Meer inspiratie? www.debongerd.nl
Oud-schoolhoofd
Bijna schoenmaker
A.B. Goedhart nam acht jaar geleden afscheid, maar iedereen in Leerbroek noemt hem nog meester.
Steven Rath: „Het is mijn droom om later mijn eigen zaak te kunnen openen.”
terdege
20 november 2013 31e jaargang nr. 4 Losse nummers: € 3,95
reformatorisch familiemagazine
●
terdege 20 november 2013 31e jaargang nummer 4 ● ●
De grootste keuze in landelijk wonen en slapen
Thuis geen internet Martijn Boer: „Ons mensbeeld is te optimistisch”
Door het gebruik van neutrale kleuren en natuurtinten krijgt u een warm, chique en sfeervol interieur. Kom langs bij Meubelpark de Bongerd en bekijk de enorme collectie landelijke meubels, slaapkamers en woonaccessoires.
Thema 'Meerlingen' Drukte voor drie „We kregen veel hulp toen Luuk, Sem en Tijs kwamen” Onderzoek Steeds meer tweelingen Kinderpsychologe „Taalontwikkeling tweeling loopt vaak achter” ‘De Bongerd’ Kesteren 7.500 m2 - ‘De Bongerd’ Zaanstad 2.000 m2 - Telefoon 0488 48 8855 - Email info@debongerd.nl - www.debongerd.nl
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_04_001-001 10-11
11-11-2013 16:50:18
reportage
De weerstand tegen internet ebde binnen de gereformeerde gezindte razendsnel weg. De laatste critici verenigden zich onlangs in een vereniging. „Iedereen roept dat internet gevaarlijk is, maar niemand verbindt daar het advies aan om het maximaal buiten de deur te houden.” tekst Huib de Vries foto’s Anton Dommerholt
Leven zonder internet
interview
Liefde voor een waardig afscheid Ze wil geïnterviewd worden onder voorbehoud. Louise Kamsteeg-van Dijk heeft de telefoon dag en nacht binnen handbereik. „Bij een uitvaartverzorger heeft een overlijden boven alles voorrang.” tekst Marianne Witvliet foto’s Anton Dommerholt
32 terdege ● 20 november 2013
groen tekst en foto’s Kalkhoven Fotografie
Volop herfst In de tuin van Doekine Toxopeus is het nog volop herfst. De tuin is heel beschut en de borders zijn dicht beplant. Bovendien ligt de tuin aan een kanaal. De witgeschilderde ronde raampjes zijn onderdeel van het botenhuis, dat dienst doet als opslagplaats voor onder meer manden, potten en bakken. Tussen de vloerdelen zie je het water glinsteren. Idyllisch!
Lampionplant Grappig dat er steeds meer belangstelling komt voor de ouderwetse lampionplant (physalis alkekengi). Jarenlang werd er niet naar omgekeken. De groene lampionnen zijn momenteel erg gewild als bloemschikmateriaal of om te showen in een bijzondere vaas. Je moet er snel bij zijn, voordat ze rood/oranje kleuren. Maar waar uw interesse ook naar uit mocht gaan, ze moeten nu wel geoogst worden, voordat ze door regen en wind slap worden. Haal ze binnen en laat ze tot gebruik drogen op een tochtige, donkere plek.
24 terdege ● 20 november 2013
Domineestuin Deze foto is genomen in Pieterburen, in de sfeervolle Domies Toen (domineestuin). De tuin is prachtig en er is van alles
te beleven, planten- én dierenleven. De tuin is beplant met veel eenvoudige en historisch verantwoorde soorten. De naastgelegen kerk wordt nog volop gebruikt.
Tuinkalender
groenstrook
• A ls je sneeuwklokjes of andere bolletjes hebt geplant, markeer
de plek dan met een tonkinstok en zet er een plantpotje met naam overheen. Door de stok weet je in het vroege voorjaar waar de bolletjes staan en waar je dus niet moet gaan spitten. • S feervolle mandjes maak je met bottels, bessen en klimop. Zet er waxinelichtjes in en steek deze aan op sombere avonden; binnen of buiten. • E en geliefde en fraaie vorstkiemer is de bolderik (agrostemma githago). Zaai deze schattige eenjarige nu in de tuin, zodat in het voorjaar de zaden kunnen ontkiemen. • N estkast met camera. Als je wilt weten hoe het allemaal toe gaat in een nestkastje, kijk dan op www.dewiltfang.nl en klik op artikelnummer 7320. Zo kun je van alles aan de weet komen. Prijs: 199,50 euro. • R otsplanten kun je ook gebruiken om muren te laten begroeien. Zoals alyssum montanum, campanula poscharskyana en dianthus deltoides (steenanjer): een zodevormende vaste plant. • H agen met stekels en doornen houden indringers buiten. Denk bijvoorbeeld aan berberis, meidoorn en sleedoorn. Sleedoorn bloeit met witte bloempjes voordat het blad verschijnt. Met een haag van meidoorn houdt u dieren binnen of juist buiten uw tuin. Het is nu planttijd. • H eesters voor een schaduwrijke tuin zijn onder meer liguster, skimmia japonica en hulst (ilex aquifolium).
Rozen planten Het is nu tijd om rozen met kale wortel te planten. Rozenkwekers bieden ze vaak voordelig aan, omdat er geen pot en potgrond aan te pas komen. Plant ze wel meteen, voordat het weer omslaat.
agnes lemstra
Badvaren In de vensterbank van onze badkamer staat al minstens vijftien jaar een varen. De vochtige atmosfeer is goed voor zo’n bosplant. Maar onder het raam zit een flinke radiator; ’s winters heeft de varen het best moeilijk. Geregeld gaat hij dan ook onder de douche. En geregeld moet ik bruine blaadjes opzuigen. De plant leeft nog altijd. Af en toe geef ik wat mest en leeft hij weer even op. Dan zie ik in de supermarkt opeens een rek vol heerlijk frisse grote varens staan, twee euro per stuk. Meenemen! Wat staat dat prachtig in de badkamer! Met de oude varen loop ik naar beneden, richting groene container achter in de tuin. Even aarzel ik. Zal ik hem nog een kans gunnen in de tuin? Nee, gebruik je verstand, weg dat afgeleefde ding, vermaan ik mezelf. Hup, deksel dicht. En nu afwachten hoe lang het duurt tot de nieuwe plant bruine blaadjes krijgt... Nee, eerst genieten!
terdege 20 november 2013 25 ●
reportage
Dag met gouden randje „Mensen die aan het begin van mijn rondleiding nog wildvreemden zijn, kunnen aan het einde zomaar vrienden zijn.” Gids Emmy van Willigen weet deelnemers die niet zoveel met de natuur hebben enthousiast te maken voor de wonderen van de schepping. „Vinden jullie dit niet prachtig?” tekst Gerco Verdouw foto’s Dick Vos
lekker
Eetadviezen en een nostalgische verjaardagstaart
In de jaren ’50 had men een andere visie op voeding en wat gezond voor ons was dan nu. De boeken die besproken worden, geven nieuwe inzichten weer, maar met het recept van een lezeres gaan we terug in de tijd. Het fishes kookboek
Het beste dieet ter wereld
De titel van dit boek dekt bij lange na niet de uitgebreide inhoud. Het is namelijk een avontuurlijke rondreis langs de mooiste visserijbedrijven ter wereld. Vishandelaar Bart van Olphen en topkok Tom Kime zijn verantwoordelijk voor de schitterende fotografie en de sublieme gerechten. De gerechten variëren van gebakken schelvis met Vietnamese kruiden en tonijn in een pittige sesamkorst tot tong met geroosterde venkel. De geur van verse zeevis nestelt zich als het ware in de neus van de lezer. Daarnaast schenkt men in het boek speciale aandacht aan de toekomst van de oceanen en het wereldwijde werk van MSC (Marine Stewardship Council), die duurzame vismethoden certificeert. Het certificeringsprogramma en keurmerk van de MSC erkent en beloont duurzame en authentieke visserij die de plaatselijke economie ondersteunt.
Arne Astrup is hoogleraar in de Voedingsleer in Kopenhagen en een van de DiOGenes-onderzoekers. Christan Bitz is voedingsdeskundige. Prof. dr. Marleen van Baak leidde het onderzoek in ons land. Tijdens dit DiOGenes-onderzoek zijn de meest populaire afvalmethodes met elkaar vergeleken. Het blijkt dat crashdiëten maar even werken. Ook de adviezen van Het Voedingscentrum helpen onvoldoende bij overgewicht. Wat wel werkt, is het eten van goede koolhydraten (met een laag glycemische index) en eiwitrijk voedsel, zodat je ook na het afvallen slank blijft. Dit boek toont dat je lekker kunt eten, als je de juiste producten maar kiest. Feitelijk is dit boek een revolutionair lifestyle-dieet, op basis van het grootste wetenschappelijke onderzoek ter wereld.
‘Het fishes kookboek’, door Bart van Olphen en Tom Kime, telt 194 pagina’s en kost 24,95 euro; Fontaine Uitgevers BV.
42 terdege ● 20 november 2013
‘Het beste dieet ter wereld’, door Christan Bitz en Arne Astrup, m.m.v. Universiteit van Maastricht en Wageningen University, is een uitgave van Kosmos Uitgevers B.V.; ISBN: 9789 0215 54129; 19,95 euro.
Broodbuik Verminder het gebruik van tarwe en gluten, verlies overgewicht en word gezonder... Steeds meer mensen kunnen geen gluten verdragen of hebben een tarwe-allergie. In ‘Broodbuik’ schrijft William Davis dat wat tegenwoordig als tarwe verkocht wordt eigenlijk een schadelijk product is, als gevolg van genetische manipulatie en bewerking in de voedselindustrie. William Davis is cardioloog. Hij schrijft regelmatig voor gezondheidssites en medische bladen. ‘Broodbuik’ geeft een persoonlijke visie op wat mensen mogelijk ziek maakt en biedt een bijbehorend actieplan om het gebruik van tarwe en gluten te verminderen.
Hagelslagtaart Mw. Jo Verhage-de Jonge uit Tholen stuurde ons een oud recept. Ze schrijft: „Het recept is uit de jaren ’50. We noemden het toen ’n kouwe taerte. Het heet nu oma’s kaakjestaart, omdat hij nogal eens wordt gemaakt voor de verjaardagen van kinderen en kleinkinderen.” Ingrediënten: •2 50 gram boter •2 50 gram witte basterdsuiker •2 pakjes kaakjes (60 st.) •5 à 6 koppen sterke koffie •h agelslag (puur) Voor een kleinere taart past u de hoeveelheden aan.
‘Broodbuik - zo ongezond zijn tarwe en gluten voor je’, door William Davis, is een uitgave van Kosmos Uitgevers B.V.; ISBN: 978 90 215 5347 4; 17,95 euro.
Gereed zetten: • Diep bord • Grote glazen snijplank •B akpapier om de snijplank mee te bekleden (eventueel) Bereiding: •L aat de boter zacht worden en roer deze glad met een plastic garde of mixer. •S trooi de basterdsuiker erop en giet er een paar scheuten afgekoelde koffie bij. •D eze ingrediënten goed mengen tot een crème. •Z et het mengsel even in de koelkast. •G iet warme koffie in het diepe bord. •W entel de kaakjes (20 st.) één voor één door de warme koffie en leg ze op de snijplank. •H oud de koffie warm en vul het diepe bord steeds bij. •S meer 1/3 van de crème op de kaakjes. •H erhaal de drie bovenstaande stappen nog 2 keer. •S trooi op de bovenste crèmelaag een ruime hoeveelheid hagelslag. •L aat de taart goed koud worden in de koelkast.
Uw recept of tip De rubriek ‘Lekker’ wordt verzorgd door Anne en Otto Kalkhoven. Aan deze pagina’s kunt u bijdragen door een of meer favoriete recepten te sturen of door een praktische keukentip door te geven. Uw inzendingen zijn welkom bij Terdege ‘In de keuken’, Postbus 75, 7300 AB Apeldoorn; redactie@ terdege.nl
terdege 20 november 2013 43 ●
jongeren
Jong en ambachtelijk deel 2
Oude schoenen weer als nieuw Schoenmaker zijn is Steven Rath (23) uit Boxtel op het lijf geschreven. Sinds hij op zijn vijftiende bij Schoenmakerij Bas in Boxtel een stageplek kreeg, is hij er niet meer weg te slaan. „Ik houd van werken met mijn handen en dat komt bij dit vak mooi terug.” tekst Jacomijn Ariakhah foto’s Vidiphoto
I
n het overdekte winkelcentrum Oosterhof is het druk. Niet alleen de supermarkt en de bakkers doen goede zaken, ook bij Schoenmakerij Bas tingelt voortdurend de winkelbel. Schoenen in allerlei soorten en maten sieren de rekken voor de etalage. Binnen hangt een typische schoenmakersgeur: een mengeling van leer en schoensmeer. Leerling-schoenmaker Steven Rath helpt een oudere klant die hoopt dat er aan haar versleten zwarte schoenen nog wat te repareren valt. Dat kan, blijkt als Steven de schoenen in ontvangst neemt.
Opnieuw gaat de winkelbel: een volgende klant schuift in het rijtje wachtenden, een stel bruine laarzen onder haar arm. „Het is nu drukker dan normaal, omdat we in de overgang tussen zomer en winter zitten”, zegt Steven, als hij tijd weet te maken voor een interview. „Dan komen er extra veel mensen langs voor een onderhoudsbeurt van hun schoenen.”
Wedstrijd
De Brabander staat inmiddels al acht jaar in de winkel. Nadat hij op zijn vijftiende een dagje had meegelopen als stagiair, kreeg hij er een bijbaantje. Vorig jaar zomer besloot hij echt voor het schoenmakersvak te kiezen. „Ik heb eerst nog vier jaar bouwkunde en een halfjaar vastgoedmakelaardij gestudeerd, maar dat bleek niets voor mij te zijn.”
In september 2012 is hij begonnen met de tweejarige opleiding tot schoenhersteller in Utrecht: de enige opleiding voor dit vak in heel Nederland. Hij ziet zijn ruim twintig klasgenoten maar één dag in de week. De rest van de tijd werkt hij voor Schoenmakerij Bas. Hij heeft het prima naar zijn zin als leerling-schoenmaker, blijkt uit zijn enthousiasme. Vorig jaar is hij tijdens een vakwedstrijd van de Nederlandse schoenmakersvereniging zelfs eerste geworden in
„Ik probeer mijn werk zo goed mogelijk te doen, omdat ik er trots op wil zijn”