• Veronique Van de Steen: “Ik heb onmiddellijk mijn testament geschreven voor mijn dochter. Daar zou ik voor de zelfmoord van Peter nooit aan denken”

Als je partner uit het leven stapt

“Een zware emotionele én financiële kater voor wie achterblijft”

tekst Dirk Remmerie / foto Thomas De Boever

Meer dan een jaar na de zelfmoord van haar echtgenoot, hangt het zwaard van Damocles nog steeds boven het hoofd van Veronique Van de Steen. “Dertien jaar hebben we samen gewerkt aan dit huis, onze thuis. Het besef dat mijn dochter Sarah en ik hier misschien noodgedwongen moeten vertrekken, weegt enorm. Ik denk niet dat Peter ooit kon inschatten hoe groot onze ontreddering is.”

Elke dag stappen gemiddeld vijf landgenoten uit het leven. In de zomer van 2020 was Peter De Prins een van hen. Ogenschijnlijk viel alle geluk hem ten deel: een succesvolle carrière als ondernemer en docent aan de Vlerick Business School, een gelukkig gezin, een prachtig gerenoveerde woning, altijd spits, joviaal en vol energie… Minder zichtbaar voor de buitenwereld waren zijn innerlijke demonen – zijn vraag om hulp liep vast in de maandenlange wachtlijsten bij psychologen en psychiaters. Zijn zelfmoord gooide het leven van zijn echtgenote Veronique Van de Steen en zijn plusdochter Sarah totaal onverwacht door elkaar. “Een life quake, naar analogie met earth quake, las ik onlangs”, zegt Veronique. “Ik had er nog nooit van gehoord, maar die term dekt de lading volledig: alles in je leven verschuift drastisch, buiten je macht, en dwingt je om willens nillens te schakelen.”

Lijdensweg wordt langer

Als je partner uit het leven stapt, wordt de lijdensweg van wie achterblijft een heel stuk langer. “Mocht Peter omgekomen zijn in een ongeval, dan zou ik het wellicht gemakkelijker kunnen plaatsen”, zegt Veronique. Niet alleen emotioneel, ook financieel heeft een zelfmoord hele andere implicaties met een bijzonder grote impact op de nabestaanden. “We hadden, zoals de meeste echtgenoten, leningen lopen die we met twee waren aangegaan. Omdat de schuldsaldoverzekering bij zelfdoding niet uitbetaald wordt, moet ik onze hypotheeklening plots helemaal alleen dragen. En ook voor de successierechten moet er een hele puzzel gelegd worden: wat is er nu verworven voor het huwelijk? Wat tijdens het huwelijk. Onder welk huwelijksvermogensstelsel - want we lieten die aanpassen – valt dat dan? Daar moeten telkens andere berekeningen op toegepast worden. Het is dus geen eenvoudige rekensom met één totaalbedrag en één percentage. De schatting van onze woning gebeurde op basis van foto’s omwille van corona. Het is natuurlijk allemaal overmacht, maar die pandemie maakte het extra complex en zwaar.”

Het roer in handen

Pieter, een vriend des huizes en advocaat, stelde de dag van het overlijden van Peter meteen een to do-lijst samen voor Veronique. “Hij zei: dit is wat je moet doen de komende dagen. Ik heb onmiddellijk contact genomen met de notaris, en ik moet zeggen dat ik heel blij was dat zij geen onbekende was, want ik was compleet ontredderd. Ik wist niet wat ik moest vragen, moest denken, moest doen. Op dat moment heb je iemand nodig die het van je overneemt. Die vertrouwenspersoon vond ik dus bij onze notaris: zij had ons eerder al bijgestaan voor het oprichten van onze onderneming, ons huwelijkscontract, de aanpassingen in het huwelijkscontract… We hadden ook al de vraag gesteld: wat moeten we regelen voor het geval er ons iets overkomt? Maar natuurlijk niet vanuit de optiek ‘wat als er iemand uit het leven stapt?’ Peter dacht ook aan wat hij allemaal in orde moest brengen voor Sarah, zijn plusdochter, als hij zou overlijden. We waren daar dus allemaal mee bezig, maar hadden nog geen concrete regelingen getroffen – ook omdat het geen acute noodzaak leek.”

“Samen zijn we gaan kijken of er een testament was en of dat de meest actuele versie was. En hoe zat dat nu met de verzekeringen, de dekkingen en de gevolgen van de zelfdoding? Bovendien waren er ook de vennootschappen van Peter: wat waren daar de opties? Hoe moest dat allemaal gevalideerd worden? Hoeveel tijd hadden we om welke beslissing te nemen? Daarvoor moesten we in de statuten van elke vennootschap gaan duiken. Voor heel wat zaken nam het notariskantoor het roer in handen. Ik kreeg veel advies en werd in contact gebracht met de juiste experten. Gelukkig maar, want ik had op dat ogenblik zelf al heel veel andere borden in de lucht te houden en heel veel praktische zaken te regelen. Dat stukje ontzorgen kun je echt wel gebruiken.” “Ik heb ook onmiddellijk mijn testament geschreven voor mijn dochter. Voordien had ik daar nooit aan gedacht, maar mocht mij nu iets overkomen…”

Dit is onze thuis

Dat haar financiële positie meer dan een jaar na het overlijden van Peter nog steeds onduidelijk is, hakt er in bij Veronique. “Het is maar de vraag of we in ons huis zullen kunnen blijven wonen. Dat is een materiële zorg natuurlijk, maar vooral ook een emotioneel plaatje. Dit is de thuis van Sarah. Het is voor mij belangrijk om op alle fronten stabiliteit te creëren: emotioneel, financieel… Als we hier moeten vertrekken, betekent dat dat ik mijn dochter moet ontwortelen… Daar staat ze nu echt niet op te wachten. Het besef dat ik hier eventueel niet kan blijven, zorgt voor slapeloze nachten, stress en zelfs fysieke pijnen. Waarom blijft die onzekerheid zo lang hangen?”

“Ik heb onmiddellijk mijn testament geschreven voor mijn dochter. Voordien had ik daar nooit aan gedacht”

“In alles wat ik zie of vastpak, vind ik een stukje verbondenheid met Peter. Het zou bijzonder jammer zijn mocht dat wegvallen”

“Mensen zeggen soms: ‘Veronique, het moet toch moeilijk zijn om Peter achter iedere hoek te herkennen?’ Weet je wat? Ik vind dat vaak heel fijn en hartverwarmend. In alles wat ik zie of vastpak, vind ik een stukje verbondenheid met Peter. Het zou bijzonder jammer zijn mocht dat wegvallen. Ik weet wel dat ik verder moet, maar ik wil wel dat deel blijven koesteren. Verdergaan is niet vergeten.”

“We hebben deze woning – oorspronkelijk een oude hoeve – zo verbouwd dat ik van thuis uit mijn job kan doen en kan combineren met moeder-zijn – iets wat ik nu meer dan ooit waardeer. Dit huis was hét project van Peter en mij. We hebben hier dertien jaar aan gewerkt. We woonden een tijdlang zelfs enkel in de slaap- en badkamer, maar ook dat heeft zijn charmes, hé. Dat maakt deel uit van een thuis. En nu het allemaal af is…”

Checklist voor nabestaanden

“Wat zou helpen voor wie in een gelijkaardige situatie verzeild geraakt, is een soort road book. Niemand heeft mij ooit gezegd dat er zoiets bestaat als een weduwepensioen – los van het feit of ik dat aanvraag of niet. Het was mij een raadsel binnen welke tijdspanne ik aangifte moest doen voor de verzekeringen. Een checklist van al dat soort zaken zou veel zorgen wegnemen. Veel mensen gaan ergens wel de mist in en krijgen daardoor nadien problemen. Ik ook, hoor. Zo kreeg ik een aangetekende brief omdat de elektriciteit niet betaald was. Bleek dat de rekening naar het mailadres van Peter was gestuurd. Maar ik ken zijn paswoorden niet, en bovendien waren de rekeningen geblokkeerd.”

“Het blokkeren van de rekeningen had nog meer onaangename gevolgen. Ik heb mijn eigen zaak, maar ook aan die rekeningen kon ik niet. Ik kon mijn eigen leveranciers dus niet betalen. Het is haast surrealistisch dat je als ondernemer zo helemaal vast zit. Gelukkig kon ik rekenen op begrip en wilden mijn leveranciers voortwerken zonder dat ik hen meteen kon betalen. Sommigen boden me zelfs aan om financieel bij te springen mocht dat nodig zijn. Dat was heel hartverwarmend.”

“Ik run een relatiebureau en dat moest blijven draaien. Ook in tijden van groot verdriet. Terwijl ik graag een week, misschien wel veertien dagen, in mijn bed had willen liggen en niets doen. Maar als zelfstandige kan dat niet. Ik heb wellicht nog nooit zoveel foundation gebruikt als toen, maar je moet blijven draaien voor je dochter, voor je zaak, voor je klanten die op je rekenen… Als ik met klanten bezig was, sloot ik al mijn emoties buiten, maar zodra de deur dichtging viel ik soms als een pudding ineen. Toen ik zelf crashte tijdens een gesprek met een klant, ben ik heel hard geschrokken van mezelf.”

“Meer dan een jaar na het overlijden van Peter, durven mensen uit mijn vrienden- en kennissengroep mij moeilijk aanspreken: ze houden afstand omdat ze niet weten hoe ze zich moeten gedragen. Ik vind dat heel jammer, omdat zwijgen niet helpt.”

Naar aanleiding van de zelfmoord van Peter zette Veronique samen met enkele bevriende ondernemers en het Centrum ter Preventie van Zelfmoord het initiatief Be A He(a)ro op. Bedoeling is om via workshops het taboe rond depressie en zelfmoord aan te pakken.

www.beahearo.be

Wie vragen heeft over zelfdoding kan terecht bij de Zelfmoordlijn, op het telefoonnummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be