Focus Archi 13 nl

HET REFERENTIEMAGAZINE VOOR ARCHITECTEN

WWW.FOCUSARCHI.BE

Deco

MARMER, DE STER VAN DE INTERIEURS

Omgeleide architectuur

EEN ARCHITECTUUR DIE DE MATERIALEN IN VRAAG STELT

#13 juni/juli/aug.

2017

Zoom

EEN SKYLINE VAN HOUT IN DE STAD

Celebrating continuity celebrating change The first VOLA taps were designed in 1968 by Arne Jacobsen for the National Bank of Denmark. During the recent years VOLA has introduced several new products that have received international design awards.

VOLA is manufactured in Denmark according to the strictest environmental requirements.

VOLA Studio Tour & Taxis Havenlaan 86C 1000-Bruxelles Tel.: 02 465 96 00

sales@vola.be www.vola.be

EDITO Het is nu tijd om ons voor te bereiden op de zomer en ons door de natuur te laten dragen.

Onder impuls van de natuur en dankzij de technische vooruitgang kan de architectuur zichzelf heruitvinden en ontdekken aan de hand van tal van innoverende projecten.

JUNI/JULI/AUGUSTUS 2017 #13

De natuur aan de top

Wij nodigen u uit om op te stijgen en de comeback van dit materiaal in de skyline van onze steden te ontdekken. Net zoals staal en beton voorheen wordt hout steeds meer gebruikt voor het geraamte van hoge gebouwen. Natuurlijke materialen kunnen op tal van manieren in een project gebruikt worden, gaande van de structuur tot de decoratie-elementen. Het is allemaal een kwestie van interpretatie.

Moeder Natuur krijgt een mooie rol toebedeeld, van de groene ring rond Oostende tot de comeback van marmer in onze interieurs.

Dit materiaal en het gebruik ervan staan eveneens in de kijker met de recente inhuldiging van het MAD. Wij wilden nog verder gaan in de symboliek en het hergebruik van materialen die een alternatieve architectuur creëren. Zoals gewoonlijk en met wat meer lichtvaardigheid vliegen we naar Miami, deze flamboyante kuststad waar art-decogebouwen zij aan zij staan met wolkenkrabbers, het geheel doorspekt met latino-accenten.

Wij doen steeds ons best om u een kwaliteitsmedium aan te bieden en willen u via onze enquête dan ook vriendelijk vragen om ons uw mening te geven over ons medium.

Uw mening is belangrijk voor ons. Aarzel dan ook niet om ons uw indrukken of opmerkingen mee te delen.

Beste lezers, wij kijken ernaar uit om u in september weer te zien.

Veel leesplezier!

Lionel Lhoir

UITGEVER - PUBLICATION MANAGER Alain Lhoir 065 66 06 92 info@eurobest.be HOOFDREDACTIE Lionel Lhoir +32 (0)497 06 92 01 lionel.lhoir@focusarchi.be JOURNALISTEN Catherine Callico, Pascal Dewulf, Laure Eggericx, Philippe Golard, Anne-Claire Hervet, Koen Mortelmans en Philip Willaert

GRAFISCH BEHEER Eléonore Cucca eleonore@eurobest.be

VERTALING Gitracom 02 735 84 55

Marie-Charlotte Leriche mariecharlotte@eurobest.be

ADMINISTRATIE Michèle Petit 065 66 06 92 secretariat@eurobest.be

PUBLICITEIT Lionel Lhoir +32 (0)497 06 92 01 lionel.lhoir@focusarchi.be Michèle Petit +32 (0)472 96 62 22 mp@focusarchi.be

VERSCHIJNING Februari/Mei/September December

DRUKKERIJ Drukkerij Van der Poorten n.v.

Diestsesteenweg 624 3010 Kessel-Lo België Dit tijdschrijft is een publicatie van de groep Eurobest Products 311, Rue des Vaches 7390 Quaregnon www.focusarchi.be VOLG ONS

VERDELING Gratis via de post: 17.000 exemplaren

3

4 INHOUD

HET REFERENTIEMAGAZINE VOOR ARCHITECTEN

ZOOM

06 Een skyline van hout in de stad 18 Design Milaan 2017, de Belgische garde 46 Omgeleide architectuur

MUST HAVES 12 Puur natuur

D[ECO]

14 Groene gordels Een wissel op de stedelijke toekomst 54 Marmer, de ster van de interieurs

#13 juni/juli/aug.

2017

INSPIRATIE

22 Tussen openheid en intimiteit

PRIKKEL

38 Kaleidoscoop 42 Lezen!

MATERIAAL

32 Zonweringen en groendaken worden beeldbepalend 40 Waalse stedenbouw op nieuwe wegen 58 Innovatie

TRAVEL

44 Miami, smeltkroes van architectuur

Dare to be brave.

Is “bold� your middle name? This product range will delight those who are ready to explore and be daring. One thing is sure: you will not have any regrets.

Discover our new designs in premium woven vinyl flooring at www.ntgrate.eu

6 TETIERE 6 ZOOM

Een skyline van hout in de stad

Sinds de mythische toren van Babel heeft de mens een zwak voor torens die naar de hemel reiken. Een nieuwe trend in de bouwsector zijn torens van massief hout. Kijk maar naar Bordeaux dat tegen 2020 – tijdelijk weliswaar – twee van de hoogste residentiële wolkenkrabbers ter wereld zal bezitten. Momenteel zijn dergelijke constructies in België niet hoger dan vijf verdiepingen.

© Wilmotte & Associés Architectes

TEKST: PHILIPPE GOLARD

Nice zal ook zijn houten toren hebben met een kern van beton en twee hemisferen in hout.

© Jean-Paul Viguier et Associés

Het project Silva van de Belgisch-Franse bureaus Bellecour/Art & Build omvat een houten toren en twee complexen met een totale oppervlakte van 18.000 m2.

Met zijn 18 verdiepingen zal deze toren in de skyline van Bordeaux rivaliseren met de naburige toren ontworpen door het bureau Jean-Paul Viguier & associés.

B

elgië mag dan nog geen houten toren die naam waardig op zijn grondgebied hebben, toch wordt in ons land één woning op tien in dit structuurmateriaal opgetrokken (inzet 1). Hoewel de grote bouwbedrijven bij ons voorlopig nog niet erg tuk zijn om te investeren in niet-residentiële nieuwbouw met meerdere verdiepingen, toch is het hout ook daar in opmars. Dat blijkt uit de tweejaarlijkse enquête die sinds 2013 wordt gehouden bij alle houtconstructeurs (Hout Info bois1, Office économique wallon du bois en DG statistieken/FOD Economie).

Vlaanderen doet het in dit domein heel wat beter dan Wallonië en Brussel samen, die de laatste zes jaar nauwelijks vooruitgang boekten. Voor heel België steeg het totale aantal woningen dat de laatste vijf jaar in massief structuurhout gebouwd van 5-6% naar 9,3%. In 90% van de gevallen wordt Europees naaldhout gebruikt voor alle afgeleverde bouw- of verbouwvergunningen (renovaties, uitbreidingen, verhogingen). Met zowat 3.300 eenheden was 2016 een recordjaar.

Revolutionair CLT Er bestaan grosso modo vier soorten bouwsystemen: houten skeletbouw, massief hout, palen-balkensysteem en gelijmde of gespijkerde massieve panelen. Het meest revolutionaire systeem is het laatste, in vaktaal gekend als ‘‘cross laminated timber’’ of kruiselings gelamineerd hout. Het gaat voornamelijk om naaldhout dat uit meerdere lagen is samengesteld. Elke laag wordt 90° gedraaid en loodrecht op de andere vastgelijmd. Die assemblage maakt afmetingen mogelijk tot 3 m breed en 16 m lang. De dikte varieert volgens de behoeften wat betreft vuurvastheid, isolatie, enz. Belangrijk is dat deze panelen zeer sterk zijn en een draagvermogen hebben dat groot genoeg is om een bouwhoogte toe te laten van meer dan 15 verdiepingen.

Een materiaal in de lift Er is overigens al een duidelijke switch naar houtbouw in onze steden. Dat heeft te maken met de toenemende bevolking en aanhoudende verstedelijking die de overheid met een antiuitdeiningsbeleid probeert in te perken. Na de eengezinswoningen (een praktijk die in de Middeleeuwen courant was) is het nu de beurt aan de gebouwen met meerdere verdiepingen. De

omschakeling naar dit materiaal met zijn aantrekkelijke thermische en milieukwaliteiten gaat snel. Promotoren, ontwikkelaars en lokale of regionale instellingen zoals de ‘établissements publics d’aménagement’ (EPA) in Frankrijk hebben het al omarmd. Het is immers bij onze Franse buren dat de projecten voor houten wolkenkrabbers momenteel het verst gevorderd zijn.

(1) Exhaustieve enquête in pdf-formaat > http://bit.ly/2p0mYM2; www.houtinfobois.be en www.oewb.be

7

© Gehry Partners

8 TETIERE 8 ZOOM Het bureau Jean-Paul Viguier & associés (JPVA), aan deze kant van de Franse landsgrens bekend voor zijn ontwerp van het toekomstige verstedelijkte Heizelplateau (NeoI/Européa), tekende de hoogste houten toren die met zijn 18 verdiepingen 57 m in de skyline van Bordeaux zal oprijzen. Op papier is Hypérion (2020) momenteel - en ongetwijfeld voor niet al te lange tijd - de hoogste houten wolkenkrabber van de planeet.

Waarom is men in Frankrijk zo enthousiast voor dit specifieke materiaal? Naast zijn economische rol (inzet 2) verleiden zijn voordelen en eigenschappen een land waar de architecten nog vaak het gebruik van beton en metaalstructuren verkiezen, Rudy Ricciotti op kop. Voor een vergelijkbare prijs is massief bewerkt hout immers milieuvriendelijk, licht, goed geschikt voor verhogingen en eenvoudig om mee te werken. Dankzij de prefabelementen kan de duur van een bouwwerf aanzienlijk worden verkort. Hout scoort ook goed op akoestisch en thermisch gebied (regeling van de vochtigheid). En bovendien is het bij grotere diktes uitzonderlijk goed bestand tegen, jawel, vuur.

Bordeaux neemt het voortouw Bordeaux maakt zich op voor een grote sprong voorwaarts.

Met de hulp van zijn project voor de bouw van een uitgestrekte nieuwe stadswijk (type EuraLille) op de twee oevers van de Garonne, die de naam Euratlantique kreeg, wil de stad haar plaats innemen onder de grote metropolen van de 21ste eeuw.

Met een oppervlakte van zowat 740 ha oude volkswijken en 220 ha nieuw te bebouwen gronden (620 miljoen euro > 2024) is het een van de grootste stedelijke bouwwerven in Frankrijk van de laatste jaren. Tegen het voorjaar 2020 zullen hier de twee hoogste houten torens tot nu toe verrijzen met Silva (50 m, 18 verdiepingen) en Hypérion (57 m, idem). Deze toekomstige twin towers, geruggesteund door de lokale EPA, zijn ontworpen door de Frans-Belgische tijdelijke vereniging Studio Bellecour/ Art&Build2 (Parijs-Bordeaux-Brussel) en het Franse bureau Jean-Paul Viguier (Parijs). Silva zal worden gebouwd in de ‘zone d’aménagement concerté’ (ZAC) St-Jean Belcier (linkeroever).

(2) Persdossier in PDF > Art & Build / Kaufman & Broad (3) Certificatie NF Habitat HQE; label breeam ‘very good’

Economische belangen Na Zweden, Finland en Oostenrijk – die de CLT-markt tot dusver afgrendelden – en Duitsland behoort Frankrijk tot de grootste houtproducenten van Europa. Niet voor niets heeft Frankrijk de derde grootste bosoppervlakte van het Europese continent. Onze zuiderburen willen van de sectoren hout en droogbouw toekomstgerichte industrieën maken en de huidige trend omkeren die bestaat in de uitvoer van goedkoop onbewerkt hout en de invoer van bewerkt hout met hoge toegevoegde waarde voor de bouwsector.

De omzet van deze twee sectoren bedraagt zo’n 60 miljard euro. In de hypothese dat de handelsbalans wordt omgekeerd zoals hierboven beschreven, zou hier gemakkelijk 6 miljard euro per jaar kunnen bijkomen. Intussen hebben vier fabrieken voor de prefabricage van CLT-hout onlangs productielijnen in Frankrijk geopend. De CLT-techniek (gespijkerd of gelijmd) maakt torens in houtbouw van grote hoogte mogelijk, zowel met naaldhout als loofhout (eik e.a.).

Het project Silva op het gemengde blok 4.9 aan de ingang van de wijk omvat in feite drie gehelen die in totaal bijna 18.000 m² beslaan: voor het merendeel gecertificeerde woningen3, tertiaire gebouwen met milieulabel3 (kant place Armagnac), enkele handelszaken en een siloparking op vier niveaus. Centraal in de wijk, voor de momenteel gekende projecten, komt een toren van

80% hout en met 115 woningen die zal bestaan uit een primaire structuur met reusachtige vakverdelingen. De houten kern zal worden bekleed met een schil van staal naar analogie met de Frontenacsteen die veelvuldig gebruikt wordt in de Gironde.

De engineeringopdrachten zijn toevertrouwd aan de algemene bouwbedrijven Egis-Elioth, een groep die gespecialiseerd is in innoverende structuren (algemeen structuurontwerp + vloeistoffen, follow-up van de uitvoering).

Deze toren, waarvan de levensduur door vastgoedontwikkelaar en bouwonderneming Kaufman & Broad op een eeuw wordt geraamd, zal eerder rechthoekig zijn en slank zonder opstapeling van verdiepingen en zonder sokkel. Hij zal ook vooral een combinatie zijn van de beste houtbouwsystemen (inzet 1), bestaande uit een palen-balkensysteem in gelijmd laminaathout voor de structuur (3.000 m3 hout van zeedennen uit de Landes), CLT-vloeren (3.500 m3) en mantels in houtskeletbouw van het type voorzetmuur. Tegen eind 2019 zal dit – samen met Hypérion – een van de hoogste torens ter wereld zijn in dit materiaal.

Bordelees duel De Hypérion-toren, die voor twee derde uit Frans hout zal bestaan – spar uit de Limousin, den uit de Landes – en voor een derde uit beton, wordt een andere landmark in de zone achter het LGV-station Bordeaux St-Jean4 van waaruit men in 2.05 uur naar Parijs spoort en de steden Bilbao en Toulouse binnen handbereik liggen. De dochtermaatschappijen van Eiffage Immobilier et Construction, die tot de Europese marktleiders in het BTP-segment (bâtiment et travaux publics) behoren, zijn samen met het architectenbureau Viguier & Associés de laureaten van de openbare aanbesteding die werd uitgeschreven door de EPA Bordeaux Euratlantique voor de bouw van deze tweelingtoren van Silva. De bouw moet deze herfst of ten laatste begin 2018 van start gaan.

Een record om te breken Dit dubbele record kan worden gebroken. In Nice sleutelt het bureau Wilmotte & Associés (stadion Allianz Riviera, zie ons dossier > Focus Archi nr. 9 zomer 2016, pp. 10-14) sinds vijf jaar aan een toren van 35 verdiepingen van eveneens hout en beton in de ecowijk Saint-Isidore, op een terrein van 10 ha dat grenst aan het nieuwe stadion van Nice. Dit gebouw «bestaat uit een cilinder van beton waarop twee halve cirkels in hout worden geënt», zegt de Parijse architect, urbanist en designer5.

«Het wordt 115 m hoog en zal een hotel, kantoren en woningen bevatten.» In Marne-la-Vallée zal de EPA Marne – met 45.000 woningen in portefeuille – in de herfst 2018 een houten toren van 10 monofunctionele verdiepingen (studentenflats) opleveren.

Deze Treedit-toren zal 600 kamers tellen.

In Europa zullen Hypérion en Silva tijdelijk de Treet-toren in Bergen (Noorwegen) onttronen (2015; 48 m), ontworpen door het bureau Artec. Het van ballast voorziene gebouw van 14 verdiepingen huisvest de woningdienst BOB. De uitstijving, een statisch systeem dat in de civiele bouwkunde gebruikt wordt om voor stabiliteit te zorgen tegen horizontale invloeden (wind, aardbevingen, schokken, rembewegingen, enz.), wordt verzekerd door een geheel van in de gevel zichtbare palen-balken over de volledige hoogte. Buiten Europa en het VK (Oakwood Tower in Londen) zal dit najaar de studentenresidentie Brock Commons6 (18 verdiepingen) worden opgeleverd in Vancouver (VS). Deze realisatie aan de University of British Columbia is een ontwerp

© Artec

De 48 m hoge houten toren Treet, getekend door Artec, werd in 2015 opgericht in de Noorse stad Bergen.

Aan het contract voor deze toren in structuurhout aangevuld met twee nevengebouwen (woningen, kantoren, handelszaken, activiteitenlokalen, parkings) hangt een voorlopig prijskaartje van 51 miljoen euro. De centrale distributiekern en de drie eerste bouwlagen zullen hier in beton zijn met het oog op de windstabiliteit. Deze ruggengraat zal worden omkleed met een houtskelet van palen-balken in gelijmd laminaathout die dragende muren overbodig maakt. Het geheel zal worden verfraaid met tuinen op een vloerplaat, moestuinen op het dak en een wild roof voor de niet-toegankelijke daken.

(4) Video van het project (2’25’’) te zien op YouTube: https://youtu.be/YJiO6_19GD8 | (5) Le décollage programmé des gratte-ciel en bois» door Richard Hiault, in Les Echos van 18 april 2016 | (6) Video’s op YouTube > https://youtu.be/GHtdnY_gnmE en https://youtu.be/zB5H1ZVZk-c

9

© Lend Lease

Melbourne in Australië pronkt al sinds 2012 met een CLT-toren van 10 verdiepingen. Forte Living (32,2 m) huisvest handelszaken op het gelijkvloers en een twintigtal appartementen. Alleen de eerste verdieping is van beton. Oostenrijk zou binnenkort de leiding kunnen afsnoepen met een houten toren van 24 verdiepingen, ontworpen door Rüdiger Lainer + Partner Architekten ZT GmbH. Deze toren, die HoHo werd gedoopt (voor Holzhochhaus), zou tegen 2018 84 m hoog uitrijzen boven Seestadt Aspern in Wenen. Het project, dat een hotel, kantoren, handelszaken en een wellnesscenter combineert, zou nog twee andere gemengde gebouwen van hout en beton omvatten. In de Weense hoofdstad staat nu al de Bahnorama (2010), die met zijn 65 m de hoogste houten toren ter wereld is. Maar dit is slechts een lege uitkijktoren waarin de hoogtelimieten van houtbouw worden verkend.

© Hermann Kaufmann +Acton Ostry Architects

3.

1. Forte Living, in CLT opgetrokken in Australië, dateert reeds van 2012. Alleen de 1e verdieping is van beton.

2. De Oakwood Tower bevindt zich nog steeds in de ontwerpfase, maar zou wel 300 m hoog worden in het hart van de City of London.

3. Het houten studentenflatgebouw Brock Commons in Vancouver telt 18 verdiepingen.

België heeft nog niet geïnvesteerd in echte massieve houten torens.

De enige echte bouwwerken in dit materiaal werden opgericht in Mont-sur-Marchienne, ten zuiden van Charleroi. Beide gebouwen, getekend door Baneton-Garrino, hebben 5 verdiepingen in CLT.

Nog veel werk aan de winkel De Zweedse hoofdstad Stockholm heeft ook haar ambities kenbaar gemaakt. In 2023 moet hier een toren van 34 verdiepingen met meerdere appartementen, beglaasde veranda’s en groene terrassen staan, naar een ontwerp van het architectenbureau Berg en C.F. Møller. De diversificatie van functies betreft voortaan ook kantoren, medische centra, kinderdagverblijven, hotels, enz. Ons land hinkt momenteel ver achterop bij al deze hoogteprojecten. Behalve een hotel in Eupen van 4 verdiepingen staan de twee hoogste Belgische ‘torens’ in Charleroi: 21,5 m hoog met 5 verdiepingen7. Het duo dat behalve de basis volledig uit massief CLT-hout bestaat, is geïnspireerd op de voormalige militaire basis Vauban in Freiburg (Duitsland), een van de eerste autoloze wijken (1996).

© BGarchitectes sprl

2.

© PLP Architecture

10 ZOOM

1.

van de Oostenrijkse architect Hermann Kaufmann (eerste Global Award for Sustainable Architecture; 2007) in samenwerking met Acton Ostry Architects Inc. Een andere toren van 13 verdiepingen staat in Québec, waar de paus van deze discipline, de architect Michael Green, woont en werkt.

De twee ‘torens’, ontworpen door het Brusselse bureau Baneton-Garrino, zijn gelegen in de ecowijk Les Closières waar 600 woningen moeten komen tegen 2020 verspreid over een terrein van 18 ha in Mont-sur-Marchienne (ten zuiden van Charleroi)8. De ruwbouwstructuur werd telkens gebouwd in een twintigtal dagen, met een half dozijn arbeiders en een mobiele kraan. Om grotere hoogtes te bereiken is er nog veel werk aan de winkel. Boven de 4 verdiepingen en bij de huidige stand van de bouwtechniek vereist de stabiliteit van een houten toren momenteel een kern in staal en beton. Een 100% houten toren blijft dus nog wel even toekomstmuziek.

(7) Presentatie-pdf > http://www.forum-immobilier.be/sites/default/files/pdf/focusprojets-lasambrienne.pdf (8) Uitvoerig verslag van het bureau Nois Ney+partners/Wow > www.bureau-etudes-bois.be/project/14-051-01-les-closieres/

Arch. Mies van der Rohe Mathias Ramirez Photography

Bewezen duurzaamheid, daar kan je zeker van zijn!

Op het vlak van waterdichting hebben Belgische fabrikanten van bitumen dakbanen altijd een toonaangevende rol gespeeld, zowel wat productontwikkeling en service als uitvoering betreft. Hierdoor hebben ze een stevige internationale reputatie opgebouwd.

Op het gebied van waterdichting moeten vooral platte daken aan bijzonder strenge eisen voldoen. Ze worden zwaarder dan om het even welk ander bouwonderdeel op de proef gesteld door vocht, zon, wind en pollutie en ze moeten dikwijls nog aan bijkomende eisen voldoen (brandgedrag, groendaken, terrasdaken, ...).

Bitumen dakbanen zijn de juiste keuze en zijn dan ook van vitaal belang voor een betrouwbare en duurzame dakconstructie.

www.Bitumeninfo.Be

12 MUST HAVES

Blokkendoos Qbini is met zijn 44 x 44 millimeter meteen de kleinste spot van Modular Lighting Instruments.

Qbini is geïnspireerd op een blokkendoos: met twee kleuren, zes vormen en vier groottes ga je aan de slag en bouw je zelf je eigen lichtcreatie.

Bovendien is deze armatuur modulair: met een klein duwtje en dankzij een ingenieus mechanisch kliksysteem verander je het uitzicht van je verlichting in een wip.

www.supermodular.com

Kunstige kopjes Illy lanceert zijn nieuwe Art Collection in samenwerking met de Israëlische artiest Ron Arad die ervan houdt om vormen en structuren met behulp van een laterale denkwijze te transformeren. Hier lijkt het of Arad een soort van dekens over de schoteltjes legt die aansluiting vinden bij hun respectievelijke kopjes.

www.illy.com

Puur natuur

De natuur naar kantoor brengen kan op allerlei manieren: door een specifiek materiaalgebruik, door een welbepaalde vorm of met een uitgekiende designfilosofie.

Welkom aan kleur De ‘Pavilion’ tapijten, ontworpen door Britt Bonnesen zijn niet enkel kleurig, ze zijn ook vervaardigd van zacht bamboe. Hun gestreepte uiterlijk lijkt gelijke tred te houden met de fashionwereld waar het vandaag ook één en al streepmotieven is dat de klok slaat. Ideaal voor een persoonlijke, speelse touch.

www.normann-copenhagen.com

TEKST & SAMENSTELLING: PASCAL DEWULF

Perfecte symbiose Wie Design Milaan bezocht kon in het Diesel appartement de nieuwe lampen ‘Container’ en ‘Tank’, die Diesel in samenwerking met Foscarini ontwikkelde, ontdekken.

Of hoe mode en design mekaar in een perfecte symbiose kunnen vinden. Dit exemplaar werd ‘Tank’ gedoopt.

www.diesel.com

Bijna perfect Geïnspireerd door het werk van Scandinavische designiconen en het glooiende landschap met de golvende zee van de Scandinavische kust, rolde het model ‘Lagom’ uit de designerhand van Hugo de Ruiter, een onmiskenbaar vintage meesterstukje.

‘Lagom’ staat voor het Zweedse ‘bijna perfect’ of ‘in de juiste verhouding’ en treft hiermee de essentie van het ontwerp van Hugo de Ruiter.

www.jori.com

Perceptie van licht De ‘Duna’ hanglamp door Zaha Hadid Architects voor LASVIT werd gecreëerd met compacte ruimtes in het achterhoofd. Of zoals Maxim Velcovsky, LASVIT’s creative director, het stelt: «Wij zijn geïnteresseerd in de perceptie van de architect over licht als een object in een ruimte en de materialisatie van licht.

www.lasvit.com

100% weerbestendig Het was de eerste keer dat de Belgische outdoorfabrikant TRIBÙ een vrouwelijke ontwerpster (Monica Armani) in de arm nam.

Vrouwelijkheid en emotie waren dan ook de sleutelwoorden bij het ontwerpen van deze luxecollectie, waarbij een elegante zitkuip van extra breed, verticaal vlechtwerk wordt gedragen door ranke, taps uitlopende pootjes. Het materiaal voor het vlechtwerk kan zonder meer als innovatief worden omschreven: schuim bekleed met een gebreide, naadloze, kokervormige kous van textileen en polyolefine.

www.tribu.com

Muzikale honingraat Bang & Olufsen introduceert met de BeoSound Shape een draadloos luidsprekersysteem dat bij moet dragen aan een verbeterde akoestiek, zelfs wanneer het systeem is uitgeschakeld. BeoSound Shape is een modulair luidsprekersysteem voor aan de wand, dat gebaseerd is op zeshoekige elementen (zoals honingraten) die op creatieve wijze en vrijwel zonder beperkingen voor wat betreft grootte of patroon aan de muur kunnen worden bevestigd.

www.bang-olufsen.com

Zitten en staan Lang moeten blijven staan, kan soms behoorlijk vermoeiend zijn.

Pierre-Emmanuel Vandeputte bedacht met Paradosso een comfortabele oplossing die toelaat om ook staand in een ontspannen toestand te kunnen verkeren. De lederen ruggensteun in combinatie met een gepoedercoat stalen frame zorgt voor een intrigerend zit/staan element.

www.pierreemmanuelvandeputte.com

Prachtexemplaar Deze knapperd van de Belgische ontwerper Nicolas Destino heet L.30 en wordt getypeerd door zijn vorm en doorkijk die het licht op een elegante manier verspreidt. Opvallend is ook de geometrie. De contouren van deze lamp kunnen immers met één lijn worden getekend en dat maakt dit exemplaar erg bijzonder.

Materiaal : staal met epoxy coating.

www.wowtrendobjects.be

Hulpmiddelen om samen te zijn Extremis, het Belgisch merk dat bekend staat voor zijn tools for togetherness, stelde zijn nieuwste aanvullingen van de Extremis-familie voor tijdens het Salone del Mobile Milano waaronder de picknicktafel ‘Virus’. Samenzijn was nooit gezelliger.

www.extremis.be

13

© Daniel Keuck - Fotolia.com

14 D(ECO)

Groene gordels

Een wissel op de stedelijke toekomst In de stad van de toekomst wordt aan lange termijn denken gedaan. Met een groene gordel - het Groen Lint - van 35 kilometer zette Oostende een paar jaar geleden zijn bakens uit en lag een indrukwekkend en uniek groenproject ter uitvoering op tafel. Vandaag zijn de uitvoeringsplannen klaar, die zullen maken dat de gordel aan de nieuwe stedelijke structuur een uitstraling geeft, waarmee ecologie, economie en recreatie gebaat zijn.

J

uitsluitend waren voorbestemd voor de betere burger. Belangrijk in de geformuleerde visie is het stedenbouwkundige aspect door stedelijke functies in de rand te situeren om die rand meer bij de stad te betrekken.

Het nieuwe crematorium, maar ook de geplande Sterrenwacht Astropolis zijn daar mooie voorbeelden van.”

Puzzelstukjes

Het Groen Lint is een teaser voor de stad, tenminste als er zorgvuldig mee wordt omgesprongen waardoor jonge mensen recreanten worden aangetrokken. Er wordt vandaag volop gewerkt om tussen de verschillende groenzones een vlotte verbinding te maken. Eli Devriendt: “Wij willen de groene ruimtes consolideren in plaats van ze te laten versnipperen. Het groen fungeert als een grote tuin voor de stad met veel mogelijkheden en uitdagingen zoals volkstuinen, landschapstransformaties, verbindingen maar evengoed een plek voor evenementen.»

TEKST: PHILIP WILLAERT

ean Vandecasteele zette destijds als burgemeester zijn schouders onder het ambitieuze project en trekt als huidig schepen nog steeds het project dat hem zeer genegen is. Zijn politieke steun was absoluut doorslaggevend en tegelijkertijd enig in Vlaanderen of zelfs in België. Het stadsbestuur zag meteen een mooie meerwaarde voor de stad in het masterplan van de Zwitserse architect Georges Descombes en de Gentse ingenieurarchitect, ruimtelijk planner Bart Van Gassen van bureau Technum. Zij waren vier jaar geleden de winnaars van de internationale oproep van Vlaams Bouwmeester.

Het opzet was om de nieuwe gerealiseerde groene ruimtes in de stadsrand als een snoer aan elkaar te rijgen. Vandaag passen deze puzzelstukjes mooi in elkaar dankzij de hoog gegrepen ambitie van Oostende. Omdat er steeds minder bouwgrond vrijkomt is het van belang de stad van groen te voorzien. Noem de gordel een grote tuin maar dan wel met functies die elkaar kruisen. Er is niet alleen het ecologische argument, ook recreatieve en economische argumenten zijn van de partij. Eli Devriendt, stafmedewerker van de directie Openbaar Domein: “Het masterplan omtrent de transformaties van het landschap was in 2013 klaar. Het stippelde een toekomstvisie op lange termijn uit. Parken zijn er in de 21ste eeuw voor iedereen, terwijl in de 19de eeuw ze quasi

Consolideren

Projectleider van het Groen Lint is Eli Devriendt. Uw passie voor het project is bijzonder? Eli Devriendt «Het Groen Lint is als een groene boulevard rond de stad. Een nieuwe publieke ruimte en een nieuwe vorm van stedelijke cultuur. Er wordt resoluut gekozen voor de mobiliteit van de fietser. De oude stedelijke gordels waren voorbestemd voor de auto.

Vandaag en morgen zien we dat helemaal anders. De politieke keuze die de stad daarmee maakte getuigt van visionaire daadkracht.»

Internationaal gekaderd

Twee snelheden

Het Groen Lint is niet zomaar uit de lucht gedwarreld, er werd over de grenzen heen gekeken.

Eli Devriendt: «We hebben het project breed en internationaal gekaderd om het naar de toekomst ook beter af te toetsen. Zo hebben we drie jaar rond het Europees project “21st Century Parks” nauw samengewerkt met het Rother District in Zuid Engeland. We hebben ons gebogen rond de kernvraag hoe parken er uitzien in de 21ste eeuw. Vandaag maken we parken voor iedereen en mikken we bovendien sterk op duurzaamheid, denk aan stadslandbouw, bebossing en waterretentie, mobiliteit en ga zo maar door.»

Wat zijn de mondiale voorbeelden?

Eli Devriendt: “De Emerald Necklace in Boston van de hand van Frederick Law Olmsted, Amerika’s eerste landschapsarchitect en tevens ontwerper van Central Park, is een mooi voorbeeld. Een heel sterk inspirerend groenverhaal van een lineair park rond de stad. Boston is daardoor een stad met een geweldige leefkwaliteit geworden. Elke context is natuurlijk anders. Oostende is Boston niet.” Er ligt wel een goed masterplan op tafel dat zich nu aan het realiseren is. Eli Devriendt: “Een masterplan etaleert een visie op lange termijn. Momenteel zijn we volop bezig met een aantal pilootprojecten. In vergelijking met drie jaar geleden zijn we een flink stuk opgeschoten. Toen beperkte alles zich nog tot het masterplan, vandaag zijn we aan de uitvoering toe. De aanleg van het fietspad is vooral een recreatief project. Het 32 km lange fietslint rond Oostende leert dat de stad veel meer te bieden heeft dan zon zee en strand. Laat de stadsdrukte achter je en laat je (ver)leiden door dit lint rondom de stad is de onderliggende toon.

Het Groen Lint is een project van twee snelheden. Er zijn de gebieden waar de stad Oostende eigenaar van is en het gemakkelijker is te beslissen over de aanleg van nieuwe verbindingen en groenvoorzieningen.

Eli Devriendt: “Maar ook voor de realisatie van de projecten op Oostendse grondgebied werken we samen met verschillende overheden.”

Ze geven bindende adviezen in het kader van de stedenbouwkundige vergunningsaanvragen.

Of ze zijn medefinancier ( Groene 62: zowel Provincie als Gewest is medefinancier).

Eli Devriendt: “Bij de transformaties van het landschap moeten we bij andere overheden aankloppen en daar waar we geen eigenaar zijn zullen we ongetwijfeld moeten onderhandelen met diverse overheden en particuliere eigenaars. Zoiets vergt weliswaar meer tijd. Maar landschappen stoppen niet bij de gemeentegrenzen.

Geleidelijk aan groeien we naar een bovenlokaal niveau, en dit vergt een bovenlokale aanpak.

De drie pilootprojecten zijn inderdaad allemaal op Oostendse grondgebied, en wij zijn drijvende kracht én initiatiefnemer, wij doen dit steeds in samenwerking met de hogere overheden.

In een volgende fase – wanneer we uit onze voegen barsten - zal het initiatief op een hoger beleidsniveau moeten overgenomen worden. We zien dat dit al is opgevist door Ruimte Vlaanderen in het kader van het TOP-project kust.”

1. Raversijde | 2. Luchthaven landschap 3. Retail landschap | 4. Les Hortillonnages 5. Sportpark de Schorre | 6. Geuzenbos 15.

7. Oostends krekengebied | 8. Zandvoorde 9. Kanaal Plassendale-Nieuwpoort | 10. Zwaanhoek 11. Kanaal Gent-Oostende | 12. Noord-Ede wetlands

14.

13. Spuikom | 14. Oosteroever havengebied 15. Oosteroever duinenlandschap

13.

12.

11.

6.

2.

1.

3.

5.

8.

10.

7.

4.

Initiële masterplan groene gordel (2013).

9.

15

16 D(ECO) De tuinen van Stene Zoals hiervoor aangehaald komen er in de rand nieuwe stedelijke functies zoals het crematorium, ontworpen door OFFICE Kersten Geers David Van Severen en de sterrenwacht, een onderdeel van de Meesterproef, waarbij jonge architecten samen met de Vlaams Bouwmeester hun creatieve ideeën loslaten op concrete projecten van een stad.

Architect Pieter-Jan Peeters kwam met het beste ontwerp uit de bus en baseerde zich in zijn ontwerp op de loodsen van de luchthaven. Eli Devriendt: “De twee projecten geven wel stedelijkheid aan maar zijn desondanks toch omgeven door veel groen.” Een ander project is de Hortillonnage achter de Sandershoeve in Stene. “Wij ijveren daar voor een voedselpark/ landbouwpark. Op deze plek komen water en landbouw samen.

De tuinen van Stene vormen een eerste pilootproject waaraan verschillende partijen aan meewerken: Technum, MAAT-ontwerpers, de Zwitserse architect Georges Descombes en de agronoom Willem Van der Schans.”

Het project omvat vier verschillende geledingen waaronder een poldertuin dicht bij Stene, alsook een waterweidelandschap, akkerlandschap vlak tegen de Torhoutsesteenweg waar nieuwe teeltsoorten gekweekt worden. Het vierde onderdeel is het voedselplatform aan de achterkant van de baanarchitectuur waar tevens een wandelpad is voorzien. Dit pilootproject maakt deel uit van het Europese Project Scape (Shape Climate Adaptive Places). Eli Devriendt: “We noemen dat Lanscape Led design, met de verbrede kanaaltjes proberen we zoveel mogelijk water te bufferen in het achterland.”

Park de Nieuwe Koers - zicht op moestuin en omliggend landschap van op terras van het wzc ‘De drie Platanen’ (Catherine Pyck)

De Tuinen van Stene - Poldertuin (MAAT-ontwerpers, Technum)

Buurtpark Tweede pilootproject is het Park De nieuwe Koers. Het gaat om een grondgebied van 13 ha grond dat de stad heeft aangekocht. Hier komt een Woonzorgcentrum (WTC) ontworpen door Bovenbouw Architectuur.

Er is een moestuin aan verbonden die geldt als een buurtpark, voorts is er een centrale parkweide voor één groot evenement per jaar. In dit gebied van de De Nieuwe Koers is de sterrenwacht Astropolis voorzien, een project met een duidelijke bovenlokale functie. Ook hier verliep de wedstrijd via een meesterproef van de Vlaams Bouwmeester waarbij Catherine Pyck voor dit onderdeel met een sterk masterplan voor de dag kwam. Volgens Pyck wordt de kwaliteit van de site bepaald door de weidse vergezichten op het omringende vlak weidelandschap.

Eén derde pilootproject betreft het Geuzenbos waar het crematorium komt.

Het bos wordt toegankelijk gemaakt met een passerelle en een pad langs de rand van het bos. Ontwerper in dit verhaal is Technum, Descombes en Grontmij. Eli Devriendt: “Het was de bedoeling om elementen toe te voegen onder meer een fiets- en wandelpad. Verder willen we het fietsparcours met de fietsroute Groen 62 verbinden om zo een link te maken met station. De groene as Groen 62 verbindt Oostende (Zandvoordestraat) met Torhout (Aartrijksestraat). Met zijn 22 km is deze oude spoorweg de langste van alle groene assen. Vanaf de kust doorsnijdt hij achtereenvolgens de middeleeuwse polders, de historische polders, de zandrug van Gistel, Moere-Nieuwland, de vlakte rond Eernegem en het plateau van Wijnendale.

Fietsen wordt helemaal de toekomst.

IMAGINE‌ Ramen, deuren en glasgevels van Reynaers Aluminium

Fotograaf: Philippe Van Gelooven - Architect: Jaspers-Eyers

in al uw ontwerpen.

Uw ontwerp verdient extra aandacht. De raam- en deurprofielen van Reynaers Aluminium vullen perfect uw plannen aan met esthetische en functionele oplossingen, waar u trots op kan zijn.

Creatief passen ze door hun veelzijdigheid bij elk ontwerp: modern of klassiek, nieuwbouw of renovatie. Bovendien geven ze uw klanten ook nog jaren extra woonplezier door het beperkte onderhoud, de goede isolatie en het duurzame materiaal.

Info & inspiratie op reynaers.be

18 ZOOM

Design Milaan 2017 De Belgische garde

De grootste designbeurs ter wereld voorstellen, is als een open deur intrappen. Tijdens het Salone del Mobile Milano zetten designers van over de gehele wereld en hun creaties er vijf dagen lang de toon. Van jong aanstormend talent tot gevestigde waarden, allemaal zetten ze tijdens deze design vijfdaagse hun beste beentje voor. Ook de Belgische lichting was dit jaar weer alom present op de jaarlijkse hoogmis van design in Milaan.

TEKST: PASCAL DEWULF | FOTO’S: SALONE DEL MOBILE MILANO

© Foto Piet Goethals

H

et Salone del Mobile Milano is en blijft dé referentie voor ontwerpers, (interieur)architecten, ... om hun producten en oplossingen te showcasen maar ook als ultieme inspiratiebron voor diezelfde ontwerpers en architecten om zich te laten onderdompelen in de intense sfeer van een onnavolgbaar scheppend gebeuren. Vijf dagen lang transformeert het bruisende Milaan tot een incubator van alles wat met design en interieur te maken heeft in de meest brede zin van het woord. Met meer dan tweeduizend exposanten en zowat tweehonderdduizend vierkante meter exporuimte in het beurs- en congrescentrum ‘Fiera Milano’ is dit het absolute walhalla voor designliefhebbers, zoveel is zeker. Dan hebben we alle exporuimtes in de buitenwijken uiteraard nog helemaal niet meegerekend.

Met de collectie ‘Wicked’ voor Vincent Sheppard geeft de Brusselse Alain Gilles een moderne en grafische interpretatie van de constructielogica van rotan zetels.

Stroom van creativiteit

Lavalandschap

© Elizabeth Dewez

De creativiteit bruist er echter vooral ook in de zones rond de beurs: het Salone Satellite en in de buurten Tortona, Brera en Lambrate. Dat ook Belgische ontwerpers er alomtegenwoordig zijn, hoeft alvast geen betoog meer. In het Brera Design District bouwde Delta Light uit Moorsele een boeiende en tijdelijke

© Sep Verboom

Wie het Salone del Mobile Milano ooit bezocht, weet dat de eigenlijke beurs maar een klein onderdeel van het gebeuren is.

Toch mogen we het epicentrum van het Salone del Mobile Milano zeker niet stiefmoederlijk behandelen want ook daar zijn steevast heel wat knappe ontwerpen te vinden. Zo gaf de Brusselse Alain Gilles met de collectie ‘Wicked’ voor Vincent Sheppard een moderne en grafische interpretatie van de constructielogica van rotan zetels. Of hoe een natuurlijk materiaal plots een ontegensprekelijke elegantie en hyperstrakke belijning krijgt.

Ook was er Nathalie Dewez die met haar ‘Elisabeth’ kabinet in koper voor het Italiaanse De Castelli komaf maakt met de mythe dat metaal koud en onbezield zou zijn. Sep Verboom maakte indruk met zijn ‘ROPE rug’ voor Papilio, een organisch geweven tapijt, gemaakt van teruggewonnen visserstouwen uit de oceaan.

Sep Verboom maakt indruk met zijn ‘ROPE rug’ voor Papilio, een organisch geweven tapijt, gemaakt van teruggewonnen visserstouwen uit de oceaan.

installatie. Het roemruchte Palazzo Crivelli was er de unieke achtergrond voor een boeiende en inspirerende scenografie.

Delta Light organiseerde er samen met Dezeen (wereldwijd het meest invloedrijke architectuur- en designmagazine) een avond vol boeiende exposés rond mens, samenleving en architectuur. Modular Lighting Instruments uit Roeselare deed het met Maremodular, een verrassende, zinderende architecturale installatie in zwart-wit die een soort van sprookejsachtige setting creëerde die ver weg leek van het begrip van plaats en tijd waarbij de bezoekers via een wandelpad doorheen de installatie, die uit een soort van lavalandschap leek te verrijzen, werden geloodst.

Met haar ‘Elisabeth’ kabinet in koper voor het Italiaanse De Castelli maakt Nathalie Dewez komaf met de mythe dat metaal koud en onbezield zou zijn.

19

20 TETIERE 20 ZOOM Vijf dagen lang transformeert het bruisende Milaan tijdens het Salone del Mobile Milano tot een incubator van alles wat met design en interieur te maken heeft in de meest brede zin van het woord.

oplossingen. Nicolas Bovesse ging aan de slag voor Keramis en dat resulteerde in een knap tafeltje van aardewerk en staal. De samenwerking tussen Xavier Lust en Charles Schambourg by Nacarat is er ééntje die al even meegaat.

Charles Schambourg by Nacarat heeft een lange historiek in geweven leder. Het werktte in het verleden onder andere al samen met merken alls Rolls-Royce en Delvaux.

Op ‘Belgitude’ resulteerde de samenwerking in de prototype ‘Bees’ stoel in aluminium en geweven leder. Lust haalt zijn inspiratie vaak uit de natuur en ook voor de ‘Bees’ stoel was dat niet anders. De stoel refereert naar de dynamiek en de vorm van de insecten die symbool staan voor het leven zelf.

De Belgische connectie Een erg belangrijke Belgische vertegenwoordiging voor Design Milaan vond plaats in het Palazzo Litta in het centrum van Milaan waar drie partners - Flanders DC, MAD Brussels en WallonieBruxelles Design Mode (WBDM) - in de tentoonstelling ‘Belgitude’ het werk van tal van creatieve teams, ontwerpers en bedrijven brachten. Plaats van gebeuren was de eerste verdieping van het prestigieuze zeventiende-eeuwse Palazzo Litta, gecureerd door DAMN° Magazine/ Siegrid Demyttenaere. Het platform ‘Belgium is Design’ and DAMN° Magazine vroeg een aantal designers met welke merken/fabrikanten ze wilden samenwerken. De ontwerpen werd er geëxposeerd op kraakwitte oppervlakken (maar wel van verschillende materialen), een creatie van de Brusselse architectuurastudio V+.

Bijenstoel

© Julien Renault

Zo was er Jean-François D’Or die in samenwerking met Maison Vervloet een aantal objecten exposeerde. Eentje was een minimalistische, koperen deurbel die de aandacht trok door haar eenvoud en vrolijkheid. Beschouw het als een soort van muziekdoosje waar je spontaan blij van wordt. Ook het prototype van een deurklink geïnspireerd op een pijp was één en al vrolijkheid. Met zijn studio Loudordesign richt D’Or zich op dualiteit en complementariteit van creatieve en pragmatische

Nieuwe wind Als artistiek directeur van Kewlox neemt Julie Renault het initiatief om van een icoon van Belgisch design een modern, eigentijds verhaal te maken. Ook dat bleek eens te meer in het Palazzo Litta waar een nieuw ontwerp werd voorgesteld van het merk. De samenwerking tussen Renault en Kewlox zorgt duidelijk voor een verfrissende wind van het opslagsysteem dat sinds de vijftiger jaren een onomstotelijk succes werd. Renault herinterpreteerde de structuur van het Kewlox systeem met atypische materialen waardoor de Kewlox kast plots iets van een oversized locker systeem kreeg. Tegelijkertijd is het ook een bewijs dat een tijdloos design eveneens open staat naar nieuwe materialen zoals hier aluminium en gehard glas zonder daarbij het oorspronkelijke concept zonder lijm, nagels en schroeven te verloochenen.

Belgisch talent boven Ook het SaloneSatellite liet zich met als thema ‘20 Years of New Creativity’ niet onbetuigd wanneer het aankwam op Belgische ontwerpers. In de Fabbrica del Vapore bracht het zowat vijfhonderd projecten en evenveel ontwerpers samen. Ook daar heel wat Belgisch talent zoals het Brusselse designduo PaulinePlusLuis, Charlotte Lancelot, Raphaël Charles en Twodesigners. Stuk voor stuk bewijzen ze dat de Belgische designwereld springlevend is en ook op internationaal niveau meer dan ooit zijn stempel weet te drukken. Wordt vervolgd.

Julien Renault herinterpreteert de structuur van het Kewlox systeem met atypische materialen (aluminium en gehard glas) waardoor de Kewlox kast plots iets van een oversized locker systeem krijgt.

PUBLI-REDACTIONEEL

Linea 3000 van BTicino antwoord op een dynamische kitmarkt

De kitmarkt voor videoparlofonie is een markt in beweging. De voorbije jaren besteedde BTicino heel wat aandacht aan het updaten van het gamma binnenposten. Met de komst van de nieuwe buitenposten Linea 3000, past BTicino nu ook het kitgamma aan. Met deze kits voor één- of tweegezinstoepassing en voor in- en opbouw, zijn er dus minder referenties en maakt BTicino het aanbod voor de installateur heel wat overzichtelijker.

Hiermee komt na tien jaar een einde aan het bestaande gamma Linea Metal.

Vereenvoudigd aanbod

Varianten

Met de introductie van Linea 3000 heeft BTicino duidelijk geopteerd voor vereenvoudiging. Er geldt nu slechts één referentie voor meerdere toepassingen in kit. Zo kan voortaan vanuit één artikel, een één- of tweegezinsoplossing aangeboden worden.

BTicino biedt Linea 3000 aan in drie varianten: een basis buitenpost audio, een buitenpost video (audio + camera) en één video met geïntegreerde badgelezer. Deze laatste wordt geleverd met badges voor het hele gezin. De buitenpost kan in een inbouwdoos Sfera van 2 modules worden ingebouwd.

Deze kennen installateurs al van bestaande analoge systemen en is nu dus ook compatibel met de Linea 3000. Dit betekent alvast dat overschakelen naar het nieuwe systeem voor videoparlofonie mogelijk is zonder breek- en kapwerk. Optioneel bestaat er een regenkap, die een betere bescherming geeft bij extreme weersomstandigheden.

Getest en goedgekeurd Onderdeel van de ontwikkeling was het testen van het nieuwe concept bij de eindgebruiker. Hoe wordt een buitenpost precies gebruikt? Waar wordt instinctief aangebeld? Het zijn slechts enkele vragen waarop het antwoord bepalend was voor onder meer de plaatsing van de symbolen en de drukknop en het gebruik van nieuwe, gestileerde symbolen.

De buitenpost Linea 3000 is een discreet toestel met moderne look, verborgen technologie en intuïtieve interactie. Oog voor detail typeert ook bij de Linea 3000 de BTicino-kwaliteit. Denk hierbij aan het ‘zwevende’ effect, een designtroef waardoor het toestel dunner lijkt dan het eigenlijk is. Of de retroverlichting, die zorgt voor een perfecte verlichting van de etikettennhouder. Via een lichtsensor wordt bepaald of de retroverlichting en de zoneverlichting moeten aangeschakeld worden.

Belangrijk! Met de Linea 3000 is voor het eerst een kit verkrijgbaar met 3/4G-functionaliteit.

Voor meer informatie: Legrand Group Belgium n.v.

Kouterveldstraat 9 - 1831 Diegem Tel.: +32 (0)2 719 17 11 Fax: +32 (0)2 719 17 00 info.be@legrandgroup.be www.bticino.be

De Linea 3000 is IP54 bestendig tegen stof en water en heeft een zamac frontplaat met maximale IK10 slagvastheid.

21

© Elenathewise - Fotolia.com

22 INSPIRATIE

Tussen openheid

EN INTIMITEIT Vier projecten, van transparant tot opaak, vertalen verwachtingen gaande van collectieve interactie tot behoefte aan bezinning. En dit alles in dialoog met de stedelijke omgeving of het landschap.

De projecten leggen ook het accent op het daglicht, meer bepaald via hun loopbruggen en binnenplaatsen, zoals het project in Brussel waar een voormalige gemeenschaps- en industriesite werd omgevormd tot kwaliteitswoningen of in de incubator voor jonge bedrijven die inzetten op duurzaamheid. Op de hoogten van Eupen wordt een privĂŠwoning dankzij haar vormgeving aan de blikken van de voorbijgangers onttrokken en wordt het uitzicht op de natuur bevorderd. Zowat heel het gebouw is met hout betimmerd, zodat ook de verspreiding van het zonlicht en de privacy kunnen worden geregeld. Ook in de Abdij van Averbode spelen de materialen - baksteen, hout, staal - een rol in het creĂŤren van sferen: sensorieel door middel van het nieuwe belevingscentrum of gericht op bezinning in relatie met het herderlijke leven.

TEKST: CATHERINE CALLICO

23

24 INSPIRATIE 24 TETIERE

BRUSSELS GREENBIZZ DUURZAME INCUBATOR

Greenbizz is een kweekvijver voor bedrijven die actief zijn op het gebied van milieu, gevestigd op een industriële site nabij het stadscentrum, als onderdeel van het grootschalige stadsontwikkelingsproject Tivoli, dat zowel woningen (+/- 450 units) omvat als een economische pool, gefinancierd door het Europese EFRO-fonds en door Citydev.

Op een oppervlakte van 12.000 m² omvat Greenbizz ateliers voor bedrijven die actief zijn op het gebied van milieu en spin-offs, een incubator en

kantoren, alsook openbare ruimtes (tentoonstellingen, café enz.).

Twee hoofdgebouwen bakenen een nieuwe publieke ruimte af tussen de industriële buurt in het zuiden en de meer stedelijke en residentiële in het noorden en vormen een overgang tussen beide zones.

Het project is gericht op openheid.

De ruime inkomhal van Greenbizz werd bedacht en ontworpen als een polyvalente gemeenschappelijke ruimte voor allerlei evenementen, zowel voor bezoekers als buurtbewoners. Bij

mooi weer wordt de cafetaria naar het plein geopend. Er werd gedacht aan een vlotte toegang van beneden naar boven en van de voorkant naar de verschillende ruimtes aan de achterkant van het gebouw: meeting, administratie, incubator, ateliers enz.

De ateliers bevinden zich binnen op 6 en 8 m hoogte, en geven aan weerszijden uit op twee overdekte straten waar tal van animaties plaatsvinden, hetgeen de contacten tussen de gebruikers bevordert. Beide straten geven in het noorden uit op een promenade die

+1 Niveau kantoren

- Incubator M Niveau mezzanine

- Administratie- en vergaderzalen R Gelijkvloerse toegang + ateliers

- Inkomhall GreenBizz aa Verbinding complex Tour&Taxi

> Tivoli wijk

bb Verbinding Kanaalgebied

> Tivoli wijk

c

Groene muur

Tour&Taxi > Tivoli Inkomhall GreenBizz = Hart van de wijk = Hart van het gebouw

schema 01

loodrecht staat op de residentiële wijk, die rechtstreeks toegang geeft tot de ingangslobby, het plein, en zelfs tot de incubator op dakniveau. Deze structuur in oost-westelijke richting wordt zowel door de gebruikers van het atelier als van de incubator gebruikt en is aan de straatkant over heel de lengte volledig zichtbaar. Dit nog steeds met het oog op interactie en transparantie.

De incubator steekt amper uit boven de ateliers, zodat het zonlicht vanaf de straat maximaal in de woningen kan doordringen. Het licht valt ook binnen via twee patio’s.

NAAM VAN HET BUREAU Architectesassoc TITEL Brussels Greenbizz PROJECTLOCATIE Rue Dieudonné Lefèvre, 37 1020 Bruxelles REALISATIEDATUM VAN HET PROJECT 2016 OPDRACHTGEVER Citydev.brussels AANNEMER CEI-de meyer WEBSITE ARCHITECTENBUREAU www.architectesassoc.be COPYRIGHT FOTO’S © DR

25

26 INSPIRATIE

BODEGHEM 16-18 GEMENGDE WONINGEN Het verbouwings- en renovatieproject ontwikkeld door het jonge bureau van Hajrije Bergsoj steunt op twee entiteiten: een opbrengstgebouw van vijf verdiepingen aan de straatkant en een voormalig magazijn van drie verdiepingen achteraan. Oorspronkelijk waren de twee gebouwen verbonden door een kleine constructie met een verbindingsgalerij op de tweede verdieping.

Gedurende bijna drie decennia tot in 2013 waren er verenigingen gehuisvest die hulp verlenen aan jongeren in moeilijkheden. De mede-eigenaars beslisten daarna om de gebouwen te rehabiliteren en te renoveren om er kwalitatieve maar betaalbare woningen van te maken in een Brusselse context die gekenmerkt wordt door demografische groei en woningnood. Om het programma een gemengd karakter te geven, besliste de opdrachtgever ook om een gedeelte van het project te bestemmen voor studentenwoningen.

Aanvankelijk was heel het perceel bebouwd, maar het project kampte met een groot aantal zwakheden. Zo ontbrak het aan licht in de lokalen van de voor- en achtergebouwen die in contact stonden met het centrale gedeelte en was er achteraan het perceel geen toegang voor de brandweer. Daarom bestond de eerste architecturale ingreep in het

minder dicht maken van het perceel.

Het project ontmantelt het centrale gedeelte maar behoudt het structurele ‘rooster’ in gewapend beton. De gevels van de gebouwen vooraan en achteraan werden vernieuwd en behandeld om zoveel mogelijk licht door te laten.

Er werd een binnenplaats gecreëerd met daarin de verbinding tussen beide gebouwen, fietsstallingen en de toegang naar de parkeergarage op de begane grond van het achterste gebouw.

Door met de bestaande structuren te werken, bezorgt de subtiele architecturale ingreep het project een nieuwe zichtbaarheid en een zeer sterk cachet. De gevel is voorzien van een groot toegangsrooster in gegalvaniseerd staal met een gescheiden toegang voor voetgangers en auto’s. De toegang via de Bodegemstraat 16 moest wijken voor een wand in glazen bakstenen. In de binnenplaats wordt de toon gepaald door ruwe industriële materialen. De compositie van de gevels wordt bepaald door zwarte kozijnen met een spel van modulaire verdelingen.

Beide gebouwen zijn nu verbonden door een loopbrug en op de eerste verdieping van het achterste gebouw is een gemeenschappelijke ruimte voor de bewoners ingericht.

NAAM VAN HET BUREAU BERGSOJ architecte TITEL BODEGHEM 16-18 OMSCHRIJVING Transformation et rénovation d’un immeuble de logement en logement pour étudiants et jeunes professionnels.

PROJECTLOCATIE 1000 Bruxelles, Annessens REALISATIEDATUM VAN HET PROJECT 2016 OPDRACHTGEVER Massimo De Lord Rinaldi AANNEMER Particulier WEBSITE ARCHITECTENBUREAU www.bergsoj.com FOTO’S © Arnaud Collette

1. Bestaande situatie

2. Afbraak

3. Architectonische interventie

27

28 INSPIRATIE

HET MOMENTABDIJBELEVING

De Abdij van Averbode blijft een belangrijk klooster, zowel omwille van haar pastorale als haar culturele functie. Het natuurlijk en bouwkundig erfgoed van de site is beschermd. Het project beoogt het herstellen van de ambachtelijke basisactiviteiten van de abdij, die meer zichtbaarheid krijgen in een meer eigentijds kader en een herdachte ruimtelijke inrichting, zowel binnen als buiten. Het belevingscentrum Het Moment

is geïntegreerd in een rustige maar stimulerende omgeving die een brouwerij, een kaasmakerij, een bakkerij en een boetiek omvat. De polyvalente productie getuigt van de onderlinge samenhang van deze ruimtes. De architecten hebben aan verschillende aspecten van het project gewerkt door middel van het scenografisch concept, architecturale ingrepen, de vormgeving van het vaste meubilair, de communicatie enz.

De architecturale ingreep bestaat

hoofdzakelijk uit een langgerekte overdekte tentoonstellings- en informatieruimte betreffende de abdij en de regio, een soort van uitbreiding van de bewaard gebleven historische boerderij. De wijzigingen aan de oude abdijgebouwen worden gekenmerkt door hun eenvoud en hebben betrekking op de geschiedenis van de abdij, waarbij de gebruikte materialen - baksteen, hout en staal - in alle soberheid samensmelten.

Hetzelfde geldt voor hun bruine en grijs-zwarte tinten. De bestaande vensteropeningen werden voorzien van nieuwe stalen kozijnen. Op sommige plaatsen wordt het zonlicht gefilterd door claustra’s in baksteen. Een ander belangrijk aspect van het project is de transparantie: de ambachtelijke productieprocessen (brouwerij enz.) binnen de ruimtes zijn zichtbaar gelaten voor de bezoekers.

NAAM VAN HET BUREAU B-bis architecten & OMGEVING TITEL Het Moment PROJECTLOCATIE Averbode REALISATIEDATUM VAN HET PROJECT 2016 OPDRACHTGEVER De Drie Provinciën WEBSITE ARCHITECTENBUREAU www.b-bis.be & www.omgeving.be FOTO’S © Ilse Liekens & Franky Larousselle

Onzichtbaar

PUBLI-REDACTIONEEL

Een dubbele betekenis Het spiegelend oppervlak van deze modulaire wooneenheid in Slovenië, ontworpen door de Oostenrijkse studio Delugan Meissl, laat de woning opgaan in de omgeving.

Er werd gekozen voor Alucobond® naturAL Reflect met als belangrijkste drijfveer de combinatie van de impact op het landschap en het duurzaamheidsconcept. De onzichtbaarheid van de ‘Casa Invisibile’ heeft een dubbele betekenis lichten de architecten toe. De spiegelende gevel laat een prachtig landschap tevoorschijn komen, maar het huis is ook onzichtbaar aangezien het nauwelijks een ecologische voetstap nalaat. Het gebouw is een flexibele wooneenheid bestaande uit een prefab houten structuur, ontworpen als een sleutel-op-de-deur, eender waar te plaatsen. Maximale flexibiliteit en ruimtelijke kwaliteit zijn de kernbegrippen van dit concept. De schouw en een natte cel zijn de vaste structuren in dit open ontwerp. Hierdoor ontstaan drie ruimtelijke eenheden die het individueel gebruik en ontwerp vergemakkelijken. Als gevolg van het modulair constructiesysteem en intensief gebruik van hout zijn de woningen demonteerbaar met een minimum aan inspanningen. Verschuifbare geveldelen kunnen als gordijnen opengetrokken worden, waardoor langs glazen deuren het met hout bekleed interieur gevuld wordt met licht.

www.alucobond.com

FAÇADE FASCINATION.

Casa Invisibile, Slovenia | ALUCOBOND® naturAL Reflect | DMAA Delugan Meissl Associated Architects, Vienna | © Christian Brandstätter 3A Composites GmbH Alusingenplatz 1 78224 Singen, Germany Phone +32 471 42 23 22 luc.ameys@3AComposites.com www.alucobond.com

29

30 INSPIRATIE 30 TETIERE

HABITATION ‘G’ LAGEN EN RUIMTES Deze gezinswoning geniet van een zeer bevoorrecht natuurlijk kader.

Het perceel bevindt zich op de hoogten van Eupen, aan de rand van het Hertogenwoud, en kijkt uit over de vallei van de Vesder. Het is toegankelijk via een secundaire weg die uitgeeft op een doodlopende straat, beschut voor de geluidshinder van de verafgelegen hoofdweg.

Het uitgestrekte vorm van het gebouw ligt parallel met de hellingen van het terrein en bepaalt de inrichting van de ruimtes. Aan de straatkant is een carportzone in het gebouw geïntegreerd, die naar de voordeur leidt, en die ook functies omvat zoals een buitenberging en een brandhoutberging.

De benedenverdieping van de woning bestaat uit woonruimtes, de ouderlijke suite en servicevoorzieningen (wasplaats, achterkeuken). De opdrachtgever wilde op langere termijn een “autonoom” gebruik van deze ruimte op de begane grond mogelijk maken, inclusief voor mensen met beperkte mobiliteit. In het begin van het gebouw bevinden zich de suite en de serviceruimtes die naar binnen zijn gekeerd, terwijl aan het uiteinde de woonkamer breed uitkijkt op het landschap. Dit schema herhaalt zich op de gedeeltelijk ondergrondse kelderverdieping met de ondergrondse technische ruimtes en de naar het bos gerichte kinderkamers.

Het principe wordt in de gevel vertaald door het gebruik van verticale, opengewerkte betimmering. Dichtbij de publieke of de naburige ruimte bedekt de betimmering ook de vensteropeningen als een soort van visuele filter. Er is ook een aangepast schuin gedeelte dat nieuwsgierige blikken tegenhoudt. Aan de andere kant wordt, waar de context zich ertoe leent, de betimmering afgewisseld met brede vensterramen. Deze aanpassing met een enkel materiaal maakt het gebouw homogeen, en accentueert sterk de doordachte morfologie.

NAAM VAN HET BUREAU Crahay&jamaigne TITEL Habitation « G » PROJECTLOCATIE Eupen REALISATIEDATUM VAN HET PROJECT Herfst 2016 OPDRACHTGEVER Niet vermeld WEBSITE ARCHITECTENBUREAU www.crahayjamaigne.com FOTO’S © Laurent Brandajs

Doorsnede

Architectenbureau aabeele - © Christophe Van Couteren

PUBLI-REDACTIONEEL

Bitumen dakbanen

De juiste keuze voor een betrouwbaar en duurzaam plat dak De keuze voor het juiste dichtingsmateriaal is van vitaal belang voor de levensduur van het dak! Bitumen werd reeds ruim voor onze jaartelling toegepast als afdichtingsmateriaal. De unieke eigenschappen, zoals duurzame waterdichting, uitstekende hechting en eenvoudige verwerking waren toen al bekend. In de loop van de tijd zijn deze eigenschappen door productontwikkeling steeds verder geoptimaliseerd. Bitumen dakbanen zijn zeker een logische keuze wanneer hoge en langdurige prestaties vereist zijn!

De meeste bitumen dakdichtingssystemen van voor de jaren ’80 bestonden nog uit zgn. geblazen bitumen gewapend met een inlage van viltkarton of glasvlies, en dit zowel voor de onderlaag als de toplaag. Door het beter isoleren sinds 1975 en het toepassen van lichtere constructies werden deze dakdichtingssystemen extra belast, met als gevolg een sterke vermindering van de levensduur van het platte dak van toen!

Het marktaandeel van de bitumen dakbanen in de Belgische markt van de platte daken bedraagt meer dan 65% en bitumen dakbanen behoren daarbij tot de meest toegepaste dakdichting. Bitumen platte daken hebben dan ook vele voordelen: een bewezen levensduur van meer dan 40 jaar maar die bij goed onderhoud kan oplopen tot 90 jaar, uitstekend bestand tegen temperatuurschommelingen, homogene en controleerbare naadverbinding, meestal tweelaagse uitvoering voor grotere zekerheid, toplaag van “4 mm” dikte, gemakkelijk te herstellen …

Bitumen dakbanen zijn eveneens perfect bruikbaar voor het opvangen en hergebruiken van regenwater.

Vanaf begin jaren ’80 kreeg men een beter inzicht in de werkingen waaraan een plat dak wordt blootgesteld. Sindsdien beschikken de Belgische fabrikanten over nieuwe aangepaste bitumen dakbanen die een economisch verantwoorde oplossing bieden aan voornoemde problemen. De ervaringen met deze nieuwe bitumen dakbanen zijn zeer positief en hebben geleid tot een sterk verlengde bewezen levensduur van het huidige bitumen plat dak!

Bitubel vzw Vereniging van Belgische fabrikanten van bitumen dakbanen (De Boer, Derbigum, Iko en Soprema). info@bitumeninfo.be www.bitumeninfo.be

31

32 MATERIAAL 32 TETIERE

Zonweringen en groendaken worden beeldbepalend De traditionele bestrijding van oververhitting gebeurt repressief.

Maar de preventieve aanpak maakt almaar meer opmars. In diverse gevallen gaat deze aanpak gepaard met een esthetische meerwaarde en kan hij tot opmerkelijke architecturale resultaten leiden.

TEKST: KOEN MORTELMANS

© Koen Mortelmans © Soprema

Vegetatiedak in openluchtmuseum Luostarinmäki in Turku (Finland).

M

aatregelen zoals airconditioning, ventilatie en betonkernactivering hebben dit met elkaar gemeen dat de overtollige warmte zich eerst in een gebouw kan opstapelen en daarna pas wordt weggewerkt.

Binnenzonwering houdt wel licht tegen, maar is slechts een beperkt hulpmiddel tegen de hitte, omdat die zich al in een gebouw bevindt wanneer ze op de binnenzonwering stuit. Groendaken en buitenzonwering daarentegen houden de hitte wel buiten.

Beide systemen hebben de voorbije twintig jaar een enorme groei en ontwikkeling gekend. Die ontwikkelingen leidden niet alleen tot betere technische prestaties, maar ook tot meer esthetische mogelijkheden.

Niet echt nieuw Groendaken zijn eigenlijk niets nieuws. In de oudheid golden de zogenaamde hangende tuinen van Babylon al als één van de Zeven Wereldwonderen. Ook later waren vegetatiedaken niet ongewoon.

Mooie voorbeelden uit het begin van de negentiende eeuw vind je in openluchtmuseum Luostarinmäki, in de vroegere Finse hoofdstad Turku.

De belangrijkste functie van de huidige Belgische groendaken was de buffering van regenwater. De aanleg van groendaken nam dan ook fors toe na een reeks overstromingen rond de voorbije eeuwwisseling.

Subsidies en –bijvoorbeeld in Antwerpen– wettelijke verplichtingen zijn belangrijke prikkels. Ook de creatie van groene biotopen in stedelijke omgevingen speelde mee in beleids- en vrijwillige keuzes. De warmteisolerende eigenschappen vormen een veeleer bijkomend voordeel.

33

34 MATERIAAL

Maar meer en meer begint het aspect architectuur door te wegen.

Dat is vooral te merken aan projecten waarbij alleen de zichtdaken als groendak worden aangelegd. Soms gaat die keuze hand in hand met functionele argumenten. Op een groendak kan je wel PV-panelen en zonneboilers plaatsen, maar regenwater dat door een groendak is gelopen, is niet geschikt voor sanitair gebruik.

Twintig jaar geleden waren groendaken vrij saai en zag je er vooral grasmatten of kruiden, die in sommige seizoenen grote leegtes lieten.

Stilaan gingen de fabrikanten uitgekiende combinaties van vooral sedums aanbieden, zodat hun groendaken niet alleen heel het jaar door een dichte begroeiing vertonen, maar ook met de seizoenen

afwisselende kleurencombinaties. In de verschuiving van functionaliteit naar esthetiek kadert ook de recentere en voorlopig nog erg bescheiden opmars van gevels afgewerkt met levend groen.

De doorbraak van buitenzonwering is een bijna logisch vervolg van de eerder ingezette toename van grote glaspartijen. Het glas zorgt in de winter voor warmtewinst en permanent voor daglichtwinst. Meer daglicht verhoogt ook het comfortgevoel. Maar er zijn ook nadelen. Daarbij niet alleen mogelijke oververhitting, maar ook storende reflecties en verkleuring van het interieur.

Š Soprema

Zichtdaken

Š Imperbel-Derbigum

Sedums voor een seizoenaal gevarieerd en kleurrijk groendak.

NATURALLY FEELING GOOD...

Panovista® Max De eerste doekzonwering voor glas-op-glas-hoekramen Het buitenzicht op het panorama blijft optimaal behouden: geen hinderlijke aluminium profielen of kabels.

Kast en zijgeleiders kunnen onzichtbaar weggewerkt worden.

Kortrijk - 126 Luik - 49

ARCHITECT @WORK BELGIUM

www.renson.be

focusarchi_NL_170x126_0417.indd 1

11/04/17 10:50

DOOR DE HOGE ISOLATIEWAARDE VAN PIR-HARDSCHUIM TE COMBINEREN MET DE FLEXIBILITEIT VAN MINERALE WOL, EFFENEN WE HET PAD OM JE RENOVATIEPROJECT EFFICIËNTER AAN TE PAKKEN.

Gedeclareerde

lambda waarde:

0,022

< going the extra mile for you

W/mK

UTHERM Wall flex

✔ Wall Flex = PIR-hardschuim met een laag minerale wol (eenzijdig)

✔ Sluit perfect aan tegen elke muur: geen luchtrotatie en windspoeling

✔ Minder energieverlies + hoge isolatiewaarde =

Dé isolatieplaat om spouwmuren te renoveren.

hoge thermische prestatie

✔ Hoge vochtbestendigheid van de minerale wol ✔ Diktes die voldoen aan de meest recente EPB-wetgeving #TheUnilinInsulationWay

170420_UNI_ADVUthermWallFlex.indd 1

28/04/17 10:51

35

© Renson

© Renson

36 MATERIAAL De buitenzonwering kan het gevelbeeld domineren.

gecomprimeerd, zodat die achter slag kunnen worden weggewerkt en onzichtbaar zijn wanneer de screens zijn ingetrokken. Daarmee spelen ze in op de minimalistische trend in de architectuur. Verder maken ingenieuze rail- en ritssystemen het nu mogelijk windvaste doekzonwering met grote oppervlakte aan te bieden en zijdelings intrekbare schermen voor deuren. En er zijn zelfs doekzonweringen voor hoekramen op de markt.

Vijftig tinten grijs Folies geen follie Een hitte- en UV-werende folie kan soelaas bieden. Die oplossing wordt vooral toegepast in bestaande gebouwen, omdat ze bijna geen ruimte nodig heeft en er ook geen ingrijpende werken nodig zijn. Maar folies hebben een esthetisch nadeel: naarmate de zontoetredingsfactor lager ligt houdt het glas de hitte beter buiten, maar krijgt het glas ook een onnatuurlijke tint. Dit nadeel wordt gedeeltelijk opgevangen door de ontwikkeling van elektrochroom glas. Daarin is langs de binnenzijde van het buitenblad een coating aangebracht, waarvan de zontoetredingsfactor elektrisch kan worden gemanipuleerd.

Buitenzonwering bestaat uit screens of lamellen. De fabrikanten van de screens hebben de architecturale mogelijkheden op twee manieren vergroot. Eerst hebben ze de kasten en geleiders voor de screens

De voorbije jaren verschoof de vraag in doekzonwering zich naar neutrale kleuren, metaaltinten en, net als bij buitenschrijnwerk, naar antraciet en grijsvarianten. Zelfs bij de horeca en winkels liep de belangstelling voor sterke kleuren terug. Sommige fabrikanten hebben zelfs hun kleurenaanbod behoorlijk ingekrompen.

Het puur esthetische gebruik van zonwering met lamellen uit zich onder meer in de plaatsing langs andere dan zonkanten van gebouwen of voor gevelpartijen zonder ramen. Het gebruik van verticale in plaats van horizontale lamellen is eveneens een esthetische keuze. Dynamische –mobiele– zonweringen hebben als belangrijkste voordeel dat in de winter en tussenseizoenen toch optimaal kan worden geprofiteerd van de warmte van de laagzittende zon.

PUBLI-REDACTIONEEL

Reynaers introduceert Verborgen Vleugel in nieuw MasterLine 8 raamsysteem MasterLine 8 combineert ongekende designmogelijkheden met hoogste prestaties De MasterLine 8 reeks van Reynaers Aluminium is het gloednieuwe en baanbrekende aluminium raamsysteem van de toekomst. De innovatieve MasterLine 8 ramen combineren een grote architecturale vrijheid met maximale aandacht voor comfort.

MasterLine 8 legt de nadruk op architecturale vrijheid en beantwoordt tegelijk aan de strengste eisen op het vlak van thermische isolatie en lucht- en waterdichtheid. Het MasterLine 8 gamma, dat bestaat in 3 designvarianten: ‘Functioneel’-strak, ‘Renaissance’-klassiek en ‘Deco’hedendaags, wordt vervolledigd met de komst van het Verborgen Vleugel profiel voor moderne bouwstijl. Hierdoor sluiten de MasterLine 8 profielen perfect aan bij ieders smaak en de stijl van elke woning.

MasterLine Verborgen Vleugel In deze uitvoering verdwijnt de opengaande vleugel volledig achter het kaderprofiel waardoor draai- of draaikipramen hetzelfde uitzicht krijgen als vaste ramen en de gevel een zeer strakke, moderne en vooral minimalistiche uitstraling krijgt.

Superieure prestaties MasterLine 8 is het raamsysteem van morgen. Het voldoet aan de strengste isolatie-eisen en is volledig afgesteld op de (ver)bouwnoden van hedendaagse bouwers en verbouwers. De nieuwe Verborgen Vleugel ramen worden net zoals de designvarianten Functioneel, Renaissance en Deco, beschikbaar in 3 isolatieniveaus: Standaard, High Insulation (Hi) en High Insulation Plus (Hi+), en zijn dus uitermate geschikt voor woningen met hoge isolatie-eisen, laag energieverbruik en zelfs passiefwoningen.

Inspiratieplatform voor architecten online Reynaers Aluminium lanceert op zijn website voor architecten een gloednieuw inspiratieplatform.

Blader door de projectdatabase en bekijk aantrekkelijke foto’s, projectinformatie en informatieve filmpjes. Laat je inspireren door de mogelijkheden en projectoplossingen op maat van Reynaers Aluminium.

Met MasterLine 8 lanceert Reynaers Aluminium een nieuwe generatie innovatieve ramen. Deze spelen perfect in op de actuele architectuurtrends met een maximale integratie van licht in de woning en de optimalisatie van het binnenklimaat. Hierdoor beantwoorden MasterLine ramen aan alle verwachtingen.

www.reynaers.be

37

38 PRIKKEL

DAG VAN DE RENOVATIE 11/06 van 10u tot 18u Wallonië en Brussel www.journeedelarenovation.be Voor deze gelegenheid openen een zestigtal recent gerenoveerde woningen en appartementen hun deuren voor iedereen, zowel het grote publiek als professionals. Voor deze 3e editie ligt het accent op de samenwerking tussen architecten en aannemers. Aannemers zullen renovatieprojecten in de stad of op het platteland presenteren die interessant kunnen zijn voor kandidaat-renoveerders.

THE WORLD OF CHARLES AND RAY EAMES Tot 28/05 C-mine Genk www.c-mine.be Na Zweden en Portugal verhuist de tentoonstelling, die in 2015 werd georganiseerd door het Londense Barbican Centre, nu naar het cultureel centrum C-Mine in Genk. U vindt er een overzicht van de verschillende domeinen waarbinnen Charles en Ray Eames actief zijn geweest: architectuur, meubelontwerp, maar ook fotografie, film enz. Aan de hand van persoonlijke brieven, foto’s, tekeningen, plannen, meubels, multimedia-installaties, projecties en lezingen krijgt u een indruk van hun blijvende invloed op het hedendaagse design.

Kaleidoscoop Alternatieve productiewijzen en materialen, kringloopeconomie, immersief design: concepten die hun sporen nalaten. Onder andere.

TEKST & SAMENSTELLING: CATHERINE CALLICO

GISEMENTS _ EBAUCHES POUR RECY K Tot 23/07 Iselp www.iselp.be

NENDO Van 21/05 tot 01/10 CID www.cid-grand-hornu.be Vier maanden lang organiseert het Japanse collectief nendo, onder leiding van Oki Sato, in de binnenruimtes van het CID (stallen, hooiopslagplaats, atrium, lampenmagazijn…) een grootschalige tentoonstelling waarvan de scenografie geïnspireerd is op de plaats. Met een aanpak die sinds het begin van de jaren 2000 de faam van de studio heeft gemaakt: nauwgezetheid, uitgepuurde lijnen, poëzie en humor. En dit zowel voor meubels, objecten, accessoires, tafelartikelen of architecturale inrichtingen.

Recy K is een productie-, uitwisselings- en opleidingscentrum waarvan de activiteiten gecentreerd zijn rond recycling en dat beheerd wordt door het agentschap Net Brussel. Het gebouw bevindt zich aan het kanaal in Anderlecht en werd ingehuldigd in 2016 na een renovatie door het architectenbureau Baneton-Garrino. De activiteiten van Recy K zijn gesteund op een sociale en circulaire economie, die de onderlinge relatie benadrukt tussen hulpbronnen, productie en afval. Naar aanleiding van een aanbesteding en vertrekkende vanaf deze diverse elementen werden drie kunstenaars uitgenodigd om drie permanente interventies op de site uit te voeren. Joachim Coucke, Adrien Tirtiaux en Thierry Verbeke werden gekozen omwille van hun aandacht voor context, materialen, productievoorwaarden en maatschappelijke betrekkingen.

RECHTS/AVERECHTS Tot 01/10 Design Museum Gent www.designmuseumgent.be Deze tentoonstelling markeert het tienjarig bestaan van de afstudeerrichting textielontwerp aan KASK / School of Arts. De open visie, eigen aan de opleiding, is de rode draad en confronteert werk van internationale kunstenaars met dat van alumni in een immersieve belevingstentoonstelling. De meeste werken van o.a. Petra Blaisse, Louise Bourgeois, Ronan & Erwan Bouroullec, ChevalierMasson, Berlinde De Bruyckere, Sonia Delaunay, Hella Jongerius, Muller Van Severen, Bertjan Pot en Rinus Van De Velde mogen worden aangeraakt of getest.

ISH EVENT 2017 - DESCO OFFLINE Tot 08/2017 Desco Wijnegem www.desco.be Op de ISH beurs te Frankfurt stelden alle grote spelers hun nieuwste uitvindingen, trends en technieken voor. De desco-productspecialisten waren ter plaatse.

Hun indrukken worden getoond tijdens het ‘descooffline’ ISH event met vernissage op 22 juni 2017 en doorlopende tentoonstelling tot augustus 2017 te desco Wijnegem. Tijdens dit event gaat desco offline wat wil zeggen dat je persoonlijk wordt ondergedompeld in de sfeer van nordic nature, romantic revival, retro chique, urban jungle en color code.

KRINGLOOPECONOMIE EN OMKEERBAARHEID VAN GEBOUWEN 09/06 van 9u tot 16.30u Leefmilieu Brussel - Site van Thurn en Taxis www.environnement.brussels Tijdens dit seminar dat georganiseerd wordt door Brussel Leefmilieu zullen de belangrijkste concepten en uitdagingen van de kringloopeconomie uiteengezet worden aan de hand van concrete voorbeelden uit de bouwsector. We vertrekken van enkele essentiële vragen: Waarom deze verandering van economisch model? Hoe kan het geïntegreerd worden in het hart van het bouwproces? Hoe kan de reconversie van gebouwen geanticipeerd worden om de productie van afval, het gebruik van hulpbronnen en de toekomstige kosten zoveel mogelijk te beperken?

Elders Mutations-Créations / Imprimer le monde tot 19/06, Galerie 4 - Centre Pompidou, Parijs www.centrepompidou.fr

Popcorn tot 17/09, MAM, Saint-Etienne www.mam-st-etienne.fr

WORKSHOP - TERRITORIES OF FAITH: RELIGION, URBAN PLANNING AND DEMOGRAPHIC CHANGE IN POST-WAR EUROPE, 1945–1975

Architecture of Appropriation

03-04/07 van 9u tot 18u KU Leuven en KADOC www.arch.kuleuven.be/english/calendar/territories-of-faith

tot 25/06, Het Nieuwe Instituut, Rotterdam,

In de aanloop van de uitgave van een boek over dit onderwerp zal deze internationale workshop thema’s behandelen als religie, de stad, planning en demografische veranderingen in het naoorlogse Europa. Er zal voornamelijk worden ingegaan op de explosie van religieuze infrastructuur in Europa tussen 1945 en 1975 alsook op de invloed ervan op de steden en hun inwoners.

Full House. Design by Stefan Diez

www.hetnieuweinstituut.nl

tot 11/06, Museum voor Toegepaste Kunst, Keulen www.museenkoeln.de/museum-fuer-angewandte-kunst

Young Swedish design 2017 tot 09/07, ArkDes, Stockholm www.arkdes.se

Mobile architecture. Yona Friedman van 23/06 tot 24/09, Maxxi, Rome www.fondazionemaxxi.it

Imagine Moscow. Drawing on rarely seen material, Imagine Moscow presents an idealistic vision of the Soviet capital that was never realised tot 15/06, Design Museum, Londen www.designmuseum.org

39

40 MATERIAAL

Van Rixensart tot Dinant of Namen zijn de uitdagingen dezelfde in Wallonië: verdichten, inspelen op de demografische schokken, stedelijke wildgroei voorkomen.

Waalse stedenbouw op

nieuwe wegen © Ph. G.

Op 1 juni wordt de nieuwe CoDTwetgeving van kracht die de ruimtelijke ordening in Wallonië ingrijpend zal wijzigen. Focus Archi zet de voornaamste doelstellingen en maatregelen nog even op een rijtje.

TEKST: PHILIPPE GOLARD

«

Laat deze materie niet terechtkomen in de handen van

advocaten», zo werd bij wijze van boutade gezegd op de ronde tafel na de bekendmaking eind maart in Bergen van de ‘Code de développement territorial’ (CoDT). De nieuwe wetgeving werd er voor een publiek van architecten, stedenbouwkundigen en professionals ontvouwd door Waals minister Carlo Di Antonio (cdH), bevoegd voor ruimtelijke ordening. De avond was mee georganiseerd door de Faculteit architectuur en stedenbouw van UMons en het ‘Maison de l’urbanisme Hainaut’. Vanaf 1 juni wordt de CoDT officieel van kracht.

De drie gewesten veranderen van koers In Brussel wordt momenteel de laatste hand gelegd aan het Brussels Wetboek voor Ruimtelijke Ordening (BWRO)1. Wallonië heeft sinds 1999 de ‘Code wallon de l’aménagement du territoire, de l’urbanisme et de l’énergie’ (Cwatupe). «Deze tekst is 18 jaar oud, het gebeurt niet vaak dat een decreet zo lang bestaat zonder te worden bijgewerkt», zegt de Waalse minister.

De bestaande wetgeving heeft zijn beste tijd gehad. Tijdens de legislatuur 2009-2014 had de Waalse overheid al een eerste versie van het CoDT uitgewerkt. Die wordt nu uitgebreid door de huidige regering Magnette-Prévot (PS-cdH) die nog tot 2019 aan het bewind is.

Na talloze vergaderingen, debatten en uitwisseling van standpunten tussen alle betrokken partijen (administraties, architecten, orde van architecten2, stedenbouwkundigen, notarissen, bouwsector, vastgoedontwikkelaars, juristen, enz.) heeft het kabinet Di Antonio tot 150 van de 480 artikels van het CoDT-ontwerp gewij-

zigd. Dat voorbereidende werk is in de zomer 2016 uitgemond in een decreet, «een werkbare consensustekst die een toolkit vormt met een reeks leidraden die als ondersteuning dienen voor geplande projecten op het terrein.» De uitvoeringsbesluiten zijn eind vorig jaar in alle discretie goedgekeurd.

Voornaamste vernieuwingen van de CoDT 1. Strikte termijnen. Nieuwe filosofie: wanneer de in de CoDT bepaalde termijnen verstrijken zonder beslissing, verliest de lokale overheid haar bevoegdheid en neemt de gewestelijk ambtenaar het dossier over. Zijn advies zal doorslaggevend zijn.

2. Soepelheid. In tegenstelling tot vroeger kent de nieuwe wet een richtinggevende waarde toe aan een reeks criteria. Afwijkingen en vrijstellingen zijn mogelijk mits ze gestaafd worden. «Een gemeente moet kunnen zeggen: voor deze zaken gelden vaste regels (aspecten die ze essentieel acht), voor die zijn de bepalingen richtinggevend.»

3. Oprichting van een ‘zone à enjeu communal’ (ZEC). Hierdoor kan een gemeente het initiatief nemen om het gewestplan te wijzigen (> verdichting van de stadscentra).

4. De sanering vergemakkelijken van ‘sites à réhabiliter’ (SAR).

Wallonië telt duizenden te saneren sites. Het Waals Gewest is van plan hier werk van te maken.

Vlaanderen: betonstop

In december 2016 heeft de regering Bourgeois een akkoord bereikt over een nieuw beleidsplan voor de ruimtelijke ordening in Vlaanderen, onder de noemer ‘betonstop’. De Vlaamse overheid wil een einde maken aan de stedenbouwkundige wanorde door dichter te gaan bouwen.

Nieuwe woningen en bedrijfsgebouwen zullen geconcentreerd worden op 24.000 van de momenteel voor bebouwing bestemde 72.000 ha. Het plan zal geleidelijk in werking treden waardoor de inname van ruimte vanaf 2025 beperkt wordt tot 3 ha/dag. Vanaf 2040 zal geen enkele bijkomende ruimte meer mogen worden bebouwd. Voor eigenaars die hun bouwgrond zien veranderen in natuurgebied, zal een oplossing worden gezocht door een systeem van grondruil.

5. Gezamenlijke procedures.

6. Milieu-informatie. Vereenvoudigde procedure en nieuwe categorie (bekendmaking van projecten).

7. Stedenbouwkundige overtredingen. Verjaringstermijn en amnestie > kleinere werken uitgevoerd zonder vergunning.

• De 10 voornaamste maatregelen van

•

•

de CoDT > http://spw.wallonie.be CoDT-opleidingen van de Unie van Waalse steden en gemeenten > http://www.uvcw.be Direction générale Administration régionale Aménagement du Territoire > http://spw.wallonie.be/dgo4/

(1) https://urbanisme.irisnet.be | (2) Archinews 13, pp.20-24: kritische bijdrage van consultant-architect V. Cremasco en open brief van 7/2 waarin vragen worden gesteld over de gevolgen van de uitvoeringsbesluiten van de CoDT voor architecten en opdrachtgevers.

PUBLI-REDACTIONEEL

Holcim België lanceert een nieuw platform www.arteviabelgium.be voor de promotie van haar gamma sierbeton Artevia.

Artevia. Het sierbetonmerk van de groep LafargeHolcim Het betongamma Artevia is een gamma sierbeton dat geschikt is voor al uw projecten! Dit gamma werd ontworpen om eigenaars, architecten, ontwerpers en vaklui te helpen om ruimtes te creëren die tegelijkertijd functioneel en elegant zijn. Artevia is een gamma decoratief beton dat werd ontwikkeld om uw binnen- en buitenruimtes in de kijker te zetten en dat erkend wordt voor zijn resistentie, zijn duurzaamheid en zijn onderhoudsgemak. Artevia is een globaal merk dat constant herbekeken wordt door onze R&D teams om steeds in lijn te blijven met de tendensen en de bestaande noden.

Granuroc – het eerste gamma op www.arteviabelgium.be Granuroc is het gedeactiveerd beton dat van uw project een unieke plaats maakt. Granuroc is beton bestemd om ‘gedeactiveerd’ te worden aan het oppervlak (uitgewassen onder hoge druk) voor de realisatie van decoratieve oppervlakken. Granuroc wordt doorgaans geproduceerd met kleurstoffen in de massa en gekleurde granulaten. Dankzij de combinatie hiervan kan een brede waaier van kleuren en texturen gerealiseerd worden om de verbeelding de vrije loop te laten.

Granuroc is de ideale oplossing om paden, wegen en leefruimtes, zowel binnen als buiten, een hedendaagse en klassieke stijl te geven.

Ontdek nu al alle mogelijkheden met ons gamma gedeactiveerd beton, Granuroc. Binnenkort zullen andere siergamma’s beschikbaar zijn op www.arteviabelgium.be.

Toekomstige ontwikkelingen We wensen dat dit platform als inspiratie dient voor eigenaars, architecten, ontwerpers en vaklui. Het gamma zal stap voor stap uitgebreid worden en gerealiseerde projecten zullen evenwel gedeeld worden op het platform. Holcim wenst op deze manier een netwerk te creëren van architecten en plaatsers om de eindklant beter van dienst te zijn voor de creatie van hun droomprojecten. De plaatsers zullen gevormd worden tijdens de Holcim Academies om een uitstekend resultaat te verzekeren.

www.arteviabelgium.be

Laat u inspireren door onze esthetische betonsoorten voor uw projecten...

41

42 PRIKKEL

DE LUWTEPLEK - EEN RUIMTELIJK ONDERZOEK NAAR STILTE, RUST EN VERSTILLING IN DE STAD Geert Peymen & Pleuntje Jellema, foto’s Annabelle Stampaert Peymenjellema, 25 € De auteurs onderzochten de ruimtelijke parameters van de stad met het oog op de plekken van stilte, vrede en rust, geclassificeerd volgens termen als gesloten, poreus, gecontrasteerd, significant, relationeel en onaangepast.

Dit handboek is bestemd voor planners, beslissers, stedenbouwkundigen en al wie interesse heeft voor de stad van morgen. Naarmate het stadsweefsel dichter wordt, is er dringend nood aan het ontwikkelen van steden met bijzondere aandacht voor het creëren van zones van rust.

ARCHITECTURE PAYSAGERE Tim Richardson Dunod Edition, 39 € Aan de hand van de notitieboekjes, schetsen en fotomontages van meer dan 40 befaamde landschapsarchitecten en designers licht het boek toe hoe de mooiste tuinen, landschappen en openluchtruimtes in heel de wereld werden ontworpen.

Het is een echte bron van inspiratie voor architecten en landschapsarchitecten, professionals en studenten.

Met werk van onder meer de volgende studio’s: I&J Bannerman, Prabhakar B. Bhagwat, Cao/Perrot, Fernando Caruncho, Monika Gora, Ocker design. Edward Hutchison, Mikyoung Kim, Sarah Price. SLA, Ken Smith…

Lezen!

Openbare ruimte, stadsplanning, stadsethiek: de stad als plaats van macht, burgerschap en architecturale expressie doet veel inkt vloeien.

TEKST & SAMENSTELLING: CATHERINE CALLICO

OBJETS IMMANENTS Nicolas Dorval-Bory, Cédric Libert, Flavien Menu en Philippe Potié BlackWhiteRainbowProductions, 25 € Uitgangspunt van dit onderzoek door Cédric Libert zijn drie gevonden objecten, wisselvalligheden van de geschiedenis.

Inhoud: het landschap in de architecturale zin van het woord. Enerzijds van het grondgebied bestaande uit steden, dorpen en gehuchten, akkers, bossen en meren.

Anderzijds van de architectuur, rechtstreeks gelinkt aan de bewoonde vorm en de contouren van de ruimte.

De gepresenteerde projecten - van het viaduct van de zweeftrein in het noorden van Orléans via de Tempelhofluchthaven in Berlijn tot de Vassivière-dam in Limousin - onderzoeken aan de hand van grootschalige infrastructuur drie vormen van bewoonbare omstandigheden. En op basis daarvan hoe de mens zijn eigen omgeving verandert.

ORNAMENT IS CRIME: MODERNIST ARCHITECTURE Matt Gibberd, Albert Hill Phaidon, 39,95 € Het werk stelt vragen bij de modernistische architectuur, overstijgt haar historisch kader, maar brengt haar ook hulde. Aan de hand van de werken van meesters van het genre (Le Corbusier, Mies van der Rohe, Walter Gropius...) en andere vooraanstaande architecten uit de 21e eeuw die getuigen van de overheersende invloed die de eerstgenoemden nog steeds uitoefenen op de hedendaagse architectuur.

VOCABULAIRE DE GEOMETRIE POUR L’ARCHITECTURE Pascal Terracol Presses de L’Ecole nationale des Ponts et Chaussées, 45 € Reeds drie decennia zorgen informaticamiddelen voor een radicale reorganisatie en optimalisatie van de ontwerp- en productieprocessen. In het tijdperk van de digitale maturatie, BIM, parametrische modellering en 3D-printen krijgt de descriptieve en analytische geometrie een volwaardige plaats in de architecturale conceptieprocessen, via een waaier van gespecialiseerde mathematische kennis voor architecten. Onmisbare begrippen om de modaliteiten van de hedendaagse architecturale creatie te benaderen.

WONEN IN DE 21STE EEUW: NAAR EEN HEDENDAAGS UTOPIA Peter Camp Acco Uitgeverij B.V., 59 € Dit werk van de socioloog Peter Camp gaat dieper in op de huidige coöperatieve levensvormen die steeds meer voorkomen en aangepast zijn aan verschillende profielen (nieuwkomers, vrijgezellen, jonge gezinnen, ouderen enz.) en generaties. Zowel in België als in Nederland. Dit praktische boek richt zich tot de geïnteresseerden - beslissers, stedenbouwkundigen, architecten, studenten enz. - en (toekomstige) spelers inzake coöperatieve levensvormen, die creatieve oplossingen willen ontwikkelen en informatie zoeken over actuele interessante initiatieven en reflecties.

En ook…

Adolf De Meyer, Bruxelles architecture.

17 promenades pour découvrir l’architecture de Bruxelles, Mardaga, coll. Archivilles. www.editionsmardaga.com, 29 €

Joëlle Delacroix, Joan Lambert, Simonot, Informatique : les fondamentaux de la programmation, des bases de données et de l’architecture de l’ordinateur.

Dunod, www.dunod.com, 29 €

ETHICS OF THE URBAN THE CITY AND THE SPACES OF THE POLITICAL Onder leiding van Mohsen Mostafavi Lars Müller Publishers, 35 €

WHAT HAPPENED TO MY BUILDINGS MET MARLIES ROHMER LEREN VAN 30 JAAR ARCHITECTUUR Hilde de Haan, Jolanda Keesom Nai010 Uitgevers/Publishers, NL, 39,95 € Dertig jaar na de bouw van 25 gebouwen beslisten de architecten van het bureau Marlies Rohmer om zich ter plaatse een idee te vormen van de ontwikkeling van de projecten in de loop der jaren, of ze voldoen aan de verwachtingen van de bewoners en gebruikers en van de essentiële elementen in de architectuur. De auteurs de Haan en Keesom plaatsten de lessen die ze uit deze ervaring geleerd hebben in een ruimer kader van bouwen en leven in de stad. En dit aan de hand van criteria zoals het milieu, de gevelmaterialen, de aandacht voor de binnen- of buitenruimtes, de rol van de regelgeving enz.

De stedelijke openbare ruimte, een gebied van macht en identiteit, is waar de hedendaagse problematieken, met name in verband met habitat, klimaat en armoede, worden aangepakt.

Vertrekkende van het postulaat dat ze gevormd wordt door de mensen die er leven en door het verleden van de stad brengt het werk experten uit verschillende domeinen (geschiedenis, sociologie, kunst, politieke theorie, planning, rechten, design enz.) samen om heel de complexiteit ervan te benadrukken.

Fiona Meadows (Direction), Habiter le temporaire. La nouvelle Maison des jours meilleurs, Editions Alternatives. www.editionsalternatives.com, 25 €

Aaron Betsky, Architecture Matters, Thames & Hudson. www.thamesandhudson.com, 15 €

101 Danish Design Icons. A fascinating design bible, Hatje Cantz. www.hatjecantz.de, 39,80 €

Martine Bouchier, L’art n’est pas l’architecture. Hiérarchie, synthèse, destruction, Archibooks. www.archibooks.com, 18 €

Diana Alvarez-Marin, Dieter Dietz, Matthias Michel, Daniel Zamarbide, All about space. Volume 2, Park Books. www.park-books.com, 38 €

Andrea Bassi, Materia, Infolio. www.infolio.ch, 21 €

43

44 TRAVEL

Wie houdt van thematische wandelingen rond Art Deco-architectuur is in Miami op de perfecte plaats.

Miami

Smeltkroes van architectuur De architecturale inslag van Miami in één zin beschrijven, is haast onmogelijk.

De stijlen die de flamboyante kuststad in zuidoostelijk Florida etaleert, variëren van strakke wolkenkrabbers over kleurrijke gebouwen die de LatijnsAmerikaanse levensstijl accentueren tot Art Deco in het South Beach-district.

TEKST: PASCAL DEWULF | FOTO’S: ANJA VAN DER BORGHT

W

ie Miami zegt, denkt gelijk aan Art Deco; omnipresent in South Beach, de toeristische trekpleister bij uitstek.

Het is dan ook bijna standaard dat vakantiegangers terugkomen met spannende verhalen over de prachtige Art Deco bouwsels die ze er zagen.

Het dient gezegd, South Beach en bij uitbreiding Miami Beach wordt voornamelijk gedomineerd door deze architectuur. Het Art Deco-district zit ruwweg geprangd tussen de Atlantische Oceaan, Alton Road en Dade boulevard. Wie de kustlijn van Miami volgt vanuit South Beach is getuige van Tropical Deco, een mix aan regionale invloeden (de oceaan, wuivende palmen en cruiseschepen) en Art Deco. Een klassieker op dat vlak is The Park Central Hotel (640, Ocean Drive) dat in 1937 werd ontworpen door de beroemde architect Henry Hohauser. Het hotel wordt ook wel eens ‘het blauwe juweel’ genoemd vanwege zijn azuurblauwe belijningen die door de verlichting ‘s avonds nog worden versterkt. Ooit flaneerden beroemdheden als Clark Gable en Rita Hayworth in de lobby van dit hotel. Nog zo’n klassieker van Hohauser is ‘The Colony Hotel’ dat Hohauser in 1935 ontwierp. Ook hier geven de kleurige neonlichten het hotel ‘s nachts een erg bijzonder aanzien.

Spaanse invloeden Het is echter niet alles Art Deco wat de klok slaat in Miami. Wie op South Beach verder rond kijkt, vindt nog twee andere stijlen die typerend zijn: Mediterranean Revival en Miami Modern (MiMo). De eerste stijl refereert naar oude Spaanse, koloniale villa’s met muren in pleisterwerk, roodkleurige tegels en prominente patio’s die uiteraard een historisch gevolg zijn van de Spaanse bezetting in een ver verleden. Het Angler’s Boutique Resort, een hotel op Washington Avenue, is daarvan alvast een perfect voorbeeld. Ook het voormalige huis van Gianni Versace, Casa Casuarina, is een typisch voorbeeld van deze bouwstijl.

Neobarok En dan is er een minstens even intrigerende architecturale stroming die Miami mee vorm heeft gegeven, MiMo, hetgeen staat voor Miami Modern. Karakteristiek zijn de levendige, haast theatrale (interieur)stijlen met niervormige zwembaden, muurmozaïeken, gebogen sofa’s, bont en dierenprints en een architecturale insteek die veel dynamiek creëert in en rond de gebouwen en waarvan architect Morris Lapidus zowat de zielevader was. Creaties van hem zijn onder andere het Fontainebleau Hotel of ook het Eden Roc Hotel. Ook de na-oorlogse motels in de Upper East Side langsheen Biscayne Boulevard ten noorden van Design District tot aan Miami Shores, behoren tot deze architecturale stroming.

Mysterie Miami heeft architecturaal ook een aantal excentrieke dingen op het menu met heel specifieke bouwmaterialen die zelfs vandaag niet meer in gebruik zijn, denk daarbij aan koraalrots. Een typisch voorbeeld daarvan is Miami Beach Coral House (900, Collins Avenue) in South

Een Art Deco klassieker is ‘The Colony Hotel’ dat Henry Hohauser in 1935 ontwierp.

Beach dat in 1916 werd gebouwd. Ook de Venetian Pool (2701 De Soto Blvd, Coral Gables) in Greater Miami past in dat plaatje. Zoals de benaming het zegt, vind je er een Venetiaans zwembad dat gevuld is met zowat drie miljoen bronwater. De plek is een overblijfsel van een oude koraalrotsgroeve. Veel van de koraalrots die er werd gewonnen, werd gebruikt in aanpalende gebouwen. Waar vandaag het Venetiaanse zwembad prijkt, was het ooit de bedoeling om een casino te bouwen.

Dat ging echter niet door en de beschikbare koraalrots werd gebruikt voor de torens en bruggen die het opulente zwembad flankeren. Voor wie niet genoeg krijgt van koraal is er ook Coral Castle, een intrigerend bouwsel gemaakt door een man die verteerd door liefdesverdriet voor zijn overleden verloofde dit monument uit massieve stukken koraalrots neerpootte. Edward Leedskalnin deed er meer dan achtentwintig jaar over om het te bouwen met zowat elfhonderd ton koraal(rots).

Het hotel Room Mate Waldorf Towers bij Miami Beach past perfect in het rijtje kleurrijke Art Deco gebouwen.

het gelijkvloers die hen vervolgens met auto en al tot bij hun flat brengt waar ze hun wagen in de garage kunnen parkeren en vervolgens zo hun woonst binnenstappen. Dat komt uiteraard met een prijskaartje. De woonunits kosten tussen de vier miljoen en tweeëndertig miljoen dollar.

Architectuur in Miami is grenzeloos, zoveel is duidelijk.

De Porsche Design Tower is een pareltje van modernistische architectuur. Deze überluxueuze residentiële wolkenkrabber bij Sunny Isles Beach werd ontworpen door Porsche Design Studio.

Wie Miami zegt, kan uiteraard niet om de roemruchte serie Miami Vice heen. Architecturaal gezien, bracht de serie, gewild of niet, ook de architectuur van de stad voor het voetlicht, in het bijzonder van de Miami Beach School of Architecture. Het Atlantic Condominium dat in de opening credits van de serie te zien was, werd ontwikkeld door Arquitectonica, een architectuurfirma uit Miami. Het is architectuur geïnspireerd op grootstedelijke moderniteit met tegelijkertijd een flinke knipoog naar het maritieme karakter van Miami. Daar zou het niet bij blijven want heel wat internationale ‘starchitecten’ streken er neer om ook hun stempel op de stad te drukken: wijlen Zaha Hadid (het zestig verdiepingen tellende gebouw aan 1000, Biscayne Boulevard), Bjarke Ingels Group (de Grove bij Grand Bay in Coconut Grove) maar ook Foster + Partners, Rem Koolhaas en Frank Gehry die onder andere verantwoordelijk was voor de renovatie van de modernistische Bacardi Building.

© Foto Courtesy of Porsche

Miami Vice

Een minstens even intrigerende architecturale stroming die Miami mee vorm heeft gegeven is MiMo, hetgeen staat voor Miami Modern.

Garagebox op de zestigste verdieping Ook de Porsche Design Tower is een pareltje van modernistische

architectuur. Deze überluxueuze residentiële wolkenkrabber bij Sunny Isles Beach werd ontworpen door Porsche Design Studio. Met een hoogte van bijna tweehonderd meter en zestig verdiepingen wordt het gelijk één van de hoogste gebouwen in Sunny Isles Beach. Het is vooral uniek door zijn robotgestuurde parking die eigenaars van de flats toelaat om hun wagens via een liftsysteem vlakbij hun woonruimte te parkeren. Wanneer ze thuiskomen, rijden eigenaars gewoon de lift in op

45

46 TETIERE 46 ZOOM © D.R.

Het MAD, zicht van op het nieuw ingerichte terras op de plaats van een oud zadeldak.

Omgeleide architectuur Een architectuur die haar grondstoffen in vraag stelt en werkt met (buiten)gewone materialen.

et de opening van MAD BRUSSELS op 21 april 2017 heeft Brussel er een nieuwe culturele hotspot bijgekregen. Dit nieuwe centrum voor mode en design is in feite het resultaat van de samenvoeging van meerdere bestaande gebouwen. De architecten van V+ (Vers plus de bien-être) en de designers van ROTOR hebben er bewust voor gekozen drie gebouwen uit verschillende periodes en stijlen te behouden en hun sterke punten te combineren in een bijzondere architectuur die

mijlenver verwijderd is van het tabula rasa van het modernisme, maar integendeel radicaal inzet op hergebruik (zie inzet).

Die ingesteldheid om ‘te werken met’ en ‘op basis van’ is het uitgangspunt van een architecturale benadering die zowat overal in de wereld meer en meer aanhangers vindt. Het betreft zowel het gebruik van de ter plaatse beschikbare materialen (afhankelijk van de locatie en de geografische ligging) als het werken met goedkope of gerecupereerde materialen.

MAD BRUSSELS

© D.R.

M

TEKST: LAURE EGGERICX

Dit huis van de mode en het design, gevestigd in volle stadscentrum, vervult een brugfunctie tussen twee wijken en groepeert verschillende bestaande gebouwen. Deze scharnier- en verbindingsfunctie tussen heterogene elementen is mogelijk gemaakt dankzij een aantal gerichte interventies die ook afbraak en nieuwbouw inhielden, zoals het grote volume dat bovenop het gebouw aan de Nieuwe Graanmarkt is geplaatst of het grote dakterras langs de kant van de Papenvest. De circulatiewegen zijn volledig herdacht om een vlotte doorgang mogelijk te maken van de ene naar de andere kant van het huizenblok. Die geest van openheid vertaalt zich in een grote transparantie en vloeiende vormen die elkaar overlappen of boven elkaar geplaatst zijn volgens de bestemmingen (met het onthaal op de benedenverdieping en de kantoren, polyvalente werkruimtes en vergaderzalen op de verdiepingen). Binnenin vloeit deze bijzondere continuïteit voort uit een volledig witte maar genuanceerde bekleding.

Het gaat geenszins om een uniform wit maar om een indrukwekkende catalogus van materialen, afkomstig uit de geschiedenis van de ruimtes of aangebracht door ROTOR met als leidende gedachte een harmonie te creëren op basis van een accumulatie aan heterogene elementen.

Naast of achter elkaar vinden we Carraramarmer, Pirelli in metrostijl, met sjablonen versierd hout, geverfde bakstenen, granito en gelakt metaal (zoals in de schroefvormige sculptuur van de buitentrap). De ruimte, die in zich de lagen van zijn geschiedenis en zijn metamorfoses draagt, bevestigt duidelijk zijn nieuwe verankering in de artistieke creatie, en dat dankzij een architectuur die resoluut kiest voor hergebruik.

47

Foto’s : Philippe SAMYN and PARTNERS architects & engineers, LEAD and DESIGN PARTNER. With Studio Valle Progettazioni architects, Buro Happold engineers.

48 TETIERE 48 ZOOM De patchworkgevel van het Europagebouw is samengesteld uit gerecupereerde raamkozijnen uit de verschillende lidstaten van de Europese Unie.

Toegankelijkheid Een van de bekendste en meest verrassende voorbeelden van de laatste jaren is waarschijnlijk de kathedraal van Christchurch in Nieuw-Zeeland, die in 2013 in karton gerealiseerd werd door Shigeru Ban ter vervanging van de kerk die twee jaar eerder door een aardbeving was verwoest. Deze architect, die gekend is om zijn tijdelijke constructies in rampgebieden, heeft een gebouw neergezet dat plaats biedt aan 700 personen en waarvan de dragende structuur volledig gevormd wordt door dikke kartonnen buizen. Een sterk staaltje ‘out of the box’ denken van een architect die intussen in 2014 de Pritzker-prijs voor architectuur in ontvangst mocht nemen. Dit originele gebruik van materialen zien we in talrijke projecten van Rusland tot de Verenigde Staten, maar ook in België. Uitgaand van dezelfde idee van toegankelijkheid gekoppeld aan duurzaamheid werkt de Russische architect Alexander Brodsky met ‘afvalmateriaal’ en gerecupereerde materialen om nieuwe ruimtes te creëren. Een voorbeeld zijn de ecologische paviljoenen waaronder een ‘paviljoen voor de vodkaceremonie’ dat hij gebouwd heeft met houten vensters uit een vroegere textielfabriek in Moskou.

De raamkozijnen van het Europagebouw en die van het Résidence Palace naast elkaar.

Symbolisme Deze idee is op symbolische wijze aanwezig in het Europagebouw, de nieuwe zetel van de Europese Raad en de Raad van de EU waaraan het team van architect Philippe Samyn een tiental jaar gewerkt heeft en dat begin dit jaar in gebruik is genomen. De patchworkgevel bestaat uit hergebruikte houten raamkozijnen afkomstig uit de verschillende lidstaten van de Unie. Dit kantwerk van hout is het zinnebeeld van Europa zelf dat gevormd wordt door een vereniging van staten die elk hun specifieke kenmerken hebben. Dit patchwork is slechts de buitenste laag van het gebouw, het omhulsel dat men ziet van op straat. Zoals de

Ontdek ons elegant design dat perfect bij jouw stijl past.

Laat je inspireren of vraag advies aan een gespecialiseerde BTicino installateur, die zet altijd de juiste schakelaar op de juiste plaats. Ontdek al onze slimme oplossingen of maak een afspraak met een BTicino installateur op www.BTicino.be.

49

© Filip Dujardin

50 ZOOM E-Bib, De nieuwe bibliotheek van Sint-Pieters-Woluwe ontworpen in 2015 door het architectenbureau Plusoffice. De conferentiezaal is bekleed met plafondroosters van Jules Wabbes die afkomstig zijn van de gesloopte hoofdzetel van BNP Paribas aan de Warandeberg.

ontwerpers schreven, is dit slechts «een gordijn waarachter de grote glazen bol van de conferentiezalen verschijnt of verdwijnt».

In structureel opzicht wordt het gebouw gedragen door een tweede gevel van glas en staal die voor soliditeit zorgt en de binnenruimtes beveiligt. Symbolisch kan men deze gevel op twee manieren lezen: «het beeld van een haast extravagant patchwork dat de kracht vertaalt van de typologische, constructieve en ambachtelijke erfenissen van het oude Europa, terwijl zijn strikte structurele ordening de belasting van de recyclage opvangt, orde brengt in de poëzie van het hergebruik en perspectieven opent voor een architectuur die zich niet alleen beroept op het historische erfgoed of op state-of-the-art techniek maar die ook eisen stelt aan onze ecologische verantwoordelijkheid.” (1)

Hergebruik Hergebruik is zo oud is als de mens zelf. Ruïnes hebben altijd al gediend als bouwmateriaal voor nieuwe constructies. Denken we maar aan het Antieke Rome waar «tout est alluvion et illusion» om de woorden van Julien Gracq te citeren. Of dichter bij ons, de KVS in Brussel gevestigd in een oud stapelhuis of de kapel van Ronchamp die Le Corbusier bouwde met stenen van de oude kapel die verwoest werd tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Dezelfde filosofie heeft ook geleid tot de oprichting van het Brusselse collectief ROTOR. Deze organisatie heeft een

(1) Jean Attali - Philippe Samyn in Elements Europa, Bruxelles, Racine, 2016.

All-in-one ventilatietoestel LWZ 504

Multitalent voor ventilatie, verwarming, koeling en warm water aantal creatieve strategieën geformuleerd wat betreft keuze van middelen, hergebruik van materialen, vermindering van de afvalberg en kringloopeconomie. Het resultaat daarvan is te zien in de talrijke architectuur- en interieurinrichtingsprojecten waaraan het collectief heeft meegewerkt, zoals het MAD. Andere voorbeelden zijn de nieuwe bibliotheek van Sint-PietersWoluwe, de boekhandel LivreBook (waarvan de muurpanelen elementen zijn van het verlaagde plafond van de Generale Bank terwijl het behangpapier gesneden is uit een oud decor van de Muntschouwburg) en de vroegere slachthuizen van Bomel.

Bij dat laatste renovatieproject met laag energieverbruik is de buitenmantel van het gebouw behouden terwijl de inrichting van het interieur is uitgevoerd met een maximaal gebruik van recuperatiematerialen. Die zijn afkomstig van diverse plaatsen zoals de vroegere universitaire gebouwen van Val Benoit in Luik of de afgebroken hoofdzetel van de Generale Bank in Brussel. Het café-restaurant van Bomel is opgebouwd met elementen van de cafetaria die eind jaren ‘70 werd ontworpen door Christophe Gevers.

› Inverter lucht | waterwarmtepomp – COP 3,7 bij A2/W35 › Ventilatiesysteem D › Energielabel A++ voor verwarming A voor warm water (XL)

www.stiebel-eltron.be

Het MAD, een witte ruimte die de nuances van de materialen draagt en de merktekens van de geschiedenis van de verschillende gebouwen waaruit het bestaat.

GEEF UW MENING EN WIN EEN SMARTWATCH*

Stuur een mail naar contact@focusarchi.be om de enquête online te ontvangen of Stuur ons de enquête terug per post naar het opgegeven adres.

SUCCES!

*met een waarde van € 300. Reglement op www.focusarchi.be. De enquête is gereserveerd voor de architecten.

© D.R.

NEEM DEEL AAN DE ENQUÊTE VAN FOCUS ARCHI

51

52 TETIERE 52 ZOOM

© Jean-Pierre Ruelle

Espace Greisch. Het Centre d’Art contemporain du Luxembourg belge is gevestigd in vier containers die op vernuftige wijze geassembleerd zijn.

Het interieur van een op zijn minst ongewone tentoonstellingsruimte op deze beschermde site.

© Jean-Pierre Ruelle

Een andere variant op deze trend naar het hergebruik van materialen treffen we aan in de Espace Greisch, gebouwd door het gelijknamige architectenbureau in 2014 op de prachtige site van Montauban-Buzenol. Deze ruimte voor hedendaagse kunst – het CACLB of Centre d’art contemporain du Luxembourg belge – heeft duidelijk gekozen voor elementen die vreemd zijn aan de architecturale sfeer zoals het gebruik van grote zeecontainers om een tentoonstellingsruimte te realiseren. De vier containers zijn in kruisvorm geassembleerd dankzij een systeem van tuikabels die doen denken aan de grote tuikabelbruggen van architect René Greisch (1929-2000), oprichter van het bureau dat getekend heeft voor deze hommage. De drie tentoonstellingsniveaus zijn onderling verbonden door een buitentrap. De containers zijn aan de buitenkant onbewerkt gelaten maar langs binnen aangepast aan hun nieuwe functie: toevoeging van ramen, verwijdering van sommige wanden, bekleding met hout en panelen, houten vloeren, enz.). Deze transformatie is ook conceptueel van aard in de zin dat men zich zou kunnen afvragen: «is dit wel een museum?». Die vraag wordt ook hier (opnieuw) gesteld en op vele andere plaatsen die vorm krijgen op basis van ongebruikelijke elementen.

© Jean-Pierre Ruelle

Metamorfose

PUBLI-REDACTIONEEL

BIM nu ook bij Serge Ferrari

Serge Ferrari, Franse industriële groep, is de technologisch leider in composietmembranen. Het bedrijf ontwikkelt een globaal aanbod die aan de grote uitdagingen van morgen voldoen zoals: duurzaam bouwen, beheersing van het energieverbruik alsook bescherming en vervanging van grondstoffen.

Als uitvinder van de Précontraint ® technologie, ontwerpt en maakt de Serge Ferrari groep flexibele composietmembranen: Innovatieve materialen voor architectuur Précontraint ® composietmembranen voor zonwering en microklimatologische gevels, akoestische oplossingen en onderdakfolie.

Gespecialiseerde materialen voor vakmensen Lichte modulaire structuren voor industrie, milieubescherming, bioenergie, veiligheid en visuele communicatie.

Met de textuur BIM Serge Ferrari, heeft u automatisch toegang tot alle actuele en relevante technische gegevens (zon-optiek factoren, technische eigenschappen, brandveiligheid, …

Bezoek de BIMobject website en download gratis alle beschikbare Serge Ferrari producten: https://bimobject.com/nl/sergeferrari

Meer informatie op: https://www.youtube.com/user/SergeFerrariGroup

Innovatieve composietmembranen voor “Consumers” Indoor en outdoor meubelen, yachting en zonwering.

Ontdek nu de eerste BIM (Building Information Modeling) objecten van Serge Ferrari in Revit, ArchiCAD en SketchUp formaat.

De productlijnen Soltis 86, Soltis 88, Soltis 92 en Soltis 99 voor zonwering zijn al beschikbaar.

53

54 D(ECO)

Keuken in pavonazzetto, voor Obumex gerealiseerd door architect Joseph Dirand.

de ster van de interieurs Marmer heeft een grote comeback gemaakt in interieurs. Het heldere, kostbare en tijdloze materiaal is in veel verschillende vormen verkrijgbaar. Maar ook grafische stenen, door designers aan de huidige smaak aangepast, zijn nu erg populair. Een woordje uitleg...

TEKST: ANNE-CLAIRE HERVET FOTO’S: D.R.

Marmer forever Wat hebben Loulou, het nieuwe restaurant van het Parijse museum voor decoratieve kunst en de boetiek van Alexander Wang in Peking met elkaar gemeen? Ze dragen allemaal het gemarmerde stempel van architect Joseph Dirand. Deze Parijse interieurontwerper wordt dikwijls voorgesteld als de ambassadeur van het marmer, waarvan hij veelvuldig gebruik maakt in zijn realisaties. Denk maar aan zijn samenwerking twee jaar geleden met de Belgische fabrikant Obumex voor een keuken in Pavonazzetto, de Rolls Royce van het trans-Alpijnse marmer, afkomstig uit de groeven in de Toscaanse stad Carrara, dat bijzonder in trek is om zijn zuiverheid en zijn discrete grijze aderen. Het woord ‘marmer’ komt van het Griekse woord marmaros, dat ‘schitterende steen’ betekent. Een mooiere definitie kan men zich amper voorstellen… Sinds de oudheid is marmer via de beeldhouwkunst en de architectuur gelinkt aan de wereld van de kunst en blijft het materiaal omringd door een aura van prestige.

Marmer beleefde zijn glorietijd met de David van Michelangelo, het kasteel van Versailles, de Taj Mahal in India en de Arche de la Défense in Parijs. Nu marmer zich van zijn reputatie van parvenu ontdoet en zijn oubollig imago door jaren van mislukte trompe-l’oeil van zich afwerpt, zien we dat het weer aan een opmars bezig is in interieurs. En dankzij nieuwe technieken kunnen er tegenwoordig diverse objecten van gemaakt worden: waskommen, dressoirs, badkuipen, aanrechten, schouwen enz.

Materiaal met duizend facetten Marmer komt voort uit kalksteen. De naam verwijst naar een groot aantal zware rotsen met een oneindige variëteit van kleuren en verschijningsvormen: er bestaan niet minder dan 500 variëteiten waarvan

de wetenschappelijke definitie uitsluitend betrekking heeft op het metamorf gesteente dat van kalksteen is afgeleid. Italië werpt zich op als het land van herkomst van het Carrarisch marmer, maar er zijn ook afzettingen in België, Frankrijk, in heel het Middellandse Zeegebied en verder ook in India en Brazilië. De extreme hardheid en buitengewone duurzaamheid van marmer zijn niet zijn enige troeven. Volgens architect Nicolas Mevel, het hoofd van het Parijse agentschap NMA, is het in de eerste plaats een esthetisch materiaal: “Effen, geaderd, gegroefd, gespikkeld… Het is de door de natuur getekende schoonheid die mij raakt.” De immense variëteit van tekeningen en kleuren - van zuiver wit Carrarisch marmer, bijna zonder aderen, via roze, groene en gele tinten tot grijze en zwarte schakeringen - is te danken aan de aanwezigheid van onzuiverheden: ijzeroxide in het rood, mangaanzouten in het paars, koper in het groen…

Technisch gezien is marmer dat uit een geografisch gebied komt dat dichtbij Italië of Griekenland ligt beter bestand tegen vocht.

Marmer past bij alle materialen Tegenwoordig worden vertrekken niet meer van de vloer tot aan het plafond met marmer bekleed, maar het materiaal staat bijzonder goed in een salon of zelfs een badkamer, op voorwaarde dat het met de juiste materialen worden gecombineerd. Als het gaat om de toepassingsmogelijkheden als vloerbedekking vermelden Anita Garcia en Pierre Vercruysse van A & P Interiors in de eerste plaats marmer “dat nog steeds erg gewaardeerd wordt, vooral in groot formaat”. Zwart marmer geniet zonder twijfel de voorkeur, leggen ze uit, omdat het een elegante toets toevoegt aan hedendaagse interieurs. “Naargelang het gebruik neemt marmer ons mee naar verschillende werelden”, benadrukt architecte Isabelle Stanislas.

1.

2.

Harmonieuze mix van hout, keramiek en wit calacattamarmer in XXL-uitvoering.

“Als hoofdelement gebruikt zonder met andere materialen te mixen, geeft marmer een gevoel van rust, soberheid en sierlijkheid.” Om dit te bekomen wordt geadviseerd om neutrale tonen te gebruiken, zoals wit, en meubelstukken in dezelfde kleur als het marmer. Hoewel licht hout of leder een warmere, meer natuurlijke sfeer creëren, accentueren elementen in transparante of witte kunststof het beoogde minimalistische effect. Marmer valt buitengewoon goed te combineren en creëert een warme sfeer in combinatie met metalen als messing of brons. Voor interieurontwerpster Sarah Lavoine, die onlangs de decoratie verzorgde van het Roch Hôtel & Spa in Parijs, waar alle badkamers in marmer en tegels zijn uitgevoerd, heeft dit gesteente een levende kant en heeft het veel te vertellen: “Met zijn verschillende motieven en kleuren is het een rijk materiaal.” Hoewel Italiaans wit marmer het meest courant is, bestaan er meer dan 100 variëteiten en heeft elke regio zijn eigen kleur.

Belgische zwarte rots uit Golzinne en koninklijk rood uit Wallonië. Of groen marmer uit de Frans-Italiaanse Alpen, meer bepaald uit het Aostadal en de vallei van de Ubaye, blauwgrijs Bardiglio en roze marmer uit Portugal.

3.

1 & 2. Stilistische werktekening voor deze badkamers in carraramarmer.

3. Silestone® lanceert ‘External’ met 5 van de meest gevraagde marmersoorten, waaronder Calacatta Gold, dat gekenmerkt wordt door een witte achtergrond met dikke grijze aderen en goudkleurige details.

Badkamer in marmer van het Roch Hôtel in Paris, gedecoreerd door Sarah Lavoine.

Deze zachte (en dus zeer permeabele) steen wordt bewierookt om zijn duurzaamheid, zijn natuurlijke sierlijkheid en onze hernieuwde voorliefde voor natuurlijke materialen en is tegenwoordig dus weer bijzonder populair. “Vandaag bestaan er nieuwe bewerkingstechnieken”, legt de Parijse architecte Isabelle Stanislas uit. “Ik kleef het op platen met honingraatstructuur om het lichter en handzamer te maken.” Zo wordt marmer verfijnd en afgeschuind om het voor allerlei toepassingen geschikt te maken.

Niet alleen de technieken, maar ook de smaken zijn geëvolueerd. Tegenwoordig wordt steeds meer afgestapt van het polijsten, waar het marmer zijn glans aan dankte, om het een matter uitzicht te geven, dus met een lager “bling”-gehalte.

55

56 D(ECO)

1.

2.

3.

4.

1. Monsieur Bleu, het restaurant van Palais de Tokyo in Paris, en zijn marmer, bedacht door Joseph Dirand.

2. Parijs restaurant L’Alcazar - vloer in terrrazzo 3. Deze trap in hout en blauw marmer straalt zachte harmonie uit.

4. Muur in terrazzo.

Natuursteen en marmergroeven Indien de klant niet over het nodige budget beschikt om “de schijf” marmer van zijn dromen te kopen, kunt u hem marmeren tegels voorstellen of opteren voor marmerachtige natuursteen. Travertijn, Corton-steen, graniet, bleu de Lignières, kalksteen, blauwe steen uit Henegouwen en onyx vormen een kleine familie kalkstenen of “koude” stenen die voldoende dicht (ongeveer 2500 kg/m³) en dus hard genoeg zijn om gepolijst te kunnen worden. Deze natuurstenen vertonen een originele adering en creëren een rijk organisch uitzicht. Voor sommige klanten die goedkopere en resistentere imitaties verkiezen, kunt u Dekton (mix van glas, kwarts en keramiek) of keramiek in superdunne platen van groot formaat suggereren. Een andere suggestie die weer helemaal terug van weggeweest is op de architectuurscène is terrazzo, een hybride materiaal dat wordt gemaakt van een mengsel van gekleurde stukjes

natuursteen, glas en marmer die rechtstreeks op een oppervlak met een bindmiddel (cement) worden gestrooid. Het geheel wordt geschuurd en gepolijst om een matte, gesatineerde of glanzende afwerking te bekomen, naar gelang van de behoeften. Dit potentieel is de architecten van Maison Plisson, dat van terrazzo hun topbekleding heeft gemaakt, niet ontgaan. Recenter heeft de Parijse architecte Laura Gonzales een van de mythische plaatsen van het Parijse nachtleven, de Alcazar, in een nieuw kleedje gestopt met een mix van terrazzo, eiken parket en marmeren muurbekledingen.

Geadered of gestippeld, grafische materialen zullen dit seizoen niemand koud als marmer laten.

KAMELEON LATENT-POCKET Nog meer fijnbesnaard deurbeslag Volledig aangepast aan de noden van de hedendaagse woon - of werkomgeving. De looprail van de Kameleon Latent-Pocket is onzichtbaar in het plafond of linteel geïntegreerd.

Deze zelfdragende wandstructuur behoeft weinig of geen ophanging naar de structuur van het gebouw. Dit biedt het voordeel dat men boven het verlaagd plafond vrij spel heeft voor het plaatsen van leidingen en kanalisaties.

Indien gewenst, verdwijnt de deur volledig in de Pocket en kan men ze, als men voor de optie “Auto-Eject” kiest, door een lichte druk op de deurrand weer tevoorschijn laten komen.

Het beste komt van ROB Oost-en West-vlaanderen John Danneels +32 (0)496 26 03 71 - john.danneels@rob.be Antwerp. - Limb. - Vl-Brabant Bart Veulemans +32 (0)479 551 610 - bart.veulemans@rob.be

www.rob.be

Aankruisen wat van toepassing is: Ik wil het tijdschrift graag ontvangen in het

Frans /

Nederlands

Ik wens het tijdschrift niet langer te ontvangen Ik wil graag een adreswijziging melden HET REFERENTIEMAGAZINE VOOR ARCHITECTEN

HUIDIG ADRES: Architectenbureau: ................................................................................................. BTW: . ..........................................................

Naam: ......................................... Voornaam: . ...............................................................................................................................

Adres: ..............................................................................................................................................................................................

Postcode: . .................................. Gemeente: . ...............................................................................................................................

Tel.: ............................................. Mail: ...........................................................................................................................................

NIEUW ADRES (IN GEVAL VAN ADRESWIJZIGING): Adres: ..............................................................................................................................................................................................

Postcode: . .................................. Gemeente: . ...............................................................................................................................

Tel.: ............................................. Mail: . .........................................................................................................................................

Terugsturen: Eurobest Products/Focus Archi 311, rue des Vaches - 7390 Quaregnon of via contact@focusarchi.be

57

58 MATERIAAL

MOSA The creation of μ μ [mu] is een vloertegelserie die een nieuwe manier biedt om tijd en ruimte te definiëren. De tegels reageren op veranderingen in de lichtinval, waardoor de kleur van de tegels in de loop van de dag subtiel verandert. Voor deze serie, die is geïnspireerd door de bijzondere relatie tussen licht en het kleurenspectrum, baseerde Mosa zich op diepgaande kennis van keramiek. Natuurkundige principes, kunst, trends op het gebied van architectuur en de visie van oude Griekse filosofen op kleur en licht speelden een essentiële rol bij de totstandkoming van μ. www.mosa.com

DESCO - Uni.8 radiator

VELUX - Gebogen platdakvenster

Een unieke radiator met 10 mogelijke aansluitingen waarvan één in het midden.

Uni.8 past altijd en overal. Maatvoering en afwerking bepaal je wanneer je wil. Mooie, stijlvolle afwerking en snelle montage maakt uni.8 de slimste keuze voor zowel renovatie, nieuwbouw, projecten als openbare gebouwen.

VELUX stelt haar nieuwe gebogen platdakvenster voor. Dit nieuwe venster is uitgerust met CurveTech, een technologie waardoor regenwater rechtstreeks van het gebogen glas naar het dakvlak stroomt. www.velux.be

www.desco.be

BASF MasterTop 1327-20dB Het naadloze PU vloersysteem MasterTop 1327-20dB combineert een aangenaam loopcomfort met een exclusieve design en met uitstekende geluiddempende eigenschappen. Het is het eerste en enige volledige gietvloersysteem in de markt dat de geluidsimpact vermindert tot -20dB. Bovendien draagt MasterTop 1327 -20dB bij tot een goede binnenluchtkwaliteit, het voldoet aan de lage emissienormen volgens de AgBB-standaard. Dankzij de buitengewone duurzaamheid zijn de levenscycluskosten lager dan van conventionele vloersystemen.

VMZINC - PIGMENTO® On Demand VMZINC geeft architecten de kans om, in aanvulling op de vier standaardkleuren van het PIGMENTO®gamma, hun eigen PIGMENTO®-tint naar keuze te creëren en zo de natuurlijke textuur en structuur van QUARTZ-ZINC® te combineren met de kleurpigmenten die ze zelf bepalen. Het PIGMENTO® On Demand-gamma is beschikbaar in de diktes 0,7 – 0,8 en 1,0 mm en is beschikbaar voor alle gevel- en dakbekledingssystemen van VMZINC.

www.sustainability.master-builders-solutions.basf.com

BELTRAMI - Beldeco: opmerkelijke retropatronen De kleine natuursteentegels uit de Beldeco reeks kunnen naar hartelust gecombineerd worden in diverse materialen, formaten, afwerkingen, kleuren en diktes. Het resultaat: een creatief en innovatief spel voor een uniek en ietwat speels effect op het interieur! Beldeco bestaat zowel uit een standaard, als een maatwerk reeks.

www.vmzinc.be

www.beltrami.be

AXOR - Uno

kijk voor meer innovaties op: WWW. FOCUSARCHI.BE

Uitgepuurd op alle vlakken: met AXOR Uno introduceert AXOR een gloednieuwe badkamercollectie. Bron van inspiratie zijn de typische koperen waterleidingen, een van de oudste manieren om water in huis te verplaatsen. De collectie bestaat in twee stijlvariaties en bevat 70 producten voor het wasbekken, de douche en het bad. AXOR Uno is ontworpen in samenwerking met Phoenix Design Studio uit Stuttgart. www.axor-design.com

1817-2017.

200 YEARS DURAVIT. YOUR FUTUR RE BATHROOM.

DuraSquare. Architecturaal, rechthoekig design met opvallende precisie.

De exacte, precieze randen van de basisvorm smelten samen met de zachte, organisch vloeiende binnencontouren. De wastafel vervaardigd uit DuraCeram sluit naadloos aan op een metalen console in chroom of mat zwart zoals hier getoond. Het glazen tablet, verkrijgbaar in 7 kleuren, biedt praktische opbergruimte. Voor meer info surf naar www.duravit.be

architect meets innovations

ARCHITECT @WORK BELGIUM

Liège Expo 1-2 juni 2017 5° editie - 13:00-20:00

THEMA: ARCHITECTUUR & LICHT < EXHIBIT Lovely Light by MATERIA < IMAGES by DAPh Organisatie

< PROJECT WALL by world-architects.com < FILM REM by architectura.be

T +32 (0)56 24 11 11 belgium@architectatwork.com

< SEMINARS

In samenwerking met

@ATW_INTL #ATWBE @architect_at_work #ATWBE

er istre Reg e met onlin 13111 code

WWW.ARCHITECTATWORK.BE

BELGIUM

ARCHITECT @WORK

THE NETHERLANDS

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

ARCHITECT @WORK

SWITZERLAND

ITALY

LUXEMBOURG

SPAIN

FRANCE

DENMARK

UNITED KINGDOM

SWEDEN

GERMANY

TURKEY

AUSTRIA

CANADA