„Ik heb in mijnleven geleerd datergeen andereweg is dan dienaarboven”
Gast onder onbereiktevolken
Als kind wilde Hans IJsselsteinalhet Evangelie brengen aan onbereikte volken. In 2017 ging die wensinvervulling.
Over IQ en EQ
Wie bereiktermeer? Eenemotioneel intelligente persoon of een gevoelloze persoon?
Verstandelijkbeperkteouders Jolanda Doornbos: „Jekomafdrukt een grotestempel op je als kind. En ik werdgeassocieerdmet mijnouders.”
Mattheüs 25:10b
Meditatie
De deur
„De deur werd gesloten.” Korte, maar betekenisvolle woorden. Wij lezen ze in de gelijkenis van de tien maagden. Het beeld is echt oosters: een bruiloft is aanstaande. Tien vriendinnen van de bruid wachten halverwege het huis van de bruid en bruidegom op het ogenblik dat die laatste, omringd door zijn vrienden, aankomt Gewoonlijk is het zo in Israël dat de bruid naar de woning van haar aanstaande man wordt geleid. De Heere Jezus keert ditmaal de verhoudingen om: de bruidegom komt naar de bruid. Dit zal in werkelijkheid ook weleens zijn gebeurd, maar wij begrijpen natuurlijk waarom de Heere hier het beeld omkeert: op de jongste dag zal de grote Bruidegom naar Zijn gemeente komen, niet andersom. Er ligt in deze gelijkenis een schat aan onderwijs. We kunnen die hier niet uitputtend behandelen. Slechts enkele dingen. In de eerste plaats wijst Christus ons er hier op hoe weinig verschil er kan zijn tussen wijze en dwaze maagden. Uiterlijk was er geen enkel verschil. Wat een aansporing en waarschuwing voor ons, om de grond voor leven en sterven toch niet te zoeken in onze uiterlijke levensopenbaring. Het grote onderscheid ligt in hetgeen ín de vaten zit. Daar is bij de wijze maagden olie, en bij de dwaze... niets! Zij dachten wel toe te kunnen met wat olie in de lámpen; als die maar brandden, was het goed...
Hoe ernstig vermaant Christus ons hier tot nauwkeurig zelfonderzoek. Alles, ja alles blijkt in deze gelijkenis te gaan om de olie in de vaten. Wat is dat, olie in de vaten? Olie ziet op het hartvernieuwende, levendmakende werk van Gods Heilige Geest. Daarop komt het aan Waar het om gaat, is dit: sommigen zullen schíjnen deel te hebben aan de Geest van Christus, zonder dat zij ooit aan de weet kwamen dat hun grond voor de eeuwigheid tekortschoot. Zulken zullen „beginnen buiten te staan” als de Heere komt. Wanneer komt de Bruidegom? Op de jongste dag, maar ook wanneer het sterven wordt. Dan zal de deur worden gesloten Dat betekent dat die deur tot op dat ogenblik was geopend! Ook dát moeten we overwegen. De deur is nog niet gesloten. Het is als bij de ark van Noach: al die lange en vele jaren dat Noach bouwde aan de ark en predikte, stond de deur van het middel ter behoudenis open. Toen de wateren kwamen, sloot de Heere achter hem toe. Haasten wij ons dan, om onzes levens wil!
TEKST: DS. A. MOERKERKEN, CAPELLE A/D IJSSEL
WITTEBROODSWEKEN duren bij ons 3 maanden...
Ben je PAS GETROUWD of hoop je komende periode in het HUWELIJKSBOOTJE te stappen? Dan hebben we een MOOI CADEAU voor jullie! Je ontvangt namelijk 6NUMMERS van Terdege GRATIS!
TROUWKATERN:
Ds. A.T. Vergunst over de drie geheimen van een goed huwelijk
Erwin Hout:
Wil je Terdege langer blijven lezen, dan ontvang je 40%KORTING op een half jaarabonnement
Of lees een jaar lang Terdege met 50% KORTING! Waar wacht je nog op?! Bekijk de voorwaarden op onze site
Voorwoord
Overvliegende vogel
Alle draaiboekenten spijt, verloopteen trouwdag soms niet zo vlekkeloos als je hoopt. Pashoorde ik eenverhaal van een stelletjebij wiehet leukeVW-busje al vroegopdedag alle dienst weigerde Tijdensdefotoshoot kreegdebruid vervolgens de volle laag vaneen overvliegendevogel.Als bruidspaar moet je danwel even schakelen... Welofgeen pech;het blijft in iedergeval eendag om nooitmeer te vergeten.
Soms krijgenwedevraag:waarom schrijvenjullieelk jaar over trouwen? Hetisénblijfteen mooi thema. Een oproep op Instagramvoor trouwfoto’s vanhet afgelopenjaarleverde ruim honderdinzendingen op.Een selectie daarvanvaltindit nummertebewonderen. Overigensgaandeartikelen over ditonderwerp niet ten kostevan de inhoud vandegewoneTerdege.Het trouwgedeelte is een extratoevoeging. Dusvoor lezers dieniet in ditthema geïnteresseerdzijn, blijvenergenoegandere lezenswaardige artikelenover.
Zo bezochtcollega Huib de Vriesvoor de serie: ”Hoe is hetnumet...?” ErwinHout. Zijn levengingopnieuw door diepedalen.Ook hetinterview metJolanda Doornbos vind ik aangrijpendenindrukwekkend.Zehad ouders dieerwel waren, maar er niet voor haar konden zijn
gisette@terdege.nl
PS: De komende maanden valt er weer veel te beleven met Terdege: Terdege Live, Terdege Thuis (een webinar over zelfvertrouwen) en twee concerten. Blader snel door voor meer informatie!
92
100
18
Verlangen om onbereikte volkeren het
Evangelie te brengen
64
50
124
BEZINNING
02 Meditatie
10 PIONIERS
In elk gesprek een zaadje strooien
35 BIJBELSTUDIE
Het groteavondmaal
36 Ogenblik
38 DS. C. SONNEVELT
„Het is een pijnlijke misvatting, zeker voor singles, dateen ongehuwde zijnofhaar bestemming mist”
135 Jouw vragen
ONTSPANNING
08 Contact
43 Feuilleton Jenthe
45 Concerten vanTerdege
46 Onderons
58 OOG IN OOG
Bosuil
123Terdege Live
124 CULINAIR
Onweerstaanbareappelkanjers
137Terdege Thuis
145 Puzzels
150 Wonen op nummer 40
MENSEN
26 JOLANDA DOORNBOS
„Ikwist als kind niet datmijnouders verstandelijkbeperktwaren”
50 ERWIN HOUT
„Hoe het ook gaat,wezijnin Gods handen”
114Psychologie
128 Historie
140 Koningshuis
TROUWEN
64 GRANDEUR IN ANTWERPEN
BruidsfotograafJan vandeMaat speelt metlicht
74 HUWELIJKSLEVEN
De geestelijke band tussen man en vrouw is de allerdiepsteband
86 HUWELIJKSREIS
Eenbed als een plank
92 BRUIDSWERK
Bruiden uitUddel weten Elsbeth vanAsselttevinden
96 Draaiboek
100 Zo trouwden wij
108 DIY
COLUMNS
25 Arien
49 Romke
57 Abigaïl
111Oude meesters
121 Jolanda
127Uit de pastorie
133 B. Rekebeen
139 André
153Alette
”En loop niet ’s wereldswijsheid na, datnietuw schatverlorenga” (MaartenLuther)
Contact
INSTAGRAM &FACEBOOK
Binnenkort schrijvenwe over Zutphen. We vroegen: welkeplekken en adresjes in Zutphen zijnechte aanraders?
JEANNETTE97ADAMS:
Bakkerij Jolink. Heerlijk schepijsmet slagroom onder in het hoorntje.
JOKEROZENBEEK: Ga vooral koffiedrinken bij De Pelikaan! Eenleuk, nostalgisch winkeltje
MARRITSLOOIJER: De LibrijeindeWalburgiskerk.
JANNIEGREVENGOED: Wij zijnerpas nog geweest. De (smalle) straatjes met prachtige panden.
VERWEIJTRUDY: De quiltwinkel vanPetraPrins metDutch Heritagestoffen.
JANSONTWERPFABRIEK: HortaBloembindersaan de Lange Hofstraat.
IIRENE_VD_W: Eetcafé MAÏS. Als je voor vegan durft te gaan.
MAARTEN_EBB: Varen met de Berkelzomp.
XJOANNEWESTERINK: Sani (lunch) en museum winkel Het Snoepje.
NIENKEPATER: De Librije.
BETTINAWILTINK: Alles in Zutphen is fantastisch. De Wijntorenopde Marktistof.Ende Walburgiskerk is schitterend.
TROUWE ABONNEES
Terdege zet vijftrouwe abonnees in het zonnetje als dank voor hun jarenlange abonnement.
G.M. Aarnoudse-Moerland uit
Tholen
L. Ammeraal uit Kortenhoef
G. vanLuttikhuizen uit Wekerom
L. vandeVelde-de Bakker uit
’s-Gravendeel
J.H.E. Sterk uit Garderen
Zij krijgen een cadeau toegestuurd.
Een je reac reda Jage jes re he n S t m-
nieuwsbriefmaak niet alleen voor de cties, maaronlineacteur Karoliende ervindt de berichtdie na hetverstunbinnenkomen wel etleukst! Lees je de nieuwsbrief nogniet? Schrijf je in via terdege.nl/nieuws.
„Trouwen leek me uitgesloten. Mochteen vrouw erdoorheen zien, dan zouden er zéker geen kinderenkomen.Dat warentweevan de weinige zekerheden die ik had, achteraf toch minder zekerdan ik meende.” Lees hetinterviewmet Erwin Hout, pag. 50
NIEUW IN DE WEBSHOP
Op de Familiedagen vlogen ze onze kraamuit als warme broodjesoverdetoonbank:de nieuwe kerstkaarten. Op zoek naar moois vanTerdege? Kijk op terdege.nl/shop.
KAARTJE VOOR
De trouwe conciërge van het Hoornbeeck College in Apeldoorn, Frans Bostelaar, heeft een ernstige beenbreuk. Zichtweg 19,8075 CN Elspeet.
Edwin en CostianaBaggerman hebben bij een fietsongelukbotbreuken opgelopen. Sikkel 29, 3341
RV Hendrik-Ido-Ambacht
Waarom zetten we voor doop en avondmaalvaak het woord”heilig”?
Lees hetantwoord op pag. 127.
„ER STAAT EEN MÉNS MET EEN ZIEL VOOR JE. ZO KIJK IK NAAR IEDER DIE IK ONTMOET.”
„Gaat dan henen, onderwijst al de volken”, luidt de opdracht van Jezus. Biddend en zoekend probeert de echtparen Bayense en IJsselstein en de anoniem blijvende Anne het Woord te zaaien. Als pioniers, in gebieden waar nog weinig tot geen christenen wonen.
Pionieren in Kirchroa
Na als manager van het dominicanenklooster in Zwolle te hebben gewerkt werd Jan Bayense evangelist in rooms Kerkrade, een plaats zonder enige protestantse presentie. Hoe begin je als pionier? „Het eerste wat je moet doen, is God bidden om leiding.”
TEKST: HUIB DE VRIES BEELD: MARCEL VAN HOORN
Kerkrade is nog Nederland, maar daarmee is alles gezegd. Driehonderd meter verderop begint het Duitse buurdorp Herzogenrath. In de loop der eeuwen viel Kirchroa, zoals de gemeente in de eigen taal heet, onder de Spaanse Nederlanden, de Oostenrijkse Nederlanden, Frankrijk, Duitsland en België. Sinds 1839 behoort de plaats tot Nederland, maar de inwoners voelen zich grensbewoners en spreken een voor Hollanders onverstaanbare taal.
Occult bolwerk
In de kloeke woning aan de Kokelestraat was eens de bakkerij van de familie Wöltgens ondergebracht, landelijk bekend door Thijs Wöltgens, oud-fractievoorzitter van de PVDA en voormalig burgemeester van Kerkrade. Sinds 2017 wordt het pand bewoond door het pioniersechtpaar Jan (60) en Margriet Bayense (59). Zij runt er de Bed & Breakfast Broodhuis, hij is werkzaam als evangelist en pastor. De kleine gemeente die ontstond, komt samen in een zaal die de naam Bethlehem kreeg. In 2016 verhuisde het echtpaar van Apeldoorn naar Kerkrade, voor Jan bekend terrein. Hij was vanafw de start in 2009 betrokken bij het evangelisatiekamp voor jongeren dat hier jaarlijks in de zomer wordt gehouden. Twee jaar later begon hij een maandelijkse kinderbijbelclub op de derde zaterdag van de maand Daarnaast ging hij om de week op vrijdag mensen bezoeken die hij via het kinderwerk leerde kennen. Een protestantse gemeente, in welke vorm
dan ook, kende Kerkrade niet. De nood daarvan kwam Bayense, destijds voorzitter van de kerkenraad van de hersteld hervormde gemeente te Apeldoorn, steeds zwaarder op het hart te liggen Aanvankelijk werd hij financieel alleen door de eigen kerkelijke gemeente gesteund. Die richtte daarvoor in 2012 de stichting Een Boodschap voor Kerkrade op.
Van 2002 tot 2016 was de pionier zakelijk manager van het dominicanenklooster in Zwolle. „Ik zou er nu niet meer aan moeten denken, maar ik heb daar de roomskatholieke wereld van binnenuit leren kennen.” Nu typeert hij de Rooms-Katholieke Kerk als „het grootste occulte bolwerk op aarde”. „Je ontmoet hier voortdurend mensen die zich bezighouden met zwarte magie, geestverschijningen zien, met hun overleden moeder praten Als voortvloeisel van het aanroepen van overleden heiligen.”
Leerschool
Ook Margriet ziet haar verleden als een door God georganiseerde leerschool. Na een loopbaan bij het Reformatorisch Dagblad werkte ze bij de Belastingdienst. „Binnen mijn afdeling met honderd personen was ik de enige die naar de kerk ging, maar het was beschaafd publiek. Na onze verhuizing werkte ik bij autofabriek VDL NedCar in Borne, een veel rauwere wereld. Toch voelde ik me ook daar gerespecteerd. De gereformeerde gezindte heeft vaak een karikaturaal beeld van de wereld buiten de eigen kring.”
”Je ontmoet voortdurend mensen diezich bezighouden met zwarte magie”
De jaren in Limburg leerden het echtpaar het goede in de reformatorische traditie te waarderen en tegelijk te relativeren. „In elke dienst zingen we nog steeds twee of drie psalmen, maar dat lukt eigenlijk niet. De kerkgangers vinden de teksten prachtig, maar de melodieën onmogelijk. „Kun je ze niet declameren”, vroeg een vrouw Om de cultuur nog beter te leren kennen, nemen ze dagelijks dagblad De Limburger door. „Vrijwel elke dag staat er iets over carnaval in, het hele jaar door. Dan snap je waarom een doorstroomtoets voor het basisonderwijs in de carnavalsweek hier zo veel commotie geeft. Op de Bijbelintroductiecursus heb ik carnaval vergeleken met de Baäldienst, vanwege de bijbehorende dronkenschap, hoererij en liederlijkheid, maar je hebt er wel mee te maken.”
Bidden
Niet alleen elk land, zelfs elke streek vraagt volgens Bayense van pioniers om een eigen aanpak. „Wij kennen Matthé Schreur al heel lang. Die werkte voordat hij predikant werd jarenlang als evangelist in Hoorn. Natuurlijk zijn er overeenkomsten, maar de verschillen zijn nog groter Hoorn had protestantse kerken, zij het van andere signatuur. Hier was niets. Bovendien is de mentaliteit in Noord-Holland een totaal andere dan die in Limburg.”
Het meeste leerde hij door gesprekken met inwoners van Kerkrade. „Veel bezoeken doen Margriet en ik samen. Ze vinden het hier heel bijzonder dat een geestelijke met zijn vrouw komt. De pastoors hebben sowieso geen tijd voor bezoekwerk. Die doen niet anders dan uitvaartdiensten leiden. Begraven wordt hier overigens nauwelijks meer, vrijwel iedereen kiest voor cremeren.
Ik vraag tijdens een bezoek altijd of ik een stukje uit de Bijbel mag lezen en bidden. Vaak hebben mensen na het ”amen” tranen in de ogen. „Ik wist niet dat je ook in
je eigen woorden met God mag praten.”
Ze kennen alleen de roomse formuliergebeden.”
Bij alle variatie in christelijk pionierswerk, ziet hij wel een paar constanten. „Het eerste wat je moet doen, is God bidden om leiding. Daarna de omgeving verkennen, Paulus liep na aankomst in Athene eerst een rondje door de stad. Vervolgens contacten leggen door een open houding. Populair gezegd: vriendjes maken. En dan eenvoudig het Woord laten spreken, zonder een veroordelende houding. Dat druk ik ook de vrijwilligers die langs de deuren gaan op het hart. „Wees erop voorbereid dat de deur wordt geopend door bewoners vol piercings en tattoos. Als je hen innerlijk veroordeelt, zien ze dat meteen Er staat een méns met een ziel voor je.” Zo kijk ik naar ieder die ik ontmoet.”
Geen draaiboek
Het opstellen van een draaiboek heeft in pionierswerk geen zin, is zijn ervaring. „Dat moet je ook als zendende organisatie niet doen Je moet iemand uitzenden in wie je vertrouwen hebt. Die persoon zal ter plekke de situatie leren kennen en gaan ontdekken hoe zaken zich ontwikkelen
Wij zijn begonnen met evangelisatiekampen voor kinderen. Die weken werden afgesloten met een maaltijd, waar ook de ouders welkom waren. Op een gegeven moment vroegen enkele ouders: „Kun je dat wat je aan de kinderen vertelt ook eens aan ons vertellen?” Daaruit is de Bijbelintroductiecursus voortgekomen. Over samenwerking gesproken: ik gebruik de cursus die is ontwikkeld door André Meulmeester van De Wegwijzer in Almere.”
Op de eerste paasdag van 2018 werd in Bethlehem de eerste kerkdienst gehouden, met koffie en vlaai na afloop.
Enige christen
De coronaperiode ervoer het pioniersechtpaar als uitermate eenzaam.
Bayense bouwde in de woonkamer een studiootje, om mensen digitaal te bereiken. „’s Middagsliepen we elkedag een rondjeomop afstand met mensen een praatjetemaken.”
Terwijlhij zich op het evangelisatiewerk richt, houdt zij zich naast haar B&B bezig met sociaal-maatschappelijk werk. „Wewerken het gemakkelijkstals er geen refo’s bij zijn”, bekentze. „Dan hoef ik niets uit te leggen. Als je de biblebeltuit bent, merk je hoe veroordelend de gereformeerde gezindte is.”
De zondagse dienst wordt inmiddels door zo’n dertig mensen bezocht. Voor oud-deelnemersvan de Bijbelintroductiecursus die om verdieping vroegen, begon Bayense een Bijbelstudiegroep. „Dit jaar zijnwegestart met twaalf mensen. Belijdeniscatechisatie geefiknu voor de tweede keer.”
Ricardo, voormalige crimineel en hooligan, en Jennifer,als kind uit huis geplaatst, deden eerstepaasdag 2022 belijdenis.„Jennifer zei: „Ik ben de enige christen in mijnfamilie, ik was de enigechristen op school, ik bende enige christen op het werk, maar hier heb ik mijnkerkfamilie.”
Ricardo zit nu geregeld te studeren in de Institutie vanCalvijnendeBijbelverklaring vanMatthew Henry. „Hij maakt zelf digitale Bijbelstudieboekjesenis een vanonzetrouwe medewerkers. Bij huis-aan-huis-evangelisatie krijgt hij op bijna elk adres een gesprek, omdathij de taal vanhier spreekt. In een opvanghuis voor mensen die in de problemen zijngeraakt, werkthij alservaringsdeskundige. Zo mogelijkleest hij bewoners uit de Bijbel voor en verkondigt hij hen Jezus Christus. De manager vandat huis heeft me onlangs gevraagd of ik er eensindetwee wekeneen mis kanverzorgen, dus ik ga er kortesamenkomsten houden. Dankzij een voormalige drugsdealer.ZowonderlijkwerktGod.”
Ricardo, voormalige crimineel, maakt nu digitale Bijbelstudieboekjes
In elk gesprek een zaadje strooien
Haar ogen gingen open voor de nood onder moslims toen ze als student voor het eerst met deze groep in aanraking kwam. Sindsdien kent Anne een verlangen om hen te vertellen van Jezus. Waar dan ook ter wereld.
TEKST: JACOMIJN
ARIAKHAH
Een warm hart voor haar medemens heeftAnne (schuilnaam) altijd al gehad. Daarom koos ze na de middelbare school voor een studie in de hulpverlening. Toen ze een jaar stageliep en daarbij veel in contact kwam metTurken en Marokkanen, ontdekte ze hoezeer hun religie verweven is met hun leven. En niet altijd op een positieve manier. „Ik zag dat er veel angst en schaamte was. Dat raakte mij. Ik gun hen Jezus in hun leven en de bevrijding die komt als je God kent als liefdevolle Vader.”
Ze verdiepte zich in de mogelijkheden om onder moslims te werken en sloot zich aan bij een zendingsorganisatie. Eigenlijk zou ze in een van de grootste moslimlanden ter wereld gaan wonen, maar die deur bleek ineens dicht te gaan „Last minute kwam ik toen hier terecht, inmiddels alweer vier jaar geleden.”
Waar ze precies woont, zegt ze niet. Dat zou de veiligheid van haarzelf en haar teamgenoten in gevaar brengen.
Ze komt onder de moslims tussen wie ze nu woont opnieuw de angst en schaamte tegen die haar aanvankelijk zo raakten. „Dit land heeft een heel warme cultuur. Maar de mensen zijn bang. Bang voor jaloezie, bang voor het boze oog, bang dat er een vloek over hen wordt uitgesproken. Een voorbeeld: Ik loop vaak naar het werk met een flesje water. Dat vond een lokale collega eerst een beetje gek, want alleen baby’s hebben flesjes. Maar na een poosje had zij er ook een. Ik lachte en zei: „Welkom bij de babyclub.” Later die week brak haar flesje en was ze boos op mij.
„Dit is jouw schuld”, zei ze. „Hoezo?”, vroeg
ik. „Ik heb toch niets gedaan?” Maar ik had gelachen. En ik had niet ”Mashallah” gezegd, een woord dat wordt gebruikt om Allah’s bescherming uit te spreken. Daarom rustte het boze oog op haar en was haar fles gebroken.”
Djinns
Gastvrij, vrijgevig en vriendelijk. Dat is wat je ziet als je het volk waartussen ze woont leert kennen. „Het is heel makkelijk om van deze mensen te gaan houden.”
Maar woon je langer in dit land, zoals Anne, dan ga je ook de duisternis zien. „Ik ga weleens op bezoek bij iemand die met demonen praat, met djinns. Zoiets is niet ongewoon hier. In de buurt is een veldje waar mensen samenkomen om djinns uit te drijven. Ze slaan op trommels en doen zakken over hun hoofd. En van heinde en verre komen mensen naar een man die verderop woont en die met zwarte magie en Koranteksten mensen helpt. In bosjes en boven deuren hangen schedels van dieren om boze geesten af te weren. Maar het meest ben ik geraakt door de ongezonde omgangsvormen, de verstoorde relaties die ik veel om mij heen zie. Ik had onlangs een bruiloft van een meisje dat uitgehuwelijkt is aan een twintig jaar oudere neef met zeven kinderen. Dat soort duisternis kende ik eerder niet. En dan de manier waarop mensen tegen elkaar kunnen spreken. Kinderen krijgen bevelen, worden afgesnauwd of toegeschreeuwd. Ze leren niet dat ze waardevol zijn, laat staan dat ze inzien hoe kostbaar ze zijn in de ogen van God.”
Hoe je in deze omgeving iets van God kunt
laten? Door beschikbaar te zijn, zegtAnne. Toen ze net gearriveerd was, begreep ze nog maar weinig van het land. „Dan liep ik gewoon biddend rond. Daar begint het mee. En zo snel mogelijk de taal leren, zodat je de mensen kunt spreken van hart tot hart.”
Nu ze de taal wat beter spreekt, vraagt ze soms aan haar lokale vriendinnen wat die denken dat zij als christen gelooft. De antwoorden zijn af en toe schokkend. „Dat Maria gemeenschap heeft gehad met God en dat Jezus daaruit is voorgekomen. Dat de Bijbel vervalst is en dat God zegt dat we alcohol moeten drinken. Ze denken soms dat we elk Bijbelverhaal als letterlijk voorbeeld moeten nemen, zoals zij het leven van Mohammed letterlijk als voorbeeld nemen Dus bij de geschiedenis van Lot en zijn dochters geloven ze dat de Bijbel ons aanmoedigt om kinderen van je vader te krijgen.”
Vervloeking
Pionieren in de moslimwereld betekent in alle voorzichtigheid te werk gaan. Blij zijn met contacten die opgebouwd worden Je verheugen over het feit dat je hier en daar iets kunt laten zien van wie Jezus is. „Ik kan in elk gesprek een zaadje strooien. Pas ontmoette ik een paar nieuwe vrouwen. Dan volgt de spreuk uit de Koran: Bismillah ar-rahman arraheem. Ik kon deze woorden meedreunen
Ze vroegen waarom ik geen moslim word. Ik vertelde hen de betekenis van het woord moslim: dat je alles overgeeft aan God. Ik zei: „Dat kan ik niet zeggen. Weet je, Adam en Eva konden dat ook niet, alles overgeven aan God. Ik ook niet. Ik heb God daarbij nodig en Hij beloofde Adam en Eva al een Verlosser.”
De vrouwen luisterden met open mond. Na een tijdje zei een van hen: „Wat bijzonder dat je dat deelde. Wat je zei dat klopt. We kunnen het niet zelf.” Op een heel natuurlijke en respectvolle manier maak ik zo de weg vrij om te vertellen over de Messias.”
Ook belangrijk in haar contact met de buurt is laten zien dat ze om de mensen om zich heen geeft. „Niet voor de show, maar echt. En dat mijn teamgenoten en ik trouw zijn in onze afspraken, ons leven samen delen en voor de mensen om ons heen bidden. Want we worden geobserveerd. Soms hoor ik terug dat mensen zien dat we oprecht zijn naar elkaar, zonder jaloezie Ze zien licht.”
Ze heeft twee keer meegemaakt dat er een vervloeking over haar werd uitgesproken. „Toen vroeg de vrouw van een imam mij of ik niet bang was. Op zo’n moment kan ik vertellen dat de geesten sidderen voorJezus, en dat ik dus niet bang hoef te zijn. WantJezus is machtiger en Zijn bloed beschermt mij Zo ga ik mee in de cultuur en ben ik tegelijk geheel anders.”
Vrucht
Of het altijd veilig is voor Anne in het land waar ze woont en werkt? „Een deel van de mensen om ons heen wordt radicaler naarmate we meer contact krijgen met de buurt. Die groeten niet meer, maar klagen over ons bij de overheid. Ik vind die weerstand logisch. Stel dat een paar moslims in een reformatorisch dorp activiteiten gaan aanbieden en kinderen uitnodigen. Dat zou je als ouders ook eng vinden.”
Ik vind de weerstand tegen ons logisch”
Niet alleen haar christen-zijn, ook haar westerse achtergrond zorgt soms voor wantrouwen. „Een buurvrouw vroeg of het klopt dat wij allemaal in ondergoed aan het strand liggen. „Dat kan toch niet!” zei ze. Ik hoop dat de tijd gaat aanbreken dat lokale gelovigen hen kunnen vertellen hoe het is om Jezus te volgen. Dat zou veel meer impact hebben.”
Hoewel het moeilijk is om vrucht te zien, voelt ze hoop. „We zien dat we iets teweegbrengen. Doordat mensen meer en vaker vragen gaan stellen. Ze zeggen dat ze zich door ons geliefd voelen en dat dit nieuw voor hen is. Maar we zien nog niet veel mensen tot geloof komen. Het is eerder zo dat de regering steeds harder gaat optreden tegen ons. Er moet vaak eerst een prijs betaald worden, voordat er vrucht komt.”
En als die vrucht komt? Dan gaat ze naar een nieuwe plek. „Anderen mogen discipelen, ik ben meer van het zaaien. Ik wil wonen bij moslims die nog nooit een volgeling van Jezus hebben ontmoet en hen laten zien wat dat inhoudt. Dat heeft mijn hart: onbereikte gebieden en ongeziene mensen.”
Gast onder onbereikte volken
Als kind had Hans IJsselstein al het verlangen om aan onbereikte volkeren het Evangelie te brengen. In 2017 ging die wens in vervulling, in Cambodja. „Belangrijk is dat je goed luistert naar de weinige lokale christenen en naar pioniers die er al lang werken.”
TEKST: HUIB DE VRIES BEELD: WILLEMIENE SMITS
Vanwege aanpassing van hun woning verblijven ds. Hans IJsselstein (58) en echtgenote Annemieke (57) tijdelijk in de pastorie van de vacante gereformeerde gemeente van Vlissingen. De inrichting is basaal, maar voor het echtpaar luxe genoeg. In Cambodja waren ze het soberder gewend. Hoewel de predikant van de gereformeerde gemeente te Kapelle-Biezelinge een groot deel van zijn leven werkzaam was als zendingsarts in Nigeria, zendingspredikant in Papoea en gemeentepredikant in Nederland, weet hij zich voor alles zendingspionier. „De onbereikten in deze wereld zijn op mijn hart gebonden, van mijn jeugd af.” In zijn definitie gaat het daarbij om mensen die geen Bijbel hebben, nooit christenen ontmoeten en ook niet de gelegenheid hebben om fysiek met hen in contact te komen. „Wereldwijd zijn dat er 3,4 miljard. Dagelijks sterven 158.000 mensen die nooit iets van het Evangelie hoorden. Zulke getallen grijpen me aan. Daarom heb ik destijds de Zending Gereformeerde Gemeenten gevraagd me naar China te sturen, maar het werd Papoea.” In 2017 werd hij alsnog als pionierszendeling uitgezonden, naar Cambodja. Anders dan in Nigeria en Papoea wachtte daar geen team dat hem wegwijs kon maken.
„Als echtpaar ben je in zo’n situatie volledig op elkaar aangewezen. Voor pionierszending is een harmonieus huwelijk, waarin de onderscheiden gaven en gena-
degiften van vrouw en man tot ontplooiing komen, een eerste voorwaarde. De mensen bij wie je komt, hebben geen weet van een predikant of zendeling. Ze zien twee mensen, die ze ook nog met een zekere argwaan benaderen. Je persoonlijke gedrag en je samenleven als echtpaar is bepalend. Zeker als je de taal nog niet beheerst.”
„We zijn echt Tik en Tok geworden”, lacht Annemieke
Voorbereidingstijd
De jaren die eraan voorafgingen, beschouwt zij nu als een periode van vorming. „Ik zag het niet zitten om naar China te gaan, maar had het in tegenstelling tot Hans in Papoea heel goed naar mijn zin. Toen de weg daar doodliep, had ik geen voorwaarden meer. Ik was bereid om te gaan naar elke plek waar de Heere ons wilde hebben en was dankbaar dat we naar Cambodja mochten. We weten intussen over en weer hoe we in elkaar zitten Hans geniet vanaf dag één van een nieuwe cultuur, ik moet altijd even wennen.”
De voorbereidingstijd was slechts twee maanden. Ze gebruikten die vooral om boeken over de geschiedenis en cultuur van Cambodja te lezen. Eerder nam ds. IJsselstein al kennis van lectuur van Ethnos 360 (voorheen New Tribes Mission), een geloofszending die zich volledig richt op onbereikte volkeren en stammen. „Deze organisatie heeft enorm veel
ervaring in pionierszending. Wij hebben de neiging om zo snel mogelijk de Heere Jezus te verkondigen. Ethnos 360 benadrukt dat je moet beginnen waar God de Bijbel mee begint: schepping en zondeval. Wie is God? Wat is zonde? Alleen in die historische lijn krijgen de menswording, het lijden en sterven van de Heere Jezus de goede plaats. Anders doe je in een polytheïstische wereld niet anders dan een nieuwe godheid toevoegen.”
Traktaatjes
De opvatting dat pas iets van het Woord van God mag worden gedeeld als de kennis van de taal het vereiste niveau heeft bereikt, is hem iets te rigide. „Op zich begrijp ik dit standpunt. Door een onjuiste verwoording kun je ideeën wekken die je er later niet meer uit krijgt. Tegelijkertijd zijn er situaties waarin je toch graag iets uit de Bijbel doorgeeft, zeker in gebieden met een taal die je pas na jaren enigszins onder de knie krijgt. Het is zoeken naar het goede evenwicht. Ik deelde vaak traktaatjes uit, of het Evangelie van Johannes. Het Woord van God zelf is de beste evangelist.”
Illustratief zijn voor Annemieke de verhalen van mensen die tot geloof kwamen door traktaten die ze soms na jaren pas lazen. Na twee jaar intensieve taalstudie in PhnomPenh was ds. IJsselstein in staat een eenvoudige Bijbelse boodschap te verwoorden. „In Cambodja is er een groot verschil tussen de taal voor de gewone man en de taal voor de hogere kringen. Bij religieuze onderwerpen moet je de laatste, complexere taal gebruiken. Dat maakt het dubbel lastig om aan gewone Cambodjanen de Bijbelse boodschap te brengen.”
Het echtpaar combineerde de taalstudie met het regelen van allerlei praktische zaken, het leren kennen van de boeddhistische cultuur en het leggen van contacten met collega-zendelingen en lokale huisgemeenten. In 2019 verhuisden ze naar Siem Reap, een stad in het noorden van Cam-
bodja. „Dat was het gebied waar de ZGG ons graag wilde hebben.”
Verstandig
Voor de concrete invulling van het werk was weinig vastgelegd. „Verstandig, zeker in een pionierssituatie”, constateert ds. IJsselstein. „Belangrijk is dat je goed luistert naar de weinige lokale christenen en naar pioniers die er al lang werken. Mensen die duizenden kilometers verderop wonen, de taal en cultuur niet kennen en onbekend zijn met de dagelijkse gang van zaken, kunnen moeilijk bepalen wat een verstandige aanpak is.”
Na een paar jaar denken zendende organisaties soms wél aardig te weten hoe het zit. „Dat is een misvatting. Het vraagt vele jaren om werkelijk zicht te krijgen op de culturele, religieuze en politieke situatie in dit soort landen. De gebieden waar nu pionierszending plaatsvindt, zijn óf onveilig, óf hebben een ingewikkelde taal, een ingewikkelde overheid of iets anders wat ingewikkeld is. Dat maakt het ook lastig om beleid voor de lange termijn te maken Belangrijk is dat uitzendende organisaties hun mensen in deze landen steunen en tegelijk een grote mate van vrijheid gunnen.” Begin 2020 moest het echtpaar afscheid nemen van het werk in Cambodja, omdat bij Annemieke een schildkliertumor werd ontdekt. Daarnaast liep ze long-covid op, waardoor ze tot een halfjaar terug nauwelijks energie had. Ze konden het overgeven in Gods hand. „Thomas Boston heeft een mooi boek geschreven over krommingen in het levenslot, maar de psalmdichter zegt dat de weg des Heeren recht is, ondanks alle krommingen. Juist de levensbeschrijvingen van bekende zendingspioniers, zoals Hudson Taylor en William Carrey, maken dat duidelijk. Ik weet me nu geplaatst in Kapelle. Ondertussen blijven we hopen en bidden dat we op Gods tijd terug mogen. We voelen ons pionierszendelingen in hart en nieren, waardoor we in Nederland nooit echt zijn geland.”
Toerusting
De predikantenzijnvrouw werkenmee aandetoerusting vantwee jonge echtparendie voor de ZGGnaar Cambodjagaan. „Een valkuil voor pioniers is datzemaar doorgaan. Er zijngeen collega’s die je zo nodig afremmen. Cambodjaanse voorgangers zeiden tegen me datwesterlingen alles veel te snel willen.”
Zijnbelangrijkste les is datbescheidenheidpast. „Jebentgast en in vergelijking met christenen uit het land zelf stajealtijd op achterstand, al kunnen we veel toevoegen door onze eeuwenlange christelijke traditie. Het is ideaalals je een lokale compagnon vindt met wie je geregeld reflecteert en die je zo nodig corrigeert.”
Het is zijndiepe verlangen datnog velen zullen uitgaan naar de onbereikten. „Dat geeft meer dan spelen met al hetspeelgoed datwehierinNederland hebben, ondanksdemoeiten die aan dit werk verbonden zijn. „Zie, Ik zend uals schapen in het midden vandewolven”,sprak de Heere Jezus totdezeventig die Hij uitzond. Het heeft dus een risico, maar voor ditdoelisniets te veel.”
”We zijn pionierszendelingen.In Nederland zijn we nooit echt geland”
Bestel met de code TDPR23 een GRATISPROEFDRUK
STIJLVOLLE EN UNIEKE TROUWKAARTEN
Ontwerp zelf al het drukwerk voor de bruiloft dat past bij de stijl van jullie bruiloft. De kaarten kunnen naar eigen wens aangepast worden. In dezelfde stijl zijn bijpassende kaarten en producten mogelijk Je bestelt eenvoudig een proefdruk om thuis te bekijken.
LEES MEER OVER DE GRATIS PROEFDRUK EN BEKIJK BOVENSTAANDE KAARTEN: STIJLVOLLETROUWKAARTEN.NL/TERDEGE
BEELD: ALETTE KOORNNEEF
Bij Hensbergen in Sliedrecht vindt u de mooiste en grootste servies-, pannenen bestekcollectie met de nieuwste stijlen en trends. Laat u inspireren en door ons vakkundig team adviseren!
Arien van Ginkel is vader van driekinderen,onder wie een tweeling,enwerkzaam als mediastrateeg.
Sokken vormen vaak een paartje. Een is er voor de linkervoet, de andervoor de rechter.Vaakishet om het even welke sokaan welke voet gaat. Alleen mijn wandelsokken zijn kieskeurig. De linkersok willinks.
Die sok draagt dan ook eengrote L. De Lstaat aan de rechterkant. Voor mij isdat verwarrend, maar ik maak er verdergeenpuntvan.Iksnap wel watdeL bedoelttezeggen. Het is niet vanzelfsprekenddat sokken paartjes vormen. Ze zijnzowel bedoeld, maar het leven is weerbarstig.Dat bewijzen de sokken in ons washok. Ze liggenachteropdedroger. Eengrote metblauw stiksel, eenHEMA-sok vanmij.Erisook eenpiepklein sokjemet een vreemd borduurwerkje. Prénatal, volgens mij. Als ik zo’n sokje zie,wordikeen beetje week vanbinnen. De afmetingenvan de sokjes van mijnvrouw vallen voormij –platvoeter–ook nog in de categorieschattig, maar datterzijde De meeste sokken zijntrouwens zwart,maar er is ook een witte,een grijze en eenblije. ”The happy one” noemikdie laatste. Zo wordt-ie graag genoemd. Sommige sokken liggeneral maanden, daar op de droger. Wij houden lang moed. Niet elke week kijkenweimmers achter de bank of onder in de speelgoedbak. Hereni-
ging kanevenduren, uitstelisnietaltijdafstel, watdepessimist ookmag beweren. Soms wordt eensokjeonverwachtherenigt meteen lang verloren soortgenoot. Anderesokken zullen die hoop nooit hebben. Wanneer de metgezel in de containerverdwijnt,omdat hij
Sommigesokkenliggen daar al maanden, wij houden lang moed
niet langerdehele voet bedekt, wordtook de wederhelftafgedankt.Daarin is huize VanGinkelonverbiddelijk. Wie niet doet wathij moet doen, wordt afgedankt.Tenzij er soortgelijke sokken in omloop zijn. Dan is hetwachten tot eenpaartje uiteenvalt. De drogersok mag de legeplaats danopvullen en eentweede leven starten. Het sokkenleven kanbijzonder lopen.
JOLANDA DOORNBOS: „IK WIST ALS KIND NIET DAT MIJN OUDERS VERSTANDELIJK BEPERKT WAREN”
Terug naar een brandend huis
Ze had ouders die er wel waren, maar er niet voor haar konden zijn. Want die van Jolanda Doornbos (40) zijn verstandelijk beperkt. Dat zorgde voor een eenzame jeugd die ook in haar volwassen leven zijn sporen heeft nagelaten.
TEKST: JACOMIJN ARIAKHAH BEELD: TINEKE VAN DER EEMS
Groot is ze niet, maar haar bruine ogen stralen iets vastberadens uit, iets onverzettelijks Jolanda Doornbos heeft een bijzondere jeugd achter de rug Eentje waar ze lange tijd niet over kon praten. Uit schaamte, maar ook omdat ze getraumatiseerd was.
Vorig jaar deed ze in haar boek ”Beperkt Volmaakt” haar verhaal over hoe het was om op te groeien met twee ouders die een IQ hebben van rond de 70. Het boek draait om het leven van hoofdpersoon Ann en haar ouders. Het is Jolanda’s eigen verhaal in een notendop, met hier en daar wat aanpassingen vanwege de privacy van haarzelf en betrokkenen.
Jolanda’s vader werkt als timmerman, haar moeder is thuis. Als ze als baby van acht dagen niet wil drinken, wil haar moeder haar yoghurt voeren. Juist dan belt een buurvrouw aan, gealarmeerd door het gehuil van de baby. De buurvrouw schrikt van het yoghurtplan en waarschuwt de huisarts, Jolanda’s vader en opa’s. Het gezin verhuist vervolgens naar de woning naast een van de opa’s. Zo kan hij een oogje in het zeil houden.
Opa is haar steun en toeverlaat en zorgt voor een veilige basis voor Jolanda. Haar ouders zijn er wel, maar op hen kan ze niet altijd rekenen. Zo is het thuis een flinke bende en vies, krijgt ze ruzie met haar ouders als ze een vriendinnetje uitnodigt en moet ze tot ver in haar kindertijd ’s nachts op een potje plassen dat alleen geleegd wordt als het helemaal vol zit, waardoor het altijd stinkt op haar kamer Het eten dat op tafel komt, is vrijwel nooit op de juiste manier bereid en de melk die ze moet drinken standaard zuur en bitter tegelijk omdat haar ouders geen notie hebben van houdbaarheidsdata. Als kind maakt ze zelf zo goed en kwaad als dat gaat het huis schoon, want haar moeder heeft geen idee hoe dat moet.
Citaat uit ”Beperkt volmaakt”: „Ik wist niet zo goed wat mijn moeder overdag deed. Ze kwam bijna alleen het huis uit om naar het dorp te gaan ( ). Verder zat ze aan tafel
en dronk thee. Daarnaast merkte ik op dat, wanneer mijn moeder dacht dat ze alleen was, ze tegen iemand anders praatte die ik niet zag. Ze zei hele rare dingen en vertelde al fluisterend verhalen tegen een derde persoon. Ik was daar erg bang voor.”
Lang haar mag ze niet, daar krijgt ze hoofdpijn van, vindt haar moeder. Spijkerkleding komt het huis niet in, die gaat volgens haar moeder te snel kapot. Vaker dan een keer per week douchen is verspilling van water. Ook haar kleren worden maar zo nu en dan gewassen en zijn vaak meerdere maten te groot. Is ze verdrietig, dan is er nooit een arm om haar schouder, of een dikke knuffel om haar te troosten.
Op de christelijke school in het dorp concluderen ze al snel dat Jolanda met zulke ouders zelf ook wel wat zal mankeren. Bij haar klasgenoten vindt ze maar moeilijk aansluiting.
Nodeloos te zeggen dat ze een moeilijke en eenzame jeugd heeft. Vooral het overlijden van haar opa als ze 7 is maakt een onuitwisbare indruk op haar. Vanaf die tijd staat ze er meestal alleen voor
Citaat uit ”Beperkt volmaakt”: „Wat miste ik mijn opa erg, maar ik wilde mij groothouden. Mijn vader was iedere dag en bij ieder gesprek aan het huilen. Hij kon het er niet bij hebben dat ik ook nog verdrietig zou zijn. Mijn gemis en verdriet kwamen er wel uit, want ik ging ’s nachts weer in mijn bed plassen. (...). „En wij maar dat nest verschonen. Weet je wel wat dat kost aan woater”, snauwde mijn vader. Ik probeerde het met grote angst voor mijn ouders te verbergen.”
Waarom was er in jullie dorp niet meer oog voor jou?
„Ik werd continu geassocieerd met mijn ouders. Ook nu nog. Zo was ik in coronatijd terug in ons dorp om het huis van mijn ouders leeg te halen. Mijn vader was net overleden en mijn moeder zit in een tehuis. Toen ik buiten in de zon even een kopje koffie dronk, kwam er een oude bekende
voorbij.„Watdoe je tegenwoordig?”vroeg hij.Ikverteldedat ik eerstegraadsdocent ben, dat mijnman advocaatisendat we twee kinderenhebben. Hij keek me aan alsof hij hetnietkon geloven. Mensen wetenwaar ik vandaan komen hebbendat ook op mij persoonlijkgeprojecteerd. Eenknuffelachtig of schattigkind zouje, ook al is hetwat smoezelig, onderjearm mee naar huiswillen nemen om ervoorte zorgen. Maar zo wasikniet. Bovendien wasmijnvaderiemandmet wie je geen ruziemoest maken.Erzullen vast mensen zijngeweestdie met me te doen hadden, maar diezich maar niet met de situatie bemoeiden, omdatmijnvaderdan gelijkbooswerd. Daarnaasthebben mijnoudersmevaak
ingeprentnikslos te latenoverhoe heter thuis aantoe ging.Dus mensenhadden misschienook geen volledigbeeld vanhoe mijnouderswaren.”
Wathad de directe omgeving voor je kunnen doen?
„Ik wasdekoning te rijkgeweest meteen spijkerbroek of spijkerrok.Onze buurvrouw hadprima de afgedankte kleding vanhaar dochteraan mij kunnen geven, daar had geen haannaargekraaid. De middelbare schoolperiodeheb ik op hetreformatorisch voortgezet onderwijsdoorgebracht. Er warenkinderen dieelkemaand wel een verjaardag hadden vaneen familielid of op studiedag lekker gingenshoppen met hun zus of moeder. Nu denk ik: had eenvan
mijn klasgenoten of van de moeders niet kunnen zeggen: ga je gezellig mee? Het zit niet in grote dingen, maar vaak in heel eenvoudige handelingen die een kind met een moeizame thuissituatie kunnen helpen.
Verder is het hebben van een schaduwgezin belangrijk: een echtpaar dat wil dienen als opvangplek voor kinderen in nood. Ik had dat in de straat toen ik groter werd. Zo’n familie hoeft niet veel bijzonders te doen. Een keer pannenkoeken bakken, shoppen, een arm om een kind heen slaan, het kind zien. Een betrokken kerk of school zou schaduwgezinnen voor kwetsbare kinderen kunnen regelen. Dat moet niet moeilijk zijn.”
Heb je na de publicatie van je boek nog iets gehoord van ouddorpsgenoten of familieleden?
„Ja, meerderen hebben hun excuses aangeboden en zeiden dat ze niet wisten hoe erg het was. Ik heb hen teruggeschreven dat ik niemand iets kwalijk neem. Ook klas- en schoolgenoten van vroeger namen contact op. Ze vroegen zich af of ze niet meer hadden kunnen doen voor mij. Maar je bent dan zelf ook nog kind, hè.”
Had jij als kind door waarom jouw ouders anders waren?
„Nee, ik wist toen niet waardoor het kwam dat ze op eenvoudige dingen zo moeiijk reageerden. Ik had het fijn gevonden als iemand het beestje bij z’n naam had genoemd. Mijn opa, de huisarts, de kerkenraad, een docent, het maakt me niet uit wie. Dat ze gezegd hadden: „Weet je Jolanda, jij hebt een IQ van ruim boven de honderd, je begrijpt veel meer dan je ouders, want zij hebben een verstandelijke beperking en daardoor zijn ze minder slim dan jij Zelf dacht ik bij een verstandelijke beperking aan mijn oom, die in een instelling zat. Maar dat er ook een zelfredzame groep met een beperking bestond, dat wist ik niet.”
Je stelt jezelf kwetsbaar op in je boek. Was dat moeilijk?
„Het was ongemakkelijk, maar niet moeilijk. Want als je echt wilt laten weten hoe een kind in de knel opgroeit, moet je alles vertellen. Ook de kwetsbare dingen. Natuurlijk heb ik tijdens het schrijven weleens moeten slikken. Neem het bedplassen en het potje op de kamer. Dat is gewoon smerig. Ranzig. Daar krijg ik weer de kriebels van als ik eraan denk. Zoiets kan gewoon echt niet. En als ik me de dingen voor de geest haal die mijn ouders tegen mij gezegd hebben, lopen de rillingen nog over mijn rug. Woorden als hoer en kreng waren normaal voor mij, al wist ik tot mijn twaalfde niet wat ze betekenden. Of dat ons huis dermate volgestouwd werd met spullen dat we er zelf nauwelijks meer konden leven. Maar doordat ik het heb opgeschreven, krijgen lezers een eerlijk beeld van wat zich afgespeeld heeft. En daar gaat het mij om.”
Je boek beslaat zo’n 400 bladzijden.
Heb je veel moeten schrappen?
„Zeker. Ik herinner me bijna alles van mijn kindertijd. Maar veel herinneringen komen met elkaar overeen. Zoals mijn allereerste menstruatie, toen ik tien jaar oud was. Ik zat nog maar in groep 6. Ik had geen idee wat me overkwam en hoe ik naar school moest. Ik was helemaal over mijn toeren. Toen heb ik gebeden. Ik knielde voor mijn bed neer en bad: „Heere, ik wil dat dit stopt. Ik ben hier nog niet klaar voor.” De volgende dag is het gestopt en daarna is het heel lang niet teruggekomen.
Deze herinnering heb ik geschrapt, omdat ik al schrijf over het moment waarop ik definitief begon te menstrueren op de middelbare school.”
Komt het vaak voor dat kinderen zo opgroeien als jij?
„Dat denk ik wel Vooral sinds de publicatie van mijn boek word ik veel benaderd door lotgenoten. Of dat nu is omdat hun ouders verstandelijk beperkt zijn, verslaafd, psychiatrische problemen hebben, of omdat er sprake is van misbruik in het gezin.
Er is bijvoorbeeld een meisje dat voor mijn moeder zorgde. Ze zei: „Ik heb je boek gelezen. Ik woonde zelf ook in zo’n gezin.”
En ik sprak iemand in mijn omgeving die pas iets durfde te vertellen over wat ze als kind had meegemaakt toen ze las hoe ik was opgegroeid. Er is veel schaamte rondom dit onderwerp.”
Wat heb jij overgehouden aan je jeugd?
„Ik heb een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Meestal gaat het goed met mij, maar soms wordt het trauma getriggerd door bepaalde situaties die ik heb leren herkennen. Zo ga ik geen rommel opruimen die niet van mij of mijn gezin is.” Ze drukt haar hand tegen haar borst. „Alleen al door daar nu over te praten, krijg ik hartkloppingen en ga ik zweten.
Toen ik na mijn studententijd even snel een baantje nodig had, heb ik eens als schoonmaker gewerkt bij oudere mensen. Ik dacht: hoe erg kan het zijn? Een kopje koffie met ze drinken, een dweil door het huis en klaar Maar ik kwam ook in huizen waar het helemaal vol stond, waar ik haast niets kon doen, waar de hond zijn behoefte deed in de douche. Toen ben ik naar mijn baas teruggegaan en heb ik gezegd: ik doe dit nooit meer. Ik kan het niet.”
Je hebt geen ouders als voorbeeld gehad. Hoe heb je zelf geleerd een goede moeder te zijn?
„Ik ben vrij observerend van karakter. Al jong heb ik mezelf aangeleerd om andere mensen na te doen, en als ik dat vaker doe, wordt het mij eigen. Ik keek bij vriendinnetjes af hoe het er thuis aan toeging. Daarbij heb ik een groot hart voor onderwijs. Door mijn studies, onder andere aan de kunstacademie, leerde ik automatisch hoe je op een pedagogische manier met kinderen moet omgaan. Inmiddels heb ik ook zeventien jaar praktijkervaring in het onderwijs.”
Hoe was je verhouding met je ouders toen je uit huis ging?
„Ingewikkeld. Dan stond ik bijvoorbeeld
Zonder voetafdruk toch een reuzestap in comfort.
Anti-allergisch
Heilzaam voor spieren en gewrichten
Heerlijk comfortabel en één met de natuur.
voor de klas en werd ik in paniek gebeld door mijn vader dat onze hond een spuitje moest krijgen om hem te laten inslapen. Hij was kinderlijk verdrietig; de dierenarts geïrriteerd, omdat mijn vader de boel op stelten zette en ik woonde te ver weg om gelijk te kunnen komen. Het schipperen tussen de zorg voor hen en mijn eigen leven heeft me regelmatig kopzorgen bezorgd.
Toen ik van onze oudste was bevallen, belde mijn man Anjo mijn ouders op. „U bent opa en oma geworden.” Mijn ouders zeiden: „We komen wel een keer als het lente is.”
Terwijl mijn schoonouders binnen een uur op de stoep stonden.
Toen onze tweede dochter werd geboren, had ik last van een galblaasontsteking. Daar ben ik meerdere keren aan geopereerd. Op een gegeven moment was ik zo ziek dat ik met grote spoed geopereerd moest worden. Anjo belde opnieuw mijn ouders op.
„We weten niet of het goed af gaat lopen.”
„Wens haar maar sterkte”, zeiden ze. Ze belden niet, stuurden geen kaartje, niets. Ik kon het hen niet kwalijk nemen. Ik kon niet vragen: Waarom doe je dit? Want ze begrepen de situatie niet.” Met tranen in haar ogen: „Maar het doet wel pijn, dat onvermogen van mijn ouders op belangrijke momenten in mijn leven. Dat stopt niet als je het huis uitgaat, dat is er levenslang.”
Hoe ben je voor hen blijven zorgen?
„In het begin ben ik een keer met Norah bij hen thuis geweest. Maar ik vond het lastig om mijn pasgeborene bloot te stellen aan zo’n vies huis. Ik dacht: straks pakt ze bij mijn ouders iets van de grond en stopt ze het in haar mond, terwijl hier in geen jaren is gestofzuigd en er vlooien zitten. Aan de andere kant gunde ik het mijn ouders ook om hun kleinkinderen te zien. Op een gegeven moment hebben we ze daarom telkens uitgenodigd om met ons naar een restaurant te gaan. Zo waren zij er ook even uit. En voor mij was het een opluchting. Ik had een goed leven en een bezoek aan mijn ouderlijk huis voelde als teruggaan in een brandend huis, terug naar mijn verleden.
Maar het waren wel mijn ouders. Nu mijn moeder in een tehuis zit en ik weet dat ze beter verzorgd wordt dan ooit, voel ik meer rust. Ze woont nu tussen gelijkgestemden en kan dus eindelijk haar masker afzetten.”
Weet je moeder dat je een boek hebt geschreven?
„Ja, maar ze heeft dementie Dus ze heeft het niet echt door. Ik zei: „Mam, ik heb een boek over vroeger geschreven.” „Nou mooi”, antwoordde ze, en daarna ging het over het weer. Of over boeken die zij vroeger in huis had staan. Toch heb ik wel mooie gesprekken met mijn moeder gehad, de laatste jaren. Ze gaf me zelfs een compliment, dat ik altijd al goed was geweest in schrijven.”
Ben je ooit opstandig geweest richting God om wat je hebt meegemaakt?
„Het diepe Godsbesef dat mijn opa had, is een voorbeeld voor mij Hij heeft vijf kinderen voor of kort na de geboorte verloren. Het enige kindje dat bleef leven, was mijn vader, en hij was verstandelijk beperkt. Toch werd mijn opa niet opstandig Ik vind Psalm 139 heel troostrijk. Dat God mij helemaal kent. Alles van mij, ook mijn gedachten. En ook Hebreeën 12:2 spreekt me erg aan. Dat je de wedloop van het leven mag lopen, ziende op Jezus, omdat hij de Leidsman is en de Voleinder van het geloof. Ook al snap je niet welke weg je moet gaan en waarom sommige dingen op je pad komen, Hij leidt je er doorheen. Zo vind ik het moeilijk om te denken aan de dood van mijn vader. Hij overleed 17 minuten voordat ik bij hem was. Dan denk ik: Heere, als U dan alles in Uw hand heeft, waarom had hij dan niet 17 minuten langer kunnen leven, zodat ik afscheid had kunnen nemen? Ik begrijp het niet. Maar toch, als ik mijn blik op Jezus houdt, komt het goed. Misschien niet op de manier zoals ik het voor ogen heb, maar Hij is de Leidsman. Dat geeft rust.”
Een nieuw adventspakket. Ontwikkeld door de Jeugdbond (JBGG) en Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG). De komende adventsperiode zal daarom niet alleen in Nederland, maar ook een beetje in Ecuador plaatsvinden.
Leven jullie straks ook op een verrassende manier toe naar Kerst?
Commentaar op Jacobus Ogenblik
Luther deed forse uitspraken. Soms te fors. Erasmus noemde hem dan ook ”doctor hyperbolicus”, dokter vandeoverdrijving. Zo ontboezemdeLuther eensdat hij Leviticuseen uiterst vervelend boekvond, toen hij ditmoest corrigeren vooreen nieuwe druk. En toen hij Koningen onder handen nam en het gedeelteover de tempelbouw overzag, gafhij aan graag klaartezijnmet datboek. „Ik vind het bouwen aan Salomo’s tempel uitermate onplezierig.”
Vooral de Jacobusbriefmoest het ontgelden.BeruchtzijnLuthers woorden: „Vandaag of morgen zal ik met Jaapje m’n kachel aanmaken” en „Jakobusraaskalt”. We moeten daarbij wel eenkanttekening plaatsen. Luther kon aanvankelijk de inhoud vande
Jacobusbrief niet rijmen met het het kruisevangelie vanderechtvaardigingvan de goddeloze dat hij door genade had mogen ontdekken. Luther meende datJacobus de mensweer onder de wet en in roomse vaarwateren bracht. Zijncommentaar: „Het ambt van een apostel is om te spreken vanhet lijden vanChristus en de opstandingendat doet Jacobus niet”; „Het is narrisch (dwaas) om te besluiten datdevruchtenvan het geloof rechtvaardig maken”; „Jacobusiseen strooien brief vergeleken met de hoofdboekenvan het NT,wanterisgeen evangelische boodschap in te vinden”; „Wie PaulusenJacobus met elkaar in overeenstemming kanbrengen, kanmijndoctorsbaretopzetten en mag mij voor een dwaas schelden.”
Langzamerhandkwamereen kentering in zijnkritiek. Datbegon met:„Wij zullen de brief van Jacobus niethelemaal verwerpen, hoewel deze niet vaneen echte apostel geschreven is en allesbehalve de rechte apostolische aardenreine leer behelst.”
Vervolgens: „De brief vanJacobus is nietonder de hoofdboeken te zetten, hoewel er welgoede spreuken in te vinden zijn.”En tenslottevertrouwde Luther zijn lezerstoe: „Johannesinzijnbrief en Jacobusdringenaan op de werken en willen daarmee aangeven datgeloof zonder werken
nietbestaan kan.”
Hij waserinWittenbergimmers wel achtergekomen datmen de predikingvan de rechtvaardiging vandegoddeloze misbruikte.Zo horen we hem vanafdekansel toornen: „Watmoet ik met jullie beginnen, Wittenbergers? ’t Was beter datikjullie het wetboek vanstrafrechtvoorlas. Gij wilt christen zijnentegelijkwoekeren, roven en stelen.Hoe zullen zulk soort mensen totdevergeving der zonden komen,mensen die zo diep in het kwaad steken? Daar moet het zwaardvan de keizer aan te pas komen, maar mijn predikingisvoor bekommerde harten, die hun zonden voelen en geen rust hebben.(...)Ondankbarebeesten die je bent, je bent de schatvan het Evangelie niet eenswaard. Als ge uniet bezint, hou ik op met uteprediken.” Iemandschreef: „Vanaf1534 veranderde Luthers denken over de brief en erkende hij datde boodschap vanJacobusaan de verstrooide gemeente ook voor Wittenbergheilzaam en actueel was. Jacobus richttezich totde hypocrieten, die vinden datzij uitblinkeninhet woord, maar die gemakzuchtig zijnendeduivel zijnganglatengaan.” Luther noemde voortaan Jacobus geen ”strooien brief”meer.Jacobus bleek houttesnijden
Ds.M.van Kooten,Elspeet
Hetgrote avondmaal
Lezen: Lukas 14:15-24
Aflevering 3en4
De klassieke uitleg van de gelijkenis van de koninklijkebruiloft heeft in de westerse samenleving eenverdrietige uitwerking gehad. Wie daarop terugkijkt,beseft dat een verkeerdeuitleg desastreuzegevolgen kan hebben. Theologieisgeen hobby, preken ook niet.
Eeuwenlang wasdegangbareuitleg vandekoninklijke bruiloft samengevatals volgt: de genodigden zijn de Joden. Godnodigde henuit voor hetgrote avondmaal. Zijwilden niet komen. Daarom heeftGod hen definitief verworpen. Vanafdat moment nodigt Hijdeheidenenuit Onderhuids klinkt een stereotiep beelddoor.Detegenstelling ”rijke genodigden –armesloebers” staatvoor de rijkeJood en de arme heiden.Enishet niet JezusZelf Diemet deze gelijkenis religieuze Jodenhaatgoedpraat?Het Joodse volk weigerde toch de uitnodiging?Terecht werden zijdoor God gestraft!God heefthet Joodse volk verworpen. Trouwens,voerenwij Gods oordeel niet uit, wanneer wij de Jodenstraffenomhun verzet tegenhet Evangelie?! Decennialangisdezeboodschapvia onsbekende kinderbijbelsaan kinderendoorverteld, zowelvoor als na de TweedeWereldoorlog. Mede deze uitleg vandegelijkenisheeft een giftigevoedingsbodem gelegd voor allerlei laakbare woordenen daden. Veel dwalingenzijneen
gevolg vanoppervlakkigheid. Dat geldtook voor deze uitleg,die in tegenspraakismet Romeinen 3:920.Erisnamelijkniemand dieGod zoekt. Zijzijnallenonder de zonde. Maar alsdezetweegroepen –genodigden en armen– niet staan voor Jood en heiden,naarwie verwijzenzedan wel? Hetantwoordopdezevraag is de directe aanleiding voor deze gelijkenis.Die aanleiding is ook de sleutelvoor zijn uitleg.Een leidinggevendeuit de kringvan de farizeeën heeft Jezusuitgenodigd.Met zijn collega’s hoopthij Jezusergensop te kunnen betrappen(Lukas14:1). Nu,daarhoevenzenietlangopte wachten. Ineensstaat Jezusoog in oog metiemanddie lijdtaan vochtophopinginzijnlichaam (2).
Of de farizeeën deze tobberals een valstrik aanhun tafeleen plaats hebbengegeven of dathij uiteigen beweging Jezusheeftopgezocht, blijft onduidelijk. In elkgeval komt ditgoeduit.ZewillenJezus’integriteitbeschadigen,zodat niemand meer in Hemgelooft. Nu doet zich een uitgelezen kans voor
Hoelegt uw kinderbijbeldegelijkenisvan hetgrote avondmaal en dekoninklijke bruiloft uit?
DS. C.P. DE BOER IS CHRISTELIJK GEREFORMEERDPREDIKANT TE RENSWOUDE EN DOCENT AAN HETHHS TE AMSTERDAM
Lezen: Psalm 92
De spanninginhet huisvan een van de leiders vandefarizeeën is om te snijden. Jezus is te gast.Hem willen ze onderuit halen, zodat niemand Hemmeervolgt. Er lijkt zicheen prachtige kans voortedoen.
Opeensishet decortotaal veranderd.Jezus staatnietlanger tegenoverdefarizeeën.DeZaligmakerstaat ooginoog metiemand dieaan eenernstigechronische ziekte lijdt. Hetzienvan zijn lijden, wekt Jezus’ bewogenheidop. Jezus’ ontferming zoektzicheen uitweg in eenscherpe vraag aan hetadres vandefarizeeën.Mag je op de sabbatiemandbeter maken(3)?Het blijft ijzigstil. De spanning is om te snijden. Diestilteisveelzeggend en confronterend. Jezuslegtnamelijk een ernstige dwalingbloot.Wanneer Gods gebodhet levenniet beschermt, maar bedreigt,wordt Gods gebodmisbruikt.Zonderiets te zeggen,neemt Jezusdezezieke totzich, geneesthem en stuurt hemweg.Deman is niet uitgenodigd,hoort niet bijdegasten, maar Jezustrekt hemindekring, geneesthem en laat hemgaan Terwijldezegezonde manterugkeertnaar hetgewoneleven, confronteertJezus de genodigden meteen pijnlijk vraag.Niemand vanhen laat op de sabbatzijndier of kind in eenkuilachter. Zelfs
niet alsergeen sprake is vaneen levensbedreigendesituatie. Nee, danwordt direct ingegrepen.Met andere woorden: umeet mettwee maten. Waarom welopdesabbat een ezel reddenuit een kuil en niet een ziekegenezen?Dezeconfronterendevraag is de aanleidingvoor hetvertellenvan drie gelijkenissen. De eerstegelijkenisisgericht totde genodigden in hethuisvan de farizeeër (7-11),detweedetot de gastheer (12-14)endederde gelijkenis is naar aanleidingvan een reactie vaneen vandegasten(15-24).Die reactieisnamelijkfrappant.Wanneer Jezusdetweegelijkenissen heeftverteld,roept iemand door de eetruimte: „Zaligishij diebrood eet in hetKoninkrijkvan God!” (15) Lukaslaat in hetmiddenof diteen instemmende, afwijzende of emotionele opmerkingis. Hij vestigtdirectdeaandachtopJezus, dienaar aanleidingdaarvande derdegelijkenisinhet huis vande farizeeër vertelt. Duidelijkisdat de rollenzijnomgedraaid. Vanaf nu heeftnietlangereen farizeeër, maar Jezusdeleiding
Wanneer Gods gebodeen menswaardigleven of sterven bedreigt,wordt Gods gebodmisbruikt.
”Met zijn onderwijs kan juist de ongehuwde Paulus ons helpen het goede evenwicht te bewaren”
Het doel van de mens
Met een huwelijk komen mensen tot hun bestemming. Ook ds. C. Sonnevelt gebruikte die uitdrukking wel, maar hij nam er bewust afstand van. „Onze bestemming is God verheerlijken en ons eeuwig in Hem verheugen.”
TEKST: HUIB DE VRIES BEELD: CEES VAN DER WAL
Het boek ”Het huwelijk gewogen” van dr. J. van Bruggen, een uitgave uit 1977, raakte Cees Sonnevelt –destijds theologiestudent in Utrecht– door de helderheid en fijnzinnigheid waarmee de hoogleraar Nieuwe Testament aan de Theologische Universiteit Kampen het niet zo eenvoudige Bijbelgedeelte 1 Korinthe 7 openlegde.
In de Netherlands Reformed Congregation van het Canadese Lethbridge, die hij acht jaar diende, hield de predikant van de gereformeerde gemeente te Poederoijen twee gemeenteavonden over dit Bijbelgedeelte. Met de publicatie van Van Bruggen als leidraad. „Ik heb die samengevat en toegespitst.”
Nadat hij betrokken raakte bij het interkerkelijk platform Bijbels Beraad M/V, maakte hij een versie voor de website. Die werkte hij op verzoek van uitgeverij De Banier uit tot een boekje. „Het huwelijk staat in onze cultuur en samenleving onder zware druk Daarom is het heel belangrijk dat we ons bezinnen op de betekenis en waarde ervan, en anderzijds uit reactie het huwelijk niet gaan romantiseren. Paulus laat ons in 1 Korinthe 7 zien dat het die kant ook niet op moet. Met zijn onderwijs, geïnspireerd door de Heilige Geest, kan juist de ongehuwde Paulus ons helpen het goede evenwicht te bewaren in alles wat zich vandaag roert en beweegt rondom het huwelijk. Op TikTok is een explosie van bespotting van het huwelijk gaande. Na het patriarchaat moet het matriarchaat het ontgelden.”
Veel christenen zien het huwelijk als een komen tot je bestemming. Terecht?
„Ook ik gebruikte die uitdrukking wel, met name in trouwdiensten, maar ik doe het niet meer. God heeft het huwelijk ingesteld en gezegd dat het niet goed is dat de mens alleen zij. Het is ook noodzakelijk voor de voortplanting van het menselijk geslacht en de uitbreiding van Zijn Koninkrijk. Maar wat onze diepste bestemming is, geeft de Kleine Catechismus van Westminster treffend weer. Die begint met de vraag: „Wat is het hoogste doel van de mens?” Daarop volgt het antwoord. „God verheerlijken en zich eeuwig in hem verheugen.”
Het is een pijnlijke misvatting, zeker voor singles, dat een ongehuwde zijn of haar bestemming mist. Veelzeggend is dat er in de hemel en op de nieuwe aarde geen huwelijken meer zijn.”
Vanwaar dan toch de opvatting dat een huwelijk tot de bestemming brengt?
„Die gedachte past bij het algemeen menselijke verlangen naar een levensgezel en nageslacht. Ouders zien ernaar uit opa en oma te worden, door het huwelijk van kinderen. Dat is een gegeven dat we mogen honoreren. Maar als Paulus over het huwelijk spreekt, doet hij dat in het licht van het geestelijke huwelijk tussen Christus en Zijn bruid en in het licht van de eindtijd en de wederkomst van Christus. Alleen het huwelijk tussen Christus en Zijn gemeente houdt stand, alle andere huwelijken komen tot een einde. Daar leven wij vaak ver bij vandaan, omdat we weinig van de verdrukking weten waarover Paulus spreekt. We mogen ons wel afvragen hoe dat komt. Paulus wist uit ervaring van de bestaande nood en was doordrongen van de aanstaande nood. Hij sprak vanuit die achtergrond.”
„Het is een mens goed geen vrouw aan te raken”, stelt hij. Hoe ziet u die uitspraak?
„Het is de vraag of dit een stelling van Paulus is. Ik kan me vinden in de uitleg dat deze uitspraak hem is voorgelegd door overgeestelijke mensen in de gemeente van Korinthe. Hij neemt de stelling in eerste instantie over, vervolgens gaat hij die nuanceren. De ongehuwde staat is niet per definitie beter.”
Past het spreken van Paulus over het huwelijk bij de nieuwtestamentische bedeling?
„Zeker. In het Oude Testament staan het aardse huwelijk en de opdracht tot voortplanting meer voorop. In het Nieuwe Testament worden de scheppingsordeningen niet opzijgeschoven, zoals vandaag wel wordt beweerd, maar verschuift de focus naar de herschepping. Volgens de rabbijnen was het een plicht om te trouwen. Paulus relativeert dat. Hij zegt
niet dat ieder ongetrouwd moet blijven. In Efeze 5 schrijft hij prachtige dingen over het huwelijk, ook in psychologisch opzicht. „Gij mannen, hebt uw vrouwen lief en de vrouw, zie dat zij de man vreze.” Deze tekst vormt de basis voor het boek ”Liefde en respect” van dominee, psycholoog en maatschappelijk werker Emerson Eggerichs. De vrouw verlangt ernaar blijvend door haar man geliefd te worden en de man heeft er vooral behoefte aan door haar te worden gerespecteerd Zo zit de werkelijkheid volgens Eggerichs in elkaar. De meeste huwelijksproblemen zijn terug te voeren tot deze twee aspecten.”
Opvallend blijft dat Paulus in 1 Korinthe 7 het alleen zijn hoger aanslaat dan het gehuwd zijn.
„Dat blijft voor mij een beetje een raadsel, waarover ik hem graag eens had bevraagd. Hij zegt dat we als ongehuwde meer dienstbaar kunnen zijn voor het Koninkrijk Gods, maar ik kan mijn vrouw in mijn werk echt niet missen.”
Wat betekenen Paulus’ woorden voor singles?
„Die ben ik anders gaan bekijken. Meewarigheid past niet. Als zendingspredikant in Nigeria leerde ik van nabij de zendingszusters Dini Sonneveld, Leunie Commelin en Coby van Rossum kennen. Deze vrouwen, alle drie ongehuwd, hebben op mij grote indruk gemaakt. Hun leven stond volledig in dienst van de uitbreiding van Gods Koninkrijk. Tegelijk moeten we vaststellen dat niet elk alleen zijn leidt tot een meer of intenser dienen van de Heere. Het is geen vanzelfsprekendheid. Omgekeerd hoeft het gehuwd zijn het werk in Gods wijngaard niet te belemmeren. Paulus wijst er elders op dat Petrus, volgens Rome de eerste paus, zijn vrouw meenam op zijn zendingsreizen. Dat maakt de opvatting dat een priester celibatair moet leven tot een raadsel. Je ziet bij de Rooms-Katholieke Kerk de wonderlijke paradox dat enerzijds het huwelijk tot sacrament wordt verheven, anderzijds dat aan de zogeheten geestelijken het huwelijk wordt verboden. Met alle uitwassen ervan.”
Wat verstaat u onder de gave der onthouding?
„Niet dat je geen behoefte hebt aan seksuele gemeenschap, maar de gave om die begeerte te kunnen beteugelen. We zijn meer dan een seksueel wezen. Dat mag zeker in onze tijd met alle vragen rond gender wel worden benadrukt. Bij sommigen is de onthouding noodgedwongen. Dat kan ook binnen het huwelijk het geval zijn. De Heere Jezus wijst erop dat er daarnaast ook gesnedenen zijn om het Koninkrijk van God Ze zien vrijwillig af van de seksualiteit. Paulus was zo’n gesnedene. Heel zijn leven was gericht op de uitbreiding van dat Koninkrijk. Daarmee ontving hij als ongehuwde geen
”We zijn meer dan een seksueel wezen”
troostprijs maar een hoofdprijs. Vandaar dat hij zijn celibataire leven als zeer positief ervaarde en zelfs anderen aanbeval.”
Hij waarschuwt tegen het streven naar een andere staat. Wat zegt dat?
„Paulus roept op tot tevredenheid met de plaats die God je heeft gegeven. Dat moet het uitgangspunt zijn. Tegelijk laat hij weten dat slaven gebruik mogen maken van mogelijkheden om op een wettige manier vrij te komen. Zo is het op zichzelf ook niet verkeerd om gericht naar een levensgezel te zoeken, mits de motieven zuiver zijn. „Ken Hem in al uw wegen.””
Hoe dienen ouders met kun kinderen over dit onderwerp te spreken?
„Met twee woorden. Laten we waarderend over het huwelijk spreken en vooral het goede voorbeeld geven. Tegelijk moeten we onze kinderen duidelijk maken dat het huwelijk niet het einde is, om het met prof Van Bruggen te zeggen.”
”Getrouwd of ongetrouwd”, door ds. C. Sonnevelt; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2023; 96 blz.; € 9,95.
Jenthe
Jenthe (46) is met haar man Maarten (49)enhun kinderen
Jos (19),Laura (17),Lindy (14)enHeidy (13)verhuisd
naar de bergen op de grens tussen Oostenrijk en Slovenië, waarhet gezingastenverblijvenheeft ingerichtineen eeuwenoudeboerderij.
„Nee Jos, nee!” roep ik, alseen Poolse chauffeur zijnvrachtwagen abrupt voor ons op de rijbaan stuurt. Jos remt rustig af en zuchtdiep. „Chill mam,’tisgevaarlijkals u zo gilt.”
En danishet mijnbeurt om te zuchten. Van opluchting, omdatwe nog leven. En vanspijt omdatikmijnmond niet heb gehouden.Jos rijdt prima, het helptniet echt als ik hysterisch ga zitten doen. Hij heeft gewoon gelijk. Hetiseen soortreflex, datikvooral sinds ik enkele jaren terugeen auto-ongelukin de sneeuw had, niet helemaal onder controle krijg, zegmaar
Jos en ik zijnopweg naar Nederlandomopa en omathuis te brengen na een mooiemaand bij ons in Karinthië. En afgezien vandie enge Poolse chauffeur verloopt de reis super.Ergens in Duitsland wachtons een hotelletje. We zeggen tegen elkaar hoe heerlijkontspannen het is,zo’ntochtintwee etappen, met avondeten en een ontbijtbuffetjeonderweg. Terwijl we doorhet zonovergoten Alpenlandschap zoeven, zingen we uitvolle borst over de grote stille heide, de Zuiderzee en de zilveren vloot. Maar opeens staatdewagen stil.
Josheeft juist lekker de vaarterinopdelinker rijstrook vandeDuitse ”Autobahn” alshij opmerkt: „Ehm mam, ik kangeen gas meer geven.” Met ingehouden adem zie ik hoehij terugschakelt vanzes naar vijfnaar vier naar drie De auto lijkt niet te reageren. En kijk, ik
gil altijdalleen maar alsereigenlijkweinig aan de hand is.Nuwewerkelijkeen probleem hebben, zeg ik kalmpjes: „Oké, we moeten dus naar de vluchtstrook.Probeer naar rechts te gaan, Jos.” Hij verwisselt dwars door de drukteheen één keer vanrijbaan en dan nogeen keer en dan wachtereen nieuwe verrassing. Er is hier geen vluchtstrook. Welzijnweprecies bij een afrit gestrand. Wáár stajehet veiligstopeen áfrit? Veel tijdvoor overwegingen is er niet.Aan het begin vande”Ausfahrt” zet Jos de autostil. Terwijlhet verkeer langs ons heen raast, kan ik maar één ding denken: weg hier,voordater iemandopons knalt. Datissneller gedachtdan gedaan, met passagiers die de tachtig naderen, maar uiteindelijkstaan we dan toch allemaal veilig achterdevangrail. We hijsen opa,oma en onszelfinneonkleurige hesjes en zoeken tevergeefs naar de gevarendriehoek. Oma besluit opgewektomook een kilometerpaaltje met een knalgeel hesje aan te kleden, zodat onze pechwagen hopelijktoch gezien wordt, en opa steektoverstoorbaar zijnpijpop. Als ik met Jos tegen een helling op klauter om tussen de struiken zo ver mogelijkbij de snelwegherrie vandaan de DuitseANWB te bellen, realiseer ik me datikopsokken loop...
Jos voert het woord, zijnDuits is het best. Vanwege het verkeersgedruis verloopt de communicatie evengoed moeizaam. Als de afsleepwagen eindelijkgeregeld is, dalen we af om in de warme najaarszon op hulp te wachten. Ruim 200 eurolichterenomringd door bagage staan we niet eens zo gek veel laterbij een Duitse garage, metonzeautodie het niet doet.
Volgende keer:GestrandII Lees op Terdege.nl de blog vanJos
bescherm het mobieltje van je kind. veilig en verantwoord.
Dé ouderlijk toezicht app met ondersteuning van Kliksafe
Eén maand gratis op proef
Nederlandse ondersteuning
Betalen met iDEAL
Qustodio is dé app voor opvoeders. Met Qustodio begeleid je je kind in de ingewikkelde wereld van internet. Stel samen met je kind schermtijd in, bepaal bedtijd, houd ongewenste websites tegen, kijk mee met YouTube. Zo zorg je voor een gezonde digitale balans voor je kind.
Wat kun je nog meer met Qustodio Zie in een tijdlijn alle digitale activiteiten van je kind. Zie welke games en apps er gebruikt worden. Krijg inzicht in oproepen en sms’jes Weet waar je kind is met locatiebepaling. Krijg een melding als je kind in een bepaalde situatie op de paniekknop drukt
Hoe werkt het?
Je start een account en maakt een profiel aan voor je kind. Daarna installeer je de Kids-app op de apparaten van je kind of kinderen. In de Ouder-app (mobiel) of het Family Portal (op je pc of laptop) kun je alles zien wat je kind online doet.
probeer
een maand gratis exclusief op kliksafe.nl/qustodio
D.V. VRIJDAG1 DECEMBER
PSALMZANGAVOND
Van20:00 tot21:30 (kerkopen: 19:15)
PROGRAMMA
AndréNieuwkoop,orgel
M.m.v. Bovenstemgroep IJsselmuiden
Meditatiedoords. W.A. Zondag
LOCATIE
GroteKerk, Dordrecht
PARKEREN
Parkeergarage SpuihavenofVarkenmarkt.
Gratis parkeren kanopde
Weeskinderendijk (10minuten loopafstandvan kerk).
PRIJZEN
Terdege-abonnees:6,00
Niet-abonnees: 12,00
Psalmen zingen in Dordrecht!
Kinderen t/m14jaar: 4,00 MEER
Terdege Kerstconcert
Op dinsdag 19 december is onsjaarlijkse Kerstconcert in de St.Jan in Gouda. Reserveeralvastjetickets via terdege.nl/kerstconcert
Onder ons
1.
D.V. 11 november hoopt onze lieve Julian Oomen 10 jaar te worden. Hartelijk gefeliciteerd met je verjaardag. We wensen jou en je ouders, broers en zussen Gods zegen toe. Julian heeft het syndroom van Down. De Hophoven 5, 5317 JV Nederhemert.
2.
In het gezin Fokker in Genemuiden is na vier jongens een meisje geboren. Voor RST-kraamverzorgster Klaasje Huls uit Staphorst was dit het 900e gezin! Een vermelding waard.
3.
Op 18 oktober werd onze vader, de heer H. Timmer, 80 jaar We willen hem hiermee van harte feliciteren. Wie stuurt hem nog een kaartje? Kerkstraat 37, 5313 AP Nieuwaal.
4.
Op 10 oktober mochten onze broer/zwager en (schoon)zus, Jan en Hanny Louwerse-Janse uit Middelburg, gedenken dat ze 50 jaar getrouwd waren. Wij willen hen daarmee van harte feliciteren en wensen hun van harte Gods zegen en nog vele goede jaren toe. Veel liefs van ons allen.
5.
Op 28 oktober waren onze lieve ouders, Arie en Nellie van Maren, 40 jaar getrouwd. Van harte gefeliciteerd en we hopen dat ze nog een lange tijd voor elkaar en voor ons gespaard mogen blijven. Liefs van jullie (klein)kinderen. Clematisstraat19, 4043 PL Opheusden.
6.
Meester Van Duijn. Al 40 jaar staat hij voor (onze) kinderen klaar. Gefeliciteerd, meester! Rijnsoever 105, 2221 PA Katwijk.
7.
Lieve (o)pa en (o)ma V.d. Zouwen-de Jong, op 24 oktober mochten jullie gedenken 60 jaar getrouwd te zijn. Van harte gefeliciteerd en Gods zegen toegewenst. Liefs van jullie kinderen en (achter)kleinkinderen. Burg. Tukkerhof 30, 4142 BK Leerdam.
8.
Vier generaties: oma Willy Marijs (81), Annet van de Burger (49), Jannelijn van Maren (27) en Tycho van Maren (6 maanden). Van Arnemuiden naar Alblasserdam en weer verder naar Ede. Een lieve groet van Maja Houtekamer
Voor ”Onder ons” kunt u een foto en een korte tekst. Inzenden: Onder Ons Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn; redactie@ terdege.nl Let op: er kan een lange wachttijd zijn.
Zorg die aansluit bij de levensovertuiging van cliënten. Zorgverleners die psalmen zingen en met hen bidden. Dat willen we behouden. Door een tekort aan helpende handen ontstaat echter een toenemende druk op de reformatorische zorg. Alleen samen kunnen we onze zorg behouden.
Romke Rozema is chirurg in opleiding bij Medisch Centrum Leeuwarden.
„Heeftual ontlastinggehad?” vraag ik aanonzepatiënt. Drie dagen geledenishij geopereerdvanwegeeen tumor in de endeldarm. Hijschudt ontkennend zijn hoofd.„De buikrommelt, maar lijkt de laatstedagen wel boller te worden.”
„Zullen we nog een klysma proberen?”stel ik voor aan de verpleegkundige vandie dag. „Wachtmaar even, ik heb nog wel een troef achter de hand”, antwoordt ze. Ontlasting,een ongemakkelijkthema. Toch is het in mijnwerk een dagelijks gespreksonderwerp.Elkedag worden op onzeoperatiekamers darmoperaties uitgevoerd. Bijvoorbeeld vanwege een blindedarmontsteking; die wordt met een kijkoperatie weggehaald. Ook darmkankeroperaties doen we dagelijks.Bij darmkanker wordt het ziekestukdarm, met de tumor,weggehaaldenwordt er een nieuwe verbinding gemaakt. Het op gang komen van de ontlastingiseen tekenvan genezing. De darm is een kwetsbaar orgaan. Veel factoren, zoals voeding, stress en lichaamsbeweging, zijnbelangrijkvoor het goed functioneren vanzowel de dunne alsdedikkedarm. Dit heeft te maken metperistaltiek, de knijpende beweging die ervoor zorgt datdedarminhoud zich uiteindelijkmeldt bij de achterdeurvan het
lichaam.Het tijdens de operatie verplaatsen en bewegen vandedarm zorgt ervoor datdeze knijpbeweging na de ingreep weer op gang komt.Vaak helpen we de natuur een handje, met poeders om de ontlastingzachttehouden of een klysma om het laatstedeel vandedarm
Ontlasting, in mijn werk eendagelijks gespreksonderwerp
te prikkelen.Ook proberen we patiëntennade operatie zo snel alsmogelijktelaten bewegen. Na een vol operatieprogramma loop ik aanhet einde vandedag naar de kamer vandepatiënt, nieuwsgierig naar de troef vanmijncollega.
„Twee kopjes koffie en klaar.Dehoeveelheid valt met de eenheidkilogram het beste uit te drukken”, grapt ze.
HOEISHET NU MET...?
In deze seriekomen mensen aan het woorddie we eerder hebben geïnterviewd.Dit keer: Erwin Hout
ERWIN HOUT LAG WEER IN HET
REVALIDATIECENTRUM
Opnieuw door een diep dal
Na decennia waarin het wonderlijk goed ging, maakten Erwin Hout en zijn gezin in de achterliggende jaren zware perioden door. „Ik heb in mijn leven geleerd dat er geen andere weg is dan die naar boven.”
TEKST: HUIB DE VRIES BEELD: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN
Voor het oog is er in de achterliggende vijftien jaar weinig veranderd. Als 35-jarige kwam Erwin Hout in Terdege aan het woord als voorbeeld van iemand die ondanks een ernstige handicap een goede maatschappelijke functie kreeg. Hij is nog steeds directeur marketing, woonachtig in hetzelfde huis in Ridderkerk en vol energie Wat niet betekent dat in huize Hout alles maar wat voortkabbelt.
BIS, het bedrijf waarvoor hij werkte, is overgenomen door de Economon Groep. Hout kreeg de functie van directeur marketing bij Econocom Nederland, goed voor ruim 200 werknemers. Echtgenote Marleen, specialist ouderengeneeskunde en palliatief kaderarts, stapte van verpleeghuis Salem over naar Pniël in Rotterdam, waar ze tevens medisch leider is. Dochter Hannah deed dit jaar examen. En binnenkort start in Rijsoord de bouw van een royale vrijstaande woning voor het gezin, met alle voorzieningen voor iemand met een hoge dwarslaesie.
Pas vierde je je vijftigste verjaardag. Wat betekende dat?
„We hebben dankbaar achterom gekeken. Wat is er in die periode allemaal gebeurd en waar zijn we doorheen gedragen na het oplopen van mijn dwarslaesie.”
Hield je het voor mogelijk dat je leven zo zou verlopen?
„Absoluut niet. In het begin was het zelfs de vraag of ik de vijftig zou halen. Ik verwachtte sowieso niet dat het op deze manier zou zijn: met Marleen, de meiden, mijn ouders die ik nog heb, het werk dat ik kreeg, de rol die ik in de kerk mag
vervullen. Sinds anderhalf jaar ben ik ouderling. Vooral het bezoeken van mensen vind ik bijzonder. Dat je welkom bent en ze heel veel met je delen over hun zorgen, vreugden, hun leven met God. De ouderlingen worden bij ons vergezeld door een bezoekbroeder. Ik heb gekozen voor iemand met wie ik me geestelijk verbonden voel, maar die ook praktisch in het leven staat. Zo nodig regelt hij een plank, hij trekt mijn jas uit, geeft me de koffie die wordt aangeboden We zijn een prima duo.”
Je kunt met je rolstoel overal terecht?
„Niet op alle adressen. De mensen bij wie dat niet lukt, vraag ik naar het verenigingsgebouw van onze kerk te komen. Dat heeft een soort huiskamer waar ik hen ontvang. Niemand die daar een probleem van maakt.”
Wat is het mooiste dat je in al die jaren ontving?
„Na Gods ondersteuning: Marleen en de meiden. Toen ik dertig jaar geleden in revalidatiecentrum De Hoogstraat lag, dacht ik natuurlijk na over de toekomst. Trouwen leek me uitgesloten. Mocht een vrouw erdoorheen zien, dan zouden er zéker geen kinderen komen. Dat waren twee van de weinige zekerheden die ik had, achteraf toch minder zeker dan ik meende. Daarnaast geniet ik van mijn werk en de vele mooie vriendschappen. Als vrienden je tientallen jaren lang om beurten op bed komen leggen, krijg je daar een ander contact mee dan wanneer je zo nu en dan samen een biertje drinkt. Neem bijvoorbeeld Arjo van Eijsden. Hij is pas geïnstalleerd als vicepresident
van de Hoge Raad, maar ook hij blijft ondanks zijn overvolle agenda meedraaien in het rooster. Daarin zie ik iets van wat in Psalm 118 staat: De Heere is bij mij onder degenen die mij helpen.”
Ken je lotgenoten die zo’n actief leven hebben?
„Nee, eigenlijk niet. Ze zullen er zijn, maar van revalidatieartsen heb ik begrepen dat ze dit niet vaak meemaken. Mensen met deze handicap werken meestal parttime en velen gaan tussen de middag een uurtje rusten. Ik ben de hele dag actief.”
Hoe kwam je de coronatijd door?
„Ik wist dat ik tot de kwetsbare groepen behoorde, vanwege mijn beperkte longfunctie en het feit dat ik niet kan hoesten. December 2020 kréég ik corona. Ik heb één heel slechte nacht gehad. Het slijm bleef vastzitten in mijn keel; op een gegeven moment dacht ik dat ik zou stikken. We stonden op het punt om 112 te bellen toen het iets afnam.
De dag erna voelde ik me wat beter, maar het virus richtte meer aan dan ik aanvankelijk dacht. Mijn blaas ging minder goed functioneren. Mijn darmen reageerden nauwelijks meer op de zetpillen, waardoor ik nare nachten kreeg en op een gegeven moment incontinent raakte Tijdens digitale sessies zat ik in een overhemd met daaronder enkel een onderbroek en een incontinentiematje voor de camera. Bij afspraken buitenshuis moest ik steeds inschatten of het goed zou gaan. Sociaal ga je dan vermijdingsgedrag vertonen. In deze periode hebben we besloten om voor
een stoma en een blaaskatheter via de buikwand te kiezen.Het heeft nog een klein jaar geduurd eer de operatie konplaatsvinden. Oktober 2022 washet zover.”
Een moeilijke beslissing?
„In het begin wilde ik er absoluut niet aan, maar ik had geen keus. Door al het lichamelijke getob was ik intens moe. Ik konmijnhoofd amper op mijnromp houden en kwamniet goed uitmijnwoorden. Datirriteerde de meiden, zodathet hier soms stevig knetterde. Eenreconditioneringsprogramma vantwee maanden had aardig resultaat, maar de tobberij met die darmen ging door.Een revalida-
tieartsgaf me het rapport vaneen onderzoek over het effect vaneen stoma bij mensen met een hoge dwarslaesie. Vande30deelnemers rapporteerden er 28 een duidelijke verbetering vandekwaliteit van leven;26van de 28 gaven aan dat ze het jaren eerder hadden moeten doen. Datgaf de doorslag. Te meer omdatdeonderbroken nachten ookMarleen zwaarder gingen vallen.Vanaf onze trouwdag heeft ze me driekeer in de week halverwege de nachtgelaxeerd. Datisvoorbij, waardoor we allebei meer nachtrust krijgen.”
Hoe kijk je nu naar die stoma,letterlijk en figuurlijk?
„Jewordt er niet knapper van, maar het went. En met een huidplak erover ziejenauwelijks iets. Ik ben intens dankbaar datdie darmproblemen voorbij zijn. Datgeeftzóveel rust. We warenernog dankbaarder voor toen ik een infectie bij mijn stuit kreeg. Zonder stomazou dat een dubbel drama zijngeweest.”
Wanneer speelde dat?
„Begin dit jaar kreeg ik opnieuw klachten. Ik voelde me niet lekker, had weinig energie, ging weer moeilijkpratenenmoest mijn uiterstebest doen om tijdens gesprekken en vergaderingen gefocust te blijven. Om uittesluiten dat die vermoeidheid door een tumor
werd veroorzaakt, is een CT-scan gemaakt. Daar kwam niets verontrustends uit. Ik had alleen een ontstoken aambei. Die ging er steeds lelijker uitzien.
Op tweede pinksterdag brak de huid van binnenuit open en kwam er een stroom stinkende prut naar buiten. Er zat een gat in mijn bil tot op het bot. Voor de volgende dag had ik al een afspraak met een chirurg in het Ikazia Ziekenhuis staan. Die heeft me overgedragen aan een collega die gespecialiseerd is in complexe wonden Ik kreeg eerst een week intraveneus zware antibiotica, daarna ben ik geopereerd. Vervolgens heb ik nog zes weken in het ziekenhuis gelegen en vijf weken in De Hoogstraat, om te revalideren.”
Hoe kijk je op de ziekenhuisopname terug?
„Ineens word je uit het dagelijkse leven gerukt en op een bed gelegd. Dat was niet voor het eerst. Op 6 juni ben ik geopereerd, drie dagen later was het dertig jaar geleden dat ik m’n dwarslaesie opliep Gelukkig kon ik vrij snel een dagritme opbouwen. Elke morgen belde ik naar de secretaresse. Dan namen we samen mijn mails door en stuurde ze me belangrijke stukken toe. Af en toe belde ik collega’s of ze belden mij om wat te vragen Zo bleef ik aardig verbonden met mijn werk. Om halfelf kwam mijn vader met de laptop. Daarmee verwerkten we mijn privémails en deden we de administratie. Hij hielp me nog bij het middageten; vanaf drie uur kwam het bezoek, in drie lichtingen. Ik heb me geen moment verveeld. Het gebeurde zelfs dat ik met een van de broeders een kerkenraadsvergadering zat voor te bereiden
Zo nu en dan stuurde ik een appje naar een schaap uit mijn wijk, in verband met wel of wee daar.”
Gaf het verblijf in De Hoogstraat flashbacks?
„Zeker, er kwamen veel herinneringen aan situaties van dertig jaar eerder boven. Gelukkig geen nare. Ook toen heb ik het er goed gehad. Het regime is stevig, maar dat is prima. Je komt er om te revalideren, niet om je een beetje te laten verzorgen. Het was bijzonder om daar te liggen als een soort veteraan tussen mensen die nu doormaakten wat ik dertig jaar geleden had doorgemaakt. Ik was voor hen het levende bewijs dat je na het oplopen van een dwarslaesie een actief en zinvol leven kunt hebben, zij het met veel aanpassingen en ondersteuning. Mijn kamergenoot gaf aan dat ik hem had geïnspireerd bij het revalideren. Daar ben ik enorm dankbaar voor.”
Wat deed het traject met Marleen en de kinderen?
„Voor hen was het nog zwaarder dan voor mij. Hannah deed in deze periode examen; bij de diplomauitreiking was papa er niet bij. Dat vond zij heel lastig en ik ook. De vakantie naar Zuid-Frankrijk is afgezegd. De meiden hebben er geen klacht over geuit, maar leuk was het niet. Marleen moest alles zonder haar maatje doen. Wij vullen elkaar goed aan; dat evenwicht viel weg. In Pniël was het een roerige tijd, door de druk van bezuinigingen. Normaal zouden we daarover klankborden. Ook dit soort overleg viel weg, naast het feit dat ze zich zorgen maakte over de toekomst. Komt Erwin nog volledig te zitten of is dit het begin van een paar
uur in de stoel en een paar uur op bed? Ze hebben het met z’n allen supergoed gedaan, maar het was echt pittig.”
Hoe heb je deze weg geestelijk ervaren?
„De avond waarop dat abces doorbrak, waren we allemaal in tranen. Ik heb gebeden en begon met Psalm 130: „Uit de diepten roep ik tot U.” Alles was zó donker en onzeker Die nacht kwam er rust. Ik heb in mijn leven geleerd dat er geen andere weg is dan die naar boven. Van Wie anders zouden we het moeten verwachten? Hoe het ook gaat, we zijn in Gods handen. In het Ikazia Ziekenhuis kreeg ik een goed contact met ds. Martijn Weststrate, de geestelijk verzorger daar. Ook onze dominee en mijn wijkouderling zijn meermalen geweest. Omdat ik door mijn handicap in een ziekenhuisbed fysiek niks anders kan dan liggen, beluisterde ik na het middageten vaak een mooie podcast of een Bijbelstudie. Het was geestelijk geen slechte tijd.”
Heb je niet de angst dat de infectie weer de kop opsteekt?
„In het begin zeker. Infectie in een bot is niet zomaar weg; die kán terugkomen. Dan wacht een nog heel andere behandeling. Ik heb mensen gevraagd om met me mee te bidden, of ik het los kan laten. Nu kan ik het in vertrouwen overgeven. Fysiek voel ik me weer goed. Als ik ’s morgens wakker word, heb ik zin in de dag. Het boek dat je schreef over mijn leven, gaf je de titel ”Gedragen door de Herder”. Bij alles wat er verandert, geldt dat nog steeds. Omdat God Dezelfde blijft; gisteren, vandaag en morgen.”
BOETIEK UNIEK
Najaarscollectie baby-en kinderkleding nu in de webshop.
www.BoetiekUniek.nl
Gratis GratisVerzending Verzending
Oldstreet STUDIO
“Met liefde & aandacht ontwerp én druk ik o.a. geboortekaartjes, huwelijkskaarten en jubileumkaarten, passend bij jullie wensen!”
-Clasina-
Uniek drukwerk met liefde op maat gemaakt
Om jullie alle aandacht te geven werk ik op (telefonische) afspraak. Dit is ook ‘s avonds of op zaterdagmorgen mogelijk!
Veel geboortekaartjes vind je in de webshop of vraag een offerte op.
Den Oudert 5 I Wijk en Aalburg studio@oldstreet.nlI06-58906819 www.studiooldstreet.nl
Eben-Haëzer
Predikantsvrouw Abigail JansePietermanismoeder van zes, psychosociaal hulpverleenster en schrijfster van een boekwaarin ze voormeeropenheid pleit.
Vaak sta ik even stil. Zomaar bijhet aanrecht. Alsdewas opgevouwen wordt. Wanneer ik op het randvan het bed zit bij een vanmijnlieverds.Dan denk ik bewustnaoverhoe goed de Heere wilzijnvoor een mensdie niets verdiend heeft. „Wanthet zijn de goedertierenheden des Heeren, dat wijniet vernield zijn,dat Zijn barmhartigheden geen eindehebben.”
Eentekst met eendiepeinhoud dieveel voor mij betekent.„Zij zijnallen morgen nieuw,Uw trouw is groot.” AlleendoorZijntrouw is het waar geworden:„Tothiertoe heeft de Heere geholpen.” Op dagendie vaak helemaal gevuld zijn.Maar ook op diedag datalles lijkt tegen te zitten. Ook dán alsmijnman voor de zoveelsteavond wegis. Of alseen vanmijn pubers er grove woordenuitsmijt. „Uwbarmhartigheden hebben geen einde.” Geen einde. Wateen wonder!Ikkijknog te vaaknaar beneden. Hoe moethet toch allemaal? Ik hoef het helemaal nietteweten.Wantdan kijkikveel te ver vooruit.Iedere dagopnieuw aanZijnvoetenzitten. In mij geenkracht, maar mijnkracht wordt in zwakheidvolbracht. In mij alleen maar tekort en zonden, maar Hij is getrouw en barmhartig.Endan hoef ik hetniet alleen te doen. Nog geensecondevan mijnbestaan.Uw trouw is groot!
De Israëlietenwisten ook niet waar zetijdens
de woestijnreis allemaal naartoe moesten. Ze hoefden alleen maar naar boventekijken. Naar de wolk- en vuurkolom.Dat wasgenoeg.Dit hebikdoorschade en schande mogen leren
De Heere is nietafhankelijkvan watikwil of denk dathet besteis. Maar Hij wildat ik ben als eengespeend kind bij zijnmoeder.„Heere, wat
Udoetisgoed.” Alleswat op mijnpad komt, komt vanboven.EnHij vraagt steeds opnieuw: Kijknaarboven.Naardegrote Kruisdrager „Ik sterku,ook help Ik u, ookondersteun Ik u. ”
Wateen trouwe zorg!Onverdiendegedenkstenen. Om stilvan te worden.
Terwijl de zon ondergaat, kleuren de bladeren naar oranje. De bosuil kijkt rustig rond en wacht. Straks zullen we haar mysterieuze roep horen in het donkere bos en gaat ze op jacht naar voedsel. Ze kijkt langs het pad, waar in de verte een paar wandelaars genieten van de herfstige kleurenpracht. Wij staan verdekt opgesteld achter de struiken. Even kijken we weg, en als onze blik weer naar het gat in de boom gaat, blijkt er iets veranderd... Op de tak ernaast zit nog een bosuil. Een prachtig paartje.
• Grote voorraad trouwkostuums van de merken Torino, Wilvorst, Formens e.d
• Italiaanse maatkostuums naar eigen smaak samen te stellen met o.a. stoffen van Drago, Loro Piana, Vitale Barberis en meer
• Ruime collectie schoenen van Greve en Magnanni
Avondafspraak mogelijk
• Goede parkeergelegenheid
• Centraal gelegen in het land
trouwen
Bijzonderetrouwfoto’s: Christel de Heus had zo veel vlekken op haar jurk,dat ze de tuinslang pakte
Watgebeurt er met de ”eerste liefde” uitonzeverkeringstijd en eerste huwelijksjaren?
Eenwinkelheeft ze niet. Toch wetenbruidsparen bloemisteElsbeth vanAsseltmoeiteloostevinden.
Voor spontane trouwreportages zonder veel poseren
We vangen de echte momenten
5 sterren reviews op Google
Met een gratis proefshoot
Wij maken geen gebruik van filters, dus alleen de echte kleuren. Een spontane en ervaren bruidsfotograaf op jullie fotograaf? www.blijefotos.nl
BEELD: MARTHE KOK-ROUKENS
En nu blijft geloof, hoop en liefde, deze drie; doch de meeste van deze is de liefde.
1 Kor. 13 vers 13
Grandeurin
Er is zo veel mogelijk op het gebied vantrouwfotografie, bruidsjurken en -kapsels. Om een indruk te geven, reisden fotograaf Janvan de Maat,bruidsstyliste HannaRoubos en LizetteHengeveldvan Hengeveld CoutureafnaarZeeland en Antwerpen,enmaakten daar alsteamprachtige plaatjesopbijzonderelocaties. Kijk en laat je inspireren!
TEKST: HANNA ROUBOS BEELD: JANVAN DE MAAT
Antwerpen
Expressievejurken
LizetteHengeveld vanHengeveld Couture:
Deze shoot waseen mooiegelegenheid om wat meer out of thebox te gaan met onze ontwerpen. De creaties zijnechtbedoeld om toekomstigebruidenteinspireren. Na het minimalistische mogen jurken tegenwoordig watexpressiever zijn. Datzie je terug in deze somsverrassende ontwerpen. In de historische Abdij vanMiddelburg schittert de bruid in een klassieke creatie. Haarrok vanmikado-stof is rijkelijk gedrapeerdengeplooid, terwijlhet kanten lijfje een vleugjeromantiek toevoegt. Voor de strandbruiloft creëren soepel
vallende stoffen en de zwierige hoed een bohemien-uitstraling.
In Antwerpenpast de architectuur van de brugperfect bij het niet-alledaagse ontwerp vandejurk meteen kantencapuchon. En die schoenen met het zilveren detail boven de hak fantastisch! We mogenvoor komend seizoen weer veel nieuwe creaties makenmet rijke, bewerkte stoffen. Neem bijvoorbeeld die jurk methandgeborduurdeorganzamouwen, zoals te zienisopdefoto. Heerlijk, toch?
SPELENMET LICHT
BruidsfotograafJan vandeMaat:
Mijnfoto’skenmerken zich dooreen spel met licht. Voor deze shoot werkte ik met natuurlijklicht,soms incombinatie meteen flitstechniek. Voor de eerstelocatie kozen we eenklassiekesetting in de Abdij van Middelburg. Het gefilterdelicht datdoor de hoge ramenvan de kloostergang valt, geeft eenromantische en tijdloze sfeer aan de foto’s. Daarna vertrokkenwenaarhet strand, om daar foto’stemaken tijdens het ”goudenuur”. Hetwarmeenzachte licht vandezonsondergang washelemaal in harmoniemet de kleuren vandejurk en het strand. De harde wind speeldemet hethaar en de rok, wateen speelseffect gaf. Vervolgens redenwedoornaar Antwerpen.
Vooraf bepaalden we de locaties die we zoudenbezoeken. Watnietmochtontbreken, washet Centraal Station. De prachtige locatie –metgrandeur– combineerde perfect methet stijlvolle,zwartekantvan de jurk. Als hetombruidsfotografie gaat, is de locatie bepalend voor heteindresultaat. Met bruidsparen kijkikdan ookaltijdzorgvuldig naar de mogelijkhedenopdeshootlocatie en watqua stijlbij henpast. Is er op de trouwdag zelf te weinig tijdomnaareen geweldige locatie te reizen, dankan er ook gekozenwordenvoor eenafterweddingshoot.Dan hebjeeen relaxteshoot met eenprachtig eindresultaat
Kapsel met losse krullen
BruidsstylisteHannaRoubos:
Als een bruid bij mij een boeking heeft staan, komt ze altijdeerst voor een proefsessie. Ik vraag haar bij deze afspraak foto’smee te nemen vande trouwjurk. Dezevormtdebasis voor het bruidskapsel. Het kapsel pas ik aan bij de stijlvan de jurk. Zo ook tijdens deze shoot.
Alsdebruid geensluier draagt,is hetheelmooi om hethaarhoogop te steken. Hetbelangrijkste is datde gezichtsvorm vanmodel Dorien hier prachtiguitkomt
Bij de jurk met de uniekesluier van kant,heb ik ervoor gekozenomhet haar naar achterentestekenineen strakkechignon, zodatdesluier de omlijstingvormtvan hetgezicht. Voor de foto’sophet strandmaakte ik losse krullen in hethaarvan model Renske.Dit wasalvoldoendeomdeze bruidslook compleet te maken. Het blijft voor mij de mooisteuitdaging om voor iedere bruid eenuniek kapsel te creëren!
BLADBLAZER ALSFÖHN
Tijdens elke bruiloft is er wel een moment waarop er iets misgaat of juistiets heel hilarischgebeurt. En danmoet een bruidsfotograaf razendsnel zijn. Op Instagramdeden wij een oproepje. Een kleine selectie uit de reacties die binnenkwamen.
TEKST: REDACTIETERDEGE
Op 1september trouwden Joran en ChristeldeHeus. Christels jurk wasnaeen tijdje meer zwart dan wit. De bruid kwammet het fantastische idee om haar jurk even schoon te latenspuiten met een tuinslang, want met een doekje poetsen duurde veel te lang. De jurk waskleddernat,maar wel weer wit! De eigenaar vandetrouwlocatie kwam vervolgens aan met een bladblazer als föhn.
Beeld: Anna Hage Fotografie.
Ook tijdensdebruiloft vanMarien en Julia Samson ontstonden er vlekken. Eenvan de aanwezige neefjes zag kans om in het weiland waar het huwelijkgesloten werd, uit te glijden. Uiteraardprecies midden in een koeienvlaai.
JannekeKooiman vanJane Fotografie legde het totdelaatste vlek toevast.
Hij, zij en de eerste liefde
In je verkeringstijd toon je grote interesse in de hobby van je vriend of vriendin. Na je huwelijk daalt die belangstelling vaak al snel tot een dieptepunt. Wat gebeurt er met onze ”eerste liefde” uit de verkeringstijd en onze eerste huwelijksjaren? Drie geheimen over de verhouding tussen ”hij” en ”zij”.
TEKST: DS. A.T. VERGUNST
In deze bijdrage wil ik het vooral hebben over het onderscheid tussen man en vrouw. Sommige dingen zullen bekend zijn, andere mogelijk wat minder. Laten we eerst eens nagaan wat er is gebeurd met de ”eerste liefde” uit de verkeringstijd en uit de eerste jaren van het huwelijk Het valt op dat God in Openbaring 2 –waar Hij de gemeente van Efeze aanspreekt– laat weten dat Hij iets mist in hun relatie met Hem. Hij zegt met andere woorden: U doet goede dingen, u houdt vast aan de leer, maar de gloed van de eerste liefde is gedoofd. Deze tekst geeft aan dat er dus inderdaad zoiets is als een ”eerste liefde”. Die ervaring hebben we denk ik allemaal wel En ik hoop dat we die eerste liefde nóg kennen. Mogelijk zeg je: Ja, dat was de eerste liefde en die hoort nu eenmaal bij de huwelijksreis en de wittebroodsweken, maar als het leven eenmaal zijn gewone loop heeft, verdwijnt die eerste liefde in haast alle huwelijken... Het is mogelijk dat dit inderdaad in uw huwelijk zo is, maar dat hoeft natuurlijk niet zo te zijn. Wat denkt u, als het normaal zou zijn dat de eerste liefde dooft, zou God de gemeente van Efeze daar dan op gewezen hebben?
Romantische
gevoelens
Terugdenkend aan onze verkeringstijd herinneren we ons dat we door emoties werden overweldigd. We hadden heftige romantische gevoelens en een onweerstaanbare aantrekkings-
kracht tot de ander. We waren graag bereid offers te brengen om de ander een plezier te doen Vergelijk daarmee je huidige huwelijksleven eens. Is dat nu nog steeds zo, of is het allemaal anders geworden? Ik denk aan jonge vrouwen die in hun verkeringstijd veel interesse
gin van het huwelijk gebleven?
Ik ben nu ik dit schrijf 26 jaar getrouwd en ik herinner me die ”eerste liefde” zeker. Ook ik moet mezelf de vraag stellen of die eerste liefde tot mijn vrouw er nog is. Heb ik nog dezelfde eerste liefde of heeft deze geleidelijk plaatsgemaakt voor het
Eenmaal getrouwd zeggen ze vaak:
”Ga jij alsjeblieft alleen winkelen”
toonden in de hobby’s van hun aanstaande man, terwijl ze zich daar eigenlijk helemaal niet bij betrokken voelden.
Na een aantal huwelijksjaren is die interesse vaak tot een dieptepunt gedaald Mannen gaven in hun verkeringstijd aan het leuk te vinden om met hun vriendin mee te gaan winkelen Eenmaal getrouwd, zeggen ze vaak: Ga alsjeblieft alleen winkelen, dat is echt niets voor mij! Ik denk dat ieder bij deze voorbeelden wel aanvoelt wat ik bedoel.
De meesten hebben verwachten dat hun relatie geleidelijk aan alleen maar beter zal worden, maar al snel komen ze erachter dat dit helemaal niet zo eenvoudig is. Zodra de uitdagingen van het dagelijkse leven zich aandienen, blijkt dat er veel realisme nodig is.
Eerste liefde
Je kunt je terecht afvragen: waar is die eerste liefde uit de verkeringstijd en uit het be-
”gewoon samen ons leven op onze manier leiden”?
Om na te gaan wat het geheim van zo’n voortdurende romantische liefdesrelatie in het huwelijk is, wil ik eerst wat dieper ingaan op dat begrip, zodat we ons er allemaal een goede voorstelling van kunnen maken. Wat is ten diepste de sleutel tot de instandhouding van het huwelijk? Geloof het of niet, maar romantiek is feitelijk de brandstof van onze relatie. Als die er niet is, worden dingen gewoon en verliezen we de opwinding en het mooie van wat God gaf in het huwelijk, en wat Hij daarmee bedoelde
Het eerste geheim
Het eerste geheim van een romantische liefdesrelatie is eenvoudigweg: leren. We lezen in 1 Petrus 3:7: „Gij mannen insgelijks, woont bij haar met verstand, aan het vrouwelijke vat, als het zwakste, eer gevende, als die ook mede-erf-
genamen der genade des levens met haar zijt; opdat uw gebeden niet verhinderd worden.”
Petrus zegt dat de mannen bij hun vrouwen moeten wonen „met verstand.” Niet met gevoelens. U zult misschien zeggen: We zouden het toch hebben over romantische gevoelens?
Dat is waar, maar toch begin ik hier met het verstand. En natuurlijk, verstand is iets anders dan gevoel Verstand en kennis komen niet vanzelf. Dat is wat Petrus benadrukt. Hij zegt met andere woorden: Mannen jullie moeten nog iets leren. Leef en woon met je vrouw op een verstandige manier.
Om dat te doen, kregen we niet een of ander mooi document mee toen we trouwden Nee, dat moeten we leren. Maar van wie dan? Van je vrouw, die dit geheim in haar hart draagt Ik wil er wat aanwijzingen voor geven Dat is nodig, want soms weten we als man of vrouw niet eens precies wat we nodig hebben om te kunnen groeien in onze huwelijksrelatie. Mannen dragen
het huwelijkspastoraat heb ik in de loop der jaren op dit punt veel scheefgroei gezien. Natuurlijk, vrouwen zijn heus niet volmaakt. Dat is niemand. Maar als mannen in hun huwelijk echt inhoud zouden geven aan wat God van hen vraagt, zouden we denk ik enorme veranderingen zien in het huwelijk. Dat zou leiden tot heel wat meer tevredenheid en vreugde bij de echtgenotes. Zij zouden dan met veel meer vreugde de plaats aanvaarden die God hun heeft gegeven. Wie zou er bezwaar hebben tegen het leven met een man die op Christus lijkt, die voor zijn vrouw leeft en zichzelf verloochent? Dus mannen, jullie taak is van groot belang! Houd er rekening mee dat wanneer je niet leeft zoals Petrus zegt, als je niet met verstand bij je vrouw woont en haar niet eert als het zwakkere vat, er iets kapotgaat of verwelkt in het huwelijk. Dan ondervindt de levensgenade hinder, maar ook de gebeden worden verhinderd. Dát is zeg maar het eindresultaat. Maar
De geestelijke band tussen man en vrouw is de allerdiepste band
de eerste verantwoordelijkheid. Het tweede waarop ik wil wijzen bij 1 Petrus 3 vers 7 is dat mannen de eerste verantwoordelijkheid dragen voor de vreugde, de kwaliteit, de voldoening en de rijkdom van het huwelijk. Bij
voor je zover bent, zijn er al heel wat stations gepasseerd. De geestelijke band tussen man en vrouw is de allerdiepste en nauwste band. Petrus springt aan het eind van vers 7 als het ware meteen naar het uiteinde-
lijke gevolg van het niet samen door het leven gaan. Daarbij worden niet alleen de emoties, de gezondheid, het geslachtsleven en het sociale leven aangetast. Hij komt uiteindelijk uit bij het gebedsleven, het geestelijke leven. Als man en vrouw niet ”samenleven”, worden alle aspecten van het huwelijk dus aangetast. Ga je eigen leven eens na, en overdenk eens welke elementen je daarin herkent
Onwetendheid
De vraag is nu: Hoe komt het dat romantische gevoelens zo snel kunnen bekoelen en er meer ruimte komt voor boosheid, afstand, verkoeling en zelfs verwaarlozing van elkaar?
Als we getrouwd zijn en we de romantiek niet meer ervaren, dan missen we het vuur in de relatie Dan missen we de vreugde. Je leeft dan nog wel samen, maar je mist de diepte, de gloed, de warmte.
Het antwoord op de vraag hoe onze romantische gevoelens zo kunnen bekoelen heeft in veel gevallen te maken met onwetendheid. Laten we nog eens kijken naar Genesis 1:27: „En God schiep de mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen.”
Wanneer we niet begrijpen wat God hier zegt, zullen de romantische gevoelens die er aan het begin van het huwelijk zijn, in de loop van de tijd afnemen. De reden dat er onderling wrijving ontstaat, is lang niet altijd dat je
MODE
VOOR JE TROUWDAG
Trouwplannen? Gefeliciteerd! Het bedenken van wat je gaat dragen op die belangrijke dag is een belangrijk onderdeel van alle voorbereidingen. Hoe leuk is dat? Wij helpen je graag en adviseren je daarom persoonlijk! Daar hebben we al vele jaren ervaring mee. Maak een afspraak en ontdek en welke trouwjurk of trouwpak echt bij je past! Ga naar: atelierspeksnijder.nl/afspraak
”op verkeerde knoppen drukt”
Waarschijnlijker is dat je je niet realiseert dat er bepaalde ‘knoppen’ zijn die ook echt gebruikt moeten worden. Met de beeldspraak van knoppen bedoel ik concrete en aanwijsbare behoeften die wij allemaal bij elkaar hebben te vervullen om de romantische gevoelens te voeden. Die moeten vervuld worden om samen door het leven te gaan, om onze relatie te verdiepen en daarin te groeien. Er is vaak sprake van onuitgesproken en mogelijk onbewuste behoeften of verlangens waaraan aandacht besteed moet worden. Als die behoeften en verlangens niet vervuld worden, ontstaan stress en spanning in het huwelijk, waardoor romantische gevoelens kwijnen en de liefde gaat verkoelen.
Verschillende schepselen
Laten we Genesis 1 vers 27 nog eens rustig lezen: „En God schiep de mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; man en vrouw schiep Hij hen.” Het viel mij pas enkele jaren geleden op dat –waar God spreekt over het „hen scheppen als man en vrouw”– er in het Hebreeuws woorden gebruikt worden die wijzen op mannelijk en vrouwelijk God schiep ons als heel verschillende schepselen. Beiden naar Zijn beeld, maar toch totaal verschillend in het hoe en waartoe we geschapen zijn. Deze grondwaarheid over het verschil tussen het ”mannelijk” en ”vrouwelijk” is heel belang-
rijk. En daarom is het eigenlijk vreemd dat jonge mensen die een auto willen gaan besturen, eerst uitgebreid les krijgen en ervaring moeten opdoen, voordat ze zelfstandig achter het stuur mogen gaan zitten. Ook dat er jaren van voorbereidend onderwijs nodig zijn om een bepaald beroep te mogen uitoefenen Maar we laten met het grootste gemak jonge mensen zonder gedegen toerusting in het huwelijksbootje stappen.
Verschil in aanleg
Het verschil tussen mannen en vrouwen gaat veel verder dan de biologische eigenschappen. Het is veel meer dan lichaamsbouw, spiermassa, grootte en andere verschillen. Hoe komt het bijvoorbeeld dat vrouwen veel praten als ze ergens mee worstelen, terwijl mannen de neiging hebben minder te zeggen als ze veel aan hun hoofd hebben? Als vrouwen ergens mee lopen, blijven ze erover praten, terwijl mannen dan juist de neiging hebben in hun schulp te kruipen en er niet of minder over te praten. Mannen zoeken zelf een oplossing, terwijl vrouwen veelal de oplossing vinden door te praten. Vrouwen gebruiken vaak woorden als nooit, ooit, altijd, terwijl mannen dat ogenblikkelijk nuanceren met: „Het is niet altijd, of nooit...” Het moet ons niet verbazen dat dit vaak voor kortsluiting zorgt. De vrouw denkt: Hij luistert niet! In zekere zin doet haar man dat wel, maar hij doet het
te letterlijk. Hij hoort alleen de woorden ”nooit, altijd, ooit” en luistert daardoor niet naar wat er achter de woorden en tranen van zijn vrouw schuilt. Deze vormen van kortsluiting hebben alles te maken met het verschil in aanleg, in hoe we gemaakt zijn door onze Schepper. Denk bijvoorbeeld ook aan het verschil in seksuele beleving. Wat stimuleert een man tot seksuele handelingen en wat roepen zijn gevoelens op bij een vrouw? God heeft ons hierin heel verschillend gemaakt. Hij maakte de mens mannelijk en vrouwelijk Het is belangrijk om je van deze verschillen bewust te zijn als je wilt bereiken dat romantiek en romantische gevoelens blijven branden in je huwelijk. Niet alleen aan het begin, maar het hele huwelijksleven door. Waarom willen vrouwen vooral ervaren (niet alleen horen!): ”ik hou van je, je bent mijn alles”? Waarom verlangen vrouwen naar tederheid en gevoelige aanraking van hun lichaam?
Ze zoeken in dat verlangen niet in de eerste plaats geslachtsgemeenschap, maar tedere liefkozing en intimiteit, waarin ze geborgenheid vinden in de armen van hun man. Zó zijn zij gemaakt door de Schepper. Met andere behoeften en andere manieren waardoor die behoeften worden bevredigd. Mannen willen juist horen en ervaren: ”ik heb jou nodig”, of: ”ik heb respect voor jou”. Terwijl voor de man het seksuele ook heel belangrijk is. Een ander verschil is een soort
onbewust ”puntensysteem” waarmee vrouwen en mannen elkaar belonen Voor ieder liefdeswoord en elke liefdesdaad geeft de vrouw haar man één punt. Als hij haar een omhelzing geeft en met een intieme kus gedag zegt voor hij naar zijn werk gaat, krijgt hij 1 punt. Als ze dan boven in de slaapkamer het hele bed opgemaakt vindt, levert dat hem opnieuw een punt op. Een lief appje halverwege de dag zorgt voor weer een punt. Komt hij thuis met een bloemetje, zomaar, omdat hij haar zo lief vindt en dankbaar is voor alles wat ze doet, dan krijgt hij ook daarvoor een punt. Als ze vervolgens leest op het kaartje tussen bloemen: „Ik heb een oppas geregeld voor morgenavond, zodat we gezellig ergens kunnen gaan eten en wandelen”, dan krijgt hij daarvoor (jammer genoeg) weer slechts één punt. Hoe komt dat? Wel, zó rekenen vrouwen. Het is als man goed je dat te realiseren.
Mannen doen dit anders. Als hun vrouw zegt: „Jij bent mijn held en ik ben trots op je”, dan geven ze haar ook één punt. Komen ze thuis en er staat een heerlijke maaltijd klaar, dan geven ze wel vijf punten. Als hun vrouw verklapt dat die avond alle kinderen uitbesteed zijn, zodat ze samen gezellig de hele avond en nacht alleen kunnen zijn, dan krijgt ze wel honderd punten!
Herkennen jullie dit, mannen?
Je ziet in deze korte schetsen dat mannen en vrouwen heel verschillend functioneren. Waarom?
Omdat ze heel verschillende
behoeften hebben. Hoe dat komt? Omdat de Schepper hen zo verschillend heeft gemaakt. Om het vuur van hen huwelijk brandend te houden en zelfs nog beter te laten branden, ook bij het ouder worden, moeten we leren hoe we nieuwe brandstof kunnen blijven toedienen tijdens de huwelijksjaren We moeten weten hoe we het vuur gaande kunnen houden. Hoe bevredigen we elkaar in de persoonlijke behoeften? Kunnen wij de signalen van onze man of vrouw ‘lezen’?
Het tweede geheim
Het tweede geheim dat ik onder de aandacht wil brengen, is de noodzaak om ons te ontdoen van de verkeerde vorming die we in onze jeugd hebben ondervonden. Een verkeerde vorming is feitelijk schadelijker dan weinig onderwijs Sommigen hebben jarenlang blootgestaan aan gevaarlijke en vergiftigende invloeden, zoals disfunctioneren of verkeerde gedragspatronen binnen het huwelijksleven van hun ouders. Dat is ernstiger dan géén vorming. Als de werkelijkheid eenmaal indaalt en je je weg gaat vinden in het huwelijksleven, zul je zien dat de aanvankelijke gevoelens voor elkaar onvoldoende zullen zijn om de uitdagingen die wachten, aan te gaan Het is moeilijk als onze ”huwelijksgereedschapskoffer” leeg is, maar nog moeilijker als er verkeerd materiaal (manieren, verwachtingen, gedragspatronen, gewoonten, etc.) in die koffer zit. Stel je voor dat ik een lekkende
gasleiding heb en het enige gereedschap dat ik heb, een gasbrander is. Zou dat gaan werken? Nee! Zo kan ik in mijn huwelijk, als er zich problemen voordoen, ook alleen maar die gereedschappen gebruiken die ik vanuit mijn opvoeding heb meegekregen. En dat kan grote gevolgen hebben. Daarom is het nodig dat we ons ontworstelen aan de verkeerde vorming uit onze jeugd. Dat zal niet kunnen zonder een bewuste poging om te ont-leren en opnieuw te leren. Ongetwijfeld zullen er boeken zijn die hier handvatten voor bieden.
Het grootste geheim
Het derde en grootste geheim voor huwelijksgeluk is dat van de wedergeboorte Ik ben me zeer bewust van het feit dat de beste toerusting of opvoeding geen oplossing is voor ons boze hart Niets is zo verwoestend in een huwelijk of blust zoveel romantische liefde als gedrag dat voortkomt uit een egoïstisch, afgodisch en onnadenkend hart. Als afgoderij de overhand krijgt en egoïsme hoogtij viert of moeiten zich voordoen, dan wordt al het mooie en heerlijke dat God in het huwelijksleven geeft, ernstig beschadigd en zelfs verwoest. Als we niet met Christus verbonden zijn en als Hij niet in ons hart woont, zullen wij nooit die heerlijkheid en voldoening in het huwelijk vinden die onze Schepper erin heeft gelegd. Als je Christus nog mist, maak er dan ernst mee om Hem vandaag nog te zoeken.
Overeenkomsten
We staan niet alleen stil bij de verschillen tussen man en vrouw, maar kijken ook naar de overeenkomsten die er zijn. Zowel mannen als vrouwen hebben een innerlijke behoefte aan liefde. Het huwelijk is ons gegeven om deze liefde aan elkaar te geven en van elkaar te ontvangen. We weten allemaal dat baby’s en kinderen liefde nodig hebben. Er zijn schokkende voorbeelden te noemen van kinderen die eenvoudigweg stierven doordat ze geen liefde ontvingen. Ze waren op zich gezond, ze werden gevoed, maar niet geliefd of gekoesterd, waardoor ze uiteindelijk stierven. Onze Schepper weet dat wij liefde nodig hebben. Om goed te kunnen functioneren hebben wij liefkozing, gekoesterd worden en liefdevol omgaan met anderen nodig. Het is fascinerend om te lezen hoe liefkozingen letterlijk de hersenen beïnvloeden, en dat is zeker nodig in de ontwikkelijksfase van kind naar volwassenheid. Wanneer in het huwelijk die stroom van liefde niet voortdurend vloeit, gaat de liefde kwijnen. Liefde in de daad, in het woord, in de aanraking is niet af en toe nodig in een huwelijk, maar élke dag! God heeft het huwelijk ingesteld als gelegenheid waar deze liefde geboden kan worden.
Romantische liefde
Binnen het huwelijk zijn er twee soorten van liefde die we kort zullen benoemen We zullen ook zien hoe die zich tot elkaar ver-
houden We kennen allereerst de liefde van het romantisch gevoel. Maar er is ook een andere vorm van liefde, namelijk die van de zorgende liefde. Beide willen we kort bezien, en we zullen nagaan hoe die zich tot elkaar verhouden De romantische liefde is het gevoel van verliefd te zijn. De persoon die dit betreft, trekt je onweerstaanbaar aan. Je brengt graag tijd met hem of haar door. Je wilt van alles voor hem of haar doen, zoals in de tijd van je verkering. Dat ”vlammend verliefd zijn” is een emotie die we in ons hoofd voelen, maar ook in onze ingewanden. Deze romantische liefde mag niet overgaan in ons huwelijk. Gebeurt dat wel, dan is er iets grondig mis. Als de romantische liefde er niet (meer) is, is het beslist nodig dit vuur weer aan te wakkeren, want dáár ligt de sleutel voor een verkwikkend en bruisend huwelijksleven. Het ontbreken van deze gevoelens betekent dat het vuur in je relatie gaat doven of verkoelen. Het is heel belangrijk om je te realiseren dat romantische liefde of gevoelens zijn als een vlam. Je kunt niet een vlam laten branden zonder dat hij gevoed wordt Met andere woorden, gevoelens kun je niet ‘bevelen’. Romantische liefde wordt gevoed door de daad, zoals een vlam wordt gevoed door brandstof.Hoe ontstond de romantische liefde ooit? Sommigen zullen zeggen: „Dat was liefde op het eerste gezicht.” Dit is mogelijk Het kan zijn dat er een vonkje in je hart ontstond waar-
mee alles begon. Het is echter waarschijnlijker dat je met elkaar sprak, je leerde elkaar kennen, je deelde dingen met elkaar en hoe méér je samen iets ondernam, hoe méér je die romantische liefde voelde gloeien en groeien Deze ontwikkelde zich.
Zorgende liefde kan zelfs tegen onze gevoelens ingaan
Niemand kiest ervoor om die romantische warmte in het huwelijksleven te moeten missen. Zonder die gloed is het huwelijk immers niet meer dan een oppervlakkige verhouding van twee mensen die onder hetzelfde dak leven. Maar met die gloed in lichterlaaie is het huwelijk als een warme kachel die alle vertrekken van het huis gerieflijk maakt.
Zorgende liefde
De andere vorm van liefde is die van zorg voor elkaar. Zorgende liefde is die liefde waarmee je besluit om liefdevol te handelen, zelfs zonder romantische gevoelens. De Bijbel noemt deze vorm van liefde ”agape”. Dat is de hoogste vorm van liefde. Een liefde die eigenlijk niet samenhangt met gevoelens. Hij kan zelfs tegen onze gevoelens ingaan Zorgende liefde is die liefde waarin je handelt met de
bedoeling je man of vrouw gelukkig te maken, los van wat je op dat moment voelt Je motief is: ”Ik wil mijn man of vrouw blij of gelukkig maken en ik ga dit of dat doen om dat te bereiken”. Nogmaals, dat kan zelfs tegen je gevoel ingaan.
Realiseer je dat juist dit de manier is waarop God liefheeft. God toornt dagelijks over zondaren. En wat doet Hij ondanks die toorn vanwege de zonden, elke dag weer? Hij laat de zon schijnen, Hij geeft regen en voorziet ons van het goede. Hij laat Zich niet door gevoelens leiden, maar voorziet ons dagelijks van Zijn zorg Dat moeten wij ook doen. Wie de vlam van romantische liefde wil laten branden, moet je zich richten op de zorgende liefde
Vlam en brandstof
Het is cruciaal om deze twee vormen van liefde te onderscheiden. De gevoelens van romantische liefde zijn de vlam en de vreugde van het huwelijk. Dat maakt het huwelijk ook zo spannend en boeiend. De zorgende liefde vormt de brandstof voor de romantische gevoelens. Als de zorgende liefde niet functioneert, zullen de romantische gevoelens geleidelijk aan doven. Welk soort dienende liefde kan dan wél bijdragen aan het ontstaan van romantische gevoelens? Romantische gevoelens ontstaan wanneer elkaars behoeften worden vervuld. Dat kunnen emotionele behoeften zijn, lichamelijke, seksuele en
sociale, geestelijke en intellectuele behoeften óf de behoefte aan rust en ontspanning. Er zijn tal van wederzijdse behoeften die om vervulling vragen in het huwelijk. Als dat niet gebeurt, dooft de vonk die in de verkeringstijd zo vurig was. Toen wilden we alles voor elkaar zijn en alles voor elkaar doen. Bedenk dat je nog steeds diezelfde behoeften en verlangens hebt.
Bank van de liefde
William Harley schrijft in een van zijn uitgaven over het beeld van ”de bank van de liefde”. Hij stelt dat we allemaal een soort ”liefdesrekening” hebben voor alle mensen met wie we omgaan. We hebben bijvoorbeeld een persoonlijke rekening voor onze kinderen (als we die mogen hebben), maar ook voor onze ouders, vrienden en collega’s Degenen van wie wij veel goeds ontvangen –bijvoorbeeld het gehoorzame kind dat ons respecteert, of de man of vrouw die zorgzaam en liefdevol is– doen eigenlijk voortdurend ‘stortingen’ op onze liefdesrekening. Sommigen geven ons aandacht, anderen vervullen onze behoeften. Ze luisteren, tonen belangstelling, hebben iets voor ons over, enzovoort. Dat zijn flinke stortingen. Het tegenovergestelde gebeurt natuurlijk ook. Een scherpe woordenwisseling, iets belangrijks over het hoofd zien, ongevoeligheid, gebrek aan respect, liefdeloosheid, boosheid of egoïstisch handelen heeft een tegengestelde werking. Dat zijn
‘opnamen’ van de liefdesrekening. Zolang er ook maar stortingen op worden gedaan, is het nog te overzien. Maar als er alleen maar opnamen worden gedaan, raakt het saldo op den duur op en komen we ‘rood te staan’. Harley legt heel boeiend uit dat een van de redenen waarom een huwelijk kapotgaat, meestal plaatsvindt als er bij een van de echtgenoten een ander in beeld komt Vaak begint zoiets op het werk. Stel dat je als man thuis geen echt goede relatie hebt met je vrouw Er is veel stress of ruzie. Soms ben je boos en praat je een tijdlang niet met elkaar. Je vrouw vervult jouw behoeften niet en jij die van haar ook niet. Op je werk ontmoet je een collega, een secretaresse of wie dan ook Je vertelt haar van je problemen en... die collega toont belangstelling en begrip.
Zie je hoe de vonk die hier begint in een dor hart valt? Heus, de affaire die hieruit kan groeien begon niet met een perverse neiging naar een andere vrouw. Het begon met iemand die naar je luisterde, die vol meeleven naast je stond. Het gevolg is in veel gevallen dat er romantische gevoelens beginnen te branden Het is schokkend om te zien hoe vervolgens mannen en vrouwen vanuit zo’n situatie afstand gaan nemen van hun eigen huwelijk In de meeste gevallen ligt de wortel van zo’n daad in het feit dat de emotionele behoeften in het huwelijksleven niet vervuld worden. Terwijl dat wel gebeurt in het contact met de collega
Het verwoestende gevolg is dat iemand er met een ander vandoor gaat.
Voor een gezond huwelijk is het dus echt nodig dat we ons richten op het vervullen van elkaars behoeften, zodat niemand die aandacht bij een ander zal gaan zoeken.
Stortingen en opnames
Let op je daden en woorden, of op het achterwege laten van daden en het ongesproken woord. Het zijn allemaal stortingen en opnames op de ”liefdesbankrekening”. Wat gebeurt er als de verhouding met iemand een hoog saldo op je rekening vertoont? Dat kan ertoe leiden dat zich romantische gevoelens en verlangens ontwikkelen. Maar wat gebeurt er als het saldo van de liefdesrekening daalt en daalt? Dan ontstaat er afstand en voedt dit gevoelens van weerzin en boosheid.
Overdenk het concept van ”de bank van de liefde” eens goed Er zitten heel waardevolle elementen in en het is goed om je te realiseren dat je gedrag altijd iets uitwerkt. Het doet of stortingen óf opnamen. Vraag je daarbij ook af: wat moet er veranderen om méér stortingen op onze liefderekeningen te doen?
Taal van het Hooglied
Twee dingen zijn hier van belang Gewoontes moeten veranderen, zodat die stortingen opleveren in plaats van opnamen. Ik vraag stellen regelmatig: „Wat willen jullie graag binnen
je huwelijk?” De vrouw hoopt dat haar man sterk naar haar zal verlangen. Zij is als de bruid in het Hooglied van Salomo die zegt: „Hij kusse mij met de kussen Zijns monds.” Het is nodig dat de bruidegom weer gaat zingen met de Bruidegom uit het Hooglied: „Gelijk een lelie onder de doornen, zo is Mijn vriendin onder de dochteren.” In eenvoudige woorden: „Als een lelie onder de doornen, zo ben jij tussen alle beeldschone vrouwen om mij heen. Jij bent echt de mooiste.”
Mannen moeten dit soort dingen ook telkens weer zeggen als ze hun bruid willen lokken. Dat is niet alleen iets voor de verkeringstijd. Ook in het huwelijk willen mannen die bruid toch ‘hebben’?
Wat moet er dus gebeuren? Als de bruidegom zulke dingen zegt tegen zijn bruid, dan zal haar reactie kunnen zijn: „Als een appelboom onder de bomen des wouds, zo is mijn liefste onder de zonen”, ofwel: „In mijn ogen sta je ver boven alle andere mannen.” Dát is toch wat wij graag in ons huwelijk willen meemaken? Als de bruidegom dan de bruid uitnodigt met: „Sta op, mijn vriendin, mijn schone, en kom”, willen we toch ook niet dat zij zich „verbergt in het verborgene van een steile rots”?
Nee, wij willen dat zij zegt: „Kom, mijn geliefde, en eet de edele vruchten.”
Wat is er nodig om die taal van het Hooglied in het huwelijk levendig en voortdurend te laten
functioneren? Om steeds kritisch te zijn op je eigen gedrag en gewoonten. Let op de „kleine vossen die de wijngaard verderven”, zegt Salomo. Let op kleine woorden, kleine acties of het nalaten daarvan. Er kan van alles zijn wat we onszelf hebben aangeleerd, of juist afgeleerd, wat veranderd moet worden, zodat het vuur van de romantische liefde brandt.
Unieke behoeften
Man en vrouw hebben ieder unieke primaire emotionele behoeften. Ga die eens na en vraag jezelf af welke daarvan voor jou het belangrijkst zijn. En waarom vind je juist die primaire behoeften belangrijk?
Het is belangrijk dat je als echtpaar de verschillen onderkent en er samen over praat, zodat je ze samen kunt benoemen en stappen (daden!) kunt zetten om in elkaars behoeften te voorzien. Als stel zul je dan ervaren wat er gebeurt met die romantische vlam!
Het is geen kleine of eenvoudige taak om een deskundige te worden in het vervullen van al de emotionele, sociale, intellectuele, seksuele of geestelijke behoeften van je man of vrouw. Maar het is wel de moeite waard!
Deze tekst is een (verkorte) bewerking van een hoofdstuk uit ”Samen voor Gods aangezicht”, door ds. A.T. Vergunst; uitg. De Banier. In het boek staan na ieder hoofdstuk vragen voor man en vrouw samen en vragen voor een groepsdiscussie.
Wanneer je verlangt naar sfeer en romantiek op een indrukwekkende locatie, hoef je niet verder te zoeken. Aan de rand van het Nationaal Park Veluwezoom ligt het sprookjesachtige landgoed waarop een 14e-eeuws landhuis is gevestigd: zonder twijfel de meest romantische en idyllische locatie om elkaar het jawoord te geven. Dit veelzijdige landhuis, dat onlangs volledig is gerenoveerd, is omringd met een prachtig aangelegde tuin met vijver, eeuwenoude eiken en een bijzondere holle boom en is daarmee een unieke trouwlocatie in Gelderland. De verschillende vertrekken in het landhuis bieden vele mogelijkheden voor een complete huwelijksdag, de gehele locatie is namelijk exclusief voor jullie en al jullie gasten. Niet alleen de ceremonie, maar ook de receptie, het huwelijksdiner en de feestavond kunnen plaatsvinden op deze prachtige trouwlocatie. Uiteraard kunnen jullie en de gasten aansluitend blijven overnachten in het naastgelegen hotel. Alles op één locatie, dat geeft rust! Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat zorgt het team van Landgoed Huis Te Eerbeek ervoor dat het jullie aan niets zal ontbreken.
BENIEUWD NAAR DE VELE MOGELIJKHEDEN?
Scan de QR-code of ga naar www.trouwenbijfletcher.nl/eerbeek en laat je inspireren!
Wanneer je de indrukwekkende oprijlaan naar het zeventiende-eeuwse Slot Moermond oprijdt, word je overweldigd door dit prachtige kasteel. De imposante slotlaan, de mooie gracht, de kasteeltoren en de unieke slotbrug zijn slechts een aantal van de vele oudheden waar fantastische huwelijksfoto’s gemaakt kunnen worden. Geef elkaar het jawoord in de klassieke Ridderzaal of bij mooi weer in de romantische slottuin. Houd een feestelijke receptie met overheerlijke taart en geniet vervolgens van een met zorg samengesteld diner in één van de historische slotkamers. Na afloop kunnen jullie in stijl overnachten in het hotel, slechts een korte wandeling van het slot gelegen. Alle 44 hotelkamers zijn modern ingericht en van alle gemakken voorzien. Jullie kunnen lekker ontspannen in het bubbelbad of van het uitzicht genieten vanaf het terras aan jullie bruidssuite. De volgende ochtend genieten jullie van een uitgebreid ontbijt op de kamer. Wanneer jullie wensen kun je ook ontbijten op het knusse terras van de sfeervolle Orangerie
BENIEUWD NAAR DE VELE MOGELIJKHEDEN?
Scan de QR-code of ga naar www.trouwenbijfletcher.nl/slot-moermond en laat je inspireren!
Kerstvakantie in Fins Lapland
SkiënindeAlpen, cultuur snuiven door Amerika of dichter bij huis: m stellen gaan op huwelijksreis. E leverde een bonte stroom
ninSpanje, met een camper met de tentnaarTexel. Veel Een oproepje op Instagram maan reacties op.
TEKST: REDACTIE TERDEGE BEELD
D: MARTHEKOK-ROUKENS
OVERNACHTEN OP VULKAAN
JANNEKE_BENJAMINS: Onze huwelijksreisgingnaarGuatemala en Nicaragua. Eenprachtige reis.Wat onshet meestis bijgebleven, is hetbeklimmenvan en hetovernachtenopdevulkaan Acatenango in Guatemala. Danwordjezoklein,enjevoelt je zo verwonderd over GodenZijnschepping.Degastvrijheidvan mensen en hunzorgvoor hunfamilie viel onsook op,met name in Nicaragua.
GEZELLIGESFEER
MELIAFRAANJE:
Wijzijneen week naar Gran Canariageweest. We verbleven in Puerto de Mogan, een superleuk plaatsjeaan hetwater.Wel toeristisch, maar niet metveel feestgelegenheden, zoalsopveel andere plaatsenophet eiland hetgeval is.Dat beviel onserg goed.Overalprachtige bloemen, heerlijk eten en vriendelijke mensen.Erhangt van’smorgens vroegtot ’s avonds laat een gezelligesfeer.Wehadden een auto gehuurd, datiswel een aanrader. De weglangs de westkust is prachtig.Ook hebbenweheerlijk gewandeldnaar Rock Nublo. Wijwaren er in de herfstvakantie,het wastoen heerlijk weer.MaaropGran Canariaschijnt de zonhet hele jaar.
EEN BED ALS EEN PLANK
DITISANNE:
Wij kozen voor Vietnam en Cambodja. Het indrukwekkendst vonden wij een bezoek aan de Rode Khmergevangenis en de Killing FieldsinCambodja
Watzich daar heeft afgespeeld, iszo gruwelijk, en eigenlijkniettebevatten. Qua natuur is hetnoorden vanVietnameen aanrader.Met eenlokale gids gingen wij twee dagen hiken tussende rijstvelden;wesliepen bij localsthuis. We deden geen oog dicht,wanthet bedwas zo hardals een plank,maar het zijnonvergetelijke ervaringen.
WAARHEEN GING DE
HUWELIJKSREIS?
- lkatshokke: Curaҫao
- flowerexplosionveenendaal: Madeira.
- pauline_hendrika: Parijs.
- huisje_pots: Malediven.
- rachels.borduurkado: Lanzarote.Dat was eenprachtigevakantie
- eliseluthart: Stedentripmet de trein. Samen naarItaliëenZwitserland. Mooiste vakantie!
- nicolienschreur: Naar Corfu.
- gerritavand: HoogVaals (doordat het coronatijdwas,konden we niet veelanders daninNederland blijven).
- rebec0803:Niet ;).Studentenhuwelijk.
- annedien98: Eengeweldige huwelijksreis naarhet plaatsje Rhodos in Griekenland.
- crlvdbrgh: Schotland!
- arieke.nobel: Metonzecamper langs de kust vanBelgiё en Frankrijk.
CAMPER
JESSICA_BOUWHUIS:
Door de coronabeperkingenkwamen we netnaonzetrouwdagnietverder danTexel.Een jaar laterhebben toch onze officiëletripgemaakt:een rondreis meteen camper door de VerenigdeStaten.
SNORKELEN
IDVANBEEK:
Wij zijnnaar de Dominicaanse Republiek geweest. Eenaanrader vonden wij hetsnorkelenop Isla Saona.Tip:Verblijfaan de Caribischezee en niet aande toeristische Atlantischezee
- jansontwerpfabriek: Naar de Voerstreek in Belgiё
- annelies_98: Naar Amerika
- vanderweerdcaroline: Engeland in de herfst
- rianne.rijneveld: Fins Lapland, in de kerstvakantie
- geertruidavhg: Welgepland, door corona nooit meervan gekomen.
- mathilde_meuleman: Italiё,aan het Gardameer.
- dina_ubh:Wezijnvijftiendagen naar het prachtigeeiland Kefaloniageweest
Weddingplanner Mirthe regelt je bruiloft totindepuntjes
Met haarbedrijfDorothea Organiseertverzorgt de Goeree-Overflakkeese Mirthe Lugtenburg (24) de organisatievan bruiloften.”Hetismooiomeen bijdrage te leveren aan de mooiste dagvan iemands leven.”
Als weddingplannerishet
mijn taak om ervoor te zorgendat hetbruidspaar een onvergetelijke trouwdag beleeft. Mijn doel is dathet bruidspaar metdegastenkan genieten en dat allesomhen heen soepel verloopt”,vertelt Mirthe enthousiast. MetDorotheaOrganiseertbiedt ze drie pakkettenaan.„Methet pakketWeddingplannervan Atot Zneem ik de volledige organisatie vaneen bruiloft uithandenenben ik heteersteaanspreekpunt voor gasten en leveranciers.Het pakket Professioneel ceremoniemeesterhoudt in datikdeceremonie en stylingverzorg en hierbijook aanwezig ben. Bijhet derdepakket verzorgikalleen de stylingopde afgesprokenlocaties, zoalshet ouderlijkhuis, de ceremoniesetting
en de feestlocatie.”
Mirthe onderscheidt Dorothea Organiseertvan andere bedrijven door middelvan de prijs, sfeer, creativiteit en de persoonlijkecontactmomenten metdeklant.„Ik haal veel plezieraan hetorganiserenvan bruiloften.Mijnpassie hiervoor laat ik zien in de sfeer en creativiteit dieikineen opdracht stop.Door mijn persoonlijkeen professionelecommunicatiemet de bruidenbruidegom voelen zijzich op hungemak.Verderismijnprijs op ditmomentlager dandie van andere weddingplanners.”
PERSOONLIJKETROUWDAG
„Als weddingplannerben ik erg georganiseerdenstelikschema’s, budgettenentakenlijstenop”, verteltMirthe. „Bruidsparen
komenmet een themanaar mij toeenikvertaal ditindestyling en organisatievan de trouwdag Hierbijlet ik vooral op persoonlijke elementenwaarmeeikdebruiloft kanonderscheiden vanderest. Bruiloften zijn vaak emotionele gebeurtenissen.Als weddingplanner moet ik discreet en professioneel handelen.” Alsweddingplanner is Mirthe vooral op de achtergrondaanwezig. „Ikhoudallesin de gaten, maar stanietvaakop de voorgrond. Inmiddels hebik zesbruiloftengeorganiseerden staaneralnieuweopdrachtenop de planning voor volgendjaar. De reacties vandebruidsparen waren ergpositief. Ze hebbengenoten vanhun onbezorgde trouwdag. Wieweetkan ik ook voor jullieeen fantastische dagorganiseren!”
Vanalleswat
De redactie selecteert de leukste producten
Poster
De mooie poster in dit nummer al gezien? Hij is ook te koop in de Terdege Shop. €2,95; terdege.nl
Romantiek
Veel vlammetjes en veel wittekaarsen. Ze staan prachtig in pilaarvazen, op de grond of op tafel. Vanaf€ 3,99; action.com
WAAIERS
Vandezewaaiers wordtelk feestjeen elke locatievrolijker. Perdriestuks €6,95; weddingdeco.nl
Om door een ringetje te halen: ditvelvetringendoosje metinitialen. €27,99; weddingdeco.nl
Memories
Vulhet gastenboek met polaroidfoto’s vanalle gasten en laathen er een persoonlijke wens bij schrijven. €89,-; weddingdeco.nl
BE MY GUEST
Ditgastenboekiseen plaatje om te zien.Na de bruiloft krijgt heteen tweedeleven alskoffietafelboek. €24,20; boozt.com
Bruidswerk als uitlaatklep
Eenwinkel heeft zeniet. Toch weten bruidenuit Uddel en omgeving haar moeiteloos te vinden.Elsbeth vanAsselt(33) is eigenaarvan Elle Fleur.Elkeweekmaaktzebruidsparen blij methun bruidswerk.
TEKST: JACOMIJNARIAKHAH BEELD: TINEKE VANDER EEMS
”Tijdens mijn tweede zwangerschap heb ik in een kamertje van het ziekenhuis bruidswerk zitten maken”
Als haar eenjarige tweeling een middagslaapje doet, grijpt Elsbeth haar kans. Achter in haar huis bevindt zich een grote berging die ook dienst doet als werkplek. Op een flinke tafel maakt ze bruidsboeketten, corsages en bloemstukken Vazen en andere benodigdheden liggen in kasten. Haar werk combineert ze met de zorg voor haar vijf kinderen. Niet altijd makkelijk, toch lukt het. Voorheen had ze een eigen bloemenzaak. Maar dat ging knellen toen er kinderen kwamen. „Ik maakte lange dagen, omdat ik ’s morgens voor openingstijd al bloemen moest halen. Daarna deed ik de winkel open en als ik ’s avonds thuis kwam, moest ik de administratie nog doen. Toen ik zwanger was van ons tweede kindje, Jenthe, bleek dat zij het syndroom van Down heeft en een aantal lichamelijke afwijkingen. Ze had veel zorg nodig. Toen ben ik met de winkel gestopt.”
Wanneer heb je het bruidswerk opgepakt?
„Toen ik zwanger van Jenthe in het ziekenhuis lag. Zelf mankeerde ik niets, maar ik moest veel rust houden, zodat onze dochter beter kon groeien. Mijn moeder heeft bloemen naar het ziekenhuis gebracht en ik heb daar in een kamertje bruidswerk gemaakt. Dat was voor mij een uitlaatklep, en dat is het nog steeds. Jenthe heeft vaak in het ziekenhuis gelegen. Door het maken van bruidswerk was ik niet alleen maar aan het zorgen, maar had ik ook iets waarmee ik mijn creativiteit kon uiten en waar ik extra energie van kreeg.”
Wat maakt dit werk zo leuk?
„Bruidswerk is exclusiever dan ander bloemwerk. Niet iedereen kan het maken. Ook kun je er een heel eigen stijl in ontwikkelen. Ik vind het mooi om bij te dragen aan de mooiste dag in het leven van een bruidspaar. Elk stel is anders, dus elk bruidswerk is weer een nieuwe uitdaging.”
Hoe ga je te werk?
Vaak word ik een halfjaar tot een jaar van tevoren gebeld door de bruidsparen, zodat ze zeker weten dat ik tijd heb om hun bruidswerk te maken Twee tot drie maanden voor de bruiloft plan ik een avond in om te bespreken welke bloemen ze willen. Sommige stellen houden het eenvoudig, andere willen dat ik ook de aankleding van de feestruimte doe, autostukken en corsages voor de gasten maak. Het leuke is dat ik voor iedereen precies kan maken wat gewenst is.
De bloemen voor het bruidswerk bestel ik drie dagen van tevoren online. Daarbij selecteer ik op kleur, kwaliteit, grootte en lengte
De nacht daarop worden ze bij mij thuis gebracht. Een dag voor de bruiloft maak ik alles, met behulp van vriendin Margreet
Bleijenberg, die dezelfde opleiding als ik heeft gedaan Zonder haar zou ik het niet redden. Wij vullen elkaar aan en begrijpen elkaar zonder woorden na zo veel jaar samenwerken.
Hoeveel bruidsparen help je per jaar?
„Zo’n 35. Het trouwseizoen loopt ongeveer van april tot en met oktober. In die periode heb ik elke week een opdracht, soms meer-
dere. Alleen in coronatijdwas het ergrustig, maar het jaar daarop washet dubbel zo druk. Ik doe maximaal drie verschillende opdrachtenopeen dag. De meestebruiloften zijnopdonderdag of vrijdag. De dag ervoor benikvrijwel altijdbezig van’s ochtends tot’savonds.” Lachend: „Het is gelukkignog nooit nachtwerk geworden.”
Kun je goed werken met kinderen om je heen?
„De oudstedriezitten op school. Overdagisalleen onzetweeling vanéén jaar thuis. De peuters spelen veelsamenindegrondbox. Ook slapen zetussen de middag nogeen hele tijd. Ik probeer rond een uur of vier klaar te zijn, als de kinderen uit school komen. Als het nodig is, ga ik ’ s avonds nog verder. Het helpt datmijnman Herbert helemaal achtermijnonderneming staat. Omdatikthuis werk, kanhet soms echteen troep zijn. Maar daar loopt hij dan met eenboog omheen, wetend datdedag erna alles weer aan kant is.”
Krijg je leuke reacties?
„Bruidsparen sturen meestal een foto, of een reactie via Instagram. Vaak vinden ze het bruidswerk nog mooier dan ze haddenverwacht. Datisnatuurlijkheelleuk.”
Heb je veel concurrentie?
„Datvalt wel mee. Omdatikme specifiek op bruidswerk toeleg en een eigen stijlheb ontwikkeld, denkikdat stellen uit Uddel en omgeving al snel voor Elle Fleur kiezen. Ik doe dit al zo’n tien jaar en heb me inmiddelsbehoorlijk gespecialiseerdinmijnvak. Zo
nodig werk ik samen met andere trouwleveranciers, zoalsfotografen en kapsters. De trouwbranche is hier in Uddel en omgevingeen klein wereldje. We kennen elkaar allemaal en helpen elkaar ook.”
Watistypisch Elle Fleur?
„Datvind ik lastig om te zeggen. Mensen herkennen mijnbloemwerk meestalwel. Maar waar die eigen stijlinzit? Ik ben perfectionistisch en niet snel tevreden.De vorm, de kleuren, het totaalplaatje het moet helemaal kloppen. Daarmee onderscheid ik me van anderen, denkik.”
Watzijndetrends?
„Er kanveel. Er is niet meer iets wat iedereen doet. Vroeger had je bloemen die in waren, zoalsanjers en orchideeën. Datisnuniet meer.Maar je ziet op dit moment wel veel poedertinten, zoalsoudroze en beige. En bruiden kiezen vakerdan eerst voor aparterozen, vandie groteEngelse.”
Hoe was je eigen boeket?
„Ik heb dertien jaar geleden alles zelfgemaakt. Weet je datikdat best lastig vond? Ik had het idee datiedereen heelhoge verwachtingen vanmijnbruidswerk had, omdathet mijnbaanis. Zouikhet over moeten doen,dan zou ik het heel anders aanpakken. Alleen al omdatikinmiddels een heel anderestijlheb.”
Heb je toekomstplannen?
„Ik vind decoratie en interieurook leuk. Zo staaterindesupermarkt vanmijnouders een klein hoekje met woondecoratie die ik verkoop. Misschien datikdaar nog eensiets meer mee wil doen.”
Draaiboekvoorjullie huwelijksdag
Wij gaan
trouwen!
Voordatjeelkaar op detrouwdag hetjawoord geeft, moet je veel geregeld hebben. Dithandige draaiboek helptjeomgeenbelangrijke dingentevergeten. Afvinkenmaar
TEKST: REDACTIE BEELD: UNSPLASH
Twaalfmaandenvan tevoren
*STELDATUM TROUWDAGVAST
Brengoudersendirecte familieleden op de hoogte.Verstuur,als jullietrouwdatum mogelijk is bijgemeentehuis en predikant, save-the-datekaartjes aan de daggasten.Dan kunnenzededatum in hunagendazetten. Denk ook alvast na over de globaletijdsindeling vandedag.Tip:houdbij hetplannen vandedatum rekening metvakantieperiodes en feestdagen
*GEMEENTEHUIS
Op hetgemeentehuis/stadhuisvan je keuze kunjeeen datumeneen tijdstip vastleggen, ook al hebjenog geen meldingvan je voorgenomenhuwelijkgedaan.Insommige gemeentenishet nodigdit een jaar vantevoren al te doen.Meestal wordterindewoonplaats vandebruid getrouwd,maar verplichtisdat niet
*KERK
Vooral alsjekerkelijkegemeente erggroot is en er veel stellenmet trouwplannenzijn, moet je tijdig de domineevragen, zekerals je op een donderdagofvrijdag wilt trouwen. Laterkomen jullieeen keer bijhem voor het trouwgesprek.
*BUDGET
Bepaal hetbedragdat julliewillenbesteden en probeerdit alvast te verdelen over de verschillendeonderdelenvan de trouwdag.
*GASTENLIJST
Maak een voorlopige gastenlijst. Maak onderscheidtussendag-, receptie-enavondgasten.Begin ruim op tijd methet verzamelenvan de adressenvan de personen dieje een kaartwiltsturen. De adressenlijsten van de wederzijdseoudersofanderefamilieleden helpen je waarschijnlijk al een eind op weg. Bewaar de adressennahet versturenvan de kaart; misschien willen jullieook bedankkaartjes verzenden.
*MOODBOARD
Vind je eenbepaalde stijlofmisschien wel eenkleurthemaleuk? Kijk op Pinterest, verzamelplaatjesdie je aansprekenenmaak er een moodboardvan
*LOCATIE
HUWELIJKSFEEST
Hebjeéén bepaalde of een zeer gewilde locatieophet oog,reserveer diedan vroeg. De verdereinvulling (tijdstip, aantalgasten, menu)komtlater wel. Is de locatiegoedbereikbaar en is er voldoendeparkeerruimte?
*FOTOGRAAF/VIDEOGRAAF
Voor de fotograaf/videograaf geldthetzelfde:spreek nu de datumenongeveer het tijdstip methem of haar af en bepaal later hoeveel je voor de reportagewiltuitgeven, de plaats(en)waar je naartoegaat enzovoort. Tip: misschien wiljeook weleen loveshoot doen diejetezijnertijdvoor de trouwkaart kunt gebruiken.
*GETUIGEN
Alsjeanderegetuigendan je ouders wilt, moet je henbijtijdsvragen. Vooral alsjein de vakantieperiodetrouwt. Hunvolledige namenmoetjedoorgevenwanneer je melding doet vanjevoorgenomen huwelijk,inclusief adres, beroep en hunrelatie totjullie. Er zijn minimaal twee, maximaal vier getuigen vereist.
*BRUIDSJURK
Over de bruidsjurk hebjevastalwel een idee in je hoofd, maar of datook in de winkels hangt...? Ga op je gemakdejurkuitzoeken. Neem niet te veel mensen mee: er komen evenzoveel meningen naar vorenenjeraakt in de war. Eenconfectiemodelwil je vaak aan je persoonlijkesmaak latenaanpassen, waarvoor natuurlijk tijd nodigis. Overweeg je de jurk zelf te naaien,dan is hetzéker belangrijk datdit geen haastkluswordt
*CEREMONIEMEESTER
De taak vaneen ceremoniemeestervarieert vanhet naar de juiste plek ‘dirigeren’van de gasten voor hetmaken vanfamiliefoto’s tot hetoplossenvan moeilijkhedentijdens de trouwdag.Zoekeriemandvoor diekan organiseren, improviseren en niet snel in paniek raakt. Samenmet hemofhaar stel je het programma voor de dagop. Ookeen weddingplannerkan julliehelpenbij de voorbereidingenenervoor zorgen datallesopde trouwdag goed verloopt.
Zes maanden van tevoren
* KLEDING VOOR DE BRUIDEGOM
Tijd om een mooi pak te gaan uitkiezen Tip voor de bruidegom: al hoef je niet álles te weten, informeer wel globaal naar de trouwjurk, in ieder geval naar de kleur Maar wellicht gaat de bruid mee.
* DRAAIBOEK
Maak een draaiboek voor jullie huwelijksdag. Vermeld hierin alle onderdelen, inclusief de tijden en personen die bij een bepaald onderdeel actief moeten zijn. Vergeet geen rustpauzes en reistijden in te plannen.
* BUDGET BIJWERKEN
Misschien overbodig voor jullie, maar het kan geen kwaad om het kostenoverzicht nog eens bij te werken.
* HUWELIJKSREIS REGELEN
Als jullie aansluitend aan de trouwdag op reis willen, vertrek dan niet al aan het eind van de dag. Als het feest uitloopt, moet je je haasten om bijvoorbeeld een vliegtuig te halen.
Vier maanden van tevoren
* MELDING VOORGENOMEN HUWELIJK
Je moet minstens twee (en bij sommige gemeenten zes) weken en maximaal één jaar voor de trouwdatum via internet melding doen van je voorgenomen huwelijk. Kijk voor meer informatie op de website van de gemeente. Tip: vraag tijdig na op het gemeentehuis welke documenten je nodig hebt.
* TROUWRINGEN KOPEN
Hebben jullie al verlovingsringen? Laat daarin dan de trouwdatum graveren
* TROUWKAARTEN BESTELLEN
Kies een trouwkaart uit de boeken bij de drukkerij, of bestel hem online. Zelf je kaart ontwerpen kan ook. Het duurt ongeveer twee weken voordat de bestelde trouwkaarten klaar zijn. Zo’n zes weken voor de trouwdag kun je ze versturen.
Twee maanden van tevoren
* TROUWAUTO
Wie op de trouwdag een koetsje met paarden wil, moet dat al veel eerder regelen. Een moderne wagen of oldtimer kan nu besproken worden. Kun je de auto van een goede kennis lenen, informeer dan wel of de wagen gewassen en gepoetst afgeleverd wordt... En wie chauffeert er?
* KAPPER
Wil je een speciaal kapsel, laat dan alvast een proefkapsel maken
* DEFINITIEVE GASTENLIJST SAMENSTELLEN
* SCHOENEN KOPEN
En inlopen natuurlijk
Zes weken van tevoren
* BRUIDSBOEKET
Wie vlak voor de trouwdag nog een boeket bestelt, moet geen bijzondere wensen hebben. Heb je die wel, stap dan nu bij een goede bloemist binnen. Ook hierbij speelt de kleur van de kleding natuurlijk een rol. Vergeet de corsages en de versiering voor de auto of koets niet.
* AFSPRAKEN RESTAURANT
Leg alles definitief vast en laat dit schriftelijk bevestigen. Bepaal of er alcohol mag worden geschonken, en zo ja hoeveel, welke hapjes je wilt, hoe vaak ermee wordt rondgegaan, welke tafelindeling je bij het diner wilt enzovoort. Vertel wie de ceremoniemeester is (of laat die meekomen).
* TROUWKAARTEN VERSTUREN
* VERLANGLIJSTJE MAKEN
* KERKDIENST DOORSPREKEN
Overleg met de dominee over de kerkdienst
Twee weken vantevoren
*RECEPTIEBOEK KOPEN
*DRAAIBOEK DOORNEMEN
Doedat samenmet de ceremoniemeester. Oefenmet eventuele bruidskinderen
*AANTAL GASTEN DOORGEVENAAN
FEESTLOCATIE
*ROUTE RIJDEN
Hetkan gebeuren datderoute gemeentehuishuis–kerk–restaurant door bijvoorbeeldeen opengebroken weggeblokkeerdis. Is er op je trouwdag geen marktergens onderweg?Regel indien nodigparkeerontheffing bijhet stadhuis.
*ADVERTENTIE
Alsjeeen trouwadvertentie in de krantwilt, moet je dieuiterlijk nu latenplaatsen. Bekijk kritisch of
Maand vantevoren
*CADEAUTJES KOPEN
Voor de ceremoniemeester, eventuele bruidskinderen en andere personen die jullie op de trouwdag willenbedanken.
*MENUKAARTEN BESTELLEN
*GESPREK METAMBTENAAR
*DEFINITIEVE AFSPRAKEN MAKEN MET FOTOGRAAF/ VIDEOGRAAF
de tekstvan de trouwkaart exact zo in de advertentiekan.
*PAS DE BRUIDSKLEDING
Kijk of allesgoedzit.Jekuntalvast watspullenineen tasjestoppen: zakdoek, geld voor de collecteen misschien een pijnstiller, zoals paracetamol.
*CHECK HET WEERBERICHT
Hebjeeen bruidsparaplunodig? Betermee verlegen danomverlegen. Denk indien nodigook na over een binnenlocatie voor de fotoreportage.
*EERSTE HULP
Laat de ceremoniemeesterwat eerste-hulp-bij-ongelukjes-voorzorgsmaatregelentreffen. In zo’n noodpakketjehoren uiteraardnaald en draad,pleisters en paracetamol.
*BEDANKKAARTEN VERSTUREN
Bedankkaartengeefjenatuurlijk meeaan de gasten.Verstuur binnenzes wekennadetrouwdag bedankkaartenaan de gasten die niet aanwezig konden zijn.Het is leuk en persoonlijk om hetcadeau te noemen datjevan henhebt gekregen
*TREF EEN REGELING VOOR NOTA’S ALSJE OP HUWELIJKSREIS GAAT
Wanneer julliekortnadetrouwdagophuwelijksreis gaan,spreek danmet hetrestaurantenoverige leveranciers hoeenwanneer de factuur verstuurdwordt.Het is niet leuk om bijthuiskomst een aanmaningopdedeurmat te vinden.
*GENIET NA!
Bruidspaar: Coen en Marlene vander Meij
Fotograaf: Anne Offenberg
Trouwjurk: CoversCouture
Trouwpak: Suitsupply
Bloemen: SofiaStyling
Leuk detail: EenItaliaanse boot kwamons ’s morgens om achtuur ophalen voor het huis van de bruid. Zo begonnen wij heerlijkrelaxedmet een tochtje over de rivier de Merwede en door de binnenstadvan Dordrecht.
ZIJ TROUWDEN. IN EEN ZELFONTWORPEN JURK, MET 31 GRADEN, OP HUN ”VERKERINGSDAG”, OF...
Zeventien bruidjes op een rij
We hadden bijna een boek kunnen vullen met foto’s van pasgetrouwde stellen, zo veel reacties kwamen er binnen na een oproep op Instagram. Het werd geen boek. Wel zeven pagina’s met foto’s van prachtige bruidsparen.
TEKST: REDACTIE TERDEGE
Bruidspaar: JaccoenRosalien Pluimers
Fotograaf: Gerdy Voortman Fotografie
Trouwjurk: Atelier Joline
Trouwpak: Bart SandersMaatpakken
Leuk detail: Wij hadden exact vier jaar verkering.
1
2
1. Bruidspaar: Folkert en LiekedeHaas
Fotograaf: Letlove photography
Trouwjurk: BruidsboutiquePaniModa
Trouwpak: Atelier Speksnijder
Bloemen: Duikenburg
Leuk detail: De fotoshoot vond plaats in Ouwehands Dierenpark
2. Bruidspaar: Frank en Gerda Borkent
Fotograaf: Andrea vanDijk
Trouwjurk: Taft en Tule
Trouwpak: Atelier Speksnijder
Bloemen: Gewoon Marrie
Leuk detail: Wij hebben onze trouwgelofte uitgesprokenopdeplekwaar Frankmij ten huwelijkvroeg.
3. Bruidspaar: AlexenAnne-Saar de Vreugd
Fotograaf: Rianne Eilander
Trouwjurk: Eigen ontwerp
Trouwpak: Suitsupply
Bloemen: FloraLisa
Leuk detail: De jurkiseen eigen ontwerp van mijnmoeder en mij.Mijnmoeder heeftdejurk vervolgens zelf gemaakt.
Bruidspaar: Herrald en Annelie Kuijers
Fotograaf: Gerben en AnnekeFotografie
Trouwjurk: Handgemaaktdoor mijnzus Heline
Trouwpak: VanUffelen Mode, Hoogeveen
Leuk detail: Het welkomstbordisbestickerd door mijnzus Hendrikje, Made by Henn.
Bruidspaar: Marnix en Yvonne Keurhorst
Fotograaf: Marilyn Fotografie
Trouwjurk: Atelier Speksnijder
Trouwpak: Yvon &Sven
Bloemen: Mooisvan Hanne.
Bruidspaar: Reijer en Marie Louise vanMilligen
Fotograaf: By Andrea Fotografie
Trouwjurk: Hengeveld Couture
Trouwpak: Atelier 9
Bloemen: Elle Fleur
Leuk detail: Mijnverstandelijke beperkte broer, Hendrik, gafderingen en las een gedicht voor
4
TROUWTRENDS
Watwillenjullie zélf? Die vraag staatcentraal als jullie de grotedag gaan plannen.
Toch valt er wel iets over trends te zeggen. Kleine bruiloften zijnpopulair:alleen familie en de bestevrienden heb je de hele dag om je heen. Tegelijkzijndaarmee de meerdaagse bruiloften in opkomst. Gasten blijven overnachtenendedag erna ontbijtenzegezellig metelkaar
Watstyling betreft zijndepastelkleuren en klassieke, wittetinteniets op hun retour.
Het mag allemaal weer watlevendiger en opvallender.Teheftig? Kies dan voor een oranje pasteltint: warm en toch fris.
Lichtletters en lampionnen blijveneen leuke,feestelijke en romantische sfeer geven
Watkleding betreft: met een zwart (slim-fit) trouwpak zit je altijdgoed. Verder worden blauwe, kastanjebruine en groentinten populair.Bij trouwjurkendraaithet om een persoonlijke jurk. Opvallend: de pofmouwis in opkomst.
Bruidspaar: TomenAnne Marie de Munck
Fotograaf: Sjanine Fotografie
Trouwjurk: Atelier Speksnijder
Trouwpak: BijleveldMannenmode
Bloemen: Aafje Reijerkerk
Bruidspaar: NicoenSanne vanAalsburg
Fotograaf: Puurheid en Elsbeth Fotografie
Trouwjurk: AnastasiBruidsatelier
Trouwpak: Heren vanOpheusden
Bloemen: Verweij Bloemen
Bruidspaar: RyanenCeline Vos
Fotograaf: Esther vanGeenen Photography
Trouwjurk: Atelier Speksnijder
Trouwpak: Bossenbroek
Bloemen: Elle Fleur
4. Bruidspaar: Arie en Davine Weerheim
Fotograaf: Colinda RiemensFotografie
Trouwjurk: The New Bride
Trouwpak: Roka
Bloemen: De Boekettenspecialist
Leuk detail: Samen met alle broers en zussen maaktenwemuziek.
5. Bruidspaar: Rick en MonicaArens
Fotograaf: CarlyneFotografie
Trouwjurk: Peppels
Trouwpak: Roka
Bloemen: Iravan Dijke
Leuk detail: De champagnetoren bij Duikenburg.
6. Bruidspaar: Sander en Gerriët Smits
Fotograaf: Alie Korf
Trouwjurk: Het WitteHuys
Trouwpak: Bart Sanders Maatpakken
Bloemen: Bloemijnuit Genemuiden
Leuk detail: Over regen hoefden we ons niet
druk te maken, het werd31graden.
woulld d y you l likke e to heelp p uss? ?
w waaaarroom m
Wij zitten op een christelijke school Het is een private-school, dat betekent dat onze school geen geld krijgt van de overheid
Maar wij kosten wel veel: €600 per maand! Om dat allemaal zelf te betalen is heel lastig Wilt u helpen?
oe
U kunt de QR-code scannen of een gift overmaken op IBAN NL88 RABO 0128 3336 42 Het fijnst vinden we het als u een vriend van ons wordt Als u dat wilt gaat u naar www svcos nl/word-vriend, kies dan voor de optie ‘Ik geef een maandelijks bedrag’
SVCOS
7. Bruidspaar: Harold en Deborah v.d. Bosch
Fotograaf: Letlove photography
Trouwjurk: Atelier Speksnijder
Trouwpak: Gentlemen Mode
Styling en bloemen: Ryks Landerij
Leuk detail: De huwelijksbevestiging vond plaats bij Dudok, in het park
Met ditkapselisjouw bruidsmeisje de prinses van het feest. Heb je geen bruiloft, maar wil je gewoon een mooi kapsel? Waarom niet...
TEKST: HANNAROUBOS
BEELD:TINEKEVAN DER EEMS
Stap 1Stap 2Stap 3
Je kunt dit kapsel maken in steil haar.Ishet voor een gelegenheid? Krul het haar dan eerst, voor een extra chic resultaat. In de bovenzijde vanhet haar maak je een staart
Stap 4
Aan de linker en aan de rechterstreng voeg je extra haartoe vanafweerszijden Trek dan de strengen weer kruiselings door de bubbel.
Bind om deze staart elastiekjes,met een tussenruimte vanongeveer 10 cm Op deze manier ontstaan er ‘bubbels’.
Stap 5
Als je de gehele lengtevan het haarhebtgevlochten, bind je eenelastiekjeinde onderzijde vandestreng haar
Maak met twee vingers een opening in de bubbel en trek vanafbeide zijden een streng haar door de bubbel heen. De strengen kruisen elkaar in de bubbel.
Stap6
Bind het overige haar ook bij elkaar met een elastiekje. Voor een bruiloft kunje bloemen tussen de elastiekjes steken.
échte films met een verhaal
all-in prijs
same-day-edit
De Schaffelaar
Barneveld
www.julliefeestje.nl
Zeg je Heikoop Bruiloftsfilms, dan zeg je een kwalitatieve, warme en complete bruiloftsfilm!
Wat hebben wij genoten van het contact met Jos voorafgaand aan de bruiloft en op de bruiloft zelf Jos zorgt voor een relaxte sfeer, af en toe een grapje, terwijl hij ondertussen de mooiste momenten vangt in beeld. De same-day-edit was geweldig, waardoor we alleen maar nóg meer zin hadden in onze volledige trouwfilm. En die overtrof onze verwachtingen. We waanden ons weer even terug op onze mooie bruiloft We kregen el complimenten over onze trouwDus daarmee ook alle complimenten naar jou toe, je bent een kman Jos! Bedankt voor alles!
Mag ik ook jullie verhaal vastleggen? Vraag de brochure aan & kom in contact! bruiloft. veel film. compli toe, een vakman
instagram.com/bruidshuis_tkoetsje Gespecialiseerd in gekleurde bruidsjaponnen 12,5 jaar in Ede!
0318 - 84 67 67
www.bruidshuishetkoetsje.nl
facebook.com/bruidshuis
Onderinvloed
Wim Donker, echtgenoot, vader, opa en (politie-)rechter. De oudste van rechtbankDen Haag.
Er zijnnogal watmensen onder invloed.Nietalleen vandrank,maarook van andere mensen: influencers,die op sociale media veel volgers hebben. Grotemerken betalendeze influencers,indehoop datzij hunvolgers aanmoedigen om bepaaldeproducten te kopen.
De volgers willen graag op de influencer lijken, bijvoorbeeld alshet gaatomkleding, kapsel of fillersinlippen en anderelichaamsdelen.
Als politierechterbehandel ik vooral veelvoorkomende criminaliteit, zoals (openlijk) geweld, winkeldiefstallen, mishandelingen en dergelijke.Destraf is een geldboete, taakstraf of gevangenisstraf
Het gebeurtnogal eens datmijn‘klanten’ zeggen geen boetetekunnen betalen, terwijlze notabene mettattoo’s op hun lichaam lopen die duizenden euro’s hebben gekost of met tassen, schoenen en kleding vanhonderden euro’s over de wereld gaan. Je wilt toch op iemand lijken, nietwaar Pasmoest ik een zaak behandelen waarbij eeninfluencer een paar jaar eerder toteen taakstraf vanzeventig uur wasveroordeeld. Onder invloed vandrank had hij zijnvriendin mishandeld, en datkon niet ongestraftblijven. De reclassering berichtte aan de officier van justitie datdetaakstraf niet werduitgevoerd.
De officier vorderde vervolgens datikdetaakstraf zou omzetten in vervangende hechtenis. Je hoeft daar overigens geen wiskunde voor gestudeerdtehebben: je deelthet aantaluren door twee en datisdan het aantaldagen dat de veroordeelde moet gaan zitten. De vorde-
Opgeluchtkuste hij zijn vriendin, die daarvast nietveelvan voelde
ring vandeofficier wasechterniet toewijsbaar, omdatdie niet binnen de wettelijke termijnwas gedaan. Daarom mocht de influencer de taakstraf alsnog binnen zes maanden uitvoeren Opgeluchtkuste hij zijnvriendin.Die voelde daar waarschijnlijkniet veel van. Haar gezicht en lippen stonden strakvan de fillers.Zeleek op iemand uitDuckstad!
Emotionele intelligentie,
Ik sta voor de klas. Hbo theologie is mijn domein. Studenten mogen na afloop van een lesmodule het functioneren van de docenten evalueren. Ik kreeg recent zo’n rapportje binnen. Er stonden positieve dingen in, maar ook dit: “Hij is niet fijngevoelig in de manier waarop hij ons feedback geeft.” En zelfs: “Hij is lomp”.
een bekentenis
TEKST: NICO VAN DER VOET
Het doet er niet toe of de studenten gelijk hebben, zó ben ik blijkbaar op hen overgekomen. Waar zou dat vandaan komen? Ik ben een afstammeling van verschillende Rotterdammers. In die stad heerst een recht-voor-z’n-raap-cultuur. Daar houd ik wel van.
Het kan ook aan de studenten liggen. Als zij uit het oosten van het land komen en indirect communiceren, zullen ze een Rotterdammer algauw lomp vinden Of heeft het niet met cultuur, maar met mijzelf te maken? Ik heb schooldiploma’s genoeg, maar misschien hapert er iets in mijn emotionele intelligentie? Dan voel ik niet goed aan hoe mijn woorden overkomen.
IQ en EQ
Er zijn slimme mensen. Ze hebben een goed IQ (intelligentiequotiënt). Toch kan het zijn dat ze een laag EQ hebben (empathiequotiënt, maar meestal weergegeven met ”emotionele intelligentie”). Het kan ook andersom, een laag IQ en een hoog EQ. En het is uiteraard mogelijk dat mensen op beide terreinen goed of slecht scoren. Dat ”scoren” heeft te maken met de tests die er zijn. Bij sollicitaties zou het zomaar kunnen dat u een intelligentietest en een empathietest moet ondergaan. Die tests zijn momentopnames. Door scholing groeit de gewone intelligentie en door levenservaringen en invloeden vanuit de cultuur verandert ook de emotionele intelligentie. De persoonlijkheid van iemand speelt een rol en zeker ook de eventuele persoonlijkheidsstoornissen. Hoeveel emotionele intelligen-
tie heeft een narcist of iemand met een stoornis in het autisme-spectrum?
Wat hoort bij het EQ?
Er worden verschillende thema’s verbonden met emotionele intelligentie. Deze punten worden het vaakst genoemd. Iemand is emotioneel intelligent als hij/zij:
1. Zichzelf kent, dus weet wat er bij hem ‘onder de motorkap zit’ aan gedachten en gevoelens. Iemand begrijpt ook waar zijn eigen gevoelens vandaan komen en kan er daardoor beter mee omgaan. Een vrouw doet aardig tegen haar schoonmoeder, maar weet van zichzelf dat zij tegelijk boos is. Ze begrijpt ook waar het vandaan komt. „Mijn schoonmoeder wil nog steeds rechten op mijn man claimen.” Ze gaat niet schreeuwen, maar brengt een conflictpunt op een rustige manier ter sprake. Ze kent zichzelf, durft aan te sluiten bij haar eigen gevoel en maakt dat bespreekbaar. Bij het kénnen van je eigen gevoelens hoort dus ook dat je die kunt reguleren. Zelfkennis en zelfbeheersing gaan hand in hand.
2. Nu komt ook het omgekeerde. Iemand die emotioneel intelligent is, respecteert ook de gedachten en gevoelens van een ander en probeert die ook te begrijpen. Die schoondochter leeft zich ook in in haar schoonmoeder die al lang weduwe is en maar één zoon heeft. Ze zou haar zoon het liefst elke dag zien. „Dat lukt niet, ma. Vergeet niet uw andere contacten ook te waarderen. Volgende week komen we weer.” Een goede manager kan niet alleen het nieuwe beleid goed uitleggen, maar gaat ook in gesprek met mensen en reageert wijs op de weerstand die er bij sommige collega’s tegen het nieuwe beleid is.
3. Ik spits het vorige punt nog toe. Bij emotionele intelligentie hoort dus een empathisch vermogen, je kunnen inleven in anderen. Je voelt een ander goed aan. Zelfs al van te voren. Een schooljuf
voelt aan dat zij de ene leerling steviger kan aanpakken dan de andere om hetzelfde te bereiken, namelijk dat ze opletten tijdens de les. Een empathisch iemand voelt aan hoe zij oudere mensen kan benaderen en ook hoe zij jeugd kan aanspreken. Empathie betekent ook dat je non-verbaal waarneemt hoe een ander eraan toe is. Een vrouw zegt één zinnetje en haar man voelt direct aan dat ze moe is. Dat hoort hij aan de toon en ziet hij aan de lichaamshouding. Vervolgens vraagt hij: „Zal ik het eten koken?” Niet iedereen is tegenover iedereen empathisch. Ouders zijn dat zeker bij hun kleine kinderen, maar bijvoorbeeld bij hun puberkinderen vinden ze het al lastiger. Empathische mensen voelen ook aan wanneer ze de grens van een ander overschrijden. Ze doen daarom geen rare dingen waarmee ze een ander kwetsen, pijn doen of onzeker maken. Ze maken geen grensoverschrijdende grappen. Ze dwingen anderen niet. Ze laten andere mensen in hun waarde en benaderen die zo positief mogelijk. 4. Bij emotionele intelligentie wordt ook intrinsieke motivatie gerekend. Iemand doet de dingen niet omdat het moet of omdat het wat oplevert, maar omdat hij of zij er plezier in heeft van binnenuit. Hij gaat naar de baas, niet om het grote geld, maar omdat hij het (meestal) gewoon leuk vindt. Als dat niet lukt, zoekt hij ander werk. Als dat ook geen succes wordt, blijft hij gemotiveerd om zijn gezin te onderhouden en wacht hij geduldig op een nieuwe mogelijkheid. Wie innerlijk gemotiveerd is kan op de lange termijn denken en ook het hele plaatje overzien. Een scène met een (schoon)moeder is dan geen reden om het contact te verbreken. Iemand ziet ook wat er wel goed gaat in de relatie en is bereid om te investeren om het contact op de lange termijn waardevol te laten zijn.
Nico vander Voet (1958) studeerdetheologieinUtrecht en is docent hbotheologie aandeChristelijkeHogeschool Ede, waar hijook alsstudentenpastor werkt. Hijis gehuwd,heeft vier kinderen en eenkleinkind en woontinVeenendaal.
5. Tenslottenoem ik de sociale vaardigheden. Die hebben allesmet het voorgaande te maken. Iemand is in staatomnieuwerelaties aan te gaan en bestaande relaties goed te onderhouden. Datdoet iemand niet vanuit hoogmoed of vanuit angst, maar gewoon uit oprechte hartelijkheid. Iemand die op zondag bij uin de kerkbank zit en ziek geworden is,gaatu bezoeken. Datdoetu niet opdringerig. „Ikkan jou hetbeste helpen.” Datdoet uniet uit angst. „Als ik niet op bezoek ga,zijndie mensen teleurgesteld of misschien wel boos op mij.” Ublijft ook niet thuis zitten meteen minderwaardigheidsgevoel. „Wie ben ik om een ernstig zieke op te zoeken, ik weettoch ook nietwat ik moet zeggen.” Nee, uneemthet initiatief,legt het contact, vraagt of de ander een ontmoeting op prijsstelt en gaatopbezoek. Uhebt spontane belangstelling en piekert niet of uwel de goede dingen zegt. Uluistert en blijft ook dichtbij uzelf in de manier waarop ureageert. Na afloop vraagtu of de ziekehet fijnvindt als unog eens komt.Uprobeert zichimmers in die ander te verplaatsen.
Wiebereikt meer?
Wie bereiktmeer in hetleven, een emotioneel intelligente persoon of een gevoellozepersoon? Het ligt er maar aan wát iemand wil bereiken. Eengevoellozepersoon met een eigen bedrijfzal waarschijnlijksnellerrijkworden.Maar de kans is groot datzijneerste, tweede of derde huwelijksneuvelt. Hethangt ook af vandetermijnwaarop we denken Eenharde zakenman is misschiensnel rijk, maar de emotioneelintelligente zakenman komt daar op de lange duur ook wel, métbehoud vantrouwepersoneelsleden. De bigboss zouook zakelijk gezien kunnenmislukken. Eigenbelang en harde concurrentie leveren op den duur nietaltijddegrootstewinst op.
Hooggevoelig
Verwar ”emotioneel intelligent” niet met”hooggevoelig”.Bij hooggevoelige personenkomen alle prikkels hevig binnenendat maakthen moe. Als ze al van te voren wetenvan de verwachtingenen prikkels dieophen afkomen, kunnen ze daarover gaan piekeren.Dat is ook uitputtend.Het kansamengaan met emotionele intelligentie, maar is iets anders.
Trouwplannen?
Kies voor veilig internet van Kliksafe
Speciaal voor jullie de eerste
3 maanden gratis
Ga voor alle info naar kliksafe.nl/trouwactie
Meentweg 10, Bennekom info@buitenhorstverssmakelijk.nl www.buitenhorstverssmakelijk.nl 14 & 15 DECEMBER VAN 16:00-21:00 UUR
06-44297281
Betrouwbare natuurlijke gezinsplanning
• breng je cyclus in kaart met Sensiplan
• vermijd met hoge betrouwbaarheid (99,6%) zwangerschap
• of gebruik deze kennis om juist sneller zwanger te raken
• meest complete kennis over je eigen cyclus
• meest complete kennis over je eigen cyclus
• sympto-thermale methode: temperatuur en cervixslijm in dubbele controle
• sympto-thermale methode: temperatuur en cervixslijm in dubbele controle
• betrouwbaarste natuurlijke methode (erkend door WHO)
• betrouwbaarste natuurlijke methode (erkend door WHO)
• eenvoudig te leren en toe te passen
• eenvoudig te leren en toe te passen
• cursussen en begeleiding door gecertificeerde consulten
• cursussen en begeleiding door gecertificeerde consulten
Christelijke
Emotioneel intelligente mensen zijn wel iets kwetsbaarder dan anderen, omdat ze de verlangens en de pijn van hun medemensen aanvoelen. Daarvan kunnen mensen misbruik maken. Ze zijn echter niet per definitie hooggevoelig
Hoe zit het met het geloof?
Zijn christenen emotioneel intelligenter dan niet-gelovigen? Nee, zeker niet. Van nature is ook een christenmens geneigd om zichzelf niet te kennen en zich niet in te leven in anderen. Het is wel zo dat christenen uitgedaagd worden om de elementen die bij emotionele intelligentie horen, te ontwikkelen. De onderdelen van emotionele intelligentie die hierboven genoemd worden, zijn allemaal nodig om oprecht van onze naasten te houden. Het is waar dat de ene mens daar in zijn of haar persoonlijkheid ontvankelijker voor is dan de andere, maar emotioneel léren kunnen we allemaal.
Moraal
Hoe wij emotionele intelligentie waarderen, heeft met onze moraal te maken. Iemand kan een hoog of laag IQ hebben, hoge of lage cijfers halen. Als hij zijn best doet, is dat niet goed of fout. Iemand die een vijf voor Engels haalt, is als persoon moreel niet minder goed dan anderen Bij
het EQ ligt dat anders. Iemand die niet goed omgaat met zijn eigen gevoelens en de gevoelens van anderen vinden wij een moeilijk mens. Of we vinden die persoon zelfs een slecht mens. Criminelen scoren niet hoog in emotionele intelligentie. Dictators ook niet. Ze kunnen slim, maar ook sluw en meedogenloos zijn.
De Oekraïense legerpredikant Mark Kupchenenko (overleden op 27 jarige leeftijd) gaf als antwoord op de vraag „Wanneer zal de oorlog eindigen?” „Als we niet meer onverschillig zijn voor het leed van de ander.” Dat is de moreel meest hoogstaande vorm van emotionele intelligentie. En daaraan ontbreekt het in onze wereld, ook onder ons, te veel. Openstaan voor het leed van de ander en daarnaar handelen. De Heere Jezus heeft daarover ooit een gelijkenis verteld.
De Rotterdammer
Ik kom terug bij het begin, de evaluatie van mijn studenten. Heb ik nou op de goede of foute manier feedback gegeven? Tegenover de juiste mensen –andere Rotterdammers wellicht– is de directe feedback een prima aanpak Dat kan dan zelfs emotioneel intelligent zijn. Ik kan beter niet op dezelfde manier feedback geven aan studenten die ik niet goed ken en al helemaal niet als ik zie dat ze een niet-westerse achtergrond hebben. Die klappen dicht, zijn in hun eer gekrenkt en of durven daarna bijna niet meer naar de les te komen. Als ik het dan toch op mijn manier doe, is dat niet emotioneel intelligent, maar dom. Een goede docent voelt dat aan. Ik kan het niet met ze bespreken, want ik heb die groep niet meer, bovendien waren de klachten anoniem ingediend. Maar nu heb ik er dan toch met u over nagedacht.
Jacobien Fotografie
Jouw verhaal is uniek en verdienteen blijvende herinnering! Wil jij ook lichte, speelse en emotievolle foto's van een bijzondere dagoftijd in je leven?Iksta klaar om metjullie op avontuur te gaan en jullie verhaal en emotiesinlichtefoto'stevangen. Komgezellig eenskennismaken en laat me wetenwaarom ik juist jullie verhaal vast magleggen!
www.jacobienfotografie.nl
Instagram: Jacobien Fotografie
Laat je verrassen!
De laatste mode van bekende en exclusieve merken dames- en herenmode, lingerie & nachtmode!
Voor elke dag én een speciale gelegenheid. Ook voor de bruidegom.
Altijd verzorgd en stijlvol
Meer dan 150 verschillende winterjassen
Persoonlijke aandacht en service mét bijpassende accessoires
We verwelkomen u graag Fijn spaarsysteem
met een lekkere kop koffie!
Origineel uit Boles-l-awiec (Duits: Bunzlau)
Meer dan 35 jaar ervaring
AcademyConsultantHenny Mostert KleurenStijl voor HemenHaar inBoutique devier seizoenen
Gediplomeerdvoor:
FEESTELIJKE MODE HERFST/WINTER 2023-2024
Bewuststilstaan
Terwijl Jolanda Rodenburg, getrouwd en moeder van tweekinderen,steeds meerbeperkt wordt dooreen progressieve spierziekte, kijkt ze vooral naarde zegeningen die ze ontvangt.
Met een dromerige blik in mijn ogen kijk ik naar hethuis waar we langsrijden. Watliggen er veel herinneringen in dezevoor anderensimpelebungalow.Het is een woning waarvan er dertien in een dozijn gaan.Voor mijishet echter verbondenaan ontelbare mooiemomenten, mijn geboortehuis.
Op ditkleine plekje liggenveeljeugdherinneringen. De slootjes waaroverwesprongen of middenin belandden. De bomenwaarwe in klommen of uitvielen. De dierbareherinneringen komenals een film voorbij.Het was een tijdwaarin we vanspierziekten nognooit hadden gehoordeneen rolstoel alleen werd gebruiktvoor onzeoudeoma.Jammerisdat eigenlijk; toen ik daar woonde washet zo gewoon, alledaagsennormaal:klimmen,springen en dartelen door de weilanden. Ik realiseerde me niet hetenorme voorrechtervan.Plotseling besef ik datdat nog steedsmet veeldingen het geval is.Ikvind hetnietdagelijks bijzonderdat mijnogen kunnenzien.Iksta er te weinig bij stil datikorenheb diegeluidopvangen. Ik benme er te weinig vanbewust dathet eenvoorrecht is om helder te kunnendenken. Datgene waternietis, weet ik precies te benoemen.Ikmis het enorm datiknietmeer kanlopen, datzelfstandigetennietmeerlukt vanwege ernstigeverlammingenendat ik niet
meerkan autorijden. Maar realiseerikmevoldoende waterwél is? Misschien benikmete weinig bewust vanallelichaamsfuncties en dagelijkseomstandigheden dieerwel gebleven zijn. Ik hebhuiswerktedoen: wekelijks datgene overdenken waterallemaalwel is. Ik heber
Hetwas eentijdwaarin we vanspierziekten nog nooit hadden gehoord
inmiddels eensport vangemaakt om wekelijks twee puntentetypenomvoortedanken. Inmiddels is heteen uitdaging gewordenom steeds nieuwe dankpuntentebedenken en op te schrijven. De lijst wordt al maandenlang langerenlanger. In stille verwonderingbedenk ik daterzoveel is om mijnhemelseVader voor te danken! Ondanksalles.
Verkrijgbaar bij de christelijke boekwinkel
Verkrijgbaar bij de christelijke boekwinkel
Verkrijgbaar bij de christelijke boekwinkel
Verkrijgbaar bij de christelijke boekwinkel
VERTELLINGEN
VERTELLINGEN
VERTELLINGEN
VERTELLINGEN
BIJ DE BIJBEL
BIJ DE BIJBEL
BIJ DE BIJBEL
BIJ DE BIJBEL
36 delen door ds.
36 delen door ds.
36 delen door ds.
36 delen door ds.
C.J. Meeuse
C.J. Meeuse
C.J. Meeuse
C.J. Meeuse
€7,95 per stuk
€7,95 per stuk
€7,95 per stuk
€7,95 per stuk
Bekijk alle uitgaven op
PSALMEN & GEZANGEN
PSALMEN & GEZANGEN
Berijming
Berijming
Berijming
Berijming
ds. C.J. Meeuse PSALMEN & GEZANGEN
ds. C.J. Meeuse PSALMEN & GEZANGEN
ds. C.J. Meeuse
ds. C.J. Meeuse
Vanaf €12,95
Vanaf €12,95
Vanaf €12,95
Vanaf €12,95
Bekijk alle uitgaven op www.ripepublishing.com
Bekijk alle uitgaven op www.ripepublishing.com
Bijmbo MensoAlting Zwolle is het christelijk geloof onze drijfveer.Vanuit datfundament geloven we samen in ontwikkeling. Hetgeloof geeft ons leven en werk betekenis en leert ons dat ieder mens waardevolis. Daarom stimuleren we studenten om te ontdekken: wie ze zijn en hoe ze vanbetekenis kunnen zijn.
MboMenso Alting wilstudenten afleveren die anderen in hun omgeving in beweging zetten.Als je weet watjekunt, waar je goed in bent en wieje bent, dan kunjejouw talenten benutten en kanje het verschil maken voordemensen om je heen.
Op zoeknaar een mbo-opleiding waar naast het leren van een vak, ‘samen geloveninontwikkeling’ een speerpuntis?
*Verwarm deoven voor op 200 graden en bekleed een bakplaatmet bakpapier
*Meng de stukjesappel met suiker, kaneel en custardpoeder
*Steek met een uitsteker van11cmdoorsnede 16 rondeplakjes uithet bladerdeeg. De rest vanhet bladerdeeg heb je niet nodig. (Tip: Leghet overgebleven bladerdeeg verspreidop een bakplaat. Bestrijkdit met wat ei en bestrooi het daarna met geraspte kaas en bijvoorbeeld wat Italiaansekruiden. Bakin 15 tot20min goudbruin –niettegelijkmet de appelkanjers in verbandmet de geur en smaak.Lekker bij de soepofborrel.)
*Leg 8deegcirkels op de bakplaatenverdeel de appelvulling erover,laatderanden vrij
*Rol de overige deegplakjes op een bebloemde werkbankiets groter,zodatzeover de vullingheen vallen
*Maak eerst de randjes vandeondersteplakjes licht vochtig met waterenbedek de vullingvervolgensmet de andereplakkenbladerdeeg.
*Druk de zijkanten goed dichtmet de randen vaneen vork.
*Meng het eiwitmet de suiker en het amandelschaafsel
*Verdeel dit mengsel over de appelkanjers.
*Bak ze in 25 tot35minuten goudbruinenlaatzeafkoelen op een rooster
*Bestuif ze voor het serverenmet poedersuiker.
EXTRABITE
De appelflap is bekend en geliefd. Erglekker zijnook de onbekendereappelkanjers. Appelkanjers zijnronde bladerdeeg-appelflappenmet een victoriabeslag. Victoriabeslag is een amandeltopping vaneiwit, amandelschaafsel en suiker.Dit mengsel smeerjeopde appelkanjers voordatze in de ovengaan. Hierdoor worden ze lekker krokantenheb je een extra bite.
In de bakkerij doen wij ook victoriabeslag overbanketstaven, dus mochtjedit een keer willen proberen... Het is zeker de moeitewaard! Om de appelkanjers helemaal af te maken, kunjeerbijvoorbeeld warme vanillesaus bij doen,ofeen bolletje ijs. Ze zijnook heel geschiktals dessert,voor als de tafel vol zit met familie of vrienden.
Uitdepastorie Heiligesacramenten?
Velen in onze kerken zijngewoon om voordewoordendoop en avondmaal hetwoord”heilig” te plaatsen. Meestal ook nog met een hoofdletter:Heilige Doop, Heilig Avondmaal. Hiermeewillen ze duidelijkmaken datzij de beide sacramentenheilig achten. Iedereen die beseft datzowel doopals avondmaaldoor Christus is ingesteld, zal het ermee eens zijndat we terecht het woordheilig erbij denken. Maar opmerkelijkgenoeg doet de Bijbel datniet. De Bijbel gebruikt wel vaak hetwoordheilig, maar nooit voor de doop of het avondmaal. Watwordt dan welmet dit woordaangeduid? Enkele voorbeelden. Jeruzalem wordtdeheilige stad genoemd; Gods verbond is heilig; de plaatswaar Mozes staat, bij de brandendebraambos, is heilig land; Paulus noemt de wetheilig, rechtvaardig en goed; de gemeente /detempel Gods is heilig. Ook worden soms mensen en engelen heilig genoemd. In de Drie Formulieren vanEenheid worden doop en avondmaalwel een enkele keer heilig genoemd. Eenoverblijfselvan hetroomse denken, datdesacramentenheiliger achttedan hetWoordvan God. Dit viel me onlangs weer op bij het voorlezen vanhet eerstedeel van het avondmaalsformulier.Onderde zondaren die aan hetavondmaal niet horen deel te nemen, lezen we:
„alle verachters vanGod, vanZijn Woord, en vandeheilige sacramenten.” Er staatniet: „alle verachters vanGod, vanZijnheilig Woord, en vandesacramenten”,maar het woord heilig wordt alleen geplaatst bij de sacramenten. Jammer! Hetis niet ergdat we met eerbied denken over doop en avondmaal,maar het is wel jammer alsdeze beide sacramenten, ongemerkt en ongewild, op een hogere plaats worden gezet dan Gods Woord. Als ik moest kiezen watheilig genoemd zou mogen worden, zou ik niet kiezen voor de doopofhet avondmaal, maar voor Gods Woord, de Heilige Schrift. O, datwetocheen besefzouden hebben vandeheiligheid vandeBijbel, waarin God spreekt
Watbetekenthet woord”heilig” eigenlijk, als zelfseen stad, een stuk woestijngrond en een berg zo genoemd kunnenworden?Het betekent: wataan Godverbonden is, aan Hem toegewijd. Zo zijnonze kinderen heilig, zo is de rustdag heilig, ja,zodientállesheilig te zijn. Daar spreektZacharia over:zelfs op het tuig vanpaarden staat”heiligheid des Heeren”. Laathet in onsleven dagelijks waar zijnwat de kanttekening hierbij opmerkt: „datzelfs de kleinste dingenaan de dienst vanGod geheiligd zijn.”
Ds.W.Pieters,Elspeet
Stormen vanstof
Met sokken probeerden huisvrouwen de kieren in de muur af te dichten. Voor de ramen werden lakens gehangen.Maarniets hielp. Het stof drongdoor alles heeneninde huiskamers vandeAmerikaansestaat Oklahomalag op alles een vieze, grijzelaag. ”Als ik de tafeldekte,legde ik de borden op z’n kop en zetteikdebekers er omgekeerd naast”, verteldeeen vrouwdie in haar jeugddeenorme stormen meemaakte. ”Wantanders was alles vies voordat we gingen eten.”
TEKST: SANDOR VANLEEUWEN BEELD: WIKIPEDIA
De getroffen staten vormen ongeveer de onderste helft van de Great plains, het gebied waar vroeger veel Indianen woonden.
De beroemde schrijver John Steinbeck schreef enkele boeken waarin de stofstormen een belangrijke rol spelen.
Tot in de jaren 50 bleven de gevolgen van de stofstormen merkbaar
Tijdens de jaren30werd hetmiddenvan de Verenigde Staten getroffendoor grotestofstormen.Het verschijnsel werd de ”Dustbowl” genoemd, de stofschaal.Destormen troffeneen omvangrijk gebied:vooral de staten Texas,Oklahoma, Kansas en Nebraska.Grote delenvan deze staten bestondenuit steppenenprairie,waar vooral taaiegrassoortengroeiden. Datveranderde, toen in de jaren20 mensen naar hetgebiedtrokken om daar graantegaanverbouwen Na de Eerste Wereldoorlog(19141918)steeg de vraagnaargraan,en hetmiddenvan Amerikaleek een geschikt gebied om datgraan te verbouwen. De hoge prijzentrokken mensen aan, diewildenproberenof zijgeschiktwaren alslandbouwer. De overheid stimuleerde burgersom naar ditgebiedteverhuizen.Speciale wettenwerdengemaakt,waarmee land gegevenwerdaan degenendie boer wilden worden.Iedereendie land wildegaanbebouwen, kreeg
bijnaanderhalvevierkante kilometergrond cadeau.Met tractorenen machines gingen de kersverselandbouwers–”kofferboeren” genoemd–hetlandtelijf. Hetprairiegras werd omgeploegd,tarwe gezaaid.
Grondlaag weggeblazen
Eenvan de mensen dieenthousiastaan de nieuwe uitdagingbegon, wasLawrenceSvobida.Op21-jarige leeftijd verhuisdehij vanuit Nebraska naar Kansas.Integenstelling totde ”kofferboeren” wist hijhoe hijmoest boeren:hij woneerdereen wedstrijd maïs verbouwen. Toen hijin1929 op zijn nieuwe boerderijaankwam, begoneen tijd vanhardwerken. Hij droomde vaneen mooieeigen oogst: „Ik geloof datiedereman ziet hoe mooi hetis, kilometers velden met tarwetot op heuphoogte,zachtjes wiegendbij een beetje wind,goudgeelgekleurd ondereen vlammende julizon. Voor mijishet in iedergeval adembenemend,het mooistetafereel terwereld.”
Veelmensen ontvluchtten het gebied, vaak met achterlating van veelspullen.
De eerstejaren lekendeboerenhet goed te doen,maarbegin jaren30 brak een periodevan droogte aan. De droogte veranderde de grond in poederachtig stof en doordatde prairiegrassenwaren omgeploegd, bleek de wind vrij spel te hebben: de bovenste grondlaagwerdweggeblazenbij de eerstevoorjaarsstormen. Zwarte ‘sneeuwstormen’joegenover de vlakte.Wetenschappers schattendat alleen al in de droogstejaren 1934 en 1935 ongeveer 1,2miljard ton grondverlorengingopeen oppervlakte van100 miljoenhectare
Zwartezondag
Hetstofteisterde de inwoners van hetgebied. Eenman diedestofstormenals kind meemaaktevertelde: „De eerstekeer leek hetalsof er een berg op je afkwam.Het werd zo donkerals de nachtenmiddenopdedag verdween hetdaglicht.”Een andere ooggetuigeherinnerdezichhoe haar vaderthuiskwam. „Hijwas onderweg, toen hijeen zwarte wolk uit
”Mijn moeder herkende mijn vader niet,zozat hij onder hetstof”
hetnoordenzag komen. Hijstopte de auto en dook in een greppel. Z’n auto werd niet weggeblazen, maar toen hijthuis kwam,herkendemijn moeder hemniet, zo zathij onder hetstof.”
OokSvobida kreeg methet stof te maken: „Soms washet zo dikdat het de zonvolledigverborg.Het zicht varieerde vanniets –wanneer de ogen gevuld warenmet vuil datzelfs meteen veiligheidsbrilniettevermijden was– totvijftienmeter.” Op 14 april1935–een dagdie bekend werd alsZwarteZondag– trokken niet minder dantwintig vandeergstezwartestormen over de vlakte EenAmerikaanse verslaggever maakte de stormmee: „De luchtwas zo gevuld metstofdat de stad leek te worden overschaduwd door een mistwolk.Door deze langestofwolk en elkgebouwdat ermeegevuldis, is de luchtverstikkend geworden om in te ademen en veel mensen hebben alsgevolgdaarvan keelpijn en stofverkoudheidontwikkeld.”
Hetstofzorgdenietalleen voor keelpijn en verkoudheid. Svobida noteerde: „De doctoren in onze regio wetendat stof hetleven in gevaar brengt vaniedereen wiensgezondheid door ziekte wordtaangetast. Hetisvaakdedirecte oorzaak van de dood vanmensendie voorheen sterkengezondwaren.Mijnhoofd deed pijn,mijnmaag wasvan streek en mijn longen voeldenvol,alsof ze een tonfijnvuilbevatten. De wind zorgde voor blaren op mijn gezicht, waardoor de huid losliet.”
Idealenverdwenen
Ookpsychisch haddendebewoners hetzwaar.Svobida zagzijndroom vervliegen: „Toen ik wist datmijn oogst verdwenenwas,ervoerikeen dodelijk gevoel datiemandhopelijk slechtséén keer in zijn levenkan overkomen. Mijn idealenwaren kapotenleken voor altijd verdwenen. Hetverlangen om een succesvan mijn leventemaken,was verdwenen. De geestendedrang om vooruit
te willenkomen,waren dood.Het lot hadmij een wredeslagtoegebracht en ik konernietbovenuitkomen.”
Regelmatig regen
Veel mensen ontvluchttenhet gebied,vaakmet achterlating vanveel spullen. De overheid schoot te hulp: veewerdopgekocht en president Franklin D. Rooseveltgaf opdracht om meer dan200 miljoenbomen te plantenomdewindtebreken, het waterindegrond te houden en de grondopzijnplektehouden. Ook kregen boeren voorlichting over bodembehoud. De maatregelenwerkten: de hoeveelheid stof namforsaf, maar watechthielp washet einde aandejarenlangedroogte:eind1939 begonhet regelmatig te regenen. Svobidaendeboerendie hetland niet ontvluchtwaren,leefdenop. „Toen kwam eindelijkderegen,met een neerslag vanvijftiencentimeter in twee dagenennachten.Ikvoelde opnieuwdeveerkracht vanjonge mannen.”
plaats ook uw livestream
Alle evenementen op één plek
Of het nu een concert, quiz, lezing of workshop is: op Tijd & Plaats kunt u uw activiteit promoten of vinden. Met een functie om livestreams toe te voegen! www.tijdenplaats.nl
Kleinood
Het zat B. Rekebeen nietmee,afgelopen voorjaar.Hij maakte een val die grote gevolgen had.Deel26: ”Eenpersoonlijke bemoediging”.
Ik ontvanghet volgendebericht: „Er is een bemoedigingspodcastvoor uin elkaar gezet. Eenoverdenking en watpersoonlijke wensen.” De hoop wordt uitgesprokendat de podcastnuofindetoekomst tot steun mag zijn.
„Neem uw kruis op en volg Mij.Uhoeft uw eigen kruis niet te maken, hoewel het ongeloof een timmerman is die heel goed kruisen kan maken. Eigen kruis uitkiezen mag uook niet, hoewel we graag zelfheer en meester willen blijven. Eenkruis wordt voor ubeschiktdoor een Goddelijke liefde. Blijmoedig moet uhet aannemen.Umoet het opnemen. Gewillig, niet al mopperend. Kind vanGod, Jezus gebiedt u uw schouderonder Zijnzachte juk te buigen. Schop er niet tegen in opstand. Trap er nietop door zelfverheerlijking. Valerniet onder neer in wanhoop. Ontloop het ook niet in angst en vrees, maar neem het op als een waar volgeling vanJezus. Hij wasook een Kruisdrager.Hij gaat ons voor op de weg vansmart.Een beteregids is er niet. Het kruis is niet uitveren samengesteld. Het is ook niet bekleed met fluweel. Het is geen ijzeren kruis. Het is een houten kruis Ukunthet dragen. Neem het kruis op en door de krachtvan Gods Geest zult uhet zo gaan beminnen datu het niet meer wilt ruilen voor
alle schatten vandewereld. Als ubedenktdat er op het kruis een kroon volgt, verlicht datalle moeite en verdriet.”
Aansluitend klinkthet lied: ”Neem Heer,mijn beide handen”, gevolgd door een gedicht: „( )Geef ons geduld in onbegrepen wegen /
Hetkruis is nietbekleed metfluweel, hetisvan hout,ukunthet dragen
maak ’t ongeduldig hart toch klein/ Zo worden zij ons toteen zegen /OGod, leer onsgeduldig zijn/Doe zien op Jezus, die om onze schuld de kruisweg ging in eindeloos geduld.”
Eengoede vriend sluitafmet een gloedvolle en inhoudelijke toespraak. Deze persoonlijke podcast bewaar ik als een gouden kleinood.
DUIFHUIZEN
Jouw vragen
Is 31 oktoberecht nog relevant…? De (roomse) tijdvan MaartenLutherligttochalheellangachter ons?
Ds.P.C.Hoek, Putten
Voor veel christenen heeft deze datumnahonderdenjaren inderdaad op z’n minst nog altijdiets bekends.Dewereld is rond de 31e oktober druk methalloween en zoektverlichting in duistere dingen; vermaak in zaken die ons moeten doen huiveren. Voor de kerk staatechterhervormingsdag op de kalender Waar gaatdat ook alweer over? We gedenken en danken dat de Heereinhet verleden genadig gezorgd heeft dathet lichtvan het Evangelie weer met kracht ging schijneninons werelddeel. Hij gebruikte mensen alsLuther en Calvijnomdekerk terug te roepen naar de waarheid vanhet Woordvan God, dieleert dat God mensen zaligmaaktdoor het geloof alleen, door genade
alleen en door het Woordalleen. En dathet niet een kwestie is van geloof,aangevuld met goede werken vanmijzelf. Dathet niet een kwestie is vangenade die voorziet in datwat ikzelftekortkom, maar dathet alleen genade is. Dathet nieteen kwestie is van wat God in ZijnWoordzegt én wat de kerk daar op eigen gezag aan toevoegt, maar dathet alléén gaatomwat God zegt en datde kerk enkel heeft na te zeggen wat Hij zegt. Waarom zou je datblijven gedenken?
Nou,niet alleen omdaterveel reden is om dankbaar stil te staan bij wat de Heereinhet verleden heeft gegeven,maar ook omdat dezegebeurtenis ons nog steeds iets te zeggen heeft.Deboodschap datjebehouden wordt door het geloof alléén blijft belangrijk. Dathet nietisomwat ik doe, maar enkelomwat Christus doet. Datikenkel God aangenaam kanzijndoor de eenheid en gemeenschap met Hem –door het geloof.Niet goed in Gods oogomwie ik in mijzelfben, maar om wieikinChristus ben. Er wordt beweerddat een mens die eenmaal totGod is bekeerd, almaar beter wordt. Nu is het zeker zo dathij of zij toeneemt in kennis en liefde en ijver en lof.Erissprakevan vernieuwing, heiliging, omdateen christen hoe
langer hoe meer in Hem geworteld en gegrond is. Maar tegelijkblijft hervorming zó nodig, hoezeer we in ”onze gezindte”ook vanreformatorische beginselen zijn. Ben jij echt overtuigdvan het ”door genade alleen”? Of moet je toch welerg je best doen om je je die genade waardig te maken?
We gevengrif toedat we niet beterzijndan anderen; toch doen we welsnel ergons best om ons minderslechttemaken dananderen in de ogen vanGod, zodat Hij onsmisschien eerdergeneigd is genadeteschenken.Webidden veel en we lezentrouw.En datisgoed. Welinhet besef dat Godindie weg genade schenkt, maar zekerniet omdatHij om die redengenadeschenkt. Laat staan datweHem op die manier moeten vermurwenomgenadig te zijn.
En wattedenken van”hetWoord alleen”, in een tijddat velen leven bij het gevoel? Het gevoel dat bewijst datiets waar is, ook in je eigen hart en leven.Enhet geloof gaatniet buiten het gevoel om, maar het geloof moet hetnogal eenstegen het gevoel in bij het Woordhouden Alleen datisvast. Omdathet WoordGodsis.
Reacties en vragen: jouwvragen@terdege.nl
De 7 zekerheden van
Persoonlijk Ervaring (+20 jaar) Complete levering
Groot assortiment
Kwaliteit Duurzaam
Maatwerk
Uw persoonlijk adviseur: Eelke Keersemaker
Shoppen buiten openingstijden om of Klämar’s Fashion bij u thuis? Bel ons!
FASHIONBYROBBERT
Onze collectie is erg ruim met véél bijzondere modellen.
Om jouw droomjurk helemaal op maat én naar wens te maken hebben wij ons eigen atelier. Met aandacht, goede kwaliteit en persoonlijke service staan we voor je klaar
‘Graag helpen we je met het vinden van jouw droomjurk!’
‘s-Gravenstraat 63
‘s-Gravenpolder 06-14531528
Prinses bruidsmode bestaat inmiddels al ruim 30 jaar en is een familiebedrijf. Onze coupeuses hebben jarenlange ervaring in de bruidsmode en er staat een hecht team van 13 personen voor je klaar om je persoonlijk te begeleiden bij het vinden van jouw droomjurk. De winkel heeft een oppervlakte van 1000m2 , 2 verdiepingen en het hele jaar door 500+ unieke modellen!
De een staat heel zeker in het leven, de ander is meer zoekende over zichzelf.
Wat is een Bijbels zelfbeeld?
Hoe zeker mag je zijn van jezelf en hoe kun je daarin groeien?
Ook het stimuleren van het zelfvertrouwen van kinderen zal aan bod komen.
GASTSPREKER
Bernadette van Dam, psycholoog bij De Vluchtheuvel en blogger op terdege.nl
PRESENTATOR
Henrieke Hoogendijk
WEBINARPAKKET
* Deelname aan webinar
* Leuke verrassing voor thuis
PRIJZEN
Terdege-abonnees: 10,95
Niet-abonnees: 15,95
AANG ENBRUG lectro
De betere merken witgoed
mét persoonlijk advies
Bij Aangeenbrug Electro koopt u witgoed van de betere merken. Daarbij krijgt u in onze showroom goed en uitgebreid advies. We nemen de tijd voor iedere persoonlijke wens en zorgen dat u zonder zorgen vooruit kunt in uw huishouden. Met ons uitgebreid assortiment hebben we altijd de kwaliteits-oplossing voor u. Meer weten? Kom langs voor advies op maat.
Onze klanten waarderen onze service op Klantenvertellen met een 9,5
Al 30jaar dé witgoedspecialist van Zeeland Komt wel goed wi ialist v eland we
Parachutist kwijt
Politieagent en meldkamercentralist André Nieuwkoop en ambulancechauffeur Jan de Vries schrijvenomdebeurt een column.
Hetisopeen doordeweekse avond en ik heb dienst met mijnfavoriete collega. Als wij samenwerken, gebeurteraltijdwel iets geks.Ook dezedienst steltniet teleur. We wordenoppad gestuurd en de melding betrefteen parachutist dieindesloot zou zijnbeland.
Wij kijkenelkaar eens aan. Is dit serieus?
Er zijnwaaghalzen die vanhoge gebouwen springen. Maargebouwen die zo hoog zijn datzezich lenen voor dit soort gekkigheid, staan er niet in onze regio.
De incidentlocatie bevindt zich naast een ziekenhuis. Datscheelt. Als er echteen parachutist blijkt te liggen, hoeven we in elk geval niet vervoor de spoedeisende hulp.
Zodraweter plaatse zijn, zien we daterinde sloot geen parachutist te bekennenis. Wel liggen er allerlei anderedingen in hetwater
Blijkbaarishet talentophet naastgelegen voetbalveld niet altijdeven hoogdravend, want het stiktvan de ballen in de sloot
Eenbeetje appelig starenwenaar de ambulancemedewerkers, die zich zichtbaar ook afvragen wathier aandehandis.
Ik raap al mijnlenigheid bij elkaar en speel metuniformen al de bestorming vande
Bastille na, door over het toegangshek van hetvoetbalveld te klimmen. Wellichtzien wij
iets overhet hoofd en ligt er tussen hetriet een parachutist.
Op datmomentkomtereen manmet een infuuspaal naast zich hetziekenhuis uit wandelen. Hij weetzeker dathij hier een parachutist gezien heeft.
Als wij samenwerken, gebeurteraltijd welietsgeks
Bij de ambulancemedewerkers gaatineens een lampje branden: hetgoedjeinhet infuus vandepatiëntisverantwoordelijk voor deze bijzondere gewaarwording!We bedankenmeneer hartelijkvoor de melding en dragen hem respectvol over aan het ziekenhuispersoneel. Op naar de volgende melding.
Drie ladagen ng op eieren lopen
Soms hebben staatsbezoeken wel wat weg van een gesponsord vriendenuitje. In Zuid-Afrika was de situatie beduidend anders. Drie dagen lang moesten koning Willem-Alexander en koningin Máxima op eieren lopen.
TEKST: JOSINE DROOGENDIJK BEELD: PPE
Zomaar iets eruitflappen wasniet mogelijk tijdens dit staatsbezoek
Koning Willem-Alexander heeft inmiddels heel wat staatsbezoekenachter de rug. Inkomend9,uitgaand 28, om precies te zijn. Het driedaagse staatsbezoekaan Zuid-Afrikawas zijneersteaan het Afrikaanse continent, want buren en monarchieën gaan nu eenmaal voor. Eenstaatsbezoek begintvaak met een uitnodigingvia de ambassadeur.Als hij of zij op Paleis Noordeindelangskomtomeen geloofsbrief aan te bieden,krijgt de koningregelmatig te horen dathij vanhartewelkom is in het desbetreffende land. Een ”ja” kandekoningniet zomaar geven,wanthet allerhoogste diplomatiekeinstrumentwordt nu eenmaal bespeelddoor het Ministerie vanBuitenlandse za-
ken. Bij het ontvangen vaneen uitnodiginggaatdaareen uitgebreid proces vanstart. Er wordt gekeken naar het belang van een staatsbezoek, de banden tussen beidelanden, de praktische invulling, de veiligheid, de kosten, en ga zo maar door
Touwtrekken
Komt een land door de ballotage, danduurthet vaak nog wel een jaar voordatkoning WillemAlexanderdaadwerkelijkinhet regeringsvliegtuig stapt. Het samenstellenvan een programma is namelijkeen kwestie van touwtrekken.
Bij Zuid-Afrikawas datbeslist nietanders. Vier wekenvoor het staatsbezoek vanstart ging, stond het programma nog steeds op losse schroeven. Uit-
eindelijkwerdhet staatsbanket geschrapt,deofficiële ontmoeting met de presidentnaar dag twee geschoven en eenmaalter plaatse had de koning het niet voor nietsover een „fluïde” bezoek. Planning en praktijkliepen soms behoorlijkuiteen.
Gedeeld verleden
Het wasniet de enigeuitdaging waar het koningspaar voor kwam te staan.
Vanwege het gedeelde verleden vanbeide landen (lees: de kolonisatie) moesten de koning en koningin drie dagen lang op eieren lopen. Bij ieder poseermoment, bij iederespeech, moest er bewust worden nagedachtover de uitstraling ervan. Zouhet niet te superieur,niet te overheersendzijn?
Hetlaatstewat de koning en koningin wilden bereiken, washet openhalenvan oude wonden
Zichtbaar racisme
Diverse musea overhet apartheidsverledenwerden bezocht. Bij heteerstemuseum kregen de koning en koningin twee vroegereingangentezien. Eenvoor de niet-blanken, een voor de blanken. Koning Willem-Alexanderging door de eerste, Máxima door de tweede. Hetzichtbaar, tastbaar maken vanhet racisme maakte groteindruk. Bij de persverklaring op dag twee heersteergelukkig opluchting. PresidentRamaphosa liet weten datdeexcuses vandekoning, gemaakt tijdens de herdenking voor het slavernijverleden van ons land,waren aanvaard.
Hete hangijzers
En dan warenernog wat hete hangijzers. Vanwege de steunvan de Sovjetunie in de apartheidstijd heeft Zuid-Afrikaeen innigelove affair met Rusland.Indesituatie Israël-Palestinakiezenzevoor Hamas.Daarmee druisen de standpuntenvan het gastland duslijnrechtintegen die vanNederland, en daarmee ook vandekoning en koningin. Zomaar iets eruit flappen wasdan ook niet mogelijk. Gelukkigkon er wel gelachen worden en in Máxima’s geval gebeurde er ook qua mode vanalles. De meest opvallendeoutfit? Eenpaarsejurk met groteschoudertoef.
Ieder ander zou ermee voor gek lopen, maar Máximakreeg het weer voor elkaar om er een krachtige én prachtige look vantemaken.
Welke najaarskleuren
staan u m i?
De blaadjes dwarrelen uit de bomen en de paddestoelen schieten de grond uit, hoogste tijd voor een mooie najaarsoutfit!
Heeft u uw garderobe al klaar voor deze herfst en de komende winter?
In onze nieuwe collectie vindt u damesen herenmode in chique winterkleuren voor iedere gelegenheid.
Kom snel naar onze winkel in Ederveen!
M ie, warme tinten v r het najaar!
Dameskleding - Herenkleding - Rouw- en ambtskleding
Ed veen
Bruinehorst 23
Tel. 0318-578110 warringkleding.nl
Gratis parkeren voor de deur.
Een bijzondere locatie
Een bijzondere dag vraagt om een bijzondere locatie. Molen de Zwaluw is die perfecte locatie voor jouw bruiloft. Met elkaar zorgen wij ervoor dat jouw dag een onvergetelijke dag wordt. Omdat wij beschikken over een grote diversiteit aan zalen is geen bruiloft bij ons hetzelfde. Kom je gezellig langs om alvast eens sfeer te proeven?
Van harte welkom!
Puzzel
Jennekevan der Jagt & Miranda vander Hart
SPELREGELS:
1. Elkegoede oplossing levert puntenop. Hebt uvragen over puzzelaantale.d., stuur dan een aan uzelfgeadresseerde, gefrankeerde retourenvelop mee.
2. Zolangdeantwoorden nog niet in Terdege staan, kunt u uw puzzeloplossingen inzenden (eventueel twee afleveringen tegelijk)
3. Eéninzending perabonnementadres.
A-03 BIJBELSE PUZZEL
2PT
Wie trouwde met wie ?Vul naast de vraag het antwoordin, in de dikgedrukte balk ontstaat een gedeeltevan een tekst.
1. Ada wasdevrouw van
2. Jozefs vrouw,dochtervan Potifera
3. Man vanJósabath, hij waspriester
4. Hoeveel dagen duurde Simsons bruiloft?
5. Getrouwd met koning Achab
6. Man vanBathséba
7. Saffira’s man
8. Waarin veranderde wateropdebruiloft?
9. Bijvrouw vanJakob
10. Abrahams vrouw
11. Trouwde met Ruth, de Moabitische
12. Schoondochtervan Naomi
13. Izak brachthaar in zijnmoederstent
14. Davids huisvrouw
15. Eerstevrouw aan Jakob gegeven
16. Man vanHanna
17.Vrouw vanHosea
18. In Psalm 19 als bruidegom voorgesteld
19. Getrouwd metzijnschoonzus Herodias
Inzenden: de woorden in de gekleurde balk methun vindplaats.
4. Wie in totaal 200 punten heeft, ontvangt een prijs. Overgebleven punten(staan vermeld achterdenaam van de winnaar) gaan meenaar de volgende ronde.
5. Stuur oplossingen op één briefkaart (gebruik alleen een envelop als ueen gefrankeerde retourenvelop meestuurt) naar:Miranda vander Hart, Kersenweg 1A 4416 PT Kruiningen of naar puzzelbox@ kliksafe.nl. Vermeld de puzzelnummersenuwadres.
6. Zendt uvoor het eerst in, zet dan ‘nieuw’ op uw briefkaart.
7. Prijswinnaars verliezen hun puntenals ze een jaar niet hebbeningezonden. Ze beginnen danweer metnul punten.
WOORD HOUDEN
Dat is waar de SGP voor staat
Dat we ons houden aan ons woord.
Mannen en vrouwen naar elkaar.
Politici en bestuurders die doen wat ze beloven.
De waarheid spreken.
Van elkaar op aan kunnen.
Dat we ons óók houden aan hét Woord!
Door het op te nemen voor ongeboren leven
Door het gezin te herwaarderen.
Door te zorgen voor ieders veiligheid
Door achter Israël te staan.
SGP
Een baken van rust.
De partij die probeert Woord te houden.
Welkom!
Bezoek ook een van de regiobijeenkomsten en volg Studio SGP.
Ga voor meer informatie naar sgp.nl/verkiezingen of scan de QR-code scan QR-code.
B-03 DOORLOPER
3PT
Horizontaal: 1 vaartuig – eerlijk – verlangen, 2. voorman – deel van een dak – kier, 3. tak – ineengedraaid – vaartuig – familielid, 4. wondvocht – bitter – sieraad, 5. plas – vogel – Griekse letter – aristocraat, 6. ruzie – vochtig – tijdelijk, 7. slee – weefsel – oppervlaktemaat – ik, 8. lichtstraal – vervoersmiddel – pluspunt, 9. zangstem – achter – tak – gehoorzaal – uitroep, 10. planeet – reeds – lekkernij – vetpuistje, 11. stad in Israël – lucht – zakdoekje, 12. ieder – gewicht – waterkering – spil –klef
Verticaal: 1. stoet – hofstatie –wortel, 2. oude munt – gebergte in Rusland – jus, 3. warmte – krat – schelpdier, 4. plaats in Gelderland – toetsen – mak, 5. Europeaan – godsdienst – Egyptische koning – hogeschool, 6. helper –schar, 7. rekenmiddel – onderwijs, 8. haal – steeds – vlug, 9. actieve zuurstof – handelsnaam – dage-
D-03 SLANG-
1. broer van David, 2. broodje, 3. riem, 4. Amerikaanse boerderij, 5. Japanse dichtvorm, 6. deel van de weg, 7. snack, 8. in plaats van, 9. eerst, 10. afmeting. 11. plaats in Gelderland, 12 uit, 13. rots, 14. eindwedstrijd, 15. verdrag, 16. oogvocht, 17. brombeer, 18. natuurreis, 19. zoom, 20. gretig, 21. erg groot, 22. voorwendsel, 23. nijlreiger, 24. kei, 25. nimmer, 26. etensbak, 27. voldoende
Inzenden: de woorden die ontstaan op de even en op de oneven cijfers.
raad, 10. deur – los – familielid, 11. gebod – hap – schutspatroon van de smeden, 12. cru – plus – dwarshout – daad, 13. vroeger – tijdperk,
14. mistig – appel, 15. dierenverblijf – struisvogel – wat. Inzenden: het woord dat ontstaat op de hokjes met een sterretje.
HUIS: „Kees is een echte Lunteraan, we woonden al in het dorp,voordatwein1987dit huis kregen. We hadden vier jonge zoons,die nu allemaal getrouwd zijn, dus met vijfslaapkamers wasdit ideaal. In de grotetuinkwameen klusschuur voor Kees te staan, en een mooie volière.”
GEKLUST: „Datiserindeloop vandejaren heel veel. Recent kwamereen erker aan de voorkant, vanwege de ziekte vanMarry. Sinds anderhalf jaar heeft zij de spierziekte ALS, wat betekentdat ze in de voorkamer moet slapen.Iedereen wilde helpen bij de bouw, vooral familieleden.Invijfweken was het gebeurd.”
LIEVELINGSPLEK: „Aan de keukentafel. Marry op de trippelstoel en ik (Kees) tegenover haar.Met die stoel kanzenog heel veel. Als ik bijvoorbeeld ga koken–watiktegenwoordig doe– dan draait ze de stoel om meetekijkenentips te geven. Sinds ik mantelzorger ben,heb ik nieuwe dingen moeten leren, zoals katheters vervangen,strijkenenwassen. Datgaatdan misschien anders dan eerst. Maar je doet het voor elkaar,dat is het belangrijkst.”
ONTSPANNING: „Vroeger fietstenweveel rondom onze stacaravaninOuddorp. Maar datisallemaal over,hij is vorig jaar verkocht. Nu ontspannen we met een ritje naar het dorp in de elektrische rolstoel, of we zitten in de achtertuin.”
BUURT: „We hebben heel fijne buren, die vaak bijspringen.Sommigen mogen we als het nodig zou zijnzelfs ’s nachtsbellen. Gisterennog was een buurjongen jarig en toen brachtenzeons taart. De gemeente adviseerde ons om te verhuizen naar een zorgwoning, maar waar komjedan terecht? En waar vind je zulkefijne buren als hier? Wij willen altijdhier blijven, want hier voelen we ons thuis.”
Beddenspecialist
Overboord
Alette Koorneef is getrouwd en moeder van driejonge kids. Woont in de buurt van de Goudse glazen. Schildertmet woorden en tekentablet.
Als je me zou vragenwelkspreekwoord ik bij het moederschap vind passen, zeiik: hoogmoed komt voor de val. Want er is weinigwat me zo veel nederigheidleert als het opvoeden vanmijn kinderen. Net als ik denk dat ik het allemaal weet, blijkt alles weer anders.Wat bij het ene kind bijvoorbeeld geweldig werkt, werkt voor de ander helemaal niet.
Voordatikmoeder werd, had ik mijnovertuigingen. Ik zou dit en ik zou zeker nooit dat. Ergens heeft dit iets moois. De hoop het goed te gaan doen. Tegelijkiseen oordeel over iemand anders gemakkelijkgeveld. En datterwijlwemaar een fractie zien vanhet levenvan dieander Ik waservan overtuigd nooit ”omdatikhet zeg” alsantwoordtezullen geven. Maar na de honderdstewaaromvraag flap ik het er inmiddels soms ook uit. En toen bij Linde het toetje (heel onpedagogisch) als chantagemiddel succesvol bleek, leek datdéoplossing. Maar Luuk blijkt totaal ongevoelig voor de verleidingvan een schaaltje vanillevla. Ik vindhet waardevol,die constante les in nederigheid. Het steeds weer lerendat ik niet alles in de hand heb, maar ook het opvoeden moet overgeven. Invertrouwen, in gebed. Dat vraagt moed. Je kunt je zo krampachtig vasthoudenaan watjedenktdat het juisteis, datje je niet meerlaatvormen. En watkan het verbindendzijnomtoe te geven datweeigenlijk
allemaal maar wat aanmodderen. Soms is het heerlijkomafscheid te nemen van overtuigingen. Zo irriteerde ik me er jarenlang aan dater’szomers al kruidnoten in de winkel liggen. Uit protest kochtikzepas in oktober, ondanksdeverleiding. Totikvorig jaar op
Voor onze tent aten we,bij 30 graden, kruidnootjes
vakantie na luide smeekbeden vandekinderen overstagging. Voor onze tent aten we, bij 30 graden, kruidnootjes.Zesmaaktenprima. Duswat gebeurde er afgelopen augustus? Zo achteloos als ik een jaar eerder mijnprincipe overboordgooide, gooide ik nu een zak kruidnoten in m’nkar Watkan het leven somsmakkelijkzijn.
Volgende keer
Colofon
Terdege is een reformatorisch familieblad en verschijnt elketweeweken. Terdege is een onderdeel vanErdee Media Groep(EMG). EMG legtvan abonnees gegevensvast voor de uitvoering vande(abonnee)overeenkomst en om uteinformeren over producten en diensten vanEMG
Abonnementsprijs: maandincasso€9,95 De 41ejaargang loopt tot1 oktober 2024. Abonnementenkunnen op elk momentingaan. Opzegging: Eenmaand voor eindeabonnementsperiode, bij voorkeur telefonisch via Abonneeservice
Adreswijzigingen: Schriftelijk, drie weken vóór ingangsdatum.
Aansprakelijkheid: Terdege is op geen enkele wijze aansprakelijkvoor producten en diensten die aangeboden worden door adverteerders in dezeTerdege. Dit geldtook voor de integriteit vandeadverteerder Meer info: terdege.nl; erdeeservice.nl
Hetisverboden Terdege zonder toestemming op te nemen in, of terbeschikking te stellen vaneen leesportefeuille.Terdege is op geen enkele wijze verantwoordelijkvoor de kwaliteit of integriteit vanproducten en diensten die in de advertenties worden aangeboden.
Voor alleindeze uitgave genoemdetoekomstige data geldt Deo volente
Terdege in braille, grootletter en digitale vorm: Terdege is in braille, grootletter,digitale en in gesproken vorm verkrijgbaar bij Bibliotheekservice Passend Lezen, tel. 070-338 15 00, E-mail: klanten@passendlezen.nl, Postbus 84010, 2508 AA Den Haag.
Zorgzaamheid en liefde voorkinderen zitten Kees Hendriksen in het bloed. Ze komen samen in zijnwerk als kinderverpleegkundige. „Kinderen zeggen wat ze denken,ook overjou.”
Zwanger worden als je al eeneind in de veertig bent is nietniks. ”We moestenererg aan wennen.”
Eenwit kruisjeophet donkereasfaltvan Elm Street in Dallas, meer is het niet. Toch komen er dagelijks veel toeristen, want zestigjaar geleden werdhier presidentJohn F. Kennedy vermoord.
Het kerkelijke leven draait weer op volle toeren. Datbetekentvoor veel mensen ook: huisbezoek.Ds. J. vanRijswijk: „Praat niet tegen, maar met de mensen.”
Op Vliegbasis Volkel sleutelt een groep enthousiastelingen aan een legendarisch vliegtuig, de F-104Starfighter. „Taxiën?Waarom ga je er niet mee vliegen?”
Zutphen:stadvan Walburga,Drogenapenantroposofen.Wie Zutphen bezoekt, magkoffie- en theewinkel De Pelikaan zeker niet missen –alleen al vanwege het ruim honderd jaar oude interieur. Maar de stad biedt nogveelmeer moois, zoalsboekenaan een ketting.
