Το πραξικόπηµα της 25ης Νοεµβρίου 1973

Το πραξικόπημα

της 25ης Νοεμβρίου 1973

Όταν ο Ιωαννίδης ανέτρεψε τον Παπαδόπουλο και τον Μαρκεζίνη γιατί διαφωνούσε με τα «φιλελεύθερα» ανοίγματα και πίστευε ότι ο ελληνικός λαός χρειαζόταν καμιά δεκαριά ακόμη χρόνια γύψο...

Tου Δημήτρη Καπράνου

Τι γίνεται, Δημητράκη; Τον Καμπαφλή ακούω πάλι στο ραδιόφωνο!» μου λέει ο πατέρας εκείνο το πρωί της 25ης Νοεμβρίου του 1973. «Για βάλε τηλεόραση» του λέω. Κι εκεί, όμως, εμβατήρια έπαιζε, με το σήμα της ΥΕΝΕΔ στο μαυρόασπρο φόντο. Σηκώνω το τηλέφωνο. Δουλεύει. «Αφού δεν μας έχουν κόψει το τηλέφωνο, δύσκολο να έγινε πραξικόπημα» σκέφτομαι και τηλεφωνώ στον Γιάννη Παπαγεωργίου, τον εκδότη του περιοδικού που εργαζόμουν (και της «Αθηναϊκής» μέχρι να κλείσει) τότε. -Τι γίνεται; Εμβατήρια και Καμπαφλή ακούω! του λέω. -Τι να γίνεται; Έχουνε ανατρέψει τον Παπαδόπουλο οι δικοί του, πάει ο Μαρκεζίνης, κι έχουνε βγει πάλι τα τανκς στον δρόμο! Ανέβα Αθήνα αν μπορείς να κάνουμε ρεπορτάζ! μου λέει. Παίρνω το αυτοκίνητο του πατέρα μου, ένα Simca Étoile, και ξεκινώ για την οδό Βησσαρίωνος, εκεί που ήταν τα γραφεία του περιοδικού «Τραστ». Στην Πειραιώς, στο ύψος της Αγίας Τριάδας, με σταματάει ένα περίπολο του «Μικτού». Βγάζω και δείχνω ταυτότητα. «Δημοσιογράφος, πάω στο γραφείο μου» λέω, αλλά τα παιδιά απαντούν με ευγένεια. «Δεν περνάς, φίλε. Έχουμε εντολή. Απαγορεύεται!». «Να παρκάρω Ασωμάτων και να το κόψω με το πόδι;» λέω και περνάω. Παρκάρω στην Ασωμάτων και περπατώ προς την Αθηνάς. Νέκρα, τοπίο του Αγγελόπουλου! Είναι και πρωί, νωρίς, περπατάω, πεινάω αλλά στην Ομόνοια ούτε κουλουράς! Μπαίνω στο γαλατάδικο, άδειο σχεδόν, κάτι ξενύχτηδες που έχουν απομείνει από κάνα πάρτι, πίνω ζεστό γάλα και ψωμί-βούτυρο-μέλι, και το κόβω με το πόδι. Με σταματάνε σε πέντε-έξι γωνίες περίπολα, «πάω μέχρι Βησσαρίωνος, στο σπίτι» λέω και περνάω. Ο Παπαγεωργίου, όπως πάντα, έχει ρεπορτάζ. Πού τα μάθαινε όλα ο μπάρμπα-Γιάννης, ποτέ δεν μου είπε! -Οι Αμερικάνοι ανέτρεψαν τον Παπαδόπουλο. Το Πολυτεχνείο ήταν μια καλή αφορμή! Τώρα κουμάντο είναι ο Ιωαννίδης, ο αρχηγός της ΕΣΑ, τσιράκι των Αμερικάνων. Ο Παπαδόπουλος είναι υπό περιορισμό, του δώσανε να υπογράψει μία παραίτηση-πατσαβούρα για να μην τον συλλάβουνε. -Και τώρα είναι ο Ιωαννίδης πρωθυπουργός; ρωτάω, νεοσσός και «στραβάδι» στη δημοσιογραφία ακόμη. -Όχι, δεν νομίζω να βγει αυτός μπροστά. Ψάχνουνε να βρούνε Πρόεδρο Δημοκρατίας και Πρωθυπουργό. Εν τω μεταξύ, η τηλεόραση μεταδίδει ανακοινωθέντα. «Αποφασίζομεν και διατάσσομεν» λέει η φωνή και το ανακοινωθέν κλείνει με το «Στρατηγός Ζαγοριανάκος». -Όπως κατάλαβες, έχουμε πραξικόπημα κατά των πραξικοπηματιών! λέει ο Παπαγεωργίου και γελάει... Αργότερα έρχεται το ρεπορτάζ: «Στον ύπνο πιάστηκε ο Γ. Παπαδόπουλος».

1

1. Δημήτριος Ιωαννίδης. 2. Φαίδων Γκιζίκης, Γεώργιος Παπαδόπουλος, Δημήτριος Ιωαννίδης προτού αρχίσουν να ρίχνουν ο ένας τον άλλον. 3. Σπ. Μαρκεζίνης

2 3

«Υπογράψτε την παραίτησή σας και θα διαφυλαχθεί η υστεροφημία σας» του λένε οι αξιωματικοί, που του χτύπησαν την πόρτα χωρίς να είναι ο γαλατάς! Ο Στ. Παττακός ήταν ήδη ξύπνιος όταν τον πληροφόρησαν ότι «ἡ κατάστασις εὑρίσκεται καί πάλιν εἰς χεῖρας τοῦ Στρατοῦ». Τα ίδια είχαν ήδη πει στον ολίγων ημερών πρωθυπουργό Σπύρο Μαρκεζίνη, που είχε ορκισθεί μόλις στις 8 Οκτωβρίου 1973, αλλά και στους στενούς συνεργάτες του Γ. Παπαδόπουλου, οι οποίοι μπορεί να μην μετείχαν στην πολιτική κυβέρνηση αλλά «είχαν λόγο» στα πράγματα. Να θυμίσουμε ότι ο Γ. Παπαδόπουλος αποφάσισε να παραχωρήσει την εξουσία στους πολιτικούς και ετοίμαζε εκλογές με συμμετοχή, φυσικά, των «εκλεκτών» του και απομόνωση των «παλαιών προσώπων»...

Η κυβέρνηση των 45 ημερών

Πληροφορίες από Εσωτερικών, Περιφερειακός Διοικητής αμερικανικές υπηρεσίες Πελοποννήσου και Δυτικής Στερεάς Ελλάδος. Χρήστος Μίχαλος, Υφυπουργός Εσωτερικών, αναφέρουν ότι ο Περιφερειακός Διοικητής Κεντρικής Ελλάδος. Ιωαννίδης και μία ομάδα Κωνσταντίνος Μπράβος, Υφυπουργός Εσωτερικών, Περιφερειακός Διοικητής Ανατολικής Μακεδονίας αξιωματικών την οποία και Θράκης. Παύλος Φακιολάκης, Υφυπουργός είχε υπό τον έλεγχό του, Εσωτερικών, Περιφερειακός Διοικητής Κρήτης. Αλέξανδρος Παπαδόπουλος, Υφυπουργός απεργάζονταν από καιρό Εσωτερικών, Περιφερειακός Διοικητής Ηπείρου. την «αντικατάσταση» του Αθανάσιος Στεργιόπουλος, Υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Στυλιανός Κορρές, Παπαδόπουλου Υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ιωάννης Τράκας, Υφυπουργός Οικονομικών. Σπυρίδων Βλαχάκης, Υφυπουργός Εμπορίου. Αναστάσιος Σαμαράς, Υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών. Θεμιστοκλής Μιχαλόπουλος, Υφυπουργός Δημοσίων Έργων. Στις 24 Νοεμβρίου παραιτήθηκε (λόγω Πολυτεχνείου) ο Υπουργός Δημοσίας Τάξεως Θεράπος και ανέλαβε ο Βασίλειος Τσούμπας, ο Ας θυμηθούμε και την «Πολιτική Κυβέρνηση Μαρκεζίνη», που οποίος την επομένη... καταργήθηκε!διήρκεσε από τις 8 Οκτωβρίου μέχρι τις 25 Νοεμβρίου 1973. Να σημειώσουμε εδώ ότι ο Ιωαννίδης και οι γύρω του διαφωνούσαν Σπυρίδων Μαρκεζίνης, Πρωθυπουργός. Χαρίλαος Μητρέλιας, με τα «φιλελεύθερα» ανοίγματα του Παπαδόπουλου και πίστευαν Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως. Αθανάσιος Καψάλης, Υπουργός ότι ο ελληνικός λαός χρειαζόταν καμιά δεκαριά ακόμη χρόνια στον Συντονισμού και Προγραμματισμού. Λάμπρος Ευταξίας, Υπουργός γύψο για... να ωριμάσει!Αναπληρωτής Συντονισμού και Προγραμματισμού. Ιωάννης Και μόνο στο άκουσμα της απόφασης του Παπαδόπουλου να Αγαθαγγέλου, Υπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και προσωρινώς προχωρήσει σε εκλογές τον Φεβρουάριο του 1974 με κυβέρνηση Εσωτερικών. Χρήστος Ξανθόπουλος-Παλαμάς, Υπουργός Εξωτερικών. Μαρκεζίνη, ο Ιωαννίδης φέρεται να είπε στους «δικούς του» ότι «ο Νικόλαος Εφέσιος, Υπουργός Εθνικής Αμύνης. Κωνσταντίνος κύκλος του Παπαδόπουλου έκλεισε και η κατάσταση αυτή δεν πάει Χρηστόπουλος, Υπουργός Δικαιοσύνης. Παναγιώτης Θεράπος, άλλο». Υπουργός Δημοσίας Τάξεως. Κωνσταντίνος Παναγιωτάκης, Πληροφορίες από αμερικανικές υπηρεσίες αναφέρουν ότι ο Υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών. Παναγιώτης Σιφναίος, Ιωαννίδης και μία ομάδα αξιωματικών την οποία είχε υπό τον Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ιωάννης Κούλης, έλεγχό του, απεργάζονταν από καιρό την «αντικατάσταση» του Υπουργός Οικονομικών. Γεώργιος Κουτσουμάρης, Υπουργός Παπαδόπουλου. Γεωργίας. Νικόλαος Μομφεράτος, Υπουργός Βιομηχανίας. Νικόλαος Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου ήταν –κατά τον Ιωαννίδη– «απόδειξη Γρηγοριάδης, Υπουργός Εμπορίου. Απόστολος Παπαγεωργίου, εκφυλισμού του καθεστώτος» και αποφάσισε να ενεργήσει Υπουργός Ενεργείας. Γεώργιος Αλεξιάδης, Υπουργός Απασχολήσεως. γρηγορότερα από ό,τι σχεδίαζε. Χαράλαμπος Παναγιωτόπουλος, Υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών. Την ίδια μέρα του «κινήματος» ορκίστηκε Πρόεδρος Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Παπαδημητρίου, Υπουργός Δημοσίων Έργων. ο στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης και πρωθυπουργός ορίσθηκε ο Ορέστης Γιάκας, Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών. Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος, οικονομολόγος. Άλλαξαν και Αλέξανδρος-Κωνσταντίνος Βούλτζος, Υπουργός Εμπορικής οι αρχηγοί των Σωμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων και η χώρα Ναυτιλίας. Κωνσταντίνος Θάνος, Υφυπουργός Συντονισμού και κυβερνήθηκε με «σιδηρά πυγμή» με τα γνωστά αποτελέσματα. Προγραμματισμού. Ιερώνυμος Δελένδας, Υφυπουργός Συντονισμού Οργάνωσε, με την ανοχή των «συμμάχων», το πραξικόπημα κατά και Προγραμματισμού. Κωνσταντίνος Μιχαλόπουλος, Υφυπουργός του Μακαρίου, τον Ιούλιο του 1974, και άνοιξε τον δρόμο για την Εξωτερικών. Διομήδης Αγγελόπουλος, Υφυπουργός παρά τω εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και την κατοχή του βορείου Πρωθυπουργώ. Σπυρίδων Ζουρνατζής, Υφυπουργός παρά τω μέρους του νησιού, η οποία εξακολουθεί μέχρι και σήμερα!! Πρωθυπουργώ (Τύπου). Στυλιανός Σκανδάλης, Υφυπουργός Στον Τύπο επέβαλε πάλι στυγνή λογοκρισία και οι διώξεις κατά Εσωτερικών. Αντώνιος Χωριατόπουλος, Υφυπουργός Εσωτερικών, δημοσιογράφων επανήλθαν στο προσκήνιο. Περιφερειακός Διοικητής Αττικής και Νήσων. Θεόδωρος Σαράντης, Ο Ιωαννίδης καταδικάστηκε σε ισόβια επί κυβερνήσεως Κων. Υφυπουργός Εσωτερικών, Περιφερειακός Διοικητής Κεντρικής και Καραμανλή και πέθανε στο Νοσοκομείο Νίκαιας, όπου μεταφέρθηκε Δυτικής Μακεδονίας. Αλέξανδρος Παπακωνσταντίνου, Υφυπουργός από τις Φυλακές Κορυδαλλού.