JUNI-JULI-AUGUSTUS 2017
ONDERWEG
‘Stilzitten is niks voor mij. Ik ben hier om een verschil te maken’
Tijdschrift – 1099 Brussel X BC 6433 – maandblad, verschijnt niet in juli en augustus – P 106 334 – Urbain Britsierslaan 5 – 1030 Brussel
Nozizwe Dube:
[1]
HET EERSTE WOORD Tekst en foto’s: Caroline Bossu
Wat laat jij het liefste los? Heerlijk, het is vakantie. Geen beter moment om alles wat niet gelukkig maakt, los te laten. Wij bezochten nieuwe Femmgroep Ella in Roeselare. Tijdens hun tweede activiteit leefden vijfentwintig vrouwen, afkomstig uit acht landen, zich uit op opzwepende Arabische en meer ingetogen Congolese muziek, en ook de Hucklebuck en de Scottish passeerden de revue. De taal van de dans is universeel, maar we moesten toch een beroep doen op onze talenknobbel om aan vier vrouwen uit deze multiculturele groep te vragen wat ze het liefste loslaten. Manuella (42) ‘Mijn kindje van acht en mijn man zijn heel belangrijk voor mij. Zij zijn mij het meest dierbaar. Als ik bij hen kan zijn, ben ik gelukkig en kan ik genieten. Telefoon, televisie, computer en alle andere elektronische snufjes kan ik gemakkelijk loslaten. Op die manier kan ik tot rust komen en samen met mijn gezin genieten van kleine dingen.’
Hani (19) ‘Ik wil gelukkig worden en iets bereiken in het leven. Alle ellende en het slechte nieuws uit mijn thuisland Somalië wil ik het liefste loslaten. Ik wil niets meer te maken hebben met slechte mensen en met mensen die anderen bedriegen en misbruik maken van hun medemensen. Ik hoop hier een gelukkig leven te leiden.’
Kiki (22) ‘Jonge mensen vinden het meestal belangrijk om veel vrienden te hebben. Ik heb wel al geleerd dat het aantal niet zo belangrijk is, maar dat enkele echte vrienden volstaan, mensen die om je geven en die er voor jou zijn als je het moeilijk hebt. Wat ik dan ook het liefste loslaat, zijn de zogenaamde vrienden die je alleen weten te vinden als alles goed gaat of als zij iets van jou nodig hebben en die verder niet bereid zijn om te investeren in vriendschap.’
Odette (38) ‘Ik heb alles moeten achterlaten toen ik anderhalf jaar geleden naar België vluchtte. Mijn huis, mijn werk, alles wat ik bezat, zelfs mijn dochter van zestien is bij een vriendin in Congo achtergebleven. Het kost mij weinig moeite om die materiële zaken los te laten, maar ik kijk enorm uit naar de dag dat mijn dochter ook naar hier mag komen. Het duurt erg lang en ik word ongeduldig van het wachten, maar het zal de mooiste dag van mijn leven zijn als ik mijn dochter hier in mijn armen kan sluiten.’
[3]
Inhoud – zomer 2017 Een heel leven lang zijn we onderweg. Dat kan je zien als je dagelijkse rit van huis naar werk, de reis naar een vakantiebestemming, maar ook als de levenslange route van het leven. We maken bepaalde keuzes die voor een deel bepalen welke richting we op gaan. Maar ook zonder dat we er altijd invloed op hebben, wordt ons leven soms een bepaalde richting opgeduwd. Als er iets is dat dit magazine duidelijk wil maken, dan is het dat we ons niet zoveel moeten focussen op de eindbestemming, maar liever genieten van het moment, dus van het onderweg zijn.
3 Het eerste woord: wat laat jij het liefste los? 6 De wereld van Nozizwe Dube 12 Vier vrouwen en de richtingaanwijzers in hun leven 16 Het plezier van onderweg zijn 20 24 uur onderweg met vluchtelingen 23 Tijd om even stil te staan 26 Tips voor je bullet journal 27 Uitneembaar Zelfgemaakt Zomerspecial Katern Zelfgemaakt: • Maak een happertje, origamiorakel of waarzegger • Maak een toffe Origamibollamp • Haak de zomer aan je slippers • Pimp je koffietas Culinair: • Zonder stress onderweg lekker en gezond eten • Limonade van perzik en limoen • Smoothiebowl • Zelfgemaakte ijsthee • Braambes-vanillesmoothie • Frambozenperziksmoothie • Toast met avocado en tomaat • Pitabroodje met zomergroenten • Tortilla’s met avocado, quorn of tofoe
• •
44 48 54
Quiche met uien en ricotta Quinoasalade met pompoen en granaatappel Doen: • Alleen op reis • Op pelgrimstocht gaan Zo combineer je werk en gezin in het buitenland Loslaten, hoe doe je dat eigenlijk? Leren van hen die al langer onderweg zijn
Meer Femma
2 Blijmakertje 10 Kortgeknipt 19 Column ‘Ergens onderweg’ 37 Rustpunt 51 Z-tip 57 Femma trots 58 Kopiëren mag! 60 Tips voor Trips 62 Femma vrouwenreizen: Op stedentrip naar Berlijn én Den Haag 66 Spel + wedstrijd 67 Het Laatste Woord
[5]
De Wereld van Nozizwe Dube
‘De wereld draait niet alleen om mij, daarom wil ik graag iets voor anderen betekenen’ [6]
DE WERELD VAN Tekst: Jade Yorks – Foto’s: Jos Verhoogen
Op jonge leeftijd legde Nozizwe (20) al een zeer lange weg af. Haar reis begon in Zimbabwe, maar de politieke instabiliteit bracht haar naar België. Tot zeven jaar geleden kon ze geen woord Nederlands, maar ondertussen is ze onderweg om een onuitwisbare indruk achter te laten. We ontmoeten elkaar op het terras van een leuk Leuvens koffiebarretje. Voor mij zit een ambitieuze jonge vrouw die vastberaden is een verschil te maken in de samenleving. Ze praat vlot en met veel enthousiasme. Het is dan ook moeilijk voor te stellen dat ze amper zeven jaar geleden geen woord Nederlands sprak. Haar wereld van vandaag in België verschilt op veel vlakken met haar wereld van gisteren in Zimbabwe. Toch lijkt tenminste één ding onveranderd: haar drang om zich maatschappelijk te engageren.
soort dingen blijven wel een impact op je hebben. Door zelf te voelen wat onrecht is, werd de interesse gewekt om er iets tegen te doen. Ik heb een stem en wil die gebruiken om problemen aan te kaarten.’
Je hebt al een lange weg achter je liggen. Kan je iets vertellen over je leven van vroeger in Zimbabwe? ‘In Zimbabwe groeide ik op in een context van veel politieke onrust en instabiliteit. Al heel vroeg ondervond ik hoezeer de politiek een impact heeft op iedereens persoonlijke leven. Ik zag veel onrechtmatige dingen rondom mij gebeuren. Zo was de samenleving ingericht op een manier waarop vooral mannen er voordeel bij hadden, werden kranten gemanipuleerd en mensen gemarteld. Wie kritiek had, werd letterlijk het zwijgen opgelegd. Veel mensen moesten vluchten, waaronder mijn mama. Daardoor groeide ik op bij mijn grootouders. Mijn papa verliet mij al toen ik zes maanden oud was. Hij wilde niks met mij te maken hebben omdat ik een meisje was.’
‘Door zelf te voelen wat onrecht is, werd de interesse gewekt om er iets tegen te doen’
Voor welke problemen in België verhef jij op dit moment je stem? Als voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad is het voor mij nu belangrijk dat beleidsmakers werken aan een ruimer plan waarin jongeren gehoord worden over
Wat heftig. In welke mate hebben de ervaringen van toen invloed op je engagementen van nu? ‘Ik had toen al vrij snel door wat er zich rondom mij afspeelde. Zo waarschuwde mijn oma mij bijvoorbeeld dat ik mij beter ging omkleden als ik met een strakke jeans naar de winkel wilde gaan. Ik kon beter een lange rok dragen, want als er onderweg iets zou gebeuren en ik had die jeans aan, dan was dat mijn schuld. Dat
thema’s die hen raken. Als er bijvoorbeeld beleid wordt gemaakt voor de gezondheidszorg, zou ik willen dat ze de reflex hebben om na te denken welke impact het zal hebben op kinderen en jongeren. De Vlaamse Jeugdraad is de officiële adviesraad voor de Vlaamse Regering over al wat kinderen, jongeren en hun organisaties aanbelangt. Maar nog heel vaak moeten wij actief op hen afstappen: ‘we hebben gehoord dat jullie hier mee bezig zijn, maar waar is de stem van jongeren?’ Ik vind het belangrijk om kinderen te laten weten dat hun mening telt en dat ze iets teweeg kunnen brengen met hun stem. We hoeven niet enkel dingen op ons af te laten komen. We kunnen de wereld waarin we leven mee vormgeven.’
[7]
KORTGEKNIPT
Eco tip Trek wat vaker de stekker eruit De zomer is de perfecte gelegenheid om wat vaker te laten zien dat je niet altijd afhankelijk hoeft te zijn van technologie. Laat die smartphone eens thuis liggen, zet de computer uit en sla eens een oplaadbeurt van een elektrisch apparaat over. Dat bespaart je niet alleen elektrische energie, maar ook jouw eigen energie. En dat geeft meer rust. Je omgeving zal je extra vrijgekomen aandacht ook waarderen, beloofd!
-VRAAG ‘Antwoorden zat. Maar hoe stel ik mijzelf de juiste vraag?’ (Fons Jansen) Blader snel door naar pagina 51 voor meer.
Nieuwe Femma agenda Kijk jij ook al weer uit naar de nieuwe superhandige zakagenda van Femma? Markeer dan 1 augustus best in je vorige. Deze superhandige agenda loopt van september 2017 tot en met december 2018. Hij ziet er mooi uit en past gemakkelijk in je handtas. Prijs: 3,90 euro + behandelingskost. Meer info www.femma.be/femma-boetiek
[ 10 ]
rtels Over wogels en vleu
Vier vrouwen en de richtingaanwijzers in hun leven Welke richtingaanwijzers wezen jou de goede richting uit? Als je goed geworteld bent, is het makkelijker je vleugels uit te slaan. Even stilstaan en je afvragen waarin je geworteld bent, is jezelf de vraag stellen naar wat jou gemaakt heeft tot wie je vandaag bent. Wie of wat heeft je geĂŻnspireerd, gevoed, op weg geholpen? Vier portretten van vrouwen, over wortels en het uitslaan van vleugels.
[ 12 ]
Waarom de weg belangrijker is dan de bestemming We maken onszelf wijs dat we pas echt gelukkig zijn als we vijf kilo afvallen, een nieuwe job vinden, of verhuizen naar een leukere plek. Zo hard, dat we compleet vergeten te genieten van wat voor onze voeten ligt op de weg ernaartoe.
[ 16 ]
Tekst: Kelly Deriemaeker - ILLUSTRATIE: RUTGER VAN PARYS
Mijn moeder zei het al toen ik hoogstens zeven was, en er is weinig veranderd: ‘Voor Kelly kunnen dingen niet rap genoeg vooruit gaan’. Eten doe ik snel, alsof er iemand klaarzit om mijn portie te pikken. Ga ik fietsen of lopen, dan blaas ik mezelf op voor de eerste bocht. Ook met levensfases heb ik het: dat ik van mijn kind vergeet te genieten omdat ik me al zit af te vragen hoe hij zal zijn als hij ouder is. Dat ik maanden toewerk naar het indienen van een manuscript, om dan niet eens de tijd te nemen om van dat moment te genieten. Ik moet immers dringend weer ergens anders aan beginnen. En zo trekt het leven aan me voorbij, zonder dat er tijd lijkt om op adem te komen. Zo jaag ik steeds nieuwe doelen na zonder ooit het gevoel te hebben dat ik er bewust genoeg mee bezig ben om er ook nog eens van te genieten. Geluk schijnt nochtans eerder een richting te zijn dan een plaats waarop je arriveert. Omdat je, eens je er arriveert, al weer op zoek bent naar het volgende. En het zo nooit genoeg is. Op dit moment zijn we misschien niet helemaal gelukkig, maar wacht tot we dertig kilogram zijn afgevallen! Wacht tot we op pensioen zijn! Wacht tot we eindelijk genoeg hebben gespaard voor die geweldige vakantie! Dan, oh dan! De realiteit is dat een mens een dier is dat zich snel aanpast aan nieuwe situaties. Niet enkel aan negatieve, in de vorm van veerkracht, maar ook aan positieve, in de vorm van gewenning. Het fenomeen dat ervoor zorgt dat je twee dagen nadat je die dure, gigantische tv hebt gekocht niet eens meer ziet hoe groot die tv echt is. De korte boost geluk is voorbij. Tijd om weer iets nieuws na te jagen. We mogen ons niet zo blindstaren op de bestemming, zo klinkt het vaak. Maar is dat niet makkelijker gezegd
dan gedaan, in een wereld waarin we al van kleins af aan naar rapporten toewerken, en stilstaan wordt aanzien als achteruit gaan? We willen doelen bereiken, targets halen, en plannen ons een ongeluk om die doe-
De keren dat we onze doelen bereiken zijn niet meer dan de kersen op onze taart. Maar de taart is ook lekker, en mag best wat meer appreciatie krijgen. len af te vinken. We laten ons coachen op het werk, in onze vrije tijd en daartussenin, om toch maar op tijd de juiste vakjes te kunnen afkruisen. Tussen alle vijf- en tienjarenplannen in beseffen we dat we ondertussen zo opgaan in de monotonie van elke dag dat we vergeten om onderweg naar onze doelen even stil te staan om aan de bloemen langs de kant te ruiken. Herkenbaar? Voor mij in elk geval wel. Loop je eigen marathon Een van de fouten die we vaak maken is ons unieke, persoonlijke traject vergelijken met dat van een ander. Die ene die veel sneller in een grote auto kon rondrijden als jij, terwijl jullie op exact hetzelfde moment de schoolbanken hebben verlaten. Dat gezin dat elk jaar drie keer op vakantie kan, terwijl een week Ardennen er voor ons dikwijls al te veel aan is. Het zijn zaken die ervoor kunnen zorgen dat we vinden dat we zelf nog nergens staan. Op die momenten waarop je alleen maar tekort lijkt te schieten helpt het om te kijken waar je vandaan komt,
[ 17 ]
24 uur met...
Tekst: Tine Vandecasteele
Vluchtelingen onderweg 34.736 keer. Zo vaak stond het woord ‘onderweg’ het voorbije jaar in kranten en tijdschriften. Duizenden verhalen van vrouwen en mannen die ergens naartoe gingen. Ook Maryam (29) en Wafaa (36) waren lange tijd onderweg. Maryam werd geboren in Afghanistan en kwam twintig jaar geleden als politiek vluchtelinge met haar ouders en zussen naar België. Wafaa uit Syrië stapte twee jaar geleden met haar twee kleine kinderen in een gammele boot die hen vanuit Turkije naar Griekenland voer. Beiden vonden in België een nieuwe thuis. Stephanie is een van de vrijwilligers die vluchtelingen zoals Maryam en Wafaa met raad en daad bijstaat.
‘In het atelier van Toine maakte ik een vogel met opwaartse vleugels. Het toont mijn verlangen om te ontsnappen. Niet aan een plaats, maar aan de situatie waarin mijn gezin en ik verzeild zijn.’ 6:30: Ik sta op en maak Selena en Lona klaar. Selena is de oudste, zij doet al veel zelf. Lona heeft nog wat meer hulp en aandacht nodig. We ontbijten samen en Fadi brengt de meisjes met de fiets naar school. 9:00: ’s Morgens hou ik me vooral bezig met de verzorging van Anna en ons huishouden. Ik woon nu bijna twee jaar in België, mijn man ongeveer een jaar. Onze thuisstad Salamieh werd drie keer gebombardeerd. Tijdens een van die aanvallen kreeg mijn schoonbroer een zwaar verkeersongeval. Toen ik hem bezocht in het ziekenhuis en alle gewonden zag, heb ik beslist te vluchten. Enkele maanden later is mijn schoonbroer gestorven, daarna is mijn man ons achterna gereisd. 12:00: Op de middag breng ik Anna naar de crèche, want om half 1 start de Nederlandse les. Al ruim anderhalf jaar volg ik vier keer per week drie uur les. Intussen zit ik aan niveau zes. Ik zou graag meer mensen leren kennen, in Syrië ging dat veel makkelijker. Syriërs zijn warme mensen, Belgen hebben het vaak druk. 16:00: Ik haal de kinderen van school en Fadi brengt hen naar de piano- en de balletles. Daarna eten we en maakt Selena haar huiswerk.
[ 20 ]
Wafaa Saad (36) Is een internationaal bekroond keramiekartieste · Geeft keramiekles aan jongeren in de stedelijke academie · Spreekt Arabisch, Engels, Italiaans, een beetje Frans en steeds beter Nederlands · Woont in Deinze met man Fadi en kinderen Selena (7), Lona (5) en Anna (8 maanden) · Houdt van yoga, wandelen in de natuur, bloemschikken en de gedichten die haar man schrijft
20:00: Wanneer de kinderen slapen, ruim ik op en kijk ik het huiswerk van Selena na. Daarna herhaal ik mijn lessen Nederlands. Ik hou van dit land en de mensen die mij en mijn kinderen hier verwelkomden. Via Rutger De Reu, de schepen van cultuur van de stad Deinze, leerde ik keramist Toine Delva kennen. In Syrië en Italië heb ik keramiek gestudeerd en tentoongesteld en dankzij Rutger en Toine heb ik vorig jaar kunnen deelnemen aan de kunstbiënnale met mijn werk Vleugels van vrijheid. In het atelier van Toine maakte ik een vogel met opwaartse vleugels. Het toont mijn verlangen om te ontsnappen. Niet aan een plaats, maar wel aan de situatie waarin mijn gezin en ik zijn verzeild. Woon je in de buurt van Deinze en wil je wat vrije tijd samen met Wafaa doorbrengen zodat zij haar vriendenkring kan uitbreiden en haar Nederlands kan oefenen, spreek haar dan gerust aan via Facebook!
Tijd om even stil te staan Lukt het jou om 2 minuten naar deze tas koffie te staren?
[ 23 ]
r! a a b m e e Uitn
Zomerspecial Zelfgemaakt: • Maak een happertje, origamiorakel of waarzegger • Maak een toffe origamibollamp • Haak de zomer aan je slippers • Pimp je koffietas
Culinair • Onderweg zonder stress lekker en gezond eten - Limonade van perzik en limoen - Smoothiebowl - Zelfgemaakte ijsthee - Braambes-vanillesmoothie - Frambozenperziksmoothie - Toast met avocado en tomaat - Pitabroodje met zomergroenten - Tortilla’s met avocado, quorn of tofoe - Quiche met uien en ricotta - Quinoasalade met pompoen en granaatappel
Tekst en samenstelling: Gonda François – Creatie: Mariëtte Oeyen
200x
Maak onderweg minstens 200 peper-enzoutvaatjes voor een toffe Origamibollamp Met zo’n 200 peper-en-zoutvaatjes in je lievelingskleur maak je vrij gemakkelijk een leuke lamp voor in de kinderkamer. Of kies voor spierwit. Dat past perfect in een strak interieur. Het aantal hangt uiteraard af van de grootte van het vierkant en van de diameter van de papieren bol. Kleef ze met de hoekjes aan elkaar op een papieren bol en maak zo een stijlvolle lamp voor weinig geld. Let wel op, het wordt een hele obsessie! WAT HEB JE NODIG? Een papieren Ikeabol Tijdschriften (mat en glanzend) Blokjes dubbelzijdig gekleurd papier (geen karton) Papier (effen, met motief of gewoon printerpapier) Schaar Snijmat Scherpe cutter Pritt Lat Potlood.
[ 29 ]
CULINAIR
Tekst: Ethelka Dexters
onderweg ZOnder stress lekker en gezond eten Geen snelle stop aan een snackbar langs de autosnelweg; lekkere en gezonde hapjes en snacks voor onderweg neem je gewoon mee van thuis. Het kost wellicht een beetje extra tijd, maar de meeste hapjes kan je een dag op voorhand maken. Zo stap je zonder stress – en met een volle coolbox – de auto in!
Handig om mee te nemen: Keukenrol Vochtige doekjes, voor vieze handen Een vuilniszak, om de auto netjes te houden Bordjes en bestek Bekers die je makkelijk in elkaar kan stapelen Een koeltas of coolbox, om je eten en drinken goed fris te houden Denk niet dat salades niet geschikt zijn voor onderweg. Met een beetje creativiteit kan je ontzettend veel verschillende salades maken en de meeste zijn prima mee te nemen. Hou er wel rekening mee dat je de dressing er pas op het laatste moment aan toevoegt. Neem die dus in een apart potje mee. Meestal wordt gekozen voor een broodlunch. Prima natuurlijk, maar soms is het wel leuk om een beetje te variëren. Door je broodje origineel te beleggen wordt je lunch een stuk leuker. Maar een wrap of een quiche doen het ook altijd goed. Het nadeel van een lange autorit is dat verveling snel toeslaat. Deze snacks slepen je zelfs door de langste file heen: Fruit: neem een klein snijplankje met een mesje en
fruit mee. Of ga voor een bakje met allerlei soorten gedroogd fruit: gedroogde abrikozen, dadels, moerbeien ... Noten: een lifesaver bij hartige trek is een handvol ongezouten noten. Ook hiervan mag een bakje niet ontbreken, zo kan je de vette hap uit tankstations weerstaan.
Drink goed en voldoende tijdens je reis. Neem zeker voldoende waterflesjes mee. Stop deze in de vriezer en haal er voor vertrek uit. Zo heb je de hele dag fris water. Of ga voor dorstlessende alternatieven. Ik geef je graag enkele makkelijke en van tevoren klaar te maken hapjes mee voor onderweg. Het enige dat je verder nog hoeft te doen is een fijne parkeerplek opzoeken. Eet smakelijk!
[ 32 ]
BESTEL NU ONLINE
‘Boeken en promomateriaal bestel je best nog in juni. Om technische redenen is de Boetiek de ganse maand juli gesloten. Lid worden kan in die periode wel.’
Slechts
€ 30 www.femma.be/ kokenvoorelkedag
Voor tijdens een tussenstop:
Limonade van perzik en limoen Ingrediënten: 4 perziken 5 limoenen
½ l water
50 tot 100 g suiker
Doe de stukjes perzik in een grote pan en rasp de schil van de 2 limoenen erbij. Roer de suiker en de basilicumtakjes erdoor en voeg het water toe. Zet de pan op middelhoog vuur en verhit alles al roerend gedurende 8 minuten, tot de suiker is opgelost. Laat op het vuur staan tot het fruit zacht is, laat het niet koken. Pureer het fruit met een aardappelstamper en verhit het nog 5 minuten of tot het mengsel iets is ingedikt. Neem de pan van het vuur en laat het mengsel afkoelen. Schenk het dan door een grove zeef boven een kom; gooi wat achterblijft weg. Pers de limoenen uit en roer het sap door de siroop. Schenk de siroop in een fles of kan die je kan afsluiten. De siroop is onverdund 2 dagen houdbaar in de koelkast. Schenk voor het serveren wat siroop in een glas en schenk er plat of bruisend water bij.
Smoothiebowl
Zelfgemaakte ijsthee
Ingrediënten voor 2 personen: 100 g diepvriesframbozen 100 g diepvriesbosbessen 100 g rijpe banaan 50 g vruchtvlees van avocado 2 eetlepels chiazaad 1 eetlepel amandelschilfers 2 dl notendrink Afwerking: 1/2 mango 20 g verse frambozen 1 eetlepel pompoenpitten 1 eetlepel gedroogde braambessen
Ingrediënten: 1 l kokend water ½ onbespoten citroen bosje verse munt 3 zakjes groene thee 4 eetlepels honing Doe het kokende water met de bovenstaande ingrediënten in een kom en laat alles ongeveer 10 tot max. 15 minuten trekken. Verwijder vervolgens de theezakjes, munt en citroen - knijp het resterende sap uit de citroen. Laat het geheel afkoelen en giet het over in een fles of karaf. Zet in de koelkast tot het ijskoud is. Even schudden of roeren voor het serveren, de honing zakt een beetje naar de bodem als hij even heeft gestaan. Serveer met een takje verse munt.
Pureer de ingrediënten voor de smoothie in een blender of keukenrobot. Verdeel over 2 kommetjes. Verdeel er schijfjes mango, frambozen, pompoenpitten en braambessen over.
Braambes-vanillesmoothie Ingrediënten: 200 g braambessen
3 dl sojadrank met vanillesmaak
3 ijsblokjes
Reinig en spoel de braambessen. Doe ze in een blender samen met de sojadrank. Voor een ijskoude smoothie voeg je op het einde ijsblokjes toe, niet te veel, want anders wordt je smoothie waterig. Mix nog even in de blender. Zorg ervoor dat je een blender hebt die ijsblokjes kan malen. Tip: Banaan, avocado en notenpasta maken een smoothie romig. Ook diepvriesfruit maakt je smoothie dikker dan vers fruit.
[ 33 ]
DOEN
. on eens hebben gedaan wo ge je et mo n ize re e Sommig t gaan. eld. Of op pelgrimstoch be or jvo bi , an ga is re Alleen op nsgstocht. l voor jou op ontdekki iaa ec sp ng gi w ou vr Onze
Tekst: Sigrid Lapiere
In de voetsporen van Saint-Cuthbert
Dominique ging op pelgrimstocht
Dominique is 52 en houdt van reizen, van wandelen, van Engeland. Door een oud boek ontdekte ze Saint-Cuthbert en de pelgrimsroute aan hem gewijd. Nog voor ze op zoek ging naar een goede wandelgids, was de Eurostar al geboekt. Het verhaal van haar pelgrimstocht.
Het boek Credo van Melvin Bragg vertelt het verhaal van St-Bega, een half-mythische Ierse prinses, die als een non leeft in het noorden van Engeland in de laatste jaren van de Keltische Kerk, de tijd van St-Cuthbert en Lindisfarne. Het boek boeit mij enorm: de streek, de geschiedenis, het levensverhaal van een uitzonderlijke vrouw, de spanning tussen haar religieuze leven en haar liefde voor Padric. Het is de eerste keer dat ik van St-Cuthbert en Lindisfarne hoor. Lindisfarne of the holy island is een klein eilandje voor de kust van Northumberland, dat enkel bij eb te bereiken is. Een Engelse versie van de Mont Saint-Michel, zeg maar. In 684 wordt Cuthbert er tot bisschop gekozen. Van St-Cuthbert blijkt er een pelgrimsroute te bestaan, een tocht die de belangrijkste plaatsen in zijn religieuze leven met elkaar verbindt en ook zijn liefde voor de natuur en de afzondering illustreert. Mijn vakantiebestemming staat vast. St-Cuthbert’s Way is 100 km lang met startpunt in Melrose aan de Schotse grens, en als eindpunt the Holy Island. Begin en einde zijn met trein of bus te bereiken vanuit Berwick-upon-Tweed. De tocht is geschikt voor iedereen met een gemiddelde conditie. Je wandelt in het grensgebied van Schotland en Noord-Engeland. Het weer kan ook in de zomer erg nat en koud zijn. Ik maak gebruik van bagagetransport (via Sherpa Van) zodat ik enkel met een dagrugzak op stap ga. Ik logeer in jeugdherbergen en B&B’s.
Bijenwas en potpourri Ik kom aan in Melrose met de trein vanuit Berwick. De jeugdherberg vind ik gemakkelijk. Dezelfde namiddag bezoek ik Melrose Abbey, waar de route begint. Melrose Abbey is een van de vier Border Abbeys en opgericht in 1136 door Koning David I voor cisterciënzermonniken die vanuit Rievaulx in North Yorkshire kwamen. Tegen het einde van de 14de eeuw is de oorspronkelijke abdij verwoest. De huidige ruïne herinnert aan hetgeen in de 15de en 16deeeuw heropgebouwd werd. De abdij waar St-Cuthbert leefde, ligt ongeveer 4 km kilometer ten oosten van het huidige stadje, nu gekend als Old Melrose. De volgende dag wandel ik van Melrose naar Harestanes, om dan nog 5 km verder te stappen naar Jedburgh waar ik logeer. Samen goed voor 29 km. De tocht begint met een steile klim vanuit Melrose naar de Eidon Hills. Daarna wandel ik door het bos tot Bowden Burn en langs de rivier naar St- Boswells, genoemd naar StBoisil, de mentor van St-Cuthbert. Ik hou er even halt voor een koffie en een broodje. Van Boswell naar Harestanes wandel ik langs de rivier de Tweed tot Maxton en dan via de overblijfselen van een oude Romeinse weg (Roman Dere Street, enkel toegankelijk voor wandelaars) door een heuvelachtig landschap om dan uiteindelijk aan te komen in Harestanes. In het Harestanes Countryside Visitor’s Centre drink ik een koffie en koop alvast een voetzalf op basis van bijenwas. De laatste 5 km naar mijn logies zijn er te veel aan. Als ik dan eindelijk in Jedburgh aankom, vind ik de B&B niet. Ik loop wat rond door het dorp en besluit dan om
[ 38 ]
DOEN
. on eens hebben gedaan wo ge je et mo n ize re e Sommig t gaan. eld. Of op pelgrimstoch be or jvo bi , an ga is re Alleen op nsgstocht. l voor jou op ontdekki iaa ec sp ng gi w ou vr Onze
Sigrid Lapiere
Tolo Solo
Alleen reizen laat je alleen met je ideeën en gedachten. Het geeft je de vrijheid om zelf te beslissen wat je wel en niet doet en je bent van niemand afhankelijk. Toch zijn er ook nadelen. Sigrid doet het regelmatig en vindt het heerlijk.
Een lange lijn zag ze in het kopje en evenwijdig daarmee nog een lijn. ‘Het staat voor een reis die je zal maken’, – zegt de Griekse vrouw die mijn koffiedik leest. ‘En er zal iemand je vergezellen.’ Ik glimlach als ik aan dat vreemde gesprek terugdenk. Afgelopen zomer ontmoette ik die waarzegster op een verlaten pleintje in Griekenland. Een pleintje waar je de armoede en een verlaten hond rook. Als je geen honing wilde kopen, kon je ook je koffiedik laten lezen. Dat was er zowat de lokale handel. Wanneer we naar de luchthaven rijden, klinkt Follow the sun van Xavier Rudd op de autoradio. En de zon volgen is precies wat we zullen doen. Ik ga naar Tolo met mijn zoon. Alleen wij twee. Vertrouwd en anders De wolken hangen als dikke watten aan elkaar. Mijn zoon kijkt door het kleine vliegtuigraampje en wijst me erop. Het lijkt wel suikerspin. Hij heeft honger. Hij heeft altijd honger. Een broodje dan maar. En voor mij een slappe koffie. We vliegen naar Athene en huren daar een auto om onze route verder te zetten naar Tolo, een kustplaatsje in de Peloponnesos vlakbij Nafplion. We waren er al diverse keren en ik verloor er mijn hart. Tolo is vertrouwd, en toch is het nu anders. Nu zijn we gewoon met ons tweetjes. Ik vind het spannend en het geeft me een waanzinnig gevoel van vrijheid. Ook in de ogen van mijn zoon zie ik opwinding. We pikken de huurauto op en vertrekken richting Tolo. Bij de splitsing Kalamata – Tripoli – Patras gaat het even mis en moeten we omrijden, maar verder gidst de
gps ons perfect naar Tolo. Op het uitzicht raak ik nooit uitgekeken: de zee, de bergen, de zon. Aan de vele sinaasappelbomen merken we dat we onze bestemming naderen. Langs de weg staan geïmproviseerde kraampjes waar je sinaasappels kan kopen. Tien kilo voor drie euro. Mijn maag draait als ik die prijzen zie. Wat is een vrucht hier waard en vooral wat is de arbeid van de plukker waard? We logeren in een zeer bescheiden hotel vlak bij de kust. De kamers zijn basic, de eigenaars erg hartelijk. En dan wandelen we eindelijk naar zee. Wat hou ik hiervan! Het is niet erg druk. We hebben het strand quasi voor ons alleen. Bootjes dobberen op zee. Een paar vissers lopen af en aan. Het ruikt hier naar de zon. De mensen die we kruisen, groeten ons. Kalimèra. Hier heb ik zo naar uitgekeken. Hier heb ik mijn hart verloren. Omdat de mensen er hartelijk zijn, de zon troost biedt, het eten overheerlijk is, de zee nooit liegt en omdat je er het beste gebak met kaneel vindt. En ja, mijn zoon heeft honger. We eten in een taverna op het strand. De geur van olijfolie doet mij bijna duizelen. Als dessert krijgen we een stukje Griekse halva, een gebak op basis van amandelen, honing, kaneel en cashewnoten. Slapen is lastig, maar dat is het thuis ook. De ochtendzon doet mij toch glimlachen. Mijn zoon is wat minder te genieten in de ochtend. Eerst eten, weet je wel. Die dag gaan we naar Nafplion, een stad vol geschiedenis en sfeer. We slenteren langs de smalle straatjes in het oude stadsgedeelte en bezoeken de vesting Akronoafplia en het archeologisch museum. Als een echte toe-
[ 40 ]
Naaiweekend 2017!
All-inclusive lo ement op toplocatgie
Wanneer?
• vrijdag 1 tot en met zondag 3 december 2017
Waar?
De Heerlijckyt van Elsmeren in Geetbets
Exclusief weekend
De Heer
l ij c k y
t va n E
lsmere
n
Van vrijdagnamiddag tot en met zondagmiddag pure me-time in de rust van het kasteel. Je bent in goed gezelschap terwijl je je volledig onderdompelt in het creëren van leuke naaiprojecten onder deskundige begeleiding van een lesgever. Als tussendoortje geniet je van de natuur en een lekkere maaltijd. Voor gevorderden en vrije naaisters, maar ook beginners komen aan hun trekken en krijgen voldoende begeleiding om de eerste technieken toe te passen op een eenvoudig werkstuk en zich te wagen aan een rok of eenvoudige broek. Geef toe… meer moet het niet zijn!
Voor meer informatie en inschrijving: www.femma.be/naaiweekend
Prijs €399,mmapashouder All-inclusive Fe or len €30,- extra vo Niet-leden beta een Femmmapas
Met heel het gezin wonen en werken in het buitenland
Zij zeiden dag tegen BelgiÍ Je carrière combineren met de zorgtaken van een gezin. Het is al niet evident als je gewoon in BelgiÍ woont. Laat staan in een ander land, ver weg van alle grootouders, vrienden en andere familieleden die je normaal kunnen bijstaan in tijden van opvangnood. Deze twee families wonen en werken met veel plezier in het buitenland.
[ 44 ]
Hoe je zelf wat vaker
‘Laat het los’ kan zeggen
[ 48 ]
Frauke Joossen – met dank aan Bart Provost: www.braintrain.be
Goosfrabaaaaaaaaaah Goosfrabaaaaaaaah. Mijn lief en ik zeggen het vaak tegen elkaar en gniffelen dan een beetje. We zagen het in de film Anger Management met Jack Nicholson en Adam Sandler. Jack speelt een verknipte therapeut, Adam een doodbrave jongen die soms een beetje té braaf is. Om alles ‘los te laten’, moet hij ‘Goosfrabaaaaaaah’ zeggen. Heel lollige film, al goosfraba ik mezelf soms onnozel, moet ik zeggen. Want ik en loslaten? Écht geen ideale combinatie. Ik ben een expert in vasthouden. Mijn drie kinderen bleven allemaal te hoog in mijn baarmoeder zitten en moesten daarom met een keizersnede op de wereld komen, ooit woog ik 137 kilo – kilo’s loslaten is niet mijn forté – en ik kan me nu nog tig van situaties herinneren van meer dan twintig jaar geleden die me zijn bijgebleven omdat ik ze ‘oneerlijk’ vond. Zoals die keer toen ik als jobstudente werkte en ruzie kreeg met een collega die gemene dingen zei over andere mensen. Toen ik haar erover aansprak, begon zij te huilen en werd ik bij de baas geroepen. Ik! Terwijl zij de grote boosdoener was! Enfin, je snapt mijn loslaat-issues misschien een beetje, als je weet dat het intussen achtentwintig jaar geleden is dat dit akkefietje voorviel … En hey, het is niet dat ik nooit eerder probeerde los te laten. Zo ging ik een keer op zoek op het net. Ongeveer het eerste wat je tegenkomt als je ‘loslaten’ googelt, is mindfulness. Nu ben ik een beetje huiverig van mindfulness, moet ik eerlijk zeggen. Ik krijg dan namelijk het idee dat ik een boom moet gaan omhelzen, of in witte gewaden door winkelstraten moet chanten met een tamboerijn – had ik al gezegd dat ik ook gevoel voor drama heb? Maar het is dus niet echt iets voor mij, die mindfulness. Over ballast en relaties en je brein Ik heb gelezen over loslaten. Over hoe iets vasthouden eigenlijk gewoon ballast is – zoals een grote zak met stenen die je meesleurt en die alsmaar zwaarder gaat wegen en je op den duur uitput. Daar kon ik me wel iets bij voorstellen, maar dat is het nu net met loslaten: je kiest er niet voor zoals je ervoor kiest om een zware
zak stenen op te pakken. Lifecoach Bart Provost is het met me eens: ‘Vasthouden gebeurt heel vaak onbewust. En nee, het heeft niet zozeer met je karakter te maken, als wel met “wat er te winnen valt”. Onbewust maakt je brein – dat elk moment wel duizenden impulsen binnenkrijgt, filtert, doorstuurt en behandelt – altijd de keuze voor de meeste winst voor jou. Iemand die in een slechte relatie blijft zitten, bijvoorbeeld, waarvan iedereen denkt: waarom blijft ze toch bij die man? Dat doet ze omdat er – onbewust – iets voordeliger is dan het geprojecteerde verlies dat ze zou lijden wanneer ze bij hem weggaat. Dat kan zijn omdat ze financieel afhankelijk van hem is, of omdat ze bang is dat hij haar
Journaliste Frauke: ‘Ik ben een expert in vasthouden. Ik herinner me tot vandaag gebeurtenissen van twintig jaar die ik oneerlijk vond.’ zal stalken als ze vertrekt, of omdat ze bang is van het onbekende dat haar wacht als ze gaat. En ja, die keuzes gebeuren veelal onbewust. Ons brein doet dat om ons te laten overleven. Het weegt altijd, in een flits van een seconde, twee situaties af en kiest dan voor de meest interessante, hoe raar dat soms ook kan lijken.’ Laat het losssss: grote en kleine akkefietjes Een paar weken geleden fietste ik met mijn zoon van tien naar school. Hij wil heel graag alleen fietsen, ik wil – moederkloekgewijs – hem het liefst in bubbelplastiek inpakken en zo naar school rollen. Je bent een vasthouder of je bent het niet ... Het compromis is dat we een jaar samen fietsen en dat hij vanaf september (dan is hij elf) alleen mag. Dus. We reden naar school, op een brede laan. Ik ging naast hem rijden, omdat er ruimte genoeg was en omdat ik dat toch net iets veili-
[ 49 ]
Gaby
leven van het n e t r e p Ex woord aan het
Marina
Leren van hen die veel langer onderweg zijn Soms vergeten we wel eens hoe waardevol en leerrijk andermans ervaringen zijn. Zeker als het om levenservaring gaat. Waarom moet je steeds alles zelf uitvinden als je kan leren van zij die het allemaal al hebben meegemaakt? Op dat vlak zijn oudere mensen zeer kostbare bronnen vol handige kennis die veel te weinig worden benut.
Jenne Mia
[ 54 ]
FIER
zijn. l dingen waar we heel fier op Bij Femma gebeuren er vee verdient. Zoveel, dat het een pagina
‘Bij Femma hebben ze het wél begrepen’ De vrijwilliger is met uitsterven bedreigd. Deze kop stond niet lang geleden in krant De Standaard. Drie op de vijf bestuursleden én leden in Vlaanderen zou tussen de vijftig en de zeventig jaar zijn. Het aantrekken van jongere vrijwilligers verloopt moeizaam. Aan het woord is Joris Piot, auteur van het boek Eat, Love, Volunteer en werkzaam aan de hogeschool UC Leuven-Limburg. Hij doet al jarenlang onderzoek naar het fenomeen. ‘Gelukkig schoten al verscheidene verenigingen wakker, maar veel kwaad is al geschied. Sommige verenigingen, zoals Femma, zijn volop bezig met een transitie naar een modernere werking, die de toekomst veilig moet stellen.’ Als dat niet iets is om trots op te zijn!
Weer een nieuwe Femmagroep Ontmoet Ella, een splinternieuwe Femmagroep in Roeselare. Volgens de dames zelf staan de samenkomsten vooral voor multicultureel genot en een flinke spat sociaal contact. ‘We willen bijdragen tot een betere samenleving waarbij vrouwen elkaar kunnen ontmoeten aan de hand van wat hen bindt: eenzelfde buurt, een passie, een ervaring, een behoefte…’ Ella is een echte afspiegeling van haar buurt met dames afkomstig uit alle windstreken.
Wij wonnen de trofee voor werkbaar werk Steeds meer bedrijven en organisaties beseffen dat gezonde en gelukkige werknemers dé sleutel tot succes zijn. Overal duiken er ideeën op om werk anders te organiseren. Groen-Kamerlid Evita Willaert beloont de doeners die hun schouders zetten onder werkbaar werk en moedigt hen aan om hun voortrekkersrol te blijven spelen. Van de zes genomineerde sleepte Femma de trofee in de wacht.
Zoveel mooie roze mutsen heel goed gebruikt Trots zijn we ook op ons breitalent. Femma deed een simpel verzoekje: de wereld staat op z’n kop en wij willen graag van ons laten horen. Liefst met pussyhat op. Wie wil er één maken? Massa’s zelfgemaakte mutsen vlogen vervolgens onze kant op. Wat zijn we trots op het breitalent én vrijgevigheid van onze leden. Ondertussen zijn ze al meermaals heel goed van pas gekomen. Dankjewel!
Vrouwenreizen t het gina ui Een pa reisbeum van fotoalb e Yorks ers Jad t s d i le ge tier n Quar en Mie
Zin IN een verrassend weekendje weg niet ver van huis? Dan is Den Haag voor jou de perfecte reisbestemming
Vergeet Rotterdam of Amsterdam. Voor de leukste Hollandse stedentrip moet je tegenwoordig in Den Haag zijn. De regeringsstad van Nederland biedt de perfecte combinatie van geschiedenis, kunst, cultuur én ongerepte natuur.
Jade (rechts): ‘Hoewel ik al ruim zes jaar niet meer in Den Haag woon, voelt het voor mij nog altijd al thuiskomen. In de eerste plaats natuurlijk omdat ik hier nog veel vrienden en familie heb wonen, maar wat zeker ook meespeelt, is de veelzijdigheid van de stad. Aan de ene kant is er het bruisende van een wereldstad met veel cultuur en aan de andere kant is er de veelzijdige natuur. Er zijn veel parken en bossen, maar het hoogtepunt blijft voor mij de kust en haar duinstreek. Die is zo overweldigend mooi én met geen enkel deel van de Belgische kust te vergelijken.’
‘Op de eerste dag van deze reis gaan we op ontdekkingstocht in de binnenstad. Die staat vol met gebouwen en pleinen die doen denken aan het verleden. We bezoeken bijzondere hofjes en paleizen en staan stil bij het veelzijdige (politieke)verleden van deze regeringsstad.’
M IE N EN JA DE
‘Leuk is dat we ons steevast als echte Hagenezen verplaatsen: met bus, tram, te voet of met de fiets. Het openbaar vervoer is hier zo goed georganiseerd dat je geen auto nodig hebt.’
[ 64 ]
leuk Vind ons o k op Facebo
www.facebook.com/femmavrouwenreizen
REISKALENDERET 2017 juli 2017
VO L Z
Napels, Pompeï en de Amalfi kust
met Lut Deroy - 4 tot 11 juli
met Rita Vancamp 10 tot 15 september
Wandelen in het Lechtal, Oostenrijk
Even stilvallen in een stiltehoeve
augustus 2017
Prikkelend Picardië en Charme en romantiek in Normandië
met Rita Vancamp en Hermien Van de Voorde 22 tot 29 juli
Fietsen in Berlijn en Potsdam
met Bernadette Jansseune 5 tot 12 augustus Den Haag, wereldstad achter de duinen
‘Dag twee staat helemaal in het teken van de kuststreek. Eerst met de bus, dan te voet en vervolgens met de fiets. Lunchen doe we bij de bekende visboer Simonis: volgens vele Hagenezen dé plek voor de beste en meeste verse vis.’
Bilbao/San Sebastian Baskenland
met Mien Quartier en Jade Yorks - 25 tot 27 augustus september 2017 Ijsland
VO L Z E T
met Lieve Mommens 1 tot 10 september
Gent, anders bekeken
met Brigitte De Bal en Chris Goossens 29 september tot 1 oktober
met Christine Maeseele 22 tot 24 september
met Fernande De Block en Lydie Van den Abbeele 29 september tot 1 oktober oktober 2017
OLZE V met Magda Biesemans De sluiers van Iran
5 tot 18 oktober 2017 Fietsen, wandelen en uitwaaien in Schiermonnikoog
met Francine Leupe en Bernadette Jansseune 2 tot 6 oktober ZET
VO L
december 2017
Praag in kerstsfeer!
met Lydie Van den Abbeele 4 tot 7 december
Proeven van een meer duurzame en warme samenleving CITYTRIP FIETSEN
‘Den Haag vanuit het water bekeken geeft weer een heel ander beeld van de stad. Hoewel er door de jaren heen al heel wat grachten zijn gedempt, zijn er gelukkig nog een aantal overgebleven.’ Op stedentrip naar Den Haag van 28 augustus tot 30 augustus (3 dagen) Meer info vind je op www.femma.be/reizen
STAPPEN ECO
T
1 x = met normale fysieke conditie mogelijk 2x = goede conditie nodig, niet onvoorbereid aan tocht beginnen 3x = zeer goede conditie nodig, regelmatig op voorhand oefenen
op Geïnteresseerd in een reis die volzet is? Je kan je altijd de wachtlijst zetten door een mailtje te sturen naar veerle.vlasselaer@femma.be Meer info op www.femma.be/reizen of stuur een mailtje naar veerle.vlasselaer@femma.be of bel naar 02 246 51 15 of 0473 99 28 01
LAATSTE WOORD Onderweg langs de kruispunten van het leven Onlangs was ik met dertien vriendinnen van Femma Jozefien Deurne drie dagen lang onderweg. De route was reeds op voorhand goed uitgestippeld, maar wat we niet konden voorspellen, waren de boeiende gesprekken met elkaar en de superleuke momenten. We fietsten van startpunt 3 naar punt 63. Over betonnen, gladde fietspaden, over kiezelstroken en over zandweggetjes. Eigenlijk een beetje als het leven zelf! Wij zijn immers ook altijd onderweg. Het beginpunt van onze reis is heel bepalend voor hoe die weg zal verlopen. Veel vrouwen in de wereld kunnen helaas hun eigen weg niet kiezen en worden in een richting geduwd zonder dat ze die weg willen inslaan. Gelukkig kunnen wij hier bij ons aan elk kruispunt in het leven een keuze maken, wat ook niet altijd even simpel is. Soms moeten we eerst over die harde kiezel om dan met blote voeten in het warme zand te lopen. Nu het zomer is, gaan we ook weer met zijn allen onderweg. Vakantie! Ieder van ons op haar eigen ritme en ieder op haar eigen manier! Kant en klaar of ‘we zien wel waar we uitkomen’. Hopelijk wordt het voor iedereen een tijd van genieten. Ik wil ieder van jullie alvast nog de kracht wensen om de juiste keuzes te maken op de kruispunten die je tegenkomt , en om met boeiende mensen onderweg te kunnen gaan naar een inspirerende toekomst . Gina Daems Medevoorzitter Femma
[ 67 ]