2019-2020 Tienerfakkel 4

maart april 2020

Denkers en doeners

4

p. 6

Het christendomp. 12 Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs

2-3 Kladmuur

4 In de kijker

5 Kapitein Ansjovis

6-9 Dossier: Denkers en doeners 10 Quiz

11 Kapitein Ansjovis

12-15 Kosmopoliet: het christendom 16-17 Eco? Go! Boer Jan 18-19 Games

Heb je een leuke tekening, een goeie mop of een mooi gedicht?

Stuur het op naar: Fakkeltjes vzw, Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Brussel of naar fakkeltjesvzw@demens.nu en win een leuke prijs!

Tienerfakkel nr. 4 Maart -april 2020 Schooljaar 2019-2020 Tijdschrift niet-confessionele zedenleer voor de derde graad lager onderwijs Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn een uitgave van Fakkeltjes vzw.

Ondersteunend comité Laurent Blonden, Annie Hermans, Ann Bogaerts, Filip Debrabandere, Luc De Ro, Robert Joncret, Marlene Stevens, Martine Konings, Erik Hurts, Tamara Festraets, Ingrid Soetewey, Christel Birchen en Anke Hurts

20–21 Labo

22 Ezelsoor en oplossingen

23 Hujo De leerlingen van Saio maakten affiches over kinderrechten.

Ze verzonnen een naam voor een vzw die voor kinderrechten opkomt en ontworpen er een logo bij.

De leerlingen van het 5e leerjaar GBS Berlaar HEIKANT, Bente, Fieke, Lisa D., Lisa G. en Lisa M. maakten met hun handafdrukken op papier een mooie Fakkel-poster.

Robloxy’, een creatie van Sem uit de klas ‘Paars’ van SBS SAIO in Geel.

Vrijwilligerskern & redactie Ally Steven Severi, Britt Raes, Christel Birchen, Lieve Meiresonne, Mira Roos, Myriam Kalaï, Sarah Rathé, Steven Gryspeerdt, Karel Van Campenhout, Eveline Van der Vinne en Nicole Ledegen Hoofdredactie Bert Goossens Illustrator Floris De Smedt www.mrfart.be Lay-out Wim Pauwels www.silkentofu.org Druk NV Drukkerij Verbeke Lijnmolenstraat 34-36 9040 Gent www.drukkerijverbeke.be Contact Fakkeltjes vzw Brand Whitlocklaan 87, 1200 Brussel 0470 71 69 84 (ma-vrij 9u-16u) fakkeltjesvzw@demens.nu www.fakkeltjes.be V.U. Laurent Blonden Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Brussel Alle teksten en beelden in Fakkeltjeskrant, Fakkeltjesmagazine en Tienerfakkel zijn eigendom van Fakkeltjes vzw.

Niets uit deze publicaties mag zonder voorafgaande toestemming van de uitgever worden overgenomen, uitgezonderd beelden die aangeduid zijn met creative commons (c) (steeds auteur en oorsprong vermelden).

2

3

1. denkers en doeners 2. kinderrecht in de kijker Elk kind heeft het recht om bij een belangrijke beslissing die over hem of haar gaat, zijn mening te geven. Met jouw mening moeten volwassenen rekening houden.

Dat betekent niet dat jij alles voor jezelf kan beslissen, maar wel dat jouw stem telt.

Wat kies jij als avontuur?

• Een berg beklimmen • Een nacht in het bos slapen • Naar een andere planeet reizen

4

4. raad

Ga jij graag op avontuur?

Een cowboy op zijn paard gaat op woensdag naar een hotel.

Hij blijft er drie nachten slapen.

Op Maandag vertrekt hij weer.

Hoe kan dat?

Zijn paar heet Maandag!

3. emoji: avontuurlijk

sel

5

Naam Aïsha Beroep Burgerlijk ingenieur Ik bedenk oplossingen voor allerlei bouwkundige problemen. Hoe zorgen we

“Sommige mensen zijn goed met hun hoofd, andere met hun handen.” Klopt dat wel?

ervoor dat alle huizen elektriciteit hebben bijvoorbeeld?

Daarvoor leggen we onder de grond hele netwerken van kabels en buizen aan. Zo wordt gas en elektriciteit naar de huizen verdeeld, komt de televisiekabel binnen en wordt proper water aangevoerd en afvalwater via de riool weggevoerd.

We laten in dit dossier enkele denkers en doeners aan het woord!

Zijn deze beroepen iets voor jou? Waarom wel of niet?

Naam José Beroep Mijnwerker Ik werk in de zilvermijn van Potosi in Bolivia. De aardkorst bestaat uit gesteenten, die zijn gevormd vanaf het ontstaan van de aarde zo’n 4600 miljoen jaar geleden. Gesteenten zijn opgebouwd uit mineralen. Mijnwerkers graven naar ertsen, dit zijn gesteenten met belangrijke of waardevolle mineralen. Hier in Potosi ligt het zilvererts diep onder de grond. Ik daal elke dag af met mijn makkers om het kostbare erts boven te halen. We gebruiken een hamer en beitel en ook soms dynamiet. We moeten karren vullen met het erts en die zijn loodzwaar om te vervoeren. In de mijn is het gevaarlijk werken. Elk jaar verongelukken er mannen en na een tijd krijgt bijna iedereen een longziekte van het stoffige werk ondergronds. De mannen hier worden gemiddeld maar 45 jaar oud.

Het is zwaar werk, maar ik ben blij dat ik werk heb. Ik heb thuis een gezin van zeven kinderen en er moet eten op tafel komen en er moeten kleren gekocht worden. Ik hou er ook van om samen met mijn makkers onder de grond te werken, soms zelfs dag en nacht.

We vormen een hechte groep.

José heeft een fysiek zwaar beroep. Erg onveilig ook, daarom is het belangrijk dat hij steeds zeer geconcentreerd is!

Naam Maarten Beroep Filosoof

Ingenieurs bedachten nog meer dingen die we ondergronds kunnen organiseren. Hoe kan je gemakkelijk reizen als alles volgebouwd is en het verkeer voortdurend stilstaat? Met de metro of ondergrondse natuurlijk!

Ook onder water leggen we tunnels aan. Denk maar aan de Kennedytunnel onder de Schelde bij Antwerpen of de kanaaltunnel tussen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.

Aïsha is een echte wiskundeknobbel.

Ze moet haar hoofd gebruiken om moeilijke berekeningen te maken.

Daarna gaat ze met haar berekeningen aan de slag en tekent ze plannen uit.

De Noorse Lærdalstunnel is met 24,5 km de langste autotunnel ter wereld. Hij is onderdeel van de hoofdweg van Oslo naar Bergen en is aangelegd omdat de oude route ‘s winters vaak afgesloten was door sneeuw.

Omdat het niet zo makkelijk is wegen aan te leggen in berggebieden, gaat men dikwijls met een tunnel door de berg in plaats van eromheen. Als je vroeger de Alpen wou oversteken, wachtte je een eindeloze lange reis over passen, op zigzaggende smalle weggetjes en langs ijzingwekkende kloven en diepten. Tegenwoordig duik je aan het begin van een grote berg-massa gewoon een donker gat in. Bekende tunnels in de Alpen zijn De Gotthardtunnel (16,9 km) en Mont Blanctunnel (11,6 km). Dit zijn enorme werken natuurlijk, waar veel berekeningen aan voorafgaan.

Naam Sun Beroep Onderhoudsmedewerker Ik werk in de stad Ybin in China. Ik ben er verantwoordelijk voor dat mijn wijk proper blijft. Het leuke aan mijn job vind ik de vele verschillende taken. De ene dag veeg ik de trappen van de tempel, de andere ben ik onkruid aan het wieden.

Ik help vaak ook verdwaalde toeristen de weg te vinden, haha.

Ik ben nog niet aan het werk. Ik studeer aan de universiteit Wijsbegeerte, dat is een andere benaming voor ‘filosofie’. Filosofen zijn mensen die diep en kritisch nadenken over de mens, de samenleving en de wereld. Wij denken na over moeilijke vragen zoals: ‘Hoe ben je zeker van iets?’, ‘Wat is een mens?’, ‘Wanneer is iets mooi?’

Elke ochtend zie ik zakenmensen druk bellen terwijl ze zich haasten naar hun werk. Ik werk ook hard, maar het werken met m’n handen in de open lucht brengt me tot rust. Sommige mensen vinden het vuil werk, maar ik zit daar niet mee in.

Ik denk graag na over onze samenleving en waar ze naartoe gaat. Veel mensen zijn een beetje negatief als het gaat over de wereld. “Vroeger was alles beter,” zeggen ze dan. Maar ik geloof dat we er net op vooruitgaan. Ja, er zijn grote uitdagingen zoals klimaatverandering, maar anderzijds ontwikkelen we vandaag ook veel nieuwe milieuvriendelijke energiebronnen.

6

Wat zal ik later worden? Haha, ik weet het nog niet. Een job ‘filosoof’ bestaat niet echt. Misschien ga ik wel in een bibliotheek werken, dan ben ik steeds dicht bij de boeken. Of ga ik niet-confessionele zedenleer geven. Wie weet, ga ik misschien ooit nog in de politiek om de samenleving te helpen verbeteren.

Maarten is een echte denker, hij zit soms een beetje met zijn hoofd in de wolken. Toch wil hij met zijn moeilijke vragen aan de slag gaan, in de klas of in het parlement.

Sun steekt graag de handen uit de mouwen. Hij is geen dommerik, hij kent veel over planten en weet hoe je het best onkruid aanpakt.

7

WAT BRENGT DAT OP? Sommige beroepen verdienen beter dan andere. Dat hangt af van verschillende zaken.

Artsen bijvoorbeeld verdienen meer dan gemiddeld. Wie arts wil worden, moet eerst heel lang studeren. Artsen moeten namelijk veel weten om zieke mensen goed te kunnen behandelen. Bovendien hebben ze veel verantwoordelijkheid, een foute beslissing kan een mensenleven kosten.

Ik wil leven in harmonie met de natuur zodat iedereen nu en in de toekomst schone lucht, proper water, een gezonde bodem en voldoende grondstoffen heeft.

Fossiele brandstoffen zullen ooit op zijn, daarom noemen we ze ook wel niet-hernieuwbare brandstoffen. Bovendien komt bij de verbranding ervan CO2 vrij en dat draagt bij aan de opwarming van de aarde.

Aardolie gebruiken we op verschillende manieren. Het kan in raffinaderijen verwerkt worden tot benzine, maar er kan ook plastic van gemaakt worden. Plastic heeft veel goede eigenschappen. Het rot niet, roest niet, is licht en kan in alle vormen worden gegoten. Het grote nadeel is dat het niet gemakkelijk afbreekt. Een frisdrankflesje of een plastic zakje dat je zomaar weggooit verbrokkelt, maar breekt niet af. Heel kleine plastickorreltjes komen uiteindelijk in de voedselketen terecht. Plastic kan je perfect recycleren om er nieuwe producten van te maken.

De aardbodem geeft ons nuttige grondstoffen. Daarmee maken fabrikanten allerlei spullen. Neem nu je gsm of smartphone. Daarvoor is o.a. aardolie, koper, goud, zilver, tantalium, kwik en lood nodig.

Deze grondstoffen komen van over de hele wereld.

We leven met steeds meer mensen op aarde, maar onze planeet kan niet oneindig grondstoffen leveren. Als we rekening houden met wat de aarde in één jaar tijd kan maken, dan zouden er genoeg grondstoffen zijn tot 31 december. Wetenschappers berekenden dat we in 2019 al op 29 juli alles opgebruikt hadden. Dit is de Earth Overshoot Day. “Daar heb ik toch niets van gemerkt,” Derrick blijf niet op zijn stoel zitten, maar hoor ik je al zeggen. Maar dit komt omdat het gebruik trekt de straat op om mensen te overtuigen van grondstoffen over de wereld zeer ongelijk om beter voor het milieu te zorgen. verdeeld is.

8

................................ ................................ ................................ ................................

Er zijn ook mensen die veel geld verdienen door … niets bijzonders te doen.

Naam Derrick Beroep Milieuactivist

Vind jij het eerlijk dat profvoetballers zoveel meer verdienen dan bijvoorbeeld iemand die op een bouwwerf werkt? Waarom wel / niet?

Profvoetballers verdienen erg goed hun boterham. Niet dat 90 minuten per week voetballen zoveel lastiger is dan bijvoorbeeld op een bouwwerf werken. Er zijn gewoon heel veel mensen die naar voetbal kijken, via de televisie of in het stadion, en dat brengt grote sommen geld op. Topploegen daarenboven willen steeds de beste spelers hebben en bieden dan ook tegen elkaar op. Daardoor verdienen profvoetballers heel veel geld.

EEN BEROEP KIEZEN

Dit kan ik minder goed:

Je moet vandaag of morgen niet kiezen welk beroep je later wil uitoefenen. De studierichting die je op school volgt, bepaalt wel al een beetje welke richting je wil uitgaan.

Op school vergaar je algemene kennis over de wereld en ontwikkel je vaardigheden die je later nog van pas zullen ko men.

................................

Er zijn twee belangrijke vragen om rekening mee te houden:

Hier ben ik goed in:

1. Wat zijn mijn talenten?

2. Wat doe ik graag?

................................

Meestal wil je iets doen waar je ook goed in bent.

Maar dat hoeft niet zo te zijn.

Misschien vind je rekenen wel een makkie, maar net daarom niet zo boeiend. Misschien hou jij eerder van een uitdaging. Wat dacht je van het aanleren van een nieuwe taal zoals Russisch of Chinees? Of misschien ben jij iemand die graag met de handen aan de slag wil.

Uiteindelijk komt het er altijd op neer dat je iets moet kiezen wat jij wil doen.

Natuurlijk moet je ook een beetje realistisch zijn.

Misschien is het je grote droom om moddersoep te maken en verkopen. De kans dat je daarmee veel geld gaat verdienen is nogal klein.

Hoe leuk vond je dit dossier?

................................

................................

Elke job heeft zijn leuke en minder leuke kanten.

Sommige mensen gaan helemaal op in hun beroep. Voor hen geldt de leuze ‘mijn werk is mijn leven’. Voor veel mensen is werken echter gewoon een manier om geld te verdienen en te kunnen (over)leven. Echt genieten doen ze thuis, bij hun gezin, bij vrienden en in hun hobby’s.

Hoe meer en harder je werkt, hoe meer geld je meestal verdient, maar ook hoe minder tijd je hebt om van je geld te genieten. Het is een belangrijke afweging die je later zal moeten maken.

Hoe leerrijk vond je dit dossier?

9

Da n we et H eb jij he t do ssi er go ed ge lez en ? ag en . je va st al le an tw oo rd en op de ze vr 1. Wa t zijn ertsen? a. Gereedschap voor mijnwerkers b. Gestee nte n me t belangrijke of waardevolle mineralen c. Een andere naam voor steenkoolmijnen

2. Wa t is de langste autotu nne l ter wereld? a. De Noorse Læ rdalstu nne l b. De Go tthard tun nel c. De Mo nt Blanc tun nel 3. Wa t is een ander woord voor filosofie? a. An tropologie b. Psychologie c. Wijsbegeerte

t de 5. Als we rekeni ng houden me t wa aarde in één jaa r tijd kan maken, dan zouden er genoeg gro ndstoffen zijn tot 31 december . Dit is de Ea rth Ove rshoot Day. Wa nneer vond die plaats in 2019? a. 29 juli b. 20 december c. 31 december t 6. We lk doe l streeft een milieuact ivis na? a. Vei lig verkee r b. Een wereld zonder misdaad c. Een gezonde pla nee t voor me ns en natuur

4. Van welke gro ndstof wordt plastic gemaak t? a. Aa rdolie b. Lee m c. Za nd

10

11

Christelijke bruiloften en begrafenissen vinden plaats in de kerk.

Jij volgt niet-confessionele zedenleer.

Maar sommige van jouw vrienden volgen misschien katholieke of protestantse godsdienst.

In dit vak leert men bij over het christendom.

Wat weet jij over het christendom?

Christenen vieren hun communie. Je hebt een eerste en een plechtige communie.

Het christendom is ontstaan rond het jaar nul.

Onze jaartelling begint namelijk bij de geboorte van Jezus Christus.

Hij zou geboren zijn in Nazareth, een dorpje in het noorden van Israël.

Volgens de christenen is Jezus de zoon van God. Zijn moeder is volgens de vertellingen Maria.

Katholiek of protestant?

Katholieken en protestanten zijn beiden christen. Het protestantisme is ontstaan in de 16de eeuw onder impuls van Maarten Luther en Johannes Calvijn. Zij waren het niet eens met hoe de Kerk geleid werd.

Het symbool van het christendom is het kruis.

Volgens de Bijbel is Jezus aan het kruis gestorven.

Hij zou rond Pasen herrezen zijn uit de dood en op Hemelvaart, naar de hemel gegaan.

Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat dit ook echt gebeurd is. Vandaag zijn deze dagen vakantiedagen.

we verschillende christelijke gebouwen. Ken je ze nog?

Sindsdien hebben katholieken en protestanten hun eigen kerken. In protestantse kerken zie je geen beelden van heiligen.

Aan het hoofd van de Katholieke Kerk staat de paus. Hij woont in het Vaticaan, in Rome, de hoofdstad van Italië. De huidige paus heet Franciscus, hij komt uit Argentinië.

Protestanten volgen de voorschriften van het Vaticaan niet. Zij vertrouwen voor hun geloof enkel op de Bijbel.

Kerk

Christenen laten hun kinderen dopen. Als je gedoopt bent, maak je deel uit van de christelijke gemeenschap.

De basis van het christelijke geloof is de Bijbel. De christelijke Bijbel bestaat uit het Oude Testament en het Nieuwe Testament.

Het Oude Testament dateert van voor de christelijke jaartelling. Joden erkennen enkel het Oude Testament, in hun benaming ‘de Thora’, als heilig boek.

12

In het vorige nummer zagen

De verhalen over Jezus lees je in het Nieuw Testament.

Sommige mensen geloven dat deze verhalen echt gebeurd zijn.

De meesten geloven dat het gewoon verhalen zijn met een boodschap. Bijvoorbeeld om goed zorg te dragen voor anderen of om niet te stelen.

Christenen halen inspiratie uit deze verhalen.

Kathedraal

Abdij

13

f

Bijbels verhaal

Bijbels verhaal

De ark van Noach Het water bleef langzaam zakken. Op de eerste dag van de tiende maand waren de toppen van de bergen weer te zien.

De Heer zag dat de mensen op de aarde erg slecht waren. Alles wat ze bedachten en deden was slecht.

Daarom had de Heer er spijt van dat Hij de mensen had gemaakt. Hij had veel verdriet over wat ze deden.

Daarom besloot Hij: “Ik zal de mensen die Ik heb gemaakt allemaal doden. En niet alleen de mensen, maar ook alle dieren. Want Ik heb er spijt van dat Ik hen heb gemaakt.” Maar Noach was niet slecht. God zag dat en was blij met hem. Daarom wilde Hij hem redden.

Dit is de geschiedenis van Noach. Noach was in die tijd de enige die leefde zoals God het wil. Hij deed geen slechte dingen, want hij leefde met God. Noach kreeg drie zonen: Sem, Cham en Jafet. God vond dat de aarde helemaal bedorven was. Overal was geweld.

Hij zag dat alle mensen slecht geworden waren.

Daarom zei God tegen Noach: “Ik heb besloten om alle mensen te doden. Want het is hun schuld dat er zoveel geweld op aarde is. Daarom ga Ik hen samen met de aarde vernietigen. Maak van hout een dichte boot, met kamers er in. Besmeer hem van binnen en van buiten met teer om hem waterdicht te maken. Hij moet 300 el (150 meter) lang, 50 el (25 meter) breed en 30 el (15 meter) hoog worden. Alle mensen en dieren zullen sterven. Maar met jou zal Ik een verbond sluiten. Jou wil Ik redden. Jij moet in de boot gaan met je zonen, je vrouw en de vrouwen van je zonen. Breng van alle dieren één mannetje en vrouwtje in de boot.

Zij zullen samen met jullie worden gered. En neem eten mee voor jou, je gezin en de dieren.” Noach deed precies wat God hem had bevolen.

De Heer zei tegen Noach: “Ga nu met je hele gezin aan boord. Want van alle mensen ben jij de enige die leeft zoals Ik het wil. Neem van alle reine dieren zeven paartjes mee, dus zeven mannetjes en zeven vrouwtjes. Maar neem van de dieren die niet rein zijn één paartje mee, dus één mannetje en één vrouwtje.

Want over zeven dagen zal Ik het 40 dagen en 40 nachten laten regenen op de aarde. Dan zal Ik alles vernietigen wat Ik heb gemaakt.”

Noach deed alles wat de Heer hem had bevolen. Hij ging met zijn zonen, zijn vrouw en de vrouwen van zijn zonen de boot in, vanwege de overstroming. Van de reine dieren en van de onreine dieren, van de vogels en van alle kruipende dieren, kwamen mannetjes en vrouwtjes twee aan twee naar Noach in de boot, zoals God tegen Noach had gezegd.

14

Zeven dagen later begon de overstroming. Noach was toen 600 jaar. Op de 17e dag van de tweede maand kolkte al het water dat onder de grond zat uit de bronnen naar boven. Ook begon het verschrikkelijk hard te regenen. Het stortregende 40 dagen en 40 nachten. Op de dag dat het begon te regenen, gingen Noach, zijn zonen Sem, Cham en Jafet, de vrouw van Noach en de drie vrouwen van zijn zonen in de boot.

Ook van alle soorten wilde dieren, van alle soorten vee, van alle soorten kruipende dieren en van alle soorten vogels kwamen dieren naar de boot. Daarna deed de Heer de deur achter Noach dicht.

Het water steeg 40 dagen lang hoger en hoger. De boot kwam van de grond los. Toen het water bleef stijgen, begon de boot vrij rond te drijven. Het water kwam zó hoog, dat zelfs de hoge bergen onder water kwamen te staan. Tenslotte stond het water 15 el (7 meter) boven de bergtoppen. Alles wat leefde ging dood: vogels, vee, wilde dieren, kruipende dieren. Ook alle mensen. Alles stierf. Alleen Noach bleef over, met de mensen en dieren die bij hem in de boot waren. Het water bedekte de aarde 150 dagen lang (5 maanden).

Maar God was Noach en alle dieren bij hem in de boot niet vergeten. Hij zorgde ervoor dat de wind het water wegblies, zodat het water zakte. Hij sloot de bronnen in de aarde waaruit het water naar boven kolkte.

Ook liet Hij het ophouden met regenen. Langzaam maar zeker stroomde het water van de aarde weg. Zo begon na 150 dagen (5 maanden) het water te zakken.

Op de 17e dag van de zevende maand bleef de boot vastzitten op één van de bergtoppen van de Ararat.

Wat is volgens jou de moraal van di t ve rhaal?

Toen er 40 dagen voorbij waren, deed Noach het raam van de boot open. Hij liet een raaf wegvliegen.

De raaf bleef heen en weer vliegen totdat de aarde weer droog was. Daarna liet hij een duif wegvliegen, om te zien of het water al helemaal was verdwenen.

Maar de duif vond nog nergens een plekje om te gaan zitten en vloog naar Noach terug. Want de hele aarde stond nog onder water.

Noach stak zijn hand uit en nam de duif weer terug in de boot. Hij wachtte nog zeven dagen en liet de duif toen weer wegvliegen. ‘s Avonds kwam de duif terug met een vers olijfblad in de snavel. Daardoor wist Noach dat het water op aarde was gezakt. Hij wachtte nóg zeven dagen en liet toen de duif weer los. De duif kwam niet meer bij hem terug. In het jaar dat Noach 601 jaar werd, op de eerste dag van de eerste maand, was de aarde opgedroogd. Noach schoof het luik in het dak van de boot open, keek naar buiten en zag dat de aarde bijna was opgedroogd. Op de 27e dag van de tweede maand was de aarde droog.

Toen zei God tegen Noach: “Ga met je vrouw, je zonen en de vrouwen van je zonen van boord. Neem alle vogels en dieren mee naar buiten. Dan kunnen ze weer op de aarde leven en jongen krijgen. Dan komen er weer veel dieren op de aarde.” Toen ging Noach naar buiten met zijn zonen, zijn vrouw en de vrouwen van zijn zonen. Ook alle dieren en vogels kwamen naar buiten, alle soorten die op aarde leven.

En Noach bouwde een altaar voor de Heer. Hij koos van alle reine dieren en van alle reine vogels een aantal uit en offerde die als brand-offer op het altaar. De Heer was blij met het offer en zei bij Zichzelf: “De mensen zijn slecht en bedenken van jongs af alleen maar slechte dingen.

Toch zal Ik nooit meer op zo’n manier de aarde straffen.

Ik zal nooit meer alles wat leeft doden. Zolang de aarde bestaat, zullen voortaan zaaitijd en oogsttijd, kou en hitte, zomer en winter, en dag en nacht blijven bestaan.”

De barmhartige Samaritaan

In het Nieuw Testament staat er: heb je naaste lief zoals jezelf. Maar wie is dat ‘je naaste’? Jezus antwoordt op deze vraag met volgende parabel: Er reisde eens een man van Jeruzalem naar Jericho. Onderweg viel hij in handen van rovers.

Ze beroofden hem en lieten hem halfdood achter.

Niet veel later kwam er een man voorbij die zijn ogen van de verwonde man afwendde en haastig doorliep. Daarna kwam er een priester, die ook deed alsof hij de man niet zag liggen. Tenslotte kwam er een Samaritaan voorbij. Hij zag de man, kreeg medelijden. Hij ging er naar toe, verbond zijn wonden, en goot er olie over. Daarna hief hij hem op zijn ezel, bracht hem naar een herberg, en zorgde voor hem.

Moraal van dit verhaal: De Samaritanen waren in de tijd van Jezus geen populair volk. Dit verhaal leert dat wat iemand doet belangrijk is, niet wat hij is. Het is niet omdat je bijvoorbeeld een priester bent dat je daarom automatisch beter bent dan een ander.

Ke n jij nog Bijbelse ver halen?

15

Max en Maggie gaan op bezoek bij boer Jan. Jan is een hippe twintiger ĂŠn bioboer.

Hij vertelt waarom het belangrijk is voedsel lokaal te kweken en te kopen.

bestrijdingsmiddelen, genetische modificatie, groeihormonen of antibiotica.

Maggie: Dag meneer Jan!

Max: Is niet-biologische voeding dan slecht of gevaarlijk?

Jan: Haha, zeg maar gewoon Jan. Max: U zit er niet echt uit als een boer. U draagt geen salopette en u heeft ook geen riek vast.

Jan: Ja, boer zijn is niet meer wat het geweest is.

Boerderijen zijn vandaag grote bedrijven geworden.

Het blijft wel heel hard werken.

Maggie: Staat u op samen met de kippen?

Jan: Haha, en soms zelfs vroeger. Ik hou enkel dieren voor mijn eigen consumptie. Zo heb ik kippen voor eieren en vlees. Elk jaar koop ik ook een varken dat ik voeder en na enkele maanden laat slachten. Mijn diepvries zit nadien vol voor een heel jaar.

Max: Dat zou ik niet kunnen‌ Jan: Ja, de meeste mensen niet. Het vlees dat je ziet liggen in de supermarkt lijkt nog maar weinig op het echte vlees. Ik eet enkel vlees van dieren die ik zelf gekweekt heb. Zo weet ik dat het gezond is, en bovenal lekker!

Maggie: Wat heeft u gestudeerd om boer te worden?

Jan: Na mijn middelbare studies ben ik biologie gaan studeren. Maar dat was niks voor mij. Ik moet bezig zijn met mijn handen, daarom ben ik nadien naar de tuinbouwschool gegaan. Daar heb ik de knepen van het tuinieren leren kennen. Eerst werkte ik voor een grote bloemenkwekerij. Nadien heb ik de grote sprong gewaagd en ben mijn eigen bedrijf begonnen.

Maggie: U bent een bioboer, wat betekent dat?

Jan: Biologische landbouw streeft een ecologisch evenwicht en het behoud van biodiversiteit na. Biologische voeding wordt geproduceerd zonder het gebruik van kunstmest, chemische

16

Bioboeren streven ook een beter dierenwelzijn na.

Bijvoorbeeld door de dieren meer en een natuurlijke leefruimte te geven.

Jan: Daar bestaat veel discussie over. Sommige studies wijzen aan dat biologisch voedsel gezonder is, maar er is geen wetenschappelijk uitsluitsel daarover. De grootste kritiek op biologisch landbouw is dat het meer tijd, grond en middelen kost. Het zou volgens de critici niet mogelijk zijn om de wereld te voeden met enkel biologisch voedsel.

Maar ik geloof wel dat dat mogelijk is! Het hoofdprobleem is dat er nog steeds veel te veel voedsel wordt weggegooid, dat is echt zonde.

Maggie: Zijn er nadelen aan biologische voedsel?

Jan: Sommige producten doen zich voor als biologisch, maar zijn dat niet echt. Je moet letten op een erkend en betrouwbaar bio-label zoals dat van de Europese Unie.

Een groot nadeel is dat biologisch voedsel duurder is dan gewoon voedsel. Er zijn strenge reglementeringen en die kosten wat. Daarom is het voor bioboeren ook niet makkelijk om het hoofd boven water te houden.

Max: Vormt de klimaatopwarming een probleem?

Jan: Jazeker. Alle landbouw heeft te lijden onder klimaatverandering. Het weer wordt grilliger. Zeker de boeren in het Zuiden voelen dat. Oogsten die mislukken leiden niet enkel tot honger, maar ook tot conflicten en oorlog.

Biologische landbouw probeert zo weinig mogelijk impact te hebben op het klimaat.

Maggie: Heb je nog een tip voor de bewuste consumenten.

Jan: Koop bio! Haha.

Maar goed, ook als je niet overtuigd bent van biologische voeding: koop dan in elk geval lokale groenten, fruit en andere producten.

Die moeten het minst kilometers afleggen en zo is er minder uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen die ons klimaat de war in sturen.

Vandaag zijn er opnieuw meer mensen die rechtstreeks van de boer kopen. Dat is niet alleen goed voor hun portemonnee, maar ook voor die van de boer. In buurderijen en op boerenmarkten vind je verse en lokale groenten en fruit.

Max: Bedankt voor dit interview, boer Jan! Jan: Graag gedaan, tieners! En nu flink jullie groentjes eten.

17

Zoek de 5 verschillen.

Welk stukje zie je niet op deze pagina’s.

D

Zoek een weg doorheen het kleurendoolhof.

Orden de letters van licht naar donker. Welk woord krijg je dan?

Opgelet!

-Je mag niet diagonaal over de vakjes bewegen.

-Je mag niet overheen een blauwe muur lopen -Je mag niet tweemaal achter elkaar overheen dezelfde kleur vakje bewegen.

Begin telkens met de letter in het midden van het rooster. Welke 4 woorden zoeken wij?

Welk woord staat hier geschreven?

Kan jij dit woord lezen?

T=D Zoek de tweeling.

18

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

K

19

LA B O

Je hebt nodig:

Boontje Proefje

1

2

Een glazen potje

Een vel keukenrol

Een boon

Enkele dagen geduld

Volg deze stappen:

Je hebt nodig:

Een glazen potje

Kiemzaadjes zoals alfalfa bijvoorbeeld

Een elastiekje

Water

Gaas

Rol een vel keukenrol op en plaats het in het doorzichtig potje.

Leg een boon tussen het papier en het potje.

3

1

Strooi een laagje kiemzaden op de bodem van de bokaal.

Sprenkel nu wat water over het papier.

Maak elke dag een foto. Zo zie je hoe snel je boon groeit!

20

Tuinkers Proefje

Na een paar dagen verschijnt er een worteltje. Het groeit naar beneden op zoek naar water.

3

Dek de bokaal af met het gaasdoek en span het op met de elastiek.

5

Giet het water af. Spoel vanaf dan twee keer per dag met vers water en laat telkens uitlekken.

2

Giet er water over tot de zaden onder water staan.

4

Laat de kiemzaden een nacht weken.

6

Na vijf tot zeven dagen zijn de kiemgroenten volgroeid en klaar om op te eten.

21

Ken jij HUjo?

Het geheim van de Vlaamse Meesters

+ + + + + + + + + + +++++++++ + +++++++++ + +++++++++ + + + + + + + + + +

+++++ +++ +++++ +++ +++++ +++

HUMANISME

VRIJZINNIG

Maartje Van der Laak Illustraties door Ann De Bode Arthur en Emma vinden een dagboek van opa tussen zijn oude papieren.

Daarin schrijft opa over vliegen op een regenboog. Daar willen Emma en Arthur natuurlijk meer over weten. Aan opa kunnen ze het niet meer vragen. Zijn geheugen werkt niet meer zoals het hoort. De kinderen besluiten samen op onderzoek uit te gaan. Ze spijbelen en gaan naar het museum waar opa bewaker was. Voor ze het beseffen, komen ze in een beklemmend avontuur terecht.

++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++ ++

Manier van leven Vrij denken Vrij onderzoeken Vrij handelen

Mens centraal

1

Hujo wil dat alle mensen blij en gelukkig zijn.

2

Hujo wil dat iedereen gelijkwaardig is en dat niemand wordt uitgesloten.

3

Hujo wil dat alle mensen respect hebben voor elkaar en dat we anderen helpen als dat nodig is.

Hujo organiseert ACTIVITEITEN Wetikampen

Tijdens een Wetikamp dompelen we je helemaal onder in de wondere wereld van de wetenschap. www.hujo.be/vakantie

lentefeesten

Sesam open it

Waarden van hujo GSM raadsel

Het glas water

Antarctica

Rebus

Letters leggen

Ijsbeer

Waterdruppel

Woordpiramide

Rappe schrapper

1: A, 2: As, 3: Sap, 4:Plas, 5:Slaap, 6: Plaats

Waterspiegel

Cryptogrammen 1: d, 2:c, 3:a, 4: b, 5: e

Oplossingen Quiz: Geheimschrift Zuidpool

1B; 2A; 3C; 4A; 5A; 6C

22

Dingen dubbel

Meer weten over HUJO?

DIALOOG

gelijkwaardigheid

vrijheid

respect

solidariteit

Participatie

menselijke waardigheid VERANTWOORDELIJKHEID

verdraagzaamheid

Tijdens Sesam Open IT leer je programmeren en je eigen robot bouwen. Hoe cool is dat? www.hujo.be/sesamopenit

Hujo organiseert samen met juffen en meesters jouw lentefeest en zorgt voor een onvergetelijke dag. www.hujo.be/feesten

kritisch denken

www.hujo.be

Wij zijn er voor jou!

Bij deMens.nu staat de mens centraal. Mensen hebben mensen nodig. En mensen willen verbonden zijn met elkaar. Daarom vind je overal in Vlaanderen en Brussel een huisvandeMens in je buurt.

In een huisvandeMens kan je terecht voor: Informatie Bij ons vind je informatie over levensbeschouwelijke onderwerpen, over het vrijzinnig humanisme en zijn waarden, en over ethische en maatschappelijke thema’s zoals euthanasie, abortus, mensenrechten …

Vrijzinnig humanistische plechtigheden Wil je graag stilstaan bij een belangrijke gebeurtenis in je leven?

Wij helpen je bij de organisatie van een vrijzinnig humanistische plechtigheid bij een geboorte, een huwelijk of relatieviering, een overlijden of afscheid …

Gesprekken Bij ons kan je terecht voor gesprekken omtrent levensvragen en zelfbeschikking, levensbeschouwing en zingeving.

Waardig levenseinde Wij bieden informatie over euthanasie, patiëntenrechten, palliatieve zorg … en helpen je met het opstellen van een wilsverklaring.

Gemeenschapsvorming Een huisvandeMens werkt als vrijzinnig humanistische draaischijf en geeft ondersteuning aan onze lidverenigingen. In een huisvandeMens vind je informatie over initiatieven en activiteiten van de lokale vrijzinnig humanistische verenigingen en ontmoetingscentra.

Vrijwilligerswerk Heb je zin om het vrijzinnig humanistische netwerk te versterken?

Vrijwilligers zijn bij ons meer dan welkom. Wij zorgen voor begeleiding en geven je alle kansen. Zo kan je onder meer plechtigheden verzorgen of meewerken aan gemeenschapsvormende activiteiten.

De huizenvandeMens zijn een initiatief van deMens.nu

Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw

deMens.nu vertegenwoordigt Nederlandstalige vrijzinnig humanistische verenigingen in Vlaanderen en Brussel

deMens.nu Magazine Zoomt in op mensen en maatschappelijke tendensen vanuit een vrijzinnig humanistisch perspectief. Verschijnt viermaal per jaar.

Gratis proefnummer of gratis abonnement?

Mail naar info@deMens.nu Of schrijf naar deMens.nu-UVV vzw Brand Whitlocklaan 87 bus 9 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe Of telefoneer naar 02 735 81 92

Bezoek ons op www.deMens.nu facebook.com/deMens.nu