16-17 Tienerfakkel 2 by Fakkeltjes vzw

novem

be r - d

e cem

ber 20 16

Ik heet . . ....... Klas: . . . ....... .

´ Pagina 4

SHADRECK PADOKO ´ Pagina 16

tf-2.indd 1

Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs

22/09/16 16:00

Tienerfakkel nr. 2 November - december 2016 Schooljaar 2016-2017, jg. 18

IN DE KIJKER 2 - 3 DOSSIER: ARMOEDE 4 - 10

Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs

QUIZ 11

Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn een uitgave van Fakkeltjes vzw.

WEDSTRIJD: SAPERE AUDE 12

Ondersteunend comité Laurent Blonden, Annie Hermans, Ann Bogaerts, Filip Debrabandere, Luc De Ro, Robert Joncret, Marlene Stevens, Martine Konings, Erik Hurts, Tamara Festraets, Ingrid Soetewey, Christel Birchen en Anke Hurts

DAGBOEK VAN EEN TIENERVAMPIER 13

Vrijwilligerskern & redactie Ally Steven Severi, Anouk Leys, Britt Raes, Christel Birchen, Karel Van Campenhout, Lieve Meiresonne, Mira Borghs, Mira Roos, Myriam Kalaï, Nicole Ledegen, Sarah Rathé, Steven Gryspeerdt en Thomas Rotthier Hoofdredactie Bert Goossens Illustrator Floris De Smedt / www.mrfart.be

Kosmopoliet: malawi Grafzoeker: shadreck padoko Gamezone

14 - 15

16 - 17

18 - 19

GPS: ROOIE KAREL 20 - 21 EZELSOOR EN OPLOSSINGEN 22 HUJO 23

Lay-out Wim Pauwels / www.silkentofu.org Druk N.V. Verbeke Lijnmolenstraat 34-36, 9040 Gent www.drukkerijverbeke.be Abonnement Via de school: € 8 Persoonlijk abonnement: € 10 Bestellen: via www.fakkeltjes.be/bestellen Contact Fakkeltjes vzw Brand Whitlocklaan 87 bus 9, 1200 Brussel 02 735 81 92 (ma-vrij tussen 9u en 16u) fakkeltjesvzw@demens.nu www.fakkeltjes.be Meeschrijven of -tekenen? Neem contact met ons op! V.U. Laurent Blonden Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel Alle teksten en beelden in Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn eigendom van Fakkeltjes vzw. Er steekt heel wat vrijwilligerswerk achter de Fakkeltjes. Niets uit deze publicaties mag zonder voorafgaande toestemming van de uitgever worden overgenomen, uitgezonderd beelden die aangeduid zijn met creative commons (c) (steeds auteur en oorsprong vermelden).

2 tf-2.indd 2

Heb je een leuke tekening, een goeie mop of een mooi gedicht? Stuur het op naar: Fakkeltjes vzw, Brand Whitlocklaan 87 bus 9, 1200 Brussel of naar fakkeltjesvzw@demens.nu en win een leuke prijs!

22/09/16 16:00

Het internationaal kinderfilmfestival Brussel is al aan zijn tiende editie toe en dat moet gevierd worden! De vertoningen vinden plaats in de herfstvakantie van 30 oktober tot en met 6 november 2016 in verschillende film- en cultuurhuizen in Brussel. Het festival biedt naast 100 films ook een heleboel creatieve filmworkshops en cinéconcerten aan. Britt Raes, één van de topillustratoren van de Fakkeltjes, presenteert op het festival haar animatiefilm ‘Catherine’. In dit bitterzoete verhaal groeit een jong meisje uit tot een gekke oude kattenvrouw. Een film voor kattenliefhebbers, maar ook –haters! Catherine speelt op donderdag 3 november. Meer info over de voorstelling en het filmfestival op www.filemon.be.

Catherine © Britt Raes & Creative Conspiracy

3 tf-2.indd 3

22/09/16 16:00

Wist je dat één op vijf Belgen arm is? Twintig procent van de totale bevolking … dat is ontzettend veel! En onder die mensen in armoede zijn er ook veel kinderen. Maar wat is dat eigenlijk ‘arm zijn’? Hoe komt het dat Europa zoveel rijker is dan Afrika? Wat kunnen we doen om armoede aan te pakken? In dit dossier gaan we op zoek naar oorzaken én oplossingen.

LEVEN IN ARMOEDE Wat is dat ‘arm zijn’? In de eerste plaats betekent het dat je weinig geld hebt. Te weinig om een normaal leven op te bouwen. Arme mensen hebben weinig of geen geld voor extraatjes zoals het kopen van een cadeautje of het maken van een leuke uitstap. Armoede kan nog schrijnendere vormen aannemen. Sommige mensen zijn zo arm dat ze honger lijden en gezondheidsproblemen hebben omdat ze zich niet goed kunnen verzorgen.

Sociologen zijn wetenschappers die de samenleving bestuderen. Ze gaan bijvoorbeeld onderzoeken hoeveel kinderen er snoep eten, hoe vaak gepensioneerden de bus nemen of hoeveel mensen er arm zijn. Ze onderzoeken met andere woorden groepsgedrag.

4 tf-2.indd 4

Sociologen* hebben berekend dat één op vijf Belgen in armoede leeft. Dat is veel, en meer dan de meeste mensen denken.

Psychologen zijn zowat de wetenschappelijke tegenhangers van sociologen: zij bestuderen het gedrag van individuen.

22/09/16 16:00

OORZAKEN Sommige mensen vinden arme mensen luieriken. Zo zeggen ze: “Mensen die arm zijn, zoeken het zelf. Ze hebben geen zin om te werken. Ze leven van een uitkering en doen niks met hun leven.” Of met andere woorden: armoede is volgens die mensen de schuld van de armen zelf. Maar zo simpel is het niet.

waar ze veel uit leren. Als arme moet je veel meer knokken in het leven.

Armoede kent vele oorzaken. De plaats waar je opgroeit is een zeer bepalende factor. In sommige dorpen en steden is er weinig rijkdom aanwezig. Het is er heel erg moeilijk om een job en dus een inkomen te vinden.

Armoede is vaak ook een verhaal van pech. Soms sluit een bedrijf of fabriek haar deuren en zijn honderden mensen tegelijk werkloos waardoor ze dreigen in armoede te vervallen. Ook een zware ziekte kan een oorzaak zijn van armoede.

Veel hangt ook af van in welk gezin je opgroeit. Als je geboren wordt in een arm gezin is het niet altijd makkelijk om die armoede te ontgroeien. Kinderen die in een rijk gezin opgroeien, hebben vaak meerdere streepjes voor. Ze kunnen naar de beste scholen en universiteiten gaan en nemen deel aan naschoolse activiteiten

Om iedereen zoveel mogelijk dezelfde kansen te geven probeert men in veel landen, waaronder België, studeren heel goedkoop te houden. Dat is niet overal zo. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld moet je heel wat geld neerleggen als je naar de universiteit wil.

Onze samenleving probeert oplossingen te bieden voor zo’n pechvogels door het uitbetalen van een werkloosheidsuitkering, het verplichten van het nemen van een ziekteverzekering en het organiseren van andere voorzieningen.

EEN VERHAAL VAN ONGELIJKHEID Donald Trump wil dit jaar president van de Verenigde Staten worden. Hij presenteert zichzelf als een rijk en succesvol zakenman. Hij beschikt inderdaad over heel wat geld, wel meer dan 4.5 miljard dollar! Zijn vermogen heeft hij grotendeels te danken aan de erfenis van z’n ouders. Met die grote som kon hij investeren in grote projecten zoals het bouwen van hotels en casino’s en zo nog meer geld verdienen. Een buitengewoon succesvolle zakenman is hij niet. Veel van z’n projecten gingen failliet. Toch is hij nog steeds heel erg rijk. Vandaar de volgende wijsheid: “Als je rijk bent is het makkelijk om rijk te blijven (of nog rijker te worden).” Maar als je arm bent is het niet altijd makkelijk om armoede te ontgroeien.

THE AMERICAN DREAM

De Amerikaanse droom is het idee dat iedereen, of je nu van arme of rijke komaf bent, de top kan bereiken in het leven. Amerikanen zeggen graag dat dat in hun land mogelijk is. Dat klopt gedeeltelijk. Door je in te zetten voor iets, kan je veel bereiken in het leven. Je kan zelfs president of popster worden. Maar het is niet omdat het mogelijk is dat het altijd lukt, laat staan dat het vanzelf zou gaan. Zou jij superrijk willen zijn? o Heel graag! o Dat mag wel o Hoeft helemaal niet

tf-2.indd 5

Heeft rijk zijn ook nadelen? Welke? .............................................. ..............................................

5 22/09/16 16:00

STUDEER EN WERK JE RIJK Je best doen op school is een belangrijke voorwaarde om niet in armoede te verzeilen. Wie een goed vak leert, maakt meer kans op werk en dus een inkomen. Hoe langer je studeert, hoe meer kans je maakt op een job waarbij je goed verdient. Mensen die na hun middelbare studies nog naar de hogeschool of universiteit gaan, komen in aanmerking voor jobs die beter verdienen dan mensen die enkel een diploma middelbaar onderwijs hebben.

Wat zeg jij? o Logisch, sommige beroepen verdienen meer dan andere. o Raar, waarom verdient niet iedereen gewoon evenveel? o Andere mening: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................... .................................... Door ergens heel goed in te zijn, kan je veel verdienen. Denk maar aan topvoetballers, beroemde kunstenaars, topchirurgen, ambachtslui… Als ander mensen ervoor willen betalen natuurlijk.

Waarom verdienen sommige mensen meer dan andere? Mensen die lang hebben gestudeerd worden beloond omdat ze de moeite hebben gedaan om extra kennis te verwerven. De jobs waar je langer voor moet studeren brengen vaak ook meer verantwoordelijkheid met zich mee. Om het eenvoudig voor te stellen: bazen hebben meer verantwoordelijkheden (en zorgen) dan een gewone werknemer. Daarom verdienen bazen meer.

GAT IN JE HAND Even belangrijk als geld verdienen, is om er goed mee om te gaan. Ken jij de betekenis van ‘een gat in zijn hand hebben’? Oplossing:

De betekenis is ‘geld te gemakkelijk uitgeven’.

Of je nu veel of weinig verdient, het is altijd goed om (een beetje) geld te sparen. Door geld te sparen kan je later grotere aankopen doen. Een spaarpotje is ook altijd goed wanneer je voor onverwachte kosten komt te staan. Sommige mensen laten zich makkelijk verleiden door schreeuwerige reclames en geven al het geld dat ze hebben direct uit. In dat geval is het goed om eens in en uit te ademen en jezelf enkele vragen te stellen: Heb ik dit echt wel nodig? Kan ik mijn geld niet beter aan iets anders geven? Ga ik er geen spijt van krijgen? Zowel rijke als arme mensen kunnen ‘een gat in hun hand’ hebben. Bij rijke mensen is dat niet zo erg, bij arme mensen zijn de gevolgen erger.

6 tf-2.indd 6

22/09/16 16:00

VERSLAVING Sommige mensen zijn arm omdat ze met een verslaving kampen. Ze geven bijna al hun geld aan één ding. Dat ding is meestal niet al te goed voor hen. Je hebt mensen die verslaafd zijn aan alcohol, drugs, gokken … Het is niet moeilijk om in te zien dat al die dingen niet goed voor je zijn. Maar als je verslaafd bent aan iets, is het niet zo makkelijk om daar van af te geraken. Mensen met een verslaving hebben professionele hulp nodig.

DAKLOZEN

Hoe komt het dat er in een rijk land zoals België nog daklozen zijn? Elke dakloze heeft zijn eigen verhaal. Vaak zijn ze alles kwijtgeraakt. Niet enkel het dak boven hun hoofd, maar ook het contact met vrienden en familie. Veel daklozen hebben ook een verslavingsverhaal.

7 tf-2.indd 7

22/09/16 16:00

VLUCHTELINGEN

ARMOEDE IN ONTWIKKELINGSLANDEN

Het is het nieuwsverhaal van de laatste jaren: de grote toestroom van vluchtelingen uit het Midden-Oosten naar Europa. Het gaat vooral om Syriërs, Irakezen en Afghanen. In die landen heerst er al jaren oorlog. Voor veel mensen is het onmogelijk om er te (over)leven. Ze hebben geen andere keuze dan op de vlucht te gaan.

Congo, Liberia, Zimbabwe, Burundi, Malawi … De armste landen van de wereld zijn te vinden op het continent Afrika.

België is net als veel andere landen solidair met deze mensen. Ze worden opgevangen in centra tot ze een wettelijke verblijfsstatuut krijgen. Niet iedereen mag hier blijven, sommigen worden teruggestuurd. Voor de vluchtelingen is het niet vanzelfsprekend om hier een nieuw leven op te bouwen. Ze zijn al heel triest om wat er in hun geboorteland gebeurt. Ze moeten een nieuwe taal leren en werk vinden. Dat laatste is ook niet zo makkelijk aangezien hun diploma’s in België vaak niet erkend worden.

Waarom is het dat mensen op het Europese continent gemiddeld rijker zijn dan mensen in Afrika? De scheefgegroeide verhouding tussen Europa en Afrika kent een lange geschiedenis. Europa heeft altijd een goed klimaat gehad, waardoor men goed aan landbouw kon doen. Bovendien is Europa dichtbevolkt: er wonen veel verschillende mensen dicht bij elkaar. Dat zorgde voor vlotte uitwisseling van ideeën en technologie. Zo nam het Europese continent een voorsprong op de wereld. Afrika heeft een zeer wisselvallig klimaat. Mensen leefden er lang als eenvoudige landbouwers. Vroeger gebeurde het al te vaak dat oogsten mislukten. Daardoor kon een hongersnood uitbreken en stierven veel mensen. Door wetenschappelijke ontdekkingen wordt dit risico steeds vaker beperkt. Maar er is nog meer.

8 tf-2.indd 8

22/09/16 16:01

KOLONISATIE Europa heeft in de 19de en 20ste eeuw Afrika gekoloniseerd. Simpelweg betekent dat, dat ze met schepen en een klein leger naar Afrika trokken en zeiden: “Wij zijn vanaf nu de baas hier.” Doordat de Europeanen veel betere wapens hadden, lukte dat redelijk makkelijk. Verschillende Europese landen, Engeland en Frankrijk op kop, verdeelden Afrika. Afrika bestond vroeger helemaal niet uit landen. Je had wel enkele koninkrijken, maar het grootste deel bestond uit kleine stammen. Stammen werden redelijk willekeurig samengevoegd tot landen. Dat zorgde voor heel veel conﬂicten, die tot op vandaag nazinderen. De Europeanen ontdekten er bovendien grondstoffen die waardevol waren voor de Europese industrie. Ze roofden grote delen van Afrika leeg.

Vanaf de 19de eeuw trokken er veel christelijke missionarissen naar Afrika. Zij trachtten de Afrikanen te bekeren tot hun geloof. Met succes, want veel Afrikanen zijn nu aanhangers van het christendom. Vaak hebben ze daarnaast ook nog hun eigen rituelen en tradities, die al eeuwen meegaan.

ONTWIKKELINGSHULP De Afrikanen kwamen in opstand tegen de kolonisatie. In de jaren zestig van vorige eeuw werden de Afrikaanse landen één na één onafhankelijk. De Europese leiders zijn gaan inzien dat zij niet het recht hebben om baas te spelen over een andere continent. Ze proberen Afrika te steunen, met geld, onderwijs, voedselhulp, dokters … Heel lang gebeurde dat met weinig inspraak van de lokale bevolking. Gelukkig is ook dat stilaan veranderd. Eerder dan dat er ‘hulp’ wordt gegeven, wordt er meer samengewerkt. Er wordt geluisterd naar wat de lokale mensen te zeggen hebben. Een groot probleem in arme landen is corruptie: machtige mensen die hun macht misbruiken, door bijvoorbeeld geld dat voor anderen is bedoeld in hun eigen zak te steken. Veel leiders in arme landen zijn corrupt: ze denken vaak enkel aan zichzelf, hun familie en beste vrienden. Sommige mensen zijn ook corrupt uit noodzaak, omdat ze het geld nodig hebben om te overleven.

tf-2.indd 9

22/09/16 16:01

SOLIDAIRE STEENTJES Armoede is een probleem zowel dichtbij als ver van ons bed. Ook jij kan je steentje bijdragen aan de strijd tegen armoede.

KOOP EERLIJKE PRODUCTEN

Niet alle producten, van eten tot speelgoed, zijn even duurzaam. Soms komen ze uit landen waar de mensen niet goed betaald worden, waardoor ze in armoede blijven. Daarom heb je ook Fair Trade producten. Van deze producten weet je 100% zeker dat de makers ervan een eerlijk loon krijgen.

DRAAG ZORG VOOR HET MILIEU

Ons milieu staat onder druk, dat kon je al lezen in het vorig dossier ‘Energie’. Door het gebruik van slechte brandstoﬀen warmt onze aarde onnatuurlijk snel op. Dit zorgt voor een klimaat dat heel snel verandert. Op sommige plaatsen wordt de grond droog en onvruchtbaar, op andere zijn er veel overstromingen. Het zijn vaak arme mensen die hier de dupe van zijn.

BETAAL (ALS JE VOLWASSEN BENT) JE BELASTINGEN

Iedereen die werkt betaalt belastingen. Een groot deel van het loon (zowat de helft in België) dat mensen verdienen gaat naar de overheid. Die betaalt met dat geld allerhande dingen die goed zijn voor iedereen zoals onderwijs of gezondheidszorg. Belastinggeld wordt ook direct ingezet voor armoedebestrijding. Sommige mensen en bedrijven doen er echter alles aan om weinig of geen belastingen te betalen. Dat is uiteraard niet erg solidair.

Solidair zijn met iemand wil zeggen dat je die persoon steunt uit een gevoel van verbondenheid. Vrijzinnighumanisten vinden dat iedereen ter wereld recht heeft op een menswaardig bestaan. Ze zijn solidair met alle mensen.

STEUN EEN ORGANISATIE

Je kan een beetje van je zakgeld, of later van je loon, afstaan aan organisaties die armoede bestrijden, in België en/of in de hele wereld.

GA OVER TOT ACTIE

10 tf-2.indd 10

Je kan ook zelf de handen uit de mouwen steken. Heel veel Belgen zijn vrijwilliger bij een vereniging die het leven van een bepaalde groep mensen (of Music for Life is een jaarlijkse actie dieren, of het milieu …) wil verbeteren. van de Vlaamse radiozender Studio Je kan zelf een actie organiseren (met Brussel en Rode Kruis-Vlaanderen in je klas niet-confessionele zedenleer de week voor de kerstvakantie. Een bijvoorbeeld!) om geld op te halen hele week worden verzoekplaatjes voor een goed doel. gedraaid in ruil voor geld voor het goede doel. Tussendoor komen heel wat mensen ook vertellen over de goede doelen die ze steunen en de acties die ze opzetten.

22/09/16 16:01

1. Hoeveel mensen in België zijn arm? a. Ongeveer 1% b. Ongeveer 20% c. Niemand! 2. Sparen is a. dom, geld moet altijd rollen. b. slim, het is altijd goed om wat geld opzij te hebben. 3. Wat is koloniseren? a. Het bezetten van een ander land b. Al je geld opsparen. c. Al je geld vergokken.

6. Wat is een missionaris? a. Iemand die geen dak boven zijn hoofd heeft. b. Iemand die mensen van zijn geloof wil overtuigen. c. Iemand die op de vlucht is. 7. Solidariteit is a. iemand steunen uit een gevoel van verbondenheid. b. iemand geld geven omdat het moet. c. medelijden hebben met iemand omdat die arm is.

4. Wat is The American Dream oftewel ‘De Amerikaanse Droom’?

Zeker wel. Ontdek het in het dossier. The American Dream komt helaas niet voor iedereen uit.

Het koloniseren van andere landen ligt gelukkig in het verleden.

Het is best oké om geld uit te geven, maar (een beetje) sparen is altijd goed.

Er is nog veel te veel armoede in België.

tf-2.indd 11

b. Heel wat!

a. Niks, armoede is een te groot probleem, blijf er best van weg.

Missionarissen houden vaak geen rekening met wat mensen zelf denken.

5. Wat kan jij doen tegen armoede?

b. Het idee dat iedereen arm kan worden, dus dat we solidair moeten zijn met elkaar.

Mensen in armoede hebben geen nood aan medelijden, wel aan solidaire steun.

a. Het idee dat iedereen de top kan halen, zolang hij of zij z’n best maar doet.

11 22/09/16 16:01

WEDSTRIJD

De creatieve NCZ-wedstrijd Sapere Aude is al aan z’n achtste editie toe! Dit jaar zoomen we in op het thema gezondheidszorg.

Iedereen wel en gezond?

“Zolang we maar gezond kunnen blijven”, hoor je vaak zeggen, en terecht. Vaak besef je pas wat ‘gezond zijn’ betekent, als je zelf op de sukkel bent. Al is niemand ooit echt 100% gezond. Iedereen heeft zijn kwaaltjes en beperkingen. Vaak kleine, maar soms ook grote. Het is belangrijk om te streven naar een goede zorg voor iedereen. Gezondheidszorg staat immers ingeschreven in de UVRM (Universele Verklaring van de Rechten van de Mens). In de praktijk wordt gezondheidszorg echter vaak benaderd als een koopwaar. Hoe rijker je bent: hoe beter je kansen op een goede verzorging. Laten we dit principe van de ‘survival of the richest’ bepalen wie de hoogste kans heeft tot overleven en een goed en gezond leven te leiden? Of werken we aan een solidaire wereld waar ieder leven van tel is? Verdienen mensen die zichzelf niet goed verzorgen (zoals rokers) wel gezondheidszorg? Wat met een behandeling waarvan de kosten wel heel hoog oplopen? Hoe ziet de gezondheidszorg van de toekomst eruit? “Samen zorgen voor onze gezondheidszorg” is de leuze van de 8ste editie van de Sapere Audewedstrijd. Aan jullie om creatieve werkstukken te maken over de gezondheidszorg van vandaag en morgen. Dit kan in de vorm van een knutselproject, een onderzoek, een ﬁlmpje, een muzieknummer … Er staan geen grenzen op creativiteit!

12 tf-2.indd 12

HET WEDSTRIJDREGLEMENT EN MEER INFO VIND JE OP WWW.SAPERE-AUDE.BE

22/09/16 16:01

Liefste dagboek Ik moet iets vertellen … Maar hou het zeker geheim! Of … ik verscheur je! Ja, sorry, dat had ik niet mogen schrijven, maar ja, een vampier zijn bloed kan al eens koken. Ik ben wel vaker boos de laatste tijd. Het zit zo: ik schaam me heel hard voor iets. Het gaat over m’n ouders. Begrijp me niet verkeerd, het zijn heel toffe gozers. Maar, ze zijn een beetje … arm. Een jongen uit m’n vampierklas* was deze nacht aan het opscheppen. Hij had als nachtlunch een zakje AB+ mee. Ken je dat niet? Wel, mensen hebben verschillende bloedgroepen. Meeste mensen hebben O of A. Smaakt best lekker hoor, moet je zeker eens proberen. Maar AB is echt uitzonderlijk. Slechts 3 op 100 mensen heeft AB. En geloof me, dat is smullen geblazen! Iedereen keek z’n ogen uit. Zucht. Ik heb nooit eens AB mee. Zelfs niet op Halloween, toch de belangrijkste feestdag van het jaar. Zo gaat het dus altijd. Mijn klasgenoten krijgen altijd meer. Nog erger: ons bloed komt niet altijd van de mensen. Neen, vaak moeten we beroep doen op de steun van bloeddonoren bij het Rode Kruis. Mijn klasgenoten zouden het eens moeten weten! Er zijn nog zoveel erge dingen aan arm zijn. Tandenstokers die ik van m’n oudere zus moet hergebruiken bijvoorbeeld. Ieuw! Dat is nog niet het ergste. Bij tandpijn moet ik soms weken wachten voordat we naar de tandarts gaan. Omdat tandartsen erg duur zijn. En de verzekering wil niet tussenbeide komen, want ja, wie verzekert nu een vampier? Eigenlijk zijn we al dood, dus ja. Dat krijg je niet verkocht. Allemaal dingen die ik kan missen als kiespijn. Zucht. Het is niet makkelijk. Het enige wat ik kan doen is goed studeren op school en zorgen dat ik later een goede job vind. Dat zegt mama toch altijd. Al is dat niet vanzelfsprekend. Vampiers worden anno 2016 nog steeds gediscrimineerd! Daarmee bedoel ik dat we worden uitgesloten. Wij vampiers hebben het veel moeilijker om een job te vinden. Gewoon omdat we vampier zijn! Dat is toch een echte schande. Wie doen wij ooit wat mis? Ja oké, behalve dan die mensen wiens bloed we drinken en zo. Maar voor de rest? Misschien moet ik later een organisatie oprichten voor de ‘Universele Rechten van de Vampier’ ... Hmm, ik denk er nog eens over na. Maar goed, liefste dagboek, het is tijd voor m’n huiswerk. Van de juf moeten we het bloed van een bekend persoon mee naar de klas nemen. Pfff, geen makkelijke opdracht. Ik dacht om één van die meisjes van K3 te nemen. Maar ja, ik heb gehoord dat één van de drie** al een vampier is. En ja, je kan toch moeilijk een soortgenoot gaan bijten? Goed, nog werk aan de winkel! Tot later, dagboek. Treb Snessoog * Vampierenschool begint stipt om middernacht. ** Vermoedelijk de blonde.

tf-2.indd 13

13 22/09/16 16:01

i w a l ma

Malawi is een land in het zuiden van Afrika. Buurlanden zijn Tanzania, Mozambique en Zimbabwe.

De meeste Malawiërs wonen in kleine huizen gemaakt uit leem. Veel kleren, speelgoed en andere spullen hebben ze niet.

De hoofdstad van Malawi is Lilongwe. In Malawi spreekt men Engels en Chichewa. Muli bwanji? Zo zeg je ‘hoe gaat het?’ in het Chichewa. (c) Stephen Morrison/Africa Practice @Wikimedia

Veel Malawiërs zijn gelovig. Ze geloven in goden en geesten.

Malawi is een arm land. Als de oogst mislukt, hebben veel mensen honger.

Niet alle kinderen in Malawi gaan naar school. Soms is er geen school in de buurt, of moeten de kinderen de ouders helpen.

14 tf-2.indd 14

22/09/16 16:01

Pindanoten en tabak zijn de belangrijkste gewassen in Malawi.

Malawi heeft een mooie natuur. Er leven er veel wilde dieren zoals apen, olifanten, krokodillen, neushoorns en leeuwen. Op het menu: - Nsima (een pap van maismeel) - Geit - Sla - Tomaat Mooie wcâ&#x20AC;&#x2122;s zijn zeldzaam in Malawi. Maar met een put in de grond lukt het ook!

15 tf-2.indd 15

22/09/16 16:01

o k o d a P k c e Shadr Max en Maggie gaan in een druilerig herfstweekend langs bij De Professor. Ze zijn altijd welkom om op zijn gepimpte Xbox One het spel Grafzoeker te spelen. Doel van het spel: de doden terug tot leven brengen. Het is eens wat anders dan al die games waarbij je zoveel mogelijk trollen moet mollen. Vandaag zit De Professor niet in zijn wetenschappelijk laboratorium (lees: gamearcade), maar aan de kofďŹ etafel. Naast hem zit een jonge man.

tf-2.indd 16

De Professor: Ah, dag tieners! Mijn goede vriend Shadreck uit Malawi is op bezoek. Maggie: Dag meneer Shadreck! Shadreck: Muli Bwanji, tieners! Hoe gaat het? Max: Goed hoor. Heeft u zin om wat te gamen? Maggie: Of kunnen we u interviewen voor de Tienerfakkel! Ik ben wel benieuwd naar uw land. Shadreck: Zeer goed, vuur uw vragen maar af.

22/09/16 16:01

Shadreck: Volgens mij ligt een groot deel van de schuld bij de slechte wil van de mensen aan de top. Goed leiderschap is cruciaal, en onze leiders hebben geen visie op de toekomst, ze zijn enkel met ‘het nu’ bezig.

Maggie: Vertel eerst eens: wie is Shadreck Padoko? Shadreck: Ik ben op 28 juli 1983 geboren in een klein dorpje in het zuiden van Malawi. Ik had twee broers en vijf zussen, en zelf was ik de jongste van de hele hoop. Ik groeide op volgens de regels van het dorpsleven. Mijn leven als kind was aangenaam. Ik ging naar school vanaf mijn zevende. Mijn moeder – die ondertussen helaas overleden is – wenste dat al haar kinderen naar school gingen.

Zo wordt er niet geïnvesteerd in onderwijs, gezondheid, landbouw en de zakenwereld. Malawi is een zeer vredevol land. We zouden het veel beter kunnen doen dan nu. Veel van het geld dat bedoeld is voor de armen, blijft plakken aan de handen van corrupte leiders. Zij zijn enkel bezig met zichzelf en hun families.

Ik ben opgegroeid in een christelijk gezin. Ik ga al sinds jonge leeftijd naar de kerk en dit heeft mijn verdere leven vorm gegeven. Mijn moeder leerde me om “mijn buur even graag te zien als mezelf”. Dit is echt mijn levensﬁlosoﬁe. Ik werkte hard op school en heb zo altijd een goede visie gehad over wat ik wou doen met mijn leven.

Malawi heeft al heel veel geld ontvangen de afgelopen 60 jaar van andere (rijke) landen. Voor mij is dit de samenvatting van het verhaal: belastinggeld van arme mensen in rijke landen wordt gegeven aan rijke mensen in arme landen. We hebben nog een lange weg te gaan, maar zoals ze zeggen: Rome is ook niet gebouwd in een dag.

Max: Hoe is het om in Malawi te leven? Shadreck: Het hangt er vanaf hoe je het bekijkt. We hebben weinig mensen die een onvoorstelbaar goed leven leiden. Dit zijn de topzakenmensen, politiekers en internationale experten. Zij leven in huizen die met grote hekkens worden beschermd tegen de buitenwereld. Maar het allergrootste deel van de Malawiërs leeft van dag tot dag. Het zijn mensen die geen of weinig geld verdienen. Ik ben geboren in deze groep. De enige hoop die deze mensen hebben is een uitzonderlijk talent ontdekken op school of in de zakenwereld.

Maggie: Zou je ooit van Malawi willen verhuizen naar een land in Europa? Shadreck: De enige reden waarom ik ooit Malawi zou ontvluchten is oorlog. Maar als het hier vredevol blijft, zal ik hier mijn einde kennen. Ik kom enkel naar Europa en Amerika om mensen bewust te maken van ons project en het belang van onderwijs. Max: Wat kan ik als Belg leren van een Malawiër en omgekeerd?

Maggie: Wat doe je nu?

Shadreck: Een Belg kan leren van de overlevingsdrang van een Malawiër. We geven nooit op, ook al worden we geconfronteerd met honger en andere problemen.

Shadreck: Momenteel beheer ik een project onder de naam Generation Cooperation Malawi (‘generatie samenwerking’). Ik startte dit project in 2009, met de hulp van een Belgische vriendin. Mijn idee was om iets te creëren dat mezelf en anderen aan jobs zou helpen. Nu hebben we een school (kleuter en lager onderwijs) en een boerderij met kippen en varkens.

Wij in Malawi zouden veel betere overheidsinstellingen kunnen hebben zoals in de Europese landen. Maggie: Waarom zouden mensen Malawi moeten bezoeken?

Op onze school leren we kinderen om een toekomstvisie te ontwikkelen, om hun leven een doel te geven de komende jaren. Onze boerderijen dienen om de schoolactiviteiten te betalen. Zo verkopen we eieren en dieren. We willen niet eeuwig op donaties blijven steunen.

Shadreck: Malawi is vredevol en mooi. Het heeft een prachtig meer dat geweldig is om in te zwemmen. We hebben een boeiende cultuur en de mensen zijn warm en vriendelijk. Max: Wat zijn je plannen voor de toekomst?

We werken ook samen met Edukako. Deze organisatie bouwt scholen in arme landen als Malawi.

Shadreck: Generation Cooperation Malawi is een succesverhaal. Ik wil het graag zien groeien. We hebben nu een kleuter- en lagere school. Ik zou ook nog graag een middelbare school en een universiteit bouwen in de toekomst.

Zij zijn hier met tien mensen geweest om vier weken te bouwen. Binnenkort zullen we nog meer klassen hebben!

Maggie: Bedankt voor dit interview!

Max: Waarom is er zoveel armoede in Malawi?

17 tf-2.indd 17

22/09/16 16:01

18 tf-2.indd 18

22/09/16 16:01

19 tf-2.indd 19

22/09/16 16:01

windei “Dat legt hem geen windeieren!” Dit gezegde betekent: dat heeft hem veel (geld) opgeleverd. Waar komt dit gezegde vandaan? Een windei is een ei zonder harde schaal. Vroeger werd iets waardeloos ‘een windei’ genoemd.

maak zelf een windei

verklaring

1. Neem een rauw ei.

De schaal van een ei bestaat uit kalk. Het zure azijn lost de kalk langzaam op. Dit zie je aan de belletjes die ontstaan. Na twee dagen is de schaal helemaal verdwenen. Er komt ook een beetje bruine smurrie vrij.

2. Leg het in een glazen kommetje. 3. Vul het kommetje met azijn. Wat gebeurt er? 4. Wacht twee dagen. Wat zie je?

20 tf-2.indd 20

22/09/16 16:01

kakelvers Hoe weet je of een ei vers is? Simpel. Leg het in een glas water. • Als het ei op z’n zij ligt, is het kakelvers. • Staat het ei (een beetje) op z’n punt? Het ei is dan al iets ouder, maar nog steeds eetbaar! • Drijft het ei naar de oppervlakte? Pas op! Het ei is rot.

acrobaat Uitdaging Kan jij een ei rechtzetten? Dat is heel erg moeilijk! Je moet minuten geduld hebben. En dan nog, bij sommige eieren werkt het niet.

tip Te moeilijk? Ik leer je een trucje hoe het makkelijker gaat. Leg wat zout op een tafel en plaats het ei erop. Staat je ei goed recht? Blaas nu het zout weg. Enkel de zoutkorrels waar je ei op steunt, blijven over.

tf-2.indd 21

21 22/09/16 16:01

DE JONGEN, DE NEUSHOORNVOGEL, DE OLIFANT, DE TIJGER EN HET MEISJE Peter Verhelst Met illustraties van Carll Cneut Dit meeslepende boek roept de kleuren en geuren van Afrika op. Het verhaal wordt afwisselend verteld door een jongen die aan een overgangsritueel onderworpen is en door zijn dode zusje. Het meisje kan hem en het leven pas echt loslaten als de jongen de krachtproeven in extreme omstandigheden tot een goed einde brengt ... Een verhaal over het geluk en de pijn van het opgroeien, en de kracht van familiebanden over de dood heen. Het duo Verhelst-Cneut scoorde eerder met het 7-voudig bekroonde Het geheim van de keel van de nachtegaal.

N E G OPLOSSIN CRYPTOGRAMMEN 1C, 2F, 3A, 4E, 5B, 6D

ANAGRAM

GSM RAADSEL Malawi

REBUS Bongo

sudoku

Bedelaar

LETTER RINGEN Armoede Bananenboom Afrika

22 tf-2.indd 22

WOORDREKKER Neushoorn

22/09/16 16:01

Vrijzinnig humanistische jongeren met een kritische-en open geest

Dit is Hujo Grenzeloos eigenzinnige jeugdwerking

HELEMAAL HUJO

Vorming jeugdwerkers

Hujo daagt als humanistische jeugdvereniging sinds 1956 kinderen en jongeren van 6 tot 30 jaar uit om nieuwsgierig naar de wereld te kijken.

Hujo organiseert workshops en vormingen waarin we de begeleidershouding van onze vrijwilligers versterken. Ook hun creatieve-en speltechnieken helpen we verbeteren. Daarnaast vormen we (hoofd)animatoren en instructeurs. De meerwaarde van onze cursussen zit hem in ons humanistisch perspectief. We hechten veel belang aan eigen zingeving en leggen de nadruk op respect voor diversiteit onder kinderen en jongeren.

Respect voor de waardigheid van elk individu en een gevoel van maatschappelijke en ecologische verantwoordelijkheid staan steeds centraal.

Workshops en spelen

Vakanties

Bij Hujo ontleen je de ideale activiteit. We bieden een hoop onverantwoord interessante educatieve spelen, workshops en films aan, telkens met een vrijzinnig humanistische inslag. Ook voor lentefeesten en feesten vrijzinnige jeugd lenen we onze spelen of workshops uit, met of zonder begeleiding. Zo leren kinderen met ‘Op Stap met Darwin’ al spelend over de evolutietheorie, staan ze met het ‘Superoneerlijk armoedespel’ stil bij armoede of denken ze al spelend na over overbevolking.

Hujovakanties, das fun op jongerenmaat! We werken met vier vaste vakantieconcepten: Recreaxie: Vakanties met een mix aan creatieve en actieve bezigheden rond het thema ‘duurzaamheid’, onder meer via professionele recyclage-, upcycling- en fix-it-yourself workshops.

Lokale-en regionale werking Hujo-groepen zijn autonome lokale afdelingen van Hujo met elk hun eigen identiteit. Ze bepalen zelf hun beleid, zonder inmening van het landelijk secretariaat. Lokale Hujogroepen zijn daardoor heel divers in doelgroep, frequentie van activiteiten, werkmethoden en structuur. Bij Hujo zijn geen twee groepen dezelfde! Doorheen het jaar worden ook op landelijk vlak tal van kwaliteitsvolle en inhoudelijk sterke activiteiten georganiseerd voor kinderen en jongeren van 6 tot 30 jaar.

hujoofficial

tf-2.indd 23

hujo.be

HujoLabs: We dompelen ons onder in de wondere wereld van wetenschap en techniek en gooien ons op thema’s zoals evolutie, het ontstaan van de aarde of ethische vraagstukken. Hujo Outdoor: Actieve buitensport vakanties, met overnachting in of dicht bij de natuur. Dagelijks staan actieve en boeiende activiteiten op het programma, zoals bosspelen, schattenjachten, hoogteparcours... Hujo Switch: Grenzeloos wijs! Deze vakanties brengen vrijzinnig humanistische jongeren uit binnen- en buitenland met elkaar in contact. Ze leren elkaars leefwereld en cultuur kennen en werken samen aan creatieve en inhoudelijke projecten.

025 21 79 20

22/09/16 16:01

AdhuisvandeMens2013_Opmaak 1 1/02/13 10:10 Pagina 2

Wij zijn er voor jou! In een huisvandeMens ben je steeds welkom: als je je hart wil luchten, een vrijzinnig humanistische plechtigheid wilt of als je op zoek bent naar info of activiteiten. Verdraagzaamheid, vrijheid, gelijkwaardigheid en verbondenheid staan bij ons centraal. De huizenvandeMens vind je overal in Vlaanderen en Brussel. Onze dienstverlening is kosteloos. Je kan bij ons terecht voor: Informatie Bij ons vind je informatie over ethische en maatschappelijke thema’s zoals vrijzinnig humanisme, euthanasie, abortus, mensenrechten… Vrijzinnig humanistische plechtigheden Wil je even stilstaan bij een belangrijke gebeurtenis in je leven? Wij ondersteunen je als je een plechtigheid wenst voor een geboorte, huwelijk, jubileum, afscheid of als je gaat samenwonen… Vrijzinnig humanistische begeleiding Zit je met iets, wil je je hart luchten en zoek je professionele hulp? Bij ons kan je terecht voor een luisterend oor en een goed gesprek. Waardig levenseinde Wij bieden informatie omtrent euthanasie, patiëntenrechten, palliatieve zorg… en helpen je met het opstellen van een wilsverklaring. Activiteiten Een huisvandeMens werkt als vrijzinnig humanistische draaischijf. Je kan bij ons terecht voor info over initiatieven en activiteiten van de lokale vrijzinnig humanistische verenigingen. Vrijwilligerswerk Zin om het vrijzinnig humanistisch netwerk te versterken? Vrijwilligers zijn bij ons meer dan welkom. Wij zorgen voor begeleiding en geven je alle kansen. Zo kan je onder andere plechtigheden verzorgen of meewerken aan activiteiten.

Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw

Praktisch Je kan gewoon even binnenspringen in een huisvandeMens of je telefoneert voor een afspraak.

deMens.nu Magazine Voel je je betrokken bij mens en maatschappij? Om de drie maanden werpt het deMens.nu Magazine een vrijzinnig humanistische blik op de samenleving. Ethische en maatschappelijke thema’s komen daarbij aan bod, en de mens staat centraal. Een magazine voor en over jou, dus.

Voor meer informatie:

Je kan een gratis proefnummer aanvragen of je gratis abonneren.

www.deMens.nu

Hoe? Stuur een mailtje naar: info@deMens.nu OF schrijf naar: deMens.nu-UVV vzw Brand Whitlocklaan 87 – 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe OF telefoneer naar: 02 735 81 92 Met vermelding van je naam en adres.

De huizenvandeMens zijn een initiatief van deMens.nu

tf-2.indd 24

22/09/16 16:01