De Lofoten by Kim Verhoeven

Noorwegen

De Lofoten

ExQuis Destinations

Noorwegen DE LOFOTEN De Lofoten bestaan uit een aantal eilanden aan de westkust van Noorwegen (provincie Nordland). Ze grenzen met de oostzijde aan de Noorse kust en met de westzijde aan de Groenlandzee en de Noorse zee. Svolvaer is de belangrijkste stad van de Lofoten. Vanuit Vlaaanderen met het vliegtuig naar de Lofoten gaat via Oslo en duurt ongeveer 8 uur. Wie Lofoten zegt denkt meteen aan beroeps- en sportvissers. De kabeljauw visserij is er zeer belangrijk omdat het visbestand in de wateren rondom de Lofoten enorm is! De kabeljauwen komen vanuit Rusland naar Noorwegen om in de omgeving van de Lofoten te paaien. Naast de beroepsvisserij is het toerisme erg belangrijk geworden voor de eilandengroep. Met name sportvissers weten deze locatie maar al te goed te vinden. Ook walvissen en orka’s vormen er een schouwspel voor de toerist. De grootste kans om deze dieren te zien is ten noorden van de Lofoten, nabij de plaats Andenes. Van hieruit gaan verschillende schepen het water op om walvissen en orka’s te spotten. Naast het zeevissen zijn ook andere activiteiten mogelijk op de Lofoten. Hierbij denken we aan de indrukwekkende wandeltochten en de mogelijkheden tot kajakken. Al met al vinden wij de Lofoten absoluut de moeite waard om eens aan te doen! De natuur is zeer uniek. Maar dus ook zeker de fauna.

Skrei of Noorse winterkabeljauw De skreivisserij rond de Lofoten is al eeuwen lang een belangrijke bron van inkomsten in de Noorse samenleving. De komst van de skrei is in Noorwegen dan ook een culinair hoogtepunt. Liefhebbers kijken er reikhalzend naar uit. De naam skrei is afkomstig van het Noorse woord voor zwerver (skreid) en slaat op de lange tocht die de vis elk jaar maakt. Skrei is een volwassen winterkabeljauw die op het punt staat te paaien. De vis trekt elk jaar met honderdduizenden tegelijk vanuit de noordpoolcirkel naar de wat warmere wateren rond de Lofoten. Bij het paaien zwemmen de mannetjes- en vrouwtjeskabeljauwen buik aan buik. Een vrouwtje kan miljoenen eitjes bij zich dragen. De bevruchte eitjes stromen met de warme golfstroom mee langs de Noorse kust naar het noorden.

De Noorse skrei groeit langzaam. Na 5 tot 7 jaar is skrei volwassen en geslachtsrijp. De volwassen vissen zetten op hun beurt koers naar de Lofoten om te zorgen voor de volgende generatie. Volwassen vissen die na de paaiperiode terugzwemmen naar de

Boven: © Terje Rakke/Innovation Norway/Trekking Onder: © Yngve Ask/Innovation Norway/Cod Fishing

Barentsz Zee keren steeds elk jaar terug naar de Lofoten om te zorgen voor het nageslacht. Het skrei seizoen loopt van januari tot april. Voor het vissen op skrei zoeken de vissers de vis niet op zoals in de reguliere visserij het geval is. Ze wachten tot de vis in hun vangstgebied is gearriveerd. Dat betekent dat een vaste datum voor het seizoen vooraf niet bekend is. Meestal is het eind januari. Of het toeval is of niet, maar de komst van de skrei valt vaak samen met de volle maan. Het einde van het visseizoen op skrei valt traditioneel met Pasen. Soms gebeurt het dat de vis laat rond de Lofoten arriveert en Pasen vroeg in het jaar valt. Dan wordt vaak besloten om een pauze in het visseizoen in te lassen en na Pasen nog een beperkte periode door te vissen. De visserij op skrei is aan regels gebonden. De Lofoten Visserijcontrole Autoriteiten voeren de controles uit. Deze controle organisatie is opgericht

Boven: © Casper Tybjerg/Innovation Norway/ Havﬁske Onder © Terje Rakke/Innovation Norway/Nordic Life

in 1857. Tegenwoordig zijn er tijdens de skrei visserij controleurs van de Lofoten Visserijcontrole Autoriteiten in alle vissershavens. In de vangstgebieden houden patrouilleboten toezicht. Ze zorgen er voor dat een visser niet voor 6 uur in de ochtend vertrekt en dat er geen illegale visserij plaatsvindt. Na 18 uur ’s avonds mag er evenmin nog worden gevist. De vangstgebieden rond de Lofoten zijn verdeeld op basis van de vangstmethode. In een deel van de viswateren mag bijvoorbeeld alleen met lijnen worden gevist. In andere delen met netten. Op de Lofoten worden vier soorten vistuig gebruikt. De skrei wordt aan een lijn gevangen. De lijn wordt van een katrol afgewikkeld zodat de vishaak in het water zakt. Vroeger moesten vissers de haken de hele dag op en neer bewegen om het aas aantrekkelijk te maken voor de vis. Tegenwoordig gebeurt dat automatisch. Een andere oude methode is het vissen met ‘lange lijnen’. Hierbij gaat het om een lange vislijn waaraan om de drie meter een haak is bevestigd. Het aas be-

staat onder andere uit garnalen, inktvisjes, haring en makreel. De lijnen hangen vrij in het water. Elke vislijn heeft ongeveer 250 haken en elke boot heeft ongeveer 20 lijnen. Bij het gebruik van netten is nog steeds sprake van relatief kleinschalige visserij. Op de Lofoten vind je nog ruim 100 verwerkende bedrijven, hier wordt de dagelijkse vangst afgeleverd. Op de Lofoten wordt skrei nog steeds op een traditionele manier verwerkt. Vrijwel overal wordt de kop na het aanlanden van de vis gehaald en op een spies gestoken. Uit deze koppen wordt de tong gehaald. Veel schoolkinderen verdienen met dit werk in het seizoen extra zakgeld. Een groot deel van de vis wordt verwerkt tot stok- en klipvis en vindt zijn weg naar onder andere Portugal, Brazilië en Italië. Sinds het midden van de jaren ’90 is skrei in Europa ook vers verkrijgbaar.

SKREI MET RODE WIJN

Skrei is in Noorwegen een delicatesse waar reikhalzend naar wordt uitgezien.

Skrei kenmerkt zich door het spierwitte, stevige visvlees, door de grote trektocht en het weinige voedsel dat onderweg is gegeten. Ook het feit dat de vis op het punt staat te paaien heeft invloed op de kwaliteit. Skrei wordt in Noorwegen puur gegeten. Vaak gepocheerd met alleen gekookte aardappelen als garnituur. Het echte traditionele gerecht is Mølje. Daarbij worden de skrei, de lever en de eitjes apart bereid en samen gegeten. De Noren drinken bij skrei een rode wijn. Skrei is in Europa in het seizoen in restaurants verkrijgbaar. Hier bereiden de koks de vis op allerlei manieren. In

Frankrijk heeft een aantal koks een speciale ‘club de Skrei de Norvège’ opgericht. Ze organiseren onder andere speciale skrei kookwedstrijden.

DE LOFOTEN

De Lofoten Archipel is een keten van eilanden die zich over 150 km boven de poolcirkel langs de kust van Noorwegen uitstrekt.Het klimaat op de Lofoten is ruw. Bergen steken vanuit het water de lucht in en zijn bedekt met ijs en sneeuw. De visrijke en ijskoude wateren rondom de eilanden zijn kristalhelder. De temperatuur op de Lofoten is relatief mild. De temperatuur van het water uit

de golfstroom is ongeveer 4 tot 5 graden hoger dan andere wateren op een vergelijkbare breedtegraad. Het totale oppervlak van de Lofoten bedraagt ongeveer 1.300 km2. Het inwonersaantal ligt op ongeveer 25.000. De bevolking is voor haar voortbestaan vooral afhankelijk van de visvangst die over het hele jaar in seizoenen en bijbehorende vissoorten zijn verdeeld. bron: Norwegian Seafood Counsil. Exportorganisatie voor Noorse vis. www.seafoodfromnorway.com www.visitnorway.com