Speaking_for_the_Dead_Persian_862640122

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﻧﻬﺎدي ﺑﻴﻄﺮف و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺪف آن اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺟﺎﻣﻊ و ﻋﻴﻨﻲ از‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان از زﻣﺎن اﻧﻘﻼب ﺳﺎل ‪ 1357‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺟﻤﻊآوري و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻃﻴﻒ ﮔﺴﺘﺮدهاي از اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آرﺷﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺻﻞ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي در ﻗﺒﺎل ﺗﺨﻠﻔﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻻزﻣﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺗﺤﻮﻻت دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ در آﻳﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ‬ ‫درﺑﺎره وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان را ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان و‬ ‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﻣﻮارد ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺮوژهﻫﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻫﺪاف ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬ ‫•‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﻣﻮارد ﺗﺨﻠﻒ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان؛‬ ‫ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ از ﺗﺨﻠﻔﺎت ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان و ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دادن دوﻟﺖ اﻳﺮان‬ ‫ﺑﺮاي ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺨﻠﻔﺎت؛‬ ‫ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮدم اﻳﺮان از ﻣﻮارد ﺗﺨﻠﻒ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ؛‬ ‫اﻳﺠﺎد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و آرﺷﻴﻮي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ از اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻣﻴﺪ ﻛﻪ روزي در ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﺣﻤﺎﻳﺖ از روﻧﺪ‬ ‫ﻣﺴﺌﻮل ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻣﺘﺨﻠﻔﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫آدرس‪:‬‬ ‫‪Iran Human Rights Documentation Center‬‬ ‫‪129 Church Street, Suite 304‬‬ ‫‪New Haven, CT 06510, USA‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪(203) 772-2218 :‬‬ ‫ﻧﻤﺎﺑﺮ‪(203) 772-1782 :‬‬ ‫ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‪info@iranhrdc.org :‬‬ ‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪http://www.iranhrdc.org :‬‬ ‫ﻋﻜﺴﻬﺎ‪ :‬ﻧﻘﺎﺷﻲ روي ﺟﻠﺪ اﺛﺮ ﻛﻴﺎﻧﻮش ﻣﺠﻴﺪي‪ ،‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ و ﺧﻮاﻫﺮ ﻳﻜﻲ از ﺟﺎﻧﺒﺎﺧﺘﮕﺎن ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ‪ ،1367‬ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬ ‫"ﺧﺎوران" ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻋﻜﺲ روي ﺟﻠﺪ از اﺑﺮاﻫﻴﻢ رﺋﻴﺴﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎي ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ ﺗﻬﺮان در ﺳﺎل ‪ ،1367‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻌﺮ ﭘﺸﺖ ﺟﻠﺪ ﻧﻴﺰ از ﺧﺎﻧﻢ ﻛﻴﺎﻧﻮش ﻣﺠﻴﺪي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﺧﺎوران" ﻧﻮﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﺟﺎﻧﺒﺎﺧﺘﮕﺎن‬ ‫ﺧﺎﻃﺮات ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺳﺎل ‪1367‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫دي ‪1388‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ‪.........................................................................................................................‬اﻟﻒ‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر ‪1 ...................................................................................................................................‬‬ ‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ م‪.‬م ‪3 ........................................................................................................................‬‬ ‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﻣﻬﻴﺎر ﻣﻜﻲ ‪14 ...................................................................................................................‬‬ ‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ ‪29 ..........................................................................................................‬‬ ‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه ‪42 ...................................................................................................................‬‬ ‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد ‪52 ..............................................................................................................‬‬

‫ا ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﺟﺎﻧﺒﺎﺧﺘﮕﺎن‪ :‬ﺧﺎﻃﺮات ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺳﺎل ‪ ،1988‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﭘﻨﺞ زﻧﺪاﻧﻲ زن در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻛﺸﺘﺎر‬ ‫ﻫﺰاران زﻧﺪاﻧﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﺳﺎل ‪ 1367‬در زﻧﺪان ﻫﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﺔ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺗﻠﻔﻨﻲ‬ ‫ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪان آن ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ دﻗﻴﻘﺎً ‪ 21‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از آن ﻓﺎﺟﻌﻪ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 1388‬ﺻﻮرت‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﮔﺰارش ﻗﺒﻠﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻓﺘﻮاي ﻣﺮﮔﺒﺎر‪ ،‬ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺳﺎل ‪ 1988‬اﻳﺮان‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي آن ﺗﺮاژدي ﻣﻠﻲ ﻣﻲ‬ ‫ﭘﺮدازد ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﻫﺪان ﻳﺎ ﻋﻀﻮ ﻳﻜﻲ از ﮔﺮوﻫﺎي ﭼﭗ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻳﺎ ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده آﻧﺎن ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﭼﭗ اﻳﺮان راﺑﻄﻪ‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﻫﺪان ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺟﺮاﻳﻢ ﻛﻮﭼﻚ در اواﻳﻞ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1360‬ﻛﻪ رژﻳﻢ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺧﻮد را ﻫﺪف ﻗﺮار داده ﺑﻮد و‬ ‫آﻧﺎن را زﻧﺪاﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ‪ ،‬اﻋﺪام و ﺗﺒﻌﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﺮد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺒﻬﻢ و ﺑﻌﻀﺎً ﻫﻢ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ‬ ‫اﺗﻬﺎﻣﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎ در زﻧﺪان ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ و ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﻣﻜﺮر و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺳﻴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪ ،1367‬ﻋﺪة زﻳﺎدي از‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺧﻮد را ﺳﭙﺮي ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻨﺎم "آزادي ﻫﺎ و ﻳﺎ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ" در داﺧﻞ زﻧﺪان ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ در زﻧﺪان ﻫﺎي‬ ‫اﻳﺮان وﺟﻮد داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺳﭙﺮي ﻛﺮدن دوران ﺣﻜﻢ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت از "ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ و ﻳﺎ آزادي ﻫﺎ" ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ آﻧﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ وﻳﺪﻳﻮي‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﮔﺬﺷﺘﺔ ﺧﻮد را ﻣﺤﻜﻮم و از آن اﻋﻼم اﻧﺰﺟﺎر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻧﻜﺎر از اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي رژﻳﻢ در‬ ‫زﻧﺪان ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫از اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪ ،1366‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ در زﻧﺪان ﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن از ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﻣﻜﺮر و ﺗﻮزﻳﻊ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ در‬ ‫داﺧﻞ زﻧﺪان ﻳﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺎوي ﺳﻮاﻻﺗﻲ در ﺑﺎره ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ آﻧﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻮاﺑﻬﺎي داده ﺷﺪه‪،‬‬ ‫ﻣﺪت ﺣﺒﺲ‪ ،‬و ﻧﻮع ﺣﻜﻢ ﺑﻌﺪاً در زﻧﺪان ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﭘﺬﻳﺮش ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ و اﻋﻼم آﺗﺶ ﺑﺲ ﺑﺎ ﻋﺮاق در ﺗﻴﺮ ‪،1367‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ اﺿﻄﺮاري در زﻧﺪان ﻫﺎي ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺪ و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن از ﻳﻚ ﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ دﻳﮕﺮ )و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن دﻳﮕﺮ( ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪ و ﭼﭗ ﻣﺠﺪداً ﺑﻪ دادﮔﺎه ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪه و ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻛﺜﺮ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﺪه ﮔﺎن‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮﻧﮕﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺪان اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﻓﻀﺎي ﺗﺮس‪ ،‬اﺑﻬﺎم و ﺳﺮدرﮔﻤﻲ در دوران اﻋﺪام ﻫﺎ ﻳﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺪن ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫اﺿﻄﺮاري در زﻧﺪان ﻫﺎ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﺎن ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻲ اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﻲ دارد در اﻃﺮاﻓﺸﺎن ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﻗﻄﻌﺎً در‬ ‫اواﻳﻞ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻋﻤﻖ ﻓﺎﺟﻌﻪ را درك ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻤﻬﺎ از ﺗﻼش ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺮاي ردﻳﺎﺑﻲ ﺷﻮﻫﺮ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه اش ﻳﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‬ ‫و دﻳﮕﺮان از ﻓﺠﺎﻳﻊ داﺧﻞ زﻧﺪان ﭘﺮده ﺑﺮ ﻣﻲ دارﻧﺪ و ﻓﻀﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎك داﺧﻞ زﻧﺪان را ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﺪه از آﻧﺎن از ﺣﺒﺲ ﻫﺎي‬ ‫ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت اﻧﻔﺮادي‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﻣﻜﺮر‪ ،‬و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﺎي ﻣﺪاوم ﺟﺴﻤﻲ و روﺣﻲ ﻳﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻋﺪه دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺑﺎزﮔﻮﻳﻲ ﺟﺰﺋﻴﺎت‬ ‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﺠﺪد ﺧﻮد در ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻧﺪ ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ داﺷﺖ در ﺑﺎره ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻮال ﻧﻤﻮده و ﺣﻜﻢ‬ ‫ﺗﻜﻔﻴﺮ و ارﺗﺪاد درﺑﺎره آﻧﺎن ﺻﺎدر ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن زﻧﺎن زﻧﺪاﻧﻲ را ﻛﻪ ﺟﺒﺮاً وادار ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻋﻔﻮ ﻣﻲ داﻧﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ زﻧﺎن‬ ‫زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﮔﺰاﻓﻲ را ﺑﺮاي آن ﻣﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق ﻣﺘﻮاﺗﺮ در ﻣﻮاﻗﻊ ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬ ‫زﻧﺪاﻧﻲ ﻳﺎ اﺳﻼم ﺑﻴﺎورد و ﻳﺎ ﺗﺤﺖ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺟﺎن ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬

‫ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ وﻗﻮع اﻳﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ را ﻛﺘﻤﺎن ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ آن ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮﮔﺰاري ﻣﺮاﺳﻢ ﻳﺎدﺑﻮد و ﺗﺠﻤﻌﺎت‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﺳﺎل در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان در ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻫﺰاران ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ در آن‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎك ﺳﭙﺮده ﺷﺪه اﻧﺪ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎوران( ﮔﺮد ﻫﻢ ﻣﻲ آﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه‪ ،‬رژﻳﻢ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎران‪ ،‬ﻓﻌﺎﻻن و ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن را ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ‬ ‫ﻧﻈﺮ دارد و ﻫﺮﻧﻮع ﮔﻔﺘﮕﻮي ﻋﻤﻮﻣﻲ را در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻗﺪﻏﻦ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﺮده ﺑﺮ اﺳﺮاري ﻛﻪ در اﻃﺮاف اﻳﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻼوه‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات زﻧﺪان‪ ،‬اﻋﻼﻣﻴﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺰاري ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻫﺎ‪ ،‬و اﻳﻦ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺗﻼش دﻳﮕﺮي اﺳﺖ از ﺳﻮي ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪﮔﺎن‬ ‫آن ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺰرﮔﺪاﺷﺖ از ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺘﮕﺎن آن ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻧﺪاي اﻋﺘﺮاض ﺧﻔﺘﮕﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ و دوﻟﺖ اﻳﺮان را ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ‬ ‫ﻓﺮاﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ از اﻳﻦ زﻧﺎن ﺷﺠﺎع ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ وﻗﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺧﺎﻃﺮات ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻣﺎ درﻣﻴﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‬ ‫و ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم ﻣﺎ را در ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ ﺷﻬﺎﺗﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ ﻫﻤﺮاﻫﻲ و رﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﻣﻨﻴﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﺑﺎ اﺳﻢ ﻣﺴﺘﻌﺎر در اﻳﻦ ﮔﺰارش درج ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 1‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ م‪.‬م‬ ‫اﺳﻢ‪:‬‬

‫م‪ .‬م )اﺳﻢ ﻣﺴﺘﻌﺎر(‬

‫ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬ ‫ﺷﻐﻞ‪:‬‬

‫___________________________________________________________________________‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪:‬‬

‫‪ 6‬ﺧﺮداد ‪ 27 ) 1388‬ﻣﻲ ‪(2009‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪:‬‬ ‫ﮔﻮاﻫﺎن‪:‬‬

‫_____________________________________________________________________‬ ‫اﻳﻦ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺣﻀﻮري ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪.‬م در‪ 10‬ﺻﻔﺤﻪ و ‪ 47‬ﭘﺎراﮔﺮاف ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 6‬ﺧﺮداد‬ ‫‪ 27) 1388‬ﻣﻲ ‪ (2009‬در اروﭘﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 10‬آﺑﺎن ‪ 1) 1388‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ (2009‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻢ م‪.‬م ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 2‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮي‬ ‫‪.1‬‬

‫ﻣﻦ در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺳﺎل ‪) 1362‬ﻣﺎه ﻣﻲ ﺳﺎل‪ (1983‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪم‪ .‬ﻣﻦ ﻛﺎدر رده ﻳﻚ ﺣﺰب ﺗﻮده ﺑﻮدم و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺧﻴﻠﻲ‬ ‫ﻣﻬﻤﻲ در ﺷﻬﺮﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺘﻢ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺷﺶ ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ ﺑﻌﺪ را در زﻧﺪان ﺳﭙﺮي ﻛﺮدم‪.‬‬

‫‪.2‬‬

‫‪ .‬رﻫﺒﺮان ﺣﺰب ﺗﻮده اﻳﺮان در ﻓﻮرﻳﻪ ﺳﺎل ‪ 1983‬ﻃﻲ ﻳﻚ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺮﺑﺘﻲ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻛﻪ از ﻗﺒﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد دﺳﺘﮕﻴﺮ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻛﺎدرﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﻣﻦ‪ ،‬دوﻣﻴﻦ ﺿﺮﺑﻪ اي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﺰب ﺗﻮده ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺿﺮﺑﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻟﻮ رﻓﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻫﺎي ﻣﻮج اول ﺑﻪ دﺳﺖ رژﻳﻢ اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪.3‬‬

‫ﻣﻦ را ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺟﺎي ﻛﺜﻴﻒ و ﻫﻮﻟﻨﺎﻛﻲ ﺑﻮد‪ .‬در زﻧﺪاﻧﻬﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ دو ﭼﻴﺰ اﺟﺒﺎري‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ داﺋﻤﻲ و دوﻣﻲ ﭼﺎدر‪ .‬ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ روش اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﺑﺮ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪.4‬‬

‫در آﻧﺠﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﺗﻌﺪادي از دوﺳﺘﺎن ﺣﺰﺑﻲ ﻣﺎ ﻗﺒﻼً دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﭼﻮن رواﺑﻂ ﻣﺎ ازﻫﻢ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬ ‫ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪.‬‬

‫‪.5‬‬

‫ﻧﻪ روز ﻣﺎ را در دﻓﺘﺮ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻴﻬﺎي ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ و ﺳﺎده را در آﻧﺠﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ در آﻧﺠﺎ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﺗﺼﻮري از زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮدن ﺑﻪ آدم دﺳﺖ ﻧﻤﻲ داد‪ .‬ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﻢ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﻋﺮوﺳﻲ ﺷﻤﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﻧﻪ روز ﺑﻌﺪ ﻣﺎ را ﺳﻮار اﺗﻮﺑﻮس ﻛﺮده و ﺑﻪ دادﺳﺮاي ﺷﻬﺮﻣﺎ ﺑﺮدﻧﺪ و از آﻧﺠﺎ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اوﻳﻦ ﺟﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﻫﻮﻟﻨﺎك ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺎ ﺷﺎﻳﺪ از ‪ 15‬ﻧﻔﺮﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺒﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺟﺰء زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﺑﻮدﻳﻢ و‬ ‫ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﺸﺘﺮك داﺷﺘﻴﻢ‪.‬‬

‫اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ از آن‬ ‫‪.6‬‬

‫ﻣﺎ را ﺑﻤﺪت ﺳﻪ ﻣﺎه در اﻧﻔﺮادﻳﻬﺎي ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﻧﮕﻬﺪاري ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﻫﺮﻳﻚ ﻣﺎ را در ﻳﻜﻲ از ﺳﺎﻟﻨﻬﺎي ﺑﺰرگ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻳﻚ ﻧﻔﺮ در ﺳﺎﻟﻦ "آ" ﺑﻮد و ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ در ﺳﺎﻟﻦ "ﺑﺎ" ﺑﻮد‪ .‬ﺻﺪاي ﺳﻜﻮت ﺧﻴﻠﻲ اذﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺪت ﺳﻪ ﻣﺎه اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﺮا ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻃﻮل روز ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﻴﭽﮕﺎه در‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ ﻏﻴﺮﻋﺎدي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺟﻠﻮ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﻳﻚ ﺷﻤﺎي را ﮔﺰاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻒ ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﻫﻤﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ داد و دﻗﻴﻖ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫در واﻗﻊ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ را ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ و درﺑﺎره ﺷﻤﺎ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻛﺎﻓﻲ دارﻳﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ درﺳﺖ ﻫﻢ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬در‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت را داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪ ،‬ﻣﺎ را ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي اوﻗﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮدﻳﻢ و ﻧﺪاﻣﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ و ﺗﻌﻬﺪ ﺑﺪﻫﻴﻢ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺧﻼف ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻴﻢ؛ اﻣﺎ ﻣﺎ ﺗﻌﻬﺪ ﻧﻤﻲ دادﻳﻢ‪.‬‬

‫‪.7‬‬

‫ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻜﻲ از ﺑﺎزﺟﻮﺑﺎﻧﻢ را دﻳﺪم‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮاﻗﻊ اﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﺎزﺟﻮي اﺻﻠﻲ را ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﺎزﺟﻮ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻃﺮف ﻣﻲ ﺷﺪ و ﺣﺮف ﻣﻲ زد‪ .‬ﺻﺪاي ﺧﺶ ﺧﺶ و ﭘﭻ ﭘﭻ دﻳﮕﺮان را ﻣﻲ ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬در ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺎ را ﭼﻬﺎر زاﻧﻮ در ﻛﻨﺞ دﻳﻮار ﻣﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ و ﻫﺪﻓﺸﺎن ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻲ در ﻳﻚ ﻓﻀﺎي ﺗﻨﮓ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪،‬‬

‫‪4‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 3‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫اﺣﺴﺎس ﺧﻔﻘﺎن و ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ داﺷﺘﻢ و ﺳﺮم ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺸﻤﻴﻨﺪ‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻲ را در ﻳﻚ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻛﺎﻣﻼً ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‬ ‫ﺑﺎزﺟﻮ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻲء ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ در زﻧﺪان ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﺮم را ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻢ و ﭘﺎﺳﺪاران ﻣﺮا ﺑﺨﺎﻃﺮ‬ ‫راه رﻓﺘﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ آﻧﺎن ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ در ﭼﻬﺮة ﻣﺎ ﺗﺮس و وﺣﺸﺖ و اﻃﺎﻋﺖ را‬ ‫ﺑﺒﻴﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪.8‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﻣﺎه‪ ،‬ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﻨﺪ ﻋﻤﻮﻣﻲ در زﻧﺪان ﻗﺰل ﺣﺼﺎر ﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮ‪‬اﺑﻬﺎ ﻛﻪ اﻛﺜﺮاً ﻣﺠﺎﻫﺪ ﺑﻮدﻧﺪ اداره ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ده‬ ‫ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺖ و دادﮔﺎﻫﻢ ﻧﻴﺰ در ﻫﻤﻴﻦ زﻧﺪان ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ‪ .‬در آن اﻳﺎم‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻫﺎي رﻫﺒﺮان ﺣﺰب ﺗﻮده ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻗﺒﻞ از آﻧﻜﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻚ روزي ﻣﺮا ﺑﻪ زﻳﺮ ﻫﺸﺖ ﺻﺪا زدﻧﺪ‪" .‬زﻳﺮ ﻫﺸﺖ" اﺻﻄﻼﺣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﺮاي‬ ‫ﺻﺤﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ راﻫﺮو زﻧﺪان ﺑﻜﺎر ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺑﻨﺪ زﻧﺪان ﺑﺮاي ﺧﻮد ﻳﻚ زﻳﺮﻫﺸﺖ دارد ﻛﻪ ﻳﻚ ﺻﺤﻦ ﺑﺰرگ اﺳﺖ ﻛﻪ از‬ ‫آن راﻫﺮوﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺸﻌﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻳﻚ روز ﻳﻜﻲ از ﺗﻮ‪‬اب ﻫﺎي ﻣﺴﺌﻮل زﻧﺪان‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻦ را ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ ﺑﺰﻧﻴﺪ‪ ،‬ﭼﺎدر ﺑﺴﺮ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ زﻳﺮ ﻫﺸﺖ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ‪ .‬در زﻳﺮ ﻫﺸﺖ‪ 48 ،‬ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺎ را ﺳﺮﭘﺎ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻨﺪ؛ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺑﺎﻻي‬ ‫ﺳﺮﻣﺎن اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ و اﮔﺮ ﻛﻤﻲ ﺗﻜﺎن ﻣﻲ ﺧﻮردﻳﻢ از ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬در اﺑﺘﺪا اﻧﺮژي داﺷﺘﻴﻢ و ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‬ ‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻴﻢ؛ اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺎﻫﺎﻳﻤﺎن ﺷﺮوع ﻛﺮد ﺑﻪ ورم ﻛﺮدن؛ ورم ﭘﺎﻫﺎﻳﻤﺎن ﭼﻨﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺪ ﻣﺜﻞ ﭘﺎﻫﺎي‬ ‫ﻓﻴﻞ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم ﺑﺪﻧﻢ دارد دوﭘﺎره ﻣﻲ ﺷﻮد و از ﻛﻤﺮ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ دارد ﻣﻲ ﺷﻜﻨﺪ و دﻳﮕﺮ ﻣﺎل ﺧﻮدم ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫اﻧﮕﺎر ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻃﻮر ﺑﻪ ﻛﻤﺮم ﻣﻲ زﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ‪ 8‬ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم دﻳﮕﺮ ﻣﻐﺰم ﻫﻢ دارد ﻣﺘﻼﺷﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد؛ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﺬﻳﺎن ﮔﻔﺘﻦ‪ .‬در ﻓﺎﺻﻠﺔ اﻳﻦ ‪ 48‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻏﺬا ﻣﻲ آوردﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺒﻼً ﭼﻮن اﻳﻦ ﺷﻴﻮة ﺷﻜﻨﺠﻪ را دﻳﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺑﺮ دﻳﮕﺮان اﻋﻤﺎل ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮة ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻏﺬا ﻧﺨﻮرم‪ .‬ﭼﻮن ﻏﺬا ﺧﻮردن ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﻲ آورد و اﻧﺴﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬و اﻳﻦ ﻧﻴﺎز ﻓﺸﺎر‬ ‫ﻣﻀﺎﻋﻔﻲ ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﻲ آورد‪ .‬ﻟﺬا ﻣﻦ ﻳﻮاﺷﻜﻲ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﺨﻮرﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﺎﺳﺪار ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان‬ ‫ﺧﻂ ﻣﻲ دﻫﻢ و ﺑﺸﺪت ﻣﺮا ﻛﺘﻚ زدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.9‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ‪ 48‬ﺳﺎﻋﺖ ﺳﺮﭘﺎه ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻦ‪ ،‬ﻣﺎ ‪ 16-15‬ﻧﻔﺮ را ﺑﻪ ﻳﻚ دادﮔﺎه در ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻗﺰل ﺣﺼﺎر ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬در دادﮔﺎه ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺎ ﺑﺎز‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮع ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ در آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮي ﻣﻦ ﻛﻪ اﺳﻤﺶ ﻓﺎﺗﺤﻲ ﺑﻮد و ﻣﺎﻣﻮرﻳﻦ دادﺳﺮا ﻧﻴﺰ در‬ ‫آﻧﺠﺎ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮي اﺻﻠﻲ ﻣﺎ ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﺟﻤﻌﻲ ﺧﻮاﻧﺪ و ﻣﺎ را ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺑﺮاﻧﺪازي ﻛﺮد‪ .‬ﻛﻴﻔﺮ ﺧﻮاﺳﺘﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫ﺑﻮد و ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﻪ ‪ 16‬ﺗﻦ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن زن ﻫﻤﺸﻬﺮي ﻣﺎ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻣﻦ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻫﻴﭻ ﺷﺮاﻳﻄﻲ در اﻳﻦ‬ ‫‪ 10‬ﻣﺎه ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻧﺪه ام‪.‬‬

‫‪ .10‬ﻣﻦ در دﻓﺎﻋﻴﺎت ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ اﺻﻼً ﻛﺎر ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻧﻜﺮده ام‪ .‬ﻣﻦ ﺟﺰء ﻛﺎدر ﺣﺰب ﺗﻮده ﺑﻮدم و در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﺰب‬ ‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﺎر ﺗﺌﻮرﻳﻚ و ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ داﺷﺘﻢ‪ .‬دوﻟﺖ ﺣﺰب را ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻋﻼم ﻛﺮد و ﻣﺎ راﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻗﺼﺪ ﺑﺮاﻧﺪازي‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﺣﺰب ﺗﻮده از رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ دﻓﺎع ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ در ﻳﻚ ﺑﺨﺶ دﻳﮕﺮي از دﻓﺎﻋﻴﺎن ﺧﻮد در دادﮔﺎه ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم اﻣﺮوزي آن‪ ،‬ﺗﻮده اي ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﺣﺰب ﺗﻮده از ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ دﻓﺎع و ﺑﺮاي ﺗﺪاوم آن ﺗﻼش ﻛﺮد وﻟﻲ‬ ‫ﻣﻦ در زﻧﺪان درك ﻛﺮدم ﻛﻪ اﻳﻦ رژﻳﻢ ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو ﻣﻦ ﺗﻮده اي ﻧﻴﺴﺘﻢ؛ اﻣﺎ در ﺧﺎﺗﻤﺔ دﻓﺎﻋﻴﺎﺗﻢ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﺣﺰب ﺗﻮده را ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ و ﺑﺎور ﻫﻢ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺣﺰب ﺗﻮده ﺑﻪ اﻳﺮان ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﻓﺎﻋﻴﺎت ﺑﺮاي ﻣﻦ‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﮔﺮان ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺎزﺟﻮﻳﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎﺑﺖ اﻳﻦ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ام ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺠﺪداً ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﻮم‪ .‬ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع در ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫دادﮔﺎه ﺑﺎ ﻣﻼﻳﻤﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺣﺮف زد و ﮔﻔﺖ "دﺧﺘﺮم‪ ،‬ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻦ‪ ،‬ﺑﮕﻮ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻦ ﺷﻨﻴﺪه ام ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﻲ‪ .‬ﭼﺮا ﻧﻤﺎز‬

‫‪5‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 4‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﻲ‪ .‬ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮان‪ ".‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارم‪ .‬دوﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺷﻔﺎﻫﻲ ﺣﻜﻢ ﻣﺎ را اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ‪ ،‬ﻓﺎﺗﺤﻲ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫اﺗﺎق ﻣﺎ آﻣﺪ و ﺧﻄﺎب ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ "‪ 20‬ﺳﺎل‪ ".‬ﺑﻌﺪ ﻣﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻢ و ﺧﻮاﺳﺘﺎر روﻳﺖ ﺣﻜﻤﻢ ﺷﺪم‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻋﻼن ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ‪ 4‬ﺳﺎل زﻧﺪان ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪه ام‪.‬‬ ‫‪ .11‬ﺣﻜﻢ ﻣﻦ در ﺳﺎل ‪ 1366‬ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ در زﻧﺪاﻧﻬﺎي اﻳﺮان‪ ،‬داﺷﺘﻦ ﺣﻜﻢ در آن زﻣﺎن ﻫﻴﭻ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺣﻜﻢ ﺻﻮري‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﺣﻜﻢ ﻳﻜﻲ از ﺷﺮوط ﻻزم ﺑﺮاي آزادي ﺑﻮد اﻣﺎ ﺷﺮط ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎﺻﻲ را ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﺗﺎ آزاد ﻣﻲ‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﺔ ﻛﺘﺒﻲ ﻣﻲ ﻧﻮﺷﺖ؛ ﻣﺼﺎﺣﺒﺔ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد؛ ﺟﺮﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮش ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪه ﺑﻮد را‬ ‫ﺧﺎﺋﻦ اﻋﻼن ﻣﻲ ﻛﺮد؛ ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻋﻼن وﻓﺎداري ﻣﻲ ﻛﺮد؛ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﮔﺬﺷﺘﺔ ﺧﻮد اﺑﺮاز ﻧﺪاﻣﺖ ﻣﻲ ﻛﺮد و ﻗﺒﻮل‬ ‫ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ رژﻳﻢ ﻫﻤﻜﺎري اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ را ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻢ و ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﺷﺪم‪" .‬ﻣﻠﻲ ﻛﺸﻲ" در زﻧﺪاﻧﻬﺎي اﻳﺮان‬ ‫اﻣﺮ ﺧﻴﻠﻲ راﻳﺠﻲ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﻗﺒﻞ از ﺣﺎﻟﺖ اﻇﻄﺮار‬ ‫‪ .12‬ﻣﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‪ ،‬رادﻳﻮ و روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻛﻴﻬﺎن و اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻪ آزاداﻧﻪ ﺑﻪ داﺧﻞ زﻧﺪان ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ از ﭘﺬﻳﺮش ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ‬ ‫‪ 598‬اﻃﻼع ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺣﺎدﺛﻪ در آن زﻣﺎن اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬اول اﻳﻨﻜﻪ ﻧﺎو اﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ وﻳﻨﺴﻦ‪ ،‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي اﻳﺮان را در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل‬ ‫‪ 1367‬در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺳﺮﻧﮕﻮن ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺑﺎز در داﺧﻞ زﻧﺪان اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﻮد و زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه‬ ‫اﻓﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﻌﻀﻲ اوﻗﺎت ﺧﺒﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ دادﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﻴﺪوار ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮد؛ آﻧﺎن از اوﺿﺎع آﺷﻔﺘﻪ ﺑﻴﺮون‬ ‫اﻃﻼع ﻣﻲ دادﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺷﺎﻳﺪ ﺳﻘﻮط ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺮوغ ﺟﺎوﻳﺪان اﻃﻼع ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻫﺎ ﺧﺒﺮ اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت را ﭘﺨﺶ ﻧﻜﺮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ اﻃﻼع دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ از ﻃﺮف ﻏﺮب ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﺧﺒﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮده ﻫﺎ ﻣﻲ دادﻧﺪ اﮔﺮ ﻳﻚ اﺗﻔﺎق ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻫﻢ رخ ﻣﻲ داد ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺑﺰرگ و ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺒﻲ در زﻧﺪان‬ ‫ﻣﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪ و ﻳﻚ ﻛﻼغ ﭼﻬﻞ ﻛﻼغ ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .13‬ﻣﻦ ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪان را در آن روزﻫﺎ ﺧﻮب ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﻲ آورم‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﺮوز ﻳﺎ ﻓﺮدا درب زﻧﺪان ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺷﺪ و زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﻴﺮون ﺧﻮاﻫﻨﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﻢ اﺧﺒﺎري ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ راﺟﻊ ﺑﻪ اوﺿﺎع ﺑﻴﺮون از ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫ﻛﺎﺑﻴﻨﻬﺎي ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ زﻧﺪان ﻣﻲ ﺷﻨﻴﺪﻧﺪ و ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﭼﻪ اﺧﺒﺎري ﺑﻪ داﺧﻞ آﻣﺪه‪ ،‬اﻣﺎ ﺟﻠﻮ آن را ﻫﻢ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮب ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ در ﭼﻪ ﻓﻜﺮ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺴﺮ ﻣﻲ‬ ‫ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﺧﻮدﺷﺎن اﻳﻦ ﺑﺎزي را راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .14‬زﻧﺪاﻧﺒﺎﻧﺎن ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ ،‬در آن روزﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺮﻣﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ زﻧﺪان از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﺣﺎﻟﺖ آﺷﺘﻲ ﺟﻮﻳﺎﻧﻪ در ﺣﺮﻛﺎت آﻧﺎن‬ ‫دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺳﺠﺎدي‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮ داﺧﻠﻲ زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮده اش ﻛﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ از زن و ﺳﻪ دﺧﺘﺮ ﺑﭽﻪ در زﻧﺪان‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻣﻲ ﮔﻔﺖ "ﺑﻴﺎ! ﻧﻈﺮ ﺗﻮ ﭼﻴﻪ؟ ﺑﻴﺎ! ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ ،‬ﺗﻮ ﻣﻲ ﺗﻮﻧﻲ ﻣﻨﻮ ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻛﻨﻲ؟" درﻳﻚ ﻣﺎه آﺧﺮ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع‬ ‫اﻋﺪاﻣﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﺎزي را راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً در اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪ 1366‬ﻛﻪ دﻳﮕﺮ زﻧﺪاﻧﻲ ﺟﺪﻳﺪي را ﻧﻤﻲ آوردﻧﺪ‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﺎﺑﻖ‬ ‫ﻫﻤﻪ در زﻧﺪان در ﺣﺎل ﮔﺬراﻧﺪن ﺣﻜﻤﺸﺎن ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪاز ﻇﻬﺮﻫﺎ ﮔﻮﺷﻪ اي ﻣﻲ اﻓﺘﺎدﻧﺪ ﻳﺎ ﻛﺘﺎب ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ ﻳﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺑﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان ﻫﻢ ﻫﺮﮔﺎه زﻧﺪاﻧﻴﺎن را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ در ﻣﻲ زدﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻟﺒﺎس ات را ﺑﭙﻮش‬

‫‪6‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 5‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫و ﭼﺎدرت را ﺳﺮﻛﻦ! وﻗﺘﻲ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪي ﭼﻪ ﺧﺒﺮ ﺷﺪه؟ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮادر ﻓﻼﻧﻲ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎدم ﻣﻲ آﻳﺪ‬ ‫ﺳﺠﺎدي ﻣﺴﺌﻮل زﻧﺪان ﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮادة ﺧﻮد در زﻧﺪان زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺷﺐ ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را از ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2‬ﺷﺐ ﺗﺎ ‪4‬‬ ‫ﺻﺒﺢ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ و ﺑﺎ آﻧﺎن ﺣﺮف ﻣﻲ زد‪ .‬ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﻛﺮد و ﺑﻌﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را راﺟﻊ ﺑﻪ آن ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻣﻲ‬ ‫ﮔﻔﺖ‪" :‬ﺑﮕﻮ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻧﻈﺮت راﺟﻊ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﭼﻴﻪ؟" ﻃﻮري ﻛﻪ اﻧﮕﺎر دوﺳﺖ ﺗﻮﺳﺖ و ﺑﺎ دوﺳﺘﺖ داري ﺣﺮف ﻣﻲ زﻧﻲ و ﺑﻪ‬ ‫اﻳﻨﻄﺮﻳﻖ ﺑﻪ ﭼﺎﻟﻪ ﻣﻲ اﻓﺘﺎدي‪ .‬از ﻧﺤﻮه ﮔﻔﺘﺎرﺷﺎن ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲ آﻣﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﺎر ﺧﻴﻠﻲ ذﻟﻴﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ و از ﻣﻮﺿﻊ ﺿﻌﻒ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﻘﺸﺸﺎن را ﺧﻴﻠﻲ ﻗﺸﻨﮓ ﺑﺎزي ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .15‬در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 1366‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ در ﺗﻴﺮ ﻳﺎ ﻣﺮداد ﻣﺎه ﺑﻮد و دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن ﺣﻜﻢ ﻣﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ روزي‬ ‫آﻣﺪﻧﺪ و ﻣﻦ را ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﺮده و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪" :‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮ وﻗﺖ ﻣﻲ دﻫﻴﻢ ﻛﻪ در آراﻣﺶ ﺧﺎﻃﺮ ﻓﻜﺮت را ﺑﻜﻨﻲ ﻛﻪ ﭼﻘﺪر‬ ‫ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺎ راه ﺑﻴﺎﻳﻲ و اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻲ‪ ".‬در آﻧﺠﺎ ﻛﺘﺎب "ﻛﮋراﻫﻪ" اﺣﺴﺎن ﻃﺒﺮي را دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪم‪ .‬ﺑﻌﺪ روز دوم ﻣﺮا ﺑﻴﺮون ﺑﺮده و ﺳﻮال ﻛﺮدﻧﺪ‪" :‬ﻧﻈﺮت راﺟﻊ ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﭼﻴﻪ؟" ﮔﻔﺘﻢ‪" :‬ﺑﻲ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻪ!" ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫"ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻲ؟" ﮔﻔﺘﻢ‪ " :‬ﻧﻪ!" ﺑﻌﺪ از آن ﻣﺮا ﺑﻪ اﺗﺎﻗﻬﺎي ﻓﺮﻋﻲ زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﺮدﻧﺪ‪" .‬ﻓﺮﻋﻲ" ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از‬ ‫آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺖ و در ﻛﻨﺎر ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي اﻧﻔﺮادي ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬در اﻳﻦ آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻬﺎ ﭘﺎﺳﺪاران و‬ ‫ﻛﺎرﻣﻨﺪان زﻧﺪان زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ آﭘﺎرﺗﻤﺎن ﭼﻨﺪ اﺗﺎق و ﻳﻚ آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻦ را در آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﺔ آﭘﺎرﺗﻤﺎن اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﺎدل و ﺟﺎﺑﺮ اﺳﻢ دو ﻧﮕﻬﺒﺎن آﻧﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و ﺳﺮﻛﺸﻲ زﻧﺪان ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻗﺒﻼً ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﺎ آﻧﻬﺎ دﻋﻮا و ﻣﺮاﻓﻌﻪ‬ ‫ﻛﺮده ﺑﻮدم؛ آﻧﻬﺎ ﻣﺪام ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ آدم ﻧﻤﻲ ﺷﻮي‪.‬‬ ‫آﻏﺎز اﻋﺪام ﻫﺎ‬ ‫‪ .16‬آراﻣﺶ ﺣﺎﻛﻢ در زﻧﺪان‪ ،‬آراﻣﺶ ﻗﺒﻞ از ﻃﻮﻓﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪاً ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ ﺟﺪﻳﺪي ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و آن آزادﻳﻬﺎي ﻧﺴﺒﻲ ﻛﻪ‬ ‫داده ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺪ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻧﺸﺎﻧﺔ ﻃﻮﻓﺎن‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎل زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪ در اواﻳﻞ ﻣﺮداد ﺳﺎل ‪ 1367‬از ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .17‬ﻣﺮداد ‪ 67‬ﺑﻮد و ﻣﺎ در ﻓﺮﻋﻴﻬﺎي ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬در ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﭘﻨﺞ و ﻳﺎ ﻫﻔﺖ ﻧﻔﺮ ﭼﭗ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻘﻴﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪ‪ .‬از‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻨﺞ دﺧﺘﺮ ﭼﭗ‪ ،‬ﻫﻤﮕﻲ ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﻳﻚ دﺧﺘﺮ ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻫﻢ وﺟﻮد داﺷﺖ وﻟﻲ ﺑﻘﻴﻪ اﻋﻀﺎي‬ ‫ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻫﻤﮕﻲ از ﺗﻮ‪‬اب ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬او دﺧﺘﺮ ﻧﺎزﻧﻴﻨﻲ ﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻢ روﻳﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ زﻧﺪان ﻫﻤﻴﺸﻪ دﻋﻮا ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻚ روز روﻳﺎ را‬ ‫ﺻﺪا ﻛﺮدﻧﺪ؛ ﻫﻔﺘﻪ اول ﻣﺮداد ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪" :‬ﺑﺎ ﭼﺎدر و ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ ﺑﻴﺎ‪ ".‬ﮔﻔﺖ‪" :‬ﭼﺸﻢ!" رﻓﺖ و دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭽﻜﺲ او را ﻧﺪﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ .18‬دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﺑﺮدن روﻳﺎ‪ ،‬ﻛﺮﻛﺮه ﻫﺎي ﭘﺸﺖ ﭘﻨﺠﺮة ﺳﻠﻮﻟﻬﺎ را ﻛﻪ از ﻫﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺖ و ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد از ﻻي آن ﻛﺮﻛﺮه ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻮرس ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت آﻫﻨﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﻣﻮرس ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻧﺪاﻧﻴﺎن را ﻫﻢ از‬ ‫ﻣﻴﺎن ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .19‬ﺷﺮوع اﻋﺪام ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اواﻳﻞ ﻣﺮداد ﻣﺎه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﺗﺎ اواﺳﻂ ﻣﺮداد از ﺣﺎدﺛﻪ ﻫﻴﭻ ﺧﺒﺮي ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬اواﺳﻂ ﻣﺮداد ﻳﻜﻲ دو ﺗﺎ ﺧﺒﺮ‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺒﻬﻢ از ﺑﻨﺪ ﭘﺴﺮان ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ دارﻧﺪ ﭘﺴﺮان را اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ از ﺑﻨﺪ ﭘﺴﺮان اوﻳﻦ‬ ‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﻫﻤﺔ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ‪ ،‬ﺗﻮ‪‬اب ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺎ اﺻﻼً ﻣﺘﻮﺟﻪ آﻏﺎز ﻣﻮج اﻋﺪاﻣﻬﺎ ﻧﺸﺪﻳﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﺎﻫﺪ‬ ‫ﻏﻴﺮ ﺗﻮ‪‬اب را از ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ او را ﺑﺮاي ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺑﻪ اﻧﻔﺮادي ﺑﺮده اﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ را‬

‫‪7‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 6‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫دارﻧﺪ اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ اﺻﻼً ﺑﺎورم ﻧﺸﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ ﺟﻮ زﻧﺪان ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺮﻋﻜﺲ اﻳﻦ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻔﻊ ﻣﺎﺳﺖ و ﺑﻪ ﺿﺮر آﻧﻬﺎو ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن را اﻋﺪام ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ اﻋﺘﺮاف ﻛﻨﻢ وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ را ﺷﻨﻴﺪم ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻢ و‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪" :‬واه‪ ،‬ﭼﻪ ﺣﺮﻓﻬﺎ! ﻣﮕﺮ ﻣﻴﺸﻪ! ﻫﻤﻪ رو ﺑﺒﺮﻧﺪ و اﻋﺪام ﻛﻨﻨﺪ!؟" ﭼﻮن ﺟﻮ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺮﻋﻜﺲ آن ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ اوﺿﺎع‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺎ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺿﺮر آﻧﺎن‪.‬‬ ‫‪ .20‬در ﻣﻴﺎن زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺷﻬﺮ ﻣﺎ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد آﻧﺎن ﺑﻪ ‪ 25‬ﻳﺎ ‪ 26‬ﻧﻔﺮ ﻣﻲ رﺳﻴﺪ و ﻫﻤﻪ در ﻳﻚ ﺑﻨﺪ ﻛﻮﭼﻚ ﻓﺮﻋﻲ در ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ‬ ‫ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﭘﻨﺞ زن ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ ﭼﭗ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﻬﺮﻳﻮر‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ‪25‬ام ﻳﺎ ‪26‬ام ﻣﺮداد‪ ،‬ﻣﺎ ﭘﻨﺞ ﺗﺎ زن‬ ‫ﺳﺮ ﻣﻮﺿﻌﻲ ﭼﭗ را از ﺑﻘﻴﻪ ﺟﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ را ﺑﻪ راﻫﺮو ﺳﻤﺖ آﻣﻔﻲ ﺗﺌﺎﺗﺮ )ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ(‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن را در آﻧﺠﺎ دار ﻣﻲ‬ ‫زدﻧﺪ ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه و از آﻧﺠﺎ ﻣﺎ را ﺑﻪ اﻧﻔﺮادي ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﻧﻔﺮادي ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺳﺮوﺻﺪاﻫﺎي ﻏﻴﺮﻋﺎدي ﺷﺪم و ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ آن ﺧﺒﺮﻫﺎ‬ ‫ﺟﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮوﺻﺪاﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﺑﻴﺮون و از راﻫﺮو ﺷﻨﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﻓﺮق داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺎ را ﺑﻪ اﻧﻔﺮادي اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺮﻋﻮب‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن روﺣﻴﻪ ﻫﺎ در ﺑﻨﺪﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﻮد‪ .‬در اﻧﻔﺮادي روﺣﻴﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺷﻜﻨﺪ و زﻧﺪاﻧﻲ وﻗﺖ دارد ﺗﺎ ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻛﺎرﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮد ﺑﻜﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﻋﺪام ﭼﭗ ﻫﺎ‬ ‫‪ .21‬ﻣﺮداد ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ ،‬و در ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻣﻮج دوم اﻋﺪاﻣﻬﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮوع اﻋﺪاﻣﻬﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ از ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ دو ﻣﻮج اﻋﺪاﻣﻬﺎ از‬ ‫ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﺷﺮوع ﺷﺪﻧﺪ؛ ﻫﻢ از ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ و ﻫﻢ از ﭼﭙﻬﺎ‪ .‬اﻳﻦ اﻋﺪاﻣﻬﺎ در اوﻳﻦ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻓﺎﺻﻠﺔ زﻣﺎﻧﻲ ﺗﺎﺧﻴﺮي ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬در‬ ‫ﺳﻮم ﺷﻬﺮﻳﻮر ﺳﺎل ‪ 1367‬ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻛﺘﻚ زدن ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ‪ .‬ﻣﺮا در ﭼﻬﺎرم ﺷﻬﺮﻳﻮر ﺑﻪ ﻧﺰد ﻫﺌﻴﺖ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬روزي ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ و ﺑﺮاي ﭼﻪ ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ؛ ﺑﻌﻼوة اﻳﻨﻜﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ 20 .22‬دﻗﻴﻘﻪ اي در راﻫﺮو ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ؛ راﻫﺮو ﺧﻴﻠﻲ ﺷﻠﻮغ ﺑﻮد؛ ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ و ﻣﻲ رﻓﺘﻨﺪ؛ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮاﺳﻴﻤﻪ ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﺳﺮ و ﺻﺪاي‬ ‫زﻳﺎدي ﺑﻮد؛ زﻧﺪاﻧﻴﺎن زﻳﺎدي در راﻫﺮو در اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ آﻧﺎن ﻣﺮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻣﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ زن‬ ‫ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ را ﻗﺒﻼً از زﻧﺪاﻧﻲ زن ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺎ را در زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ‬ ‫دﺷﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ زﻧﺪان ﻣﺮداﻧﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع دﻋﻮاﻳﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﺪﻳﺮان زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ‬ ‫دﺷﺖ و دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﺮج در ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ اﺻﺮار داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﺎن اﺻﻼً ﻧﮕﻬﺒﺎن زن ﻧﺪارﻧﺪ ﻟﺬا ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ زن ﻛﺮج‪ ،‬ﻣﺎﻣﻮر زن اﺳﺘﺨﺪام و ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاي زﻧﻬﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﺮج اﺟﺎزه ﻧﻤﻲ‬ ‫داد ﻛﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺟﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬در آن ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺠﺰ ﻣﺎ ﻫﻴﭻ زﻧﺪاﻧﻲ زن دﻳﮕﺮي در ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﻧﺒﻮد‪.‬‬ ‫‪ .23‬ﺑﻌﺪ وارد ﻳﻚ اﺗﺎق ﺷﺪم؛ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪم را ﺑﺮدارم‪ .‬دﻳﺪم ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮي آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﺎزه آﻧﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ‬ ‫ﻓﻬﻤﻴﺪم اﻳﻨﺠﺎ ﻫﻴﺌﺖ و دادﮔﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﭘﺸﺖ ﻣﻴﺰ ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻴﺮي‪ ،‬اﺷﺮاﻗﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن )رﺋﻴﺲ زﻧﺪان( و‬ ‫ﻟﺸﻜﺮي )ﻣﻌﺎون زﻧﺪان( و ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻟﺸﻜﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﺎﺳﺪاران زﻧﺪان ﻧﻴﺰ در اﺗﺎق ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬دور و ﺑﺮ ﺳﻴﺎه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭘﺸﺖ ﻣﻴﺰ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪو ﻣﻘﺪار زﻳﺎدي ﻛﺎﻏﺬ ﺟﻠﻮﻳﺸﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻪ ﺧﻼﺻﻪ ﭘﺮوﻧﺪة ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﭼﻪ روﺣﻴﻪ اي‬ ‫داﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﺮده اﻧﺪ‪) .‬ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن ﻳﻚ اﺳﻢ ﻣﺴﺘﻌﺎر اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﻢ واﻗﻌﻲ اش را ﻣﻲ داﻧﻢ اﻣﺎ ﻓﻌﻼً ﻓﺮاﻣﻮﺷﻢ ﻛﺮده ام‪.‬‬ ‫ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن ﺑﺎ ﻣﻦ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪ ﺑﻮد ﭼﻮن ﭼﻨﺪ ﺑﺎري ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده ﺑﻮد و ﻣﻦ ﺟﻮاﺑﺶ را داده ﺑﻮدم؛ ﭼﻨﺪ ﺑﺎري ﻫﻢ ﻣﺮا ﻛﺘﻚ‬ ‫زده و ﻣﺴﺨﺮه ﻛﺮده ﺑﻮد‪(.‬‬

‫‪8‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 7‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .24‬ﻧﻴﺮي )ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع(‪ ،‬ﻛﺎﻏﺬي را ﺑﺮداﺷﺖ و از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺪام اﺗﻬﺎم دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ام‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺗﻬﺎم! ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬‬ ‫"ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﻫﺴﺘﻲ؟" ﮔﻔﺘﻢ‪" :‬آره"‪ .‬ﺑﻌﺪ اﺷﺮاﻗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه دادﺳﺘﺎﻧﻲ در آﻧﺠﺎ ﺣﻀﻮر داﺷﺖ‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد ﺑﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ و در ﻣﻮﻗﻊ ﺳﻮال و ﺟﻮاﺑﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻲ داد ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ؛ ﻣﺜﻼً وﻗﺘﻲ از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﻫﺴﺘﻲ و ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ آره‪ ،‬اﺷﺮاﻗﻲ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﻣﻦ اﺷﺎره رﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻧﻪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻮال را درﺳﺖ‬ ‫ﻧﺸﻨﻴﺪه ام‪ ،‬اﻣﺎ ﺟﻮاب آره دادم‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺮي ﭘﺮﺳﻴﺪ‪" :‬ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮﻧﻲ؟" ﮔﻔﺘﻢ‪" :‬ﻧﻪ!" ﮔﻔﺖ‪" :‬ﭘﺪر و ﻣﺎدرت ﭼﻲ؟" ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬ ‫"ﭘﺪرم ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮﻧﻪ"‪ .‬ﻣﻦ ﺗﺎ آن ﻣﻮﻗﻊ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮاﻟﻬﺎ ﭼﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎﻳﻲ دارد و ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻦ ﻛﻪ ﭘﺪرم ﻧﻤﺎز‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﺪ در واﻗﻊ ﻳﻚ ﺗﺨﻔﻴﻔﻲ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﻣﻦ اﻳﻦ را ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬اﺷﺮاﻗﻲ ﮔﻔﺖ "ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺣﺎج آﻗﺎ! اﻳﻦ ﺗﻘﺼﻴﺮي ﻧﺪاره‪،‬‬ ‫ﭘﺪرش ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮﻧﻪ‪ ".‬ﻧﻴﺮي ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﺮد‪ ،‬ﻛﺎﻏﺬﻫﺎ را ﺟﻤﻊ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪" :‬ﺧﻴﻠﻪ ﺧﻮب!" ﺑﻌﺪ رو ﺑﻪ ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن ﻛﺮد و‬ ‫ﮔﻔﺖ‪" :‬ﻣﻴﺒﺮﻳﻨﺶ‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮﻧﻪ و اﺳﻼم ﻧﻴﺎره‪ ،‬ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ وﻋﺪه ﻧﻤﺎز )ﻛﻪ ﭘﻨﺞ وﻗﺖ اﺳﺖ( ‪ 15‬ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق؛‬ ‫ﻏﺬاش ﻫﻢ ﻫﺮ وﻋﺪه ﻳﻚ ﺧﺮﻣﺎ‪ ".‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ‪ " :‬ﺗﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﻫﻢ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ زﺑﺮ!" ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻓﺮاﻣﻴﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻟﺒﺎس زﺑﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ اذﻳﺖ ﺷﻮد و ﻏﺬاﻳﺶ ﻫﻢ ﺧﺮﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﻼق ﺑﺰﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺮد اﺳﻼم ﺑﻴﺎورد‪.‬‬ ‫‪ .25‬داﺷﺘﻢ ذل ذل ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻛﺮدم؛ ﻧﻪ ﺗﻀﺮع ﻛﺮدم و ﻧﻪ ﮔﺮﻳﻪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻦ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻻن ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺘﻲ داﺷﺘﻢ؛ ﺧﻴﻠﻲ ﮔﻴﺞ ﺷﺪه ﺑﻮدم؛ ﻛﻤﻲ ﻫﻢ ﺧﺼﻠﺖ ﻟﺠﺒﺎزي ﺧﻮدم ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد؛ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻫﻢ ﺗﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮدم و‬ ‫ﻫﻢ ﺣﻴﺮت زده‪ .‬ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ آن ﻣﻮﻗﻊ ﭼﻪ ﺣﺎﻟﻲ داﺷﺘﻢ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل اﻳﻨﻄﻮري ﺑﺮﺧﻮرد‬ ‫ﻛﺮدم‪ .‬ﻧﻴﺮي از ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻦ ﻛﻪ ﺗﺎ آن ﻟﺤﻈﻪ ﻧﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدم و ﻧﻪ اﻟﺘﻤﺎس‪ ،‬ﺣﺴﺎﺑﻲ ﻟﺠﺶ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪش ﮔﻔﺖ‪" :‬آﻧﻘﺪر ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮري ﺗﺎ ﺑﻤﻴﺮي ﻳﺎ اﺳﻼم ﺑﻴﺎري‪ ".‬ﺗﺎ اﻳﻦ را ﮔﻔﺖ ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻟﮕﺪ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﻣﻦ زد و ﮔﻔﺖ‪" :‬‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﺮو‪ ،‬ﺑﻴﺮون!" ﻣﻦ را از اﺗﺎق ﺑﻴﺮون ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ از راه ﻣﻲ رﺳﻴﺪ ﺿﺮﺑﻪ اي ﺑﻬﻢ ﻣﻲ زد‪.‬‬ ‫‪ .26‬دادﮔﺎه ﻣﺎ اﺗﺎﻗﻲ ﺑﻮد در ﻳﻚ راﻫﺮو ﺑﺴﻴﺎر ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ آﺧﺮ آن راﻫﺮو ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ‪ ،‬ﻳﺎ آﻣﻔﻲ ﺗﺌﺎﺗﺮ‪ ،‬ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن‬ ‫روز ﻛﻪ ﻣﺎ را از دادﮔﺎه ﺑﻴﺮون آوردﻧﺪ‪ ،‬در آﻣﻔﻲ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﻫﺎ را داﺷﺘﻨﺪ ﻣﻲ ﻛﺸﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ از دادﮔﺎه ﺑﻴﺮون آﻣﺪم‪ ،‬در راﻫﺮو‬ ‫ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﻈﺎر ﻧﺸﺴﺘﻢ؛ راﻫﺮو ﺧﻴﻠﻲ ﺷﻠﻮغ ﺑﻮد؛ ﺳﺮ و ﺻﺪا و داد و ﺑﻴﺪاد زﻳﺎدي ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻲ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪاران‬ ‫ﻋﺼﺒﻲ ﺑﻮدﻧﺪ و ﭘﺎﻳﻬﺎﻳﺸﺎن را ﻣﺤﻜﻢ ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﻣﻲ ﻛﻮﺑﻴﺪﻧﺪ؛ داد ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ اﻋﺘﺮاف‬ ‫ﻛﻨﻢ ﺗﺎزه آﻧﺠﺎ دﺳﺘﻢ آﻣﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ وﻟﻲ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﮔﻴﺞ و ﻣﺒﻬﻮت ﻫﻢ ﺑﻮدم‪.‬‬ ‫ﺟﺰاي ﻣﺮﺗﺪ‬ ‫‪ .27‬ﺑﻌﺪ از آﻧﺠﺎ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اي ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺨﻮف و ﻧﺎﺟﻮر ﺑﻮد ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺳﻴﺎﻫﭽﺎل‬ ‫در ﻃﺒﻘﻪ ﭘﺎﺋﻴﻦ زﻧﺪان ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬اوﻟﻴﻦ وﻋﺪة ﻧﻤﺎز ﻛﻪ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن ﻛﻪ ﻣﺮد ﻗﻮي ﻫﻴﻜﻠﻲ ﺑﻮد ﺑﺎ دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻟﻢ‬ ‫آﻣﺪﻧﺪ و ﻣﻦ را ﺑﺮاي ﺷﻼق زدن ﺑﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﮔﺎه ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻜﻨﺠﻪ ﮔﺎه اﺗﺎق ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺻﺪاﻳﻲ از آن ﺑﻴﺮون ﻧﻤﻲ‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ آﺗﺎق ﻳﻚ ﺗﺨﺖ ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺖ‪ .‬دﺳﺘﻬﺎ و ﭘﺎﻳﻬﺎ را ﺑﻪ آن ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﭘﺘﻮﻳﻲ روي ﺳﺮ و ﻛﻠﺔ اﻣﺎن ﻣﻲ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و‬ ‫ﻳﻚ دﺳﺘﻤﺎل ﻛﺜﻴﻒ را ﻫﻢ ﺑﻪ دﻫﺎﻧﻤﺎن ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺻﺪاﻳﻤﺎن را ﺧﻔﻪ ﻛﻨﻨﺪ؛ و ﺑﻌﺪ ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ داﺷﺘﻢ از آن‬ ‫دﺳﺘﻤﺎل ﻣﻴﻤﺮدم ﺗﺎ از ﻛﺘﻚ ﺧﻮردن! ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪﺟﻮر ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ؛ ﻣﻦ ﻗﺒﻼً ﺧﻴﻠﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدم اﻣﺎ اﻳﻨﺒﺎر ﺑﺎ دﻓﻌﺎت‬ ‫ﻗﺒﻠﻲ ﻓﺮق داﺷﺖ؛ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﻛﺸﺘﻦ ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻠﻨﮕﻬﺎي ﺳﻴﻤﻲ ﺗﻮ ﭘ‪‬ﺮ ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻠﻨﮕﻬﺎ از ﻛﺎﺑﻠﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً‬

‫‪9‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 8‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺧﻮرده ﺑﻮدم ﺧﻴﻠﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ در اﺛﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﭘﺎﻳﺶ ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺮاي ﭘﻨﺞ روز‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺑﺎر و ﻫﺮ ﺑﺎر ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫ﻫﺸﺖ ﺗﺎ ﺷﻼق ﺧﻮرده ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن ﺧﻮدش ﺷﻼق ﻣﻲ زد‪) .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ در اوﻳﻦ‪ ،‬زﻧﻬﺎ ﻣﻲ زدﻧﺪ؛ اﻣﺎ در آﻧﺠﺎ ﻣﺮدﻫﺎ‬ ‫زﻧﺎن را ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬زور زﻧﺎن ﺑﺎ ﻣﺮدان ﻓﺮق ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ (.‬ﺑﺎر اول ﻛﻪ ﻣﺮا زدﻧﺪ و از ﺗﺨﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ‬ ‫ﺣﺘﻲ راه ﺑﺮوم‪ .‬ﭼﻬﺎر دﺳﺖ و ﭘﺎ راه ﻣﻲ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﻳﺎدم ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪" :‬ﺑﺪﺑﺨﺖ؛ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﭼﻬﺎر دﺳﺖ و ﭘﺎ راه‬ ‫رﻓﺘﻨﺖ رو ﻫﻢ دﻳﺪم‪".‬‬ ‫‪ .28‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻣﺮا زدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ داﻣﻦ آﺑﻲ ﺑﻪ ﺗﻦ داﺷﺘﻢ‪ .‬دﺳﺘﺎﻧﻢ را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﭘﺘﻮﻳﻲ روي ﭘﺎﻳﻬﺎﻳﻢ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ آدم را ﻣﻲ‬ ‫زﻧﻨﺪ‪ ،‬آدم در ﺗﺨﺖ ﺧﻮد را ﻣﻲ ﻛﺸﺎﻧﺪ و ﺗﻘﻼ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮﻗﻊ ﺷﻜﻨﺠﻪ داﻣﻨﻢ ﺑﺎﻻ رﻓﺖ و ﭘﺘﻮ ﻫﻢ از روي ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ ﻛﻨﺎر اﻓﺘﺎد‪.‬‬ ‫ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن و ﭘﺎﺳﺪاران ﺧﻴﻠﻲ ﺗﻮﻫﻴﻦ و ﺗﺤﻘﻴﺮم ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻊ زدن‪ ،‬ﭘﺎﻳﺖ ﺑﺎﻻ رﻓﺖ و داﻣﻨﺖ ﺑﺎﻻ ﺷﺪ و اﻳﻨﻄﻮري‬ ‫ﺷﺪ و‪ ...‬ﺧﻴﻠﻲ ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ اﻳﻦ ﻛﺎره اي و اﻳﻨﻬﺎ‪ .‬ﻓﺮداﻳﺶ ﻛﻪ ﻣﺮا دوﺑﺎره ﺑﺮاي ﺷﻼق زدن آوردﻧﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاﻳﺶ‬ ‫ﺷﻠﻮار ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﻛﻪ در ﻣﻮﻗﻊ زدن‪ ،‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﭘﺎﻫﺎﻳﺶ ﺑﺎﻻ ﻧﺮود و ﻣﺎ ﺷﻮرﺗﺶ را ﻧﺒﻴﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪ .29‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ دﻳﮕﺮان ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﺬرد‪ .‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻲ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﻛﺎرﻫﺎﻳﺸﺎن را اﻧﺠﺎم‬ ‫دﻫﻨﺪ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪ ،‬ﻣﺎ را دو ﻃﺒﻘﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ زﻳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻴﻦ ﺷﻼق زدن ﻛﺴﻲ داد و ﺑﻴﺪاد و ﻓﺮﻳﺎدﻫﺎي ﻣﺎ را ﻧﺸﻨﻮد‪ .‬آﻧﺎن‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﻔﺎ ﻛﺎرﺷﺎن را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻈﺮم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ از ﻗﺒﻞ ﻧﻔﻬﻤﻨﺪ ﻛﻪ دارﻧﺪ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن دارد ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﭼﺎﻟﻪ ﺑﻴﻔﺘﻨﺪ و ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺮگ ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻦ آن‬ ‫ﻛﺎري ﻛﻪ اﺷﺮاﻗﻲ در ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ ﻣﻲ ﻛﺮد ﺟﺎﻟﺐ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻮن در ﺑﻴﻦ آن ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﻗﺎﺗﻼن‪ ،‬اﺷﺮاﻗﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺗﻮ را ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮاﻇﺐ ﺑﺎش!‬ ‫‪ .30‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺮا اول از ﻫﻤﻪ ﺑﺮاي ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬روز ﭘﻨﺠﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻢ؛ در ﺣﺎل‬ ‫ﻣﺮگ ﺑﻮدم؛ دو روز ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻮن ادرار ﻣﻲ ﻛﺮدم؛ ﺑﻪ ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻲ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻮدم ﻋﻬﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻧﻢ ﻟﺬا ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻋﺬر ﺷﺮﻋﻲ دارم‪ ،‬در ﻋﺎدت ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻢ و ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ‬ ‫ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺎي ﺧﻴﻠﻲ وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﺘﺮي اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎور ﻛﺮدﻧﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ اﻳﻦ ﺟﺎ‬ ‫ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ ﺑﻜﺶ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻛﻪ ﭘﺮﻳﻮدت ﺗﻤﺎم ﺷﺪ ﻣﺎ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ!‬ ‫‪ .31‬ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﻳﺎدﺷﺎن رﻓﺖ و ﻣﺮا ﺑﻪ ﺟﺎي دﻳﮕﺮي ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو ﻣﻦ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻧﺪم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻦ ﻗﺒﻮل ﻛﺮدم ﻛﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻢ و ﺗﻠﻮﻳﺤﺎً ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪ ،‬آن ﭘﻨﺞ زﻧﺪاﻧﻲ زن دﻳﮕﺮ ﻫﻢ‪ ،‬ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .32‬ﺣﻜﻢ زن ﻣﺮﺗﺪ در اﺣﻜﺎم اﺳﻼﻣﻲ اﻋﺪام ﻧﻴﺴﺖ و در ﻫﻴﭻ ﺷﺮاﻳﻄﻲ زن ﺑﺨﺎﻃﺮ ارﺗﺪاد اﻋﺪام ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﺳﻼم در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﻣﺮﺗﺪ‬ ‫ﺣﻜﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ آﻧﻘﺪر ﺷﻼق ﺑﺨﻮرﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﺎ ﺑﻤﻴﺮﻧﺪ و ﻳﺎ اﺳﻼم ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن زن ﭼﭗ در ﺳﺎل ‪ 1367‬اﻋﺪام‬ ‫ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﺣﻜﺎم اﺳﻼﻣﻲ در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ آﻧﺎن را ﻣﻨﺎﻓﻖ ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪ ﻓﺮق ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻪ ﺑﺎور‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬اﻋﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﭼﻮن در ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﺎن دارﻧﺪ ﻧﻔﺎق اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﻧﺪ ﭘﺲ ﻣﻨﺎﻓﻖ اﻧﺪ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‬ ‫ﺣﻜﻢ ﺷﺮع در ﻣﻮرد آﻧﺎن ﺗﻔﻜﻴﻜﻲ ﺑﻴﻦ زن و ﻣﺮد ﻗﺎﺋﻞ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 9‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .33‬اﺣﻜﺎم اﺳﻼﻣﻲ در ﻓﻘﻪ ﺷﻴﻌﺔ دوازده اﻣﺎﻣﻲ در ﻣﻮرد ﻣﺮد ﻣﺮﺗﺪ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ -‬ﻣﺮﺗﺪ ﻣﻠﻲ و ﻣﺮﺗﺪ ﻓﻄﺮي‪ .‬ﺣﻜﻢ‬ ‫ﻣﺮﺗﺪ ﻣﻠﻲ اﻋﺪام اﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﭘﺪر و ﻣﺎدرت ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮده و ﺗﻮ ﺗﺮك اﺳﻼم ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻲ‪ ،‬اﻋﺪام ﻣﻲ ﺷﻮي‪ .‬ﭼﻮن ﭘﺪر و‬ ‫ﻣﺎدرت ﺗﻮ را ﺧﻮب ﺑﺎر آورده اﻧﺪ و ﺗﻮ اﺳﻼم را ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ اي از اﻳﻨﺮو ﺗﻮ ﻣﻘﺼﺮي‪ .‬ﻣﺮﺗﺪ ﻓﻄﺮي ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﭘﺪر و‬ ‫ﻣﺎدرش ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺒﻮده اﻧﺪ؛ ﻟﺬا ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺗﻮ ﺗﻘﺼﻴﺮي ﻧﺪاري‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده ات ﺗﻮ را ﺑﺪ ﺑﺎر آورده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .34‬ﻫﻨﻮز ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ 20‬ﺳﺎل ﻳﻚ ﻧﻮع اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮدم وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻣﺜﻼ وﻗﺘﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻲ ﺗﻮ ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﺑﻮدي‪ ،‬از ﺗﻮ ﻣﻲ‬ ‫ﭘﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﺑﻮدي ﭘﺲ ﭼﺮا ﺗﻮ را ﻧﻜﺸﺘﻨﺪ؟ ﻣﺎ را ﻧﻜﺸﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺣﻜﺎم اﺳﻼم ﻣﺎ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﻧﺒﻮدﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن اﻋﺪام ﻫﺎ‬ ‫‪ .35‬ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ دوﺑﺎره ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﻨﺪﻫﺎي اوﻟﻴﻪ اﻣﺎن ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي اداري زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﻮد آوردﻧﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻣﺎ‬ ‫را ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﺷﺎن ﺷﻠﻮغ ﺑﻮد و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻫﻢ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ آﻧﺎن‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺎ را ﺑﺸﻜﻨﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﺎ ﺷﻜﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬آﻧﺎن ﺑﻪ ﻫﺪف ﺧﻮد رﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ از اﻋﺪام ﻫﺎي ﺳﺮاﺳﺮي ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻳﻢ و‬ ‫ﺿﻤﻨﺎً ﻫﺮ آن اﻳﻦ اﻣﻜﺎن ﻣﻲ دادﻳﻢ ﻛﻪ در ﺣﻤﻠﻪ اي دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻘﻴﻪ را ﻧﻴﺰ اﻋﺪام ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪ اي ﻣﻲ رﻓﺘﻴﻢ و ﻣﻲ‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻴﻢ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺣﺮﻓﻲ ﻧﻤﻲ زدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ اﺷﺒﺎح ﺷﺪه ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﻄﺮﻓﻲ ﻣﻲ رﻓﺖ‪ ،‬ﻣﻲ ﻧﺸﺴﺖ و ﻳﺎ‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮاﺑﻴﺪ‪ .‬ﻫﻴﭽﻜﺲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﺣﺮف ﻧﻤﻲ زد‪ ،‬ﮔﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ دﻋﻮا ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﻳﺎ از ﻫﻢ ﻗﻬﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در آن روزﻫﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدم‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺟﻠﻮ دﻳﮕﺮان ﮔﺮﻳﻪ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﻲ رﻓﺘﻢ زﻳﺮدوش و ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪.‬‬ ‫‪ .36‬ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬دو ﻳﺎ ﺳﻪ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﻣﺎ را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ و ﺳﻮال و ﺟﻮاب ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺳﻮاﻟﻬﺎي ﻗﺒﻠﻲ را ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬در‬ ‫واﻗﻊ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻫﺮ ﻛﺎري ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ دﻓﻌﺎت )ﺗﺎرﻳﺦ آن را درﺳﺖ ﺑﺨﺎﻃﺮ‬ ‫ﻧﺪارم( ﻫﻤﺔ ﻣﺎ را ﺑﺮدﻧﺪ و ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻦ را ﺑﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺧﻴﻠﻲ درﻫﻢ و ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻮدم‪.‬‬ ‫ﺑﺎزﺟﻮي ﺳﺎﺑﻘﻢ ﻫﻢ ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺒﻨﺪت را ﺑﺮدار‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﻳﻲ! ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ آره‪ .‬از ﺑﺲ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﻛﺮده ﺑﻮدم ﻣﺮا ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﺎز ﻫﻢ ﺳﻮال و ﺟﻮاب ﻛﺮد و ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﺰب ﺗﻮده را ﻗﺒﻮل داري؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻮﺿﻴﺢ؛ ﻣﻦ ﺣﺰب ﺗﻮده را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارم ﭼﻮن از ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ دﻓﺎع ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ را ﭼﻪ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ آن راﻫﻢ ﻗﺒﻮل ﻧﺪارم‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺗﺮﺳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ؛ اﮔﺮ ﻣﻲ ﻛﺸﺘﻨﺪ ﻫﻢ ﺗﺮﺳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﻣﺎ ﻓﻴﻠﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .37‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮل ﺧﻮرد ﺷﺪن ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬آن روزي ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ اﺳﻼم ﻣﻲ آورم‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮاﻳﻢ درد آور ﺑﻮد‪ .‬دﻳﮕﺮ‬ ‫ﻏﺮورم در ﻫﻢ ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺷﻼق زدن اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﺣﺘﻤﺎ ﻣﻴﻤﺮدم و ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ آﻧﮕﻮﻧﻪ ذﻟﻴﻞ ﺑﻤﻴﺮم‪ .‬ﻣﻦ ﺧﻮن‬ ‫ادرار ﻣﻲ ﻛﺮدم و وﺿﻌﻴﺖ ﻓﺒﺰﻳﻜﻲ ام ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪ ﺑﻮد‪ .‬از ﺗﺨﺖ ﭘﺎﻳﻴﻨﻢ آوردﻧﺪ و ﻣﻦ ﻛﺸﺎن ﻛﺸﺎن از ﭘﻠﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻢ و ﺧﻮدم را‬ ‫ﺑﻪ ﻃﺮف ﺳﻠﻮﻟﻢ ﻛﺸﻴﺪم ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻧﺎﺻﺮﻳﺎن ﮔﻔﺖ "ﺑﺪﺑﺨﺖ! ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻢ ﻋﻘﻞ ﺑﻮدي‪ ،‬اﮔﺮ از روز اول ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ اﺳﻼم‬ ‫ﻣﻴﺎري‪ ،‬اﻳﻨﺠﻮر ﭼﻬﺎر دﺳﺖ و ﭘﺎه ﺟﻠﻮ ﻣﻦ راه ﻧﻤﻲ رﻓﺘﻲ‪ ".‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ او ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮاﻳﻢ دردآور ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺴﺨﺮه ام‬ ‫ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ "اﮔﺮ ﻋﻘﻠﺖ ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮد‪ ،‬از روز اول ﻗﺒﻮل ﻣﻲ ﻛﺮدي و ﺑﻪ اﻳﻦ روز ﻧﻤﻲ اﻓﺘﺎدي"‪ .‬آن ﻟﺤﻈﻪ را ﻣﻦ‬ ‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮف ﻣﻦ ﺑﺎ ﭼﺎدر‪ ،‬ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ‪ ،‬دﻫﻦ ﺑﻨﺪ‪ ،‬و ﺧﻮن ﭘﺎه‪ ،‬ﺗﺮﺷﺤﺎت آب دﻫﻦ و دﻣﺎغ و اﺷﻚ و آه ﺑﻮدم و‬

‫‪11‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 10‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدم و آن ﻃﺮف آﻧﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻌﻒ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ و ﺷﺎدي ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ را ﺑﻪ آن ﺣﺎل‬ ‫ﻣﺬﻟﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .38‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدم و ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﻧﺸﺴﺘﻢ ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﻳﻚ روز ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺮا ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻮﻳﺲ ﭼﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﻳﻬﺎﻳﻲ داري‪ ،‬ﭼﻪ زﺑﺎﻧﻬﺎﻳﻲ را ﻣﻴﺪاﻧﻲ‪ ،‬و داﻧﺸﺠﻮي ﭼﻪ ﺳﺎﻟﻲ ﺑﻮدي؟ ﻣﻦ ﻫﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ‬ ‫را ﻧﻮﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮو‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم ﺣﺘﻤﺎً ﻣﺮا ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺸﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺮم و ﻣﺎدرم ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم‪ .‬ﺧﻮاﻫﺮم را ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺧﻴﻠﻲ دوﺳﺖ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم اﮔﺮ ﻣﺮا ﺑﻜﺸﻨﺪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﺮ آﻧﺎن ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد‪.‬‬ ‫‪ .39‬ﻓﺮداي آن روز ﻣﺮا ﺻﺪا ﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﺑﺎ ﻛﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ"‪ .‬اﺻﻄﻼح "ﺑﺎ ﻛﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ" ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي‬ ‫اﻓﺮاد اﻋﺪاﻣﻲ ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﮕﺮﻓﺘﻢ‪ .‬دﺳﺘﺎﻧﻢ ﻣﻲ ﻟﺮزﻳﺪ؛ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﭼﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺮا ﺑﻜﺸﻨﺪ؟ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﺼﻮر‪ ،‬ﻫﻤﺔ ﻳﺎدﮔﺎرﻳﻬﺎي ﺧﻮد از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎﻳﻢ را ﺑﻪ‬ ‫آﻧﺎن دادم و از اﺗﺎق ﺧﺎرج ﺷﺪم‪.‬‬ ‫‪ .40‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﻚ دﻓﺘﺮ ﺑﺮدﻧﺪ و از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﺎﻏﺬي را اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ اﻣﻀﺎء ﻛﺮدم‪ .‬ﭼﻮن در زﻧﺪان رﺳﻢ ﺑﺮ‬ ‫آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺎﻏﺬ ﻫﺎ را ﺑﺪون آن ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ آن ﻛﺎﻏﺬ را ﻧﺨﻮاﻧﺪم و اﻣﻀﺎء ﻛﺮدم‪.‬‬ ‫‪ .41‬ﻳﻚ ﻟﺒﺎس ﻗﺸﻨﮕﻲ ﻫﻢ در زﻧﺪان ﺑﺮاي ﺧﻮد دوﺧﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺮا اﻋﺪام ﻛﻨﻨﺪ ﺑﮕﺬار ﺑﺎ اﻳﻦ ﻟﺒﺎس اﻋﺪام‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ ﻟﺬا آن روز ﺑﺎ ﻋﺠﻠﻪ آن ﻟﺒﺎس را ﭘﻮﺷﻴﺪم‪.‬‬ ‫آزادي‬ ‫‪ 40 .42‬و ﻳﺎ ‪ 45‬دﻗﻴﻘﻪ اﻳﻦ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬و ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺳﻮار ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻨﺪق دوم زﻧﺪان رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﺧﻨﺪق دوم‬ ‫ﺑﻴﺎﺑﺎن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﺑﺎزي ﻳﻚ ﺟﻮر دﻳﮕﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺮا از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﻴﺎده ﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻘﺒﺖ را ﻧﮕﺎه ﻧﻤﻲ‬ ‫ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﺟﻠﻮ ﻣﻲ روي‪ ،‬ﻳﻚ در آﻫﻨﻲ ﺑﺮاﻳﺖ ﺑﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬وﻗﺘﻲ از آن در ﺧﺎرج ﺷﺪي‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻲ ﻋﻘﺐ را ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻲ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻌﺪ ﻛﺠﺎ ﺑﺮوم‪ .‬ﮔﻔﺖ "ﺑﻌﺪ آزادي؛ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺮوي"‪ .‬ﺑﺎورم ﻧﻤﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﻜﻢ آزادﻳﻢ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺪادﻧﺪ‪،‬‬ ‫اﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮدا ﺑﺎﻳﺪ در دادﺳﺘﺎﻧﻲ وﺛﻴﻘﻪ ﺑﮕﺬارم‪.‬‬ ‫‪ 12 .43‬ام اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺳﺎل ‪ 68‬ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎورم ﻧﻤﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻗﻮام و آﺷﻨﺎﻳﺎن و ﺧﺎﻧﻮاده ام ﻣﻨﺘﻈﺮم ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي‬ ‫اﺳﻘﺒﺎﻟﻢ آﻣﺪه اﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺎز ﺷﺪ و ﺑﻴﺮون آﻣﺪم‪ .‬در آﻫﻨﻲ زﻧﺪان ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ در آﻧﺠﺎ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺟﻠﻮﻳﻢ دﺷﺖ دﺷﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ام اﻃﻼع ﻧﺪاده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎي ﭘﻴﺎده ﺑﻪ راه اﻓﺘﺎدم و ‪ 700‬و ‪ 800‬ﻣﺘﺮ را ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﭘﻴﺎده آﻣﺪم‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻛﺎري ﻛﻪ ﻛﺮدم‬ ‫ﭼﺎدرم را ﺑﺮداﺷﺘﻢ و ﺗﻮي ﺳﺎﻛﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺳﺮ ﺟﺎده رﻓﺘﻢ‪ .‬در آن ﺟﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺎﻛﺴﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ‬ ‫را ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲ آورﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺗﺎﻛﺴﻲ از دور ﻣﺮا دﻳﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺟﻠﻮ ﻣﻦ ﺗﺮﻣﺰ ﻛﺮد و ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﺠﺎ ﻣﻴﺮوي‪ .‬آدرس ﺧﺎﻧﻪ ام را‬ ‫دادم‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮدي؟ ﮔﻔﺘﻢ آره‪ .‬ﺑﻌﺪ ﭘﺸﺖ در ﺧﺎﻧﻪ رﺳﻴﺪم و زﻧﮓ در ﺧﺎﻧﻪ ام را زدم و ﺑﻌﺪ‪...‬‬

‫‪12‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 11‬از ‪11‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ م‪ .‬م‪ 6 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .44‬ﻣﻦ از ﺟﻤﻠﻪ اوﻟﻴﻦ زﻧﺪاﻧﻴﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدم ﻛﻪ آزاد ﺷﺪم‪ .‬ﺑﻪ ﻗﻮل آﻧﻬﺎ دﻳﮕﺮ "دﻧﺪان ﻣﺎرا ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ".‬ﺑﻌﺪ از آﻣﺪن ﻣﻦ‪ ،‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‬ ‫ﻣ‪‬ﺮد‪ .‬ﻋﺰاداري ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻓﺮوﻛﺶ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻫﺎ در اﺑﺘﺪا ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻌﺪ ﭘﻨﺞ‬ ‫ﻫﻔﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮوﻳﺪ ﭘﻨﺞ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫اﻓﺮاد ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﻲ ﻧﺒﻮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮدن اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﻛﺎري ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ آﻧﺎن را ﻧﮕﻪ دارﻧﺪ و ﺗﺪرﻳﺠﺎً ﺑﻪ اﺳﻢ ﻣﺮﺧﺼﻲ آﻧﺎن را آزاد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از‬ ‫دوﺳﺘﺎﻧﻢ از ﺟﻤﻠﻪ اﻓﺮادي اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮﺧﺼﻲ ﺑﻪ زﻧﺪان رﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺴﺌﻮل زﻧﺪان ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪ .45‬ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻦ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ رﻓﺘﻢ‪ .‬آﻧﺎن ﻫﺮ ﺑﺎر ﺳﻮال ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ و ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬ ‫در دو ﺳﻪ ﻣﺎه اول ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﺮ دو ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺷﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ روز در‬ ‫ﻫﻔﺘﻪ ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻚ روز ﺳﺮ ﺳﺎﻋﺖ آن ﺟﺎ ﻣﻲ رﻓﺘﻢ و ﺑﻪ ﺳﻮاﻻت آﻧﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲ دادم و ﺳﺮوﻛﻠﻪ ﻣﻲ زدم‪ .‬ﺑﺤﺚ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و‬ ‫ﺑﻠﻮف ﻣﻲ زدﻧﺪ و ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ازدواج ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻜﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي زﻳﺮ ﺳﺮ داري؟ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﻪ از زﻧﺪان آزاد‬ ‫ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ زودي ازدواج ﻛﺮده‪ ،‬ﺗﻮ ﭼﺮا ازداوج ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻲ؟ از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻦ ﺷﺒﻴﻪ دﻳﮕﺮان ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺳﻮال ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ روز ﺗﺎ دﻳﺮ وﻗﺖ ﻧﮕﻪ ام داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺪرم ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﻢ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﮔﺬارم ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻴﺎﻳﻲ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدم‬ ‫ﺑﺮوم‪ .‬ﭼﻮن وﺛﻴﻘﻪ ﻣﻦ ﺳﻨﺪ زﻣﻴﻦ ﭘﺪرم ﺑﻮد و ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﻮدم ﺑﺎ آﻧﻬﺎ راه ﺑﻴﺎﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .46‬اﻳﻦ رﻓﺖ و آﻣﺪﻫﺎ ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1372‬ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻬﺎر ﺳﺎل اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺪت ﻣﻦ ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوج ﺑﻮدم و ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻢ از ﻛﺸﻮر‬ ‫ﺧﺎرج ﺷﻮم‪ .‬آﻧﻬﺎ آﻧﻘﺪر ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻦ ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ واﻗﻌﺎً ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪم‪ .‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ از ﻛﺸﻮر ﺧﺎرج ﺷﻮم‪ ،‬اﻣﺎ‬ ‫اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻬﻢ ﭘﺎﺳﭙﻮرت ﻧﻤﻲ دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﭙﻮرت ﺧﻴﻠﻲ دوﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮ ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوج ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬ ‫ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﺑﺮوي‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺧﺴﺘﻪ ام‪ ،‬ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮاي دﻳﺪن دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﻣﺪﺗﻲ‬ ‫ﺧﺎرج ﺑﺮوم ﺗﺎ روﺣﻴﻪ ام ﻋﻮض ﺷﻮد‪ .‬واﻗﻌﺎً ﻫﻢ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺮاي داﺋﻢ ﻛﺸﻮر را ﺗﺮك ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻳﻚ ﮔﺸﺘﻲ ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬اﻣﺎ‬ ‫آﻧﻬﺎ آﻧﻘﺪر ﺗﻬﺪﻳﺪ واذﻳﺘﻢ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺑﻴﺎﻳﻢ و دﻳﮕﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺑﻤﺎﻧﻢ‪.‬‬ ‫‪ .47‬ﺳﻪ ﺑﺎر ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوﺟﻢ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻪ ﺑﺎر از ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﭘﻴﺎده ام ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎوﺟﻮدﻳﻜﻪ ﭘﺎﺳﭙﻮرت ﺑﻪ ﻣﻦ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﺟﺎزه‬ ‫ﭘﺮواز ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲ دادﻧﺪ‪ .‬ﻫﺪف آﻧﺎن از دادن ﭘﺎﺳﭙﻮرت ﻛﺸﻒ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻳﻢ ﺑﻮد‪ .‬آﻧﺎن ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ را‬ ‫ﻣﻲ ﺑﻴﻨﻢ و ﭼﻪ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺸﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ از ﻛﺎرﻫﺎﻳﻢ ﺳﺮ در ﺑﻴﺎرﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوج ﻫﺴﺘﻲ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﺳﭙﻮرت ﻣﺮا داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوج ﺑﻮدم‪ .‬دو ﺑﺎر در ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 1994‬ﻣﺮا از ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﻳﻚ ﺑﺎر ﻫﻢ در‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎﺳﭙﻮرت‪ ،‬ﺑﻤﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوج ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ از ﻛﺸﻮر ﺧﺎرج ﺷﺪم‪.‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن‬

‫‪13‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 1‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﻣﻬﻴﺎر ﻣﻜﻲ‬

‫اﺳﻢ‪:‬‬

‫ﻣﻬﻴﺎر ﻣﻜﻲ‬

‫ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬

‫اﻳﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬ ‫ﺷﻐﻞ‪:‬‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪:‬‬

‫‪ 26‬ﺧﺮداد ‪12) 1388‬ﺟﻮن ‪(2009‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬ ‫ﮔﻮاﻫﺎن‪:‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺣﻀﻮري ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 71‬ﭘﺎراﮔﺮاف و ‪ 13‬ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 26‬ﺧﺮداد ‪ 16) 1388‬ژوﺋﻦ ‪ (2009‬در ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ‪ ،‬آﻟﻤﺎن اﻧﺠﺎم و در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 29‬ﻣﺮداد ‪ 20) 1388‬اوت ‪ (2009‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻢ‬ ‫ﻣﻬﻴﺎرﻣﻜﻲ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 2‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮي‬ ‫‪.1‬‬

‫اﺳﻢ ﻣﻦ ﻣﻬﻴﺎر اﺳﺖ و در ﻣﻬﺮﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1363‬ﺑﻄﻮر اﺗﻔﺎﻗﻲ در ﺗﻬﺮان دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪم‪ .‬در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺑﺎ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﻗﺪم ﻣﻲ زدم‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﺷﺨﺼﻲ از ﻳﻚ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﻴﺎده ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻠﻮ ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻣﺎ را از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮﺟﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ اﺳﻢ و‬ ‫اﺳﻢ ﻓﺎﻣﻴﻞ ﻣﻦ را از او ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و اﺳﻢ و اﺳﻢ ﻓﺎﻣﻴﻞ او را از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ اﺳﻢ ﻛﻮﭼﻚ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ اﻣﺎ اﺳﻢ‬ ‫ﻓﺎﻣﻴﻞ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ‪ .‬آﻧﺎن ﻣﺸﻜﻮك ﺷﺪﻧﺪ و ﻫﺮ دوي ﻣﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ آﻗﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﺎ ﻣﺎ )ﺣﺰب ﺗﻮده( راﺑﻄﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ داﺷﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺗﻮده ﻧﺒﻮد‪ .‬راﺑﻄﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ او ﺑﺎ ﺣﺰب ﺗﻮده از ﻣﺪﺗﻲ‬ ‫ﻗﺒﻞ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ و آن آﻗﺎ ﻗﺒﻼ ﺑﻪ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺎﻣﺰدﻳﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻧﺎن‬ ‫رواﺑﻂ ﻣﺎ را از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻮاب دادﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﺎﻣﺰدﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ اﺳﻢ ﻓﺎﻣﻴﻞ ﻣﺎ را از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻮاب ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪.‬‬ ‫آﻧﺎن ﻣﺸﻜﻮك ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻗﺮار ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺎ از ﻗﺒﻞ اﻓﺸﺎء ﻧﺸﺪه ﺑﻮد و ﻛﺴﻲ از آن اﻃﻼع‬ ‫ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫‪.2‬‬

‫اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ در ﻣﻴﺪان وﻧﻚ ﺷﻤﺎل ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ 5 .‬وﻳﺎ ‪ 6‬ﻣﺎه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻣﺎ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻋﻼم ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮد‪.‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ آن‪ ،‬ﻣﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ داﺷﺘﻢ‪ .‬اﻣﺎ آن آﻗﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻏﻴﺮ ﻓﻌﺎل ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ او ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ زﻧﺪه اﺳﺖ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارد‪ .‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ راﺟﻊ ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺑﺎ او ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻢ و او را دوﺑﺎره ﺑﻪ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻢ‪ .‬دوﺳﺘﻢ ﻫﺪف ﻣﻼﻗﺎت را ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ او را دﻳﺪم ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺎﻣﺰدﻳﻢ و ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم اﮔﺮ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ از ﻛﺠﺎ ﻣﻲ آﻳﻴﻢ‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ از ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ‪ .‬اﻣﺎ او ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻛﺠﺎ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﻓﻜﺮ ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬

‫‪.3‬‬

‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺒﺎس ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﻦ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ را‬ ‫ﻫﺪف ﻗﺮار داده ﺑﻮد‪ .‬اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺨﻔﻲ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي زﻳﺮ زﻣﻴﻨﻲ رو آورده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬درآن زﻣﺎن دﺧﺘﺮان ﭼﭗ ﻣﻌﻤﻮﻻً روﺳﺮي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻃﻮرﻳﻜﻪ ﻣﻮﻫﺎﻳﺸﺎن اﻏﻠﺐ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه‪،‬‬ ‫ﺷﻠﻮار و ﻟﺒﺎس ﻫﺎي آﻧﺎن از دﻳﮕﺮان ﻓﺮق داﺷﺖ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﺎ ﻧﺒﻮد‪ .‬آن آﻗﺎ ﻫﻢ ﻋﻴﻨﻚ و ﺳﺒﻴﻞ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻨﻢ اﻓﺮادي‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﭼﭗ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻧﻜﻨﻢ ﻛﻪ آﻧﺎن ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﺸﻜﻮك ﺷﺪه‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻦ ﻧﻪ دﺳﺖ آن آﻗﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم و ﻧﻪ آراﻳﺶ ﻛﺮده ﺑﻮدم‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻟﺒﺎس ﻣﻦ ﻫﻢ آﻧﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻨﺪ دﺧﺘﺮ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻦ آراﻳﺶ ﻛﺮده ﺑﻮدم و آن اﻗﺎ ﻫﻢ ﺟﻮر دﻳﮕﺮي ﺑﻮد ﻣﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.4‬‬

‫ﺑﻌﺪ ﻛﻴﻒ ﻣﺮا ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺪ و از داﺧﻞ آن ﻳﻚ ﻛﺘﺎﺑﻲ را ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ آن آﻗﺎ را دورﺗﺮ ﺑﺮدﻧﺪ و ﭼﻨﺎن ﺳﻴﻠﻲ ﻣﺤﻜﻤﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت او زدﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻴﻨﻜﺶ روي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﻣﺎ را ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺮد ﭼﻪ راﺑﻄﻪ اي داري‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺰدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺎﻣﺰدي ﻛﻪ اﺳﻢ ﻓﺎﻣﻴﻞ او را ﻧﻤﻲ داﻧﻲ؟ ﻣﻦ ﺟﻮاﺑﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﻮار ﺷﻮ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﺮ دوي ﻣﺎ را‪ -‬او را از ﻳﻚ ﻃﺮف و ﻣﺮا از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‪ -‬ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﻞ دادﻧﺪ‪ .‬دو ﺗﺎ ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ‬ ‫ﻛﺜﻴﻒ و ﺧﻮﻧﻲ ﺑﻤﺎ دادﻧﺪ ﺗﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺎن را ﺑﺎ آن ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﺴﻠﺢ ﺟﻠﻮ ﻣﺎ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻜﺎن ﻧﺨﻮرﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ‬ ‫را ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﻛﺠﺎ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 3‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬ ‫ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎه ﻣﻮﻗﺖ‬ ‫‪.5‬‬

‫آﻧﺎن ﻫﻴﭻ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻲ درﺑﺎره ﻣﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻋﻀﻮ ﻛﺪام ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آﻧﺠﺎ ﻣﺮا ﺗﻮي ﻳﻚ اﺗﺎق‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﻴﻮﺳﻚ ﺗﻠﻔﻦ ﺑﻮد اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻛﻨﺎر ﻳﻚ اﺗﻮﺑﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ از‬ ‫آﻧﺠﺎ ﻣﻲ ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪.6‬‬

‫ﺑﻌﺪ ﻧﺎم ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎ آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﺣﻠﻘﻪ ﻧﺎﻣﺰدي در دﺳﺖ داﺷﺘﻢ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﺳﻮال آﻧﺎن درﺑﺎره آن ﺣﻠﻘﻪ و اﺳﻢ‬ ‫ﺷﻮﻫﺮم ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺪارم‪ .‬ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ آن آﻗﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺎﻣﺰد ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪ ،‬دﻧﺒﺎل‬ ‫ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﻣﻲ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﺪام ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدم و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻛﺎر ﺧﻼﻓﻲ ﻧﻜﺮده ام و ﺑﺎﻳﺪ آزادم ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﻧﺎراﺣﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺎ ﮔﺮﻳﻪ و زاري آﻧﺎن را ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ دﺧﺘﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻨﻄﻮر ﻧﺒﻮد‪.‬‬ ‫‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﻲ داﻧﻴﺪ ﺣﻠﻘﻪ اي ﻛﻪ در دﺳﺖ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻢ اﻳﺮاﻧﻲ اﺳﺖ ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﻣﺰدي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و آﻧﺎن دﻧﺒﺎل ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻧﺎﻣﺰد‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‬

‫‪.7‬‬

‫ﺑﻌﺪ ﻳﻚ روزي ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﻠﻘﻪ اي ﻛﻪ در دﺳﺘﺖ اﺳﺖ از ﺷﻮﻫﺮت اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﺮدﺳﺘﺎن دارد ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﻲ ﺟﻨﮕﺪ و‬ ‫ﺗﻮ ﻫﻢ ﻛﺮد ﻫﺴﺘﻲ‪ .‬ادﻋﺎ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت را آن آﻗﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ آﻧﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ و‬ ‫ﭼﻬﺎر روز‪ ،‬آن آﻗﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد اﻋﺘﺮاف ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺗﻮده ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ اﻋﺘﺮاف ﻛﺮدم ﻛﻪ‬ ‫ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺗﻮده ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻣﻦ ﻳﻚ ﻓﻌﺎل ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺣﺰب ﺗﻮده ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﺎن‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺧﺎﻧﻪ و اﺳﻢ ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ را ﻣﻲ داﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺪارم‪ .‬اﻣﺎ آﻧﺎن ﻣﺮا ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دادﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.8‬‬

‫ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ دﻳﮕﺮي از ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎه ﺑﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻛﺖ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﻣﺮد ﮔﻨﺪه اي در آﻧﺠﺎ ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ از زﻳﺮ ﭼﺸﻤﻢ ﺑﻪ‬ ‫او ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم‪ ،‬ﺗﺮﺳﻴﺪم‪ .‬ﻣﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ او ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎي آن آﻗﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد ﮔﻮش ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪" ،‬ﺻﺪاﻳﺖ در ﻧﻤﻴﺎد و اون ﻧﻔﻬﻤﻪ ﺗﻮ اﻳﻨﺠﺎ ﻫﺴﺘﻲ!"‪ .‬ﻗﺒﻮل ﻛﺮدم‪ .‬آن آﻗﺎ‬ ‫ﻫﻢ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ داﺷﺖ و ﭼﻴﺰي را ﻧﻤﻲ دﻳﺪ‪ .‬او را ﺧﻴﻠﻲ ﺗﻮﻫﻴﻦ آﻣﻴﺰ و ﻛﺘﻚ زﻧﺎن ﻧﺰد ﻣﻦ آوردﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.9‬‬

‫از او ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ را ازﻛﺠﺎ ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﺪ؟ ﮔﻔﺖ "از ‪ "...‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ "ﻋﻀﻮ ﭼﻪ ﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺖ؟" ﮔﻔﺖ "ﺣﺰب ﺗﻮده"‪.‬‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻋﻀﻮ ﭼﻪ ﮔﺮوﻫﻲ ﻫﺴﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻛﺜﺮﻳﺘﻲ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ دﻳﺮوز ﺑﺎ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﭼﻪ ﻛﺎر‬ ‫داﺷﺘﻲ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻪ؟ ﮔﻔﺖ "ﺑﻠﻲ‪ .‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻪ‪".‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﭘﺎﺳﺪاري آﻣﺪ و او را ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪ .10‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ آن آﻗﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺗﺮﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﺛﺎر ﺷﻜﻨﺠﻪ را در او دﻳﺪم‪ .‬او ﻛﺮد ﺑﻮد و ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن‬ ‫ﻧﺒﻮد ‪ .‬ﺣﻖ داﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺘﺮﺳﺪ‪ .‬ﭼﻮن اﮔﺮ او را ﻣﺘﻬﻢ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺎزه از ﻛﺮدﺳﺘﺎن آﻣﺪه و ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻛﺮدﺳﺘﺎن ﻫﺴﺖ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .11‬ﺑﻬﺮﺣﺎل وﻗﺘﻲ ﻣﻦ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ آﻧﺎن ﻣﻲ داﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﺗﻮده اي ﻫﺴﺘﻢ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻗﺒﻮل ﻛﺮدم ﺗﻮده اي ﺑﻮده ام‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‬ ‫و ﻗﻠﻢ ﻛﺎﻏﺬي ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ و از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ راﺟﻊ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮد ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﮕﺮ اﻳﻦ آﻗﺎ‬

‫‪16‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 4‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫دروغ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺗﻮده اي ﻫﺴﺘﻲ؟ ﻓﻬﻤﺪﻳﻢ اﮔﺮ اﻧﻜﺎر ﺑﻜﻨﻢ آن آﻗﺎي ﺑﻴﭽﺎره ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫ازﻳﻨﺮو‪ ،‬ﺧﻮد ﻧﻮﻳﺴﻲ را ﺷﺮوع ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺗﺎ دو روز اداﻣﻪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫‪ .12‬اﻣﺎ ﺣﻠﻘﻪ ﻧﺎﻣﺰدي دﺳﺘﻢ آﻧﺎن را ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺸﻜﻮك ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻲ ﺻﺒﺮاﻧﻪ ﺗﻼش داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ﻛﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﻚ روزي‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺮﻳﻢ و ﺑﻪ ﭘﺪر وﻣﺎدرت ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪم‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﻛﺮده اﻧﺪ و ﻣﺮا آزاد ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻤﺎﻧﻢ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﮕﻬﺒﺎن‬ ‫ﻣﺴﻠﺢ ﺟﻠﻮ ﻣﻦ ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺘﻴﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲ روﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺮوﻳﻢ از ﭘﺪر و ﻣﺎدرت ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﻮال ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺮﻳﻢ‪ .‬رﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﺑﺮﻳﻢ"‪ .‬ﻣﺘﺤﻴﺮ ﺷﺪم و ﭘﺮﺳﻴﺪم "آه‪ ،‬ﭼﻪ ﺷﺪ‪.‬؟‬ ‫ﻣﮕﺮ ﻧﮕﻔﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺮﻳﺪ؟"‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﻛﻪ ﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻮ زﻧﺪاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻲ" و از آﻧﺠﺎ ﻣﺮا ﺑﻪ اوﻳﻦ ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ در اوﻳﻦ‬ ‫‪ .13‬در اوﻳﻦ اﺑﺘﺪا از ﻣﻦ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﻮال ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه ام و ﭼﺮا ﺑﻪ اوﻳﻦ آﻣﺪه ام‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﻫﺎي ﻧﻮﺳﺎز اﻧﻔﺮادي‬ ‫ﺑﻨﺪ آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .14‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ در دوﻫﻔﺘﻪ اول در اوﻳﻦ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﻧﺎ ﻣﻨﻈﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺻﺒﺢ زود و ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖ ﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ﺻﺒﺤﺎﻧﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺻﺪا ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬روزﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺷﻠﻮﻏﺘﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻦ از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺎم در آﻧﺠﺎ ﻣﻴﻤﺎﻧﺪم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺷﺐ ﻣﻲ ﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﺪون آﻧﻜﻪ ﺳﻮاﻟﻲ از ﻣﻦ ﺑﻜﻨﻨﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﻣﻲ آوردﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .15‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺗﺎ دوﻫﻔﺘﻪ اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً در اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‪ ،‬از ﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺟﻮاب ﺳﻮاﻻت آﻧﺎن را‬ ‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﻦ ﺳﻮال ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و دوﺑﺎره ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺟﻮاب آﻧﻬﺎ را ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖ ﻫﺎ ﺟﻮاب ﻫﺎي ﻣﺮا ﺑﻪ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ . .16‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﺑﺎزﺟﻮ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬اﻓﺮادي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻧﺎم ﻫﺎي ﻣﺴﺘﻌﺎرﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ و ازﻣﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از آﻧﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﺗﻔﻬﻴﻢ اﺗﻬﺎم ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﻣﻦ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺑﺎزﺟﻮﻳﺎﻧﻢ را ﻧﺪﻳﺪم‪ .‬ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﺎن‬ ‫ﻓﺮق ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﺎن ﺧﺸﻦ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮدب ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎ ﻣﻼﻳﻤﺖ ﺳﻮال ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .17‬ﺑﻌﺪ از دوﻫﻔﺘﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ و از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ و ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ از ﺣﺰب ﺗﻮده اﻳﺮان‬ ‫ﻣﻨﺰﺟﺮم‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﻧﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﻛﺎري ﻧﻜﺮده ام ﻛﻪ ﺗﻨﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﻢ ﻧﻴﺎﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﻪ و‬ ‫ﻳﺎ ده روزﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از دو ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻜﻲ ازﺑﺎزﺟﻮﻳﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻫﻨﻮز ﺳﺮ ﻣﻮﺿﻌﻲ ﻫﺴﺘﻲ و ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي‪ .‬ﻣﻦ‬ ‫اﺻﻼً ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻢ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎً دﻟﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﺗﻨﮓ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .18‬ﻫﻔﺘﻪ دوم زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪﻧﻢ ﺑﻮد و ﻣﻦ در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﻮدم‪ .‬ﺧﻮب ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﻣﻦ در آن روز ﻗﺮار ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﺣﺰﺑﻲ‬ ‫ام داﺷﺘﻢ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدم‪ .‬ﭼﻮن ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻢ اﮔﺮ آزاد ﻫﻢ ﺷﻮم دﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎﻃﻢ ﺑﺎ ﺣﺰب ﻗﻄﻊ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ اﮔﺮ ﻳﻜﺒﺎر ﺑﻪ‬

‫‪17‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 5‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﻗﺮار ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺎن ﻧﻤﻲ رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻗﺮار ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎر دوم ﻣﺎ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ در ﻫﻤﺎن روز و ﺳﺎﻋﺖ در ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﺗﻜﺮار ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ‬ ‫ﻣﺴﺌﻮل ﺣﺰﺑﻲ ام ﺑﺮاي ﻫﻔﺘﻪ دوم ﻣﺮا آﻧﺠﺎ ﻧﻤﻲ دﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻣﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ام‪.‬‬ ‫‪ .19‬در آن روز‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻏﻤﮕﻴﻦ و ﻫﻢ ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﻮدم‪ .‬ﺷﺎدﻣﺎن ﺑﻮدم ﭼﻮن ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ را ﺗﺎ آن روز ﻧﺎم ﻧﺒﺮده ﺑﻮدم و ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ‬ ‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد؛ اﻓﺴﺮده ﺑﻮدم ﭼﻮن ارﺗﺒﺎﻃﻢ ﺑﺎ ﺣﺰب ﻗﻄﻊ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .20‬ﺑﻌﺪ از دوﻫﻔﺘﻪ‪ ،‬دوﺑﺎره ﺻﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺻﺒﺢ زود ﺑﻮد‪ .‬ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﻣﻦ آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ "آﻣﺎده ﺷﻮ ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ"‪ .‬ﻫﻮا‬ ‫ﺗﺎرﻳﻚ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺗﺮﺳﻴﺪم‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده و اﻳﻨﻬﺎ ﺳﺮﻧﺦ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺪﺳﺖ آورده اﻧﺪ‪ .‬داﺧﻞ اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬ ‫ﺷﺪم‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺎزﺟﻮي ﺧﻴﻠﻲ ﺧﺸﻦ و ﺑﻲ ادﺑﻲ در آﻧﺠﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﻦ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .21‬اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ را ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮاﻳﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻢ‪ .‬در زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ ﻳﻚ ﻣﺮدي ﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻢ ﻧﺼﺮت دروﻳﺶ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ‬ ‫ﺟﺪاً ﺑﺎ او ازداوج ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﺎل او ﺑﻮد‪ .‬او ﻗﺒﻼً دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد و داﺧﻞ زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ اﺳﻢ او را ﺑﻪ زﺑﺎن‬ ‫ﺑﻴﺎورم و ﺑﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﺎﻧﻢ ﺑﺪﻫﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎزﺟﻮﻳﺎﻧﻢ ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺎ ﻳﻚ آﻗﺎي ازدواج ﺑﻜﻨﻢ ﻛﻪ در‬ ‫زﻧﺪان اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ وﻗﺘﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﺎ ﻧﺼﺮت ازدواج ﻛﻨﻢ‪ ،‬دﻳﮕﺮﺧﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺸﺎر آوردﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .22‬ﻧﺼﺮت ﻳﻜﻲ از ﻛﺎدر ﻫﺎي ﻓﻌﺎل ﺣﺰب ﺗﻮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از دﺳﺘﮕﻴﺮي رﻫﺒﺮان ﺣﺰب‪ ،‬او ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺣﺰب را دوﺑﺎره ﺑﺎزﺳﺎزي ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻧﺼﺮت دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ و ﻧﺼﺮت ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻳﻜﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻳﻢ و ﺗﺼﻤﻴﻢ داﺷﺘﻴﻢ ﺑﺎ ﻫﻢ ازدواج ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬روزي ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺴﺎط ﻋﺮوﺳﻲ را ﭼﻴﺪه ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺼﺮت دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪ‪ .‬در آن روز‬ ‫ﺳﻔﺮه ﻋﻘﺪ آﻣﺎده ﺑﻮد ﻣﻬﻤﺎن ﻫﺎ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ و اﻗﺎي ﻋﺎﻗﺪ ﻫﻢ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 4‬ﻗﺮارﻋﻘﺪ ﻣﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺼﺮت ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺮ‬ ‫ﺳﻔﺮه ﻋﻘﺪ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺼﺒﺮاﻧﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻋﺎﻗﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي او ﻛﺪام اﺗﻔﺎﻗﻲ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه اﺳﺖ‬ ‫و ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻳﻢ‪ .‬ﻋﺎﻗﺪ ﻛﻪ رﻓﺖ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﻬﻤﺎن ﻫﺎ ﻫﻢ ﻳﻜﻲ ﺑﻌﺪ از دﻳﮕﺮي ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﺮا در آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺼﺮت ﺑﻪ زﻧﺪان اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﻣﺤﻔﻞ ﻋﺮوﺳﻲ ﺑﺮﻫﻢ ﺧﻮرد و ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻋﺮوﺳﻲ‬ ‫ﺳﻔﻴﺪ ﻧﺸﺴﺘﻢ و ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدم‪.‬‬ ‫‪ .23‬ﻧﺼﺮت را ﻫﻤﺎن روز ﻳﻚ ﺗﻮاب در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﭘﺎﺳﺪاران او را ﻫﻤﺎن روز ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ و ﻧﺼﺮت‬ ‫ﻣﻘﺪاري اﺳﻨﺎد و ﺟﺰوات ﺣﺰﺑﻲ را در ﺧﺎﻧﻪ اي ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻫﻢ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ آﻧﺎن را ﺑﺮداﺷﺘﻢ و ﺑﻌﺪ‬ ‫از ﺑﺮادرم ﺧﻮاﻫﺶ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﻣﻮال را اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ و ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﻢ اﻃﻼع دﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ در آن ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ رﻓﺘﻢ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﻣﺨﻔﻲ ﺷﺪم و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ در اﺧﺘﻔﺎ ﺑﺴﺮ ﺑﺮدم ﻛﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪم ﻧﺼﺮت دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ داﻧﺪ ﻣﻦ در‬ ‫ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺣﺘﻴﺎط ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻮن زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﺮ اﺗﻘﺎﻗﻲ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ .‬ﻧﺼﺮت ﺑﺎﻻﺧﺮه در ﺳﺎل ‪ 67‬اﻋﺪام ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .24‬ﺣﺎﻻ دوﺑﺎره ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ام ﺑﺮﮔﺮدم‪ .‬اﻳﻨﺒﺎر آن ﺑﺎزﺟﻮي ﺑﻲ ادب ﺑﻪ ﻣﻦ اﺟﺎزه ﻧﺪاد ﻛﻪ ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ‪" ،‬ﺷﻮﻫﺮت‬ ‫ﻛﻴﻪ؟" ﮔﻔﺘﻢ‪ " ،‬ﻣﻦ ﺷﻮﻫﺮ ﻧﺪارم"‪ .‬ﮔﻔﺖ‪" ،‬ﺷﻮﻫﺮت اﻳﻦ ﻣﺮد ﺧﺪا ﻧﺎﺷﻨﺎس‪ ،‬ﻧﺼﺮت اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﺎ؟" وﻗﺘﻲ اﻳﻦ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ ﻟﺮزﻳﺪ‪ ،‬ﺧﻮرد ﺷﺪم و ﻳﻚ ﺑﺎر آﻧﻘﺪر ﺳﺴﺖ ﺷﺪم و ﺗﻮاﻧﻢ را از دﺳﺖ دادم ﻛﻪ روي زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را در ﻣﻮرد ﺗﻮ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎزﺟﻮ ﺣﺮف ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺴﺘﺤﺠﻦ و ﺷﺮم آوري ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ‬

‫‪18‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 6‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫زن ﺷﻨﻴﺪن آن ﺑﺮاﻳﻢ ﺷﺮم آور ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﻲ داﻧﻴﺪ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺎ زن و ﻣﺮد ازداج ﻧﻜﺮده اي ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ ﻳﻜﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﺧﻮد اﺟﺎزه دﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﺤﻘﻴﺮ آﻣﻴﺰ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .25‬ﺑﻌﺪش ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ " ﺑﺮو ﻓﻜﺮﻫﺎﻳﺖ را ﺑﻜﻦ‪ .‬ﺗﻮ ﻫﻴﭽﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﮕﻔﺘﻲ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را در ﺑﺎره ﺗﻮ ﻣﻲ داﻧﻴﻢ"‪ .‬ﺷﺐ ﺗﺎ دﻳﺮوﻗﺖ‬ ‫ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ در اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻧﺒﻮد ﻣﺮا ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎ و رﻓﺖ و آﻣﺪﻫﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﺷﺪ و‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻧﺎن ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ را درﺑﺎره ﻣﻦ ﻣﻲ داﻧﻨﺪ و اﻧﻜﺎر ﻓﺎﻳﺪه اي ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي‬ ‫ﻧﮕﻔﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬ ‫دادﮔﺎه اوﻟﻴﻪ و ﺣﻜﻢ آن‬ ‫‪ .26‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ اي زﻧﺪاﻧﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻮد‪ .‬در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي از ﻫﻤﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺤﺮوم ﺑﻮدم‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ را ﻧﻤﻲ‬ ‫داﻧﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ اش ﺗﻨﻬﺎي ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻮدم‪ .‬در ﺳﻪ ﻣﺎه اول از آﻧﺎن ﻫﻴﭻ ﺧﺒﺮي ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺎه ﺳﻮم‪ ،‬ﻣﺮا دوﺑﺎره ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎ و رﻓﺖ و آﻣﺪﻫﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﺷﺪ و ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻫﺮ روز ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ در‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﻣﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻫﺮﻛﺲ ﭼﻴﺰﻫﺎي درﺑﺎره ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﺎزﺟﻮ ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺧﻮد را درﺑﺎره ﻣﻦ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻛﺮده اﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ از ﻣﻦ ﺳﻮال ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻦ ﺟﻮاب ﻧﻤﻲ دادم‪ .‬ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﻲ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻳﻚ روزي ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎزﻫﻢ ﺟﻮاب ﻧﺪادم‪ ،‬ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪﻧﺪ و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ "ﺑﺮو و ﺑﭙﻮس!"‪ .‬ﻫﺪف ﺑﺎزﺟﻮ اداﻣﻪ‬ ‫ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺎه دﻳﮕﺮ در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬ﺑﺎزﻫﻢ ﻫﻴﭻ ﺧﺒﺮي از آﻧﺎن ﻧﺸﺪ‪ ) .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻌﻲ‬ ‫ﻛﻪ آزاد ﺷﺪم در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 13‬ﻣﺎه را در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺳﭙﺮي ﻛﺮدم(‪ .‬ﺻﺮﻓﺎً ﻫﻔﺘﻪ اي ﻳﻜﺒﺎر ﻣﺮا ﺑﺮاي دوش ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‬ ‫راﻫﺮو زﻧﺪان ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ و دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﺮﻣﻲ ﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻼﻗﺎت داﺷﺘﻢ و ﻧﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻫﻮاﺧﻮري‪.‬‬ ‫‪ .27‬از ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻣﺮا ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﻪ آﻧﻬﻢ در داﺧﻞ زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎه اﺳﻔﻨﺪ ﺳﺎل ‪ 1363‬ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚ روز ﺻﺒﺢ ﺻﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻴﺎ دادﮔﺎه داري‪ .‬از ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﺎ ﭼﺎدر و ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ ﺑﻴﺮون آﻣﺪم‪ .‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ در ﻃﻮل راه ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬وارد اﺗﺎﻗﻲ ﺷﺪم‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪت را ﺑﺮدار‪ .‬ﭼﺸﻤﺒﻨﺪم را ﺑﺮداﺷﺘﻢ‪ .‬دﻳﺪم داﺧﻞ ﻳﻚ اﺗﺎق ﺧﻴﻠﻲ ﻗﺸﻨﮕﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﭘﻨﺠﺮه اي داﺷﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻮر روﺷﻦ از آن ﻣﻲ ﺗﺎﺑﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺳﺒﺰه ﺣﻴﺎط را ﺑﺒﻴﻨﻢ‪.‬‬ ‫‪ .28‬ﭼﻬﺎر و ﻳﺎ ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ اﺷﺎن ﻣﺮد ﺑﻮدﻧﺪ در اﺗﺎق ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ روﺑﺮوي ﻣﻦ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻴﺰ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﭼﻬﺎر و ﻳﺎ‬ ‫ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ در ﺳﻤﺖ دﻳﮕﺮ اﺗﺎق ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ آﻧﺎن ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ زﻧﺪان آﺷﻨﺎ‬ ‫ﺷﺪم داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ آﻧﺎن از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ زﻧﺪان ﺑﻮده اﻧﺪ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ دادﮔﺎه ﻧﻴﺮي ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ او را ﻧﻤﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻇﺎﻫﺮ و ﻗﻴﺎﻓﻪ او‬ ‫را ﺑﺮاي ﻫﻤﺒﻨﺪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدم‪ ،‬آﻧﺎن اﺳﻢ او را ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .29‬در دادﮔﺎه اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻢ را ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺰده ﻓﻘﺮه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ اش ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻀﻮﻳﺖ در "ﺣﺰب ﺧﺎﺋﻦ ﺗﻮده "‪ ،‬دادن ﺣﻖ‬ ‫اﻟﻌﻀﻮﻳﺖ ﺑﻪ "ﺣﺰب ﺧﺎﺋﻦ ﺗﻮده"‪ ،‬ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﺪاﺋﻴﺎن اﻛﺜﺮﻳﺖ‪ ،‬ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﺮاي دوﻟﺖ ﺷﻮروي ﺳﺎﺑﻖ‪ ،‬ﺗﺤﺮﻳﻚ‬ ‫ﻛﺎرﮔﺮان ﻋﻠﻴﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬و ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 7‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .30‬ﻗﺒﻞ از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻦ در ﻳﻚ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻛﻪ "ﭘﺮوﻟﺘﺎرﻳﺎ" را ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ از دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﺑﺴﻴﺞ ﻛﻨﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اﻧﺠﻤﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻔﻮذ ﻛﺮدي و ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﮔﺮان را ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺎ ﺑﺸﻮراﻧﻲ‪ ،‬در ﺣﻴﺮت‬ ‫ﻓﺮو رﻓﺘﻢ‪ .‬ﻓﻀﺎي دادﮔﺎه ﺧﻴﻠﻲ وﺣﺸﺘﻨﺎك ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﺣﻖ دﻓﺎع ﻧﺪادﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺖ دﻓﺎع ﻛﺮدن ﻫﻢ ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺳﻴﺰده ﻣﻮرد اﺗﻬﺎم‬ ‫را ﺑﺮﺷﻤﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ وﺣﺸﺖ زده ﺷﺪم‪ .‬ﺻﺪاﻳﻢ در ﮔﻠﻮ ﺧﻔﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺗﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮدم‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺧﺘﻢ دادﮔﺎه ﻣﺮا‬ ‫اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺮدي ﻛﻪ در دادﮔﺎه ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺎ ﺗﺤﻘﻴﺮ و ﺧﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ "ﺷﻤﺎ دﺧﺘﺮ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ!"‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ؛ ﭼﻮن ﻣﻦ ﺑﺎ ﻧﺼﺮت زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدم؛ اﺻﻼ دﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﺻﺪاﻳﻢ در ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬ﮔﻠﻮﻳﻢ ﺧﺸﻚ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ‬ ‫ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﻋﺪام ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﺨﺼﻮص وﻗﺘﻲ آن ﻣﺮد ﺑﺎ آن زﻫﺮﺧﻨﺪه اش ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ دﺧﺘﺮ ﻧﻴﺴﺘﻲ‪،‬‬ ‫اﺣﺴﺎس ﻛﺮدم ﻓﻠﺞ ﺷﺪه ام‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﺑﺮو‪ ،‬ﺑﻴﺮون"‪ .‬ﻧﻪ اﻣﻜﺎن دادﻧﺪ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺰﻧﻢ و ﻧﻪ وﻗﺖ دادﻧﺪ از ﺧﻮد دﻓﺎع ﻛﻨﻢ‪.‬‬ ‫اﮔﺮﻫﻢ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ و ﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﭼﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪه ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ اﻋﺪام ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮ دارم‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﮕﻔﺘﻢ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺑﻬﺖ زده ﻧﮕﺎه ﻛﺮدم و وﻗﺘﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮو ﺑﻴﺮون‪ ،‬ﻣﻦ رﻓﺘﻢ ﺑﻴﺮون‪.‬‬ ‫‪ .31‬وﻗﺘﻲ از دادﮔﺎه ﺑﻴﺮون آﻣﺪم ﺣﺎﻟﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪ ﺷﺪ‪ .‬دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي رﻓﺘﻢ‪ .‬رﻓﺘﺎر آﻧﺎن و ﺗﺮس از اﻋﺪام ﻣﺮا‬ ‫ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ داﻏﻮن ﺷﺪم‪ ،‬ﭼﻴﻎ ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪم و ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲ زدم‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻧﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺷﻜﺴﺘﻢ و داﻏﻮن ﺷﺪم‪ ،‬از زﻧﺪان‬ ‫اوﻳﻦ ﻣﺮا ﺑﻪ زﻧﺪان ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬دو ﻣﺎه‪ -‬ﻓﺮوردﻳﻦ و اردﻳﺒﺸﻬﺖ‪ -‬ﺳﺎل ‪ 1364‬در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻮدم‪.‬‬ ‫‪ .32‬اواﺳﻂ ﺧﺮداد دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي در ﺑﻨﺪ ‪ 225‬زﻧﺪان اوﻳﻦ ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3‬و ﻳﺎ ‪ 2‬ﻋﻤﻮﻣﻲ اوﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫در آﻧﺠﺎ ﺑﺎزﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺣﻜﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻲ؟ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪم اﻋﺪام ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺣﺎﻻ ﻛﻪ اﻋﺪام‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺷﻮم ﺷﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ ﺳﻪ ﺳﺎل‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪم‪ ،‬ﻓﺮﻳﺎد زدم و زدم زﻳﺮ ﺧﻨﺪه ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺎ ﻣﺰه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ "ﺟﺪي ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻲ؟"‪ .‬ﮔﻔﺖ "آره"‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺑﻨﺪم ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺳﻪ ﺳﺎل ﮔﺮﻓﺘﻢ‪.‬‬ ‫‪ .33‬زﻣﺎن ﺣﻜﻢ از روز ﺻﺪور ﺣﻜﻢ ﺣﺴﺎب ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﻧﻪ از روز دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪ ،‬آن ﺷﺶ ﻣﺎه ﻗﺒﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ در زﻧﺪان ﺑﻮدم را‬ ‫از ﺟﻤﻠﻪ دوران ﺣﻜﻤﻢ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻧﻴﺎوردﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ در واﻗﻊ‪ ،‬داﺷﺘﻦ ﺣﻜﻢ ﻫﻴﭻ ﺗﺎﺛﻴﺮي ﺑﺮ ﻣﺪت اﺳﺎرت زﻧﺪاﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﺎ ﺳﺎل‬ ‫‪ 1369‬در زﻧﺪان ﺑﻮدم‪.‬‬ ‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺑﻬﺎر ﺳﺎل ‪1367‬‬ ‫‪ .34‬در اﺳﻔﻨﺪ ﺳﺎل ‪ 1366‬وﻗﺘﻲ ‪ 3‬ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ را در زﻧﺪان ﺳﭙﺮي ﻛﺮدم‪ ،‬ﻣﺮا دوﺑﺎره ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ در اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻊ در‬ ‫ﺑﻨﺪ ﭘﺎﺋﻴﻦ آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻮدم‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻫﻢ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺗﻮ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ و اﮔﺮ ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻲ آزاد ﺷﻮي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰوﻧﻲ ﺑﻜﻨﻲ و اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻲ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ آزادي ام واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻋﻼم اﻧﺰﺟﺎر از ﺣﺰب ﺗﻮده‬ ‫و رد اﻋﺘﻘﺎداﺗﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻢ ﻳﻚ و ﻳﺎ دو ﺑﺎزﺟﻮ در آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .35‬ﻳﻜﻲ از ﺑﺎزﺟﻮﺑﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺑﻴﺎ‪ .‬ﺧﻮب‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻛﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻳﺪ؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳﺎل ‪.1363‬‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻛﻲ ﺣﻜﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺳﻪ ﺳﺎل ﺣﻜﻢ داﺷﺘﻢ و اﻛﻨﻮن ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 8‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻮب‪ ،‬ﻣﻴﺪوﻧﻲ ﺷﺮط آزادي ات ﭼﻴﻪ؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺮط آزادﻳﺖ اﻳﻨﻪ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ وﻳﺪﻳﻮﻳﻲ ﺑﻜﻨﻲ و اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻲ‪ .‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻣﻲ ﻛﻨﻲ؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﻨﻮﻳﺲ‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ دﻳﮕﺮ دوران ﺟﺮوﺑﺤﺚ و ﻣﺸﺎﺟﺮه ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺗﺎزه اي ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺿﺮورت ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‬ ‫از ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﺮط آزادي ام را ﻧﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮم‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو در زﻧﺪان ﺑﻤﺎن ﺗﺎ ﺑﭙﻮﺳﻲ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻤﻴﻦ را ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮو در زﻧﺪان ﺑﻤﺎن ﺗﺎ ﺑﭙﻮﺳﻲ‪.‬‬ ‫‪ .36‬از ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﺮا ﺑﺎزﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎً وﻗﺘﻲ ﺣﻜﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي آن ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻲ را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار‬ ‫دﻫﻨﺪ‪ ،‬او را ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ دو و ﻳﺎ ﺳﻪ ﻣﺎه در اﻳﻦ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﻮدم‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺪت ﻣﺮا ‪ 3‬و ﻳﺎ ‪ 4‬ﺑﺎر ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﻧﻮﻳﺴﻢ و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ‬ ‫ﻫﺎ ﻣﻨﺘﻔﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻨﺪ را ﻣﺎ ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﻨﺪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﻳﻌﻨﻲ آن ﻛﻪ ﺣﻜﻤﺖ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه و ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﻠﺖ داري ﺣﻜﻢ ﻣﻲ ﻛﺸﻲ‪ .‬ﻣﺎ در ﻣﺠﻤﻮع در آن روز ﺷﺎﻳﺪ ‪ 40‬ﻧﻔﺮ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ در آن ﺑﻨﺪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻤﻪ اﺷﺎن ﭼﭗ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻌﺪادي از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻧﻴﺰ در ﺑﻴﻦ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺗﻌﺪاد آﻧﺎن را ﻧﻤﻲ داﻧﻢ‪ .‬ﺑﺮ ﺗﻌﺪاد ﻣﺎ ﻫﺮروز اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﺳﺎل ‪ 1369‬وﻗﺘﻲ آزاد ﺷﺪم ﺗﻌﺪاد ﻣﺎ در ﺑﻨﺪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﺑﻪ ‪ 54‬ﻧﻔﺮ ﻣﻲ رﺳﻴﺪ‪ .‬در ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪاد ﻣﺎ زﻳﺎد ﺑﻮد‪ .‬درﺳﺎل ﻫﺎي‬ ‫آﺧﺮ درب ﺑﻨﺪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ 15 .‬و ﻳﺎ ‪ 20‬ﻧﻔﺮ در ﻳﻚ اﺗﺎق ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪاري ﻣﻲ آﻣﺪ و در را ﺑﺎز ﻣﻲ ﻛﺮد و‬ ‫ﻣﺎ را ﺑﻪ دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره در را ﻣﻲ ﺑﺴﺖ‪ .‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻣﺎ آزاد ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻨﺪ روﺑﺮوي‬ ‫ﺑﻨﺪ آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﻗﺮار داﺷﺖ‪.‬‬ ‫‪ .37‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﺗﻮي ﻳﻚ ﺑﻨﺪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ در اﺗﺎق ﻫﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ رﻓﺘﻢ ﭘﻴﺶ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺗﻮده اي و ﭼﭗ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ‪.‬‬ ‫آﻏﺎز دوران اﻇﻄﺮاري‬ ‫‪ .38‬در ﺳﺎل ‪ 1367‬ﻣﻦ در ﺑﻨﺪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﺑﻮدم‪ .‬ﻣﺎه ﺗﻴﺮ ﻓﺮا رﺳﻴﺪ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از روزﻫﺎي ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺎه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﺪادﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﻫﺮﭼﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻧﻲ اﺳﺖ ﺑﻴﺮون"‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن ﻣﺎ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ ﺟﺎﻟﺐ ﻣﻲ دﻳﺪﻳﻢ ﺟﻤﻊ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻳﻢ و وﻗﺘﻲ آﻧﺎن ﺑﻪ اﺗﺎق ﻫﺎي ﻣﺎ ﻳﻮرش ﻣﻲ آوردﻧﺪ‪ ،‬آن ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻫﺎ را ﺟﻤﻊ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺎر آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ روزﻧﺎﻣﻪ دارﻳﺪ ﺑﺮﻳﺰﻳﺪ ﺑﻴﺮون‪ .‬اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ را ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻢ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺻﺎد ﺑﻮد‪ .‬در آن روزﻫﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ روز ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﻣﺎ از ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮي زﻧﺪان ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ آﺗﺶ ﺑﺲ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬در زﻧﺪان ﻳﻚ ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮ وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان از آن ﺑﺮاي اذان ﺻﺒﺢ و ﭘﺨﺶ اﺧﺒﺎر اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺧﻮب‬ ‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﻲ آورم ﻛﻪ ﺧﻤﻴﻨﻲ آﺗﺶ ﺑﺲ ﺑﺎ ﻋﺮاق را ﺑﻪ ﻧﻮﺷﻴﺪن ﺟﺎم زﻫﺮ ﺗﻠﺦ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫‪ .39‬ﻣﺎ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ زﻣﺎن ﻳﻚ دوران ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎ اﺳﺖ‪ .‬روﺣﻴﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﻻ رﻓﺖ‪ .‬ﻓﻜﺮﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ‬ ‫ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺎ ﻋﻮض ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺣﻮادث ﺟﻮر دﻳﮕﺮي اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 9‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .40‬در ﻫﻤﺎن روز‪ ،‬اﺳﺎﻣﻲ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ را ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و آﻧﺎن را از ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﭼﻨﺪ اﺗﺎق داﺷﺖ و‬ ‫ﻫﺮ اﺗﺎق ﻳﻚ در ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ راﻫﺮو ﺑﺎز ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ‪ -‬ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﻛﻪ در واﻗﻊ ﺣﻜﻢ ﻣﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در ﻣﻨﺰل ﭘﺎﻳﻴﻦ‬ ‫ﺑﻮدﻳﻢ و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺷﺎن ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در ﻣﻨﺰل دوم ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻫﺮدو ﻣﻨﺰل ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ و ﻣﺠﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در‬ ‫ﻣﻨﺰل ﭘﺎﻳﻴﻦ اﺗﺎق اول اﺗﺎق ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎن روز اول ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ را از اﺗﺎق ﻫﺎي ﻣﺎ ﺧﺎرج ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺎﻣﻲ ﻫﺮﻳﻚ آﻧﺎن را‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و از اﺗﺎق ﻫﺎ ﺑﻴﺮون ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ در اﺗﺎق ﻫﺎ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻫﺮ اﺗﺎق ﺑﺎ اﺗﺎق دﻳﮕﺮ دﻳﻮار ﻣﺸﺘﺮك‬ ‫داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺎ از ﻃﺮﻳﻖ دﻳﻮار ﻣﻮرس زدﻳﻢ و ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ از ﻫﺮ اﺗﺎق ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ را ﺑﻴﺮون ﺑﺮده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .41‬ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ را ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎن روز ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ آﻣﺪﻧﺪ و وﺳﺎﻳﻞ آﻧﺎن را ﻧﻴﺰ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬دﻗﻴﻘﺎً ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻧﻤﻲ آورم‪،‬‬ ‫اﻣﺎ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ‪ 6‬و ﻳﺎ ‪ 7‬ﻧﻔﺮ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ را از اﺗﺎق ﻣﺎ ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .42‬ﻗﺒﻞ از آن ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺎ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺻﺎد و ﻗﺒﻮل آﺗﺶ ﺑﺲ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ ﺑﻪ زودي دوﺑﺎره از ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻬﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ‪ ،‬در ﻫﻤﺎن‬ ‫روز ﻛﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ را ﺟﻤﻊ آوري ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت آﻣﺎده ﻣﻲ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬در روز ﻣﻼﻗﺎت‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻻً زﻧﺪاﻧﻴﺎن را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬ ‫ﺣﺮوف اﻟﻔﺒﺎ ﺻﺪا ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺨﺎﻃﺮ دارم‪ ،‬ﺻﺒﺢ روز ﺣﻮاﻟﻲ ‪ 8‬ﺻﺒﺢ ﺑﻮد و ﻣﺎ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ آﻣﺎده ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﺎﻋﺖ ‪ 8‬ﺻﺒﺢ ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎن ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲ روﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻼﻗﺎت‬ ‫ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎزﺟﻮ ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ را ﻗﻄﻊ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .43‬ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ‪ ،‬ﻓﻀﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﻲ در زﻧﺪان ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺪ‪ .‬رﻋﺐ و وﺣﺸﺖ ﻫﻤﻪ زﻧﺪان را ﻓﺮاﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﻤﻲ داﻧﻢ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﺠﺎﻫﺪ را از ﺑﻨﺪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻄﻤﺌﻨﻢ ﻛﻪ ده ﻫﺎ ﻧﻔﺮ را ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻀﺎي رﻋﺐ و وﺣﺸﺖ اداﻣﻪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺻﺎد راﺑﻄﻪ دارد‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺸﻜﻮك ﺑﻮدﻳﻢ و ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ و ﻫﻤﻪ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻫﺎ را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ‬ ‫داﺷﺘﻴﻢ و ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ از آن رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻫﺎ ﺑﻔﻬﻤﻴﻢ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﺬرد‪ .‬ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن ﻣﺎ زن ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .44‬روزي ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن زن ﻛﻪ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ ﻧﺎم داﺷﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺴﺪﻫﺎ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ آن‬ ‫زن ﻧﮕﻬﺒﺎن ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺴﺪ ﻫﺎ را ﺑﺒﻴﻨﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﮕﺮان ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ وﻗﺖ ﻳﻚ دﻓﻌﻪ ﻳﻚ اﻧﻔﺠﺎر وﺣﺸﺘﻨﺎﻛﻲ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﭘﻨﺠﺮه و در و دﻳﻮار زﻧﺪان را ﺗﻜﺎن داد‪ .‬ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎي اﺗﺎق ﻣﺎ ﺑﻪ ﻟﺮزه اﻓﺘﺎد و ﺷﻴﺸﻪ ﻫﺎ ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻋﺠﻴﺐ ﺑﻮد‪ .‬از اﻳﻦ اﻧﻔﺠﺎر‪ ،‬ﻗﻄﻊ ﻣﻼﻗﺎت‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻦ روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﺑﺮدن ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ و ﺑﻲ ﺧﺒﺮي از آﻧﺎن‪،‬‬ ‫در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻗﺒﻞ از آن ﻣﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﺮده ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮرس ﭼﻴﺰﻫﺎي را ﺑﺸﻨﻮﻳﻢ‪،‬‬ ‫وﻗﺘﻲ از اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﺸﻨﻴﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ و ﻧﺸﻨﻴﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻳﻚ دﻓﻌﻪ ﺑﻪ ذﻫﻦ ﻣﺎ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا اﻳﻨﻬﺎ را ﻛﺸﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺑﺎ روﺣﻴﻪ اي ﺑﺎﻻ از ﺑﻨﺪ ﻫﺎ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﻫﺎي اﻧﻔﺮادي رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ رﺟﻮي ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻬﺮان ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ و ﻫﻤﻪ آزاد ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﻚ ﻧﺪارم وﻗﺘﻲ آﻧﺎن را ﺑﻪ ﭼﻮﺑﻪ دار ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﺎن ﺷﻌﺎر ﻫﻢ داده‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .45‬ﺑﻌﺪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ رﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫‪22‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 10‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬ ‫ﭼﭗ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪﻧﺪ‬

‫‪ . .46‬دﻗﻴﻘﺎً ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻧﻤﻲ آورم ﺷﺎﻳﺪ ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ وﻳﺎ ﻛﻤﺘﺮ از آن‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺑﺮدن ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻧﻮﺑﺖ ﭼﭗ ﻫﺎ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﺎ دﻳﮕﺮ زﻧﺪاﻧﻲ‬ ‫ﻣﺠﺎﻫﺪ در ﺑﻨﺪ و در اﺗﺎق ﻫﺎﻳﻤﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ در اﺗﺎق اول ﺑﻨﺪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﺑﻮدم‪ .‬از ﻫﺮ اﺗﺎق ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ را ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 17‬و ‪ 18‬ﻧﻔﺮزﻧﺪاﻧﻲ ﭼﭗ را در روز اول ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﺑﺮ ﭼﻪ ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﮔﺮوه اول را ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﻫﻴﭻ ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎم ﺑﺎﻻﻳﻲ در ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺣﺰﺑﻲ ﺧﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت‬ ‫ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺣﺰﺑﻲ ﺣﻜﻢ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ اﻋﻀﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﺳﺎده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ دوﺳﺎل و ﻳﺎﻛﻤﺘﺮ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻦ اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻢ‬ ‫ﻓﺮق ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﻪ در ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺳﻨﻲ ﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻦ ﺷﺎن ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﺑﻴﻦ ‪ 22‬ﺗﺎ ‪ 30‬ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ در ﺑﻨﺪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ‪ ،‬زن‬ ‫ﺷﺼﺖ ﺳﺎﻟﻪ اي ﻫﻢ داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬اﺳﻢ ﻫﺎ را ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻟﻔﺒﺎ ﻫﻢ ﻧﺨﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ 2 ،‬ﻧﻔﺮ ﺗﻮده اي را ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﺑﻘﻴﻪ از ﮔﺮوﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﻧﮕﻬﺒﺎن زن وارد اﺗﺎق ﻣﺎ ﺷﺪ وﮔﻔﺖ ﻓﻼﻧﻲ و ﻓﻼﻧﻲ آﻣﺎده ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮاي دادﮔﺎه‪ .‬ﻟﻴﺴﺘﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻫﻢ ﻛﺎﻣﻼ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﺴﻲ را ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ و ﺑﺒﺮﻧﺪ و ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ .‬اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻫﻤﻪ ﻛﺎرﻫﺎي آﻧﺎن ﻏﻴﺰ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي آﻧﺎن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧﺎﻧﻢ ﻓﻼﻧﻲ و ﻓﻼﻧﻲ ﺑﺮاي دادﮔﺎه آﻣﺎده ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻤﻪ‬ ‫از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﺮاﻳﻂ آزادي را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .47‬ﻣﺎ از آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺣﺪود ﻳﻜﻤﺎه ﭼﻴﺰي ﻧﺸﻨﻴﺪﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻳﻚ ﺷﺐ ﺳﺎﻋﺖ ‪12‬ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﺗﭗ ﺗﭗ ﭘﺎﻫﺎ آﻣﺪ و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻳﻢ‬ ‫ﻛﺴﺎﻧﻲ وارد ﺑﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬روزﻫﺎي ﻗﺒﻞ از آن اﺗﺎﻗﻲ را ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﭽﻪ ﻫﺎي آن را ﺑﻪ اﺗﺎق ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ اﻓﺮاد را ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﺗﺎق ﺧﺎﻟﻲ آوردﻧﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻤﺎن ‪ 17‬و ‪ 18‬ﻧﻔﺮي ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً از ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺎ از آﻧﻬﺎ در اﻳﻦ‬ ‫ﻣﺪت اﻃﻼع ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬از ﻫﻴﭻ راﻫﻲ اﻣﻜﺎن ﻧﺪاﺷﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ .‬اﺗﺎق ﻣﻦ در ﻣﺠﺎورت اﺗﺎق ﺗﺎزه وارد ﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ رﻓﺘﻢ و ﻛﻨﺎر‬ ‫دﻳﻮار ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ آن اﺗﺎق ﻧﺸﺴﺘﻢ و ﻣﻮرس ﺣﺰب ﺗﻮده را زدم‪ .‬ﺗﻮده ﻳﻲ ﻛﻪ دوﺳﺖ ﻣﻦ ﺑﻮد ﻛﻨﺎر دﻳﻮار آﻣﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﭼﻪ‬ ‫ﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺎن ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻴﻢ و ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺿﺪ اﻋﺘﻘﺎدات ﺧﻮد ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم اﺷﺘﺒﺎه‬ ‫ﺷﻨﻴﺪم و دوﺑﺎره زدم و ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﭼﻲ ﮔﻔﺘﻲ‪ .‬رﻓﻴﻘﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺎن ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻴﻢ و ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻳﻢ ﺿﺪ‬ ‫اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺎن ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ از اول آﻧﭽﻨﺎن ﻳﻚ ﺧﻨﺪه ﻳﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻫﻤﻪ‬ ‫اﺗﺎق ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻳﻚ ﺧﺒﺮ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮاي آﻧﺎن دارم‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ از ﻛﻨﺎر دﻳﻮار آﻣﺪم و ﮔﻮﺷﻪ اي‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎره ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺷﺎن ﻗﺒﻮل ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻧﺪ و ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬اﻻن ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻣﻲ داﻧﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﺷﻮﻛﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ آن ﻫﻤﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺳﺎل ﻫﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻛﻨﻮن ﺷﻜﺴﺘﻪ‬ ‫اﻧﺪ و ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﻳﻢ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎور ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﭼﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ اي را آﻧﻬﺎ از ﺳﺮ ﮔﺬراﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﺑﻌﺪاً‪،‬‬ ‫وﻗﺘﻲ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﻫﺎي دﻳﮕﺮ رﻓﺘﻨﺪ و از دوﺳﺘﺎن ﺧﻮدﺷﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﭼﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻧﺎن‬ ‫را ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺑﺮده اﻧﺪ و از آﻧﻬﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ و آﻳﺎ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ؟ ﮔﺮوه اول را آﻧﻘﺪر ﺷﻼق زده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻗﺒﻮل ﻛﺮده اﻧﺪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .48‬اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻗﻮي ﻛﻪ رﻓﺘﻨﺪ و ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ و ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺮﺳﻲ را ﻣﻴﺎن ﻣﺎ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻪ ﺷﺪ اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻨﺒﺎر ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ؟ ﺗﺮس و دﻟﻬﺮه ﻋﺠﻴﺒﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﺎ را‬ ‫ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻨﻬﺎ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ‪ 14‬و ‪ 15‬روزي ﺑﻪ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬاي ﺧﻮد اداﻣﻪ داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ‬ ‫دﺧﺘﺮي از اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻛﻪ ﺳﻬﻴﻼ دروﻳﺶ ﻧﺎم داﺷﺖ و از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي اﻛﺜﺮﻳﺘﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﻧﻤﺎز را ﻗﺒﻮل‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﺎدر ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از ﮔﺮوه اول‪ ،‬ﻳﻚ روز ﺻﺒﺢ زود آﻣﺪﻧﺪ و از اﺗﺎق ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻦ را‬

‫‪23‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 11‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺻﺪا ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ را از اﺗﺎق ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً ‪ 4‬ﻧﻔﺮ ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻮده اي و اﻛﺜﺮﻳﺘﻲ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬آﻧﺎن‬ ‫اﻛﺜﺮﻳﺘﻲ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻦ ﺗﻮده اي ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﺎر اول ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮدﻧﺪ ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪاً ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮدﻧﺪ ﺧﻮب ﻣﺒﻨﺎ‬ ‫داﺷﺖ‪ .‬ﮔﺮوه دوم و ﺳﻮﻣﻲ را ﻛﻪ ﺑﺮدﻧﺪ ﻓﻘﻂ ﺗﻮده اي و اﻛﺜﺮﻳﺘﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ دو ﮔﺮوه در داﺧﻞ زﻧﺪان ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻨﻈﻢ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﻣﺎ را ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از ﮔﺮوه اول ﺑﻪ دادﮔﺎه ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﺠﺪد ﻣﻦ در ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ‬ ‫‪ .49‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ در راه ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ و ﻳﺎ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ اي ﭘﻴﺎده از ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن در داﺧﻞ زﻧﺪان ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺎ را ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ از ﺟﻤﻠﻪ اﻓﺮادي ﮔﺮوه آﺧﺮ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺰد ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن‬ ‫ﻣﺮگ ﺑﺮده ﺷﺪم‪ .‬آن روز ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ اوﻟﻴﻦ ﻧﻔﺮ ﻣﻦ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺰد ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ ﺑﺮده ﺷﺪم‪ .‬در دادﮔﺎه ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﺑﺎز ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ در دادﮔﺎه ﺣﻀﻮر داﺷﺖ‪ -‬ﺑﻪ ﺷﻤﻮل رﺋﻴﺲ زﻧﺪان ﻛﻪ ﺟﻠﻮ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و رﻳﻴﺲ زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ روﺑﺮوي رﺋﻴﺲ‬ ‫دادﮔﺎه ﻳﻌﻨﻲ آﻗﺎي ﻧﻴﺮي ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﻛﻨﺎر رﺋﻴﺲ دادﮔﺎه آﻗﺎي ﺣﻠﻮاﻳﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﺴﺌﻮل دﻳﮕﺮ زﻧﺪان در اﺗﺎق ﺣﻀﻮر‬ ‫داﺷﺖ‪ .‬ﭼﻬﺮه ﻫﺎي آﻧﺎن ﺗﻮي ذﻫﻨﻢ اﺳﺖ ‪ ،‬اﻣﺎ اﺳﻢ آﻧﺎن را ﻧﻤﻲ داﻧﻢ‪ .‬ﻓﻌﻼ ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮده ام‪.‬‬ ‫‪ .50‬آﻧﻬﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﺎن ﭘﺸﺖ ﻣﻴﺰ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻓﻘﻂ ﻣﻴﺰ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪.‬‬ ‫آﻗﺎي ﻧﻴﺮي ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺟﺮﻣﻲ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه اﻳﺪ؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻨﺪه ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺗﻮده اﻳﺮان ﺑﻮدم‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺗﻮده اي ﻫﺴﺘﻲ؟‬ ‫اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺘﺶ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب ﻳﺎدم اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ اﻻن ‪ 5‬ﺳﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﻫﺴﺘﻢ و ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﺣﺰب ﻧﺪارم‪ ،‬و ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﻣﻮاﺿﻊ ﺣﺰب ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﺴﺘﻢ و ﻳﺎ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪:‬اﻳﺸﺎن ﻫﻨﻮز ﺗﻮده اي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻴﺪ؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎزﻫﻢ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻴﺪ؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﺑﺎزﻫﻢ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺷﻤﺎ ﭼﻲ؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﺷﻴﻌﻪ اﻧﺪ و ﻣﻦ در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻪ دﻧﻴﺎ آﻣﺪه ام‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﺸﺎن ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬اﻳﺸﺎن ﻣﺮﺗﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ آﻳﻪ ﻗﺮآن اﺷﺎره ﻛﺮد و اداﻣﻪ داد‪ :‬ﻣﺮدي ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺪ ﺷﻮد اﻋﺪام ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬زﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺪ ﺷﻮد آﻧﻘﺪر ﺷﻼق ﻣﻲ ﺧﻮرد ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻢ و ﻳﺎ ﺑﻤﻴﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ را ﺻﺪا ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮادر‬ ‫ﺑﺒﺮش ﺑﻴﺮون‪.‬‬ ‫ﺑﺮادر ﻫﻢ آﻣﺪ و از ﻳﻚ ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺎدرم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﺠﺴﻲ را ﺗﻤﺎس ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭼﺸﻤﺒﻨﺪم زدﻧﺪ و ﻣﺮا ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬دادﮔﺎه‬ ‫ﭼﻬﺎر و ﻳﺎ ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﻦ آن ﭼﻬﺎر و ﻳﺎ ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪24‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 12‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬ ‫ﺷﻼق زدن آﻏﺎز ﺷﺪ‬

‫‪ .51‬ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻛﻪ در آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻮد ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺨﺘﻲ را ﺑﺮآدم ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺗﺎ وارد ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺷﺪم وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﻇﻬﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﻪ "ﺳﺮﺑﻨﺪ" ﻛﻪ ﻳﻚ‬ ‫اﺻﻄﻼﺣﻲ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﺟﺎﻳﻲ در زﻧﺪان اﺳﺖ ﺑﺮدﻧﺪ و در آﻧﺠﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻲ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺻﻨﺪﻟﻲ ﭼﻮﺑﻲ ﻛﻪ در آﻧﺠﺎ ﺑﻮد اﺷﺎره ﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺨﻮاب‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺧﻮاﺑﻴﺪم‪ .‬ﻣﻮﻗﻊ آذان ﺑﻮد و ﺻﺪاي اﷲ‬ ‫اﻛﺒﺮﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻲ آﻣﺪ‪ .‬ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن ﺑﻪ آﻳﻪ اي از ﻗﺮآن ﻛﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ ﻣﺮﺗﺪ را ﺷﻼق ﺑﺰﻧﻨﺪ اﺷﺎره ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﺮا ﺑﺎ ﺷﻼق زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‬ ‫از ﭼﻨﺪ ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮو‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 4‬و ﻳﺎ ‪ 5‬ﻋﺼﺮ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻟﻢ آﻣﺪﻧﺪ و ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻲ و‬ ‫ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﻣﻦ ﺑﺎزﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﻢ‪ .‬دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ ﺑﺮدﻧﺪ و ﭼﻨﺪ ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق زدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ آدم ﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﻫﻢ در‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ ﺷﻼق ﺧﻮردن دﻳﺪم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﻬﺎ را ﻣﻲ زدﻧﺪ از ﺑﺪن ﺷﺎن ﺧﻮن ﻣﻲ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﺿﺠﻪ ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻳﻚ ﺑﺎر‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﺮاي ﺷﻼق زدن ﺻﺪاﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬زﻧﻲ را دﻳﺪم ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﭘﻴﺮ و ﻓﺮﺗﻮت ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﮕﻬﺒﺎن از او ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ؟‬ ‫دﻳﺪم ﺻﺪاي آن زن ﻓﺮﺗﻮت در ﻧﻤﻴﺎد‪ .‬ﺑﻌﺪ او را ﺑﺎ ﺷﻼق ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ او ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .52‬وﻗﺘﻲ ﺑﺎ ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ ﻣﺎ را روي ﻳﻚ ﺗﺨﺖ ﭼﻮﺑﻲ ﻣﻲ ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ دراز ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻗﺪرت‬ ‫ﺷﻼق زدن آدم ﻫﺎ ﻫﻢ ﻓﺮق داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖ ﻫﺎ ﺷﻼق را ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎ ﻧﻔﺮت و ﺑﺎ ﺷﺪت ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬در دوره ﻫﺎي ﻣﺎﻗﺒﻞ ﻣﺎ‪،‬‬ ‫ﻣﺮدان ﺑﺎ ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ در دوره ﻣﺎ زﻧﺎن ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬در ﻃﻮل روز ‪ 5‬ﺑﺎر ﻣﺎ را ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ 12 .‬ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪4 .‬‬ ‫ﺻﺒﺢ ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ 14 .‬ﻇﻬﺮ‪ 4 ،‬ﻇﻬﺮ و ﺷﺎم ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ 5 .‬ﺑﺎر ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮاﺑﻴﺪن ﻧﻤﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ 5 .‬ﺑﺎر در روز ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‬ ‫و ﻫﺮ ﺑﺎر ‪ 5‬ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 25‬ﺷﻼق ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .53‬دو ﻧﻔﺮ از روز اول ﺗﺎ روز ‪ 24‬ام ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻘﻴﻪ ﺑﺮﻳﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ دو ﻧﻔﺮ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا ﻫﻢ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا‬ ‫ﻛﺮدم‪ .‬اﻣﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬاي ﺧﺸﻚ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ و آب ﻣﻲ ﻧﻮﺷﻢ‪ .‬ﻣﺮا ‪ 5‬روز ﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از روز ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﻋﺎدت ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ام آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮ ﻣﺮا ﻧﺒﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻪ روز ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻣﺮﺧﺼﻲ دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .54‬وﻗﺘﻲ ﻋﺎدت ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ام ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻼق زدن ﻫﻢ ﺧﺘﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺟﺰو آﺧﺮﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﻮدم‪ .‬ﻳﻚ روز‬ ‫رﺋﻴﺲ زﻧﺪان ﭘﺸﺖ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻣﻦ آﻣﺪ و ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻏﺬاﻳﺖ ﭘﺸﺖ در اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن ﭼﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲ داﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻏﺬاﻳﺖ را ﻫﻨﻮز ﻧﺨﻮرده اي؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻜﺎرﻫﺎي ﺷﻤﺎ ﻣﺎ را ﺷﻼق ﻣﻲ زﻧﻨﺪ و ﻣﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا ﻛﺮده ام‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺨﻮرﻳﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ ﻛﻪ ﺑﺨﻮرﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻦ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺷﻤﺎ را‬ ‫ﺷﻼق ﻧﻤﻲ زﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺣﻴﺮت ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﻼق ﻗﻄﻊ ﺷﺪ؟ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﺷﻼق ﻧﻤﻲ زﻧﻨﺪ و ﺷﻼق زدن ﺧﻼص ﺷﺪ‪ .‬آن روز‪ ،‬روز ‪ 24‬ام ﺷﻼق زدن ﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺣﻮادث ﺑﻌﺪ از ﻓﺎﺟﻌﻪ‬ ‫‪ .55‬آن روز ﻣﺎه ﺳﻮم ﺑﻌﺪ از آﻏﺎز ﻛﺸﺘﺎر ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا دوﺑﺎره ﺑﻪ اﺗﺎق ﺧﻮدم ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﻪ اول آن ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ ﺑﻮد و در ﻃﺒﻘﻪ دوم‬ ‫آن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ داﺷﺘﻨﺪ آوردﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ روﺑﺮوي آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻮد‪ .‬اﺳﻤﺶ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ وارد ﺑﻨﺪ ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﻣﺎ را‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﻫﺎ در ﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 13‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .56‬ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻮده ﻫﺎﻳﻤﺎن اﻃﻼع ﻳﺎﻓﺘﻢ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﭼﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﺎ روز ﻣﻼﻗﺎت‬ ‫دﻗﻴﻘﺎً ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﭼﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده‪ ،‬اﻣﺎ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ‪ ،‬ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪ .57‬در روز اول ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻌﻀﻲ از ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻫﺎ ﻛﻪ از ﻣﺮگ ﻓﺮزﻧﺪان ﺷﺎن ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬در ﺑﻴﺮون زﻧﺪان ﺑﻴﻬﻮش ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬درﺟﺮﻳﺎن ﻣﻼﻗﺎت ﭘﺪرم ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻧﺼﺮت ﻫﻢ ﺟﺰو ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﮔﺎن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .58‬ﻣﺮا ﻫﻴﭽﮕﺎه ﻧﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻧﺼﺮت ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎرﻫﺎ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ او را ﻛﺮدم و ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻧﺼﺮت ﻣﺎه‬ ‫ﻫﺎ ﻳﻜﺠﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮده ام و ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ازدواج ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ آﻧﺎن اﺟﺎزه ﻣﻼﻗﺎت ﻧﺪادﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .59‬ﻧﺼﺮت ﻫﻴﭻ ﺣﻜﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬او از ﺳﺎل ‪ 1365-1362‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻓﺮادي زﻳﺮ ﺣﻜﻤﻲ ﺑﻮد‪ .‬در ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﺮاي او ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺣﻜﻤﺶ ﭼﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ او ﻣﻲ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ اﻋﺪام ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ او را اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .60‬ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﻣﺎه‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ را دوﺑﺎره ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ دﺳﺖ از ﺳﺮ ﻣﺎ ﺑﺮ ﻧﻤﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ در آن زﻣﺎن ﻣﻲ‬ ‫داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ آﻧﺎن ﺑﺴﻴﺎري آدم ﻫﺎ را اﻋﺪام ﻛﺮده اﻧﺪ‪ .‬از ﻣﺎ‪-‬ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ‪ -‬دوﺑﺎره ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪ .‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺸﺪﻧﺪ را ﻣﻲ داﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻫﻨﻮز آدم ﻧﺸﺪه اﻳﺪ‪ ،‬ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ آﻧﺎن ﻣﻨﺘﻈﺮ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻦ زﻧﺪاﻧﻴﺎن اﻋﺘﺮاف ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ آن ﻣﻲﺑﺎﻟﻴﺪﻧﺪ و ﻣﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﺸﻮﻳﻢ‬ ‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ دوﺳﺘﺎن و رﻓﻘﺎي ﻣﺎ را ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ ﻣﺎ از ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻛﺴﻲ را ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎ ﻫﻤﻪ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .61‬ﺳﻪ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از ﺧﺘﻢ اﻋﺪام ﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻚ روزي ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺎن را ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺎن را‬ ‫ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ داﺷﺖ ﻣﻲ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﻣﺎن را ﺟﻤﻊ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺜﻞ اﺳﺒﺎب ﻛﺸﻲ ﺑﻮد و ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ ازﺟﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮي ﻣﻲ روﻳﻢ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ اﻋﺪام ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ و‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻢ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ را ﺑﺮاي اﻋﺪام ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ‪ 54‬ﻧﻔﺮ و ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺎ را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺷﺎن ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺗﺎ آن روز ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺣﻜﻢ ﺷﺎن ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ ،‬روﺣﻴﻪ ﻣﻲ دادﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .62‬ﻣﺎ را ﺑﻪ زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻢ ﻋﻤﺪاً ﻣﺎ را از ﻳﻚ راﻫﺮو از ﻛﻨﺎر ﭘﻨﺠﺮه ﻫﺎ ﻋﺒﻮر دادﻧﺪ ﺗﺎ از آن ﺟﺎ و ﺳﺎﻳﻞ‬ ‫و ﻟﺒﺎس ﻫﺎي ورزﺷﻲ ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻋﺪام ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﺎ دﻳﺪن آن ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﺘﺮﺳﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻃﻮري ﺻﺤﻨﻪ درﺳﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ اﻋﺪام ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﻟﺒﺎسﻫﺎ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ اﻣﺎ اﻓﺮاد ﻧﺒﻮد‪ .‬ﭼﺸﻤﺎن ﻣﺎ ﺑﺴﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ از ﻣﻴﺎن ‪ 54‬ﻧﻔﺮ ﻳﻜﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ را ﻳﻚ ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﺰﻧﺪ و اﻃﺮاف ﺧﻮد را ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﺠﺎ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .63‬ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ در ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬در ﺷﺐ اول ﻳﻚ ﻛﺴﻲ در را ﺑﺎز ﻛﺮد و اﺳﻢ ‪ 20‬ﻧﻔﺮي ﻛﻪ ﺟﻠﻮ در ﺑﻮدﻧﺪ را ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﻣﻦ‬ ‫ﺟﺰو آن ﺑﻴﺴﺖ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 10‬ﺷﺐ ﭘﺎﺳﺪار ﻫﺎ ﻣﺎ ‪ 20‬ﻧﻔﺮ را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ را‬ ‫ﺑﺮاي اﻋﺪام ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را در آﻏﻮش ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ اﻋﺪام ﻣﻲ ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻴﺮون رﻓﺘﻴﻢ‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 14‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ ﺣﺮف ﻧﻤﻲ زد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﻜﻲ ﻳﻜﻲ ﻣﺎ را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ اﺗﺎق ﺻﺪا ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ..‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ از اﺗﺎق ﺑﺮ ﻣﻲ‬ ‫ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﻲ ﻧﺸﺴﺖ و ﭼﻴﺰي ﻣﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﺑﻪ اﺗﺎق ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه ﻧﺸﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ دارﻧﺪ وﺻﻴﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد را ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﻦ رﺳﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪ .64‬داﺧﻞ اﺗﺎق ﺷﺪم‪ .‬ﻳﻚ آﻗﺎﻳﻲ آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻓﺮد دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ آﻧﺠﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻮن ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ وﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ آﻣﺪه ام‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ اﻣﺮوز‪ .‬ﺑﻌﺪ اﺳﻤﻢ را ﭘﺮﺳﻴﺪ و ﻣﻦ‬ ‫ﺟﻮاب دادم‪ .‬اداﻣﻪ داد ﻛﻪ ﺣﻜﻤﺖ ﭼﻪ اﺳﺖ و ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻋﻀﻮ ﺣﺰب ﺗﻮده اﻳﺮان ﺑﻮدم‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل زﻧﺪاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻢ‬ ‫و ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻘﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﭼﺮا ﺗﻮ را اﻳﻨﺠﺎ آورده اﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ‪ .‬ﻧﮕﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻋﺪام‪ .‬ﺑﺎ‬ ‫ﺻﺪاي آرام ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ از ﺣﺰب ﺧﺎﺋﻦ ﺗﻮده اﻋﻼم اﻧﺰﺟﺎز ﻣﻲ ﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي‬ ‫ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﻤﺖ ﺗﺎ ﺑﭙﻮﺳﻲ؟ ﻣﺴﻠﻤﺎً اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ اﻧﺘﻈﺎر اﻋﺪام را داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺷﺪم‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺷﺪﻳﻢ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .65‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﻫﻤﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻤﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻠﻚ آﻧﺎن ﺟﻮاب ﻧﺪاد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﻣﺎ را ﻧﺰد‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﻣﺎ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬آن ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﻪ دوم ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﮔﺸﺘﻴﻢ و اﻋﺪام ﻧﺸﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮ دوره اﻋﺪام ﻫﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .66‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ وﻗﺖ ﻣﺎ را از اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻋﺎدي ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﻲ آوردﻧﺪ ﺗﺎ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻛﻤﺘﺮي در ﺣﺰب داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺟﺎزه ﻣﺮﺧﺼﻲ از زﻧﺪان دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﻚ ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ را ﺑﻴﺮون ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬ ‫درﻋﻴﻦﺣﺎل‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮادهام را ﺻﺪا زدﻧﺪ ﻛﻪ از ﻣﻦ ﺑﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﺎ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﻣﻦ از ﺧﺎﻧﻮاده ام ﺧﻮاﻫﺶ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺑﺮﻣﻦ ﻓﺸﺎر‬ ‫ﻧﻴﺎورﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻦ اﺣﺘﺮام ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻫﻢ در ﻳﻚ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻳﻚ ﺳﻮ‪ ،‬دﻟﺸﺎن‬ ‫ﺑﺮاي ﻋﺰﻳﺰان ﺷﺎن ﻣﻲ ﺳﻮﺧﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﻲ دﻳﺪﻧﺪ ﻓﺮزﻧﺪان ﺷﺎن در زﻧﺪان ﭘﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و از ﺳﻮﻳﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺎ از آﻧﻬﺎ ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻓﺸﺎر ﻧﻴﺎورﻧﺪ و از ﺟﻬﺖ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت از آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻨﺪ و از ﻣﺎ ﺑﺨﻮﻫﻨﺪ اﻋﻼم‬ ‫اﻧﺰﺟﺎر ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮادرم‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺮم و ﻣﺎدرم ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از آﻧﺎن از ﻣﻦ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﻮم‪.‬‬ ‫‪ .67‬در ﻣﺮداد ﺳﺎل ‪ ،1369‬روزي ﻳﻚ ﻧﮕﻬﺒﺎن آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮادهات ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﺖ آﻣﺪه اﻧﺪ و ﺑﺮو‪ .‬ﻧﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ وﺳﺎﻳﻞ ام را‬ ‫ﺑﺮدارم‪ .‬از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﺮﮔﺮدم‪ .‬ﻣﻦ وﻗﺘﻲ ﺧﺎﻧﻪ رﻓﺘﻢ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ دوﺳﺘﺎن دﻳﮕﺮم‬ ‫دوﺑﺎره ﺧﻮد را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻜﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ دﻳﮕﺮ ﺧﻮد را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻜﺮدم‪ .‬اﻣﺎ ﻓﺎﻣﻴﻞ ﺿﻤﺎﻧﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .68‬ﻧﺎﭼﺎر ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ زﻧﺪان رﻓﺘﻢ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ وﺳﺎﻳﻠﻢ را ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬در آﻧﺠﺎ از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻗﺒﻮل‬ ‫ﻧﻜﺮدم‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻫﻨﻮز آدم ﻧﺸﺪي‪ ،‬اﮔﺮ اﻧﺰﺟﺎرﻧﺎﻣﻪ ﻧﻨﻮﻳﺴﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﺮﮔﺮدي‪ .‬ﻣﻦ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدم‪ .‬ﺧﻮاﻫﺮم ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻮد ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺣﺎﺿﺮم ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺣﺰب ﺗﻮده را ﻗﺒﻮل‬ ‫ﻧﺪارم و دﻳﮕﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬اﻳﻦ را ﻧﻮﺷﺘﻢ و ﻟﺒﺎﺳﻬﺎﻳﻢ را ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﺗﻌﺪادي از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﻛﻠﻤﻪ را ﻫﻢ ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ اﻧﺪ و ﻫﻴﭻ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻧﻴﻔﺘﺎده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .69‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻧﺎن ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺎ را آزاد ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻳﻜﻲ ﻳﻜﻲ ﻣﺎ را ﺑﻴﺮون ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ و درﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺗﻼش‬ ‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﭼﻴﺰي از ﻣﺎ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ اﺣﺴﺎس ﭘﻴﺮوزي ﻧﻜﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻲ ﻧﻮﺷﺘﻴﻢ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻮع ﭘﻴﺮوزي ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ‬

‫‪27‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 15‬از ‪15‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﻬﻴﺎر‪ 26 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺑﺎ آن ﻛﻪ واﻗﻌﻴﺖ را ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺣﺰب ﺗﻮده را ﻗﺒﻮل ﻧﺪارم‪ ،‬اﻣﺎ در ﺣﻘﻴﻘﺖ از ﻣﻮﺿﻊ ام ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪم و اﻳﻦ در واﻗﻊ ﻳﻚ‬ ‫ﻧﻮع ﺷﻜﺴﺖ ﺑﺮاي ﻣﻦ و ﭘﻴﺮوزي ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ آن ﺧﺎﺋﻦ ﻫﺎ ﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻛﻪ ﻣﻦ ﺣﺰب‬ ‫ﺗﻮده را ﻗﺒﻮل دارم و ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬ ‫‪ .70‬ﻣﻲ دوﻧﺴﺘﻢ اﮔﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻜﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻤﻦ ﻛﺎري ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺎ ‪ 22‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1369‬ﺗﻠﻔﻨﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺷﺪ و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺮا‬ ‫ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖ ﻫﺎ اﻓﺮادي را در اﻃﺮاف ﺧﻮد ﻣﻲ دﻳﺪم ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪،‬‬ ‫ﻣﺮا ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .71‬دوﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮدم ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ از ﻛﺸﻮر ﺧﺎرج ﺷﻮم‪ .‬رﻓﺘﻢ ﭘﺎﺳﭙﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺮز رﺳﻴﺪم‪ ،‬آﻗﺎﻳﻲ ﻛﻪ در‬ ‫آﻧﺠﺎ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوج ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﺮﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﺎراﺣﺖ ﺷﺪم و ﭘﺮﺳﻴﺪم اﮔﺮ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوج ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﭼﺮا ﺑﻪ ﻣﻦ ﭘﺎﺳﭙﻮرت دادﻳﺪ‪ .‬در ﺟﻮاﺑﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺮ ﻣﻦ ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻴﺴﺘﻢ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﺮوﻳﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻨﺠﺎ اﺳﻢ ﺷﻤﺎ ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوج اﺳﺖ‪ .‬آن آﻗﺎ ﭘﺎﺳﭙﻮرت ﻣﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻲ رﻓﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﻦ ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوج‬ ‫ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﺤﺚ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ آدم ﻧﺸﺪه ام‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻤﻨﻮع اﻟﺨﺮوﺟﻲ ام ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و ﻣﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ دوﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﻛﺸﻮر ﺧﺎرج ﺷﺪم‪.‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن‬

‫‪28‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 1‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‬

‫اﺳﻢ‪:‬‬

‫ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‬

‫ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬

‫‪ 26‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪1343‬‬

‫ﺷﻐﻞ‪:‬‬

‫داﻧﺸﺠﻮي دوره دﻛﺘﺮاي ﻋﻠﻮم ﺳﻴﺎﺳﻲ‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪:‬‬

‫‪18‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬

‫ﮔﻮاﻫﺎن‪:‬‬

‫اﻳﻦ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺣﻀﻮري ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ در )‪ ( 54‬ﭘﺎراﮔﺮاف و )‪ (12‬ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫‪ 18‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 9) 1388‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ (2009‬در ﺷﻬﺮﻧﻴﻮﻫﻴﻮن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ‪ 13‬آﺑﺎن ‪ 4) 1388‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ (2009‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﮕﻮﻓﻪ‬ ‫ﺳﺨﻲ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 2‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮي و دادﮔﺎه اوﻟﻴﻪ‬ ‫‪.1‬‬

‫ﺳﻢ ﻣﻦ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ اﺳﺖ و در ‪ 21‬ﻣﺮداد ﺳﺎل‪ 1361‬ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻫﻮاداري از ﮔﺮوه رزﻣﻨﺪﮔﺎن م‪-‬ل ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﭗ ﺑﻮد‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪم‪ .‬در آن زﻣﺎن داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﺮادرم و ﻫﻤﺴﺮش ﭘﻨﺞ روز ﻗﺒﻞ از ﻣﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮم از ﻣﺎه ﻫﺎ ﻗﺒﻞ ‪-‬‬ ‫اﺳﻔﻨﺪ ﺳﺎل‪ -1360‬در زﻧﺪان ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪.2‬‬

‫اﻓﺮاد ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻣﺮا دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ‪ 1‬در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻧﺎﺻﺮ ﺧﺴﺮو ﻗﺮار داﺷﺖ و در آن زﻣﺎن ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﺳﭙﺎه‬ ‫ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﺷﻤﺎر زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد ﺑﻮد و ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬دو ﻫﻔﺘﺔ اول را ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ ﻛﻨﺎر‬ ‫راﻫﺮو ﺧﻮاﺑﻴﺪم‪ .‬اﻛﺜﺮ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ‪ ،‬ﭼﭗ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻋﺪه ﻣﺤﺪودي از ﻃﺮﻓﺪاران ﺷﺎه و ﭼﻨﺪي در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ "ﻛﻮدﺗﺎي‬ ‫ﻧﻮژه" ﻧﻴﺰ در ﻣﻴﺎن آﻧﺎن دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از دوﻫﻔﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻨﺞ و ﻳﺎ ﺷﺶ ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ در آﻧﺠﺎ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.3‬‬

‫در آﺑﺎن ﻣﺎه دادﮔﺎﻫﻢ درﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺑﺮﮔﺰارﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ وارد دادﮔﺎه ﺷﺪم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻧﺸﺴﺘﻢ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪم را ﺑﺮدارم‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﺑﺮداﺷﺘﻢ دﻳﺪم در اﺗﺎق ﻛﻮﭼﻜﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻴﺰﻛﻮﭼﻜﻲ در آن ﻗﺮاردارد‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﻣﺒﺸﺮي ﭘﺸﺖ ﻣﻴﺰ ﻧﺸﺴﺘﻪ و ﺑﺎزﺟﻮﻳﻢ‬ ‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دو ﺳﻪ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﭘﺸﺖ ﺳﺮم اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن ﻣﺪام ﺑﺎ ﺗﻤﺴﺨﺮ و اﺻﺮار ﺑﺮ ﻋﺪم ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻦ در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻴﻬﺎ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺣﻜﻢ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از دادﮔﺎه‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻠﺴﺔ ﺗﻔﻬﻴﻢ اﺗﻬﺎم )ﭘﻴﺶ دادﮔﺎه( ﺗﻮ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ‬ ‫وﻗﺘﻲ از آﻧﺠﺎ ﺑﻴﺮون آﻣﺪم‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ دادﮔﺎه ﺗﻮ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪.4‬‬

‫ﻗﺎﺿﻲ ﻣﺒﺸﺮي دادﺧﻮاﺳﺖ را ﺧﻮاﻧﺪ و اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻢ را ﺑﺮﺷﻤﺮد ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﺎﻟﻲ و ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﮔﺮوﻫﺎي ﭼﭗ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ در‬ ‫راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﻋﻠﻴﻪ رژﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺨﺶ اﻋﻼﻣﻴﻪ و ﻋﺪم ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ رژﻳﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ‪ ،‬در درﺟﻪ اول در زﻣﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻦ ﻳﻚ داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﻮدم و ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﻣﻜﺎن ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻣﻦ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﮔﺮوه ﺳﻴﺎﺳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ و دوﻣﺎ ﺗﻤﺎم‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دوراﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ آزاد ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﺗﻤﺎم‬ ‫اﺗﻬﺎﻣﺎت را رد ﻛﺮدم‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪ از آن راﺟﻊ ﺑﻪ ازدواﺟﻢ ﺳﻮال ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ازدواﺟﻢ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‬

‫ﻣﻦ ﻧﺪارد و ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ ﺑﺨﺎﻃﺮ ازدواﺟﻢ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺒﻢ ﺳﻮال ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارم‪ .‬راﺟﻊ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎدات ﺧﺎﻧﻮاده ام ﺳﻮال ﻛﺮد‪ .‬در ﺟﻮاب ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ام ﺷﻴﻌﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻗﺎﺿﻲ ﻣﺒﺸﺮي‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺣﺎﺿﺮي ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻋﻔﻮ ﻛﻨﻲ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺟﺮﻣﻲ ﻧﺸﺪه ام ﻛﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻋﻔﻮ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻨﺪ دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻃﻮل ﻧﻜﺸﻴﺪ و دادﮔﺎﻫﻢ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬درآذر ﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1361‬ﺑﻪ اوﻳﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪم و ﺣﻜﻤﻢ ﻧﻴﺰ در آﻧﺠﺎ‬ ‫اﺑﻼغ ﺷﺪ‪ .‬در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺟﺮم ﻣﺮﺗﺪ ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ و ﭘﻨﺞ ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق در ﻫﺮ وﻋﺪه ﻧﻤﺎز‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﺣﻜﻢ اوﻟﻴﻪ ﻟﻐﻮ و‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل زﻧﺪان ﻣﺤﻜﻮم ﺷﺪم‪.‬‬ ‫‪.5‬‬

‫ﺳﺎل ﻫﺎي ﺑﻌﺪي را در زﻧﺪان ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻬﺮان ﺳﭙﺮي ﻛﺮدم‪ .‬از اوﻳﻦ ﺑﻪ ﻗﺰﻟﺤﺼﺎر و از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪم‪.‬‬

‫‪1‬در زﻣﺎن ﺷﺎه اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ "ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك" ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪30‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 3‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬ ‫ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اوﻳﻦ ﺑﻌﺪ از ﺧﺘﻢ دوران ﻣﺤﻜﻮﻣﻴﺖ‬ ‫‪.6‬‬

‫در ﻣﺮداد ﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1366‬ﺣﻜﻢ ﻣﻦ در زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دو ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫اﻋﻀﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺣﻜﻢ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد از ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﻪ اوﻳﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ ﻣﺎ را در ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي‬ ‫اﻧﻔﺮادي ‪ 209‬ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﻫﺎي اﻧﻔﺮادي ‪ 325‬اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.7‬‬

‫ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﺎ ﻣﺠﺪداً دادﮔﺎﻫﻲ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬در آن زﻣﺎن وﻗﺘﻲ ﺣﻜﻢ ﻓﺮدي ﺗﻤﺎم ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬او را دوﺑﺎره ﺑﻪ دادﮔﺎه ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ‬ ‫داﺷﺘﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ وارد دادﮔﺎه ﺷﺪم‪ ،‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪت را ﺑﺮدار‪ .‬در دادﮔﺎه ﻗﺎﺿﻲ ﻣﺒﺸﺮي ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﺮوﻧﺪه ﻣﻦ ﻛﺮد و‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺷﺮاﻳﻂ آزادي را ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ وﻳﺪﻳﻮﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ و ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮدن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪام اﺳﺖ‬ ‫را ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮم و ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﻣﻦ ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﻣﺒﺸﺮي ﮔﻔﺖ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ آزادي را ﻧﭙﺬﻳﺮم آزاد ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي اﻧﻔﺮادي ‪ 325‬ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.8‬‬

‫ﻣﺪﺗﻲ آﻧﺠﺎ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دو ﻫﻢ ﺳﻠﻮﻟﻲ ام اول ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎي اﻧﻔﺮادي ‪ 209‬و از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ "‪ "1‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن "آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه"‬ ‫ﻛﻪ آن ﻫﻢ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻨﺪ ﻫﺎي اﻧﻔﺮادي در زﻧﺪان اوﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪ .‬آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫ﺻﺪﻫﺎ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي دارد‪ .‬ﻃﺒﻘﻪ اول ﻛﻪ ﺑﻨﺪ ﻳﻚ ﻧﺎم داﺷﺖ‪ ،‬ﻣﺨﺘﺺ زﻧﺎن ﺑﻮد‪ ،‬و دو ﻃﺒﻘﻪ دﻳﮕﺮ آن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺮد‬ ‫ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬درﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺪارم ﭼﻨﺪ ﻣﺎه در آن ﺳﻠﻮﻟﻬﺎ ﻣﺎﻧﺪﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻳﺎد دارم ﻛﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺳﻠﻮﻟﻬﺎﻳﻤﺎن را ﻋﻮض ﻛﺮدﻧﺪ۔‬ ‫ﻫﻮا ﺳﺮد ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﻪ ﭘﺘﻮي ﻧﺎزك‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺎزك ﻣﻴﺪادﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ رواﻧﺪاز و ﻫﻢ زﻳﺮ اﻧﺪاز ﺑﻮدﻧﺪ۔ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﻮﻛﺖ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎزك ﭘﺎره ﭘﺎره روي ﻛﻒ ﺳﻴﻤﺎﻧﻲ ﺳﺮد و ﻧﻤﻨﺎك ﺳﻠﻮل اﻓﺘﺎده ﺑﻮد۔ ﻣﺎ دو ﺗﺎ از ﭘﺘﻮﻫﺎ را زﻳﺮﻣﺎن ﻣﻲ اﻧﺪاﺧﺘﻴﻢ و ﺳﻪ‬ ‫ﻧﻔﺮي زﻳﺮ ﻳﻚ ﭘﺘﻮ ﻣﻲ ﺧﻮاﺑﻴﺪﻳﻢ۔ در اﺻﻞ ﮔﺮﻣﺎي ﺑﺪﻧﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﻲ ﺣﺮارﺗﻤﺎن ﺑﻮد ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻧﻮﺑﺘﻲ ﺟﺎﻳﻤﺎن را ﻋﻮض‬ ‫ﻣﻴﻜﺮدﻳﻢ درﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﭘﻨﮕﻮﺋﻦ ﻫﺎ ﻛﻪ در ﺳﺮﻣﺎي ﻗﻄﺐ ﺟﺎي ﺧﻮد را ﻋﻮض ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ زﻣﺎﻧﻲ ﻫﻢ در‬ ‫ﻣﻴﺎن دﻳﮕﺮ ﭘﻨﮕﻮﺋﻦ ﻫﺎ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫زﻧﺪﮔﻲ در ﺑﻨﺪ ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ در اوﻳﻦ‬ ‫‪.9‬‬

‫ﺷﺎﻳﺪ اواﺧﺮ ﭘﺎﻳﻴﺰ ﻳﺎ اواﻳﻞ زﻣﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 1366‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ را از ﺑﻨﺪ آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻪ اﺗﺎﻗﻬﺎي درﺑﺴﺘﻪ "آﻣﻮزﺷﮕﺎه" اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﮕﺎه ﻗﺒﻼً ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺮد ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ در اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﻨﺪ ‪ 2 ،1‬و ‪ 3‬آن را ﺑﻪ زﻧﺎن اﺧﺘﺼﺎص دادﻧﺪ و ﺑﻨﺪ ‪5 ،4‬‬ ‫و‪ 6‬آن را ﺑﺮاي ﻣﺮدان ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺪ ‪ 1‬آﻣﻮزﺷﮕﺎه‪ ،‬ﺑﻨﺪ در ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺷﺶ اﺗﺎق داﺷﺖ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺤﺒﻮس در اﻳﻦ ﺑﻨﺪ ﺑﻪ‬ ‫راﻫﺮو‪ ،‬دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ و ﺣﻤﺎم و ﻫﻮاﺧﻮري دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ۔ ﺗﻤﺎس و ﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﻣﻴﺎن زﻧﺪاﻧﻴﺎن اﻳﻦ اﺗﺎﻗﻬﺎ ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮد۔ زﻧﺪاﻧﻴﺎن‬ ‫زن را ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺷﺎن ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد وﻟﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﺷﺮاﻳﻂ آزادي ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻳﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻧﺰﺟﺎرﻧﺎﻣﻪ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‬ ‫)ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ( در ﺳﻪ اﺗﺎق‪ ،‬اﺗﺎﻗﻬﺎي‪ 2 ،1‬و‪ 6‬اﻳﻦ ﺑﻨﺪ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺑﻨﺪ ‪ 2‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪ و ﭼﭗ‬ ‫ﻛﻪ ﻳﺎ ﺗﻮاب ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﺎ ﻣﺴﻮﻻن زﻧﺪان ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﻔﻌﻞ ﺑﻮدﻧﺪ و ﭘﺎﻳﺎن ﺣﻜﻢ ﺧﻮد را اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﻣﺴﻮﻻن زﻧﺪان ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ آﻧﺎن را از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﻘﺎوم ﻛﻪ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ "ﺳﺮ ﻣﻮﺿﻌﻲ ﻫﺎ"‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﺟﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن "ﺳﺮ ﻣﻮﺿﻊ"‪ -‬ﭼﭗ و ﻣﺠﺎﻫﺪ‪ -‬ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺣﻜﻢ ﺣﺒﺲ ﺧﻮد را ﺗﻤﺎم ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫در ﺑﻨﺪ ‪ 3‬آﻣﻮزﺷﮕﺎه ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ‪ ،‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎي آزادي )ﻣﻠﻲ ﻛﺶ( در ﺑﻨﺪ ‪ 1‬و در ﺑﻨﺪ ‪ 3‬ﻫﻴﭻ‬ ‫ﺗﻮاﺑﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ از ﺳﺎل‪ 1363‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻌﺪ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺎ در زﻧﺪان ﻗﺰل ﺣﺼﺎر در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺣﺎﺟﻲ داود ﻛﻪ ﺑﻪ‬

‫‪31‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 4‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫ﺟﺮﻳﺎن "ﻗﻴﺎﻣﺖ" و ﺷﻜﻨﺠﻪ "ﺗﺎﺑﻮﺗﻬﺎ" ﻣﻌﺮوف ﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﺗﻮ‪‬اب ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان ﻋﻤﻼ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻧﺪاﻧﻴﺎن‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ رژﻳﻢ را ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن ﻣﺎ در اﻳﻦ زﻣﺎن ﭘﺎﺳﺪاران زن ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .10‬در اﻳﻦ زﻣﺎن‪ ،‬ﻣﺎ ﺗﻼش ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ از اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺤﺪودي ﻛﻪ داﺷﺘﻴﻢ ﺣﺪاﻛﺜﺮ اﺳﺘﻔﺎده را ﺑﻜﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﮔﻬﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ در‬ ‫اﺗﺎق ﻫﺎي درﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬وﻗﺖ ﻫﻮاﺧﻮري ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ورزش ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻗﺪم ﻣﻴﺰدﻳﻢ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﻣﻲ آوردﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﻫﺴﺘﻪ ﺧﺮﻣﺎ‪ ،‬ﻫﻠﻮ‪ ،‬و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺳﻜﻪ ﭘﻮل ﺟﻤﻊ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ و از آن ﻛﺎر دﺳﺘﻲ درﺳﺖ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ از ﭘﻮﺳﺖ ﭘﻴﺎز‪ ،‬ﻋﻠﻒ‪ ،‬ﺑﺮگ ﮔﻞ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ در راه ﻣﻼﻗﺎت و ﻳﺎ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﺗﺎق آورده ﺑﻮد رﻧﮓ ﻧﻘﺎﺷﻲ‬ ‫درﺳﺖ ﻣﻲ ﻛﺮدم و ﺑﻪ دوﺳﺖ ﻧﻘﺎﺷﻢ ﻛﻪ در اﺗﺎق دﻳﮕﺮي ﺑﻮد ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﻣﻴﺮﺳﺎﻧﺪم‪ .‬ﻛﺘﺎب ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻛﺘﺎب ﻫﺎﻳﻲ را‬ ‫ﻛﻪ از زﻧﺪان ﻗﺰل ﺣﺼﺎر ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ زﻧﺪان اوﻳﻦ آورده ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬اﻛﺜﺮاً ﻣﺼﺎدره ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻫﺮ از ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻃﺮق‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻛﺘﺎبﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺠﺎز دﺳﺘﺮﺳﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬آﻧﺎن را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ رﻳﺰ در دﻓﺘﺮﭼﻪ ﺑﺎز ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﻌﺪ آن‬ ‫را در ﺑﻴﻦ اﺗﺎقﻫﺎ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﻣﺨﻔﻲ ﺑﻮد و اﮔﺮ ﮔﻴﺮ ﻣﻲاﻓﺘﺎدﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺠﺎزات ﻣﻲﺷﺪﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .11‬از ﺳﺎل ‪ 1362‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎرﻫﺎ و ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‪-‬اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ زﻧﺪان و زﻧﺪاﻧﺒﺎن‪ ،‬در‬ ‫ﻣﻴﺎن زﻧﺎن زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺎ اﺗﻬﺎم ﭼﭗ در زﻧﺪان ﻫﺎي اوﻳﻦ و ﻗﺰل ﺣﺼﺎر آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ‪ ،‬در اﺑﺘﺪا ﺗﻌﺪادي از ﻣﺎ ﺷﺮﻛﺖ اﻟﺰاﻣﻲ‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻲ‪ ،‬در ﻣﺮاﺳﻢ اﻋﺘﺮاﻓﺎت اﺟﺒﺎري زﻧﺪاﻧﻴﺎن زﻳﺮ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام و ﻳﺎ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﺟﺒﺎري زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آزادي‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻳﺎ "اﻓﺸﺎﮔﺮﻳﻬﺎي" آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮاب ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ را زﻳﺮﺳﻮال ﺑﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ رﺳﻢ اﻳﺴﺘﺎدﮔﻲ ﻛﺮدﻳﻢ و ﺗﺼﻤﻴﻢ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺮاﺳﻢ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً در "ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ" اوﻳﻦ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲ ﺷﺪ ﺣﻀﻮر ﻧﻴﺎﺑﻴﻢ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻠﻨﺎً در ﻣﺮاﺳﻢ ﻋﺒﺎدات ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ دوﺑﺎر در ﻣﺤﻞ "ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ" زﻧﺪان ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲ ﺷﺪ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﻴﮕﻮﻳﻢ "ﻋﻠﻨﺎً ً" ﺑﻪ آن دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻧﻴﺰ زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮاب ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ زﻧﺪان در ﺑﻴﻔﺘﻨﺪ و‬ ‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺑﻨﺪ و ﺑﺎزﺟﻮ ﻫﺎ را روي ﺧﻮد ﺣﺴﺎس ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ از ﺷﺮﻛﺖ در اﻳﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﺳﺮ ﺑﺎز ﻣﻲ زدﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺮﻳﺾ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه‪ ،‬ﻣﺎ اﺳﺘﻨﺪﻻل ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻲ ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺷﺎن ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻳﺎ‬ ‫ﺗﺒﺮﺋﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي آزادي ﺧﻮد اﺑﺮاز ﺗﻮﺑﻪ و اﻋﻼم وﻓﺎداري ﺑﻪ رژﻳﻢ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و در ﻏﻴﺮ آن ﺻﻮرت‪ ،‬ﺳﻨﺪي را‬ ‫اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﺷﺎن ﻣﺤﺮز ﻧﺸﺪه‪ ،‬ﺑﻪ رﻏﺒﺖ ﺧﻮد در زﻧﺪان ﻣﻴﻤﺎﻧﻨﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ،1363‬ﻣﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﮔﻪ ﻫﺎﻳﻲ )ﺑﺮﮔﻪ اﺣﺮاز ﺗﻮﺑﻪ( را اﻣﻀﺎء ﻧﻜﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺮور زﻣﺎن‪ ،‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺟﺎ اﻓﺘﺎد و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻃﻮري‬ ‫ﺷﺪ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن از ﺟﻮاب دادن ﺑﻪ ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﻛﻪ درﺑﺎره ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺑﺎورﻫﺎي آﻧﺎن ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺘﻨﺎع ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺪف ﻣﺎ آن ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻧﺪاﻧﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ رژﻳﻢ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺑﺸﻨﺎﺳﺎﻧﻴﻢ و آن را ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان ﻧﻴﺰ ﺑﻘﺒﻮﻻﻧﻴﻢ‪ .‬در‬ ‫ﺳﺎل ‪ 1367‬ﻣﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف رﺳﻴﺪه ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .12‬در ﻃﻮل اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎ )ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ (1367‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﺷﺪﻳﻢ و اﺣﺘﻤﺎل ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬ ‫وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻣﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﺑﻪ ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮدن و ﻗﺒﻮل داﺷﺘﻦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﭘﺎﺳﺦ "ﺟﻮاب‬ ‫ﻧﻤﻲ دﻫﻢ" ﺑﺪﻫﻴﻢ۔ اﺻﺮار ﻣﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﻮاﻻت در ﺑﺎره اﻋﺘﻘﺎدات و ﻧﻈﺮات ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺎ اﺳﺖ و ﻣﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺟﻮاب‬ ‫ﻧﻤﻲ دﻫﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎرﻫﺎ اﻳﻦ ﺳﻮاﻻت از ﻣﺎ ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻮن آن دوران ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎ اداﻣﻪ داﺷﺖ و ﻫﺮازﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎ را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻓﺮا ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬درﺑﺎره ﺟﺮﻣﻤﺎن‪ ،‬ﻣﺬﻫﺒﻤﺎن‪ ،‬ﺣﻜﻤﻤﺎن ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و اﻳﻨﻜﻪ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻲ ﻧﻮﻳﺴﻴﻢ و ﻳﺎ ﻧﻪ ﺳﻮال ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺿﺮب و‬ ‫ﺷﺘﻢ وﺟﻮد داﺷﺖ اﻣﺎ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻋﺎم و داﺋﻢ‪ .‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺎﺑﻮت و‬

‫‪32‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 5‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫ﻗﻴﺎﻣﺖ دﻳﮕﺮ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻟﻬﺎي اوﻟﻴﻪ دﻫﻪ ‪ 1360‬اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺑﻬﺘﺮي ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎاﻳﻦ ﻫﻤﻪ‪ ،‬اﺗﺎﻗﻬﺎي در‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ روﺣﻲ داﻳﻤﻲ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .13‬در ﺳﺎل ‪ 1366‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﻣﺎ را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ 209‬ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ وزارت اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮد ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻮر ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎ‬ ‫دوﺑﺎره ﺑﺎور ﻫﺎ و اﻋﺘﻘﺎدات ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻧﻈﺮ ﻣﺎ را راﺟﻊ ﺑﻪ اﺗﺤﺎد ﺟﻤﺎﻫﻴﺮ ﺷﻮروي‪ ،‬ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬اﺻﻞ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﮔﻮرﺑﺎﭼﻮف‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي دوﻟﺖ و ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﻋﺮاق ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺳﻮاﻻت در ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .14‬ﻣﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﻮاﻟﻬﺎ ﺟﻮاب ﻧﺪﻫﻴﻢ و ﺟﻮاب ﻫﻢ ﻧﻤﻲ دادﻳﻢ‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻴﻢ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻔﻜﺮ و‬ ‫اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺎ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ زﻧﺪاﻧﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﺟﻮاب دادن آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﻀﻲ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺟﻮاب ﻣﻲ‬ ‫دادﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﺟﻮاب ﻧﻤﻲ دادﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺳﻮاﻻت در ﻳﻚ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ را ﻛﻨﺎر راﻫﺮو در ﺻﻨﺪﻟﻲ ﻫﺎي‬ ‫دﺳﺘﻪ دار ﻣﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﺧﻮد را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﺎ ﺟﻮاب ﻧﻤﻲ دادﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺴﺨﺮه و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﭘﺲ‬ ‫ﮔﺮدﻧﻲ ﻣﻲ زدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .15‬ﻳﻜﺒﺎر ﻏﺮوب ﻣﺮا ﺑﻪ اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ اﺣﻀﺎر ﻛﺮدﻧﺪ۔ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ در ﺑﻨﺪ ‪ 209‬ﺑﻮد۔ ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮده ﺑﻮدم ﻛﻪ ﭼﺮا در اﻳﻦ‬ ‫زﻣﺎن و در اﻳﻦ ﻣﻜﺎن دوﺑﺎره ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮم۔ ﺑﺎزﺟﻮ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻫﻨﻮز ﺑﺮ ﻣﻮاﺿﻊ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﻮد ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺟﻮاب‬ ‫ﻧﻤﻲ دﻫﻢ‪ .‬ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ دﻗﻴﻘﺎ ﭼﻪ ﺳﻮاﻻت دﻳﮕﺮي ﻛﺮد‪ ،‬وﻟﻲ ﻳﺎدم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺴﺨﺮ در ﻣﻮرد ارﺗﺸﻲ ﺑﻮدن ﭘﺪرم و اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﭽﻪ ارﺗﺸﻲ ﻫﺴﺘﻢ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺟﻮاب ﺗﻨﺪ ﻳﺎ ﺳﺮ ﺑﺎﻻ ﻣﻴﺪﻫﻢ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺖ‪) .‬ﭘﺪرم زﻣﺎن ﺷﺎه ارﺗﺸﻲ ﺑﻮد(‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺗﻬﺪﻳﺪ‬ ‫ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﺮا دوﺑﺎره ﺑﻪ زﻳﺮ ﻫﺸﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ ،‬و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﺠﺪﻳﺪ دادﮔﺎه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .16‬اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪ ،1367‬ﻣﺎ‪ -‬آزادﻳﻬﺎ )ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻫﺎ(‪ -‬را دوﺑﺎره ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻣﺎ ﻋﻜﺲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و اﻧﮕﺸﺖ ﻧﮕﺎري‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره از ﻣﺎ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﻤﺎن ﺳﻮاﻟﻬﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ اﺳﻼم‪ ،‬ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺎم و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ‬ ‫را ﺗﻜﺮار ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﺮس ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬و راﺣﺖ ﺟﻮاب دﻫﻴﺪ اﻛﺮاه و اﺟﺒﺎر در ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺮس و ﺟﻮ‬ ‫ﺷﻔﺎﻫﻲ و ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮ ﻗﻠﻢ و ﻛﺎﻏﺬ در دﺳﺖ داﺷﺖ و ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﻣﺎ را ﻳﺎدداﺷﺖ ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬ﻓﻀﺎ ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ و ﺗﺮﺳﻨﺎك‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ "ﻧﮕﺮان ﻧﺒﺎش؛ ﺟﻮاب ﺑﺪه‪ .‬اﮔﻪ ﻗﺒﻮل ﻧﺪاري‪ ،‬ﺑﮕﻮ ﻧﺪارم‪ ".‬ﮔﻔﺖ "ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﺳﻮاﻻت ﺗﺎﺛﻴﺮي ﺑﺮ ﭘﺮوﻧﺪه ﺷﻤﺎ ﻧﺪارد و ﻓﻘﻂ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ دارﻳﻢ زﻧﺪاﻧﻴﺎن را ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﮔﻪ ﻗﺒﻮل‬ ‫ﻧﺪاري‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ اي ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﮕﻮ"‪.‬‬ ‫‪ .17‬ﺑﻌﺪ از ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 1366-1365‬ﻛﻪ ﻓﺸﺎر و ﺷﻜﻨﺠﻪ در زﻧﺪان ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪ در ﺳﺎﻋﺎت ﻫﻮاﺧﻮري‬ ‫ورزﺷﻬﺎي دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺧﻮد را ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ )اﻧﺠﺎم ورزش دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ اﻋﻼم ﻣﻮﺿﻊ ﻣﻘﺎوﻣﺖ و اﻋﺎده ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﺪ(‪ .‬اﻳﻦ ورزﺷﻬﺎي دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﻫﻢ در زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﺷﺮوع ﺷﺪ و ﻫﻢ در اوﻳﻦ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاي ﻣﺎ‬ ‫ﺗﺎزﮔﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ آن زﻣﺎن‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺤﺘﺎط ﺑﻮدﻧﺪ و ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و از ﻋﻨﻮاﻧﻲ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ داده ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ "ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ" در‬ ‫ﺟﻮاب ﺑﻪ ﺳﻮال اﺗﻬﺎم اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً وﻗﺘﻲ ﭘﺎﺳﺪاران از آﻧﺎن ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ "ﺟﺮم؟"‪ ،‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ"‪ .‬اﻣﺎ در‬

‫‪33‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 6‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫آن روزﻫﺎ روﺣﻴﻪ آﻧﺎن ﻛﺎﻣﻼً ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﺑﺎ اﻓﺘﺨﺎر و ﺑﻌﻀﻲ ﺑﺎ ﺗﺮس و اﺿﻄﺮاب ﺧﻮد را ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﺳﺎزﻣﺎن"‪ .‬ﻧﻪ "ﻣﺠﺎﻫﺪ" ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ و ﻧﻪ "ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ"‪ ،‬و ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ ﻛﻠﻤﻪ "ﺳﺎزﻣﺎن" ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮد را اﺑﺮاز‬ ‫ﻣﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ زﻳﺎد ﻫﻢ ﺑﺎ ﭘﺎﺳﺪاران و ﺑﺎزﺟﻮ ﻳﺎن رو در رو ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮ روﺣﻴﻪ ﻣﻴﺎن‬ ‫اﻋﻀﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺗﺎ روز ﻗﺒﻞ از اﻋﻼم ﺣﺎﻟﺖ اﺿﻄﺮاري و ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن زﻧﺪان ﺑﻪ دﻧﻴﺎي ﺧﺎرج در ﻣﺮداد ‪ 1367‬ﺑﺨﻮﺑﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬ ‫ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ اﺿﻄﺮار‬ ‫‪ .18‬ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 27‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1367‬رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ و آﺗﺶ ﺑﺲ ﺑﺎ ﻋﺮاق را ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺎ اﻳﻦ ﺧﺒﺮ را از ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﮔﻮﻫﺎي داﺧﻞ زﻧﺪان ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪ .‬روز ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ‪ 4 ،‬ﻣﺮداد ‪ ،1367‬ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮﻫﺎ ﺑﺎزﻫﻢ ﺧﺒﺮ ﭘﻴﺮوزي دوﻟﺖ و ﺷﻜﺴﺖ "ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ" را از‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮﻫﺎ اﻋﻼن ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ روزﻣﺎ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻣﻼﻗﺎت داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از اﻣﻀﺎء ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﺎ ﻋﻔﻮ و آزاد ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .19‬روزﺟﻤﻌﻪ‪ 7-‬ﻣﺮداد‪ -‬ﺧﻄﺒﻪ ﻫﺎي ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ از ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮﻫﺎي داﺧﻞ زﻧﺪان ﭘﺨﺶ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮب ﺑﺨﺎﻃﺮ دارم ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ‪،‬‬ ‫ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ از ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﭘﺨﺶ ﻣﻲ ﺷﺪ و ﻣﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻴﻢ آن را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻛﻨﻴﻢ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل وﻗﺖ دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﻣﺎ‬ ‫رﻓﺘﻴﻢ ﻇﺮف و ﻛﺎﺳﺔ ﺧﻮد را ﺑﺸﻮﻳﻴﻢ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪاري آﻣﺪ و ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺗﻮﺿﻴﺤﻲ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن را ﺑﺮداﺷﺖ و ﺑﺮد‪ .‬از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ روزﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﻧﺪادﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده و ارﺗﺒﺎط ﻣﺎ ﺑﺎ دﻧﻴﺎي ﺧﺎرج و ﺣﺘﻲ ﺑﻬﺪاري زﻧﺪان ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .20‬ﻓﺮداي آﻧﺮوز‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪاري در اﺗﺎق را زد و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ "ﺣﺠﺎب ﺑﺬارﻳﻦ‪ .‬ﺑﺮادر ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﺗﻮ"‪ .‬ﻣﻨﻈﻮرش ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻴﻦ‬ ‫ﻣﺮﺗﻀﻮي‪ ،‬رﺋﻴﺲ زﻧﺪان اوﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺮﺗﻀﻮي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻳﻚ ﮔﺮوه از دادﻳﺎر و ﭘﺎﺳﺪار ﻣﺮد وارد اﺗﺎق ﺷﺪ و اﺳﻢ و ﺟﺮم ﻣﺎ را‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﭼﻴﺰ ﻧﻮﻳﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﻪ ﺷﻜﻞ روزﻣﺮه ﻫﻤﻴﻦ ﺳﻮاﻟﻬﺎ را ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ در ﺳﻤﺖ راﺳﺖ و ﻣﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي‬ ‫ﭼﭗ در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ اﺗﺎق ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬آن روز ﻫﻤﻪ اﻋﻀﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﺗﻬﺎم ﺧﻮد را "ﻣﺠﺎﻫﺪ" و ﻳﺎ "ﺳﺎزﻣﺎن" اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫درآﺧﺮ‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﻮي ﺑﺎ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﮔﻔﺖ‪" ،‬دوره ﺗﻔﺮﻳﺢ و ﺗﻌﻄﻴﻼﺗﺘﻮن ﺗﻤﻮم ﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮش ﮔﺬراﻧﻴﻬﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬از اﻣﺮوز "ﺳﺎل‬ ‫ﺷﺼﺖ" دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﻪ۔" ﺑﺮﺧﻼف زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺮد ﻛﻪ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺟﻨﮓ و ﺣﻤﻼت ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ از ﻣﺮز ﻋﺮاق را‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺎل ﻧﻴﻚ ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺣﺘﻤﺎل و اﻧﺘﻈﺎر ﻋﻘﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ رژﻳﻢ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ آﺳﺎن ﺷﺪن ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪان و آزادي را داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬و ﺷﺎﻳﻌﻪ‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻋﻔﻮ و ﺑﺨﺸﺶ در ﺑﻴﻦ ﺷﺎن ﭘﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺷﻜﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ دﻗﻴﻘﺎ ﻫﻤﻴﻦ وﻗﺎﻳﻊ ﺑﺮﻫﺎن ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﺷﺪن دوران‬ ‫آزادﻳﻬﺎ و آﻏﺎز دوره ﺟﺪﻳﺪ ﺳﺮﻛﻮب ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ۔ دﻳﺪار و ﺗﻬﺪﻳﺪات ﻣﺮﺗﻀﻮي در ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮي ﻧﻈﺮ ﻣﺎ ﺑﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﺒﻮد‪.‬‬ ‫‪ .21‬در ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ ﺑﻪ دﺧﺘﺮان ﻣﺠﺎﻫﺪ دﺳﺘﻮر دادﻧﺪ ﻛﻪ از اﺗﺎق ﺧﺎرج ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬دوﺳﻪ ﻧﻔﺮ از دﺧﺘﺮان ﭼﭗ را ﻫﻢ ﺑﻴﺮون ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺷﺎن را ﺟﻤﻊ ﻛﺮده و ﺳﺎك ﻫﺎي آﻧﺎن را ﺑﻴﺮون ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ در ‪ 8‬ﻣﺮداد ‪1367‬ﺑﻮد‪ .‬دﻗﻴﻘﺎً‬ ‫ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻧﻤﻲ آورم ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ را ﺑﻪ اﺗﺎق ﻣﺠﺎور ﻣﺎ ﺑﺮدﻧﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻢ اول آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ اﺗﺎق ﻣﺠﺎور ﻣﺎ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬درب اﺗﺎق ﻣﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﺑﻴﺮون ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﺬرد‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺻﺪاﻫﺎ را ﻣﻲ ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .22‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ واﻗﻌﻪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﺎ ﺑﺎ دﻧﻴﺎي ﺧﺎرج ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻜﺮدﻳﻢ‪ ،‬از ﺑﻬﺪاري رﻓﺘﻦ ﻣﺤﺮوم ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻗﻄﻊ ﺷﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪان اﺧﺘﻨﺎق آورﺗﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻴﺎن دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ و ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ آﻧﻬﺎ‬

‫‪34‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 7‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫ﭼﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه‪ ،‬از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮرس ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻃﺒﻘﻪ دوم ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن و ﺗﻌﺪادي از زﻧﺪاﻧﻴﺎن‬ ‫ﻣﺠﺎﻫﺪ را از ﻣﻴﺎن آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺮده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .23‬ﺑﻌﺪ ازﻣﺪﺗﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻳﻢ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪي ﻛﻪ در اﺗﺎق ﻣﺠﺎور ﻣﺎ ﺑﻮدﻧﺪ را ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺘﻲ دوﺑﺎره‬ ‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺮدﻳﻢ آﻧﺎن را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ..‬اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ‪ ،‬ﺳﺮوﺻﺪا ﻫﺎ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ ﻫﻤﻪ‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ را ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮي اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﺮﻧﮕﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺪس ﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي اﻧﻔﺮادي‬ ‫در ﺑﻨﺪ آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ۔ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت از ﻻي درب اﺗﺎق زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ را ﺑﺎ ﭼﺎدر ﺳﻴﺎه و ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ ﻣﻲ دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ دﺳﺘﻪ‬ ‫دﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻲ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﺤﻈﺎت ﺧﻴﻠﻲ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮد و ﻧﻤﻲ ﺷﺪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺣﺮف زد‪ .‬آﻧﺎن ﻫﻢ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ آﻧﺎن ﻫﻢ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ دارد ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‪.‬‬ ‫‪ .24‬اﺗﺎق ﻣﺠﺎور ﻣﺎ )اﺗﺎق ‪ (2‬اﺗﺎق ﺗﺮاﻧﺰﻳﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از رﻓﺘﻦ ﮔﺮوه اول ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ از اﺗﺎق ﻣﺠﺎور ﻣﺎ‪ ،‬ﻳﻚ ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ را‬ ‫ﺑﻪ آن اﺗﺎق ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد آوردﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﭗ ﮔﺮاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﺑﻮد ﺑﺎ ﻣﻦ و ﻳﻜﻲ از ﻫﻢ‬ ‫اﺗﺎﻗﻲ ﻫﺎﻳﻢ ﺑﺎ ﻣﻮرس ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ "ﻛﻤﻴﺘﻪ وﻳﮋه اي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻫﻤﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ را دارﻧﺪ دوﺑﺎره دادﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ۔ ۔۔۔ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﻪ را ﻣﻲ ﻛﺸﻨﺪ‪ .‬ﭼﻲ ﻛﺎر ﻛﻨﻢ؟" ﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﻮرس ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﮕﻮﻳﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎدي ﻧﺪارد‪ .‬در ﺟﻮاب ﮔﻔﺖ "ﻓﻘﻂ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻧﺒﺎﺷﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻢ‪ ".‬آﺧﺮﻳﻦ ﺟﻤﻼﺗﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد "ﻣﺘﺎﺳﻔﻢ ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ آﻧﭽﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ آن اﻋﺘﻘﺎد ﻧﺪارم اﻋﺪام‬ ‫ﻣﻲ ﺷﻮم"‪ .‬در ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ در ﺑﺎز ﺷﺪ و ﻣﻮرس زدن ﻣﺎ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ را ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﭼﻪ‬ ‫ﻣﻲ ﮔﺬرد‪ .‬او اﺷﺎره اي ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ ﻧﻜﺮد‪.‬‬ ‫‪ .25‬ﭼﻨﺪي ﺑﻌﺪ در ﻳﻜﻲ از وﻋﺪه ﻫﺎي دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ در ﺳﺤﺮﮔﺎه دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﮕﻬﺒﺎن زن از راﻫﺮو ﺑﻪ ﺳﻮي دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﻣﻲ دود‪ .‬او‬ ‫ﺷﻜﻢ ﺧﻮد را ﻣﺤﻜﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد؛ ﺻﺪاي ﺑﺎﻻ آوردﻧﺶ از ﺗﻮي دﺳﺘﺸﻮﻳﻲ ﺑﻪ راﻫﺮو رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﮕﻬﺒﺎن ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﺗﺮ از او ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻤﻜﺶ آﻣﺪ‪ .‬ﻧﮕﻬﺒﺎن اوﻟﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﮕﻬﺒﺎن دوﻣﻲ ﺑﺎ ﺗﺸﺮ ﺟﻮاب داد "ﻣﮕﺮ ﺣﺮف ﺣﺎج آﻗﺎ را‬ ‫ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدي ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ"‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﺎ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﻫﺎي آﻧﺎن ﮔﻮش ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﺸﻢ و ﻋﺼﺒﺎﻧﻴﺖ ﮔﻔﺖ "ﺑﻪ ﭼﻲ ﻧﮕﺎه ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ؟‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ زودي آوﻳﺰان ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ!"‬ ‫ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﭼﭗ ﻫﺎ رﺳﻴﺪ‬ ‫‪ .26‬ﺑﻌﺪ از ﺧﻼﺻﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪ‪ ،‬ﻧﻮﺑﺖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﭼﭗ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻧﻴﻤﻪ ﻫﺎي ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻳﺎ اواﻳﻞ ﻣﺎه ﻣﻬﺮ ﺑﻮد و ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻓﻌﻪ‬ ‫ﻗﺒﻞ‪ ،‬از ﻫﺮاﺗﺎق ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ )ﻛﻪ اﻳﻨﺒﺎر ﻫﻤﻪ ﭼﭗ ﺑﻮدﻧﺪ( را ﺻﺪا زدﻧﺪ و ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ آﻣﺪﻧﺪ ﺳﺎك و وﺳﺎﻳﻞ آﻧﺎن را‬ ‫ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬از اﺗﺎق ﻣﺎ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ را ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ از ﻫﺮاﺗﺎﻗﻲ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ را ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ از ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻮم ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮي را ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻢ دوﺑﺎر دو دﺳﺘﻪ زﻧﺪاﻧﻲ را از ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻮم ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬دو ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ ﺗﺎ ﮔﺮوه اول ﭼﭙﻬﺎ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺎ آن ﻟﺤﻈﻪ ﻧﻤﻲ‬ ‫داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ دارد ﻣﻲ اﻓﺘﺪ و ﺑﺮ آﻧﺎن ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﺬرد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ آﻧﺎن را ﺑﻪ اﺗﺎق ﻣﺠﺎور ﻣﺎ )اﺗﺎق ‪(2‬‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد آوردﻧﺪ‪.‬‬

‫‪35‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 8‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫‪ .27‬اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر آﻧﺎن ﺑﺮاي ﻣﺎ از ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺒﺮ ﺗﻜﺎن دﻫﻨﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻮرس ﺑﺎ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻳﻚ ﻫﻴﺌﺖ وﻳﮋه ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ و ﺗﻔﺘﻴﺶ ﻋﻘﻴﺪه ﻣﻌﺮوف ﺷﺪ ﺑﻪ زﻧﺪان آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺟﺰ اﺳﻢ و اﺗﻬﺎم‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻧﻤﺎز ﻣﻴﺨﻮاﻧﻨﺪ و ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ۔ وﻗﺘﻲ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮاﻻت ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﻲ دادﻧﺪ و ﻳﺎ از‬ ‫ﺟﻮاب دادن اﻣﺘﻨﺎع ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ آﻧﺎن را ﻣﺮﺗﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﺣﻜﻢ ارﺗﺪاد ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺻﺎدر ﻛﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻓﻘﻪ ﺷﻴﻌﻪ‪،‬‬ ‫زن ﻣﺮﺗﺪ را ﭘﻨﺞ ﺑﺎر در ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‪ ،‬در ‪ 5‬ﻧﻮﺑﺖ ﻧﻤﺎز‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺿﺮﺑﻪ ﺷﻼق ﻣﻲ زﻧﻨﺪ ﺗﺎ اﺳﻼم را ﻗﺒﻮل ﻛﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﻤﻴﺮد‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪،‬‬ ‫آﻧﺎن را ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﺷﻼق زده اﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪار ﺑﻨﺪ آﻧﻬﺎ را وادار‬ ‫ﻛﺮده ﺑﻮد ﺗﺎ ﺳﻪ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز را ﺟﻠﻮ او ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ "روﺣﻴﺔ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻛﺎﻣﻼً درب و داﻏﻮن ﺷﺪه"‪.‬‬ ‫‪ .28‬ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻋﺠﻴﺐ ﺑﻮد وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﭼﭗ ﻫﺎ را ﺑﻪ اﺗﺎق ﻣﺠﺎور ﻣﺎ آوردﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن‪ ،‬ﺗﻼش ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻧﻊ ارﺗﺒﺎط‬ ‫ﮔﻴﺮي و ﭘﺨﺶ ﺧﺒﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻘﻴﻨﺎً آﻧﺎن ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮرس ﺑﺎ ﻫﻢ ارﺗﺒﺎط ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﺎر ﻋﻤﺪي ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬آﻧﺎن ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺰد ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ رﻓﺘﻪ اﻧﺪ و ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻈﻢ ﺷﻼق ﺧﻮرده اﻧﺪ ﺗﺎ‬ ‫اﻋﺘﺮاف ﻛﺮده اﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺠﺎرب ﺗﻠﺦ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﺘﺮﺳﻴﻢ و ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻼﻳﻲ‬ ‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺎﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .29‬ﻣﺎ در ﺑﺎره زﻧﺪاﻧﻴﺎن زن ﻣﺠﺎﻫﺪ از آﻧﻬﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ آﻳﺎ آﻧﻬﺎ را در ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي اﻧﻔﺮادي آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه دﻳﺪﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ ﻛﻪ در ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ آﻧﻬﺎ را از ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي اﻧﻔﺮادي ﻫﻢ ﺑﺮده اﻧﺪ۔ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺳﺨﺖ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ‬ ‫ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ را ﻛﺸﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪﻧﺸﺎن ﻫﻴﭻ ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ ‪.‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﻠﻲ‬ ‫ﻛﺶ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻋﺪام ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻳﻚ و ﻳﺎ دو ﻧﻔﺮ آﻧﺎن ﻛﻪ در ﺑﻨﺪ ‪ 3‬زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﺎ ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪﻳﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﺪه اي را از ﺑﻨﺪ ‪ 2‬ﻛﻪ ﺗﻮاب ﻫﺎ و ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻧﺎدم ﻧﻴﺰ در آن ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻋﺪام ﻛﺮده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .30‬ﺑﻌﺪ آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ‪ 14‬روز آﻧﺎن را ﺑﻪ ﺷﻼق ﺑﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ و ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬از ﻣﻴﺎن زﻧﺪاﻧﻴﺎن زن ﭼﭗ ﺑﻨﺪ‬ ‫‪ ،3‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﻛﺮد و ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ دﺳﺖ ﺑﻪ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا زدﻧﺪ‪ .‬از ﻣﻴﺎن زﻧﺎن ﭼﭗ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﺪرﺳﻲ‬ ‫)ﻓﺮدﻳﻦ( ﻛﻪ از اﻋﻀﺎي ﺣﺰب ﺗﻮده اﻳﺮان ﺑﻮد و ﺣﻜﻢ ﻧﺪاﺷﺖ )درواﻗﻊ زﻳﺮ اﻋﺪاﻣﻲ ﺑﻮد( در ﺳﺎل ‪ 1367‬اﻋﺪام ﺷﺪ‪" .‬زﻳﺮ‬ ‫اﻋﺪاﻣﻲ" ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ در دادﮔﺎه اوﻟﻴﻪ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ‪ ،‬دادﮔﺎه ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ دﺳﺘﻮر ﺑﻪ‬ ‫اﺟﺮاي ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﻧﻤﻲ دﻫﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﺘﻬﻢ ﺣﻜﻢ دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﻧﻤﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻨﻜﺎر‪ ،‬دادﮔﺎه دﺳﺖ دادﺳﺘﺎﻧﻲ را ﺑﺎز ﻣﻴﮕﺬارد ﺗﺎ‬ ‫از ﻳﻚ ﺳﻮ‪ ،‬ﺑﺮ زﻧﺪاﻧﻲ ﻓﺸﺎر آورد و او را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎري ﻓﺮﺳﺎﻳﺸﻲ ﻧﮕﻪ دارد؛ و از ﺳﻮﻳﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ را‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬او را اﻋﺪام ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .31‬ﺷﺎﻳﺪ اواﺳﻂ ﻣﺎه ﻣﻬﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ازدوﺳﺘﺎن ﻫﻢ اﺗﺎﻗﻲ ﻣﺎ را ﺻﺪا زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻼف ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻳﻨﺒﺎر ﺳﺎك و وﺳﺎﻳﻞ او را‬ ‫ﻧﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬او ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮادرش ﻛﻪ ﻳﻚ زﻧﺪاﻧﻲ ﭼﭗ در ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﺑﻮد ﻣﻼﻗﺎت داﺧﻠﻲ در‬ ‫زﻧﺪان داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺮادرش زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد و از زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﺑﻪ اوﻳﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮادرش ﻛﺸﺘﺎر وﺳﻴﻊ زﻧﺪاﻧﻴﺎن در‬ ‫ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ‪ ،‬ﺷﻼق زدن ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ در آﻧﺠﺎ را ﺑﺮاي ﺧﻮاﻫﺮش ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دﻗﻴﻖ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲ دﻫﺪ و از روﺣﻴﻪ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﭽﻪ‬ ‫ﻫﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺮش ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻳﻨﺒﺎر ﺳﻮدي ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 9‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫‪ .32‬در اﻳﻦ روزﻫﺎ ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺪاري از ﺟﻠﻮ اﺗﺎق ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﺬﺷﺖ ﻧﻮﻳﺪ ﻣﻲ داد ﻛﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ زودي ﻓﺮا ﻣﻲ رﺳﺪ‪ .‬روز ‪27‬‬ ‫ﻣﻬﺮ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪار ﻳﻚ دﺳﺘﻪ ﻓﺮم را ﺑﻪ ﻣﺎ داد و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﻳﺘﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ و از آﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاﻫﻴﺪ ﺗﺎ روز ﺳﻪ ﺷﻨﺒﻪ‪17 ،‬‬ ‫آﺑﺎن‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﺷﻤﺎ ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ آن ﻧﺎﻣﻪ را ﺑﺎ ﺧﻮد دارم‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻧﺎﻣﻪ و ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻮي ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ و‬ ‫ﻛﺸﺘﺎر را ﻣﻲ داد اﻣﺎ ﻓﻀﺎي رﻋﺐ و ﺳﺮﻛﻮب ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮد۔ ﻣﺎ ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ در زﻧﺪان ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﺻﺪدرﺻﺪ و ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻧﻴﺴﺖ۔ در ﻫﻤﺎن روز ﻳﺎ روز ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ روزﻧﺎﻣﻪ دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .33‬ﻣﺎ را ﻧﺰد ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ ﻧﺒﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺪاد‪ ،‬ﺣﻠﻮاﻳﻲ و ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ ﻣﺪام ﻣﺎ را ﺑﺮاي ﺳﻮال و ﺟﻮاب ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻴﻜﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﻮﺿﻊ ﻣﺎن را ﻋﻮض ﻧﻜﻨﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺮد ﭼﭗ دﭼﺎر ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ‬ ‫‪ .34‬آﺧﺮ دي ﻣﺎه ﻳﺎ اواﻳﻞ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه‪ ،‬ﻣﻦ و دﻳﮕﺮ زﻧﺪاﻧﻴﻬﺎي زن ﭼﭗ آزادي را ﺑﻪ زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻳﻜﻲ‬ ‫از ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺑﻨﺪ ﻣﺮدان ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﺎ دادﻧﺪ‪ .‬ﺗﻜﻪ ﻫﺎﻳﻲ از ﻟﺒﺎس‪ ،‬دﻣﭙﺎﻳﻲ و وﺳﺎﻳﻞ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺮد در ﮔﻮﺷﻪ‬ ‫و ﻛﻨﺎر ﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد‪ .‬از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﺗﻼش داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺎ را ﻣﺮﻋﻮب ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬داود ﻟﺸﻜﺮي‪ ،‬رﺋﻴﺲ زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻣﺎ را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﺮد و ﻣﻲ ﮔﻔﺖ "اﻳﻨﺠﺎ ﺟﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ "ﮔﻮﻫﺮ" ﻫﺎ را آوﻳﺰان ﻛﺮدﻳﻢ۔ ﻫﻤﻪ ﭼﻲ از اﻳﻨﺠﺎ‬ ‫ﺷﺮوع ﺷﺪ و اﻳﻨﺠﺎ ﻫﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﻴﺸﻪ"۔ ﻓﻀﺎي ﻋﺠﻴﺒﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ در ﻳﻚ ﺑﻨﺪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻛﻨﺎن آن اﻋﺪام ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .35‬ﻳﻚ روز ﻫﻤﻪ ﻣﺎ را ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﻀﺎي ﻧﺎ اﻣﻨﻲ ﻣﻄﻠﻘﻲ را اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ‬ ‫اﺣﺘﻤﺎﻻً اﻋﺪام ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮد را ﺑﺮاي آﺧﺮﻳﻦ روﻳﺎروﻳﻲ ﺑﺎ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﺮگ آﻣﺎده ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن‬ ‫ﻣﺮگ دﻳﮕﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﺎ را در راﻫﺮو ﻋﻤﻮﻣﻲ زﻧﺪان ﭘﺸﺖ ﺑﻪ دﻳﻮار ﺑﻪ ﺻﻒ اﻳﺴﺘﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬از زﻳﺮﭼﺸﻤﺒﻨﺪ ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﻧﮕﺎﻫﻲ‬ ‫اﻧﺪاﺧﺘﻢ‪ .‬دﻳﺪم ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻳﻜﻲ ﺑﻌﺪ از دﻳﮕﺮي ﺑﻪ اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ روﻧﺪ و ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺷﺎره اي ﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﻣﺎ داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﭼﻬﺎر‬ ‫اﻧﮕﺸﺖ ﻋﻼﻣﺖ اﻋﺪام ﺑﻮد و ﻳﻚ اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ ﻋﻼﻣﺖ را ﻧﻤﻲ داد‪.‬‬ ‫‪ .36‬ﺗﻚ ﺗﻚ ﻣﺎ را ﺑﻪ اﺗﺎﻗﻲ ﻣﻴﺒﺮدﻧﺪ۔ ﻟﺸﻜﺮي ﺑﺎ دوﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ از ﻣﺎ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﺸﻜﺮي ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﺳﻮال و ﺟﻮاب ﭘﺮﺳﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ آﻳﺎ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻋﻔﻮ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮد زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ آﻣﺪه و ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻜﺮده اﻧﺪ را آوﻳﺰان ﻛﺮده و ﻛﺸﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬ ‫ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻋﻔﻮ و ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﻜﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺎ را ﻧﻴﺰ آوﻳﺰان ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ ﻛﺴﻲ از ﻣﺎ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻋﻔﻮ ﻛﺮد وﻟﻲ ﮔﻮﻳﺎ ﻳﻜﻲ‬ ‫دو ﻧﻔﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﺪﻧﺪ۔ آﺧﺮ وﻗﺖ ﻫﻤﻪ ﻣﺎن را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ۔ ﻫﻨﻮز در ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ‬ ‫روز ﻋﺼﺮ از ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮي ﺑﻨﺪ ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﺎﻟﮕﺮد ‪ 22‬ﺑﻬﻤﻦ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ را ﻣﺸﻤﻮل ﻋﻔﻮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ۔‬ ‫ﺟﻮك ﺑﻴﺮﺣﻤﺎﻧﻪ اي ﺑﻮد۔ ﻣﺎ در ﺑﻨﺪي ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺳﺎﻛﻨﺎن آن را اﻋﺪام ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ۔ ﻣﺎﻫﻬﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺟﺴﻤﻲ و‬ ‫روﺣﻲ ﺑﻮدﻳﻢ و ﺣﺎﻻ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻋﻔﻮ داده ﺑﻮد‪.‬‬ ‫آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ اوﻳﻦ‬ ‫‪ .37‬در روزﻫﺎي ﻣﺎﻗﺒﻞ ‪ 22‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،1367‬ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﻴﻤﺎﻳﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻧﻤﺎﻳﺶ آﻧﺎن در ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎ و در ﺟﻠﻮي دﻓﺘﺮ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ و ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮرا را اﺟﺮا ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ را دوﺑﺎره ﺳﻮار اﺗﻮﺑﻮس ﻛﺮدﻧﺪ و از زﻧﺪان ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﻪ اوﻳﻦ و ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‬

‫‪37‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 10‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫اﺗﺎﻗﻬﺎي در ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ دو روز ﺑﻌﺪ ﺣﻮاﻟﻲ ﻏﺮوب دوﺑﺎره ﻫﻤﻪ ﻣﺎ آزادي ﻫﺎ را از ﺳﻪ اﺗﺎق در ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪ ﻳﻚ‬ ‫آﻣﻮزﺷﮕﺎه ﺑﺎ ﭼﺎدر و ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ ﺑﺮاي رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻒ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن دﻓﺘﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬در راه از زﻳﺮ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ دﻳﺪم ﻛﻪ ﭼﻨﺪ اﺗﻮﺑﻮس در ﻛﻨﺎر ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﻣﺮﻛﺰي اﻳﺴﺘﺎده اﻧﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ردﻳﻔﻲ از زﻧﺎن زﻧﺪاﻧﻲ را ﺑﺎ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ دﻳﺪم‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮم آﻣﺪ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را از ﺟﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اوﻳﻦ و اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺮاي ﺷﺮﻛﺖ در راه ﭘﻴﻤﺎﻳﻲ ‪ 22‬ﺑﻬﻤﻦ آورده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺒﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﺮاي روز ‪ 22‬ﺑﻬﻤﻦ در اﺧﺒﺎر و روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﭘﺨﺶ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﺎ را ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ در‬ ‫راﻫﺮوي دﻓﺘﺮ ﻣﺮﻛﺰي رو ﺑﻪ دﻳﻮار ردﻳﻒ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬رﻓﺖ و آﻣﺪ در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن زﻳﺎد ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ آﻧﺠﺎ ﺳﺮ ﭘﺎ و رو ﺑﻪ دﻳﻮار‬ ‫اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .38‬ﻣﺮدي آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻓﺮدا آزاد ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻃﺮف ﺑﻴﺎﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ ﻛﺴﻲ رﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎزﻫﻢ‬ ‫ﺗﻜﺮار ﻛﺮد ﻛﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ در راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ و ﻓﺮدا آزاد ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻤﺖ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎزﻫﻢ ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻧﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎر آﺧﺮ ﮔﻔﺖ ﻳﺎ راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻴﺪ و ﻳﺎ اﻋﺪام ﻣﻲ ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎزﻫﻢ ﻛﺴﻲ ﻧﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﺎ را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻓﺮﺳﺘﺎد و‬ ‫ﮔﻔﺖ از ﺟﻤﻠﻪ اﻋﺪاﻣﻲ ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﺑﺎﻳﺪ اﻋﺪام ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ .39‬در ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ از راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻛﻪ آن را "ﻛﺎروان آزادي" ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﻌﺪادي از زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ در راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ آزاد ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻘﻴﻪ را ﻫﻢ ﻳﻮاش ﻳﻮاش آزاد ﻛﺮدﻧﺪ۔ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺗﻮاﺑﻴﻦ‪ ،‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ دوران ﺳﺮﻛﻮب‪،‬‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﻢ در راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﺎ از دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 20‬ﻧﻔﺮ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺮد ﭼﭗ‬ ‫"ﺳﺮ ﻣﻮﺿﻊ" در راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻳﻪ ﻣﺮگ و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎﻻي ﺳﺮ ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬روﺣﻴﻪ ﺑﭽﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﭘﺴﺮ ﺧﺮاب و درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ زﻧﺪاﻧﻴﺎن زن ﻧﻴﺰ از آﻧﺎن ﻛﻪ ﺷﻼق ﺧﻮرده و ﻗﺒﻮل ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﺮاﻗﺒﺖ و دﻟﺠﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻣﻦ ﻛﻪ در زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﺷﺪه ﺑﻮد در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺪ روﺣﻲ‬ ‫ﻗﺮار داﺷﺖ و از ﺣﺲ ﺷﻜﺴﺖ درد ﻣﻴﻜﺸﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ و دوﺳﺖ دﻳﮕﺮم ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺮاﻗﺐ او ﺑﻮدﻳﻢ ﺗﺎ ﺧﻮدﻛﺸﻲ ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﺷﺒﻬﺎ ﺗﺎ‬ ‫ﺻﺒﺢ ﺑﻴﺪار ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪﻳﻢ و ﻧﻮﺑﺘﻲ ﻛﺸﻴﻚ ﻣﻴﺪادﻳﻢ‪ .‬اﺣﺴﺎس ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان ﺧﻴﻠﻲ دردآور ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻓﻀﺎي زﻧﺪان ﺑﻌﺪ از ﻗﺘﻞ ﻋﺎم‬ ‫‪ .40‬ﻳﻚ ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ ﺑﻌﺪ ﺗﺎ ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1369‬ﻛﻪ از زﻧﺪان ﺑﻴﺮون آﻣﺪم )ﻧﻤﻲ ﮔﻮﻳﻢ ﺗﺎ آزاد ﺷﺪم‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻦ ﻫﻴﭻ وﻗﺖ رﺳﻤﺎً از‬ ‫زﻧﺪان آزاد ﻧﺸﺪم( دوران ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻀﺎي ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ ﻓﻀﺎي ﻧﺎاﻣﻨﻲ‪ ،‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري و ﺑﻲ ﺛﺒﺎﺗﻲ ﺑﻮد‪ .‬روي ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺣﺴﺎب ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻴﻦ ﻣﺮگ و زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﺷﻜﺴﺘﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻴﻜﺮدﻳﻢ و ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮد را‬ ‫ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺬﺷﺘﻪ در اﺗﺎﻗﻬﺎي در ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ و ﺑﻬﺎﻧﻪ اي ﭘﺎﺳﺪارﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ در ﻣﻲ اﻓﺘﺎدﻧﺪ و ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﺑﻌﺪ از اﻋﺪاﻣﻬﺎ ﺗﻮﻗﻊ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻠﻚ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﻛﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺗﺤﻤﻞ وﺟﻮد ﻣﺎ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ‬ ‫ﺑﺎر ﺧﻮدم ﺷﻨﻴﺪم ﻳﻜﻲ از ﭘﺎﺳﺪارﻫﺎي زن ﺑﻪ دادﻳﺎر ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﺮا اﻳﻨﻬﺎ را )ﻣﺎ زﻧﺪاﻧﻴﺎن زن ﭼﭗ را( ﻧﻤﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫دادﻳﺎر ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﺑﺎور ﻛﻨﻴﺪ اﮔﻪ اﻳﻦ ﻫﺎ را ﻫﻢ ﺑﻜﺸﻴﺪ آب از آب ﺗﻜﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺧﻮرد‪.‬‬ ‫‪ .41‬ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻼﻗﺎت داﺷﺘﻴﻢ و آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻀﻄﺮب ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﺮس داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ دﻓﻌﻪ دﻳﮕﺮ ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ از ﺧﺎﻧﻮاده‬ ‫ﻫﺎ اﺻﺮار ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪان را ﺑﺮاي آزادي ﺑﭙﺬﻳﺮﻳﻢ و از زﻧﺪان ﺧﺎرج ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﭘﺪر و ﻣﺎدر‬ ‫و ﭘﺴﺮم ﺑﺮاي دﻳﺪﻧﻢ ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪم ﭘﺴﺮم ﻳﻚ ﺳﺎل داﺷﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1368‬ﻫﺸﺖ ﺳﺎﻟﺶ ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 11‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫‪ .42‬در ﺳﺎل ‪ 1367‬درواﻗﻊ رژﻳﻢ ﻳﻚ ﻧﺴﻞ از آزادﻳﺨﻮاﻫﺎن اﻧﻘﻼﺑﻲ را ازﺑﻴﻦ ﺑﺮد‪ .‬اﻧﻘﻼﺑﻴﻮﻧﻲ ﻛﻪ در ﺑﺴﺘﺮ ﭘﺮﺗﻼﻃﻢ ﺟﺎﻣﻌﻪ در دوران‬ ‫اﻧﻘﻼب ‪ 57‬ﺑﺰرگ و آﺑﺪﻳﺪه ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﺎﻟﻬﺎي زﻧﺪان را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬رژﻳﻢ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻋﺪه از زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ آن‬ ‫روز‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻧﻮاع ﺷﻜﻨﺠﻪ‪ ،‬ﺑﻲ ﺧﻮاﺑﻲ‪ ،‬ﺷﻼق‪ ،‬ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎي اﺣﺴﺎﺳﻲ و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﻮ‪‬اب ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﺪ۔ ﻫﺮﻳﻚ از آﻧﺎن ﻳﻚ ﻋﻤﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬درواﻗﻊ‪ ،‬رژﻳﻢ اﻋﺪام آﻧﻬﺎ را ﺗﻨﻬﺎ راه ﺣﻞ ﻣﻲ داﻧﺴﺖ‪.‬‬ ‫‪ .43‬اﻋﺪاﻣﻬﺎي ﺳﺎل ‪ 1367‬در واﻗﻊ "راه ﺣﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ" رژﻳﻢ ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻞ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺧﻮد ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﻧﺴﻞ اﻧﻘﻼب‬ ‫‪ 1357‬ﺑﻮدﻧﺪ و ﺷﺒﻴﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﺎزي ﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻳﻬﻮدﻳﺎن را "راه ﺣﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ" ﺑﺮاي ﻣﺸﻜﻞ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻛﺸﺘﺎر ‪ 1367‬و درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻦ زﻧﺪاﻧﻴﺎن‪ ،‬رژﻳﻢ اﻳﺮان را از ﻳﻚ ﻧﺴﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣﻴﺖ رژﻳﻢ ﻣﺨﺎﻟﻒ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮد‪ .‬رژﻳﻢ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ آﻧﺎن را ﺑﻪ ﻫﺮﻋﻨﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺪه اﻋﺪام و ﺧﻨﺜﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻛﺸﺘﺎر‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن در ﺳﺎل ‪ 1367‬رژﻳﻢ ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺟﺪي ﺑﺎ دوﻟﺖ را ازﻣﻴﺎن ﺑﺮداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬رﻫﺒﺮان‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﺮان ﻳﻚ ﻧﺴﻞ اﻧﻘﻼب در ﺧﺎك ﺧﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .44‬در ﺳﺎل ‪ 1368‬ﺗﻌﺪادي از ﻣﺎ را دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي اﻧﻔﺮادي آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎ و ﻓﺸﺎر ﺑﺮاي ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻋﻔﻮ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﻳﻚ روز ﻫﻤﻪ ﻣﺎ را ﻛﻪ در اﻧﻔﺮادي ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪1‬‬ ‫آﻣﻮزﺷﮕﺎه ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﻻ ي ﺑﻨﺪ ‪ 1‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ 216‬اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎدم ﻣﻲ آﻳﺪ وﻗﺘﻲ در راﻫﺮو آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه در ﻛﻨﺎر ﺳﺎﻛﻢ‬ ‫اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدم از زﻳﺮ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ دوﺳﺘﺎﻧﻢ را دﻳﺪم ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﺣﺮف ﻣﻴﺰدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫ﻣﻴﺮوﻳﻢ‪ .‬آن ﻣﻮﻗﻊ ﻧﻤﻴﺪاﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻫﻤﻪ ﻣﺎ را از ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻨﺒﻴﻬﻲ و اﻧﻔﺮادي ﺧﺎرج ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ اﺗﺎق ‪ 6‬ﺑﻨﺪ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ‪ 216‬رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﻫﻤﻪ آزادﻳﻬﺎ در اﻳﻦ اﺗﺎق ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻘﻴﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ "ﺳﺮ ﻣﻮﺿﻊ" ﺣﻜﻢ دار را ﻫﻢ از‬ ‫آﻣﻮزﺷﮕﺎه ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻨﺪ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ۔ اﻳﻨﺠﺎ ﻫﻢ در اﺗﺎﻗﻬﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺷﺮاﻳﻂ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺨﺖ و اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺤﺪود ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .45‬زﻣﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪ 1368‬ﺧﺒﺮ آﻣﺪن ﮔﺎﻟﻴﻨﺪوﭘﻞ ﺑﻪ اﻳﺮان و اﻣﻜﺎن ﺑﺎزدﻳﺪ او و ﻫﺌﻴﺖ وﻳﮋه ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ را در روزﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﻫﺎ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ‪ .‬ﻳﺎدم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺎ در ﻣﻮرد ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدن ﻳﺎ ﻧﻜﺮدن ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﺑﺤﺚ ﺑﻮد‪ .‬در ﻫﻤﺎن‬ ‫روزﻫﺎ ﻳﻜﻲ از ﻫﻢ اﺗﺎﻗﻲ ﻫﺎﻳﻢ ﺑﺮاي ﺑﻬﺪاري از ﺑﻨﺪ ﺑﻴﺮون رﻓﺖ و ﺑﺎ ﻳﻚ ﺧﺒﺮ ﺣﻴﺮت آور ﺑﺮﮔﺸﺖ۔ ﺧﺒﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻨﺪ ﻣﺎ‬ ‫را )ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻨﺪي ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن آن "ﺳﺮ ﻣﻮﺿﻊ" و ﻏﻴﺮ ﺑﺮﻳﺪه و ﻏﻴﺮ ﺗﻮاب ﭼﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ واﻗﻌﻲ و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮي ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ( ﺑﺎ ﺑﺮ ﭘﺎ ﻛﺮدن ﻳﻚ دﻳﻮار از دﻳﮕﺮ ﺑﻨﺪ ﻫﺎ ﺟﺪا ﻛﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﻨﺪ ﻣﺎ را ﭘﺸﺖ ﻳﻚ دﻳﻮار ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺣﻀﻮر ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﺎ را در زﻧﺪان ﻣﺤﻮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﮔﺎﻟﻴﻨﺪوﭘﻞ و ﻫﺌﻴﺖ او آزاداﻧﻪ در زﻧﺪان ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻴﻜﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻫﻴﭽﻮﻗﺖ ﻣﺎ را ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻴﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ را از ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي اﻧﻔﺮادي ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻨﺪ اﻧﺘﻘﺎل داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آن روز ﻣﺎ ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻨﺪﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ زﻧﺪان ﻣﺸﻜﻞ ﻣﺎ را ﺣﻞ ﻛﺮد و دﻳﮕﺮ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي درﻣﻮرد ﺣﺮف زدن ﻳﺎ ﻧﺰدن ﺑﺎ ﮔﺎﻟﻴﻨﺪوﭘﻞ ﻧﺒﻮدﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ از ﺑﺎزدﻳﺪ ﻫﺌﻴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﻬﺎﻧﻪ اي ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ۔ ﻣﻦ را ﻫﻢ در‬ ‫اﺳﻔﻨﺪ ‪ 68‬دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي در آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .46‬در ﺳﺎل ‪ 1369‬ﻣﺎ ﻫﻔﺘﺎد ﻫﺸﺘﺎد ﻧﻔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ زن ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﭗ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻢ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺮد ﭼﭗ ﻛﻪ‬ ‫ﻗﺒﻮل ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ آزاد ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﻳﻜﻲ دو ﻧﻔﺮي ﻛﻪ ﻫﻤﺎن روزﻫﺎ ﺣﻜﻢ ﺷﺎن‬ ‫ﺗﻤﺎم ﻣﻴﺸﺪ ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ و ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻌﺪ از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻴﺮﻓﺘﻨﺪ و ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ وﺳﺎﻳﻠﺸﺎن را ﭘﺎﺳﺪارﻫﺎ از‬

‫‪39‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 12‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫ﺳﻠﻮﻟﻬﺎ ﺧﺎرج ﻣﻴﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺳﻠﻮﻟﻬﺎي دﻳﮕﺮ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮرس در ﺗﻤﺎس ﺑﻮدم‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻴﻜﺮدﻳﻢ ﻧﻤﻴﺘﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺣﺪس ﺑﺰﻧﻴﻢ‬ ‫آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﻣﻴﺒﺮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻮد ﻛﻪ ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ آﻧﻬﺎ را آزاد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺗﻔﺎق ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻮد‪ .‬در ﺳﺎل‬ ‫‪ ،1369‬رژﻳﻢ آن زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺷﺎن ﺗﺎزه ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اول ﺑﻪ ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻣﻲ ﺑﺮد و ﺑﻌﺪ از آﻧﺠﺎ آزاد ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺰ اﻣﻀﺎء ﺗﻌﻬﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﻴﭻ ﭘﻴﺶ ﺷﺮط دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي آزادي آﻧﺎن ﻧﮕﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن رژﻳﻢ ﻧﻴﺰ درك ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﭘﻴﺶ ﺷﺮط )ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻳﺎ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ( ﺷﺮاﻳﻂ را ﺑﺮاي ﺧﻮدﺷﺎن ﺳﺨﺖ ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﭘﻴﺶ ﺷﺮﻃﻬﺎ را ﻧﻤﻲ ﭘﺬﻳﺮﻧﺪ‬ ‫و در زﻧﺪان ﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﺣﻞ ﻧﺸﺪﻧﻲ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻘﺎﻣﺎت از ﻃﺮف ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺎ را آزاد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﺎن ﻓﺮﺻﺖ و اﻣﻜﺎن ﻛﺸﺘﻦ ﻣﺎ را از دﺳﺖ داده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻴﻬﻲ ﺑﺮاي دﺳﺖ زدن ﺑﻪ ﻳﻚ ﻗﺘﻞ‬ ‫ﻋﺎم دﻳﮕﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ۔ در آن اﻳﺎم‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪارﻫﺎ ﻫﻢ از ﻣﺎ ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .47‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﻠﻲ ﻛﺶ ﻛﻪ در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﻮدﻧﺪ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺣﺪاد و ﮔﺎﻫﻲ وﻗﺘﻬﺎ ﻣﺮﺗﻀﻮي رﺋﻴﺲ زﻧﺪان ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﻫﺎ‬ ‫ﺳﺮﻛﺸﻲ ﻣﻴﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ دوره از ﺗﻚ ﺗﻚ ﻣﺎ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺣﺎﺿﺮﻳﻢ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻴﺪاﻧﻢ ﻛﺴﻲ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎدﺛﻪ اي اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺳﺮاغ ﻣﻦ‬ ‫ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ و ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻦ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺳﻪ ﺳﺎل اﺳﺖ ﺣﻜﻢ ﻣﻦ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﻣﻦ آزاد ﻫﺴﺘﻢ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫ﻧﺪارد‪ .‬وﻗﺘﻲ دﻳﺪﻧﺪ ﻣﺎ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻧﻤﻴﺪﻫﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎ رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬رژﻳﻢ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد‬ ‫ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺿﻤﺎﻧﺖ ﺟﺎﻧﻲ و ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺪﻫﻨﺪ و از آﻧﻬﺎ ﻣﻴﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد را ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ و وادار ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ اﻧﺰﺟﺎر‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺗﻌﻬﺪ ﻣﻴﮕﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ آﻧﺎن ﻓﺮزﻧﺪ ﺧﻮد را دوﺑﺎره ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﺎزﮔﺮداﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 11 .48‬ﺗﻴﺮ ‪ 1369‬روز ﺗﻮﻟﺪ ﻣﺎدرم ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ از ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺻﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در دﻓﺘﺮ ﻣﺮﻛﺰي ﺣﻜﻢ ﻣﺮﺧﺼﻲ را‬ ‫ﺟﻠﻮي ﻣﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ اﻳﻦ ﻛﺎﻏﺬ را اﻣﻀﺎء ﻛﻦ و ﺑﻪ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﺑﺮو‪ .‬ﻣﻦ ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮدم‪ .‬ﺳﻪ ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﻣﻦ ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﻣﻦ ﺳﻪ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮا آزاد ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ و ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻧﻤﻲ روم و اﮔﺮ ﺑﻴﺮون ﺑﺮوم‪ ،‬ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻦ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻛﺮده اﻧﺪ و‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺎي ﻛﺎﻏﺬ را اﻣﻀﺎ ﻛﻨﻢ۔ ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ را آﻧﺠﺎ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻨﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ زﻳﺮ ورﻗﻪ ﺑﻨﻮﻳﺲ ﻛﻪ از رﻓﺘﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺮﺧﺼﻲ اﻣﺘﻨﺎع ﻣﻴﻜﻨﻲ و آن را اﻣﻀﺎ ﻛﻦ و ﺑﻪ ﺳﻠﻮل ﺑﺮﮔﺮد۔ ﮔﻮﻳﺎ ﺗﻮﻗﻊ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻨﻢ ﭼﻮن وﻗﺘﻲ ﻧﻮﺷﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ آزاد ﻫﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻧﻤﻴﺮم و اﮔﺮ ﻣﺮا ﺑﻴﺮون ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ ﺑﺮ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﺸﺖ ﺧﻴﻠﻲ ﺗﻌﺠﺐ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻤﺴﺨﺮ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺑﺮوم و از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮرس ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ اﻃﻼع ﺑﺪﻫﻢ ﻛﻪ از ﻣﻦ ﭼﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و اﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺟﺪﻳﺪ زﻧﺪان اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﺑﺎ ﺗﻘﺎﺿﺎ و ﺗﻌﻬﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺮون ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻓﺮدي را از ﺳﻠﻮل ﺑﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ و دﻳﮕﺮ ﺑﺎز ﻧﻤﻴﮕﺮدد ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺑﺮاي او ﻣﻲ اﻓﺘﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ دﻳﮕﺮان را در‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﻗﺮار دﻫﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺑﺮوي"‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﭼﺮا‪ ،‬در ﺟﻮاب ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ات ﺗﻌﻬﺪ داده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫آزادي از زﻧﺪان‬ ‫‪ .49‬ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﭘﺎﺳﺪار ﻣﺮا از دﻓﺘﺮ ﻣﺮﻛﺰي زﻧﺪان ﺧﺎرج ﻛﺮد‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺑﺮﮔﺮدم‪ .‬ﻳﻜﺪﻓﻌﻪ ﻳﻚ ﻣﺮد‬ ‫از ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﺮا از زﻣﻴﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬در ﺣﺎل ﺷﻮك اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدم ﻛﻪ ﺻﺪاي ﻋﻤﻮﻳﻢ را ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻴﺠﺎن و ﺧﻨﺪه و ﺷﺎدي ﻣﺮا‬ ‫ﺑﻪ ﻃﺮف در زﻧﺪان ﺑﺮد‪ .‬ﻣﺮا ﺑﺮ زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪت را ﺑﺮدار ﺑﻴﺎ ﺑﺮﻳﻢ ﺑﻴﺮون‪ .‬ﭼﺸﻤﺒﻨﺪم را ﺑﺮداﺷﺘﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬ ‫ﻏﻴﺮ ﻋﺎدي ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻨﻮز ﺗﻮي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اوﻳﻦ ﺑﻮدم ﻋﻤﻮم روﺑﺮوﻳﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺻﻮرﺗﺶ ﺗﻤﺎﻣﺎً ﺧﻨﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻔﺖ‬

‫‪40‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 13‬از ‪12‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻜﻮﻓﻪ ﺳﺨﻲ‪ 18 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1388‬‬

‫ﻣﺎ از ﺻﺒﺢ ﭘﺸﺖ در ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺗﻮ ﻫﺴﺘﻴﻢ اﻣﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺴﺘﻲ ﺑﻴﺎﻳﻲ ﺑﻴﺮون و ﻣﻦ ﻫﻨﻮز ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺑﺮﮔﺮدم‪ .‬ﺑﻬﺎﻧﻪ وﺳﺎﻳﻠﻢ را ﻣﻲ آوردم‪ .‬ﻋﻤﻮﻳﻢ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻤﺖ در زﻧﺪان ﺑﺮد‪ .‬ﺳﺮم ﺑﻪ ﻋﻘﺐ و ﺑﻪ ﻃﺮف ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻨﺪﻫﺎ‬ ‫ﺑﺮﻣﻴﮕﺸﺖ و ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﻧﺠﺎ ﺗﻮي ﺳﻠﻮﻟﻬﺎ و اﺗﺎﻗﻬﺎي درﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬از در ﻛﻮﭼﻚ زﻧﺪان ﺧﺎرج ﺷﺪم‪ .‬دﻳﺪم ﻛﻪ‬ ‫ﭘﺴﺮ ﻋﻤﻮﻳﻢ ﺑﻴﺮون در ﻣﻨﺘﻈﺮم اﺳﺖ و ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺗﻮي ﺧﻴﺎﺑﺎن ﭘﺪرم از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﻴﺎده ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻃﺮﻓﻢ آﻣﺪ‪.‬‬ ‫‪ .50‬ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﺮﺧﺼﻲ ام ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻨﻮﺷﺘﻢ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ام ﺑﻪ آﻧﺎن زﻧﮓ زد و اﻃﻼع داد ﻛﻪ ﻣﻦ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ ام‪ .‬آﻧﺎن ﻣﺪت ﻣﺮﺧﺼﻲ را ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ام ﺧﻴﻠﻲ اﺻﺮار ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ را‬ ‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻧﻨﻮﺷﺘﻢ‪ .‬ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﻮاﻫﺶ ﭘﺴﺮﻛﻮﭼﻮﻟﻮﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺎدر و ﭘﺪرم ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻮﻫﺮم ﭘﺴﺮم را ﺑﺮداﺷﺖ و‬ ‫ﺑﺮد و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ را ﻧﻨﻮﻳﺴﻢ‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﻓﺮزﻧﺪم را ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻨﻮﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﺑﺎر ﺗﻤﺪﻳﺪ ﻣﺮﺧﺼﻲ‬ ‫ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﭘﺪرم ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ وﺳﺎﺋﻠﻢ را ﺟﻤﻊ ﻛﺮدم ﻫﻤﺮاه ﻣﺎدر و ﭘﺪر و ﭘﺴﺮم ﺑﻪ ﻃﺮف ﻟﻮﻧﺎ‬ ‫ﭘﺎرك روان ﺷﺪم‪ .‬ﻫﻴﭻ وﻗﺖ ﺳﻮال ﭘﺴﺮم را ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﻤﻴﻜﻨﻢ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﻮراب ﺑﻪ ﭘﺎ ﻣﻴﻜﺮد رو ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد و ﭘﺮﺳﻴﺪ‬ ‫"آﺧﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮ ﻫﻴﭻ وﻗﺖ ﻳﻚ آﻫﻮ ﺧﻮدش ﺧﻮدش را ﻣﻲ ﺑﺮه ﺑﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ ﻳﻚ ﺷﻴﺮ ﻛﻪ ﺑﺨﻮردش؟" ﺑﻪ اوﻳﻦ ﻛﻪ‬ ‫رﺳﻴﺪﻳﻢ ﭘﺪرم و ﭘﺴﺮم زودﺗﺮ از ﻣﻦ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﭘﺬﻳﺮش زﻧﺪان در ﻟﻮﻧﺎ ﭘﺎرك رﻓﺘﻨﺪ و ﮔﺰارش دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ آﻣﺎده ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ‬ ‫زﻧﺪان ﻫﺴﺘﻢ و اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻤﻲ ﻧﻮﻳﺴﻢ‪ .‬آﻧﺎن ﺑﺎزﻫﻢ ﻣﺪت ﻣﺮﺧﺼﻲ را ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .51‬آﻧﺎن ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ رواﻧﺎً ﻣﺎ را ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﺧﺎﻧﻮاده ام را ﻗﺎﻧﻊ ﻛﺮدم ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ زﻧﺪان ﺗﻠﻔﻦ ﻧﺰﻧﻨﺪ و ﺗﻘﺎﺿﺎي‬ ‫ﺗﻤﺪﻳﺪ ﻣﺮﺧﺼﻲ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮاي دﺳﺘﮕﻴﺮﻳﻢ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ ﻣﻲروم وﮔﺮﻧﻪ ﻣﻦ ﺧﻮدم را ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﺎ دﻳﮕﺮ‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﻫﻢ زﻧﺪاﻧﻲ ام ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺮا داﺷﺘﻨﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ را ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎن ﻗﺒﻮل ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺎ زﻧﺪان ﺗﻤﺎس ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن ﻧﻴﺰ دﻧﺒﺎل ﻣﻦ و دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﻧﻴﺎﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ آزاد ﺑﻮدﻳﻢ وﻟﻲ ﺣﻜﻢ آزادي ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‬ ‫و ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﺎر ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺮوﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .52‬ﺑﻌﺪ از دوﺳﺎل‪ -1371-‬ﻣﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﻛﺸﻮر را ﺗﺮك ﻛﻨﻢ‪ .‬آﻧﻤﻮﻗﻊ ﺧﻮاﻫﺮم و ﺑﺮادراﻧﻢ در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎن در دوراﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ در زﻧﺪان ﺑﻮدم ﺑﻪ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺪر و ﻣﺎدرم از اول ﺗﺸﻮﻳﻘﻢ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﻛﺸﻮر ﺧﺎرج ﺷﻮم‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻴﻜﺮدم و ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ در اﻳﺮان ﺑﻤﺎﻧﻢ‪.‬‬ ‫‪ .53‬ﺑﻌﺪ از آزادي‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن زﻧﺪاﻧﻲ ام ﻛﻪ آزاد ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎس داﺷﺘﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻫﻤﺴﻮﻳﻲ ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬اﻧﺘﻈﺎرات ﺧﺎﻧﻮاده و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺣﻔﻆ ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮدم ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺧﺒﺮ ﺧﻮدﻛﺸﻲ دو ﻧﻔﺮ‬ ‫از ﻫﻢ ﺑﻨﺪي ﻫﺎﻳﻢ را ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬زﻧﺪان ﻣﺎ را ﺧﻴﻠﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ داده ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ از ﻣﺎ دﺧﺘﺮان آن زﻣﺎن زﻳﺮ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫زﻧﺪان رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ از زﻧﺪان آزاد ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺳﻲ ﺳﺎل داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮده و ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ‬ ‫داﺷﺖ‪ .‬آﻧﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎﻳﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺎ ﺟﻮر در ﻧﻤﻲ آﻣﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻗﺒﻞ از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ از ﻫﻤﺴﺮم ﺟﺪا‬ ‫ﺷﻮم‪ .‬ﻫﻤﺴﺮم ﭘﺴﺮم را ﮔﺮوﮔﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻃﻼق ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻛﺸﻮر را ﺗﺮك‬ ‫ﻛﻨﻢ‪.‬‬ ‫‪ .54‬در ﺳﺎل‪ 1371‬ﺑﺎ ﻳﻚ ﻗﺎﭼﺎﻗﭽﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدم و از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺮز ﻛﻮه ﻫﺎي ﺗﺮﻛﻴﻪ ﺑﺎ ﭘﺴﺮم وارد ﺗﺮﻛﻴﻪ ﺷﺪم‪.‬‬ ‫"ﭘﺎﻳﺎن"‬

‫‪41‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 1‬از ‪10‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‬

‫اﺳﻢ‪:‬‬

‫ﺳﭙﻴﺪه‬

‫ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬

‫ﺗﻬﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬

‫‪1338‬‬

‫ﺷﻐﻞ‪:‬‬

‫ﻫﻤﺴﺮ ﻳﻚ زﻧﺪاﻧﻲ اﻋﺪاﻣﻲ ﺳﺎل ‪1367‬‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪:‬‬

‫‪ 7‬ﺧﺮداد ‪ 28) 1388‬ﻣﻲ ‪(2009‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ‪ /‬ﺷﻬﻮد‪:‬‬ ‫اﻳﻦ ﺳﻨﺪ در ﭘﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺣﻀﻮري ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ )‪ (39‬ﭘﺎراﮔﺮاف و )‪ (9‬ﺻﻔﺤﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ در ‪7‬‬ ‫ﺧﺮداد ‪ 28) 1388‬ﻣﻲ ‪ (2009‬در ﺷﻬﺮ ﻛﻠﻦ آﻟﻤﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 18‬ﻣﺮداد ‪ 9) 1388‬اوت ‪ (2009‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺐ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪42‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 2‬از ‪10‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ‬ ‫‪.1‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ 1365‬دﺳﺘﮕﻴﺮيﻫﺎي وﺳﻴﻌﻲ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ زن و ﺷﻮﻫﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ زﻧﺎن‬ ‫ﻣﺘﺎﻫﻞ اﻛﺜﺮا ﺣﻜﻢ ﺗﻌﻠﻴﻘﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و آزاد ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ از زﻧﺎن ﺣﻜﻢ زﻧﺪان داده ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺷﻮﻫﺮﻫﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻫﻤﻪ در زﻧﺪان‬ ‫ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.2‬‬

‫در‪ 14‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ﺳﺎل ‪1365‬ﻣﻦ و ﻫﻤﺴﺮم ﻧﻴﺰ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮم را ﺑﻴﺮون از ﺧﺎﻧﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺎ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻊ وارد ﺷﺪن ﻧﺎﻣﻪ اي ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ از ﻃﺮف ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎه ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺲ از ﮔﺸﺘﻦ و زﻳﺮ رو ﻛﺮدن ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻦ‬ ‫و ﭘﺴﺮ دو ﺳﺎﻟﻪ ام را ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك )ﺑﺎزداﺷﺘﮕﺎه ﺗﻮﺣﻴﺪ( ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﺐ را ﺑﺎ ﭘﺴﺮم در اﺗﺎﻗﻲ ﺑﻮدﻳﻢ‪.‬‬

‫‪.3‬‬

‫در آن زﻣﺎن ﺟﻮ زﻧﺪان ﻋﻮض ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ را در ﺣﻀﻮر ﻫﻢ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺻﺒﺢ روز اول ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﺮا ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮم روﺑﺮو‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ ﺑﻮدم و او را ﻧﻤﻲ دﻳﺪم وﻟﻲ ﺣﺲ ﻛﺮدم ﻣﻴﺰ ﺑﺰرﮔﻲ وﺳﻂ اﺳﺖ ﻛﻪ او آن ﻃﺮف ﻣﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﭼﻴﺰي دﻳﺪه ﻧﻤﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺻﺪاﻳﺶ ﺧﻴﻠﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻮد و ﻧﺸﺎن ﻣﻲ داد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻼﻗﺎت‬ ‫ﻫﺎ ﺑﺮاﻳﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﭘﺴﺮم ﻛﻪ ﻛﻨﺎرم ﺑﻮد ﻳﻜﺴﺮه در ﺣﺎل ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدن ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪.4‬‬

‫در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻦ و ﭘﺴﺮم ﻳﻜﺠﺎ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻫﺮ روز ﺻﺒﺢ و ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﻣﺮا ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ‬ ‫ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺪود ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪا ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺪ‪ .‬در آن ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻦ ﭼﻮن ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺧﺎص ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪،‬‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬از اﻳﻨﺮو‪ ،‬ﻧﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪم و ﻧﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻗﺒﻠﻲ ام از داﻧﺸﻜﺪه ﺣﻘﻮق‬ ‫اﺧﺮاج ﺷﺪه ﺑﻮدم‪ .‬ﭘﺴﺮم ﻏﺮوب ﻛﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎﺑﺎ را ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﻳﻚ روز ﻳﻜﻲ از ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻫﺎ ﺳﺮش‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪ و داد زد‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻴﺪ و ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺣﺪود دو ﻫﻔﺘﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ اﺗﺎق ﻋﻤﻮﻣﻲ درﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.5‬‬

‫در اﺗﺎق ﻋﻤﻮﻣﻲ درﺑﺴﺘﻪ ‪ 11‬ﻧﻔﺮ ﺑﺰرگ ﺑﻮدﻳﻢ و ﺣﺪود ‪ 7‬ﺗﺎ ﺑﭽﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬در اﺗﺎق ﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻪ ﺑﺎر در روز در اﺗﺎق را ﺑﺎز‬ ‫ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﻮﻳﻲ ﺑﺮوﻳﻢ و ﺑﺸﻘﺎب ﻏﺬاي ﺧﻮد را ﺑﺸﻮﻳﻴﻢ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ در اﺗﺎق ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺗﻌﺪاد ﺑﭽﻪ ﻫﺎ‪،‬‬ ‫دو ﺳﻄﻞ ﻗﺮﻣﺰ رﻧﮓ ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ در ﺑﺎز داده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ آن را در ﮔﻮﺷﻪ اﺗﺎق ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و ﺑﺮاي ﺗﻮاﻟﺖ ﻛﺮدن ﺑﭽﻪ ﻫﺎ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻛﻠﻴﻪ داﺷﺘﻨﺪ ﻫﻢ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻮدﻧﺪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ روي ﺧﻮد را ﺑﻪ آن ﻃﺮف ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻳﻢ ﺗﺎ آﻧﺎن راﺣﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﺎ در آن اﺗﺎق ﻣﺮﻳﺾ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﮕﻲ ﺳﺮﻣﺎ ﺧﻮردﻳﻢ‪ .‬ﭘﺴﺮم ﺷﺪﻳﺪاً ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ‬ ‫از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺷﺪﻳﺪا اﺳﻬﺎل ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺜﻼ آﻗﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻛﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﭘﺎﺳﺪار زن آﻣﺪ و ﭘﺎﺳﺪار زن دﺳﺖ ﻣﺎ‬ ‫را ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺪون درﺟﻪ و ﻳﺎ وﺳﻴﻠﻪ اي ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺗﺐ دارﻳﻢ ﻳﺎ ﻧﻪ و ‪ ...‬ﺑﻌﺪ دﻛﺘﺮ ﭘﺴﺮم را ﻛﻪ دﻳﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫او را ﺑﻴﺮون ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ‪ .‬اﻳﻨﺠﺎ ﻛﺎري ﻧﻤﻲ ﺷﺪ ﻛﺮد‪ .‬در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻌﺪي اﻳﻦ را ﮔﻔﺘﻢ و آﻧﻬﺎ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﻤﺴﺮم‪ ،‬آﻣﺪﻧﺪ‬ ‫و ﭘﺴﺮم را ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬او ﺷﺪﻳﺪاً ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪا ﺑﺮاﻳﻢ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﺪت ‪ 4‬ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻜﺴﺮه ﺗﺐ و ﻟﺮز داﺷﺖ و ﻣﺪام آﻧﺘﻲ‬ ‫ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺑﭽﻪ دﻳﮕﺮي را ﻛﻪ ﺷﺪﻳﺪا دﭼﺎر اﺳﻬﺎل ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ اﻃﺮاﻓﻴﺎﻧﺸﺎن ﺧﺒﺮ ﻧﺸﻮﻧﺪ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﮕﺎﻧﺸﺎن ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻧﻤﻲ دادﻧﺪ‪ .‬او ﻃﻮري ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲ ﺧﻮرد ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از آن ﻃﺮف‬ ‫ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬و در ﺣﺎل ﻧﺸﺴﺘﻦ روي ﺳﻄﻞ ﻣﺬﻛﻮر ﻏﺬاﻳﺶ را ﻣﻲ ﺧﻮرد‪.‬‬

‫‪43‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬ ‫‪.6‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 3‬از ‪10‬‬

‫ﻣﻦ ﻳﻚ ﻣﺎه و ﻧﻴﻢ در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻮدم و دو ﻣﺎه در اوﻳﻦ‪ .‬در اوﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺎه اﻧﻔﺮادي و ﻣﺎه ﺑﻌﺪش در اﺗﺎق ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻮدم‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ دادﮔﺎه رﻓﺘﻢ و ﺣﻜﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬دادﮔﺎه ﻣﻦ ‪ 4‬و ﻳﺎ ‪ 5‬دﻗﻴﻘﻪ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪم را در ﻣﺜﻼ دادﮔﺎه ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ‬ ‫ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻨﺸﻲ در دادﮔﺎه ﭼﻨﺪ ﺳﻮال و ﺟﻮاب ﻛﺮد اﺳﻢ و ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻢ را ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻪ وﻛﻴﻠﻲ و ﻧﻪ دﻓﺎﻋﻲ ﻫﻴﭽﻲ و‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع آﻣﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ و ﻛﺎري ﻧﻜﺮده ﺑﻮدم‪ .‬ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﻪ دﻓﺘﺮ‬ ‫اﺟﺮاي اﺣﻜﺎم ﺑﺮدﻧﺪ و ﺣﻜﻢ را اﺑﻼغ ﻛﺮدﻧﺪ و از ﻫﻤﺎﻧﺠﺎ آزاد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ دو ﺳﺎل ﺣﻜﻢ زﻧﺪان‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻌﻠﻴﻘﻲ‬ ‫‪ 3‬ﺳﺎل ﺣﻜﻢ دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﻪ ﺳﺎل ﺣﻜﻢ زﻧﺪان ﺗﻌﻠﻴﻘﻲ دادﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ‪ 7‬ﺳﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد را ﺑﻪ اوﻳﻦ‪ ،‬ﻳﺎ دﻓﺘﺮ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺻﺒﺎ و‬ ‫ﻳﺎ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬در اواﻳﻞ ﻫﻔﺘﻪاي ﻳﻚ ﺑﺎر‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ ،‬ﺑﻌﺪ ‪ 2‬ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر و ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻫﺮ‬ ‫‪ 45‬روز‪.‬‬

‫‪.7‬‬

‫ﻣﻦ در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﻳﻜﺒﺎر ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮم دﻳﺪار داﺷﺘﻢ آﻧﻬﻢ ﻗﺒﻞ از آﻧﻜﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ اوﻳﻦ ﺑﻔﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻼﻗﺎت در ﺣﻀﻮر ﺑﺎزﺟﻮ و‬ ‫ﺣﺪود ‪ 2‬ﻳﺎ ‪ 3‬دﻗﻴﻘﻪ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪.‬‬

‫‪.8‬‬

‫ﭘﺲ از آزادي ﻣﻦ از زﻧﺪان‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﻤﺴﺮم ﺑﺎ واﻟﺪﻳﻨﺶ و ﻣﻦ )ﺣﺪود ﭼﻬﺎر ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از دﺳﺘﮕﻴﺮي او( در آذر ﻣﺎه ﺳﺎل‬ ‫‪ 65‬ﺑﻮد‪ .‬آن ﻣﻮﻗﻊ او ﻫﻨﻮز در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺎ ﺣﻀﻮري ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﻫﻨﻮز‬ ‫در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻮدﻧﺪ را ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ دادﻳﺎري ﻟﻮﻧﺎ ﭘﺎرك اوﻳﻦ ﻣﻲ آوردﻧﺪ و در دو اﺗﺎق ﺗﻮدرﺗﻮ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ‪ 2‬ﻳﺎ ‪ 3‬زﻧﺪاﻧﻲ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻮاده و زﻧﺪاﻧﻲ اش ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ اي از ﻫﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و ﭼﻨﺪ ﺗﺎ از‬ ‫آﻧﻬﺎ )ﭘﺎﺳﺪاران( ﻫﻢ دور ﻣﺎ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ ﻫﻢ داﺧﻞ اﺗﺎق ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺎ ﺣﺪود ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 30‬دﻗﻴﻘﻪ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬و ﭘﺲ از‬ ‫آن ﺗﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ اوﻳﻦ )اﺳﻔﻨﺪ ‪ (1365‬ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪.‬‬

‫‪.9‬‬

‫ﻫﻤﺴﺮم را در اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ‪ 1365‬ﺑﻪ اوﻳﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ از ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻪ زﻧﺪان اوﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﻓﺖ ﺣﺪود ‪ 7‬و ﻳﺎ ‪8‬‬ ‫ﻣﺎه از دﺳﺘﮕﻴﺮياش ﻣﻲ ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ .10‬ﻣﺎه اول‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮم در اوﻳﻦ در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻫﺮ دو ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻜﺒﺎر ﻣﻼﻗﺎت‬ ‫داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ دو ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻜﺒﺎر ﺑﻪ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻣﻲ اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻜﺒﺎر ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬در ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪66‬‬ ‫ﻫﻤﺴﺮم ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دادﮔﺎه رﻓﺘﻪ و دو ﺳﺎل ﺣﻜﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ او ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ دو ﺳﺎل ﺣﻜﻢ دارم‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮم‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻄﻮرﻳﺴﺖ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري ﺣﻜﻤﻲ ﻛﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ را ﺑﺎور ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .11‬و ﺣﻖ ﻫﻢ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎور ﻧﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .12‬در ﺳﺎل ‪1365‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﻔﺖ و ﺳﺨﺖ ﻻﺟﻮردي در زﻧﺪان ﻫﺎ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻚ ﺳﺮي ﺣﺮﻛﺖ ﻫﺎي اﻋﺘﺮاﺿﻲ در داﺧﻞ‬ ‫زﻧﺪان ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻳﻚ ﺳﺮي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺎي ﺻﻨﻔﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻮ آن دوره در زﻧﺪان ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .13‬اﻣﺎ ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل ‪ 1367‬ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ را ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮدم‪ .‬ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻲ ﺗﺠﺮﺑﮕﻲ ﻳﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن و ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻲ‬

‫‪44‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 4‬از ‪10‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﻛﺮدم ﻛﻪ اﺑﻌﺎد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻧﻬﺎ اﻳﻨﻘﺪر ﮔﺴﺘﺮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﻣﻲ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن را ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ اﻧﻔﺮادي‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ و ﺟﻮ زﻧﺪان اوﻳﻦ دارد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺟﻮ زﻧﺪان داﺷﺖ ﻋﻮض ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .14‬اواﺧﺮ ﺳﺎل ‪ 66‬و اواﻳﻞ ‪ 67‬ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ را ﻣﻲدﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻳﻚ روز ﻣﻼﻗﺎت رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ در اوﻳﻦ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﻪ ﻟﻮﻧﺎ ﭘﺎرك ﻣﻲ رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﻮﻧﺎ ﭘﺎرك )ﺷﻬﺮ ﺑﺎزي( و ﺟﺎي ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﻮاع وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺎزي و ﭼﺮخ ﻓﻠﻚ‬ ‫ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ دارد ﻛﻪ اﻃﻔﺎل و ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﺳﻮار آﻧﺎن ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﺧﻮش ﻣﻲ ﮔﺬراﻧﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ در اداﻣﻪ و اﻧﺘﻬﺎي اﻳﻦ‬ ‫ﭘﺎرك ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ را ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻨﺎر ﻟﻮﻧﺎ ﭘﺎرك ﻗﺮار داﺷﺖ ﺑﻪ »ﻟﻮﻧﺎ ﭘﺎرك« ﻣﻌﺮوف ﺷﺪه‬ ‫وﻟﻲ ﻫﻴﭻ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ آن ﺷﻬﺮﺑﺎزي ﻧﺪارد‪ .‬ﻛﺎرﻫﺎي اداري ﻗﺒﻞ از ﻣﻼﻗﺎت در آﻧﺠﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺻﺪا زدن ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺮاي زﻧﺪاﻧﻲ ﺗﻮي ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر ﻗﺴﻤﺘﻲ ﺑﻪ اﺳﻢ اﺗﺎق »دادﻳﺎري« ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺎرﻫﺎي‬ ‫اداري ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ وﻛﺎﻟﺘﻨﺎﻣﻪ از زﻧﺪاﻧﻲ و ﻳﺎ اﺣﻴﺎﻧﺎ ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﺣﻘﻮﻗﻲ و اﻣﺜﺎل آن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻣﻀﺎ زﻧﺪاﻧﻲ‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬در واﻗﻊ راﺑﻄﻲ ﺑﻮد ﻣﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي زﻧﺪاﻧﻲ و زﻧﺪان‪.‬‬ ‫‪ .15‬وﻗﺘﻲ ﻣﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ در ﺳﺮﻣﺎ و ﮔﺮﻣﺎ در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺳﺮ ﺑﺎز ﺣﻴﺎط ﻟﻮﻧﺎ ﭘﺎرك در ﺻﻒ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺖ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد را از ﮔﻮﺷﻪ ﭘﻨﺠﺮه ﻛﻪ ﻛﻤﻲ ﺑﺎز ﺑﻮد ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺴﺌﻮل ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻛﻪ در آن ﺳﻤﺖ ﭘﻨﺠﺮه در اﺗﺎﻗﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮد ﻣﻲ دادﻳﻢ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻋﻀﺎي درﺟﻪ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر و ﺑﭽﻪ و ﻫﻤﺴﺮ‪ ،‬و ﺧﻮاﻫﺮ و‬ ‫ﺑﺮادري ﻛﻪ ﺑﺎﻻي ‪ 30‬ﺳﺎل داﺷﺘﻨﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻫﺮ دﻓﻌﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺮ و ﺑﺮادري ﻛﻪ زﻳﺮ ‪ 18‬ﺳﺎل ﺑﻮدﻧﺪ ﻓﻘﻂ ﺳﺎﻟﻲ‬ ‫ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻳﻚ ﺑﺮﮔﻪ اي ﺻﺎدر ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬و ﺑﺎز در ﺣﻴﺎط‬ ‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ اﺟﺎزه دﻫﻨﺪ وارد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ در ورودي ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮداﻧﻪ و زﻧﺎﻧﻪ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﻲ‬ ‫ﺷﺪ و آﻧﺠﺎ ﻛﻴﻒ و ﺑﺪن را ﺑﺎزرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﻴﻨﻲ ﺑﻮس ﻣﺨﺼﻮص زﻧﺪان ﻣﻲ آﻣﺪ ﻣﺎ را ﻣﻲ ﺑﺮد )ﭼﻮن ﺑﻴﻦ اﻳﻦ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﺧﻮد زﻧﺪان اوﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻳﺎد ﺑﻮد( ﺑﻌﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ را ﺟﻠﻮي اوﻳﻦ ﭘﻴﺎده ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .16‬ﭘﺲ از رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اوﻳﻦ ﺟﻠﻮي در ﻳﻚ راﻫﺮو ﺑﻮد ﻛﻪ از ﻫﻤﻪ ﻃﺮف ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ از اﻳﻦ راﻫﺮو ﻣﻲ ﮔﺬﺷﺘﻨﺪ و‬ ‫وارد ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن دو ﻃﺒﻘﻪ اي ﺷﺪه و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ دوم رﻓﺘﻪ و وارد ﺳﺎﻟﻦ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﺳﺎﻣﻲ آﻧﺎن را ﺻﺪا ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪن اﺳﺎﻣﻲ از ﻳﻚ در ﻋﺒﻮر ﻛﺮده و وارد ﺳﺎﻟﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬در آن ﺳﺎﻟﻦ ﺗﻌﺪادي ﻛﺎﺑﻴﻦ وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻴﻦ ﻫﺮ‬ ‫ﻛﺎﺑﻴﻦ دﻳﻮار ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﺎﺑﻴﻦ ﻛﻨﺎري دﻳﺪه ﻧﺸﻮد و ﺟﻠﻮي ﻫﺮ ﻛﺎﺑﻴﻨﻲ ﺷﻴﺸﻪ اي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ زﻧﺪاﻧﻲ و ﺧﺎﻧﻮاده‬ ‫ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﻴﻦ ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺮم در آن ﺳﻤﺖ ﻫﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺗﻠﻔﻦ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺣﺮف ﻣﻲ‬ ‫زدﻧﺪ‪ .‬ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﺷﺪن ارﺗﺒﺎط ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد آن ﻛﺎﺑﻴﻦ ﻫﺎ ﺧﺎﻧﻮده ﻫﺎ را ﺻﺪا ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻮاده‬ ‫ﺟﻠﻮي ﻛﺎﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎره و زﻧﺪاﻧﻲ ﺧﻮدش ﺑﻮد ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ و ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺖ ﺑﻪ ﻛﺎﺑﻴﻦ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﺮك ﺑﻜﺸﺪ‪ .‬زﻣﺎن‬ ‫ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ ﻣﺜﻼ ﻳﻚ رﺑﻊ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺣﺪود ‪ 10‬دﻗﻴﻘﻪ ﻃﻮل ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬اﻛﺜﺮ اﻳﻦ وﻗﺖ ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﭘﺮاﻛﻨﺪه اﻳﻦ ﻃﺮف و‬ ‫آن ﻃﺮف ﻣﻲ ﮔﺬﺷﺖ ﭼﻮن ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﻫﻴﺠﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي زﻳﺮ ‪ 4‬و ‪ 5‬ﺳﺎل اﺟﺎزه داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻌﺪ از ﺑﺎزرﺳﻲ‬ ‫ﻛﺎﻣﻠﺸﺎن از ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻋﺒﻮر ﻛﻨﻨﺪ و ‪ 5‬و ‪ 6‬دﻗﻴﻘﻪ اي ﺑﻪ دﻳﺪار ﻣﺎدر ﻳﺎ ﭘﺪرﺷﺎن ﺑﻪ آﻧﺴﻮي ﻛﺎﺑﻴﻦ ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﻌﺪ از ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺷﺪن ﻣﻼﻗﺎت و ﺧﺮوج ﺑﺰرﮔﺘﺮﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪45‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 5‬از ‪10‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .17‬در ﻳﻜﻲ از ﻫﻤﻴﻦ روزﻫﺎي ﻣﻼﻗﺎت اﻣﺎ ﻗﺒﻞ از ﻣﻼﻗﺎت‪ ،‬ﻣﺎ را ﺻﺪا زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻧﮕﺮاﻧﻲ زﻳﺎدي ﺟﻠﻮ رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ وﻗﺘﻲ ﺧﺒﺮ ﺑﺪي را‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺪﻫﻨﺪ اﻳﻨﺠﻮر ﺟﺪا ﺻﺪا ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬دﻳﺪم ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﺘﺎب ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ دادﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻲ اﻳﻦ ﻫﺎ را داده و‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻻزم ﻧﺪارد‪) .‬ﺣﺎﻻ اﻳﻦ ﺣﺪود ‪ 3‬و ﻳﺎ ‪ 4‬ﻣﺎه ﻗﺒﻞ از اﻋﺪام ﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﻢ اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪ 67‬ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ (.‬وﻗﺘﻲ‬ ‫ﻣﻼﻗﺎت رﻓﺘﻴﻢ ﻋﻠﺖ را از ﻫﻤﺴﺮم ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ .‬ﮔﻔﺖ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﺟﺮﻳﺎن ﭼﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻮري ﻳﻜﺒﺎره رﻳﺨﺘﻨﺪ ﺗﻮي ﺑﻨﺪ و ﻫﻤﻪ‬ ‫ﭼﻴﺰﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﻢ رﻳﺨﺘﻨﺪ و ﻫﻤﻪ ﻛﺘﺎب ﻫﺎ را ﺟﻤﻊ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺮدﻧﺪ و اﺻﻼ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻗﻀﻴﻪ را زﻳﺎد ﺟﺪي‬ ‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻴﻢ و ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪.18‬‬

‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً از اواﺧﺮ ﺗﻴﺮﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 1367‬ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎي ﻣﺎ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻪ ﻟﻮﻧﺎ ﭘﺎرك رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ از‬ ‫ﭘﺸﺖ ﭘﻨﺠﺮه ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﭼﺮا ﻧﺪارﻳﻢ‪ .‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬و ﺟﻮاب درﺳﺘﻲ ﻧﻤﻲ دادﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‬ ‫ﻫﺮ ‪ 15‬روز ﻳﻜﺒﺎر ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻪ ﻟﻮﻧﺎ ﭘﺎرك ﻣﻲ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺗﻤﺎم ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﻫﻢ اﻳﻨﻜﺎر را ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻫﺮ‬ ‫ﺑﻨﺪي روز ﻣﻌﻴﻨﻲ را در ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت دارد ﻣﺜﻼ ﺑﻨﺪ ‪ 6‬روز دوﺷﻨﺒﻪ ﺑﻮد و ﺑﻨﺪ آﺳﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻌﻤﻮﻻً روز ﺷﻨﺒﻪ‪ .‬و ﮔﺎﻫﻲ‬ ‫روزﻫﺎي ﺷﻨﺒﻪ و ﮔﺎﻫﻲ دوﺷﻨﺒﻪ را ﻫﻢ ﻣﻲ رﻓﺘﻢ ﭼﻮن اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﺪام ﺑﻨﺪ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻗﺒﻼ ﭘﻴﺶ آﻣﺪه ﺑﻮد‪،‬‬ ‫ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﻌﺪ از آن ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮم ﺣﻜﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺪ ﺷﻠﻮغ ﻣﻲ ﺷﻮد و او را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ اﻧﻔﺮادي ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ روز‬ ‫ﻣﻼﻗﺎت را ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﺒﺮ ﻧﺪاده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ اﮔﺮ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدﻳﻢ دو ﻫﻔﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻌﺪي ﺻﺒﺮ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪ .19‬ﺑﺎز ﻗﻄﻊ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻣﻮﻗﻊ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﺟﻮاب درﺳﺖ ﻧﻤﻲ دادﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﭘﻴﺶ آﻳﺖ اﻟﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﺮوﻧﺪ وﻟﻲ در راه اﺗﻮﺑﻮﺳﻲ را ﻛﻪ ﻋﺎزم ﺑﻮد ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻛﺮده و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬ ‫ﻫﻤﻪ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﻪ دادﮔﺴﺘﺮي ﻣﺮاﺟﻌﻪ و ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ روز ﺟﻠﻮي ﻣﺠﻠﺲ رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در دادﮔﺴﺘﺮي‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ دادﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ از ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد ﻧﻪ ﻧﺎﻣﻪ دارﻳﻢ و ﻧﻪ ﻣﻼﻗﺎت‪ .‬ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن دﻳﺪار ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻓﺸﺎرﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 12‬ﻣﺮداد اﻏﻠﺐ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻦ ﻧﺎﻣﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اﻛﺜﺮ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد را ﺑﻌﺪا در زﻧﺪان از دﺳﺖ داده اﻧﺪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ در اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺦ از ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .20‬ﻣﻀﻤﻮن ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ اﻣﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد‪ .‬از ﺗﻮي ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻳﻚ ﺟﻮر ﻧﮕﺮاﻧﻲ اﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ در ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه‪" :‬ﺧﺎﻃﺮات ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﻮدن در ذﻫﻨﻢ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪ و ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﻟﻮح ﺳﻨﮕﻲ ﺟﺎوداﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﺑﻮد ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ ...‬ﻣﺪت ﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ از دﻳﺪار آﺧﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻲ ﮔﺬرد‪ ...‬اﻣﻴﺪوارم ﺧﻮب ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬از ﭘﺴﺮﻣﺎن ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻛﻦ‪ .‬در ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه ﻧﻤﻲ ﺷﻮد زﻳﺎد ﺑﺎ ﭘﺴﺮﻣﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺎ او از ﻃﺮف ﻣﻦ ﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻦ‪ .‬ﺑﺒﻴﻦ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻋﻼﻗﻪ دارد‪ ...‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﺠﺎي ﻣﻦ ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻲ و ﺑﺮاﻳﺶ‬ ‫ﺑﺨﻮاﻧﻲ‪"...‬‬ ‫‪ .21‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ در ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻓﺮق داﺷﺖ‪ .‬اﺑﺮاز ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺒﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﻛﻠﻤﺎﺗﺶ ﻓﺮق داﺷﺖ‪ .‬ﻧﮕﺮان‬ ‫ﺷﺪم و ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﭼﻪ ﺷﺪه و ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻦ ﻧﮕﺮان ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬و ﭼﻴﺰ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي دﻳﮕﺮ دﻳﺪم ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ دوﺳﺘﺎن و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي زﻧﺪاﻧﻲ از ﺧﻮاﻧﺪن ﻧﺎﻣﻪ و‬ ‫اﺣﺴﺎس دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آن در آﻧﺎن ﭘﻴﺪا ﺷﺪه ﺑﻮد ﻳﺎد ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬و اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ اﺿﻄﺮاب و ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻣﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ داﻣﻦ زد‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 6‬از ‪10‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .22‬ﻗﻄﻊ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺑﺎز ﻫﻢ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮد‪ .‬از اواﺳﻂ ﺗﻴﺮﻣﺎه ‪ 1367‬ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺷﺪﻳﺪاً ﻧﺎراﺣﺖ و ﻛﻼﻓﻪ ﺑﻮدﻳﻢ‬ ‫اﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻃﺒﻖ روال ﻫﺮ دو ﻫﻔﺘﻪ روز ﻣﻼﻗﺎﺗﻤﺎن ﺑﻪ اوﻳﻦ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ وﻟﻲ ﻫﺮ ﺑﺎر ﺑﺎز ﻫﻢ ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲ ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ در ﺟﻮاب اﻋﺘﺮاض ﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﺷﺎره ﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺎ رﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﻠﻮي ﺣﻤﻠﻪ‬ ‫ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ )ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﺮوغ ﺟﺎوﻳﺪان ﻳﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﺮﺻﺎد( را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺪﻫﻴﻢ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻮد را‬ ‫در آﻧﺠﺎ ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .23‬اﻣﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻃﻼع ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮاً ﻗﺼﻪ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اي دارد‪ .‬ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ اﺳﻢ زﻧﺪاﻧﻲ‬ ‫ﺷﺎن رﺳﻤﺎً در ﺟﺎﻳﻲ اداري ﺛﺒﺖ ﺷﻮد )ﭼﻮن در اﺑﺘﺪاي دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻫﺎ ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ ﺑﻪ اوﻳﻦ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻣﻲ‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت در اﻳﻨﺠﺎ ﻧﺪارﻳﻢ( ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺪان ﻫﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﺗﺎ‬ ‫اﺳﻢ زﻧﺪاﻧﻲ در ﻟﻴﺴﺖ آﻧﻬﺎ رﺳﻤﺎً وارد ﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺪان ﻫﺎ ﻛﺎرﺗﻲ ﻣﻲ داد ﻛﻪ در آن ﻣﻲ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻋﻀﻮ ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﻼن‬ ‫زﻧﺪاﻧﻲ‪ ...‬ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺪان ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻛﻤﻚ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮي ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬از اﻳﻨﺮو‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫ﻣﺜﻼ ﻫﻤﺴﺮ‪ ...‬ﻣﺤﻞ ﺑﺎزداﺷﺖ‪ :‬زﻧﺪاﻧﻲ دادﺳﺘﺎﻧﻲ‪ .‬اﺳﺎﻣﻲ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮي آن ﻟﻴﺴﺖ ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺪان ﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﻤﺎن ﻣﺒﻠﻎ‬ ‫ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ را درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻦ اواﻳﻞ ﺗﺎ اواﺳﻂ آﺑﺎن ﻣﺎه ‪ 1367‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ )دو ﺳﻪ ﺗﺎ از آﻧﻬﺎ را‬ ‫ﻣﻦ ﺷﺨﺼﺎً ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻢ( ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن زﻧﺪان ﻫﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﺮوﻧﺪه آﻧﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪) .‬اﻳﻨﻬﺎ‬ ‫ﻗﺒﻞ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺒﺮ اﻋﺪام آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﺪﻫﻨﺪ(‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪن اﻳﻦ ﺣﺮف ﺗﻮي آﺑﺎن ﻣﺎه ﻣﻦ ﺧﻮدم ﺷﺨﺼﺎً ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬ ‫ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭘﺮوﻧﺪه ﺷﻤﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم ﺑﺮاي ﭼﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه – ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ آزاد ﺷﺪه اﻧﺪ؟ – ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ‬ ‫ﻗﺮار اﺳﺖ آﻧﻬﺎ آزاد ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﺧﺒﺮ ﻣﻲدادﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ وﺛﻴﻘﻪ ﻳﺎ ﺿﺎﻣﻦ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‪ .‬در ﺟﻮاب ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮاي آﻧﺎن از دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﻟﻴﺴﺘﻲ آﻣﺪه ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد آزاد ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﭘﺲ از ﭘﺬﻳﺮش ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ‬ ‫و آﺗﺶ ﺑﺲ ﺟﻨﮓ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻋﻔﻮ ﺑﺪﻫﻨﺪ و دارﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻨﺮو‪ ،‬در ﺗﻼش ﺷﺪﻳﻢ ﺗﺎ وﺛﻴﻘﻪ‬ ‫آﻣﺎده ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬و ﺧﻮد را ﺑﺮاي آزادي او از زﻧﺪان آﻣﺎده ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺧﺒﺮ را ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .24‬از اواﺧﺮ ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ﺗﺎ آذر ﻣﺎه ﺳﺎل ‪ 67‬ﻣﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً دو ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر رﻓﺘﻴﻢ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻫﺮﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻼﻗﺎت ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﺮ ﺑﺎر از ﻣﺎ ﭘﻮل‪ ،‬ﻟﺒﺎس‪ ،‬ﺷﻴﺮﺧﺸﻚ‪ ،‬دارو و ﻗﺮص ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﺧﺸﻚ و ﻗﺮص ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ دﻛﺘﺮ‬ ‫زﻧﺪان ﺑﻮد )ﻫﻤﺴﺮم دو ﺑﺎر در زﻧﺪان دﭼﺎر ﺧﻮﻧﺮﻳﺰي ﻣﻌﺪه ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬و ﺧﻮد زﻧﺪان دارو و ﺷﻴﺮﺧﺸﻚ را ﻧﻤﻲ داد و ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ دو‬ ‫ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻜﺒﺎر ﻳﺎ ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻜﺒﺎر اﻳﻨﻬﺎ را ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲ دادﻳﻢ(‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ در ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﺪت ﻗﻄﻊ ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ‬ ‫ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ را از ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ‪ -‬ﻳﻌﻨﻲ از ﺗﻴﺮ‪ ،‬ﻣﺮداد‪ ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‪ ،‬ﻣﻬﺮ و آﺑﺎن ‪ -‬اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ را از ﻣﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن دﻫﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﻣﺎ زﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺎر ﺗﻮي آﺑﺎن ﻣﺎه از ﻣﺎ وﺳﺎﻳﻞ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﺻﺮار ﻛﺮدﻳﻢ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺮوﻳﺪ دادﻳﺎري و از دادﻳﺎري ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬اﺗﺎق‬ ‫اﻧﺘﻈﺎر دادﻳﺎري ﭘﺮ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺎ ﻧﺎراﺣﺘﻲ و ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﮔﺮﻳﻪ ‪ ...‬ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد‬ ‫ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﻨﺪ و ﻳﺎ ﺧﺒﺮي از آﻧﻬﺎ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ در اﻳﻦ ﺟﺎ از ﻫﻤﻪ ﻣﺎ آدرس و ﺷﻤﺎره ﺗﻠﻔﻦ ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﺷﺘﺒﺎه ﻧﻜﻨﻢ ‪ 26‬و‬ ‫ﻳﺎ ‪ 27‬آﺑﺎن ﻣﺎه ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪47‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 7‬از ‪10‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .25‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت‪ ،‬وﻗﺘﻲ دادﻳﺎري رﻓﺘﻢ ﺷﻤﺎره ﺗﻠﻔﻦ و آدرس ﻣﺎ را ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ ﺧﺒﺮ ﻣﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬آن روز ﻣﻦ ﺗﻌﺪادي از‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ را دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ از ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻫﺎ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭘﺴﺮﺷﺎن را ﺗﻴﺮﺑﺎران ﻛﺮده اﻧﺪ و وﺳﺎﻳﻞ آﻧﻬﺎ را ﺗﺤﻮﻳﻞ داده‬ ‫اﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎري از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ دوﺳﺘﺎن ﻣﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ از ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻦ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ در‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ آﺷﻨﺎ ﺷﺪه ﺑﻮدم‪.‬‬ ‫‪ .26‬ﻣﻦ ﻧﮕﺮان ﺑﻮدم ﻛﻪ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ اﺳﺖ و ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻫﻤﺎن روز ﻏﺮوﺑﺶ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻧﮓ زدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﺮ‬ ‫ﻛﺪام ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ اش آدرس ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺤﻞ را دادﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬در ﺗﻬﺮان ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫روز ﭼﻬﺎرﺷﻨﺒﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺪر ﺷﻮﻫﺮم زﻧﮓ زدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ روز ﺟﻤﻌﻪ ﭼﻬﺎرم آذر ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ اي در ﺟﺎده ﺧﺎوران‬ ‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﭘﺪر ﺷﻮﻫﺮم آﻣﺪ و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ از دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان زﻧﮓ زده اﻧﺪ و ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﻣﺎ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺸﺪت ﻧﮕﺮان‬ ‫ﺑﻮدﻳﻢ و ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪ .27‬ﻓﺮداي آن روز ﭘﻨﺞ ﺷﻨﺒﻪ )‪ 3‬آذر( ﺻﺒﺢ ﺑﻪ اوﻳﻦ رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ زﻧﮓ زدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺤﻞ ﺑﺮوﻳﺪ ‪-‬‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﭼﻪ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺮوﻳﺪ از دادﻳﺎري ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ .‬دادﻳﺎري رﻓﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﭙﺮﺳﻢ ﺟﺮﻳﺎن از ﭼﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‪ .‬دﻳﺪم دوﺑﺎره ﻋﺪه‬ ‫زﻳﺎدي ﻣﻨﺘﻈﺮﻧﺪ و از ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎره ﺗﻠﻔﻦ و آدرس ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ آﻧﺠﺎ ﺗﻜﺎن ﺧﻮردم‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ دﻳﺮوز آﻣﺪه ﺑﻮدم و ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻠﻲ از ﻣﺎ ﻫﻢ ﺗﻠﻔﻦ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻋﺼﺮ زﻧﮓ زدﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻤﻌﻪ ﺑﺮوﻳﻢ ﻛﻤﻴﺘﻪ ‪ ...‬ﺧﻼﺻﻪ ﺳﺮ و‬ ‫ﺻﺪا و داد و ﺑﻴﺪاد زﻳﺎدي ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ آدرس داده ﺷﺪه رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ در اول ﺟﺎده ﺧﺎوران ﺑﻮد ﺑﻪ ﻧﺎم‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻛﺮﻳﻢ آﺑﺎد‪ .‬ﺑﻪ آﻧﺠﺎ رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ آﻧﺠﺎ ﺳﻮال ﻛﺮدم ﺟﺮﻳﺎن ﭼﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن رﺑﻄﻲ ﻧﺪارد و در‬ ‫ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ روزﻫﺎي ﺟﻤﻌﻪ ﻋﺪه اي از دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﻲ آﻳﻨﺪ و ﭘﺮوﻧﺪه ﻫﺎﻳﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲ‬ ‫دﻫﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﻣﻲ روﻧﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮدا ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪ .28‬ﺻﺒﺢ روز ﺟﻤﻌﻪ )‪ 4‬آذر( ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻛﺮﻳﻢ آﺑﺎد رﺳﻴﺪﻳﻢ دﻳﺪﻳﻢ ﺗﻌﺪادي از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺟﺪا ﺟﺪا در ﺻﻒ اﻳﺴﺘﺎده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﺪا از ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ و از ﻫﺮﺧﺎﻧﻮاده ﻳﻚ ﻧﻔﺮ اﺟﺎزه دارد ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺗﻮ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ در ﺻﻒ‬ ‫اﻳﺴﺘﺎدم‪ .‬ﺳﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻗﺒﻞ از ﻣﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﺧﺎﻧﻮاده ﻗﺒﻞ از آن و ﺑﻌﺪ از آن در آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ را ﻧﻤﻲ داﻧﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺎ اﺟﺎزه‬ ‫ﻧﻤﻲ دادﻧﺪ دورﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬آﻧﺠﺎ ﺟﺎﻳﻲ دور اﻓﺘﺎده و ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺧﻠﻮت ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﻣﺤﻞ داﺧﻞ ﺷﻬﺮ‬ ‫ﺷﻠﻮﻏﺘﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .29‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﭘﺪر و ﻣﺎدر و ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﻤﺴﺮم و ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮدم و ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از آﺷﻨﺎﻳﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ‬ ‫ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺗﻮ‪ ،‬ﭘﺪر ﺷﻮﻫﺮم ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﻣﻴﺮوم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻴﺮوم )او ﻧﺎراﺣﺘﻲ ﻗﻠﺒﻲ داﺷﺖ وﺿﻊ ﺟﺴﻤﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺪاﺷﺖ(‪ .‬رﻓﺘﻢ‬ ‫ﺗﻮي اﺗﺎق‪ .‬دو ﻧﻔﺮ آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ در ﺣﺎل رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ وارد ﺷﺪم ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻣﺜﻞ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻲ داﻧﻴﺪ ﺑﺮاي ﭼﻪ آﻣﺪه اﻳﺪ؟« ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻧﻪ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮ ﻣﻦ ‪ 2‬ﻣﺎه دﻳﮕﺮ ﺣﻜﻤﺶ ﺗﻤﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺷﺎﻳﺪ آزاد ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ‬ ‫ﻧﻤﻲ داﻧﻴﻢ ﺟﺮﻳﺎن ﭼﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻴﺎﺋﻴﺪ و ﻣﺎ آﻣﺪه اﻳﻢ‪ «.‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺷﻮﻫﺮﺗﺎن اﻋﺪام ﺷﺪه‪ .‬ﺳﺎك و وﺳﺎﻳﻞ اش‬ ‫را ﺑﮕﻴﺮ و ﺑﺮو‪ «.‬وﺳﺎﻳﻞ و ﺳﺎﻋﺖ اش ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎﻋﺘﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ را ﺑﺮداﺷﺖ ‪ -‬ﻧﻤﻲ داﻧﻢ روي ﭼﻨﺪ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد ‪ -‬آن را‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ و ﭼﺮﺧﺎﻧﺪ و زﻣﺎن ﺳﺎﻋﺖ را ﻋﻮض ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪48‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 8‬از ‪10‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .30‬ﺟﺮ و ﺑﺤﺚ ﻛﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻮﻫﺮم ‪ 2‬ﺳﺎل ﺣﻜﻢ داﺷﺖ‪ .‬دو ﻣﺎه دﻳﮕﺮ ﺣﻜﻤﺶ ﺗﻤﺎم ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﭼﻪ اﻋﺪام ﺷﺪ؟ ‪ 2‬ﻣﺎه ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ آزاد ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻧﻪ! اﻳﻨﻬﺎ ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﭼﻲ ﺗﻤﺎﻣﻪ‪ .‬ﺧﻮب اﻳﻦ ﺟﻮرﻳﻪ دﻳﮕﻪ‪ «.‬و اﺷﺎره ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ اﻳﻦ ﺟﻮري اﺳﺖ؟ ﺷﻮﻫﺮم ﻛﻪ دادﮔﺎه رﻓﺘﻪ و دو ﺳﺎل ﺣﻜﻢ دارد و دو ﻣﺎه دﻳﮕﻪ ﺣﻜﻤﺶ ﺗﻤﺎم ﻣﻴﺸﻪ و در‬ ‫ﺛﺎﻧﻲ ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻧﺒﻮده و ﻛﺎري ﻧﻜﺮده اﻳﻦ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺑﻪ اون ﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ؟« ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻗﺪر ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺧﻮد‬ ‫و ﺑﭽﻪ ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬او ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﺒﻮد و ﺑﻪ زن و ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﺧﻮد ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲ ﻛﺮد‪ «.‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺑﻠﻪ! او ﻗﻠﺒﺶ ﺑﺰرﮔﺘﺮ از آن ﺑﻮد ﻛﻪ‬ ‫ﻓﻘﻂ زن و ﺑﭽﻪ اش ﺗﻮي آن ﺟﺎ ﺑﺸﻮﻧﺪ‪«.‬‬ ‫‪ .31‬ﺑﻌﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ وﺻﻴﺖ ﻧﺎﻣﻪ اش ﻛﺠﺎﺳﺖ و ﻛﺠﺎ دﻓﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ﺷﺮوع ﻛﺮد ﺑﻪ دﻋﻮا ﻛﺮدن‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬وﺻﻴﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫و ﺟﺎﻳﺶ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻫﺮ ﻛﺎر دارﻳﺪ ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻲ‪ «.‬ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﺎل دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ دوﺑﺎره ﻣﺎ را‬ ‫ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻲ ارﺟﺎع دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪﻧﺪ ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬اﺟﺎزه ﺟﺮ و ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺑﻴﺸﺘﺮ را ﻧﺪادﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ اﺟﺎزه ﻧﺪارﻳﺪ ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ و ﻳﺎ اﻃﻼﻋﻴﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ و ﻳﺎ در ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺮﮔﺰار ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﻫﻢ ﺗﻬﺪﻳﺪ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ »ﺷﻤﺎ ﻛﻪ ﺧﻮدت در زﻧﺪان ﺑﻮده اﻳﺪ و ﻣﺎ ﭘﺮوﻧﺪه ﺷﻤﺎ را ﻣﻲداﻧﻴﻢ‪ «.‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻧﺎن ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺮا وادار‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻜﻮت ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪش ﻫﻢ ﻧﮕﺬاﺷﺘﻨﺪ در آﻧﺠﺎ ﺳﺎك وﺳﺎﻳﻞ را ﺑﺎز ﻛﻨﻢ‪ .‬اﺟﺎزه ﻧﺪادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺰﻧﻴﻢ‬ ‫و وادار ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ ﻣﺤﻞ را ﺗﺮك ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪ .32‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﭘﻴﺶ آﻧﻬﺎ ﮔﺮﻳﻪ ﻧﻜﻨﻴﻢ و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﻣﺸﻜﻲ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﻧﺮوﻳﻢ‪ .‬ﻋﻤﺪاً روﺳﺮي رﻧﮕﻲ ﺳﺮ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻔﻬﻤﺎﻧﻴﻢ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺎ را ﺑﺸﻜﻨﻨﺪ و ﺧﻢ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺪام آﻧﺠﺎ ﮔﺮﻳﻪ ﻧﻜﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﮔﺮﻳﻪ و زاري در ﻃﻮل‬ ‫راه و در ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺮاﺳﻢ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﻓﺎﻣﻴﻞ و ﺑﻌﻀﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﺎ و آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد دﭼﺎر ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺿﺎﻳﻌﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮاﺳﻢ را در ﻣﻨﺰل واﻟﺪﻳﻦ ﻫﻤﺴﺮم ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻧﺮﻳﺨﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﻌﻀﻲ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .33‬اﻳﻦ روال ﻣﻌﻤﻮل اﻃﻼع دﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﻮد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ را ﺧﺒﺮدار ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺤﻞ ﻛﺮﻳﻢ‬ ‫آﺑﺎد ﻛﻪ ﻟﺒﺎس ﻫﺎ را ﺗﺤﻮﻳﻞ دادﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ اﮔﺮ ﻗﺒﺾ رﺳﻴﺪ ﭘﻮﻟﻲ را ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ داده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﭘﻮﻟﺸﺎن را‬ ‫دوﺑﺎره ﭘﺲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داد‪ .‬ﻣﺎ ﻗﺒﺾ رﺳﻴﺪ داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬آن را ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ و ﻣﺒﻠﻎ را ﻛﻪ داده ﺑﻮدﻳﻢ دوﺑﺎره ﭘﺲ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪ .34‬ﻣﻦ ﺗﺎ اﻳﻦ زﻣﺎن ﺧﺎوران ﻧﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم و آﻧﺠﺎ را ﻧﻤﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ اﻟﺒﺘﻪ اﺳﻤﺶ را ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎوران رﻓﺘﻴﻢ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ روز ﺟﻤﻌﻪ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ در آﻧﺠﺎ ﺟﻤﻊ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬روز ﺟﻤﻌﻪ وﺳﺎﻳﻞ را ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺟﻤﻌﻪ ﺑﻌﺪي‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎوران رﻓﺘﻢ‪ .‬دﻳﺪم ﺧﺎوران ﻳﻚ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺧﺎﻟﻲ و ﻣﺘﺮوﻛﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻗﺴﻤﺖ راﺳﺖ آن ﺑﻬﺎﺋﻴﺎن دﻓﻦ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در ﻗﺴﻤﺖ‬ ‫ﭼﭗ آن زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻋﺪام ﺷﺪه از اواﻳﻞ ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 60‬دﻓﻦ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از اﻋﺪام ﻫﺎي دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺳﺎل ‪ 67‬دو ﺗﺎ‬ ‫ﻛﺎﻧﺎل ﺑﺰرگ را در آﻧﺠﺎ ﻛﻨﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ رﻓﺘﻢ ﻛﺎﻧﺎل ﻫﺎ ﭘﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ آن ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آن ﻗﺪر آﻧﻬﺎ را ﺳﻄﺤﻲ دﻓﻦ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻘﺎﻳﺎﻳﻲ از اﺳﺘﺨﻮان‪ ،‬ﭘﺎرﭼﻪ ﻟﺒﺎس‪ ،‬دم ﭘﺎﻳﻲ و ﺷﺎﻧﻪ ﺳﺮ‪ ...‬روي زﻣﻴﻦ‬ ‫اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬اﺟﺎزه ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﺧﺎك دﺳﺖ ﺑﺰﻧﻴﻢ و ﻳﺎ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي زﻳﺎدي آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﻪ ﺳﺮﭘﺎ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎدي ﭘﻴﺎده و ﺳﻮاره در آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﭙﺎه ﻫﻢ ﺑﻴﺮون ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲ ﻛﺎﻧﺎل ﻫﺎ‬ ‫را ﻣﻲ دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ از آن ﺑﻮي ﺷﺪﻳﺪ ﺗﻌﻔﻦ ﻣﻲ آﻣﺪ‪ .‬ﺣﺪود دو ﻣﺎه ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻳﻜﺒﺎر دﻳﺪم ﭘﺎي ﻳﻜﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻫﻤﺮاه ﻣﺎ‬

‫‪49‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 9‬از ‪10‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫ﺗﻮي ﻗﺴﻤﺘﻲ از آن ﺑﺮآﻣﺪﮔﻲ ﻓﺮو رﻓﺖ‪ .‬زﻣﻴﻦ ﺗﺎ آن روز ﻫﻨﻮز ﻧﺮم ﺑﻮد و ﺳﻔﺖ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﭽﻪ وﺣﺸﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﻓﺮﻳﺎد زد و ﻣﺎ‬ ‫او را ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬اﺑﻌﺎد ﺧﺎوران را ﻧﻤﻲ داﻧﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻛﺎﻧﺎل ﻫﺎ ﻳﻜﻲ از ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺣﺪود اﻧﺘﻬﺎي ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮدي ﺗﺎ‬ ‫دﻳﻮار ﺑﻠﻨﺪي ﻛﻪ در ﭘﺸﺖ آن دﻳﻮار ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن اراﻣﻨﻪ ﻫﺴﺖ اداﻣﻪ دارد و دﻳﮕﺮي ﺑﺎز ﻫﻢ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ وﺳﻂ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮرت اﻓﻘﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .35‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻗﻮام درﺟﻪ ﻳﻚ روزﻫﺎي ﺟﻤﻌﻪ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﺎوران ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ ﺑﺎ ﮔﻞ ﻫﺎي ﻓﺮاوان و‬ ‫رﻧﮕﺎرﻧﮓ و ﻗﺎب ﻋﻜﺲ ﻫﺎي ﻓﺮزﻧﺪان و ﻳﺎ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن ﻛﻪ ﺑﺎرﻫﺎ در ﻃﻲ ﻣﺮاﺳﻢ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎب ﻫﺎ ﺷﻜﺴﺘﻪ و ﻳﺎ ﺿﺒﻂ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎدي ﻣﺎﻣﻮران اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﺎ ﻟﺒﺎس ﭘﺎﺳﺪاري و ﻳﺎ ﻟﺒﺎس ﺷﺨﺼﻲ ﻗﺎﻃﻲ ﺟﻤﻌﻴﺖ در آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ و داﺋﻢ ﻫﻤﻪ‬ ‫را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻧﺠﺎ را ﺗﺮك ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺣﺘﻲ ﺣﻖ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻳﺎ دﺳﺖ زدن ﺑﻪ ﺧﺎك را ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ و ﺗﻤﺎم ﻣﺪت زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬ ‫آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻳﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮ ﭘﺎ ﻣﻲ اﻳﺴﺘﺎدﻳﻢ و اﻳﻦ ﺑﺮاي ﺧﻴﻠﻲ از ﻣﺎدرﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺨﺖ ﺑﻮد‪ .‬اﻛﺜﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آﻧﺠﺎ دﻓﻦ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ از ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت و ﮔﺮوه ﻫﺎي ﭼﭗ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻛﻨﻮن ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﺳﺎل ﻫﺎ و ﻣﺸﻜﻼت ﻓﺮاوان زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ‬ ‫ﻣﺎﻫﻲ ﻳﻜﺒﺎر ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎوران ﻣﻲ روﻧﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺟﻤﻌﻪ آﺧﺮ ﺳﺎل و ﻳﺎ روز اول ﻋﻴﺪ و ﺳﺎﻟﮕﺮدﻫﺎ ﺣﺘﻤﺎ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻣﻲ روﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .36‬ﺣﺪود ﻳﻚ ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ ﺑﻌﺪ زﻧﮓ زدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﮔﻮاﻫﻲ ﻓﻮت ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﻲ از ﻛﺎرﻫﺎي اداري ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬ ‫ﮔﻮاﻫﻲ ﻓﻮت داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬از ﻣﺎ ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ زﻧﺪاﻧﻲ و ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤﺴﺮ و دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻛﻮﭘﻦ ﻣﺤﻠﻲ را ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪) .‬دﻓﺘﺮﭼﻪ ﺑﺴﻴﺞ ﻳﺎ دﻓﺘﺮﭼﻪ‬ ‫ﻛﻮﭘﻦ ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬آن زﻣﺎن از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻦ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﻫﺎ اﺟﻨﺎس ﺳﻬﻤﻴﻪ اي داده ﻣﻲ ﺷﺪ( ﻣﺪارك را ﺑﺮدم‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ دو ﻫﻔﺘﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﻣﺪارك آﻣﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬روزي ﻛﻪ ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﮔﻮاﻫﻲ ﻓﻮت ﺑﻪ اﺗﺎق دادﻳﺎري رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم‪ ،‬ﻣﺤﻞ دﻓﻦ و وﺻﻴﺖ‬ ‫ﻧﺎﻣﻪاش را ﭘﺮﺳﻴﺪم؟ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﻫﻴﻦ و ﺗﺤﻘﻴﺮ زﻳﺎدي داد زده و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪» :‬او ﻛﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﺑﻮده‪ ،‬وﺻﻴﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﻲ دﻳﻦ ﺑﻮده‬ ‫و ﻣﺤﻞ دﻓﻦ ﻧﺪارد‪ .‬آﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻳﻞ را ﭼﻪ ﻣﻲ داﻧﻨﺪ؟« ﮔﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎ دﺳﺖ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺧﻮدش را ﺑﺪﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻦ وﺻﻴﺘﻲ‬ ‫ﻧﺪارم ‪ «.‬ﻣﻦ ﻗﺒﻮل ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ اﮔﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻲ دﻳﻦ ﻫﻢ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﺎﻳﺪ در ﻳﻜﺠﺎﻳﻲ دﻓﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪» :‬اﻳﻨﻬﺎ ﭼﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﻓﻬﻤﻨﺪ ﻛﻪ اﻫﻤﻴﺖ دﻓﻦ ﭼﻪ اﺳﺖ؟ ﺑﺮاي آﻧﺎن اﻫﻤﻴﺖ ﻧﺪارد‪ «.‬در آﻧﺠﺎ ﺑﺮﮔﻪ ﻓﻮت را ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ ﻛﻪ در آن ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﺪ‪ ،‬اﺳﻢ‬ ‫و ﺷﻬﺮت و ﻋﻠﺖ ﻣﺮگ آﻣﺪه ﺑﻮد‪ .‬در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻠﺖ ﻣﺮگ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪» :‬ﻓﻮت«‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﮕﺮ او ﻓﻮت ﻛﺮده؟ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺳﺨﺖ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ اﻋﺪام‪ «.‬ﮔﻔﺘﻢ‪» :‬ﺳﺨﺖ ﺗﺮ از ﻧﺒﻮدﻧﺶ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد‪ «.‬ﺑﻌﺪ از ﻛﻠﻲ داد و ﻓﺮﻳﺎد‪ ،‬ﺑﺮﮔﻪ را ﮔﺮﻓﺖ و‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﺮو ﺑﻌﺪا ﺑﻴﺎ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﻢ دوﺑﺎره ﺻﺪا زد و ﺑﺮﮔﻪ را ﻛﻪ ﻛﻨﺎر ﻛﻠﻤﻪ ﻓﻮت اﻋﺪام ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد را ﺑﻪ ﻣﻦ داد‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ از در ﺑﻴﺮون ﻣﻲ آﻣﺪم ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲ اﻧﺪازي‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟ ﮔﻔﺖ »ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫ﭼﻪات ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲ ﺷﻮد‪«.‬‬ ‫‪ .37‬ﻣﻦ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺮﺳﻴﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ از آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ام زﻧﮓ زده ﺑﻮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ ﺧﻮد را ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺻﺒﺎ )ﺑﻌﻀﻲ از زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺗﻌﻠﻴﻘﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻃﻲ اﻳﻦ‬ ‫‪ 7‬ﺳﺎل ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮا ﻫﻢ ﺑﻪ آﻧﺠﺎ ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ( ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺻﺒﺢ روز ﺑﻌﺪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺻﺒﺎ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﻪ اﺗﺎﻗﻲ ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﺎ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ ﺑﻮدم‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺎ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺘﺒﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ اﺗﺎق دﻳﮕﺮي ﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﺎز ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا‬ ‫ﻛﺮد وﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﺎر ﺷﻔﺎﻫﻲ ﺑﻮد و ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ آﻧﺮا ﺿﺒﻂ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻏﺮوب ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ اداﻣﻪ داﺷﺖ و ﺷﺐ ﻣﺮا آزاد ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ روز ﺗﻠﺨﻲ ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﺮگ ﺷﻮﻫﺮم ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪50‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 10‬از ‪10‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﭙﻴﺪه‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪1388‬‬

‫‪ .38‬در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻣﻌﻤﻮﻻً از ﻣﺤﻜﻮم در ﻣﻮرد ﻛﺎرﻫﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﻜﻮم ﺟﻮاب ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺟﻮاب ﻫﺎ ﻧﮕﺎه ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره ﺳﺆال ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻨﺪ‪ .‬ﮔﺎﻫﻲ در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ روز ﻣﺜﻞ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬ﺣﻮادث ﺧﺎص و ﭼﻴﺰﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﺮ را ﻣﻲ‬ ‫ﭘﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .39‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﺎرﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺻﺒﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ‪ 3‬ﺳﺎل ﺣﻜﻢ ﺗﻌﻠﻴﻘﻲ‬ ‫داﺷﺘﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ‪ 7‬ﺳﺎل ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻲ رﻓﺘﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن‬

‫‪51‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 1‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‬ ‫اﺳﻢ‪:‬‬

‫ﺷﻬﻼ آزاد‬

‫ﻣﺤﻞ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮﻟﺪ‪:‬‬ ‫ﺷﻐﻞ‪:‬‬

‫اﺳﺘﺎد داﻧﺸﮕﺎه‪ ،‬اﻣﺮﻳﻜﺎ‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪:‬‬

‫‪ 25‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 15)1387‬ﻣﺎرس ‪(2009‬‬

‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻨﺪه‪:‬‬ ‫ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﻨﻨﺪه ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪:‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ‪ /‬ﺷﻬﻮد‪:‬‬ ‫اﻳﻦ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد در )‪ (97‬ﭘﺎراﮔﺮاف و )‪ (20‬ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪25‬‬ ‫اﺳﻔﻨﺪ ‪ 15) 1387‬ﻣﺎرس ‪ (2009‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 20‬ﻣﻬﺮ ‪ 12) 1388‬اﻛﺘﺒﺮ ‪ (2009‬ﺗﻮﺳﻂ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد ﺗﺎﻳﻴﺪ‬ ‫ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪52‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 2‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ‬ ‫‪.1‬‬

‫ﻣﻦ در اواﻳﻞ ﺳﺎل ‪1362‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪم‪ .‬ﻣﻦ در ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺰرگ‪ ،‬اﻣﺎ ﻃﺒﻘﺔ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺰرگ ﺷﺪم ﻛﻪ در ﻣﺤﻞ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﻣﺎ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺷﻴﺮازه زﻧﺪﮔﻲ ام ﻋﻤﻼ ازﺳﺎل ‪ 59‬دﻳﮕﺮ ازﻫﻢ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪاد اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ام ﻧﻴﺰ زﻳﺎد‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ و روﺷﻨﻔﻜﺮان زﻳﺎدي ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﻣﺎ رﻓﺖ و آﻣﺪ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﺒﺎرزاﺗﻲ ﺷﺎن‬ ‫در دوران ﺷﺎه دﺳﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.2‬‬

‫از ﺳﺎل‪ 13 60‬رژﻳﻢ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ ﺳﺮﻛﻮب ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺨﺼﻮص ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬از آن زﻣﺎن ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻮع‬ ‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ‪ ،‬ﭼﭗ و ﻣﺨﺎﻟﻒ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﻫﺪف ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺳﺎل‪ 1360‬ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از دوﺳﺘﺎن ﻣﻦ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ‪ ،‬ﻣﻦ و ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ام ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻳﻢ ﺧﺎﻧﻪ را ﺗﺮك ﻛﻨﻴﻢ و در ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﻗﺎﻣﺖ ﮔﺰﻳﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪.3‬‬

‫از ﺳﺎل ‪ 1359‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪) 1362‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪم( زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺨﺘﻲ را ﮔﺬراﻧﺪم‪ .‬ﻣﺪام از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ آن ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻣﻲ دادم‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ اﺻﻼ ﻫﻴﭻ ﺳﺮﭘﻨﺎﻫﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ از اوﻗﺎت از اواﻳﻞ ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺐ اﺗﻮﺑﻮﺳﻲ را ﺳﻮار ﻣﻲ ﺷﺪم و ﺗﺎ آﺧﺮ‬ ‫ﺧﻂ ﻣﻲ رﻓﺘﻢ و دوﺑﺎره ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺸﺘﻢ‪ .‬ﮔﺎه ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ از ﺗﺮس آن ﻛﻪ ﻣﺒﺎدا آﻧﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر را‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻲ ﺷﺪم‪ ،‬از اﺗﻮﺑﻮس ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎﻳﻢ و اﻳﻦ ﻛﺎر را در اﺗﻮﺑﻮس دﻳﮕﺮ ﺑﻜﻨﻢ‪.‬‬

‫‪.4‬‬

‫ﺑﺎ ﻓﺮا رﺳﻴﺪن ﺳﺎل ‪ ،1362‬ﻣﻦ ﺑﺎ دوﺳﺘﺎﻧﻢ ﻋﻤﻼً ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻋﻀﺎي ﻳﻚ ﺗﺸﻜﻞ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬از ﺳﺎل ‪ 1361‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً رواﺑﻂ ﻣﺎ از ﻫﻢ ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪادي از دوﺳﺘﺎﻧﻢ دﺳﺘﮕﻴﺮ و اﻋﺪام ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﻌﺪاد دﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮر را ﺗﺮك ﻛﺮده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ؛ اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺗﻌﺪادي در ﻛﺸﻮر ﺑﻮدﻧﺪ و ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﺮان را ﺗﺮك ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﻓﺮاد ﺑﻮدﻳﻢ و‬ ‫اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ اﮔﺮ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﺪان ﻣﺒﺎرزه را ﺗﺮك ﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺮوﻳﻢ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻣﺒﺎرزه ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎور داﺷﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬ ‫ﻛﺸﻮر را ﺗﺮك ﮔﻔﺖ‪ .‬اﻣﺎ از ﺳﻮﻳﻲ دﻳﮕﺮ‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﻣﺎﻟﻲ آن را ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ از ﻛﺸﻮر ﺧﺎرج ﺷﻮم ﺑﺎﻳﺪ ﭘﻮل‬ ‫زﻳﺎدي ﺑﻪ ﻗﺎﭼﺎﻗﭽﻲ ﻫﺎ ﻣﻲ دادم‪ .‬ﻣﻦ و ﺧﺎﻧﻮاده ام ﺗﻮان ﻣﺎﻟﻲ آن را در آن زﻣﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ در آن زﻣﺎن‪ ،‬ﺟﺪاً ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدم‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﮔﺬاﺷﺖ و رﻓﺖ‪.‬‬

‫‪.5‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ ،1362‬ﻣﻦ و ﺷﻮﻫﺮم در ﻣﺤﻠﻪ اي واﻗﻊ در ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ و ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ‬ ‫آﻧﭽﻨﺎﻧﻲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮان ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖ ﻫﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را ﻣﻲ دﻳﺪﻧﺪ‪ ,‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ردوﺑﺪل ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺟﺰوات ﻣﺨﻔﻲ‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ را ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﺘﺎﺑﻲ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﻧﮕﻪ دارﻳﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺘﺎﺑﻲ را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آوردﻳﻢ‪ ،‬آن را ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ و ﺑﻌﺪ آن را ﺑﻪ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﻣﻲ دادﻳﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﻛﺘﺎب را در ﻳﻚ ﺟﺎ ﻧﮕﻪ دارﻳﻢ‪ .‬در اﻳﻦ دوره‪،‬‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ از اﻓﺮاد ﻛﺘﺎب ﻫﺎ را ﺳﻮزاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن داﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎب ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪.6‬‬

‫درآن دوران‪ ،‬رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺎ ﺧﻮب ﻧﺒﻮد و اﻣﻨﻴﺖ رواﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪ ,‬ﺧﻴﻠﻲ وزن ﻛﻢ ﻛﺮده ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻳﻚ روز ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮم‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﻻﻏﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﺷﻮﺧﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻳﻚ روزي در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﺘﺎد ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺷﻮﺧﻲ ﻛﺮدﻳﻢ و‬ ‫ﺧﻨﺪﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﻓﺮداي آن روز‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮم ﻗﺮار دﻳﺪاري داﺷﺖ و ﺑﻪ ﻗﺼﺪ آن دﻳﺪار از ﻣﻨﺰل ﺑﻴﺮون رﻓﺖ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮم ﻋﺎدت داﺷﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ از وﻗﺖ ﻗﺮار‪ ،‬ﺳﺎﻋﺘﻲ زودﺗﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﺤﻞ ﻣﻲ رﻓﺖ و وﺿﻌﻴﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬اﮔﺮ اوﺿﺎع ﻧﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻣﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮ‬ ‫ﻣﻲ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﭼﻮن رژﻳﻢ درآن دوران اﻓﺮادي را ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد و زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ وادار ﻣﻲ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻗﺮار ﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺧﻮد‬ ‫را اﻓﺸﺎء ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ زﻣﺎن ﻗﺮار ﻓﺮا ﻣﻲ رﺳﻴﺪ ﻓﺮد ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪه را ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻗﺮار ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺷﺨﺺ دﻳﮕﺮ را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪53‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 3‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫ﺷﺨﺺ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪه ﻣﻌﻤﻮﻻً داﺧﻞ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ و ﺑﺎ اﺷﺎره ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ داد‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻴﺰ آن ﺷﺨﺺ را‬ ‫ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻛﺮده و ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺷﻮﻫﺮم ﺑﺮاي اﺣﺘﻴﺎط‪ ،‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻗﺒﻞ از ﻗﺮار ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲ رﻓﺖ‬ ‫ﺗﺎ از اﻣﻨﻴﺖ ﻣﺤﻞ ﻗﺮار ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﻮد‪ .‬درآن روز‪ ،‬ﻣﻦ در ﻣﻨﺰل ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪم ﭼﻮن دﺧﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺮم ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻦ و ﺷﻮﻫﺮم‬ ‫‪.7‬‬

‫ﺷﻮﻫﺮم وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻗﺮار ﻣﻲ رﺳﺪ ﺗﺎ اﻧﺪازه اي اﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻏﻴﺮ ﻋﺎدي اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻨﻈﺮش ﺟﺪي ﻧﻤﻲ‬ ‫آﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻣﺤﻠﻪ ﻫﺎي ﺟﺒﻮب ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺷﻠﻮغ و ﭘﺮﺟﻨﺐ و ﺟﻮش اﻧﺪ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬در آن زﻣﺎن ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻢ در ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ ﻟﺒﺎس ﻣﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪﻳﻢ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺷﺒﻴﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ‬ ‫رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺻﻮرت‪ ,‬ﺷﻮﻫﺮم آن روز در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻣﺤﻞ ﻗﺮار دﺳﺘﻴﮕﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ از‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻗﺮار‪ ،‬ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﺴﻲ در داﺧﻞ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻲ ﺧﻮرد‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮش آﺷﻨﺎ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭼﻮن ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻤﺎم ﭼﻬﺮه او را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ او را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬

‫‪.8‬‬

‫وﻗﺘﻲ ﺷﻮﻫﺮم را ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ او را ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻠﻜﻲ ﺑﻪ او ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﺷﻮﻫﺮم ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ از او ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺮده و ادﻋﺎ ﻛﺮده ﻛﻪ او ﻣﻮاد ﻓﺮوش ﻫﺴﺖ و ﺑﻪ او ﻣﻮاد ﻓﺮوﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮم‬ ‫ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ اﻳﻦ ادﻋﺎ ﺑﻪ ﻗﻴﺎﻓﻪ او ﺟﻮر ﻣﻲ آﻳﺪ و ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ او ﺣﺘﻲ ﺳﻴﮕﺎر ﻫﻢ ﻧﻤﻲ ﻛﺸﺪ‪ ،‬ﭼﻪ رﺳﺪ ﺑﻪ ﻣﻮاد! اﻣﺎ آﻧﺎن‬ ‫ﺑﺎزي در ﻣﻲ آورﻧﺪ و از ﺷﻮﻫﺮم ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑﻪ ﻣﻐﺎزه اي ﺑﺮوﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻚ آن ادﻋﺎ ﻛﺮده ﺷﻮﻫﺮم ﻣﻮاد ﺑﻪ او‬ ‫ﻓﺮوﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺷﻮﻫﺮم را ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻐﺎزه اي ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ و آن ﺷﺨﺺ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮم ﺑﻪ او ﻣﻮاد ﻓﺮوﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﺷﻮﻫﺮم اﻋﺘﺮاض ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ "ﺑﺎﺑﺎ ﭼﻲ ﻣﻴﮕﻲ؟ اﻳﻦ ﭼﻪ ﺗﻬﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻴﺰﻧﻲ!" آن ﺷﺨﺺ ﺣﺮﻓﺶ را‬ ‫ﭘﺲ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﻜﻲ ﻧﺒﻮد‪ ,‬ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﺪ او ﻗﺪري ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ از اﻳﻦ آﻗﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺻﺤﻨﻪ ﺳﺎزي‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و واﻧﻤﻮد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮم از آﻧﺎن ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ اﻻن ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎه رﻓﻊ ﺷﺪه ﺑﻪ او‬ ‫اﺟﺎزه ﺑﺪﻫﻨﺪ ﺑﺮود‪ .‬اﻣﺎ آﻧﺎن ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺷﻤﺎ ﺷﺎﻛﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ داﺷﺘﻴﺪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﻨﺰل ﺷﻤﺎ را ﻫﻢ ﺟﺴﺘﺠﻮ‬ ‫ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ آﻧﺎن زﻳﺮ ﺳﻮال ﻧﺮوﻧﺪ و ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺎﻓﻮق ﺧﻮد ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد را درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺪاده اﻧﺪ‪ .‬از‬ ‫ﺷﻮﻫﺮم ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﺎن را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﺗﺎ آﻧﺎن ﺧﺎﻧﻪ را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ در ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑﺎزي ﻣﻲ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻫﻤﺎن ﺷﻮﺧﻲ روز ﻗﺒﻞ ﻣﻦ و ﺷﻮﻫﺮم و اﻧﺪام ﻻﻏﺮ ﺧﻮدش ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺳﺒﺐ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺧﻮدش ﻫﻢ اﻳﻦ ﺑﺎزي ﻫﺎ را‬ ‫ﺑﺎور ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬ﺷﻮﻫﺮم را ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻃﺮف ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲ آورﻧﺪ‪.‬‬

‫‪.9‬‬

‫ﻣﻦ و ﺷﻮﻫﺮم رﻣﺰي ﺑﺎ ﻫﻢ داﺷﺘﻴﻢ و ﺑﻄﻮر ﺧﺎﺻﻲ در ﻣﻲ زدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﮕﺮان ﺷﺪم ﻛﻪ ﭼﺮا ﺷﻮﻫﺮم ﭼﻨﻴﻦ در ﻣﻲ زﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ‬ ‫ﻓﻜﺮ ﻛﺮدم ﻛﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﭽﻪ ﺧﻮاﻫﺮم ﻛﻪ ده ﻣﺎﻫﻪ ﺑﻮد در ﺑﻐﻠﻢ ﺑﻮد‪ .‬دﻳﺪم ﭼﻬﺎر ﻣﺮد وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮم‬ ‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﻔﺖ‪" ،‬اﻳﻦ ﺑﺮادرﻫﺎ راﺳﺘﻲ راﺳﺘﻲ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﺘﺎد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﺘﺎد ﻫﺴﺘﻢ!" در ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫ﺷﻮﻫﺮم ﺗﻼش داﺷﺖ ﺗﺎ ﻣﻦ را ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ او را ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﭼﺎدر رﻧﮕﻲ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻧﺎن ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮي ﺑﻪ ﺳﺮ داﺷﺘﻢ و ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﺎن ﺑﻮدم‪ .‬آن ﭼﻬﺎر ﻣﺮد وﻗﺘﻲ وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺧﺎﻧﻪ‪ .‬ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ و اﺳﻨﺎد دﻳﮕﺮ ﻣﺎ را ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺑﺎزي ﺧﻮد اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﭼﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻋﺎدي ﻣﻲ آﻣﺪ و ﻃﻮري ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ اﺷﺘﺒﺎه رﻓﻊ ﺷﺪ و ﺑﺮوﻳﺪ دﻧﺒﺎل ﻛﺎرﺗﺎن‪ .‬ﻳﻚ دﻓﻌﻪ‬ ‫ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ "آﺑﺠﻲ! ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮﻳﺪ ﺑﺮوﻳﻢ"‪ .‬ﻣﻦ ﻳﻚ دﻓﻌﻪ ﺗﻜﺎن ﺧﻮردم و ﭘﺮﺳﻴﺪم‪" ،‬ﭼﻲ؟" ﻫﻤﺴﺮم ﻧﻴﺰ‬

‫‪54‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 4‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫وﺣﺸﺖ زده ﺷﺪ و ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻲ ﮔﻔﺘﻴﺪ؟ ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﮔﻔﺖ "ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺑﺮوﻳﻢ ﺗﻮي ﻛﻤﻴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺳﻮاﻻﺗﻲ دارﻳﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ در‬ ‫آﻧﺠﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻮاب ﺑﺪﻫﻴﺪ و ﺑﻌﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ"‪ .‬ﻫﻤﺴﺮم ﮔﻔﺖ "ﺑﺎﺑﺎ! ﺷﻤﺎ ﺧﺎﻧﻪ را ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ اﻳﻦ دﻳﮕﻪ ﭼﻴﻪ؟" ﻳﻜﻲ از‬ ‫آﻧﺎن رو ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﺮد و ﭘﺮﺳﻴﺪ "ﻣﻼت ﺷﻤﺎ ﻛﺠﺎ اﺳﺖ؟" ﻣﻦ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ او ﭼﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ و ﺑﻌﺪ ﻫﺎ داﻧﺴﺘﻢ ﻣﻼت ﭼﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻲ‬ ‫دﻫﺪ‪ .‬ﻣﻼت ﺑﺮاي ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺳﺎﺑﻖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﺪارك ﻣﻤﻨﻮﻋﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺘﺎب و ﺟﺮوه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم ﻛﻪ آﻧﻬﺎ‬ ‫راﺟﻊ ﺑﻪ آﺷﭙﺰي ﻣﻦ ﭼﻴﺰي ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ و ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ﻛﻪ آﺑﮕﻮﺷﺖ ﻧﭙﺨﺘﻪ ام‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻦ ﺑﻪ آﺑﮕﻮﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻼت ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬ ‫‪ .10‬ﺑﺎﻻﺧﺮه‪ ,‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﺑﻴﺮون‪ .‬در ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ اي ﻛﻪ ﻛﻔﺶ ﻫﺎﻳﻢ را ﺑﻪ ﭘﺎ ﻣﻲ ﻛﺮدم و از در ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻴﺮون‬ ‫ﺑﻴﺎﻳﻢ‪ ,‬ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﺷﻮﻫﺮم را ﺑﺎ ﻫﻤﺎن اﺳﻤﻲ ﻛﻪ او در ﻣﻴﺎن ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ ﺻﺪا زد و ﮔﻔﺖ "اي ﻓﻼﻧﻲ‪,‬‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪي ﻗﻀﻴﻪ ﭼﻲ اﺳﺖ؟" ﻣﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻗﻀﻴﻪ ﭼﻪ اﺳﺖ و ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻔﺼﻞ ﺗﺮ از آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ ﻟﺤﻈﻪ دﺧﺘﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﻻ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪ ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ‬ ‫ﺧﺒﺮ اﺳﺖ! ﻣﻦ دﺧﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺮم را ﺑﻪ آن دﺧﺘﺮ ﺳﭙﺮدم‪ .‬اﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﮕﺮان ﺑﻮدم ﻛﻪ او را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﻴﻨﺪازد‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻤﺎن روز ﻛﻔﺶ‬ ‫ﻧﻮﻳﻲ ﺧﺮﻳﺪه ﺑﻮدم‪ ,‬آن را از ﭘﺎ در آوردم‪ ،‬ﭼﻮن ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ اﻋﺪام ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ و ﺑﺎ ﻳﻚ ﺟﻔﺖ ﻛﻔﺶ ﻛﻬﻨﻪ از راه ﭘﻠﻪ‬ ‫ﻫﺎ راه اﻓﺘﺎدم‪ .‬ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻋﺠﻴﺒﻲ داﺷﺘﻢ‪ ,‬اﻓﻜﺎر ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﻪ ذﻫﻨﻢ ﻣﻲ رﺳﻴﺪ و ازﻫﻤﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﮕﺮان ﭘﺴﺮ ﺧﻮاﻫﺮم ﺑﻮدم و ﻣﻲ‬ ‫ﺗﺮﺳﻴﺪم ﻣﺒﺎدا آﻧﺎن ﺧﻮاﻫﺮم را ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ دﺧﺘﺮ ﺧﻮد ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫زﻧﺪان اوﻳﻦ‬ ‫‪ .11‬ﻣﺎ را ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺮﻫﺎي ﺧﻮد را ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎورﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮم در اﻳﻦ زﻣﺎن از ﻣﻦ ﻣﻌﺬرت‬ ‫ﺧﻮاﻫﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد و ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ او را ﺑﺎزي دادﻧﺪ و ﻧﺎراﺣﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻮل آﻧﺎن را ﺧﻮرده اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﻗﻀﻴﻪ را از اول ﺟﺪي ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﺴﺮم ﻣﺮد ﺑﺎ ﺻﻔﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺣﻀﻮرش اﻧﺴﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﻣﻲ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدم ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ او ﻫﺴﺘﻢ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺮاﻳﻢ اﺗﻔﺎق ﻧﻤﻲ اﻓﺘﺪ‪.‬‬ ‫‪ .12‬ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻫﺎي اوﻳﻦ رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ داﻧﻲ اﻳﻦ ﺟﺎ ﻛﺠﺎ اﺳﺖ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ!‬ ‫ﮔﻔﺖ " ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ ﭘﻴﭻ ﺗﻮﺑﻪ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ!" ﺑﻌﺪ ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﺑﺎ ﺑﻲ ﺳﻴﻢ ﺑﺎ ﻣﺮﻛﺰش ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬از ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي آﻧﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ‬ ‫ﺷﺪم ﻛﻪ ﻣﺎ از ﺟﻤﻠﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن دﺳﺘﻪ دوم در آن روز ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻗﺒﻞ از ﻣﺎ‪ ،‬ﻛﺴﺎن دﻳﮕﺮي را ﻧﻴﺰ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .13‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ آن ﻛﻪ داﺧﻞ اوﻳﻦ ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ زدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ را آورده ﺑﻮد ﺑﻪ ﺑﺎزﺟﻮ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻃﺮف‬ ‫ﺳﺮﺳﺨﺘﻲ ﻣﻮاﺟﻬﻪ اﺳﺖ و ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﺎزه واردان آدم ﻫﺎي ﭘﺨﺘﻪ ﺗﺮي اﻧﺪ و ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ راه ﻧﻤﻲ آﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺎ را از ﻫﻢ ﺟﺪا‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ را ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﻻ رﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﺠﺎ ﻣﺪﺗﻲ در راﻫﺮو ﻣﺎﻧﺪم ﺗﺎ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻦ آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺪت‪ ،‬ﺻﺪاي ﺳﻴﻠﻲ‬ ‫و ﭼﻚ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻮﻫﺮم ﻣﻲ زدﻧﺪ را ﻣﻲ ﺷﻨﻴﺪم‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺎرﻫﻤﺴﺮم آن ﭼﻨﺎن ﺑﻪ در ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﺪ و ﺑﺮ ﮔﺸﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻢ و ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪم‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻣﻦ آﻣﺪﻧﺪ و ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﺳﻤﻢ ﭼﻲ اﺳﺖ و ﻋﻀﻮ ﻛﺪام ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻫﺴﺘﻢ؟‬ ‫‪ .14‬ﻣﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ‪ 20‬دﻗﻴﻘﻪ در ﻫﻤﺎن راﻫﺮو ﺑﻮدم و ﻣﺪام از ﺑﺎزﺟﻮ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪم ﻛﻪ ﭼﺮا ﻫﻤﺴﺮم را وﺣﺸﻴﺎﻧﻪ ﻣﻲ زﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻦ‬ ‫را ﺑﻪ ﻳﻚ اﺗﺎق ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻫﻮا ﺧﻮري ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬اﺗﺎق ﻫﻮاﺧﻮري ﭘﺮ از ﭘﺘﻮ‪ ،‬ﻧﻮار و ﻛﺘﺎب ﺑﻮد ﻛﻪ از ﻣﻨﺎزل‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺿﺒﻂ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎزﺟﻮي ﻣﻦ آﻣﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ داﺷﺘﻢ و او آﻧﻘﺪر ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻳﺴﺘﺎد ﻛﻪ ﻧﻔﺲ ﻫﺎﻳﺶ را ﺑﺮ‬

‫‪55‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 5‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫روﻳﻢ اﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺻﻮرت او ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﻢ ﺗﻤﺎس ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪ .‬دﻗﻴﻘﺎ ﺣﺎﻟﺘﻲ را اﻳﺠﺎد ﻛﺮده‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺎري ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﺻﺪاي ﺧﻮد را ﻫﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ داده ﺑﻮدو ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﺪ و ﻣﺸﻤﺌﺰﻛﻨﻨﺪه اي‬ ‫ﺣﺮف ﻣﻲ زد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎ ﺻﺪاي آﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮ اﺳﻤﺖ ﭼﻴﻪ؟ ﺑﻌﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ و ﺑﺪون ﻣﻘﺪﻣﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻓﻼﻧﻲ‬ ‫ﻛﺠﺎ اﺳﺖ؟ اﻳﻦ ﺳﻮال اﻧﻘﺪر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ واﻗﻌﺎً ﺑﻪ ذﻫﻨﻢ ﻧﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ را دارد ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻌﻀﻲ آدم ﻫﺎ را ﺑﻪ‬ ‫اﺳﻢ اﺻﻠﻲ ﺷﺎن ﻧﻤﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻴﻢ و ﺗﻨﻬﺎ اﺳﻢ ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ آﻧﺎن را ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ آدم ﻫﺎ را اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﻢ ﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻣﻲ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و ﻣﺎ ﺑﺎ اﺳﻢ اﺻﻠﻲ ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ ﻓﻼﻧﻲ ﻛﺠﺎ اﺳﺖ؟ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻓﻼﻧﻲ ﻛﻴﻪ؟ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺎ ﺷﺪت ﺑﺎ ﻟﮕﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻤﻢ‬ ‫زد‪ .‬اﺣﺴﺎس ﻛﺮدم ﭼﻜﻤﻪ اش داﺧﻞ ﺷﻜﻤﻢ ﻓﺮو رﻓﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد و اﻧﺘﻈﺎر ﭼﻨﺎن ﻟﮕﺪ ﺷﺪﻳﺪي را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪,‬‬ ‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎﻻ آوردم‪.‬‬ ‫‪ .15‬ﻣﺮا ﺑﻴﺮون آوردﻧﺪ و ﻗﺘﻲ ﻣﺮا از آن ﺟﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﻨﺪ از ﮔﻮﺷﺔ ﭼﺎدر ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻲ زن‬ ‫ﺗﻤﺎس داﺷﺘﻨﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ دﺳﺘﻮر دادﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺸﺖ در ﺑﺎﻳﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ "ﮔﻮش ﻛﻦ ﺻﺪا را ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ؟" ﻫﻤﺴﺮم‬ ‫ﻫﻴﭽﮕﺎه از درد ﻧﺎﻟﻪ ﻧﻤﻲ ﻛﺮد و از درد و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﻧﻤﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﻣﺮد ﭘﺮ ﺗﺤﻤﻞ‪ ,‬آرام و ﻣﺘﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .16‬ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺻﺪاي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻧﻔﺲ ﻫﺎﻳﺶ را ﻣﻲ ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺷﻼق و ﻛﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪ‪ .‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﭼﻴﺰﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺴﺮم را ﻣﻲ زﻧﻨﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺧﻮب درك ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ دوﺑﺎره‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺻﺪا را ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺟﻮاب ﻧﺪادم‪ .‬ﺑﻌﺪ در را ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪت را در آر"‪ .‬ﭼﺸﻤﺒﻨﺪم را ﻛﻪ‬ ‫در آوردم ﻫﻤﺴﺮم ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺣﻀﻮر ﻣﻦ ﺷﺪ‪ .‬دور ﺳﺮ ﺷﻮﻫﺮم ﭘﺘﻮ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﭼﺸﻢ ﻫﺎﻳﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﺨﺖ ﺑﻠﻨﺪش‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ و ‪ 4‬و ‪ 5‬ﻧﻔﺮه ﺑﻪ ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ او ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﺑﺎ ﺷﻼق ﻣﻲ زد‪ ،‬دﻳﮕﺮي ﺑﺎ ﻛﺎﺑﻞ و دﻳﮕﺮي ﺑﺎ ﻣﺸﺖ و ﻟﮕﺪ‬ ‫و دﻳﮕﺮي او را ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ در ﻣﻲ ﻛﻮﺑﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮم دﻳﮕﺮ ﺣﺘﻲ ﻧﺎﻟﻪ ﻧﻤﻲ ﻛﺮد و آه ﻧﻤﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﺣﺘﻲ ﻧﻔﺲ‬ ‫ﻫﻢ ﻧﻤﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ ,‬آﻧﻬﻤﻪ ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﺑﺮاي آن ﻛﻪ روﺣﻴﻪ ﻣﻦ ﺧﺮاب ﻧﺸﻮد ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ اﻳﻦ وﺣﺸﻴﮕﺮي را ﺗﺎب‬ ‫ﺑﻴﺎرم‪ .‬ﻓﺮﻳﺎد ﻛﺸﻴﺪم ﻛﻪ اﻳﻦ وﺣﺸﻴﮕﺮي ﭼﻲ اﺳﺖ؛ ﭼﺮا اﻳﻨﺠﻮري ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ؟ ﺑﻌﺪ ﺧﻮدم را ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﻛﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪﻧﺪ و ﺑﻪ‬ ‫ﺷﻼق ﺑﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .17‬ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪﻳﻢ‪ ,‬ﺷﻠﻮار راﺣﺖ ﻣﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪﻳﻢ‪ .‬وﻟﻲ ﻣﻦ‬ ‫ﭼﻮن در ﺟﻨﻮب ﺷﻬﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدم و ﺳﺎﻛﻨﺎن آن ﺟﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﻣﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ آن روز ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺑﻪ ﺗﻦ داﺷﺘﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ آن ﭘﻴﺮاﻫﻦ راﺣﺖ ﻧﺒﻮدم و ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ در ﺣﻀﻮر آﻧﺎن ﺑﺪون ﺷﻠﻮار ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ .‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻫﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ روﻳﻢ ﺑﻜﺸﻢ‪ .‬وﻟﻲ اﺻﻼً ﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻦ ﮔﻮش ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺠﺎي آن‪ ,‬ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ را ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ‪،‬‬ ‫وﻗﺘﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن دﻳﮕﺮ را ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﭘﺎ ﻫﺎ را ﺑﺎز ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و دﺳﺖ ﻫﺎ را ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻲ از درد ﺷﻼق‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ ﭘﻴﭽﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﻤﺮ آﺳﻴﺐ ﻛﻤﺘﺮي ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻲ وﻗﻔﻪ ﻣﺮا زدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺷﻤﺎره اﻳﻦ ﭘﺎ ﺧﻮﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ؟‬ ‫‪ .18‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻫﻤﺴﺮم را ﺑﻴﺮون در ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﻟﻪ ﻫﺎي ﻣﻦ ﮔﻮش دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺷﻮﻫﺮم را ﺑﺮاي ﻟﺤﻈﺎﺗﻲ ﻛﻮﺗﺎه در‬ ‫دادﮔﺎه دﻳﺪم ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در آن زﻣﺎن ﺑﻪ او ﻃﻌﻨﻪ ﻣﻲ زدﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﻣﻴﺪاﻧﻲ اﻛﻨﻮن ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻤﺖ در اﺗﺎق ﭼﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ؟"‬ ‫در ﺣﻘﻴﻘﺖ وﻗﺘﻲ ﻣﻦ زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺑﻮدم او را ﺷﻜﻨﺠﻪ روﺣﻲ ﻣﻲ دادﻧﺪ و ﺑﻪ او ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﺮد ﺑﻲ ﻏﻴﺮﺗﻲ‬

‫‪56‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 6‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از ﻫﻤﺴﺮ ﺧﻮد دﻓﺎع ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮم آذرﺑﺎﻳﺠﺎﻳﻲ ﺑﻮد و ﻣﺮدان آذرﺑﺎﻳﺠﺎﻧﻲ ﻏﺮور و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﻫﻤﺴﺮﺷﺎن دارﻧﺪ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪ ،‬ﺗﺤﻤﻞ اﻳﻦ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺮاي او ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .19‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﻛﺎﻏﺬي را آوردﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ در آن ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮد "ﻣﻦ ﻓﻼﻧﻲ )اﺳﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﻫﻤﺴﺮم دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮد(‪ ،‬ﻓﻼن ﺷﺨﺺ را )اﺳﻢ اﺻﻠﻲ ﻫﻤﺴﺮم( را ﻧﻤﻲ ﺷﻨﺎﺳﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺧﻼف اﻳﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻣﻦ ﺣﺎﺿﺮم ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺸﺐ اﻋﺪام ﺷﻮم"‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﻃﺮف )ﺷﻮﻫﺮم( را ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﻫﻤﻴﻦ اﻣﺸﺐ ﻣﻲ ﺑﺮﻳﻢ اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪ .20‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ در زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻴﻬﻮش ﺷﺪم‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻬﻮش آﻣﺪم‪ ،‬در اﺗﺎق ﻫﻮاﺧﻮري ﺑﻮدم‪ .‬اﻳﻦ اﺗﺎق ﺑﻴﺮون زﻧﺪان ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺳﻘﻒ آن‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮر ﺳﻴﻤﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ از آن ﺑﻴﺮون را ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ دﻳﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ در اﺗﺎق ﻫﻮاﺧﻮري ﺑﻪ ﻫﻮش آﻣﺪم‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪم را‬ ‫ﺑﺎﻻ زدم‪ .‬دﻳﺪم آﻗﺎﻳﻲ در ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻦ ﺑﻲ ﺣﺎل در ﮔﻮﺷﻪ اﺗﺎق ﻫﻮاﺧﻮري اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬او را ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﺣﺎﻟﺶ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪ‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻲ او را دﻳﺪم ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﻔﺘﻢ "اﻳﻦ اول ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺪﺗﺮ از اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﻢ"‪.‬‬ ‫‪ .21‬در ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺗﻮاب ﻛﻪ در آن ﺑﻨﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮا ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ . .‬او ﻟﺒﺎس ﻫﺎي ﻣﺮا ﻧﻴﺰ ﻋﻮض ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ‬ ‫آن ﺗﻮاب را ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﺧﻮاﻫﺮ ﻳﻜﻲ از دوﺳﺘﺎن ﻧﺰدﻳﻜﻢ ﺑﻮد‪ .‬در دوراﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻔﺪه ﺳﺎل ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪاﺷﺖ او را دﻳﺪه ﺑﻮدم‪.‬‬ ‫‪ .22‬وﺿﻊ آن آﻗﺎ ﺧﻴﻠﻲ وﺣﺸﺘﻨﺎك ﺑﻮد و ﺑﺪ ﺟﻮر ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﺮاغ او آﻣﺪﻧﺪ و آب ﺑﻪ ﺳﺮوﺻﻮرت‬ ‫او رﻳﺨﺘﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻬﻮش آﻣﺪ‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮﻫﺎ از او ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ آدرس ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻤﻲ را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬آدرس ﺧﺎﻧﻤﺶ را از او ﻣﻲ‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ او آدرس ﺧﺎﻧﻢ ﺧﻮد را ﻧﻤﻲ داد‪ .‬ﺧﺎﻧﻤﺶ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪه ﺑﻮد از اﻳﺮان ﺧﺎرج ﺷﻮد‪ .‬آن ﻣﺮد ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬او ﺑﺎ ﻗﺎﭼﺎﻗﺒﺮ در دﻓﺘﺮ ﮔﺬرﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺎﺳﭙﻮرت وﻋﺪه داﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻗﺎﭼﺎﻗﺒﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ ،‬او ﻫﻢ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‬ ‫ﺷﻜﻨﺠﻪ در اوﻳﻦ‬ ‫‪ .23‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻠﻮل اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪ .‬ﻫﻨﻮز ﻣﺘﻮﺟﻪ درد ﻛﻤﺮ ﻣﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﭼﻮن ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ وﺿﻌﺶ ﺧﺮاب‬ ‫اﺳﺖ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ راه ﺑﺮوم‪ .‬در ﺳﻠﻮل ﺑﺎز ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﮔﻔﺖ "اﻳﻨﺠﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ"‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﺗﻮاب‬ ‫ﻫﺎ را ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ‪ 6‬ﻧﻔﺮ در آن ﺳﻠﻮل ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻣﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮاﺑﻴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻠﻮل ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻮد و‬ ‫واﻗﻌﺎً ﺟﺎي ﺣﺮﻛﺖ ﻛﺮدن در آن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬ ‫‪ .24‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎي اﺗﺎق وﻗﺘﻲ دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ وﺿﻊ ﻣﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﺧﺮاب اﺳﺖ‪ ,‬ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻳﻚ ﮔﻮﺷﻪ اي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ دﻳﻮار ﻛﻪ ﻛﻤﻲ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮ و ﺑﺎزﺗﺮ از دﻳﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺳﻠﻮل ﺑﻮد ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻓﺮاد ﺗﻨﻮﻣﻨﺪ و ﺑﻠﻨﺪ ﻗﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ در‬ ‫آن ﻛﻤﻲ آزاد ﺗﺮ ﺑﺨﻮاﺑﻨﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﺳﻠﻮل ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﻮاﻟﺖ ﻣﺎﻧﻊ دراز ﻛﺮدن ﭘﺎ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬آن ﺷﺐ ﻣﻦ‬ ‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ .‬روز ﺑﻌﺪ ﺑﺎز ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﻢ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ دﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ از ﺟﺎﻳﻢ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﻪ ﻧﺰد ﻳﻚ دﻛﺘﺮ ﻛﻪ‬ ‫ﺷﻴﺦ اﻻﺳﻼم ﻧﺎم داﺷﺖ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻴﺦ اﻻﺳﻼم دﻛﺘﺮ ﺧﺎص ﺷﺎه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﻴﻬﻮش ﺑﻮدم‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﺑﻬﻮش آﻣﺪم ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﺷﻴﺦ‬ ‫اﻻﺳﻼم ﺑﺎ ﺑﺎزﺟﻮي ﻣﻦ رﺳﻤﺎً دﻋﻮا ﻣﻲ ﻛﺮد و ﻣﻲ ﮔﻔﺖ"اﮔﺮ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﻜﺸﻴﺪ ﺑﻜﺸﻴﺪ‪ ,‬اﻳﻦ ﻋﻤﻼ دﻳﮕﺮ ﻓﻠﺞ اﺳﺖ‪ ,‬دﻳﮕﺮ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺷﻜﻨﺠﻪ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ!" ﻣﻦ ﺑﻬﻮش ﺑﻮدم‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻢ و ﭼﻴﺰي ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ رﻓﺖ و ﺳ‪‬ﺮُم ﻛﻪ در‬

‫‪57‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 7‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫دﺳﺘﺎن ﻣﻦ وﺻﻞ ﺑﻮد اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﺷﻴﺦ اﻻاﺳﻼم ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﻤﺮت ﻣﻄﻠﻘﺎً ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻜﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻫﻢ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻜﻨﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻧﺨﺎع ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪه و اﮔﺮ اﺣﺘﻴﺎط ﻧﻜﻨﻢ اﺣﺘﻤﺎل ﻓﻠﺞ ﺷﺪن داﺋﻤﻲ ام‬ ‫وﺟﻮد دارد‪.‬‬ ‫‪ .25‬اﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﺻﺤﻲ ﻣﻦ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﻫﺎﻳﻢ ﻧﻴﺰ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﻣﺸﻜﻼت ﺻﺤﻲ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﺑﻮدم‪ .‬ﺗﺎ ﻫﻔﺪه‬ ‫روز دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﻢ ﻧﻴﺎﻣﺪﻧﺪ و ﻣﻦ در ﻫﻤﺎن ﺳﻠﻮل ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬روز ﻫﺠﺪﻫﻢ ﻣﻦ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا ﻛﺮدم‪.‬‬ ‫‪ .26‬ﻳﻜﻲ از ﺗﻮاب ﻛﻪ در ﺳﻠﻮل ﻣﺎ ﺑﻮد از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮاب ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮد‪ .‬دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮﺷﺎن از ﺟﻤﻠﻪ اﻓﺮادي ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎزي‬ ‫ﺗﻮاﺑﻲ در ﻣﻲ آوردﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ آﻧﺎن ﻧﻴﺰ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﻮدﻧﺪﻛﻪ ﮔﺰارش ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺪﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮاب اﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ آن ﺗﻮاب ﺧﻄﺮﻧﺎك‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺧﺒﺮﻫﺎي ﻧﺎراﺣﺖ ﻛﻨﻨﺪه اي ﺑﺮاﻳﻢ ﻣﻲ آورد‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻳﻚ روز ﻣﻲ آﻣﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮم را درﻳﻚ ﭘﺘﻮ ﭘﻴﭽﻴﺪه‬ ‫ﺷﺪه دﻳﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎزﺟﻮ ﻫﺎ ادﻋﺎ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ وي ﺟﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ روز دﻳﮕﺮ ﻣﻲ آﻣﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮت زﻧﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﺑﺎزﺟﻮ ﻫﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اذﻳﺖ روﺣﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد و ﻫﺮ روز اﻳﻦ ﺑﺎزي اداﻣﻪ داﺷﺖ‪.‬‬ ‫‪ .27‬از آن ﺑﻪ ﺑﻌﺪ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺎزﺟﻮ ﻫﺎ ﻣﺮا ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﺮده اﻧﺪ و دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻛﺘﻤﺎن ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬روﺣﻴﻪ ام ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮد و ﺑﺎ ﺧﻮد‬ ‫ﺳﺮود ﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪم‪ .‬ﺗﻮاب ﻫﺎ ﻫﻢ ﻧﺼﻴﺤﺘﻢ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻴﻢ ﺑﺎزي ﻧﻜﻨﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﻦ دﻳﮕﺮ ﻣﻬﻢ ﻧﺒﻮد‪.‬‬ ‫ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺑﺎ ﺧﻔﺖ ﺑﻤﻴﺮم؟‬ ‫‪ .28‬در روز ﺑﻴﺴﺖ و ﺳﻮم‪ ،‬ﻣﺮا ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮي ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻢ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ "ﺧﻴﺎل ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺘﻲ؟ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﺗﻮ را ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﺮدﻳﻢ و دﻳﮕﺮ ﺧﻼص ﺷﺪي‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻧﺠﺎت ات ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻲ زﻣﺎن‬ ‫ﺷﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺜﻞ ﺷﺎه ﺧﺮ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺻﻠﻴﺐ ﺳﺮخ و ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ را ﺑﻪ زﻧﺪان ﻫﺎ راه ﺑﺪﻫﻴﻢ"‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﺮا‬ ‫اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا ﻛﺮدم و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧﻴﺎل ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ﻣﺎ ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﻤﻴﺮي‪.‬‬ ‫‪ .29‬روز ﺑﻌﺪ ﻋﻜﺴﻢ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم ﻣﺮا اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺷﺐ ﻗﺒﻞ آن‪ ،‬ﻣﺮا ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ اﻋﺪام ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮاب ﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﺎزي‬ ‫در آوردﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ ﻓﺮدا راﺳﺘﻲ روز آﺧﺮ ﻣﻦ اﺳﺖ و اﻋﺪام ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﺎن ﻫﻤﻪ اﻓﻜﺎرم ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ وﺻﻴﺖ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﺑﻮد و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧﺘﻘﺎل آن ﺑﻪ ﺧﺎرج از زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬در ذﻫﻨﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺎﻳﻞ درﮔﻴﺮ ﺑﻮدم‪.‬‬

‫دادﮔﺎه اوﻟﻴﻪ و ﺣﻜﻢ ﻣﺮگ‬ ‫‪ .30‬ﻣﺮا ﺻﺪا زدﻧﺪ‪ .‬روز ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺘﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺮدم ﻣﺮا اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ و ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﻛﺠﺎ ﺑﻮد و ﭼﻪ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﻣﺮا از راﻫﺮو ﻋﺒﻮر دادﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﺑﺎﻻ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﮔﻔﺖ "ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪت را در آر"‪ .‬دﻳﺪم ﻳﻚ‬ ‫آﻗﺎ ﺑﺎ ﻋﻤﺎﻣﻪ و ﻟﻨﮕﻲ‪ ،‬روﺑﺮوﻳﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ دادﮔﺎه آورده اﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ "ﻣﻴﺪوﻧﻲ ﻛﺠﺎ‬ ‫اﺳﺖ؟" ﮔﻔﺘﻢ" ﻧﻪ"‪ .‬ﮔﻔﺖ "اﻳﻦ ﺟﺎ دادﮔﺎه اﺳﺖ"‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن‪ ،‬ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻢ را ﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮاﻳﻢ ﺧﻨﺪه دار‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻳﻜﻲ از اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻢ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻛﻮه ﻧﻮردان و دﻳﮕﺮي زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮدن در دوران ﺷﺎه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻲ‬ ‫ﺑﻮدن در دوران ﺷﺎه ﻛﻪ ﺟﺮم ﻧﻴﺴﺖ و آﻳﺎ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻛﻮه ﻧﻮردان ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي اﻋﺪام ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از‬

‫‪58‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 8‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫آﻗﺎﻳﻮن ﻛﻪ اﻣﺮوز ﺑﺮ ﻗﺪرت ﺗﻜﻴﻪ زﻧﺪه اﻧﺪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺧﻮدﺷﺎن زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮده اﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ "ﺧﻮب! زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮدن در دوران ﺷﺎه‪،‬‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺎ ﺧﻮب ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺗﺸﺪﻳﺪي ﺑﺮ ﻣﺠﺎزات ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲ آﻳﺪ"‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻢ دادﮔﺎه ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫از ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ ﻃﻮل ﻧﻜﺸﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪ .31‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬دادﮔﺎه ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﻴﺪادﮔﺮي ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎﻳﻢ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺎدي ﺑﻪ آﻧﺎن ﻧﺪاده ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ اﺻﻠﻲ ﻣﻦ در واﻗﻊ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﺎن رژﻳﻢ ﻳﻚ ﺗﻌﺪادي را ﺗﺎزه دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد و آﻧﺎن ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ در ﺑﺎره ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ و از ﻣﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮدم‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺑﺎزﺟﻮ ﭘﺮﺳﻴﺪ "ﺣﺎﺿﺮي از ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ دﻓﺎع ﻛﻨﻲ؟"‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪:‬ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻲ؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺷﺪي؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬در اﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﻤﺎن دﻓﺎﻋﻲ را ﻣﻲ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺷﺎه ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﻦ از روي ﻛﺘﺎب و ﻛﺘﺎﺑﺨﻮاﻧﻲ ﺑﻪ درك اﻣﺮوزي ام‬ ‫ﻧﺮﺳﻴﺪه ام و ﻓﻌﺎل ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻣﻦ از زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻲ ﻋﺪاﻟﺘﻲ را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﻢ‪ .‬رژﻳﻢ ﺷﻤﺎ ﻫﻢ ﺑﻲ‬ ‫ﻋﺪاﻟﺘﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﺳﻜﻮت ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زن ﻫﺎ ﻇﻠﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﺑﻲ ﻋﺪاﻟﺘﻲ ﺑﺮ زﻧﺎن ﺣﻜﻢ ﻣﻲ دﻫﻴﺪ‪.‬‬ ‫ازاﻳﻨﺮو‪ ,‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﻢ‪.‬‬ ‫‪ .32‬ﻗﺎﺿﻲ ﮔﻔﺖ "ﺑﺎ اﻳﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﺧﻮدت ﺣﻜﻢ اﻋﺪاﻣﺖ را ﻧﻮﺷﺘﻲ‪ .‬از ﻣﺎ ﻧﺪان‪ ،‬اﮔﺮ ﺗﻮ را اﻋﺪام ﻛﺮدﻳﻢ"‪ .‬ﺑﻌﺪ داﺷﺘﻢ از دادﮔﺎه‬ ‫ﺑﻴﺮون ﻣﻲ آﻣﺪم ﻛﻪ ﻗﺎﺿﻲ از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل ﻫﻤﺴﺮت را دﻳﺪي؟‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﺒﻴﻨﻲ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺒﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ اداﻣﻪ دادم ﻛﻪ آﻳﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﭼﻴﺰي را از ﺷﻤﺎ ﺑﭙﺮﺳﻢ و ﺧﻮاﻫﺸﻢ ﻛﻨﻢ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬آﻳﺎ ﻣﻦ و ﻫﻤﺴﺮم را ﻫﺮدو اﻋﺪام ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻴﺸﻪ ﻫﺮ دو ﻧﻔﺮ ﻣﺎ را ﻛﻨﺎر ﻫﻢ دﻓﻦ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو‪ ،‬ﺑﺎﺑﺎ ﺑﻴﺮون!‬ ‫ﻳﻜﻲ از آﻧﺎن ﺑﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎن ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ را ﺑﻄﺮف اﺗﺎق ﺑﺮادران ﺳﭙﺎه ﺑﺒﺮﻧﺪ ﭼﻮن اﺗﺎق ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﻪ ﻳﻚ اﺗﺎﻗﻲ‬ ‫ﺑﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﺑﻮد‪ ,‬اﻣﺎ ﭘﺘﻮﻫﺎي زﻳﺎدي در آﻧﺠﺎ رﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬در اﺗﺎق ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪ اي در ﺑﺎز ﺷﺪ و ﻫﻤﺴﺮم وارد‬ ‫اﺗﺎق ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .33‬ﺧﻴﻠﻲ ﺻﺤﻨﻪ ﺷﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر و ﺑﺎ ارزﺷﻲ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ در واﻗﻊ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎري ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را از ﻧﺰدﻳﻚ و ﺑﺪون ﺣﻀﻮر‬ ‫دﻳﮕﺮان ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ .‬وﺿﻌﻴﺖ ﺟﺴﻤﻲ ﻫﻤﺴﺮم ﺧﻴﻠﻲ ﺧﺮاب ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺘﻒ‪ ،‬ﭼﺎﻧﻪ و دو ﺳﻪ دﻧﺪان او ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺗﻤﺎم ﺳﺮو ﺻﻮرﺗﺶ‬ ‫ﻛﺒﻮد و داﻏﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻟﺒﺎس ﻫﺎﻳﺶ ﺗﺎ ﻫﻤﺎن ﻟﺤﻈﻪ ﭘﺎره ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻗﺒﻼً ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻢ ﻫﻤﺴﺮم ﻓﺮد ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎزﻫﻢ از ﭘﻴﺶ آﻣﺪ‬

‫‪59‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 9‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫ﺣﺎدﺛﻪ و ﻧﺤﻮه دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻦ اﺑﺮاز ﺗﺎﺳﻒ ﻣﻲ ﻛﺮد و ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ آرزوﻳﺶ آن ﺑﻮده ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ روز ﻧﻴﻔﺘﻢ‪ .‬از اﻳﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﻦ ﺑﻪ زﻧﺪان رﺳﻴﺪه ﺑﻮد ﺧﻮدش را ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﻲ ﻛﺮد و ﺷﻜﺴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲ دﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻛﻮﺷﻴﺪم ﺗﺎ او را از‬ ‫اﻳﻦ اﺣﺴﺎس ﻧﺪاﻣﺖ ﺑﻴﺮون ﺑﻜﺸﻢ و ﺗﺄ ﻛﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﺮدم ﻛﻪ او ﻫﻴﭻ ﺗﻘﺼﻴﺮي در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﺪارد‪ .‬اﻧﺘﻈﺎر ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﻲ رﻓﺖ‪.‬‬ ‫‪ .34‬ﺑﻌﺪ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﻳﻊ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و دادﮔﺎه را ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺗﺎ در ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت ﺑﻌﺪي ﺑﺪاﻧﻴﻢ دﻳﮕﺮي ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ از او ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺗﺎ اﺳﻢ اﺻﻠﻲ اش را ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ .‬اﻣﺎ او ﻧﭙﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎور داﺷﺖ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﻦ اﺳﻢ اﺻﻠﻲ ﻣﺠﺎزات و ﺷﻜﻨﺠﻪ اش‬ ‫ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﻣﺠﺒﻮر ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺧﻴﻠﻲ ﻛﺎرﻫﺎ را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ .‬ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن رﺳﻴﺪ‬ ‫‪ .35‬دوﺑﺎره ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ زدﻧﺪ و ﻳﻚ ﻧﮕﻬﺒﺎن زن ﺑﻪ اﺳﻢ ﺧﻮاﻫﺮ رﺣﻴﻤﻲ ﻣﺮا ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﺎزﺟﻮ ﭼﻨﺪ ﺳﻮاﻟﻲ از‬ ‫ﻣﻦ ﻛﺮد و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺧﻮاﻫﺮ رﺣﻴﻤﻲ دﺳﺘﻮر داد ﺗﺎ ﻣﺮا ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﻛﺎﻓﺮ ﻫﺎ ﻳﻚ ﺟﺎ ﺑﻴﻨﺪازد‪ .‬اﻣﺎ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﮔﻔﺖ "ﺑﻔﺮﺳﺘﺶ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ‬ ‫‪ .3‬آﻧﺠﺎ ادب ﻣﻴﺸﻪ! " ﺑﻌﺪاً ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 3‬آوردﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .36‬وارد ﺑﻨﺪ ‪ 3‬ﺷﺪم‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮاب ﻫﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﺳﺨﺘﻲ داﺷﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ وارد اﺗﺎق ﺷﺪم‪ ،‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ ﺗﺎ اﻧﺪازه اي ﺧﻮب‬ ‫اﺳﺖ‪ ,‬اﻣﺎ ﻛﻤﺮم درد داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻗﻮي ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ اﺛﺮات ﺟﺎﻧﺒﻲ دارو ﻧﺒﻮد و ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ‬ ‫دارو و ﻣﻘﺪار آن را ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻤﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ اﺛﺮات اﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﺮ ﺑﺪن ﻣﻦ ﭼﻪ اﺳﺖ و ﭼﻪ ﻋﻮاﻗﺐ ﻧﺎﮔﻮاري ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺬاﺷﺖ‪.‬‬ ‫در اﻳﻦ زﻣﺎن‪ ,‬ﻫﻤﻪ دﻧﺪان ﻫﺎﻳﻢ ﻓﺮو رﻳﺨﺖ‪.‬‬ ‫‪ .37‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﻳﻜﺮوز ﺑﻪ ﻣﻦ اﻃﻼع دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ دارم‪ .‬ﭘﺪر و ﻣﺎدرم ﺑﻪ دﻳﺪﻧﻢ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دﻳﻮار ﺷﻴﺸﻪ اي ﻣﻴﺎن ﻣﺎ ﺣﺎﻳﻞ‬ ‫ﺑﻮد و ﺑﺎ ﮔﻮﺷﻲ ﺗﻠﻔﻦ ﺑﺎﻫﻢ ﺣﺮف ﻣﻲ زدﻳﻢ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻣﻼﻗﺎﺗﻢ ﺑﻮد و ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻫﺎ از ﺟﺪار ﺷﻴﺸﻪ ﻫﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻟﺐ‬ ‫ﻫﺎي ﻣﺎ را ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ از ﭘﺪرم ﺧﻮاﻫﺶ ﻛﺮدم ﺗﺎ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ و ﺧﻮدم ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻟﺒﻬﺎﻳﻢ ﺑﻪ او ﻣﻲ ﻓﻬﻤﺎﻧﺪم ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺑﺮوﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺘﻪ ام و ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺮاي اﻣﻨﻴﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﺧﻴﺮاً ﻣﺴﺘﻘﻤﻴﺎً ﺑﻪ ﻣﺎدر‬ ‫و ﭘﺪرم ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﺷﺎﻳﺪ آﺧﺮﻳﻦ دﻳﺪار ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻦ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺰودي اﻋﺪام ﺷﻮم‪ .‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﻛﻪ ﭘﺎﻫﺎﻳﻢ ﭘﺪرم ﻧﺎﮔﻬﺎن‬ ‫ﺳﺴﺖ ﺷﺪ وﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ ﻳﻜﺒﺎره ﻛﻤﺮش ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮد ﺑﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﻴﻔﺘﺪ‪ .‬اﻣﺎ‬ ‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﻮد را ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﻛﺮد وﮔﻔﺖ ﻛﻪ دﺧﺘﺮم ﻗﻮي ﺑﺎش‪ .‬ﺗﻮ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲ ﻣﻴﺮي‪ .‬ﺣﺮف ﭘﺪرم ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻤﻴﻘﻲ ﺑﺮ‬ ‫ﻣﻦ ﮔﺪاﺷﺖ‪ ،‬روﺣﻴﻪ ام ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب ﺷﺪ و اﻳﻦ ﺑﺎور ﻛﻪ ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده ام زﻧﺪه ام و ﻧﻤﻲ ﻣﻴﺮم‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮاﻳﻢ اﻣﻴﺪﺑﺨﺶ‬ ‫ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .38‬ﺑﻌﺪ از ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده‪ ،‬ﺑﻼدرﻧﮓ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﺜﻞ ﺑﺎر اول ﺧﺸﻦ ﻧﺒﻮد‪.‬‬ ‫ﺣﺮف دﻛﺘﺮ ﺷﻴﺦ اﻻﺳﻼم را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﺎ ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﻧﻤﻲ ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻤﺮم ﻧﻤﻲ زدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﻧﻮك ﻗﻠﻢ ﺑﻪ وﺳﻂ ﺳﺮم ﻛﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺴﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺖ ﻛﻨﻨﺪه اي ﺑﻤﻦ دﺳﺖ ﻣﻲ‬ ‫داد‪ .‬ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻧﺎﮔﻮار آن ﻫﻨﻮز ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﺮدرد و ﭼﺸﻢ درد ﻫﺎي ﻣﺬﻣﻦ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺷﺪه ام‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 10‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬ ‫ﺗﺨﻔﻴﻒ ﺣﻜﻢ زﻧﺪان‬

‫‪ .39‬ﻣﻨﺘﻈﺮ اﺟﺮاي ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﺑﻮدم ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ زﻧﺪان ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻧﺴﺒﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم ﻣﺠﻴﺪ اﻧﺼﺎري و ﻧﺎﺻﺮي‪،‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻪ زﻧﺪان ﻫﺎ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ دوره ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺷﻮراي ﻗﻀﺎﻳﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ داد‬ ‫ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ داﺷﺖ اﺣﻜﺎم اﻋﺪام را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن ﻫﺮ ﻗﺎﺿﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﺎﺳﻴﺲ اﻳﻦ ﺷﻮرا‬ ‫ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﺷﻮرا ﺻﺎدر و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﻮرا ﭘﻨﺞ ﻋﻀﻮ داﺷﺖ و ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﺑﺎﻳﺪ در آﻧﺠﺎ ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ‬ ‫آراء ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪون ﺣﻜﻢ اﻳﻦ ﺷﻮرا‪ ،‬اﻋﺪام ﺻﻮرت ﻧﻤﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﺷﻮرا‪ ،‬اﻓﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ‬ ‫ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﺑﻮدﻳﻢ دﻳﮕﺮ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺟﺰو اوﻟﻴﻦ ﮔﺮوه اﻓﺮاد ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﺼﺎدﻓﺎً ﺣﻜﻢ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻛﺎر ﺷﻮراي‬ ‫ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﺷﻮراي ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﻣﺮا ﺑﻪ ‪ 15‬ﺳﺎل زﻧﺪان ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪ .‬ﺑﺎورم ﻧﻤﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدم ‪ 15‬ﺳﺎل‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺮدا اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ آﻣﺪم ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺠﻴﺒﻲ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺗﺎ آن روز در ﻓﻜﺮ اﻋﺪام ﺑﻮدم و ﻛﺎرﻫﺎﻳﻢ را ﻃﻮري ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدم ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ اﻋﺪام ﻣﻲ ﺷﻮم و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت زﻧﺪﮔﻲ اش را ﻣﻲ ﮔﺬراﻧﺪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬در آن زﻣﺎن‬ ‫اﺣﺴﺎس راﺣﺘﻲ ﻋﺠﻴﺒﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ ،‬ﺗﺮس و دﻟﻬﺮه اي ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ ،‬ﻋﻘﺎﻳﺪم را ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻧﻤﻲ ﻛﺮدم و ﻫﺮﻛﺎري ﻛﻪ دﻟﻢ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دادم‪ .‬ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﺪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﺗﻮﻫﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻛﺎﻓﺮ ﻣﻲ‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎي آﻧﺎن ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻲ ﻛﺮدم و ﻣﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪم ارﺗﺒﺎﻃﻢ ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺧﻮب ﺑﺎﺷﺪ و اﮔﺮ ﺧﺪﻣﺘﻲ از ﻣﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺮاي آﻧﺎن اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺑﺮاي آﻧﻜﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺎزي ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻣﺼﺮوف و ﻣﻔﻴﺪ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬ ‫‪ .40‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﺣﻜﻢ ‪ 15‬ﺳﺎل ﺣﺒﺲ را ﺟﻠﻮﻳﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺣﺎﻟﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ آﻣﺎدﮔﻲ زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن را ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﻳﻜﺒﺎره‬ ‫وﺿﻌﻴﺘﻢ را ﺗﻐﻴﻴﺮ داد‪ .‬اﺣﺴﺎس ﻋﺠﻴﺒﻲ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﺎﻳﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ و زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل‪ ,‬ﻳﺎزده ﻣﺎه‬ ‫در آن ﺑﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﺎن ﭘﺎﺳﺪار ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ اﺟﺎزه ﻧﻤﻲ دادﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻨﺪ و اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻛﻼﻣﻲ رد و ﺑﺪل‬ ‫ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮ ﻫﺎ او را ﺻﺪا ﻣﻲ زدﻧﺪ و ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﺎ ﻣﻦ ﺣﺮف زده اﻧﺪ‪ .‬ﻛﺎر ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎر داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﻤﺎس ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻳﻜﻲ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻛﻪ ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ او‬ ‫ﺣﺮف زدم‪ .‬روﺣﻴﻪ او ﺧﻮب ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻫﺎ ﺑﻪ او اﺟﺎزه ﻧﺪادﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺟﻮان ﺑﻨﺪ ﻧﻴﺰ اﺟﺎزه‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻣﺜﻼ در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻬﻦ ﻛﺮدن ﻟﺒﺎس‪ ،‬ﺑﺎﻫﻢ ﺣﺮف ﻣﻲ زدﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .41‬در اﻳﻦ زﻣﺎن ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﺟﺒﺮاً ﺑﺮاي ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ ارﺷﺎد ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﻲ رﻓﺘﻢ‪ .‬ﭼﻮن وﺿﻊ ﻛﻤﺮم ﺧﻮب ﻧﺒﻮد‪ ،‬آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻫﻢ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ زﻳﺎد ﺑﺮ ﻣﻦ ﻓﺸﺎر ﺑﻴﺎورﻧﺪ و ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﺎن ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺨﺘﻲ در زﻧﺪان ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪادي از ﺑﭽﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﭼﭗ ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺎﻛﺘﻴﻜﻲ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻌﺪود اﻓﺮادي ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﻧﺪم‪.‬‬ ‫‪ .42‬درﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ،‬رژﻳﻢ ﭼﭗ و راﺳﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻲ آورد و از ﻣﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ آن را اﻣﻀﺎء ﻛﻨﻴﻢ و از رﻫﺒﺮان ﭼﭗ ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و آن را اﻣﻀﺎء ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎدم اﺳﺖ در اﻳﻦ دوران از ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري راي ﮔﻴﺮي ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدم و ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ راي ﻧﻤﻲ دﻫﻢ‪ .‬ﺳﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﺎ در ﮔﻴﺮ‬ ‫ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و ﺳﻮال و ﺟﻮاب ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺒﻞ دوﺑﺎره آﻏﺎز ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪61‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 11‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫‪ .43‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ در اﻳﻨﺠﺎ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮ از اذﻳﺖ ﻫﺎ در داﺧﻞ زﻧﺪان را ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ در داﺧﻞ‬ ‫زﻧﺪان ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻮدم‪ .‬در آن زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺴﺖ و ﻫﺸﺖ ﺑﭽﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻣﺎ در ﺑﻨﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ آﻧﺎن را ﻣﻦ ﺣﻤﺎم ﻣﻲ دادم‪.‬‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺎﻣﺎن ﺷﺎن ﺣﻤﺎم ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﮕﺬارم آن ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻌﺪ از ﺣﻤﺎم ﺧﻮدﺷﺎن‬ ‫ﺑﻴﺮون ﺑﺮوﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﺣﻤﺎم ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺧﻴﺲ و ﻛﺜﻴﻒ و ﻟﻴﺰ ﺑﻮد و ﻣﺎ دﻣﭙﺎﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪ ،‬ﻣﻦ آﻧﻬﺎ را ﺑﻐﻞ ﻣﻲ ﻛﺮدم و از‬ ‫ﺣﻤﺎم ﺑﻴﺮون ﻣﻲ آوردم‪ .‬ﺑﺎ آن ﻛﻪ ﻛﻤﺮم درد ﻣﻲ ﻛﺮد‪ ،‬از اﻳﻦ ﻛﺎر ﻟﺬت ﻣﻲ ﺑﺮدم‪ .‬اﻣﺎ ﺑﭽﺔ ﺗﺎزه ﺣﻤﺎم ﻛﺮده در ﺑﻐﻞ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻤﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﻲ آورد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪارﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺎدر ﻫﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻛﺎﻓﺮ و ﻧﺠﺴﻢ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي آﻧﻬﺎ را ﺑﺸﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ دﻳﮕﺮ ﺣﻤﺎم ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه‪ ,‬ﻣﺎدرﻫﺎ از ﺗﺮس ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﺧﻮب! ﺗﻮ ﺑﭽﻪ‬ ‫ﻫﺎ را ﺑﺸﻮر‪ ,‬اﮔﺮ اﺷﻜﺎل ﻧﺪارد ﻣﺎ ﻳﻚ آﺑﻲ ﺑﺮروي آﻧﺎن ﻣﻲ ﻛﺸﻴﻢ"‪ .‬ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ "در واﻗﻊ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﺠﺴﻢ‪،‬‬ ‫و ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﻛﺎري را ﺑﻜﻨﻢ"‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ روﺣﻲ ﺑﺪي داﺷﺘﻢ‪ .‬از ﻳﻚ ﺳﻮ ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ اذﻳﺖ ﺷﻮﻧﺪ و از‬ ‫ﺳﻮﻳﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﻣﺎدرﻫﺎ را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﻴﻨﺪازم‪.‬‬ ‫‪ .44‬ﻳﺎزده ﻣﺎه ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﻨﺒﻴﻬﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ‬ ‫ﻫﺎﻳﻢ ﭼﺮا دوﺑﺎره ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ .‬از ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﺐ و ﺑﻌﻀﺎً ﺷﺐ ﻫﺎ ﺗﺎ دﻳﺮ وﻗﺖ از ﻣﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﻤﺮ و ﺳﺮم ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺪت در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ درد ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻦ در ﻃﺒﻘﻪ اول ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ در ﻃﺒﻘﻪ دوم‪ .‬از ﺑﺲ ﻛﻪ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم‪،‬‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻣﻦ ﺗﻮاب ﺷﺪه ام و ﺑﺮاي ﮔﺰارش دادن ﺑﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﻲ روم‪ .‬ﻣﻌﻤﻮﻻً‪ ،‬ﺗﻮاب ﻫﺎ ﻫﺮ روز ﺑﺮاي‬ ‫ﮔﺰارش دادن ﺑﺎﻻ ﻣﻲ رﻓﺘﻨﺪ و ﻣﻲ آﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ آﻧﺎن ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ "ﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻴﭽﺎره ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد!"‬ ‫زﻧﺪان ﻗﺰﻟﺤﺼﺎر‬ ‫‪ .45‬در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎﻳﻢ ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﺟﺰﻳﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت ﮔﺬﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ روز ﻳﻜﻲ از ﮔﺎرد ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ " اﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﻲ ﻓﺮﺳﺘﻴﻤﺖ ﺑﻪ ﻳﻜﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻋﺮب ﻧﻲ اﻧﺪاﺧﺖ"‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻌﺪادي‬ ‫از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻗﺰل ﺣﺼﺎر ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .46‬در آﻧﺠﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﻛﻪ ﭼﺮا ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮم‪ .‬در ﻗﺰﻟﺤﺼﺎر ﮔﺎﻫﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪ اي وﺟﻮد داﺷﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم "ﺗﺎﺑﻮت ﻫﺎ"‪ .‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺗﺤﺖ‬ ‫ﺷﻜﻨﺠﻪ در "ﺗﺎﺑﻮت ﻫﺎ" اﻋﺘﺮاﻓﺎﺗﻲ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﻳﻚ ﺳﺮي اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ آﻧﺎن ﻟﻮ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ داﺷﺘﻢ ﺑﺨﺎﻃﺮ آن‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﺠﺪد ﻣﻲ ﺷﺪم‪ .‬در اوﻳﻦ ﺗﺎزه راﺟﻊ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻮت ﻫﺎ ﭼﻴﺰﻫﺎي ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ "ﺗﺎﺑﻮت ﻫﺎ"‬ ‫ﺷﻜﻨﺠﻪ ﮔﺎه ﻫﻮﻟﻨﺎﻛﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ در آﻧﺠﺎ ﺑﺮﻳﺪه و اﻋﺘﺮاﻓﺎﺗﻲ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از آﻧﻬﺎ رواﻧﻲ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﻌﺪادي ﻧﻴﺰ ﺗﻮاب وﺣﺸﺘﻨﺎك!‬ ‫‪ .47‬ﻣﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺷﺼﺖ و ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ را ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ ﻗﺰﻟﺤﺼﺎر ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬در راه ﺑﺎﻫﻢ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﻮﺿﻊ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺜﻼً اﮔﺮ اﻳﻨﻄﻮر ﺷﺪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﻴﻢ و اﮔﺮ آﻧﻄﻮر ﺷﺪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ورود ﻣﺎ ﺑﻪ ﻗﺰﻟﺤﺼﺎر‪ ،‬ﻳﻚ ﻫﻴﺌﺘﻲ ﻛﻪ از ﺳﻮي ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ زﻧﺪان ﻫﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻧﻴﺰ وارد ﻗﺰﻟﺤﺼﺎر ﺷﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﺑﻮت ﻫﺎ رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .48‬ﻳﻚ دﻓﻌﻪ دﻳﺪﻳﻢ ﻓﺮدي ﻛﻪ ﻣﺎ را آورده ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﺤﻜﻮﻣﺎن ﮔﺮوه ﺑﻌﺪي ﺗﺎﺑﻮت ﻫﺎ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ,‬دﺳﺖ و ﭘﺎﭼﻪ ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺎ ﺑﻤﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﺧﻮدش دﺳﺖ و ﭘﺎي ﺧﻮد را ﮔﻢ ﻛﺮد و رﻓﺖ‪ .‬در ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﺎﻟﻦ ﺗﺠﻤﻊ ﻛﺮدﻳﻢ و ﻫﻤﻪ از ﮔﺮﺳﻨﮕﻲ داﺷﺘﻴﻢ‬

‫‪62‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 12‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫ﺿﻌﻒ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻋﺪه اي ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻧﺎن و ﭘﻨﻴﺮ آوردﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺨﻮرﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻛﻪ ﺗﺮس ﺗﺎﺑﻮت ﻫﺎ را ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ داﺷﺘﻴﻢ وﻗﺘﻲ‬ ‫ﻧﺎن و ﭘﻨﻴﺮ را دﻳﺪﻳﻢ ﺑﻬﺖ زده ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬در را ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﻪ روز ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻧﺎن و ﭘﻨﻴﺮ ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮش ﻣﺰه ﺑﻮد آﻧﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪﻳﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﺳﻪ روز ﻣﺎ را ﺑﻴﺮون ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ ﺳﺮﺳﺨﺖ را در ﺑﻨﺪ ‪ 7‬و دﻳﮕﺮان را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ 4‬ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻛﺜﺮ ﻣﺎ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ اﻓﺮاد‬ ‫ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ ﺳﺮ ﺳﺨﺖ ﺑﻮدﻳﻢ در ﺑﻨﺪ ‪ 7‬ﻣﺎﻧﺪﻳﻢ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺎزه از ﺗﺎﺑﻮت ﻫﺎ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ را دﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ آﻧﺎن‬ ‫رواﻧﻲ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫اوﺿﺎع در ﻗﺰل ﺣﺼﺎر‬ ‫‪ .49‬از ﺳﺎل ‪ 1363‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1365‬در ﻫﻤﻴﻦ ﺑﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬اﻣﺎ ﻳﻜﺒﺎر در ﺳﺎل ‪ 1364‬ﻣﺮا ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ‪ 13‬ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ از‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ اﻋﻀﺎي ﺑﻨﺪ ﺟﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﺎر ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ و ﺳﺮﺧﻄﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن ﺧﺮده ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﻮدم و ﻧﻪ ﻣﺜﻞ اﻓﺮاد ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪه‪ .‬ازاﻳﻨﺮو‪ ,‬آﻧﺎن ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﻓﺮد ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﺪي ﺗﺮ و آﺑﺪﻳﺪه ﺗﺮي ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺧﻮرد و رﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻤﻲ دﻫﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺧﻂ ﻣﻲ دﻫﻢ‪.‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮب ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻦ ﻧﻪ از ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺧﺎص دﻓﺎع ﻣﻲ ﻛﺮدم و ﻧﻪ ﺧﻮد را‬ ‫در ﮔﺮوه ﺑﻨﺪﻳﻬﺎي داﺧﻞ زﻧﺪان ﻣﺤﺪود ﻣﻲ ﻛﺮدم‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻜﻲ از ﺟﺪي ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻣﻦ در زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻢ و‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺣﺲ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي اﻗﻠﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺟﺪي از اﻗﻠﻴﺖ دﻓﺎع ﻣﻲ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ ,‬ﭘﻴﻜﺎر از ﭘﻴﻜﺎر و ﻣﺠﺎﻫﺪ از ﻣﺠﺎﻫﺪ‪ .‬ﻫﺮﻛﺲ ﺟﺎي ﺧﻮدش را داﺷﺖ و ﺗﻮي آن ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ در‬ ‫ﻣﺠﻤﻮع ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺑﺎﻧﺪي ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﺒﻮدم و ﺑﻨﻈﺮم ﻣﻲ آﻣﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺎت ﻓﺮﻗﻪ ﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .50‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل‪ ,‬در ﺳﺎل ‪ 1364‬ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ آن را ﮔﺎوداري ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ اﻳﻦ ﻣﺤﻞ دوراﻧﻲ واﻗﻌﺎ اﺳﻄﺒﻞ‬ ‫ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺎي ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺪي ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻮي ﺑﺪي ﻣﻲ داد و ﺧﻴﻠﻲ ﻛﺜﻴﻒ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺮو ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ و آن ﺟﺎ را ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .51‬ﺑﻌﺪ از ﺗﺴﻠﻂ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺑﺮ زﻧﺪان ﻫﺎ در ﺳﺎل ‪ ،1363‬ﻳﻜﻨﻮع ﻛﻠﻨﺠﺎري ﻣﻴﺎن ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺠﺎد ﺷﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻓﻀﺎي زﻧﺪان را ﺑﺎز‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ و ﻳﺎ ﻧﻜﻨﻨﺪ؟ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﺎزﺷﺪن ﻓﻀﺎي زﻧﺪان‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﭘﺮرو ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺻﻮرت‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﻓﻀﺎي‬ ‫زﻧﺪان ﻫﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﺸﮕﺎه ﻛﺘﺎب در داﺧﻞ زﻧﺪان ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻈﻢ ﻫﻮاﺧﻮري دادﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪,‬‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻛﻠﻚ ﻫﺎي ﺧﻮدﺷﺎن را داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ وﻗﺘﻲ زﻣﺎن ﻫﻮاﺧﻮري ﺗﻤﺎم ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ،‬ﻫﺮﻳﻚ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﺮد ﺗﺎ‬ ‫آﺧﺮﻳﻦ ﻧﻔﺮي ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ وارد ﺑﻨﺪ ﺷﻮد‪ .‬از اﻳﻨﺮو‪ ,‬زﻣﺎن ﻫﻮاﺧﻮري ﻛﻤﻲ ﻃﻮل ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪاران ﻫﻢ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻳﻚ ﻣﺪﺗﻲ اﺻﺮار‬ ‫ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ زود ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ ﺧﺴﺘﻪ و ﻛﻼﻓﻪ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻲ رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻦ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺮﻛﺖ ﻫﺎ ﺟﺎﻟﺐ ﻧﺒﻮد و ﺑﭽﻪ ﺑﺎزي‬ ‫ﺑﻨﻈﺮم ﻣﻲ آﻣﺪ‪ .‬وﻟﻲ درﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ,‬وﻗﺘﻲ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ اﻳﺴﺘﺎدﻧﺪ‪ ,‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﻲ اﻳﺴﺘﺎدم و ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺧﻮد را ﻛﻨﺎر ﺑﻜﺸﻢ و ﻃﻮري‬ ‫اﻧﮕﺸﺖ ﻧﻤﺎ ﺷﻮم ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻢ ﻧﺸﺎن دﻫﻢ ﻣﻦ ﺑﭽﻪ ﺧﻮﺑﻢ و آن ﻳﻜﻲ ﺑﺪ‪ .‬ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻲ ﺷﺪم ﻣﺜﻞ آن دﻳﮕﺮان ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬ ‫‪ .52‬در اواﺧﺮ ﺳﺎل ‪ ،1364‬رژﻳﻢ دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ ﻫﻤﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﭼﺎدر ﻣﺸﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻛﻨﻨﺪ و ﻫﺮﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ از ﺑﻨﺪ ﺧﺎرج ﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﭼﺎدر ﻣﺸﻜﻲ و ﺷﻠﻮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎ ﺗﺎ آﻧﻮﻗﺖ ﭼﺎدر رﻧﮕﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از آﻧﺎن ﻫﻢ ﭼﺎدر ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮاي ﺑﻌﻀﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن رﻧﮓ ﭼﺎدر اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺖ‪ .‬درواﻗﻊ‪ ،‬رﻣﺰ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ وﻗﺘﻲ از ﺑﻨﺪ ﺧﺎرج ﻣﻲ ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ‬ ‫داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ از زﻳﺮ ﭼﺸﻤﺒﻨﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ را ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﻢ و رﻧﮓ را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻃﺮف ﭼﺎدر و رﻧﮓ آن را ﻣﻴﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻲ‬

‫‪63‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 13‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﭼﺎدر از ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ‪ ,‬ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺗﻼش ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﭼﺎدر ﻣﺎ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﻋﻮض ﻧﺸﻮد ﺗﺎ ﻣﺸﻜﻠﻲ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻦ رﻧﮓ ﭼﺎدر اﻫﻤﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ داﺷﺖ‪ .‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮم ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﺮد ﺗﺎ ﻣﺮا ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮم ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬ ‫ﻳﻚ ﺷﻠﻮار ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻲ ﭘﻮﺷﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ از ﺷﻠﻮارش ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ او را ﺑﺸﻨﺎﺳﻢ‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ وﻗﺘﻲ ﻣﻲ آﻣﺪ ﺑﺎ آن ﺷﻠﻮار ﻣﻲ آﻣﺪ و ﻣﻦ در‬ ‫ﺟﺎ او را ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ و ﻣﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن رﻧﮓ ﭼﺎدر‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ دﻻﻳﻞ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﻪ اﻋﺘﺮاض زدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .53‬ﺑﺎﻻﺧﺮه‪ ،‬ﻋﺪه اي از آﻧﺎن اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان آﻧﺎن را از ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻣﺤﺮوم ﻛﺮدﻧﺪ و‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﭼﺎدر ﻣﺸﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ و ﺑﻌﺪ ﻳﻚ ﮔﺮوه از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﻌﺘﺮض ﻛﻪ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﺮﺳﺨﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫را ﺑﻪ اﺗﺎق ﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ اﺗﺎق ﻫﺎي ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻮد اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﻚ ﻋﺪه از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺮم ﻣﺴﺎﻳﻞ اﺧﻼﻗﻲ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ را آوردﻧﺪ و در ﻣﻴﺎن ﻣﻌﺘﺮﺿﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺎر در واﻗﻊ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺣﺘﺎﻛﻲ ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺖ آﻧﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻌﺪ‬ ‫از دوﺳﺎل‪ ،‬اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪ و ﭼﺎدر ﻣﺸﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺟﺰو اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻧﺒﻮدم‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﺪﺗﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮدم‪ .‬ﻣﺎ‬ ‫اﻋﻼم ﻛﺮدﻳﻢ ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻛﻪ رژﻳﻢ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺪﻫﺪ ﻣﺎ از اﺗﺎق ﻫﺎي ﺧﻮد ﺣﺘﻲ در وﻗﺖ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺧﺎرج‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﺤﺮوم ﻛﺮدن ﺧﻮد ﻣﺎ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮب ﺧﺒﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻘﻄﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﺎ ﺑﺎ‬ ‫دﻧﻴﺎي ﺧﺎرج ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .54‬ﻣﻦ ﻃﺮﻓﺪار اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻧﺒﻮدم‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﻌﺘﺮض ﻫﻤﺮاه ﺷﺪم ﺗﺎ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺧﻮد را ﺑﺎ آﻧﺎن ﻧﺸﺎن دﻫﻢ‪ .‬ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ‬ ‫ﺣﺮﻛﺖ را ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻛﻨﻢ‪ .‬ﺑﻬﺮﺻﻮرت‪ ،‬رژﻳﻢ ﻛﻢ ﻧﻴﺎورد و ﻣﺎ را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻧﮕﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻳﻚ ﻣﺪﺗﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺷﻜﺴﺖ و‬ ‫رژﻳﻢ ﻣﺎ را از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﻛﺮد و در دﺳﺘﻪ ﻫﺎي ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻔﺮي‪ ،‬ﺟﺪا از ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ و ﺑﻪ ﺑﻨﺪﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ .‬ﺑﻌﺪ از درﻫﻢ‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻦ اﻳﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ از ﺳﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .55‬ﺑﻌﺪ از ﺳﺎل ‪ 1363‬ﻛﻪ ﻻﺟﻮردي از ﻗﺪرت و ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ زﻧﺪان ﻫﺎ ﺑﺮﻛﻨﺎر ﺷﺪ‪ ,‬اوﺿﺎع زﻧﺪان ﻫﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬در ﺳﺎل‬ ‫‪ 1364‬ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ را ﻛﻪ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام داﺷﺘﻨﺪ ﻋﻔﻮ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻤﺎر زﻳﺎدي از اﻋﻀﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ‬ ‫ﻋﻔﻮﻧﺎﻣﻪ اﻣﻀﺎء ﻛﺮدﻧﺪ و آزاد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪودي از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ ﻧﻴﺰ ﻋﻔﻮﻧﺎﻣﻪ را اﻣﻀﺎء ﻛﺮدﻧﺪ و از زﻧﺪان آزاد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ‬ ‫از آن‪ ،‬ﻓﻀﺎي زﻧﺪان ﻣﺘﻔﺎوت ﺷﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎر زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﻧﺼﻒ رﺳﻴﺪ و ﺟﻤﻊ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻳﻜﺪﺳﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در زﻧﺪان ﺑﺎﻗﻲ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ اﻓﺮاد ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ و ﺳﺮ ﺧﻄﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺗﻮاب ﻛﻤﻲ در زﻧﺪان ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ آﻧﺎن آزاد ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد ﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ و ﻏﻴﺮﺳﺮﻣﻮﺿﻌﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻣﺜﻞ ﺳﺎﺑﻖ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ داﺋﻢ ﺑﺎ ﺗﻮاب ﻫﺎ ﻛﻠﻨﺠﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫در ﻫﻤﺎن دوره ﻫﻢ ﺷﻜﻨﺠﻪ و ﺑﺪرﻓﺘﺎري وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖ ﻫﺎ زﻧﺪاﻧﻲ را ﺑﻴﺮون ﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ و ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ و‬ ‫ﻣﺎ را ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ او را ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﺧﻮد ﻣﺎ را ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل دوره ﻧﺴﺒﺘﺎً راﺣﺘﻲ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ اوﻳﻦ‬ ‫‪ .56‬در ﺳﺎل ‪ 1365‬ﻣﺮا ﺑﻪ اوﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎل دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ آزاد ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﻖ زﻧﺪاﻧﻲ‬ ‫ﻣﻄﺮح ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن ﻣﻼﻗﺎت ﭘﺎداﺷﻲ ﺑﻮد در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺬﻳﺮش ﺣﻜﻢ رﺋﻴﺲ زﻧﺪان‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻣﻲ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﻜﻦ و اﮔﺮ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻢ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﻬﺖ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻲ دﻫﻴﻢ‪ .‬ﻣﻼﻗﺎت ﺣﻖ رﺳﻤﻲ زﻧﺪاﻧﻲ ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺮاﻳﻂ را ﻗﺒﻮل ﻣﻲ ﻛﺮد اﺟﺎزه ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ ،‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ‬ ‫ﺻﻮرت ﻧﻪ‪.‬‬

‫‪64‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 14‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫‪ .57‬ﻫﻤﺴﺮم ﭼﻬﺎر ﺑﺎر دادﮔﺎﻫﻲ ﺷﺪ و ﻫﺮﭼﻬﺎر ﺑﺎر ﺣﻜﻢ اﻋﺪام ﺑﻪ او دادﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﺷﻮراي ﻗﻀﺎﻳﻲ را ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻛﺮد‪ ،‬ﺣﻜﻢ‬ ‫ﺷﻮﻫﺮم از اﻋﺪام ﺑﻪ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻨﺘﻈﺮي ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﺢ ﻧﺒﻮده اﻧﺪ و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ و‬ ‫ﻛﺎرﺷﺎن ﺧﻄﺮ ﺟﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻛﺴﻲ و رژﻳﻢ وارد ﻧﻜﺮده اﺳﺖ‪ ,‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﻘﺎﻳﺪﺷﺎن اﻋﺪام ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن ﭼﻮن ﻫﻤﺴﺮم‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﻋﻘﺎﻳﺪش دﻓﺎع ﻣﻲ ﻛﺮد ﻣﺤﻜﻮم ﺑﻪ اﻋﺪام ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺎ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬ﺣﻜﻢ اﻋﺪاﻣﺶ ﺑﻪ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﻛﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده اش ﻫﻢ ﺧﻴﻠﻲ ﺗﻼش ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ او را از اﻋﺪام ﻧﺠﺎت دﻫﻨﺪ‪ .‬در اﺳﻔﻨﺪ ﺳﺎل ‪ 1363‬ﺣﻜﻢ‬ ‫اﻋﺪام ﺷﻮﻫﺮم ﺑﻪ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﻳﻦ ﻓﻜﺮ دوﺑﺎره در ذﻫﻨﻢ زﻧﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن دارد‬ ‫دوﺑﺎره ﻳﻚ روزي ﻣﻦ و ﺷﻮﻫﺮم ﺑﺎ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ آزاداﻧﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن‪ ،‬ﺗﺼﻮر اﻳﻦ اﻣﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ آﻣﺪ‪.‬‬ ‫‪ .58‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ،1366‬ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻫﻤﺎن ﺑﺎر اول‪ ،‬اﺟﺎزه ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺷﻮﻫﺮم را ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺳﺎل ‪ ،1366‬ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎي داﺧﻞ زﻧﺪان‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ و ﻣﻦ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺷﻮﻫﺮم را ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از آن ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1367‬اﻋﺪام ﺷﻮد ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ .‬ﺷﻮﻫﺮم در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ ﻣﻲ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﺘﺒﻲ ﺣﻠﻮاﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل اﻣﻨﻴﺘﻲ زﻧﺪان اوﻳﻦ‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر او را در ﺑﻨﺪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ او را زﻧﺪه ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺣﻠﻮاﻳﻲ ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد "ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﺗﻮ اﺑﺪ ﮔﺮﻓﺘﻲ ﻣﺎ ﺗﻮ را زﻧﺪه رﻫﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻴﭽﮕﺎه ﺗﻮ را زﻧﺪه‬ ‫ﻧﻤﻲ ﮔﺬارﻳﻢ"‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﭘﺮﻳﺪﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﻣﺎ او را زﻧﺪه ﻧﻤﻲ ﮔﺬارﻳﻢ‪ .‬ﺟﺴﺪش را ﻫﻢ‬ ‫ﻧﻤﻲ ﺑﻴﻨﻲ"‪.‬‬ ‫‪ .59‬در ﺳﺎل ‪ ،1366‬ﻳﻚ ﺗﻌﺪاد دﻳﮕﺮ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ و ﺗﻮﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺎرج ﺷﺪن از زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬در‬ ‫اﻳﻦ زﻣﺎن روزﻧﺎﻣﻪ در زﻧﺪان ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﺷﺪ و ﻣﺎ ﻫﻢ آن را ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺗﺎزه در آن دوران راﺟﻊ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ و اﺛﺮات‬ ‫آن ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻣﻲ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻈﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در اواﻳﻞ‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﻫﺎ دوﭘﻬﻠﻮ و ﻧﺎﻣﻔﻬﻮم ﺑﻮد و روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت را ﮔﻨﮓ و ﺳﺮﭘﻮﺷﻴﺪه ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺪرﻳﺠﺎً‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﻫﺎ ﺟﺪي ﺗﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ در داﺧﻞ زﻧﺪان اﺣﺴﺎس ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﻨﮓ دارد وارد ﻣﺮﺣﻠﺔ دﻳﮕﺮي ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺷﺎﻳﺪ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ از اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺎن ﺳﺮان رژﻳﻢ ﺑﺮاي اداﻣﻪ و‬ ‫ﻋﺪم اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ ﺧﺒﺮ ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﺤﺚ ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﺳﻮال ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ اداﻣﻪ ﺟﻨﮓ‬ ‫درﺳﺖ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﻗﺒﻞ از آن‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ را ﻣﻄﺮح ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻃﺮح ﻋﻠﻨﻲ ﭘﺎﻳﺎن ﺟﻨﮓ‪ ،‬ﺑﺤﺚ ﻫﺎﻳﻲ را‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻣﺎ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﻄﺮح ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﺷﻮد‪ ،‬ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد؟‬ ‫‪ .60‬در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن ﺗﻌﺪادي از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺑﺎزﺟﻮ ﻫﺎ ﻛﻪ اﺳﻤﺶ رﺿﺎ ارﺷﺎدي ﺑﻮد‪ -‬ﻧﻤﻲ داﻧﻢ ﻛﻪ اﺳﻢ‬ ‫اﺻﻠﻲ ﺑﻮد ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻌﺎر‪ -‬و ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮش داﺷﺖ ﺑﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﺤﺚ ﻫﺎي اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺑﻜﻨﺪ و ادﻋﺎ ﻣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻧﮕﺎه ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ‬ ‫اﻳﺮاﻧﻲ را ﺧﻮب ﻣﻲ داﻧﺪ؛ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺗﺎزه ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪه ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺎ دو دﻳﺪﮔﺎه اﺳﺖ؛ ﻋﺪه اي ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن را ﺑﮕﺬارﻳﻢ ﮔﻮﺷﻪ دﻳﻮار و اﻋﺪام ﻛﻨﻴﻢ و ﺧﻴﺎل ﻣﺎن را از ﺳﻮي زﻧﺪان راﺣﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ‪ ,‬ﻓﻀﺎي زﻧﺪان را ﺑﺎز ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ‬ ‫ﺧﺎرﺟﻴﻬﺎ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﺮان ﻣﺸﻜﻞ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻚ راه ﺣﻞ آﺳﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر‪ ,‬ﻣﺸﻜﻞ را ﻳﻜﺴﺮه ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬دﻧﻴﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﻏﻮﻏﺎ ﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻌﺪ ﺧﺎﻣﻮش ﺷﺪه و ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻧﻈﺮ دﻳﮕﺮ ﻫﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‪ ،‬ﻧﻪ! اﻳﻦ ﻛﺎر را‬ ‫ﻧﻜﻨﻴﻢ‪ ,‬ﺑﻴﺎﻳﻢ اﻳﻨﻬﺎ را آزاد ﻛﻨﻴﻢ و ﺣﻖ ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ .‬اﻋﺪاﻣﻲ ﻫﺎ را اﺑﺪ ﺑﺪﻫﻴﻢ و اﺑﺪي ﻫﺎ را ‪ 15‬ﺳﺎل و ‪ 15‬ﺳﺎل ‪ 10‬ﺳﺎل و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺻﻮرت‪.‬‬

‫‪65‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 15‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫‪ .61‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ ﺟﺪي اي را ﻣﻴﺎن زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان ﺑﻨﺪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﺪام ﻳﻚ از اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﻫﺎ ﺟﺪي‬ ‫ﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻈﺮﻫﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ اﻋﺘﻘﺎد داﺷﺘﻢ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد اﻳﻨﻬﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ از آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻨﺪ آزاد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺨﺼﻮص‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺨﺘﮕﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮﺑﻲ اﻧﺪ و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺠﺎرب ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺷﺎن‪ ،‬ﻳﻚ ﺣﺮﻛﺘﻲ‬ ‫را ﺟﻤﻊ و ﺟﻮر ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ اﻣﻜﺎن ﻧﺪارد اﻳﻦ ﮔﺮوه را آزاد ﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻨﻬﺎ ﺣﺘﻤﺎً اﻋﺪام ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺎور ﻧﺪارم ﻫﻤﺴﺮم‪-‬ﺣﻤﻴﺪ‪ -‬از زﻧﺪان زﻧﺪه ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺳﺎل ‪1367‬‬ ‫‪ .62‬ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺮﺗﺐ ﻫﺮ دو ﻫﻔﺘﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﻪ "زﻳﺮ ﻫﺸﺖ" ﻛﻪ اﺗﺎق ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ زﻳﺮ ﭘﻠﻪ ﻫﺎ ﻗﺮار‬ ‫داﺷﺖ ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺴﻴﻦ زاده‪ ،‬رﺋﻴﺲ زﻧﺪان‪ ،‬ﻣﺮﺗﺐ ﻣﻲ آﻣﺪ و ﻫﻤﻪ ﻣﺎ را ﻳﻜﻲ ﺑﻌﺪ از دﻳﮕﺮي ﻣﻲ ﺑﺮد و ﻫﻤﺎن ﺳﻮاﻻت‬ ‫ﺗﻜﺮاري را ﻣﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً‪" ،‬اﺳﻤﺖ ﭼﻴﻪ‪ ,‬ﭼﻪ زﻣﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪي‪ ,‬ﻧﻈﺮت راﺟﻊ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن اﻻن ﭼﻴﻪ؟ ﻧﻈﺮت راﺟﻊ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﭼﻴﻪ؟ و ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻮر ﺳﻮال ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻳﺎ ﻧﻤﺎز ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﻲ؟" ﺑﻌﻀﻲ وﻗﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ زاده در ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﺣﺮف ﻫﺎﻳﺶ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻣﺎﻫﻴﺖ آن ﭼﻪ ﺑﻮده‪ -‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻮده ﻳﺎ ﺑﻠﻮف؟ ﻣﺜﻼً ﻣﻲ ﮔﻔﺖ "ﺧﺎﻧﻢ‬ ‫اوﺿﺎع دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ اﺳﺖ‪ ,‬اﺷﻜﺎل ﻧﺪارد ﻫﺮآﻧﭽﻪ ﻣﻲ اﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﮕﻮﻳﻲ"‪ .‬ﺑﻪ ﻳﺎد داردم وﻗﺘﻲ از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻈﺮت راﺟﻊ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﭼﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ در ﺟﻮاب ﻣﺜﻼ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻗﺒﻮل ﻧﺪارم‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻧﻈﺮت راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﻢ ﭼﻪ اﺳﺖ؟ ﻣﻦ در‬ ‫ﺟﻮاب ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻢ "ﻧﻈﺮ ﺷﺨﺼﻲ ام ﺑﻪ ﺷﻤﺎ رﺑﻄﻲ ﻧﺪارد و ﻣﻦ درﺑﺎره ﻧﻈﺮ ﺷﺨﺼﻲ ام ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺣﺮف ﻧﻤﻲ زﻧﻢ"‪ .‬اﻣﺎ ﺣﺴﻴﻦ زاده‬ ‫ﻣﻲ ﮔﻔﺖ "ﺧﺎﻧﻢ اوﺿﺎع دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ اﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻫﻴﭻ اﺷﻜﺎل ﻧﺪارد"‪ .‬ﻳﻚ ﻃﻮري ﺣﺲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﺧﺒﺮي اﺳﺖ‪ ,‬اﻣﺎ ﻧﻤﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ درك ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﻠﻜﻲ در ﻛﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﭼﻴﺰي ﺑﮕﻮﻳﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻃﻮري ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻫﺪﻓﺶ را درﺳﺖ ﻧﻤﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ‪.‬‬ ‫‪ .63‬ﻣﺎ در ﺑﻴﻦ ﺧﻮد ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻳﻲ دارﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﭘﺮس و ﺟﻮ ﻫﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ دو ﻣﺎه ﻗﺒﻞ از ﻛﺸﺘﺎر ﺳﺎل ‪1367‬‬ ‫آﻏﺎز ﺷﺪ‪ .‬دراﻳﻦ زﻣﺎن ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﭘﺴﺮﻫﺎ در ﺑﻨﺪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﻓﻌﺎل ﺷﺪه اﻧﺪ و ﺣﺮﻛﺖ ﻫﺎي ﭘﺮرﻧﮕﻲ دارﻧﺪ‪ .‬رژﻳﻢ ﻧﻴﺰ آﻧﺎن‬ ‫را ﻛﺘﻚ ﻣﻲ زﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن از ﺧﻮد ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻗﻮي ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺒﺮﻫﺎ آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ ﻣﻲ رﺳﻴﺪ‪.‬‬ ‫‪ .64‬در ﻫﻤﻴﻦ زﻣﺎن‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪار ﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ " ،‬ﺣﻮاس ﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﻲ دارد ﻣﻲ اﻓﺘﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ اﻧﺘﻈﺎرش را ﻫﻢ‬ ‫ﻧﺪارﻳﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻮﺷﻲ ﻣﻲ دﻫﻴﻢ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺷﻤﺎ ﻫﺎ زﻧﺪه ﺑﻴﺮون ﻧﻴﺎﻳﻴﺪ"‪ .‬ﻣﻨﺘﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ آﻳﺎ آﻧﻬﺎ راﺳﺖ‬ ‫ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ و ﻳﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺑﺎر ﻳﻜﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪ ﻛﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎً اﻋﺪام ﺷﺪ ﺑﻪ اﺳﻢ ﮔﺰاره ﻏﻔﻮري‪ ,‬دﺧﺘﺮ آﻳﺖ اﷲ‬ ‫ﻏﻔﻮري ﻛﻪ دو ﺗﺎ از ﺑﺮادرﻫﺎﻳﺶ ﻫﻢ ﻗﺒﻼ اﻋﺪام ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺪر و ﻣﺎدر ﺧﻮد ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ "اﻳﻨﻬﺎ ﺷﻮﺧﻲ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﺗﻔﺎﻗﻲ‬ ‫دارد ﻣﻲ اﻓﻨﺪ‪ .‬وﺿﻌﻴﺖ ﻋﺠﻴﺒﻲ در ﺣﺎل رخ دادن اﺳﺖ"‪.‬‬ ‫‪ .65‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ در داﺧﻞ زﻧﺪان ﻧﻴﺰ ﻳﻜﺒﺎره ﻣﻮﺿﻌﮕﻴﺮي ﺧﻮد را ﺗﻐﻴﻴﺮ دادﻧﺪ‪ .‬ﻗﺒﻞ از آن وﻗﺘﻲ ﺗﻌﻠﻖ ﺳﻴﺎﺳﻲ‬ ‫ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ را از آﻧﺎن ﺳﻮال ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﻣﻨﺎﻓﻖ!" اﻣﺎ در آن زﻣﺎن ﻳﻜﺒﺎره ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ "ﻣﺠﺎﻫﺪ!" ﺑﻌﻼوه‪،‬‬ ‫اﻋﻀﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ورزش ﻫﺎي ﻣﻠﻴﺸﻴﺎﻳﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﺻﺪا ﻫﺎي ﻋﺠﻴﺒﻲ در ﻣﻲ آوردﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً در زﻧﺪان‬ ‫ﻣﻌﻤﻮل ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪﻫﺎً داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﺒﺮداده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺮﻛﺖ ﻫﺎﻳﻲ در راه اﺳﺖ و ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ اﻋﺪاﻣﻲ ﻫﺎ را از‬ ‫اﺑﺪﻳﻬﺎ ﺟﺪا ﻛﺮده اﻧﺪ‪.‬‬

‫‪66‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 16‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫ﺣﺎﻟﺖ اﺿﻄﺮاري‬ ‫‪ .66‬در ‪ 27‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1367‬ﺗﻌﺪادي از ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ داﺷﺘﻨﺪ آﻣﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﻴﺪاﻧﻴﺪ ﻛﻪ رادﻳﻮ اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ آﻳﺖ اﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‬ ‫ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ‪ 598‬ﺷﻮراي اﻣﻨﻴﺖ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﺟﻨﮓ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ؟ در ‪ 29‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1367‬ﻳﻜﻲ از دﺧﺘﺮان ﻫﻢ اﺗﺎﻗﻲ ﻣﻦ ﺑﻪ اﺳﻢ‬ ‫ﻧﺎزﻟﻲ از ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺑﺮادرش ﻛﻪ ﺣﻜﻢ اﻋﺪام داﺷﺖ ﺑﺮﮔﺸﺖ وﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮادرش ﺑﻪ او ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﻳﺪ آﺧﺮﻳﻦ ﻣﻼﻗﺎت او‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎﺟﺪاً ﻣﺘﺤﻴﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺤﺚ ﻫﺎي زﻳﺎدي داﺷﺘﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ دﻗﻴﻖ وﻗﺎﻳﻊ آﻳﻨﺪه ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .67‬ﭼﻬﺎر و ﻳﺎ ﭘﻨﺞ روز ﺑﻌﺪ از اﻋﻼم آﺗﺶ ﺑﺲ‪ ،‬ﻳﻚ ﮔﺮوﻫﻲ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن از ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ اي را در ﺳﺎﻟﻦ‬ ‫ﻣﻼﻗﺎت دﻳﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ در آن آﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ از آن روز ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺗﻤﺎم ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎي زﻧﺪان‪ -‬ﭼﻪ داﺧﻠﻲ و ﭼﻪ ﺧﺎرﺟﻲ‪ -‬ﺗﺎ اﻃﻼع‬ ‫ﺛﺎﻧﻮي ﻣﺴﺪود ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻋﺠﻴﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺑﻮد ﻛﻪ زﻧﺪان ﻣﻼﻗﺎت ﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ار ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫ﺗﻮاب ﻫﺎ ﻗﻄﻊ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ آن ﻣﻮﻗﻊ‪ ،‬ﻏﻴﺮ از ﻫﻤﺎن ﺳﺎﻟﻬﺎي اول اﻧﻘﻼب و ﻣﻮج دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻫﺎي ‪ ،1360‬ﻫﻴﭽﮕﺎه ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻣﺪه‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻗﻄﻊ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﮔﻴﺞ ﺷﺪه ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﭼﻪ اﺳﺖ؟‬ ‫‪ .68‬در ‪ 4‬ﻣﺮداد ﺳﺎل ‪ ،1367‬از ﻃﺮﻳﻖ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰون از ﻋﻤﻠﻴﺎت "ﻓﺮوغ ﺟﺎوﻳﺪان" اﻃﻼع ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ‪ .‬آن ﺷﺐ آﺧﺮﻳﻦ ﺷﺒﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﺟﻨﮓ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺳﺮود ﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﭘﺨﺶ ﻣﻲ ﻛﺮد‪ .‬آن ﺷﺐ‬ ‫وﻗﺘﻲ ﺗﻠﻮﻳﺰون را روﺷﻦ ﻛﺮدﻳﻢ و اﺧﺒﺎر را ﻧﮕﺎه ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻧﺸﺎن داد ﻣﺎرش ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﺧﻮد‬ ‫ﮔﻔﺘﻴﻢ "اﻳﻦ دﻳﮕﻪ ﭼﻴﻪ؟‪ ،‬ﺟﻨﮓ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺷﺪه‪ ,‬ﻣﺎرش ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﺮاي ﭼﻪ؟" ﺑﻌﺪ دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺟﻨﺎزه ﻫﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ و ﺑﻌﺪ‬ ‫اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﺎ اﺟﺴﺎد ﻣﻨﻔﻮر ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﻧﺪ ﻛﻪ در ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﻔﺘﻀﺤﺎﻧﻪ ﺧﻮرده اﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎزه ﻣﺎ آن زﻣﺎن ﻣﺘﻮﺟﻪ‬ ‫ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺷﺐ ﺑﻌﺪ از ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺧﺒﺮ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن را ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻫﺎ را ﻛﻪ ﺑﺮدﻧﺪ‬ ‫رادﻳﻮ ﻫﺎ ﻫﻢ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .69‬ﻫﻤﺎن ﺷﺐ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9:30‬ﺷﺐ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎن ﺑﻪ اﺗﺎق ﻫﺎي ﻣﺎ ﻳﻮرش آوردﻧﺪ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﻫﺎ را ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ و روزﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ را ﺟﻤﻊ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ از ﺷﺪت و ﺳﺮﻋﺖ ﻋﻤﻞ آﻧﻬﺎ ﻣﺘﺤﻴﺮ ﺷﺪﻳﻢ‪ .‬ﻓﺮداي آن روز‪ ،‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ را ﮔﺮوه ﮔﺮوه ﺻﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬دﻓﻌﻪ‬ ‫اول ‪ 35‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2‬ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ آﻧﺎن را ﺻﺪا زدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ آﻧﺎن ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و رﻓﺘﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﺣﺪود ‪ 5:30‬ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .70‬ﭼﻨﺪ روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬روز ﺟﻤﻌﻪ ﺑﻮد‪ .‬آﻳﺖ اﷲ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ ﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ را ﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﮕﺎه از ﻳﺎدم ﻧﻤﻲ رود‪ .‬ﺧﻄﺒﻪ را از‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻠﻨﺪ ﮔﻮ ﻫﺎ ﭘﺨﺶ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اردﺑﻴﻠﻲ ﮔﻔﺖ "رﻋﻔﺖ ﻣﺎ ﺑﺮ زﻧﺪاﻧﻴﺎن‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺧﺪا ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻨﻬﺎ رﻋﻔﺖ ﻣﺎ را‬ ‫درك ﻧﻜﺮدﻧﺪ و رﻓﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ دﺳﺖ دادﻧﺪ و ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺎ را در ﺟﺒﻬﻪ ﺟﻨﮓ ﺷﻬﻴﺪ ﻛﺮدﻧﺪ"‪.‬‬ ‫‪ .71‬ﺑﻌﺪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺻﺪاي ﺟﻤﺎﻋﺘﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺮگ ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻓﻘﻴﻦ؛ ﻣﺮگ ﺑﺮ ﻓﻼن! اﻳﻦ واﻗﻌﺎ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻋﺠﻴﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻄﺒﻪ‬ ‫دوم را ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻳﻜﻲ از ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ آن ﺷﺨﺺ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ "ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﻳﻚ از‬ ‫ﺑﺮادران ﭘﺎﺳﺪار ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﻣﺎ ده ﺗﺎ آﻧﻬﺎ را ﻣﻲ ﻛﺸﻴﻢ!" در اداﻣﻪ ﮔﻔﺖ "آﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ از زﻧﺪان آزاد ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺮادارن ﻣﺎ را ﻛﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ زﻧﺪﻧﻴﺎن رﺣﻢ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻤﻪ دﺷﻤﻨﺎن ﺧﻮﻧﺨﻮار ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﺑﻮد ﺷﻮﻧﺪ‪".‬‬

‫‪67‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 17‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫‪ .72‬آن روز ﻋﺼﺮ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺤﺚ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﺧﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد و ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺸﺖ؟ ﺑﺴﻴﺎري ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﭼﭗ ﻫﺎ را اﻋﺪام ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﭼﻮن ﭼﭗ ﻫﺎ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻧﻈﺎﻣﻲ دﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ‬ ‫ﺑﻬﺎﻧﻪ اي ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن زﻧﺪاﻧﻴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻓﺮاﺧﻮاﻧﺪن زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻣﺠﺎﻫﺪ‬ ‫‪ .73‬روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ را ﮔﺮوه ﮔﺮوه ﺻﺪا زدﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮوه اول ﺷﺎﻣﻞ ‪ 35‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 2‬ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺎ از‬ ‫ﻣﺎ ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﭼﻬﺎر و ﻧﻴﻢ ﺷﺪ و ﺗﺎ از ﺑﻨﺪ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ دﻳﮕﺮ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﻨﺞ و ﻧﻴﻢ ﻋﺼﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .74‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻢ ﻳﻚ ﺷﻴﻮه رژﻳﻢ ﺑﺮاي رﺳﺎﻧﺪن ﺧﺒﺮ ﺑﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﺮ وﻗﺖ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﺧﺒﺮي را ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و ﻧﻤﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﮕﻮﻳﺪ و ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺮس ﻣﻴﺎن ﻣﺎ راه اﻧﺪازد‪,‬‬ ‫ﻳﻚ زﻧﺪاﻧﻲ را از ﻣﻴﺎن ﻳﻚ ﺟﻤﻊ ﻣﻲ ﺑﺮد و ﺑﻌﺪ ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﻓﺮد ﺧﺒﺮي را ﻣﻲ داد‪ ،‬دوﺑﺎره وي را ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و‬ ‫ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﺷﺪه ﻟﺬا دوﺑﺎره او را ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﻣﺜﻼ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻲ دادﻧﺪ ﺗﺎ ﻛﺴﻲ از اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻴﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﺒﺮ ﺑﺪﻫﺪ و‬ ‫ﻇﺎﻫﺮاً ﻃﻮري واﻧﻤﻮد ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺎ آﻧﻬﺎ او را ﻧﺪﻳﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل‪ ,‬ﺗﻼش ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺧﺒﺮ را ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺮد ﺑﻪ ﺑﻨﺪ آﻣﺪ‪ ,‬ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲ داﻧﻢ زﻧﺪاﻧﻴﺎن را ﻛﺠﺎ ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻣﻲ داﻧﻢ ﻛﻪ روي ﺑﺮﮔﻪ ﻫﺎي آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ! ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺧﻮب‪ ،‬اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ؛ ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﺑﺮده اﻧﺪ دﻳﮕﺮ! ﻗﺒﻼ‪ ,‬ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﭽﻪ‬ ‫ﻫﺎ را ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻫﺮ دﺷﺖ ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل در دل ﻣﺎ ﻧﺎ ﺑﺎوري وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺧﺒﺮ دﻳﮕﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .75‬ﻫﻤﺎن ﺷﺐ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺐ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪن ﺻﺪاي ﺷﻌﺎرﻫﺎي ﺗﻨﺪ ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﻌﺎر ﻫﺎي ﺗﻨﺪ‬ ‫و ﺧﺸﻨﻲ ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل‪ ,‬ﺗﻮاب ﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺮﻣﻮﺿﻊ ﺑﻮد را ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و دورش ﺣﻠﻔﻪ ﻣﻲ زدﻧﺪ و ﺷﻌﺎر‬ ‫ﻫﺎي ﺗﻨﺪ ﺳﺮ ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎن ﺷﺐ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9:30‬ﺻﺪاي ﭘﺎﺳﺪار ﻫﺎ آﻣﺪ و ﺑﻌﺪ ﺻﺪاي ﺷﻠﻴﻚ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺻﺪاي ﺷﻠﻴﻚ‬ ‫را در داﺧﻞ زﻧﺪان ﻧﻤﻲ ﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﭼﻮن دﻳﮕﺮ ﺗﻮي ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻛﺴﻲ را اﻋﺪام ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫ﻓﻀﺎي رﻋﺐ و ﺣﺸﺖ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺪاﻧﺴﺘﻴﻢ و ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ رژﻳﻢ ﻛﺎر ﺟﺪي و ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﻲ را دارد اﻧﺠﺎم ﻣﻲ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬ ‫آﻧﻜﻪ در دل ﻣﺎن ﺑﺎور داﺷﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻌﺪادي را اﻋﺪام ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪ ,‬وﻟﻲ اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ را ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﻫﻢ رﺑﻂ دﻫﻴﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺷﻠﻴﻚ ﻫﺎ و ﺣﺎﻟﺖ اﺿﻄﺮاري ﻫﻢ ﺑﺨﺸﻲ از ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ وﺣﺸﺖ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .76‬ﺑﺮدن ﮔﺮوه ﮔﺮوه اﻓﺮاد ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞ اداﻣﻪ داﺷﺖ ﺗﺎ آﻧﻜﻪ دﻳﮕﺮ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ آﻧﻬﺎ‬ ‫آﻣﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻼق ﺧﻮردن زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﭼﭗ‬

‫‪68‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 18‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫‪ .77‬ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮي ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﻮد را ﺑﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﺎ آوردﻧﺪ‪ .‬او ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﺒﺮ داد ﻛﻪ در ﺳﻠﻮل ﻫﺎي اﻧﻔﺮادي‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ را روزي ‪ 5‬ﺑﺎر ﺷﻼق ﻣﻲ زﻧﻨﺪ‪ .‬او ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻔﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮد ﻓﻜﺮ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎر ﻗﺒﻞ ﻛﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ‪5‬‬ ‫ﺑﺎر ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎز ﻧﺨﻮاﻧﺪن ﺑﻮد اﻣﺎ ﻧﻤﻴﺪاﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺷﻼق ﺑﺴﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .78‬ﺑﻌﺪ ﻳﻜﻲ از ﮔﺮوه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در داﺧﻞ زﻧﺪان زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺮﻳﺪه ﺑﻮد را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻣﺎ آوردﻧﺪ و ﻣﺎ داﻧﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮاً ﻗﻀﻴﻪ ﺷﻼق‬ ‫زدن ‪ 5‬ﺑﺎر روزاﻧﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺟﺪي اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺮﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ اﺷﻬﺪ ﺧﻮد را ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪ و ﻧﻤﺎز را ﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺠﺎ ﻣﻲ‬ ‫آورد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ را ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﺎزش را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﻮاب ﺳﭙﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﻤﺎز را در ﺣﻀﻮر او ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادي‬ ‫از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ واﻗﻌﺎً ﻧﻤﺎز ﺑﻠﺪ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪاران آﻧﺎن را اذﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪن ﻳﺎد ﻣﻲ دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮﺣﺎل‪ ،‬ﻳﻚ‬ ‫ﮔﺮوه از اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻣﺎ آوردﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ اﻓﺮادي ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و در ﻣﻴﺎن اﻳﻨﻬﺎ اﻓﺮادي ﻧﻴﺰ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ آزاد ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ و ﭼﻮن ﻳﻜﻲ ازﺷﺮاﻳﻂ آزادي اﻣﻀﺎء اﻧﺰﺟﺎر‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻮد و آﻧﻬﺎ از اﻣﻀﺎ آن ﺳﺮ ﺑﺎز زده ﺑﻮدﻧﺪ ﻟﺬا ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﻫﻨﻮز در زﻧﺪان ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫‪ .79‬ﺑﺮﻧﺎﻣﺔ ﺷﻼق زدن ﻫﺎ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻲ داﻧﺴﺘﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﻼق زدن ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻛﻲ ﺗﻤﺎم ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ ﺻﺒﺢ ﻛﻪ در ﺧﻮاب‬ ‫ﺑﻮدﻳﺪ از ﺧﻮاب ﺑﻴﺪار ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﻣﻲ ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬دوﺑﺎره ﻋﻴﻦ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺳﺎﻋﺖ ‪ ,2‬ﺑﻌﺪ‬ ‫‪4‬و ﺑﻌﺪ ‪ 6‬و ﺑﻌﺪ ‪ 9‬ﺷﺐ ﺗﻜﺮار ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻃﺮف ﻫﺮﻟﺤﻈﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﭼﻪ وﻗﺖ ﺗﻜﺮار ﺷﻮد‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺷﻜﻨﺠﻪ‬ ‫ﻫﺎي ﺟﺴﻤﻲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن را از ﭘﺎي در ﻣﻲ آورد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﺿﻄﺮاب‪ ،‬ﻧﮕﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻲ ﺧﻮاﺑﻲ و اﻧﺘﻈﺎر وﺣﺸﺘﻨﺎك ﻧﻴﺰ ﺑﻮد ﻛﻪ‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن را از ﭘﺎي ﻣﻲ اﻧﺪاﺧﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ از ﺑﻲ ﺧﻮاﺑﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .80‬ﺑﻪ ﻫﺮﺻﻮرت‪ ،‬وﻗﺘﻲ اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻣﺎ آوردﻧﺪ‪ ,‬آﻧﻘﺪر روﺣﻴﺔ درﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﻪ و داﻏﻮن ﺷﺪه اي داﺷﺘﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﺪ ﺗﺼﻮرش را ﻫﻢ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻢ زﻧﺪاﻧﺒﺎﻧﺎن از ﻗﺼﺪ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ آﻧﺎن را در اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ‬ ‫ﺑﭽﻪ ﻫﺎﻳﻲ را ﻗﺒﻼً دﻳﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ زﻳﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻫﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎك ﺑﺮﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻛﺎﻣﻼً ﻓﺮق داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ‬ ‫ﺣﺮف ﻧﻤﻲ زدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﺎ آﻧﻬﺎ را ﻣﻴﺪﻳﺪﻳﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﺧﻴﻠﻲ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻲ ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬روﺣﻴﻪ ﻣﺎ را ﻣﻲ ﺷﻜﺴﺖ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮدن ﺑﻪ روﺣﻴﻪ ﻗﻮي و اﺳﺘﻮار ﻧﻴﺎز دارد‪ .‬وﻗﺘﻲ آﻧﻬﺎ را ﻣﻴﺪﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺣﺎل ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺟﺮأت ﻛﻨﻴﻢ و از آﻧﻬﺎ دﻟﺠﻮﻳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﭼﻮن ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ اﮔﺮ ﺧﻮد ﻣﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﻮﻳﻢ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟‬ ‫‪ .81‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎ را دﺳﺘﻪ دﺳﺘﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺮدﻧﺪ و ﺷﻼق ﻣﻲ زدﻧﺪ و وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ آﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻛﺲ دﻳﮕﺮي ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻣﺎ رﺳﻴﺪ و ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮي را از اﺗﺎق اول ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻫﻤﻪ ﮔﺮوه‬ ‫ﻫﺎ ﺑﻌﺪ از ‪ 10‬و ﻳﺎ ‪ 15‬روزي ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪه و ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ آن ﺑﻮد ﻛﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺮﻳﺪه اﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ رﻓﺖ و ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻫﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺟﺪي اي را در ﻣﺎ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬اﮔﺮ آرزو ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ آﻧﻬﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ در‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ آرزو ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ آﻧﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﻮﻧﺪ و اﮔﺮ آرزوي ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻧﻮﺑﺖ ﺧﻮد را ﻓﺮا ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺮزخ روﺣﻲ ﺑﺪي ﻗﺮار داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﺎن ﺗﻌﺪادي از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺧﻮد ﻛﺸﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ ﺧﻮدش را دار زد و ﻳﻚ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ‬ ‫رﮔﺶ را ﺑﺮﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻛﺸﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدم‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ‪ ,‬ﺷﻴﺸﺔ ﺷﻜﺴﺘﻪ اي را در ﻛﻴﻔﻢ ﺟﺎﺳﺎزي ﻛﺮدم‬ ‫ﺗﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮدم را ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬دﻳﮕﺮان ﻫﻢ ﻓﻜﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺧﻮدﺷﺎن ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪69‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 19‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬ ‫اوﺿﺎع زﻧﺪان ﻋﺎدي ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫‪ .82‬ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ اﺗﺎق ﻗﺒﻞ ﻣﺎ را ﻛﻪ ﺑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮ ﮔﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﺎ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﻳﻚ دﻓﻌﻪ دﻳﺪﻳﻢ ﻛﻪ در ﺑﺎز ﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺗﻌﺪاد از ﺑﭽﻪ‬ ‫ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ زﻳﺮ ﺷﻼق ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﻮي ﺳﻠﻮل ﻣﺎ آوردﻧﺪ‪ .‬ﮔﻴﺞ ﺷﺪه ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﭼﻴﻪ‪ .‬ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﺷﻼق زدن را ﻗﻄﻊ ﻛﺮده اﻧﺪ و ﺑﻪ ﭘﺸﺖ آﻧﺎن را ﻫﻢ دارو زده اﻧﺪ ﺗﺎ زودﺗﺮ ﺧﻮب ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .83‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ آن ﺷﺐ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ در ‪ 12‬آﺑﺎن ‪ 1367‬ورﻗﻪ اي ﺑﻪ ﻣﺎ دادﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺧﻮد ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺮاي‬ ‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از ﻣﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺎ ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﮕﻔﺖ زده ﺷﺪه ﺑﻮدﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺧﺒﺮه؟ در‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻨﺠﻴﺪه ﺷﺪه اي ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺮﺳﻴﺪن ﻧﺎﻣﻪ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﺒﻮدن ﻓﺮد و اﻋﺪام وي ﺑﻮد‪ .‬ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺎدﮔﻲ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺧﺘﻢ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﻪ داﺧﻞ زﻧﺪان ﺑﻮدﻧﺪ اﮔﺮ اﺟﺎزه ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻲ دادﻧﺪ اﺟﺎزه ﻣﻲ دادﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺮادر‪ ،‬ﭘﺪر و ﻳﺎ‬ ‫ﺧﻮاﻫﺮ ﺧﻮد ﻛﻪ در زﻧﺪان ﺑﻮدﻧﺪ زﻧﮓ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮم اﻋﺪام ﺷﺪه ﺑﻮد ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮت اﻋﺪام‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ از آﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ ﻣﺎ را ﺻﺪا ﻧﻤﻲ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻲ ﺑﺮدﻧﺪ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ اﺗﻔﺎق ﺑﺪي ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺘﺎده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 16‬آذر ‪ 1367‬ﺧﺒﺮ اﻋﺪام ﻫﻤﺴﺮم را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدم‪.‬‬ ‫‪ .84‬ﺑﻌﻀﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﻫﺎي ﺧﻮد ﻛﻪ زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺣﺮف زده ﺑﻮدﻧﺪ ﭼﻴﺰ ﻫﺎي ﻋﺠﻴﺐ و ﻏﺮﻳﺒﻲ از آﻧﺎن ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻳﻜﻲ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﻛﻪ رﻓﺖ ﺷﻮﻫﺮش را دﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ او ﺷﻮﻫﺮش را ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬آﻧﻘﺪر ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ‬ ‫ﺗﺼﻮر ﻧﻤﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﻮﻫﺮش ﻻﻏﺮ و ﭘﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻮﻳﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد از دوراﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ را دﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ او ﺑﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ از ﺷﻮﻫﺮش ﭘﺮﺳﻴﺪه ﭼﻪ ﺑﺮﺳﺮت آﻣﺪه؟ ﺷﻮﻫﺮش ﻫﻴﭻ ﺟﻮاﺑﻲ ﻧﺪاده و ﻓﻘﻂ ﮔﻔﺘﻪ‪" ،‬آﻧﻬﺎ از ﻣﺎ ﻣﻴﻤﻮﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﺮ ﺑﺎزي اي ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺳﺮ ﻣﺎ درآوردﻧﺪ‪".‬‬ ‫‪ .85‬وﻗﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﻼﻗﺎت ﺧﺎﻧﻮاده رﻓﺘﻴﻢ رژﻳﻢ در ﻳﻚ ﺳﻤﺖ ﺳﺎﻟﻦ ﻣﻼﻗﺎت‪ ،‬ﮔﻠﺪان و ﮔﻞ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﮔﻞ ﺑﺨﺮﻳﻢ و ﮔﻞ ﺑﺪﻫﻴﻢ‪ .‬رژﻳﻢ از ﻳﻚ ﻃﺮف ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ اﻃﻼع ﻣﻲ داد ﻛﻪ ﻋﺰﻳﺰاﻧﺸﺎن اﻋﺪام ﺷﺪه‬ ‫اﻧﺪ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻧﺠﺎت ﻳﺎﻓﺘﻪ ﮔﺎن ﺑﺎ ﻳﻚ دﻳﮕﺮ ﮔﻞ و ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺔ اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ در ﻳﻚ‬ ‫زﻣﺎن و در ﻳﻚ ﻣﺤﻞ رخ ﻣﻲ داد‪.‬‬ ‫‪ .86‬رژﻳﻢ‪ ،‬در ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﮔﻞ و ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﺑﻴﻦ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭘﺨﺶ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻟﺒﺎس ﻫﺎي ﻋﺰﻳﺰان اﻋﺪام ﺷﺪه اﺷﺎن‬ ‫را ﻣﻲ داد! در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﻢ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﺰﻳﺰان ﺷﺎن دو و ﻳﺎ ﺳﻪ‬ ‫روز ﺑﻌﺪ آزاد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺮﺧﻲ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن را دﻳﺪه ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدن ﺗﺎ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ آزادﻳﺸﺎن را ﺑﺨﻮرﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﻦ‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﺧﻮردن در آن زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﺟﺸﻦ ﮔﺮﻓﺘﻦ در اﻋﺪام ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ .87‬ﺑﻪ ﺗﻌﺪادي از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻛﻪ ﻋﺰﻳﺰان ﺷﺎن اﻋﺪام ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﻤﺎره اي را ﻣﻲ دادﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻤﺎره زﻧﮓ ﺑﺰﻧﻴﺪ و ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻌﺪادي دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ آدرس ﺟﺎﻳﻲ را ﻣﻲ دادﻧﺪ و ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﻼن ﺟﺎ ﺑﺮوﻳﺪ و ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﺎدرﻫﺎ‬ ‫و زﻧﺎن را ﻣﻤﻨﻮع ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن زﻧﺎن اﻋﺘﺮاض ﻫﺎي ﺟﺪي اي را ﺟﻠﻮ درب زﻧﺪان راه اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻣﺎدري ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﭽﻪ ام را ﻛﺸﺘﻲ‪ ,‬ﺑﻴﺎ ﻣﺮا ﻫﻢ ﺑﻜﺶ‪ ,‬ﭼﻪ ﻓﺮق ﻣﻲ ﻛﻨﻪ‪ .‬ﻣﺎدر ﻫﺎ ﺣﺎﻟﺘﻲ را اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ دوﻟﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ آﻧﺎن ﻋﺎﺟﺰ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬از ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮس‪ ,‬ﻣﺎدر ﻫﻤﺴﺮ ﻣﻦ را ﺧﺒﺮ ﻧﻜﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﭘﺪر ﻣﻦ زﻧﮓ زده ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮود ﻟﺒﺎس ﻫﺎي اورا از ﺟﺎﻳﻲ‬

‫‪70‬‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ‪ 20‬از ‪20‬‬

‫ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺷﻬﻼ آزاد‪ 25 ،‬اﺳﻔﻨﺪ ‪1387‬‬

‫ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻲ رژﻳﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﺒﺮي از ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻣﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬ ‫زﻧﮓ ﻣﻲ زﻧﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪ 12 .88‬ﺷﺐ ﺑﻌﺪ از ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺮا ﺑﺮاي ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬دوﺑﺎره ﻫﻤﺎن ﺳﻮال ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ را ﺗﻜﺮار ﻛﺮدﻧﺪ و از ﻣﺎ‬ ‫ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ‪ .‬دوﺑﺎره ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ اﻧﺰﺟﺎر ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻨﻮﻳﺴﻴﻢ ﻓﺮدا اﻋﺪام ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪.‬ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ ﻗﺒﻮل‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ و ﺑﻌﻀﻲ ﻫﺎ ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮدﻧﺪ و ﻣﻦ از ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدم ﻛﻪ ﻗﺒﻮل ﻧﻜﺮدم‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮوﻳﺪ ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫اﻣﺸﺐ وﺻﻴﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺧﻮد را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬وﺻﻴﺖ ﻧﺎﻣﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﻮد ﻋﻨﻮاﻧﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﻪ از ﻣﺎ ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ در آن‬ ‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮل اﻋﺪام ﺧﻮد ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺎﻣﻪ اي ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده ام ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻛﻪ درﺣﻘﻴﻘﺖ دﻟﺠﻮﻳﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫)ﻧﺎﻣﻪ را ﻫﻨﻮز ﺑﺎ ﺧﻮد دارم‪(.‬‬ ‫‪ .89‬ﻓﺮدا ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻣﺎ ﻧﻴﺎﻣﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ آن ﺷﺐ دو ﺗﺎ از ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ را ﻫﻤﺎن ﺷﺐ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻋﻀﺎي ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫ﺳﺨﺖ ﺗﺮي را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﭽﻪ ﻫﺎي ﭼﭗ ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ اﻋﺪام ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﻫﺎ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬاي ﻧﺎ ﻣﺤﺪود ﻛﺮد و‬ ‫دﻳﮕﺮي اﻋﻼم اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺪاﻳﻲ ‪ 10‬روزه ﻛﺮد‪ .‬آن ﻳﻜﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺤﺪود اﻋﻼم اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا ﻛﺮده ﺑﻮد ﺗﺎ ‪ 83‬روز ﺑﻪ اﻋﺘﺼﺎب‬ ‫ﻏﺬاﻳﺶ اداﻣﻪ داد‪ .‬دﺧﺘﺮه ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺧﺎﺗﻤﻪ دﻫﺪ‪ .‬اﻣﺎ رژﻳﻢ در آن ﻣﻮﻗﻊ ﺗﺼﻤﻴﻢ داﺷﺖ ﻫﺮﻧﻮع‬ ‫ﺣﺮﻛﺖ اﻋﺘﺮاﺿﻲ را ﺑﻪ ﻫﺮﻗﻴﻤﺖ در ﻫﻢ ﺑﺸﻜﻨﺪ‪ .‬دﺧﺘﺮه ﺑﻴﻬﻮش ﻣﻲ ﺷﺪ‪ ,‬اﻣﺎ ﺑﻪ او ﺳ‪‬ﺮُم ﻣﻲ زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﻈﺮﻣﻲ آﻣﺪ ﻛﻪ ﻗﻠﺐ و‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﻪ او دﻳﮕﺮ ﻛﺎر ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ اﻣﺎ رژﻳﻢ ﺑﺰور ﺑﻪ او ﻏﺬا ﻣﻲ داد‪ .‬ﻳﻚ روز ﺑﺎزﺟﻮ ﺑﻪ او ﻣﻲ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺒﻴﻦ ﻫﺮﻛﺎري ﻛﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻜﻦ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻤﻲ ﮔﺬارم ﺑﻤﻴﺮي‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻲ ﻣﺎ از ﻣﺮدن ﺗﻮ ﻣﻲ ﺗﺮﺳﻴﻢ‪ .‬ﻧﻪ! اﻳﻨﻘﺪر ﻛﺸﺘﻪ اﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻫﻢ از ﺟﻤﻠﻪ آﻧﻬﺎ!‬ ‫اﻣﺎ ﭼﻮن ﺗﻮ ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ ﻣﺮﮔﺖ را اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻨﻲ ﻛﻪ در دﺳﺖ ﻣﺎ اﺳﺖ‪ ,‬ﻣﺎ ﺗﻮ را ﻧﻤﻲ ﮔﺬارﻳﻢ ﺗﻮ ﺑﻤﻴﺮي‪ .‬دﺧﺘﺮه ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﻴﻨﺪ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﮔﺬارﻧﺪ ﺑﻤﻴﺮد‪ ،‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺎن‬

‫‪71‬‬

‫ﮔﺰارش آﻳﻨﺪه ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﻣﻮرد زﻳﺮ ﻣﻲﭘﺮدازد‪:‬‬ ‫• ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﻴﺶ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮري ‪ 22‬ﺧﺮداد‬ ‫‪1388‬‬