Literatur sormena 2012 by TXINPARTA PROIEKTUA TXINGUDI BHI IKASTOLA

Txingudi BHIko Literatur sormena V 2011 - 2012 ikasturtea

ÂŠ Txingudi ikastolako Gurasoen Elkartea Lege gordailua: SS-939-2012 Fotokonposaketa eta inprimaketa: Antza Komunikazio Grafikoa â&#x20AC;˘ Lasarte-Oria

Sarrera Txingudi BHI Ikastolako Hizkuntza Normalkuntza Batzordeak, urtero antolatzen du Literatura sormena lehiaketa, eta horrekin batera egindako bidaien Kronika eta bestelako lanen bilduma. Hona hemen aurtengo uzta.

Hizkuntza Normalkuntza Batzordearen egitasmoa, Hizkuntza mintegiaren laguntzaz.

LIBURU

HONEK

TXINGUDI I KASTOLAKO G URASO

DIRULAGUNTZA JASO DU.

ELKARTEAREN

aurkibidea ASMA Nahikari Pagola Irazoki ................................................................................ 12 Edurne Etxaide .............................................................................................. 13 Ane Ruiz .......................................................................................................... 15 Asier Burguete .............................................................................................. 17 Idoia Alakano.................................................................................................. 19 Lierni Estefania .............................................................................................. 21 Xabier Lopez de Pariza ................................................................................ 23 Ainara Berges ................................................................................................ 24

ALGARAKA Ibai Dorronsoro.............................................................................................. 30 Maddalen Zufiaurre ...................................................................................... 32 Juan Jose Arandia ........................................................................................ 34 Andoni Agirre ................................................................................................ 36 Telmo Garcia Aizpuru .................................................................................. 38 Ane Ponbar .................................................................................................... 40 Ainara Berges ................................................................................................ 42 Malen Arzak.................................................................................................... 44

BERTSO PAPERAK Nahikari Pagola ............................................................................................ 50 Nahia Urkia .................................................................................................... 51 Garazi Estonba .............................................................................................. 52 Oier Novales .................................................................................................. 53 Lur Zabala ...................................................................................................... 54 Julene Iraola.................................................................................................... 55

Malen Arzak.................................................................................................... 56 Joseba Lizarazu.............................................................................................. 57

EUSKARA MINTEGIAREN KRONIKAK Zuberoako Kronika........................................................................................ 60 Beireko Kronika ............................................................................................ 63

INGELESA MINTEGIAREN LANAK Garazi Landart .............................................................................................. 68 Julen Mombiela.............................................................................................. 69 Leire Aizpuru .................................................................................................. 71 The European Days ...................................................................................... 73 Comunication Process ................................................................................ 75

FRANTSEZ MINTEGIAREN LANAK Voyage a Paris .............................................................................................. 83

AIPAMEN BEREZIAK-EUSKAL KULTURA E単aut Larralde................................................................................................ 90 Amerikanuak .................................................................................................. 91 Bertsolari ........................................................................................................ 92 Itsasoaren Alaba eta Sagarren Denbora ................................................ 93 Gartxot ............................................................................................................ 95 Xora .................................................................................................................. 96 Gazta Zati Bat................................................................................................ 97

Asma 1. ebaluazioa

Urtero bezala, hemen gatoz literatur sormena bultzatzeko asmoz; horretarako, lehen ebaluazioan, ASMA eredua proposatzen dizuegu, non ipuin zati batetik abiatuta, zeuena asmatu behar duzuen.

Garapena: Orrialde bat.

1. ziklorako proposamena ...halaxe erabaki zuen desafioa, eta Beltza ufaka joan zen plaza aldera, bi neskari lepotik helduta, egundoko alegrantzia bat hartu izan balu bezala. Nik karroa zeraman zaldiari begiratu nion; hantxe zegoen, geldi-geldi, iturriaren ertzeko belar gizen batzuk janez. Martin, esan nion neure buruari, orain, momentu honetan dagoen bururik hoberena zaldi horrena duk. Hik segi egiok bere exenpluari...

2. ziklorako proposamena ...errekara ailegatu zen. Ebrorantz irristatzen ziren ur hotzak, harrien tartean burbuilaka eta jauzika. Bi jauziz zeharkatu eta latsaren bestaldeko bazterretik segitu zuen bizkor. Izerdiak alpeak bustitzen zizkion, baina ez zuen jadanik jarraitzailea gibelean sentitzen. Hala eta guztiz, senak korrika egitera bultzatzen zuen. Haltz edo lizar bakoitzaren ostetik, piztia buruz buru brau irteten zitzaiola iruditzen zitzaion haien ondoan pasatzean.

1. maila

Irabazle

Nahikari Pagola Irazoki

BELTZAREN PORROTA Eta halaxe egin zuen. Hurrengo egunean zen desafioa, eta prestatu beharra zeukan. Gurdi bat hartu eta oliozko kupelez bete zuen. Desafioa kupel baten barruan mendi baten malda jaistea zen, eta Beltzaren aurka egin behar zuen. Ez zegoen araurik; irabazten bazuen, Miren izeneko neska eder batekin ateratzeko aukera izango zuen, eta galduz gero, Beltzak Mirenekin izango zuen konpromisuan zerbitzari lana egin beharko zuen. Zaldiaren exenpluari jarraitu eta kupela olioz zipriztindu zuen kanpoko aldetik, gehiago irristatzeko. Zaldiak ere hori egiten zuen, iturriaren ondoko belarrak bustita baitzeuden, eta errazago harrapatzen zituen belarrak. Hau egiterakoan martinek ez zuen tranparik egin, araurik ez zegoela esan baitzuten. Hurrego egunean, kupelarekin mendia igo zuen Martinek. Han goian itxaroten zeukan Beltza neskez inguratuta. Epailea hurbildu eta kupelaren barrura sartzeko esan zuen, eta txilibitua jotzerakoan aurrera bultza egin zion bere buruari, jirabiraka hasiz. Denbora baten ondoren, bat batean gelditu egin zen, eta... IRABAZI EGIN ZUELA DESKUBRITU ZUEN!! Han zegoen Miren, eta ondoan Beltza, amorruz beteta. Barrezka, Miren eskutik hartu eta buelta bat ematera joan ziren, Beltzaren porrotaz barre eginez.

1. maila

Finalista

Edurne Etxaide

MARTIN ETA BELTZA Beltza, beti bezala, bere buruaz harro, plazan jarraitzen zuen bi neskak ondoan. Gorroto izugarria nion, denak berarekin doaz eta bera baino hobeagorik ez dagoela uste du. Zerbait egin nahi nuen Beltzak baino atentzio gehiago jasotzeko. Baina zer? Zaldi hori nahi izan nuen betidanik, oso zaldi ona zela iruditzen zitzaidan. Izugarri azkar egiten zuen korrika eta oso polita zen bere azal txuriarekin eta ile luzearekin. Zaldi hura izango banu, denek nirekin egon nahiko lukete. Beranduago, gizon batek zaldia zeramala ikusi eta atzetik joatea pentsatu nuen. Ikuilura sartu eta gizona etxera itzuli zen. Ni ikuilura hurbildu nintzen, zirrikitu batetik barrurantz begiratu eta, hara,ez nuen zaldirik ikusten! Lasto mordo bat besterik ez. Berriro begiratu nuen, eta bat-batean, zirrikituaren ondo-ondoan agertu zitzaidan zaldiaren muturra. Izugarrizko sustoa hartu nuen, ez bainuen espero zaldia agertzea. Ikuiluaren atzekaldean, leihotxo zahar eta txiki bat zegoen; bertatik sartu nintzen barrura. Zaldiarengana hurbildu eta laztandu egin nuen. Barruan nengoenez, ikuiluaren atea ireki, zaldia hartu eta kanpora atera nintzen. Beltza amorratzeko asmoz, plaza aldera joan nintzen zaldiarekin. Herriko lagunak, Beltza alde batera utzita, niregana etorri ziren. Beltza bakarrik gelditu zen eta egin niona gehiegizkoa zela iruditu zitzaidan. Bakar-bakarrik zegoen eta pena eman zidan. Lehen, ni bakarrik nengoene-

an gaziki pasatu nuen eta orain berari gertatzen ari zitzaion gauza bera. Gauza bat bururatu zitzaidan: eta denak elkarrekin ibiliko bagina? Azkenean Beltza eta ni lagun minak egin ginen eta ez genuen inoiz batak bestea bakarrik utzi.

2. maila Irabazle Ane Ruiz

GOSEAREN ERRUZ Ni Martin naiz eta Nafarroako herri txiki batean bizi naiz nire emazte eta semearekin. Egunero tabernara joaten nintzen nire laguna Mikelekin eta han egoten ginen hitz egiten, luze. Egun batean, ordea, ezin izan genuen gure eguneroko elkarrizketa atsegina eduki biztanle berri bat etorri baitzen gure herritxora: Beltza zuen izena, eta itxuraz gizon atsegina ematen zuen arren, oso gizon harroputza zen. Bere lehen agerraldia tabernan bertan izan zuen, gure elkarrizketa hastear zegoela. Beltzak bere maleta guztiak lurrean utzita tabernariari txuleta bat eskatu zion baina tabernariak bere azkeneko behia bezperan hil zuela eta haragi guztia salduta zuela esan zion. Zoritxarrez, Beltzak, ni txuleta jaten ari nintzela ikusi zuen eta kentzen saiatu zen. Nik ez nion nire txuleta eman nahi eta horregatik haragi zatitik tiraka hasi ginen sokatiran egongo bagina bezala. Konturatu gabe, gure borroka burugabearen erruz, tabernako bezeroak uxatzen joan ginen eta azkenean tabernariak nazkatuta irtenbide bat proposatu zuen: â&#x20AC;&#x153;Begira, zergatik ez duzue desafio bat egiten? Horrela nik bezeroak tabernarantz erakarriko ditut ikustaldiagatik eta irabazle ateratzen denak nere zaldi zaharra edukiko du saritzat. Hauxe izango da egin beharrekoa: Nire zaldiari gurdi bat jarriko diot eta zuetako bakoitzak, begiak estalita dituela, soinuaren bidez (zaldia korrika ibiliko baita) harri bat gurdian sartzen saiatuko da eta lehenengo sartzen duenak irabaziko du.â&#x20AC;? Bioi ondo iruditu zitzaigunez hala erabaki genuen, eta Beltza ufaka joan zen plaza aldera, bi neskari lepotik helduta, egundoko alegarntzia hartu 15

izan balu bezala. Nik karroa zeraman zaldiari begiratu nion; hantxe zegoen, geldi-geldi, iturriaren hertzeko belar gizen batzuk jaten. Martin, esan nion nire buruari, memento honetan dagoen bururik hoberena zaldi horrena duk. Hik segi egiok bere exenpluari! Eta esan bezala bere exenplua jarraitu nuen, apostura lasai-lasai iritsiz. Tabernariak bioi begiak estali zizkigun eta jarraian, bere lankidearen laguntzaz, buelta pare bat eman zigun. Nahiko zorabiatuta nengoen baina hala ere, zutik eta guztiz kontzentratuta jarraitzen nuen. Tabernariak â&#x20AC;&#x153;aurrera!â&#x20AC;? esan eta segituan entzun nituen Beltzaren harrien hotsak edonon kolpeka; baina nik nahiago izan nuen harriaren norabidea ondo kalkulatu eta jaurti arte pixka bat gehiago itxarotea. Eta itxarote horrek bere fruituak eman zituen, lehenengo jaurtiketan bete-betean asmatu bainuen. Ni hasieran ez nintzen gertatutakoaz ohartu baina jandea ohiuka entzutean berehala suposatu nuen. Desafioa irabazi nuen!! eta gainera ez nion edozeini irabazi, Beltza harroputzari baizik! Gertatutakoaz ohartu zenean, begietatik zapia kendu eta lurrera bota zuen amorru bizian. Gertatutakoaren ondoren, ni zaldi zaharrarekin gelditu nintzen eta Beltza berrizâ&#x20AC;Śherritik alde egin eta ez zen inoiz gehiago itzuli. Eta dena txuleta bakar batengatik izan zela pentsatzea ereâ&#x20AC;Ś

2. maila Finalista Asier Burguete

BIDEO-KAMERA Hantxe nengoen tabernan, nire zaldia bezala bazkaltzen.Hiru platerkada babarrun janda bapo geratu nintzen.Tabernan, leiho baten ondoan nengoen.Leihoak plazara ematen zuen, hor zegoen Beltza bi neskekin tontakerietan. Neskek, Ane eta Maider zuten izena ,bikiak ziren, ile horidunak , begi urdinak eta soineko loredun batekin.Baina niri berdin zitzaizkidan neska hauek eta momentu horretan nahi nuen gauza bakarra beltzari apustua irabaztea zen. Urte osoan nitaz barre egiten zebilen.Eider,nire lagunik hoberena zen, baina beltzak nitaz gezurrak esan zizkionean Eider haserretu egin zen nirekin.Eiderrek,hilabete bat zeraman niri hitzik esan gabe. Bazkaria ordaindu ondoren,nire gurdia eta nire zaldia prestatzen nengoelarik,bat-batean beltza ikusi nuen plazatik irteten.Handik hamar minutura berriro itzuli zen, baina ez bak arrik , bere gurdiaren gainean.Neskengana etorri zen; ondoren niregana hurbildu eta hauxe esan zidan: -Prest Martin! -Nahi duzunean. Erantzun nion. -Desafioa hau da, plazatik zubira eta buelta.Ea nork irabazten duen! -Ondo da. Erantzun nion. -Eta gogoratu, irabazleak bestearen gurdia eta zaldia irabaziko du.

Gurdian sartu eta plazaren erdian jarri nintzen zubia aurrean nuelarik. Beltzak berdina egin zuen.Bikiak, gure artean jarri ziren zapi batekin hasiera emateko.Bat-batean Maiderrek zapia altxatu zuen etaâ&#x20AC;Ś -Aurrera! Esan zuen ozenki. Beltza eta ni oso parekatuak atera ginen.Batzuetan bera aurrerago besteetan ni. Nik, nire buruan banekien non aurreratu Beltza. Zubia zeharkatu baino lehen bazegoen bihurgune estu-estu bat,180 gradukoa.Oso azkar iritsi ginen etaâ&#x20AC;Ś hara nor dagoen hor gure aurrean, Eider!. Bere bideokamerarekin Beltza eta ni grabatzen.Bihurgunea aurrean nuela Beltzak gurditik bota ninduen Eiderrek grabatzen zegoen ondora: -Ondo zaude Martin? Galdetu zidan kezkatuta. -Bai,baina grabatu al duzu egin didan zerrikeria?erantzun nion. -Dena grabatua dago lasai, baina orain goazen helmugara. Besotik heldu zidan eta helmugara iritsi ginen.Beltza hor zegoen jendez inguratuta.Eider iturri baten gainean igo eta hau esan zuen: -Beltza,tranpa egin duzu!. -Gezurra da . erantzun zuen. -Dena grabatua dago,nire bideokamerarekin. -Ikusi nahi al duzue? Mundu guztia bideoa ikusi eta oihuka hasi zen -Martin,Martin! Oso pozik jarri nintzen.Azkenean apustua irabazi eta nire lagunik hoberena berreskuratu ahal izan nuen.

2. maila Irabazle Idoia Alakano

MARATOIA Gelditu barik arineketan zihoan bide lasterretik, Ebro ibaiaren jaiotza geroz eta urrunago utziz. Arnasestuka egon arren, ez zion korrika egiteari laga, piztiak sorrarazten zion barneko ikararen ikaraz. Etengabe, sudur zuloetatik airea sartzen zen indartsu, eta ahotik ihes egiten zuen oso motel. Aurpegiko keinuek dena aitortzen zuten. Oso beldur zen. Oinek kilometro dexente egin zuten, baina ez zion hankak mugitzeari utzi, entzuten zuen soinu bakoitza piztiarekin lotzen baitzuen. Hainbesteko beldurra zuen bere barnean, barrabilak eztarrira igo zitzaizkiola. Oso txuri jarri zen, baina zorionez, herri txiki batetik pasa eta bertako tabernatik atera berri zen emakume bati muztioa kendu eta brau edan zuen. Horrela, barrabilak euren tokira jaitsi ziren, kolorea berreskuratuz. Aurrera segitu zuen, gibelera begiratu gabe. Bere senak oraingoan, gaizkilea bizkarraldean zuela garrasi egiten zion, eta ondorioz, ez zituen hankak gelditzen.

Nafarroko muga zeharkatu zuen Akitaniako lurretan sartuz. Blai- blai zegoen mutila, aztarnak nonahi utziz eta kiratsa zeriola. Kontzientziak gelditzeko erregutzen zion, berriro ere oso txuri baitzegoen, lurrera erortzeko zorian. Honek, haren hitzak alde batera utziz, burua ezker aldera jiratu eta parke erdian ura etengabe isurtzen zuen iturria ikusi eta bertara joateko gogoak oinei eragin zien. Bidean zihoala, landareak ureztatzen hasi ziren, gizona goitik behera bustiz. Iturrian ura edaten ari zela, zuhaixka batean gordeta zegoen untxiak hura astindu, eta sortutako soinuak gizona izutu eta izugarrizko spring-a egin zuen autobidea aldera. 19

Autopista barnera legez kanpo sartu zen baina inork ikusi ez zuenez, aurrera jarraitu zuen. Iluntasuna nagusi zenean ere, lasterka segitzen zuen. Hankek lehen pisatzen ziotenaren laukoitza pisatzen zioten, baina hark ez zion korrika egiteari uzten, piztiaren hatzaparretan ez jausteko. Gauak eta egunak igaro zituen autobidean Frantzia arineketan zeharkatzen. Gizonaren arropa oso lohia zegoen. Lehenengo egunetan galtzak beltzak ziren eta kamixeta gorria. Orain, galtzek beltzak izaten segitzen zuten, baina ez kolorearen beltza, zikinkeriarena baizik. Kamixeta, aldiz, gorria zela esatea txiste moduan har zitekeen, arros argi kolorekoa baitzen, orban grisak zituelarik bizkarrean, lepo inguruan eta batez ere besapeetan. Ilea eta bizarra biziki hazi zitzaizkion. Jantzita zeraman kiroletako zapatilla berriek, hondartzara joateko txankletak ziruditen. Lehengo haria berreskuratuz, lau egun jarraian euria egin zuen eta gizonak euriak botatako ur- tantak edaten zituen. Autobidearen bidea aurrandetu zuen zuzenki. Muino bat ikusi eta bertatik ateratzea pentsatu zuen, ordainlekuan egongo ziren poliziek ez harrapatzeko. Azkenean, amodioaren hirira iritsi zen, Parisera. Korrika segitzen zuen bertako kaleetatik. Halako batean, Mouline Rouge igaro zuen, gero Notre Damme eta ondoren Pariseko ikurra, Eiffel dorrea. Gizonak, oinbidean hainbat pertsona zeudela ikusterakoan, errepidera salto egin zuen. Bertan, bidaia osoan begietsitako lehen semaforoa ikusi zuen. Hura gurutzatu behar zuen eta tupustean, gorri jarri eta bere oinek kitto esan zuten, oinetan kea zeriola. Hantxe amaitu zen paranoiko haren zoramena eta handik aurrera lasai bizi izan zen piztiaz betiko ahantziz.

3. maila Finalista Lierni Estefania

IHESALDIA Ezinegonaz bihotza taupaka zuela, korrika jarraitu zuen, harik eta inguruko landaredian aldaketa bat igarri zuen arte. Bere ingurura begiratu zuen momentu batez bere lasterkaldia geldituz; jada ez zen haltz, lizar, urkirik ikusten eta, horren ordez, pagoak eta haritzak ziren nagusi, mendian gora hasi zelaren adierazle. â&#x20AC;&#x153; Gertu egon behar duâ&#x20AC;? pentsatu zuen bere golkorako; eta aitak txikitan erakutsitako leize baten irudia etorri zitzaion burura. 10 urte zituela aitari ehizan laguntzen ari zitzaion bitartean, ustekabean ekaitz batek harrapatu zituen. Euritan blai eginda, aitak inguruan zegoen koba batera eraman zuen, bertan babes hartzeko. Eta bertan zeudelarik aitak kobazuloaren historia kontatu zion. Nola bere birraitonak aurkitu zuen koba mutil koskor bat zenean, nola herrixkako buruzagiak leizea etsaiengandik babesteko toki gisa izendatu zuen,â&#x20AC;Ś Txikitako oroitzapenak atzean uzten saiatu zen atsekabeturik, garai haiek bestelakoak izan ziren: hobeak, dibertigarriagoak, liskarrik gabekoakâ&#x20AC;Ś Garai haiek ez zuten azken urteekin zerikusirik. Dena izurrite handi batekin okertzen hasi zen; gero Akitanian hainbat gerra galdu zituzten; horren ondorioz, ia elikagairik gabe geratu ziren eta oso negu latza pasatu zuten; eta, azkenik, baskoien erasoei aurre egin behar izan zieten. Hori zen, hain zuzen ere, lasterkaldi horren arrazoia. Azken asteetan baskoiek bereziki gogor eraso zieten, eta herrixkan denak beldurrak airean zeuden, inor ez zen ehizara irteteko gauza, eta gizon ausart gehienak borrokaz borroka zebiltzatenez, inor ez zen ehizara ateratzen. Bera, azken gerran zauri larri bat jasan ondoren, herrixkan zegoen sendatzen. Eta bere herriki21

deen beldurra eta gosea ikustean, minak min, ehizara ateratzea erabaki zuen. Hori atzo goizaldean erabaki zuen, eta arratsalde partean ehizatik bueltan zelarik herrixkan zalaparta handia sumatu zuen eta harantz abiatu zen korrika. Ez zuen espero, inondik inora, ikusten ari zena ikustea: gizonen hilotzak kateatuta han-hemenka, emakumeak odoletan hilik eta erdian baskoi talde bat bizirik zeuden azken agurea eta haren biloba kolpeka akabatzen. Garrasia ia berehala irten zitzaion ahotik, eta etsaiak berari begira jarri zituen. Baskoi taldeari aurre egitea alferrrikakoa zela konturatuz, mendirantz korrika hasi zen gehiago pentsatu gabe, soilik salbatzea zuen buruan. Gerlari baskoiak atzetik entzuten zituen oihuka, baina bat-batean basoaren ilunetik hartz bat agertu zen. Agian zortea izan zen, agian ez, baina hartza ikusirik alde egin zuten eta bera bakarrik utzi zuten piztiaren aurrean; orduz geroztik dena ziztu batean gertatu zen, hartza nekaturik aspaldi desagertu zen arren. Sastraka artean leize-zuloaren sarrera aurkitu eta bertan barneratu zen poliki. Orain mendekua besterik ez du buruan eta baskoi horiek bananbanan akabatuko dituela zin egiten du. â&#x20AC;&#x153;Nik, Orsua gerlari barduliarrak, zin egiten dut baskoi horiek hilik ikusiko ditudala!!â&#x20AC;? (JARRAITUKO DU)

4. maila

Irabazle

Xabier Lopez de Pariza

Bidai luzea izan da. Kilometro asko egin ditu garraiobide ezberdinetan: gurdiz, kamioiez, kotxez, itsasontziz, eta oinez, oinutsik. Herritik atera zenean Nike zapatila zahar eta lokarri gabekoak jantzi zituen, bidaia osorako iraungo ziotela pentsatuz. Baina, hondartzan zegoela goardia zibilak atzetik zituela estropozo batean, hantxe geratu ziren zapatilak. Geroztik bakarrik eta goibel ibili da errepide, bide eta mendietan. Ametsak lainoa haizearekin bezala, hasiak dira urruntzen. Etorkizun hobea, bizitza hobea, erosotasun minimo bat zeukaten gertu, itsasoaren bestaldean. Hori dena zioten gizonezko haiek herriko plazan antolatu zuten bileran: haientzako ere etorkizuna bazegoela eta eskuragarri; eusteko, ausartak izan behar zirela oihukatzen zuten

Han eta hemen diru eske ibili ondoren, lortu zuen eta itsasoa zeharkatu zuen beste ausartekin batera. Gehienek azken egunak egin zituzten txalupan, besteak, oinak lurrean jarri bezain pronto, berdez jantzitako gizonek harrapatu zituzten eta non dauden ere ez du jakin nahi. Bakardadea, indiferentzia, mesprezua sentitu du goizetan, arratsaldetan eta gau ilunetan. Alderrai dabilen mamu kateduna eta zorabiatua bezala sentitu da maiz, amildegiaren ertzean. Baina txapelketa hau momentuz beltzaranak irabaziko du eta jarraitzen duen piztia, animaliekin egiten den bezala, ehizatuko du. Han gertu, mendi gorri eta zartatu horietan babesa aurkituko du, atsedena. Kobazulo troglodita horietan amets politak egingo ditu, eta bere herrixkan balego bezala, harentzat etorkizun hobea dagoelakoan sinestuko du. 23

4. maila Finalista Ainara Berges

Astiro astiro, bere oinek korrika egiteari utzi zioten. Jada jarraitzailea galdu zuelakoan, zuhaitz baten azpian eseri zen oraindik bihotza lehertzekotan zuelarik. Arnasa hartzea ere kostatzen zitzaion, hainbeste korrika egiteak leher eginda utzi baitzuen gizajoa. Begiak nekearengatik itxi eta une batez bere arazo guztiak ahazteko ahalegina egin zuen, ezer gertatu ez balitz bezala. Isiltasuna nagusi zen, bat batean dena lo gelditu balitz bezala. Urrutian hontz baten ulua entzuten zen noizbehinka, gauaren isiltasuna hautsiz. Uluarekin batera ondoko sastraketatik soinu bitxi bat atera zen, zerbait edo norbait zelatan ibiliko balitz bezala. Alex berehala lurretik altxa eta zutitu zen. Bihotza ahoan zuela sastraketara hurbildu zen kontu handiz. Soinua gero eta gertuago entzuten zuen. Bazter guztietan arakatzen hasi zen eta bat batean, sastraken artetik ziztu bizian zerbait atera eta Alexen gainera erori zen. Indarrarengatik lurrera bota zuen, ezin zuen ezer ikusi, aurpegia guztiz estalia zuen eta. Urrutian beste soinu bat entzun zuen. Soinu hau ezagunagoa zen, argiagoa, jarraigoaâ&#x20AC;Ś iratzargailuaren soinua. Bai, ondo irakurri duzu, iratzargailu ziztrin baten soinuaz hitz egiten ari natzaizu. Alferrikakoa da azkeneko lerroa behin eta berriro irakurtzea, ez dut uste horrekin ezer lortuko duzunik. Orain seguruenik zure burua bueltaka ariko da orain honi guztiari zentzuren bat aurkitzeko. Egia esateko, nik ere ez diot zentzu handirik aurkitzen. Hau izaten da askotan gure arazorik handiena. Idatzitakoa berriz irakurtzen duzunean ez duzu tutik ere ulertzen. Idazle izatearen beste arazo bat, buruari buelta gehiegi eman behar izatea da. Batzuek buruari noizbehinka bueltaren bat ematearen ideiak , berak,izutzen ditu. Nik, aldiz, gustuko dut, oso gustuko. Atsegin dut burua24

ri milaka eta milaka buelta ematea edo erantzunik bako galderei zentzua bilatzen saiatzea. Zer esatea nahi duzu ba, horrelakoa naiz, batzuentzat inozo hutsa izango naiz, baina niretzako benetako inozoak beraiek dira. Tira, azkenean ez dago hain gaizki ondo pentsatzen baduzu, nahiz eta batzuetan istorio bati amaiera egokia aurkitzeko egunak eta gauak ematen ditut nire pentsamenduetan sartuta, ezer gehiagori arreta jarri gabe. Istorio honekin antzekoa gertatzen zait, orain ohetik altxa behar naizenean, ez diot amaiera egokirik aurkitzen. Baina ez kezkatu, gaur gauerako edo bihar goizerako hitz egokiak aurkituko ditut, seguru nago, eta konturatu baino lehenago zuri zuzenduko natzaizu berriro amaiera harrigarri eta izugarri batekin zu txunditzeko helburuarekin. Baina momentu magiko eta liluragarri hori iristen den bitartean, hemen geldituko naiz, hitz eta esaera guztiei bueltak ematen, hitz zehatzak aurkitzeko, azkenean testu honi behar duen amaiera bikaina ipintzeko, niri gustatzen zaidan moduan.

Algaraka 2. ebaluazioa

Bi argazkiak emanda, ziklo bakoitzerako bana, beraiei erreparatu eta istoiro bat sortu behar dute, umore puntu batez. 1. ziklorako argazkia

2. ziklorako argazkia

1. maila Irabazle Ibai Dorronsoro

ORDU TXARREAN BURURATU ZITZAIDAN! Betidanik gustatu izan zaizkit zaldiak, nire ametsa jockey bat izatea zen baina nire gurasoek ez zidaten zaldiengana hurbiltzen uzten eta are gutxiago beren gainean ibiltzen. Ni txikiegia nintzela eta zaldiak handiegiak zirela jartzen zidaten aitzakiatzat. Astebururo ateratzen ginen mendira eta han ikusten nituen zaldiak lasai-lasai belarra jaten, zein politak ziren! Nire burua horien baten jabe imajinatzen nuen. Oso ondo pasatzen nuen hori pentsatzen! Behin, gurasoei, ni zaldi batengana hurbiltzea eskatu nien; hurbildu nintzenean, ukitzeko aukera eman zidaten baina niri beldur ikaragarria eman zidan eta orduantxe konturatu nintzen, nire gurasoek arrazoia zutela! Nahiz eta horretaz konturatu, ez zitzaidan zaldi bat muntatzeko ilusioa joan. Zaldien zelaiaren ondoan artalde bat zegoela ikusi nuen eta orduantxe izan nuen ideia zoragarria. Nire atentzio guztiarekin begiratu nuen artaldea eta ardi zuri mutur pintoa aukeratu nuen nire lehen zalditxoa izateko. Orain plan bat sortu behar nuen nire gurasoek arditxoa muntatzen ez ikusteko. Hurrengo igandean, gosaldu eta gero, betiko paseoa emateko prestatzen ari ginenean, â&#x20AC;&#x153;izugarrizko hankako minaâ&#x20AC;? jarri zitzaidan. Nire amak medikuarengana eraman nahi ninduen kezkatuta zegoelako, baina nik, ni gabe joateko esan nien. Geldirik egoten pasako zitzaidala. Nire ama ez zen oso konforme gelditu eta medikuarengana eraman behar ninduela esan zidan. Azkenean, nire aitaren laguntzaz ama konbentzitu genuen.

Nire gurasoak atetik atera bezain pronto, ohetik salto bat emanez, bizikleta hartu eta kaskoa eta katiuskak jantziz, nire helburura zuzendu nintzen. Hara iritsitakoan, bizikleta aparkatu eta nik aukeratutako ardiarenganaino joan nintzen. Lehenengo poliki-poliki laztandu nuen, gero, belar pixka bat eman nion nire eskutik jateko. Konfiantza hartu zuela pentsatu nuenean, salto batez gainean jarri nintzen. Ardi gizajoak susto galanta hartu zuen eta lasterka eta brinkoka hasi zen. Ni bere gainean ezin nintzen tente egon, eta ez erortzeko azken ahaleginean, bere lepora nire indar guztiekin heldu nintzen. Nire indarrak ardiaren sasoia baino lehenago agortu ziren eta ziplo lurrera erori nintzen. Orain bai benetako mina hankan. Lurretik altxa, arropa pixka-bat astindu, bizikleta hartu eta minberatua etxerantz abiatu nintzen. Denbora justua eduki nuen bizikleta garajean uzteko, arropak eranzteko eta garbitzera botatzeko, beste arropa batzuk janzteko, aurpegia garbitzeko eta berriro ohera sartzeko gurasoak etorri arte. Ez zuten denbora asko behar izan eta hantxe aurkitu ninduten izugarrizko hankako minarekin. Behin eta berriro esaten nion nire buruariâ&#x20AC;Ś â&#x20AC;&#x153;ORDU TXARREAN BURURATU ZITZAIDAN! â&#x20AC;&#x153;

1. maila Finalista Maddalen Zufiaurre

BORDATXO TXURISKA BATEAN Orain dela gutxi, mendi eta zelai berdez inguraturiko larre batean, ehun bat ardi sartu gintuzten. Asko ginen, batzuk, ezagunak, beste batzuk berriz, lehenengo aldiz, ikusi nituen. Nire inguruan ardi talde bat osatu zen. Zenbatu eta nire buruarekin, hogeiren bat ginen, bata bestearen ondoan. Guztiak txuriak, beltzarik ez. Orain kontatuko dizuet nolakoak diren ondoondoan ditudanak: gertuen dudana eme bat da, berritsua, baina, nahi duenean, ba daki artzainari jaramon egiten. Haren ondoan berriz, ar bat. Begi marroiak ditu, argala da eta ilea duela gutxi motzaldian moztua. Atzean, beste eme bat. Kexati xamarra eta jatorra aldi berean. Bere alboan, beste ardi ar bat dago. Honi ere ile motzaldia egin ziote;, begi marroiak eta belarritako bat dauzka. Nigandik pixka bat urrutixeago, beste ar bat dago. Ar hau, besteak baino zaharragoa da. Borda txurixkara ekarri gintuztenean, gu ikusi eta gutako baten bizkar gainean jarri zen. Hortik aurrera ardi bihurtu eta gutako bat izan da. Alferra baina oso barregarria eta dibertigarria. Bere ondoan bera bezalako ar bat dago. Begi urdinak ditu eta pottoloa da. Atzean, beste bat. Beti aspertuta egoten dena, baina nahi duenean jatorra da. Honen atzean ardi eme bat dago, alaia eta jatorra. Bere atzean dagoena, Ikaragarri barregarria da, baina batzuetan kasu gutxi egiteko joera du. Ondoan, beste ar bat. Ile marroia, begi marroiak eta txiki xamarra . Bere ondoan, ardi emea dago. Ile gorrixka eta begi urdinak ditu. Nigandik gehixeago aldenduta, ardi ar handi bat, itxuraz gutako handiena, beti aho zabalka egoten dena

eta burua auskalo non ote duen. Halere, bere despisteengatik momentu barregarriak bizitzen ditugu bordatxoan. Honen ondoan berriz, ar bat dago. Ile marroia, argala eta begi marroikoa. Bere atzean, eme bat. Alaia, oso berritsua eta jatorra. Ondoan, gu baino zaharragoa den eme bat dago, ile kizkurra eta begi berdekoa. Bera duela bi urte baino gehiago beste artalde batetik etorri eta gurera egokitu behar izan duena da. Ez da gurekin nahasten, ahal duen guztietan bere lehengo artaldekoekin alde egiten baitu. Bere atzealdean beste ardi eme bat dago. Oso ozen hitz egiten duen ardia, baina behar izaten dugunean, beti laguntzeko prest egoten den lagun on eta atsegina. Ondoan beste ar bat dago. Alaia, atsegina eta dibertigarria da. Urrutixeago, beste ardi ar bat dago. Jale on xamarra da, begi marroiak eta ile marroia dauka. Ondoan beste ar bat daukagu. Hau ere gu baino urte bat lehenago jaioa. Duela bi urte etorri zen gure artaldera. Isila eta lotsatia da. Bere atzean, ardi ar bat dago. Kaskarrak oso erraz hartzen ditu, baina ona eta barregarria da. Atzerago atsegina, alaia eta jatorra den eme bat eta honen alboan, beste ar bat, oihuka eta askotan builaka ibiltzen dena. Eta bukatzeko, ni; berritsua, mugitua eta lagunkoia. Egun eguzkitsu hartan taldeko guztiak bordatxoan geundelarik, Jaione izeneko artzaina, gugana etorri zen lehenengo aldiz. Artzainak taldeari izen bat eman behar geniola esan zuen. Denak irrikan geunden jakiteko zein izango zen gure izena. Azkenean, denon aurrean esan zuen: gaurtik aurrera artalde honen izenaâ&#x20AC;Ś1.E izango da!!!

2. maila Irabazle Juan Jose Arandia

ARDI-MAN -Aaaaaaaaa!!!!- eta lurrera. Kaixo, Juan naiz, zortzi urteko ume bat, eta aaaaaaa hori neurea izan da. Ardi batean, ardi batean negoen. Arraroa ezta? Egia esan bai, normalean inor ez da ardi gainean jartzen eta. Kontatu al dizuete duela bost urte gertatu zitzaidana? Horrela ez bada, orain azalduko dizuet. Uda zen, bero handia egiten zuen eta zein izan zen nire izebaren ideia eta hondartzara ez, mendira, mendira joan nahi zuen. Bero handia egiten zuen, eta mendian are gehiago egingo zuen, baina izebari bost axola beroa. Ba atera egin ginen mendira joateko, eta bidean geundela, nire izebak artzain bat ikusi eta berarengana ligatzera joan zen. Horrelakoa zen, mendira sartu eta artzain batekin irten. Horrela ez zen bukatu zeren, maldan behera jaisten ari ginela, aztarna fluoreszente bat ikusi nuen, ikusi eta jarraitzeko tentazio handia sentitu gainera. Aztarnak segitu, eta kobazulo ilun handi batera iritsi nintzen. Kobazulo bukaeran, argi handia ikusten zen, eta, ikusi eta bilatu. Aurkitu nuen bai, argia, edo hobeto esanda ardia. Arraroa ezta, ardia zen. Ardia ni ikustean ikaratu egin zen eta berarengana nindoanean hozka egin zidan beso erdi-erdian. Hasieran negarrez hasi nintzen, baina gero, asko kostata, baina, tira alde ona ikusi nuen. Oso komiki zalea naizela esatea ahaztu egin zait. Bueno kontakizunera itzuliz, pentsatu nuen, â&#x20AC;&#x153;spidermanâ&#x20AC;?-ek horrela lortu zituen bere botereak. Orduan, nik ere botereak lortu nituen eta gaur egun ardi

gainean leku guztietara noa, “ARDI-MAN” naiz, eta ardi botereekin mundua salbatu behar dut. Momentuz, ardi gainean ibiltzen ikasi behar dut, baina lortuko dut, eta “spiderman” bezalakoxea izango naiz.

2. maila Finalista Andoni Agirre

ZORITXARREKO ARGAZKIA Nire etxetik irten nintzen, kalea ilun zegoen. Aurrera jarraitu nuen nire burua egunsentiko euri hotzak bustitzen zuen bitartean. Orduan gertatu zen. Gizon itxurako itzal bat iluntasunetik irten eta nigana oldartu zen. Nire jakan neukan pistola hartzeko egin nituen saiakerak alferrikakoak izan ziren. Gizon hark, buruan oso gogor jo ninduen eta konortea galdu nuen. Gela txiki batean esnatu nintzen. Aulki batean nengoen, eskuak katez lotuta. Nire aurrean gizon burusoil bat zegoen, eta esnatu nintzela ikustean esan zuen: -Esnatu zara, zer moduz egin duzu lo? 9 protokoloa abiarazteko ordua da. Lasai, 9 minutu baino ez du iraungo. Buruko min handiegia nuen erantzuteko. Gizon burusoilak barruan likido urdina zuen xiringa bat hartu, eta lepoan sartu zidan. Momentu horretan ezin izan nuen arnasarik hartu, nire bihotzaren taupadak baino ez nituen entzuten. Eta nire inguruko gauza guztiak handitzen hasi ziren. Gizon burusoila, bitartean, barrez atera zen gelatik. Aukera hori aprobetxatu nuen, kateak handiegiak ziren nire eskumuturrak eusteko eta askatu egin nintzen. Gero leihotik salto egin eta zelai batera erori nintzen. Leihotik jauzi egitean, nire isla ikusi nuen kristalean, eta konturatu nintzen nire ingurukoa ez zela handitu, ni txikitu nintzela.

Likido urdin hark ume bihurtu ninduen eta baita irudipenak sortu ere geroago jakingo nuenez. Salto egitean ez nuen minik hartu, harrigarria zen. Leihotik zelaira 10 metroko altuera zegoen gutxienez. Zelaira erortzean ikusi nuen. Iletsua zen, Hortz erraldoiak zituen, eta begi gorri distiratsuak. Munstro erraldoiaren aurrean nengoen, ez nintzen mugitzera ausartzen. Baina munstro haren ondoan ikusi nuen buruan jartzeko tramankulu bitxi bat, laser kanoiak zituen, antena bat, â&#x20AC;Ś momentuan arraroa iruditu zitzaidan arren, hartzea erabaki nuen. Hartu eta buruan jarri ondoren, munstro harengana zuzendu nituen laser kanoiak. Tiro egiten saiatu nintzen baina ez nekien nola egin. Beraz, munstroarengana joan nintzen eta bere gainera salto egin nuen, heldu egin nion. Ez zen mugitu, bere gainean egon nintzen ukabilkadak joaz, baina nire ume-eskuek ez zioten urraturik txikiena ere egin. Berehala, argazki kamera baten flash distiratsua ikusi nuen. Eta orduan berriro arnasa ezin harturik geratu nintzen. Nire neurrira itzuli nintzen berriz. Eta orduan dena ulertu nuen, likido urdinak irudipenak sortu zizkidan, munstro hori ardi bat baino ez zen. Laser kanoidun dun tramankulua berriz, txirrindako kasko arrunt bat baino ez zen, leihotik zelaira metro bateko altuera ere ez zegoen, eta orain modu barregarrian nengoen ardiaren gainean kaskoarekin. Eta momentu horretan atera zidan argazkia argazkilariak. Erabat lotsatuta nago orain, ateratako argazki hori ikastola pilatan jarri dute eta ikasleei argazkiarekin istorioak asmatzeko esaten diete irakasleek, a ze txorakeria!

3. maila Irabazle Telmo Garcia Aizpuru

“EL COLACHO” Duela sei hilabete jaio nintzen Castrillo izeneko herrixka batean. Nire herria Murtzian dago eta bertako herritarrak nahiko jota gaudela antzemango zenuten argazkia ikusi ondoren. Ohitura berezi xamarra daukagu, herriko gizonezko batek, Corpus Christi ondorengo igandean, soinean jantzi hori eta gorri bat duela gure gainetik salto egiten du, hau da urtebete baino gutxiago dugun haurren gainetik. Salto egiten duena “Colacho”-a da, deabrua hain zuzen ere. Diotenez, horrela pekatutik libre geratuko gara, baita gaixotasun eta izpiritu gaiztoez ere. Ohitura hau 1620. urteaz geroztik ospatzen da. Gaur “ohore” hori niri egokitu zait eta benetan beldurturik nago. Goizean goiz esnatu naiz, esne eta zerealez beteriko biberoia edan dut. Gosaltzen ari nintzen bitartean amak goxo-goxo egun horretan gertatuko zen guztia kontatu dit, egia esan egunak daramatza kontu honekin. Amak ekitaldirako dotore-dotore jantzi nau, kapela eta guzti. Kalera irten eta jendetza dabil herriko kaleetan zehar. Ezagun ugari hurbildu zaizkigu eta guztiek laztantzen naute txakur txiki bat banintz bezala. Ez dakit zer uste duten, zortea emango diedala ala? Azkenean, kostata baina, iritsi beharreko lekura heldu gara. Han gurasoek lurrean prestatutako ohe baten gainean etzan naute. Albora begiratu eta nire moduko hainbat haur ikusi ditut. Guztiok geldi ezinik gabiltza, urduri baikaude. Elkarri eskua eman, atzamarkak egin, koska egiten saiatu,

aldamenekoak eskuan duena kentzen saiatu eta horrelakoetan ibili gara. Bat batean, inguruan dagoen jendearen murmurioa handiagotu dela konturatu naiz eta jantzi gorri-horiduna hurbiltzen ari dela ikusi dut. Ai ama, lagundu mesedez! Badatorrela! BADATORRELA!

3. maila Finalista Ane Ponbar

UMEJAUZI Bazen behin, oso gizon pobrea apenas dirurik ez zuena eta bizirik mantentzea lortzen zuen gauza arriskutsu eta bitxiak eginez. Berak emazte bat zeukan eta oso bizitza miserablea izan arren, beti bere alde zegoen. Bere ondoan dena askoz errazagoa zen. Egun batean, emazteak bere senarrari haurdun zegoela esan zion, honek poz handiz hartu zuen berria baina era berean, beldurturik zeuden ez zekitelako zer etorkizuna eskainiko zioten. Egunak joan egunak etorri, haurra jaiotzeko ordua iritsi zen. Emazteak tripa izugarria zeukan eta erditzerakoan, hori sorpresa! sei haur jaio ziren. Umetxoak jaio ondoren ama hil egin zen eta gizona etsipenak jota gelditu zen. Gizonak egoera berriari aurre egin behar zion eta momentu batean haurrak saltzea pasa zitzaion burutik, baina konturatu zen ezin izango zuela hori egin, gehiegi maite zituelako. Beraz, ideia bat izan zuen, haurrekin â&#x20AC;&#x153;show-akâ&#x20AC;? prestatzea, horrela etekin handia aterako zien, seiak berdin berdinak zirelako. Ideia horretaz pentsatzen egon zen eta gauza izugarri bat bururatu zitzaion. Sei umeak lurrean hiruko bi ilaratan jartzea eta haien gainetik salto egitea. Saltoak egiten oso gizon trebea zen eta bazekien inoiz ez ziela minik egingo. Hori egitea erabaki eta hurrengo egunean kalera atera zen eta maindire bat lurrean ipiniz umeak pentsatu bezala kokatu zituen. Jende asko hurbiltzen zen egunero ikuskizun horretara.

Horrela lortu zuen bere bizitzako arazoei aurre egitea eta baita diru nahikotxo lortzea ere. ``UmejauziÂ´Â´ lehiaketa sortu zuen, beraz, eta orain hainbat herrialdetan egiten da. Handik aurrera gizonak eta bere seme-alabek oso bizitza ederra izan zuten diru arazorik gabe.

4. maila Irabazle Ainara Berges

NIRE BIZITZAKO SALTOA Hor nengoen, ni airean esekita. Eguzkiak nire bizkarra berotzen zuen, abuztuko aire lehorrak nire ile eta arropak astintzen zituen bitartean. Batbatean nire burutik arazo eta kezka guztiek ihes egin zutela zirudien. Azkenean libre sentitu nintzen, libre!. Sinestezina zen, zenbatetan amestu nuen momentu horrekin, libre izateko momentu horrekin. Ez dut uste momentu hartan sentitu nuen poztasuna inork uler dezakeenik, ez behintzat korapilo hau guztia hasieratik kontatzen ez badut. Nire izena I単aki da, I単a lagunentzako, eta Getarian bizi naiz.12urte bete nituenetik nire ametsa haurtzaindegi bat irekitzea eta bertan lan egitea izan da. Arraroa eta ezberdina, badakit. Nire ametsek beste bide batzuetatik jarraitzen zuten. Amets eta pentsaera desberdin horien ondorioz lagunek nitaz barre egiten zuten, nire ametsa arruntegia zela zioten. Ez dakit arruntegia izateagatik edo ze demoniorengatik baina azkenean bete nuen; ikasketak bukatzerakoan, nire haurtzaindegia ireki nuen. Hasiera bikaina izan nuen. Dena pentsatu bezala ateratzen zitzaidan, dena kontrolpean neukan. Egutegian orriek aurrera egiten zuten, eta orriekin batera hilabeteek. Ez dut guztiz ondo gogoratzen laugarren edo bosgarren hilabetean izan ote zen, gauza da bat batean arazoak nire mahairen gainean pilatzen hasi zirela. Eta beti gertatzen den moduan, arazoak etortzearekin batera irtenbi-

de guztiek alde egin zuten, buruko minari lekua utziz. Zer edo zer pentsatu beharra neukan egoera hartatik ateratzeko. Burua arazo eta eragozpen guztietan murgilduta nuen bitartean Salomon, Bartzelonan bizi den nire anaia, bisitan etorri zitzaigun etxera. Salomon dena ondo ateratzen zaien pertsona horietako bat da, buruhausterik ez duten pertsona horietako bat. Nazka besterik ez ematen duten pertsona horietako bat. Jada asmatuko zenuen, sekulako inbidia diot. Behin, bazkaltzen ari ginela, nire aurpegi zurbil eta nekatuan erreparatu zuen, lehenengo aldiz bere bizi osoan, eta buruan bueltaka ze demonio neukan galdetu zidan. Ez dakit zergatik baina nik nire arazo guztiak kontatu nizkion. Pentsalari aurpegiarekin gelditu zen minutu pare batez, eta jarraian honela esan zidan: -Begira I単aki egia esango dizut. Nik ez dut gogoratzen inoiz horrelako arazorik izan dudanik, baina zerbait espero ez bezala ateratzen zaidanean, hura jauzi egin eta aurrera jarraitzen dut. Hitz horiek entzun orduko ideia bat etorri zitzaidan burura. Ahal izan nuen lasterren nire ideia aurrera eramateko behar nuena prestatu eta larunbat arratsalde batean herriko biztanle guztiak bildu nituen herriko enparantza nagusian. Bertan adin guztietako jendea bildu zen, baina inork ez zekien zehazki zer nerabilen nire buru aldrebesean. Galdera zaparrada jasaten nuen bitartean dena prestatu nuen. Lurrean nire haurtzaindegiko 6 ume kokatu nituen. Bai sei. 8 pausu atzera egin nituen. Gora begiratu nuen, zerua garbia zegoen. Egun ezin hobea. Konturatu gabe oinak martxan jarri zitzaizkidan, bata bestearen atzetik mugitzen ziren, ia ia ni konturatu gabe, geroz et a azk arrago. Konturatzerako haurrak parean nituen. Amets gaiztoari amaiera emateko ordua iritsi zen. Makurtu eta gorantz salto egin nuen salto batez. Herri osoa aho zabalik gelditu zen, txundituta. Ezin zuten sinetsi bere begiez ikusten ari zirena. Baina ni, ni azkenean libre sentitu nintzen. Nire arazo et a kezk a guztiet atik libre et a, nola ez horrela izan zen. Aurrerantzean arazo guztiek alde egin zuten. Egia izango da saltoek bizitzan zehar eragin handia dutela, erraldoia nire kasuan. Egun hartan ikasi nuelako bizitza salto txikiz osatzen dela eta salto txiki horiek arazo handiak konpon ditzaketela.

4. maila Finalista Malen Arzak

BIZITZAKO JAUZIA Goizeko 7:00. Altxatu, gosaldu, jantzi eta lanera. Arratsaldeko 20:00. Etxera itzuli, afaria eta ohera. Hori guztia definitzen duen hitza egin da nire bizitzaren jabe, egunerokotasuna.Nire bizitza egunerokotasun horretan murgilduta ikusi nuenean aldatzeko ordua iritsi zela esan nion neure buruari. Konturatu gabe bizitza osoak ihes egin zidan esku artetik. Hurrengo goizean, lanera joanda oporrak hartuko zituela esan eta etxera joan zen maletak egitera. Euskal Herritik bidaia bat egitea erabaki zuen herrietako ohiturak ezagutu asmoz. Bidaia horretan neska bat ezagutu zuen. Biak batera Bizkaiko herri batera joan ziren eta bertan zeukaten ohitura bat asko gustatu zitzaien. Urtarrilean itzultzea erabaki zuten delako ohitura hori beraien begiz ikusteko eta disfrutatzeko, baina neska oso gaixo jarri zen minbizi baten ondorioz eta hil baino lehenago hauxe esan zion â&#x20AC;&#x153; Noizbait izango dugu, gure aukera, seguruâ&#x20AC;?. Mutila lur jota gelditu zen. Hilabete geroago, neskaren gauzak begiratzen ari zela, karta bat aurkitu zuen eta horrela esaten zuen, â&#x20AC;&#x153; maitea, badakit hau dena oso azkar pasa dela eta sinets iezadazu bakarrik uztea asko sentitzen dudala. Ez dugu elkarrekin egoteko ia astirik eduki baina ziur nago egunen batean egongo garela. Lasai sentitzen naiz neure buruarekin badakidalako egunen batean hau irakurriko duzula. Urtarrilean, gure herrira itzuli zaitez eta ohitura horretan parte har ezazu niregatik. Bila nazazu izar gabeko gauetan, niregana iritsiko zara argiak jarraituz eta iritsiko zara, berriro saiatuz gero. Maite zaitut. â&#x20AC;&#x153; Mutilak oso ondo ulertu gabe azkeneko esaldi hura oso ondo ulertu gabe, bere bizitzarekin jarraitzea erabaki zuen. Urtarrila iritsi 44

zen eta Bizkaiko herrira joan zen. Astebete falta zen jauziaren itzulia egiteko. Egunak pasa ahala mutila gero eta urduriago zegoen. Ume jaio berri batzuen gainetik salto egitea ez zen ematen zuen bezain erraza. Igandea iristean, herriko plazan umeak manta handi baten gainean jarri zituzten. Ume horiek bizitzan zortea izan zezaten jartzen zituzten hor. Bere txanda iritsi zenean, salto egiteko tokian jarri zen baina ezin izan zuen egin. Min handia sentitu zuen, bere maiteari huts egiteagatik. Gaua iristean, zerbait arraroa sentitu zuen. Izarrik gabeko gaua zen. Momentu horretan ulertu zuen zer esan nahi zuen neskak. Bere ordua iritsi zela jakinda, herriko biztanleei umeak lurrean berriro jartzeko eskatu zien. Hori egin ondoren, mutilak jauzi egin zuen. Argiak jarraitzea erabaki zuen eta berriro saiatu zen. Gau horretan bertan mutila eta neska berriro elkartu ziren eta bizitza oso bat elkarrekin egoteko aukera izan zuten. Hori gertatu zenetik, herri horretako plazan neskak mutilari idatzitako esaldia jarrita dago â&#x20AC;&#x153; Bila nazazu izarrik gabeko gauetan, niregana iritsiko zara argiak jarraituz eta iritsiko zara, berriro saiatuz geroâ&#x20AC;?.

Bertso-paperak 3. ebaluazioa

Gaia: Librea Neurria: BI BERTSO, zortziko txikian.

1. maila Irabazle Nahikari Pagola

Gaur afaltzeko zeuden makarroi goxoak goserik gabe baina jan ditut osoak

Bihar lekak daude ta nahiz ta_egon gozeak bakar bat ez dut jango jan ditzala astoak

Astoarentzat ere txarrak zeuden eta hortxe gelditu zaigu platera beteta

Azkenik ama etorri ta kriston errieta astoak alde egin du hori duk kopeta!

1. maila Finalista Nahia Urkia

Braketzak ipintzeko ez nuen gogoa sentitzen dudan mina ez da erosoa

Ezer jan ezinari diodan gorrotoa metal hau haginetan ez dut gogokoa

Goxokiak jatea dut nik ukatua aipatu dit dentistak jartzeko arreta

Bertan hartu nuena kristona kasketa gelditu zitzaidan ta iluna kopeta

2. maila Irabazle Garazi Estonba

Bakarlanean nago bertso bat pentsatzen ez zait ezertxo ere burura etortzen

Baina laster ez badut zerbait entregatzen Aiora hasiko da sermoia botatzen

Konturatu orduko hasi naiz bertsotan silabak batu ditut hamaika alditan

Bi bertso eder hauek egin ditut bertan hamar aterako dut nire lan honetan

2. maila Finalista Oier Novales

Soinketa, mate, lengua gizarte, inguru etxeko lanak gaizki egiten ditugu

Irakaslei_egingo diegu guk â&#x20AC;&#x153;buduâ&#x20AC;? guk magia egiten ikasi baitugu

Etxean gurasoak didate laguntzen baina beste batzutan ez dut aprobatzen

Play stationa dela mobila ibiltzen baita Tuenti ta Facebook denbora pasatzen

3. maila Irabazle Lur Zabala

Afaltzen lagunekin beti_ederto pasa sagardo ta txuleta giro aproposa

kantuka ta barrezka fundamentu_eskasa tripa bete ondoren hasten da jolasa

Umore_onean dena badirudi_erraza gure penak ahaztuta pandero aterazak!

Tritixa ta txistuz egin har arnasa etxeratu orduko hau bai anabasa!

3. maila Finalista Julene Iraola

Bertsoak egitean errima bilatu eta horretarako hitza bururatu

Denbora pasatzean zuzena aurkitu a ze gaizki atera baina ni saiatu

Bukatu eta gero koadernoa itxi ta lehiaketara_arte berriz ez ireki

Etxera iristean amari erakutsi zuk uste duzu ama ahal dela_irabazi

4. maila Irabazle Malen Arzak

Txingudi Ikastola agurtzera gatoz poza, tristura eta sentimendu askoz

Bihotzak beterikan bizipena nahikoz habi goxo hau utzi berria eraiki asmoz

Hiru urtetik hasi ta hamalau bertan arrasto txiki bana utzi dugu gelan

Maiz izan zarete gure inguruan ta leku bat duzue gure bihotzean

4. maila Finalista Joseba Lizarazu

Bertsotan ni ez nabil ia egunero baina saiatuko naiz bat egiten edo

Oina prestatu eta errima da gero hau prestatzen egon naiz goiz eta gauero

Euskal Herrian dago asko sagardoa ez da_atzean geratzen nafarren ardoa

Festetan edaten da bitatik mordoa txakolina baita_ere beraiekin doa

Euskara Mintegiaren Kronikak

3.Bko Ohiana, Iune, Idoia eta Maialen

ZUBEROAKO KRONIKA 1.Eguna , astelehena , Martxoak 26. Goizean goiz esnatu, maletak hartu eta Zuberorantz abiatu ginen. Ordu pare bat geroago Donibane Garazin gelditu ginen. Lezokoak bertan zeuden eta guztiei denbora librea utzi ziguten. Denbora librean zehar Frantzizko Xabierren gurasoen etxea bilatu behar izan genuen eta argazki bat atera genion. Denak elkartu eta Donibane Garaziko gaztelura igo ginen, bertan bazkaldu eta arratsaldean erromeria bat egin genuen Txingudi Ikastolakoak, Lezokoek ez zuten parte hartu nahi izan.

Erromeria buk atu ondoren, Txingudikoak Muskildiko, Azkorria gaztandegira joan ginen, eta guk visitan bukatutakoan, Lezokoak joan ziren gaztandegira. Gu, beraiek visitan zeuden bitartean Maulera abiatu

ginen. Maulen, gaztelua bisitatu genuen eta ondoren herritik denbora librea utzi ziguten eta bero asko egiten zuenez iturriko urarekin jolasten ibili ginen. Jende gehiena busti busti eginda bueltatu zen Agerrira. Agerrian neskak eta mutilak banatuta lo egiten genuen, baina nola nexka batzuei oheak falta zitzaien, mutilen gelan lo egin zuten. Agerria handia zen eta frotoi bat eta bi saskibaloi zelai. Ere pin-poneak jolastu ginateke. Komunak gelen ondoan zeuden eta dutxak behera jeitsi behar ginen dutxatzera. Gauean, Josebak, gure gelan espĂritu gaiztoak uxatu zituen eta lauburu baten laguntzaz Andere zuriarekin hitz egin zuen. Honek esan zion gure taldeko bat lekuz kanpo zegoela eta ez zuela denbora askoz iraungo. Josebak, badaezpada esaldi bat erakutsi zigun Andere zuriari aurre egiteko: â&#x20AC;&#x153; Andere zuria, hemen naukazu, utzi bakean otoiâ&#x20AC;?.

2.EGUNA ( Asteartea Martxoak 27) 2 ordu lo eginda gero, neka-neka eginda gosaltzera jaitsi gienen. Ondoren, motxilak hartu eta Ereta-ko eski pistetara joan gienen. Bidean, irakasleek ez ziguten lo egiten utzi, guk beraiei gauean lo egiten utzi ez genieloako. Josebak, elefantosia et a potrobakterioen inguruan hitz egin zigun Eduk irrintziak egiten zituen bitartean. Eretan goiz guztia libre izan genuen, gero, autobusen aurreak bokadillo batzuk bazkaldu eta San Martingo harrira igo ginen. Kriston aldapak igo behar izan genituen, baina motibatuak ginen Josebak autobusa goian itxoiten egongo zela esan zigulako, baina gora iritsi ginenean esan ziguten

gezurra zela. Gero, autobusetara jetsi eta autobusez Maulera joan ginen. Bertan denbora librea izan genuen eta ordu pare batzuk pasata Agerriara joan ginen.Afalostean, Niko Etxart Agerriara etorri zen bere emaztearekin eta kontzertu bat heman zuen. Kontzertuan kanta asko kantatu eta jo zituen, lasaiak, erritmo gehiagorekin ezagunak, ez hain ezagunak. Bere emaztea unkituta egon zen kontzertu osoan zehar. Denbora librea izan genuen ohera joan aurretik eta gau hortan, aurreko gauean baino lo gehiago egin genuen batzuk.

3.Eguna (Azteazkena martxoak 27) Gosaldu ondoren maletak egin genituen eta denak autobusaren igota Hoetzarteko zubirantz abiatu ginen. Autobusak jatetxe baten ondoan utzi zigun eta bertatik oinez zubirantz igotzen hasi ginen. Bidean errinozerote itsura zeukan zuhaitz bat ikusi genuen. Zubira iritsi ginenean, zubia gurutza-

tu egin genuen batzuk. Zubia gainean sei pertsona bakarrik egon behar ziren bestela erortzeko arriskua zegoelako eta horregatik denbora asko para zen nahi genuenak gurutzatu arte. Pasa ondoren, autobusera jeitsi ginen eta bazkaria eman aurretik denbora luzea pasa zen gidariak giltzak galdu zituelako. Giltzak ez genituen aurkitu eta beraz ordezkoak hartu behar izan genituen, Lezoko gidariak ere ezin zuelako ireki.

Ane Belzunce, Irati Berasarte, Aintzane Galarza, Andrea Muñoz, Ander Olaziregi eta Mikel Otegi

BEIREKO KRONIKA Abenduak 12, Astelehena Goizeko zortzietan Bixeran elkartu ginen autobusa hartzeko. Hamarrak aldera, Pitillasen gelditu ginen aintzira et a hegaztiak ikusteko; bert an, Lezokoekin elkartu ginen.

Hamabi terdietan, Uxuera igo ginen eta bertan bazkaldu genuen. Uxue herri txiki bat da mendi tontor batean kokatua. Behin herrira iritsi ondoren, eliza bisitatu genuen. Uxuen txokolatea eta garrapiñatuak erosi genituen oso famatuak baitira. Gero, autobusa hartu eta Erriberrira joan ginen. Erriberriko gazteluan zehar ibili ginen txoko guztiak arakatzen eta batzuk harrapaketan ibili ziren. Dorre altuenetik inguruko parajea ikusi genuen (haize errotak, Erriberri herria bera…) Seiak aldera Beireko ostatura joan ginen eta bakoitza bere logelan kokatu zen. Maletak hustu ondoren, Lezokoekin futbol partida bat jokatu genuen: Guk irabazi genuen nahiz eta haiek tranpak egin (ostikoak eta hogei atezain…).

Bederatzi terdietan afaria prest zegoen. Afaltzeko arroza tomatearekin eta frijituak egokitu zitzaizkigun. Postrearen ondoren, Euskal Herriaren historiari buruzko hitzaldia eta bideoa izan genuen. Hitzaldia amaitzean, Lezokoekin batera muxikoak dantzatu genituen. Oso nekatuak ginenez lotara joan ginen eta zortziak arte ez ginen esnatu.

Abenduak 13, asteartea Hurrengo goizean, maletak egin et a gos altzera joan ginen. Gos altzeko esnea, jogurta ogi xigortua eta eztia â&#x20AC;Ś eman ziguten. Gosaldu ostean maletak hartu eta â&#x20AC;&#x153;Piedemonteâ&#x20AC;? ardandegira joan ginen. Hor, ardoa nola egiten den azaldu ziguten eta hainbat txiste kontatu zizkiguten. -Zergatik dago ardandegiaren dorrea okertua? -Ditugun sari guztiak alde horretan daudelako! Ondoren, ardoa nola egin eta kontserbatzen den erakutsi ziguten, atalez atal. Ardotegia ikusi ondoren, Tafallara joan ginen herria bisitatzera. Bidaia bukatzeko Artaxoara joan ginen. Herri txiki eder bat. Han lezoarrak agurtu eta Irunera itzuli ginen seiak aldera.

Ingeles Mintegiaren Lanak

COMENIUS BRETAINIAN

On April 20TH, 2012, the second level students of The English Workshop, The French Workshop and the Comenius Workshop joined for a trip to Brittany. We went to Brittany by bus. We left at 11pm and travelled by night. We arrived there around 9am and we visited the first place, Saint-Malo. First, we had breakfast in a bar. Then we visited the city, through the wall that bordered the sea and surrounds the city. After having lunch we sailed on a boat through the bay of Saint-Malo, and we really had fun. There were very high waves and we got soaked. We laughed a lot. At night we went to our residence and after having dinner we enjoyed speaking, eating candy, and dancing in our rooms with our friends. But, at 11 o’clock we all had to go to our own rooms to “sleep”. The next day, we went to visit St. Michel. It was really beautiful! We had lunch there and then we went to visit the Medieval town of Dinan. On Monday, we went to a school called St. Jacques and we met the students by talking with them, and doing different activities like, having lunch with them, singing, and dancing. On Tuesday morning, after having breakfast, we went back home. We got there at night. We were exhausted but we will always have the memory of this fantastic travel. All was very interesting.

2.B Garazi Landart

MY CAT When I was a little girl, I wanted a pet. I wanted a cat, a very beautiful cat. One day, I told my mom and she said that she liked cats as well. We talked about it and decided that the problem would be my dad. Then one day, my uncle came to our house with a dog. He told us that he had adopted the dog. He also told us that there were a lot of animals in the pet house on the mountain that needed a family. That night my father came home very happy from work and I said to my mother that it was a good moment to talk about adopting a cat. He said that he had to think about it. The next morning, Dad said that he wanted to take us to a very special place. We all had breakfast and he drove us to a huge house on the mountain that was full of dogs and cats. All of them wanted a family. My mother and I were very happy when we saw it. My brother was happy too. My brother tried to pick up a white cat and the cat scratched him in the face. He started to cry. My mother and I saw a very beautiful cat in the middle of the house. He was looking at us and we took him. He was wonderful, peaceful and very beautiful. We decided that he was the new member of our family.

2.D Julen Mombiela

THE SECRET OF THE CAVE Once upon a time, a person named Benny Jim lived in a town in America. He was a truck driver. In his town there was a mysterious cave. Legend said that in that cave, there were many treasures. Benny Jim searched for the treasures for many years but he never found any treasure in the cave. Benny Jim had a stupid neighbour, called Johnny. Johnny worked in a pizza shop but, because he was very stupid, he didn’t do his job well. The two neighbours used to drink beers together in their gardens. One day, Benny Jim said to Johnny: -Hey Johnny, do you know about the legend of the cave? - Yes, because you always remind me. -You’re right. I have decided; we are going to go to the cave for the last time. If I don’t find any treasure, I will give up. -OK. The two neighbours went to the cave. To reach the cave they had to cross a dark forest. -OK Johnny, I hope you brought the map. - Yeah Benny Jim, here it is. Eeeeeeem, one moment... I am so sorry Benny Jim, but I don’t have the map. - You are an idiot! We are going to get lost in this forest.

-Hem Benny Jim... - Shut up. Iâ&#x20AC;&#x2122;m thinking. -Benny Jim, look there is a sign. -Very good Johnny. They followed the sign and they arrived at the cave. The cave wasnâ&#x20AC;&#x2122;t very big, it was at most two square meters. The times Benny Jim had been to the cave, he thought that the treasures would be behind a rock. So the two friends started to investigate. They spent a lot of time looking for the treasures. Suddenly Johnny put his hand on a rock and the walls of the cave started to move. Behind the wall there were many treasures. -You are a genius, Johnny! They took all the treasures and went to their homes. After that day, Benny Jim and Johnny lived very well with all the money from the treasures.

2.A Leire Aizpuru

MAGIC TREE One day, my mother was ill and she asked me to go walk the dog in the park that is next to our house. I was very tired but I went anyway. I stood up from the sofa, put the dog on his leash, and went out of the house. It was a fantastic day, sunny and very hot. It was 28ºC. There were many people with dogs in the park. My dog´s name is Lur, he is a German shepherd and he loves to run. We went to the center of the park where there is a very old tree. Lur smelled it and suddenly a magician stepped out of the tree. We were very surprised, it was fantastic. It was like being on another planet. The magician invited the dog and me into the tree to look around. The tree was very beautiful. I had never seen anything like that! Afterwords the man gave me a coffee and my dog water. After I drank the coffee we went to the magician´s house inside the tree. It was made of wood. It had four bedrooms and two bathrooms. Everything seemed fantastic. We stayed looking at his house for approximately ten minutes. Then he invited us to go to the moon. The man had an airplane that could fly throughout the entire universe. We got on the airplane and started our journey. The airplane had a restaurant with a buffet and the latest technology. Two hours later, we arrived at the moon and saw a lot of the stars in the universe. I took a photo with my mobile phone because I didn’t have my camera. We took a walk around the moon equipped with oxygen. Then the magician called me and told me it was time to go to Earth again. We got 71

on his airplane and then arrived at the tree. We only spent a few minutes inside the tree and on the moon. Then we were in reality again and it made me very happy. After leaving the tree, I finished walking the dog and went home to stay with my family.

4. Mailako Andoni Eizagirre, Leire Mujika, Garazi Sistiaga

Mainz, Germany, “THE EUROPEAN DAYS” May 6th – 12th 2012 Participant Countries: Austria, Basque Country (Txingudi BHI), Belgium, Germany, Hungary, Italy, Luxemburg, Moldova, Poland and Portugal. One teacher and three students per country. This year we had the opportunity to participate in the EUROPEAN DAYS held in Mainz, Germany. This is a week a school in Europe organizes and we were invited together with ten participant countries. When we arrived in Mainz it was raining. Everything was different, the buildings weren’t tall like are here. We met our host families and went home. All of us had an excellent dinner and we went to bed early because we were quite tired. The second day was very difficult. None of us knew each other and it wasn’t easy to get to know the new students because they stayed with the people from their country. In the morning, we designed some different posters using a picture book about immigration. Then we presented our work to the other students and we had lunch in the cantina. In the afterno-

on, we went to Mainz and we took a little tour through the city. On Tuesday, our 3rd day in Mainz, we met at school in the morning. We made different posters about our countries and then we presented them. After this, we had lunch at school. In the afternoon, we attended a presentation by a man from the town hall. He spoke about immigration and integration in Mainz. When we finished we had a free evening with our host families. On our 4th day in Mainz, we met at the school and then toured the city. We visited the Guttenberg Museum, and in different groups we went around the city doing a photo rally, taking photos about the immigration in Mainz. After the tour, we had lunch at school. Like every evening, we had free time with out host families. Thursday was quite a relaxing day. In the morning we made collages from the photos, which we had taken the day before. The principal of the school visited us telling about how important this meeting was for their school and how lucky they were for having us all in their city. We thought we were very lucky, too, for taking part in such an interesting European meeting. We finished the activities very early and we all enjoyed a fun evening with our host families. Our last full day was very different from the other days. In the morning we visited two museums: The Ship Museum and The Roman Museum. We had to walk for a long time in the sun until we arrived at the restaurant where we were going to have lunch. We were all sweaty and tired, but it was the best lunch, so it worth it! In the afternoon, each group did their countryâ&#x20AC;&#x2122;s presentation. Then came one of the saddest moments of all, we had to say goodbye to each other, we werenâ&#x20AC;&#x2122;t going to see each other anymore. We all had a lot of fun on our last evening with the German partners. The last day was the worst, nobody wanted to leave Mainz. We loved the people we met. They were very polite and their level of English was very good. All of our host families were at the station and we said that we would keep in touch by the internet. Finally, we took the train and we started to come back. We had some problems with our train but everything worked out and we arrived in the airport. That was the end of our international interesting and wonderful days.

Comunication process MARCH 9TH

This was the first day of our trip to Holland. We were really excited to go there. We got up late, because we had to be at school at 11 o’clock. We took our suitcases and we went to school. When we arrived, we left our things in the bus and we said goodbye to our friends and families. We were on the bus for 2 hours. We arrived at Loiu airport at 13:00. We went to the control area, we had lunch and we went to the plane. We went into the plane and some of us were nervous because it was the first time that they travelled by plane. We waited for some minutes and the plane started to fly. It was a long flight, we were on the plane for 2-3 hours and then we arrived at Dusseldorf. There we took our suitcases and we caught the bus. We had another long trip 1-2 hours. Then we arrived in the OBC Bemmel School and we met our partners. After that, all the Basque students went to their Dutch partners’ houses.

APRIL 16TH This was the day when Dutch people arrived in our school. We expected them to come in the last hour of class but they came one hour earlier ! It was sunny and we met them at the athletics court of the school, we looked how the weather was going to be that day and it was forecasted to rain but luckily it didn’t rain. 75

Dutch people didn’t look such as nervous like us when we went to Holland, apparently they were quite calm. After meeting them at school each one went to their house and met their exchange families. Some hours later , everyone met together again and went to the park of Pinar in Irun to play football and talk to the people. After that, people went back home to have dinner and each one did different plans, some of us went home to sleep early, others went to a local and other ones met in others´ homes to watch a film and have a night in group. Everything spent too fast, everyone was a little tired but we were happy of meeting them again.

APRIL 17TH

In the morning at eight o’clock, we came to the school to see the presentation of history , geography and language. After doing the presentation, we went walking to the train station. We took the train to go to San Sebastian. We arrived in the Gros neighborhood, and we did a tour walking around the most beautiful places of San Sebastian like Kursaal , Zurriola and Kontxa. Our teachers took a lot of photos of the exchange’s group. When we arrived in La Kontxa beach we were very hungry. So, we stayed near the town hall, in the park of Alderdi Eder, eating our home pack lunch. Then, we had free time about two hours. Some people went shopping. They wanted to buy souvenirs for their families. The other people stayed next to the beach because after we had to meet our teachers at about two o’clock.

After joining with the teachers, we went to see the Chillida´s sculpture. We took another photo of all the group and we went to Igeldo Mountain by funicular. The stay of Igeldo was not very amusing because the attractions were closed. We asked to the workers of Igeldo to open them but they said they weren´t allowed do it, they could only open one attraction. We stayed more or less an hour in Igeldo. After that, we had free time in San Sebastian. In the evening, the weather was horrible, all the time raining and the temperature was very low. So some people stayed in a bar and the others in McDonals. We were a little bit bored and we thought to go to Irun. We took the train again to Irun. At 8 oclock we went to Burger King to have dinner in Mendibil. There wasn´t enough place for everybody so we moved to the tables to have more place to sit down. During the dinner we had a lot of fun and we watched the football match between Real Madrid-Manchester. At 23:30 we thought that it was time to go home because the next day it would very hard too.

APRIL 18TH This was the most boring day of the whole week. At 8.15 in the morning, we had to do the presentations of music-dances and festivals related to it. We think they didn’t like it because some of them fell asleep and others started listening to music. When the presentations finished, we went to the gym and we danced Muxiko Dances with the teachers Joseba and Imanol. The Dutch people tried to dance, but they dindn’t know how to do it. After that, at 10.15 we caught a bus to Baiona. When we arrived at 11:00, we visited the Basque Museum, but some Dutch people were thinking of smoking all the time so they wanted to go out really quickly. When we finished the visit we walked around the city, while we were looking for a place to have lunch. After having some fun with the Dutch people, we caught another bus and we went to Biarritz but unfortunately the weather wasn’t really good and we couldn’t stay there. We just saw the big waves of the beach. At

15.30 we had to go to Hendaia but as the weather was really bad. we couldn’t stay there and we went to Irun.

APRIL 19TH In the morning we went to school and we started the day with the presentation of sports. Then, we went to the gym and we practised some Basque sports and we showed them how to play some of them such as sokatira or toka. We played against Dutch people and we won. After a while, we took a bus and we went to Hondarribia. When we arrived in Hondarribia we where supposed to go to “The Arsenal”, a virtual museum where they show you with a video the history of the city but it was closed. So, then we played a game which consist on walkig around the city and trying to find the important places of Hondarribia. The weather was horrible, It has been the worst April of the history in the Basque Country. In the activity wondering around the town all of us got wet because of the rain. The sports team won the game and they got some prices. The other groups had some prices too but they were worse prices than the others. Then, we went to the square where we had begun the game and we had a photo session. All of us took a photo with our partner although some people didn’t want it After that, we had some free time to have lunch and to visit Hondarribia. Then, we would have liked to practise some sports in the beach but we couldn’t do anything because of the weather. A guy called Aritz went to

swim although the weather was very bad. Then, he got a flu. In the afternoon, we took a boat and we travel around Hondarribia and Hendaia. The trip was nice and Dutch people like it a lot but the weather was still horrible. After that, we went to Irun again and we had free time. In that free time some people went home and the others went to watch a handball training. Later, we went home to take a shower because we were cold and because we had an important dinner. Then we took the bus to go to the cider house because we were going to have dinner there all together. There we ate some salad, asparagus, omelette, meat with fries and cheese with jelly marmalade. And to drink we had some water and apple juice. According to the Basque people opinion, the dinner was better organized than in Holland and the food was better too. We met the Basque teacher Joseba Aurkenerena and we sang some typical Basque songs and when we finished they started to sing some typical Dutch songs. and we danced some typical Basque dances. Some Dutch people tried to copy us while we were dancing but they were really difficult for them. In conclusion the day was nice but the weather didn’t help to make the day better.

APRIL 21st This was the last day with the Dutch people, and for us this was a week we won’t forget. We woke up earlier than we were used to because they had to pack their suitcases ad we had to take them to the bus. The last night was long, we went to a concert, then we went clubbing to the High Street, so we arrived home late. We had a really good night, but the next morning we were all very tired. Unfortunately, we drove to the school to take the bus. The wait until the bus came was quite long, because we didn’t want them to leave Irun.

Then, when the bus came, many people cried and the goodbye was very emotional for us, because we won’t see our partners’ anymore. To finish, we want to thank the teachers Ana and Esther for the opportunity they have given us of taking part in this exchange, because for us these two weeks with the Dutch people have been the best experience of the school year.

4. DBH COMMUNICATION PROCESS STUDENTS Erika Benitez, Irati Berasarte, Junkal Carrillo, Telmo Charro, Lide Crespillo, Andoni Eizaguirre, Maria Escobar, Maria Fierro, Amaia Garcia, Ana Garcia, Olatz Gonzalez, Iciar Iguiñiz, Aritz Landart, Gorka Larrañeta, Joseba Lizarazu, Xabier Lopez de Pariza, Leire Mugica, Andrea Muñoz, Ander Olaciregui, Iñaki Olaizola, Mikel Otegi, Itsaso Rodriguez, Ketila Ruas, Garazi Sistiaga, Ane Zufiaurre.

Frantses Mintegia

3. Mailako Frantses tailerreko ikasleak

VOYAGE A PARIS Lundi Le JOUR est arrivé!!!!! Nous sommes très excités!!!! Le voyage va commencer!!! Nous sommes montés dans le train avec un Au revoir et un Bonjour. Dans le train, nous avons commencé a pratiquer le français avec les élèves dún collège de Dax. Nous avons déjeuné tous ensemble dans le train. Nous sommes arrivés à Paris après 7 heures de voyage et nous sommes allés à lÁuberge de jeunesse d’ Artagnan. On sést reposé pendant une demi heure et nous sommes partis vers le métro. Láprès-midi, on a visité Le Musée du Louvre: on a vu les oeuvres La Gioconde, la Vénus de Milo… et après, on sést dirigé aux Champs Elisés. Vers 20 heures, on est allé à láuberge. On a dîné un peu tôt car en France les repas se font plus tôt que chez nous. Comme on était fatigués, on sést couché assez tôt.

Mardi Le matin, on a visité le cimetière Perè Lachaise où sont enterrés Jim Morrison, Chopin, Modigliani... Après, on est monté à Monmartre, et on a visité le Sacré Cœur et les alentours. Là, nous avons mangé dans la petite place où les peintres exposent leurs travaux. Puis on a vu le fameux Moulin Rouge. Láprès-midi on est montés à la Tour Eiffel à pied!!!!!!! Les ascenseurs ne fonctionnaient pas!!!! Super! Les vues étaient magnifiques!!!! En marchant un peu, on est allé au Trocadero (on a vu un spectacle d´humour) et à L’Arc du Triomphe. Après on sést promené aux Champs Elisés et on est rentré à láuberge. Après le dîner, nous avons eu une fête à láuberge. On a beaucoup dansé et on a beaucoup parlé en français et en anglais avec des élèves hollandais et français. Ce soir là, on sést couché un peu tard !!!!!

Mercredi Même si on était très fatigués (la nuit a été « mouvementée »!!) le matin on est allé voir l´ Opéra et les Galeries Lafayette. Là on a mangé á côté de quelques jeunes hollandais et on parlé en français avec eux. On était un peu pressés car nous voulions voir beaucoup de choses.

L´après-midi, on a visité la cathédrale Notre Dame. Nous avons visité l´intérieur et notre professeur nous a lu un petit texte sur la cathédrale. Et puis nous nous sommes promenés dans les belles rues de Paris! Mais l´heure de partir est arrivée. Le voyage allait finir… OOOOHHHHH! On est reparti à la gare et à 17’30 on a pris le train de retour. Maintenant oui, le séjour était fini!!! Pendant ces 3 jours on a beaucoup parlé et écouté la langue française. Le voyage a été merveilleux, merci à tous ceux qui nous ont aidé à l organiser!

Aipamen bereziak Euskal Kultura

Ikasturte honetan, zerbait azpimarratzekotan euskal kulturan, zinemagintza izango litzateke. Formatu txikietan, gehienbat dokumental gisa, hainbat ekoizpen egin dira euskaraz, hainbat gaietaz, hots, Amerikanoak, Apaizak hobeto, euskal presoez, independentziaz, bertsolariezâ&#x20AC;Ś Beste bi, aitzitik legenda eta zine klasikoaren parametroetan mugitzen dira: Gartxot eta Xora, alegia. Badirudi, azken hamarkadetan aparkatuta, ahaztua, lehorrean zegoen kulturgintza hori berpizten ari dela, garai berrien arrimuan edo. Segidan, zerrendatuko ditugu horietako gehienak. Batenbat agian ahaztuko zaigu, gure ezjakintasuna dela medio. Baita ere gogora ekarri nahi dugu 2012ko maiatzean zendu zen EĂąaut Larralde, euskalgilea eta abeslari Esterenzubitarra. Adiorik ez!

Eñaut Larralde joan zaigu Ipar Eusk al Herriko idazle, abeslari eta kultur eragilea bart gauean zendu da, gaixot asun luze baten ondorioz Eñaut Etxamendirekin batera, 19 67. urteaz geroztik k antuan aritu izan da azken unera arte. Biek euskal musikaren bikote erreferenteetariko bat osatu zuten. Garai Garratzak” diskotik hartutako irudia

Eñaut Etx amendi (Ezterenzubi, Nafarroa Beherea, 1935) eta Allande Larralde 60ko hamarkadaren amaieran hasi ziren kantari Ipar Euskal Herrian. Esan bezala, Eñaut Larralde (Ezterenzubi, 1935), Ipar Euskal Herriko idazle, abeslari eta kultur eragilea, gaixotasun luze baten ondorioz hil da. Elkar dikoetxetik helarazi diguten oharrean zera irakurri ahal izan dugu: “Beti izango ditugu gogoan haren izaera gozoa bezain apala, ahots gardenez josiriko mezu zuzenak, hala nola bizitzari beti erakutsi izan zion izpiritu baikorra, goizaldeko argi-zirrinta bezain itxaropentsua. Goian bego”

DISKOGRAFIA ETXAMENDI ETA LARRALDE Joseba Elosegi - Egia, 1971 (EP) Bilduma - Egia, 1977 (K) Mai, Larralde, Etxamendi - Autoekoizpena, 1980 (LP) Garai garratzak - IZ, 1988 (LP) Antologia - Elkar, 1998 (CD)

Elkon grabatutako ‘Amerikanuak’ filma Euskal Herrian, Madrilen eta Bartzelonan estreinatu dute

‘Amerikanuak’ dokumentalak bere bidea egiten jarraitzen du eta joan den aste honetan Elkoko euskaldun koadrilari grabatutako istorio eta lekukotzak azaltzen dituen film hau Euskal Herriko, Madrilgo eta Bartzelonako zinema aretoetan ipini da ikusgai. Hurrengo urratsean Euskal Herriko hainbat herrietara helduko da eta aurrerago Estatu Batuetara ere eramateko

Asier Altunak zuzendutako film hau Donostiako Zinemaldian izan genuen atal ofizialean, lehiaketaz kanpo, eta zeharo harritu ninduen, onerako harritu ere. Ustekabea izan da, bergarar zuzendariak aldi berean hainbat ildot an bete-betean asmatu baitu. Alde batetik, bertsolaritzaren aitzin-barrenak ezin hobeto azaltzen dituen dokumentala taxutu du. Dudarik gabe, bertso jarduera nazioartean inoiz ez bezala ezagutarazteko balioko du. Baina, gainera, bertsolaritza osotara jaso du, jarduera horren barrenbarreneraino. Agerian utzi du haren nortasun kritikoa, adierazpidearen beraren zailtasuna, hiritar bihurtzearekin batera bere kodeetan izan duen iraultza, belaunaldi aldaketaren garrantzia, emakumea jendaurrera atera izana, eta tradizioa modernotasunarekin uztartzen duen benetako performance bat bihurturik masen kulturan bizirik irauteko estrategia bideratzeko izan duen gaitasuna.

Itsasoaren Alaba eta Sagarren Denbora filmekin hasi zen trilogia betetzera dator Barrura Begiratzeko Leihoak. Astelehenean erakutsi genuen lehen aldiz Barrura Begiratzeko Leihoak filmaren trailerra, Giza Eskubideen Zinemaldian eta gure webgunean aldi berean. Bost zuzendari ari dira lanean: Josu Martinez, Eneko Olasagasti, Mireia Gabilondo, Txaber Larreategi eta Enara Goikoetxea. Lanak oso aurreratuta daude, eta irailean estrenatuko dugu filma. Barrura Begiratzeko Leihoak trilogia baten amaiera gisa ikus daiteke, Itsasoaren Alaba eta Sagarren Denbora-rekin hasi zena. Oraingo egitasmo honetarako Zinez Elkartea sortu dugu, ekoiztetxe lanak egiteko, betiere zinemagintza ulertu eta egiteko forma jakin bat bultzatzeko: zinemagintza apala, benekot asuna, gertut asuna et a gizat asuna dira gure ikuspegiaren gakoak. Hortik ere izena, zinez.

GITE-IPESek Josu Martinezek eta Txaber Larreategik idatzi eta zuzendutako dokumental berria aurkeztu nahi dizue: “Sagarren denbora. Alfonso Etxegarai eta Kristiane Etxaluz: 25 urte deserritik itzultzen” Euskal Herriaren historia izan da eta da gure lan ildo nagusi bat. Eta Euskal Herriko egungo historiaren orririk beltzenetariko bat da errepresioa, zalantzarik gabe. Euskal Herri txiki honen aurka bortizkeria latza erabiltzen baitute etengabe, sistematikoki, gobernu handi eta nagusi biek. Errepresio horren alde ilunenetariko baten testigantza eman nahi du film honek, DEPORTAZIOArena. Gaur egungo historia, belaunaldiz belaunaldi bermatu behar dugun transmisioa, ikus-entzunezko euskarriari lotu nahi izan diogu.

Haizek bi urte bete baino lehen GAL taldeak haren aita hil zuen, Mikel Goikoetxea “Txapela” errefuxiatua. Aitaren oroitzapenik txikiena ez badu ere, 25 urte geroago neska galdezka hasiko da. Itsasoaren alaba memoria ariketa baten lekukotza da. Goikoetxea ezagutu zutenen testigantzak lotuta, Haizek aita eta garai hartako egoera nolakoak ziren jakingo du pixkanaka, mundu et a sents azio ezberdinak nahastuta, eta ikuslea sustraietarako bidaia errepikaezin horren lekuko bilakatuta.

Arturo CampiĂłnen lanetik abiatuta, film hunkigarria egin dute sorkuntzaren eta inposaketaren arteko harremanaren inguruan â&#x20AC;&#x153;Gartxot, konkista aitzineko konkistaâ&#x20AC;? izeneko film luzea azaroaren 18tik aurrera izango da Euskal Herriko zinemetan. Juanjo Elordi eta Asisko Urmenetaren zuendaritza eta Somugaren ekoizpena du filmak, Benito Lertxundiren musika, Zuberoako kantari eta aktoreeen ahotsak... osagai benetan indartsuak, erronka handi bati aurre egiteko: euskara hutsez eta helduentzako eginiko animazio proiektu bat gauzatzea. Lau urteko lana izan da Gartxot aurrera ateratzeko behar izan dena eta hasieran talde txiki bat baino ez zena, 20 laguneko lantalde bihurtu da azken urtean. Helburua ausardiaz beteriko proiektu bat gauzatzea: pertsonaien diseinu berritzailea, erromantizismoko pais aia ikaragarriak, filmetan entzun ez den euskara mota bat erabiltzea, burura baino gehiago bihotzera iritsi nahi duen gidoia...

XORA

Egitasmo baten motibazioak Ez da oso ohikoa izaten egitasmo bakar batean, hainbat baldintzek bat egitea. Balore profesionaletik haratago balore kualitatiboa ematen diotenak. Eta hauxe da egitasmo hori: XORA. Luzemetraia honetan badaude hiru faktore egitasmoa berdingabe eta esklusiboa bihurtzen dutenak. Alde batetik, sortze bera. HEBENTIK elkarte kulturalaren ausnarketaren emaitza da. Berriztatzearen beharrean eta produktu kultural berrien eske dagoen gizarte bati erantzuna eman nahi horretan sortua, Zuberoan. Zuberoak lan horretan darrai, euskal kultura eta hizkuntzaren suspertze eta gordetze lanean. Eta testuinguru honetan kokatzen da luzemetraia hau zuberotarrez ekoiztearen asmoa. Etorkizunari begira lana eta konpromezua eskatzen duen erronka handi bat. Ikuspuntu kualitatibo batean ere koka dezakegu bigarren faktorea. Faktore honek â&#x20AC;&#x153;nolaâ&#x20AC;? galderari erantzuten dio. Hau da, ekoizpen sistema eta modua. 96

GAZTA ZATI BAT

Ikuslea historiaren protagonista bihurtzen duen dokumentala Dokumental hau Idiazabalgo Nazioen Mundua herri ekimentak aurrera eramandako ekimena da. Jon Maia bertsolariak zuzendutako lana da. Gazta Zati Bat dokumentalak euskal gatazkaren gaia era berritzailean aurkeztuko du: gertakizun handien hurbileko begirada eskaintzen du, historia handia letra txikiarekin kontatzen du, gertutasunez, intimismoz, umorez... Giza faktorea azpimarratzen du eta historiaren eta albisteen kronika estereotipoetatik aldentzen da. Historiaren â&#x20AC;&#x153;making offâ&#x20AC;?-a da erakusten diguna. Denek ikusten dutena baino, ikusten ez dena erakutsiko digu: giza faktorea. Eta izen handien liluran erori gabe, herritar xumeengan jartzen ditu fokuak. Iragan gatazkatsua eta iluna atzean utzi eta aurrera begira era positiboan jartzen gaituen istorioa da Gazta zati bat.

Txingudi Ikastola, Irun, 2012ko maiatzaren 25ean