Laguntzen du
0001. zkia.
doakoa
2018ko urtarrila
gadgetWorld
digitalWorld
trainingWorld
socialWorld
startupWorld
iPhone X, bere ezaugarri nagusiak
Sophia giza robot humanoidea
Googlekin ikasteko aukera bat
Donald Trumpen Trending Topic-a
“Pertsonengan sinisten dugu�
Bideo-jokoak, nagusien kontua ere Bideo-jokoak haurren kontutzat hartu dira orain arte. Baina orain sektorea aldatu da eta adintsuak bideo-jokoetara jokatzeko modara gehitu dira. Horrela, geroz eta jende gehiago helduei zuzenduta merkaturatzen diren bideokontsolen eta jokoen zale amorratu bihurtzen ari da egunero. Bideo-jokoen Elkarte Espainiarraren ikerketa baten arabera, 18 eta 29 urte bitarteko
nagusien artean, % 76ak mota honetako jokoetara jolasten du, eta 30 eta 44 urte bitartean aurkitzen diren helduen artean, % 54,3ak bideokontsoletara jolasten du. Datu hauek baieztatzen dutenez, horrela, bideokontsolen adin-tartea zabalduz doa. Halaber, datu hauek igotzen joatea espero da; izan ere, Digital Market Outlooken da-
tuek adierazten dute 35 eta 44 urte bitarteko pertsonak direla klase honetako jokoak gehien kontsumitzen dutenak, 980.000 gizon inguru eta 762.000 emakume inguru, hain zuzen ere. Hauen atzetik kokatzen dira 25 eta 34 urte bitarteko erabiltzaileak, 987.000 gizon eta 693.000 emakume zehazki.
2
eWorld aldizkaria
infoWorld
2018 urtarrila
INFORMAZIO EUROPARREKO ZENTROAK
BERRIKUNTZAKO ZENTRUAK SAIOLAN BIC GIPUZKOA ARRASATE BIC BIZKAIA EZKERRALDEA KBI DITIAL DEUSTOKABI ZITEK BILBAO BEAZ, P.S.A. IKERBASQUE SPRI, S.A. BILBAO LAB COWORKING BILBAO COWORK ALZOLA COWORKING ESPACIO OPEN THE MAKERY BIC BIZKAIA BIC GIPUZKOA BERRILAN AMARA COWORKING KUTXA KULTUR ENEA IMPACT HUB DONOSTIA GALERNA STUDIO A9 COWOEKING ESPAZIOA COWORKING SPACE SS BERRIUP ACELERADORA DE STARTUPS ASUAKOWORKING EIBAR COWORKING COWORKING KABITAN COWORKING IRUN KOMOREBI COWOEKING WELINK COWORKING INIZIA SENDA15 COWORKING COCUBO COWORKING GUREKIN COWORKING CO-VI COWORKING VITORIA COWORKING VITORIA - OFIWORKING HUB GASTEIZ 2GETHER BIZIA METXA - EMPRENDE CEIN BIC ARABA COWORKING MUTILVA ORIZONT SODENA DESARROLLO DE NAVARRA LA TIERRA COLABORA COCOWORKING PAMPLONA AGORA COWORKING TALLER 14 COWORKING COWORKING EL CUBO BLANCO CENTRO GEOINNOVA INNOBASQUE
Arrasate Arrasate Barakaldo Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Bilbao Derio Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Donostia Erandio Eibar Hondarribia Irún Irún Leioa Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Vitoria-Gasteiz Noain Miñano Mutilva Alta Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Pamplona Zamudio
Goiru Kalea, 1 Edif. A 4º Goiru Kalea nº 1, Edificio A 4º Avenida Altos Hornos de Vizcaya nº 33 Matiko Kalea nº 6 Unibertsitate Etorbidea nº 24 Plaza Ingeniero Torres Quevedo nº 1 Sabino Arana Etorbidea nº 8 María Díaz Haroko Kalea nº 3 Urkixo Zumarkalea nº 36 C/ Done Bikendi nº 5 C/ Zugastinovia nº 7 (La Casilla) Calle Pablo de Alzola nº 2 Ribera de Botica Vieja nº 70 Uribitarte Pasalekua nº 3 Astondo Bidea, Edificio nº 612 Mikeletegi Pasalekua nº 83 Calle Maestro Santesteban nº 3 4º Pº Duque de Mandas nº 52 Andre Zigarrogileak Plaza nº 1 Planta 3 Ametzagaña Kalea nº 25 Ametzagaña nº 9 behea Federico García Lorca nº 2 bajo Portuetxe Kalea nº 23 Edificio Enekuri Dpto. 9 Txikito de Eibar nº 8 bajo Donostia Kalea nº 25 Hospital Santa Margarita Kalea nº 1 Letxumborro Hiribidea nº 92 Paseo Landabarri nº 1 Dpto. 103 Avenida Miguel de Unamuno nº 3 San Prudencio Kalea nº 6 Cubo Kalea nº 1 Paseo Juan Pablo II nº 32 bajo Salvador de Azpiazu Ibilbidea nº 13 Brusela Hiribidea nº 3 Pintore Kalea nº 13 Bulevar de Mariturri Kalea nº 42 Floria Kalea nº 60 Calle San Prudencio nº 6 2ª Planta Mocholí Kalea Calle Albert Einstein nº 15 Calle Nueva nº 8 Oficina 11 Avenida Carlos III nº 36 1º Avenida Carlos III el Noble nº 36 3ª Dcha. Calle Larrabide nº 21 San Pedro nº 43 Avda. Marcelo Celayeta nº 75 2ª Pl. Nave AA3 Ofic 34 Calle Emilio Arrieta nº 11 Bis Piso 7 Pta. 2 Pascual Madoz nº 5 C/ Luis Morondo Urra nº 8 bajo A C/Laida Bidea nº 203
943 712 072 943 712 072 944 184 100 944 205 379 944 139 108 946 013 936 944 395 622 944 052 660 944 037 000 946 941 104 944 020 995 946 854 652 944 751 275 946 033 596 944 030 606 943 000 999 943 474 660 943 001 217 943 458 485 608 001 406 657 713 374 943 320 369 943 942 117 609 505 216 688 734 292 620 557 404 843 630 967 630 202 866 944 979 301 945 014 500 945 138 264 945 562 267 945 254 122 676 938 803 945 711 960 945 710 670 945 148 442 945 139 560 945 032 674 848 426 000 945 298 282 948 983 399 848 421 942 848 421 942 626 888 185 948 383 808 672 177 693 686 831 760 646 422 742 948 117 137 944 209 488
UPV/EHU Ekonomia eta Enpresa Zientzien Fakultatea. Lehendakari Aguirre Etorbidea, 83. 48015 - BILBAO Tel.: (+34) 946 013 651/ 652 E-maila:cde@ehu.eus http://www.ehu.eus/es/web/cde/home
Deustuko Unibertsitatea Liburutegi Unibertsitarioa Ramón Rubial, 1. 48009 - BILBAO Tel.: (+34) 944 139 417 E-maila: begona.prado@deusto.es http://www.iee.deusto.es Nafarroako Unibertsitatea Zuzenbideko Eraikina. Campus Unibertsitarioa. 31080 IRUÑA Tel: 948 425 634 E-maila: cee@unav.es EUROPE DIRECT CEDERNA GARALUR. NAFARROA Barriobide, 40, 001 bulegoa 31013 ANSOAIN Tel.: 948 206 697 E-maila:europadirect@cederna.es EUROPE DIRECT HAZI Granja Modeloa,z/g 01192 ARKAUTE Tel.: 945 0003 208 http://www.hazi.es EUROPE DIRECT BIZKAIA Simón Bolivar Kakea, 8B 48010 BILBAO Tel.: 946 072528 E-maila: europedirect@fundacionede.org http://www.europedirectbizkaia.org EBri buruzko informazio orokorra eta kontsulta espezializatuak eskintzen ditu, dibulgazioko ekitaldeak egiten ditu eta lan-gela bat dauka. EUROPE DIRECT DONOSTIA Prim kalea,14 2D 20006 DONOSTIA Tel.: 943 470 962 E-maila:europedirect@kaebnai.net http://kaebnai.net Informazioa, orientazioa eta europar herritartasunarekin erlazionaturiko eskubideei buruzko aholkularitza, parte-hartze aktiboa eta gaztetasuna eskaintzen ditu.
BILBOKO UDALAK DIRUZ LAGUNDUTAKO PROIEKTUA DA, ORDEA, BERE EDUKIA ERAKUNDE ONURADUNAREN ERANTZUKIZUN ESKUSIBOA DA EKINTZA HONEK NAFARROAKO GOBERNUAREN LAGUNTZA JASO DU
EKINTZA HONEK BIZKAIKO FORU ALDUNDIAREN LAGUNTZA JASO DU
EDITZAILEA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa Alameda Recalde nº 27 Planta 2 Oficina 2 48009 Bilbao
KOORDINATZAILEAK: Jon Lasa eta Irene Urizar.
MATERIALAK BIDALTZEA ETA KONTAKTUAK : C/ Particular de Ategorrieta nº 2 Bajo Local 10. 20013 Donostia. Tfnoa.: 943 053 488 http://www.elperiodicouniversitario.com posta-e: asun@europedigitalhub.eu Lege Gordailua: BI-2079-2017 ISSN: 2603-6207
ARGAZKIAK: Cristina Domínguez eta Irene Urizar.
LAGUNTZAILEAK: Jon Lasa, Ana Belén Sánchez, Irene Urizar, Lourdes Sánchez, Unai Urizar eta Cristina Domínguez. DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Fundación Orienta Zaitez Fundazioa. KOLABORATZAILEA: Universitario Vasco Navarro S.L. Uni. PUBLIZITATEA: Bizkaia/ Gipuzkoa/ Araba/ Nafarroa: 629 229 185 Fundación Orienta Zaitez Fundazioa ez du bertan azal-tzen diren iritzi eta edukien gaineko ardurarik hartzen.
gadgetWorld
2018 urtarrila
iPhone X, Apple-en apustu berria
i
Phonek 10 urte bete ditu eta ospakizun honekin batera, Apple konpainiak iPhone X modeloa aurkeztu du. Telefono adimendun ospetsuaren modelo berriak markoak murriztu eta hasierako botoia ezabatu ditu, ukipen-pantailako espazioa handitzeko. Aldi berean, Appleko kontseilari delegatua Tim Cookek Apple Park izeneko konpainiaren egoitza berria inauguratu du Cupertinon (Kalifornia). Cooken hitzetan, iPhoneren lehen modeloak iraultza teknologikoa ekarri zuen eta iPhone X berriak “datorren hamarkadako” bidea markatuko du. iPhone X berriaren pantailak mugikorraren aurrealdea ia osoa hartzen du; izan ere, hasierako botoirik eta markorik ez du. iPhone Xaren pantailak OLED teknologia darama. Mugikorrak 833 eurotan dago salgai eta iazko azoroaren 3an jarri zen salgai.
Ilarak saltokien aurrean Applek jarraitzaile sutsuak dituela ezaguna da, baina iPhone X-k eragin duen sukarra apartekoa da oso, munduko saltoki askoren aurrean mugikor berria plazaratu aurreko ostegun gaua ilarak egiten pasatu zutenak ikusita. Inoizko iPhonerik garestiena da, baina lehen bertsioa merkaturatu zutenetik, orain hamar urte, berritzaileena. Merkaturatu zenetik, salmenta emaria etengabea izan da, eta iPhone X sakelakoen stocka laster bukatuko zela aurreikusi zuten. Azaroak 3 ostiral horretako egun osoan ilaran egondako pertsonek erreserba egina zuten. Sagarraren etxeko inoizko telefonorik garestiena izatea ez zen galga izan kontsumitzaileentzat, beraz. iPhone 8aren salmentak ez dira handiak izan azken hilabete hauetan. iPhone X «inoizko sakelakorik onena» merkaturatuko zuela iragarri zuen Applek, publizitaterako bere maisutasuna berriro argi utzita, eta emaitzak bistan dira. Telefonoa munduko 55 hiritan salgai jarri eta hiru ordutara 775.600 miloi euroko kapitalizazioa gainditu zuen burtsan. Dena den, orban txiki bat izan zuen konpainiak. San Frantziskoko bere saltokian lapurreta egin zioten: 313 iPhone X eraman zituzten lapurrek, eta horrek esan nahi du ia 320.000 euro galdu zituztela. «iPhone bat nahi baduzue, eros ezazue saltoki ofizialetan, ez kalean», ohartarazi zuen San Frantziskoko Poliziak.
Face ID iPhone Xren beste berritasun esanguratsu bat Face ID da, telefonoan sartzeko modu Berit. Horrela, bezeroen aurpegiak irakurtzen ditu mugikorrak, Touch ID ukipen metodoarekin alderatuta aurrerapauso nabarmena. Urteetan zehar, bide ezberdinak probatu dira, errekonozimendu sistema batek gu garela ziurtatu ahal izateko; azkena, hatz-markaren sistema. Apple konpainiak bere iPhone X berriak duen aurpegia eskaneatzeko sistema berria aurkeztu zuen, hain zuzen ere, Face ID-a. Baina nola funtzionatzen du? Teknologia honek, gu garela egiaztatzeko, ez du soilik gure aurpegia grabatzen. Horrela balitz, argazki bat kamaren aurrean jartzearekin nahiko izango litzateke, baina kasu horretan, ez gintuzke bereiziko betaurrekoak edo txano bat jantziz gero… Face ID-ak software berezi bat du, eta soilik iPhone X-ek duen sistema da. Kamara berriaren izena TrueDepth da, baina kamara soil bat baino, hainbat kamararen, proiektore eta laser baten batura da.
833 euroko salneurria du iPhone X berriak
Segurtasuna Eta segurua al da? Bada Apple-ek dio aurpegia hatz-marka sistema baino seguruagoa dela. Touch ID-rekin, 50.000 aukeretatik, behin gaizki identifikatzen du hatz-marka. Face ID-rekin ordea, 1.000.000 aukeretatik behin gaizki identifikatuko luke. Dena den, segurtasun sistema guztiek bezala baditu bere arriskuak. Lapur batek kamarara begira jartzen behartzen bagaitu, gure sistemara sarbidea izango luke berehala. Hori bai, lo gauden bitartean, ezingo luke Face ID bidez gure sistema desblokeatu.
eWorld aldizkaria
3
4
eWorld aldizkaria
2018 urtarrila
gagetWorld
EHang, pertsonak garraiatzeko dronea
E
Hang konpainiak bere nahia bete du: munduan dauden drone guztien artean bereizten den modeloa aurkeztu du azkenean; hots, pertsonak garraia ditzakeen drone hegalaria. Bere izena EHang 184 da. Drone honen aurkezpena CES 2016 azokan izan zen, Las Vegasen, gadgetei eskainitako ekitaldian. Kontuan izan behar da, halaber, ibilgailuak pertsona bakar bat garraia dezakeela soilik eta honek bere ekipajearekin eramateko aukera izango duela. Hala, erabiltzaileak bere helmuga zein den adieraziko du bere esertokiaren aurrean kokatuta dagoen tableta baten bidez, gerrikoa lotuko du eta drona aireratuko da pertsonak lana, lo edo bistez gozatzen duen bitartean. 100 kg.ko zama-ahalmen bat du eta orduko 100 km. hegan egin dezake 20-25 minututan, 38 km.ko autonomia izan dezakeelarik. Enpresaren arabera, lau ordutan birkargatzen da guztiz. EHang-ek dio ibilgailua oso segurua dela. Izan ere, bere zortzi helize-motoreetatik batek funtzionatzeari uzten badio, drona ahalik eta azkarren lurreratu daiteke kokapen seguru batean. Gainera, diote bakoitzak duela bere kode zifratua ibilgailua eta hau kontrolatzen duen tabletaren arteko komunikaziorako, tĂĽla betala balio duena argiak pizteko edo abiadura ikusteko.
Distantzia motzak Hirietan distantzia motzetan aritzeko ibilgailu bat da. Bere sortzaileak taxi autonomo gisa erabiltzeko pentsatzen ari dira, baita ibilgailu partikularraren ordezko elektrikoa bezala. EHang 184ren ideia oso ondo dago. Izan ere, nork ez luke nahiko hegan egin lana aurreratzen edo albisteak irakurtzen dituen bitartean? Hala ere, balio izango duen 200.000 dolarrak -gutxienez- eragozpen ez badira ere, EHang 184k erregulazioaren oztopo larria gainditu behar du. Gobernuak azkartzen ari dira jolaserako drone txikiak erregulatzeko, eta oso zaila izango da argi berdea ematea modu errazean dimentsio eta inplikazio hauek dituen ekipo bati.
Nola funtzionatzen du Ibilgailua energia elektrikoak higiarazten du eta lau motor behar ditu aireratzeko, zortzi helizez osatuta. Ekipoaren altuera 1,5 metrokoa eta 440 kilo pisatzen du. Esan bezala, 184 ibilgailu autonomo bat da. Behar duen gauza bakarra aplikazio mugikor batean helmuga adieraztea da zeruetan zehar hara iritsi ahal izateko. Ez da ezer ikasi behar hegaldiari buruz. Botoi bat sakatu eta dena hasten da aireratze bertikal batekin. Egun ez dituzte zehaztasun gehiegirik eman bere burmuin eta hegaldi autonomoetarako gaitasunei buruz.
Hegaldi gainbegiratuak 184k hegaldi gainbegiratuak izango ditu kontrol-zentro bati esker. 3 urte baino gehiago izan da garatzen eta proba ugari egin ditu Txinan. Segurtasun-sistemak daude drona azaleran ipintzen dutenak edozein funtzionamendu oker detektatzean. Are gehiago, jarduten den toki horretan sorospen eta kontrol zentro bat izango du EHangek -24/7-, mugimendu guztiak eta aireko trafikoa gainbegiratzen duten langileekin. Eguraldia txarra baldin bada, adibidez, ez dute utziko 184 aireratzen. Dagoeneko EHang-ek prezio-tarte bat eman du bere sorkuntza berriarentzat: 200.000 eta 300.000 dolar. Badago ere gastu gehigarri bat zerbitzuengatik, kontuan izanik mota honetako ibilgailuek ezin dutela hegan egin bere aukeramenean.
appWorld
2018 urtarrila
eWorld aldizkaria
5
Invisible Boyfriend/Girlfriend edo bikotekide birtuala
“
Her� pelikulan ikusi ahal izan zenez, harreman zibernetiko bat izatea ez zegoen errealitatetik hain urrun. Bada garai hori iritsi da; izan ere, badago eskuragai mutil-lagun edo neska-lagun bat izan ahal izateko aplikazio bat. Invisibleboyfriend.com (mutil-lagun ikusezina) eta Invisiblegirlfriend.com-en (neska-lagun ikusezina) bitartez, mezuak bidaliko dizkizun eta argazkietan zurekin aterako den pertsona berezi bat izan dezakezu. Matthew Homann eta Kyle Tabor dira zerbitzu berri honen sortzaileak. Norberaren ametsetako mutil edo neskarekin harreman faltsu bat izateko aukera eskaintzen du aplikazioak. Erabiltzaileak berak Appean-an garatutako bikotekide ideal berri horrek, horrenbestez, 100 testu-mezu bidaliko ditu. 10 ahozko ohar baita eta idatzizko ohar bat ere.
Erabiltzailearen gustura Eta nola erabili aplikazio berria? Lehenik eta behin, izen eta adin bat eman behar zaie mutil-lagun edo neska-lagun horiei. Ondoren, irudi-banku batetik zure ametsetako mutil edo neskara gehien hurbiltzen den argazki bat aukeratu behar da, eta hori egin eta gero, bere nortasuna ematera iritsiko zara, zuk nahiago dituzun interesekin. Horrela, zure bikotekidearen aldetik jaso nahi dituzun arreta guztiak izango dituzu benetako harreman batek sortzen dituen zailtasun eta denbora-kontsumorik gabe. Hori guztia gutxi balitz, orrialdera selfieak igo ditzakezu beste erabiltzaile batzuk zu zeu bikotekide bezala erabil zaitzaten. Aplikazioa oraindik beta bertsioan dago eta doakoa ez izan arren, euro batzuen truke izeba
edo amona horren kezka lasai dezakezu bikotekide bat al duzun galdetzerako orduan.
Arrakasta EEBBetan Aplikazio berri honen arrakasta itzela da egun Estatu Batuetan. Milaka bikotekide zibernetiko daude une honetan. Tarifa honakoa da: 100 mezu 10 euroren truke, gutxi gora behera. Bestalde, Premium Paketea, hau da, ahozko oharrak eta idatzizko oharrak, 20 euro. Presio sozialaren biktima bat al zara? 30etako krisian al zaude? Aspertu al zara familia-elkartze guztietan mutil edo neska-lagun bat noiz izango duzun galdetua izateaz? Bada Invisible Boyfriend edo Invisible Girlfriend izan daitezke zure arazo horren irtenbideak. Hori guztia hilean 25 euroren truke. Izena ematera ausartuko al zara?
6
eWorld aldizkaria
gameWorld
2018 urtarrila
Laguntzen du
“LoL”, munduan eromena piztu duen bideojokoa
Z
uekin, munduan milioika jarrai-tzaile dituen bideo-jokoa: League of Legends edo “LoL”. MOBA (multiplayer online battle arena) generokoa da, ordenagailu bidez jolastu daitekeena soilik. Riot Games enpresak sortutakoa bideo-jokoa da. 2009n sortu bazen ere, etengabe eguneratzen joan dira. Bideo-joko honek arrakasta handia izan du: 2012ko urrian 70 milioi erabiltzaile zituen erregistratuta eta 2013ko martxoan mundu osoko 5 milioi jokalari une berean konektatuta izatea lortu zuen. Lehiakortasun handiko joko bat da eta kirol elektroniko (esports) ezagunenetarikoa da egun.
Nola jolasten da Partida bakoitzaren hasieran jokalari bakoitzak pertsonai bat aukeratu beharko du, pertsonai bakoitza gaitasun eta funtzio batzuk dituena. Jokoa sortzean bakarrik 15 pertsonai zeuden, baina gaur egun 128 pertsonai daude eta 2 hilabetero berri bat gehitzen dute jokora. Jokalari bakoitza errei diferente batera joango beharko da, bere kokapenaren arabera. 5 kokapen ezberdin daude:
Top: goiko erreira joan beharko da eta bere funtzioa taldean borroketan aurrean dagoena izatea da. Kalte gehiena jasan dezakeena da eta bere funtzioa ez da kalte asko egitea. ❙ Jungler: jokalari hau ez da joango erreietara, oihanean geratuko da eta bere taldeko norbaitek laguntza behar duenean joango da horrengana. ❙ Mid: erdiko erreian geratuko da. Bere funtzioa borroketan kalte asko egitea segundutan, baina oso gutxi jasan ahal duenez kontuz ibli behar da. ❙ ADC: beheko karrilean geratuko da, borroketan bere funtzioa kalte fisiko asko egitea da. Etsaiek ADC eta Mid jokalariak hil nahiko dituzte gutxi jasan dezaketelako eta kalte asko egitea eragozteko. ❙ Support: jokalari hau beheko erreira joango ADC-arekin. Bere funtzioa borroketan etsaiak harrapatzea da bere taldeak hil. ditzaten, edota Mid eta ADC babestea etsaietatik. ❙
Irabazteko talde batek etsaien lokarria suntsitu beharko du, bere lotura babesten duen bitartean. Hori lortzeko, erreiak bultzatu beharko dira, haien dorretxoak suntzituz, haien loturara heltzeko.
publizitatea
2018 urtarrila
eWorld aldizkaria
7
8
eWorld aldizkaria
2018 urtarrila
digitalWorld
Sophia dut izena eta robot bat naiz
S
ophia giza-itxurako robot bat da. Hong Kongen kokaturiko Hanson Robótics konpainiak garatu du. Giza-portaera ikasi eta horretara egokitzeko diseinatua izan da, bai eta gizakiekin lan egiteko ere. Halaber, mundu guztian zehar elkarrizketatua izan da. 2017ko urrian hiritar saudiarabiarra bihurtu zen eta, horrenbestez, herrialde bateko hiritartasuna duen lehen robota bilakatu da. Bere hitzetan, 2015eko apirilaren 19an aktibatua izan zen. Audrey Hepburn aktorean inspiratua da eta bere giza-itxura eta portaerarengatik ezagutua da, aurreko beste aldaera robotikoekin alderatuz. Bere azala silikona berezi batekin egina da, 60 giza-keinu eta adierazpen baino gehiago imita-tzen ditu, giza-itxurako robotaren begiko kamerek ikusten dutena erregistratzen eta analiza-tzen dute. Bere egilearen arabera, David Hanson, Sophiak adimen artifiziala du, datu bisualeko prozesamendua eta ezagutze faziala. Sophiak giza-keinuak eta aurpegi-adierazpenak imitatzen ditu ere eta gai da galdera zehatz batzuei erantzuteko eta elkarrizketak errazak mantentzeko aurrez definitutako topikoetan, hala nola klima.
larityNETek diseinatu du. Bere AAko softwareak elkarrizketak analizatzen ditu eta datuak ateratzen ditu denborarekin bere erantzunak hobetzeko. Kontzeptualki ELIZA ordenagailuko programaren antzekoa da, giza-elkarrizketa bat simulatzeko lehen ahaleginetako bat izan zena. Hansonek zahar-etxeetako pertsonei zuzenduriko adiskide egoki bat izateko diseinatu zuen, edota jendetzari laguntzeko parkeetan edo gertaera handietan. Espero da azkenik beste gizakiekin elkarri-eragiteko gai izatea trebetasun sozialak lortu ahal izateko.
Zertarako
Sophia gizaki bat bezala elkarrizketatua izan da, hizketakide batekin elkarrizketa bat mantenduz. Erantzun batzuk zenzu gutxi izan dute baina beste batzuk, aldiz, ikaragarriak izan dira, adibidez elkarrizketa luzeak Charlie Roserekin “60 Minutu” saioan. CNBCko pieza batean, elkarrizketatzaileak zalantzak adierazi zituenean robot baten portaerari buruz, Sophiak txantxa egin zuen esanez elkarrizketatzailea “Elon Musk gehiegi irakurtzen eta Hollywoodeko pelikula gehiegi ikusten egon da” esanez. Elon Muskek tuiteatu zuen Sophiak “El Padrino” ikusi ahal zuela eta iradoki “zer da gertatu litekeen okerrena?”. Era berean, 2017ko urriak 11n Sophia Nazio Batuetan aurkeztua izan Amina J. Mohammed bere Idazkariorde Orokorrarekin elkarrizketa batekin. Bestetik, urriak 25ean, Riadeko Etorkizuneko Inbertsioko Goi-Bileran (Future Investment Initiative), hiritartasun saudiarabiarra eman zitzaion, bilakatuz horrela nazionalitate bat duen lehen robotan. Honek eztabaida sortu zuen jakitunen artean, batzuk galdetuz honek esan nahi al zuen Sophiak botoa eman ala ezkon zitekeen, ala nahita egindako deskonexio bat hilketatzat har ahal zitekeen. Giza-komunikabideetako erabiltzaileek Sophiaren hiritartasuna erabili zuten Saudi Arabiako giza-eskubideen erregistroa kritikatzeko.
Robotak Alphabet Inc konpainiaren (Google-en filiala) ahots-ezagupeneko teknologia erabiltzen du eta ikasketarako gaitasunarekin diseinatua izan da. Sophiaren adimeneko softwarea Singu-
Sophia: “Gizakiekin bizi eta lan egin nahi dut”
Elkarrizketatua
publizitatea
2018 urtarrila
eWorld aldizkaria
9
10
eWorld aldizkaria
digitalWorld
2018 urtarrila
AirSelfie, selfierik hoberenak egiteko dronea
A
rgazkirik onena ateratzeko nahiarekin harturiko jarrera bitxi horiek eta selfiemakil ospetsuak iraganeko kontuak izatera pasako dira AirSelfie gailuari esker. AirSelfiea edozein zokotik selfieak ateratzeko gai da eta, aireko argazkiak egitea ahalbidetuko du, ikuspegirik onena bermatzeko. Dronea esku-azpi sartzen da eta zorro batean gorde daiteke, edozein telefono mugikorrak eduki dezakeenaren antzekoa. Gailua smarthphone batetik kontrola daiteke, iOSen eta Androiden eskuragarri dagoen App bati esker. AirSelfie-ren funtzionamendua oso terraza da: bakar-bakarrik zorrotxoa poltsikotik atera beharko duzu, app-a ireki eta dronea kontrolatu 20 metro baino gutxiagoko distantzia batera. Nahi den posizioa mantentzeko, egonkortzaile bat du. Droneak hegan egiteko hiru modu ditu: Selfie moduan, argazki bat atera ahalko duzu soilik botoi bat sakatuz gero; “Selfie Motion Control” moduak joystick birtual bat gehitzen du posizioa kontrolatzeko; bestetik, smartphonea aldatzea erabakitzen baduzu eta horizontalean ipini, “Flight” mode daukazu, pantaila urrutiko aginte batean bihurtzen duena dronea kontrolatzeko. Droneak nahi den posizioa lortzean, kontrolak sakatzeari utzi beharko diozu eta AirSelfiea geldirik mantenduko da argazkia ateratzeko. Guztira, 3 minutuko hegaldia izango duzu hartze onena aukeratzeko.
Ezaugarriak Zeintzuk dira AirSelfie eta ohiko drone baten arteko aldeak? Bada nagusiki tamaina, izan ere AirSelfiea askoz ere txikiagoa da, baina baita ere prezioa. Bere ezaugarrien artean, honakoak nabarmentzen dira: 52 gramoko 4 helize; 5 MPeko kamara WiFi konexioarekin; neurriak, 6,4 x 6,7 x 1; 4 GB erainoko txartel-irakurlea; mikroUSB konektorea; altitude-radarra, giroskopioa eta abiadurako sonarra. Bestalde, karkasa bateragarria da Samsung Galaxy S7 Edge, iPhone 6 eta iPhone 7rekin. Prezioa eta erabilgarritasunari dagokienez, AirSelfie finantzaketa proiektu baten parte izan da Kickstarter-en eta eskuragarri dago egun 295 euroren truke. Gailua smartphone ezagunenetara konektatzen da, alegia iPhone (6, 6s, 7, 7 Plus, 8 eta X), Huawei P9, Google Pixel eta Samsung Galaxy S7 Edge. Berak sortutako wifia du eta berak berriz kargatzen duen ekipamendu bat telefono mugikor baten karkasaren bidez. Alde ezkorrean, aipatu bateriak 3 minutu besterik ez dituela irauten, baina denbora nahikoa da selfie on bat ateratzeko. Kanpo-kargatzaile bat erosteko aukera ere badago. Gainera, bere dardara-indargetzaile sistemak eta bere egonkortasun mekanismoak hegaldian zehar irudi egonkor, argi eta perfektu batzuk bermatzen dute. «Gure taldeko 60 aditu trebe eta kartsu tekonologikok gaur egungo estandar guztiak gainditzen dituen kamera hegalari bat ikertu, diseinatu eta sortu dute», azaldu zuen Edoardo Stroppianak, AirSelfieko kofundatzaileak.
Erabilgarritasuna Laburbilduz, besteak beste, xede hauetarako erabil daiteke AirSelfiea: Lehenik eta behin, taldeko selfieak eta senide-argazkiak atera 20 metrotarainoko altuera batera, pertsonak eta paisaia atera daitezkeelarik; bigarrenik, aireko argazkiak hartu, barruan eta kanpoan, beste modu batean atzemanezin izan zitezkeen pertsona eta paisaienena, adibidez monumentuak eta estadioak kirol-gertaeretan; lehen ezinezkoak ziren perspektibetatik bideoak egin; azkenik, gailua zaintze-kamera bat bezala erabili, hegan egiten ez dagoenean eta elikadura-iturri batera konektatua dagoenean.
publizitatea
2018 urtarrila
eWorld aldizkaria
11
12
eWorld aldizkaria
2018 urtarrila
trainingWorld
Google Aktibatu Bira Euskadin izan da
A
zaroaren 15a eta 22a bitartean, konpetentzia digitalen inguruko doako ikastaro eta taillerrak eskaini ziren Bilbo, Vitoria-Gasteiz, Barakaldo, Laudio eta Irunen, Google Aktibatu Biraren harira. Zer da Google Aktibatu Bira, baina? Ba doako ekintza eta heziketa-saioz beteriko aste oso bat, ekintzaile izan nahi duten pertsonei, beren profil profesionala aberastu nahi dutenei edo konpetentzia digitalak soilik ikasi nahi dutenei zuzendua. Esan bezala, ekintza ugariz osatutako egitaraua bat antolatu zen aste oso baterako. Batzuek izena-ematea eskatzen zuten; beste batzuek, ordea, ez. Bus Zonaldea delako gunean, esaterako, ez da izena eman beharrik eta edozein bertaratu daiteke. Bertan, honako ekitaldiak eman ohi dira: Inspirazio eta heziketako hitzaldiak; berehalako aholkuak; Googleko adituekin kontsultak; networking; bertako istorio arrakastatsuak; bertako tadeen kontzertuak. Badago beste atal bat non parte hartzeko aurretik izena ematea beharrezkoa den. Honen barne hiru eskaintza daude. Hasteko, “Heziketa enpleguan eta marka pertsonalean”. Hemen 16 orduko heziketa presentziala ematen da, non Curriculum Vitaea hobetzen ikasten da,
tresnak aurkitzen lan-bilaketarako eta lan-elkarrizketa bati aurre egiteko aholkuak ematen dira. Gainera, zure marka pertsonalaren garrantzi eta balioa egiaztatuko duzu eta nola lagun diezazuken lana bilatzeko garaian.
2014. urtetik, 12.500 pertsonek konpetentzia digitalari buruzko heziketa jaso dute Google Aktibatu Programari esker Hortaz aparte, “Zure negoziorako estrategia digitaleko tailerra” eskaintzen da aurrez izena ematen bada. 4 orduko tailer presentzial bat da, non ikasi ahal izango dira beharrezko konpetentzia digitalak negozio bat hazteko eta interneten ahalik eta onura gehien atera ahal izateko. Azkenik, “Google Actívate Talks” edo “Google Aktibatu Hitzaldiak” eskaintzen dira. Inspiraziorako
trainingWorld
uneak dira hauek. Gaurkotasuneko eta interesdun gaiak jorratzen dira hemen, arlo digitalarekin lortuak, adituen esku, ekimen bizi eta dinamiko batean, non historio handiak entzun ahal izango dira.
Saria Euskadirentzat Horretaz guztiaz gain, Euskal Herriak “Google Aktibatu Saria” jaso zuen gaitasun digitaletan hezkuntza jaso duten 12.500 ikasleengatik. Bilbo izan zen, Google Aktibatu Biraren hasiera ikusi zuen hiriburua. Hemendik hasi zen ibilbidea. Finean, autobus batetaz ari gara, konpetentzia eta gaitasun digitali buruzko tailer eta ikastaro doakoak eskaintzen dituena, helburu jakin batekin, alegia interesa duten pertsona guztiei mota honetako heziketa iristaraztea. BIraren irekiera-ekitaldia azaroak 15 asteazkenean izan zen Bilbon. Beste agintari batzuen artean, bertan izan ziren hiriko alkatea, Juan María Aburto, eta Eusko Jaurlaritzako Ekonomia eta Azpiegituren Garapeneko Sailburu Arantxa Tapia. Beraiek jaso zuten Euskadiri emandako “Google Aktibatu Saria”, aitortzen dituena gaitasun digitaletan heziketa jaso duten 12.500 pertsonak Komunitate honetan, programa hau hasi zenetik 2014an. “Google Aktibaturen bira honekin hubildu eta erraztu nahi dugu gero eta gehiago gure doako heziketa-ikastaroak konpetentzia digitaletan, ikasleei ematen dietena gaitasun eta trebetasun batzuk gaur egun beharrezkoak direnak lan-merkatuan sartu ahal izateko. Aktibatu jaio zenetik, ikastaroak egin dituzten 2.250 gazte baino gehiagok lana aurkitu dute edo beren enpresak sortu dituzte programaren heziketari esker”, adierazi zuen Francisco Ruiz Antónek, Google Espainia eta Portugaleko Politika eta Gai Publikoetako Zuzendariak. Bere aldetik, Juan María Aburto Bilboko alkateak honakoa esan zuen: “Google Bira bezalako ekimenak aparteko aukera bat suposatzen dute esfortzuak biltzeko guretzat gakoak diren desafioetan, hala nola lan-sortzea eta garapen ekonomikoa indartzea, enpresa lokalen hazkundea sustatzea, konpetentzia digitaletan heziketa jaso duten gazteen talentua bultzatzea… Bilbo gazte, moderno eta garai berrietara egokitu bat eraikitzeko”.
Egitaraua Bira Bilbon izan zen azaroaren 15etik 19ra, Arriaga Plazan. Bertaratu zirenek hitzaldiak eta aholkuak jaso ahal izan zituzten, baita ekintzailetzarekin harremana duten historiak entzun, adibidez, “Kristian ezagutzera etor zaitez. Bestalde Google Aktibatuko adituak izan ziren bertaratutakoekin elkarrekintzan, esate baterako, Loreto Gómez, Josu Lekaroz, Marco Besteiro
2018 urtarrila
eta Guillermo de Haro. Baita han izan ziren ere Silvia de Gregorio, Euskadiko ONGDko koordinatzailea, GKEen egungo rolari buruz hitz egiteko, Social Media Nodeko Daniel Martos, topakeka digital bar egiteko, eta Ana Vega, gastronomiaren garapenari buruz jarduteko. Esan bezala, “Google Talks Aktibatu, Internet aukera bezala, emakume abenturazaleentzat” (azaroak 16), Enpleguari eta Marka pertsonalari buruzko Heziketa (azaroak 20 eta 21) eta Ekintzailetzan heziketa (20tik 22ra) eskaintzek aldez aurretik izen ematea eskatzen zuten. Bilbori agur esan eta gero, autobusa Gasteizen (azaroaren 20tik 24ra), Barakaldon (azaroak 20, Udaletxeko Plazan), Llodion (azaroak 21, Zumalakarregi Etorbidea, 27) eta Irunen (azaroak 22, Ensantxe Plazan) izan zen. Horrela, Google Aktibaturen autobusak lana eta marka pertsonalari buruzko tailerrak ematen ditu, baita ekitaldiak eta hitzaldiak kasu arrakastatsu lokalez eta ekintzailetza eta lan-bilaketarekin harremana duten gaiez.
Google Aktibatu sortu zenetik, 34.000 pertsona baino gehiagok enplegua edo lan-praktikak lortu dituzte Touraren agenda osoa ikusi nahi izanez gero, ondorengo webgunean kontsulta daiteke: www.formacionactivate.withgoogle.com/tour/. Bertan ere egin ahal izan zen izen-ematea eskatzen zuten eskaintzen erregistroa, berrikusten joan daitekeetan hurrengo edizioetarako.
Google Aktibatu zifretan Google Aktibatu Google-en konpetentzia digitaletako doako heziketa programa da, ikastaro presentzial eta online-etan ematen dena. Programa 2014ko martxoan ipini zen martxan ondorengo erakundeen laguntzarekin: Industria, Energia eta Turimo Ministerioa, Hizkuntza Ofizialen Eskola, Red.es, IAB Spain, Santa María la Real Fundazioa eta Komunitate Autonomo guztietako 29 unibertsitate publiko. 34.000 baino gehiago dira lan edo praktika batzuk lortu duten pertsonak Google Aktibatutik pasa eta gero, bai baste pertsona batentzat lan egiteko, bai beren negozioa sortuz. Halaber, 230.000 pertsona baino gehiagok heziketa jaso konpetentzia digitaletan Espainian programa honi esker.
eWorld aldizkaria
13
14
eWorld aldizkaria
2018 urtarrila
publizitatea
Lanbide Heziketako beken inpaktu soziala aurkeztu da
2
017ko urriaren 25ean Telefonica Fundazioak eta Jesusen Konpainiak“ LHko ikasketarako Bekak eta Lagun-tzak proiektuaren inpaktu sozialaren garapena” txostena aurkeztu zuten. Txosten honek proiektuaren emaitzak jasotzen zituen, non jada 1.200 gaztek heziketa jaso duten eta zeinean aipatu bi instituzioak elkarlanean jardun diren 2014. urtetik. Proiektuaren arabera, programari etekina ateratzen diotenek beren enplegagarritasuna hirukoizten dute. Ikerketaren helburua proiektuaren emaitzak hedatzea zen, esperientziaz ikastea eta hurbiletik ezagutzea inbertsioaren ingurunea. Zentzu honetan, Ebaluazio eta Ikasketako Baliabideen Sareak (Redcrea), ikerketaren arduradunak, heziketa tekniko-profesionalaren hobekuntzaren balio soziala aintzat hartu du, lan-sartzea, enplegagarritasunaren hobetzea, ikasketen jarraipen eta handitzea
eta sare eta kontaktuen baliabideak. Hau guztia kontuan izanik, ratioak 3tik 1eko balioa lortu du. Txostena aurkeztu zen jardunaldi batean non batu ziren alde kuantitatiboa heziketa profesionaleko gai giltzarriekin eta proiektuko gazte bekadunen inguruko baldintzekin. Aurkezpenak Heziketa Profesionaleko zuzendari orokorraren parte-hartzea izan zuen, Rosalía Serrano, baita Jesusen Konpainiako Hezkuntzako ordezkariarena, Antonio Allende, eta Telefónica Fundazioko Ekintza Kultural eta Espazioko zuzendariarena, Almudena Bermejo. Mahai-inguruan izan ziren Redcreako arduradunak, Antonio Luján eta Eva Raboso; Telefónica Fundazioko Proiektu sozialen burua, Matías Figueroa; Jesusen Konpainiako Heziketa Profesionaleko Zentroetako koordinatzailea, Ángel Serrano Almodóvar, eta proiektuan parte hartu duen ikasle bat.
publizitatea
Han eztabaidatu zuten aukeren sortzeari buruz heziketa eta enpleguarekin loturik gazteengan gizarte-kalteberatasuneko testuinguruetan. Gainera, The Cross Border Project foro antzerki taldeak gazteek normalean topo egiten dituzten ohiko arazoen irudikapen bat egin zuten.
2018 urtarrila
15
laguntza eta segimenduari eta bere harremana bekarekin funtzezkoa da. Horrek ahalbidetzen du erabakiak hartzea ez bakarrik baremo eta irizpide finkoetan, baizik eta kasuz kasu ikaslearen egoera integralaren arabera.
Bekak eta Laguntzak LHrako Bekak eta Laguntzak Lanbide Heziketako ikasketareko proiektua, Jesusen Konpainiak garatuta Telefรณnica Fundazioaren laguntzarekin, Jesusen Konpainiako Lanbide Heziketako Zentroetan matrikulatuta dauden gazteei zuzenduta dago, beren enplegagarritasun gaitasuna eta lan-sartzea hobetzeko xedearekin, bereziki desabantaila sozialean dauden gazteei, eta heziketa-jarraipen ahalik eta egonkorrena izateko ikaslegoaren proiektu akademikoan. Ikasketari ematen zaion laguntza-sistema osagarri bat da, beste laguntza batzuek bete eta identifikatzen ez dituzten beharrak asetzen saiatzen dena: proiektu malgu bat lotuta heziketa-zentroetako beharren egokitzearen gaitasunarekin eta ikaslegoaren berezitasunarekin, ahalbideratzen dituenak ekintza-tarteak izangaien behar errealen arabera. Proiektuak zentroen gaitasunari jaramon egiten dio ikaslearen heziketa-ibilbideari
eWorld aldizkaria
Beka-programa honi onura ateratzen diotenek beren enplegagarritasuna hirukoizten dute Emaitzak Proiektuaren inpaktu sozialaren garapena Ebaluazio eta Ikasketako Baliabideen Sareak (Redcrea) egin du proiektuaz etekina atera duten bekadunek izandako ondorioak neurtu eta balioztatzeko. Bere emaitzek ebidentziak azaltzen dituzte erabakien hartzerako, kontuen errendiziorako eta bereziki sektore honi buruzko ezagueraren taldeko eraikuntzarako.
Badago lehentasun argi bat bekadunean bere heziketa-ibilbideari jarraipena emateko (bereziki Oinarrizko Lanbide Heziketa -OLH- eta Erdi-Mailako Lanbide Heziketako -EMLH- zikloetan, eta neurri txikiagoan Goi-Mailako Lanbide Heziketan -GMLH-), baieztatuz bekadun-taldeko hezkuntzasitemako atxikitze altua, modu berezian heziketa-desertzioak ondorio ezkorragoak izan ditzaketen graduetan. Nabarmentzen da, halaber, bekadunen ekintzen maila altua beren konpetentzia-hobekuntzen txertatze jarraipenarekin: 10 bekadunetik 3k lan egin eta ikasten dute batera (bereziki GMLHn eta errendimendu akademiko baxuko ikaslegoan), eta 10 bekadunetik 4k esperientziaren bat izan dute lan-munduan azken 5 hilabeteetan.
16
eWorld aldizkaria
socialWorld
2018 urtarrila
Donald Trump, Trending Topic ezizenez
E
gun, den-dena zelatatzen duten Anai Nagusi baten begiak bilakatu dira sare sozialak. Norbaitek akats bat egiten badu, eta are gehiago pertsona famatua bat baldin bada eta/edo jarraitzaile asko baldin baditu, mundu guztiak ikusiko du hanka-sartze hori. Eta zure izena Donald Trump bada, ez dudarik izan zure mugikorretik ateratzen den gauza oro azterketako subjektu bilakatuko dela eta, trending bihurtzekoa aukera asko izango dituela. Estatu Batuetako lehendakariak sortzen du Interneten bere hatzari ematen hasten dion bakoitzean eta txio gogoangarri batzuk utzi ditu jada etorkizunerako. Iaz maiatzean, esaterako, sarea haustea lortzen zuen, ondoren azalduko den bezala.
“Covfefe” Duela urte bat kargua lortu zuenetik, Trumpek ohituak gaitu bere gauerdiko tuitetara, batzutan zentzugabeak, azalduezinak edo soilki gaizki idatziak, baina pasa den maiatzak 31n, 00:06etan -New Yorkeko ordua-, bere kontuak honako mezua argitaratu zuen: “Despite the constant negative press covfefe…” (“Nahiz eta prentsako covfefe negatibo jarraitua…”. Bai, horixe! “Covfefe”. Zer esan nahi ote du covfefek? Bada hori da mundu erdiak galdetzen zuena hurrengo minutu eta orduetan, izan ere lehendakariak ez zuen argitu izan nahi, ezta mezua kendu, ezta zuzendu ere.
Horrela, hurrengo goizean hiritar guztiak esnatu ziren mezu hau munduko trending topic zela eta Twitterren ikusiena zela azken 24 orduetan. Eta noski, honi komunitate twitteroren aldetiko meme, txiste eta txantxa multzo ikaragarri handi bat elkartu zitzaion, guztiz aparta eguna irribarre batekin hasteko.
Oihartzuna 72.000 retuit, 89.000 gustatzen zait eta 25.000 erantzun zen tuit hau agertu eta bi ordutara sortutako talka, #covfefe etiketa lehen joeran bihurtu zelarik Twitterren Estatu Batuetan. ‘Fusioa’ komunikabideak, era berean, inkesta bat egin zuen hitz hain arraro nola ahoskatu behar ote zen erabakitzeko. 12.000 boto baino gehiago lortu zituen eta 'cov-FEE-fee' eta 'cov-FEH-fay' ziren buruan zundaketako % 37 bat lortuz bakoitzak, erabiltzaileen % 26k "COV-fee" aukeratzen zuten bitartean. “#Covfefe Steve Bannon lehendakariaren ezkutuko izena da FBIn”, tuiteatu zuen erabiltzaile batek. Beste batek, ostera, honakoa erantzun zuen: “Serio diot. Hemendik aurrera, berari buruz ari garenean, bakarrik Covfefe lehendakaritzat jo behar dugu". Badago hitza erreserbatu zuen pertsona bat Kalifornian matrikula pertsonalizatu batentzat, Covfefek errusieran “erretiroa hartzen dut” esan nahi duena mantentzen duena, eta NASAko txantxakontu batek otoitz egiten du “covfefe arma nuklearren jaurtiketarako kode bat izan ez dadin”. Akats tipografiko bat, orduan? Batzuen arabera, logikoena da pentsatzea covfefe akats tipografiko bat dela, ‘coverage’ (estaldura, informatiboa adibidez) hitza gaizki idaztearen ondorioa, eta horrela, mezua lehendakariaren milagarren tuita da bere irudia egunero kritikatzen duten komunikabideen kontra erasotzen.
Polemika iraunkorra Jakingo al dugu Trumpi jarraituko dion hitz honen atzean ezkutuan dagoen misterioa? Zaila da hori adieraztea baina kontua da gaur egun, ia zortzi hilabete igaro eta gero Twitterreko Covfefe hastaghak tuitak sortzen jarraitzen dituela. Adibidez, “Zein izan da 2017ko hastagha? Covfefe”. Baina hitzarengatik sortutako txantxaz haratago, Trumpek Twitterrez egin du bere difusio-bide nagusia, bai prentsarekin, bai hiritargoarekin. Agintari estatubatuar bati eskatzan zaion ortodoxiarik gabeko bere erabilera beti polemika jarraituarekin nahasia dago.
publizitatea
2018 urtarrila
eWorld aldizkaria
17
18
eWorld aldizkaria
2018 urtarrila
healthWorld
Organoak txip batean
B
i espainiar ikerlarik txip batean barruan dagoen barearen eredu funtzional bat sortu dute, lehen aldiz, mundu mailan. 3Dko gailu hau organoak in vivo egiten dituen funtzioak betetzeko gai da. Malaria eta beste hematologia-patologien aurka egiteko balioko du. Eta, halaber, laborategietan animaliekin egiten diren probak gutxituko ditu. Barea ukabilaren tamaina duen organo bat da eta, giza-gorputzaren ezkerraldean kokatua dago, diafragmaren azpian eta urdailaren atzean. Bi organo independente bezala lan egiten du: pulpa gorriak globulu gorriak eta bakterioak iragazi eta apurtzen ditu eta pulpa txuria sistema linfatikoaren parte da. Bere funtzio nagusia defentsa gisa aritzea da eta gure gorputzari babesten laguntzen dio. Txip batean bare bat sortzearen jatorrizko ideia Hernando A. del Portillo eta Josep Samitier doctoreen taldeetan izan zen. Hernando A. del Portillo CRESIBeko ICREA Irakaslea da, ISGlobaleko ikerkuntza-zentroan, barearen papera malarian ikertzen duena duela zenbait urte. Bere aldetik, Josep Samitier IBECeko zuzendaria da eta Batzelonako Unibertsitateko katedraduna, odolaren erreologia-propietateak ikertzen duena, ahaztu gabe malariarengatik parasitatua dena, sistema diagnostikoak garatzeko. «Giza-barea aztertzeko muga etiko eta teknologikoak direla eta, barrunbe abdominalaren ‘kutxa beltza’ bezala ezagutua dena, oso aurrerapen gutxi izan dira bere ikerketan», dio Bartzelonako Nazioarteko Osasunaren Ikerketa Zentroko Hernando A. del Portillok. Bere taldeak eta Josep Samitierrenak, Kataluniko Bioingeniaritza Institutukoa (IBEC), elkarrekin jardun di-
ra organo honen azterketa sinplifikatzeko ‘oganoak txip batean’ sistemen bidez.
Barea mikroeskalan Mikroeskalan organoaren propietate fisikoak birsortzen dituen gailu bat da, benetako bare bat izango balitz bezala. Barearen sistema fluidikoa oso koplexua da eta garatuz egokitu da modu hautatuan globulu gorri zaharrak, mikroorganismoak eta malariak parasitatutako globulu gorriak aukeratu eta apurtzeko. Sare konplexu honen itxura egin ahal izan da isuria bereizteko diseinatutako kanal motel bati eta beste azkar bati esker. Txiparen barne, odola kanal moteletik doa kapilaren matrize baten bitartez benetako giroaren antza dutenak, non globulu gorrien portzentaia handitzen da eta akastun odola ezabatzen da. Diziplina-aniztun ikerketa-taldeei esker, non lan egiten duten fisikariak, biologoak, kimikariak, ingeniari elektronikoak eta farmazialariak, IBECeko Josep Samitierren taldea bezala edo Geraldine Hamiltonena Wyss Institutuan, gailu mikroskopiko hauek sortu dira, bere barne zelula biziak dituztenak giro dinamiko batean eta beste zelula-mota batzuekin elkarrekintzan daude. Txip txiki hauetan biokimikak irudikatzen duen unitate funtzional txikiena birsortzen saiatzen da, baita zelulek gorputzean nabaritzen dituzten funtzio eta tentsio mekanikoak ere. Gailu hauek zelula ama pluriahaltsuak eta kondizio fisiologikoak maximoan errepikatzen saiatzen diren biomaterialak partekatzearen emaitza dira.
Birika txip batean Adibidez, Harvard Unibertsitateko Wyss Instutuko Donald E. Ingber eta Dongeun Huhen taldeak birika bat txip batean diseinatzea lortu du. Zelulek biriketan dituzten kondizio berak errepikatzeko ordenagailuentzako txipak erabili zituzten, zelulak eta beren giroa ipini ahal izateko neurri egokikoak direnak. Bere barne hiru kanal fluido daude, erdian mintz porotsua kokatzen da goiko aldean biriketako zelulak daudela eta azpian zelula kapilarrak daude. Airea goiko kanaletik jariatzen da eta elikagaidun likido bat odol-mikrokanaletik pasatzen da. Horretaz gain, txipari indar mekaniko batzuk ezarri zitzaizkion zelulak dauden mintza zabaldu eta uzkurtzeko, hauek birikan arnas egitean sortzen diren indar berak sentitzeko. “Kontrol dinamikoa behar duen edozein gauza, bakarrik kontrol estatikoaren ordez, desafio handi bat da”, adierazten du Michigan Unibertsitateko Takayamak.
publizitatea
2018 urtarrila
eWorld aldizkaria
19
20
eWorld aldizkaria
2018 urtarrila
startupWorld
Zure taila zehatza ezagutu, Naiz Fiten bidez
B
orja Cembrero eta Sara Lopez ekintzaileek bultzatutako Naiz Fit proiektuak bigarren saria lortu du Santanderreko Yuzz lehiaketaren 8. edizioan. Programa horrek bultzada bat eman nahi die 18 eta 31 urte bitarteko gazteek sustatutako enpresa-ideia berritzaileei, laguntza-prozesu bat eskainiz eta lehiaketa bat antolatuz. Yuzz Donostia zentroko ekimenik onena izendatua izan ondoren, euskal Startupak Estatuko hiru sarietako bat irabazi du. Naiz Fit enpresaren helburua da moda online erostean sortzen zaigun arazo ohikoenetako bat konpontzea, oso zaila baita norbere neurria jakitea hainbeste marka eta arropa artean. Naiz Fit sistemak gorputz bakoitzaren neurri zehatzak ematen dizkigu, sakelakoarekin ateratako argazkien bidez eta ikusmen konputazionaleko algoritmoak erabiliz. Hortik abiatuta, aplikazioak marka desberdinetako datu-baseekin alderatzen du informazio hori, eta horrela lortzen du erabiltzaileari ongien egokitzen zaion neurria. Sistema hori bi modutan erabil daiteke: Naiz Fit aplikazio mugikorretik (aurtengo abuztuan merkaturatua) edota online salmenta-plataformetatik. Lehenengo kasuan, erabiltzaileak aplikazioa deskargatu behar du, eta bere gorputza neurtu, 88.000 produktu eta 600 arropa marka baino gehiagori buruzko gomendioak jasotzeko. Bigarren kasuari dagokionez, une honetan Naiz
Fit enpresako lantaldea probak egiten ari da bere sistema plataforma desberdinetan integratzeko, eta dagoeneko martxan dago hainbat euskal markaren onlineko dendetan: Zergatik, Amarenak eta Wime. “Abuztuan merkaturatu genuen Naiz Fit aplikazioa, arlo teknikoan baliozkotzeko, zarata handirik atera gabe. Orain, berriz, erabiltzaileak eta markak atzematen ari gara”, azaldu du Borja Cembrerok, “itxaropentsu gaude, ikusten dugulako premia bat dagoela erosleen eta saltzaileen artean”.
Erosleen arazo bati emaitza Gero eta arropa gehiago erosten da Internetez, baina erosleek arazo bat izaten dute, ez baitakite zein taila duten arropa bakoitzerako. Erosleak erositakoa itzuli behar izaten du, eta erosketa-esperientzia txarra bihurtzen da”, dio Cembrerok. “Erabiltzaileek eta markek nabaritutako premia horretatik sortu ginen gu”. Aplikazioak ikusmen konputazionaleko algoritmoak erabiltzen ditu gorputzaren neurriak ateratzeko argazki baten bidez. “Oraingoz 6.000 erreferentzia dauzkagu, baina 50.000tik gora pieza izan nahi ditugu, gurekin kolaboratzen duten markek saltzen dituzten guztiak, alegia” adierazi du Borja Cembrerok. Zerbitzuak online erosteko web orriko botoi bat erabiliko du; hori aktibatuz gero, artikulu bakoitzeko taila egokienak markatuko ditu. Asmoa da guztiz doakoa izan dadila erosleentzat eta markek ehuneko bat ordain dezatela Naiz Fit zerbitzua erabiliz eginiko salmenta bakoitzeko.
Bultzada beharrezkoa Santander Yuzz sariketak bultzada bat eman dio Naiz Fit enpresako lantaldeari. Izan ere, Silicon Valley-ra bidaiatuko dute finalista izateagatik eta 20.000 euro poltsikoratuko dituzte Estatu mailako saria irabazteagatik. “Proiektu harrigarriak lantzen ari diren Espainia osoko gazteak ezagutu ditugu, eta haiekin harremanetan jartzeko aukera izateak ez du preziorik”, azaldu du Borja Cembrerok, “gainera, Estatu mailan bigarren gelditzeak bultzada handia eman digu, ikusi dugulako gure ideiak baduela zentzua eta jendeak baduela fedea proiektu honetan”. Santander Yuzz lehiaketaren hurrengo edizioan (datorren urtetik aurrera Explorer deituko da) parte hartu nahi duten 18 eta 31 urte bitarteko ekintzaileek dagoeneko zabalik dute izena emateko epea. Ideiak abenduaren 8ra arte aurkeztu daitezke.
publizitatea
2018 urtarrila
eWorld aldizkaria
21
22
eWorld aldizkaria
2018 urtarrila
startupWorld
“Ekintzailetzak konpromisoa, iraunkortasuna eta, batez ere, atsegin izatea eskatzen du”
B
erriUp enpresak ekintzaileak laguntzea du helburu, beren proiektuen arrakasta bermatzeko asmoz. Izan ere, ideiez haraindi, pertsonengan sinisten dute. Xede horrekin, 4 hilabeteko azelerazio-programa bat eskaintzen diete ekintzaileei, honako edukiekin: finantzazioa, aholkulari-talde bat, kontaktu-sare bat, ekintzaileentzako hitzaldiak, nazioartekotzea, lege-laguntza legala, proiektuaren jarraipena, diru-laguntzen kudeaketa eta coworking gunea. “eWorld” aldizkariak BerriUp-eko Proiektuen Koordinatzaile Garikoitz Gastaminzarekin hitz egin du. Zer da BerriUp? BerriUp startupen azeleratzaile bat da, non ekintzaileei enpresak sortzea laguntzen diegu. Lau hilabeteko programa trinko bat eskaintzen dugu, barne dituena heziketak, profesionalen hitzaldia, jarraipen pertsonalizatu eta sakona lehen mailako aholkulariekin, 24ordu/7eguneko lan-espazioa, 50.000 €ko inbertsioa banku eta beste lankide batzuekin ditugun akordioez gain. Finean, beharrezkoa dena ematen saiatzen gara ekintzaile-talde batek bere negozioa arrakastarekin atera ahal izateko. Nori dago zuzendua?
den kontutan izan gabe, eta lagunosa eta/edo inbertsioa behar duena. Zer garai dago bizitzen gaur egun ekintzailetzak? Euskal Herriko kultura ekintzaileak ez du zer ikusirik Madril edo Bartzelonakoarekin, are gutxiago Estatu Batuak bezalako beste herrialde batzuekin. Duela urte batzuk lurralde honek enpresak sortu zituzten pertsona ekintzaileak zituen, eta ondorengo belaunaldiak horiek kudeatzeaz arduratu dira, oso ondo gainera. Dena den, gizartearen behar eta aukerak aldatu dira eta horrela jarraituko dute, derrigortzen gaituena egokitzea eta berriz enpresak sortzen errealitate berri honetan. Horregatik sortu zen BerriUp, Euskal Herriko lehen azeleratzaile pribatua izanik.
“Gizartearen behar eta aukerak aldatu dira eta horrela izango da etorkizunean ere”
BerriUp proiektu bat garatzen dagoen pertsona edo talde orori zuzendua dago, sektorea zein Zeri dagokio azken urteetako ekintzaileen igoerak? Lan-egoera modu erradikalean aldatu da azken urteetan, eta ez gara ari bakarrik krisialdi nazional ospetsuari buruz. Enpresa baten batezbesteko bizitza modu esanguratsuan txikitu da, gauza bera gertatuz lanpostu jakin baten iraupenarekin enpresa batean. Egonezinak, berehalakotasunak, gauza berriak ikasi eta esperientzia berriak bizi nahi izateko beharrek… eragiten dute egungo gazteek “bizitza guztirako lan bat” bilatu nahi ez izatea eta askotan hau ekitean bihurtzen da. Ez dugu ukatuko beste ohiko arrazoi bat lanpostuen gabeziarengatik dela. Garikoitz Gastaminza, BerriUpeko Proiektuen Koordinatzailea
Zeintzuk dira ekintzailetzaren aldeko eta kontrako puntuak?
startupWorld
Ekitea ez da erraza. Izatedun orduak baino gehiago eskatzen ditu, konpromisoa, iraunkortasuna eta, batez ere, atsegin izatea. Gauza asko alde batera utzi beharko dira eta ingeruan dauden pertsonek ulertu beharko dute, edo ulertarazi egin beharko diezu. Gure “BerriUPer”-ekin une zailak bizi izan ditugu, baina baita alaiak ere, eta cori guztiaren ondoren, ez gara aurkitu bere etorkizuna ekiteaz damutzen den inorekin orain arte. Pena mereziko du… ezta? Zein ezaugarri izan behar ditu ekintzaile on batek? Guk pertsonak defendatzen ditugu ideien gainetik eta beti adibide berdina ipintzen dugu: talde on batek nola-halako ideia bat pibotatu dezake eta zerbait onean bihurtu, baina nola-halako talde bat ideia handi bat txikitu dezake. Honengatik pertsona zintzoak bilatzen ditugu, gurekin ontzira igotzeko gogo eta konpromisoarekin, eta gai direnak elkarren osagarri diren lankideekin taldean jarduteko. Zeintzuk dira ekintzaileek topo egiten dituzten arazo ohikoenak? Ekintzaileak topatzen dituzten arazoez aritzean, hiru nabarmenduko nituzke, nahiz eta egun osoa pasa genezake hauei buruz hitz egiten: lehenik eta behin, pertsona gaituak aurkitzeko zailtasuna, fase goiztiarrean beraiekin lan egiteko prest daudenak; bigarrenik, merkatuari ulermen eta egokitze jarraitua, bukatzeko, likidezia-
2018 urtarrila
eWorld aldizkaria
23
faltak fase goiztiarretan startupa moteltzen du eta batzutan hil daiteke, nahiz eta proiektuak zentzua izan.
“Azeleratu ditugun proiektu guztiak bizirik jarraitzen dute”
Zein ezaugarri izan behar ditu martxan ipini berri den negozio batek arrakasta izateko? Arrakasta erlatiboa da. Autoenpleguko negozio bat oso meritu handikoa da eta arrakastatsua suertatzen da aipatutakoak helburu hori baldin badu. Guk BerriUpen hiru ezaugarri zehatz dituzten proiektuak bilatzen ditugu, lerrotutak daukagun azeleratzaile + inbertsioa helburuarekin: proiektuaren unea egokia izatea bizkortua izateko; taldea gai izatea startupa aurrera ateratzeko; proiektua eskalatu ahal izateko izan behar da, izan ere inbertitzailea urte batzuetan atera ahal izatea bilatzen baitu bere inbertsioa biderkatuz. Eman al zenitzake BerriUpi esker sortutako negozio arrakastatsuen adibide batzuk?
Azeleratzaile gazte bat gara, 2015ean jaio ginen eta. Eman dezakegun datua da azeleratu ditugun proiektu guztiak bizirik jarraitzen dutela. Zer aholku emango zenieke ekintzaile bati edo ekitea pentsatzen ari den edonori? Zure negozio bat ekitea pentsatzen ari bazara edo egin nahi izango bazenu baina ez baduzu ideia definitu bat, beste ekintzaile batzuekin hitz egitea gomendatzen dizut eta gugana hurbiltzea gu ezagutu ahal izateko. Abentura honetan lagundu eta orientatzeko prest dauden pertsonak zintzoak daude. Ekintzailetzarekin harramena duten ekitaldietara joatea laguntzen du ere ekosisteman dauden eragileak ezagutu ahal izateko. Azkenik, ekitea nahi duen batentzako aholku onena da ekin dezala eta ez dadila geratu ilusio batean. Etorkizuna hori egiten dutenena da. www.berriup.com