september - oktober 2021
1
p. 6
Respect
Ik ben . . . . . . . . . . . . . . . . . Klas:. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
p. 20
Vulkaan TF-1.indd 1
Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs
21/06/2021 21:11
Tienerfakkel nr. 1 September - oktober 2021 Schooljaar 2021-2022 Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn een uitgave van Fakkeltjes vzw. Ondersteunend comité Laurent Blonden, Annie Hermans, Ann Bogaerts, Filip Debrabandere, Luc De Ro, Robert Joncret, Marlene Stevens, Martine Konings, Erik Hurts, Tamara Festraets, Ingrid Soetewey, Christel Birchen, Anke Hurts en Inge Vrijdags Vrijwilligerskern & redactie Ally Steven Severi, Britt Raes, Christel Birchen, Lieve Meiresonne, Mira Roos, Myriam Kalaï, Sarah Rathé, Steven Gryspeerdt, Karel Van Campenhout, Eveline Van der Vinne, Nicole Ledegen en Ny Wille Hoofdredactie Bert Goossens Illustrator Floris De Smedt www.mrfart.be Lay-out Wim Pauwels www.silkentofu.org Druk NV Drukkerij Verbeke Lijnmolenstraat 34-36 9040 Gent www.drukkerijverbeke.be Contact Fakkeltjes vzw Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel 0470 71 69 84 (ma-vrij 9u-16u) fakkeltjesvzw@demens.nu www.fakkeltjes.be V.U. Laurent Blonden Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Brussel Alle teksten en beelden in Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn eigendom van Fakkeltjes vzw. Niets uit deze publicaties mag zonder voorafgaande toestemming van de uitgever worden overgenomen, uitgezonderd beelden die aangeduid zijn met creative commons (c) (steeds auteur en oorsprong vermelden).
Van de leerlingen uit BS Springplank Lokeren
2-3 Kladmuur 4 In de kijker 5 Kapitein Ansjovis 6-9 Dossier: Respect 10 Quiz 11 Kapitein Ansjovis 12-13 Vrij verhaal: De ontvoering 14-15 Kosmopoliet: Boeddhisme 16-17 Grafzoeker: Marie Antoinette 18-19 Games 20–21 Labo: Bouw je eigen vulkaan 22 Ezelsoor en oplossingen 23 Hujo
2 TF-1.indd 2
21/06/2021 21:11
Van de leerlingen van SBS Beveren-Leie
Van de leerlingen van de 3Master campus Herentals
Van de leerlingen uit BS Klimop Lokeren
Heb je een leuke tekening, een goeie mop of een mooi gedicht? Stuur het op naar: Fakkeltjes vzw Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Brussel of fakkeltjesvzw@demens.nu en win een leuke prijs!
TF-1.indd 3
3 21/06/2021 21:11
1. respect p. 6
2. wijs WIE?
John Logie Baird
WAT?
Toonde op 26 januari 1926 de eerste televisie aan de wereld.
Wat kies jij: televisie, tablet of smartphone?
3. raadsel Spionazie
Wat is groen en verschuilt zich achter een boom?
4. mopje
4
Jasper gaat logeren bij zijn opa en oma, die op de zevende verdieping van een flatgebouw wonen. Als ze naar het gebouw lopen, zegt Jasper tegen z’n papa: “Mag ik iets vragen?” Zijn vader antwoordt: “Nu even niet, als we in het appartement zijn, mag je het vragen.” Helaas is de lift stuk en moeten ze de trap nemen. Halverwege de trap van het flatgebouw vraagt Jasper weer of hij iets mag vragen. Zijn vader zegt: “Nu even niet, pas als we er zijn.” Als ze eindelijk al puffend zijn aangekomen, zegt papa: “Wat was nu zo dringend?” Waarop Jasper antwoordt: “Ik ben mijn koffer vergeten, kunnen we terug?”
TF-1.indd 4
21/06/2021 21:12
5 TF-1.indd 5
21/06/2021 21:12
Iedereen is gelijk! Of nee, wacht, elke persoon is toch uniek? Hmmm, wat is het nu eigenlijk … Als we zeggen dat mensen gelijk zijn, bedoelen we eigenlijk dat mensen gelijkwaardig zijn. Mensen zijn allemaal evenveel waard, wie ze ook zijn. Mensen zijn uiteraard niet echt gelijk. Gelukkig maar, de wereld zou nogal saai zijn als we allemaal exacte kopieën waren van elkaar. Wat heeft dit nu te maken met respect? Heel veel!
Respect voor verschillen “Hoi, ik heet Arne. Ik ben 11 en heb weinig vrienden. Niemand lijkt me leuk te vinden. Mijn klasgenoten noemen me brilsmurf. Ik wil lenzen kopen maar dat vindt mama nog geen goed idee.” Vind je het goed dat Arne lenzen wil? Is dat de enige oplossing voor zijn probleem? Waarom pesten mensen? “Hey, ik heet Sofie. Mijn papa is van Senegal en mijn mama van Nederland. Mijn huidskleur is vrij licht en daar ben ik eigenlijk wel blij om. Mijn papa vertelde me hoe een vrouw op restaurant liever bediend werd door een blanke man … Mijn papa was die avond erg verdrietig.” Iemand anders behandelen omwille van zijn afkomst is racistisch. Ken jij iemand die al met racisme te maken kreeg? Racisten vinden hun huidskleur, cultuur of nationaliteit superieur (= meer waard) dan die van anderen. Zij vinden dat mensen die niet op hen lijken, mogen uitgesloten worden. Racisten en pestkoppen gedragen zich niet respectvol.
OPDRACHT Ga met drie samenzitten. Elke cirkel stelt iemand van jullie voor. In de overlappende delen schrijf je twee gemeenschappelijke kenmerken. Tenslotte bedenk je ook iets dat uniek is voor jou. Dat schrijf je in het niet-overlappende deel. Vinden jullie ook iets dat jullie alle drie gemeen hebben? Schrijf dat in het midden. Voorbeelden: blond haar, kan goed voetballen ...
6 TF-1.indd 6
21/06/2021 21:12
Wetten Elk land heeft zijn wetten en gebruiken. Wat in het ene land ‘respectvol’ is, is in een ander land soms een belediging. In België vinden we boeren zeer onbeleefd, terwijl het in sommige delen van China net een manier is om te laten merken dat je van een maaltijd genoten hebt. In veel culturen geven mensen elkaar een hand ter begroeting, het is een teken van gelijkwaardigheid. In sommige religieuze stromingen vindt men dat het niet respectvol is dat een man een vrouw een hand geeft.
Wat hebben deze wetten volgens jou met respect te maken? Zijn er ook wetten die jij niet respectvol vindt? • Sinds 2018 mogen vrouwen in Saoedi-Arabië ook met de auto rijden. • Sinds 2010 hebben kinderen uit India recht op gratis onderwijs. • In Singapore krijg je een boete als je een papiertje op straat gooit. • In Italië krijg je verplicht een coronavaccin als je in een ziekenhuis werkt. • In Nederland mag je geen boom omhakken als een vogel er zijn nest in heeft. • In België mag je niet roken in de auto wanneer er kinderen jonger dan 16 meerijden.
Respect voor kinderen Misschien hoorde jij je opa of tante dit lied nog eens zingen? Kennen doen ze het zeker!
“Klein klein kleutertje wat doe jij in mijn hof. Je plukt hier al de bloemetjes af en maakt het veel te grof. Mamaatje die zal kijven, papaatje die zal slaan. Klein, klein kleutertje ga maar gauw vandaan.” In veel Europese landen is het verboden om je kind te slaan. Ook een kleine tik mag niet. In andere landen is een tik niet verboden.
Wat lijkt jou de beste manier om je kind goede manieren te leren?
Heb je slechte ouders als je een straf of een tik krijgt?
In tegenstelling tot vroeger kunnen en mogen kinderen hun mening geven en maar goed ook. Het is als kind belangrijk om te luisteren naar volwassenen, maar dat betekent niet dat je zelf niet kan nadenken, je een mening vormen en die ook uiten. Niet enkel ouderen, maar ook kinderen verdienen respect! Respect hebben wordt soms ook gebruikt in de betekenis van ‘opkijken naar iemand’ of ‘bewondering hebben voor iemand’. Naar wie kijkt jij op? Waarom? .................................................... ....................................................
TF-1.indd 7
7
21/06/2021 21:12
Respect is kinderspel
Stel: Je krijgt een cadeau van je oma terwijl je liever geld ontvangt omdat je spaart voor een smartphone. Wat zeg je?
Kijk naar de volgende afbeeldingen. Hoe toon jij respect in volgende situaties?
Stel: Je zit neer op een bus. Er stappen heel wat mensen op. Aan wie ga je zeker je zitplaats afstaan? o een oude man met stok o een vrouw met baby o een knappe jongen/meisje o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Stel: Je bent in de cinema met een goede vriendin. Ze begint luid te huilen wanneer ze ziet hoe slecht de hond in de film wordt behandeld. Wat doe je? o ik troost haar zachtjes o ik schaam me, met haar ga ik nooit meer naar de film o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .....................................
Stel: Je bent een wandeling aan het maken en hebt net een koek gegeten. Je ziet niet meteen een vuilbak. Wat doe je met de verpakking? Weetje: Het duurt 50 jaar voor een blikje frisdrank dat zomaar ergens is weggegooid, is vergaan. Daarom is het belangrijk dat je het in de (juiste) vuilbak gooit, zo kan het gerecycleerd worden. Stel: Hij ziet er niet uit, je allereerste knuffel. Je mama vindt dan ook dat het tijd is om hem weg te gooien. Wat zou jij met je oude knuffel doen? Aan welk ding ben jij erg gehecht?
8 TF-1.indd 8
Respect voor dingen, ook dat is belangrijk. Omdat ze waardevol zijn of omdat ze een speciale betekenis hebben. Je draagt ook zorg voor spullen die je leent of die je kreeg op school. Vind je iets niet meer leuk, dan hoeft het ook niet meteen de prullenmand in.
21/06/2021 21:12
De rechtbank Huurders mogen voortaan altijd huisdieren houden, tenzij huurwoning niet geschikt is Huurders die een huisdier hebben, zullen vanaf nu enkel nog in uitzonderlijke gevallen geweerd mogen worden uit hun huurwoning. Dat zegt Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA). Bron: vrt.nu (2018)
Verdeel de klas willekeurig in drie groepen: 1. Een groep die argumenten geeft voor de stelling. 2. Een groep die argumenten geeft tegen de stelling. 3. Een groep rechters die op het einde uitlegt welke argumenten zij het sterkst vonden. Let op: Laat je niet leiden door jouw eigen mening (of je voor of tegen bent), maar wel door de argumenten! De stelling luidt:
“Het moet toegestaan zijn om huisdieren te verbieden op een appartement”
Hoe leuk vond je dit dossier?
Hoe leerrijk vond je dit dossier? 9
TF-1.indd 9
21/06/2021 21:12
Ben jij een echte heer of dame, of heb je de manieren van een onbeholpen gorilla? Ontdek het in onze quiz. Wie ben jij? 0-8 PUNTEN: Mijn oprechte excuses om het zo te stellen, maar je hebt de manieren van een onopgevoede gorilla! 9-12 PUNTEN: Ik ga niet zeggen dat je een onbeleefde chimpansee bent, maar … misschien ben je dat toch wel een beetje. 13-15 PUNTEN: Je bent een betamelijke jongen of meisje. Prima zo! 16 PUNTEN: Je bent een echte heer of dame! Klasse!
1. Iemand gooit een leeg blikje frisdrank in een struik terwijl er enkele meters verder een vuilbak is. Wat doe je? A. Ik neem het blikje op en probeer het achterhoofd van de vervuiler te raken. De beste lessen leer je op de harde manier! B. Ik neem het blikje en gooi het in de vuilbak. C. Ik loop gewoon voorbij, het is niet aan mij om het blikje in de vuilbak te gooien. D. Ik spreek de vervuiler vriendelijk aan en vraag om het blikje in de vuilbak te gooien
2. In de trein speel ik muziek … A. luid af. Zo kan iedereen meegenieten. B. af met behulp van een hoofdtelefoon, zo stoor ik andere passagiers niet.
3. Iemand loopt tegen je aan en zegt: “Kijk toch eens waar je loopt, pummel.” Wat zeg je? A. “Oh, duizendmaal sorry, ik zal het nooit meer doen.” B. “Sorry. Maar schelden hoeft niet!” C. “Je bent zelf een pummel! Kijk uit je doppen!”
4. Spuwen is Het resultaat 1. A: 0 punten, B: 1 punt, C: 0 punten, D: 2 punten Het best is om de vervuiler aan te spreken. Hij of zij moet het ooit leren. 2. A: 0 punten, B: 2 punten Niet iedereen heeft jouw smaak! 3. A: 0 punten, B: 2 punten, C: 0 punten Je hoeft niet nodig alle schuld op jou te nemen, maar het is wel belangrijk om altijd beleefd te blijven. 4. A: 2 punten, B: 0 punten Jakkes! 5. A: 0 punten, B: 0 punten, C: 0 punten, D: 2 punten Je bent heus oud genoeg om je eigen rommel te beheren! 6. A: 0 punten, B: 2 punten Logisch, niet? 7. A: 0 punten, B: 0 punten, C: 2 punten Goed sorteren is heel erg belangrijk! 8. A: 0 punten, B: 2 punten, C: 0 punten Echte heren en dames kennen deze ongeschreven regel.
10 TF-1.indd 10
A. gewoon vies. B. een goede manier om m’n mond proper te houden. Daarom doe ik het zoveel mogelijk.
5. Je kamer proper houden is een taak voor ... A. B. C. D.
mama. papa. broer of zus. mezelf.
6. Kauwgom … A. is mijn handtekening, daarom plak ik hem overal op. Onder de schoolbank of op de rug van een vriend bijvoorbeeld. B. hoort thuis in de vuilbak.
7. Afval sorteren … A. is veel te complex voor een kind. Dat doe ik wel als ik volwassen ben. B. is eigenlijk zinloos, dus hoeft het niet. C. is belangrijk. Door correct te sorteren kan er beter gerecycleerd worden en dat is goed voor het milieu.
8. Op een roltrap sta ik … A. waar ik wil, de trap rolt immers vanzelf. B. rechts, zo kunnen mensen die sneller willen doorgaan links passeren. C. in het midden.
21/06/2021 21:12
11 TF-1.indd 11
21/06/2021 21:12
DE ONTVOERING Papa krabt in z’n haren. “Dat kost veel geld hoor … Kan je niks dichterbij bedenken?” Dana trekt een zuur gezicht: “Je zei dat ik mocht kiezen …” Ze staat in het bureau van haar papa waar een grote wereldkaart aan de muur hangt. Het is een oude kaart, sommige landen bestaan niet meer of hebben ondertussen een andere naam gekregen. “Hm. Griekenland?” “Hm.” Papa denkt na. “Ja, Griekenland, ja … even online kijken.” Al gauw vindt hij een leuk hotel in het zuiden van Griekenland. “Lekker eten, zon, veel te bezichtigen …” Ook mama glimlacht enthousiast. “Het is beslist!” Enkele weken later landt het gezin Wouters in de luchthaven van Athene. “Je lijkt wel op Kermit de kikker!” gekscheert Dana tegen haar broer Jonas. Haar kleine broer ziet groen van misselijkheid. Vliegen is duidelijk niks voor hem. Dana daarentegen vindt het hele gebeuren fantastisch. Het opstijgen, turbulentie, het dalen … Alsof je in een attractie van een pretpark zit! De Wouters vinden al gauw de vooraf gereserveerde huurauto en drie uur later staan ze in het hotel. “Wauw, wat een cool zwembad!” Jonas is helemaal opgekikkerd en ziet het weekje Griekenland helemaal zitten. Dana ploft op het zachte hotelbed. “Vandaag gaan we genieten van het hotel en morgen trekken we naar de stad,” zegt mama tevreden. Nadat ze de volgende dag van een rijkelijk ontbijt hebben genoten, trekken de Wouters naar het dichtstbijzijnde stadje. De huizen zijn ouderwets maar kleurrijk. De kleine straatjes met hoge gebouwen zorgen voor veel schaduw. Die is welgekomen, want de zon schijnt fel en de temperatuur gaat boven de 30 graden. Papa kijkt op een plattegrond die hij bij een kraampje heeft gekocht. “Hm, ik denk dat het naar daar is,” mompelt hij. Mama zucht. “Zou je nu gewoon niet beter op je smartphone kijken waar we heen moeten?”
Papa is op zoek naar een restaurant in het oude stadsgedeelte. Hij wil namelijk ‘het echte Griekse eten’ proberen. Dana en Jonas slenteren verveeld een heel eind achter hun ouders aan. “Ik zou liever naar het strand gaan,” puft Dana. Plots komt er een auto uit een zijstraat gereden. “Hey zondagsrijder, kijk toch eens uit!” roept papa. Even verder stopt de bestelwagen bruusk. Twee mannen, met een sjaal om hun hoofd gewikkeld, springen eruit en grijpen Dana stevig vast. “Papa!” gilt ze. Jonas geeft de ene man een trap tegen z’n been. Die vloekt en duwt Jonas op de grond. De mannen en Dana verdwijnen in de laadruimte van de bestelwagen die nog geen seconde later met gierende banden wegrijdt. Mama en papa komen te laat. Dana en haar ontvoerders zijn verdwenen. Het is pikdonker in de bestelwagen. Dana is doodsbenauwd. Haar droomvakantie is in enkele tellen veranderd in een ware nachtmerrie. Ze wil schreeuwen, maar kan door de angst geen enkel woord uitbrengen. De twee mannen praten in het Grieks met elkaar. Dana heeft zich nog nooit zo gevangen gevoeld. Haar hele lot ligt in de handen van deze twee vreemde mannen. Wat gaan ze met haar doen? De auto maakt enorme vaart. Ze gaan steeds sneller en sneller rijden. Ze moeten nu al een heel eind uit de stad zijn. Dana denkt aan alle leuke dingen die ze nog wil doen als ze hier ooit uitgeraakt. Snorkelen in zee met papa, naar de cinema met haar beste vriendin Yasmina, op de Nintendo Switch spelen met haar broer … Ah, ze krijgt zelfs zin in wiskunde oefeningen maken bij juf Lien! Ze weet niet hoelang ze in de auto zit, maar op een gegeven moment beginnen de twee mannen hun stem te verheffen. Ze maken ruzie. Maar over wat? Dana voelt zich nog benauwder dan ze al is. De auto begint hevig heen en weer te schudden. Het lijkt alsof ze van de baan zijn gegaan.
Illustratie door Els Decaluwe
Omdat Dana elf is geworden, mag ze kiezen naar waar het gezin Wouters op reis gaat dit jaar. “Hawaii!” schreeuwt ze dolenthousiast uit.
Plots staan ze stil en gaat de motor uit. Even later opent de chauffeur de achterdeur.
12 TF-1.indd 12
21/06/2021 21:12
Het zonlicht valt in de laadruimte. Met toegeknepen ogen probeert ze de omgeving in zich op te nemen. Ze lijken zich in the middle of nowhere te bevinden. Ze ziet enkel zand en stenen, met hier en daar een dorre struik. De chauffeur begint nu ook te roepen tegen zijn twee kompanen. Dana heeft geen flauw idee waarover ze ruzie maken. Ze probeert zich zo klein en stil mogelijk te houden. Plots richten ze alle drie hun ogen op Dana. Ze voelt een ijskoude rilling over haar rug lopen. “Get out,” zegt een van de mannen. Dana weet dat ze best vliegensvlug de bestelwagen kan uitkruipen. “You’re free, I hope you are happy,” zegt de chauffeur. De mannen nemen terug plaats in de bestelwagen en rijden weg. Dana gaat op haar knieën zitten. De tranen bengelen uit haar ogen. Ik ben vrij. Vrij. Nog nooit heeft ze zich zo vrij gevoeld. Ze tast naar haar broekzak. Mijn smartphone! Die moet uit m’n zak gevallen zijn in de bestelwagen. Waar moet ik nu heen? De bestelwagen is al lang verdwenen achter een van de vele heuvels. En die gaat vast niet terug naar de stad. Ze begint in een bepaalde richting te wandelen, maar ze vraagt zich voortdurend af waar ze heen gaat. De zon brandt op haar huid, ze heeft enorme dorst. Leuk, die vrijheid, maar wat ben ik ermee zonder een lekker glas water?
Illustratie door Els Decaluwe
Ze slentert voort. Ze begint een beetje wanhopig te worden.
TF-1.indd 13
Waar moet ik nu heen? Hoe gaan ze mij ooit vinden? “Denk na, Dana, denk na,” zegt ze luidop om zichzelf moed in te spreken. Wat is het verschrikkelijk warm. Plots bedenkt ze iets. De zon! De zon kan me vertellen waar ik heen moet. Het is nu middag, dus dat betekent dat de zon in het zuiden staat. En het hotel was vlakbij de oostkust van Griekenland. Dus als ik naar het oosten wandel kom ik uiteindelijk uit aan de zee. Ze begint nu snel te wandelen, ze heeft een duidelijk doel voor ogen: de zee. De steenachtige vlakte wordt na enige tijd stappen meer en meer groen. “Ik ga de juiste richting uit,” zegt ze tegen zichzelf. En terwijl ze de top van een heuvel bereikt ziet ze daar in de verte een prachtige blauwe gloed: de zee! Ze krijgt opnieuw tranen in haar ogen. “Ik ben vrij,” fluistert ze. Even later ontdekt Dana dat er een autoweg loopt langs de kustlijn. Daar kan ze een wagen tegenhouden die haar naar de stad brengt. Bij het hotel vallen mama, papa en broer haar in de armen. Ze lijken haar nooit meer los te laten. De drie ontvoerders konden via de GPStracker op haar smartphone worden opgespoord. Ze waren al bekend bij de politie voor inbraken en geweld. Ze bekenden dat ze Dana wilden ontvoeren voor losgeld, maar zagen gelukkig af van hun plan. Dana voelt zich vrijer dan ooit tevoren. Filosofische vragen: - Wanneer ben je vrij? - Welke dingen zorgen ervoor dat je je vrij voelt? - Welke dingen zorgen ervoor dat je je onvrij voelt?
13 21/06/2021 21:12
Wat is het boeddhisme? Een levensbeschouwing. Het is geen godsdienst, want boeddhisten geloven niet in een god.
Hoe is het boeddhisme ontstaan? Prins Siddharta leefde meer dan 2400 jaar geleden in het noorden van India. Hij wilde weten waarom er verdriet in de wereld was. Hijzelf was rijk, machtig en best gelukkig. Om te ontdekken wat verdriet is, gaf hij al zijn rijkdom weg. Hij werd monnik en overleefde door te bedelen. Na jaren rondzwerven, ging hij onder een boom zitten. Opeens wist hij waarom verdriet bestond en hoe je er een eind aan kon maken. Vanaf dat moment noemde hij zichzelf Boeddha.
Waar geloven boeddhisten in?
Hoeveel boeddhisten zijn er?
Boeddhisten volgen de leer van Boedhha.
Op de hele wereld zijn er meer dan 400 miljoen boeddhisten.
Het leven is niet altijd makkelijk en er is best veel verdriet in de wereld. Boeddhisten gaan ervan uit dat wensen en verlangens de belangrijkste redenen zijn waarom mensen lijden. Volgens de leer van Boeddha kan je toch vredig en gelukkig leven als je stopt met naar dingen te verlangen. Als je niets meer wilt, dan bereik je een gevoel dat boeddhisten ‘verlichting’ (nirvana) noemen.
In België meer dan 30.000.
Er zijn verschillende stromingen in het boeddhisme.
Wie is de dalai lama? De Dalai Lama is de spiritueel leider van de Tibetaanse boeddhisten.
14 TF-1.indd 14
21/06/2021 21:12
Waarom mediteren boeddhisten? Boeddhisten mediteren om tot rust te komen en zo ‘verlichting’ te bereiken. Zo doe je dat: 1. Je zet je neer in kleermakerszit 2. Je sluit je ogen 3. Je focust je op je ademhaling 4. Je probeert aan ‘niets’ te denken Boeddhisten bidden vaak in een tempel, maar soms ook thuis
Wat is karma? Boeddhisten geloven dat je na je dood opnieuw geboren wordt. Door je goed te gedragen in dit leven, heb je geluk in dit of het volgende leven. Als je slechte dingen doet, kom je ooit je ongeluk tegen. Dat noemt men karma.
TF-1.indd 15
Zou jij graag terugkomen als mens of als een dier? Als wie of wat? 15 21/06/2021 21:12
Max en Maggie zijn twee nieuwsgierige tieners. De Professor heeft voor hen het spel ‘Grafzoeker’ uitgevonden waarin ze met hun Nintendo Switch naar het verleden kunnen reizen. Voor de Tienerfakkel gaan ze op zoek naar overleden beroemdheden voor een levendig interview. Vandaag trekken ze naar Parijs. Max: Hier moeten we zijn, druk maar op de X! Maggie: Oké, hier komt ie!
Max: Dag mevrouw … oei. U heeft uw eigen hoofd vast?! Marie Antoinette: Oh ja? Hm, ja, dat is waar, ze hebben mij ontdaan van mijn hoofd. In het jaar 1793 was dat … Oh jongens, dat is al een hele tijd geleden! Maggie: Ik zal uw hoofd even terugplaatsen. Wacht even. ZL + Y … Yes WOOSH Marie Antoinette: Oh, ja! Veel beter, dank u wel! Mijn haar is wel nog een beetje in de war. Max: Wie bent u eigenlijk, mevrouw? Marie Antoinette: Mijn naam is Maria Antonia Josepha Johanna. Marie Antoinette voor de vrienden. Maggie: Hoe bent u uw hoofd, euh, kwijtgeraakt? Marie Antoinette: Dat is een lang verhaal. Ik zal maar beginnen bij het begin. Ik was de dochter van de Oostenrijkse keizer. In die tijd was Frankrijk de grote vijand van Oostenrijk. Om vrede te bekomen moest ik op veertienjarige leeftijd trouwen met de dauphin, de kroonprins van Frankrijk.
Maggie: Als veertienjarige trouwen? Bah! Marie Antoinette: Ja, het was een andere tijd hé. Nu, de dauphin kon niet aanwezig zijn op onze trouwceremonie, dus moest mijn broer even zijn plaats innemen. Pas hierna zou ik mijn man voor het eerst ontmoeten. Max: Dus je bent niet getrouwd uit liefde? Marie Antoinette: Haha. Oh nee. Voor prinsen en prinsessen was het heel lang gebruikelijk om te trouwen om meer macht en bezit te krijgen. En soms ook om vrede te bekomen tussen twee landen. Maggie: En u zou daarna naar Frankrijk verhuizen? Marie Antoinette: Ja, ik trok als tiener met zestig koetsen richting Frankrijk. We gingen wonen in het paleis van Versailles, niet zover van Parijs. Dat is een geweldig groot kasteel vol pracht en praal. Dat moet je zeker ooit eens bezoeken! Als koningin moest ik de mode bepalen. Ik had altijd een hoog opgestoken kapsel en droeg frivole jurken en dure sierraden. De Franse bevolking kon mijn ‘dure’ stijl maar weinig smaken. Ze verspreidden gemene roddels over mij! Max: Dat is niet lief! Marie Antoinette: (zucht) Ja, ik genoot van het kasteelleven en dat werd me niet echt in dank afgenomen. Er heerste veel armoede in
16 TF-1.indd 16
21/06/2021 21:12
Frankrijk en de mensen hadden honger, maar eigenlijk had ik daar weinig benul van. Mijn leven vond plaats binnen de muren van grote paleizen en prachtige tuinen. Het was niet aan een koningin om bezig te zijn met het lot van de gewone mensen. Maggie: En die gewone mensen hebben u dan aangevallen? Marie Antoinette: Klopt. In 1789 brak de Franse Revolutie uit. De Franse burgers kwamen in opstand en eisten brood op de plank en meer rechten. Onze dure levensstijl was een doorn in het oog. Het koningshuis werd afgeschaft en de rebellen zouden uiteindelijk de koninklijke familie in gevangenschap houden. Wat een verschrikking! Ik verhuisde van mijn prachtig paleis naar een vieze cel. Na een schijnproces kreeg ik het meedogenloze verdict te horen: de doodstraf.
TF-1.indd 17
Op 16 oktober 1793 werd ik naar de guillotine gebracht, een tuig waarmee men mensen onthoofde. Om mij nog extra te vernederen werd ik op een mestkar naar het schavot gevoerd. Duizenden mensen kwamen kijken naar dit spektakel. Max: Klinkt als een gruwelijke tijd. Marie Antoinette: Dat was het ook … En zo verloor ik dus mijn hoofd. Maggie: Brrrr. Gelukkig is de doodstraf hier al lang afgeschaft. Marie Antoinette: En maar goed ook! Max: Bedankt voor dit interview, mevrouw Antoinette! Marie Antoinette: Dank jullie wel. Laten we samen nog een lekker gebakje nuttigen!
17 21/06/2021 21:12
18 TF-1.indd 18
21/06/2021 21:12
19 TF-1.indd 19
21/06/2021 21:12
LA B O
Wat heb je nodig? - Oud krantenpapier - Klei of papier-maché - Een oud bord - Een plastic beker - Azijn - Rode kleurstof (verf) - Een zakje bakpoeder - Een lepel of rietje 20 TF-1.indd 20
21/06/2021 21:12
1. Bedek de tafel met oud krantenpapier. 2. Knutsel een berg uit klei of papier-maché. 3. Graaf een diepe krater in je berg. 4. Plaats je vulkaan op een oud bord (= niet het mooiste servies). 5. Versier je vulkaan met dinosaurussen, boompjes of ander speelgoed. 6. Plaats een plastic beker in de krater. 7. Vul het bekertje tot ongeveer de helft met azijn. 8. Voeg de rode verf toe. 9. Doe de inhoud van het zakje bakpoeder in de plastic beker. 10. Een beetje roeren met een lepeltje of rietje. 11. En … Boem!
21 TF-1.indd 21
21/06/2021 21:12
Mijn vader woont in het tuinhuis Jacques Vriens ‘Je vertelt het niet!’ zei ik tegen Joeri. ‘Dat doe ik wel!’ Met overdreven grote passen liep mijn broer door. Ik hield hem met moeite bij. ‘Doe nou niet zo eigenwijs, misschien komt het nog goed.’ We waren door het park op weg naar school. Het was herfst en de bladeren aan de bomen waren geel. De lucht was treurig grijs. Er dreigde regen en ik dacht: echt echtscheidingsweer. De vader van Lara en Joeri roept onverwacht tijdens het zondagse toetje: ‘We gaan scheiden.’ De tweeling reageert heel verschillend. Lara probeert het te begrijpen, maar Joeri is woedend. Om de beurt vertellen ze over hun onzekerheid, verdriet, boosheid en angst. Ze willen niet kiezen, maar waar gaan ze straks wonen? Hoe moet het dan met hun verjaardag? En wie krijgt de poes? Belangrijk verhaal van meesterverteller Jacques Vriens over familie, vreugde, verdriet en voor jezelf opkomen.
22 TF-1.indd 22
21/06/2021 21:13
t het in Wist je da elen van sommige d (het Antarctica contizuidelijkste eer dan -nent) al m ar niet 800.000 ja meer heeft geregend?
De bomen van een tropisch oerwoud staan soms zó dicht bij elkaar dat het tot wel 10 minuten kan duren voordat regen de grond raakt!
Wist je dat de jaar bevolking in het er 1 maar ongeve sen en m 252 miljoen telt? ijna Nu zijn dat er b 8 miljard!
Wist je dat een uil zijn hoofd ongeveer 270 graden kan draaien?
De langste bliksemschicht ooit gementen was wel 321 kilometer lang!
Wist je dat de aarde met ongeveer 107.000 kilometer per uur rond de zon draait? Da’s snel!
Een mier kan tot wel 50 keer zijn eigen gewicht dragen!
Dat is driekwart rond!
als Wist je dat Galileo elfg eerste met een ze in bouwde telescoop en nn ku de ruimte heeft hij kijken. Zo ontdekte bijvoorbeeld dat de die maan een wereld is lijkt op de aarde.
Hoe lang duurt het voordat plastic afge broken wordt in de natuur? 450 jaar tot nooit! (Gooi ‘t dus niet zomaar weg!)
Hujo is dé jeugdvereniging voor eigenzinne kinderen en jongeren! Kom meer te weten over ons en wat we doen via www.hujo.be.
Voor sommige illustraties credits aan Freepik.com.
TF-1.indd 23
21/06/2021 21:13
Wij zijn er voor jou! Bij deMens.nu staat de mens centraal. Mensen hebben mensen nodig. En mensen willen verbonden zijn met elkaar. Daarom vind je overal in Vlaanderen en Brussel een huisvandeMens in je buurt. In een huisvandeMens kan je terecht voor: Informatie Bij ons vind je informatie over levensbeschouwelijke onderwerpen, over het vrijzinnig humanisme en zijn waarden, en over ethische en maatschappelijke thema’s zoals euthanasie, abortus, mensenrechten … Vrijzinnig humanistische plechtigheden Wil je graag stilstaan bij een belangrijke gebeurtenis in je leven? Wij helpen je bij de organisatie van een vrijzinnig humanistische plechtigheid bij een geboorte, een huwelijk of relatieviering, een overlijden of afscheid … Gesprekken Bij ons kan je terecht voor gesprekken omtrent levensvragen en zelfbeschikking, levensbeschouwing en zingeving. Waardig levenseinde Wij bieden informatie over euthanasie, patiëntenrechten, palliatieve zorg … en helpen je met het opstellen van een wilsverklaring. Gemeenschapsvorming Een huisvandeMens werkt als vrijzinnig humanistische draaischijf en geeft ondersteuning aan onze lidverenigingen. In een huisvandeMens vind je informatie over initiatieven en activiteiten van de lokale vrijzinnig humanistische verenigingen en ontmoetingscentra. Vrijwilligerswerk Heb je zin om het vrijzinnig humanistische netwerk te versterken? Vrijwilligers zijn bij ons meer dan welkom. Wij zorgen voor begeleiding en geven je alle kansen. Zo kan je onder meer plechtigheden verzorgen of meewerken aan gemeenschapsvormende activiteiten. De huizenvandeMens zijn een initiatief van deMens.nu
Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw
deMens.nu vertegenwoordigt Nederlandstalige vrijzinnig humanistische verenigingen in Vlaanderen en Brussel
deMens.nu Magazine Zoomt in op mensen en maatschappelijke tendensen vanuit een vrijzinnig humanistisch perspectief. Verschijnt viermaal per jaar. Gratis proefnummer of gratis abonnement? Mail naar info@deMens.nu Of schrijf naar deMens.nu-UVV vzw Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe Of telefoneer naar 02 735 81 92
Bezoek ons op www.deMens.nu facebook.com/deMens.nu
TF-1.indd 24
21/06/2021 21:13
