Fedelec magazine 161 - NL by Fedelec magazine

FEDELEC

161

magazine Jaargang 30 - JUL/AUG/SEP 2013

ELECTRO VDS Met focus op de retailbranche

I.N.T. ‘Ons bedrijf is het resultaat van 53 jaar ervaring in de branche’

BRONTEC “Een goed installatiebedrijf levert de energie van morgen”

MEMBER OF: be

Foto © FEDELEC - Afgiftekantoor Brussel X - BC9646 - Driemaandelijks tijdschrift Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

arch: François Martens www.avvisi.com

1 NIEUWE WONING OP 5 WORDT UITGERUST MET DOMOTICA LAAT DIE KANS NIET VOORBIJGAAN: WORD DOMINTELL INSTALLATEUR In nieuwe woningen worden steeds meer domotica-

persoonlijker

systemen geïnstalleerd. Klanten willen inderdaad hun

verschillende

kunnen

behoefte aan gespecialiseerde installateurs groeit.

bedienen – en op die manier heel wat energie

Waarom wordt u niet een van onze erkende partners-

besparen – vanaf touchscreens in huis of vanaf

installateurs? Een gratis opleiding van twee dagen

hun mobiele toestellen. Domintell, dat al vele

is voldoende om volop te profiteren van de groei

jaren

gebied,

van deze nieuwe markt. Geïnteresseerd? Aarzel niet

besteedt al zijn kennis en een belangrijk deel van

ons te bellen voor een demonstratie. 067 88 82 50

zijn middelen aan onderzoek en ontwikkeling om

info@domintell.com - www.domintell.com

lang

woningfuncties

een

referentie

afstand

dat

producten te kunnen ontwikkelen die nog beter,

markt

van

toegankelijker de

domotica

zijn.

explodeert

Resultaat: en

Colofon

voorwoorD

Fedelec Magazine. Vakblad voor de elektriciteitsector. Gratis verstuurd naar elektrotechnische ondernemers, architecten, studieburelen, groothandel elektriciteit en industriële bedrijven. PERIODICITEIT Driemaandelijks REDACTIE FCOmedia T 056 771310 | F 056 771311 redactie@fcomedia.be

Een aantal weken geleden was ik aanwezig op een door onze federatie georganiseerde brunchseminar met als spreker o.a. een verantwoordelijke van de RSZ die het uitvoerig had over de toekomstige, verplichte aanwezigheidsregistratie op de werven. De teneur bij de aanwezige installateurs was vooral de vrees dat het weer een bijkomende verplichting zal worden voor onze “bonafide” bedrijven, daar waar de concurrentie vanuit het buitenland buiten schot zal blijven. Vanuit de overheid kwam echter het antwoord dat ook de werknemers uit het buitenland

RECLAME - ADVIES FCOmedia, Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies T 056 771310 | F 056 771311 filip.cossement@fcomedia.be

die onder de “Limosa-regelgeving” vallen, geviseerd zijn.

VORMGEVING Lien Hoste lien.hoste@fcomedia.be

Zo’n aangifte moeten buitenlandse bedrijven doen als ze hun werknemers voor een tijde-

Version française: sur simple demande

Op het eerste zicht dacht ik dan dat dit in orde is, maar toen ik mij wat meer informeerde over wat die Limosa-aangifte juist inhield en daar cijfers over kreeg viel ik spreekwoordelijk “achterover”. lijke opdracht naar België sturen om hier opdrachten uit te voeren. Tot daar geen probleem, tot men de cijfers en de feiten analyseert: - die tijdelijke opdracht kan 2 weken, maar ook meer dan 1,5 jaar zijn…; - voor die werknemers wordt hier geen helemaal geen RSZ betaald;

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies OFFICIEEL TIJDSCHRIFT VAN DE NATIONALE FEDERATIE VAN ELEKTROTECHNISCHE ONDERNEMERS DIRECTEUR FEDELEC Willy Pauwels J. Chantraineplantsoen 1, 3070 Kortenberg T 02 757 65 12 | F 02 757 65 41

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkel verplichting tot opname van aangeboden advertenties.

- die werknemers moeten niet betaald worden aan de barema’s die wij moeten respecteren Van oneerlijke concurrentie gesproken! En hoe groot is die concurrentie dan? Uit officiële cijfers blijkt dat er vorig jaar in ons land 381.193 buitenlandse werknemers aan de slag waren die via Limosa geregistreerd waren. Van die buitenlandse werknemers is er 42,8% actief in de bouw, wat dus neerkomt op ongeveer 163.000 mensen. Maar slechts één op vier zou officieel geregistreerd zijn en bovendien worden de zelfstandigen die uit het buitenland komen niet meegerekend, en dat zijn er ook een pak. Alarmerende cijfers dus, en bovendien blijven die stijgen! Uiteraard kunnen we onze markt niet afschermen en hebben buitenlanders het recht om bij ons te komen werken - vaak doen ze dat trouwens in knelpuntberoepen - maar het kan niet zijn dat dit gebeurt aan dumpingprijzen. Zijn onze politici dan blind of laat het hen onverschillig dat de toekomst van onze bedrijven en van de tewerkstelling die er aan gekoppeld is, ernstig in het gevaar komt? Hier moeten en zullen wij tegen reageren, want dit wordt onhoudbaar en is onaanvaardbaar!

LID VAN DE UNIE VAN DE UITGEVERS VAN DE PERIODIEKE PERS

Antoine Van Lierop, Voorzitter

inhoud

26 34

INSIDE NEWS

FEDELEC - INFO VAN DE FEDERATIE - Onroerende werken en inhoudingsplicht - Nieuwe leden - Tecnolec: Belgisch kennis- en innovatiecentrum voor elektrotechniek - Fiscale plafonds voor 2013 - Naar een ‘update’ van de reglementering op de uitzendarbeid - Communicatie via TCP/IP: een must voor de “smart” installateur - Ruim aanbod aan technische opleidingen voor elektriciens - Elektro-Event lokt 150 leerkrachten naar Brussel

08 09 10 12 14 16 20 23

TECNOLEC INFORMEERT - Zhaga: een specifieke norm voor LED modules

Projecten - Electro VDS: Met focus op de retailbranche - I.N.T.: ‘Ons bedrijf is het resultaat van 53 jaar ervaring in de branche’ - Brontec: “Een goed installatiebedrijf levert de energie van morgen”

26 34 42

reportageS

- Vanparijs Engineers: ‘Grootste mobiele UPS van Europa’ - One Smart Control™: Domoticacomponenten communiceren via het lichtnet - Euro-Index: PV-prestaties onder druk - Geoenergy: ‘De dunste design LED-verlichtingsarmatuur’ - Encon: De toekomst van hernieuwbare energie - Project Zero: Uitgroeien tot ‘one stop shop’ voor hernieuwbare energie - ERCO Lighting: “We gaan voluit voor led” product news

29 30 32 37 38 40 45 48

Bereid u voor ! Hager lanceert zijn nieuw programma wandapparatuur

Laat u verrassen door de talrijke mogelijkheden van deze traditionele schakelaarprogramma's en KNX ! Van de klassieke S.1, via het creatieve multitalent B.IQ tot de intelligente TS Sensor, de creativiteit kent geen grenzen meer. 2 september 2013 wordt een belangrijke datum in de geschiedenis van Hager Modulec. Het is namelijk op deze datum dat de producten Berker by Hager zullen gecommercialiseerd worden via ons uitgebreid netwerk van partners. Vanaf dan kunnen deze producten op dezelfde manier als de Hager producten besteld worden.

www.hager.be Fedelec magazine | 5

inside news STS, de cluster van de Speciale Technieken organiseerde Brunchseminar op 6 juni 2013 FEDELEC, ICS en UBF-ACA, respectievelijk de verschillende beroepsfederaties van de cluster, hadden hun grootste leden uitgenodigd voor deze eerste ontmoeting. De salons de Romrée te Grimbergen was de plaats van afspraak. Een 35-tal bedrijven waren vertegenwoordigd en geïnteresseerd in de uiteenzetting van: • Marleen Porré (Confederatie Bouw) over mobiliteitsvergoeding • Ann Eeckhout (Advokatenkantoor) over vorderingsstaten overheidsopdrachten • Carine Volters (RSZ) over elektronische aanwezigheidsregistratie op de werf Bedoeling is om op regelmatige tijdstippen dergelijk evenement te organiseren; volgende editie is voorzien voor het najaar van 2013.

Marleen Porré

Ann Eeckhout

Carine Volters

Infoavond FEDELEC Oost Vlaanderen Maandag 10 juni organiseerde de regionale Fedelec afdeling

- Invoering van aansprakelijkheid voor loonschulden

i.s.m. de lokale Confederatie Bouw en ICS (Beroepsfederatie

Ook werd tijdens deze sessie de principes van de werfmelding

Installateurs Verwarming en Sanitair) Oost Vlaanderen, een info-

herhaald en werd een stand van zaken gegeven m.b.t. de invoe-

avond met als thema “Nieuwe regels en verhoogde aansprake-

ring van de elektronische aanwezigheidsregistratie op de werven.

lijkheid / Bestrijding van sociale fraude”.

Afsluitend werden nog heel wat vragen gesteld.

Een 40-tal bedrijven waren vertegenwoordigd en de aanwezigen spitsten de oren naar de boeiende uiteenzetting van Els VAN

Boodschap: raadpleeg tijdig uw lokale Confederatie Bouw of

HECK, adjunct directeur Confederatie Bouw Oost Vlaanderen.

beroepsfederatie; voorkomen is beter dan genezen!

Hierbij enkele onderwerpen die tijdens de uiteenzetting aan bod kwamen: - Invoering van subsidiaire hoofdelijke aansprakelijkheid voor sociale en fiscale schulden - Schijnzelfstandigheid: invoering van sectorale criteria in functie van de her-kwalificatie van de arbeidsrelatie - Verscherping van het verbod op terbeschikkingstelling van personeel

6 | Fedelec magazine

FEDELEC ANTWERPEN: 29 mei - Infoavond DO’S en DONT’S bij WERKEN MET ONDERAANNEMERS Wanneer u als elektrotechnisch ondernemer aan de slag wil

Tijdens deze infoavond werd door Joris De Fré, directeur en

gaan moet u heel wat wetgevingen voor ogen houden. Dit is

Wim Bogaert, adviseur sociale wetgeving Confederatie Bouw

zeker het geval als u beroep doet op onderaannemers, al dan

Antwerpen, een praktisch overzicht geven van de huidige wet-

niet in België gevestigde bedrijven.

gevingen en vooruitblik op de komende reglementeringen.

Een simpele vergetelheid, zonder frauduleus opzet, kan zware financiële gevolgen hebben.

Het programma van de infosessie

In het verlengde van het actieplan fraudebestrijding werden door de regering reeds een hele resem anti-fraudemaatregelen

- Artikel 30 bis en ter RSZ-wet: aansprakelijkheid voor sociale schulden van een ander

genomen.

- De meldingsplicht aan de RSZ - Artikelen 400 e.v. WIB: aansprakelijkheid voor fiscale schulden van een ander - Uitzendarbeid: wat mag? - Verbod op terbeschikkingstelling: wat mag en wat mag niet? - Overheidsopdrachten en onderaanneming - Schijnzelfstandigheid en het vermoeden van arbeidsovereenkomst in de bouw - Aansprakelijkheid voor loonschulden personeel onderaannemers en illegalen - Limosa - Detachering - De aanwezigheidsregistratie - Misbruik detacheringsregeling

Rexel Wijnegem is vernieuwd ! Het Rexel filiaal van Wijnegem werd zopas verbouwd om u nog meer van dienst te kunnen zijn:

» vernieuwd en ruimer assortiment » nachtsas » vroege nieuwe openingsuren

REXEL WIJNEGEM Vosveld 11E 2110 Wijnegem T: 03/360 36 00 F: 03/326 33 64 wijnegem@rexel.be OPENINGSUREN Ma - Vr : 07u00 - 12u00 Ma - Do : 13u00 - 17u00 Vrijdag : 13u00 - 16u00

» X-press kassa voor afhaling van bestellingen Kom het vernieuwde filiaal ontdekken tijdens onze “Rode Loper Avonden” op 19, 24 september en 1 oktober, telkens van 17u tot 20u.

Fedelec magazine | 7

fedelec

Onroerende werken en inhoudingsplicht De inhoudingsplicht en de reglemente-

Ter herinnering, sinds 1 januari 2009

onderaannemer) die dezelfde werken

ring over hoofdelijke aansprakelijkheid

moeten, onder bepaalde voorwaar-

laat uitvoeren door een onderaannemer,

betreffen de opdrachtgever, aannemer

den (die los staan van sociale materies),

nakijken of de aannemer of de onder-

en onderaannemer die activiteiten (laten)

dezelfde opdrachtgevers en aanne-

aannemer sociale en/of fiscale schulden

uitvoeren die bedoeld zijn in artikel 20, § 2

mers 15% van het bedrag van de factuur

heeft.

van het koninklijk besluit van 28 decem-

inhouden en de inhouding doorstorten

Deze controle moet zowel op het ogen-

ber 1992 betreffende maatregelen om de

aan de FOD Financiën, Ontvangkantoor

blik van het afsluiten van het contract

betaling van de BTW te verzekeren.

Brussel 3 en bijzondere inningen.

plaatsvinden als op het ogenblik van de

De eventuele inhoudingsplicht kan

betaling van de factuur (facturen).

Een opdrachtgever die werken bedoeld

worden nagekeken op de site van FOD

in artikel 30bis laat uitvoeren door een

Financiën of voor onze leden op de web-

De inlichtingen die op deze manier wor-

aannemer of een aannemer die dezelfde

site van de Confederatie Bouw.

den gekregen hebben bewijskracht.

werken laat uitvoeren door een onderaannemer, is verplicht om onder bepaal-

Deze inhoudingsplicht op facturen ten

de voorwaarden (die los staan van fiscale

voordele van de RSZ en/of van de FOD

materies) 35% van het verschuldigde

Financiën en de hoofdelijke aanspra-

bedrag in te houden en de inhouding

kelijkheid voor eventuele sociale en/of

door te storten aan de Rijksdienst voor

fiscale schulden van een aannemer en/

Sociale Zekerheid.

of van een onderaannemer worden dus verbonden aan het bestaan van sociale

De onlinedienst “Inhoudingsplicht” van

en/of fiscale schulden.

de RSZ of voor onze leden de inlichtingen op de website van de Confederatie

Uitgezonderd de particulier - natuurlijke

Bouw laten de betrokkenen toe om na te

persoon die werken voor strikte privé-

gaan of een dergelijke inhoudingsplicht

doeleinden laat uitvoeren - moet iedere

van toepassing is op de factuur die voor-

opdrachtgever die beroep doet op een

gelegd wordt voor bepaalde werken uit-

aannemer, voor de uitvoering van onroe-

gevoerd door een bepaalde aannemer.

rende werken of iedere aannemer (of

8 | Fedelec magazine

info van de federatie

Nieuwe leden - 2e trimester 2013 Nederlandstalige

6001 MARCINELLE

S.P.R.L. Home Transform

1300 WAVRE

S.A. Inloc International B.V.B.A. Berton Koeltechniek

8400 OOSTENDE

M. Jourdan Johnny

De Hr De Bruin Ringo

8400 OOSTENDE

S.P.R.L. Lallemand Eco Projects

8540 DEERLIJK

De Hr Depreux Frederik

9200 DENDERMONDE

G.C.V. Ekm Van de Vyver

M. Louvet Xavier

B.V.B.A. Elektro Bouckhout

8870 IZEGEM

M. Minet Yanick

B.V.B.A. European Communication 1760 ROOSDAAL

B.V.B.A. Ewl B.V.B.A. Hiwo B.V.B.A. Iba Technics B.V.B.A. Integrated Systems

S.P.R.L. Montage, Electricite et

7100 LA LOUVIÈRE 1367 RAMILLIES

M. Nicolaï Hubert

4621 FLERON (RETINNE)

M. Pennartz Benoit

3512 HASSELT

S.P.R.L. Solar4you

5030 GEMBLOUX

3300 TIENEN

M. Sywkim Dimitri

7331 SAINT-GHISLAIN

9100 SINT-NIKLAAS

G.C.V. J&j3271 SCHERPENHEUVEL-ZICHEM

Timmermans

M. Tripi Carmelo

6060 CHARLEROI

M. Van Geertsom Stany

6061 CHARLEROI

1780 WEMMEL

B.V.B.A. Polylectric

2630 AARTSELAAR

N.V. Porteyes B.V.B.A. Publisign Vp

7860 LESSINES 8200 BRUGGE

De Hr Roels Stijn B.V.B.A. Sdk Electrics B.V.B.A. Sgrs Elektro E.B.V.B.A. T.M.C. Security

3473 KORTENAKEN 3960 BREE 3380 BUNSBEEK 9870 ZULTE

B.V.B.A. Veritec

9890 GAVERE

N.V. Vertronics

franstalige

Nu met

6032 CHARLEROI M. Baudson Thomas 4470 SAINT-GEORGES-SUR-MEUSE M. Bawin Jean 1400 NIVELLES

S.A. Biion

7623 BRUNEHAUT

M. Bleuzé Alexis

6200 CHATELINEAU

M. Cansirro Ricardo

7160 CHAPELLE-LEZ-HERLAIMONT

S.P.R.L. Centech M. Chamberlin Laurent

4000 LIÈGE 6464 CHIMAY

S.P.R.L. Conduites et Cables

M. Desterbecq Andy M. Evrard Julien S.P.R.L. Frigaugain M. Gilles François

SHOWROOM ATELIER Sortimo Centrum 1800 Vilvoorde

M. Castellano

S.A. D et B Elec

ontage* gratis minrichtingen

o w Sortim voor al u 1.500 excl. BTW € f vana

4530 VILLERS-LE-BOUILLET

S.P.R.L. Bada

Entreprises

6180 COURCELLES

S.P.R.L. Vostier Electricite

1852 GRIMBERGEN

G.C.V. Nbbb

Emmanuel

5000 NAMUR

6280 GOUGNIES

Expertise 9890 Gavere

Networks

7140 MORLANWELZ

S.A. Lexar Technics

3150 HAACHT 3600 GENK

5020 NAMUR 1780 WEMMEL

M. Leone Salvatore

B.V.B.A. Electric & Power Solutions B.V.B.A. Elmecom

4830 Limbourg

6031 CHARLEROI

Sortimo West 8793 Sint-Eloois-Vijve Sortimo Oost 3980 Tessenderlo

MONTAGE STATION

* montage in één van onze inbouwstations t.w.v. max 10 % van de inrichting/Actie geldig vanaf 1 april tem 30 juni 2013/actie is niet cumuleerbaar met ander mogelijke promoties en/of andere condities

7100 La Louvière 7810 MAFFLE 7532 TOURNAI

GRATIS TEL. 0800 857 59 fax 0800 857 60 • info@sortimo.be

1480 TUBIZE 6686 BERTOGNE

Fedelec magazine | 9

fedelec

Tecnolec

Belgisch kennis- en innovatiecentrum voor elektrotechniek

“S

inds 1 januari 2013 is de operationalisering van Tecnolec, als nationale paritaire sectororganisatie een feit. De technologische ondersteuning die de paritaire sectororganisatie aan de elektro-installatiewereld aanbiedt, is dus voortaan in het hele land beschikbaar. Directeur Kris Van Dingenen, is omringd met zeven

medewerkers en zal de technologische ondersteuning voor het hele land uitbouwen.

”

Activiteit op twee sporen

"Per jaar verlenen we zo'n driehonderd

treren en met software-instellingen aan

"We zijn eigenlijk in augustus 1996 al klein

geregistreerde adviezen (= waarvan er

elkaar breien. Bovendien moet de hele

gestart, met twee ingenieurs," herinnert

een schriftelijke neerslag in een dos-

technische installatie van een woning of

Kris Van Dingenen zich nog goed. "In de

sier is) aan sectorbedrijven," licht Kris

gebouw steeds meer kostenefficiënt en

loop van de jaren hebben we veel projec-

Van Dingenen toe. "In realiteit zijn het er

gebruiksvriendelijk tot één geheel geïn-

ten uitgevoerd en hebben we contacten

meer, want er zijn een heleboel interven-

tegreerd worden.

opgebouwd met andere kenniscentra,

ties ad hoc. Meestal geven we via tele-

Een breed pallet van technologieën pas-

allerlei overheden, met alle universitei-

foon of mail antwoord op vragen, maar

seert in de infosessies dus de revue. "Het

ten en hogescholen, en met adviesraden

een werfbezoek is ook mogelijk." De info-

kan gaan van verlichting en power quality

voor wetenschaps- en innovatiebeleid."

sessies zijn geen promotieforum voor

over datacommunicatie en -bekabeling,

De activiteiten van Tecnolec zijn twee-

fabrikanten: ze zijn technisch, neutraal en

tot smart grids. We willen de elektrotech-

ledig:

(merk)onafhankelijk. Geen commerciële

nische bedrijven wapenen voor wat tech-

• reactief: elektrobedrijven en hun

insteek dus, al kunnen ze het commerci-

nologisch zoal op hen afkomt," zegt Kris

medewerkers kunnen bij Tecnolec

ële denken bij de installateur bevorderen.

Van Dingenen daarover. "Zijn installa-

terecht met technische problemen,

teurs bijvoorbeeld IP-ready, wanneer ze

vragen in verband met reglemente-

Inspelen op complexiteit

de school verlaten? Ik vrees van niet. Veel

ring, toepassingen, storingen...;

In de installatiewereld gaat het al lang niet

installateurs hebben er trouwens nooit

• proactief: Tecnolec kiest zelf the-

meer over zomaar stekkers insteken...

iets over geleerd, want in hun schooltijd

ma's uit die in de sector leven, waar-

Installeren is uitgebreid met vooraf gede-

rond kennisopbouw wordt opgezet,

tailleerd ontwerpen en achteraf confi-

bestond het nog niet!" Tecnolec probeert steeds the big picture

die via infosessies en publicaties

gureren, van een toestel tegen de muur

te belichten en waar nodig concreet in te

naar zowel de patroons als de werk-

schroeven en er draden in steken, naar

zoomen. Smart grids bijvoorbeeld kun je

nemers van de elektrobedrijven

in de ontwerpfase de juiste toestellen

in een breder kader zetten, per doelgroep

wordt overgebracht.

kiezen, en ze na de installatie parame-

bekeken: enerzijds krijgen elektriciens

10 | Fedelec magazine

info van de federatie

Onder één dak met dezelfde middelen meer doen Als nationale organisatie heef t Tecnolec intussen plaatsgenomen in het gebouw van de elektrosector in Neder-over-Heembeek, waar ook zusterorganisatie Vormelek gehuisvest is, evenals het sectoraal Fonds voor Bestaanszekerheid. Als je de sector efficiënter wilt bedienen, is streven naar samenwerking, uitwisseling en synergie haast vanzelfsprekend. Waarom voor de drie pijlers aparte locaties behouden en aparte eigen systemen opzetten, als het samen kan, met onderlinge versterking en slagkrachtverhoging als gevolg.

het aanbod om mee te stappen in een tra-

Air Conditioning) en energiebeheer

Belgische elektro-sector om die toe-

ject van concrete kennisverhoging inzake

doet, waardoor het zijn klanten een

gevoegde waarde te kunnen bieden,"

netwerktechnologieën zoals ethernet en

one stop shop kan aanbieden.

betoogt Kris Van Dingenen.

IP, en anderzijds worden domoticafabri-

Beide professionele benaderwijzen bie-

"We willen de sector aansporen en sti-

kanten op het innovatiepad gezet van

den een duidelijke toegevoegde waarde

muleren tot innovatie, en bieden steun,

energiemanagementsystemen.

ten aanzien van het standaardwerk in

wanneer stappen in die richting gezet

de klassieke basisinstallatie, die – laten

worden. Als Tecnolec doen wij aan tech-

De toekomst is elektrisch!

we wel wezen! – eveneens haar plaats

nology watching: we houden in het oog

"De toekomst ziet er rooskleurig uit voor

behoudt.

wat er aan innovatie beweegt, en zetten

de elektro-installateur," denkt Kris Van

Tecnolec wil een hefboom zijn voor de

er informatieprojecten rond op, samen

Dingenen, "Denk maar aan belangrijke

bedrijven en hun medewerkers uit het

met de hogescholen en universiteiten,

hernieuwbare energiesystemen die zon

PSC 149.01, waardoor innovatieve ont-

waarmee we in een spotting network

en wind gebruiken om elektrische ener-

wikkelingen sneller en doelgericht geïm-

opereren. De contacten daarvoor gaan

gie te genereren, de opkomst van de

plementeerd kunnen worden en innova-

we nu ook volop in franstalig België uit-

elektrische mobiliteit en de doorbraak

tiecapaciteiten versterkt worden, met het

bouwen."

van de warmtepomp als elektrische ver-

oog op een duurzame en kwaliteitsvolle

warmingsbron..." Twee bedrijfsmodellen

werkgelegenheid. "We begeleiden de

www.tecnolec.be

worden naar zijn idee zeker succesvol: » enerzijds installateurs die zich specialiseren in een niche van de elektrotechniek (brand- en inbraakbeveiliging, toegangscontrole, energieopwekking, domotica...), waarbij voor het ontwerpen, plaatsen en parametreren geavanceerde vakkennis nodig is; » anderzijds multitechnieken, waarbij een bedrijf naast elektrotechnieken ook de technische installatie

Nationale werking Het actieterrein van Tecnolec is nu volledig nationaal. "Aangezien wij de thema's vanuit de technologische hoek bekijken, kan onze insteek voor alle Belgische installateurs dezelfde zijn, maar in functie van projecten en marktomstandigheden kan de aanpak en/of de timing van de thema's in de regio's verschillen," legt directeur Kris Van Dingenen uit. Tecnolec is ook actief in technische commissies en werkgroepen op het vlak van reglementering (zoals AREI) en normalisatie, wat vooral nationaal gebeurt, en meer en meer zelfs Europees en internationaal. Zo is Tecnolec zelfs sectoraal operator in België – samen met Sirris-Agoria – voor de TC4 services for fire safety and security systems.

van HVAC (Heating, Ventilation and

Fedelec magazine | 11

fedelec

Fiscale plafonds voor 2013

“L

evensverzekeringen en hypothecaire kredieten bieden fiscaal interessante perspectieven. U vindt hieronder een overzicht van de belangrijkste fiscale plafonds voor het inkomstenjaar

2013 (aanslagjaar 2014).

”

Langetermijnsparen

kingen voor de bijdragen die worden

ari 2013, voor zover aan bepaalde voor-

Voor de fiscale marge van het langeter-

betaald door de werknemer zelf.

waarden is voldaan. De aftrek wordt

mijnsparen (Pensioen- en Overlijdens-

verhoogd met € 80 voor gezinnen met

verzekeringen) wordt de maximumpre-

Het fiscale voordeel voor het pensi-

minstens 3 kinderen ten laste. De fiscale

mie berekend in functie van het netto

oensparen, het langetermijnsparen

aftrek voor de enige en eigen woning is

belastbaar beroepsinkomen. Voor het

en de individuele pensioentoezegging

forfaitair en dus niet afhankelijk van het

inkomstenjaar 2013 (aanslagjaar 2014)

bedraagt 30% van de gestorte premie.

inkomen of het bedrag van de lening. Het

bedraagt de maximumbijdrage € 169,20

forfaitaire bedrag van € 3 010 bestaat in

+ 6% van het netto belastbaar beroeps-

Vrij Aanvullend Pensioen voor

feite uit twee delen: een basisbedrag van

inkomen, met een absolute bovengrens

Zelfstandigen (VAPZ)

€ 2 260 en een bijkomend bedrag van

van € 2 260. De beschikbare fiscale mar-

Voor het VAPZ (Vita VAPZ) bedraagt de

€ 750 dat van toepassing is gedurende

ge moet evenwel worden geëvalueerd

maximumpremie 8,17% van het geher-

de eerste 10 jaar van de lening (of tot het

samen met de eventuele fiscale voorde-

waardeerde netto belastbaar beroepsin-

jaar waarin u eigenaar wordt van een

len die verbonden zijn aan de terugbeta-

komen van 3 jaar geleden (dus 2010) met

tweede woning). Het globaal aftrekba-

ling van een hypothecair krediet.

een absoluut maximum van € 3 017,73

re bedrag omvat zowel de intresten, de

(plafond 2013). Dat is m.a.w. € 754,43 per

kapitaalaflossingen als de levensverze-

Pensioensparen

trimester. De premies zijn aftrekbaar als

keringspremies.

De fiscale marge van het pensioensparen

beroepskost, zodat het fiscaal voordeel

(Vita Pensioen bij Federale Verzekering)

wordt berekend aan de marginale aan-

Voor 2013 kan een gezin met drie kinde-

bedraagt voor het inkomstenjaar 2013

slagvoet. Door de fiscale aftrekbaarheid

ren ten laste bijgevolg een totaalbedrag

maximum € 940.

van de VAPZ-premies vermindert het

van € 6 180 fiscaal inbrengen. Aangezien

inkomen waarop de sociale zekerheids-

de belastingbesparing kan oplopen tot

Individuele Pensioentoezegging

bijdragen worden berekend. Gevolg: u

50% van dat bedrag, kan tot € 3 090 van

voor werknemers (IPT)

betaalt minder belastingen en minder

de uitgaven voor de lening fiscaal worden

De werkgeversbijdrage voor een indivi-

sociale bijdragen.

gerecupereerd.

van werknemers (VIP-Plan bij Federale

Hypothecair krediet: aftrek voor

www.federale.be

Verzekering) bedraagt € 2 300 voor het

enige en eigen woning

inkomstenjaar 2013. Binnen de grenzen

De fiscale aftrek voor een hypothecair

van de 80%-regel zijn er geen beper-

krediet bedraagt € 3 010 vanaf 1 janu-

duele pensioentoezegging ten voordele

12 | Fedelec magazine

info van de federatie

Onze verzekering Arbeidsongevallen wint de Verzekeringstrofee! Sinds meer dan 100 jaar beschermen we duizenden bedrijven en hun personeel tegen de risico’s van arbeidsongevallen. Tegen zeer competitieve tarieven bieden we u: • de deskundigheid van onze Preventiedienst, die u gratis advies levert; • een kwaliteitsbeheer: onze dienst Schade Arbeidsongevallen draagt het ISO 9001-certificaat; • een gratis begeleiding in het geval van een zwaar arbeidsongeval door onze gespecialiseerde dienst; • ongevalaangifte en beheer van uw dossier via internet. Bovendien delen wij onze winst met onze klanten. Eind 2012 werd ook al onze groepsverzekering F-Benefit met een Levensverzekeringstrofee bekroond. Op 6 maanden tijd werden onze personeelsverzekeringen dus bekroond als de beste producten op de Belgische markt in hun categorie. Deze twee prijzen, uitgereikt door een jury van vakmensen uit de sector en gespecialiseerde journalisten, illustreren de kwaliteit van de oplossingen die onze maatschappij aanbiedt aan bedrijven.

Meer info:

www.federale.be

Om de adviseur of de kantoorhouder uit uw streek te ontmoeten: Fedelec magazine | 13

De verzekeraar die zijn winst met u deelt

fedelec

Naar een ‘update’ van de reglementering op de uitzendarbeid - Inge Verdonck – juridisch adviseur – Acerta

“M

et ingang van (wellicht) 1 september 2013 wordt een belangrijke wijziging (modernisering) doorgevoerd in de reglementering op de uitzendarbeid. De wetswijziging bouwt voort op een compromis

dat de sociale partners in februari 2012 in de Nationale Arbeidsraad hebben bereikt. Gelijktijdig met de wetswijziging zou een ontwerp van (interprofessionele) CAO met aanvullende bepalingen in werking moeten treden.

”

1. Nieuw motief ‘instroom’

len van de vacature. Wanneer na drie

voor onbepaalde duur heeft beëindigd

Om de strijd aan te gaan met koppelba-

pogingen geen geschikte kandidaat is

om te worden tewerkgesteld als uitzend-

zen, heeft de Belgische wetgever het ter

gevonden, kan niet langer beroep wor-

kracht ‘met optie vast’ of niet. Heeft de

beschikking stellen van personeel streng

den gedaan op het instroommotief. Het

werknemer een vast werk verlaten, dan

gereglementeerd. Uitzendarbeid is toe-

uitzendbureau kan in deze niet aan-

moet het uitzendbureau hem een tewerk-

gelaten onder strenge voorwaarden.

sprakelijk worden gesteld: de gebruiker

stellingsgarantie van één maand bieden.

De motievenregeling is een hoeksteen

moet het uitzendbureau inlichten over

De andere werknemers genieten een

ervan. De regeling houdt in dat uitzend-

het aantal pogingen. De informatie moet

later te bepalen tewerkstellingsgaran-

krachten enkel om welbepaalde motie-

bovendien ten behoeve van de nieuwe

tie, die in principe moet gemodelleerd

ven kunnen worden ingezet: voor de

uitzendkracht worden opgenomen in

worden op de duur van de proefperiode

vervanging van een vaste werknemer, bij

zijn arbeidsovereenkomst voor uitzend-

onder een eengemaakt statuut arbei-

een tijdelijke vermeerdering van werk en

arbeid.

ders/bedienden.

Per vacature, vervolgens, is de duur

Aanwerving na instroomperiode

van de tewerkstelling onder het motief

Een gebruiker die de uitzendkracht na

Aan dit lijstje wordt binnenkort een motief

instroom beperkt tot een periode van

de periode van tewerkstelling onder het

instroom toegevoegd (uitsluitend uit-

maximaal 9 maanden. De arbeidsover-

motief instroom vast in dienst wil nemen,

zendarbeid). Dat motief biedt de werkge-

eenkomst voor uitzendarbeid onder het

moet principieel een arbeidsovereen-

ver de mogelijkheid om iemand een tijdje

motief instroom moet voor minimaal één

komst voor onbepaalde duur aanbieden,

via uitzendarbeid in dienst te nemen, met

week en maximaal zes maanden worden

behalve wanneer er een op sectorni-

het oog op een latere vaste indienstne-

afgesloten.

veau bevestigd gebruik zou bestaan. De

voor de uitvoering van een uitzonderlijk werk (“piek-en-ziek”).

ming (“interim met optie vast”).

periode van tewerkstelling als uitzendTewerkstellingsgarantie

kracht onder het motief instroom telt

Voorwaarden instroommotief

Het uitzendbureau moet in het kader

mee voor de opbouw van de anciënniteit

Het aantal pogingen om een vacature

van het motief instroom een tewerkstel-

bij de nieuwe werkgever en wordt aan-

in te vullen wordt beperkt. Per vacature

lingsgarantie in acht nemen. Stel dat de

gerekend op een eventuele proefperi-

zijn niet meer dan drie pogingen toe-

tewerkstelling bij de gebruiker vroegtijdig

ode. Deze regel doet geen afbreuk aan

gestaan. Dat betekent dat er maximaal

zou eindigen, dan moet het uitzendbu-

de spelregels over het meerekenen van

drie verschillende uitzendkrachten ter

reau een vervangingswerk aanbieden.

periodes van uitzendarbeid in het kader

beschikking mogen worden gesteld van

De garantie verschilt naargelang de

van de nieuwe opzegregeling die in voe-

een gebruiker met het oog op het invul-

werknemer een arbeidsovereenkomst

ge is sinds 1 januari 2012.

14 | Fedelec magazine

info van de federatie 2. Informatieverplichtingen

arbeid voor de duur van een dag (‘dag-

pas schriftelijk moet worden opge-

Op de tweede plaats komen er meer uit-

contracten’). Binnenkort kan derge-

maakt binnen de twee werkdagen te

gebreide informatieverplichtingen over

lijke opeenvolging enkel nog voor zover

rekenen vanaf het tijdstip waarop de uit-

de inzet van uitzendkrachten ten behoe-

zij beantwoordt aan de realiteit van de

zendkracht in dienst treedt. Bij gebruik

ve van de syndicale organisaties.

opdracht.

van dagcontracten betekent dit, dat op

Als er een ondernemingsraad of een

De gebruiker moet met andere woorden

het moment van ondertekening van de

vakbondsafvaardiging is, dan moet de

een nood aan flexibiliteit kunnen bewij-

arbeidsovereenkomst, de opdracht vaak

gebruiker de ondernemingsraad of, bij

zen. Dat is bijvoorbeeld het geval wan-

al is afgelopen.

ontstentenis ervan, de vakbondsafvaar-

neer het werkvolume bij de gebruiker

Vanaf 2014 zou de regel buiten toepas-

diging om de zes maanden een globale

grotendeels van externe factoren afhan-

sing worden gelaten in het kader van

informatie bezorgen, uitgesplitst per

kelijk is of het werkvolume sterk fluc-

opeenvolgende dagcontracten. Tegen

motief, over het aantal uitzendkrachten

tueert of gekoppeld is aan de aard van

die tijd zou een methode moeten gevon-

en hun prestaties. Zijn deze organen er

de opdracht. Wanneer de gebruiker de

den worden om de start van de uitvoe-

niet, dan moet het uitzendbureau zelf de

nood aan flexibiliteit niet kan aantonen, is

ring van de activiteiten op elektronische

informatie maandelijks op elektronische

het uitzendbureau aan de uitzendkracht

wijze mee te delen. Op langere termijn

wijze verstrekken aan het Fonds voor

bovenop het loon een vergoeding ver-

zou de introductie van de elektronische

bestaanszekerheid voor de uitzend-

schuldigd die overeenstemt met het loon

arbeidsovereenkomst voor uitzendar-

krachten.

van twee weken.

beid soelaas moeten bieden.

3. Regulering van het gebruik opeenvolgende dagcontracten

4. Afschaffing 48-urenregel

Deze tekst werd geschreven onder voorbe-

Tot slot geven wij nog mee dat de afschaf-

houd van publicatie van de wetswijziging in

Derde in het oog springende wijziging

fing van de zogenaamde 48-urenregel

het Belgisch Staatsblad en de inwerkingtre-

betreft het gebruik van opeenvolgende

in het vooruitzicht wordt gesteld. Deze

ding van de betreffende CAO, gesloten in de

arbeidsovereenkomsten voor uitzend-

regel stelt dat de arbeidsovereenkomst

Nationale Arbeidsraad.

Verhuur van meetapparatuur Power QualIty analysers

Cable testers

InFrareD Camera’s

› Europa’s grootste verhuurder van testen meetapparatuur › Meer dan 5.000 instrumenten uit voorraad leverbaar › Leverbaar binnen 24 uur › Attractieve prijzen voor elke huurperiode

Dataloggers

InstallatIon testers

FIber InstallatIon tools

› Ready to use, voorzien van de juiste accessoires, handleiding en kalibratie-certificaat

12100394

Livingston.com Livingston Belgium Grote Steenweg 48, B-2550 Kontich, Tel.: +32 (0) 15 286 281, Fax: +32 (0) 15 286 287 infobe@livingston.com, www.livingston.be

12100394 LIV ADV A5 Fedelec BE.indd 1

15-11-12 09:30

Fedelec magazine | 15

fedelec

Communicatie via TCP/IP: een must voor de “smart” installateur Tecnolec biedt een bijscholing TCP/IP en de elektrische installatie

Tecnolec een reeks van 8 praktijkgerich-

internet en in een thuisnetwerk (LAN,

te workshops volgen.

Local Area Network). De derde gaat over

Heel wat toestellen die communiceren,

de “modem”. Dat is het toestel dat toe-

School u bij op het vlak van TCP/ IP communicatienetwerken

gang geeft tot het internet, maar waar-

Denk maar aan poorten met afstandsbediening, parlofonie, camerabewaking,

De workshops worden speciaal

router zit. Daarom spreken we liever van

alarminstallaties, sturing van verlichting

ontwikkeld voor elektro-installateurs

de “thuisbox”. De verdere workshops

en van rolluiken. Met de opkomst van de

die zich willen bijscholen op het vlak

behandelen specifieke toepassingen.

smartphone en tablet willen de gebrui-

van communicatie via TCP/IP. De

kers ook nog eens alles van op afstand

werking wordt uitgelegd en er wordt

Nr.

Titel workshop

kunnen controleren en sturen.

dieper ingegaan op de instellingen die

De communicatie gebeurde aanvanke-

van belang zijn voor een installatie bij

TCP & IP: een wereldwijd netwerk

lijk analoog, maar tegenwoordig meer en

de klant. Het aantal deelnemers wordt

IP: een partner van vele technologieën

meer digitaal. Vooral het internet protocol

beperkt tot 15, zodat u vlot vragen kan

(IP) maakt daarbij opgang, zoals in Voice

stellen aan de lesgever. De deelnemers

Thuisbox: een multifunctioneel IP toestel

over IP en IP-camera’s.

krijgen bij elke workshop een hand-

IP - gebaseerde telefonie

Bij internetcommunicatie komt veel meer

out met de presentatie voorzien van

dan één protocol kijken. Daarom spreekt

uitgebreide nota’s, die als naslagwerk

IP - gebaseerde videotoepassingen

men vaak van TCP/IP, als verzamelnaam

kan dienen.

van al de vereiste protocollen (TCP =

De tabel hierna toont de titels. De eerste

IP - monitoring: gateways, interfaces voor monitoring

Transmission Control Protocol).

twee workshops behandelen de basis-

7–8

Nog te bepalen

Wie daarmee wil leren werken, kan bij

principes van communicatie over het

dringen door in de elektrische installatie.

in tegenwoordig bijvoorbeeld ook een

Ondertussen zijn er al 5 workshops klaar en die werden al aan een honderdtal deelnemers gegeven. De respons is zeer positief. Om nieuwe geïnteresseerden de kans te geven, starten we in september met een nieuwe reeks vanaf workshop 1, op 4 locaties: Antwerpen, Gent, Brussel en Kortrijk. De workshops gaan telkens door op dinsdagnamiddag. De inkom bedraagt 40 euro per workshop. Inschrijven kan via onze website http:// nl.tecnolec.be/smarthome-evenementen. We plannen ongeveer één workshop per maand, zodat de hele reeks in één schooljaar gegeven wordt. We raden aan de volledige reeks te vol-

16 | Fedelec magazine

info van de federatie

Smart Home workshops - herhalingsreeks Workshop 1 "TCP & IP: een wereldwijd netwerk"

dinsdag, september 03, 2013

Gent

Workshop 1 "TCP & IP: een wereldwijd netwerk"

dinsdag, september 10, 2013

Kontich

Workshop 1 "TCP & IP: een wereldwijd netwerk"

dinsdag, september 17, 2013

Brussel

Workshop 1 "TCP & IP: een wereldwijd netwerk"

dinsdag, september 24, 2013

Kortrijk

Workshop 2 "IP: partner van vele technologieën"

dinsdag, oktober 01, 2013

Gent

Workshop 2 "IP: partner van vele technologieën"

dinsdag, oktober 08, 2013

Kontich

Workshop 2 "IP: partner van vele technologieën"

dinsdag, oktober 15, 2013

Brussel

Workshop 2 "IP: partner van vele technologieën"

dinsdag, oktober 22, 2013

Kortrijk

Workshop 3 "Thuisbox: een multifunctioneel IP toestel"

dinsdag, november 05, 2013

Gent

Workshop 3 "Thuisbox: een multifunctioneel IP toestel"

dinsdag, november 12, 2013

Kontich

Workshop 3 "Thuisbox: een multifunctioneel IP toestel"

dinsdag, november 19, 2013

Brussel

Workshop 3 "Thuisbox: een multifunctioneel IP toestel"

dinsdag, november 26, 2013

Kortrijk

Workshop 4 "IP-gebaseerde telefonie"

dinsdag, december 03, 2013

Gent

Workshop 4 "IP-gebaseerde telefonie"

dinsdag, december 10, 2013

Kontich

Workshop 4 "IP-gebaseerde telefonie"

dinsdag, december 17, 2013

Brussel

Workshop 4 "IP-gebaseerde telefonie"

dinsdag, januari 07, 2014

Kortrijk

Workshop 5 "IP-gebaseerde videotoepassingen"

dinsdag, januari 14, 2014

Gent

Workshop 5 "IP-gebaseerde videotoepassingen"

dinsdag, januari 21, 2014

Kontich

Workshop 5 "IP-gebaseerde videotoepassingen"

dinsdag, januari 28, 2014

Brussel

Workshop 5 "IP-gebaseerde videotoepassingen"

dinsdag, februari 11, 2014

Kortrijk

Workshop 6 "IP-gebaseerde energiemonitoring: interfaces & gateways"

dinsdag, februari 18, 2014

Gent

Workshop 6 "IP-gebaseerde energiemonitoring: interfaces & gateways"

dinsdag, februari 25, 2014

Kontich

Workshop 6 "IP-gebaseerde energiemonitoring: interfaces & gateways"

dinsdag, maart 04, 2014

Brussel

Workshop 6 "IP-gebaseerde energiemonitoring: interfaces & gateways"

dinsdag, maart 11, 2014

Kortrijk

Fedelec magazine | 17

fedelec

gen, tenzij u al heel wat ervaring met TCP/

met internetverbinding eigenlijk “Smart

in een kamer af te zetten wanneer het

IP zou hebben. In dat geval kan u er de

PC” moeten heten. Communicatie is een

raam open gezet wordt? Zo zijn er talloze

workshops uitpikken, die u interesseren.

belangrijk onderdeel van smart, maar er

mogelijkheden.

Persoonlijk zou ik zeggen: warm aanbe-

is meer.

Een intelligent systeem kan op het inter-

volen!

Een systeem is maar slim als het zin-

net de weersvoorspelling opvragen.

vol gebruik maakt van alle informa-

Daarmee kan het er voor zorgen dat

Smart Home

tie die het krijgt van de toestellen die er

accumulatiekachels niet méér opgela-

Waarvoor staat Smart?

op aangesloten zijn. Het systeem moet

den worden dan nodig.

De workshops worden ontwikkeld in

ook gebruiksvriendelijk zijn. Dan mag

Nu eigenaars van huishoudelijke zon-

het kader van het “Smart Home” project

men met recht spreken van een “smart”

nepanelen een netvergoeding moeten

van Tecnolec. Wat is dat, een “smart” of

gebeuren.

betalen voor het gebruik van het elektrici-

“slimme” of “intelligente” woning?

teitsnet, kan het voor hen ook interessant

Tegenwoordig moet alles “Smart” zijn:

De intelligente elektrische

worden om hun zonneënergie meteen

Smart Phone, Smart TV, Smart Grid,

installatie

zelf te gebruiken. Een intelligente elektri-

Smart Meter, Smart Appliance, Smart

Een “Smart Home” maakt nuttig gebruik

sche installatie zal er voor zorgen dat de

Home. In het Nederlands wordt “smart”

van alle toestellen in huis die kunnen

(af)wasmachine, die ’s morgens gevuld

vertaald als slim of intelligent.

communiceren. Een voor de hand lig-

REFRIGERATION wordt, klaar is tegen dat de bewoner ’s

Wanneer mag een fabrikant zijn toestel

gende toepassing is energie besparen.

VENTILATION avonds terug thuis komt, maar de start

Smart noemen? Een eenduidige defini-

Een verwarmingssysteem met thermo-

HEAT uitstellen tot de zonPUMPS schijnt (als ze die dag

tie bestaat er niet. Wat maakt een TV tot

staat, buitenvoeler en thermostaatkra-

SOLAR tenminste THERMIC wil schijnen). Ze kan ook een

Smart TV, een telefoon tot smart Phone,

nen is niet slecht. Maar als iemand ook

elektrische boiler overdag opwarmen als

het elektriciteitsnet tot een slim net?

raamcontacten hebt voor zijn inbraak-

dat goedkoper uitvalt.

Een internetverbinding alleen is niet vol-

beveiliging, waarom die informatie dan

Een Smart Home heeft nog meer troe-

doende. Dan zouden alle computers

niet combineren om de verwarming

Climatechno

10 & 1

ven. Een intelligente elektrische installa- •

BY COOL&COMFORT

HVACR

BRAB

HVACR

HVACR 18 | Fedelec magazine

HVACR

info van de federatie

tie is flexibel en laat dus toe een woning

badkamer, krijgt meteen te zien wat

voor samen met

aan te passen aan nieuwe bewoners of

de gevolgen zullen zijn voor zijn elek-

• Thomas More Hogeschool campus

veranderende leefomstandigheden.

triciteitsrekening. Hij moet niet meer

Naarmate de bewoners ouder worden,

wachten op zijn jaarlijkse factuur.

kunnen zorgcomponenten geïntegreerd

wordt, die men nu alleen nog maar in ser-

Dit is de fase waarin mensen actie gaan ondernemen om te besparen.

Kempen • iMinds, het Interdisciplinair Instituut voor Breedband Technologie • VITO, de Vlaamse Instelling voor

viceflats aantreft. We willen toch allemaal

3. Maar om zelf actie te ondernemen,

zolang mogelijk thuis blijven wonen. Dat

moet de bewoner thuis en alert zijn.

is ook veel goedkoper dan naar een rust-

Dan wordt een systeem dat zelf rea-

huis te moeten.

geert aantrekkelijk. Zo komen we bij

Naast de workshops bieden we in dit

Hoe groot wordt de markt voor die

de intelligente elektrische installatie

project ook meer algemene informatie

producten en hoe snel zal dat gaan?

of het Smart Home.

over de ontwikkelingen rond de slimme

De gemiddelde eindklant is vooral

meter, via een jaarlijkse infoavond en een

geïnteresseerd in een lagere factuur!

tweemaandelijkse nieuwsbrief.

Analysten zien een marktopbouw in drie stappen:

1. De gebruiker informeren over zijn

Technologisch Onderzoek Het IWT verleent financiële steun.

Aan de deelnemende domotica fabri-

ogenblikkelijk verbruik. Die markt is

Het Smart Home project van

kanten / -leveranciers bieden we onder-

in volle expansie. Denk maar aan de

Tecnolec

steuning en testfaciliteiten voor het ver-

energiemeters om in een stopcon-

Voluit luidt de titel van het project:

der integreren van energiebeheer in hun

tact te steken die het verbruik door-

Smart Home: naar de intelligente

systeem.

sturen naar een website.

elektrische installatie

2. Zo krijgen gebruikers te zien waarom hun factuur zo hoog is. Wie in de win-

11 OCTOBER 2013 ter een elektrisch kacheltje in huis

B A N T H A Lhaalt L Evoor U VwatE N extra•warmte in de

Integratie van energiebeheer in

www.tecnolec.be

domotica Het project loopt van 1 oktober 2011 tot 30 september 2015. Tecnolec werkt hier-

HVACR

REFRIGERATION VENTILATION HEAT PUMPS THERMIC SOLAR

Climatechno

10+11 OKTOBER 2013 BRABANTHAL LEUVEN www.climatechno.be

BY COOL&COMFORT

10 & 11 OCTOBER 20 1 3 • BRABANTHAL LEUVEN •

organisatie: FCOmedia T +32 (0)56 77 13 10 in samenwerking met de beroepsfederaties:

wpac

wpp warmtepomp platform

ventibel ventibel

Fedelec magazine | 19

fedelec

Ruim aanbod aan technische opleidingen voor elektriciens

“B

innen de ‘Confederatie Bouw Opleidingen’, een samenwerkingsverband tussen West-Vlaanderen, OostVlaanderen en Waasland, wordt het aanbod aan opleidingen voor elektriciens aanzienlijk uitgebreid. Een gesprek met over hoe en waarom met twee van de gangmakers, Jan Libeer en Evelien Thiers van de

”

Confederatie Bouw West-Vlaanderen.

“Uit een marktbevraging van onze leden

Breed aanbod

elektriciens bijvoorbeeld wel deelne-

en een interne studie van de Confederatie

Evelien Thiers, verantwoordelijke Projecten & Opleiding Confederatie Bouw West-Vlaanderen: “Ons opleidingsaanbod betreft zowel techniek, informatica, veiligheid, management als talen. Indien er nood blijkt te zijn aan nieuwe opleidingen, bekijken we samen met onze Oost-Vlaamse collega’s en andere opleidingspartners hoe we dit best kunnen organiseren. Inmiddels weten de aannemers wat ze aan onze opleidingen hebben. 67 procent van de bediendenopleidingen vindt plaats bij de Confederatie Bouw. Het aantal opleidingen voor bouwvakkers bedraagt momenteel 17 procent en gaat verder in stijgende lijn. In de meeste gevallen betreft het een- of tweedaagse opleidingen.”

men aan algemene opleidingen rond

Bouw – nu een tiental jaar geleden – bleek dat de werking van onze organisatie zeer goed bevonden werd op het vlak van dienstverlening in de brede zin van het woord. Maar we scoorden duidelijk minder op het vlak van opleidingen”, aldus Jan Libeer, algemeen directeur van de Confederatie Bouw West-Vlaanderen. “Zo rijpte het idee om het organiseren van opleidingen meer in eigen handen te nemen. Samen met onze collega’s van Oost-Vlaanderen – die een lange traditie in het organiseren van opleidingen hebben – hebben we de handen in elkaar geslagen en nagegaan of we bepaalde zaken konden samen doen. Samen werd toen een opleidingsplan opgesteld en werden enkele voltijdse medewerkers aange-

overheidsopdrachten, maar het aanbod aan technische opleidingen was onvoldoende. Zeker als men weet dat Fedelec West-Vlaanderen niet minder dan 280 leden-bedrijven telt en daarmee de tweede grootste afdeling van het land is. Inmiddels zijn we door Vormelek gehomologeerd om een aantal opleidingen te geven. 70 procent van onze opleidingen hebben een brede invalshoek en komen voor diverse doelgroepen – waaronder elektriciens – in aanmerking. Onze eerste technische opleidingen voor elektriciens werden een viertal jaar geleden opgestart. Aanvankelijk bleef het beperkt tot specifieke opleidingen BA4 en BA5, om werken aan elektriciteitsinstallaties te mogen uitvoeren. Basisopleidingen elektriciteit aanbieden is niet onze taak,

worven om het opleidingsluik verder uit te bouwen. Waar we in West-Vlaanderen

Opleidingen, mee met de nieuwe

wel die van onder meer de technische

5 jaar geleden een 600-tal cursisten op

technologie

scholen. Maar de elektro-installatie-

jaarbasis telden, passeren er nu om en bij

Het merendeel van de opleidingen,

branche evolueert zeer snel, denk aan

de 6.000 cursisten in onze opleidingslo-

aangeboden door ‘Confederatie Bouw

onder meer de ontwikkelingen inzake

kalen, in Kortrijk, maar ook in Oostende.

Opleidingen’, een samenwerkingsver-

databekabeling (glasvezel) en led-ver-

Daarnaast organiseren we ook in com-

band tussen West-Vlaanderen, Oost-

lichtingstechnologie. En de integratie van

pany opleidingen, indien we zelf niet over

Vlaanderen en Waasland, – zie kader-

technieken zet zich onverminderd door.

de geschikte infrastructuur beschikken, ik

stuk ‘Oost-West-Waas’ – valt uiteraard

Elektro-installatiebedrijven worden meer

denk bv. aan rolbrugbestuurder.”

onder PC 124. “Tot voor kort konden

en meer gemengde bedrijven, ‘installa-

20 | Fedelec magazine

info van de federatie

‘Oost-West-Waas’ De samenwerking rond opleiding tussen Confederatie Bouw West- en OostVlaanderen heeft zich inmiddels uitgebreid met de afdeling Waasland. Het betreft een flexibel samenwerkingsverband, waarbij de jaarplanning en de lijvige brochure met het – niet-limitatieve! – opleidingsaanbod gezamenlijk worden opgemaakt. Libeer: “Het heeft geen zijn om éénzelfde opleiding op 3 verschillende plaatsen binnen deze perimeter te laten doorgaan, met resp. 5, 2 en 3 cursisten. Om redenen van kostenefficiëntie organiseren we die opleiding dan op één locatie: Kortrijk, Gent of Sint-Niklaas.” ‘Confederatie Bouw Opleidingen’ werd door de Vlaamse overheid niet enkel erkend als opleidingsinstantie, maar ook in het kader van KMO-Portefeuille, en is tevens Qfor gelabeld.

tiebedrijven’ tout-court. We moeten met

bijvoorbeeld aan de veiligheidsmaterie”,

gezette procedures dienen te worden

onze opleidingsaanbod dus zeer kort op

aldus Thiers. “Tot de klassieke elektro-

gevolgd en een volwaardige opleiding

de bal spelen”, aldus Libeer.

technische opleidingen behoren zeker

een must is.”

BA4 en BA5. Werken aan of nabij elekB’Aula

trische installaties die al dan niet onder

De voorbije jaren werd er zwaar geïn-

spanning staan, is niet zonder gevaren.

vesteerd in nieuwe opleidingslokalen en

De opleiding focust op de mogelijke risi-

infrastructuur. Zo is er op de site in Kortrijk

co’s en de te nemen veiligheidsmaatre-

de B(ouw)’Aula, een nieuw gebouw waar

gelen. Wie een BA4 diploma kan voorleg-

ruime lokalen voor theoretische opleidin-

gen, kan de opleiding BA5 afzonderlijk

gen ingericht werden. “Momenteel wordt

volgen. Ook veilig schakelen op hoog-

de hal voor de praktijkopleidingen aan-

spanning is een klassieker binnen ons

gepakt. De zogenaamde Wet Tobback

aanbod. In elk bedrijf staan één of meer-

voorziet in specifieke vereisten voor de

dere hoogspanningscabines aangeslo-

inrichting van deze opleidingslokalen.

ten op het hoogspanningsnet. Meestal

Met het oog op de toekomst wordt er

worden onderhoudstechnici eerst aan-

ook gedacht aan het investeren in een

gesproken om bij defecten of bij werken

volwaardig computerlokaal. In het kader

deze hoogspanning uit te schakelen of

van onze opleidingen ‘e-tendering’ –

opnieuw aan te schakelen. Dit laatste is

elektronisch aanbesteden – zou dit bij-

een vrij gevaarlijke taak waarvoor nauw-

Nieuwe opleidingen Een aantal opleidingen voor elektriciens wordt voor het eerst aangeboden. Thiers: “De opleiding ‘Bijzondere uitwendige invloedsfactoren’ bijvoorbeeld richt zich naar techniekers die toestellen, apparaten of machines moeten bij- of verplaatsen en daarbij nagaan of de omgeving – de plaats van opstelling – niet te warm, te koud of te stoffig … is. Een andere nieuwe opleiding, ‘Elektriciteit versus veiligheid op de werf’, richt zich vooral naar personen, betrokken bij werfelektriciteit zoals o.m. projectleiders, installateurs en veiligheidscoördinatoren. Elektrische installa-

voorbeeld een goede zaak zijn”, aldus Jan Libeer. “Maar hét pijnpunt is en blijft het vinden van geschikte instructeurs. Meestal komen we nieuwe docenten via bestaande lesgevers op het spoor. Het kan zowel om mensen gaan die op freelance basis les geven, in het bedrijfsleven actief zijn of reeds in een opleidingscentrum les geven.” Veilig schakelen op hoogspanning Inmiddels breidt ‘Confederatie Bouw Opleidingen’ haar opleidingsaanbod voor elektriciens verder uit. “Nieuwe opleidingen komen tot stand via tips van docenten die over specifieke knowhow beschikken, het idee kan ook van een lid-bedrijf komen, maar evengoed voortvloeien uit een wetswijziging – ik denk Veilig schakelen op hoogspanning

Fedelec magazine | 21

fedelec

ties en -voeding zijn immers onderhevig aan een verhoogd risico voor beschadiging en moeten externe weersomstandigheden kunnen doorstaan. De werfaansluiting kan zowel 1N400volt, 3N400volt, 3.220volt… zijn, wat resulteert in een steeds wijzigend aansluitpatroon en dus niet zonder gevaar is. Ook aan de constructie van elektrische borden (EN 60.439) en elektrische machineborden (EN 60.204) wordt aandacht besteed. Elektrische verdeelborden mogen de veiligheid van personen en goederen niet in het gedrang brengen. Bij het ontwerpen, bouwen en onderhouden moet men rekening houden met factoren, zoals uitwendige invloeden, netspanning, frequentie, etc.” – zie ook kaderstuk. www.opleidingindebouw.be

Evelien Thiers en Jan Libeer van de Confederatie Bouw Opleidingen

“ De integratie van technieken maakt van de elektro-

installatiebedrijven meer en meer gemengde bedrijven, ‘installatiebedrijven’ tout-court. We moeten met onze opleidingsaanbod dus zeer kort op de bal spelen”

”

Nog meer opleidingen voor elektriciens Er staan nog nieuwe opleidingen op stapel bij ‘Confederatie Bouw Opleidingen’, zoals onder meer ‘Veiligheids- en noodverlichting’. Bij netspanningsonderbrekingen moet veiligheidsverlichting de aanwezigen in een ruimte in staat stellen zich zonder paniek te oriënteren en veilig langs de vluchtweg te evacueren. Daarnaast leggen diverse wetgevingen een verplichting van veiligheidsverlichting op, zoals voor publiek toegankelijke ruimten, nieuwbouw vanaf 1994, ziekenhuizen en wzc. Er is ook nog de opleiding ‘Werken aan en in de omgeving van hoogspanningsinstallaties’. Bij dergelijke werken is men zich niet altijd bewust van het aanwezige (onzichtbare) gevaar te wijten aan hoogspanning. In tegenstelling tot laagspanning kan een mogelijke overslag (vlamboog, vonkbrug..) ontstaan met rampzalige gevolgen voor de persoon in kwestie.

Elektrotechnische opleidingen van het najaar 2013 – voorjaar 2014 EN 60.439 - constructie van elektrische borden op de werf

Kortrijk

3/12/2013

09u00 - 16u00

BA4 voor elektriciens

Gent

5/12/2013

09u00 - 16u00

BA4 voor elektriciens

Kortrijk

12/03/2014

09u00 - 16u00

BA4 voor niet elektriciens

Kortrijk

15/10/2013

09u00 - 16u00

BA4 voor niet elektriciens

Gent

27/01/2014

09u00 - 16u00

Veiligheids- en noodverlichting op de bouwplaats

Kortrijk

16/01/2014

09u00 - 16u00

BA5 voor elektriciens

Gent

12/12/2013

09u00 - 16u00

EN 60.204 - constructie van machineborden op de werf

Gent

17/01/2014

09u00 - 16u00

BA5 voor elektriciens

Kortrijk

19/03/2014

09u00 - 16u00

Werken aan en in omgeving van hoogspanningsinstallaties op de werf

Sint-Niklaas

21/01/2014

13u00 - 16u00

Veilig schakelen op hoogspanning in de bouwsector

Kortrijk

24/01/2014

09u00 - 16u00

Bijzondere uitwendige invloedsfactoren op de werf

Kortrijk

7/02/2014

09u00 - 16u00

EN 60.439 - constructie van elektrische borden op de werf

Sint-Niklaas

20/03/2014

09u00 - 16u00

Elektriciteit vs. veiligheid op de werf

Gent

28/03/2014

09u00 - 16u00

22 | Fedelec magazine

info van de federatie

Elektro-Event lokt 150 leerkrachten naar Brussel Fabrikanten gaven fel gesmaakte productworkshops

“O

p 31 mei organiseerde Vormelek in het Brusselse Crowne Plaza Hotel het allereerste ElektroEvent voor leerkrachten elektrotechniek. In samenwerking met enkele fabrikanten werden boeiende productworkshops georganiseerd over moderne verdeelbordtechnologie voor ter-

tiair en industrieel gebruik. Alweer een geslaagd initiatief om sector en onderwijs dichter bij elkaar te brengen.

”

Boeiende productinformatie

ideale instroom van leerlingen in elektro-

te gaan. Ook de ronde tafel, die georgani-

Vertegenwoordigers en productma-

technische richtingen en in de sector van

seerd werd op 12 maart van dit jaar, lever-

nagers van Eaton, GE Consumer &

de elektriciens in de weg staan. Elektro

de broodnodige input op om een breed

Industrial, Hager, Legrand, Schneider

Challenge is een cruciaal project om na

gedragen strategische toekomstvisie op

Electric en Siemens gaven praktische

te gaan in hoeverre laatstejaars klaar zijn

te stellen. Dit najaar moet dat uitmonden

uiteenzettingen over hun specifieke

voor de arbeidsmarkt, om effectief als

in een masterplan met prioritaire actie-

bordcomponenten en de energieverde-

elektrotechnisch installateur aan de slag

punten voor de komende jaren.

ling op basis van een verdeelbord van 160 Ampère. In de ene workshop konden leerkrachten al wat meer zelf aan de slag, terwijl andere theoretischer ble-

POSITIEVE REACTIES VAN DEELNEMERS ÉN FABRIKANTEN

ven. Deelnemers konden aan 4 van de 6 workshops deelnemen, maar kregen na

“Voor het technisch onderwijs is dit een prachtig initiatief. Op één dag de info naast elkaar van verschillende merken” Johan Helsen –

afloop een usb-stick mee met pedagogi-

VTI Brugge

sche instructies en technische informatie over alle workshops. En als kers op de taart kreeg iedereen ook nog een exemplaar mee van het gloednieuw educatief pakket over aarding en equipotentiaalverbindingen. Naar een masterplan Het bijscholen van leerkrachten is slechts een van de actiepunten waarmee Vormelek stap per stap de kloof tussen sector en onderwijs wil dichtfietsen. Er gebeurde de laatste jaren heel wat om alle

“Aangezien we niet alle dagen op werven zitten, is dit een goede manier om bij te blijven met nieuwigheden en up-to-date info te hebben voor de leerlingen.” Angelo Di Francesco – Don Bosco Liège “Zeer interessant om de verschillende fabrikanten hetzelfde product, volgens de eigen uitvoeringsvormen, uitgelegd te zien krijgen” Dirk Van Bastelaere – VTI Aalst

“Ideaal voor snelle en gestructureerde communicatie naar het onderwijs” Guido Jaeken – GE Energy “Als fabrikant heel efficiënt om in 1 dag zoveel leerkrachten te kunnen zien” Tony Daems – GE Energy

knelpunten op het spoor te komen die een

Fedelec magazine | 23

Tecnolec informeert

Zhaga: een specifieke norm voor LED modules De klassieke lampvoeten zoals E27 of GU10 zijn wijdverspreid,

Nadeel van vast ingebouwde LEDs is dat er weinig mogelijk-

maar vormen ze ook de ideale oplossing voor LED lampen?

heden zijn om te herstellen of uit te breiden en dat men daarbij

De klassieke lampvoeten zoals GU10 of E27 werden ontwikkeld

afhankelijk is van één fabrikant. Door consumenten, professio-

voor gloeidraadlampen (bijv. Figuur 1). Dergelijke lampen wer-

nele afnemers en opdrachtgevers is dan ook de vraag ontstaan

ken op hoge temperatuur en produceren naast licht ook veel

om gestandaardiseerde configuraties specifiek voor LEDs op de

warmte die ze uitstralen onder de vorm van infraroodstraling. De

markt te brengen. Het Zhaga consortium van fabrikanten speelt

lampvoeten werden in functie hiervan ontwikkeld. In verhouding

daar op in, zie bijvoorbeeld Figuur 4.

tot hun vermogen hebben ze een relatief beperkt contactoppervlak naar de verlichtingsarmatuur.

Zhaga [2] is een consortium dat specificaties ontwikkeld voor de interfaces tussen een LED lichtbron en zijn armatuur. Dat moet

LEDs anderzijds zijn zeer temperatuurgevoelig en werken best op lage temperatuur [1]. Ze hebben een beter rendement en pro-

uitwisselbaarheid van LED lichtbronnen en armaturen van ver-

duceren dus minder warmte. Door de lage temperatuur wordt

dan 180 leden uit de hele wereld, waaronder armatuurfabrikan-

die warmte veel minder afgevoerd door straling, maar moet van

ten, lichtbron OEM's (Original Equipment Manufacturer), leve-

de LED component zelf afgevoerd worden door geleiding. De

ranciers van onderdelen en testlaboratoria.

huidige lampvoeten (GU10, E27, ...) zijn dan vaak ongeschikt om

Doel van deze standaardisatie is het op de markt brengen van

voldoende warmte af te voeren. Om dit op te lossen wordt de

LED lichtbronnen, modules en voedingen die kunnen worden

LED component dan verbonden met grote koellichamen in een

vervangen of uitgebreid als een component faalt, de lichtbe-

schillende fabrikanten mogelijk maken. De organisatie telt meer

LED lamp of module (Figuur 2). Het gevolg hiervan is dat LED

hoefte van de gebruiker verandert of wanneer het rendement

lampen in klassieke lampvoeten ofwel beperkt zijn in vermogen

van toekomstige modules zou toenemen, en dit alles merkonaf-

ofwel grote koellichamen en afmetingen hebben.

hankelijk. Het initiatief loopt al enkele jaren. In de Zhaga terminologie spreekt men van een ‘light engine’ of

LEDs kunnen ook vast ingebouwd worden in een armatuur. In veel gevallen is dit ook nodig om de geclaimde lange levensduur te halen. Die gaat immers drastisch achteruit als de LED te warm wordt door een gebrekkige warmteafvoer. Verschillende oplossingen zijn vandaag zo op de markt gebracht (Figuur 3).

Figuur 1: Halogeenlamp met GU10 lampvoet

24 | Fedelec magazine

lichtmachine. Die omvat de LED module en de bijhorende ‘control gear’ of voeding. Beide onderdelen kunnen geïntegreerd zijn of verbonden via een kabel. Om tot een robuust concept te komen, worden eisen gesteld aan zowel de ‘light engine’ als zijn armatuur, en dit op 4 domei-

Figuur 2: LED lamp met GU10 lampvoet

Figuur 3: LED lamp als armatuur

nen (interfaces): mechanisch, thermisch, elektrisch en fotometrisch (Figuur 6). • De mechanische aspecten omvatten ondermeer de vorm, montagematen en lampvoet • De thermische interface legt de eisen vast voor het koelvermogen en de contactweerstand naar de koelvinnen, om zo de levensduur van de LED component te kunnen garanderen. • De elektrische interface specificeert zaken als vermogen, spanning en stroom en converters en regelsystemen zoals voor het dimmen. • De fotometrische interface definieert bijvoorbeeld eisen voor

Figuur 4: Zhaga ‘LED module’ voor inbouw in armatuur

de minimum lichtstroom, de lichtkleur en de lichtverdeling. Een grootschalige doorbraak van deze aanpak is nog onzeker, ondermeer omdat er nog veel patentclaims lopen over LED technologie en die zijn niet altijd compatibel met een breed ondersteunde gestandaardiseerde aanpak. Op Light+Building 2012 in Frankfurt stelden meer dan 30 bedrijven LED producten voor die beantwoorden aan de Zhaga specificaties. In juni 2012 bracht Coopers Lighting een eerste Zhagagecertificeerd verlichtingtoestel op de markt (Figuur 7). - Paul Van Tichelen (VITO)

[1] Application Brief AB 20-4: ‘Thermal Management considerations for Superflux LEDs’, www.philipslumileds.com [2] Meer informatie is te vinden op de website van de organisatie: www.zhagastandard.org

Figuur 6: Zhaga interfaces

Figuur 5: Zhaga terminologie voor typische configuraties

Figuur 7: Eerste Zhaga gecertificeerde verlichtingstoestel

Fedelec magazine | 25

PROJECT

Electro VDS

Met focus op de retailbranche

“I

n de Meense Rijselstraat vormde Electro VDS recent een kledingzaak om tot een moderne Press Shop, zeg maar een krantenwinkel, annex broodjeszaak en koffiehoek. Het laatste jaar nam het elektro-installatiebedrijf uit Zottegem reeds een 15-tal dergelijke winkels – verspreid over het land – onder handen. De meeste van deze win-

kels worden in nieuwbouw panden ondergebracht, de winkel in Menen was evenwel het voorwerp van een grondige

”

renovatie en onderging een heuse facelift.

Stefaan Van Driessche volgde een oplei-

in Zelzate. In ‘99 wou hij een andere uit-

mindere mate. Ik ben vooral in Oost- en

ding als elektrisch installateur, waarvan

daging aangaan en ging hij in zelfstandig

West-Vlaanderen en in Brussel actief,

de eerste vier jaar aan de technische

bijberoep als elektricien.

maar – door de focus op retailzaken en

school in Zottegem. De laatste drie

de samenwerking met een aantal win-

jaren werkte hij af aan het Provinciaal

Focus op kledingzaken

kelketens – voer ik in de praktijk projec-

Technisch Instituut (PTI) in Ninove, waar

“De laatste werkdag voor het bouwver-

ten uit over het ganse land.” Inmiddels

de klemtoon van de opleiding vooral op

lof van 1999 ben ik gestart. Geleidelijk

namen de activiteiten verder uitbrei-

sturingstechnieken lag. Na zijn studies

kwam ik in contact met collega’s- elek-

ding en groeide het Zottegemse bedrijf,

kon hij aan de slag bij Fabricom – nvdr nu

triciens uit de regio voor wie ik in regie

genaamd Electro VDS – VDS naar Van

Fabricom GDF Suez – waar hij – in diver-

werken kon uitvoeren. In die beginperi-

Driessche Stefaan –, ook uit tot hoofd-

se werkomgevingen – ruime ervaring kon

ode ging het vooral over residentiële pro-

verdeler voor Oost- en West-Vlaanderen

opdoen op het vlak van industriële elek-

jecten. Door toevallige contacten kreeg

van de elektrische verwarmingstoestel-

triciteit. Aanvankelijk bij Dow Chemicals

ik ook de gelegenheid om de belichting

len van de firma ACEC.

in Terneuzen waar onder meer het leg-

in enkele veilingzalen voor kunstvoor-

gen van bekabeling, het installeren van

werpen te installeren. Geleidelijk kon ik

kabelgoten en het bouwen van verdeel-

een eigen cliënteel uitbouwen dat zich

en koffiehoek

borden tot zijn taken behoorde. Daarna

vooral situeerde in de retailwereld. Ik heb

Een regelmatige klant van Electro VDS

was hij - ook voor Fabricom - twee jaar

inmiddels vaak elektriciteits- en verlich-

is de groep ‘LSTravel Retail’, eigendom

als monteur-elektricien aan de slag op de

tingswerken uitgevoerd in kledingzaken

van de Franse groep Lagardère, waar-

toenmalige Sidmar (nu ArcelorMittal)-site

en andere winkels, kantoorprojecten in

onder - naast onder meer de HUBIS en

26 | Fedelec magazine

Krantenwinkel, annex broodjeszaak

de One Minit winkels - ook de Press Shop

5 meter stockageruimte – en een breedte

plaatsing van de automatische deur was

en Relay krantenwinkels met het beken-

van 4,5 meter. Een open trap – ongeveer

pas voorzien op 4 februari, waardoor we

de rode uithangbord ressorteren. In ons

in het midden van de winkelruimte – leidt

dienden te wachten om de etalage van

land alleen telt de groep 270 winkels. De

naar de verdieping waar een bureel en

de voormalige kledingwinkel uit te bre-

laatste 4 jaren nam Electro VDS reeds een

bijkomende stockageruimte onderge-

ken, en de inkom van de nieuwe Press

30-tal Press Shop winkels – verspreid

bracht zijn. Een ruime lichtkoepel zorgt

Shop winkel in te richten. Er diende in

over het ganse land – onder handen. Eén

hier voor voldoende inval van daglicht.

laatste instantie onder meer nog een stuk van de bestaande vloer uitgebroken

van de recentste projecten is de nieuwe Press Shop in de Rijselstraat in Menen. In

Materialen en kleurenkeuze

te worden en een nieuwe vloer gelegd”,

dit pand was tot voor kort een kledingwin-

Een dergelijk renovatieproject verloopt

aldus Van Driessche.

kel ondergebracht. Het gebouw werd ver-

uiteraard in nauwe samenwerking met

huurd aan Press Shop dat er een kranten-

de interne technische dienst van de win-

Werken met zichtbare kabelgoten

winkel, annex broodjeszaak en koffiehoek

kelketen – Press Shop in casu – die de

Het totale vermogen in het gerenoveer-

- waar klanten desgewenst even kunnen

beschikbare locatie precies opmeet

de winkelpand werd opgetrokken van

verpozen -, wou in onderbrengen.

en de (ver)bouwplannen uittekent. Ook

25A naar 63A 380V. Het grootste deel

wat de materialenkeuze – en de kleuren

van dit vermogen is noodzakelijk voor

Lange, smalle ruimte

van de wanden en de meubels – betreft,

de industriële microgolf oven ‘merryche’,

Na het kerstverlof van 2012 werd gestart

worden strikte richtlijnen door de winkel-

de warmtepomp, de wandkoeler voor de

met de afbraakwerken en werd het

keten zelf opgelegd. Er wordt een meet-

koelgroepen en de diepvrieskamer. Na

gebouw zo goed als volledig gestript.

staat opgemaakt waarin al deze gege-

het stripwerk werd de nieuwe bekabe-

Het volledige renovatieproject – van de

vens worden verwerkt. “Dit belet niet

ling voor de verlichting in kabelgoten van

afbraakwerkzaamheden tot en met de

dat de aannemer zelf - bij de uitvoering

Stagobel gelegd. De totale bekabeling in

totaalinrichting en de elektriciteitswer-

op de werf - voldoende vrijheid behoudt

dit project bedraagt 550 à 600 meter. In

ken – werd door Electro VDS – in samen-

om de zaken creatief uit te werken”, aldus

de kabelgoten liggen ook enkele verlich-

werking met een aantal onderaannemers

Stefaan Van Driessche.

tingsarmaturen. Het betreft 29 armatu-

– uitgevoerd. Het pand dat ongeveer 40

ren van het type Lunnoo tocla HIT 70W,

jaar oud is, was in vrij goede staat, al

Afwerking inkom huzarenstukje

en 6 armaturen van het type Lunnoo

moesten er enkele scheuren in de beton-

Op 14 februari 2013 kon de nieuwe kran-

planet Air 950 4xT5 24W. Stefaan Van

constructie worden weggewerkt. Het

tenwinkel in de Rijselstraat reeds de deu-

Driessche: “Het werken met zichtbare

gebouw heeft een diepte van 23 meter –

ren openen. Nochtans lagen de werk-

kabelgoten was een uitdrukkelijke wens

18 meter winkelruimte met achterliggend

zaamheden een tweetal weken stil. “De

van de bouwheer. Behalve op een kleine

Fedelec magazine | 27

PROJECT

oppervlakte - waar de koelleidingen zijn

Renovatie: beschikbare ruimte

geïnstalleerd - mocht er geen gebruik

vooraf moeilijk opmeetbaar

gemaakt worden van verlaagde pla-

Stefaan Van Driessche: “De meeste Press Shop winkels worden in nieuwbouw panden – ik denk bijvoorbeeld aan vernieuwde stationsomgevingen en shopping centers – ondergebracht. Op dergelijke locaties kan je bij wijze van spreken vertrekken van een ‘lege cel’, wat het voordeel biedt dat je iets makkelijker en sneller kan werken. Een renovatieproject, zoals deze Press Shop in een rijhuis in een drukke winkelstraat bijvoorbeeld, neemt sowieso meer tijd in beslag. Bij het strippen van het gebouw kunnen er onvoorziene problemen opduiken. In dit geval waren dat bijvoorbeeld scheuren in de betonconstructie.

fonds. De bouwheer wou het gebouw zo authentiek mogelijk houden en zo weinig mogelijk wijzigingen aan de bestaande constructie aanbrengen – met het oog op een eventuele andere, commerciële invulling van het pand in de toekomst.” Nieuwe plaats voor verdeelbord De netwerkkast in de krantenwinkel is van Gigamedia-makelij en bestaat uit 1 wandkast van 9 Units met 1 rack, 24 RJ45 poorten, 2 vaste legborden, 2 stopcontactenblokken en 1 UPS 650VA. Voor de verbouwing was de verdeelkast op de verdieping geïnstalleerd, nu werd ze ach-

Bij de aanvang van de werkzaamheden was de exact beschikbare ruimte voor het inrichten van de krantenwinkel evenmin volledig duidelijk. Dit kwam onder meer door het feit dat de bestaande etalageruimte van de kledingzaak werd geschrapt, waardoor de inkom van de winkel zich nu een stuk dichter bij de straatzijde bevindt. Het renovatieproject in Menen werd uiteraard ook nauw opgevolgd door de interne technische dienst van Press Shop zelf. “Het diensthoofd kwam regelmatig de stand van de werf opvolgen. Indien nodig werden bepaalde zaken bijgestuurd en aangepast in de loop van het project.” www.electrovds.be

teraan de – deels onderkelderde – winkelruimte ingewerkt in een ingemaakte kast. Alle bestaande stopcontacten werden afgekoppeld en verwijderd. In de plaats werden netwerkstopcontacten in de toonbank en de uitstalkasten – niet zichtbaar voor klanten of bezoekers – aangebracht. Het betreft 18 stopcontacten ‘mosaic’ van Legrand en 8 ‘RJ45 stopcontacten mosaic’ van dezelfde fabrikant. Deze zijn in de DLP kabelgoten verwerkt. In de winkelruimte wordt vooral met conventionele verlichting en gasontladingslampen gewerkt. Vooraan in de winkel – achter de publiciteitspanelen – werden evenwel LED-lampen geïnstalleerd. De noodverlichting in de winkelruimte en op de verdieping is van Legrand-makelij. In de stockageruimte achteraan de winkelruimte werd een bewegingsmelder geïnstalleerd. Bij dit project werd geen parlo- of videofonie geïnstalleerd. Wel werd – om evidente redenen – een systeem van inbraakbeveiliging geïnstalleerd, dit door de firma automatic alarm.

28 | Fedelec magazine

Electro VDS & Fedelec Electro VDS, gevestigd in Zottegem, is sinds begin 2000 lid van Fedelec. “Wat mij in mijn hoedanigheid als Fedelec-lid vooral interesseert, is het technischinformatieve luik dat de federatie de elektro-installateur te bieden heeft. Ik denk onder meer aan infoavonden rond de ontwikkelingen inzake LED-verlichting. Momenteel is de keuze van bouwheren voor LED-verlichting nog in hoofdzaak een budgetgebonden aangelegenheid, maar op termijn zal daar verandering in komen.” Tot voor kort telde het bedrijf van Stefaan Van Driessche twee medewerkers. Nu werkt hij alleen, en – voor bepaalde projecten – in samenwerking met vertrouwde onderaannemers. “Het wordt steeds moeilijker om jonge, goed geschoolde elektriciens te vinden en om ze aan een kleinschalig bedrijf te binden”, aldus nog Stefaan Van Driessche.

reportage

Vanparijs Engineers

‘Grootste mobiele UPS van Europa’

“D

e problematiek van mogelijke stroomonderbrekingen – al dan niet ten gevolge van winterse omstandigheden – noodzaakt bepaalde bedrijven en organisaties om tijdig hun voorzorgen te nemen. Een mobiele UPS-

”

installatie van Vanparijs Engineers kan een mogelijke oplossing bieden.

Wie de actualiteit volgt, heeft er zeker

Ononderbroken stroom, want in tegen-

Ziekenhuizen en datacenters zijn slechts

over gehoord of gelezen: kerncentrales

stelling tot een klassieke noodstroomge-

twee voorbeelden. Ook luchthavens,

die stilliggen wegens haarscheurtjes,

nerator, die pas na een tiental seconden

bijvoorbeeld, die hun landingsbanen

gasgestookte elektriciteitscentrales

opstart, neemt een UPS onmiddellijk

continu moeten verlichten, of telefoon-

die sluiten omdat ze niet rendabel zijn,

en zonder de minste onderbreking over

operatoren die een gsm-netwerk in de

of elektriciteit die misschien zal moeten

wanneer het net faalt. Er is dus geen

lucht moeten houden, zijn in dat geval.’

ingevoerd worden uit het buitenland.

enkel risico op uitval of schade.’

Internationale bedrijven als Thomson

Ondernemingen en organisaties die

Reuters, Groupe Richemont International (Cartier, Panerai,…), en verschillende

stroomvoorziening, beschikken maar

Altijd 100% stroomzeker Mobiele UPS-systemen worden vaak

beter over een degelijke UPS-installatie

tijdelijk ingezet als de bestaande UPS

gebruik van de mobiele UPS installaties

(uninterruptible power supply). Vanparijs

onderhouden wordt, defect is, of in

van Vanparijs Engineers.

Engineers uit Hoegaarden specialiseert

afwachting van een nieuwe installatie.

zich al 20 jaar in alles wat te maken heeft

Naast mobiele systemen, die verhuurd

Plug & Play

met energievoorziening, energiekwali-

worden, installeert Vanparijs Engineers

teit en datacenters, en dit voor klanten

ook vaste oplossingen. Het Sint Trudo-

uit heel Europa. De 35 medewerkers zor-

ziekenhuis uit Sint-Truiden bijvoorbeeld

gen samen voor een jaarlijkse omzet van

beschikt over een dergelijke back up.

ongeveer 10 miljoen euro. Deze Vlaamse

‘Men mag er natuurlijk niet aan denken

KMO die bedrijven in binnen- en buiten-

wat de gevolgen voor de intensive care

land van hoogkwalitatieve, ononderbro-

afdeling zouden zijn als de stroom plots

ken stroom voorziet, beschikt over de

uitvalt’, zegt Clijsters. ‘In dat opzicht is

grootste mobiele UPS van Europa. ‘De

het ziekenhuis een typische klant voor

installatie past op een vrachtwagen-

ons. Ook datacenters, vandaag in heel

oplegger en is goed voor 1600 KVA of

wat sectoren operationeel, zijn zeer

kilovolt-ampère’, legt sales engineer

veeleisend op het vlak van elektrici-

Hans Clijsters uit. ‘Een doorsnee gezin

teit. De kleinste onderbreking veroor-

verbruikt ongeveer 6 tot 7 KVA, met één

zaakt een aanzienlijk financieel verlies.

‘Onze UPS-systemen werken volledig plug and play’, zegt Clijsters. ‘Hoe de installatie bij de klant ook is geconfigureerd, we vinden altijd wel een manier om onze UPS daar naadloos in te integreren. De installatie werkt compleet autonoom. Zodra er ook maar de minste onderbreking in de stroomvoorziening wordt gedetecteerd, neemt de UPS het meteen over. Daar is niks van te merken, er gaan geen lampen knipperen of zo. De stroom die wij leveren is even schoon en kwalitatief als deze die van het net komt.’

zo’n truck kan men dus pakweg 300

Wij leveren aan klanten die er voor de

huishoudens - of een volledig ziekenhuis

volle 100% moeten kunnen op rekenen

www.vanparijs-engineers.be

of datacenter - van stroom voorzien.

dat er altijd stroom zal voorhanden zijn.

www.upsverhuur.be

afhankelijk zijn van een ononderbroken

overheidsdiensten maken eveneens

Fedelec magazine | 29

reportage

One Smart Control™

Domoticacomponenten communiceren via het lichtnet

“O

p Batibouw profileerde One Smart Control zich als een nieuwe speler in het Belgische automatiseringslandschap. Met One Smart Control, een eenvoudige huisautomatisering, lanceerde het Antwerpse bedrijf een gemakkelijk te installeren oplossing voor het besturen van verschillende technieken - verlichting, ver-

warming, rolluiken, veiligheid, muziek en energiebesparing - in woningen en appartementen. In tegenstelling tot de meeste domotica oplossingen, is er geen specifieke bekabeling vereist.

”

Eenvoudig te installeren… én te

Vertrouwde bediening

te dimmen. Men kan ook de tempera-

verhuizen

One Smart Control™ functies worden

tuur in al de ruimtes afzonderlijk regelen

“Met One Smart Control – dat zowel in bestaande als in nieuwe woningen kan worden toegepast – kunnen gezinnen hun woning automatiseren zonder ook maar één tegel of baksteen uit te breken. Het systeem geldt ook als meetinstrument om energiebesparend te leven”, aldus Bert De Haes, CEO en medeontwikkelaar van One™. “Onze componenten vragen geen specifieke bekabeling. Ze spreken met elkaar via het lichtnet. De meeste functies zitten verwerkt in kleine, rechthoekige bouwstenen in de vorm van een lusterklem (kroonsteen). Deze blokjes worden discreet gemonteerd achter drukknoppen, in lichtarmaturen, stopcontacten of bij rolluikmotoren. Daarnaast zijn de aanpassingen in de verdeelkast minimaal en is er nauwelijks extra ruimte nodig. Uitbreiden en verplaatsen van de componenten is geen probleem. Ook bij een eventuele verhuis gaat de investering niet verloren. Alle componenten kunnen eenvoudig gedemonteerd worden en opnieuw geïnstalleerd worden in de nieuwe woonst, een primeur in de domoticaindustrie.”

bediend via vertrouwde drukknoppen

en genieten van de juiste temperatuur op

(230V). De afwerking van het schakel-

elk moment. Ook aan de beveiliging van

materiaal kan vrij gekozen worden uit het

de woning werd gedacht. Eén slimme

aanbod van de verschillende fabrikan-

knop naast de voordeur regelt alles voor

ten. De bediening blijft ook na installatie

wie als laatste het huis verlaat: lichten uit,

van One™ vertrouwd voor de bewoners.

thermostaat op dagtemperatuur, rollui-

Naast de klassieke drukknop kan voor de

ken omlaag en alarmsysteem aan. Van

bediening ook gebruik gemaakt worden

eender welke drukknop in de woning kan

van een applicatie op een iPhone, een

men een paniekknop maken die alarm

iPad en, in een later stadium, ook via een

slaat op alle mogelijk manieren: lichten

Android smartphone. Het systeem voor-

aan, sirene aan, rolluiken omhoog, fami-

ziet dat, eens de verbinding gemaakt is

lie verwittigd… Met ONE Smart Control

via het internet, het huis door de eigenaar

kan ook verduistering perfect geregeld

kan bestuurd en gecontroleerd worden

worden: men kan alle rolluiken tegelijk

van om het even waar ter wereld.

omlaag doen of slechts met één rolluik

30 | Fedelec magazine

Eén druk op de knop Het One huisautomatiseringssysteem combineert meerdere functies: lichtsturing, verwarming, toegangscontrole, rolluiken en gordijnen, muziek, en, last but not least, energiebesparing. Bert De Haes overloopt de diverse functies één voor één: “ONE Smart Control beschikt over de intelligentie om alle lichtpunten te combineren en met één drukknop of één beweging op de smartphone het juiste licht te kiezen of (bijna) elk lichtpunt

Over One Smart Control™ One Smart Control is een Belgische onderneming die zich focust op de ontwikkeling van innovatieve en gebruiksvriendelijke oplossingen voor het beheren en besturen van technieken in gebouwen. Deze systemen vinden hun toepassing zowel in de woon- als de werkomgeving. Het ontwikkelingsteam van One™ bestaat uit experten uit binnen- en buitenland op gebied van design en technologie. Het bedrijf wordt geleid door Bert De Haes en David Thielman, die hun uitgebreide kennis en ervaring in de automatiseringssector gebundeld hebben voor de start van One Smart Control. Deze nieuwe speler in het Belgische automatiseringslandschap is gevestigd in Antwerpen en verdeelt zijn oplossingen in heel Europa.

afzonderlijk verduisteren. Via de smart-

One™ componenten werken meteen

phone kan dit vanop afstand geregeld

na aansluiting: vastschroeven en klaar.

grootste winst op energieverbruik eigen-

worden met één druk op de knop. Ook de

“Functies kunnen aangepast en toege-

lijk bij … onszelf te vinden is. Door toe-

favoriete muziek kan op dezelfde manier

voegd worden en even makkelijk weer

stellen niet nodeloos aan te laten staan

altijd en overal beluisterd worden.”

weggehaald worden. Indien de klant dit

en rolluiken correct neer te laten, valt er

wenst komt één van onze adviseurs eerst

nog meer te besparen. De automatische

Energiebesparing: functie ‘buiten

langs om samen het huis onder de loep

functies van het systeem zijn handig.

categorie’

te nemen en de noden te bespreken.

Met één knop alle lichten uitschakelen,

Voor de ONE Smart Control geldt ener-

De meeste One Smart Control compo-

de zonnewering die vanzelf op en neer

giebesparing als een functie ‘buiten cate-

nenten kunnen besteld worden via onze

gaat: met dergelijke zaken bespaart men

gorie’. De componenten van One™ zijn

website. De installatie kan gebeuren door

véél energie. Men ziet ook heel gedetail-

voorzien van een intelligente chip. Deze

de vertrouwde elektro installateur of door

leerd waar al het energieverbruik naar-

chip zorgt ervoor dat het energieverbruik

ons gespecialiseerde installatieteam”,

toe gaat. In ons specifieke geval weten

volledig kan worden afgestemd op maat

aldus Bert De Haes.

we zelfs precies hoeveel stroom de

van de gebruiker. “De componenten

de: “We beseffen maar al te goed dat de

architectenpraktijk in het huis verbruikt.

meten de energie die erdoor heen loopt

ONE™ en passiefbouw

Aangepaste lichtsferen in huis leken ons

en informeren de gebruiker hieromtrent.

Ook bij de bouw van passiefwoningen

ook leuk. Maar we wilden geen complex

Zo kent de gebruiker het actuele en het

raakt One Smart Control steeds beter

systeem dat niet meer toeliet om het licht

historische verbruik van de elektrische

geïntroduceerd. Bij dergelijke projecten

‘gewoon’ aan en uit te doen. Maar ONE

toestellen en kan hij perfect nagaan waar

is fors investeren in energiezuinige toe-

Smart Control werkt niet op die manier.

de energie naartoe gaat en de nodige

stellen, dikke isolatie en slimme systemen

De nieuwe drukknoppen doen nog altijd

aanpassingen doen. De geavanceerde

voor waterverbruik uiteraard een must,

wat je van ze verwacht. Het comfort zit

functies van de One™ component zor-

maar toch onvoldoende... Een architec-

vooral in al die extra functies.”

gen er tevens voor dat verwarming, ver-

tenpaar dat onlangs een passiefwoning

luchting en zonnewering samenwerken

bouwde en One Smart Control integreer-

www.onesmartcontrol.com

om het huis in optimale toestand te houden zonder energie te verspillen. Als de bewoner de woning verlaat, worden niet essentiële verbruikers uitgeschakeld en gaat de verwarming in de eco-stand”, aldus Bert De Haes. Uitbreidbaar In tegenstelling tot de meeste domoticasystemen, zijn er geen ingewikkelde instellingen door een specialist nodig.

Fedelec magazine | 31

REPORTAGE

Euro-Index

PV-prestaties onder druk Controle van fotovoltaïsche installaties steeds belangrijker in prestatiegerichte markt

“P

roducenten van fotovoltaïsche panelen beloven steeds betere en duurzamere rendementen. Op basis van deze gegevens maakt de eindgebruiker zijn keuze en verwacht hij ook de beloofde prestaties te krijgen. Veel hangt echter af van de plaatsing en het onderhoud van de installaties. Hoewel er de laatste jaren heel wat

bewustwording en professionaliteit gegroeid is op dit gebied, blijft er nog steeds ruimte voor verbetering. Metingen aan PV-installaties zijn daarbij geen overbodige luxe en kunnen heel wat problemen voorkomen of oplossen.

”

Nulmeting

geregistreerd. Hierdoor is het nu vaak

eindgebruiker, van zijn kant, heeft een

De nulmeting is de eerste meting na de

onmogelijk om het reële rendementsver-

optimaal rendement.

plaatsing van de PV-installatie. Deze

lies van oudere PV-installaties te bepa-

meting dient met precisie te worden uit-

len. Is er wel een degelijke nulmeting

gevoerd. Aan de hand van deze meting

gebeurd, dan vereenvoudigt dit de zaak

Naast de prestaties van een fotovol-

kan men controleren of de installatie het

en kunnen er regelmatig - bijvoorbeeld

taïsche installatie is het, net zoals bij

rendement bereikt dat in de technische

op jaarlijkse basis - controlemetingen

elk stroomvoerend product, belang-

fiches van de producent wordt gespe-

worden uitgevoerd.

rijk dat de algemene veiligheids-

cifieerd. Indien dit niet het geval is, dan

Veiligheid

regels worden in acht genomen.

kan er een probleem zijn met één of

De ene rendementsdaling is

Isolatieweerstandmetingen aan de foto-

meerdere fotovoltaïsche panelen, met

de andere niet

voltaïsche panelen kunnen bijvoorbeeld

de verbindingen of met de omvormer.

Een rendementsdaling die binnen de

elektrische schokken of elektrocutie

Zorgvuldige metingen en een juiste inter-

opgegeven specificaties van de produ-

voorkomen. Bij werkzaamheden op

pretatie van de meetwaarden kunnen

cent valt, vormt doorgaans geen pro-

daken kan een eenvoudige elektrische

het probleem in kwestie aan het licht

bleem, en is te wijten aan normale slijtage

schok al snel tot levensgevaarlijke situ-

brengen. Vervolgens kunnen de nodige

van de fotovoltaïsche panelen. Wordt er

aties leiden. Het controleren van deze

acties worden ondernomen om tot een

echter een grotere rendementsdaling

aspecten is dus een niet onbelangrijk

optimaal rendement te komen. Dit ren-

geregistreerd, dan is er waarschijnlijk

onderdeel van de installatie. Wie is er bij-

dement geldt voortaan als referentie voor

een probleem in de installatie zelf. Met

voorbeeld verantwoordelijk indien een

toekomstige controles.

behulp van de geschikte meetinstrumen-

persoon een letsel oploopt door een

ten kan het probleem snel opgespoord

installatie die door u of door uw collega

Controlemetingen

en verholpen worden. Een goede dienst-

werd opgeleverd? Elke situatie is uiter-

In de beginjaren van de ‘fotovoltaïsche

verlening na verkoop is zowel voor de

aard verschillend, maar - bij normaal

revolutie’ werd de nulmeting zelden

installateur als voor de eindgebruiker een

gebruik en onder normale omstandighe-

degelijk uitgevoerd en, indien ze al werd

interessante zaak. De installateur heeft

den - is het niet uit te sluiten dat de instal-

uitgevoerd, werden de gegevens zelden

een gedeeltelijke werkzekerheid, en de

lateur verantwoordelijk wordt gesteld.

32 | Fedelec magazine

Met uitzondering van de Mpp, het AC Rendement (Eff.) en de I-V curve kunnen alle metingen aan fotovoltaïsche installatie worden uitgevoerd met de ELEKTRO LIJN PVCheck

Relevante metingen

af van de referentie I-V curve. Is er wel

• Riso: isolatieweerstand

Voor het bepalen van de staat, het rende-

een duidelijke afwijking vast te stellen,

De isolatieweerstand wordt gemeten

ment en de veiligheid van PV-installaties

dan wijst dit op slijtage, schaduwinval

tussen de positieve en de negatieve

zijn er heel wat metingen mogelijk. De

of storingen in het systeem.

uitgang van de fotovaltaïsche panelen

belangrijkste termen worden hieronder

• Irr: instraling

opgesomd.

De instralingsrichting en -intensiteit van

ten opzichte van de aarde - zoals staat beschreven in de IEC 62446.

de zonnestralen hebben een invloed op

• Rlo: continuïteit

• Voc: open klemspanning

het rendement van de fotovaltaïsche

De continuïteit meet de aansluiting van

• Isc: kortsluitstroom

panelen. Ook deze gegevens moeten

• I-V curve: stroom-spanning grafiek

dus geregistreerd worden, onder meer

De I-V curve geeft de spanning-stroom

voor het bepalen van de I-V curve.

de aarde volgens IEC 62446. Testinstrument

verhouding van een PV-paneel weer.

• Temp. paneel: temperatuur

Andy Claes, marketing and communi-

De producent laat zijn paneel tes-

De temperatuur van een PV-paneel

cation manager van EURO-INDEX bvba:

ten onder standaard test condities

beïnvloedt het rendement en moet dus

“Alle bovenstaande metingen - kunnen

(STC = 1.000 W/m2, 25 °C, 1,5 AM).

ook gemeten worden om tot een cor-

worden uitgevoerd met de ELEKTRO

Onder deze STC wordt de referentie I-V

recte vergelijking van de I-V curve te

LIJN PVCheck, een multifunctioneel test-

curve van een PV-paneel vastgesteld

komen.

instrument voor de controle van fotovol-

en opgetekend op de technische fiche.

• Mpp: maximum power point

taïsche installaties. Het ELEKTRO LIJN

Bij de nulmeting en bij controlemetin-

• AC Rendement (Eff.): rendement

gamma bevat daarnaast ook toestellen

gen kan met het juiste meetinstrument de actuele I-V curve worden bepaald waarna deze vergeleken kan worden met de door de producent opgegeven I-V curve. Onder ideale omstandighe-

van de omvormer • DC Rendement (Eff.): rendement van de fotovoltaïsche panelen • Prp: performance ratio (opbrengstfactor)

den (nieuw paneel, perfecte plaatsing)

De performance ratio geeft het rende-

wijkt de actuele I-V curve weinig of niet

ment weer van de volledige installatie.

voor het meten van het AC Rendement (Eff.) bij 1-fase en 3-fase systemen, voor het bepalen van het maximum power point en voor het weergeven en vergelijken van de I-V curve.” www.euro-index.be

Fedelec magazine | 33

PROJECT

“D

e firma I.N.T. uit Saint-Vaast is een runner-up onder de niet zo talrijke elektriciteits-

bedrijven, gespecialiseerd in het uitvoeren van werken aan het laagspanningsnet, openbare verlichting en het plaatsen van elektriciteitspalen. Jean-Pol Viel en zoon Mathieu startten pas acht jaar geleden hun eigen zaak op, maar kunnen samen inmiddels 53 jaar ervaring in de branche in de weegschaal leggen. Fedelec Magazine ging langs op een I.N.T.-werf in Marbaix-la-Tour.

I.N.T.

”

‘Ons bedrijf is het resultaat van 53 jaar ervaring in de branche’ De afkorting I.N.T. staat voor ‘Industrie

drijf van de Viels opereert vanuit Saint-

Nouvelles Technologies’. Het betreft de

Vaast – een gemeente in de regio La

niche vraagt nu eenmaal vrij gespeciali-

doorstart van een bestaand elektrici-

Louvière. Naast vader en zoon Viel is ook

seerde knowhow. Al onze medewerkers

teitsbedrijf, dat werd overgenomen door

de echtgenote van Jean-Pol bestuurder

hebben een goede scholing gevolgd en

Jean-Pol Viel, een man met een lange

bij I.N.T.

daarnaast – voor de ORES-projecten –

staat van dienst bij een bedrijf uit dezelf-

der onderscheid ‘grote jongens’. Onze

nog een specifieke opleiding gevolgd om

de regio dat in dezelfde werkzaamheden

Volgens de voorschriften en

deze opdrachten volgens de gevraagde

gespecialiseerd is – zij het op grotere

kwaliteitsnormen

voorschriften en kwaliteitsnormen uit te

schaal – en nu onder een andere naam

Het bedrijf uit Saint-Vaast voert onder

voeren”, aldus Jean-Pol Viel.

opereert. In deze onderneming was

meer projecten uit voor ORES en voor

Jean-Pol Viel tot een achttal jaar geleden

de stad Waver, maar werkt ook in onder-

Traject van 500 meter

werfleider. Zoon Mathieu is door dezelfde

aanneming voor Fabricom Suez. Tot de

In de Rue Miserque in Marbaix-la-Tour –

microbe gebeten. Hij behaalde in 1997

voornaamste activiteiten van I.N.T. beho-

een deelgemeente van Ham-sur-Heure,

een diploma A3 Elektromechanica aan

ren het uitvoeren van werkzaamheden

gelegen halverwege Charleroi en Thuin

het Institut Saint-Josephe in La Louvière.

aan het laagspanningsnet, het plaatsen

– werd, op vraag van ORES, een aanpas-

Ook hij was enkele jaren bij dezelfde

van openbare verlichting en het plaatsen

sing aan het lokale laagspanningsnet uit-

werkgever als zijn vader actief, en heeft

van elektriciteitspalen. “Deze laatste acti-

gevoerd. Met het oog op de verbouwing

inmiddels 13 jaar kennis en ervaring in de

viteiten dienen ook vaak te gebeuren op

van een oud kasteel, gelegen in dezelfde

niche opgebouwd. Samen zijn vader en

plaatsen die moeilijk met vrachtwagens

straat maar net buiten de dorpskern, tot

zoon Viel goed voor… 53 jaar ervaring

en grondverzetmachines bereikbaar

een aantal moderne woonunits, diende

in de branche. Een achttal jaar geleden

zijn, of in zeer kleine steegjes. “We heb-

het elektriciteitsnet aan één zijde van de

achtten ze dan ook de tijd rijp om een

ben relatief weinig concurrenten in de

straat versterkt te worden. ORES voerde

eigen zaak op te starten. Het familiebe-

streek maar deze bedrijven zijn wel zon-

hieromtrent een voorbereidende studie

34 | Fedelec magazine

uit en er werden gedetailleerde uitvoe-

van ongeveer 1 meter verwijderd van de

ringsplannen opgesteld. Over een traject

oude locatie, ingegraven, en – met het

dit omwille van evidente veiligheidsre-

van om en bij de 500 meter voorzag het

oog op het aanbrengen van de bijko-

denen. De nieuwe, bijkomende, beka-

lastenboek in aanpassingswerken aan

mende bekabeling – in de goede richting

beling betreft het type PRS BAXB 1KV

zes elektriciteitspalen en de bijbehoren-

georiënteerd.”

3x95+54, 6+2x16, vervaardigd uit alumi-

de bekabelingswerkzaamheden.

voorlopig op onze vrachtwagens gelegd

nium.” Van 220 V naar 400 V

De ene paal is de andere niet

Nu het project is afgewerkt, bedraagt de

Niet complex, wel delicaat

Jean-Pol Viel verduidelijkt: “De elektri-

capaciteit van het elektriciteitsnet langs

Op de voorziene laatste dag werd het

citeitspalen staan er reeds meer dan 30

de ene zijde van de Rue Miserque nu

project dus volledig afgewerkt en waren

jaar. Vijf bestaande elektriciteitspalen

400 V – in plaats van voorheen 220 V –

ook de arbeiders van ORES aanwezig

verspreid over dit traject werden vervan-

terwijl de capaciteit aan de andere straat-

om – na de noodzakelijke korte stroom-

gen, omdat ze onvoldoende draagkrach-

zijde op 220 V behouden bleef. Jean-Pol

onderbreking – de stroom opnieuw aan

tig waren voor de extra bekabeling. De

Viel geeft een summier overzicht van de

te sluiten vanuit de elektrische cabine

meest cruciale elektriciteitspaal – een

uitgevoerde werken: “De werkzaamhe-

die zich aan de overzijde van de straat

klassiek model met vrij grote openin-

den hebben een kleine week in beslag

bevindt. Jean-Pol Viel evalueert het ver-

gen in het beton – werd uitgegraven en

genomen. Het ontmantelen van de 5

loop van het project: “De opdracht was

vervangen door een nieuw, zwaarder

bestaande palen en het uitgraven van

op zich niet complex, maar toch delicaat

betonnen exemplaar - met een breedte

de te vervangen betonnen paal en het

in die zin dat de zes elektriciteitspalen

van 55cm aan de grond. Om de voor-

inplanten van de nieuwe paal, namen 2,5

ziene netversterkingswerken te kunnen

dagen in beslag. De aanpassingswerken

uitvoeren stond deze paal – ter hoogte

aan de bekabeling zelf – het afnemen en

van het kerkplein in de Rue Miserque –

opnieuw installeren van de bestaande

immers verkeerd opgesteld in functie

bekabeling en het installeren van de bij-

van het elektriciteitsnet. De nieuwe paal

komende bekabeling - namen ongeveer

– die een gewicht heeft van om en bij de

2 dagen in beslag. Tijdens de werkzaam-

2.200 kilogram – werd, op een afstand

heden werden de losgemaakte kabels

Fedelec magazine | 35

PROJECT

zich op een vrij korte afstand van elkaar

flexibel opstellen ten opzichte van onze

bevonden. Bovendien diende er – voor

opdrachtgevers, indien er zich ergens

de zogenaamde zesde paal – omzich-

een dringende prioriteit aandient. Tegen

tig te werk worden gegaan. Dit omwille

de middag is ons project hier in Marbaix-

van de bestaande – weliswaar met spe-

la-Tour afgerond, na de middag volgt

ciale afdekplaatjes uit gerecycleerd

nog een klein project – het ontmantelen

PMD en zuiver zand goed afgedekte –

van een elektrische cabine – in de buurt

ondergrondse leidingen voor elektri-

van Houdeng”, aldus de zaakvoerder

citeit en telefonie. Daarom kon op de

van I.N.T. “De aard van onze projecten

nieuwe, door ORES aangewezen locatie,

en werven varieërt sterk. Het kan zowel

de benodigde put – die een diepte van

gaan om het vervangen van één enkele

160 cm moest hebben – niet uitgegra-

elektriciteitspaal als over het vervan-

ven worden door middel van een graaf-

gen van enkele kilometers bekabe-

machine. Dit diende manueel door onze

ling. Of een combinatie van deze beide.

arbeiders te gebeuren. De nieuwe elek-

Momenteel werken we onder meer mee

triciteitspaal werd nu dusdanig ingeplant

aan een grootschalig openbaar project

zodat hij correct georiënteerd is op de

in Charleroi, waar - langs de Chaussée

tractie van de nieuwe bekabeling.”

de Bruxelles - een nieuwe metrolijn wordt aangelegd. Het totale traject –

Vlotte samenwerking Op de vijf betonnen palen die behou-

van Charleroi tot Jumet – loopt over een

den bleven in de Rue Miserque is er ook openbare verlichting aangebracht. Deze armaturen dienden uiteraard eerst te worden afgenomen door de arbeiders van I.N.T. om - na het uitvoeren van de bekabelingswerkzaamheden - opnieuw te worden bevestigd. Jean-Pol Viel: “Het gebeurt steeds vaker dat men ons vraagt om – om redenen van kostenefficiëntie – meteen ook de bestaande openbare verlichting te vervangen. Indien openbare verlichting ook deel uitmaakt van het project, is de gemeente zelf ook rechtstreeks betrokken partij. Wat het plannen van de werkzaamheden aan het elektriciteitsnet betreft, is enkel ORES bevoegd. Zij vragen de bestaande plannen op, staan in voor het aanvragen van de vergunningen voor het uitvoeren van de werkzaamheden bij het betreffende gemeentebestuur, en voeren een onderzoek ter plaatse uit. I.N.T. voert de gevraagde werkzaamheden ter plaatse uit. Door de lange samenwerking zijn er inmiddels bepaalde automatismen ontstaan en is er wederzijds vertrouwen gegroeid.”

deze volledige afstand vervangen onze

afstand van om en bij de 6 kilometer. Over medewerkers het volledige, oude elektriciteitsnet en de elektriciteitspalen.”

Groei doet uitkijken naar ruimere locatie I.N.T. is een dynamische KMO die 5 arbeiders en een halftijdse secretaresse telt. Het bedrijf beschikt over een uitgebreid wagen- en machinepark met onder meer twee graafmachines, twee grondverzetmachines, van respectievelijk 3 ton en 8 ton, vier vrachtwagens uitgerust met een hoogwerker, één bestelwagen uitgerust met een hoogwerker, en drie camionnettes voor transport. Omwille van plaatsgebrek op de huidige site wordt over afzienbare tijd een verhuizing van het bedrijf naar een andere, ruimer bemeten, locatie, eveneens in Saint-Vaast, gepland. Het actieterrein van I.N.T. strekt zich uit over de streek Bergen-La Louvière, Charleroi en Doornik, maar ook in Waals Brabant en in de Oostkantons (Eupen, Malmédy…) werden reeds projecten gerealiseerd. Het aannemingsbedrijf beschikt over erkenningen in klasse 1 – ondercategorieën C6 en P3 –, en sinds kort ook in klasse 2, ondercategorie P2.

I.N.T. nu ook lid van Fedelec De firma I.N.T. uit Saint-Vaast is sinds begin dit jaar ook actief lid van Fedelec, afdeling Hainaut-sud. Jean-Pol Viel: “Als een onderneming op vrij korte tijd sterk groeit en de activiteiten stelselmatig uitbreiding nemen, heb je vaak advies en begeleiding nodig bij bepaalde materies. En dan is het goed dat je aangesloten bent bij een beroepsfederatie zoals Fedelec. Zelf ben ik week in week uit bezig met de core business van het bedrijf – het opvolgen van de projecten –, maar dan heb je de tijd niet meer om ook alle administratieve of juridische problemen zelf op te lossen, ook door een gebrek aan parate kennis van deze materies. Zo is er bijvoorbeeld telkens nauw overleg met Fedelec bij het opstarten van procedures voor het behalen van speciale erkenningen in een hogere klasse, om maar één voorbeeld te geven.”

Strakke maar flexibele planning “We houden een vrij strakke planning aan, maar moeten ons uiteraard ook Het team van I.N.T. op de werf in Marbaix-la-Tour. Vlnr Jean-Pol Viel, zoon Mathieu Viel, en 3 medewerkers van het bedrijf uit Saint-Vaast (foto PDC)

36 | Fedelec magazine

reportage

Geoenergy

‘De dunste design LEDverlichtingsarmatuur’

“M

et Geoenergy heeft de Belgische LED-verlichtingsmarkt er een nieuwe speler bij. Dit jonge bedrijf uit Louvain-la-Neuve is de Belgische partner van LUCIBEL, de Franse fabrikant van lage

energie verlichtingsoplossingen. “Met de Lucipanel Double Face lanceert Geoenergy de dunste design LED verlichtingsarmatuur op de markt”, aldus marketing verantwoordelijke Marion Picard.

”

In de komende 10 jaren zal 70 procent

markt met relighting oplossingen die wei-

logie. Door het licht aan de beide zijden

van de verlichtingsinstallaties in ons

nig energie verbruiken. Marion Picard,

op een homogene manier te verspreiden,

land vervangen worden door lage ener-

marketing verantwoordelijke Geoenergy:

lijkt ze wel een zwevende lichtoplossing.

gie oplossingen. LED-verlichting is het

“We beschikken over een breed assorti-

De Lucipanel uitvoering is beschikbaar in

meest efficiënte instrument dat toelaat

ment aan kwalitatieve verlichtingsoplos-

drie kleurtemperaturen: warm wit (zacht

om het energieverbruik aanzienlijk te

singen voor kantoren, industrie, handels-

licht), neutraal wit (comfortabel licht) en

reduceren en een onmiddellijke impact

ruimtes, horeca en gezondheidssector,

koud wit. Door een comfortabele en

heeft. De LED-revolutie laat niet enkel toe

en daarnaast ook over een eigen gamma

homogene lichtkwaliteit aan te bieden,

het elektriciteitsverbruik voor verlichting

buitenverlichting.”

zonder enige schittering of verblinding,

tot 80 procent te reduceren, maar ook de

verbetert Lucipanel het comfort in werk-

levensduur van de verlichtingsarmaturen

Dubbele flux technologie

ruimtes, net door de oogvermoeidheid

aanzienlijk te verlengen.

In de kantoren in Louvain-la-Neuve

van het personeel te verminderen. Op

werd tevens een gloednieuwe, inter-

een gebruiksduur van 50.000 lichturen

Relighting

actieve showroom ingericht waar de

kan met deze LED-verlichtingsoplossing

Sinds begin dit jaar is de firma

LED-oplossingen van LUCIBEL worden

tot 50 procent energie worden be-

Geoenergy, gespecialiseerd in het

gedemonstreerd. Eén van de recente

spaard.”

ontwikkelen en installeren van LED-

innovaties is de Lucipanel Double Face.

verlichtingsoplossingen, opgestart in

Marion Picard verduidelijkt: “Deze dub-

Zeer dun en zeer licht

het Parc Scientifique Einstein in Louvain-

bele flux design armatuur van LUCIBEL

Deze zeer dunne en zeer lichte led-ver-

la-Neuve. Het bedrijf richt zich hierbij in

combineert lichtkwaliteit met lichtzacht-

lichtingsarmatuur van LUCIBEL integreert

hoofdzaak op de groeiende renovatie-

heid, dit dankzij de dubbele flux techno-

zich op een elegante manier in kantoren, vergaderzalen en ontvangstruimtes. De amper 1 cm dikke afwerkingslaag in aluminium zorgt voor een uitgesproken design-look. De Lucipanel Double Face wordt extern gevoed. Het licht verspreidt zich via een frame met aluminium vleugeltjes. Er zijn drie bevestigingsmogelijkheden: opbouw, inbouw en ophanging. www.geoenergy.be

Fedelec magazine | 37

reportage

Encon

De toekomst van hernieuwbare energie

“R

obin Bruninx, oprichter en general manager van Encon, een ener-

lijk. Door de sterke financiële ondersteu-

giestudiebureau uit Genk, gespecialiseerd in energiebesparings-

ning van de afgelopen jaren, is men her-

projecten en hernieuwbare energieproductie voor bedrijven, in

nieuwbare energie gaan bekijken vanuit

een denkoefening over de toekomst van hernieuwbare energie.

”

een louter opbrengstscenario.” Iemand moet betalen Volgens Bruninx speelt die hoge opbrengstverwachting ons nu, samen

Hernieuwbare energie krijgt vanzelf-

zonder wind en zon is nodig, net als een

met een laag maatschappelijk draag-

sprekend een belangrijke plaats in het

efficiënte, goedkope manier om energie

vlak, parten. “Toch kan innovatie her-

debat over de toekomst van onze ener-

op te slaan wanneer we meer elektrici-

nieuwbare energie betaalbaarder maken

gievoorziening. “Met Christ’l Joris, voor-

teit produceren dan we nodig hebben”,

en Vlaanderen economisch op de ener-

zitter van Etap én van de federatie voor

aldus Bruninx.

giekaart zetten. De omschakeling van

technologiebedrijven Agoria, ben ik

een klassiek energievoorzieningsysteem

van mening dat er meer aandacht moet

De meest vanzelfsprekende vorm

naar een meer duurzame variant zal - ook

gaan naar structurele technologische

van groene energie

mét verregaande innovatie - geld kos-

vernieuwing. Het huidige beleid subsidi-

“Eén vorm van hernieuwbare energie

ten. En niemand lijkt bereid die meerkost

eert vooral de ‘klassieke’ hernieuwbare

ontbreekt nog. Hij is goedkoop, effici-

te willen betalen. Een maatschappelijk

technieken. Doorgedreven innovatie

ënt, duurzaam en voor bijna iedereen

debat dringt zich op. Wie de eerste van

zou groene energie goedkoper kunnen

beschikbaar: de energie die je niet ver-

de klas wil zijn moet leergeld betalen. Op

maken en ook onze concurrentiepositie

bruikt. Uit onze werkpraktijk weten we

sommige vlakken waren we bij de eer-

verstevigen. In de praktijk is er nog een

dat er in de meeste bedrijven nog energie

sten van de klas en hébben we leergeld

groot verschil tussen hernieuwbaar en

kan worden bespaard, zonder aan com-

betaald. Nu gaan er stemmen op om te

vernieuwend. De techniek voor zonne-

fort of bedrijfszekerheid in te boeten. Bij

wachten op de ervaring van anderen om

cellen zoals die nu op onze daken liggen

nagenoeg alle energiebesparingspro-

onze systemen aan te passen – eens

dateert in essentie van de jaren ’50, het

jecten gaan beiden er nog op vooruit.

‘bewezen’ is dat alles werkt tegen een

oermodel van de moderne windturbine

De potentiële besparingen zijn zo groot

zeer lage kostprijs. Bij deze mogelijke

eveneens. Beide technieken zijn sinds-

dat een gemiddeld project zich binnen

aanpak horen 2 grote vraagtekens. Het

dien sterk verbeterd. Maar echte vernieu-

de 2 tot 4 jaar terug betaalt. Zo heeft de

zal nu al moeilijk zijn om onze doelstel-

wende, nog efficiëntere toepassingen

Vlaamse regering net een project goed-

ling voor 2020 te halen. Langer wachten

hebben vandaag nog een plaats op de

gekeurd waarbij KMO’s steun krijgen van

betekent dat we deze definitief opgeven

markt. De innovatieve uitdaging reikt ver-

het Vlaams Agentschap Ondernemen

en de boetes aanvaarden. De tweede

der dan de techniek waarmee we schone

om hun bedrijf energetisch te laten door-

‘maar’ betreft de kostprijs van fossiele

energie kunnen produceren. We moeten

lichten. De echte uitdaging volgt na de

brandstoffen. Hernieuwbare energie is

het hele energiesysteem herdenken. De

scan: bedrijven moeten effectief iets

duur in vergelijking met de nu nog rela-

netten moeten worden aangepast aan

doen met het advies. Maatschappelijk

tief lage prijs voor deze brandstof. Hoe

de nieuwe, decentrale energieproduc-

gezien heeft groene energie de laatste 2

zullen de prijzen evolueren eens de eco-

tie. Een buffer voor de stille momenten

jaar krediet verloren. Figuurlijk én letter-

nomie weer aantrekt? Energiegoeroe

38 | Fedelec magazine

Jeremy Rifkin gaat uit van een stijging. Een naar hernieuwbare energie omgevormde infrastructuur is er niet op 5 jaar. Wie wacht op de eerste tekenen van de markt is te laat. We zullen in de toekomst in elk geval meer betalen voor onze energie. Nu kunnen we nog kiezen of het geld gaat naar duurzame investeringen, of naar boetes en dure ‘klassieke’ energie.” Regels en ruimte voor vernieuwing Een bredere, geïntegreerde aanpak is aangewezen. “Niet alleen bij de tech-

Eén pakket voor alle administratieve behoeften van een elektrotechnisch bedrijf

nische ontwikkeling van de sector, ook

Calculatie &

bij de omkaderende wetgeving. De wetgever moet een stabiel klimaat schep-

Dossiers & Projecten

Koppeling groothandels

pen in een sector die, onder druk van de technologische evolutie, permanent in

Vorderingsstaten

beweging is. Een stabiel investeringsklimaat kan ervoor zorgen dat we in ons

Stock

maat. Innovatie vraagt dat er, zeker met proefprojecten, voldoende ruimte - om te experimenteren met netten, distribu-

Facturen & Opvolging

U en Cafca, een sterk team

land kunnen werken aan het echte kli-

Regie & Service

Aankopen

tiemethoden, technieken en tarieven - wordt gegeven in het sterk gereguleerde energielandschap. Enkel zo kunnen we gaan voor een beter, minder duur energiesysteem. ‘Minder duur’ is letterlijk te nemen, want nu twijfelt iedereen aan besparingsinvesteringen die geld

Bezoek onze websites

opbrengen. Er komt een tijd dat we zullen moeten investeren in het milieu zonder dat het geld opbrengt, omdat we geen

Werkbonnen op tablet

keuze meer hebben”, besluit de general manager van Encon. www.encon.be

Cafca nv Rembert Dodoensstraat, 45 Indistriezone Kristalpark B-3920 Lommel T. 011 55 40 10

www.cafca.be www.cafcatrack.be www.digabon.be

Software voor de Installateur

uikers!

Meer dan 2500 gebr

CONTACTEER ONS VOOR EEN DEMO info@cafca.be

REPORTAGE

Project Zero

Uitgroeien tot ‘one stop shop’ voor hernieuwbare energie

“S

inds kort betrekt Project Zero, groothandel in hernieuwbare energie, een vernieuwd industrieel pand in Waregem. Naast haar klassieke fotovoltaïsche business is het bedrijf nu ook

actief op de markt van de warmtepompen en de led-verlichting. “Ons nieuwe gebouw op zich is onze nieuwe showroom”, aldus zaakvoerder

”

Piet Tyvaert.

Project Zero werd een vijftal jaar gele-

(middel)grote installateurs. Het spreekt

verwarmd door middel van een dergelijke

den opgestart door Piet Tyvaert.

voor zich dat we ons niet beperken tot de

warmtepomp. De warmte die we buiten

Oorspronkelijk was het bedrijf – toen nog

rol van leverancier tout-court, maar dat

opnemen via een zonnepaneel, stocke-

gevestigd in Beveren-Leie – in hoofd-

we ook advies en service geven, ik denk

ren we binnen. De wet van de thermo-

zaak een groothandel en verdeler van

bv. aan de keuze van de juiste string-con-

dynamica, zeg maar. Zo ontstaat een

producten voor fotovoltaïsche oplos-

figuratie voor fotovoltaïsche installaties.

volledig gesloten circuit en wordt gewerkt

singen. Inmiddels is het bedrijf in een

Bij ons kan de installateur terecht voor

in een cyclus waarbij warmte continu kan

vernieuwd industrieel pand – voorheen

projecten van klein tot groot: van een

worden herbruikt. Het betreft een sys-

een spinnerij – in Waregem ingetrokken.

1 kW installatie met micro-omvormer tot

teem dat volledig plug and play is en dat

Piet Tyvaert: “Fotovoltaische installa-

een 50 kW installatie. Inmiddels zijn er

een COP haalt tussen 2,5 en 7. Eén kW

ties vormen nog steeds onze core busi-

ook grote installatiebedrijven onder onze

genereert tot 7 kW thermisch vermogen,

ness. Hier hebben we ruimte voor een

klanten. Vooral in Nederland nemen de

zelfs bij vriesweer haalt de warmtepomp

zeer ruime stock aan zonnepanelen en

activiteiten momenteel een hoge vlucht.

nog een COP van 2,5.”

omvormers voor installateurs die klei-

Inmiddels is Project Zero thuis in het

ne en middelgrote projecten uitvoeren.

kleine tot middelgrote residentiële vast-

Een installateur kan alle gewenste com-

goed, maar ook in de tertiaire sector en

ponenten just in time bij ons intrekken.

de horeca hebben we afnemers.”

Wat zonnepanelen betreft, verdelen we onder meer de merken SolarFabrik, ET /

Solar warmtepompen

ZN-Shine, Sunrise en JA Solar. Onze

Project Zero heeft een aan zonne-

omvormers trekken we onder meer

energie complementaire hernieuw-

in bij de bekende Oostenrijkse fabri-

bare energiemarkt, namelijk die van de

kant Fronius. Daarnaast verdelen we

warmtepompen, aangeboord. Tyvaert:

ook nog – exclusief voor ons land – de

“Aansluitend op onze bestaande activi-

Delta Solivia omvormers. Wat monta-

teiten zochten we uitbreiding, ofwel rich-

gesystemen betreft, werken we samen

ting thermische zonnepanelen, ofwel

met Renusol, een Duitse fabrikant die

richting plug and play warmtepompsys-

TÜV-gecertificeerde systemen op de

temen van het lichtere genre. Uiteindelijk

markt brengt. Maar inmiddels hebben

is het de tweede optie geworden. Op

we onze activiteiten verder uitgebreid in

een internationale vakbeurs kwamen

de richting van warmtepompen en wind-

we in contact met de Spaanse fabrikant

turbines.”

Neo-Energy. Sinds kort verdeelt Project Zero nu ook de warmtepompen van deze

Complementaire business

fabrikant. Deze werken met een statische

“We proberen een one stop shop in her-

verdamper en verbruiken enkel elektrici-

nieuwbare energie te zijn voor kleine en

teit. Dit pand wordt trouwens standaard

40 | Fedelec magazine

De ene warmtepomp is de andere

nodig. De windturbine moet ook vol-

nieuwbare energie. “De meeste installa-

niet

doende hoog zijn, en uiteraard moet de

teurs stellen hun klanten een combinatie

“Een klassieke warmtepomp met een

ruimte rondom volledig vrijgemaakt zijn.

van energiebesparende concepten voor.

buitenpaneel haalt warmte uit de omge-

Bovendien moet ter voorbereiding de

Energetische projecten blijven niet lan-

ving, uit de grond (via een boring) of door

windstroom gedurende een halve tot een

ger beperkt tot het opwekken van ener-

middel van een ventilator. In tegenstelling

volledige maand worden gemeten om

gie maar gaan ook meer en meer over

tot bij een dergelijke warmtepomp halen

na te gaan of het project een goede kans

het besparen van energie. Vaak komen

wij warmte uit een zonnepaneel dat aan

op slagen heeft. Een windturbine project

installateurs bij ons langs voor een pro-

een buitenmuur van het gebouw is opge-

vraagt een uitgebreide voorstudie die 6

ject van een bepaalde klant, waarbij niet

hangen. Het paneel in kwestie recupe-

maanden tot 1 jaar kan in beslag nemen.

enkel fotovoltaïsche panelen, maar bij-

reert warmte afkomstig van de zon of van

Maar windenergie zal sowieso deel uit-

voorbeeld ook led-verlichting (buiten- of

de omgeving. In Zuid-Europa wordt dit

maken van onze energie in de toekomst.”

binnenspots, tubes…) en/of warmte-

concept sinds jaren toegepast. Terwijl je

pompen te pas komen. Wat led-verlich-

bij een klassieke warmtepomp een COP

LED-verlichting maakt het verhaal

ting betreft, werken we nauw samen met

hebt van 1 op 3 bijvoorbeeld, kan je met

compleet

de firma Airis, een producent van led-ver-

dit systeem van Neo-Energy - door het

Ook het marktsegment LED-verlichting

lichting uit Aix-en-Provence.

zonnepaneel op de juiste plaats aan de

maakt inmiddels deel uit van het aanbod

buitenmuur aan te brengen - de COP met

van de Waregemse groothandel in her-

www.project0.be

1,5 à 2 verhogen. Inmiddels plaatsen we maandelijks een 30-tal van deze warmtepompen, verspreid over Frankrijk, Nederland en België”, aldus Tyvaert. Windturbine op Domein Puyenbroeck Sinds een tweetal jaar heeft Project Zero zich ook op de markt van de (kleine) windturbines gestort. Het referentieproject bij uitstek is de windturbine die geïnstalleerd werd op het Provinciaal

Nederlandse PV-markt boomt Terwijl de Belgische markt voor zonnepanelen – door het wegvallen van de subsidiëring – moeilijke tijden doormaakt, komt de Nederlandse markt pas goed los, volgens Piet Tyvaert. “Het opwekken van eigen stroom wordt er aangemoedigd door de overheid en verloopt een stuk vlotter dan via de elektriciteitsmaatschappij. Op de Franse markt is er dan weer minder belangstelling voor zonnepanelen, maar des te meer voor het installeren van warmtepompen.” Inmiddels beschikt Project Zero bovendien over een Frans filiaal met 5 medewerkers in de buurt van Parijs.

Domein Puyenbroeck in Sint-Niklaas. Piet Tyvaert: “Een windturbine draait in principe dag en nacht. Wie investeert in een installatie met 1000 W vermogen, kan op jaarbasis 1500 à 2000 kW/ uur rendement uit zijn investering halen. De installatiekost ligt hoger dan bij een fotovoltaïsche installatie en de terugverdientijd is langer, maar op termijn is het zeker een rendabele investering. In residentiële omgevingen rijzen er soms problemen van stedenbouwkundige aard, in principe worden windturbines enkel in industrie- en landbouwzones toegelaten. Uiteraard is ook de installatie van de windturbine op zich – vooral in functie van de juiste windrichting – een belangrijk element. Essentieel is dat men uit de turbulente windzone blijft. Men heeft met andere woorden strakke, continue wind

Fedelec magazine | 41

PROJECT

Brontec

“Een goed installatiebedrijf levert de energie van morgen”

“L

angs de rustige Vliegpleinkouter in Mariakerke werden recent enkele oude rijhuizen afgebroken. Op de vrijgekomen ruimte en de ruime, achterliggende tuinen verrijst een cohousingproject met een Bed & Breakfast, een wellnessruimte en een polyvalente zaal. Vanuit een duidelijke visie op duurzame energietechniek voorziet

allround installatiebedrijf Brontec het project van alle technieken.

”

De B&B is gelegen aan de straatzijde

den of voor het uitnodigen van sprekers

werk heeft verricht. Wat de voorziene

en voorziet in vier woonunits, waarvan

gebruikt worden. Voor de elektriciteits-

technieken betreft, zijn er in de eerste

er één kan opgesplitst worden in drie

voorziening werd hier een afzonderlijk

plaats de fotovoltaïsche zonnepanelen

afzonderlijke kamers voor gasten. Het

bord met een complete sturing geïnstal-

die tijdens de zomer voor het grootste

architecturale concept van dit cohousing

leerd. Het audiovisuele Bose–systeem

deel van de stroomopwekking zorgen.

project is dermate flexibel ontworpen dat

kan aan de domotica – de Duotecno

In de kelder wordt een micro-WKK geïn-

het B&B-gebeuren desgevallend over

gebouwbesturing – worden gekoppeld.

stalleerd die vooral op winterlast en sani-

een aantal jaren kan worden ‘ingeruild’

Samen kunnen de drie gebouwen straks

taire last zal draaien, ondersteund door

en omgevormd tot een gebouw met 3

een 20-tal personen huisvesten.

een systeem van zonnethermie, dat in de

of 4 appartementen. Achteraan links het

architectuur verwerkt zit. Op de volledige

ruim bemeten perceel bevindt zich een

Atypische bouwheer

site wordt een systeem van energiemoni-

gebouw dat voorziet in een wellness-

De bouwheer in kwestie heeft een door-

toring voorzien, zodat de bouwheer een

ruimte, met onder meer een zwemvijver

dachte visie om tot een nulenergie- of

continu zicht heeft op de verbruikte ener-

die de binnenruimtes met de tuin ver-

passiefwoning te komen. Hij opteerde

giestromen - warmte, water, stroom… -

bindt. Naast de gebruikelijke sanitaire

voor de combinatie van een aantal duur-

en op de opbrengsten van de zonnether-

voorzieningen (douche, sauna, ham-

zaam energetische concepten die mooi

mie, de micro-WKK en de PV-installatie.

mam…) is er ook een koffiehoek voor de

op elkaar aansluiten. Lard Vanobbergen,

gasten en een technische ruimte. Parallel

zaakvoerder van Brontec (zie ook

met de wellnessruimte ligt ook een esthe-

kaderstuk), het allround installatiebe-

tische waterpartij. Het derde gebouw

drijf dat instaat voor de technieken in dit

dat deel uitmaakt van het cohousing

cohousingproject: “Voor dit soort projec-

project is een grote, polyvalente ruimte

ten worden we vaak gevraagd. Er is een

met zeer grote glaspartijen die zoveel

facet hoofdaanneming, enerzijds, en een

mogelijk daglicht moeten capteren. Via

lot technieken, anderzijds, waarvan we

de gebouwbesturing – zie verder - zal

van bij het ontwerp tot bij de uitvoering

deze ruimte elektrisch bediend kun-

en de afbouw de volledige coördinatie en

nen worden – niet enkel om te verduis-

uitvoering doen. Hier gaat het over een

teren maar ook om de zon te weren. Dit

bouwheer die heel doordacht te werk

gebouw kan bijvoorbeeld dienst doen als

gaat en die zelf, samen met de aannemer

keramiekatelier, maar ook voor filmavon-

en de architect, vooraf heel wat studiemicro-WKK

42 | Fedelec magazine

Op die manier komt men zo dicht moge-

fect begrepen dat een doordachte buf-

de laatste jaren sterk geëvolueerd is. Dit

lijk in de buurt van een echte nulenergie-

fering cruciaal is om een dergelijk project

maakt het voor bouwheren vaak moei-

woning.”

‘energetisch’ goed aan te pakken.”

lijk om de juiste beslissing te nemen. “Een degelijk, ecologisch onderbouwd

Doordachte buffering

Architecten op dezelfde lijn

project in evenwicht, zal ook een goede

De kelderruimte van de B&B is bereik-

“Zeker bij dergelijke projecten zit onze

economische impact hebben. Als instal-

baar via een liftschacht aan de linkerzij-

sterkte in het aanbieden van totaalpak-

latiebedrijf moet je durven open kaart

de van het gebouw. Er werd voldoende

ketten aan technieken - elektriciteit, ver-

spelen met de bouwheer. Dat vraagt een

ruimte voorzien voor een volwaardige

warming, sanitair… - en dit allemaal met

zekere durf. Daarom is het lot bemetering

technische ruimte – voor alle technie-

eigen mensen”, aldus Vanobbergen. “We

zo cruciaal voor het welslagen van het

ken binnen het project – , een berging

hebben in de loop der jaren een eigen

project. In de loop van het project heeft

en een koelcel. Lard Vanobbergen: “De

visie op duurzame energietechniek ont-

de bouwheer op elk moment het recht

studie en de engineering van dit project

wikkeld. Brontec was destijds één van de

op een stand van zaken over zijn gedane

was vrij complex en heeft heel wat tijd

pioniers op het vlak van het inzetten van

investeringen, - in een micro-WKK bv. -

in beslag genomen. Alle voorzieningen

micro-WKK’s in ons land. Al moet het in

en de ROI die daar tegenover staat. Dat

inzake elektriciteit en sanitair voor de drie

een dergelijk project altijd over een mix

doen we in dit project met een doorge-

gebouwen worden aan elkaar gekop-

aan energetische technieken gaan om

dreven energie monitoring van Enistic.

peld in de kelderruimte van de B&B, het

tot een goed evenwicht te komen. Bij dit

In dit totaalproject is er slechts weinig

gebouw aan de straatzijde. Onder meer

cohousingproject heeft ook het betrok-

bekabeling voorzien. Het geheel van de

de condenserende WKK van de Duitse

ken architectenbureau – evr Architecten

elektrische installaties draait immers

fabrikant KWE die 7,5 kW elektrisch ver-

uit Gent - een uitgesproken visie ter zake,

op de ‘Duotecno’ gebouwbesturing.

mogen en 19 kW thermisch vermogen

die zich niet beperkt tot de gebouwschil,

De centrale verdeelkast van de installa-

produceert. Naast deze performante

maar ook de technieken integreert.”

ties – in de technische ruimte onder de

WKK zijn er een reeks buffervaten – 2 van

B&B – wordt opgesplitst door middel van

1000 liter en 1 van 500 liter – die deels

Gebouwbesturing

dataverbindingen met de andere gebou-

instaan voor de buffering van de warmte-

Energiemonitoring en het beheer van

wen. Er wordt met secundaire borden

energie die uit de WKK komt. Een ander

energiestromen vormen een materie die

gewerkt. De hoeveelheid gestructureer-

deel van de buffering dient om de warmte – opgewekt door middel van zonneenergie – te capteren. Verder is er nog een afzonderlijk buffervat voor sanitaire stockage, vooral met het oog op het runnen van de B&B. De bouwheer heeft per-

Pionier inzake duurzame energietechniek Brontec is een allround installatiebedrijf, sinds 1974 actief in de sector van de technieken. Tot 2012 werden deze activiteiten uitgevoerd onder de naam De Jaeger. In datzelfde jaar werden de activiteiten opgedeeld en ondergebracht in verschillende bedrijven. De firma De Jaeger voert enkel nog installaties uit binnen de intensieve veehouderij. Brontec groepeert de installatietechnieken binnen het professionele en residentiële vastgoed en telt 28 medewerkers. Het bedrijf uit Aalter mag als één van de pioniers inzake duurzame energietechniek in ons land worden beschouwd. Zaakvoerder Lard Vanobbergen vervoegde het bedrijf in 1996 en verruimde de focus van Brontec naar de projectenmarkt, met het accent op verblijftoerisme/hotelwezen. Enkele maanden geleden werden de activiteiten van de firma Dairco – een Brugs bedrijf gespecialiseerd in ventilatie en airco, met 7 personeelsleden – overgenomen. “Een opportuniteit in de markt”, volgens Vanobbergen: “We hebben knowhow en ervaring in zowat alle technieken. Inzake ventilatie en airco was onze ervaring eerder beperkt. De activiteiten en de knowhow van Dairco zijn perfect complementair aan de onze.”

indeling technisch lokaal kelder

Fedelec magazine | 43

PROJECT

de bekabeling beperkt zich tot kabels

manier te worden ingeregeld, mits het

voor het voeden en voor het sturen van

respecteren van een volgens de logica

data. Wat verlichting betreft, opteert de

opgebouwde volgorde. Zonne-energie

bouwheer bewust niet voor halogeen-

heeft uiteraard voorrang op de werking

lampen, wel voor PL-verlichting en LED-

van de micro-WKK. Cruciaal is dat de

verlichting”, aldus Vanobbergen.

diverse systemen in evenwicht draaien zonder dat de eindgebruiker aan comfort

Nutsvoorzieningen: geen evident

inboet. Voor het optimaal inregelen en

verhaal

op punt stellen van alle energiestromen

Ook voor de nutsmaatschappijen is deze

wordt een periode van ongeveer 6 maan-

duurzaam-energetische aanpak blijk-

den voorzien. Vanobbergen: “Dit fijnre-

baar nog even wennen. “Het volledige

gelen is doorslaggevend voor het eind-

nulenergieconcept van dit project werd

resultaat van het energetische project.

– bv. voor wat elektriciteit betreft – door

Deze periode gaat in vanaf de opstart

ons geënt op één enkele aansluiting –

van de installaties, het moment waarop

met één enkele teller dus –, ook al kunnen

het gebouw in gebruik wordt genomen.

de verschillende energiestromen onaf-

Vanaf dat moment zijn de eerste cij-

hankelijk van elkaar beheerd worden.

fers/ parameters beschikbaar. Naast de

Terwijl de nutsmaatschappij aandringt

gebruikte hoeveelheid SWW zal bv. ook

op een concept met zes afzonderlijke tel-

de calorische afname – van dag tot dag –

lers, wat niet in de lijn van het duurzaam-

bekend zijn.”

heidsverhaal ligt. Een jammerlijke zaak want dit is toch een soort pilootproject.

www.brontec.be

Wat betreft de aansluitingen voor gas en water hebben we soortgelijke ervaringen, maar kunnen we wel op een efficiënte manier in overleg treden met EANDIS”, aldus Vanobbergen. Uitdagingen Wat de behoefte aan sanitair warm water in dit cohousing project betreft, is het momenteel nog koffiedik kijken. Omdat de bezettingsgraad moeilijk kan worden voorspeld, wordt er nu nog uitgegaan van een dagelijkse behoefte aan SWW van ongeveer 50 liter per persoon. Dan betreft het niet enkel SWW in de wellness, maar bv. ook warm waterverbruik in de keukens. Een andere uitdaging was het op punt stellen van de hydraulica in dit project. De diverse energiestromen dienen op een zo duurzaam mogelijke Lard Vanobbergen

44 | Fedelec magazine

Knipperlichtrol voor Fedelec De firma’s De Jaeger en Brontec, gevestigd in Aalter, zijn beiden lid van Fedelec. Lard Vanobbergen: “Wie vandaag in onze sector aan de slag gaat, moet bij wijze van spreken bereid zijn zich om de 14 dagen bij te scholen. Ons beroep vraagt continu om kennisuitbreiding. Zelf was ik enkele jaren geleden namens Fedelec nauw betrokken bij een innovatieproject van het VEI. Ik was ook lid van de Cluster Technieken binnen de Confederatie Bouw. Maar momenteel slorpen de activiteiten binnen Brontec al mijn tijd en energie op. We investeren heel wat tijd en middelen in de opleiding van onze medewerkers, bv. via inhouse training rond het energiemonitoring verhaal. Voor Fedelec zie ik in de toekomst een soort ‘knipperlichtrol’ weggelegd. De installatiewereld evolueert onmiskenbaar naar een integratie van technieken. De leden-bedrijven moeten hiervoor klaargestoomd worden. Een goed installatiebedrijf is de energieleverancier van morgen. De meeste fabrikanten zijn klaar voor deze nieuwe ontwikkelingen. We evolueren in de richting van een aantal subdisciplines binnen het domein energietechniek. Bij het integreren van technieken op de werf komen verschillende competenties en vakbekwaamheden kijken: mechaniciens, aardgasgehabiliteerde installateurs, hydraulica-specialisten en, uiteraard, elektriciens. De prijs van een kW/uur is - bij wijze van spreken - ondergeschikt geworden aan de manier waarop deze verbruikt wordt.”

reportage

ERCO Lighting

“We gaan voluit voor led”

“D

it jaar introduceert de Duitse verlichtingsspecialist ERCO uitsluitend led-producten. In 2016 bevat onze catalogus enkel nog led-tools. “Wereldwijd is inmiddels zowat 50% van de verkochte ERCO-toestellen uitgerust met led, in ons land schommelt dit zelfs rond de 75%. Onze visie was altijd: veel beter doen dan goed genoeg.

Beter doen dan de concurrenten. Kwalitatief licht als vierde dimensie in architectuur. Vanuit deze filosofie ontwikkelen, engineeren en produceren we quasi alles in eigen huis”, aldus Christiaan de Langhe van ERCO Lighting.

”

De verlichtingsspecialist uit Lüdenscheid,

hechten uiterst belang aan optimale

Kleurweergave, efficiency, kleurconsis-

een bedrijf van de familie Maack - waar

conservering van de kunstwerken en

tentie edm waren essentieel in het proces

nu de derde generatie aan het roer staat -

beschikken over eigen specialisten in

om een consistent, duurzaam product

beschikt over een R&D-afdeling van om

diverse vakgebieden (fysica,…) om alle

op de markt te brengen. Komt daarbij dat

en bij de 100 ingenieurs. “Alle knowhow

deelaspecten van een mogelijke verlich-

we ons strikt focussen tot het professio-

en intellectuele eigendom in eigen huis

tingsoplossing nauwlettend te evalueren

nele marktsegment. We doen geen con-

concentreren is zeker niet kiezen voor

op wetenschappelijke basis. Inmiddels

sumer of retrofit business en werken niet

de makkelijkste weg. Onze concurren-

is ERCO doorgegroeid naar de ruime-

echt actief via de groothandel. Wat soms

ten – waaronder ook een aantal lam-

re projectgebieden. Zo ging het bedrijf

de foutieve perceptie schept dat ERCO

penfabrikanten – werken bijna zonder

onder meer in zee met grote architecten-

duurder is dan bepaalde concurrenten.

uitzondering op basis van led-modules,

bureaus zoals Foster & Partners en zijn

Efficiency is key voor kostenbesparing.

waarbij men standaard componenten

projecten - zoals bv. Stansted Airport in

Behoudens de eigenlijke led – gepro-

samenvoegt zoals gebruikelijk was in de

London en HSBC bank in Hong Kong -

duceerd volgens ERCO specificaties –

oude lamptechniek. ERCO blijft een bui-

uitgerust met ERCO lichttechniek.

wordt alles intern geproduceerd volgens

tenbeentje in de verlichtingswereld. Het

“Toparchitectuur en de betere kwaliteit

bedrijf heeft de laatste jaren een sterke

gaan hand in hand. Niet zelden komt

evolutie doorgemaakt, de strakke huis-

een dergelijke wisselwerking tot stand

stijl en de huiskleuren (wit, zwart en grijs)

naar aanleiding van de lancering van

zijn gebleven. ERCO heeft het nooit

een nieuw product”, aldus Christiaan

moeten hebben van de catchy produc-

de Langhe. In eigen land lopen momen-

ten en trendy vormen”, aldus Christiaan

teel enkele prestigieuze full LED ERCO-

de Langhe, Sales Manager van ERCO

projecten - waaronder een Flagshipstore

Lighting in Zaventem.

in Vlaanderen voor een Duitse construc-

“

In eigen land lopen momenteel enkele prestigieuze full LED ERCO-projecten - waaronder een Flagshipstore in Vlaanderen voor een Duitse constructeur van sportwagens

„

teur van sportwagens. Van musea tot toparchitectuur Door de jaren heen heeft ERCO van de

Laatbloeier in led

verlichting van musea haar visitekaartje

Inzake led-technologie is ERCO een laat-

gemaakt. Wereldwijd worden er dui-

bloeier. “En dat was een heel bewuste

zenden musea met armaturen van deze

keuze. De high power led techniek die we

fabrikant verlicht. “Om de degradatie-

op de markt zagen boden niet de consis-

impact op kunstwerken te minimalise-

tente all-in topkwaliteiten die we wensten

ren is het essentieel dat zowel de licht-

van deze digitale lichtbron en waaraan

bron, de optica en de electronica van

we de naam ERCO wilden koppelen”,

een superieure kwaliteit zijn en dat het

aldus de Langhe. “Pas goed drie jaar

vooropgestelde aantal lux-uren per jaar

geleden werd de stap gezet. ERCO wou

niet wordt overschreden. Grote musea

immers geen enkele toegeving doen. Christiaan de Langhe (foto PDC) Fedelec magazine | 45

REPORTAGE

de meest geavanceerde technieken voor elektronica. De ateliers van ERCO zijn inmiddels geëvolueerd van een traditionele productie-omgeving naar een volledig aangepaste omgeving voor elektronica. Clean rooms uitgerust met pick and place robots, ESD-conforme werkstations.. Zo worden ook lenzen getest op alle mogelijke parameters: concentriciteit, efficiency, inclusies, optische zuiverheid… De productie kan vergeleken worden met deze in een KanBan gestuurde automotive-omgeving. Het productieproces is echter dusdanig aangepast dat een gespecialiseerde werknemer een product zelf volledig kan afwerken en zien tot stand komen. Daarna wordt het product machinaal optisch en elektronisch gecontroleerd op intensiteit, kleurpunten, leds, zuiverheid lichtbun-

“Op L+B 2012 wist ERCO de 500m² grote beursstand van 6m hoog te verlichten met amper 7.38w/m² Goed voor een 500 lux. Zowat het vermogen van de espressomachine”, aldus Christiaan de Langhe (foto ERCO)

del, electronica... Pas nadat alle testen een groen licht geven, krijgt het product

garanderen is een clusterselectie op de

micro-optieken. Het statement ‘tune the

een kwaliteitslabel en komt het bij de

BB locus en ¼ Ansi bin noodzakelijk. Dit

light’ verenigt een aantal kerncompeten-

klant terecht.”

– in combinatie met onze gepatenteerde

ties van ERCO: het sturen en controleren

Spherolit technology – zorgt ervoor dat

van licht op de meest efficiënte manier

Optimaal interfacemanagement Bij ERCO gaat het eerder over om alle

consistentie van het licht in de hele licht-

met voldoende aandacht voor een zo

bundel onder de 2 SDCM blijft, ook aan

hoog mogelijk visueel comfort.”

verliezen te beperken tot het absolute

de randen. Dit is de basis voor kwalitatief

minimum, dan om de hoeveelheid die

en consistent digitaal licht.”

Efficiënt warmtemanagement Productontwikkeling voor Tamb 40°C

eruit komt…Op L+B in Frankfurt opteerde ERCO voor een optimaal interface-

Led-optica: keuze voor

en L70/B10 vraagt bijzondere aandacht

management met het oog op efficiënte

projectieprincipe

voor efficiënt warmtemanagement.

opto-elektronica en voor lighting tools

De led-optica van ERCO bestaan uit

ERCO past uitsluitend statische koeling

met hoog visueel comfort. De Langhe:

loepzuivere hoogwaardige optische

toe - geen ventilatoren of membranen.

“In onze visie zijn de keuze van de led,

polymeren. De Langhe: “Onze opto-

Warmtemanagement is een cruciaal aan-

het platform en de opstelling bepalend

elektronica gaat uit van het projectie-

dachtspunt in de opto-elektronica voor

voor de toepassing en de hoogwaardige

principe, terwijl de meeste andere fabri-

professionele toepassingen en vergt de

specificatie van producten. Voldoende

kanten het reflectieprincipe hanteren,

nodige expertises – van in de fase van het

ruimte voor de leds vermijdt hotspots op

waarbij dergelijke systemen heel wat

pre-design. Door een efficiënt koelsys-

de PCB’s. We werken nauw samen met

oncontroleerbaar strooilicht laten zien,

teem toe te passen is het mogelijk de leds

vooraanstaande led-producenten die

met flink wat verblinding. Vaak worden bij

gedurende 50000 uren op een betrouw-

deze leds exclusief voor ERCO produ-

concurrenten kunststofreflectoren toe-

bare, stabiele en efficiënte manier te laten

ceren. Onze toestellen zijn uitgerust met

gepast die evenwel snel verouderen. Dit

functioneren. Leds die te warm worden,

3000 of 4000 K, en CRI > 90. Tussen 2012

resulteert in snel terugvallend rendement

gaan minder lang mee, laten kleurshift

en 2013 hebben we de lichtopbrengst van

en laag visueel comfort. Het ontwerp en

zien, lopen schade op en gaan vroegtij-

onze producten met 10% kunnen verho-

het hoogwaardig optisch polymeer van

dig stuk. De led-drivers sturen de leds op

gen met weliswaar een 10% lager ver-

ERCO daarentegen zorgen voor een pre-

een correcte manier. Ook deze dienen te

mogen. Om een consistent kleurpunt te

cieze lichtgeleiding naar de secundaire

beantwoorden aan een levensduur van

46 | Fedelec magazine

50000 uren. ERCO ontwikkelt en produceert ook eigen driverdesigns omdat deze perfect moeten aansluiten op het systeemdesign en deel uitmaken van het volledig thermisch, elektronisch en optisch interfacemanagement. Absolute EMC-conformiteit Elektronica en LED-systemen kunnen ernstige neveneffecten veroorzaken die aanleiding kunnen geven tot interferenties met andere elektronische apparatuur zoals thermostaten, computers, RFID systemen en tags, security, meetinstrumenten, beeldschermen enz. De Langhe: “Daarom dient Electromagnetische Compatibiliteit (EMC) balancering steeds te gebeuren op systeemniveau in de fabriek. EMC is systeemeigen en kan achteraf niet worden bijgestuurd. CE-certificatie impliceert - althans in theorie - wettelijke EMC-conformiteit. Componenten zonder meer bij elkaar voegen houdt dus grote risico’s in. In gebouwtechniek is er steeds meer elektronica aanwezig. Dit maakt van absolute EMC-conformiteit een noodzaak. Uiteraard voldoen alle ERCO-systemen aan deze kwaliteitsaspecten. Denk bijvoorbeeld aan wat er kan mislopen indien gevoelige apparaten in een ziekenhuis verkeerde resultaten weergeven ten gevolge van electromagnetische storingen…” Veiligheid en efficiency getest voor professionele klant ERCO-inbouwtoestellen worden steeds als systeem geleverd. “Door gebruik van

dige producten van verschillende fabri-

programmeerbare drivers passen wij

kanten immers enorme verschillen - tot

wat de energiefaktuur met 33% doet stij-

steeds - in combinatie met de leds, kabel

35% en méér – laten zien. Een eerste

gen. Goedkopere, minder efficiënte, toe-

en driver - een getunede ferrietkern toe

meting bij het inschakelen en een twee-

stellen kosten de eindklant vooral meer.

om een EMC-conform product te leve-

de meting na één uur laten vaak verras-

ERCO LED-producten passen dan ook

ren. Deze ferrietkern is steeds speci-

sende resultaten zien. Toestellen die 25%

perfect in het kader van Breeam en LEED

fiek voor een bepaalde combinatie. Een

procent minder efficiënt zijn - ook al zijn

certificatie programma’s”, besluit de

andere driver vereist een andere ferrietaf-

ze in aanschaf 25% goedkoper - kosten

Langhe.

stelling. Bij gelijke vermogens en FWHM

de eindklant al snel 25 tot 30% meer. Men

kunnen op het eerste gezicht gelijkwaar-

heeft immers meer toestellen nodig, wat

resulteert in hogere plaatsingskosten en

www.erco.com

Fedelec magazine | 47

Product News

ALEO SOLAR: oplossingen voor ‘eigen verbruik’

THE CONCEPT GALLERY

Op Intersolar in München zette aleo solar het eigen verbruik van zonne-energie in het

Onder het motto 'verenigde krachten

middelpunt, met producten en diensten die variëren van het multifunctionele fotovol-

zorgen voor sterker ondernemen' slaan

taïsch-thermische paneel en de opslag van stroom, tot speciale software waarmee

vier bedrijven uit de wereld van design en

installateurs hun calculaties kunnen maken. Het thema 'Energie ervaren' werd optimaal

architectuur de handen in elkaar voor een

onder de aandacht gebracht in de als een huis opgebouwde stand. Men kon er zien hoe

nieuwe manier van ondernemen. Een

het PVT-hybridepaneel fotovoltaïsche en thermische energie in één paneel combineert:

originele samenwerking onder produ-

met een thermische collector aan de achterzijde

centen - Senso (gietvloeren en wanden),

kon zonne-energie gelijktijdig worden omgezet

Estrikor (spanplafonds), Niko (schakel-

in stroom en warm water. Doordat de thermische

materiaal) en Modular (designverlichting)

component ook voor koeling zorgt en de bedrijfs-

- die een nieuw concept voor hun show-

temperatuur optimaal houdt, wordt de stroom-

room bedachten: The Concept Gallery.

productie van het paneel vergroot. Daarnaast

In deze hotspot voor designliefhebbers,

was er nog de combinatie van een warmtepomp

architecten en interieurvormgevers kan

en stroom uit zonne-energie. Andere aleo solar

men kennis maken met de nieuwste vol-

voorgestelde prototypes waren het wisselstroom-

ledig geïntegreerde architecturale oplos-

paneel, geschikt voor installaties voor eigen ver-

singen. De bekende Nederlandse archi-

bruik, zonnepanelen met een micro-omvormer, en

tect Edward van Vliet stond in voor de

een glas-glas-paneel. Daarnaast werden ook een

inrichting. The Concept Gallery is naast

montagesysteem voor de aleo laminaten zonder

showroom ook een belevingsruimte vol

frame en andere montagesystemen gepresen-

nieuwe prikkels met tijdelijke tentoonstel-

teerd.

lingen, workshops en happenings.

www.aleo-solar.de

www.conceptgallery.be

SYLVANIA lanceert ultra-efficiënte T8 LED Tube Havells-Sylvania start met de productie van T8-LED Tubes in het Duitse Erlangen. De Sylvania ToLEDo T8 LED Tube zijn volledig retrofit en komen op de markt in 11W, 26W en 32W, met resp. een lichtopbrengst van 1200Lm, 2600Lm en 3200Lm. De LED Tube is ontworpen voor een snelle lampvervanging in bestaande armaturen voor lineaire fluorescentielampen met een magnetische ballast. Deze worden veel gebruikt in fabrieken en commerciële ruimten. In bestaande installaties blijft de magnetische ballast behouden en wordt alleen de starter vervangen. De bewuste ledtechnologie vraagt geen opwarmtijd en is geluidloos. De LED Tubes bieden ook een oplossing voor extreme temperaturen variërend van -30°C tot en met +50°C. Mede door de hoge schakelfrequentie is de Toledo T8 een flexibele verlichtingsoplossing, zeker voor retrofit-toepassingen. Alle modellen hebben een kleurweergave-index van meer dan 80, en zijn beschikbaar in 3000K, 4000K en 6500K, waardoor perfecte kleurweergave zonder schittering mogelijk is. De ToLEDo T8-LED Tube heeft een 100° instelbare fitting met een blokkeermechanisme dat de stabiliteit van de ingestelde lichthoek garandeert. Dit verzekert dat het licht ook terechtkomt op locaties met hoge trillingsniveaus, zoals parkeergarages en in treinen. Havells-Sylvania garandeert een levensduur van minstens 40.000 uren. www.havells-sylvania.com

48 | Fedelec magazine

PRODUCT NEWS

LEGRAND: geoptimaliseerde verdeling en oplossingen voor de werkplek Legrand komt met een nieuw programma voor geoptimaliseerde verdeling. Dit verdeelsysteem omvat de gamma’s VX³, HX³ en IS, en vervangt het bestaande gamma XL-Part². Het biedt meer configuratiemogelijkheden en een oplossing voor quasi alle Legrand verdeelborden voor residentiële, tertiaire en industriële toepassingen. Enkele voordelen: duurzame en snelle aansluitingen (geprefabriceerde aansluitstukken), plaatswinst in het verdeelbord, uitbreidbaar basisconcept, en combineerbaarheid met de standaardverdeling. De geoptimaliseerde vierpolige verdelers VX³ auto (verticaal) en HX³ auto (horizontaal) hebben een beschermingsgraad IP2x en zijn voorzien van steekklemmen voor het realiseren van de aftakkingen. Daarnaast bevat het nieuwe aanbod aan geïntegreerde oplossingen van Legrand ook pop-ups, ingebouwde bureaumodules en voedingsblokken, in te bouwen in het meubilair van vergaderzalen, kantoren… Alle sterk- en zwakstroomaansluitingen voor apparaten zijn binnen handbereik. De nieuwe pop-ups garanderen een snelle aansluiting van onder meer computers en smartphones. Door hun extra platte vormgeving zorgen ze voor een onopvallende integratie in het meubilair. www.legrand.be

SOCOMEC verhuist

GPC EUROPE: officieel distributeur Omnik omvormers

Socomec Belgium verlaat de

GPC Europe, de Meulebeekse groothandel in photovoltaïsche systemen en onderdelen,

gebouwen in Vorst voor een

breidt zijn productgamma uit met een nieuw assortiment: Omnik-omvormers. GPC Europe

gloednieuw kantoorgebouw in

werd geselecteerd als officieel distributeur voor de omvormers van Omnik New Energy Co.

Anderlecht. Sinds 17 juni is het

Ltd., een innovatieve hoogtechnologische Chinees-Duitse joint-venture, gespecialiseerd in

bedrijf operationeel vanuit het

R&D en fabricatie van PV-omvormers. Met de focus op het produceren van netgekoppelde

Paepsem Business Park. Het

omvormers voor installaties in residentiële en KMO-omgevingen, voorziet Omnik efficiënte,

nieuwe adres van Socomec

betrouwbare, kosteneffectieve en stabiel performante omvormers, waarbij de combinatie

Belgium is Paepsemlaan 18E, 1070

van Duitse technologie, Chinese

Anderlecht. De andere contactge-

productie en een goede prijs-kwa-

gevens en het BTW-nummer van

liteitsverhouding zorgen voor een

het bedrijf blijven ongewijzigd.

maximaal rendement.

www.socomec.be

www.gpceurope.com

Fedelec magazine | 49

Product News

EATON lanceert 5P UPS

ABB lanceert ZV16verdeler

De nieuwe Eaton 5P UPS zorgt voor betere efficiëntie, geïnte-

ABB introduceert de ZV16-verdeler voor een veilige en eco-

greerde energiemonitoring en ondersteunt virtuele platformen.

nomisch-efficiënte aansluiting van zonnepanelen in bestaan-

Deze high-efficiency, line-interactive UPS is geschikt voor het

de woningen. Deze is geschikt voor gebruik op niet afgetakte

beveiligen van servers, switches, routers en opslagapparatuur

bestaande leidingen, zorgt voor een veilige distributie van

in dataracks en kleine datacenters, en - dankzij de naadloze integratie met Eaton’s Intelligent Power ® software - voor virtuele

opgewekte elektriciteit en maakt de panelen afschakelbaar in

omgevingen. Ook aan energiemanagement is gedacht: het intu-

jury de status van ‘ETOP-innovator’ gekregen. De ZV16 is er in

ïtieve grafische display geeft eenvoudig inzicht in het energie-

verschillende types voor optimale functionaliteit en installatie-

verbruik. De 5P UPS vult de recent geïntroduceerde Eaton 5PX

gemak in bestaande woningbouw installaties, voldoet aan alle

serie aan en biedt klanten een breed high-performance UPS-

voorschriften (o.a. NEN1010) en garandeert een veilige installa-

programma tot 3kVA. “Virtualisatie wordt steeds belangrijker,

tie van zonnepanelen indien deze volgens de voorschriften zijn

ook in kleinere IT-installaties" zegt Christophe Jammes, Product

aangesloten. Verder is de ZV16 een uitbreiding op de bestaande

Manager enkelfase UPS-systemen bij Eaton. “Onze nieuwe 5P

meterkast achter een aardlekschakelaar, afschakelbaar in geval

en 5PX-series lossen dit nu op door een directe integratie met

van calamiteiten (onweer…), optioneel voorzien van een kWh-

virtuele platformen. De UPS-systemen bieden gebruikers ook

meter om de opgewekte energie te kunnen aflezen en te com-

een hoog rendement. Het grafische Lcd-display aan de voor-

bineren met andere ABB installatiekasten en verdelers. Omdat

zijde van de UPS toont de belangrijkste informatie over de status

er geen extra leiding van de meterkast naar de omvormer moet

en de belangrijkste real-time meetwaarden van het apparaat.”

gelegd worden, kan de

noodsituaties. Deze innovatieve verdeler heeft van de ETOP-

verdeler snel en gemakkewww.eaton.be

lijk geïnstalleerd worden. www.abb.be

OSRAM: efficiënte verlichtingsoplossing voor Zalando Zalando, online retailer voor schoenen en kleding, heeft een dis-

projectteam. Uit de analyse blijkt dat er in slechts 16% van de

tributiecentrum met walk-in stellingen in Duitsland. Hier staan

stellingen wordt gewerkt. Om de overige 84% te benutten,

dagelijks duizenden paar schoenen klaar om verzonden te wor-

werd een lichtmanagementsysteem met aanwezigheidsdetec-

den. OSRAM ontwikkelde een lichtoplossing met een modern

ties in combinatie met constante lichtregelingen geïnstalleerd.

T5 verlichtingssysteem, gecombineerd met een intelligent licht-

Dit zorgt voor een maximale energie-effficiëntie. Standaard

management-systeem. Zowel de initiële investering in verlichting en installatie, alsmede de daaropvolgende operationele kosten

zijn alle 13.552 armaturen in de gangpaden van het type Hexal® -a 1x35/49/80W met DALI Multiwatt E-VSA, gedimd tot

voor energie en onderhoud konden worden geminimaliseerd.

10% van de nominale lichtstroom.

De basis voor de verlichting was een gedetailleerde analyse van de behoeften, uitgevoerd door Zalando samen met het OSRAM

50 | Fedelec magazine

www.osram.nl

Op 1 juli verandert de afvalwetgeving! Dirk is al in orde...

U vindt alle informatie op

www.ovam.be/sorteermeer

Vanaf 1 juli 2013 moeten ook bedrijven pmd-afval apart inzamelen en een contract met een afvalinzamelaar hebben voor hun gemengde bedrijfsafval. Dirk is al in orde. U toch ook?

arch: François Martens

In nieuwe woningen worden steeds meer domotica-

persoonlijker

systemen geïnstalleerd. Klanten willen inderdaad hun

verschillende

kunnen

behoefte aan gespecialiseerde installateurs groeit.

bedienen – en op die manier heel wat energie

Waarom wordt u niet een van onze erkende partners-

besparen – vanaf touchscreens in huis of vanaf

installateurs? Een gratis opleiding van twee dagen

hun mobiele toestellen. Domintell, dat al vele

is voldoende om volop te profiteren van de groei

jaren

gebied,

van deze nieuwe markt. Geïnteresseerd? Aarzel niet

besteedt al zijn kennis en een belangrijk deel van

ons te bellen voor een demonstratie. 067 88 82 50

zijn middelen aan onderzoek en ontwikkeling om

info@domintell.com - www.domintell.com

lang

woningfuncties

een

referentie

afstand

dat

producten te kunnen ontwikkelen die nog beter,

52 | Fedelec magazine

markt

van

toegankelijker de

domotica

zijn.

www.avvisi.com

1 NIEUWE WONING OP 5 WORDT UITGERUST MET DOMOTICA LAAT DIE KANS NIET VOORBIJGAAN: WORD DOMINTELL INSTALLATEUR

explodeert

Resultaat: en