Kwiat myśl mą ciągnie przedziwnym urokiem
Stanisław Wyspiański
Ćwiczenie 3
Zielone domino Teksty źródłowe Wyspiański umieszcza w „Zielniku” rośliny skromne, pospolite, najczęściej polne kwiaty i dziko rosnące chwasty. Nie stylizuje ich, nie przetwarza – to raczej skrupulatny, botaniczny zapis: szczegóły płatków, pręciki, unerwienie liści, a przy tym precyzyjny zapis kolorów. Krystyna Czerni, Dwa różne ogrody, albo o przyrodzie w sztuce krokowskiej secesji, „Autoportret” nr 7, Kraków 2004.
W czasie częstych spacerów w okolice Krakowa zbierał przeróżne kwiaty, które z nadzwyczajną ścisłością studiował. Odrysowując łodygę, odmierzał na niej przestrzenie pomiędzy wyrastającymi listkami, a zwracając baczną uwagę na formę każdego listka, rysował go w różnych przechyleniach lub wygięciach, zaznaczając dokładnie charakter zazębienia brzegów, jak również i siatkę nerwowania na powierzchni. Kwiat rysował w całości w różnych położeniach, następnie odtwarzał go w przekroju i studiował układ jego wnętrza i oddzielnych płatków. Wincenty Trojanowski, Wyspiański: artysta, człowiek, życie, Warszawa 1928, s. 88.
Opis ćwiczenia Zadaniem uczniów jest połączenie szkiców i nazw roślin z „Zielnika” Stanisława Wyspiańskiego ze zdjęciami tychże roślin i ich nazwami botanicznymi. Uczniowie młodsi pracują w równolicznych, kilkuosobowych grupach współzawodniczących z pozostałymi zespołami. Każda z nich ma do dyspozycji tyle samo kart przypominających kości do gry w domino (Załącznik 3). Ostatnia karta pozostaje w ręku nauczyciela. Jej odkrycie jest sygnałem do rozpoczęcia gry. W czasie kolejnych rund uczniowie starają się dopasować swoje karty do skrajnych kart wyłożonych przez poprzedników. Z każdym szkicem może się łączyć tylko jedno zdjęcie. Gatunki nie powtarzają się. Nazwy botaniczne mogą, ale nie muszą pokrywać się z podpisami Stanisława Wyspiańskiego. Wygrywa zespół, który pierwszy pozostanie bez kart. Zwycięstwo klasy następuje w momencie zamknięcia pętli ułożonej ze wszystkich kart. Uczniowie starsi pracują w kilkuosobowych grupach. Każda z nich ma do dyspozycji tyle samo kart przypominających kości do gry w domino (Załącznik 4). Ostatnia karta pozostaje na środku stołu. Jej odkrycie jest sygnałem do rozpoczęcia gry. W czasie kolejnych rund uczniowie starają się dopasować swoje karty do skrajnych kart wyłożonych przez poprzedników. Z każdym szkicem może się łączyć tylko jedno zdjęcie. Gatunki nie powtarzają się. Nazwy botaniczne mogą, ale nie muszą pokrywać się z podpisami Stanisława Wyspiańskiego. Wygrywa pierwsza osoba, która pozostanie bez kart.
Na zakończenie Ćwiczenie może być wstępem do rozmowy o spostrzegawczości i wyobraźni w życiu codziennym, nauce i sztuce.
Materiały dydaktyczne wydano w ramach projektu „Wyspiański pod Krakowem. Słowa – Wzory – Konteksty Kultury”, realizowanego w 2017 roku przez Fundację im. Marszałka Marka Nawary we współpracy z Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie • Opracowanie i teksty: Lucyna Jaworska, Urszula Sobczyk • Redakcja: Urszula Sobczyk • Projekt dofinansowano ze środków Zarządu Województwa Małopolskiego, Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie i Gminy Zielonki.
gajowiec żółty wodnik Kwiat myśl mą ciągnie przedziwnym urokiem Załącznik 3 Domino I-III
glistnik jaskółcze ziele pokrzywka niebieska tęga Kwiat myśl mą ciągnie przedziwnym urokiem Załącznik 3 Domino I-III
sasanka łąkowa Trzewiczki Matki Boskiej Kwiat myśl mą ciągnie przedziwnym urokiem Załącznik 3 Domino I-III