16-17 Fakkeltjeskrant 2

november - december 2016

nr. 2

.......

Ik heet . . .......

Klas: . . . .

rolly en molly verdienen geld

p8

Mientje de mier in malawi fk-2.indd 1

p 13

Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de eerste graad lager onderwijs

19/09/16 12:50

COLOFON

INHOUD

2-3

In de kijker

4-5

Miel en Mus: armoede

6-7

Vrij verhaal: Het popperflopperwezentje

Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn een uitgave van Fakkeltjes vzw.

8-11

Rolly en Molly verdienen geld

Ondersteunend comité Laurent Blonden, Annie Hermans, Ann Bogaerts, Filip Debrabandere, Luc De Ro, Robert Joncret, Marlene Stevens, Martine Konings, Erik Hurts, Tamara Festraets, Ingrid Soetewey, Christel Birchen en Anke Hurts

12

Verslag: vergeet de kinderen niet

13-15 16-17

Mientje de Mier in Malawi , Mientje s fotoboek

18-19

Speeltuin

20

Kleurplaatje

21

Ezelsoor en oplossingen

Fakkeltjeskrant nr. 2 November - december 2016 Schooljaar 2016-2017, jg. 21 Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de eerste graad lager onderwijs

Vrijwilligerskern & redactie Ally Steven Severi, Anouk Leys, Britt Raes, Christel Birchen, Karel Van Campenhout, Lieve Meiresonne, Mira Borghs, Mira Roos, Myriam Kalaï, Nicole Ledegen, Sarah Rathé, Steven Gryspeerdt en Thomas Rotthier Hoofdredactie Bert Goossens Illustrator Floris De Smedt / www.mrfart.be Lay-out Wim Pauwels / www.silkentofu.org

22-23 Kompas

Heb je ook een leuke tekening, een goeie mop of een mooi gedicht? Stuur het op naar: Fakkeltjes vzw, Brand Whitlocklaan 87 bus 9, 1200 Brussel Of naar fakkeltjesvzw@demens.nu en win een leuke prijs!

Druk N.V. Verbeke Lijnmolenstraat 34-36, 9040 Gent www.drukkerijverbeke.be Abonnement Via de school: € 8 Persoonlijk abonnement: € 10 Bestellen: via www.fakkeltjes.be/bestellen Contact Fakkeltjes vzw Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel 02 735 81 92 (ma-vrij tussen 9u en 16u) fakkeltjesvzw@demens.nu www.fakkeltjes.be Meeschrijven of -tekenen? Neem contact met ons op!

V.U. Laurent Blonden Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel

2 fk-2.indd 2

Alle teksten en beelden in Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn eigendom van Fakkeltjes vzw. Er steekt heel wat vrijwilligerswerk achter de Fakkeltjes. Niets uit deze publicaties mag zonder voorafgaande toestemming van de uitgever worden overgenomen, uitgezonderd beelden die aangeduid zijn met creative commons (cc) (steeds auteur en oorsprong vermelden).

KLADMUUR

LEGENDE

TEKENSCHRIJFSPREEKKLEURLEESOPDRACHT OPDRACHT OPDRACHT OPDRACHT OPDRACHT

19/09/16 12:50

Het internationaal kinderfilmfestival Brussel is al aan zijn tiende editie toe en dat moet gevierd worden!

De vertoningen vinden plaats in de herfstvakantie van 30 oktober tot en met 6 november 2016 in verschillende film- en cultuurhuizen in Brussel. Het festival biedt naast 100 films ook een heleboel creatieve filmworkshops en cinéconcerten aan.

Catherine © Britt Raes & Creative Conspiracy

Britt Raes, één van de topillustratoren van de Fakkeltjes, presenteert op het festival haar animatiefilm ‘Catherine’. In dit bitterzoete verhaal groeit een jong meisje uit tot een gekke oude kattenvrouw. Een film voor kattenliefhebbers, maar ook –haters!

Catherine speelt op donderdag 3 november. Meer info over de voorstelling en het filmfestival op www.filemon.be.

fk-2.indd 3

3 19/09/16 12:50

Miel en Mus

armoede

België is een rijk land.

Veel landen in de wereld zijn niet rijk. Er leven veel arme mensen.

Maar ook in een rijk land als België heb je arme mensen.

mopje Jantje komt thuis.

Hij zegt tegen papa: “Ik wil later rijk worden.

Dan wil ik een groot huis, zonder badkamer.”

“Geen badkamer?” vraagt vader.

Antwoordt Jantje: “Nee, want ik wil stinkend rijk worden!”

4 fk-2.indd 4

19/09/16 12:50

c) Jonathan McIntosh @Wikimedia

c) Matthew Woitunski @Wikimedia

Wat hoort bij het woord ‘armoede’?

Schrijf drie woorden op.

Wat heb je nodig om gelukkig te zijn?

Omcirkel.

Honger Pech

auto

televisie vrienden

................. .................

water

huis

Ziek .................

Wat zie je op de foto’s?

familie eten spelconsole

fk-2.indd 5

dure kleren

5 19/09/16 12:50

vrij verhaal

het popperflopperwezentje

Papa stopt Sem in bed.

Dat vindt Sem leuk. Het is lekker warm onder zijn deken.

Papa kijkt serieus.

Hij heeft iets belangrijk te vertellen …

“Sem, heb je al gehoord van het popperflopperwezentje?”

“Het wat?”

“Dacht ik al. Er zijn maar heel weinig mensen die het popperflopperwezentje kennen.

Nochtans heeft iedereen een popperflopperwezentje.

En enkel jij kan jouw eigen popperflopperwezentje zien.”

“Waar zit dat poppeflappe …?”

“Popperflopperwezentje. Het PFW’tje zeg maar.

Die zit meestal heel dicht bij jou.

Vaak zit hij gewoon op je schouder.”

“Kijk eens op je linkerschouder.

Zie je niks?”

Sem draait zijn hoofd en schudt daarna van nee.

“Hm, hij is vast net weggesprongen.

Kijk eens op je rechterschouder.”

Sem draait vliegensvlug zijn hoofd.

“Oh … te laat. Hij zit vast terug op je linkerschouder.

Nu moet je iets weten over het PFW’tje: Hij is héél erg verlegen.

Zodra je naar hem kijkt, is hij weg.

Daarom zal je hem ook nooit in een spiegel zien!”

Sem is stil en tobt.

“Is het PFW’tje gevaarlijk?”

“Oh, maar nee!” Papa veert op.

“Integendeel.

Het PFW’tje helpt je heel vaak.

Bijvoorbeeld als er iets net naast je hoofd valt.

Je kan er gif op innemen dat het PFW’tje je dan gered heeft.

6 fk-2.indd 6

19/09/16 12:50

Of ken je dat gevoel: Wanneer je een goed idee hebt, uit het niets?

Dat is het PFW’tje, die dat idee in je oor heeft ingefluisterd.”

Sem kijkt papa strak aan.

“Ik geloof er niks van,” zegt hij.

Papa lijkt geschrokken, maar glimlacht dan breed. “Slaapwel Sem.” Hij loopt naar de deur en doet het licht uit.

Sem kijkt nog één keer op zijn schouders en valt dan in een diepe slaap.

Geloof jij dat het popperflopperwezentje (PFW’tje) bestaat? Waarom wel of niet?

En wat met zijn neefje, het papperflapperwezentje?

fk-2.indd 7

7 19/09/16 12:50

rolly en molly

verdienen geld

Rolly leest de Fakkeltjeskrant.

“Moet je horen,” zegt hij tegen Molly.

“Malawi is een heel arm land.

Veel mensen wonen er nog echt in hutten.

Ze hebben er geen stroom in huis.”

“Dan kunnen ze niet computeren!” zegt Molly. “Saai hoor.

Ze hebben ook geen televisie,” weet Rolly.

“Echt saai,” zegt Molly.

“Niet iedereen heeft een luxeleven zoals jij, Molly,” zegt mama.

Molly denkt na. Mama heeft gelijk.

Molly heeft een kast vol speelgoed. Met de helft speelt ze nooit.

Molly heeft te veel kleren. “Ze groeit er zo snel uit,” zegt oma altijd.

“Ik heb een idee,” zegt Molly.

“Volgende week is er op school een rommelmarkt. Dan kan ik daar spulletjes verkopen. De centjes die ik verdien, geef ik aan arme mensen in Malawi.”

“Dat vind ik een prachtig idee!” zegt mama.

Molly kijkt in haar kast.

Een pop, een trein, blokken en puzzels.

Truien, een broek, een teddybeer.

Mama kijkt mee. Ja, dit kan allemaal weg.

Als Rolly thuis is, zoekt hij ook spullen bij elkaar.

Een kleine boekentas, strips, een beertje, wat kleren.

Ik wil meer verdienen dan Molly, denkt Rolly.

Rolly zet alles opzij.

Dan is het zover.

Toet – toet! doet de auto van Molly’s mama.

Rolly stapt naar buiten met zijn spullen.

8 fk-2.indd 8

Molly zet alle spullen netjes op een tafel.

Ze schrijft kaartjes met de prijzen er op.

Rolly zet ook alles klaar.

“Mag dit wel weg?” vraagt Molly’s mama.

Ze wijst naar een tablet.

19/09/16 12:50

“Ja, hoor,” zegt Rolly.

“Mama zegt altijd dat het een rotding is …”

“Leg die nog niet op tafel,” zegt de mama van Molly.

Wat later keert ze terug met de mama van Rolly.

“O jee, dat is papa’s tablet!” zegt Rolly’s mama.

“De tablet waar hij spelletjes op speelt!” zegt Rolly.

“Dat rotding …” voegt hij er snel aan toe.

“Het is een rotding … Maar het kost veel geld.

Dat mag je niet verkopen, Rolly!”

Rolly kijkt sip. “Zo win ik zeker niet van Molly!”

“Winnen?” zegt Molly. “Het is toch geen wedstrijd.

We zamelen samen geld in. We sturen het samen op.”

Rolly kijkt alweer wat minder sip.

“Daar wacht een klant,” zegt Rolly.

“We zamelen geld in voor Malawi, meneer.”

De man vindt het een mooi gebaar.

“Hier, zegt de man, je krijgt 5 euro voor het boek.

Hou het wisselgeld maar.”

Rolly en Molly hebben veel verkocht.

Thuis bij Molly tellen ze hun centen.

“84 euro 75 cent!” jubelt Molly “Met de tablet erbij hadden we wel 100 gehaald,” zegt Rolly.

“Kijk,” zegt Rolly’s mama. “5 euro van mij en 5 euro van papa.”

“94 euro 75 al,” roept Molly.

“En dan hier nog 5,” zegt Molly’s mama.

“En nog 5 van mij,” lacht Molly’s stiefpapa.

“Kassa! Kassa!” juicht Molly.

Ze maakt een vreugdedans.

“De centen zijn niet voor ons,” zegt Rolly.

“Dat weet ik,” zegt Molly.

“We zijn niet rijk, maar we zijn gelukkig,” zegt ze.

“Ben je gelukkig omdat je centen mag weggeven?” vraagt Molly’s mama.

Molly knikt. “Ik ben gelukkig …

Omdat ik anderen kan helpen.

Omdat ik niet arm ben.

Omdat ik een lieve mama heb.

En een lieve stiefpapa.”

Ze gaat verder: “Gelukkig omdat ik Rolly ken.

En … omdat ik nu minder spullen heb om op te ruimen!”

9 fk-2.indd 9

19/09/16 12:50

Waarom verkopen Rolly en Molly hun spullen op de rommelmarkt?

1

vraagjes

Ben jij al eens naar een rommelmarkt geweest? Wat heb je er gekocht? Wat heb je er verkocht?

2

Rolly en Molly geven geld voor een goed doel.

Wie zou van jou centen krijgen?

3

o zieke mensen

o natuurvrienden die zorgen voor een mooie natuur

o arme mensen in ons land o arme mensen uit een arm land

4

o mensen die dieren helpen o andere: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rolly’s rollenspel. Speel een verhaaltje voor de klas.

Rolly kan goed verkopen. Hij verkoopt een leuke strip voor 2 euro.

Rolly maakt reclame voor zijn strip. Een kindje komt de strip kopen.

Moeten ze dit ook spelen?

Jij bent op de rommelmarkt. Je ziet een leuk boek voor 5 euro. Je hebt maar 4 euro bij.

Wat doe je ? o Je vraagt of je het boek kan kopen voor 2 euro o Je wandelt weg zonder boek. Je hebt geen 5 euro. o Je zegt: Dat is veel te duur! o Je zegt dat je maar 4 euro meer hebt. o Je kijkt heel bedroefd. o Iets anders.

5 10 fk-2.indd 10

Molly is gelukkig Hoe gelukkig ben jij? Hoe meer sterren je kleurt, hoe gelukkiger.

Wie maken jou gelukkig? Wie troost je als je je niet zo goed voelt?

19/09/16 12:50

6

Woordzoeker Vind jij deze 6 woorden terug in het rooster?

x u o m p e c h u h f y v n p s z o q k b s h a i n s n o z e r f g w a e

i

u m

arm honger bedelen ziek hulp pech

b e d e l e n o j r o s w k o a m l h u l p h e

11 fk-2.indd 11

19/09/16 12:50

verslag

vergeet de kinderen Niet elk kind heeft ouders met veel centen.

Sommige kinderen hebben zelfs geen vast dak niet boven hun hoofd. Toch heeft elk kind recht op plezier.

Daarom is er de organisatie Vergeet de kinderen niet.

Zij gaan met de kinderen op uitstap: naar de zoo, naar de film en op zomerkamp.

Dit jaar bestond het zomerkamp uit circusspelen, een bezoek aan een meer en een speeltuin, een BBQ-party, een goochelshow en nog zoveel meer …

ww w.vergeetdekinderenniet.be

Foto’s © Connie Van Den Bergh

12 fk-2.indd 12

19/09/16 12:51

Mientje de mier in malawi

13 fk-2.indd 13

19/09/16 12:51

1

2

Als de mieren uitstappen horen ze: “Moni moni!”

Het is de kleine mier Mesi. Ze zwaait.

“Nee, nee,” zegt Mientje, ik ben Mientje, niet Moni.

Mientje, Sientje en de koningin zijn in Malawi.

Ze zijn op weg naar het platteland.

“Leuk hé,” zegt Mientje.

“Ik wil wel eens koeien melken en kaas maken!”

Mesi is een meisjesnaam in Malawi.

Welke namen vind jij mooi?

Ben je tevreden met jouw naam?

Malawi is een land in Afrika.

Er wonen veel arme mensen.

4

3

Mientje danst op haar pootjes.

“Ik moet plassen,” zegt ze.

“Kom, we gaan naar mijn huis,” zegt Mesi.

Mesi en haar familie wonen in een hut.

“Haha,” lacht de kleine mier.

“Moni betekent ‘hallo’ in het Chichewa.”

“Chi - wat?” vraagt Sientje.

“Het Chichewa, de taal in Malawi.”

Ook binnen in de hut is geen luxe. Al deze dingen zijn er niet. Wat is er bij jou in huis?

Kan jij ‘hallo’ in een andere taal zeggen?

warm water

fk-2.indd 14

wasmachine

14

ramen droogkast

vaatwasmachine stromend water

televisie koelkast

19/09/16 12:51

5

6

Mientje kijkt naar het gat in de grond.

Ze hurkt en plast.

Zo gaat het ook, denkt Mientje.

Al kan ik zo geen boekje zitten lezen …

“Dit zijn ‘bambo en mayi’.

Jullie zeggen ‘mama en papa’, niet?”

“Hallo!” zegt Mientje.

“Tonen jullie me nu het toilet?”

WEETJE Hurktoiletten vind je ook in Turkije en Frankrijk.

Mesi is goed in talen.

Waar ben jij goed in?

7

8

“Hier,” zegt Mayi, “proef maar.”

Mmm … smult Mientje.

“Zullen we dan straks de pinda’s melken?”

“Haha,” lacht de koningin. “Pinda’s zijn peulvruchten!

Die melk je toch niet.”

WEETJE

“Klaar,” zegt Mientje.

“Gaan we nu naar de koeien?”

“Wij hebben geen koeien!” zegt Mayi.

“Wij hebben een pindaveld.

Van pinda’s wordt pindakaas gemaakt.”

Een pindanoot is dus geen noot!

Net als erwten, linzen en bonen zijn het peulvruchten.

Wat doe jij op je boterham?

15 fk-2.indd 15

19/09/16 12:51

Mientje’s fotoboek (c) Brian Dell

(c) Geoff Gallice @Wikimedia

De hoofdstad van Malawi is Lilongwe.

In Malawi spreekt men Engels en Chichewa.

Muli bwanji? Zo zeg je ‘hoe gaat het?’ in het Chichewa.

De meeste Malawiërs wonen in kleine huizen gemaakt uit leem. Veel kleren, speelgoed en andere spullen hebben ze niet.

(c) Stephen Morrison/Africa Practice @Wikimedia

Veel Malawiërs zijn gelovig.

Ze geloven in goden en geesten. (c) Filmanywhere @Wikimedia

Malawi is een arm land. Als de oogst mislukt, hebben veel mensen honger.

Niet alle kinderen in Malawi gaan naar school.

16 fk-2.indd 16

19/09/16 12:51

Malawi heeft een mooie natuur. Er leven er veel wilde dieren zoals apen, olifanten, krokodillen, neushoorns en leeuwen.

(c) Swathi Sridharan @Wikimedia

Mooie wc’s zijn zeldzaam in Malawi.

Maar met een put in de grond lukt het ook!

Pindanoten en tabak zijn de belangrijkste gewassen in Malawi.

Op het menu: - Nsima (een pap van maismeel) - Geit - Sla - Tomaat

17 fk-2.indd 17

19/09/16 12:51

1

2

3

4

A

B

C

D

18 fk-2.indd 18

19/09/16 12:51

A

fk-2.indd 19

B

C

1

2

3

4

5

6

7

8

19

19/09/16 12:51

kleurplaatje

20 fk-2.indd 20

19/09/16 12:51

ezelsoor meester frank is wow!

Moniek Vermeulen Met illustraties van Florence Wauters Lena is zo enthousiast dat ze altijd antwoordt zonder haar vinger op te steken. Meester Frank helpt haar op een verrassende manier.

De ouders van Lowie zijn net gescheiden.

In de papaweek mist hij zijn mama, en omgekeerd. Meester Frank geeft hem twee schriftjes waarin hij alles kan opschrijven wat hij aan de andere ouder wil zeggen. En ook voor de woede-uitbarstingen van Omar heeft meester Frank een oplossing.

Leesgroeiboek met drie verhalen over de gekke meester Frank. Meester Frank creĂŤert een warme sfeer en zorgt dat elke leerling zich thuis voelt in zijn klas. Met heel veel leuke tekeningen.

WIN DIT BOEK DOOR EEN TEKENING OF ANDER KUNSTWERK TE STUREN NAAR: Fakkeltjes vzw Brand Whitlockla an 87 bus 9 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe of fakkeltjesvzw@demens.nu

Oplossingen Schaduw

Luipaard

A2 B1 C4 D3

Stuk B

Fruit

Maskers

De banaan

Munten

1

2

3

4

5

6

7

8

5 munten blijven over.

fk-2.indd 21

21 19/09/16 12:51

kompas

windei “Dat legt hem geen windeieren!”

Dit gezegde betekent: dat heeft hem veel (geld) opgeleverd.

Waar komt dit gezegde vandaan?

Een windei is een ei zonder harde schaal.

Vroeger werd iets waardeloos ‘een windei’ genoemd.

maak zelf een windei

verklaring

1. Neem een rauw ei.

De schaal van een ei bestaat uit kalk.

2. Leg het in een glazen kommetje.

3. Vul het kommetje met azijn.

Wat gebeurt er?

4. Wacht twee dagen.

Wat zie je?

22 fk-2.indd 22

Het zure azijn lost de kalk langzaam op.

Dit zie je aan de belletjes die ontstaan.

Na twee dagen is de schaal helemaal verdwenen.

Er komt ook een beetje bruine smurrie vrij.

19/09/16 12:51

kakelvers

Hoe weet je of een ei vers is?

Simpel. Leg het in een glas water.

• Als het ei op z’n zij ligt, is het kakelvers.

• Staat het ei (een beetje) op z’n punt?

Het ei is dan al iets ouder, maar nog steeds eetbaar!

• Drijft het ei naar de oppervlakte?

Pas op! Het ei is rot.

ACROBAAT Uitdaging Kan jij een ei rechtzetten?

Dat is heel erg moeilijk!

Je moet minuten geduld hebben.

En dan nog, bij sommige eieren werkt het niet.

tip Te moeilijk?

Ik leer je een trucje hoe het makkelijker gaat.

Leg wat zout op een tafel en plaats het ei erop.

Staat je ei goed recht? Blaas nu het zout weg.

Enkel de zoutkorrels waar je ei op steunt, blijven over.

fk-2.indd 23

23 19/09/16 12:51

Vrijzinnig humanistische jongeren met een kritische-en open geest

Dit is Hujo Grenzeloos eigenzinnige jeugdwerking

HELEMAAL HUJO

Vorming jeugdwerkers

Hujo daagt als humanistische jeugdvereniging sinds 1956 kinderen en jongeren van 6 tot 30 jaar uit om nieuwsgierig naar de wereld te kijken.

Hujo organiseert workshops en vormingen waarin we de begeleidershouding van onze vrijwilligers versterken. Ook hun creatieve-en speltechnieken helpen we verbeteren. Daarnaast vormen we (hoofd)animatoren en instructeurs. De meerwaarde van onze cursussen zit hem in ons humanistisch perspectief.

We hechten veel belang aan eigen zingeving en leggen de nadruk op respect voor diversiteit onder kinderen en jongeren.

Respect voor de waardigheid van elk individu en een gevoel van maatschappelijke en ecologische verantwoordelijkheid staan steeds centraal.

Workshops en spelen

Vakanties

Bij Hujo ontleen je de ideale activiteit. We bieden een hoop onverantwoord interessante educatieve spelen, workshops en films aan, telkens met een vrijzinnig humanistische inslag.

Ook voor lentefeesten en feesten vrijzinnige jeugd lenen we onze spelen of workshops uit, met of zonder begeleiding. Zo leren kinderen met ‘Op Stap met Darwin’ al spelend over de evolutietheorie, staan ze met het ‘Superoneerlijk armoedespel’ stil bij armoede of denken ze al spelend na over overbevolking.

Hujovakanties, das fun op jongerenmaat! We werken met vier vaste vakantieconcepten: Recreaxie: Vakanties met een mix aan creatieve en actieve bezigheden rond het thema ‘duurzaamheid’, onder meer via professionele recyclage-, upcycling- en fix-it-yourself workshops.

Lokale-en regionale werking Hujo-groepen zijn autonome lokale afdelingen van Hujo met elk hun eigen identiteit. Ze bepalen zelf hun beleid, zonder inmening van het landelijk secretariaat. Lokale Hujogroepen zijn daardoor heel divers in doelgroep, frequentie van activiteiten, werkmethoden en structuur. Bij Hujo zijn geen twee groepen dezelfde! Doorheen het jaar worden ook op landelijk vlak tal van kwaliteitsvolle en inhoudelijk sterke activiteiten georganiseerd voor kinderen en jongeren van 6 tot 30 jaar.

hujoofficial

fk-2.indd 24

hujo.be

HujoLabs: We dompelen ons onder in de wondere wereld van wetenschap en techniek en gooien ons op thema’s zoals evolutie, het ontstaan van de aarde of ethische vraagstukken.

Hujo Outdoor: Actieve buitensport vakanties, met overnachting in of dicht bij de natuur. Dagelijks staan actieve en boeiende activiteiten op het programma, zoals bosspelen, schattenjachten, hoogteparcours...

Hujo Switch: Grenzeloos wijs! Deze vakanties brengen vrijzinnig humanistische jongeren uit binnen- en buitenland met elkaar in contact. Ze leren elkaars leefwereld en cultuur kennen en werken samen aan creatieve en inhoudelijke projecten.

025 21 79 20

19/09/16 12:51