhuis Dat gaat hier niet. Dezelfde vracht telefoontjes moet je met minder mensen verwerken. Daardoor moeten patiënten langer wachten dan je zou willen Gelukkig zit er achter de meeste telefoontjes geen acute spoed.”

Dat Janneke niet overdrijft, blijkt als Terdege anderhalf uur mag meeluisteren.

19.00 UUR: Er staan twintig consulten ingepland. Drie huisartsen hebben een patiënt in hun spreekkamer. Er zitten nog twee mensen op de gang op hun consult te wachten De tijd aan de telefoon is opgelopen naar 29 minuten en 53 seconden.

De zoon van een oudere dame belt Zij heeft diabetes. Haar glucose is veel te hoog. De zoon heeft medicijnen bijgespoten, maar de waarde zakt nog niet erg

De triagisten moeten vragen over de medicijnen altijd met de huisarts bespreken. Die geeft aan dat de patiënt nog wel iets meer mag bijspuiten en dan over een uur weer even ter controle moet prikken.

Janneke koppelt het terug naar de zoon van de patiënt „Meet u het over een uur nogmaals Mocht u eerder klachten krijgen, belt u dan terug?”

19.14 UUR: Een moeder belt Haar tiener heeft eind februari een bacteriële infectie gehad. Daar is hij van hersteld, maar hij heeft een grote bult in zijn nek De huisarts denkt dat die is ontstaan

vanuit de infectie. De jongen is deze week gezien door de kno-arts in het ziekenhuis. Die was dezelfde mening toegedaan, maar nu krijgt haar zoon koorts en lijkt de bult nog groter te worden. Janneke gaat uiterst zorgvuldig te werk. „Heeft hij eetlust? Loopt hij nog zelf naar de wc? Hoe hoog is de koorts?” Ze stelt veel vragen, zoekt het medisch dossier op en bekijkt de opmerkingen van de kno-arts Dan overlegt ze opnieuw met de huisarts. „Maandag weer naar de eigen huisarts, maar voor nu is paracetamol afdoende.”

Dat advies brengt Janneke over „Maar wordt uw zoon zieker, neem dan zeker contact op. Voor nu adviseren wij paracetamol. Laat hem ook goed drinken ”

Enigszins gerustgesteld hangt de moeder weer op Janneke vult het dossier verder aan. „Dit is een lastige casus Maar samen met de huisarts kom je er wel uit ”

Blauwe zwaailichten buiten verraden dat de ambulance weer een patiënt komt aanleveren bij de spoedeisende hulp. De wachttijd aan de telefoon is inmiddels opgelopen tot veertig minuten en er staan dertien patiënten in de wacht

19:29 UUR: Een jong echtpaar meldt zich. Dochterlief is 45 minuten geleden gevallen, heeft „een sneetje boven de wenkbrauw en zakt steeds weg. Maar dat kan ook van vermoeidheid zijn.” Het is inderdaad allang bedtijd geweest voor het dametje. Ook dit keer vraagt Janneke door. „Vanaf hoe hoog viel zij?” Dan blijkt dat het meisje niet van hoogte is gevallen, maar zich vervelend tegen de rand van het bed heeft gestoten. Ze heeft niet gebraakt en is niet bewusteloos geweest. „Geeft ze wel goed antwoord?” Gehuil verraadt dat het meisje weinig trek in antwoorden heeft. „Hoe is de kleur in het gezicht? Goed? Niet klam of zweterig? Dan gaan we nu even videobellen Ik stuur een sms. Dan krijgt u een link. Als u daarop klikt, wordt de camera geactiveerd en kunnen we even meekijken ” Tien seconden later komen er twee bezorgde ouders en een slaperig meisje in beeld Het sneetje boven de wenkbrauw gaapt lelijk. „Ik zet uw dochtertje op het spreekuur, dat moet even geplakt worden Kunt u hier om 20 30 uur zijn?”

19.39 UUR: „Huisartenpost DrechtDokters, goedenavond ” Een man die rare vlekken ziet, belt Hij heeft een droge mond en is licht in het hoofd. „Nee, het is geen migraine.”

„Ik zet u op het spreekuur Kunt u hier om 20 15

WIE: MARJOLEIN DE VRIES (35), MOEDER VAN DRIE KINDEREN.

Functie: triagist, sinds negen jaar werkzaam bij DrechtDokters

Waarom: „Aan het begin van je dienst weet je niet wat er komt. De meldkamer is een epicentrum: hier gebeurt het Dat maakt het leuk En na een paar uur telefoontjes beantwoorden, sta je wonden te hechten in de spreekkamer Dat is een fijne afwisseling van zorgen dat mensen de juiste hulp en de juiste zorgverlener krijgen én praktisch hulp geven ”

Dit vergeet ik nooit meer: „Je maakt een hoop ellende en verdriet mee. Maar we hebben ook lol samen Pas vroeg iemand

aan de telefoon of ik wel een normaal persoon was. Die had net daarvoor een collega aan de lijn gehad, die hij niet snapte. We krijgen ook te maken met kindermishandeling of huiselijk geweld Zo’n gezinnetje dat dan zo discreet mogelijk naar de kinderafdeling wordt afgevoerd, vind ik altijd weer schrijnend om te zien

Regelmatig staan er mensen aan de balie met een wond die behandeld moet worden Soms denk je dan: „Wond? Waar zit de wond?” Maar ik heb ook weleens een man gehad met een theedoek om z’n arm Toen hij die eraf haalde, vi el er een flap van z’n arm open. Die kon meteen een deurtje verderop, naar de Spoed Eisende Hulp ”

Marjolein de Vries

WIE: JANNEKE ALBERTS (42), MOEDER VAN VIJF KINDEREN

Functie: meewerkend teamleider, sinds 4,5 jaar werkzaam bij DrechtDokters

Waarom: “Het liefst wilde ik als verpleegkundige in een ziekenhuis aan de slag. Maar ik had trouwplannen, daarom ben ik medisch secretaresse geworden. Toen onze jongste vier jaar was, ben ik weer in het werkproces beland. En dat vind ik geweldig. Vorig jaar heb ik mijn propadeuse HBO-V behaald. Het ziekenhuis blijft trekken. Maar van mijn baan als teamleider bij DrechtDokters geniet ik ook erg.”

Dit vergeet ik nooit meer: “In coronatijd zat de huisartsenpost op een andere locatie, niet zoals nu naast de SEH. We kregen een vrouw van 43 jaar

binnen, met maagpijn. Ze was er heel slecht aan toe. Ik heb haar uit de auto moeten halen. Ze voelde helemaal klammig. Ik heb haar bij de huisarts in een kamer gebracht. Die deed de controles en belde toen meteen een ambulance. In een andere kamer bleef ik samen met haar man en haar op de ambulance wachten. Ze was zo beroerd dat ze op de bank wilde liggen. Ineens viel ze weg. Samen met de dokter heb ik haar gereanimeerd. Maar het liep niet goed af. De dag erna was het moederdag. Heel heftig. Gelukkig overlijden hier meestal geen mensen. Nu corona weer voorbij is, zit de SEH slechts een deurtje verderop. Dus gaat het met iemand niet goed, dan gaat hij of zij rechtstreeks door naar de spoed.”

Janneke Alberts

WIE: MARIANNE VAN DER SLUIJS (41), MOEDER VAN ZEVEN KINDEREN

Functie: triagist, sinds vijftien jaar werkzaam bij DrechtDokters

Waarom: „De mix van het ontrafelen van hulpvragen, de urgentiebeoordeling ervan en het bieden van de juiste hulp maakt ons werk boeiend ”

Dit vergeet ik nooit meer: „Ik was in de behandelkamer bezig toen ik de boodschap kreeg: „Er komt zo een instabiele patiënt binnen Hij weigert om de auto aan de kant te zetten en hij wil niet wachten op de ambulance ” Wat bleek? Die man was een paar dagen ervoor geholpen aan aambeien. Een heel onschuldige ingreep, maar het elastiekje waarmee de aambei was behandeld, was geknapt en daardoor had

hij een rectale bloeding gekregen. Als ik eraan denk, krijg ik weer kippenvel Alles zat onder het bloed. Toen hij op de onderzoeksbank lag, raakte hij buiten bewustzijn. Een collega snelde naar de SEH voor versterking Intussen stond ik achter meneer en kon geen kant op terwijl hij grote stolsels bleef verliezen Onder de bank was een lade waarin onder andere maandverband lag. Ik heb een verbandje gegrepen, op een dot gerold en erin gestopt De man was in een shock geraakt en een infuusnaald prikken was bijna niet meer mogelijk. Op de SEH hebben ze de bloeding kunnen stabiliseren Later kwam een verpleegkundige zeggen dat ik juist gehandeld had. Het was mijn eerste reactie, maar het was wel een ingeving van Boven ”

Marianne van der Sluijs

WIE: LIESBETH VAN ’T ZELFDE (38), MOEDER VAN VIER KINDEREN

Functie: triagist, sinds veertien jaar werkzaam bij DrechtDokters

Waarom: „De dynamiek Van te voren weet je nooit wat je in de behandelkamer krijgt. Of wie er voor de balie verschijnt ”

Dit vergeet ik nooit meer: „De afgelopen veertien jaar heb ik veel bezorgde patiënten gezien Het is mooi om hen gerust te stellen en te helpen Wat me het meeste is bijgebleven? Een buitenlandse moeder met een groot pakket in haar armen Ze kwam ’s avonds om 23.00 uur binnen, tijdens een drukke dienst Ze was moeilijk te volgen en helemaal in paniek „Mijn baby, mijn baby!” riep ze. Ik loodste haar meteen

naar een traumakamer Ze bleek in een deken een baby van zes dagen oud bij zich te hebben. Het kleintje had zichtbare ademhalingsproblemen. Ik pakte de baby van haar over Daarna is het kindje meteen doorgegaan naar de SEH, maar gelukkig ademde het weer regelmatiger. Ik kon me –juist omdat ik zelf moeder ben– de paniek van die vrouw zo voorstellen. Het is mooi om dan handelend te kunnen optreden en zo het verschil te kunnen maken Soms krijg ik ook jonge mensen met wonden door automutilatie in de behandlkamer Dan probeer ik altijd een gesprekje aan te knopen. „Heb je iemand met wie je hierover kunt praten?” En soms is er de ruimte om aan mensen te vertellen op Wie je mag vertrouwen.”

Liesbeth van ’t Zelfde

zijn?” Dat gaat de man aan zijn buurman vragen.

Na het telefoongesprek loopt Janneke snel naar de keuken en stopt een maaltijd in de magnetron, want haar avondeten is er tot op heden bij ingeschoten De wachttijd aan de telefoon blijft steken op een halfuur.

19.56 UUR: Opnieuw een man aan de telefoon Hij wil even naar zijn voet laten kijken. Samen met zijn peuter heeft hij „lekker gek gedaan tijdens een tv-programma en toen klapte mijn rechtervoet naar binnen.” De man heeft een raar geluid gehoord en veel pijn aan de voet. „Ik kan er niet op lopen en ondanks de zes ibuprofen van 400 mg en paracetamol heb ik nog steeds last ”

„Eigenlijk heeft u te veel pijnstilling genomen. De ibuprofendosering is te hoog ” Na nog wat vragen gesteld te hebben, stuurt Janneke opnieuw een link om te videobellen. De man wijst precies aan waar zijn voet zeer doet. Janneke adviseert om voor de nacht opnieuw ibuprofen en paracetamol te slikken. „Blijft de pijn zo heftig, bel dan morgenochtend terug. Het röntgenspreekuur is nu voorbij, maar dan kunt u eventueel morgenmiddag een foto laten maken.” Janneke legt na afloop van het telefoongesprek uit dat er inderdaad best iets mis kan zijn met de voet „Dat is het handige van meekijken: de man wees een plek aan waar een breuk heel goed mogelijk is. Voor een teen hoeft iemand niet te komen Tenen kleiner dan de grote teen gipsen we toch niet. Maar in dit geval zou het zomaar wel gips kunnen worden.”

Inmiddels heeft Elise de regiefunctie van Marjolein overgenomen. Ze belt de rapid of hij tijd heeft voor een visite Kailegh voert ondertussen een gesprek in het Engels

20.11 UUR: Een Turkse dame belt Haar driejarige zoon heeft koorts, vertelt ze in gebroken Nederlands. „Hoelang?” vraagt Janneke. „Sinds vanavond ” „Hoe erg is de koorts?” „40 graden ” Janneke wil hem graag even zien Op bed ligt een slapend jongetje. Janneke laat hem wakker maken en constateert dat hij alert reageert Ze stelt de moeder gerust „Kleine kinderen hebben snel hoge koorts. Daar hoeft u zich niet meteen zorgen om te maken. Als de temperatuur hoger dan 41 wordt, dan moet u terugbellen Of als uw zoon niet meer kan lopen, niet meer drinkt of heftige pijn krijgt.”

Marjolein heeft ondertussen een jongevrouw van

25 aan de lijn. Ze heeft gesport en klaagt nu over een snelle pols, een klam gevoel en pijn op de borst, met uitstraling naar nek en kaak Rapid Mike gaat meteen op pad voor een hartfilmpje. Marjolein adviseert om als de klachten erger worden, meteen 112 te bellen

20.23 UUR: Een dame meldt dat haar vader is overleden Janneke condoleert haar en vraagt of het overlijden verwacht werd. Ze hoort het relaas aan en zegt dan dat ze een huisarts voor de schouw gaat sturen Elise stuurt auto één erop af

20.27 UUR: „Ik heb volgens de huisarts sinds kort suiker”, meldt een dame „Nadat ik medicatie genomen had, werd ik heel duizelig. Kan dat door de medicijnen komen?” Opnieuw laat de triagist de huisarts meekijken Gerustgesteld verbreekt de patiënt even later de verbinding „Een groot deel van onze taak bestaat uit geruststellen.”

Anderhalf uur later wordt het rustiger op de lijn De wachttijd duurt nu nog maar negen minuten.

In de traumakamer komt ondertussen het kleine meisje met het sneetje boven de wenkbrauw binnen. Triagist Liesbeth stelt wat aanvullende vragen en maakt dan het wondje voorzichtig schoon Dan pakt ze een miniscuul tubetje huidlijm, duwt de gapende randen tegen elkaar. De peuter – hoogrode wangen– ondergaat de behandeling bij haar vader op schoot, zonder een kik te geven. Liesbeth plakt er een hechtpleistertje op en geeft nog wat adviezen Dan mag de kleine pechvogel een kleinigheidje uit een mandje met bellenblazen en ander speelgoed zoeken. Tijd voor de volgende patiënt Die is beduidend ouder, maar heeft soortgelijke klachten. Middenop zijn kalende kruin zit een kleine winkelhaak. De man heeft zijn hoofd hard tegen de vensterbank gestoten Die bleek daar tegen bestand, de hoofdhuid niet. Ook hier laat Liesbeth zorgvuldig een beetje huidlijm in lopen „Op geleide van de pijn mag u de komende dagen weer gaan werken ” Opgelucht verlaat de man de kamer weer.

21.30 UUR: In de vrijwel lege gangen zitten nog een paar patiënten geduldig te wachten. Het eerder zo volle parkeerterrein is nagenoeg leeg Tot 24 00 uur is de ploeg van triagisten in touw En dan is het wisseling van de wacht. Tijd voor de volgende ploeg, want de DrechtDokters blijven bereikbaar. Dag en nacht

Vaatkwaad

Half Nederland lijdt aan een chronische, energieverkwistende en tijdrovende afwijking, vrees ik. Of ik ben de enige Nederlander die een superieure vaatwasmachine heeft. Maar dat lijkt me onwaarschijnlijk.

„Moet het nog afgespoeld worden?” wil onze gast na het avondeten weten Kostbaar heet water stroomt al rechtstreeks de gootsteen in, naar de afwasborstel is meneer nog naarstig op zoek „Wij hebben een vaatwasser”, antwoord ik „Oké, dus niet voorspoelen?” vraagt hij voor de zekerheid

Arien van Ginkel is (pleeg)vader van vier kinderen, onder wie een tweeling, en werkzaam als mediastrateeg

Begrijp me goed, ik heb niets tegen afwassen met de hand Het kost wat tijd, maar levert als het goed is een gezellig moment op met degene die afdroogt Of een momentje van verstilling en bezinning Waar ik echter met mijn pet niet bij kan, is dat er mensen zijn die de vaat eerst afwassen en vervolgens in de vaatwasser zetten In alle energiebespaartips die ik de laatste tijd veelvuldig voorbij zie komen, mis ik één dringend advies: stop met die onzin! In de drie decennia dat ik op deze aarde rondwandel, heb ik al menig zelfkastijder aangesproken op dit bizarre gedrag. Helaas vooralsnog met geen enkel resultaat.

Maar ik kan het niet laten het nog een keer te proberen: „Mensen, goed nieuws!

Uw vaatwasser spoelt zelf voor Uw machine is er om vuile vaat schoon te maken!

Probeer het maar eens. Gewoon, één keertje maar. Doe het voor mij.”

Want ik gun iedereen de diepe vreugde van een vaatwasser die doet waarvoor hij is aangenomen Hierbij een stappenplan 1 Gooi het bord met verdwaalde hagelslag, het mes vol boter en de gore koffiekop in de vaatwasser. 2. Vergeet de pan met vet niet in te laden 3 Zwaai naar alle vuiligheid voordat u de deur dichtklapt 4 Laat de vaatwasser zijn werk doen en geniet van de vrije tijd die u plots heeft 5. Nog een moment geduld alstublieft. 6. Open de deur en word verrast door een stralende vaat 7 Zet alle kopjes en schoteltjes in de kast 8 Lach om uw voormalige dwaasheid 9 Verbied uzelf om nog langer voor te spoelen 10 Realiseer u tot uw verbazing dat dit een nuttige column was.

Ik hun iedereen de diepe vreugde van een vaatwasser die doet wat hij moet doen

Ann Voskamp: „Alleen de Goede Herder loopt met je mee door een duistere vallei”

EEN WEG VOL

OBSTAKELS

Ze is boerin en moeder van zeven, maar werd ook een schrijfster die met haar boeken over de hele wereld mensen bemoedigt en inspireert tot het volgen van Jezus. Ann Voskamp (49) is echter wars van roem, omdat ze vindt dat hoogmoed haar bij God vandaan houdt. ”En anders houdt het werk op de boerderij me wel nederig.”

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: ANN VOSKAMP

Ze oogt monter, ondanks de lange vliegreis van Canada naar Nederland, die ze samen met haar man Darryl juist achter de rug heeft. Voor hem is het de eerste keer dat hij het land van zijn ouders bezoekt, die als jonggehuwden emigreerden Ondanks het feit dat hij voor de reis zijn enkel brak, is het stel van plan veel van Nederland te zien in de dagen dat ze hier zijn Maar eerst de interviews. De vrouwenconferentie van Wycliffe Bijbelvertalers waarop Ann spreekt En de signeersessies van haar jongste boek ”Wegbereider”. Want Ann Voskamp is een naam van faam geworden, sinds ze ruim tien jaar geleden haar eerste boek ”Duizendmaal dank” uitbracht

U HOUDT NIET VAN SPREKEN IN HET

OPENBAAR, ZEI U OOIT. HOE IS DAT NU? „Hetzelfde. Als je schrijft, heb je een deleteknop tot je beschikking. Bij het spreken niet. Maar ik raak eraan gewend Als je een lezing geeft, heb je oogcontact, dat is het mooie daaraan. En ik zie uit naar de ontmoetingen na zo’n lezing, met mensen die me over hun leven vertellen. Mensen gaan soms door onwaarschijnlijk moeilijke omstandigheden. Zo sprak ik rond Kerst in Dallas, Texas, een vrouw die vertelde: mijn zoon pleegde zelfmoord en toen mijn man dat hoorde, viel hij dood neer door een hartstilstand Mensen moeten verschrikkelijke dingen doormaken. Maar”, en ze wijst naar de Bijbel die voor haar ligt, „dit Woord houdt stand in elk leven Het is realistischer en waardevoller dan al het andere op aarde.”

HOE BENT U SCHRIJFSTER GEWORDEN?

„Dat is een erg onwaarschijnlijk verhaal Ik heb nooit een boek willen schrijven. Darryl en ik hebben zeven kinderen, van wie zes biologische, die we thuisonderwijs gaven De meesten zijn nu volwassen. Maar de afgelopen jaren draaide elke dag vooral om lesgeven, mijn gezin voeden, wasjes draaien en afwassen Soms dacht ik aan het eind van de dag: wat heb ik eigenlijk gedaan vandaag? Ik begon daarom een blog bij te houden om me te herinneren aan de mooie dingen die God elke dag geeft.

Twee auteurs die deze blog lazen, gaven mijn naam door aan een uitgever Die mailde mij met een voorstel voor een boek. Mijn man zag die mail binnenkomen en riep mij erbij. Ik zei: „Joh, dat is spam Dat kan niet waar

zijn.” Maar het bleek wel waar te zijn. Ik wilde weigeren. Ik werd nerveus van de gedachte een boek te moeten gaan schrijven, mijn hart klopte in m’n keel. Maar Darryl zei: „Als God een deur opent, ga er dan doorheen, totdat die deur sluit ” Zo kwam in 2010 het boek ”Duizendmaal

dank” uit. De uitgever heeft gecheckt hoeveel mensen mijn blog lazen Dat waren er 800 En het boek zou minstens door 7000 mensen gekocht moeten worden om geen verlies te lijden. Dat gebeurde ook We haalden dat aantal in een week, en nu zijn er meer dan een miljoen exemplaren verkocht. God heeft dat gedaan. Dat zeg ik niet lichtvaardig Want er was geen marketingplan, geen boeklancering. De uitgever nam een risico met mij, de onbekende vrouw van een varkensboer En God heeft mij gebruikt. Al voelt het succes ook als een stukje verlies. Omdat mijn leven zo veranderd is.”

HEEFT HET SUCCES U ZELF OOK VERANDERD?

„Onze zielen zijn niet gemaakt voor roem. Ik zou het heel erg vinden als ik het idee zou krijgen dat ik recht heb op dit succes, in plaats van diepe dankbaarheid te ervaren. Wat mij helpt, is dat ik op een boerderij woon. Mijn omgeving ziet ons nog gewoon als Darryl en Ann We rijden nog steeds in een oude pick-uptruck. Ik zorg thuis voor onze 37 schapen. Dat houdt me dicht bij de Goede Herder De boerderij is een goede plek om te wonen. Het werk houdt ons met beide benen op de grond. We zijn allebei nog steeds boer in hart en nieren Ik ben blij dat ik straks weer naar huis ga, waar mijn kamer gewoon modderig wordt van de kinderen die naar binnen en naar buiten lopen ”

U REIST, U STUDEERT, U SCHRIJFT ÉN U HEEFT EEN GROOT GEZIN HOE HOUDT U ALLE BALLEN IN DE LUCHT?

„Ik heb heel chaotische jaren achter de rug doordat ons leven sterk veranderde We kregen

„De boerderij houdt me met beide benen op de grond”

bekendheid, ik werd gevraagd voor lezingen en interviews. Maar het liefst wilde ik mijn bestaan eenvoudig houden en alles zonder hulp doen Maar daardoor werd het leven erg stressvol. Nu heb ik een klein team dat me parttime helpt, bijvoorbeeld met het posten van blogs en afbeeldingen Zes weken geleden is een van onze zoons getrouwd. Onze kersverse schoondochter Hannah helpt me in huis en met de schapen

Wel geloof ik nog steeds erg in het gezegde dat je je eigen boontjes moet doppen. Ook letterlijk. Zelf je huis schoon houden en voor je gezin zorgen is goed werk voor de ziel. Dat houdt je nuchter. Het voorkomt ook dat ik me verheven ga voelen en in een ivoren toren ga zitten ”

UW EERSTE BOEK HAD VEEL SUCCES. WAAROM BENT U DOORGEGAAN MET SCHRIJVEN?

„Mijn eerste boek, ”Duizendmaal dank” vertelde maar de helft van het verhaal. Het gaat over leven in dankbaarheid tot God in een gebroken wereld. Maar leef je werkelijk in het besef hoe goed God is, dan wil je ook uitdelen. Zo ontstond er een volgend boek, ”Gebroken leven”, over geven, juist in de gebrokenheid. Ik bedenk niet van tevoren wat een goed boek zou kunnen zijn, maar schrijf als God me een verhaal geeft om te schrijven. Wat leert Hij me?

Ik schrijf ook zodat anderen weten dat ze niet alleen zijn in hun pijn en lijden Gedeelde smart is halve smart. En ik schrijf voor hen die zeggen: Het is zo donker in mijn leven. Of: Ik heb er zo’n rommel van gemaakt, hoe kan Christus me ooit nog aannemen? Met hen wil ik mijn ervaringen delen, zodat God Zijn zegen kan vermenigvuldigen, zoals Hij ook het brood

en de vissen vermenigvuldigde Het is belangrijk om zelf voldoende onderwijs te hebben gekregen als je anderen gaat onderwijzen Om die reden ben ik in 2018 begonnen aan een studie ”evangelism en leadership”. Ook ben ik een cursus traumazorg gaan doen, om meer te begrijpen over trauma in Bijbels perspectief. Afgelopen weekend heb ik die cursus afgerond.”

WAT IS DE INHOUD VAN UW NIEUWSTE BOEK, ”WEGBEREIDER” , IN EEN NOTENDOP?

„Het boek gaat over toewijding Waaraan ben jij toegewijd? En hoe toegewijd zijn we aan God? Toewijding gaat over vertrouwen. Vertrouwen we er echt op dat God goed is in deze gebroken wereld? Ook als Hij ons een weg laat gaan die we zelf liever niet willen gaan? Of verwachten we van Hem alleen een goed leven?

”Wegbereider” gaat erover dat God onze weg bereidt als we dicht bij Hem leven. Hoe die weg ook loopt. En dat zeg ik niet lichtvaardig, want ik weet uit ervaring dat de obstakels op ons pad enorm kunnen zijn, haast bovenmenselijk groot. God gebruikt die obstakels echter om ons te vormen naar Zijn beeld Hij is het doel van ons leven, Hij is de enige die ons echt geluk geeft en de vervulling van onze dromen.”

HOE HEEFT U DIE LES GELEERD?

„Mijn vroegste herinnering is de dood van mijn zusje Amy Ik stond met mijn moeder in de keuken toen er een vrachtwagen het erf van onze boerderij op kwam rijden. De chauffeur zag mijn anderhalf jaar oude zusje niet, dat daar aan het spelen was Hij reed over haar heen. Dat had voor ons allemaal enorme gevolgen. Ik werd een bang kind, dat leefde met het

De Canadese Ann Voskamp is vooral bekend van haar debuut, ”Duizendmaal dank”. Nadien schreef ze verschillende andere boeken, waaronder het onlangs verschenen ”Wegbereider”. Voskamp sprak onlangs op twee avonden, georganiseerd door Wycliffe Bijbelvertalers, een organisatie waarbij ze zich nauw betrokken voelt, omdat ze het belangrijk vindt dat iedereen Gods Woord in zijn eigen taal kan horen.

idee dat iedereen op elk moment een gewelddadige dood kan sterven

Er zijn meer zorgen geweest. Bijvoorbeeld om onze geadopteerde dochter Shiloh. Ze heeft een ernstig hartprobleem en is al drie keer geopereerd. Ik weet niet hoe lang ze nog zonder harttransplantatie kan. En onze zoon Malakai heeft diabetes type 1 Zelf heb ik ook de nodige gezondheidsklachten gehad.

Juist toen ik in april 2021 ”Wegbereider” afgerond had, werd mijn vader op zijn erf overreden door een tractor. Op dezelfde plaats als waar mijn zusje Amy stierf, stierf hij ook. Kort na zijn dood stuurde de uitgeverij het boek terug om het nog een laatste keer door te nemen. De datum boven deze gecorrigeerde versie was 18 april, de dag waarop mijn vader overleed Bij het herlezen van ”Wegbereider” dacht ik steeds: geloof ik nu nog steeds dat God door al deze gebrokenheid heen Zijn weg baant in mijn leven? Geloof ik echt dat de obstakels op ons pad de wonderen zijn waardoorheen Hij werkt? En ik ontdekte: Ja. Ik geloof dat. Ik heb dat zo meegemaakt, het is een doorleefd vertrouwen in Hem. Sinds de dood van mijn vader is dit alleen maar meer waar geworden. Niet dat het gemakkelijk was Zijn dood brak mijn hart Maar dan is het juist waar wat de Amerikaanse predikant Tim Keller eens zei: Je weet alleen dat Jezus de Enige is Die je nodig hebt als je beseft dat Jezus ook de Enige is Die je overhoudt.”

HEEFT U IN ALLE MOEILIJKHEDEN NOOIT

GETWIJFELD AAN GODS WEG?

„God is soeverein. Niets komt mijn leven binnen wat niet eerst door Zijn liefdevolle handen is gegaan Na mijn vaders dood, vroegen de mensen: Hoe kan God dit twee keer laten gebeuren op dezelfde plaats? Toch wist ik: de God van de Bijbel die ik heb leren kennen is een liefhebbende God. We hebben nergens recht op, kunnen niets verwachten, maar we kunnen altijd vertrouwen op Zijn liefhebbende vriendelijkheid. ”Chesed” is het Hebreeuwse Woord voor die liefde. Een unieke vorm van goedertierenheid Verbondsliefde

Waarom dit is gebeurd? Dat weten we niet. Zijn wegen zijn anders dan de onze, Hij is God. Een God van compassie Mensen kunnen in liefde om je heen staan als je rouwt om een groot verlies, maar alleen de Goede Herder loopt met je mee door de vallei

Vergeet je dat soms als je door zo’n vallei van diepe duisternis gaat? Zorg ervoor dat je jezelf dan constant heroriënteert op Hem. Lees bijvoorbeeld Zefanja 3:17, een vers dat ik nooit kan oplezen zonder diep geraakt te worden ”De HEERE, uw God, is in het midden van u, een Held, Die verlossen zal; Hij zal over u vrolijk zijn met blijdschap, Hij zal zwijgen in Zijn liefde, Hij zal Zich over u verheugen met gejuich ” De God van het heelal zingt over ons. Over ons: zondige, egoïstische mensen. En toch zingt Hij over ons We moeten terug naar Zijn Woord om dat te ontdekken. Onze omstandigheden kunnen luid van zich laten horen, maar Hij schrijft een groter verhaal Hij ís het Verhaal ”

IS DAT EEN LIEVELINGSTEKST?

Zonder aarzelen: „Nee, dat is Romeinen 8:32: „Die ook Zijn eigen Zoon niet gespaard heeft, maar heeft Hem voor ons allen overgegeven, hoe zal Hij ons ook met Hem niet alle dingen schenken?” We kunnen ons afvragen waarom God iets liet gebeuren. Maar we moeten beseffen: Hij heeft Jezus al gegeven We kunnen op Hem rekenen. Hij doet wat het beste is en Hij wil voorzien. Want Hij heeft Zichzelf al gegeven. Zou Hij dan niet al ons vertrouwen verdienen?”

KOMT ER NOG EEN VOLGEND BOEK?

Ze lacht „Dat wil mijn uitgever ook weten Ik zit erover te denken om een boek te schrijven over trauma.

Overigens moet ik ook nog een boek afronden voordat ik weer terug naar Canada vlieg: veertig overdenkingen rondom het lijden van Jezus. En dan is er nog een boek in de maak over de troost die ligt in de psalmen Ik heb die troost zelf ervaren in de weken na het overlijden van mijn vader. Ik voelde me ’s nachts vanbinnen zo koud Maar de psalmen hielden me overeind en gaven me woorden om te bidden. Ze heroriënteerden mij op de ware realiteit, op Gods realiteit

Het is zo belangrijk je elke dag te heroriënteren op de Bijbel als je Kompas. Als je dat niet doet, raak je telkens een beetje meer de Weg kwijt

Geef Bijbellezen en gebed prioriteit, zodat je Zijn weg gaat. Alleen in Gods Woord vinden we vrede, genezing en vervulling, nergens anders ”

N.A.V. ”WEGBEREIDER”, DOOR ANN VOSKAMP; UITG. VAN WIJNEN, FRANEKER; € 19,95.

Welkom

O P D E V E L U W E

Voor dit jaar nog te boeken op een nieuw aangelegd kampeerveld!

• Comfortabel kamperen in een luxe ingerichte tipi-tent

• Per tent te boeken

• 1-6 personen per tent

• De mogelijkheid is er ook om met familie of vrienden een groep samen te stellen voor alle 4 de tipi-tenten (privéveld)

Voor meer info en foto's mailen naar: derusthoeveotterlo@gmail.com 06-23107952

“Laten we alles op alles zetten, zodat iedereen toegang krijgt tot het Woord van God. Doe mee en ontvang mijn nieuwste boek Wegbereider cadeau.”

Ann Voskamp

Steun het Bijbelvertaalwerk en ontvang het nieuwe boek

van Ann Voskamp cadeau!

Help mee en doneer nu: wycliffe.nl/actieterdege

ELISE VAN HOEK WERKT AL 19 JAAR VOOR DE NPV

VAN DILEMMA NAAR DILEMMA

Noem een medisch-ethisch pijnpunt, en Elise van HoekBurgerhart (45) kan je er het nodige over vertellen. Al bijna twee decennia buigt ze zich voor de NPV over ethische vraagstukken. ”Soms geeft het me een eenzaam gevoel om op deze post te zitten.”

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

Het is een nooit op te lossen spanningsveld in huize Van Hoek: gezin en werk. Meestal gaat het goed en vult Elise de schooluren van de kinderen met haar werkzaamheden. De dagen dat ze naar kantoor is, werkt haar man thuis en vangt de kinderen na schooltijd op. „Wij zijn echt een team ”

Soms lukt het niet. „Dan komt er plotseling iets onverwachts en ben ik avond aan avond aan het werk, soms tot twaalf uur ’s nachts, zodat ik stuiterend in bed lig. Maar dat moet liefst niet langer dan drie of vier dagen duren ”

Ze doet haar werk voor de NPV, voorheen de Nederlandse Patiënten Vereniging, al ruim negentien jaar „De achterliggende jaren zijn we zichtbaarder geworden. We vormen geen achterhoedeclubje, maar zijn een professionele organisatie die zich buigt over medische ontwikkelingen die vanuit de christelijke ethiek doordenking vragen. Ons geluid wordt alleen maar relevanter in een maatschappij die christelijke waarden steeds meer loslaat.”

Elise voer als student een heel andere koers Na het Van Lodensteincollege deed ze een studie maatschappelijk werk en dienstverlening en werkte ze vier jaar als maatschappelijk werkster Maar het bleef kriebelen. „Ik merkte dat zoveel problemen van cliënten samenhingen met hoe we de maatschappij georganiseerd hebben.”

Uit interesse begon ze aan een studie sociologie, waarna ze solliciteerde bij de NPV. Medische ethiek was toen nog vrij onbekend terrein voor haar, maar dat duurde niet lang. „Vanaf het moment dat je binnenkomt, groei je hier in discussies en dossierkennis Het is een kwestie van leren van patiëntervaringen, meedoen in projectgroepen en dossiers inlezen Daarnaast heb ik veel

geleerd van ethici als Theo Boer en Henk Jochemsen.”

WAARMEE HOUD JE JE VOORAL BEZIG?

„De afdeling waar ik werk, richt zich op onderzoek en beleid We hebben twee speerpunten: beleidsbeïnvloeding en publieke opinievorming Dus op plekken waar besluiten worden genomen, willen we onze standpunten en inzichten inbrengen We denken bijvoorbeeld mee bij politieke discussies en medische projectgroepen. Met een onderzoeksbureau doen we regelmatig onderzoek, onder NPV-leden of een panel met een doorsnede van de bevolking. Opinievorming doen we door het schrijven van artikelen en in toenemende mate door het gebruik van sociale media. In het kader van de Week van het Leven hebben we bijvoorbeeld straatinterviewfilmpjes gemaakt, waarin we mensen vroegen wat ze weten over de abortuspraktijk in Nederland. En rondom de transgenderwet doen we mee met de publieke campagne Gendertwijfel.”

JE SCHUWT NIET JE MENING TE GEVEN, BIJVOORBEELD OP TWITTER. KRIJG JE VAAK VERVELENDE REACTIES?

„In het begin meer dan nu. Er is een groep mensen die mijn opvattingen pertinent niet deelt en me soms blokkeert. Zelf blokkeer ik niemand. En ik kan nu, na drie jaar op Twitter, niet anders zeggen dan dat de meeste mensen netjes blijven Ik weet dat ik standpunten en inzichten uitdraag die niet door de mainstream worden gedeeld Wat helpt, is dat ik geleerd heb zorgvuldig te formuleren. Tegelijkertijd moeten we niet te bang zijn Durf te zeggen wat je denkt, daarmee geef je ook duidelijkheid over datgene waarvoor je staat ”

„Ik merk dat ik het af en toe vermijd om het over mijn werk te hebben. Bij de kapperbijvoorbeeld. Dan praat ik liever over koetjes en kalfjes dan weer de diepte in te gaan”

IS ER OOK WELEENS BIJVAL UIT ONVERWACHTE HOEK?

„Een vrouw zei eens tegen me: Waarom staat er zo pontificaal op jullie site dat jullie werken in navolging van Jezus Christus? Als je dat weglaat, spreek je namens veel meer mensen. Maar het geloof is juist de kern van ons werk en de reden van ons bestaan Als we God en Zijn woord loslaten, heb je geen helder kompas bij medisch-ethische dilemma’s Is dan de stem van de meerderheid doorslaggevend voor wat goed is?

Haar opmerking geeft wel aan dat er in de samenleving een hiaat is als het gaat om het verwoorden van duidelijke standpunten in medisch-ethische discussies. Waar zijn de andere platforms die daar iets over zeggen? Christenen worstelen met deze onderwerpen in relatie tot geloof en Bijbel Maar andere mensen hebben net zo goed hun dilemma’s. Bijvoorbeeld rondom de uitslag van een prenataal onderzoek. De optie om een zwangerschap af te breken als

mijn berichten over de transgenderzorg dan weer niet durven te liken, omdat hun omgeving dat kan zien Wat dat betreft is er maar weinig openheid.”

MERK JE DAT DE ACHTERBAN STEEDS UITEENLOPENDER OVER MEDISCH-ETHISCHE

THEMA’S DENKT?

„Dat merk ik vooral in e-mails. Daarin krijgen we vaak bijval, maar ook kritiek En soms is die echt niet netjes verwoord. Ik denk dat dit komt doordat er sprake is van persoonlijke pijn bij een thema Maar ook doordat iemand vanuit heel andere perspectieven kan denken en redeneren dan de NPV Een ouder van een kind dat met bepaalde gevoelens worstelt, heeft een heel andere positie dan de mijne Ik ben belangenbehartiger, herken trends in de samenleving en zie bepaalde besluiten aankomen die ik wil beïnvloeden. Ouders zoeken een oplossing voor de pijn van hun kind Die twee perspectieven moeten bij elkaar komen. En dat vraagt soms de nodige woorden

De NPV bestond eind 2022 40 jaar. De organisatie werd in 1882 opgericht als Nederlandse Patiënten Vereniging. Reden was de groeiende verontrusting onder christenen over ontwikkelingen in de gezondheidszorg, zoals de liberalisering van de abortuswet en de opkomst van euthanasiewetgeving.

Inmiddels geeft de organisatie de voorkeur aan de naam NPV-Zorg voor het leven.

de baby een aandoening heeft, kan voor enorme spanningen zorgen, waar die optie voor velen uit onze achterban niet tot de keuzemogelijkheden behoort. Ik word ook wel eens benaderd op LinkedIn door mensen die geen achterbanners zijn, maar die bij mij hun hart uitstorten over wat de transitie van hun kind met hen gedaan heeft. Andersom spreek ik bekenden die

Zo werd ik eens benaderd door iemand wier kind al heel jong in transitie was gegaan Ze voelde zich niet gesteund door de NPV, omdat wij pleiten voor terughoudendheid daarin Dat stond haaks op het proces waarin ze zelf zat. Ik begrijp het punt van deze ouder En ik zie het belang van ervaringsverhalen Maar je kunt geen beleid voeren alleen op grond van die ervaringen. Je moet kijken naar het geheel van de samenleving en ook andere belangen meewegen.”

MAG COMPASSIE NIET VAN INVLOED ZIJN OP HET BELEID?

„Compassie is belangrijk Echt

Binnen de NPV zijn er drie afdelingen. De afdeling thuishulp en afdelingszaken heeft zo’n zeventig lokale vertakkingen, waarvoor duizenden vrijwilligers werken. De afdeling advies en toerusting houdt spreekuren. Ook zijn er 24 uur per dag vrijwilligers actief die acute vragen beantwoorden. Daarnaast is er de afdeling onderzoek en beleid, die zich bezighoudt met beleidsbeïnvloeding en publieke opinievorming.

Op digitaal terrein biedt de NPV onder meer een chatfunctie en een diverse keuzehulpen. Zo is er de keuzehulp ”prenataal onderzoek”, waarbij je een aantal vragen kunt beantwoorden die je helpen bij het maken van een keuze op dit gebied.

„Het geloof in God is de kern van ons werk”

Tegelijkertijd denk ik dat we juist als christenen meer woorden hebben dan alleen compassie. Neem het thema homoseksualiteit Ons hele beeld van seksualiteit doet ertoe als we het gaan hebben over relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Wat is een relatie? Welk doel dient seksualiteit? Zijn we in de loop van de tijd niet te veel belang gaan hechten aan seksuele relaties? Leren we onze jongeren dat zelfbevrediging normaal is, of komt seks per definitie met woorden als relatie en verantwoordelijkheid? Hoort daar begrenzing bij, in plaats van het achterna lopen van je eigen gevoelens? Geven we in onze kerken mensen zonder huwelijk of gezin wel een even grote plek als mensen met een gezin?

Persoonlijke verhalen zijn heel belangrijk, maar kunnen niet alleen leidend zijn bij medisch-ethische discussies. We moeten altijd breder kijken naar wat het effect van wetgeving is op de omgeving en op de samenleving. Zo is er nu een toenemende vraag naar euthanasie, ook als de dood menselijkerwijs nog jaren op zich kan laten wachten Daarbij speelt bijvoorbeeld eenzaamheid en angst een rol, zingevingsvragen en onopgeloste conflicten Bij het innemen van standpunten moet je een afweging maken tussen verschillende belangen Waarbij de NPV uitgaat van drie kernwaarden: beschermwaardigheid, zorgzaamheid en solidariteit. Beschermwaardigheid van het leven is dan een heel fundamentele Op het moment dat je bij euthanasie en abortus overgaat tot de beëindiging van het leven van een ander, dan overschrijd je een heel fundamentele grens. Het belang van die grens wordt echt niet alleen onderschreven door christenen. Er is bijvoorbeeld ook een toenemend aantal artsen dat het moeilijk vindt om eu-

thanasie uit te voeren, ook vanwege de impact die het op hen heeft.”

WELK THEMA VIND JE LASTIG?

„De discussie over levensbeëindiging bij kinderen. Misschien omdat het gaat over kinderen die nog in ontwikkeling zijn. Het is dan zo tegenstrijdig om het over hun dood te hebben

Je hebt in deze discussie vaak te maken met kinderen die geboren worden met een ziekte of afwijking waarvan je weet dat ze er niet oud mee kunnen worden. Dan kun je je je focussen op bepaalde situaties die voor kinderen heel verdrietig of beperkend zijn. Maar zo’n discussie moet je naar een groter kader tillen en zo objectief mogelijk bekijken

Want je weet dat het debat zich na verloop van tijd zal gaan verbreden, en dat het ook zal gaan over kinderen met ernstige handicaps. Die kunnen ook veel lijden en onvermogen met zich meebrengen Wat is lijden, is dan de vraag. En wie lijdt er het meest? Het ernstig gehandicapte kind of diens ouders, die het heel moeilijk vinden om het kind te zien lijden en om de jarenlange zorg te blijven dragen?”

STEL DAT DE MEDISCHE ETHIEK

HEEL DICHTBIJ KOMT, ZOU JE

DAN NOG IN STAAT ZIJN HELDERE ANTWOORDEN TE FORMULEREN?

„Dat is confronterend Een van onze kinderen heeft een aangeboren hartafwijking. Een ernstige hartafwijking, die wel goed behandelbaar is Hij bloeit, groeit en floreert Ik weet echt niet of hij vitaal 85 wordt, maar het grijpt me wel aan te weten dat ouders bij een afwijking als die

van hem de beslissing kunnen maken het kindje te aborteren. Dat kan dus in ons land. Mijn moeder heeft een paar jaar geleden een ernstig ongeluk gehad, waardoor ze op de intensive care terechtkwam De prognose was erg slecht en de kans was groot dat op een bepaald moment de apparatuur afgekoppeld zou moeten worden We hebben toen gesprekken gevoerd met mijn vader. Dan bespreek je het verschil tussen euthanasie en het niet meer zinvol zijn van een behandeling. Het waren hele moeilijke dagen. We hebben dit toen in gebed gebracht: Wilt U die keuze voor ons maken, zodat wij dat niet hoeven doen?” Elises ogen worden vochtig als ze verdergaat „Mijn moeder is toen wakker geworden en tegen alle verwachting in hersteld. Dat is nog steeds zo bijzonder Gebed is zo belangrijk bij moeilijke keuzes, zeker als het gaat om het starten of stoppen van een behandeling Als we het dan over mogen geven en de beslissing bij God kunnen laten, omdat het voor ons te ingewikkeld is, geeft dat rust ”

WELKE DISCUSSIES STAAN NOG VOOR DE DEUR?

„Onder meer een aantal op het gebied van het ontstaan van leven Zo zie je bij VVD en D66 de wens om embryo’s te creëren puur voor onderzoek Daar komen veel nieuwe ethische vragen bij kijken Van wie is dat embryo? Wiens ei- of zaadcellen gebruik je daarvoor als het doel niet een zwangerschap is? Je krijgt dan een heel nieuwe omgang met embryo’s, wat ik echt een degradatie vind van hoe we naar menselijk

leven kijken Je creëert leven, om het na onderzoek, weer te vernietigen. Deze kweekembryo’s willen ze ook creëren om dna te veranderen, zodat ernstige erfelijke aandoeningen weggehaald kunnen worden. Dat opent een nieuwe discussie: welke aandoeningen wel en welke niet?

Laten we het bij aandoeningen, of geven we mensen ook de mogelijkheid om bij een embryo de gewenste oog- en haarkleur te kiezen?

Daarnaast proberen onderzoekers synthetische embryo’s te maken

Die laat je tot stand komen op basis van een gecreëerde eicel. Dus geen eicel die uit een vrouw komt, maar een eicel die je maakt uit een stamcel. Dan is de vraag: als zo’n eicel bevrucht wordt met een zaadcel en er ontstaat een embryo-achtige structuur, verdient dit dan dezelfde beschermwaardigheid als andere embryo’s? Nu lijkt het erop dat deze structuren zich nog niet verder kunnen ontwikkelen Maar wat als dit wel lukt? Belangrijke drive achter deze techniek is niet alleen ernstige ziekten uitbannen, maar ook stellen van hetzelfde geslacht een genetisch eigen kind te geven. Dat vind ik een buitengewoon akelige ontwikkeling ”

HOE GA JE MET DEZE NIEUWE ONTWIKKELINGEN OM?

„Vaak wordt gezegd: we willen als mensen op de troon van God gaan zitten. Ja, dat is zo, maar dat hebben we de afgelopen tweehonderd jaar al vaker gedaan en van die medische ontwikkelingen maken we ook gebruik. Ik ben er bijvoorbeeld enorm van onder de indruk dat een kind met een afwijking al in de buik van de moeder geopereerd kan worden. Maar techniek zorgt er ook voor dat het maakbaarheidsdenken een grote plek heeft in onze samenleving. We kunnen veel, maar we zien ook dat er nu misschien wel meer mensen

„Soms hoop ik dat iets niet lukt. Dan bid ik: „Alstublieft, maak Uw grens maar kenbaar aan ons”

De 7 zekerheden van

Persoonlijk

Ervaring (+20 jaar)

Complete levering

Groot assortiment

Kwaliteit Duurzaam Maatwerk

Een eenvoudig lekkere Moederdag

Minder luxe en méér tevredenheid. Een receptenboek vol inspiratie waarin je met de seizoenen mee bakt en kookt. Leuk om te geven, nog leuker om te krijgen!

Meer Moederdag tips vind je op onze website jongbloedmedia.nl/moederdag

Uw persoonlijk adviseur: Eelke Keersemaker

psychische nood ervaren dan ooit. Er zijn veel zingevingsvragen. Mensen ervaren leegte, voelen zich op zichzelf teruggeworpen. We verwaarlozen onze ziel, denk ik.

Daarnaast zorgt de voortschrijdende techniek voor steeds meer ingewikkelde dilemma’s en worden we voor alleen maar moeilijkere keuzes geplaatst.

Het is mijn werk om bij al deze nieuwe ontwikkelingen vragen te stellen. Dan zoek ik naar argumenten voor een discussie. En soms hoop ik dat iets niet lukt Dan bid ik: Alstublieft, maak Uw grens maar kenbaar aan ons.”

ER LIGT ZOVEEL OP JULLIE BORD.

HOE HOUD JE DAT VOL?

„Je groeit erin. Ik heb inmiddels al jarenlang ervaring Maar het is ook wel zwaar, dat kan ik niet ontkennen. Ik zie dat jongere collega’s het

werk soms best pittig vinden. Ik ben wat ouder, ik kan tegen een stootje, heb een brede rug en lig niet gelijk wakker van een opmerking. Maar zoiets gaat niet van de ene op de andere dag Daar is tijd voor nodig Ik merk wel dat ik het af en toe bewust vermijd om het over mijn werk te hebben Bij de kapper bijvoorbeeld Dan praat ik liever over koetjes en kalfjes. Even niet de diepgang in, maar een luchtig gesprekje voeren Soms geeft het me een eenzaam gevoel om op deze positie te zitten en me bezig te houden met al die pittige dilemma’s. Er zijn niet zoveel mensen om me heen die moeten nadenken over de thema’s waar ik mee bezig ben. Gelukkig hebben we binnen de NPV een team dat gezamenlijk staat voor zijn taak Ik ben echt trots op onze club, dat we dit met elkaar doen.”

DE INKT VAN JULLIE STUDIES IS VAAK NOG NIET OPGEDROOGD OF ER DIENT ZICH EEN NIEUW DILEMMA AAN. HOE BLIJF JE GEMOTIVEERD?

„Dat heb ik me ook weleens afgevraagd Tegelijkertijd is het bemoedigend om te zien wat we kunnen bereiken. Zo is Nederland ten opzichte van andere landen best terughoudend met prenataal onderzoek. Dat is iets waar we mogelijk invloed op hebben gehad. Verder is de palliatieve zorg in Nederland goed van de grond gekomen. Ook daar heeft de NPV haar stempel op gedrukt Evenals de mogelijkheid om bij een persoonsgebonden budget zelf zorg in te kopen en hulp te zoeken binnen je identitaire achtergrond. En dan heb ik het nog niet gehad over alle persoonlijke hulp en het advies dat de NPV biedt aan mensen die op een belangrijk kruispunt in hun leven staan.”

De zon schijnt en de vogeltjes fluiten Het is tijd voor de voorjaarscollectie! Kleding in frisse tinten voor iedere gelegenheid

Bent u benieuwd wat de nieuwe collectie te bieden heeft? Kom snel naar de winkel!

Brievenbus cadeautje

Een heerlijk zacht en lief pakketje dat in de brievenbus past. Het kraamcadeau bestaat uit een set van drie washandjes van Jollein, een mutsje van Kidslabel en een bijpassend speendoekje. Voor € 24,95 te bestellen bij kraam-cadeau nl

TEDDY RUGZAK

Ook deze rugzak kun je personaliseren met de babynaam erop. Voor € 24,95 verkrijgbaar op le-olive.com

De redactie selecteert de leukste producten.

Little Dutch

Deze koffiehoek is nu voor slechts € 39,96 verkrijgbaar op babypark.nl

SLABBETJE

Als gepersonaliseerd cadeau is dit slabbetje perfect. Voor € 10,95 heb je een leuk kraamcadau. thegiftfactory.nl

Persoonlijk pakje muisjes

Dit doosje kun je voor slechts € 4,95 personaliseren bij deruijter.nl

Opbergmand

Deze mand is te koop bij hm.com Ook leuk om te gebruiken voor een tiendagenpakket. Stop al je cadeautjes hierin. € 22,99.

Vader van drie zonen (5)

Lezen: Lukas 15: 11-32

De jongste zoon keert terug naar huis. Hij neemt zich voor wat hij tegen zijn vader zal zeggen. Hij is het niet meer waard om zijn zoon genaamd te worden. Hij zal vragen of hij knecht mag worden.

Tot nog toe vraagt Jezus aandacht voor de jongste zoon De Zaligmaker verhaalt van zijn brutale verzoek, zijn vertrek uit het ouderlijk huis, zijn wereldse leven en hoe zijn leven uiteindelijk in de goot eindigt Ook vertelt de Heiland hoe deze jongen tot inkeer komt. De herinnering aan zijn vader geeft de doorslag.

Op het moment dat deze jongen na jaren zijn ouderlijk huis nadert, verlegt de Zaligmaker de aandacht van de jongste zoon naar zijn vader. Vanaf nu staat niet meer het kind, maar de vader centraal Achter deze subtiele omslag schuilt een diep motief. Jezus bepreekt uiteindelijk niet de ervaring van een berooid mens, maar de innerlijke ontferming van de vader Niet dat de gebrokenheid van die jongen van nul en generlei waarde is. Integendeel! Bekering gaat altijd samen met een gebroken hart en een verslagen geest De jongen breekt onder het liefdeshart van zijn vader. Om die reden vraagt Jezus alle aandacht voor deze vader. Hij verschilt van alle vaders Daarmee bedoel ik niet dat er naast deze vader geen ouders in de wereld zijn die hun huis

en hart voor een verloren zoon of dochter hebben openstaan Er is veel ouderleed, ook onder ons. Er is ook veel oudertrouw, waardoor verloren zonen en dochters op enig moment besluiten terug te keren Ze weten dat ze welkom zijn, wat er ook is gebeurd. Maar Jezus’ omschrijving van deze vader is uniek.

Deze vader is met „innerlijke ontferming bewogen” In de Bijbel wordt dit alleen gezegd van God de Vader en God de Zoon. Met de typering ”met innerlijke ontferming bewogen” tilt Jezus de gelijkenis opeens naar een ander niveau. Het gaat niet langer meer over twee mensen, een trouwe vader en weggelopen kind, maar over Gods bewogenheid om verloren zondaren Die goddelijke bewogenheid zetten Vader en Zoon in beweging. De Vader zendt Zijn Zoon, vanwege Zijn bewogenheid met deze verloren wereld Vervuld met innerlijke ontferming zoekt de Zoon het verlorene op in deze weggezonken wereld. Zijn Vader heeft dus drie zonen: de jongste zoon, de oudste zoon en Gods eniggeboren Zoon.

De gelijkenis van de verloren zoon heeft een verkeerde naam. Het moet zijn: Vader van drie zonen, de jongste zoon, de oudste zoon en de eniggeboren Zoon.

Vader van drie zonen (6)

Lezen: Johannes 3:1-16

Vader van drie zonen. Dat is de eigenlijke boodschap van deze gelijkenis. Niet de verloren zoon, noch de oudste zoon, maar de Vader staat centraal. Gods eniggeboren Zoon verkondigt Wie Zijn Vader is. God is met innerlijke ontferming bewogen.

Nu Jezus de diepste motieven van deze Vader benoemt, verandert dit intermenselijk verhaal in Evangelie. Naar twee kanten toe heeft deze plotselinge omslag zijn uitwerking. Aan de ene kant legt Gods innerlijke ontferming het duistere handelen van de jongste zoon bloot. In het intermenselijke verkeer moet zijn opstelling al als verwerpelijk worden veroordeeld Maar nu Jezus zijn handelen plaatst in relatie tot God, staat het verzoek van deze jongen om een deel van de erfenis opeens in een heel ander licht. Hij wilde los van God zijn, hoewel hij van Gods vaderlijke ontferming wist. Gods ontfermende liefde haalt de schuld van mijn zondig handelen op pijnlijk wijze voor het daglicht Tegen Hem heb ik dus gezondigd! Aan de andere kant komt nu ook Gods unieke liefde in de opstelling tegenover zondaren in al zijn scherpte naar voren. God heeft zondaren lief, omdat Hij liefde is Zijn innerlijke ontferming drijft Hem in Zijn geduld, opstelling, omhelzen en kussen van een goddeloze die zich smekend in Zijn armen werpt Hij wil mij liefhebben, omdat Hij dat wil. Liefde,

Maakt het nog verschil Wie deze gelijkenis vertelt? Een discipel, apostel, engel of Gods Zoon?

enkel liefde beweegt God in Zijn omgang met schuldige mensenkinderen Het ultieme bewijs van Zijn unieke liefde is Zijn Zoon die deze gelijkenis vertelt. Herinnert u zich trouwens nog de aanleiding voor deze en de andere twee gelijkenissen in Lukas 15? Dat was het verwijt van de farizeeën dat Jezus zondaren ontvangt en met hen eet (Lukas 15:1) En aan wie zijn deze gelijkenissen gericht? Aan farizeeën! De eniggeboren Zoon is uit de schoot van Zijn Vader afgedaald om aan hen Gods innerlijke ontferming te verkondigen Van die onbegrijpelijke liefde is Christus het ultieme bewijs. Begrijpt u wat Zijn Vader heeft bewogen om Zijn Zoon tot ons te zenden? Om Hem geboren te laten worden in uw en mijn wereld? Een duistere wereld vol van neigingen om God en mijn naaste te haten. Nu, in die wereld verkondigt Gods eniggeboren Zoon Wie Zijn Vader is Door de Evangelieprediking claimt Zijn Vader mijn leven. Jezus Christus Gods eniggeboren Zoon nodigt u. Kom dan verloren zonen en dochters en laat je omhelzen door Gods liefde.

Ds. C.P. de Boer is christelijk gereformeerd predikant te Sliedrecht en docent aan het HHS te Amsterdam

Hoe sluit je aan bij de ontwikkeling van je kind?

3tipsvanpedagogisch professionals

Van kruipen en brabbelen tot zelfstandig lopen en praten De grootste ontwikkelsprongen van een kind, vinden plaats in de eerste jaren Hierin is een geliefd en veilig gevoel van belang Dit zorgt voor een vertrouwde omgeving waar een kind ontdekt, groeit en zichzelf ontwikkelt Als ouder mag je hieraan bijdragen

Pedagogische professionals Natasja Oggel (links) en Hanna de Waal (rechts) geven je tips om de ontwikkeling van je kind te stimuleren en ondersteunen

1. Bied emotionele veiligheid met een hechte band en voorspelbaarheid

Voor een kind is het heel belangrijk om zich gezien en gehoord te voelen “Een goede band met ouders of andere volwasseneninhunomgeving,isdeeerstestapnaareengoede ontwikkeling Daarnaast zijn voorspelbaarheid en zekerheid belangrijk voor de emotionele veiligheid,” vertelt Natasja Hanna vult aan: “Een vast dagritme en weten wie wat voor een kind betekent, zorgen voor deze voorspelbaarheid ”

2.Geefruimteomteontdekken

Zelf rondkruipen, speelgoed pakken en proberen te staan. Dat is leren door te proberen Hanna: “Geef je kind veilig en uitdagend speelmateriaal dat past bij de fase waarin je kind zich bevindt Denk ook aan vrijheid om te proberen en uitdaging met eenvoudige spelletjes ” Natasja zegt hierover: “Wat heeft je kind nodig om de volgende stap te maken? Probeert je kind om te rollen? Daag je kind met een speeltje uit om deze beweging te oefenen Onze pedagogisch medewerkers zijn opgeleid om deze stappen te herkennen en geven ouders tips voor thuis.”

3.Zorgvooreensocialeomgevingomvanelkaarteleren “Vriendschappen die op de kinderopvang beginnen, zijn soms voor het leven. Kinderen zijn van jongs af aan op zoek naar sociaal contact Om samen te zijn en van elkaar te leren,” vertelt Natasja

“Op de opvang ontwikkelt een kind zich onder andere door zichzelf te mogen zijn en emoties te leren uiten in een grotere groep met leeftijdsgenoten dan thuis.” Hanna: “Door zelf te experimenteren en te ervaren, ontdekken ze eigen interesses en talenten. Ook ontwikkelen ze zo persoonlijke vaardigheden Vanuit Bijbels perspectief mogen we kinderen meegeven om voor elkaar te zorgen en elkaar te helpen ”

Elorah,dekinderopvangdieaansluitbijthuis

Een kinderopvang die aansluit bij thuis, zorgt voor emotionele veiligheid en is goed voor de ontwikkeling van je kind Bij Elorah herkennen kinderen de gewoontes van thuis, zoals bidden en Bijbelverhalen lezen Ook voor ouders is dit fijn Zo is de kinderopvang een aanvullende leeromgeving op thuis en tegelijkertijd een vertrouwde leefwereld

Wiljemeerwetenoverdepeutergroepen, buitenschoolseopvangendagopvang vanElorah?Kijkeensopelorah.nl.

Transitie is een modewoord geworden. Het valt om de haverklap. Lexicograaf Ton den Boon, hoofdredacteur van het

Van Dale Groot woordenboek, schreef daarover vier jaar geleden in dagblad

Trouw: „Die permanente overgang naar een nieuwe, zij het toch altijd weer tijdelijke staat van zijn kun je simpelweg verandering noemen, maar ook –met een modewoord–transitie. Alles en iedereen is vandaag de dag in transitie. Bedrijven reorganiseren niet meer, ze zijn in transitie. De economie maakt een transitie door om duurzaam te worden Ook mensen die van geslacht veranderen, heten in transitie te zijn. Alleen het klimaat is niet in transitie. Dat verandert simpelweg, getuige de term klimaatverandering. Dingen kunnen zich gunstig of ongunstig ontwikkelen Bij een ontwikkeling ten kwade hebben we het niet over transitie (”klimaattransitie” is geen courant woord), maar over verandering. In zo’n geval komt het woord transitie pas op het toneel als we het maatschappelijke kwaad (klimaatverandering) aanpakken: energietransitie.”

Toen ik pas in de auto even de radio aan had, viel ik midden in een vraaggesprek over energietransitie. Het viel me op dat in dat interview met een of andere bobo in energiewetenschap in twee minuten tijd zevenmaal het woord ”transitie” klonk. Vervelend en vermoeiend om aan te horen. In ieder geval is duidelijk dat het gebruik van het woord transitie in is

Er zijn transities die nuttig en noodzakelijk zullen zijn. Zeker met het oog op het rentmeesterschap dat we

hebben op deze aarde. Er zijn ook transities die nodeloos, ja goddeloos zijn Men oordele zelf, met het woord Gods als norm. Toch missen we in de vele soorten transities in het publieke debat er een die absoluut noodzakelijk is. Dat is de geestelijke transitie, de verandering of liever gezegd de vernieuwing van het hart Dat is er geen een die binnen een aantal jaren gerealiseerd moet worden en waarbij 2025, 2030 of 2050 als streefjaar wordt genoemd. Dat is een transitie van heden! Morgen kan te laat zijn... Daarvan spreekt de Zaligmaker: „Voorwaar, zeg Ik u; Indien gij u niet verandert, en wordt gelijk de kinderkens, zo zult gij in het Koninkrijk der hemelen geenszins ingaan ” (Matth 18:3). Daarover schrijft Paulus aan de Romeinen: „Wordt deze wereld niet gelijkvormig, maar wordt veranderd door de vernieuwing uws gemoeds.” (Rom. 12:2).

Transitie is een ander woord voor verandering. Dat brengt me een lied van Pieter Leonard van de Kasteele in herinnering:

Rust,mijn ziel! uw God is Koning, Heel de wereld Zijn gebied; Alles wisselt op Zijn wenken, Maar Hij Zelf verandert niet

Ieder woelt hier om verand’ring, En betreurt ze dag aan dag, Hunkert naar hetgeen hij zien zal, Wenst terug ’t geen hij eens zag

Rust,mijn ziel! uw God is Koning, Wees tevreden met uw lot; Zie,hoe alles hier verandert, En verlang alleen naar God

Transitie doet me ten slotte tot troost van de ware Kerk denken aan de berijmde psalmwoorden: „Maar God zal verandering geven; de Allerhoogste maakt het goed, na het zure geeft Hij het zoet.” Over die transitie spreekt ook Paulus uitgebreid in zijn eerste brief aan de gemeente te Korinthe. „Ziet, ik zeg u een verborgenheid: wij zullen wel niet allen ontslapen, maar wij zullen allen veranderd worden; In een punt des tijds, in een ogenblik, met de laatste bazuin; want de bazuin zal slaan, en de doden zullen onverderfelijk opgewekt worden, en wij zullen veranderd worden Want dit verderfelijke moet onverderfelijkheid aandoen en dit sterfelijke moet onsterfelijkheid aandoen ”

Er zijn zinvolle transities Dat mag duidelijk zijn. Er zijn zondige transities. Ook dat is helder. Maar dit is een zalige transitie die hen ten deel valt die geestelijk in transitie zijn. Laten we, zodra we het woord transitie klinkt, daaraan denken Al is het zevenmaal in twee minuten.

Ds M. van Kooten, Elspeet

EEN

BLIJVENDE PIJN

Jarenlang had ds. H. Zweistra weinig zicht op de pijn door kinderloosheid. Intussen is dat totaal anders, door de pastorale ervaring die hij opdeed. ”Ik wil naast kinderloze echtparen staan, voor en met hen bidden en vanuit de Bijbel grondlijnen aangeven.”

tekst: HUIB DE VRIES beeld: ANTON DOMMERHOLT

„Kinderloze echtparen zijn er niet mee geholpen als je de indruk wekt dat ze zielig zijn”

Het eerste verzoek om een spreekbeurt te verzorgen voor de Reformatorische Vereniging van Ongewild Kinderloze Echtparen bracht ds. H. Zweistra (72) in verlegenheid Als vader van een groot gezin vond hij zich niet de meest geschikte kandidaat. Toch liet hij zich overhalen De bijeenkomst maakte diepe indruk op hem. „Zelden zag ik zo veel tranen als die middag. Toen werd me pas goed duidelijk hoe diep kinderloosheid ingrijpt En hoe snel je als buitenstaander de gevoelens die ermee samenhangen gaat invullen, zonder eerst te luisteren naar wat die mensen doorworstelen ”

De hersteld hervormde emeritus predikant en zijn echtgenote ontvingen elf kinderen, onder wie een jongetje dat kort voor de geboorte overleed. „Er is vrijwel geen dag dat ik niet aan hem denk. Dit verlies heeft mijn leven voor een deel getekend Mijn vrouw ging er pas jaren later over praten. Het toont het verschil in de verwerking van verdriet. Hetzelfde zie je bij kinderloze echtparen Nico van der Voet schreef daarover een waardevolle bijdrage voor het boekje ”Wijs ons Uw wegen”, dat eind vorig jaar verscheen ”

GEGEVEN

Voor het predikantsechtpaar was het krijgen van kinderen zowel een geschenk als een gegeven. „Bezinning erover hadden we van onze ouders niet gekregen Dat gold voor velen van onze generatie. We waren misschien wat naïef. Toen in 1975 onze Jacomijn werd geboren, keek ik verbijsterd toe Dat het voor mijn vrouw zo zwaar zou zijn, had ik niet verwacht.”

Kort erna raakte ze opnieuw zwanger Tot enige verbazing van collega’s op de reformatorische basisschool waar ze werkzaam was. „Ik had er vrede mee”, blikt de predikantsvrouw terug „Alles wat God doet, was goed Mijn man studeerde destijds, dus de inkomsten waren beperkt, maar er werd voor ons gezorgd ”

Kinderloosheid was in beide families een onbekend verschijnsel. In de pastorie werd het echtpaar er voor het eerst van nabij mee geconfronteerd. „We vonden het niet gemakkelijk om aan die mensen te vragen wat het voor hen betekende Tijdens onze

jaren in Leerbroek kwamen ook ds. S. de Jong en zijn vrouw daar wonen Ze voelden zich sterk afhankelijk van familie, omdat ze geen kinderen hadden. Bij zo’n ouder echtpaar vonden we het eenvoudiger om er vragen over te stellen.”

SCHAAMTE

„Initiatief en zelfreflectie moesten bij ons groeien”, bevestigt haar man. „Ik zeg het met schaamte ”

Het veranderde toen duidelijk werd dat hun oudste dochter geen kinderen zou krijgen. Dat maakte de predikant veel sensibeler in het pastoraat bij echtparen zonder kinderen

„Ik ging het onderwerp concreet aansnijden. Dat leidde vaak tot emotionele reacties, gemengd met opluchting vanwege de openheid die er nu was om erover te praten. Een aantal echtparen was bezig met een medisch traject Je mag dan mee optrekken in de zoektocht die daaraan verbonden is.”

In gesprekken over kinderloosheid signaleert

de predikant naast verdriet vaak verlegenheid en schaamte „Het gevoel als man of vrouw te falen. Soms met het gevolg dat ze contacten met anderen gaan mijden en in een isolement geraken Zeker in kinderrijke plaatsen zoals Nederhemert en Urk, waar de gesprekken vaak over de kinderen gaan en het krijgen van kinderen een vanzelfsprekende zaak lijkt ”

HUWELIJKSFORMULIER

Bij alle waardering die hij heeft voor het klassieke huwelijksformulier, valt hem deze houding ook in dit formulier op „Er wordt gesproken over de kinderen die de getrouwden zullen krijgen. Die zin verander ik altijd in: „Zo het God behaagt hen die te geven ” Dat is meer in lijn met de Schrift en met de praktijk. Het ontvangen van kinderen is een zegen, geen vanzelfsprekendheid.” Als kinderloze gemeenteleden een medisch

„Soms gaan kinderloze paren contacten mijden”

traject ingaan om een zwangerschap te bewerkstelligen, stelt de predikant zich terughoudend op. „Ik bied een luisterend oor en probeer mee te denken, maar ga er niet in sturen In de eerste plaats omdat ik zelf niet in die situatie verkeer. In de tweede plaats omdat ik op dit gebied geen deskundige ben. Je moet als predikant je grenzen kennen en geen pauselijk gedrag vertonen. Als er bepaalde dilemma’s zijn, geef ik het advies die voor te leggen aan een christenarts Mijn roeping ligt op het pastorale vlak. Ik wil naast mensen staan, voor en met hen bidden en vanuit de Bijbel grondlijnen aangeven ”

Meer dan eens was hij als predikant de eerste die wist dat een kinderloos paar aan een medisch traject was begonnen „Zelfs aan hun ouders durfden ze het niet te vertellen Daarin zie je weer dat isolement en gebrek aan openheid.”

VEILIGE SETTING

Opvallend is voor ds. Zweistra dat ook bij stellen die weten dat ze medisch gezien geen kinderen kunnen krijgen, de maandelijkse teleurstelling blijft bestaan. „Dat laat zien hoe sterk de kinderwens is ”

Door zijn jaren op Urk, waar op grote schaal pleegzorg wordt geboden, wijst hij soms op de mogelijkheid hiervan „Met behoedzaamheid, want pleegzorg vraagt veel, net als adoptie. Uiteindelijk zijn het beslissingen die echtparen samen voor Gods aangezicht moeten nemen.”

Als het gaat om de gewenste houding van de kerkelijke gemeente, pleit de hersteld hervormde predikant voor betrokkenheid zonder stigmatisering. „Kinderloze echtparen zijn er niet mee geholpen als je de indruk wekt dat ze zielig of anders zijn Dat kan het gevoel van isolement nog versterken De gemeente moet een veilige setting bieden, waar ze over hun pijn kunnen praten als ze daar behoefte aan hebben en erover kunnen zwijgen wanneer ze het op dat moment prettiger vinden Als het gaat om de communicatie in de gemeente, valt er nog veel te leren.”

DE

De Reformatorische Vereniging van Ongewild Kinderloze Echtparen (Revoke) publiceerde in samenwerking met uitgeverij De Banier het boekje ”Wijs ons Uw wegen. Biddend omgaan met kinderloosheid.” Dit naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van de vereniging in 2022. Het boekje biedt samenvattingen van lezingen die in de loop der jaren voor Revoke werden gehouden, vaak door mensen die uit ervaring over kinderloosheid spreken. In het eerste deel komen onderwerpen naar voren die met name spelen in de beginfase van kinderloosheid. Het tweede deel belicht de fase van de verwerking. Deel drie gaat over het ouder worden zonder kinderen. In de praktijk van het leven lopen de fasen vaak door elkaar heen, nuanceert Revoke-voorzitter Wim van de Biezen in het voorwoord.

De combinatie van een Bijbelse belichting van het onderwerp en tussenliggende ervaringsverhalen maakt het boekje geschikt voor een brede lezerskring: van kinderloze echtparen tot omstanders, predikanten en pastoraal werkers.

N.A.V. ”WIJS ONS UW WEGEN”, DOOR DS. H. ZWEISTRA E.A.; UITG.

BANIER, APELDOORN; 112 BLZ.; € 13,95

WIJS ONS UW WEGEN

Bungalows, safaritenten, chalets, groepsaccommodatie of een staan- of jaarplaats

RECREATIEPARK DE MARKPLAS

WelkombijdeMarkplas! Eenrecreatieparkmet stacaravans,luxelodges, kampeer-encamperplaatsen enbistrometterras.Onze zwemvijveriseentrekpleister voorjongenoud.

Gezellig in het mooie Vechtdal www oldemeyer nl of bel 0523-262805, Hardenberg - Rheeze

MARKSTRAAT 1 • OPHEUSDEN • ONLINE BOEKEN DEMARKPLAS.NL

Jenthe

Jenthe (45) is met haar man Maarten (48) en hun kinderen Jos (18), Laura (16), Lindy (13) en Heidy (12) verhuisd naar de bergen op de grens tussen Oostenrijk en Slovenië, waar het gezin gastenverblijven heeft ingericht in een eeuwenoude boerderij.

„Eerst een peuk”, zegt Tom. Hij staat op de parkeerplaats van het vliegveld, waar ik hem volgens afspraak oppik Zijn tint is twee tikjes bleker dan ik van hem gewend ben en op zijn voorhoofd glinstert nattigheid. Verontwaardigd werpt hij een blik over zijn schouder, richting de landingsbaan Kennelijk is de reis door de lucht hem niet bevallen. Meelevend kijk ik toe, terwijl mijn schoonzoon in spe z’n sigaret opsteekt en langzamerhand rustiger begint te ademen Je moet wel wat over hebben voor een langeafstandsrelatie Sinds ze verkering hebben, ‘pendelen’ Laura en Tom voortdurend tussen Karinthië en Nederland – en ondertussen moet er nog wat verdiend en gestudeerd worden ook Dat vergt een hoop creativiteit Gelukkig kan Tom nu een paar weken aan de slag op de bioboerderij waar Jos stage liep Hij heeft nog nooit boerenwerk gedaan en spreekt weinig Duits, laat staan Karinthisch, dus hij denkt dat het best zal lukken De introductie, de volgende morgen, verloopt ietwat onstuimig Tot zijn verbazing ontmoet Tom vlak voordat hij z’n bestemming bereikt een koppel alpaca’s op de weg Wonderlijk, mijmert de kersverse boerenknecht, terwijl hij kalmpjes verder toert. Aan overstekende reeën raakt hij inmiddels gewend, maar dat hier ook alpaca’s rondzwerven, is nieuw voor hem Nog voordat hij op het erf uit de auto kan stappen, stormt de boer –in pyjama, op pantoffels– op hem af „Snel!” buldert hij „Schiet op! Meekomen!” En voordat Tom het goed en wel in de gaten heeft, loopt hij hijgend ontsnapte alpaca’s te vangen, die terug moeten naar de boerderij De échte vuurproef volgt een dag later, als hij slachtafval mag opruimen en kokhalzend in een bloederige massa van nieren, spieren, levertjes en harten staat te graaien Totdat de boerenzoon naast hem in schaterlachen

uitbarst en Tom ontdekt dat deze klus niet helemaal serieus bedoeld is Verder vermaakt hij zichzelf –én het boerengezin– kostelijk, verzet hij bergen werk en kent hij binnen een mum van tijd het halve Karinthische woordenboek uit zijn hoofd De familie laat de ijverige knecht enkele weken later met pijn in het hart gaan. Dankbaar betaalt de boerin hem z’n salaris en ze stopt hem bovendien zelfgemaakte ”Nudeln”, verse worst, eieren en anderhalve liter bier toe Tevreden springt Tom in de auto. Óp naar zijn meisje. Net iets te enthousiast verlaat hij een eind verderop de grote weg En dus wordt hij onderaan de afrit opgevangen door twee blauwe uniformen en twee witte petten. Voor de vaart waarmee hij over Karinthiës wegen snort, kan hij contant twintig euro dokken Later overmaken mag trouwens ook, maar daar wordt het bedrag aanzienlijk hoger van Dus trekt Tom zo snel hij kan een biljetje uit zijn bos pasverdiende centen Een ervaring als deze mag wat kosten, houdt hij zichzelf voor en opgewekt betaalt hij de boete Iets lastiger lijkt het te liggen met de verklaring die hij moet geven voor het feit dat hij als Hollandse jongen in een Oostenrijkse auto rijdt (die van mij namelijk) Maar als hij ook daarin prima slaagt, begint hij er lol in te krijgen Nu is er alleen nog die forse fles bier op de bijrijdersstoel Oké, die zit nog keurig dicht, maar of Tom toch maar even wil blazen Dat doet-ie uit alle macht, zo’n kans krijg je tenslotte niet elke dag De Polizisten aan wie hij dit onderdeel van zijn buitenlandervaring te danken heeft, blijken tevreden Tom gaat er met piepende bandjes vandoor Naar zijn meisje Hij heeft het er allemaal voor over Graag

Volgende keer: Voorjaarsvreugde

Christine: Ik begon mijn bedrijf in een kleerkast

Een passende doopjurk

Had je Christine als kind verteld dat ze later een bedrijf in doopjurken zou hebben, dan had ze raar opgekeken, denkt ze nu. ”Ik koos voor een agrarische opleiding, want ik wilde graag met dieren werken. En op naailes heb ik nooit gezeten.” Toch weten mensen van heinde en verre Christines Doopkleding inmiddels al tien jaar lang te vinden.

tekst: JEANNETTE WILBRINK-DONKERSTEEG beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

Christine Imthorn-Verdoold (Sleeuwijk, 1979) werkte aanvankelijk in een dierenpension, maar werd het schoonmaken wel zat. „Want dat is toch wat je 80 procent van de tijd daar doet.”

Enkele administratieve baantjes volgden, tot ze –eenmaal getrouwd met een Katwijker en inmiddels in het dorp aan zee woonachtig– haar eerst kind verwachtte.

„Mijn man en ik hadden al besloten dat ik zou stoppen met werken als we kinderen mochten krijgen ”

Maar vier kids later begon het toch wat te kriebelen „Dan dacht ik: Zou ik er echt niet wat bij kunnen doen?

Tegelijk wilde ik voor de kinderen thuis zijn, dus dat bleef lastig. Regelmatig naaide ik iets Een jurk of rok voor mezelf of mijn dochter. Op naailes heb ik nooit gezeten, maar ik heb een supercreatieve moeder. Zij kan alles. Of je haar nu een lap stof geeft of een stuk hout, zij maakt er iets moois van Van haar heb ik de ”basics” geleerd.” Niet altijd kwam ze veel aan naaien toe. „Je moet altijd zo veel zooi tevoorschijn halen en dat moest bij ons allemaal in de woonkamer, want we woonden met z’n zessen op een flatje. Toch vroeg mijn schoonzus of ik een doopjurk wilde maken, toen in 2012 bij haar nummer vijf op komst was Ze wilde graag een eigen familiedoopjurk in nostalgische stijl Dat was nog best moeilijk, met nieuwe stoffen, maar het lukte en ze was heel tevreden. Het onverwachte plezier dat ik erin had, maakte dat ik dacht: Ik zet gewoon een foto van die jurk op Marktplaats en ga er nog twee ontwerpen. Kijken wat er gebeurt Een jaar later liet ik me inschrijven bij de Kamer van Koophandel.”

HET

LIEP METEEN STORM?

„Nee. Dat past ook niet zo bij mij.

Ik ben niet zo’n voortvarend type Bovendien wilde ik niet enorm investeren. Als je met een gezin van één salaris moet rondkomen, neem je geen risico Het was allemaal heel vrijblijvend. Als het niet zou gaan lopen, was het ook goed Het eerste jaar had ik misschien vijf of zes klanten. Maar ik merkte wel dat het aantal toenam, naarmate ik meer naamsbekendheid kreeg Toen kwam ook mijn eerste klant met een trouwjurk om te vermaken tot doopjurk De opdrachten krijg ik inmiddels vanuit het hele land, mensen komen echt van heinde en verre en absoluut niet alleen uit de Biblebelt, maar ook uit Groningen of Limburg en zelfs uit België en Duitsland Ik heb veel klanten uit de Syrisch-Orthodoxe Kerk, die wonen bijvoorbeeld in Enschede en Amsterdam Zij doen vaak aan mond-tot-mond-reclame. Daar ben ik blij mee, want adverteren is voor een klein bedrijf echt duur ”

EN VOOR AL DIE MENSEN ZAT JIJ IN JE FLAT TE NAAIEN?

„Ja, ik ben ook heel creatief met ruimte, vind personal organising (het werk van een opruimcoach, JWD) bijvoorbeeld ook leuk Ik ben begonnen met een werkruimte te creëren in onze kledingkast en heb een tijdje een bureautje in de woonkamer gehad, maar dan zit je steeds tegen je werk aan te kijken. Op een gegeven moment bedacht ik dat alle vier de kinderen in stapelbedden op één kamer konden slapen, zodat in de andere kamer alle kinderbureaus pasten en ook een bureautje voor mij. Achteraf is het toch een gezellige boel geweest In 2017 verhuisden we naar een eengezinswoning; eindelijk kreeg ik de langverwachte werkruimte Maar dat duurde niet lang, want toen werd ik zwanger van de jongste en raakte ik m’n ka-

mertje weer kwijt. Natuurlijk liep ik tegen frustraties aan, maar ergens vond ik het ook wel een uitdaging. Nu heb ik een piepklein kamertje op zolder waarin ook de ketel en de wasmachine staan, maar het voelt luxe: mijn eigen werkplek. Alleen stof knippen doe ik noodgedwongen nog in de woonkamer.”

WAT KENMERKT JOUW DOOPJURKEN?

„Ik gebruik geen goedkope stoffen, maar bruidsstoffen van goede kwaliteit. Als je wilt, kun je een plaatje indienen van een jurk die je mooi vindt Die maak ik zo mogelijk na Wil je liever net een iets ander mouwtje, dan kan dat ook. Verder maak ik de jurken gericht op maat, al heb ik ook een voorraad in maatje 62-68, omdat kinderen vaak die maat hebben als ze gedoopt worden. Ik merk dat ik een van de weinigen ben die lange doopjurken verkoopt. En ik maak dus doopjurken uit trouwjurken Dat ik via WhatsApp bereikbaar ben, maakt de drempel laag en zorgt ervoor dat mensen op alle momenten bij mij terechtkunnen. Ooit werd ik op een zaterdagavond gebeld door een wanhopige man; hij had een stomerij en er was een doopjurk kwijtgeraakt. De communicatie was dusdanig beroerd verlopen, dat zaterdags bleek dat de jurk zondag nodig was. Hij is dus zaterdagavond nog een jurk komen halen ”

WAT KOST EEN GEMIDDELDE DOOPJURK?

„Meestal zo’n 80 tot 100 euro Wil je een luxe model met dure stof of veel handwerk, dan ben je rond de 300 euro kwijt, maar ik wil het echt voor iedereen betaalbaar houden.”

WAT IS VOOR JOU HET MOOISTE AAN DIT WERK?

„Mensen een plezier doen Vorige week werd ik gebeld door een Engelse klant die zei: „Morgen heb ik een doopjurk nodig ” Dan kun je je natuurlijk afvragen: „Waarom morgen, had je dit niet eerder zien aankomen?” Maar misschien bleek de familiedoopjurk ineens kwijt of zo. Ik vind het toch een uitdaging om dan mee te denken en te kijken wat er nog mogelijk is. Dat dienstbare zit, denk ik, wel in me Het is fijn om mensen blij te maken Ik kreeg eens een mail van iemand voor wie ik vijf jaar eerder een doopjurk had gemaakt Ze schreef dat hij inmiddels drie keer in haar eigen gezin was gebruikt en ook nog drie keer door een zus Heel leuk dat een klant die moeite neemt, dat geeft veel voldoening.

Als ik vertel wat ik doe, vragen mensen vaak: „Is daar nog vraag naar?” Dan kan ik antwoorden dat mijn klanten dat bewijzen Ik wil graag een positieve boodschap laten horen, dat er in tijden van kerkverlating nog hoop is voor het nageslacht, dat er nog gedoopt wordt, er nog kinderen rondlopen met een zegel op hun voorhoofd en dat de Heere niet loslaat wat wij dreigen kwijt te raken ”

ZIT JIJ ANDERS DAN ANDEREN BIJ EEN DOOPDIENST?

Lachend: „Nou, het valt me wel op hoe slecht zichtbaar de doopjurken vaak zijn. En ik mis het echt als er geen doopjurk is Dan ontbreekt er een belangrijk stukje symboliek. Volgens mij is het net als met een bruiloft: het gaat niet om de jurk, maar die voegt wel iets toe. Met de doopjurk geef je aan: Jongens, er gaat nu iets heel bijzonders gebeuren, dus we zijn ook bijzonder gekleed.”

Vraag de brochure M-V-X-Y aan en betaal alleen de verzendkos

Als je dochter liever een jongen is… verzendkosten

Wat is genderdysforie?

Waarom is er zoveel aandacht voor gender?

Wat is een bijbelse manier om hiermee om te gaan?

Bestel de brochure M-V-X-Y; over geslacht en gender, identiteit en cultuur via npvzorg.nl/ genderbrochure of via de QR-code hiernaast. De brochure is als boekje en als PDF verkrijgbaar. Voor meer informatie: info@npvzorg.nl of 0318-54 78 88

Foto Peter Gertenbach ©

12,5 jaar in Ede!

Toenemende hartslag

Daar zit ik dan Klamme handjes, het zweet op m’n rug. Ik heb straks een sollicitatiegesprek. Een paar maanden geleden hakte ik de knoop door: ik besloot te solliciteren voor een opleidingsplaats tot chirurg. En nu zie ik, dertig meter verderop, de kamer waar ik straks vijftig minuten lang kritisch bevraagd zal worden.

Hoor ik dit nou goed?

Vraagt hij waarom ik trekkers leuk vind?

Tien chirurgen staan informeel een praatje te maken Hebben ze het over mij?

Alle mogelijke vragen spelen door m’n hoofd Waarom wil je chirurg worden?

Denk je genoeg werkervaring te hebben? Wat zijn je kernkwaliteiten? Op welke manier heb jij laten zien dat je goed functioneert in teamverband? Wat zijn verbeterpunten?

Romke Rozema is chirurg in opleiding bij Medisch Centrum Leeuwarden.

Terwijl mijn hartslag gestaag lijkt toe te nemen, blader ik voor de onnodige zekerheid nog even mijn aantekeningen door De deur van de kamer gaat open Oké, daar gaan we „Welkom Romke, ben je er klaar voor?” De voorzitter van de sollicitatiecommissie drukt me de hand en met een ”mooiweerpraatje” weet hij me iets rustiger te krijgen Eerst een kop koffie en een voorstelrondje Iedere chirurg krijgt vijf minuten de tijd om me het vuur na aan de schenen te leggen. Willekeurig wijst de voorzitter de collega aan die mag beginnen

„Tja, Romke, ik heb je motivatiebrief en cv gelezen en ben nieuwsgierig naar een aantal zaken. Eerste vraag: Waar komt je fascinatie voor luchtgekoelde Deutz-oldtimers vandaan?”

Hoor ik dit nou goed? Vraagt hij waarom ik trekkers leuk vind?

Vraag twee: „Hoe vind jij dat we huidige stikstofcrisis moeten aanpakken?”

Het ijs is gebroken, de sfeer is gemoedelijk

Drie weken later krijg ik het verlossende telefoontje „Gefeliciteerd Romke, je bent aangenomen voor de opleiding tot chirurg!”

Wat een onwerkelijk moment Eindelijk gaat het gebeuren, ik mag gaan opereren Een nieuwe voedingsbodem voor nog veel columns in Terdege

Onder

ons

1.

D V 2 mei hopen onze ouders, Herman en Co Ploeg, 60 jaar getrouwd te zijn Namens de kinderen, klein- en achterkleinkinderen van harte gefeliciteerd en Gods zegen toegewenst Hopelijk worden ze verrast met vele kaarten: Jachtlaan 9C, 3772 RC Barneveld

2.

Lieve (o)pa en (o)ma, van harte gefeliciteerd met jullie 50-jarig huwelijk. Veel liefs van de (klein)kinderen Aletta Jacobslaan 168, 3903 WC Veenendaal.

3.

Op 26 april hopen Otto

Ippel en Lenie Ippel-Breedveld 50 jaar getrouwd te zijn Van harte gefeliciteerd en Gods zegen! Liefs van jullie (klein)kinderen. Graaf Willemlaan 3A 3341 CB Hendrik-Ido-Ambacht

4.

Onze lieve ome Ab en tante Annie van Duijn uit Katwijk waren op 5 april 60 jaar getrouwd Van harte gefeliciteerd en samen Gods zegen toegewenst. Hartelijke groet van Gijs & Henny, Nathan en Micha van Duijn.

5.

Onze lieve ouders en opa en oma, Jan en Joke van Dolder-Uittenbogaard uit Stolwijk, waren 18 april 55 jaar getrouwd Van harte gefeliciteerd en Gods zegen toegewenst van jullie kinderen en kleinkinderen

Voor ”Onder ons” kunt u een foto en een korte tekst inzenden: Onder Ons

Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn; redactie@terdege.nl

Let op: er kan een lange wachttijd zijn.

6.

Lieve vader en moeder, Omdat ik heel veel van jullie houd. Heb ik dit aan Terdege toevertrouwd

Op 22 maart was het 12,5 jaar geleden, dat jullie in het huwelijk zijn getreden Nog vele gezegende jaren

Dat de Heere ons nog voor elkaar mag sparen

Van jullie lieveling Ruben

7.

Woensdag 29 maart waren onze geliefde opa, W.K. Bolijn, en oma, H.N. Bolijn-van As, 60 jaar getrouwd Hartelijk gefeliciteerd namens jullie 23 klein- en 9 achterkleinkinderen en veel dank voor de goede zorgen. Gods zegen voor de toekomst Oudeweg 33, 4301 TC Zierikzee

8.

Wij willen graag onze ouders, André en Jacolien Grootkarzijn, feliciteren met hun 12,5-jarig huwelijk op 22 april Liefs van EvaLynn, Vincent, Lorena, Joël en de familie Hooikammer

De ouderzorg van futen is ontroerend mooi. Moeder fuut draagt haar prachtige zebra-kuikens mee op haar rug, terwijl vader naar verse vis duikt. Het jonge grut kan zelf al prima zwemmen, maar verkiest uiteraard het donsbed van moeder. Het is een warm en veilig nest.

Slaap, p, baby, slaap...

Volgens de boekjes slapen baby’s vijftien tot achttien uur per etmaal. Maar de praktijk is weerbarstiger. Wanhopig kun je ervan worden als ouder. Kun je iets doen, zodat niet alleen je kleintje slaapt, maar ook jijzelf aan je rust komt?

tekst: MARIJA VELDHOEN beeld: MARTHE KOK- ROUKENS

Uit onderzoek blijkt dat 10 procent van de ouders van baby’s van zes maanden te maken heeft met slaapproblemen bij hun kleintje Die kunnen variëren van het alleen maar doen van hazenslaapjes tot serieuze nachtbrakerij.

In haar praktijk als verpleegkundig babyconsulent komt Annette Westeneng het allemaal tegen. Hier lopen ouders volgens haar het meest tegenaan: „Moeilijk inslapen en weer heel snel wakker worden. Of een kindje doet veel hazenslaapjes van maximaal drie kwartier Andere baby’s komen ’s nachts nog veel om een voeding, terwijl dat eigenlijk niet meer nodig is.”

Tijdens haar werk als verpleegkundige neonatologie in het IJsselland Ziekenhuis merkte Annette hoe leuk ze het vond om ouders te ondersteunen en te adviseren. Daarom volgde ze de opleiding tot babyconsulente en richtte ze haar praktijk Passie4Baby’s op, zodat ze ouders ook in de thuissituatie kon ondersteunen Vaak heeft dat met vragen over de slaap van baby’s te maken.

REFLUX

Dat je veel vragen kunt hebben, ervoer Aline de Visser aan de lijve na de geboorte van haar derde kindje Van een soepele start was geen sprake. „Ze heeft in de kraamtijd dag en nacht gehuild. De eerste vijf dagen heb ik niet geslapen Toen begon het grote zoeken naar de oorzaak van het huilen.”

De kleine Maria bleek reflux te hebben, dat gelukkig aan te pakken was door de voeding in te dikken. Behandelingen bij de osteopaat bleken ook effectief. „Na vier maanden was het huilen grotendeels over Maar ze was nog steeds onrustig en had geen ritme. Als ik haar in bed legde, sliep ze soms een uurtje. Soms vijf minuten Soms een halfuur ”

Annette weet dat reflux vaak een spelbreker is als het gaat om goede slaap bij baby’s. „Alle baby’s hebben reflux Bepaalde vezels in de spieren zijn nog niet goed ontwikkeld, dus de sluitspier van de maag sluit nog niet zo stevig. Daardoor komt de voeding eerder omhoog Verder liggen baby’s veel en krijgen ze vloeibaar voedsel. Een halfuurtje rechtop

houden na de voeding helpt vaak Ook is het belangrijk om ze goed te laten boeren en ze niet te veel te voeden. Als een baby zich niet z lekker voelt, geven ouders vaak nog een beetj drinken. Daar krijgt de baby dan weer buikpijn van, waardoor hij gaat huilen. Baby’s die veel huilen, krijgen veel lucht in de buik, waardoor ze eerder darmkrampjes krijgen en weer meer gaan huilen en slechter slapen.” Alles hangt met alles samen dus

BRAK

Ondertussen trekt het slechte slapen ook zijn sporen bij de ouders van slaapweigeraars. Aline: „We zaten flink met de handen in het haar Het was een heel pittige periode Je bent gewoon op Helemaal brak door de gebroken nachten.”

Dat gevoel van intense moeheid herkent Fennieke van Winkelen Als ze moeder wordt van Livia, ontdekt ze al snel dat het meisje niets liever doet dan dicht tegen mama of papa aan slapen „Slapen was vanaf het begin een ding. Alleen als ze heel moe was, viel ze in haar wieg in slaap. Anders bij ons. Dat ging ook ’s nachts door Je moet gewoon door, je bent er voor je kindje. Maar het put je echt uit. We hebben maandenlang nachten gehad met maar drie of vier uur slaap Mijn moeder zei altijd: „Na zes maanden ben je een heel eind. Dan is het ergste achter de rug.” Maar de ellende is dat je van tevoren niet weet hoe lang het nog duurt. Als ik rondjes met haar liep, schakelde ik echt mijn emoties uit. Dan stelde ik me voor dat ik een stadwandeling maakte, bijvoorbeeld. Anders houd je het niet vol.”

Voor consulente Annette is het een bekend verhaal „Ouders worden heel moe en heel onzeker Als hun kindje slecht slaapt, hebben ze sterk het gevoel dat ze het niet goed doen.”

GEBORGENHEID

Niet alleen jezelf, maar ook je kindje gun je goede slaap Nodig is dat trouwens ook Annette legt kort en bondig uit waarom „Om indrukken te verwerken, om te ontwikkelen en om te groeien Slaap is essentieel ”

Maar slaap komt vaak niet vanzelf „Ontspanning, veiligheid, geborgenheid, een volle buik

en een rustige plek zijn basisvoorwaarden”, zegt Annette. En over die rustige plek: „Dat mogen meerdere plekken zijn, maar dan wel steeds dezelfde Het is prima om je baby een keer ergens mee naartoe te nemen, maar zorg dan dat je kindje lekker bij jou is.”

Veiligheid en voorspelbaarheid helpen om te ontspannen. Dat is iets anders dan een strak klokritme. Annette: „Ritme heeft niks met de klok te maken Ritme is dingen in dezelfde volgorde doen. Wakker worden, voeden, verschonen, kletsen, spelen, drinken. Op dezelfde plek, door dezelfde personen Door zo’n ritme bied je geborgenheid en veiligheid Je eigen plannen om van hot naar her te vliegen, kun je beter loslaten ”

SLAAPSIGNALEN

Baby’s vertellen zelf trouwens ook wanneer ze toe zijn aan een slaapje, weet Annette „Ik merk dat veel ouders geen idee hebben wat slaapsignalen zijn bij kinderen. Voor baby’s zit er maar een kort moment tussen moe zijn en oververmoeid zijn. Een vermoeide baby maakt stresshormonen aan, cortisol. En dat maakt in slaap vallen moeilijk Het perfecte moment om je kindje op bed te leggen, is bij de eerste slaapsignalen.” Annette somt ze op: „Gapen, wegkijken, grimassen trekken, in de ogen wrijven, jengelen, sabbelen op de handjes.” Valt een kindje dat op het goede moment in bed gelegd wordt, dan ook moeiteloos in slaap? Dat verschilt per kind en per situatie, weet Annette. „Maar je hebt in ieder geval voor goede slaapvoorwaarden gezorgd Als je je baby eraan went dat na een voeding, verschoning, kroelen en spelen, slapen in een bedje volgt, is leren slapen een stuk gemakkelijker ”

Niet elke baby geeft het duidelijk aan als hij moe is In dat geval kun je wakkertijden aanhouden (zie kader) Annette: „Wakkertijd is de tijd tussen dat het kind wakker wordt en weer gaat slapen. Hoe lang dat mag zijn, heeft veel te maken met hoe oud de baby is en hoe lang er geslapen is. Voor pasgeboren baby’s is de wakkertijd 45 minuten. Dan zijn ze echt weer aan een slaapje toe Als het kindje aan het einde van de wakkertijd geen slaapsigna-

len geeft, is het toch goed om het naar bed te brengen. Als het nog klaarwakker is, ga dan gewoon lekker zitten om het de kans te geven slaperig te worden Vaak denken ouders dat een kind meer prikkels kan verwerken dan het geval is. Een baby jonger dan zes weken heeft bijvoorbeeld echt geen babygym nodig ”

RITUELEN

Uiteindelijk trokken Aline en haar man bij het consultatiebureau aan de bel toen de slapeloze nachten hen te pittig werden. Een jeugdverpleegkundige deelde met hen de methode van dr. Estivill, die er ook van uit gaat dat een baby’tje gebaat is bij rituelen. „Lees het boek maar eens door en kijk wat je ervan vindt”, zei de verpleegkundige „Ik kan je wel zeggen: het is effectief.” Dat klonk Aline en haar man als muziek in de oren Ze las het boek van a tot z „Dr Estivill beschrijft dat we kinderen alles aanleren. Als er een bordje op tafel komt en het slabbetje om gedaan wordt, gaan we eten. Zo is het ook met slapen Hij raadt aan om een vast ritueel op te bouwen, zodat kinderen herkennen wanneer het tijd is om te gaan slapen en uit zichzelf in slaap kunnen komen ” Zo gezegd, zo gedaan. Na een slaapliedje en een schone broek stoppen Aline en haar man Maria vastberaden onder, met telkens dezelfde woorden: „Welterusten, je gaat nu lekker slapen.” „Als ze gaat huilen, ga je na een minuutje de kamer weer in en herhaal je dat Die interval maak je steeds groter. Van een minuut naar drie, dan naar vijf.”

Vanzelf ging het niet „’s Nachts was het vooral pittig, want ze sliep naast ons. De eerste nacht heeft ze veel gehuild, zeker wel een paar uur achter elkaar, en na een paar uur stilte begon ze opnieuw Je emoties vliegen alle kanten op. M’n man zei: „Pak haar nou maar, geef haar maar drinken ” Maar ik zei: „Nee, de methode zegt dat ze in een week doorslapen.” Dus dat kon ik er na al die maanden slaaptekort wel bij hebben. De tweede nacht ging iets beter De derde nacht sliep ze door. Toen maakte ik me daar weer bijna zorgen over. Het klonk te mooi om waar te zijn, maar het werkte dus echt ” Aline benadrukt dat het goed is om het boekje te

lezen en niet zomaar te beginnen „Deze methode kun je gebruiken vanaf zes maanden. Voor oudere kinderen werkt het ook goed.”

HUILEN

Een baby’tje laten huilen gaat tegen het gevoel van veel ouders in Toch is huilen niet per se erg, legt Annette uit. „Ouders die hun baby niet willen laten huilen, ontnemen hun kind ook de kans om emoties te uiten Als je zelf als volwassene helemaal vol met emotie zit door drukte of spanning, kan een huilbui opluchten. Huilen ontspant op een manier waar niets anders tegenop kan Als een baby een paar minuutjes huilt om in slaap te vallen, is dat normaal babygedrag. Dan kun je een kindje gerust alleen laten Speentje, aai over de bol, knuffeltje erbij Daar bied je troost mee Ik laat ouders soms ook op de klok kijken hoe lang ze hun kleintje laten huilen. Drie, vier minuutjes huilen is geen probleem En als je kindje echt overstuur is? „Dat is niet per se erg. Als je het dan maar niet alleen laat. Soms heeft een kindje het nodig om bij jou uit te huilen Vaak zie je dat een baby daarna contact zoekt en het hoofd kan neerleggen.”

Gewoon een nachtje laten huilen, was ook een advies dat Fennieke en haar man Mark kregen. „Alles wat we op internet konden vinden, hebben we geprobeerd Maar met dat advies kon ik echt niets. Zo’n klein hummeltje is 100 procent afhankelijk van je.” Mark voegt eraan toe: „Van laten huilen raakte ze alleen maar meer overstuur We hebben er geen spijt van hoe we het hebben gedaan.”

Hun dochtertje was alert en gevoelig en kon zich moeilijk ontspannen Zelfs in de kinderwagen of in de auto viel ze niet in slaap. Tot het kwartje ineens leek te vallen toen ze een maand of zes was Fennieke: „Ineens kon ik haar overdag in haar bedje leggen. Dan pruttelde ze even, maar ging ze wel slapen. Ze moest het echt leren, ze kon het eerder gewoon niet De nachten bleven wel pittig.” Met hulp van een slaapcoach kregen ze Livia uiteindelijk in een wat normaler slaapritme.

HOOP

Er is dus hoop voor kleine hazenslapers en nachtbrakers (en voor hun ouders) „In de meeste gevallen is er niets aan de hand met het kindje

Leeftijd en ”wakkertijd”

De belangrijkste informatie van babyconsulente Annette Westeneng op een rij:

SLAAPSIGNALEN

Gapen, in de oogjes wrijven, jengelen, wegkijken, rode wangetjes.

Huilen is een laat slaapsignaal, eerdere signalen heb je dan gemist.

WAKKERTIJDEN

Leeftijd

0-6 weken

6-12 weken

3-6 maanden

6-8 maanden

8-12 maanden

RITME

Wakkertijd 45-60 minuten 60-90 minuten

Zorg voor een vaste volgorde waarin je dingen doet. Een voorbeeldritme: wakker worden - voeden - verschonen - kroelen - ‘zelf’ spelen - naar bed bij de eerste slaapsignalen

ADVIES NODIG?

Kun je advies van een babyconsulente gebruiken?

www.babyconsulenten.nl

OPVOEDING

zelf. Ritme, rust, regelmaat en prikkelreductie geven bij bijna alle kinderen binnen twee weken resultaat”, zegt Annette Verd benoemt ze dat hulpmiddelen als inbakere het afspelen van ”white noise” ook goed k nen helpen „Ouders hebben vaak gewoon goed plan nodig. Ik bemoedig veel en beno de positieve dingen die ik zie. Ik geef veel leg, zodat ze het babygedrag leren begrijp Ouders kunnen het soms ook pittig vinden de werkelijkheid afwijkt van hun verwach gen „Maar het eerste jaar is gewoon pittig hard werken Daarna wordt het gemakkeli en gaat de baby in het ritme mee. Het is g om erop te vertrouwen dat het anders wor Hoeveel impact de slaapproblemen van M op Aline zelf hadden, merkte ze pas goed t het beter ging met Maria. „Nadat Maria w gaan doorslapen, kon ik slecht tegen aller prikkels, zoals licht en geluid. De huisarts zei dat het in de buurt van overspannenhe kwam, en het was reëel dat dit de ontladin was na het eerste halfjaar tobben met Mar Het eerste jaar van hun dochter is ook Mark en Fennieke niet in de koude kleren gaan zitten Fennieke: „Kinderen krijgen is een zegen, maar het leek soms een taboe te zijn wanneer we tegen mede-christenen zeiden dat we er toen niet van konden genieten. Alsof we dat niet mochten zeggen. Het is fijn als je kunt spuien dat het echt niet alleen maar leuk is. Het viel me op dat daar juist bij mijn niet-christelijke collega’s meer ruimte voor was ” Mark voegt eraan toe: „Mijn tip voor de omgeving zou zijn: accepteer dat mensen het zo pittig kunnen hebben dat hun sociale leven even op een laag pitje staat Het had geholpen als daar meer begrip voor was geweest ” Dat het anders wordt, hebben Mark en Fennieke gelukkig ook ervaren. Vlak voor haar eerste verjaardag sliep Livia zomaar vier nachten door. Vanaf dat moment ging het beter en konden Fennieke en Mark gaan genieten van een goed slapende dochter én eindelijk zelf heel wat uurtjes slaap gaan inhalen.

MEER WETEN OVER DIT ONDERWERP? ZIE PAG. 65 VOOR EEN WEBINAR MET YTJE ROZENDAAL, VAKDOCENT BABYVERZORGING.

Bewonder de mooiste

beelden van ZAND in Garderen

Heb jij een baby of peuter? Volg dan op 30 mei de online-bijeenkomst van Terdege!

Ytje Rozendaal neemt je mee naar de eerste duizend dagen van je baby. In die tijd vormt een kindje zich tot wie hij of zij is. Wat heeft je kleintje nodig? Wat kun je leren van moeders in de Bijbel? Natuurlijk gaat het ook over huilende baby’s en slapeloze peuters. Er is ruimte om zelf vragen te stellen.

DINSDAG 30 MEI OM 20.00 UUR

GASTSPREKER: Ytje Rozendaal, vakdocent ontwikkelingspsychologie in het mbo, werkte met jonge alleenstaande moeders en is zelf moeder van vijf kinderen. PRESENTATOR: Henrieke Hoogendijk

WEBINARPAKKET:

* Boek “Je baby verzorgen is ook opvoeden”

van Aline Hoogenboom en Joop Stolk

* Leuke verrassing voor thuis

* Deelname aan webinar

AANMELDEN: TERDEGE.NL/

PRIJS INCLUSIEF/EXCLUSIEF BOEK

Terdege-abonnees: € 19,95/€ 12,95

Niet-abonnees:

€ 23,95/€ 17,95

WOORDZOEKER

VERVOLGWOORDZOEKER DEEL 4 (SLOT)

P O T R O T S I V L A W U E I N N K

S L E V U E H O O R N I M M E R R IJ

A K K S R E G E L E O S N E T E K R

L IJ IJ IJ P E R K D C O L G E W IJ D S

M L B R L E G R O H R V IJ L R E A N

G R V S R B O C E T T H E K O M E A

E E E P K E E L T E K E N R E R G L

Z E R B M A T A D R E I D N A L I G

A H S T A A T S G S N L U S T L R E

N R P N T Z D T I O G I W U E E E W

G E R R G I U B K U E G Z O N E V O

E D E Z A T U I R S L D L E V F IJ N

J L I I H H J L N O E O R IJ S T E D

U E D C M O L A F O N M S T E I N E

I H U H N H O O G L O E D L E P S R

C L S G L E H C S E W T R O M M E L

H L I M D L D Z D D D A B O O M O A

E E D E E M A A N N A A T N O O W A

D G I M D K N A D O A L N S F E O B

R A E D I C E D E R R O E T N M T M

A H R G E L N N D G E F G K S E H I

A S B U G N D E E D I E R E N N C C

W T A E D N E D IJ N S E E W T I U N

R R R R N E G N I Z D E B E G G R G

E A E V R O M E N E D E R T R E V O

E F K L A N K N E R O K R E V T I U

© PUZZEL: DINY VAN LEEUWEN

Streep de 105 woorden uit de berijmde Psalmen 148, 149 en 150 weg in het puzzelhok Maak van de elf letters die overblijven nog een woord uit een van de genoemde Psalmen Ga vervolgens verder met de inzendopdracht.

RECTIFICATIE

Bij vervolgwoordzoeker deel 3 ontbrak ‘psalm 147’ bij de uitleg

AARDE

ALOM

BAZUIN

BERGEN

BLIJK

BOEIEN

BOOM

BRON

BUIG

CEDER

CIMBAAL

DADEN

DAMP

DANK

DIERBARE

DIEREN

EERWAARDE

EEUWIG

ENGELEN

FLUIT

GEBED

GEJUICH

GEWIJD

GEZANG

GLANSRIJK

GLOED

GLORIE

GOED

GRONDELOOS

GUNST

HAGEL

HARP

HEERLIJK

HEIDENEN

HEILIGDOM

HELDER

HEMELHOF

HEUVELS

HOOG

HOORN

IJVERIGE

JEUGD

JONG

KEEL

KETENS

KLANK

KONINKRIJK

LAND

LAST

LEEFT

LEGERS

LIED

LOF

LOOFT

INZENDOPDRACHT

U heeft nu vier oplossingen verzameld Neem van het eerste woord de eerste en de zevende letter Van het tweede woord de vierde, de achtste en de tiende letter Van het derde woord de tweede , vijfde en de negende letter Van het vierde woord de derde en de zevende letter. Maak van deze tien letters het oplossingswoord, waarover we zingen in Psalm 147 Zend het oplossingswoord uiterlijk 9 mei 2023 in Per e-mail: woordzoeker@terdege nl of per post: Terdege Woordzoeker, Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn.

PRIJZEN:

1E PRIJS: Een midweek of weekend in de maand juni of september in een blokhut (twee personen) bij camping “De Beukenhof” in het Drentse Tiendeveen (t w v € 180) Kijk voor een indruk van deze gezellige, christelijke camping op campingdebeukenhof.com, tel. 0619531948

2E PRIJS: Tijd om er weer fijn op uit te trekken Dan is deze hippe rugtas (t.w.v. € 39,95) een echte musthave!

3E PRIJS: Vrolijke gele vaas (t w v € 37,95),

4E T/M 9E PRIJS: Twee vrijkaarten voor de Terdege Zomerfair

10E T/M 12E PRIJS: Het boek ”Gezinsstilleven” door Gerjanne van Lagen

13E T/M 15E PRIJS: Lila kandelaar van Countryfield (t w v € 9,95)

Denk je wel eens na over een andere richting in je loopbaan en heb je hart voor mensen?

Ontdek de Welzijnsopleidingen van Hoornbeeck Connect. Onze opleidingen en trainingen zijn helemaal Hoornbeeck, maar dan voor studenten vanaf 21 jaar. Deo volente september 2023 starten verschillende welzijnsopleidingen. Welke past bij jou?

Onderwijsassistent

BBL niveau 4

Als onderwijsassistent ondersteun je de docent tijdens, voor en na het lesgeven

Locatie:

• Apeldoorn

• Gouda

• Rotterdam

Persoonlijk begeleider

Maatschappelijke zorg

BBL niveau 4

Je hebt interesse in mensen en je houdt ervan hen te helpen en te ondersteunen bij hun zorgen en problemen.

Locatie:

• Gouda

• Rotterdam

bekijk hier alle opleidingen voor Maatschappelijke Zorg,

Pedagogisch Werk en Sociaal Werk

Persoonlijk begeleider

Maatschappelijke zorg

BBL niveau 3

Je hebt interesse in mensen en je houdt ervan hen te helpen en te ondersteunen bij hun zorgen en problemen.

Locatie:

• Gouda

• Rotterdam

‘Onze jongste student is 21, de oudste 58’

Dagboek

Bij het opruimen van mijn bureau kwam ik een paar schriftjes tegen, waarin ik ooit ben begonnen om een dagboek bij te houden Een paar fragmenten:

5 november 1978 (ik was 21 jaar) „Vanmorgen een prediking gehoord over Hebreeën 4 vers 9: „Er blijft dan een rust over voor het volk van God ” Mocht er in mijn leven meer kennis zijn van eigen onrust. Meer diepe vernedering vanwege de zonde Ook meer verlangen om in die rust te mogen delen O, Hem te kennen, Die de rust Zelf is! Ik heb zelf na die prediking ook maar een preekschets geschreven. O, hoe diep gaat het dan: Onrust is eígen schuld. Maar ook: Nochtans geeft God rust aan hen die het niet meer weten „O, Heere geloofd zij Uw Naam, dat U het ook mij hebt willen schenken ” Zonet mocht ik ietsje zien van Jesaja 43 vers 25: „Ik, Ik ben het, Die uw overtredingen uitdelg en Ik gedenk uw zonden niet ” Eeuwig wonder van Goddelijk ontfermen: Dat Hij het ook mij schenken wilde. „O Heere, pas het opnieuw toe aan mijn ziel ” Vanavond ga ik naar ds Van der Poel ’k Hoop dat het goed mag zijn; dat het Woord zal doordringen in mijn ziel (Hebreeen 4 vers 12).”

De volgende dag: „Gisteravond was het preeklezen: 1 Petrus 5 vers 7: „Werp al uw bekommernissen op Hem, want Hij zorgt voor u ” Veel aan gehad Moge ik het ook maar in praktijk brengen. Mijn geloof worde vermeerderd. Vandaag op de universiteit ketterijen van prof H Berkhof besproken Wat verschrikkelijk, dat dat alles geduld wordt in onze diep vervallen kerk God geve mij veel gebed voor haar. Verder bezig geweest met Ezechiël 35: Gods oordeel over Edom: Wij zijn niet beter Wat een wonder dat het nog niet ook op mijn hoofd nedergedaald is O Heere, geef mij in het hart wat M’Ceyne zei: „Er staat geen heerlijker woord in de Bijbel dan: De zonde zal over u niet heersen ” Comrie ga ik nu lezen, het ABC Vooral over Psalm 32 vers 5 is zeer mooi! Vanavond gehoord over politicus Aantjes Hij had geen vlekkeloos oorlogsverleden Mijn hart is hieronder verkeerd gesteld Ook hiervoor hebben wij vergeving nodig „Wie van u zonder zonde is, werpe eerst de steen.” Als God mij niet vasthoudt, val ik nog dieper.”

Op 25 december van dat jaar: „De begeerte tot het ambt was bij mij niet iets van: ik zou wel (graag) predikant worden… Nee, de Heere hield mij in die tijd van de eerste liefde zo dicht bij Zich, dat ik mocht zeggen: „Heere, als ik geen predikant mag worden (als U niet wilt, dat ik predikant word), wil ik liever sterven dan leven ” Zo dicht leefde ik toen bij mijn hemelse Vader, dat ik het verschrikkelijk zou vinden het grootste gedeelte van mijn tijd te besteden aan niet-geestelijke zaken.”

Elspeet, Ds W Pieters

„Als ik geen predikant mag worden, wil ik liever sterven”

Tranen

Het is ergens halverwege de ochtend als er ineens tranen in mijn ogen opwellen. Ik laat los waar ik mee bezig ben. De tranen vertroebelen mijn zicht zo, dat ik tegen de muur aan op de grond ga zitten en het even laat gaan. Als ik opkijk, zie ik hoe Benjamin me van een afstandje aankijkt, vervolgens naar de bank dribbelt en aan komt lopen met een kleedje.

Hoe leg ik aan mijn peuter uit dat zijn vader en zijn broer niet meer hier zijn?

Dat legt hij over mijn benen, waarna hij naast mij komt zitten en het kleedje ook over zijn eigen benen legt Hij kijkt me aan en in zijn gezicht zie ik de verwondering om het feit dat mama huilt „Mama au?” „Nee lieverd, mama heeft geen au, mama is verdrietig omdat papa en Jona er niet meer zijn ” „Mama huilen ” „Ja, mama doet even huilen ” Hoe leg ik aan mijn peuter uit dat zijn vader en zijn broer niet meer hier zijn, maar er wel ooit waren? Hoe kan ik ooit uitleggen dat we hun lichamen begraven hebben in een kist onder de grond en dat dat de plek is op de begraafplaats waar we wekelijks samen naartoe fietsen?

Mathilde Beverloo (26), moeder van Benjamin (2), verloor haar man Sebastian (31) en hun zoontje Jona (2).

Ik weet niet hoe ik het hem kan uitleggen, omdat ik het eigenlijk zelf niet eens begrijp Steeds weer realiseer ik me hoezeer de dood niet bij het leven hoort, vooral als ik erover probeer te praten met Benjamin. Het is zo tegennatuurlijk om geliefden los te laten hier op aarde Vrede hebben met de dood van een geliefde hoeven we dan ook niet De dood is gekomen door de zondeval Het enige waardoor we vrede kunnen voelen met de dood van een geliefde, is het weten dat God stierf aan het kruis om de weg naar eeuwig geluk voor ons mensen vrij te maken Dat verzacht, dat troost Maar nog steeds maakt dat het hier op aarde niet gemakkelijker. Nog steeds weet ik niet hoe ik het Benjamin kan uitleggen. Evenmin weet ik hoe ik het als moeder alleen goed kan doen voor hem, met alle emotionele ballast ik meedraag Ik kan nu de pijn al voelen die hij op een dag zal ervaren, als hij beseft wat hij niet heeft. Ik geef hem de liefde mee die we als gezin van vier altijd voor elkaar hebben gehad En ik houd mezelf maar vast aan de volgende woorden: „Piekeren neemt de zorgen van morgen niet weg Maar wel de kracht van vandaag.”

WAT WAS ER MIS MET DE WEEK VAN DE LENTEKRIEBELS, DIE PROJECTWEEK OVER WEERBAARHEID, RELATIES EN SEKSUALITEIT, DIE ONLANGS IN HET BASISONDERWIJS WERD GEHOUDEN?

Ds. A.A. Egas, Damwoude

De kritiek op het lespakket dat door Rutgers wordt aangeboden en waar veel basisscholen gebruik van maken, richt zich op verschillende zaken. Zo protesteerde een moeder van twee dochtertjes bij de schoolleiding, nadat ze het informatiepakket had gelezen Ze wil haar kinderen, die in groep 1 en groep 5 zitten, tijdens de Week van de Lentekriebels thuishouden. Een van de redenen: „Ze noemen zelfbevrediging in het lespakket hetzelfde als neuspeuteren of boeren, want „dat doe je ook niet in het openbaar ” Dus mijn dochter moet dat dan ’s avonds in bed gaan doen?” Ze is niet de enige ouder die er zo in staat. „Waarom moet mijn kind, dat pas in groep 1, zit dit al weten?” vraagt de moeder zich af. Protest is er ook vanwege het feit dat een vrouwelijk orgaan wordt weergegeven 3D. Volgens Rutgers is het belangrijk dat leerlingen „(later) plezierige seksuele ervaringen kunnen hebben.”

De Bijbelse visie dat het huwelijk bestemd is voor een man en een vrouw, wordt afgewezen In het pakket kun je lezen dat normale seksualiteit, die tussen een getrouwde man en vrouw, niet het ideaal is Sterker nog, dit beeld moet worden bestreden. Het woord ”normaal” moet dan ook vermeden worden, aldus Rutgers, omdat het negatief kan werken, omdat je hiermee bevestigt dat er een norm is.”

De organisatie benadrukt dat „het belangrijk is om de leerlingen kennis te laten maken met lhbti+ begrippen en hun te vertellen dat je verliefd mag worden op wie je wilt.” Dit zijn slechts

enkele voorbeelden die laten zien hoe er in de wereld gedacht wordt over seksualiteit, hoe er gesuggereerd wordt dat je alles mag doen op dit gebied, als je het maar fijn vindt. Men wil op geen enkele wijze weten van normen; wat telt is: wat vind jij fijn?

Welke visie heb jij ontwikkeld? Vind je ook dat homoseksuele mannen of lesbische vrouwen de ruimte moeten hebben om samen te genieten van seksualiteit? Vind jij ook dat je seks kunt hebben voor het huwelijk? Verzet je je er ook niet langer tegen om naar porno te kijken, omdat iedereen dat nu eenmaal doet? Heb je het mooie denken over seksualiteit, zoals de Bijbel erover spreekt, ingewisseld voor het denken van deze tijd, waarin seksualiteit gedegradeerd wordt tot een pleziertje?

Denk biddend na over deze vragen Is de Bijbel voor mij leidend als het gaat over de intieme omgang tussen man en vrouw? Herken ik me nog in de reine vraag van de ondertrouwde

Maria: „Hoe zal dat wezen, dewijl ik geen man beken?” Ik hoop dat je wilt luisteren naar Psalm 119: Waarmee zul jij je pad, door wereldse onreinheid, zuiver bewaren? Gewis als je het houdt naar het heilig blad. Laat dan in je hart het gebed leven: „U zoekt mijn hart, mijn oog blijft op U staren Laat mij van ’t spoor, in Uw Woord aangewezen, toch niet dwalen.”

Zoek zo biddend in deze verwarrende wereld je weg te gaan en je zult mogen ontdekken dat daarin de ware vreugde en het geluk te vinden is.

Beleef het Oranjeconcert

Kijk op Koningsdag, donderdag 27 april, om 20.00 uur thuis mee! In de Basiliek in Veenendaal spelen militairen van de Regimentsfanfare

‘Garde Grenadiers en Jagers’ prachtige muziek. Met unieke beelden en geluidsfragmenten nemen we jullie mee naar de jaren 1940-1945. We sluiten af met het Wilhelmus.

Hoor een fragment van RADIO ORANJE uit de TWEEDE WERELDOORLOG, zing bekende VADERLANDSE LIEDEREN en psalmen en luister naar de INDRUKWEKKENDE MUZIEK van de Regimentsfanfare

‘Garde Grenadiers en Jagers’ De musici spelen o.a. ”EIN FESTE BURG IST UNSER GOTT” .

MUSICI: Regimentsfanfare ‘Garde Grenadiers en Jagers’

SPREKER: Ds J Kommerie, legerpredikant

ORGANIST: Martin Zonnenberg

Kijk online mee via terdege.nl/ concert SCHRIJF JE

Deze uitzending kunnen we mogelijk maken door uw bijdrage! Geef uw gift op terdege.nl/gift of scan de code.

KIJK MEE!

TWEELINGZUSSEN JANNEKE EN CORINDA

WERKEN ALLEBEI IN DE GEBOORTEZORG

HELPEN BIJ ELKAARS

BEVALLING

Ze zien elkaar meerdere keren per week en appen dat het een lieve lust is. Zeggen dat tweelingzussen

Corinda Doornhein-Meeuse en Janneke Drost-Meeuse (25)

uit Veenendaal vriendinnen zijn is een understatement.

Ze betrekken elkaar bij alle aspecten van hun leven.

Bevallen? Ook dat doen ze echt niet zonder elkaar.

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: TINEKE VAN DER EEMS

Hun eerste kindje kregen ze in 2021, een paar weken na elkaar De peuters scharrelen door het huis van Corinda, terwijl hun moeders op de bank zitten Lang rust krijgen die niet: Joah (2) en Marie (bijna 2) hebben er helemaal geen zin in om zelfstandig te spelen

Ze zijn bijna broer en zus, de kinderen van Corinda en Janneke. Elke week spelen ze wel een aantal keer samen

De kleintjes schelen maar twee maanden en twee dagen. „Het was een enorme verrassing voor ons dat Janneke en haar man kort na ons ook in verwachting bleken te zijn”, glundert Corinda

De twee hebben toch al een passie voor zwangerschappen en bevallingen Corinda is verpleegkundige op de kraamafdeling en de neonatologie, Janneke is verloskundige. Dus als ze ontdekken dat ze bijna samen opgaan bij het krijgen van hun eerste kindje, is de afspraak snel gemaakt Ze gaan bij elkaars bevalling zijn

En zo gebeurt het ook. Als Corinda met ruim 41 weken ingeleid moet worden, staat Janneke naast haar bed in het ziekenhuis. „Ik was net bij mijn broer op een verjaardag toen haar man Lucas appte dat ik echt moest komen. Ik heb de aangeboden koffie laten staan, heb geloof ik gemompeld dat ik niet lekker was en ben vertrokken.”

Als Janneke negen weken later zelf serieuze weeën begint te krijgen,

appt ze Corinda. Die laatste: „Wat is er nu mooier dan je tweelingzus naast je bed op een van de bijzonderste momenten in je leven?

Janneke: „Juist bij een bevalling is het prettig om mensen om je heen te hebben bij wie je je veilig voelt.”

ONAFSCHEIDELIJK

De twee zijn altijd al onafscheidelijk geweest. Terwijl ze niet eens zeker weten of ze wel eeneiig zijn. Janneke: „Onze moeder wist pas met zestien weken dat ze twee baby’s zou krijgen Na de bevalling hebben mijn ouders de placenta nog laten opsturen, want soms kun je daaraan zien of een tweeling eeneiig is. Maar daarover kwam geen duidelijkheid.”

Ze lijken op elkaar, hebben dezelfde bloedgroep en zijn ongeveer even lang. Maar er zijn ook verschillen Corinda: „Mijn gezicht is iets smaller dan dat van Janneke. Volgens mij ben ik ook 1 of 2 centimeter langer En Janneke droeg

vroeger een bril ”

Wel of niet eeneiig maakt voor hun band overigens geen verschil

Ze zijn elkaars beste vriendinnen

En pas als ze op de middelbare school allebei een ander profiel kiezen, komen ze in afzonderlijke klassen terecht. Corinda:

„Maar dan nog liepen we in de pauze altijd samen rondjes over het schoolplein. En als we gingen slapen, kletsten we net zo lang tot we alles besproken hadden Soms

hadden we het gevoel dat het voor vriendinnen lastig was om tussen ons in te komen ” Janneke: „Ook met feestjes zorgde dat voor uitdagingen. We werden óf allebei wel óf allebei niet gevraagd. Dat was soms wel een beetje frustrerend, want we hadden toch ook allebei onze eigen vriendinnen.”

Ze komen iets verder van elkaar te staan als Janneke op haar zestiende verkering krijgt Sjoerd, nu haar man Janneke: „Daarvóór waren we een twee-eenheid, door mijn verkering kwamen we iets meer los van elkaar ”

Corinda doet na de havo de opleiding verpleegkunde, Janneke begint met een studie verloskunde Geen slechte stap, denken ze, terugkijkend. Janneke: „We werden daardoor meer op zichzelf staande personen ” Corinda: „Ik kreeg de tijd om te ontdekken wie ik ben. En hoe ik in mijn eentje nieuwe vriendschappen moest aangaan ” Janneke: „Al heb ik je in die periode wel gemist. Eerder hielden we elkaar vaak scherp bij huiswerkopdrachten en in toetsweken. Op het hbo moest ik voor het eerst in mijn eentje een tentamenperiode ingaan.” Elkaar uit het oog verliezen doen ze echter niet. Daarvoor appen ze te vaak

SLECHTE SLAPERS

Hun kinderen Marie en Joah vinden elkaar op dat moment even minder aardig. Ze gillen en huilen. Hun moeders komen overeind om

de boel te sussen. Janneke smeert een boterham voor haar dochter, Joah gaat even alleen in de achtertuin spelen. Het leven met twee kleintjes begint nu pas wat rustiger te worden, verzuchten de moeders

Janneke: „Joah en Marie waren allebei vanaf de start heel slechte slapers Het eerste jaar was behoorlijk pittig, al was het fijn dat we elkaars ervaringen herkenden ” Corinda: „Bij een ander voel je soms schroom om te klagen, maar bij elkaar niet. We konden de kinderen bijvoorbeeld niet in elkaars huis laten slapen, want dat leverde alleen maar gehuil en oververmoeide kinderen op ”

Sinds december gaat het beter met hun peuters, zeggen ze. Janneke: „Nu zijn we heel flexibel We rommelen gerust in elkaars huis en leggen de kinderen bij elkaar op bed ”

Ze moeten er dan ook allebei niet aan denken dat ze niet bij elkaar in de buurt zouden wonen

Corinda: „Lucas en ik hebben na ons trouwen een tijdje in Renswoude gewoond, maar zijn later toch naar Veenendaal verhuisd Het is niet alleen dat Janneke hier woont, ook de rest van onze familie en die van onze mannen woont in Veenendaal. En we zijn familiemensen.”

MANNEN

Nu ze bij elkaar in de buurt wonen, is het contact weer even

Corinda: „Ik kreeg de tijd om te ontdekken wie ik ben”

hecht als in hun kindertijd. Misschien nog wel hechter. Vooral omdat hun huishoudens erg op elkaar lijken, met twee peutertjes. Corinda: „Het zou heel anders geweest zijn als Janneke was getrouwd en ik nog geen relatie had Dan waren we misschien verder uit elkaar gegroeid ” Janneke: „Maar we zijn drie maanden na elkaar getrouwd Wij in de zomer, Corinda en Lucas in de herfst. We kochten samen onze trouwjurken en deelden offertes van feestgelegenheden.” Hun mannen hebben er wel even aan moeten wennen, lachen ze, aan de band die de zussen met elkaar hebben. Janneke: „Toen wij net zwanger waren van Marie, hadden Sjoerd en ik bijvoorbeeld afgesproken het nog even geheim te houden Maar dat lukte mij niet bij Corinda. Niet dat Sjoerd daar moeilijk over deed, hoor. Onze mannen weten dat ze ons een beetje moeten delen. Bovendien is geboortezorg ons werk. We praten met z’n tweeën veel over ons werk Hoe kunnen we het dan niet samen over onze eigen zwangerschappen hebben?” Corinda: „Janneke had een kaartje voor ons gekocht Daarop stond: „Wat leuk dat jij straks een bol buikje hebt.” Ze had de woorden ”jij” en ”hebt” veranderd in ”wij” en ”hebben”. Ik heb dat kaartje nog steeds.”

Janneke: „Jij kon ons nieuwtje volgens mij bijna niet geloven.”

Dat ze veel bij elkaar over de vloer komen, heeft meer consequenties

voor de mannen. Janneke: „Soms dragen we per ongeluk dezelfde kleren In onze verkeringstijd stond ik eens bij het aanrecht, met mijn rug naar de kamer. Toen liep Lucas naar mij toe om me een kus te geven, denkend dat ik Corinda was. Gelukkig ontdekten we het allebei op tijd Maar onze mannen kunnen ons niet zo spontaan een knuffel geven als veel andere stellen.” Corinda: „Als ik bij Janneke boven ben om Joah op bed te leggen, zeg ik daarom altijd even tegen Sjoerd: „Janneke zit beneden, hoor ”” Janneke: „En als Lucas beneden komt terwijl Corinda boven is, dan zeg ik tegen hem: „Corinda is even Joah op bed gaan leggen.” Zo weten ze zeker wie we zijn. Het is gelukkig nog nooit misgegaan ”

Of de mannen er geen moeite mee hadden dat de zussen elkaar bijstonden bij hun bevallingen?

Janneke: „Lucas en Sjoerd vonden dat in het begin allebei wel even lastig Ze waren bang dat we te veel op elkaar zouden leunen en te weinig oog zouden hebben voor hen, en dat zij hierdoor minder konden betekenen Toch waren ze er, toen we het goed hadden afgestemd, uiteindelijk heel blij mee ” Corinda: „We wisselden elkaar af met praktische regeldingen en met het ondersteunen van de kraamvrouw ”

VERWARRING

Ze zouden het bij een volgende

bevalling zo weer op deze manier doen. Janneke: „Dat is bijna vanzelfsprekend Het zou eerder voor ons allebei gek voelen om er dan niet bij te zijn.” Corinda: „We weten van elkaar dat we een andere vrouw goed kunnen ondersteunen.”

Naast hun passie voor geboortezorg hebben ze samen een fotografiebedrijf. Dus hebben ze meteen ook maar foto’s gemaakt tijdens elkaars bevalling Eigenlijk zou Corinda wat meer op verloskamers willen werken en vaker bij bevallingen aanwezig willen zijn. Net zoals Janneke. Nu is ze als verpleegkundige vooral betrokken bij de nazorg van moeder en kind. „En ik miste zelf ook een stuk voorbereiding en begeleiding voorafgaand aan de bevalling.” Corinda is daarom vorig jaar gestart met het geven van christelijke zwangerschapscursussen Of ze het roer ooit om zal gooien en hetzelfde als haar zus gaat doen, weet ze nog niet „Verpleegkundige zijn is met een gezinnetje best handig.” Janneke: „Als verloskundige zit je veel meer vast aan bepaalde diensten en moet je op onmogelijke tijden de deur uit.”

Daarnaast zou het werken in één beroepsgroep voor de nodige verwarring kunnen zorgen. Dat is nu soms al zo Corinda: „Ik had eens een stel ontslagen uit het ziekenhuis.” Janneke: „Vervolgens kwamen ze bij ons in de praktijk

voor de nazorg Ik stelde me voor als verloskundige, maar ze keken me heel vreemd aan De man zei: „Ik dacht dat ik jou al kende?” Ik moest lachen en zei: „Nee, je hebt waarschijnlijk mijn tweelingzus ontmoet, die werkt op de kraamafdeling.” Waarop hij reageerde: „Het voelt nu helemaal alsof we jou al kennen Dat is nog eens een goede continuïteit van zorg.”

Corinda: „Ik heb ook een tijdje in het ziekenhuis in Amersfoort gewerkt. Ik begeleid niet zelfstandig bevallingen, en Janneke natuurlijk wel Toen collega’s Janneke aan het werk zagen, waren ze behoorlijk in de war.”

Dochtertje Marie is moe geworden en Janneke gaat even naar boven om het gapende en dreinende meisje op bed te leggen

Bij terugkomst ploft ze op de bank alsof ze thuis is. En dat is eigenlijk ook zo, zeggen ze Corinda: „We kennen elkaar door en door en kunnen helemaal onszelf zijn bij elkaar. Zelfs tijdens een bevalling, dus ” Janneke lacht Corinda: „Ik weet wat je wilt zeggen, maar dat is niet Terdegeproof.” De meiden

grinniken Janneke, grote glimlach: „Als je weleens in elkaars aanwezigheid naar de wc bent geweest ” Corinda, brede grijns: „...dan kun je ook bij elkaar bevallen.”

DIT IS DEEL 4 IN EEN SERIE OVER MEERLINGEN. OVER TWEE WEKEN DEEL 5.

Janneke: „Onze mannen weten dat ze ons een beetje moeten delen”

De leukste uitjes en (rommel)markten van Nederland

tekst: ALBERTA PAARDENKOOPER beeld: RENTAE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN, UNSPLASH

AFLEVERING 7

„U houdt eigenlijk van groezelig”, zegt de jongste dochter op een middag tegen me Ik houd m’n adem in en wacht wat er verder komt. Het klinkt namelijk als een beoordeling van m’n huishoudvaardigheden „Ik bedoel, u houdt van grijs en van oud. En kijk hier”, ze wijst naar de salontafel „zit een deuk, en hier een spijker” Aha! Bedoelt ze dat! Als er gevraagd wordt wat m’n stijl is, antwoord ik voortaan: „Groezelig” We zullen zien of er iemand is die dat snapt

Maar zo half april verandert die voorkeur een soort van acuut Ik begin in de kringloop te speuren naar Delfts blauw Bordjes Schaaltjes. Rood servies mag ook. Oude blikken, in oranje of rood-wit-blauw Kroontjes in allerlei soorten en maten Want rond Koningsdag is het zo leuk om een stukje ‘Holland’ in huis te halen

Dat kopje koffie smaakt niet anders, het is alleen net wat leuker uit een mooi Delfts blauw kopje Net zoals de oranje tompoes die onderdeel van de traditie is, gewoon net even wat leuker weghapt van een oud blauw bordje dat je na lang speuren op de onderste plank ergens achteraan in de kringloopwinkel vindt

Je wordt er vrolijk van Of wat dacht je van een blauw gebloemd schaaltje gevuld met ‘appeltjes van oranje’ op je aanrecht Zo gemakkelijk is het om dat Hollandse sfeertje voor weinig te maken

Dus hang die vlag uit (en als je hem nog niet hebt, kijk eerst eens bij de kringloop, meestal komen de vlaggen daar in april uit het magazijn tevoorschijn). Zet een bos oranje tulpen in dat enige wit met blauwe vaasje, pel je sinaasappel op het bordje met rode bloemetjes en drink een glaasje verse jus uit je blauwe glaasje op voet Leg de boeken over het koningshuis die je in de boekenhoek vond op tafel En hang dat oude tegeltje met ”Mijn schild ende betrouwen zijt Gij, o God mijn Heer” boven de piano Dan wens ik je een fijne gezellige vrolijke koningsdag. Hoezee!

Zoek op kleur. Bijvoorbeeld gericht naar blauw en rood servies. Een Hollands feestje, als je daarmee de tafel dekt! Kijk in alle hoeken, laat de kringloop je verrassen.

Tegenwoordig richten steeds meer kringlopen een tafel of een hoek op thema in. Wie weet scoor je wel een oranje sjaaltje (even wassen en voila!) voor naar het oranjeconcert.

De oranje tompoes hapt gewoon net wat leuker weg van een oud blauw bordje

TIP 1

TIP 2

✔

✔

✔

De Gezinsdag is onderdeel van de Week van het Gezin. Dit is een initiatief van GezinsPlatform.NL

Reformatorische vereniging voor ouders bij wie tijdens de zwangerschap of kort na de geboorte kind(eren) zijn overleden

Even praten? Vragen?

Naast onze openingstijden bent u o eventueel ’s avonds op afspr k v

Blaarkoppen II

De dokter heeft een oplossing voor mijn blaarkoppen. Hij zal ze leegzuigen De huid droogt dan in. Dokter haalt een flinke injectiespuit tevoorschijn – die dit keer gebruikt wordt voor het tegenovergestelde van wat-ie normaal doet. Ik weet niet of dat in medisch jargon een uitjectie heet, maar de geneesheer trekt zeer consciëntieus de blaarkoppen leeg.

Uitgaande van mijn eiwittekort bestel ik deze morgen twee gekookte eitjes bij het ontbijt en laat ze me goed smaken

In de gipskamer tref ik twee gipsmeesters „Tjonge wat een been!” zegt de één „En je hebt blaren Dat zijn geen kleine jongens”, zegt de ander Inderdaad En weer begin ik met een wijs gezicht het riedeltje dat men mij gisteren heeft geleerd aan deze mensen te vertellen Geamuseerd kijken ze me aan „Wie heeft je dat wijs gemaakt?”

Het zat B. Rekebeen niet mee, afgelopen voorjaar Hij maakte een val die grote gevolgen had. Deel 15. „Ik voel me gefopt”.

„De zuster van gisteren ”

Beiden schieten in de lach Ik voel me wat onzeker worden „Wij zien bij deze trauma’s bijna altijd dit soort blaren Dat heeft niets te maken met overgevoeligheid voor de brace. Die blaren kunnen prima onder het gips Daar voel je niets van Eerlijk gezegd vinden we het niet zo goed dat er in die blaren is geprikt. Dat geeft meer kans op infectie.”

Zo dan! Dat is weer een hele andere waarheid Beteuterd kijk ik voor me uit „En ik heb nog wel extra eieren gegeten ” De twee beginnen nog harder te lachen „O, en nog wat. Wij geloven dat u gewoon een soort van luxe gips moet hebben. Wat denkt u ervan?” Tja, eerlijk denk ik niet zo veel meer Ik weet gewoon niet wat ik moet denken Ik voel me een beetje gefopt, of zoiets Hoe het ook zij, ik stem aarzelend toe in hun plan. Twintig minuten later is mijn been op vakkundige wijze ingepakt in een soort van zeer soepel gips en heb ik een denkomslag gemaakt Ik heb geen huid die zich irriteert aan de stof van de brace Ik heb waarschijnlijk geen eiwittekort. Wat ik wel had, waren blaren met koppen, nu nog blaren zonder koppen

Zonder die koppen en met gips, mag ik naar huis

Ik heb nog wel extra eieren gegeten, zeg ik, en ze beginnen nog harder te lachen

Clafoutis met tomaten

Een clafoutis wordt meestal gemaakt met kersen. Dit keer een hartige variant met tomaten. Deze tomatenclafoutis is gebaseerd op een oud pioniersrecept. Heerlijk als lunch of warme maaltijd.

tekst: TEUNIE LUIJK beeld: UNSPLASH, TEUNIE LUIJK

Ingrediënten

VOOR VIER PERSONEN: * boter om in te vetten

* 500 g cherrytomaatjes * 8 eieren M * 240 ml volle melk * 125 ml slagroom (vetgehalte minstens

35%) * 50 g tarwebloem * ½ tl tijm * 1 tl zout * ½ tl peper * geraspte kaas naar smaak

Bereiding

* Verwarm de oven voor op 180 graden.

* Vet de quiche- of taartvorm dik in met boter

* Leg de tomaatjes in de vorm, met de kant van de steelaanzet naar beneden.

* Mix alle overige ingrediënten, behalve de kaas, tot een klontvrij beslag

* Giet het beslag bij de tomaatjes Doe het voorzichtig, zodat de tomaatjes op hun plaats blijven

* Bestrooi het geheel met geraspte kaas naar smaak

* Zet de quichevorm in het midden van de hete oven Pas op, het beslag is heel vloeibaar!

* Bak de clafoutis in circa een uur mooi bruin en gaar De clafoutis is klaar als het beslag ook in het midden gestold is

Een soort zusje

TEUNIE LUIJK

Pas appte mijn buurvrouw me dat ze zo’n leuke blog was tegengekomen: ”The Iowa Housewife”. Het lijkt wel een soort zus van je”, schreef ze. Nieuwsgierig nam ik een kijkje. En ja, wat een leuke blog! Helaas wordt hij niet meer bijgewerkt, maar het is wel leuk om hem te lezen. De recepten op dit soort blogs zijn vaak gebaseerd op oude pioniersrecepten.

Ze zijn heel eenvoudig: een cup van dit, een halve cup van dat...

Op de blog vond ik het recept van de tomatenclafoutis. Ik probeerde hem uit en herschreef hem naar een groter formaat. Voor wie niets heeft met cups, rekende ik alles om naar grammen en milliliters. De clafoutis is lekker als lunch of (met een salade) als warme maaltijd.

COMMANDANT ZEESTRIJDKRACHTEN ZOU ZO WEER TEKENEN

Op een opoefiets van Den Haag naar Den Helder

Ooit fietste hij van Den Haag naar Den Helder om te kijken of de Koninklijke Marine wat voor hem was. Niet wetend dat hij het tot Commandant Zeestrijdkrachten zou schoppen. Na zijn pensionering zit Matthieu J. M. Borsboom niet stil. ”Gekregen talenten moet je inzetten.”

tekst: RIEKELT PASTERKAMP beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

Vanzelfsprekend is de afspraak met Borsboom in het Marinemuseum in Den Helder, een plek met 500 jaar marinegeschiedenis De viceadmiraal buiten dienst woont in de marinestad en komt op de fiets. De dame achter de balie bij het museum herkent hem. Dat overkomt Borsboom vaker. „Sta je een haring te happen op de markt in de stad, slaat er iemand op je schouder: Ha admiraal, hoe gaat het?”

Borsboom is net terug van een pelgrimage naar Israël Hij liep vroeg in de ochtend de Via Dolorosa in de oude stad van Jeruzalem „Dat heeft een diepe religieuze betekenis. Je kent de verhalen van kinds af aan, maar het blijft allemaal abstract Als je er dan echt bent, is dat wonderlijk. De berg Thabor, het Meer van Galilea, Kana, de Jordaan We hadden nog willen lopen van Jericho naar Jeruzalem, maar dat is voor een volgende keer ”

RUYTER

De ontmoeting met Borsboom heeft plaats op een historische dag: de geboortedag (in 1607) van Michiel de Ruyter, een van de grootste zeehelden van Nederland. De avond voordat Borsboom in 2010 ‘baas’ van de marine werd, liep hij naar de Admiraalszaal van het Paleis van de Koninklijke Marine Voor een enorm schilderij stond hij oog in oog met De Ruyter, zijn verre voorganger. „Dan besef je dat je een kleine schakel in een heel lange keten bent ” Borsboom heeft iets met De Ruyter. Hij voer ooit op de Hr.Ms. De Ruyter waarvan het brughuis op het terrein van het Marinemu-

seum staat, weet feilloos schilderijen over de zeeheld te duiden en is lid van de stichting Michiel de Ruyter. Ieder jaar in februari organiseert deze club, samen met de Hongaarse ambassade, een herdenking in de Nieuwe Kerk in Amsterdam waar het gebalsemde lichaam van De Ruyter in maart 1677 is bijgezet. De grafkelder gaat dan open

De gevierde admiraal overleed op 29 april 1676 aan boord van zijn toenmalige vlaggenschip Eendragt in de Baai van Syracuse aan wondkoorts. Dit was het gevolg van een verwonding die hij opliep toen zijn rechterbeen en een deel van zijn linkervoet door een kanonskogel werden getroffen. Het lichaam is niet compleet; de ingewanden van De Ruyter bleven achter in Italië. De stichting Michiel de Ruyter heeft met hulp van Borsboom –als president van het Apostolat Militaire International is hij kind aan huis bij het Vaticaan– de exacte begraafplaats van de ingewanden getraceerd. Nabij die plek wordt een plaquette aangebracht Volgens Borsboom was de zeeheld een zeer gelovig mens. ”Soli Deo Gloria” was zijn motto ”

KEURING

Borsboom is zelf rooms-katholiek Zijn ouders woonden in de katholieke enclave ”op Scheveningen”. Later verhuisden ze naar een nieuwbouwwoning aan de rand van Den Haag, waar Matthieu in 1959 werd geboren Naar eigen zeggen startte hij op zijn tiende met vrijwilligerswerk. „Talenten die je hebt gekregen, moet je inzetten voor de maatschappij Op mijn 26e was ik voorzitter van de

„Mijn vrouw heeft meegemaaakt dat er vijf familieleden tegelijkertijd op uitzending waren, dat is heftig“

parochie met drie koren en 200 vrijwilligers Stuur dat allemaal maar eens aan.”

Eigenlijk wilde de jonge Borsboom biochemie gaan studeren, maar een vriend van hem ging naar de marine. „Ik wilde dus ook maar eens gaan kijken en ging op een opoefiets van Den Haag naar Den Helder. Dat beviel goed, dus op voor de keuring Daar zag ik mensen met een rode bies op hun broek die nogal geïnteresseerd waren in mij Zeker omdat ik vertelde fanatiek aan bergbeklimmen te doen. „Zo meneer Borsboom, u werkt dus graag met uw handen”, kreeg ik te horen Ze wilden me richting het Korps Mariniers hebben. Maar ik wilde gewoon varen.”

Borsboom trad in 1978 aan als adelborst bij het Koninklijk In-

stituut voor de Marine en ging drie jaar later varen, op de Hr Ms Tromp. Hij voerde voor het eerst het bevel over een schip toen hij eind 1998 naar Hr Ms Tjerk Hiddes werd gestuurd, waarna hij tussen 1999 en 2001 drie jaar het bevel voerde over Hr Ms van Speijk Uiteindelijk schopte hij het tot viceadmiraal en werd hij in januari 2010 Commandant Zeestrijdkrachten Dat hield hij bijna vijf jaar vol.

In 2013 vierde de Koninklijke

Marine haar 525-jarig bestaan

Precies in een tijd dat er stevig moest worden bezuinigd. Bij de aftrap van de feestelijkheden gaf viceadmiraal Borsboom een schot voor de boeg richting toenmalig minister Hennis van Defensie De Commandant Zeestrijdkrachten

benadrukte dat zeevarende naties in het verleden soms zeeslagen verloren door te grote bezuinigingen op de vloot. De marine had volgens Borsboom in de geschiedenis „met maximale inzet en minimale middelen” continu leren aanpakken

KINDEREN

Borsboom is getrouwd met Ernie Borsboom-Miga. Het echtpaar heeft drie kinderen, die allemaal bij de Koninklijke Marine zijn gegaan Sterker nog: de oudste dochter trouwde met een zeeofficier, de jongste met een marinier „Mijn vrouw heeft meegemaakt dat er vijf familieleden tegelijkertijd op uitzending waren. Dat is heftig De oudste kinderen riepen toen ze zes of zeven jaar waren al

dat ze naar de marine wilden. Ik heb ze gewezen op de alternatieven. De marine is prachtig, maar je bent zeker tien jaar van je carrière weg, op zee of op missie Als je jonge kinderen hebt, vraagt dat veel. Tegen die vaders en moeders zeg ik dan ook altijd: als je terugkomt van het varen, geef dan alle tijd aan je gezin.”

In 2015 ging Borsboom met ”functioneel leeftijdsontslag” zoals pensionering bij Defensie heet. Hij zegt zich bewust niet publiek meer met de marine te bemoeien. „Je ziet mij niet als admiraal buiten dienst in talkshows op televisie een conflict duiden. Of in kranten zeggen dat het anders en beter moet. Buiten dienst staat voor ”bek dicht”, heb ik ooit geleerd van aan landmachtgeneraal. Graag zet ik mij maatschappelijk in Het grootste goed dat we in Nederland hebben is Vrijheid, met een hoofdletter Instituties staan onder druk: politiek, journalistiek, kerkelijk, maatschappelijk. Er is geen respect meer Verruwing neemt hand over hand toe De kettingzaag gaat in het bouwwerk van de vreedzame samenleving. Daar maak ik mij zorgen over Waar zijn we in beland?”

BIJBEL

Via het vfonds –waar hij voorzit-

ter is van de Raad van Bestuur–wil Borsboom „samenbrengen en samenbinden.” Missie van het vfonds is om „vanuit de lessen getrokken uit oorlog en conflict, bij te dragen aan een sterke democratische rechtsstaat en een vreedzame samenleving ”

Het Apostolat Militaire International, een internationale katholieke organisatie waar duizenden christelijke militairen wereldwijd bij zijn aangesloten, biedt volgens Borsboom ook kansen. „Hoe breng je het zwaard en de Bijbel bij elkaar? Kijk nu naar Oekraïne. Het zijn christenen die christenen bevechten, bijna met de Bijbel in de hand. Reken maar dat de Heilige Stoel achter de schermen van alles probeert om dit conflict te beëindigen, maar tot nu toe helaas vruchteloos.”

De vitale zestiger zou zo weer tekenen voor de marine. „Geen seconde twijfel. Je ziet wat van de wereld Maakt avonturen mee Aan boord is het een grote familie. Als je zes maanden, 24 uur per dag, zeven dagen per week met elkaar op pad bent, leer je elkaar wel kennen. Een mens kan maar beperkt toneel spelen. En als je dan ’s nachts op de brug naar de sterren staat te turen, worden er geen commando’s gegeven, maar praat je met elkaar Over het leven.”

„Je ziet mij niet als admiraal buiten dienst in talkshows een conflict duiden of in kranten zeggen dat het anders moet”

Bloemen in schaaltjes en kommen

Met behulp van een bloemsteekbol kun je zelfs in kommen of schaaltjes een paar losse bloemen zetten. Combineer verschillende soorten en hoogtes voor een bijzonder effect.

tekst: LEONI VAN DER EEMS beeld: TINEKE VAN DER EEMS

* Bloemsteekbollen (online verkrijgbaar in verschillende vormen en maten, ook wel kenzan genoemd)

Met een paar bloemen heb je al een prachtig effect

* Bloemen en/of groen naar keuze

* Bloemenschaartje

* Schaaltjes (kom, bord of mok) waar de bloemsteekbollen in kunnen staan

Een bloemsteekbol of kenzan is een metalen prikker waar je bloemen of takken op kunt prikken Hij is speciaal bedoeld voor het bloemschikken De prikker werkt handig, en het leuke is dat je dankzij de bloemsteekbol ook bloemen kunt zetten in wijde schalen, kommen, borden of mokjes. Door het gewicht van de bol blijven de bloemen stevig staan Met een paar bloemen heb je al een prachtig effect

* Kies een mooie mix van kleuren en bloemen Bijvoorbeeld een combinatie van een statige bloem, zoals de roos, en frivole bloemen, zoals witte dille, tulpen, ranonkel, scabiosa

* Neem de bloemsteekbol en prik een mooie lange bloem naar keuze in het midden

* Maak een mooie compositie met de andere bloemen. Het hoeft geen keurig recht bloemstuk te zijn en de bloembol hoeft ook niet helemaal volgeprikt te worden. Prik de bloemen of het groen naar eigen idee en stijl op de bloemsteekbol

* Voor een speels effect is het leuk om de bloemen wat korter te knippen Knip de bloemen niet schuin, maar recht af. Zo blijven ze goed staan. Het is het mooiste om in hoogtes af te wisselen en de bloemen niet symmetrisch

te schikken

* Zes tot zeven bloemen of takken zijn voldoende voor een bloemsteekbol van 40/46 mm om een eenvoudig bloemstuk te maken met een prachtig resultaat

* Tevreden? Zet de bloemsteekbol in een mooie kom, schaal of mok.

* Giet er een laagje water bij, zodat de bloemsteekbol onder water staat Voeg eventueel wat bloemenvoeding toe, zodat de bloemen langer goed blijven

* Zo kun je bloemen in meerdere schaaltjes en kommen schikken en combineren

Pijnlijk

Ik ga op pad met de deurwaarder Als een deurwaarder beslag gaat leggen en woningen gaat ontruimen, stelt de wet dat de burgemeester mee moet om de belangen van haar inwoners te behartigen. De burgemeester kan zich laten vertegenwoordigen door een hulpofficier van justitie. In die hoedanigheid ben ik erbij.

Politieagent Johan

Dubbeldam en ambulancechauffeur

Jan de Vries

schrijven om de beurt een column

Er staat een ontruiming van een huis op de planning vanwege een huurschuld van 10 000 euro De huurder heeft gisteren nog een laatste voorstel gekregen Als hij 1000 euro zou betalen, zou de ontruiming niet doorgaan Hij heeft hier niet op gereageerd De deurwaarder toont me de toestemming van de rechter en we drukken op de bel Er wordt niet opengedaan De slotenmaker, die in zo’n geval altijd mee is, boort het slot uit en we gaan naar binnen Het lijkt alsof de huurder nog maar net de woning heeft verlaten De keuken staat vol met vieze vaat, er hangt kleding over een stoel; alles ziet eruit alsof er die morgen nog geleefd is Eerst maar eens kijken of de man misschien nog ligt te slapen. Maar nee, er is niemand aanwezig. We kunnen de huurder, die als enige staat ingeschreven in dit huis, ook op geen enkele manier te bereiken Het is niet mogelijk dat hij niets van de ontruiming weet. Aan de beslaglegging/ontruiming gaat immers een hele procedure vooraf

De ontruimploeg komt binnen met een stapel verhuisdozen en pakt alles in De goederen die enige waarde hebben, worden apart gehouden. Veel wordt weggegooid Terwijl de ontruimploeg bezig is, valt mijn oog op een foto van een klein, vrolijk mannetje van een jaar of 5 Erbij staat een gedichtje: „Lieve papa, / Omdat ik klein ben en jij groot / klim ik bij jou op schoot / en fluister zachtjes in je oor: / Je bent mijn liefste pappie, hoor ”

Deze huurder is dus ook vader Hij zal een papa voor zijn zoontje willen zijn met een eigen thuis. Pijnlijk. Zoiets weggooien doe je niet. Ook al vertegenwoordigt het geen financiële waarde De foto gaat in een doos met spullen die worden opgeslagen Hopelijk krijgt hij weer ergens een plekje

De keuken staat vol met vieze vaat, er hangt kleding over een stoel

jaar

samenbinden

Het voelt als de dag van gisteren. Toch is het op 30 april alweer tien jaar geleden dat koning Willem-Alexander werd ingehuldigd in de Nieuwe Kerk van Amsterdam. Hoogste tijd voor een analyse. Hoe heeft hij het gedaan? En wat is er de afgelopen periode veranderd?

tekst: JOSINE DROOGENDIJK beeld: PPE

Met een slecht rapport thuiskomen is niet zo leuk, maar aan het hof liggen ze niet wakker van een onvoldoende meer of minder De traditionele Koningsdagenquête over de populariteit van de Nederlandse monarchie wordt achter de schermen weliswaar uitvoerig bestudeerd, maar de dalende cijfers zorgen niet direct voor code rood Dat heeft vooral te maken met het startpunt. Rond de inhuldiging was maar liefst 78 procent van de Nederlanders voor de monarchie. 78 procent! Dat dit ongekend hoge getal zou gaan dalen, werd toen al wel gezien als een vanzelfsprekendheid. Dat de lijn sinds 2021 opvallend hard naar beneden duikt, wordt –terecht of onterecht– los gezien van het functioneren van de koning. Het vertrouwen in de regering, de politiek en andere gezaghebbende partijen neemt af, en daarmee ook het vertrouwen in de monarchie, zo wordt er geredeneerd

VERANDERING

Op 30 april wordt er op Paleis Huis ten Bosch dus gewoon feest gevierd Dat mag ook wel, want in het afgelopen decennium is er heel veel werk verzet. Wel vijfendertig staatsbezoeken, twintig streekbezoeken, honderden werkbezoeken en nog veel meer ontvangsten passeerden de revue. Op een paar

uitzonderingen na verliepen ze vlekkeloos Een hele prestatie, zowel van de koning als van het team om hem heen. Ruim voor de inhuldiging werd er overigens al nagedacht over de invulling ervan Zo besloot Willem-Alexander, in samenspraak met zijn adviseurs, dat niet ieder bezoek officieel en formeel zou moeten zijn. Juist onaangekondigde, informele bezoeken zouden hem dichter bij het volk en de inhoud brengen. Wie kijkt naar de koninklijke agenda op koninklijkhuis nl, ziet inderdaad een verandering met tien jaar geleden. Jubilea en openingen worden keurig aangekondigd, maar een groot deel van de binnenlandse werkzaamheden wordt zonder toeters en bellen uitgevoerd Dat hij daardoor ook minder zichtbaar is, neemt de koning blijkbaar voor lief

EIGEN INBRENG

Per jaar komen er op Paleis Noordeinde honderden uitnodigingen binnen van allerhande organisaties Ongeveer vijf procent krijgt een ”ja” terug Daarmee zit de agenda van de koning nog niet helemaal vol Dat moet ook niet, want Willem-Alexander wil ruimte behouden voor eigen inbreng. Vindt hij een onderwerp belangrijk, zoals de onrusten in het AZC in Ter Apel, dan kan hij daar –uiteraard in overleg– een

kijkje komen nemen. Een van de onderwerpen waarbij de koning zich nauw betrokken voelt, is het slavernijverleden van Nederland. Op Paleis Noordeinde worden met regelmaat betrokken personen en organisaties ontvangen om te spreken over dit onderwerp. Dat Willem-Alexander koning is van de landen Aruba, Curaçao en SintMaarten speelt hierbij ongetwijfeld een rol Op deze eilanden speelt het thema nog meer dan in Nederland. Zijn werkzaamheden voor het Oranje Fonds brengen de koning van Groningen tot Limburg. Op het paleis wordt op een digitale landkaart de verspreiding van de bezoeken bijgehouden. Idealiter krijgen alle provincies ieder jaar koninklijk bezoek Zeker in coronatijd was de realiteit soms wel wat anders. Veel bijeenkomsten vinden immers plaats in een paleis, hoofdkantoor of congreszaal Die vind je nu eenmaal eerder in hartje Den Haag dan in Lutjebroek Maar waar hij ook is, de koning houdt zijn drie kerntaken gelukkig helder voor ogen. Aanmoedigen, vertegenwoordigen en verbinden Of om het met zijn eigen woorden te zeggen: „Ik zie voor mezelf sowieso een rol: samenbindend, vertegenwoordigend aanwezig te zijn en aanmoedigend te zijn in de Nederlandse samenleving En ook daar te zijn voor degenen die het nodig hebben.”

De betrokkenheid van de koning bij de MH17-ramp in 2014 wordt breed gewaardeerd. Willem-Alexander zelf noemt dit een van de moeilijkste momenten uit zijn koningschap.

De viering van 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden wordt in september 2015 afgerond.

Bij de inhuldiging op 30 april 2013

hebben de meeste

Nederlanders veel vertrouwen in de koning.

In de zomer van 2013 verliest de koning zijn broer. Prins Johan Friso overlijdt op 44-jarige leeftijd aan de gevolgen van een ski-ongeluk.

Koningin Máxima wordt op 17 mei 2021 50 jaar

Vakantie actie!

Al plannen gemaakt voor Kongingsdag of de meivakantie? Kom gezellig naar Molen de Zwaluw en geniet in de maanden mei en juni van onze spectaculaire pannenkoeken actie

Molen de Zwaluw, Batterijenweg 19, Kesteren, molendezwaluw.nl

Het RD heeft oog voor de ander en houdt me bij de les.

Gerjanne | Moeder en onderwijsassistente

De een leest graag persoonlijke verhalen, de ander zoekt verdieping bij het nieuws

Maar allemaal hebben we behoefte aan goede, evenwichtige en eerlijke informatie. Aan zicht op het Bijbelse perspectief in ons bestaan.

Het RD wil helpen verder te kijken dan jezelf RD, de krant voor het hele verhaal.

Scan mij

Het RD is er ook voor jou. Ga naar rd.nl/terdege

Ontdek het RD 4 weken lang vanaf 4 euro

Kinderpannenkoek naturel

Tijdens zijn toespraak ter gelegenheid van 75 jaar Bevrijding in 2020 staat de koning vanwege de coronapandemie bijna alleen op de Dam.

Precies 20 jaar nadat ze elkaar hier voor het eerst ontmoetten, vliegen Willem-Alexander en Máxima in mei 2019 terug naar Sevilla, nu samen met hun drie dochters.

Zijn werkzaamheden voor het Oranje Fonds brengen de koning van Groningen -zoals hier in september afgelopen jaar- tot Limburg.

Net als zijn moeder 30 jaar eerder, treedt koning Willem-Alexander toe tot de Orde van de Kouseband. Juni 2019.

Feest in december 2021: kroonprinses Amalia wordt 18 jaar.

SPELREGELS

1. Elke goede oplossing levert punten op Hebt u vragen over puzzelaantal e d , stuur dan een aan uzelf geadresseerde, gefrankeerde retourenvelop mee

2. Zolang de antwoorden nog niet in Terdege staan, kunt u uw puzzeloplossingen inzenden (eventueel twee afleveringen tegelijk)

3. Eén inzending per abonnementadres

4. Wie in totaal 200 punten heeft, ontvangt een prijs Overgebleven punten (staan vermeld achter de naam van de winnaar) gaan mee naar de volgende ronde

5. Stuur oplossingen op één briefkaart (gebruik alleen een envelop als u een gefrankeerde retourenvelop meestuurt)

naar: Miranda van der Hart, Kersenweg 1

A 4416 PT Kruiningen of naar puzzelbox@ kliksafe nl Vermeld de puzzelnummers en uw adres

6. Zendt u voor het eerst in, zet dan ‘nieuw’ op uw briefkaart

7 Prijswinnaars verliezen hun punten als ze een jaar niet hebben ingezonden Ze beginnen dan weer met nul punten

A-16 BIJBELSE PUZZEL (2 PT)

Hieronder staan namen van koningen De letters van elke naam zijn gehusseld Maak er de goede naam van en zet hem daarna in de puzzel In de verticale balk zal dan een gedeelte van een tekst ontstaan uit Jesaja

1 Jeuh, 2 Mehaareb, 3 Esbaa, 4 Dakezie, 5 Rimo, 6 Ahakiep, 7. Vadid, 8. Ajofast, 9. Jamoereb, 10. Semaans, 11. Kizhia, 12 Hakep, 13 Jakimjo, 14 Saloom, 15 Hammene, 16 Ziazu 17 Moan

Inzenden: het gedeelte van de tekst die ontstaat op de verticale balk, en de vindplaats.

E-16 WOORDPUZZEL (1 PT)

Zoek bij elk woord uit de eerste rij een woord uit de tweede rij. Zet er een letter tussen en maak zo een nieuw woord.

Inzenden: het woord dat ontstaat op de toegevoegde

B-16 KRUISWOORDPUZZEL (2 PT)

Horizontaal: 1 vracht, 5 vervoersmiddel, 10 gewicht, 12 tussenvoegsel, 13 vet, 15 vaartuig, 17 knaagdier, 19 deel van een boom, 20 koekje, 22 stel, 23 voordelig, 25 Filistijnse plaats, 27 beer, 29 lichaamsdeel, 30 zoom, 32 vogel, 33 Turkse titel, 34 onzin, 36 tak, 38 muzieknoot, 39 onwetend, 40. belofte, 42. titel, 43. muziek voor draaiorgel, 44. achter, 46. snavel, 47 boom, 48 familielid, 49 zangstem, 51 fraai, 53 mand, 54 gewicht, 56 slot, 57 zet, 58 strelen, 60 bekwaamheid, 61. vriend, 64. kledingstuk, 66. vreemde munt, 67. dandy, 69 kleur, 71 rivier, 72 verbond, 73 deel van het gezicht, 75 kraag, 76 onlangs, 77 enorm

Verticaal: 1. sluwe streek, 2. schilderij, 3. visnet, 4. vervoersmaatschappij, 6 doorzichtig, 7 mak, 8 gebruik, 9 logé, 11 toom, 14 doorgang, 15 bank, 16 lijm, 18 Europees land, 20 bejaard, 21. boom, 23. stuf, 24. waagstuk, 26. snel, 28. oppervlaktemaat, 30 Afrikaans land, 31 fluitend, 33 stadion, 34 sleutel, 35 vooral, 37 walvisolie, 39 zoon van Jakob, 41 pel, 45. naslagwerk, 48. reportage, 50. touw, 52. naamloos, 53. nota, 55 kleed, 57 kuil, 59 kloosterlinge, 60 automerk, 62 vogel, 63 voormalig eiland, 64 Bijbelboek, 65 rustteken, 67 rij, 68. belasting, 70. toer, 72. vis, 74. naschrift, 75. lengtemaat.

Inzenden: de woorden die ontstaan op de cijfers 23-40-67-21-12-3-75-18-37-35-47-38-55 61-20-59-77-44-9.

D-16 KOPPELDOORLOPER (2 PT)

De laatste letter van een woord is de eerste van het volgende Het aantal letters van een woord staat tussen haakjes achter een regel

1 smelten – dronkaard – oorsprong – hoofddeksel (6-6-5-3), 2 op zekere plaats – geraamte – mosvlakte (6-6-7) 3 epiloog – deskundige – dialect (6-6-7), 4 drinkgelag – aker – oplosmiddel – mannelijk dier (5-5-7-3), 5 dringend – hooimaand – begin – soort stof (6-5-5-4), 6 vlieg – Arabische vorst – lus – sorry (4-55-6), 7. soberheid – schuldige – vis – opening – flitstrein (7-5-3-3-3), 8 zwemvogel – benul – Bijbelboek – keur (5-5-5-5), 9 opgeld – presentabel – vreemd – bek (45-5-6), 10 vrucht – korte afstand – garen (6-8-5), 11 heel veel – edik – kroost –strekking (4-4-6-6), 12. dag – waskuip –verrukking – tijdperk (6-5-6-3), 13 mistig – gras – branieschopper – insect (7-55-3), 14. geweldig – veel – tussenkamer – stadium (5-5-6-4), 15 leiding – vrucht –model – boosheid (5-5-5-5)

Inzenden: de Vlaamse levensregel die ontstaat op de gekleurde hokjes verticaal.

C-16 ZIGZAGPUZZEL (2 PT)

1. reptiel, 2. verwanten, 3. deel van een bloem, 4 armoedig, 5. groei, 6. innemend, 7. natuurramp, 8. zoetigheid, 9. schone schijn, 10. olifant, 11. beginneling, 12 vleermuis, 13. Hebreeuws dialect, 14. 2e huwelijk, 15 afbeelding, 16. wegverharding

Oplossingen

A-14. 1 moeder, 2 rietstok, 3 kruisten, 4 nacht, 5 tijd, 6. doornenkroon, 7. nieuw, 8. wacht, 9. twee, 10. edik, 11. kruis, 12 spons, 13 speer, 14 rechtvaardig, 15 Golgotha, 16 aardbeving, 17 Gethsémane, 18 engelen, 19 nut, 20. tempel, 21. lijnwaad, 22. dag, 23. graf, 24. feest. Op de sterretjes: Hij is opgestaan, Hij leeft

B-14. Horizontaal: 1 zone, 4 dupe, 8 vuur, 10 Iers, 12 lid, 13. fok, 15. RTL, 16. bol, 17. getal, 19. sap, 21. re, 22. kazemat, 24 al, 25 edder, 27 crepe, 29 orde, 31 shag, 32 Ens, 33 dra, 34 bak, 36 opoe, 38 spar, 41 Horeb, 44. index, 46. eb, 47. lazaret, 50. SP, 51. elk, 53. tabak, 54 MTO, 55 ink, 57 kat, 58 kus, 59 earl, 61 ante, 62 paar, 63 tros

Verticaal: 1. zuil, 2. oud, 3. nr., 5. ui, 6. per, 7. erts, 8. vloed, 9 motel, 11 slaap, 13 fez, 14 kam, 16 brem, 17 gard, 18 lach, 20 plek, 22 kerspel, 23 Trabant, 26 donor, 28. egard, 30. Ede, 31. sas, 35. thee, 37. obat, 39. piek, 40 expo, 42 oblie, 43 rabat, 45 Estse, 48 zak, 49 rat, 52 knap, 54 muts, 56 kra, 58 kno, 60 la, 61 ar. Palmzondag.

C-14 1 Terah, 2 hetze, 3 Efeze, 4 eiwit, 5 trust, 6 toetje, 7 elemi, 8 idool, 9 leges, 10 sirene, 11 Eslov, 12 vrees, 13. steno, 14. Olst, 15. taal, 16. lepra, 17. aplomb, 18 Bali, 19 imker, 20 raad, 21 drama, 22 Atahlia, 23 ad hoc, 24 chalet, 25 toch, 26 hamei, 27 impact, 28 toorts, 29. stop. ”Tetelestai”, dat is: het is volbracht.

D-14 Gezegend paasfeest

E-14. aardmassa, predikant, griesmeel, rammelaar, sabbatdag, eindstrijd, muggenhor, baanveger, melodrama.

Winnaars

200 punten: E G Polinder, Nunspeet (2); J Veijer-Balder, Staphorst (5);

1000 punten: A Verbeek-Veldhuizen, Veenendaal (6); 2400 punten: J.A.C. de Koning, Waddinxveen (1);

2600 punten: H Veld-Legemate, Nieuweroord (6); 3200 punten: T de Kloe, Gameren(7); 3400 punten: T. de Groot-de Vries, Nieuw-Lekkerland(4);

3600 punten: J K den Besten-van Egdom, Veenendaal (6); 3800 punten: A W v d Vlies, H I -Ambacht (6);

4200 punten: M Boogert-Donker, Goudriaan (1); 5400 punten: E.Slager, Staphorst (3); C Louter-van Steensel, Moerkapelle (2); J Jelier-v d Berg,

Capelle a/d IJssel(3); 5600 punten: M van Driesten, Nijkerkerveen (2); H Boon, Harderwijk (0); 5800 punten: A M Korevaar-de Bruijn, Sliedrecht (0); 6000 punten: C van Wijk-van Helden, Zeist (4); 6200 punten: K Kuijers, Staphorst (5); M Zwerus, Moerkapelle(2); N van Dijk-vd Bosch, Canada (17); C v d Bosch, Nieuwer Ter Aa (12)

Wilt u bij uw volgende oplossingen aangeven welke prijs u wilt? U kunt kiezen uit:

• ”De klacht van een zondares”, door Catherine Parr;

• ”Brieven van een lieve moeder en oma”, door Mary Winslow;

• ”Vrijheid door het Evangelie”; door Wilhelm Busch;

• ”Een hartelijke nodiging”, door Thomas Boston;

• ”Vergeving!” door Jeroen Kriekaard;

• ”Schuurtjesvolk”, door Huib de Vries;

• ”Kleur het jaar door Kleurplaten bij de christelijke feestdagen”, door Linda Bikker;

• ”De sterkste band”, door Geesje Vogelaar-van Mourik;

• ”Schuilen in de schaduw”, door Nelleke Wander

Meer informatie: www debanier nl

Inzenden: de woorden die ontstaan op de hokjes met een sterretje.

„Sinds 1987 bedenken en maken wij met Prestige print- en signproducten. Denk aan belettering en interieurdecoraties, productpresentaties, autobelettering of buitenreclame. Daarmee werken we in het hele land, maar ook lokaal met bijvoorbeeld drukwerk voor families en bedrijven, textieldruk en relatiegeschenken

Mijn vader deed vroeger als huisschilder al weleens reclameklussen en dan hielp ik hem. Dat was leuk: allebei een kant van een busje beschilderen en dan kijken wie het eerst klaar was. Reclame was nog een ondergeschoven kindje toen, maar er bleek wel veel behoefte aan, mensen gingen het belang ervan inzien

Het beroep is in de loop van die jaren bizar gegroeid. Ik begon met een potje verf en een penseel, nu staan hier achter de grootste printers en plotters. Van lichtreclames tot prints voor landelijke fototentoonstellingen en het monteren en bezorgen doen we ook allemaal zelf

Een van de allereerste klussen was meteen een heel leuke: we mochten twee grote zuilen bestickeren, toen Koningin Beatrix met Koninginnedag 1988 een bezoek aan Genemuiden bracht. Verder printten we ooit het grootste monopolybord ter wereld: 440 vierkante meter, een wereldrecord. Tot de klanten behoren een landelijk bedrijf als T-mobile maar ook bijvoorbeeld plaatselijk Breman Techniek, voor wie we meer dan honderd bussen per jaar bestickeren.

Op verjaardagen gaat het best weleens over Prestige, maar dan vaak over bijvoorbeeld een grappige anekdote Soms is het als familie samenwerken weleens lastig, maar er is in elk bedrijf weleens wat. En de kracht van de familieband is dat je een akkefietje ook altijd weer snel oplost met elkaar. Wat dat betreft zijn we nogal nuchter en van het aanpakken.

Een leuk voorval: Ooit moest ik naar een beurs in München om daar voor een klant een stand in te richten ’s Morgens vloog ik erheen met een koffer vol stickers, maar op de terugweg werd ik door een groep politieagenten uit de rij bij de douane gehaald en in een kantoor neergepoot. Met een serieus gezicht openden ze m’n koffer en daar kwam toen de stickerföhn uit: die hadden ze in de scanner aangezien voor een wapen. Het was zaterdag en gelukkig heb ik toen nog net op tijd de laatste vlucht gehaald ”

„Wij zijn nuchter, en van het aanpakken”

tekst & beeld: Niek Stam

Aflevering 15 serie familiebedrijf

Familie Van Rees / Genemuiden / Prestige reclame / prestige.nl / Op de foto: oprichter Einbert van

g p Rees vooraan, met v.l.n.r. zoon Bernard, zoon Anne, schoonzoon Matthias van der Meulen en echtgenote Wilma van Rees-Beens.

Kunstmatige wijsheid

„Hij kan dus gewoon het verschil tussen de Ger Gem en de Ger Gem in Ned uitleggen, hè?” Enthousiast vertelt mijn broertje wat het softwareprogramma ChatGPT allemaal vermag. Ik loop nog niet direct warm. Wie kan de gevolgen overzien als we ons als samenleving uitleveren aan kunstmatige intelligentie? Mijn broertje ziet echter vooral voordelen.

„Schrijf een column van 400 woorden voor een christelijk magazine over het gebruik van ChatGPT”, sommeert hij Het resultaat is een bloedeloos verhaal, dat ik zelf nooit zo geschreven zou hebben Gelukkig maar Jans interesse is evenwel gewekt Hij legt ChatGPT allerlei strikvragen voor, en ik moet toegeven dat het programma over het algemeen met vrij slimme antwoorden komt Maar als Jan vraagt of de HSV volgens de GBS een betrouwbare vertaling is, gaat het na twee alinea’s grondig mis: „De GBS zal eerder kiezen voor een meer traditionele vertaling, zoals de NBG51 ” Hm, het programma heeft leren schrijven op basis van miljoenen teksten, maar de StandVastig zat blijkbaar niet in het repertoire.

Neline is getrouwd en moeder van Martha (9), Abel (7), Jolijn (6), Reinout (4) en Sifra (1).

Toch ziet Martha genoeg mogelijkheden „Schrijf een kinderlijk werkstuk van tien bladzijden over antisemitisme”, typt ze. Er komt een prachtig samenhangend verhaal uitrollen, dus Martha zit al te glimjuichen achter het scherm „Die hoofdstukindeling kan ik sowieso goed gebruiken!” glundert ze Maar dan loopt het systeem ineens vast, zomaar, halverwege een zin over complottheorieën. Leve de haperende techniek!

„Mag ik nu eens?” vraag ik „Ik ben wel benieuwd hoe hij het vierde rijk uit de droom van Nebukadnezar uitlegt ” Pas opperde iemand tijdens een Bijbelstudie dat de benen en voeten van het beeld misschien wel verwijzen naar de islamitische wereld Ik heb het leem en ijzer altijd horen uitleggen als het Romeinse Rijk, maar vanuit oosters perspectief is het niet eens zo gek om aan de islam te denken. ChatGPT komt desondanks meteen met de Romeinen op de proppen, maar tekent daar wel bij aan dat er meerdere interpretaties mogelijk zijn De tekst sluit af met een wijze raad: „Het is altijd goed om verschillende bronnen te raadplegen.” Ik had het niet beter kunnen zeggen.

„Die hoofdstukindeling kan ik sowieso goed gebruiken”, glundert Martha

Volgende keer

9 MEI 2023

Niets missen van Terdege?

Neem nu een abonnement!

In de nacht van 6 op 7 mei 1998 belde Kees van der Staaij zijn ouders rond halfdrie wakker: de SGP had tóch een derde zetel behaald. D.V. 19 mei zit hij -inmiddels als nestor- 25 jaar in de Kamer. Terdege stelde 25 vragen aan hem.

Deel 1 in een serie over roeping: ”Horen en gehoorzamen”. Uit de ruim twintig beroepen die hij ontving, nam kandidaat Jan de Kok in 2017 dat van het vergeten Westkapelle aan.

Deskundigen en vrijwilligers van de Pauluskerk zetten zich dag in dag uit met veel passie in voor daklozen en verslaafden in hartje Rotterdam. Zo ook straatarts Huub de Weerdt.

Ze kunnen elkaar stevig plagen, maar als het erop aankomt gaan Robbert, Reinette en Gerrine voor elkaar door het vuur. De drieling Koster is ook op volwassen leeftijd nog steeds hecht.

Terdege is een reformatorisch familieblad en verschijnt elke twee weken Terdege is een onderdeel van Erdee Media Groep (EMG) EMG legt van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnee)overeenkomst en om u te informeren over producten en diensten van EMG

Het is de stad van Koelman en Van Dale Een vesting in Zeeuws-Vlaanderen. Waar gestreden werd tegen de Spanjaarden en tegen losse zeden in de zeventiende eeuw, en waar Van Dale werkte aan zijn Groot woordenboek van de Nederlandse taal. Op naar Sluis.

Postadres: Terdege, Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn

Bezoekadres: Laan van Westenenk 12, 7336 AZ Apeldoorn

Telefoon (algemeen): 055 - 5390333

Fax: 055 - 5419318 E-mail: redactie@terdege nl

Directie: ir C Heutink

Hoofdredactie: dr ir S M de Bruijn

Bladmanager: Jeannette Zeeman-van Grol, tel 055 - 5390333

Chef-redacteur: Gisette van Dalen-Heemskerk, tel 055 - 5390333

Redactie: Jacomijn Ariakhah-Hoekman, Martijn den Hollander, Annemieke Fieret-van den Berg, Huib de Vries

Vormgeving: Marthe Kok-Roukens, Jendy Pieterse, Esther Karman-Rap

Abonneeservice: tel 055 - 5390300, e-mail: abonneeservice@erdee nl

Advertenties: Tel 055-5390499, e-mail: advertentie@erdee nl

ISSN: 1382-9076 Giro 719 502 (Erdee Media Groep)

Druk: Damen Drukkers bv Werkendam

Abonnementsprijs: maandincasso € 9,60

De 40e jaargang loopt tot 1 oktober 2023

Abonnementen kunnen op elk moment ingaan

Opzegging: Een maand voor einde abonnementsperiode, bij voorkeur telefonisch via Abonneeservice

Adreswijzigingen: Schriftelijk drie weken vóór ingangsdatum

Aansprakelijkheid: Terdege is op geen enkele wijze aansprakelijk voor producten en diensten die aangeboden worden door adverteerders in deze Terdege

Dit geldt ook voor de integriteit van de adverteerder Meer info: terdege nl; erdeeservice nl

Het is verboden Terdege zonder toestemming op te nemen in, of ter beschikking te stellen van een leesportefeuille Terdege is op geen enkele wijze verantwoordelijk voor de kwaliteit of integriteit van producten en diensten die in de advertenties worden aangeboden

Voor alle in deze uitgave genoemde toekomstige data geldt Deo volente

Terdege in braille, grootletter en digitale vorm: Terdege is in braille, grootletter, digitale en in gesproken vorm verkrijgbaar bij Bibliotheekservice

Passend Lezen, tel 070-338 15 00,

E-mail: klanten@passendlezen nl, Postbus 84010, 2508 AA Den Haag

gaat over de visserij