Oinarrizko 6 galdera Txinparta proiektua ulertzeko 1. Nork egin du? Hizkuntza Normalizatzeko Batzordeak, Euskara Mintegiaren, zuzendaritzaren eta ikasleen laguntzaz. 2. Noiz sortu zen? 2002. urtean ekin zion bideari, modu mailakatuan. 3. Non sortu zen? Txingudi BHI ikastolan, Irunen. 4. Nola garatu da? Lehen urtean prentsarekin hasi ginen; aurrerago, irratia, telebista, literatura eta musika gehitu genizkion. 5. Zer da proiektu hau? Ikasleen ahozkotasuna hobetzeko eta bultzatzeko proiektu bat, hedabideen eta teknologia berriak baliatuta. 6. Zergatik proiektu hau? DBH mailan ari diren ikasleen ahozkotasunaren erabilera kaxkarra ikusita, euskaraz era ludikoan eta kritikoan bizitzeko eta gozatzeko, tresna hauen beharra ikusi genuelako.
1
1. SARRERA Proiektu honen ibilbideak hainbat urrats eta justifikazio izan ditu oraingo dimentsiora iritsi aurretik. Txingudi BHIko Hizkuntza Normalizazio Planak proposamen mailakatuak egin zituen bere garaian (2002-03 ikasturtean, hain zuzen), martxan zeuden beste batzuekin osatu zirenak (Xiberoa tailerra eta bertsolaritza-saioak). Mailakatua izan zen prozesua, esan bezala, eta urtero handituz joan zen modu honetan: 2002-2004: Prentsa-tailerraren jauzi digitala eta sendotze-lana 2004-2007: irratigintzaren garapena eta sendotze-lana 2007-2010: telebistaren garapena eta sendotze-lana 2007-2010: literaturgintzaren garapena eta sendotze-lana 2008-2010: kantagintzaren garapena eta sendotze-lana (Oharra: Literaturgintza proiektua hau martxan jarri baino lehen ere lantzen zen, baina ez zegoen Hizkuntza Normalizazio Planaren barruan integratuta). Prozeduraz gain, azpimarratu behar dugu proiektu integral hori teknologia berriak kontuan hartuta martxan jarri zela, baina betiere ahozko komunikazioa garatzeko eta hobetzeko asmoz. Segidan, proiektuaren atal bakoitzak dituen berezitasunak, azaleko prozedurak eta antolakuntza azalduko ditut. Prentsa 4. DBHn egiten da; bi ordu ditu astero; eta 4 aldizkari sortzen ditu ikasturtean zehar. Ikus Prentsa-tailerra Irratigintza Ez du ordutegi propiorik; beraz, irakasle bakoitzak, aukeren eta interesen arabera, ohiko saioari 10-15 minutu kenduta gauzatu behar du. Normalean, Euskara Mintegikook bultzatzen dugu ekimen hau. Ez da derrigorrezkoa. Irratsaioak, orain arte, gidoi bat landu ondoren, modu digitalean grabatzen genituen; edizioa egin ondoren, atsedenaldietan, ikastetxe osorako emititzen genuen bozgorailuetatik. 201011 ikasturte honetan nahasketa-mahai bat lortu dugu, eta zuzenean emititzeko apustu berria egingo dugu. Ikus Irratigintza Telebista Ez du ordutegi propiorik; beraz, irakasle bakoitzak, aukeren eta interesen arabera, ohiko saioari 10-15 minutu kenduta gauzatu behar du. Normalean, Euskar Mintegikook bultzatzen dugu ekimen hau. Ez da derrigorrezkoa. TELEBERRI deituriko formatua landuz, ohiko teleberri baten parodia egiten dute ikasleek. Gidoia ikastetxean lantzen dugu; segidan, ikastetxetik kanpo, taldeka grabatzen dute. Edizio-lanetan trebeak badira, beraiek gauzatzen dute; bestela, nik neuk ematen diet 2
ikastaro trinko bat. Ekoitzitako bideoak, ikasleen eta gurasoen baimenarekin, YOUTUBEn zintzilikatzen ditugu. Ikus Telebista Literaturgintza Literaturgintza suspertzeko asmoz, hiru literatura-lehiaketa egiten ditugu ikasturtean, ebaluazio bakoitzean bat. Lehenengoan, ipuin baten hasiera ematen zaie ikasleei, beraiek garapena eta bukaera asma ditzaten, nahi duten bezala. Bigarren ebaluazioan, argazki xelebre batean oinarrituta asmatu behar dute ipuina. Hirugarrenean, bertsopaperak sortu behar dituzte, gai konkretu baten inguruan. Irabazleen lanak liburu batean argitaratzen ditugu, ikasturte bukaeran. Parte-hartzea derrigorrezkoa da. Ikus Literaturgintza Musika-kantagintza Kantagintza da, oraingoz, proiektuak duen azken ekarpena, eta bertan partehartzea derrigorrezkoa da. Ebaluazio bakoitzean, Txinparta proiektuaren web-orrian, hainbat abesti zintzilikatzen ditugu, KARAOKE formatuan. Kantak ikasgeletan landu ostean, ikasle-taldeek beste guztien aurrean abesten dituzte aldez aurretik aukeraturiko egunean. Esan beharrik ez dago kanta guztiak euskaraz daudela. Ez du ordutegi propiorik; beraz, irakasleek beren ohiko saioei 10-15 minutu kenduta gauzatu behar dute. Euskar Mintegikook bultzatu ohi dugu ekimen hau. Ikus Kantagintza Gabeziak Proiektu aberatsa, askotarikoa eta sendoa da, ikus dezakezuenez, ikastetxearen inplikazioaren arabera, maila bat edo bestea erdietsiko duena. Orain arte egindako bidea emankorra izan bada ere, Hizkuntza Normalizatzeko Batzordearen partaideoi sozializazio-lanarekin asmatzea eta konplizitate zabalagoa lortzea falta zaigu, irratia ahozko komunikaziorako benetako elkargunea izan dadin. Hori izango da hurrengo lau ikasturteetako erronka nagusia; horrela jasota dugu Hizkuntza Normalizazio Planean. R400 R300 ikastaroak eman zidan prentsa-tailerraren unitate didaktikoa lantzeko aukera; dagoeneko, bukatua dago. Orain, R400 ikastaroa baliatuta, modu mailakatuan, beste atalei helduko diet banan-banan, gorago zerrendatutako ordena berean. Helburua da urte hauetan guztietan landutako esperientziari formatu digitala ematea. Hartara, nahi duenak, erabiltzeko aukera izango du. Esan gabe doa: tokian tokiko egoera kontuan hartuta, proiektuak nahi beste egokitzapen izan ditzake.
3
Prentsa-tailerra KOADERNOA
Ikaslea: Gela: Ikasturtea:
4
SARRERA Koaderno honen funtzioa zuen gida izatea da eta, horrekin batera, baita informazioa eta ariketen zerrenda eskaintzea ere.
HELBURUAK • • • •
Ikaslearen esku jartzea material baliagarria. Ariketak eta informazioa biltzea. Ebaluazioz ebaluazio zer eduki landuko dugun azaltzea. Irakaslearen ebaluaziorako tresna izatea.
5
ARTIKULUAK AUKERATZEKO IRIZPIDEAK Ebaluazio bakoitzaren hasieran, denon artean aukeratzen ditugu artikuluak, hurrengo irizpideak kontuan hartuta: •
Hurbiltasuna Ikasleak, irakurleak, hurbileko gaiak izan behar ditu erreferentzia nagusi, aldizkaria ikastetxekoa dela senti dezan. Horretarako, honelako portzentaiak erabiliko ditugu: Ikastetxeak, % 60 ( irteerak, tailerrak, batzordeak, irakasle berriak, ikasle interesgarriak, urtebetzeak…) Inguru hurbilak, % 15 ( Irun, Hondarribia, Euskal Herria). Euskal Herritik kanpokoak, %15. Munduan zehar gaurkotasuna duten gaiak. Denborapasak eta kritika kulturalak, %10 (musika, zinema, liburuak, ...)
•
Garaian garaikoa Ebaluazio bakoitzak hiru hilabete irauten du, gutxi gorabehera. Aldizkariak epe horretan gertatutakoa islatu beharko du beti; bigarren zenbakian, adibidez, inauteriak azalduko dira. Genero-oreka bilatu behar Behin irizpide horien arabera, lehen jorraketa eginda dugunean, bigarren urratsa dator, eta horretan ezin izango ditugu errepikatu hainbat genero, hots, ezin dugu aldizkari berean 10 elkarrizketa eta 10 denbora-pasa sartu, eta beste hainbat genero landu gabe utzi. •
Epeak errespetatu Bestelako talde-lanetan bezala, honetan ere oso garrantzitsua da lanak agindutako epean aurkeztea; bestela, aldizkaria ezin aterako da garaiz eta behar den lasaitasunarekin. Puntu horretan, beraz, zorrotz jokatuko du irakasleak.
6
Ebaluazio bakoitzaren hasieran, artikuluak aukeratu ondoren, argi azalduko dugu zenbat saio gelditzen diren eta noiz izango den lana jasotzeko azken eguna.
Talde-lana ezinbestekoa da, aldizkaria guztiona baita Nahiz eta lana banaka edo binaka egin, aldizkari baten ekoizpena talde-lana da, dudarik ez egin! Norbaitek lana eskatutako epean aurkezten ez badu, eragin zuzena izango du aldizkariaren martxan eta baita beste ikasleek egindako lanean ere. Kontuan izan. Klase bakoitzaren hasierako bateratzelana Guztia egoki antolatzeko, klase bakoitzaren hasieran, ikasle-talde bakoitzak bere eginkuzunari dagokiona azalduko du beti: zein puntutan dagoen lana, zer falta zaion, zer behar duen, zer oztopo izan duen... Hori egindakoan, zuzendu beharrekoak zuzendu, eta aurrera egiteko moduan egongo da taldea.
7
ALDE GRAFIKOAREN GARRANTZIA: ARGAZKIAK, MARRAZKIAK
Gure aldizkariak erakargarria izan behar du, eta, horretarako, testua bezain garrantzitsua da irudia. Beraz, argazki egokiak bilatu beharko ditugu Interneten edota gure artxiboetan. Bestalde, konturatuta gaude beti izan ohi dela gure ikasleen artean marrazkilariren bat edo beste. Tailerrekoei dagokie pertsona horiek bilatzea eta animatzea; baina plastika irakaslearengana ere joko dugu ikasle horiekin harremanetan jartzen lagun diezaguten.
8
ARTXIBOAK KUDEATU: E-POSTAREN BEHARRA AZALDU, ATALAK AURKEZTU ETA KONTUA IREKI.
E- posta gero eta gehiago erabiltzen den tresna dugu, baita irakaskuntzan bertan ere. Oso tresna eraginkorra da, dudarik gabe. Ikasleek e-posta kontu bat sortu behar dute, egindako artxiboak kudeatzeko eta irakasleari helbide honetara bidaltzeko: ________@hotmail.com
BALIABIDEAK
Orriak diseinatzeko orduan, argazkiak ditugu oinarrizko elementuak: kamara digitala zein eskanerra erabiliko ditugu, INTERNETeko irudiekin batera.
9
Kazetaritza eta kazetaritza-generoak 1.1.Egunkari baten sailak eta generoak zehaztasunez identifikatu, iritzizko eta informaziozko atalak argi bereizi. SAILAK
Informazioa zenbat ataletan dagoen banaturik erakusten digute sailek. Egunkari bakoitzaren arabera, honako hauek izan daitezke sail nagusiak:
Hasiera, Euskal Herria, Ekonomia, Mundua, Kultura, Kirola,‌
Ariketa Hartu BERRIA egunkaria, eta modu laburrean esan zer jorratzen den sail bakoitzean; adibideak jarri.
HASIERA
EUSKAL HERRIA
EKONOMIA
10
MUNDUA
KIROLA
KULTURA
BESTE BATZUK
GENEROAK
Orokorrean esan daiteke hiru genero nagusi daudela: informatiboa, interpretatiboa eta iritzizkoa. • •
•
Genero informatiboa berrietan eta erreportaje objektiboetan oinarritzen da, eta ez du egilearen iritzirik adierazten. Iritzi-generoetan gaurkotasuna duten gaien inguruko iritzia agertzen du idazleak. Genero interpretatiboak aurreko biak tartekatzen ditu.
Hiru genero nagusi horien barnean, honako beste azpigenero hauek ditugu: albistea erreportajea elkarrizketa kronika editoriala zuzendariari gutunak iritzia
11
Ariketa Bilatu azpigeneroen definizioa, eta saiatu azpigeneroak kokatzen hiru genero nagusi hauetariko batean: informatiboan, iritzizkoan edo interpretatiboan.
1.2.Albisteak lantzen Behin definizioa aurkituta, orain badakigu zer den albistea; zein galderari erantzuten dio albisteak? Galderak
Egitura
Albisteak honako egitura izaten du: titulua, sarrera eta gorputza. Izenburua edo titulua lerro batekoa izan ohi da, eta albistearen gai nagusia laburbiltzen du. Sarrera bizpahiru lerrokoa izaten da, eta pare bat ideia azaltzen ditu. Gorputzak gertatutakoaren berri zabala ematen du. Ariketak •
Hartu albiste bat, BERRIA egunkaritik, eta esan zein diren galdera nagusiak.
12
•
Egituraren atalak bereizi, hots, adierazi zein den titularra, zein sarrera eta zein gorputza.
1.3.Titularrak lantzen Ariketak Irakurri ondorengo testu hauek, eta asmatu titularra
•
Sute baten ondorioz hildako 72 urteko gizon britainiar batek sakelako telefonoarekin batera lurperatu dute haren borondatea betetzeko, hilkutxan zegoenean bere lagunek deitzea eskatu zuen-eta. Telefonoari erantzun ezean, ezin izango zela bere hileta egin esanda utzi zuen George Ballek. TITULARRA:
•
Trafiko istripu bat eragin zuen behi baten gorpua atxilotu, eta poliziaetxera eraman zuten. Jabea komisarian azalduko zela uste zuen poliziak, baina bi orduren ostean, ez zen halakorik gertatu. Kanbodiako Banteay Meanchey probintziako polizia-buruak, Phnom Penh Post egunkariari adierazi zionez, istripua eragin zuen animaliaren jabearen zain egon ziren, kalteak jasandako bi gidariei kalte-ordaina emateko, baina bi ordu pasa ondoren, pazientzia agortu zitzaien.
TITULARRA:
Ariketa Titularrak eman ondoren, sarrera asmatu
Pertsonaia ezagunak lagunen bila, Facebooken 13
Bertsolaritza ikasteko lehen bideo-jokoa atera dute
Ariketa Asmatu izenburu eta sarrera egokiak bineta honetarako.
IZENBURUA
14
SARRERA
Ariketa Asmatu izenburu eta sarrera egokiak argazki honetarako.
IZENBURUA
15
SARRERA
Abenduko eskola-aldizkaria
Zer da AZKEN HITZA?
Aldizkaria sortzea da prentsatailerraren helburu nagusietako bat; horrekin batera, ikasleak komunikazio-tekniketan eta denetariko idazketa motetan trebatzea ere lortu nahi dugu. Honako atalek osatzen dute aldizkaria: elkarrizketak, inkestak, erreportajeak, berri laburrak, denbora-pasak, kritikak... AZKEN HITZAk hiru zenbaki ateratzen ditu.
“Azken Hitza: ikasleek egina, ikasleentzat egina�
16
SARRERA http://www.youtube.com/watch?v=MrAa7QCGsyc
SUTANBLAI programakoek egindako bisitan grabatutako bideoa ikusiko dugu aurrena, prentsa-tailerra modu orokorrean baloratzeko. 2.1.
Fitxategiak kudeatzeko helbide elektronikoa behar da: azalpen orokorrak eman. Ariketa: Kontu berria ireki eta mezu bat bidali ‌‌..@hotmail.com helbidera.
Gaur egun, komunikazioaren edozein alorretan, gero eta gehiago zabaltzen ari da posta elektronikoaren erabilera, ematen dituen abantailak ugariak baitira: ez duzu euskarri fisikorik eraman behar aldean, aski baita Interneteko konexioa eta ordenagailua izatea; edozein artxibo egin eta gero, nahikoa duzu kontua ireki eta zeure buruari bidaltzea, gordeta gera dadin. Zein e-posta aukeratu? Gaur egun, e-posta ugari dago, baina HOTMAIL dugu, erabilera eta ziurtasun aldetik, aukera gehien eskaintzen dutenetariko bat; gainera, oso ezaguna da ikasleen artean. Bestalde, 10 megako artxiboak bidaltzeko eta karpetak antolatzeko aukera ematen digu, eta SPAM deituriko zabor-posta saihesteko ere tresna eraginkorrak ditu. Nola sortu? www.hotmail.com orria ireki, eta CONSIGUE TU CUENTA GRATISen klik egin. Hortik aurrera, ohiko bidea jarraitu, eta bete eskatutako koadroak. Garrantzitsuena hau da: helbide elektronikoaren izena izena@hotmail.com eta pasahitza ******* gogoratzea, eta idatzita gordetzea zuen apunteetan edo agendan. Kontua kudeatu
17
Kontua sortu ondoren, zuen e-postan sartu, ireki, eta mezu bat bidali beharko duzue prentsa- tailerreko helbide honetara:‌‌.. @hotmail.com NUEVO ikonoan klik egin.
Leiho hau irekiko da PARA koadroan izena@hotmail.com helbidea sartu; segidan, ASUNTO koadroan, bidalketaren arrazoia idatzi.
Gero, ADJUNTAR leihoan klik egin, ARCHIVO aukeratu, eta hurrengo leiho hau irekiko da:
EXAMINAR aukeratu ondoren, nahi duzun artxiboa bilatu ordenagailuan. Artxiboa aukeratu ondoren, ADJUNTAR aukeratu; bukatzeko, ENVIAR.
18
2.2.
AZKEN HITZA aldizkariaren aurkezpena. Ariketa: AZKEN HITZAren propaganda egin Power Pointean.
(klik egin irudian)
19
2.3.
Maketazioaren inguruko gutxieneko azalpenak. PUBLISHER eta XUXEN programak aurkeztu.
Ariketa: artikulu baten maketazioa egin Publisher-rekin edo Word-ekin. ________________________________________________________________ Testua zuzen idaztearen garrantzia Guztiz garrantzitsua da testu egokia sortzea. Horretarako, arauak errespetatu behar ditugu, eta kalkoak, erderakadak‌ saihestu, besteak beste. Ortografiaakatsak zuzentzeko tresna eraginkorra daukagu INTERNETen, inongo programarik deskargatu gabe: XUXEN-WEB, alegia. Horren erabilera ezagutzeko eta baliatzeko, hona hemen zein urrats eman behar dituzuen. Zer da XUXEN-WEB?
http://www.xuxen.com/ Web-orri honetan aurki dezakezue zuen testuen akats ortografikoak zuzentzeko aplikazioa. Pausoak errazak dira:
1. Testua azpiko leihoan idatzi.
20
2. ZUZENDU ikonoan klik egin. 3. Gaizki dauden hitzen gainean agertuko den leihoan hitz egokia aukeratu, eta hitz guztiak zuzendu ondoren, klik egin ONARTU hitzaren gainean.
4. Bukatzeko, zuzendutako testua aukeratu, kopiatu eta itsatsi artikulua joango den orrian. Zer da PUBLISHER?
Testu -prozesadore bat da, baina komunikazio idatziari lotuaa. Oso programa zabala da, buletinak, aldizkariak, egutegiak, postalak, curriculumak eta abar eskaintzen baititu. Sistema oso intuitiboa da eta kutxaz osatua dago: batzuk irudidunak dira; besteak, testudunak. Word bezala funtzionatzen du, hau da, aukeratu, kopiatu, ebaki, itsatsi, handitu, txikitu, funtzio bertsuak ditu. Halere, badago alderik: aldizkari itxuran antolatutako txantiloi (plantilla) pilo bat eskaintzen ditu;‌ hartara,bakoitzak bere gustukoa erabil dezake.
Gaizki Ondo
(ondo)
21
Testu -prozesadore bat da
Oso programa zabala da: buletinak, aldizkariak, egutegiak, postalak, curriculumak eta abar eskaintzen ditu.
Oso intuitiboa da. Kutxaz osatua dago: batzuk irudidunak dira; besteak, testudunak. Wordek bezala funtzionatzen du, hau da: aukeratu, kopiatu, ebaki, itsatsi, handitu, txikitu‌ funtzio bertsuak ditu. Halere, badago alderik: aldizkari itxuran antolatutako txantiloi (plantilla) pilo bat eskaintzen ditu; hartara, bakoitzak bere gustukoa erabil dezake. Aurrena, BOLETINES aukeratu ezkerraldean, eta eskuinean eskainitako guztien artean zeure gustukua hautatu.
Behin aukeratuta, ondorengo buletina agertuko zaizue. Ikusten duzuenez, kutxetan antolatuta dago, bai idaztekoa bai irudizkoa. Guztiak mugikorrak dira, eta, nahi izanez gero, ezabatu egin daitezke. Barneko testuak ezabatu, eta norberarenak txerta daitezke. Aukera bera eskaintzen du irudiekin.
22
ALDATU AURRETIK
ALDATU ONDOREN
KUTXA MUGIKORRAK
23
Beheko aldean, ezkerraldean, ikono hau ikusiko duzue. Hasieran, lau orrialdeko buletina ematen digu, baina guk orrialde bateko aukera, edo gehienez bikoa, hautatu beharko dugu. Hori egiteko, xaguaren eskuineko botoiaz markatu, eta. kilk egin ELIMINAR PĂ GINAn. Gauza bera, 3. eta 2. orrialdeekin.
2.4.
Prentsa-tailerreko web-orriaren azalpena. Ariketa: WEB-ORRIAren propaganda egin, Power Point edo/eta Publisherren.
24
(klik egin irudian)
Prentsa-tailerreko web-orriaren funtzioa honako hau da: paperean egindako artikulurik hoberenak eskaintzea edonori. Baina ez hori bakarrik, multimedia kontzeptua ere bereganatu nahi du, eta horregatik eskaintzen ditu karpeta bereziak: TXINPARTA irratia, argazki-galeriak, TXINPARTA bideoak eta YOUTUBE euskaraz. 2.5. Jaso ebaluazioan zehar egindako lan guztiak koaderno batean.
25
Artikuluaren izena Akatsa
Zuzenketa
Egin hiru esaldi zuzenketa hori erabilita
26
Egindako ARIKETAK zerrendatu eta baloratu. Zer zailtasun izan dituzu? Ariketaren izena
Egin beharrekoak azaldu
Zailtasunak azaldu
ALDIZKARIA egiteko orduan, zer arazo izan dituzu? Zerbait aldatuko al zenuke?
27
TAILERRAren ANTOLAKUNTZAn, arazoren bat izan duzu?
Zer alde positibo azpimarratuko zenuke?
28
Martxoko eskola-aldizkaria 3.1. ALGARAKA aldizkariaren aurkezpena: helburuak eta estiloa azaldu. Ariketa: ALGARAKAko propaganda egin Power Pointean.
ALGARAKA AZKEN HITZAREN umorezko bertsioa da. Berri bertsuak jorratzen ditugu bi aldizkariotan, baina ALGARAKAn ironia, parodia eta satira erabiltzen saiatzen gara.
Hasieran, zaila egiten zaie ikasleei umorea erabiltzea. Laguntze aldera, eredu batzuk eskaintzen dizkiegu (El Jueves‌)
Esan bezala, ikasleek umorea eta satira landu behar diztuzte; horretarako, ezinbesteko dute berri zirikatzaileak, probokatzaileak bilatzea, helburua baita irakurlearengan harridura eta ALGARA sortzea
29
3.2. Argitara emango diren artikuluak zerrendatu, kalkulatu zenbat eskola-gelditzen diren eta aukeratu salmenta egiteko eguna. Ariketa: Fitxa bat bete gutxieneko azalpenarekin: izenburua, zer, noiz, non, zergatik‌
http://issuu.com/euskaratxingudi/docs/algaraka_1
30
3.3. Web-orriak nola eraldatu. IMPR. PNT tekla nola erabili Paint programan. Ariketa: Azalpen orria egin.
___________________________________________________________________
Irudiak eraldatzeko PAINT programa erabiliko dugu IMPR. PNT teklarekin batera.
Nola eraldatu web-orri bat edo
irudi bat
PAINT programa ireki, modu honetan:
Web-orria ireki
IMPR. PANT teklari eman. 31
PAINT programa ireki. SELECCIĂ“N ikonoa aukeratu eta PEGAR teklaren gainean klik egin.
Aukeratutako web-orria itsatsita geldituko da; eraldaketa bertan egin behar da. Horretarako, jarraitu honako urrats hauek: SELECCIONAR gainean klik egin; markatu nahi duzun esparrua; aukera horren gainean jarrita, COPIAR aukeratu eskubiko botoiaz; bukatzeko, PEGAR teklan klik egin nahi duzun orrialdean. PAINT baino lehen
PAINT eta gero
Ariketa: Sartu http://www.berria.info/ web-orrian, eta kopiatu eskuineko zutabe osoa, azaldutako bi tresna horiek erabiliz.
3.4.
Bidaiaren kronika egin
32
Ibilaldi bat egiten dugu beti bigarren ebaluazioan: Etxalarreko TTIPI-TTAPA aldizkaria eta Elizondoko XORROXIN irratia ezagutzera joaten gara. Zergatik bi komunikabide horiek? Ez daukatelako azpiegitura handiegirik, batetik; harreman informatibo estua dutelako gure eskualdearekin, bestetik; eta baita interesatzen zaizkigun alorrak (aldizkaria, web-orria, telebista eta irratia) jorratzen dituztelako ere. Bisitaren ostean, ikasleek egindakoaren kronika idazten dute.
(klik
egin irudian)
33
Egindako ARIKETAK zerrendatu eta baloratu. Ba al zenekien egiten hor azaldutakoa? Zer zailtasun izan dituzu? Ariketaren izena
Egin beharrekoak azaldu
Zailtasunak azaldu
ALDIZKARIA egiteko orduan, zer arazo aurkitu dituzu? Zerbait aldatuko al zenuke?
34
TAILERRAren ANTOLAKUNTZAn, arazorik izan al duzu?
Zer alde positibo azpimarratuko zenuke?
Ekaineko eskola-aldizkaria 35
INKESTAK ere komunikazio-tresna eraginkorrak dira, ikasleen interes, kexa eta proposamenei aurpegia jartzen baitiete.
4.1.
POWER POINTaren azalpena.
Ariketa: Gustuko gai baten inguruan, 10 diapositibako Power Pointa egin, eta buruzko azalpen txiki bat ahoz.
36
________________________________________________________________ Atal honetan aurkezpenak egiten ikasiko dugu, musikaz eta irudiz osatuak gehienbat, Power Point programarekin. Horretarako, YOUTUBEko TUTORIALAK erabiliko ditugu. Tutorial horiek bideo baten bidez erakusten digute nola erabili programa, urratsez urrats.
-
Orain, euskarazko abesti bat aukeratu, eta letrarekin zerikusia duten argazkiak bilatu Interneten. Segidan, Power Pointa egin, trantsizio eta guzti. Bukatzeko, musika txertatu. (klik egin irudian)
4.2.
Poema irudidunak : poema bat irakurri ondoren, testuarekin zerikusia duen argazki bat aukeratu. Argazkia Word dokumentuan itsatsi eta gero, saguaren eskuineko botoiarekin, hurrengo pauso hauek eman: 37
Poemak, argazkiaren gainean kopiatu ondoren, itxura hau hartuko du .
Ariketa: Poema irudiduna egin.
4.3. Blogak zer diren azaldu. Interesa erakusten duenarekin bloga sortu. ___________________________________________________________________ Blogak zer diren, zer bloga-mota dagoen, zer eskaintza dugun euskaraz. Nola sortu irakatsi.
BLOGARI.NET
4.4. KARAOKEA egin: erakutsi YOUTUBEko orrian dauzkagun karaokeak, eta azaldu WINDOWS MOVIE MAKER programaren funtzionamendua.
38
(klik egin irudian)
- Tutorialak erabili edozein zalantza argitzeko.
Ariketa: KARAOKE bat egin euskal abesti batekin.
4.5. Ikasturtea bukatzeko, BALORAZIO FITXA hau bete. ___________________________________________________________________
39
Tailerraren alde onak eta txarrak Edukiak: -
Edukien aldetik: zerbait berri ikasi al duzu?
-
Prozeduraren aldetik: antolakuntza, epeak, ekoizpena, talde-lana...
-
Klaseko giroa: nolakoa izan da?
Prozedura: Zerbait falta dela uste al duzu? Zerbait kenduko zenuke?
Egindako ibilaldiari buruz, zer duzu esateko?
Proposamenik tailerraren martxa orokorrari buruz?
40
Txinparta irratia, elkargunea
(klik egin irudian)
ZUZENEKO IRRATSAIOAREN GIDOI-PROPOSAMENA Lehentasunak ● Prentsa-tailerrean bezala, gaien garrantziak ondorengo progresio hau jarraituko duela ziurtatzea: Txingudi ikastolakoak, inguru hurbilekoak, Euskal Herrikoak etab. ● Edozein gai jorratzen delarik, betiere honako atal hauek zaintzea: ahozko maila egokia, aberatsa eta zuzena. ● Garaian garaiko gaiak, gertakizunak ezagutzera ematea (Euskararen.Eguna, Durangoko Azoka, etab.) Euskarazko musika-ekoizpena lehenestea. Irratsaioa antolatzeko, hezurdura bat proposatuko dut segidan: ● Euskara Aberastu ● Txingudiko Proiektuak ● Berriak ● Denbora-pasak Bestelakorik ere gehituko diegu irratsaioei tarteka.
Euskara Aberastu: Nola esango zenuke...?
41
Ipuinak, irrati-nobelak, kantak, olerkiak, maitasun-aitortzeak, amodiozko esaldiak, hitz goxoak, bertsoak, kaleko hizkuntza, rapa‌ Hainbat arlorekin lotutako esapideak landu: egutegiaren ingurukoak, eguraldiari dagozkionak, lanbideekin lotutakoak, animalien gainekoak... Okerrak zuzen: erdarakadak saihestu. Irratsaioaren hasieran eta bukaeran egingo dugu, umore puntu batez antzeztuta. Euskal Herria eta kultura ezagutu: Ba al zenekien‌? Herriei buruzko geografia, historia, bitxikeriak‌ezagutarazi. Horretarako, mintegietako lanak zabaldu, egindako irteerak kontatu... Irakasleak ere gonbidatu haien ikasleekin batera (parte-hartze nagusia, ikasleena beti) Garaian garaiko kontuak ezagutzera eman. Txingudiko Proiektuak Comenius, Agenda 21, Bizikidetza eta English exchange, ezagutzera eman. Txingudiko IEB Kontatzeko zer? Euskara Batzordeko ikasleei lehentasuna eman irrati-esatari izan daitezen, haien proposamenak lehenetsiz. Gainerako ikasleei ere aukera eskaini haien intereseko gaiak proposatzeko. Ikasleek ikastolako edozein gairen inguruan egindako proposamenak zabaldu. Inkestak proposatu guk sortutako e-postaren bidez. Kultura-ekoizpena Egungo kulturaren aipamena egin (liburuak, diskoak, filmak, jaialdiak, etab.); lehenetsi beti euskerazko ekoizpena. Kultura-agenda. Garaian garaikoak ezagutzera eman.
Denbora-pasak
42
Urtebetetzeak gogoratu, astebururako eguraldiaren berri eman, asteburuko agenda komentatu. Onomastika: pertsonaia interesgarrien edota bitxien urteurrenak aipatu. Gure podcast-a sustatu; erabilera ezagutzera eman. Lehiaketak: Nor da ezkutuko pertsonaia? Amarrua bilatu. Nor da ezkutuko pertsonaia? Pertsonaiari buruzko hainbat datu eman. Ikastola barrukoa edo kanpokoa izan daiteke pertsonaia hori. Lehiaketetarako, Txinparta-Kutxa sortuko dugu. Bertan, ikasleek honako datuak sartuko dituzte: lehiaketari emandako erantzuna, beren izen-abizenak eta beren ikasmaila. Zozketan ateratzen den ikaslea hurrengo irratsaiora gonbidatuko dugu. Amarrua bilatu: aldez aurretik esango dugu zein ataletan sartuko dugun amarrua, entzuleak adi-adi egon daitezen. Harremanetan jartzeko e-posta: txinpartairratia@gmail.com http://txinpartaproiektua.weebly.com/irratia.html
43
Monografikoak Edozein gairi buruzkoak egin daitezke, baina oinarrizko bizpahiru atal finko errespetatu beharko dituzte. Berriak Ikastolako zein ikastolaz kanpoko berri interesgarriak zabalduko ditu Txinparta irratiak. GIDOIZ KANPOKO OSAGARRIAK Prestakuntza Atal garrantzitsua da prestakuntza, irratigintzan hainbat alor tekniko menperatu behar baitira. Horregatik, ANTXETA irratiarekin jarriko gara harremanetan; bertako esatariek emango digute aukera, bai irakasleoi bai ikasle interesatuei, prestakuntza egokia jasotzeko. Txinpartazaleak Irrati-esatariak funtsezkoak dira, jakina; baina, horiekin batera, irratizaleak era behar – beharrezkoak ditu Txinparta irratiak, hainbatetan parte hartzeko eta laguntzeko prest dauden irratizaleak, gainera. Horiekin guztiekin, saio berezi bat ospatuko dugu areto nagusian ikasturte bukaeran; ekitaldi horretan, eskertu egingo diegu guztiei egindako ekarpena. Zuzeneko emisioa: streaming/ podcast
44
EBALUAZIORAKO TXANTILOIAK Irrati-esatariaren ebaluazioa
0tik 5era
Esatariak ondo interpretatu al du? Hizkera egokia erabili al du? Elkarreragilea izan al da? Alor teknikoan arazorik izan al du? Beste xehetasun batzuk
Irratiaren eragina ikastolan
0tik 5era
Erakarri al ditu ikastolako partaideak? Parte hartu al dute mintegiek? Iritsi al da orientazio-mintegira? Iritsi al da gurasoen elkartera? Iritsi al da ikasleengana? Beste xehetasun batzuk
Irratsaioen ezaugarriak
0tik 5era
Ondo egituratu al dira ? Bilakaerak hobera egin al du? Atalen portzentajeak asko aldatu al dira? Alde pedagogikoak gora egin al du?
45
Alde ludikoa nagusitu al da? Beste xehetasun batzuk
Estekak: Lagungarri izan daitezkeen beste erreferentzia batzuk. TELE-REALITE irratia Euskadi irratia AUDACITY, irrati-ediziorako programa librea WAVEPAD, irrati-ediziorako programa librea Irratibidearen barrunbean zehar WIKISPACES-irratia IRRATIA.COM, Euskal Herriko lehen irrati digitala Pako Eizagirreren irrati digitala ETXEGIROAN, ipuinak euskara SUSA argitaletxearen poemen audioak AHOZKOTASUNA lantzeko baliabide digitalak audioen plataforma
46
Txinparta telebista (klik egin irudian)
Sarrera Irratigintzarekin landutako gaitasunei beste bat gaineratu behar zaie telebistaren alorrean: gorputz-adierazpena, hain zuzen ere. 2010-11 ikasturterarte, Txinpartatelebista proiektua teleberri formatuan ekoitzi dugu. Baina parodia egiten dute esatariek; ohiko teleberrien estiloa hankaz gora jarri, eta gertuko errealitateari modu kritikoan begiratzen diote. Protagonistak ikasleak dira. Haien esku egoten da gelako gaiei ikuspuntu komunikatiboa ematea eta baita gelaz kanpoko edozein gai jorratzea ere. Orain arteko ibilbidean oso pozgarria izan da ikustea ikasgelako jardunean pasiboak izan ohi diren ikasle batzuek edota bazterrak nahasten ibili ohi diren beste batzuek jarrera askoz positiboagoa eta parte-hartzaileagoa hartzen dutela proiektu honetan. Gaur egun, telebista guztiz sartuta dago ikasleen bizimoduan, nahiz eta gehienetan haiei zuzendutako programak zabor hutsa izan. Horregatik uste dugu jarrera kritikoa lantzea ezinbestekoa dela; jarrera kritiko hori, gainera, modu erakargarrian landu daiteke: umorea bakiatzea da horretarako gakoa. Era horretan eginda, oso emaitza onak lortu ohi dira.
47
Bestalde, kontuan hartu behar dugu talde-lana egingo dela batik bat, eta lan hori jardun lektiboaren barruan egingo dutela ikasleek. Egoki iruditzen zaigu, beraz, lana akademikoki ere baloratzea (bukaeran adieraziko ditugu. balorazio hori egiteko parametroak). Hona hemen bideo bat adierazitakoaren adibide: (klik egin irudian)
Prozedura Bi hitz orain arte egindakoaz Hasiera batean, gidoia klasean bertan lantzeaz gain, bideo-grabaketa ere gelan egiten genuen. Horrek mugatu egiten zuen sormena. Beraz, beste urrats bat egin genuen: gidoia gelan landu ondoren, ikastolatik kanpo grabatzeko aukera eman genien ikasleei. Kanpoan egiteak dekoratu aberatsagoak, askotarikoagoak bilatzeko eta sortzeko aukera ekarri zuen; modu horretan, ikasleak askoz erosoago, sortzaileago sentitzen ziren grabatzen, eurek kudeatzen zutelako prozesu guztia, irakaslerik gabe. Teleberri formalarekin batera, kanpoko konexioak ere egiten ditugu, bi gutxienez. Telebista proiektua gauzatzeko, 3. ebaluazioa iruditzen zaigu egokiena, egunak luzeagoak eta argitsuagoak baitira.Tresneriari dagokionez, ez dugu arazorik ikusten: gaur egun ikasle askok daukate bideokamara edota bideoklipak egiteko aukera ematen duen argazki-makina digitala; horrela izan ezean, irakasle arduradunak berak eskaini beharko die beharrezko materiala eta aholkularitza.
TELEBERRIAREN GIDOI-PROPOSAMENA
48
Non sortu gidoia Proiektua klase-orduetan txertatzeko asmoa dugu; beraz, interesa duen irakasleak denbora apur bat eskaini beharko dio. Nahikoa izan daiteke bizpahiru egunetik behin 10-15 minutu eskaintzea. Ebaluaziorik egokiena hirugarrena da. Ikasleek taldean egingo dute lan (taldeko, lau ikasle gehienez), eta ohiko teleberri baten atalen artean gehien interesatzen zaizkienak aukeratuko dituzte. • Iraupena Gutxienez 5, gehienez 10 minutu. Taldearen sormenaren arabera jarriko ditugu denbora-mugak. Saioa abiarazteko, gidoia izango dute esatariek, baina gidoia ez da guztiz itxia izango. Programa egin ahala sor litezkeen aukera berriak ere kontuan hartuko dituzte. Denboramugak ez dira, hortaz, oso zurrunak izango. ● Denboralizazioa Prozesuak funtsezko hiru etapa ditu: gidoigintza, grabaketa eta ekoizpena. Ondorengo lerroetan azalduko dugu etapa bakoitzari dagozkion jarduerak eta jarduera horietako bakoitza burutzeko kalkulatzen dugun denbora. ●
Gidoigintza _____________________________________ ○ Zerrendatu ohiko teleberri baten atalak, eta horiei buruzko gutxieneko azalpenak eman denon artean. Saio bat. ○ Erabaki zer atal izango duen saioak; (gehienez, lau) Horretaz gain, taldeko arduraduna aukeratu Arduradun horren zereginak; honako hauek: atalen berri ematea ikasle guztiei, taldea dinamizatzea eta irakaslearekin koordinatzea. Saio bat. ______________________________ ASTE BAT ○
Erabaki nork egingo duen atal bakoitza, eta ardurak banatu. Zirriborro bat diseinatu. Hiru saio. ______________________________ASTE BAT ○ Arduradunek, prozesuaren berri eman. Irakasleak, gomendioak egin. Saio bat. ○ Egindakoa berrikusi. Behin-behineko zirriborroa garbira pasa, eta epostara bidali. Hiru saio. _____________________________ASTE BAT
49
â—‹ Behin-behineko gidoiari buruzko gorabeherak komentatu. Saio bat.
â—‹ Gidoigintza bukatu da. Orain, grabaketari ekingo diote. _____________________________ASTE BAT DENERA___________________ HILABETE BAT Grabazioa Oharrak Ikasleek grabaketa ikastolatik kanpo gauzatuko dutenez gero, ez dugu bertan behaketa zuzena egiteko egokierarik izango. Halere, nolabaiteko jarraipena egin nahi dugu, eta horri astean saio bat eskainiko diogu. Bestalde, kontuan hartu behar da ikasleek beren denbora librean grabatuko dutela eta hainbatetan negoziatu beharko dutela denbora hori nola kudeatu nahi duten. o Arduradunek esango digute nola doan grabaketaren prozesua eta zein arazorekin aurkitu diren. Denon artean irtenbideak ematen saiatuko gara. Lau saio. DENERA___________________ HILABETE BAT Edizioa Oharrak Normalean, WINDOWS MOVIE MAKER programa erabiltzen dugu egindako bideoak editatzeko. Askotan, ikasleek badakite programa hori edo antzekoak erabiltzen, eta ez dute inongo arazorik izaten; horrela ez balitz, bi aukera izango dituzte: beste taldeetako ikasle aditu batengana joatea laguntza bila edo irakasleak berak azaltzea programaren nondik norakoak. o Astean behin esaten digute arduradunek nola doan edizioa eta zein arazorekin aurkitu diren. Arazo horiei irtenbideak ematen saiatuko o gara denon artean. 4 saio. DENERA___________________ HILABETE BAT
50
Hedapena Prozesu hori guztia egin ondoren, teleberririk onenak aukeratuko ditugu YOUTUBEko gure orrian zintzilikatzeko.
Ikasturte hasieran, gutun bat bidaltzen diegu gurasoei jakiteko ea baimenik ematen diguten haien seme-alaben bideo edo argazkiren bat Interneten zintzilikatzeko. Eta behin zein teleberri zintzilikatuko dugun erabakita, berriro eskatzen diegu baimena. Teleberri horiek hurrengo ikasturteko Euskara Egunean eta San Tomas egunean ematen ditugu, ikastetxean bertan. Ebaluazioa Oharrak Proiektu hau, klase orduetan abiatu, eta talde-lana izango denez, ebaluatu beharra dago, isla izan dezan ikasleen emaitzetan. Ebaluazio hori egiteko parametroak honako hauek izango dira: Antzezpena
0tik 5era
Pertsonaia sinesgarria da Parte-hartzea orekatua izan da Taldekoez gain, pertsona gehiago agertu dira
51
Originaltasuna
0tik 5era
Ikutu originala eman diote Kanpoko konexioek Teleberriarekin lotura dute Dekoratuak, mozorroak
0tik 5era
Dekoratu nagusia zaindu dute Bestelako dekoratuak ere erabili dituzte Mozorroak erabili dituzte Beste hainbat baliabide erabili dituzte
Arlo teknikoa
0tik 5era
Atalen arteko oreka bilatu dute Gidoi egokia aurkeztu dute Gidoia, grabaketa eta edizioa hitzartutako denboran aurkeztu dituzte Edizioa beraiek egin dute Efektu bereziak (bideoa, soinua...) erabili dituzte
Teleberria proiektuarekin batera, bide berri bat ireki nahi dugu gure telebistaekoizpenean: DI-DA BIDEOKLIPAK Teleberriak baino askoz prozesu sinpleagoa du. Denbora: 3 minutu, gehienez. Gaiak: parodia bilatzen dugu; iragarki baten itxura har dezake, adibidez. Lehen ebaluazioan egitea planteatzen dugu, helburuetako bat baita prestakuntza eta irrika sortzea Teleberriarekiko. Bideoklipak taldeka zein bakarka egin daitezke.
Estekak: Lagungarriak izan daitezkeen beste erreferentzia batzuk: Korrika 17ren inguruko bideoklipak 52
WAZEMANK programako bideoklipak BERANDUEGI, ARGIA astekariaren teleberri umoretsua SUTANBLAI Euskal ikus-entzunezkoen inguruko informazioa IBAIZABAL telebista HAMAIKA telebista
DI-DA bideoklipak
BORONDATEZKO LEHIAKETA BERRIA JARRI DUGU MARTXAN, IKUSTENTZUNEZKO SORMENA BULTZATZEKO. LANA BIDEOKLIP BAT SORTU IRAGARKIAK EDO BESTE EDOZER PARODIATUZ. TALDEKA ZEIN BAKARKA EGIN DAITEKE. IRAUPENA GEHIENEZ, 3 MINUTU. EPEA __________REN _____A BAINO LEHEN. SARIAK
53
IKASMAILA BAKOITZEKO IRABAZLEENTZAT, _ EUROKO SARIAK. OHARRAK IRABAZLEEN BIDEOKLIPAK EUSKARA EGUNEAN ETA SANTOMASETAN PROIEKTATUKO DITUGU ARETO NAGUSIAN.
54
Txinparta literatura
(klik egin irudian)
Sarrera Literatura-zaletasuna bultzatzeko, liburuak irakurtzeaz gain, bestelako zerbait ere egin beharra zegoela ikusi genuen Hizkuntza Normalizatzeko Batzordean. Jakin bagenekien ikasleen artean idazle trebeak bazirela, eta horiek animatzen genituen Galtzagorri, Azkue, Urruzuno... literatura-lehiaketetara aurkez zitezen. Baina zer egin, nola jorratu sormenaren bidea gainerako ikasleekin? Bide horretan aurrera egiteko, ASMA, ALGARAKA, BERTSOPAPERAK eta KRONIKAK literatura-lehiaketak jarri genituen martxan ikastolan bertan. Hasieran, lehiaketak ez ziren derrigorrezkoak; baina, modu horretan eginda, beti ikasle berberek aurkezten zituzten testuak: ghettoa sortzen ari ote ginen pentsatu genuen . Hori saihesteko, denen parte-hartzea derrigorrezkoa izatea erabaki genuen; izan ere, uste dugu ikasle guztiek ahalegina egin behar dutela, batetik, eta, bestetik, lehiaketa tresna baliagarria dela ikasleek literatura-sormenean egiten duten ibilbidea ikusteko. Hala ere, KRONIKAK lehiaketa borondatezkoa da. Prozedura Lehiaketetan ikastola osoak parte hartzen du. Ikasleek ebaluazio osoa dute lehiaketok prestatzeko.
55
Euskara-irakasleak arduratzen dira prestatzeaz; prestaketa-lana ikasgelan egiten da. Ebaluazio-bukaeran, maila bakoitzeko irabazlea eta finalista bat aukeratzen du Euskara Mintegiak, ohiko irizpideak kontuan hartuta (zuzentasuna, kohesioa, aberastasuna, originaltasuna...) Sari-banaketa liburutegian egiten da; bertan, saritutako ikasleez gain, honako irakasle hauek parte hartzen dute: maila bakoitzeko batek, Euskar Mintegiko buruak, hizkuntza normalizatzeko teknikariak eta zuzendaritzako ordezkari batek. Sariak euskal liburuak, diskak, DVDak... izaten dira, betiere aurrez erabakitako diru kopuruaren arabera.
(klik egin irudian)
Lehiaketak 1. ebaluazioan, ASMA ASMA lehiaketari asmatu aditzetik datorkio izena. Kontua erraza da: guk ipuin baten hasiera ematen diegu ikasleei, eta haiek garapena eta bukaera ASMAtu behar dituzte. 2. ebaluazioan, ALGARAKA ALGARAKA lehiaketaren helburua, berriz, honako hau da: umorezko ipuin bat sortzea argazki xelebre baten inguruan.
56
3. ebaluazioa n, BERTSOPAPERAK eta KRONIKAK ( klik egin irudian)
Lehiakideek bi zortziko txiki idatzi behar dituzte proposatutako gai batzuen inguruan.
KRONIKAK lehiaketan, berriz, ikasturtean zehar egindako hainbat bidaiaren inguruko kronika eskatzen diegu, argazki eta guzti. LIBURUA Ikasturte bukaeran, irabazleen eta finalisten idazlanak bildu, eta liburu bat egiten dugu.
57
Bertan, euskarazko testuekin batera, ikastolan jorratzen diren beste hizkuntzetan ere (gaztelania, ingelesa eta frantsesa) egindako hainbat lan jasotzen ditugu, liburua ikastolaren eleaniztasunaren ispilu izan dadin.
Areto nagusian ekitaldi bat antolatzen dugu liburua banatzeko, eta ikasleak ez ezik, ondorengo pertsonak gonbidatzen ditugu: zuzendaria, hizkuntza-mintegiko buruak, hizkuntza normalizatzeko teknikaria, Irungo udaletxeko euskara teknikaria eta gurasoen elkarteko lehendakaria. Ekitaldian idazleei eskerrak ematen dizkiegu denon izenean.
( klik egin irudian)
Estekak: Lagungarri izan daitezkeen beste erreferentzia batzuk: euskal literatura eta hizkuntzari buruz irakasleek eta ikasleek egindakoa
58
WORDPRESS, (literatur) blogak egiteko tresna interesgarria. Literaturaz LITERATURAESKOLA.ORG
59
Txinparta musika Kantatzen duen herria ez da inoiz hilko.
Sarrera Txinparta proiektuaren azken atala aurkeztuko dugu ondoren: Musika edo Kantagintza dei diezaiokegu. Bi hitz orain arte egindakoaz: Hasieran, irratsaioak egiteko, haien gustuko euskal abestiak ekartzeko eskatu genien ikasleei. Berehala konturatu ginen, salbuespenak salbuespen, ezer gutxi zekitela alor horretaz: euskal musikari zegokionez, ia analfabetoak ziren. Bi dira helburuak: bata, euskal musika ezagutzea; bestea, euskal musika kantatzea.
Prozedura
60
Hiruhilabetero, Karaoke formatodun zortzi bideo zintzilikatzen ditugu TXINPARTAren web-orriko AGENDA atalean. Hainbat estilotakoak txandakatzen ditugu, aukera zabaltze aldera. Euskara-irakasleek Ikasle guztieei ematen diete horren berri. Abestiak informatika gelan jorratzen dira, maiztasun jakin batekin. Hainbat modu daude lan hori egiteko: â—? Bideoak ikusi, eta ikasleei eskatu abeslarien eta abestiaren inguruko lan bat egin dezatela taldeka. Talde bakoitzak abesti bat aukera dezake, eta prestatzeko lana taldekideen artean banatu: ikasle bat biografiaz ardura daiteke; bigarrena, diskografiaz; hirugarrena, abestiaren esanahiaz . Hori dena egin ondoren, beste saio batean, elkarri azalduko diote lana. â—? Bukatzeko, abestiak kantatuko dituzte. Taldeka antolatuko dira eta abesti bat aukeratuko dute; ondoren, gela bakoitzak aurkezle bat edo bi izendatuko ditu eta hautatuen izenak euskara irakasleari emango dizkiote, KARAOKE egunaren antolakuntza errazteko. Behin taldeak sortuta, klaseetan edota etxean egin ditzakete entseguak, web-orriak horretarako aukera ematen baitu. KARAOKE eguna ebaluazio-egunaren ondoren jartzen dugu, horrelako zereginetarako libre samar geratzen baita egun hori. Bi aste lehenago jakitera ematen diogu gela bakoitzari zer ordu dagokion; bestalde, irakasleei gogorarazten diegu haien laguntza ere beharko dugula. Kantu-eguna honela dago antolatua: Aukeratutako abestiak areto nagusiko pantailan proiektatzen dira. Aurkezleek, oholtzan daudela, taldeak eta abestiak aurkezten dituzte banan-banan. Horren ostean, ikasleak igotzen dira kantatzera. Egun osoko kantaldia izaten da eta nahiko arrakastatsua suertatzen da, egia esan.
61
Txinparta proiektua YOUTUBEn Musika-kantagintza atalaren lagungarri, YOUTUBEn ireki genuen orri bat . Helburua zen guk edo beste edonork sortutako karaokeak bertan biltzea, eta horrekin batera, Txinparta proiektuaz gain, ikastolan egiten diren beste ekimenen erreferentzia eta erakusleiho izatea. Hona hemen, dagoeneko, martxan dauzkagun atalak.
Txinparta proiektuarekin loturikoak: ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■
Txingudiko karaokeak euskal kantak Wazemank kantak ikasleak teleberriak irratsaioak euskara eta komunikabideak
62
•
Euskara Mintegiarekin loturikoak: Euskal Herrietan
•
Ikastola osoari dagozkionak: Comenius proiektua
•
Ingeles mintegiari dagozkionak: English exchange English workshop English
Estekak: Lagungarri izan daitezkeen beste erreferentzia batzuk: TXATXANGORRIA kanala: euskal abestien karaoke bildumarik hoberena. GAZTEA, EITB.com ENTZUN.COM BADOK.INFO EUSKALMUSIKA.COM MUSIKAZBLAI.COM KANTUJIRAko kanten letrak IRUÑEAN KANTUZ
63
Bukatzeko, bi aipamen egin nahi ditugu. Batetik, Oskorriren Euskal Herrian euskaraz kanta eta, bestetik, Anje Duhalderen Sorminetan albumeko esaldi bat, bi horietan agertzen baita Txinparta proiektuaren filosofia. Hona hemen:
Euskal Herrian euskaraz Euskal Herrian euskaraz nahi dugu hitz eta jolas lan eta bizi euskaraz eta hortara goaz, bada garaia noizbait dezagun guda hori gal edo irabaz. Zabal bideak eta aireak gure hizkuntzak har dezan arnas, bada garaia noizbait dezagun guda hori gal edo irabaz (‌) EZ AL DAKIZU EUSKARA DELA EUSKALDUN EGITEN GAITUENA?
Anje Duhalde:
MAITA NAZAZU GUTXIAGO ETA GOZA NAZAZU GEHIAGO...
64
Bibliografia:
Szyszko, Nancy eta beste; La radio en la escuela media como agente participativo; Universidad Tecnólogica Nacional. Facultad Regional Buenos Aires. Ugalde, Juan Jose; Irritigintza; Urdangarin, Ana mari; Irratigintza. Irale; 2007. Pérez, Rosa eta Rezola, Josebe; Irratia eskolan; Irale; 2007. Garate, Begoña; Esaera zaharrak eta lokuzioak irratirako; Irale
Edu Zabala Garagartza IRALE-R400 Donostia- 2011-02-25
65