Dźwiękospacery

WARSZTATY 2011

Wstęp .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Chełmża. Deszczospacery, field recording i otwieranie uszu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Czernikowo. Dźwiękowe imitacje i pociąg widmo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Dziewierzewo. Zielona partytura w przestrzeni. Działania muzyczno-przyrodnicze . na fletach prostych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Kaszczorek . Złomowa orkiestra i równie złomowa partytura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Kaszczorek. „Czyszczenie uszu” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Nieszawa. Audialne sorbety i dyfuzory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Toruń. Arduino! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Turzno. Materia foniczna. Słuchowisko „odnalezione” w Turznie . . . . . . . . . . . . . 34 Toruń . Rurufon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Twórcy warsztatów .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Kuratorki projektu .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

SŁOWNIK POJĘĆ DŹWIĘKOWYCH

SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Wstęp .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Marcin Dymiter. Nasłuchiwanie (jak otwierać uszy). Instrukcja na spacer dźwiękowy . . . . 4 Katarzyna Krakowiak. Imitator dźwięku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Michał Górczyński. Zielona Partytura w przestrzeni. Działania muzyczno-przyrodnicze. . . . . 10

Rafał Kołacki. Interaktywna instalacja, warsztaty „złomowa orkiestra”. . . . . . . . . . . . . . 16

Krzysztof Topolski. Spacer dźwiękowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Maciej Wojnicki. Tworzenie elektronicznych instrumentów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Hubert Wińczyk . Muzyka bez melodii, bez rytmu, bez nut oraz instrumentów . . . . . . . . . . 28

www.dzwiekospacery.art.pl www.dzwiekospacery.blogspot.com kuratorki projektu: Katarzyna Jankowska, Marta Karalus teksty: Marcin Dymiter, Michał Górczyński, Katarzyna Jankowska, Marta Karalus, Rafał Kołacki, Katarzyna Krakowiak, Krzysztof Topolski, Hubert Wińczyk, Maciej Wojnicki korekta: Katarzyna Jankowska, Marta Karalus zdjęcia: Katarzyna Jankowska, Marta Karalus projekt i skład: Katarzyna I. Rosik ilustracje: Marcin Gręźlikowski płyta: Bartek Jaworski, Rafał Kołacki druk: ARSPOL sp. z o.o.

ISBN: 978-83-932777-0-4 Creative Commons 3.0 Polska – Uznanie autorstwa/Użycie niekomercyjne/Na tych samych warunkach wydawca/dystrybucja: Fundacja Fabryka UTU ul. Kujota 5A/12 87-100 Toruń www.fabrykautu.wordpress.com utu.fundacja@gmail.com

Czy lubi pani słuchać śpiewu roślin? – to dość nieoczekiwane pytanie padło z ust ośmioletniej dziewczynki, biorącej udział w cyklu dźwiękowych warsztatów, jakie odbywały się w niewielkich miejscowościach województwa kujawsko-pomorskiego.

Podczas kolejnej, trzeciej już edycji „Dźwiękospacerów” zarejestrowaliśmy kolejne, równie niełatwe pytania – co więcej – eksperymentując, konstruując i analizując, a jednocześnie świetnie się przy tym bawiąc – staraliśmy się szukać na nie odpowiedzi.

Wykorzystanie zielonej partytury w przestrzeni Dziewierzewa, otwieranie uszu w Chełmży, imitowanie zapamiętanych dźwięków pociągu z Czernikowa, badanie środowiska akustycznego nieszawskiego klasztoru, tworzenie słuchowi-

ska z dźwięków odnalezionych w Turznie, budowanie rurofonu w Toruniu czy koncert złomowej orkiestry w Kaszczorku to kolejne działania, które pomagały nam w procesie czyszczenia uszu i uwrażliwiania na dźwięk otoczenia. Uczestnicy tych eksperymentalnych dźwiękowych przygód konstruowali własne instrumenty, ale też zupełnie nowe sytuacje twórcze. Nierzadko dzieci biegały z cyfrowymi rekorderami między gospodarstwami i nakłaniały sąsiadów do współpracy. Ich zadaniem było zebranie jak największej liczby specyficznych i wyjątkowych dla danych miejsc odgłosów. Powstała kolejna nakładka na dźwiękową mapę regionu wraz ze specyfikacją.

Tak, zdecydowanie lubimy słuchać śpiewu roślin.

Projekt realizowany w ramach Akademii Orange

Sfinansowano ze środków Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego

3

Partnerzy projektu:

Wstęp

Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Chełmża: miasto gmina: Chełmża powiat: toruński mieszkańcy: 15 138 partner działania: Szkoła Podstawowa nr 2 w Chełmży prowadzący warsztaty: Marcin Dymiter aka emiter

Chełmża

Uczestnicy warsztatów w Chełmży poznali podstawowe zagadnienia związane z field recordingiem; podczas wspólnego spaceru dźwiękowego dowiedzieli się też „jak otwierać uszy”. Trzy osobne grupy zwiadowcze otrzymały wytyczone trasy, wyznaczone do dźwiękowego zbadania, wraz ze specyfikacją. W wyniku przeprowadzonej operacji zarejestrowane zostały m.in. następujące dźwięki i odgłosy: wycie psa pod Tesco, Bulwar Tysiąclecia, trawa na stadionie, ulica Tumska, brukarze, prace budowlane na pogotowiu, budka gazowa, odgłosy łódek na wodzie, stempel w banku, jakiś silnik pod chodnikiem, a także „biało-czerwona tasiemka, zawieszona na słupkach nad jeziorem” (pisownia oryginalna – notatki uczniów). Ostateczna diagnoza dla miejscowości brzmi: Chełmża należy do bardzo „głośnych” miast.

4

5

Chełmża położona jest na terenie ziemi chełmińskiej – to jedno z najstarszych miast tego obszaru.

Położenie, układ urbanistyczny, zabytki i jezioro w centrum miasta – są jedną z kart atutowych miejscowości.

Miasto usytuowane na lekkim wzniesieniu nad Jeziorem Chełmżyńskim zachowało średniowieczne regularne rozplanowanie o zarysie owalnym, z prostokątnym rynkiem pośrodku.

Pierwsza wzmianka na temat osady Łoza przekazanej przez księcia Konrada Mazowieckiego misyjnemu biskupowi pruskiemu Chrystianowi znajduje się w dokumentach z 1222 r.

W 1251 r. biskup chełmiński, Heidenryk, przeniósł siedzibę biskupią z Chełmna do Chełmży i od tego czasu Chełmża jest miastem.

W Konkatedrze św. Trójcy w Chełmży, która jest zabytkiem najwyższej klasy, do dziś znajduje się tzw. „czaprak wezyra” (podkładka pod siodło). Jak głosi legenda Jan III Sobieski podczas odsieczy wiedeńskiej zdobył czaprak konia wezyra tureckiego Kara Mustafy, którego podarował właśnie świątyni. W kościele można go oglądać do dziś.

Chełmża

7 6

Chełmża

Chełmża

Czernikowo: wieś gmina: Czernikowo powiat: toruński mieszkańcy: 2752 partner działania: Szkoła Podstawowa im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego prowadząca warsztaty: Katarzyna Krakowiak

Czernikowo

Uczestnicy warsztatów w Czernikowie zajęli się podrabianiem, tworzeniem imitacji przestrzeni audialnej przy użyciu przedmiotów codziennego użytku, a także analizowaniem związków między obrazem i efektami dźwiękowymi w filmie.

Poznali dźwięk, który opisuje, konstruuje przestrzeń, podróżuje między obiektami. Do skonstruowania skutecznej imitacji posłużyły dostępne przedmioty – różnego rodzaju worki i woreczki foliowe. Rytmicznie szeleszcząc na wietrze, w miejscu opustoszałej bocznicy kolejowej, przywołały dźwiękiem historię przejeżdżających pociągów. Pojawiła się pamięć dźwiękowa miejsca.

9

8

Czernikowo

Dzieje Czernikowa są nieodłącznie związane z historią terenu, na którym leży czyli Ziemi Dobrzyńskiej, która wydzieliła się na przełomie XIII i XIV wieku z Mazowsza z Kujawami i przez moment była nawet oddzielnym księstwem.

Samo Czernikowo ma ponad 700-letnią historię. Nazwa miejscowości – odimienna (Czyrznikowo, Czyrnikowo), nawiązuje do nieznanego bliżej Czyrznika, który był prawdopodobnie założycielem, właścicielem wsi. Stąd też ludowe legendy opowiadają z kolei o czyrzniach (cierniowych krzewach), w których młody pasterz miał odnaleźć zagubioną owcę. Wzniesiona przez niego dziękczynna drewniana kapliczka miała dać początek miejscowości.

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1309 r., kiedy to jej właściciel, bp płocki Jan „Wysoki”, ustalił wysokość dziesięciny płaconej na rzecz parafii czernikowskiej. W końcu XV w. w dokumentach został wymieniony sołtys Czernikowa, niejaki Jan Plwacz. Od średniowiecza do 1789 r. wieś należała do biskupów płockich.

Na początku XIX w. właścicielem części Czernikowa był hr. Antoni Norbert Nałęcz wraz z żoną Heleną z Zielińskich. Antoni Nałęcz był znaną postacią historyczną. W połowie XIX w. majątek przeszedł do Zielińskich herbu Świnka, jednej z najbardziej zasłużonych rodzin ziemiańskich ziemi dobrzyńskiej. W 1863 r. część Czernikowa należała do Ignacego Szczawińskiego wspomagającego powstańców styczniowych, którego władze carskie zesłały na Syberię. W końcu XIX w. we wsi istniały: karczma, wiatrak i olejarnia.

11 Czernikowo 10 Czernikowo

* Pałuki – kraina historyczna położona w północno-wschodniej części Wielkopolski (ziemi, nie dzielnicy ani prowincji). Główne miasta: Kcynia, Szubin i Żnin.

Termin Pałuki wywodzi się prawdopodobnie od wyrazu łuk, łęk, łęg, oznaczającego trawiastą nizinę pomiędzy gruntami ornymi lub od łukowatego kształtu niewielkich, ale wszechobecnych w tym rejonie wzniesień. Pojawiła się ona po raz pierwszy w źródłach w XIV – u Janka z Czarnkowa, a niedługo później i u Jana Długosza jako terra Palucacensis. Od nazwy ziemi pochodzi również nazwa rodu szlacheckiego Pałuków.

Podczas warsztatów w Dziewierzewie wspólnie zastanawialiśmy się na tym, gdzie i kiedy mamy do czynienia z muzyką w przyrodzie. Używając „zielonej partytury w przestrzeni” oraz zestawu fletów prostych – doszliśmy do wniosku, że „wykonanie” – to także część przestrzeni, w której się znajdujemy. Zaczerpnięte z natury dźwięki, tony i odgłosy posłużyły uczestnikom jako inspiracja. Naśladując, badali oni strukturę tych dźwięków, a także próbowali zagrać z nimi, próbując się dostroić.

Podczas wspólnego koncertowania młodzi fleciści starali się używać całego ciała; dźwięki generowane przez ciało brały pełnoprawny udział w całym utworze. W trakcie grania zastosowane zostały także metody beat-boxu – techniki mówienia do fletu, przytkniętego do ust. Jednym z najważniejszych elementów „form na flet prosty” była preparacja instrumentu czyli poszukiwanie innych sposobów gry na instrumencie.

12 Dziewierzewo

13 Dziewierzewo

Dziewierzewo: wieś pałucka* gmina: Kcynia powiat: nakielski mieszkańcy: 716 partner działania: Stowarzyszenie RAZEM dla Dziewierzewa, Ochotnicza Straż Pożarna w Dziewierzewie prowadzący warsztaty: Michał Górczyński

15 Dziewierzewo 14 Dziewierzewo

Kaszczorek: wieś założona w wieku XIII, od roku 1976 to osiedle Torunia gmina: Toruń powiat: toruński mieszkańcy: ok. 1000 partner działania: Szkoła Podstawowa w Kaszczorku prowadzący warsztaty: Rafał Kołacki W wyniku zaproponowanego działania uczestnicy warsztatów zaadaptowali instrumenty, głównie perkusyjne – metalowe idiofony – wykonane z odpowiednio spreparowanych materiałów odpadowych znalezionych m. in. na złomowiskach.

Uczniowie zostali podzieleni na grupy dźwiękowe i otrzymali odpowiedni przydział „instrumentów”.

Doszło do specyficznego koncertu – „plemiennej” muzyki inkluzywnej – włączającej wszystkich do wspólnego grania, według wspólnie stworzonej uprzednio partytury.

Koncert został zarejestrowany, a złomowi muzycy odbyli inspirujący spacer dźwiękowy, zakończony wspólnym odegraniem swobodnej kompozycji w otwartej przestrzeni.

16 Kaszczorek

17 Kaszczorek

Nazwa KASZCZOREK pochodzi najprawdopodobniej od „Clostirchin” – klasztor. Po roku 1293 został on wybudowany na terenie chełmińskiej części Złotorii (czyli na terenie dzisiejszego Kaszczorka), przez osadzoną tu wspólnotę religijną begardów.

Kaszczorek posiada swoją legendę, według której jego nazwa pochodzi od zamieszkującego u ujścia Drwęcy od niepamiętnych czasów, wodnika Kaszczorka. Pewnej gorącej nocy, gdy Księżyc zapragnął napić się wody z Drwęcy, ten go schwytał i uwięził na dnie rzeki. W Toruniu zapanowały ciemności, a sytuację postanowił ratować syn ratuszowego trębacza – Klimek, któremu cudowną różdżkę podarowała królowa otchłani podwodnych Wisły – Wiślina, martwiąc się o los Księżyca. Klimek różdżką otworzył wody Drwęcy, uwolnił spętany Księżyc, zabrał przy okazji Kaszczorkowi część skarbu, z którego następnie wykuł dwie złote korony – jedną podarował Wiślinie, a drugą umieścił na iglicy wieży ratuszowej. I byłaby ona tam do dziś, gdyby nie pożar wieży w 1703 roku.

19 Kaszczorek 18 Kaszczorek

Kaszczorek: wieś założona w wieku XIII, od roku 1976 to osiedle Torunia gmina: Toruń powiat: toruński mieszkańcy: ok. 1000 partner działania: Szkoła Podstawowa w Kaszczorku prowadzący warsztaty: Krzysztof Topolski aka Arszyn Grupa szkolnej młodzieży z Kaszczorka odbyła wspólny spacer dźwiękowy. Zasłyszane, wyłowione z audiosfery najbliższego otoczenia odgłosy zostały zapisane i przyporządkowane do zaproponowanych kategorii: C to człowiek, N – natura, T – technika/technologia. Uczestnicy warsztatów dowiedzieli się ponadto na czym polega „czyszczenie uszu”, a także wykonali serię ćwiczeń, opartych na rozpoznawaniu i obserwowaniu dźwięków w przestrzeni.

21 Kaszczorek

20 Kaszczorek

Szkoła w Kaszczorku zapisała się w walce o obronę polskości i języka polskiego w zaborze pruskim. Uczestniczyła ona w fali strajków szkolnych, które przeszły przez całą ziemię chełmińską w latach 1906–1907. Były one protestem przeciwko systematycznej germanizacji szkolnictwa, a szczególnie przeciwko wyrzuceniu języka polskiego z nauczania w szkołach.

W powiecie toruńskim strajki rozpoczęły się już od początku roku szkolnego 1906–1907.

W szkole w Kaszczorku taki strajk rozpoczął się 31 października 1906 roku. Informacje o strajku podała następnego dnia, „Gazeta Toruńska”: „W Kaszczorku pod Toruniem, jak nam donoszą, dzieci stawiały również opór. Wczoraj pierwsza i druga klasa rano odmówiła modlitwę po polsku i zastrajkowała w nauce religii. W trzeciej tylko klasie, do której uczęszczają dzieci najmniejsze, odpowiadają jeszcze po niemiecku, lecz i te na drugi dzień chcą pójść za przykładem wyższych klas. Dzieci jest razem 48”.

Karą dla nieposłusznych dzieci był „areszt” w szkole, tzn. zapewne przetrzymywanie ich przez jakiś czas w budynku szkolnym. Zapewne wraz z dziećmi uczestniczyli w strajku rodzice, dlatego było to znaczące wydarzenie w skali Kaszczorka i okolicznych miejscowości. Jeszcze do niedawna żyli w Kaszczorku uczestnicy tego strajku.

23 Kaszczorek 22 Kaszczorek

Nieszawa: miasto gmina: Nieszawa powiat: aleksandrowski mieszkańcy: 2 002 partner działania: Fundacja im. Krzywdów i Bieńków prowadzący warsztaty: Krzysztof Topolski aka Arszyn Znaczna część warsztatów w Nieszawie została oparta na skoncentrowanym słuchaniu z wykluczeniem zmysłu wzroku. Uczestnicy warsztatów, które odbyły się w specyficznym środowisku akustycznym nieszawskiego klasztoru, testowali różnego rodzaju elektroniczne urządzenia generujące dźwięk. Powstał prototyp dyfuzora, a także dźwiękowy sorbet. Przy pomocy mikrofonu kontaktowego i rekorderów cyfrowych przeprowadzona została analiza ludzkiego głosu, a także wielu pozornie „cichych” codziennych czynności.

Dzieci zbadały i zarejestrowały także audiosferę XV-wiecznego gotyckiego kościoła zbudowanego w stylu „nadwiślańskim”. Niestety, słynny nieszawski prom znajdował się jeszcze w stanie spoczynku.

24 Nieszawa

25 Nieszawa

Nieszawa (niem. Nessau) to miasto o ciekawej i złożonej historii. Położone w pradolinie Wisły, na krańcach Kujaw w połowie drogi między Włocławkiem a Toruniem.

Nieszawski prom, łączący kujawski brzeg Wisły z brzegiem dobrzyńskim jest jedyną tego typu jednostką pływającą w Polsce i służy nie tylko jako środek transportu. Od 2001 r. odbywają się na nim tzw. koncerty na wodzie. Stał się on również bohaterem filmu dokumentalnego. Dla mieszkańców obydwu brzegów, które łączy, jest stałym i niezwykle ważnym elementem krajobrazu nadwiślańskiego.

27 Nieszawa 26 Nieszawa

29 Nieszawa 28 Nieszawa

Toruń: miasto gmina: Toruń powiat: toruński mieszkańcy: 205 640 miejsce działania: Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, P+K prowadzący warsztaty: Maciej Wojnicki

30 Toruń

Warsztaty przeznaczone były dla nieco starszej młodzieży. Tematem zasadniczym warsztatów w duchu DIY (zrób to sam) były zagadnienia związane z tworzeniem własnych urządzeń elektronicznych w oparciu o najbardziej popularne i darmowe środowiska Pure Data (audio) i Arduino (elektronika). Po krótkim wprowadzeniu w świat Arduino, uczestnicy warsztatów otrzymali niezbędny sprzęt, uruchomili komputery i rozpoczęło się wspólne „majsterkowanie”. Mikrokontroler, generując prąd o zmiennej częstotliwości, przepuszczony przez głośnik dawał charakterystyczne bzyczące brzmienie jednobitowej, kwadratowej fali. Przestrzeń audialna Pokoju z kuchnią doświadczyła nowych jakości, a uczestnicy działania na własnej skórze mogli przekonać się, że Arduino to niezwykłe możliwości na polu tworzenia własnych narzędzi do działań intermedialnych.

31 Toruń

Warsztaty traktowały o: – idei tworzenia własnych instrumentów elektronicznych – mikrokontrolerze Arduino, jako narzędziu, dzięki któremu podstaw elektroniki nauczyć się może każdy, niezależnie od tego, jak bardzo odporny jest na wiedzę techniczną

33 Toruń 32 Toruń

Turzno: wieś gmina: Łysomice powiat: toruński mieszkańcy: 960 partner działania: Zespół Szkół nr 2 w Turznie prowadzący warsztaty: Hubert Wińczyk Historia pałacu i zaginionego księgozbioru posłużyła za kanwę słuchowiska, które powstało podczas warsztatów z młodzieżą.

Uczniowie mieli ponadto okazję zapoznać się z krótką historią muzyki eksperymentalnej, z podstawami field recordingu i działaniem rekorderów cyfrowych. Podczas spaceru dźwiękowego na terenie wsi, pałacu oraz ogrodu zebrany został materiał, który także wykorzystano podczas konstruowania słuchowiska.

34 Turzno

35 Turzno

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana w 1222 r.

Do 1466 należała do komturii toruńskiej.

W Turznie znajduje się okazały zespół pałacowo-parkowy – budynki z drugiej połowy XIX wieku, wzniesiono według projektu Henryka Marconiego. Pałac otacza park angielski o powierzchni 15 ha, w którym rosną stare lipy, klony, platany, kasztanowce i wiele gatunków egzotycznych drzew i krzewów. Uroku dodają piękne parkowe stawy. Na niewielkim wzniesieniu, około 170 metrów na południe od pałacu, stoją ruiny neogotyckiej altany, pochodzącej z około 1850 roku.

Po wybuchu II wojny światowej pałac skonfiskowali Niemcy. Przeznaczyli go na ośrodek rehabilitacyjny dla żołnierzy, dokonując wielu zmian adaptujących wnętrza do nowych funkcji. Zaginął księgozbiór bogatej biblioteki, zachowała się jedynie fotografia świadcząca o jej zasobności. Poszukiwania książek pochodzących z Turzna nie dały żadnego rezultatu. Prawdopodobnie większość księgozbioru została wywieziona przez okupantów w 1941 roku.

37 Turzno 36 Turzno

Toruń: miasto gmina: Toruń powiat: toruński mieszkańcy: 205 640 Miejsce realizacji: Park Miejski na Bydgoskim Przedmieściu w Toruniu (fontanna) Prowadzący warsztaty: Helena Matuszewska i Hubert Połoniewicz Stworzona w ramach warsztatów instalacja site specific, wykorzystująca użycie rur PCV, doprowadziła do tego, że otoczenie stało się zarówno tworzywem jak i środkiem przekazu, komunikacji. Kontrolowana i zaplanowana przestrzeń zabytkowego parku, przy aktywnym udziale uczestników wytworzyła wirusa, deformującego zastany ład. Zainstalowane wewnątrz nowego, akustycznego organizmu mikrofony kontaktowe pozwoliły na rejestrację utworu muzycznego, jaki wytworzył się w jego tkankach. Pejzaż dźwiękowy (soundscape) fragmentu parku został przebadany pod kątem ekologii akustycznej, a dźwięki z wnętrza fontanny zostały uwypuklone, podniesione do rangi „hi-fi”.

Instalacja w fazie końcowej została poddana próbie zaimprowizowania wspólnego koncertu wraz z uczestnikami warsztatów.

38 Rurofon

39 Rurofon

Bydgoskie Przedmieście jest prawobrzeżną dzielnicą Torunia, dzielnicą o wyjątkowym charakterze. W przeważającej części znajdują się tu reprezentacyjne, zabytkowe secesyjne XIX­‑ -wieczne kamienice, budynki modernistyczne oraz jednorodzinne rezydencje, często o charakterze zabudowy szachulcowej. Zabudowa Bydgoskiego Przedmieścia stanowi fascynującą i różnorodną mozaikę stylów i form architektonicznych, będącą rodzajem „żywego muzeum architektury”. To dzielnica pełna sentymentalnego czaru; pod koniec XIX wieku uważana za najlepszą i najbardziej reprezentatywną dzielnicę Torunia. Jeśli spojrzymy na ilość zabytków, to Bydgoskie posiada największą ich ilość (więcej niż wpisana na listę UNESCO gotycka starówka). Niestety, Bydgoskie Przedmieście wciąż pozostaje dzielnicą mocno zaniedbaną; występuje deficyt usług kulturalnych, brakuje kompleksowych rozwiązań w polityce społecznej, a piękne domy umierają stojąc.

41 Rurofon 40 Rurofon

Katarzyna Krakowiak

Michał Górczyński

Rafał Kołacki

Muzyk, improwizator, twórca nagrań terenowych. Emiter porusza się w obszarze elektroniki, muzyki improwizowanej. Tworzy instalacje dźwiękowe, słuchowiska radiowe, muzykę do filmów, spektakli i przestrzeni publicznych. Gra do filmów niemych. Prowadzi autorskie warsztaty dźwiękowe oraz działania przybliżające ideę field recordingu. Współpracuje z artystami wizualnymi i tancerzami m.in. Anną Baumgart, Joanną Rajkowską, Adamem Witkowskim, Ludomirem Franczakiem, Risą Takitą.

Producent muzyczny. Współtwórca i kurator – – wspólnie z Ludomirem Franczakiem – festiwalu mikro_makro. Stypendysta Uniwersytetu Sztuki w Berlinie, finalista konkursu Netmage International Multimedia Festival w Bolonii. Stypendysta Marszałka Województwa Pomorskiego oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Absolwentka Wydziału Grafiki ASP w Poznaniu.

Dyplom w Pracowni Transplantacji Rzeźby Mirosława Bałki (2006). Interesują ją wzajemne oddziaływania dźwięku i przestrzeni. Bada otoczenie, obserwując w jaki sposób można zakłócić jego postrzeganie. W swoich pracach wykorzystuje media komunikacyjne – internet, częstotliwość radiową, technologię telefonii komórkowej. Współpracuje z programistami, aktywistami, współtworzy interdyscyplinarne grupy; projektuje i dokonuje interwencji w przestrzeni audialnej. W grudniu 2010 – rezydentka w Mexican Centre for Music and Sonic Arts.

Absolwent Akademii Muzycznej w Warszawie (2003). Klarnecista i kameralista, edukator.

Od kilku lat specjalizuje się również w grze na klarnecie basowym. Koncertował podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” pod batutą J. Kaspszyka (jako członek Wiosennej Orkiestry Warszawskiej Jesieni), z towarzyszeniem Polskiej Orkiestry Radiowej pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka, Orkiestrą Kameralną Miasta Tychy „Aukso” prowadzoną przez Marka Mosia, Orkiestrą Filharmonii Podlaskiej, holenderskim zespołem De Ereprijs, Kwartetem Śląskim.

Uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Muzyki Współczesnej w Darmstadt, gdzie prezentował swoje autorskie techniki wykonawcze na klarnecie basowym. Od 2008 pracuje nad poszerzaniem możliwości brzmieniowych tego instrumentu, współpracując z jednym z najlepszych polskich beat boxerów „Tik Takiem” P. Matelą. Artysta od 2002 współtworzy zespół muzyki współczesnej Kwartludium, z którym występował na takich festiwalach, jak Audio Art, Warszawskie Spotkania Muzyczne, „Warszawska Jesień”, Ultrashall w Berlinie. Od lat łączy swoje doświadczenia interpretatora muzyki współczesnej z indywidualnymi poszukiwaniami własnych technik instrumentalnych i specyficznych środków wyrazu.

Związany jest też ze sceną awangardy jazzowej i muzyki improwizowanej. Współpracował m.in. z M. Trzaską, P. Szamburskim i W. Zimplem (kwartet Ircha Pneumatic), Z. Piernikiem, J. McPhee, A. Izdebskim, djem Lenarem, Le Quan Ninhem, F. Blondy, zespołami: Cukunft, Pink Freud, Zooplan, BoysBand Trio.

Twórca instalacji i autor audycji radiowych.

Jego zainteresowania niemal od zawsze związane były z muzyką. Jako archeologa interesowała go głównie archeomuzykologia, jako etnologa – etnomuzykologia i muzyczne subkultury młodzieżowe; jako praktyka – przede wszystkim hard core/punk i muzyka etniczna (szczególnie rytualna). Aktualnie, nie porzucając starych fascynacji, pasjonuje się badaniem dźwiękowej tkanki miejskiej. Jest pomysłodawcą i współtwórcą multimedialnego projektu Tonopolis – www.tonopolis.pl, który w sposób subiektywny charakteryzuje dźwiękowe otoczenie Torunia. Prowadzi warsztaty edukacyjne z dziećmi, studentami, próbując uwrażliwiać na dźwięki sonosfery oraz świadome, głębokie nasłuchiwanie. Nagrywa, słucha i tworzy, ale również analizuje teoretycznie zgromadzony materiał, chcąc w swoich badaniach poruszyć problem wzajemnego stosunku dźwięku (to jak słyszymy) do cech i ról społecznych, jakie przyjmujemy. Interesuje go również komunikacyjna funkcja dźwięku – to jak, gdzie i kiedy dźwięki stają się komunikatami.

www.emiter.org

http://www.radiofreejaffa.com/

www.tonopolis.pl www.rafalkolacki.com

42 Prowadzący warsztaty

43 Prowadzący warsztaty

Marcin Dymiter aka emiter

Maciej Wojnicki

Hubert Wińczyk

Hubert Połoniewicz

Perkusista, muzyk elektroniczny, improwizator, autor instalacji dźwiękowych. Jeden z założycieli Pracowni Ludzie Gdańsk(1998), współtworzył grupę Ludzie, z której odszedł po wydaniu płyty „Proffesioneller Klang & Live in Porgy and Bess”. Udzielał się w zespole Kobiety (w latach 2001–02), projekcie RogulusXSzwelas oraz Dzieciach Kapitana Klossa. Pomysłodawca cyklu wykładów popularyzatorskich „Muzyka współczesna dla gospodyń domowych”. W roku 2004 zorganizował w CSW Łaźnia „Warsztaty Piezo” a w roku następnym „Roślinki, owoce i kwiatki”.

Oba przedsięwzięcia miały na celu wprowadzenie młodych ludzi w świat muzyki elektroakustycznej. Jako edukator stale współpracuje z publicznymi instytucjami kultury, a także z grupami nieformalnymi, prowadząc różnego rodzaju warsztaty. Występował na takich festiwalach jak Stimul, Plain, Turning Sounds, Unsound, Alt+F4.

W roku 2004 był stypendystą Museums Quartier w Wiedniu. W 2006 brał udział w „Projekcie Praga”, zrealizował również projekt Audio „Tourism Kaliningrad-Gdańsk”, którego Arszyn był organizatorem. W roku 2007 Topolski uczestniczył w projekcie „Radiocustica” w Radiu Czeskim w Pradze, a także prowadził warsztaty dźwiękowe „Kapusta” w Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. W ramach projektu „Missioneurope”, powstała kompozycja p.t. „Tresymesy”, a także muzyka do spektaklu „Klątwa” Stanisława Wyspiańskiego w reż. Łukasza Kosa w Teatrze Jeleniogórskim – Scena Dramatyczna. W ramach stypendium z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w roku 2007 zrealizował projekt: „Arszyn_Emigrant”.

Muzyk, programista audio/video, skrzypek, wokalista, kompozytor, założyciel „O” (www.o.bzzz. net) – pierwszego w Polsce studia specjalizującego się w tworzeniu instalacji interaktywnych.

Prowadzi warsztaty programowania interaktywnych multimediów, tworzy muzykę na potrzeby filmów krótkometrażowych i spektakli, występuje solo jako MANANASOKO

Urodzony w Toruniu, zamieszkały w Poznaniu artysta dźwiękowy, performer, cyklista, twórca video art. Członek Teatru Strefa Ciszy. Należy do grupy kakofoNIKT, której celem jest kalibracja percepcji słuchacza na kanał odmiennej świadomości – poprzez eksperymenty z dźwiękiem, przestrzenią lub czasem akcji.

Z zespołem występował na takich festiwalach jak: SoundScreen, Heineken Open’er 2009, Misiętupodoba, Miasto Zdarzeń, Studio Zduny, grając na scenie i w nietypowych przestrzeniach (np. Synagoga w Klimontowie, Las w Tucznie o 1:00 w nocy, przejście pod rondem Kaponiera w Poznaniu, wnętrze przyczepy TIRa).

Prowadzi projekt Urinatorium – mający na celu poszukiwanie, badanie i obróbkę dźwięków, które można uznać za metaboliczny odpad życia i działalności ludzkiej. W swojej pracy posługuje się strategiami związanymi z free-improv, musique concrete, field recording, noise, niekiedy oddając się rytualnemu transowi. Wykorzystuje m.in. odpadki, głos ludzki, analogowe generatory fal, metalowe idiofony, instrumenty zabawkowe, magnetofony.

Muzycznie/dźwiękowo udziela się też w duecie Revue svazu českých architektů (z Piotrem Tkaczem), podczas spotkań w swobodnej improwizacji (m.in. z J. Gburkiem, P. Mełechem, H. Muntzigiem, K. Ziemianinem). Brał udział w polskim prawykonaniu „I am sitting in a room” Alvin Luciera. Autor muzyki do spektaklu teatru tańca „Just Say It” w choreografii M. Schumachera.

Współprowadzi inicjatywę discipline!sounds, organizując działania wokół dźwięku otoczenia (nasłuch aktywny/pasywny).

Student Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu na kierunku intermedia. Bez wyraźnej konsekwencji studiował też filozofię (UMK) i kulturoznawstwo (UAM).

Pochodzi z Dobrego Miasta. Od 2001 zwiazany z warszawską sceną folkową. Perkusjonalista i kanunista, przez wiele lat współtworzył zespól Yerba Mater, obecnie - Lechistan. Absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunku grafika. Autor opracowań muzycznych spektakli teatralnych i tanecznych. Od wielu lat związany z Pracownia Wschodnią, gdzie między innymi buduje instrumenty muzyczne. W przeszłości współpracował z zespołami: Gadająca Tykwa, Masala, Alamut, Gribojedow, Studnia O.

http://krzysztoftopolski.wordpress.com/category/krzysztof-topolski

http://www.myspace.com/urinatorium www.myspace.com/kakofonik

45 Prowadzący warsztaty

44 Prowadzący warsztaty

Krzysztof Topolski aka Arszyn

Nylon Trio

Marta Karalus

Katarzyna Jankowska

Absolwentka Akademii Muzycznej, grająca na skrzyp­­cach. Tworzy biżuterię recyklingową. Wystawia swoje prace w warszawskiej galerii Las Rąk. Związana między innymi z formacją Lans Makabr, celującej w cosmo disco (kompilacja tradycji i nowoczesności z kiczem).

Zespół tworzą muzycy związani od lat z warszawską sceną etniczno-folkową. Instrumentarium zespołu charakteryzuje podobieństwo brzmień, którego źródłem są struny nylonowe łączące ze sobą różne tradycje, okresy i kultury muzyczne. W muzyce Nylon Trio możemy odnaleźć zarówno fascynacje flamenco, Muzyką Dawną, Bliski Wschód jak i Zachodnią Afrykę.

Absolwentka etnologii i antropologii kulturowej UMK w Toruniu; członkini Fundacji Fabryka UTU oraz Stowarzyszenia SZTUKA CIĘ SZUKA. Kuratorka projektu „Dźwiękospacery”, edukatorka do/poprzez sztukę współczesną; autorka wielu koncepcji warsztatów, skierowanych do najmłodszych odbiorców kultury. Projektantka zabawek.

Absolwentka malarstwa Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu oraz podyplomowych Muzealniczych Studiów Kuratorskich UJ w Krakowie. Związana ze środowiskiem toruńskich organizacji pozarządowych, Przewodnicząca Fundacji Fabryka UTU, członkini Stowarzyszenia SZTUKA CIĘ SZUKA. Autorka koncepcji i scenariuszy warsztatów oraz działań edukacyjno-artystycznych, skoncentrowanych na sztuce współczesnej. Kuratorka projektu „Dźwiękospacery”

http://lansmakabr.blogspot.com

Mateusz Szemraj – ud, gitara, rubab Hubert Połoniewicz – kanun, ney Michał Stasiak – gitara, ngoni

46 Prowadzący warsztaty

47 Kuratorki projektu

Helena Matuszewska