16-17 Tienerfakkel 1

septem

be r - o

k tobe

r 2016

Ik heet . . .......

Klas: . . . ....... .

nr

1

´ Pagina 4

OSCAR WILDE ´ Pagina 16

Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs

In de kijker 2 - 3 Tienerfakkel nr. 1 September - oktober 2016 Schooljaar 2015-2016, jg. 18 Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn een uitgave van Fakkeltjes vzw.

Ondersteunend comité Laurent Blonden, Annie Hermans, Ann Bogaerts, Filip Debrabandere, Luc De Ro, Robert Joncret, Marlene Stevens, Martine Konings, Erik Hurts, Tamara Festraets, Ingrid Soetewey, Christel Birchen en Anke Hurts Vrijwilligerskern & redactie Ally Steven Severi, Anouk Leys, Britt Raes, Christel Birchen, Karel Van Campenhout, Lieve Meiresonne, Mira Borghs, Mira Roos, Myriam Kalaï, Nicole Ledegen, Sarah Rathé, Steven Gryspeerdt en Thomas Rotthier Hoofdredactie Bert Goossens Illustrator Floris De Smedt / www.mrfart.be Lay-out Wim Pauwels / www.silkentofu.org Druk N.V. Verbeke Lijnmolenstraat 34-36, 9040 Gent www.drukkerijverbeke.be Abonnement Via de school: € 8 Persoonlijk abonnement: € 10 Bestellen: via www.fakkeltjes.be/bestellen Contact Fakkeltjes vzw Brand Whitlocklaan 87 bus 9, 1200 Brussel 02 735 81 92 (ma-vrij tussen 9u en 16u) fakkeltjesvzw@demens.nu www.fakkeltjes.be Meeschrijven of -tekenen?

Neem contact met ons op!

V.U. Laurent Blonden Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel Alle teksten en beelden in Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn eigendom van Fakkeltjes vzw. Er steekt heel wat vrijwilligerswerk achter de Fakkeltjes. Niets uit deze publicaties mag zonder voorafgaande toestemming van de uitgever worden overgenomen, uitgezonderd beelden die aangeduid zijn met creative commons (c) (steeds auteur en oorsprong vermelden).

2

dossier: energie 4 - 10 Quiz 11 verslag: sapere aude 12 waargebeurd: dagboek van een 13 tienervampier

Kosmopoliet: Ierland 14 - 15 Grafzoeker: Oscar Wilde 16 - 17 Gamezone 18 - 19 GPS: rooie karel 20 - 21 ezelsoor en oplossingen 22 hujo 23

Heb je een leuke tekening, een goeie mop of een mooi gedicht?

Stuur het op naar: Fakkeltjes vzw, Brand Whitlocklaan 87 bus 9, 1200 Brussel of naar fakkeltjesvzw@demens.nu en win een leuke prijs!

De leerlingen zedenleer van MPI ‘t Craeneveld te Eine maakten een kunstwerk ‘de wraak van de garnaal’ geïnspireerd door Salvador Dali.

Knappe voetbalstadia van Anthony, Keanu, Jason, Kevin, Dorian, Sasha, Kylian, Kwinten, Solen, Dean, Jha Jha, Zoltan, Dylan en Jordy uit BuBao Levenslust!

Zij ontvingen twee exclusieve FC Fakkeltjes voetbalshirts.

Warre van Basisschool Zandhoven maakte deze mooie tekening van de Cu Chi-tunnels van Vietnam.

3

Weet jij soms ook met je energie geen blijf?

Dan wil je rennen, dansen, springen, je kamer opruimen … Je lichaam maakt energie, maar je gebruikt ook ‘externe’ energie: om je te verplaatsen, om je te verwarmen, om te koken. Fabrieken hebben veel energie nodig om spullen die jij gebruikt te produceren.

Zonder energie zou er geen leven mogelijk zijn.

In dit dossier leer je waarom het vuur een belangrijke uitvinding is, waar steenkool vandaan komt, wat het nut is van hernieuwbare energie en hoe je je eigen energie op peil houdt.

4

handige harry Wat de mens als dier speciaal maakt, is dat hij een handige Harry (of Hariëtte) is. Hij vindt werktuigen uit om het leven wat makkelijker te maken. Stel je voor dat je een put moet graven met je handen. Je zal al gauw uitgeput (heb je hem?) zijn en over de gebroken vingernagels zwijgen we dan nog! Gebruik een schop en het gaat wel tien keer zo goed. Met een graafmachine is het klusje in een handomdraai geklaard.

De mens is een uitvinder en met zijn uitvindingen boort hij heel wat extra energie aan.

het vuur Het aanmaken en beheersen van vuur wordt wel eens als de eerste belangrijke uitvinding van de mens gezien. Hm, vuur maken, toch niet zo moeilijk? zou je denken. Je neemt gewoon een doosje lucifers, wat hout en klaar ermee.

Maar lucifers raap je niet op in de wilde natuur, natuurlijk.

Heel lang moesten mensen vuur winnen uit bosbranden of blikseminslagen. Het was een hele klus om dat gewonnen vuur aan te houden.

Vuur was dan ook zeer lang een kostbaar goed.

Je kon er quasi alles mee: je verwarmen, koken, dieren wegjagen, landbouwgrond vruchtbaar maken … Elk dorp of stad had wel een centrale plaats waar je ‘vuur kon gaan halen’.

Heb jij ooit al eens een kampvuur gemaakt?

Hoe doe je dat juist? Zoek het op als je het niet weet en schrijf de verschillende stappen op. .................................... .................................... .................................... ....................................

In de loop van de geschiedenis heeft de mens meer energiebronnen ontdekt zoals steenkool, aardolie en windenergie. De ontdekking van een energiebron brengt steeds nieuwe uitvindingen met zich mee. Elektriciteit is daar het beste voorbeeld van.

electriciteit Elektriciteit komt niet zomaar uit de lucht vallen - oké, behalve als het bliksemt, dan wel. Het opwekken van elektriciteit is een zeer belangrijke vondst.

Stel je eens een wereld voor zonder elektriciteit. Geen koelkast, geen internet, geen smartphones, geen tv’s, geen verlichting … Dat worden lange avonden kaartspelen bij kaarslicht, vrees ik. Het verbaast je dan ook niet dat het vroeger best donker (en best saai) was ’s avonds.

Een leven zonder elektriciteit is vandaag de dag in bijna heel de wereld ondenkbaar.

Om elektriciteit op te wekken heb je naast een generator ook een energiebron nodig. Er is een belangrijk onderscheid te maken in soorten energiebronnen.

Waarvoor gebruik jij electriciteit? .................................... .................................... .................................... ....................................

5

(c) Friedrich Tellberg @Wikimedia

Hernieuwbare versus niet-hernieuwbare energie Er zijn twee soorten energie: hernieuwbare en niethernieuwbare.

Hernieuwbare energie is schone, duurzame en onuitputtelijke energie die het leefmilieu niet schaadt.

Voorbeelden zijn windenergie, zonne-energie, biomassa, waterkracht, geothermische energie (winnen van warmte uit de aardbodem) ...

Het zijn energiebronnen die de laatste decennia zijn opgekomen en de energie van de toekomst zullen vormen.

Vandaag gebruiken we echter nog vaak niethernieuwbare energie, afkomstig van energiebronnen die niet zo goed voor het milieu zijn, zoals aardolie en steenkool.

Aardolie en steenkool zijn plantenresten die diep onder de grond zitten. Door chemische processen van miljoen jaren zijn ze nu bruikbaar als brandstof.

Het is niet enkel heel vervuilend om ze op te graven en te verbranden, ze zijn ook eindig in voorraad.

Wetenschappers verschillen onderling van mening over hoeveel van die vuile brandstoffen er nog juist onder de grond liggen.

weetje

Aardgas is net als aardolie ook afkomstig van plantenresten. Aardgas is wel iets minder vervuilend. Steenkool is veruit het meest vervuilende en wordt daarom in veel landen afgezworen.

Waarom vuile energiebronnen gebruiken als er ook schone zijn?

Er zijn veel mensen die geld verdienen aan die vuile energiebronnen. Zij hebben helemaal geen zin om die opbrengsten op te geven.

Ook zijn mensen soms een beetje terughoudend om over te stappen op nieuwe.

Zo willen sommige mensen geen windmolen in hun gemeente, omdat dit het landschap minder mooi zou maken.

Wat vind jij? Windmolens ... o … zorgen voor schone energie, maar zien er zo lomp uit. Weg ermee! o … storen me niet. Zet er maar eentje op m’n hoofd voor mijn part!

Door het verbranden van olie en steenkool komt er o Andere mening: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . veel CO2-gas vrij. Men noemt dit een broeikasgas omdat door dit gas onze aarde onnatuurlijk snel .................................. aan het opwarmen is. Dit zorgt onder andere voor .................................. uitdroging van landbouwgrond op de ene plek en overstromingen op een andere. Wetenschappers pleiten er dan ook keer op keer voor om meer te investeren in hernieuwbare energie, maar die boodschap is helaas nog niet bij iedereen aangekomen.

6

kernenergie Er is nog een belangrijke energiebron: kernenergie.

Kernenergie wordt verrijkt uit uranium. Deze stof is, net als steenkool en aardolie, eindig in voorraad. Toch is er nog best wat uranium voorradig en kan je uit een klein beetje uranium heel veel energie halen. Bovendien zorgt het opwekken van elektriciteit met uranium niet voor schadelijke broeikasgassen, zoals aardolie en steenkool.

Kernenergie heeft één groot nadeel: het kernafval is zeer schadelijk. Kernafval blijft nog eeuwen radioactief en moet goed bewaard worden in speciale vaten.

Er zijn al wat rampen geweest met kernreactoren, zoals in Tsjernobyl (Rusland) en enkele jaren geleden nog in Fukushima (Japan). Daar kwam er radioactieve straling vrij, wat slecht is voor mens en milieu.

In België heb je ook enkele kerncentrales. Deze zijn al oud en zullen niet meer lang openblijven.

een bruisende mens Naast al die externe energiebronnen beschik je ook over je eigen energie, die je voelt bruisen in je lichaam.

Goed omgaan met je energie, wil zeggen goed omgaan met je lichaam. Dat doe je door gezond te eten en drinken, goed te slapen, voldoende te bewegen en genieten van voldoende buitenlucht en een straaltje zon.

Sommige energiebronnen zijn schaars, dat betekent dat ze niet oneindig aanwezig zijn.

Ook het opwekken van hernieuwbare energie kost geld en moeite. Daarom is het belangrijk om zuinig met energie om te gaan.

Hoe kan je energie besparen?

• Door het licht in je kamer uit te doen als je er niet bent.

• Door een extra trui aan te doen vooraleer je de verwarming een paar graden hoger zet.

Bedenk zelf nog twee tips om energie te besparen: • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................................

• . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................................

7

eet je fit Gezond eten en drinken is cruciaal om je energie op peil te houden. Het is belangrijk om voldoende water te drinken. Water is de beste drank om ervoor te zorgen dat afvalstoffen je lichaam goed verlaten.

Ook goed is om voldoende noten, fruit en groenten te eten: die bevatten de bouwstenen om je gezond en fit te voelen.

Mensen kiezen vaak snacks of dranken die veel suiker bevatten om snel op te kikkeren.

Teveel suiker is echter niet gezond. Het leidt tot tandbederf en overgewicht.

Het grote probleem is dat in bijna alles suiker zit. Niet alleen in frisdrank, maar ook in ontbijtgranen, wit brood, pasta, pizza ... en zelfs vaak in yoghurt waarbij men net beweert ‘dat je er een slanke lijn van krijgt’! Men voegt suiker toe aan producten om de smaak te versterken. Ook in etenswaren die niet erg zoet smaken kan er dus veel suiker zitten.

8

Wat is jouw lievelingsmaaltijd? ......................................... ......................................... .........................................

Hoe gezond vind je die maaltijd? Geef een score op 10, waarbij 10 ‘zeer gezond’ is.

Lekker = gezond. Ga je akkoord met deze stelling? ......................................... ......................................... .........................................

geeuw!

Weetjes over slaap

Heel belangrijk is een goede nachtrust. Dat betekent dat je regelmatig, voldoende en diep genoeg slaapt.

• Dieren hebben allemaal hun eigen slaapgewoonten. Een rat slaapt gemiddeld 12 uur per dag. Dat doet hij niet aan één stuk door, maar in dutjes van 6 minuten.

Vissen slapen niet echt, ze zijn gewoon af en toe in rust.

• Een populair advies aan personen die slecht in slaap kunnen komen, is om schaapjes te tellen. Uit onderzoek blijkt echter dat dit een averechts effect heeft. Je blijft net langer wakker door schaapjes te tellen!

• Tijdens de slaap wisselen we minstens acht keer van lichaamshouding. Een onrustige slaper doet dit zelfs gemiddeld zo’n dertig keer per nacht.

• Sommige dieren slapen een lange periode van enkele dagen tot weken in de winter: ze houden een winterslaap. Ze doen dit omdat ze zo weinig energie verbruiken en geen eten moeten gaan zoeken in de barre kou.

Je slaapt regelmatig door elke dag (ongeveer) op hetzelfde uur te gaan slapen en op te staan.

Het is uiteraard ook belangrijk om voldoende te slapen. Sommige mensen hebben nood aan meer uren slaap dan anderen. Over het algemeen gelden deze regels voor kinderen en tieners: 8 tot 11 jaar 9 tot 10 uur slaap 12 tot 15 jaar 8 tot 10 uur slaap Slapen gebeurt in cycli, verschillende fasen die telkens terugkomen. Een ander voorbeeld van cycli zijn de seizoenen: de winter, de lente, de zomer, de herfst komen bijvoorbeeld elk jaar terug, in dezelfde volgorde.

De remslaap wisselt af met de non-remslaap. Vooral in je remslaap droom je. Dat herhaalt zich tot je wakker wordt omdat je wekker afgaat of omdat je net weer een nachtmerrie had: je stond op het punt om te trouwen met de directeur.

• Wanneer ga jij meestal slapen? Rond . . . . uur • Sommige mensen hebben een ochtendhumeur. Ken jij zo iemand? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . is een echte brombeer in de ochtend.

9

bezige bij Bewegen is heel belangrijk. Van veel te zitten of liggen word je net nog meer moe. Makkelijker gezegd dan gedaan. Op school moet je bijna een hele dag braaf op je stoel zitten! Een gouden tip: beweeg als je kan. Op de speelplaats en in je vrije tijd. Doe een sport als hobby of ga bij een dansclub. Het is niet dat je een topsporter moet worden. Voldoende wandelen, fietsen en bijvoorbeeld af en toe eens gaan zwemmen is meer dan oké. Het maakt niet uit wat je doet: zolang er maar beweging in zit.

Enkele energietips op een rijtje

• Eet gezond, begin je dag met een goed ontbijt.

• Een koude douche is ideaal om wakker te worden.

• Door in je pyjama rond te hangen voel je je nooit echt fris. Trek je kleren aan.

• Luister naar muziek. Dans en zing gerust mee.

• Sport of speel buiten.

• Ga op tijd slapen en sta ook op tijd op.

Doe jij aan sport of dans? Wat juist? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Welke sport wil je zeker ooit nog eens uitproberen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

1. Wat was de eerste belangrijke energiebron die de mens heeft ontdekt? a. Windenergie

a. Omdat ze heel erg lui zijn.

b. Het vuur

b. Omdat ze dan niet buiten in de kou eten moeten gaan zoeken.

c. Pokémon 2. Wat is een bron van hernieuwbare energie? a. Olie b. Wind c. Steenkool 3. Waar komt steenkool vandaan? a. Het zijn plantenresten die miljoenen jaren oud zijn.

c. Omdat ze moe zijn na een hele herfst te hebben gejaagd.

5. Wat kan je best doen om in slaap te vallen? a. Schaapjes tellen. b. Op regelmatige tijdstippen gaan slapen. c. Nog een spelletje spelen op je computer.

6. Je droomt vooral in je...

b. Het zijn stenen die uit de ruimte zijn komen vallen.

a. Remslaap

c. Het zijn bloemkolen die zijn aangebrand.

c. Schakelslaap

b. Gasslaap

De gasslaap en schakelslaap bestaan trouwens niet echt …

6A

Vergeet die schaapjes. En speel zeker geen computerspelletjes meer zo laat. Het licht van je computerscherm houdt je net langer wakker!

5B

Zou jij ook niet graag doorheen de winter slapen?

4B

Echt waar!

3A

Het zal nog lang waaien, ook wanneer alle olie en steenkool zijn opgebrand.

2B

Het vuur! Windmolens zijn maar vele jaren later ontstaan. Eerst werden ze gebruiken om van graan meel te maken. Meel is een belangrijk ingrediënt van brood. Vandaag worden windmolens vooral gebruikt voor het opwekken van elektriciteit. Pokémon euh … bestaan niet echt, hé.

1B

11

4. Waarom houden sommige dieren een winterslaap?

Ook vorig schooljaar werd de Sapere Aude-wedstrijd, met als thema ‘Voeding’, erg gesmaakt. Alle ingezonden stukken getuigen van veel inzet, grondigheid en een grote creativiteit. De jury zweette er op los en koos uiteindelijk volgende winnaars:

1e plaats De eet-experimenten (insecten en veggie) van Tijl, Dieter, Keileigh en Caroline uit het stedelijk onderwijs van Deurne

2e plaats 2de prijs: de ‘een week zonder suiker’-proef van Emiel uit de Klimboom (GO!) te Balen

3e plaats 3de prijs: de restjesmobiel van Jens, Arno en Senne uit de Blokkendoos (GO!) te Aartselaar

Ook dit jaar is er opnieuw een Sapere Aude wedstrijd. Meer daarover in het volgende nummer van de Tienerfakkel! Het volledige verslag vind je op www.sapere-aude.be

12

Liefste dagboek, Pff … Vandaag ben ik echt zonder fut. Eigenlijk is het al enkele weken zo. Gisteren ben ik naar dokter Spierwit geweest.

“Meer bloedappelsienen leegzuigen,” raadde die me aan. “Die bevatten veel gezonde stoffen.”

Pff … fruit en groenten, jakkes!

Daarna wou ze mijn bloed trekken om te kijken wat de oorzaak is van mijn vermoeidheid. Mij niet gezien! Niets zo akelig als een naald die in je lichaam gaat … Een hoektand is toch zoveel eleganter?

Ik ben dan maar op internet gaan zoeken naar slaaptips. Ik las ergens dat het niet goed is om op je smartphone te spelen als je in je kist ligt. Het licht van een smartphone houdt je wakker, nog veel meer dan het licht van een tv.

Heb ik geprobeerd, maar het bracht maar weinig zoden aan de dijk.

Het is zelfs zover gekomen dat ik mijn papa raad ben gaan vragen. Hij had direct advies klaar …

“Hang toch eens wat minder rond binnen. Ga buiten wat vliegen! Ik snap de kinderen van vandaag echt niet meer. Waarom spelen jullie niet meer buiten zoals in mijn tijd?” preekte hij.

“Een spelletje koeien ophalen in de weide om ze nadien ergens op een dak te zetten, is echt hilarisch! Maar nee, jullie spelen liever op de tablet.”

Toen kwam het: “Misschien moet je ’n bezem nemen om op te vliegen.”

“Een bezem? Zoals een heks? Iedereen weet toch dat heksen meisjes zijn. Ik ben toch geen meisje!” antwoordde ik hem fel.

“Ah, er zijn zeer moderne modellen … Zelfs elektrische.“ “Pfff! Zelfs oma vindt zichzelf te hip om op zo’n ‘moderne’ bezem te vliegen.”

Iedereen had wel raad, m’n mama wilde me warme melk maken. Jak! Wie drinkt er nu iets dat uit de uier van een koe komt? Walgelijk!

Niks leek te helpen.

Maar nu heb ik eindelijk ontdekt wat het probleem is. Ik moet gewoon … een beetje meer bloed drinken. Ja, dom van mij hé! Dat ik daar niet eerder ben opgekomen En daarom, liefste dagboeklezertje, sta ik nu achter jou om een goede dosis energie te prikken!

Groetjes Treb Snessoog

13

c) Bjørn Christian Tørrissen @Wikimedia

Ierland

De hoofdstad van Ierland is Dublin. Ierland vormt samen met Noord-Ierland een eiland.

Noord-Ierland maakt net als Engeland, Wales en Schotland deel uit van het Verenigd Koninkrijk. De hoofdstad van Noord-Ierland is Belfast.

Vroeger was het volledige Ierse eiland een deel van het Verenigd Koninkrijk. Na een oorlog werd Ierland onafhankelijk. Noord-Ierland bleef bij het Verenigd Koninkrijk.

Muckanaghederdauhaulia is de langste plaatsnaam in Ierland.

14

Halloween is heel populair in Ierland. Het feest is ontstaan in de tijd van de Kelten. Zij geloofden dat op 1 november de grens tussen de wereld van de levenden en de doden open stond. Geesten zwierven dan rond op aarde.

Het nationale symbool van Ierland is een harp. Ieren zijn geboren verhalenvertellers. Vroeger werden aan de vorstenhoven heldendaden verteld en bezongen met begeleiding van een harp.

Het landschap van Ierland ziet groen. Er is veel natuur aanwezig.

Groen is daarom dé kleur van Ierland.

c) Michal Osmenda @Wikimedia

Vorig jaar mochten de Ieren stemmen in een referendum ( = volksraadpleging) over de vraag of mensen van hetzelfde geslacht mogen trouwen. Het is het eerste land ter wereld waar de bevolking mocht stemmen over het ‘homohuwelijk’. De overgrote meerderheid stemde ‘ja!’.

Taal

Saint Patrick’s Day, 17 maart, is de nationale feestdag van Ierland. Het is een groot feest in heel het land en daarbuiten. Saint Patrick is de patroonheilige van het land.

De meeste mensen in Ierland zijn katholiek. In het naburige Verenigd-Koninkrijk zijn de meeste mensen protestants.

In Ierland spreken ze naast Engels ook Iers. Het is een taal die afstamt van de Kelten.

U2 is een bekende popgroep uit Ierland.

In het Iers is Ierland ‘Poblacht Na h’Éireann’.

‘Dia duit!’ Zo zeg je ‘hallo’ in het Iers.

15

Oscar Wilde

Max en Maggie gaan op bezoek bij De Professor. Daar spelen ze het virtual reality spel ‘Grafzoeker’ waarmee ze de doden terug tot leven kunnen brengen. Vandaag worden ze getransporteerd naar Père-Lachaise, een bekende begraafplaats in Parijs.

16

Maggie: Oké, we zijn er!

Max: Gaan we straks een ijsje eten onder de Eiffeltoren? Ik ben nog helemaal in zomerstemming!

Maggie: Ja, maar eerst moeten we onze journalistieke opdracht vervullen. Hé, kijk. Hier ligt Jim Morrison, dat is de zanger van The Doors. Mijn papa luistert altijd naar die rockgroep.

Max: Ah, en hier Frédéric Chopin. Ik heb wel al pianostukken van hem gehoord tijdens m’n les in de muziekschool.

Maggie: Maar het is hier dat we moeten zijn. Druk maar op de X! Oscar Wilde: Oh, dear me. Hallo Tieners. Jullie hebben mij ontwaakt?

Max: Ja meneer Wilde, wij zouden u graag interviewen voor de Tienerfakkel. Mogen we u enkele vragen stellen?

Oscar Wilde: Zeer goed, vuur maar af.

Maggie: Vertel eens, wie bent – of euh, liever gezegd: was – u?

Oscar Wilde: Ik zal beginnen bij het begin. Mijn naam is Oscar Wilde, ik ben geboren en getogen in Ierland, het land van de aardappelen, de klavers en de eindeloze regenbuien. So depressing sometimes.

Nu, ik had niet te klagen: ik kwam uit een gegoede familie. Daardoor kon ik naar de universiteit, in die tijd was dat helemaal niet zo evident.

Max: Vandaag in België kan bijna iedereen gaan studeren!

Oscar Wilde: Zeer goed. Kennis is een pracht, tieners. Where was I. Oh ja.

Tijdens mijn studiejaren reisde ik naar Italië en Griekenland: de bakermat van onze beschaving.

We hebben veel geleerd van de Oude Romeinen en Grieken, weet je. Daarom dat er Latijn en Grieks werd gegeven in de scholen.

Maggie: Ah zo, dat is vandaag ook nog zo!

Oscar Wilde: Very well. Nu, je moet weten: ik was niet enkel een bolleboos, maar ook een echte rebel. Ik liet m’n haar groeien en deed waar ik zin in had.

Op een dag verschijnt er een zwaluw. Deze zwaluw was zo verliefd op een rietstengel dat die vergat naar het zuiden af te reizen! Kan je je dat voorstellen? Ben je ooit al eens zo verliefd geweest?

Nu goed. De zwaluw heeft oog voor detail en merkt dat de prins triest kijkt.

De zwaluw heeft gelukkig een pracht van een idee: hij gaat de arme drommels in de stad opvrolijken door hun het robijn uit zijn zwaard, de saffieren uit zijn ogen en uiteindelijk ook het bladgoud te schenken. Zo zal de prins ook blij worden, niet?

Het blijkt wel een hele klus te zijn voor zo’n kleine zwaluw. Na al de rijkdom is uitgedeeld, bezwijkt het arme beest van vermoeidheid.

Het hart van de prins breekt in duizend stukken!

Nu, op dat moment besluit het stadsbestuur om het verloederde beeld van de prins om te smelten.

Het hart wil echter maar niet smelten en belandt uiteindelijk op de vuilnishoop, naast de restanten van de zwaluw.

Dan komt God en vraagt aan zijn engelen om de twee voornaamste zaken uit de stad te brengen.

Ze brengen hem het hart van de prins en de vergane zwaluw...

Max: Mooi verhaal. Was u een gelovig man?

Oscar Wilde: Op m’n sterfbed heb ik me bekeerd tot het katholicisme. Ierland was lang gekend om zijn vrome gelovigen.

Max: Bent u getrouwd geweest?

Weet je, veel mensen beseffen niet hoe mooi het leven wel is. Voor mij is iedere mens een kunstwerk.

Oscar Wilde: Ik was gelukkig getrouwd maar toen leerde ik een man kennen en … ik werd opnieuw verliefd!

Max: Wat deed u dan voor de kost?

Dat mocht niet in die tijd. Preutse mensen. Ik had geen zin om te vluchten. Dat leverde me een gevangenisstraf van twee jaar en dwangarbeid op.

Oscar Wilde: Oh, allerlei zaken. Ik schreef toneelstukken, gedichten en sprookjes. Ik ging zelfs op tournee in de Verenigde Staten. Ik was een superster in een tijd waar supersterren nog niet bestonden.

Maggie: Wil je ons een verhaal brengen?

Oscar Wilde: Zeker, dit is één van mijn bekendste sprookjes: In een stad, niet zo ver hier vandaan, staat er een beeld van een prins. Deze prins leidde ooit een zorgeloos leven en werd vereeuwigd in een prachtig standbeeld, geheel voorzien van bladgoud, een robijn op zijn zwaard en twee saffieren als ogen.

Maggie: Wat sneu!

Oscar Wilde: Zeg dat wel, mijn gezondheid verslechterde en ik verzeilde in armoede. Op 46-jarige leeftijd zou ik overlijden aan een hersenvliesontsteking.

Max: Veel te gauw. Maar uw gedichten en verhalen leven nog voort!

Oscar Wilde: Dat klopt, kinderen. Kunst overstijgt de sterfelijkheid. Maar laten we ons vooral amuseren en de kunst in het leven zoeken!

17

18

19

proefje

Leg vier muntjes op een rij (muntje 1, 2, 3 en 4).

Neem een ander muntje (= muntje X) en schuif hem tegen het eerste muntje in de rij (= muntje 1).

Wat gebeurt er?

wat gebeurt er?

He eerste muntje dat je raakt, blijft min of meer stilliggen.

Het tweede in de rij beweegt een beetje, het derde nog iets meer en het vierde het meeste van allemaal.

20

hoe komt dat?

Met je beweging, geef je je energie (kracht) door aan het muntje dat je schuift.

Dat muntje geeft zijn energie door aan het eerste muntje in de rij.

Het eerste muntje geeft zijn energie door naar het tweede enzovoort.

De muntjes hebben altijd een beetje weerstand van de volgende muntjes in de rij.

Het laatste muntje heeft weinig weerstand, daarom beweegt die het verst.

spel Neem het deksel van een speldoos.

Maak een terrein met twee helften.

In het midden liggen er een hele hoop muntjes (van 20 of 50 cent) dicht bij elkaar.

Om de beurt mag je met een schuifmuntje (1 of 2 euro) naar de muntjes in het midden schuiven.

Wie alle muntjes op het veld van de tegenstander krijgt, is de winnaar.

Tip: Speel dit spel ook eens met vier.

Bedenk jij nog een leuk spel met muntjes?

21

ik mis je, mams

Frank Pollet en Moniek Vermeulen Met illustraties van Joris Thys Een hedendaagse briefroman voor jonge tieners, met brieven, post-its, sms’jes, lijstjes, recepten en dialogen.

Dora houdt van schrijven. Ze schrijft brieven aan haar mama, die vorig jaar gestorven is.

Haar papa is erg beschermend. Dora mag amper met de fiets naar school. En een fuif of de jeugdbeweging kan ze helemaal vergeten.

Papa heeft een drukke baan en is weinig thuis.

Hij communiceert het liefst via post-its. Gelukkig kan Dora goed praten met tante Lo, mama’s zus. Zal zij Dora’s papa kunnen overtuigen dat de jeugdbeweging best oké is? En dat een hondje leuk gezelschap is voor Dora?

WIN DIT BOEK DOOR EEN TEKENING OF ANDER KUNSTWERK TE STUREN NAAR: Fakkeltjes vzw Brand Whitlocklaan 87 bus 6 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe of fakkeltjesvzw@demens.nu

OPLOS SINGEN

22

Vrijzinnig humanistische jongeren met een kritische-en open geest

Dit is Hujo Grenzeloos eigenzinnige jeugdwerking

HELEMAAL HUJO

Vorming jeugdwerkers

Hujo daagt als humanistische jeugdvereniging sinds 1956 kinderen en jongeren van 6 tot 30 jaar uit om nieuwsgierig naar de wereld te kijken.

Hujo organiseert workshops en vormingen waarin we de begeleidershouding van onze vrijwilligers versterken. Ook hun creatieve-en speltechnieken helpen we verbeteren. Daarnaast vormen we (hoofd)animatoren en instructeurs. De meerwaarde van onze cursussen zit hem in ons humanistisch perspectief.

We hechten veel belang aan eigen zingeving en leggen de nadruk op respect voor diversiteit onder kinderen en jongeren.

Respect voor de waardigheid van elk individu en een gevoel van maatschappelijke en ecologische verantwoordelijkheid staan steeds centraal.

Workshops en spelen

Vakanties

Bij Hujo ontleen je de ideale activiteit. We bieden een hoop onverantwoord interessante educatieve spelen, workshops en films aan, telkens met een vrijzinnig humanistische inslag.

Ook voor lentefeesten en feesten vrijzinnige jeugd lenen we onze spelen of workshops uit, met of zonder begeleiding. Zo leren kinderen met ‘Op Stap met Darwin’ al spelend over de evolutietheorie, staan ze met het ‘Superoneerlijk armoedespel’ stil bij armoede of denken ze al spelend na over overbevolking.

Hujovakanties, das fun op jongerenmaat! We werken met vier vaste vakantieconcepten: Recreaxie: Vakanties met een mix aan creatieve en actieve bezigheden rond het thema ‘duurzaamheid’, onder meer via professionele recyclage-, upcycling- en fix-it-yourself workshops.

Lokale-en regionale werking Hujo-groepen zijn autonome lokale afdelingen van Hujo met elk hun eigen identiteit. Ze bepalen zelf hun beleid, zonder inmening van het landelijk secretariaat. Lokale Hujogroepen zijn daardoor heel divers in doelgroep, frequentie van activiteiten, werkmethoden en structuur. Bij Hujo zijn geen twee groepen dezelfde! Doorheen het jaar worden ook op landelijk vlak tal van kwaliteitsvolle en inhoudelijk sterke activiteiten georganiseerd voor kinderen en jongeren van 6 tot 30 jaar.

hujoofficial

hujo.be

HujoLabs: We dompelen ons onder in de wondere wereld van wetenschap en techniek en gooien ons op thema’s zoals evolutie, het ontstaan van de aarde of ethische vraagstukken.

Hujo Outdoor: Actieve buitensport vakanties, met overnachting in of dicht bij de natuur. Dagelijks staan actieve en boeiende activiteiten op het programma, zoals bosspelen, schattenjachten, hoogteparcours...

Hujo Switch: Grenzeloos wijs! Deze vakanties brengen vrijzinnig humanistische jongeren uit binnen- en buitenland met elkaar in contact. Ze leren elkaars leefwereld en cultuur kennen en werken samen aan creatieve en inhoudelijke projecten.

025 21 79 20

Wij zijn er voor jou!

In een huisvandeMens ben je steeds welkom: als je je hart wil luchten, een vrijzinnig humanistische plechtigheid wilt of als je op zoek bent naar info of activiteiten. Verdraagzaamheid, vrijheid, gelijkwaardigheid en verbondenheid staan bij ons centraal. De huizenvandeMens vind je overal in Vlaanderen en Brussel. Onze dienstverlening is kosteloos.

Je kan bij ons terecht voor: Informatie Bij ons vind je informatie over ethische en maatschappelijke thema’s zoals vrijzinnig humanisme, euthanasie, abortus, mensenrechten…

Vrijzinnig humanistische plechtigheden Wil je even stilstaan bij een belangrijke gebeurtenis in je leven?

Wij ondersteunen je als je een plechtigheid wenst voor een geboorte, huwelijk, jubileum, afscheid of als je gaat samenwonen…

Vrijzinnig humanistische begeleiding Zit je met iets, wil je je hart luchten en zoek je professionele hulp?

Bij ons kan je terecht voor een luisterend oor en een goed gesprek.

Waardig levenseinde Wij bieden informatie omtrent euthanasie, patiëntenrechten, palliatieve zorg… en helpen je met het opstellen van een wilsverklaring.

Activiteiten Een huisvandeMens werkt als vrijzinnig humanistische draaischijf.

Je kan bij ons terecht voor info over initiatieven en activiteiten van de lokale vrijzinnig humanistische verenigingen.

Vrijwilligerswerk Zin om het vrijzinnig humanistisch netwerk te versterken? Vrijwilligers zijn bij ons meer dan welkom. Wij zorgen voor begeleiding en geven je alle kansen. Zo kan je onder andere plechtigheden verzorgen of meewerken aan activiteiten.

Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw

Praktisch Je kan gewoon even binnenspringen in een huisvandeMens of je telefoneert voor een afspraak.

deMens.nu Magazine Voel je je betrokken bij mens en maatschappij? Om de drie maanden werpt het deMens.nu Magazine een vrijzinnig humanistische blik op de samenleving. Ethische en maatschappelijke thema’s komen daarbij aan bod, en de mens staat centraal. Een magazine voor en over jou, dus.

Voor meer informatie:

Je kan een gratis proefnummer aanvragen of je gratis abonneren.

www.deMens.nu

Hoe? Stuur een mailtje naar: info@deMens.nu OF schrijf naar: deMens.nu-UVV vzw Brand Whitlocklaan 87 – 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe OF telefoneer naar: 02 735 81 92 Met vermelding van je naam en adres.

De huizenvandeMens zijn een initiatief van deMens.nu