Turmagasinet 2009 by Firda Media as

Heidi sin favoritt Side 9

Informasjonsavis for Sogn og Fjordane Turlag

Stortingsrepresentant Heidi Grande Røys (SV)

Nr. 1 2009 – 3. årgang

På padletur i havgapet

Side 4–5

Barnas Turlag byr på stor turglede

Side 6

Verneverdig tur Årdal–Nes Side 10–11

Basecamp 2009

Side 3

Naturopplevingar for livet

Sogn og Fjordane Turlag

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Marino J. Ask og borna Ingrid og Sigurd på Fanaråken hausten 2008.

Foto: Liv Bruhaug

Sogn og Fjordane Turlag – aktivitet der du bur! Turglede kvar dag Årdal Turlag er eit av Sogn og Fjordane Turlag sine aktive lokallag. Inst i Sognefjorden der Utla sitt friske vatn møter saltvatnet er det toppar og nutar Årdal sin innbyggjarar kliv mest kvar einaste dag. Så ofte er kommunen sine innbyggjarar ute i friluft at Årdal Turlag sitt trimpostopplegg vert lagt merke til langt ut over kommunen sine grenser. Heile 58.000 gonger har glade turgåarar vitja postane i 2008. «Helse i kvart steg» er eit slagord som må høve godt om ein skal skildre årdølene si begeistring for turgåing. Faktisk er ikkje årdølene sin turtradisjon heilt eineståande i fjordfylket. Keipen Turlag i Bremanger, eit aktivt lokallag på kysten, har 11.100 «treff» på sitt opplegg i ytre Bremanger. Dei 1800 innbyggjarane må mest dagleg ta beina fatt for å nå eit slikt resultat. Turlaget sitt fremste mål er å få folk ut på tur. Gledeleg er det då å oppleve at våre mange aktive lokallag gjev folk flest eit skikkeleg trimtilbod med naturen som «treningssenter». Sogn og Fjordane Turlag sitt fellesprogram 2009 tel knappe 500 turar og aktivitetar for born, unge og vaksne. Vår klare oppfordring er å bruke naturen som arena for trim, trening og naturoppleving, anten du går på eiga hand, deltek i trimpostopplegg eller deler turgleda med andre på fellestur med Turlaget.

DNT-ung: Sogn og Fjordane Turlag si nye satsing! Sogn og Fjordane Turlag er stolt over den store aktiviteten i alle dei 20 Barnas Turlag rundt om i fylket. No tek vi eit steg vidare med større tilrettelegging av turar og aktivitetar for ungdom. Mange lokale turlag i fylket har allereie DNTung-grupper, som Luster Turlag, som m.a. inviterer ungdomen med på topptur på ski til «Hest» i Jostedalen. Sogndal Turlag har

UTGJEVE AV SOGN OG FJORDANE TURLAG Fagleg rådgjevar og skribent: Anne Rudsengen, annerudsengen@gmail.com Redaksjonskomiteen: Leiar: Marino J. Ask. Atle Holsen, Asle Veien, Gunnar Skjølberg, Stein B. Næss, Alvar Melvær og Astrid Kalstveit. Desse har også bidrege: Gunnar Bjørlykke, Olav Teigen, Arne I. Lerum, Linda Hantveit, Tore Sønnesyn, Sissel Strømmen, Olav Kjell Moen, Marie-Johanne Folven, Magnhild Aspevik, Anne Lerpold, Grete Åsebø, Frøydis Haga, Jørgen Hundseth, Britt Småvik og Tom Dybwad Framsidefoto: Per-Henning Nybø i frisk sjø sørvest av Storøy i Ytre Solund. Foto: Sissel Strømmen Utforming og annonsar: Firda Media AS Trykk: Sogn og Fjordane Avistrykk Opplag: 42 000 Distribusjon: C-post til heile fylket

isklatring, kajakktur og surfing på Stad på sitt program. Målet er at dei fleste av våre 12 lokale turlag skal ha eigne DNT-ung-lag. I Sogn og Fjordane Turlag er vi derfor svært glade for å kunne tilby ein skikkeleg ungdomsleir i år. BaseCamp 2009 vert arrangert på Hoffslåttene i Viksdalen 30. juni–4. juli. Ungdom mellom 13 og 18 år er hjarteleg velkomne!

Sogn og Fjordane – Natur av stor verdi! Sogn og Fjordane vil i 2009 få etablert sin fjerde nasjonalpark: Breheimen Nasjonalpark, med tilhøyrande landskapsvernområde i Mørkridsdalen og Vigdalen. Dette er nok ei stadfesting på kva naturkvalitetar dette fylket har. Tidlegare i år vart Ålfotbreen og Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde oppretta. Sogn og Fjordane Turlag er svært glad for den status desse naturområda no har fått. Dei fell inn i rekkja av store verneområde, med Jotunheimen og Jostedalsbreen nasjonalparkar som dei mest kjende, Hallingskarvet nasjonalpark som strekkjer seg inn i Aurland kommune og landskapsområda som Nærøyfjorden, Utladalen og Stølsheimen. Turlaga i fylket har mange hytter i og nær dei verna naturområda. Den mest besøkte er Luster Turlag si storstove på Fuglesteg, som i 2008 hadde heile 4000 besøkande. Både i indre deler av fylket og på kysten er det gode høve til vandring og overnatting, Nipebu vest i Askvoll, Jashaugbu i Fresvik og Gjegnabu, for å nemne nokre. Les meir om fylket sine nasjonale naturskattar og Turlaget sin omfattande aktivitet i denne tredje årgangen av Turmagasinet.

Longevasshytta 20 år – set av helga 1.-2. august Bli med på jubileumsvandring og feiring på Longevasshytta. Hytta tilhøyrer Indre Sunnfjord Turlag og ligg i området Jølster–Gjengedal– Naustdal. Det vert lagt opp fellesturar med ulike utgangspunkt, og vi møtest på hytta til felles hygge. Der vert det ulike aktivitetar for store og små, som fiskekonkurranse, klatring, topptur til Blåfjellet m.m. Vidare vert det servert middag og kaffi og kaker. Utover kvelden kan det verte underhaldning av ulikt slag, og sjølvsagt dans til levande musikk. Dei det er plass til kan sove inne i hytta, andre må ta med telt. Dette skal vere ei feiring som høver for alle, ung og gamal, og vi vonar mange har lyst å vere med og gjere dette til ei triveleg og innhaldsrik helg. Velkommen!

Longevasshytta • Bygd i 1989. Ligg 810 moh. Hytta har 7 sengeplassar, sovasofa og stor hems. Det har overnatta 25-30 personar samtidig i hytta. Longevasshytta er sjølvbetjent, dvs at der er eit avgrensa matlager som turgåarar kan nytte seg av mot betaling. • Det ligg kano ved Vassvendevatnet (eller under hytta). Ved Inste Longevatnet finn du båt, ein kvit Pioner 12. Den ligg enten fortøyd på stranda eller vinterlagra i naustet. • Uthuset har 2 «køyer» som hundeeigarar kan nytte, krev gjerne litt rydding. Hytta har fått ny utedo, sørvest for hytta, tydeleg sti. Det er forsiktig merka sti vidare frå utedoen ned til naustet. • På GPS finn du hytta her: UTM 32V 0354094 6835669

God tur i naturfylket Sogn og Fjordane! Helsing Marino J. Ask styreleiar, Sogn og Fjordane Turlag

SOGN OG FJORDANE TURLAG Adresse: Langebruvegen 9, 6800 Førde, tlf. 57 72 06 14 Heimeside: www.turistforeningen.no/sognogfjordane Dagleg leiar: Astrid Kalstveit, sogturla@online.no Styreleiar Sogn og Fjordane Turlag: Marino J. Ask, tlf. 900 89 570, m-jas@online.no Kurs- og fjellsportutval: Leiar: Irene Befring, tlf. 943 47 131, irenebefring@hotmail.com Naturvernutvalet: Leiar: Alvar Melvær, tlf. 57 82 69 05, alvarm@online.no

Longevasshytta er eit godt turmål også om vinteren.

100 000 kr til born og unge i Sparebanken Sogn og Fjordane støttar opp under ungdomsarbeidet til turlaget. Vi snakka med kultursjef Myrtel Thomassen om givarglede og hennar forhold til turlaget. – Fleire lag og organisasjonar nyt godt av verdiskapinga i Sparebanken Sogn og Fjordane, og banken deler i år ut 15 millionar til allmennyttige føremål. Og banken støttar det frivillige arbeidet for born og unge i turlaget med ei gåve på

kr 100 000 i år. Kvifor denne rause tildelinga kultursjef Myrtel Thomassen? – Vi tykkjer arbeidet turlaget gjer generelt i Sogn og Fjordane er viktig og noko som samsvarar med Sparebanken Sogn og Fjordane si satsing på kultur, idrett og fysisk aktivitet. Spesielt tykkjer vi turlaget si satsing på born og unge gjennom Barnas Turlag er flott. Vi ønskjer at fleire born og unge i fylket skal få eit slikt tilbod, der turar og aktivitetar er særskild tiltrettelagt for dei.

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

BASECAMP 2009 Er du mellom 13 og 18 år og interessert i friluftsliv? Merk deg 30. juni til 4. juli. Staden er: Hoffslåttene i Viksdalen i Gaular!

For første gong skal Sogn og Fjordane Turlag arrangere BaseCamp, og vi har funne fram til ein veldig godt eigna stad: I «Fosselandskapet» i Gaular. Her ligg terrenget godt til rette for alle moglege aktivitetar, både i vatn, elv, i flatt eller brattare terreng. Og ikkje minst så har leirplassen alt som skal til. Her har Heidi Vallestad og Sigurd Årskaug lagt til rette på ei idyllisk slette like i nærleiken av vatnet. Her blir det etablert lavvoleir, og garden eit stykke unna blir «back-up».

Kva er BaseCamp?

Fakta BaseCamp Fosseheimen, Viksdalen • 30. juni – 4. Juli 2009 • For ungdom, 13–18 år • Pris: Kr 1250 (ikkje medlem DNT ) Kr 1000 (medlem i DNT) • Alle måltider, instruktørar og aktivitetar er med i prisen. Vi bur i lavvo/telt og lagar vår eigen mat på gruve/bål. Mykje moro, sosialt og kjekt. Bli med! • Påmelding/informasjon: Heidi Vallestad: tlf 992 46 066 hhei-val@online.no Linda Oppedal: tlf 41500823 loppedal@frisurf.no • Meir info på www.dntung.no

Fleire DNT-lag har lang erfaring med slike arrangement, dei er alle noko ulike men har ein del til felles. På BaseCamp er det ein fast telt-/lavvoleir, og her bur deltakarane. Dette ordnar BaseCamp, så ein treng ikkje ta med telt. På BaseCamp får ein høve til å prøve ut mange fjellsports- og friluftslivsaktivetar, både på fjellet og i vatnet. Her får ein det beste av alt! Til skilnad frå ein vanleg tur er det nye aktivitetar kvar dag. Døme på aktivitetar på Viksdalen i sommar er fjellklatring og rappellering, kajakk- og kanopadling, fjell- og toppturar (kanskje natt-tur!), spikking og leirbål.

Kven kan delta på BaseCamp? Det kan vere litt ulike aldersgrupper, men for vår BaseCamp på Viksdalen i sommar er aldersgruppa 13–18 år. Ein treng ikkje vere supersprek, og ein treng ikkje å ha vore på fjelltur før for å vere med. BaseCamp kan vere første gongen ein får høve til å prøve seg med mange friluftsaktivitetar i trygge omgjevnader. BaseCamp er veldig sosialt, og ein blir kjend med andre ungdommar som har dei same interessene. Kanskje kan ein halde fram med å dra på tur eller andre friluftslivsaktivitetar saman etterpå! Meir informasjon kan du finne på: www.turistforeningen.no

DNT ung

Sogn og Fjordane Turlag For å få auka fokus og realisert oppstart av fleire lag for born og unge, var ei gåve på denne storleiken viktig. – Sparebanken Sogn og Fjordane er også turlaget sin hovudsamarbeidspartnar, og banken har i ein treårsperiode ytt eit fast tilskot til aktivitet i laget. Har dette samarbeidet vore positivt for banken og dei tilsette? – Ja, dette er eit viktig og positivt samarbeid, både for banken og dei tilsette. Sogn og Fjordane Turlag legg opp

turar for alle i fylket, men i tillegg har turlaget og tilrettelagt særskilde turar for oss. Turane i år er lagt opp slik at alle bankregionane skal få eit tilbod lokalt, slik at vi får flest mogleg ut i naturen og i fysisk aktivitet. – Kva aktivitetar vil du turlaga i fylket skal prioritere i åra framover, som kan gi flest mogleg born og unge glede og mestring ute i naturen? – I tillegg til den aktiviteten turlaget allereie har, er det viktig at born og ung-

dom held fram å vere ei prioritert målgruppe. For å freiste fleire ungdomar til å bruke og meistre ute i naturen, er det viktig at tilboda for denne gruppa er spennande og av god kvalitet. Klatring, padling, bre, toppturar o.l. er utfordrande og kan få ungdom til å delta. God marknadsføring og tilrettelegging for denne målgruppa, samt oppstart av Barnas Turlag/ DNT-ung i alle kommunar /regionar i fylket bør prioriterast. Astrid Kalstveit

Kultursjef i Sparebanken Sogn og Fjordane, Myrtel Thomassen

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Råkeneset sett frå nord.

Sissel Strømmen likar seg i salt sjø!

Kajakkpadling ved Råkeneset. Asbjørn Ruud til høgre og Per–Henning Nybø til venstre. Solund er ei perle i vest. Litle Færøy med utsikt mot Fonnaheia.

Solund – Turlaget sitt nye reise «Mellom bakkar og berg ut med havet» ligg Solund, øykommunen som må kallast eit av dei mest eksotiske reisemåla i fylket. Spanande fjellformasjonar av bergarten konglomerat kjenneteiknar fjellet. Her er lune vikar og sund som er skjerma for vind og blest, og havet som kastar kraftfulle dønningar mot land. Dei høgste toppane ligg aust i kommunen, medan landskapet er lågare, men like «steinut» og kupert som lengre aust. Solund byr på grøne sletter ned mot sjøen, små vatn, smale fjordar og lyngvegetasjon opp på dei slette berga.

Sunda og fjordane som deler øyane strekkjer seg nord–sør. I Ytre Solund ligg idyllane som perler på ei snor. Sjøområda er som skapte for stille ferdsel med eiga kraft eller segl. Mange av dei vakre stadene må ein kjenne til eller leite etter for å finne. Fleire sund og kanalar er akkurat store nok for ein kajakk å smyge seg inn med floa. Færøykatedralen er ei anna perle du må vere lokalkjend for å finne. Innanfor opnar det seg eit stort, sakralt rom, kanskje 8 meter høgt, med ein lysande ljore i «taket». Utvær ligg heilt vest i Solund og er det vestlegaste punktet i Noreg. I dag eit idyllisk fiskevær med velhaldne trehus og det raudmåla

fyret som kneisar over havet. Båtturen ut til Utvær er i seg sjølv ei oppleving, også i ruskevêr. Er du så heldig å treffe Sør-Noregs einaste væreigar, Torald Storøy, får du omvising i fyret og forteljing om liv og virke då Utvær var ein økonomisk viktig stad.

Fjellturar i Solund Nokre av toppane i Solund strekkjer seg over 500 høgdemeter, noko som gjev god utsikt så langt ut i havet. Krakhellenipa (569 moh.) ligg rett vest for ferjeleiet på Krakhella, og den mest nytta ruta startar ved riksvegen nokre km vestover frå Krakhellesundet. Turen opp går gjennom variert terreng med innslag av barskog og lyngve-

Drøymer du om eit liv utan linser og briller? Vi opererer langsynte, nærsynte, deg med skeive hornhinner og deg med dårleg mørkesyn. Smertefri, rask behandling for eit nytt liv!

getasjon før ein kjem opp i berglandskapet mot toppen. Pollatinden (541 moh.) er ein av dei verkeleg fine utsiktspunkta med fri sikt langs kysten frå Fedje i sør til Alden, Bulandet og øyane i Flora i nord. Start frå pollen ved Solund Mekaniske, og gå ein time i lettgått terreng. Ein annan tur opp går frå Råke, der ein kan velje mellom fleire ruter. Ein sti går beint opp frå Råkevatnet, medan turen opp via Fonnaheia dreg i nordleg retning oppover hylleformasjonane. Solund er skapt for kajakkpadling, anten ein ynskjer å gli langs strendene i dei smale sunda innaskjers eller vil kjenne sjøsprøyten i det opne hav. Kommunesenteret Hardbakke er eit godt utgangs-

punkt om ein vil ferdast i stille farvatn. Vel ute i Indre Steinsund kan ein legge kursen nordover mot Taskholmen lykt og området i Hognefjorden. Landskapet nord om Hardbakke skjuler nokre av dei flottaste idyllane Solund kan framvise. Her er Litle Færøy, som har vore turlaget sin faste base på den årlege kajakkhelga i Solund. Roar Moe og Gudrun Ingvaldsen har teke godt imot oss, og mangt eit smakfullt måltid har vorte servert i i naustet på småbruket. Med utgangspunkt i Litle Færøy kan ein velje turalternativ alt etter ver og vind.

Ny DNT-hytte 31. mai opnar Sogndal Turlag si nye «hytte» på Råkeneset. Her får

Nordfjord Vandrefestival

I Rentefri delbetaling I Gratis forundersøking! I Ein av Europas dyktigaste synskirurgar

Vil du vite meir? Ta kontakt for informasjon og referansar!

Nytt! Vi har, som ein av fire klinikkar i Norden oppgradert til den mest avanserte behandlingsteknologien Zyoptix APT. Dette gjer det sikrare, det sparar vevet og du får ei skreddarsydd behandling.

Sørstrandsvegen 9, 6823 Sandane Tlf. 57 86 74 00 www.synskirurgen.no

Frå 8. til 16. august tilbyr Reisemål Stryn & Nordfjord guida vandreturar til over 30 ulike turmål i Nordfjord. Du kan velje mellom turar av ulik vanskegrad og lengd.

Turane er for alle friluftsinteresserte, og vert leidde av lokalkjende førarar.

For program, meir informasjon og booking, sjå www.nordfjord.no, besøk turistinformasjonen eller ring 57 87 40 40.

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Fjelltoppar med storslått utsikt Folk har alltid diskutert kva for fjelltoppar som har den vidaste eller mest storslåtte utsikta. Eit kvantitativt mål på dette er primærfaktoren til eit fjell.

emål! kyst- og turinteresserte eit etterlengta overnattingstilbod i dette flotte kystlandskapet. Råkeneset ligg på Råke, nord om Hardbakke. Det går sti frå parkeringsplassen langs fylkesvegen mot Strand, og det tek om lag 20 minutt å gå ut. Råkeneset er ein 250 år gamal husmannsplass som er freda, noko som både seier noko om denne flotte staden, samstundes som ein må ta ekstra omsyn.

Stovehus På Råkeneset er det eit stovehus med sengeplassar til 8–10 personar. I tillegg er det naust og fine små, grøne enger ikring. Den nye DNT-hytta har status som

ubetent hytte og er låst med standard DNT-nøkkel. Hytta er ikkje del av noko rutenett, men har flotte turområde i nærleiken. Pollatinden når ein via fleire ruter, og dette må vere vestlegaste toppen i landet! Øyriket vest for Råkeneset skjuler mange flotte landskap, som Lågøy og Hågøy som er «lettklivde» fjell som også høver godt for dei minste. Kajakk eller robåt er nyttige framkomstmiddel mellom øyane i dette skjerma øyriket. Litle Færøy ligg heller ikkje langt unna Råkeneset og vil vere eit passande turmål om ein vil utforske nærområdet. Velkommen på tur ytst i Sogn! Tekst og foto Marino J. Ask

Primærfaktor er eit mål på kor mykje ein fjelltopp hevar seg i høve til terrenget omkring. Primærfaktoren til ein fjelltopp er den minste høgdeskilnaden ein først må gå ned for å kunne gå opp til eit høgare punkt enn den fjelltoppen ein starta frå. Ein topp kan definerast som eit punkt som er slik at terrenget – i alle retningar frå toppen – går anten bortover eller nedover. Det går i alle fall ikkje oppover. Det er likevel eit praktisk problem med denne definisjonen: Kvar einaste frittståande stein blir eit toppunkt. Normalt reknar ein at fjelltoppar er toppunkt med ein primærfaktor på 50 meter eller meir, men også lågare verdiar blir brukt. Primærfaktoren kan umiddelbart virke som ein uinteressant storleik, men den spelar ei sentral rolle i utarbeidinga av lister over fjelltoppar. På øyer vert primærfaktoren den same som høgda på høgaste fjellet, som på Batalden som er 492 m høgt. 85 fjell i Noreg har primærfaktor over 1000 meter. Galdhøpiggen har primærfaktor på 2370 meter, og har med det høgast primærfaktor i Skandinavia. Det næraste fjellet som er høgare enn Galdhøpiggen, er den høgaste toppen i Tatrafjella i den polske delen av Karpatane. Den horisontale avstanden frå Galdhøpiggen til det høgare punktet i Tatrafjella er 1570 km. Jiehkkevarre (1833 moh.) i Troms har primærfaktor på 1740 m og er nr. 2 på lista, Snøhetta (2286 moh.) har primærfaktor på 1675 m og er nr. 3. Sjølv om mange av dei aller høgste fjella i Noreg ligg i Jotunheimen, Rondane og på Dovrefjell, er få av desse med på denne lista. Troms er mest representert, og særleg Lyngenhalvøya har mange fjelltoppar med stor primærfaktor. Sogn og Fjordane har 7 fjell på lista over fjelltoppar i Noreg med primærfaktor på meir enn 1000 meter. Det er Blånibba (Gjegnen) 1670 moh. på grensa som med primærfaktor på 1460 m er nr. 5 på Norgeslista, Botnafjellet (1572) i Gloppen med 1340 meter er nr. 9, Fresvikbreen (1648) med 1310 m primærfaktor er nr. 11 og Daurmål

AURLANDSDALEN Vakker og vill Det ideelle utgangspunkt for fotturer i Aurlandsdalen

Fjellstoverom – hotellrom – hytter – camping – DNT priser Sesong fra 23. mai til 4. oktober.

Vi har hjemlig atmosfære, lange tradisjoner, gammel historie og spennende natur! Aurlandsdalen, 5745 Aurland Tlf. 57 63 11 77 / Fax: 57 63 11 52 e-post: post@aurlandsdalen.com / www.aurlandsdalen.com

Primærfaktor Fjell i Sogn og Fjordane: Høgst primærfaktor i kvar kommune Luster Årdal Sogndal Lærdal Aurland Vik Gulen Solund Hyllestad Høyanger Balestrand Leikanger Askvoll Gaular Fjaler Førde Jølster Naustdal Flora Bremanger Gloppen Stryn Eid Vågsøy Selje Hornindal

FJELL Store Skagastølstind Store Skagastølstind Storehaugen Berdalseken Tarven Fresvikbreen Brossviksåta Krakhellenipa Lifjellet Kvanngrøfjellet Bjørnebreen Stav Blægja Blægja Jarstadheia/Nontuva Krunane Daurmålet Blåfjellet Vikafjellet Blånibba/Gjegnen Botnafjellet Fedalsnibba Glitreegga Brurahornet Skjolden Holtafjellet

MOH. 2403 2403 1179 1814 1703 1648 723 569 776 920 1456 1458 1304 1304 584 1066 1446 1067 647 1670 1572 1609 1297 604 545 1478

P. FAKTOR 1010 1010 983 735 ca. 745 1310 ca 500 569 ca. 675 ca. 750 725 446 ca. 950 ca. 950 ca. 440 ca. 625 1230 ca. 625 ca. 550 1460 1340 1065 1050 604 545 ca. 520

I OPPTUR (klatring) (klatring) 05-02 – – (Breutstyr) Sjekk Blåfjellet 675 12-02 (Delvis 10-07) – – 06-03 17-01 17-01 (frå Askvoll) 16-03 18-05 (frå Naustdal) – 18-05 – 23-11 (frå Gloppen) 23-03 – 22-02 25-03 –

O = Turen er med i «Opptur»

1446 moh. med primærfaktor 1230 er nr. 19. Fedalsnibba (1609 moh) på grensa mellom Stryn og Stranda er med 1065 m primærfaktor nr. 48. Glitreegga 1297 moh. og 1050 m primærfaktor på grensa mellom Eid og Stryn er nr. 53. Store Skagastølstind som med sine 2405 meter er det 3. høgste fjellet i Noreg, er berre på 76. plass med primærfaktor på 1010 m. Dette er altså dei mest frittståande fjelltoppane i turområda våre i Sogn og Fjordane, og dermed kanskje den vidaste og finaste utsikta. Mange av dei kjende og høgste fjelltoppane i Sogn og Fjordane når ikkje opp når det gjeld primærfaktor: Lodalskåpa (2083 moh.) har primærfaktor på 760 m, Blåskavlen (1810 moh.) ca. 500 m, Kvamshesten (1208 moh.) ca. 350 m, og Keipen (1363 moh.) har primærfaktor på 495 m. Og når ein ser på lista for fjelltoppen med høgast primærfaktor i kvar kommune, er det fleire nokså overraskande fjelltoppar som kjem fram, dvs. ikkje alltid dei fjelltoppane som får mykje besøk

av folk, som t.d. Vikafjellet (647 moh.) i Flora som har primærfaktor på ca. 550 m. Over halvparten av fjelltoppane med høgast primærfaktor i kvar kommune er då heller ikkje med i boka Opptur. Det høyrer med at det ikkje alltid er så enkelt å slå fast kva for ein fjelltopp som har høgast primærfaktor i ein kommune, så slik sett kan det vere feil også i lista over. Ut frå dette er det Galdhøpiggen som har den vidaste utsikta av fjella i Noreg, og Blånibba/Gjegnen som har den vidaste utsikta i Sogn og Fjordane – om ein legg primærfaktoren til grunn. Sogn og Fjordane kan skryte på seg mange fjell med høg primærfaktor, men altså ikkje alltid dei fjella vi til vanleg trekkjer fram. Men om desse fjelltoppane har den flottaste og mest storslåtte utsikta kjem nok folk diskutere også i framtida, for om det vil det sikkert framleis vere ulike meiningar sidan det er opplevinga som tel. Tom Dybwad

Botnafjellet i Gloppen. Foto: Anne Rudsengen

Velkommen på tur i Jølster – bygda under breen Her vil du alltid finne ein tur som høver for akkurat deg. Frå den enkle spasertur t.d. ved Jølstravatnet, til høgfjellet med utsyn til vatn og bre. Den nye turfoldaren som presenterer 16 turområde i Jølster vil vere klar for sal i løpet av mai. Du får kjøpt den på Turistinformasjonen på Skei og hos reiselivsverksemder rundt om i kommunen.

Pris kr 60,–

6 2

Barnas Turlag

I Sogn og Fjordane har det dei siste åra vore veldig stor aktivitet i Barnas Turlag. Fleire nye turlag for born har blitt skipa kvart år, og det er stor deltaking. Faktisk er det så mange som 20 Barnas Turlag i fylket, noko som blir eit stort tal når vi veit at det til saman er litt over 90 i heile landet. Aktiviteten er stor, og dårleg vêr skremmer sjeldan dei aktive Turboane frå å vere ute. 6

Barnas Turlag (BT) i Sogn og Fjordane pr. mai 2009: BT Indre Nordfjord Turlag: Leiar Odd Henrik Berge, ....................tlf. 977 16 690 BT Flora Turlag: Leiar Roy Cato Edvardsen, tlf. 915 41 784 BT Keipen Turlag: Leiar Andre Hatleset,....tlf. 482 67 476 BT Indre Sunnfjord Turlag (Førde): Leiar Jorunn Liv Kleiven, ....................tlf. 478 23 947 BT Indre Sunnfjord Turlag (Fjaler): Leiar Elisabeth Offerdal, ....................tlf. 952 27 302 BT Indre Sunnfjord Turlag (Fosseheimen-Gaular): Leiar Heidi Vallestad, ........................tlf. 992 46 066 BT Indre Sunnfjord Turlag (Askvoll): Leiar Anne Grethe Lien, ......................tlf. 909 88 542 BT Indre Sunnfjord Turlag (Jølster): Leiar Ira Sønnøve Røyseth, ................tlf. 990 26 833 BT Sogndal Turlag: Leiar Rita Bjelde, ...... tlf. 970 30 882

BT Lærdal Turlag: Leiar Bjørghild Holien, tlf. 951 39 357 BT Luster Turlag: Leiar Tore Sønnesyn, ....tlf. 950 67 300 BT Årdal Turlag: Leiar Johnny Svåi, ..........tlf. 951 80 575 BT Gulen: Leiar Linda Hantveit, ..............tlf. 414 64 116 BT Solund: Leiar Anne Lerpold, ..............tlf. 57 78 73 02 BT Balestrand og Høyanger Turlag (Kyrkjebø): Leiar Linda Sagerøy Solås, ................tlf. 477 51 612 BT Midtre Nordfjord Turlag (Gloppen): Leiar Mai Nyborg, ..............................tlf. 480 23 329 BT Værlandet og Bulandet: Leiar Astri Thorsen Landøy, ................tlf. 481 48 251 BT Midtre Nordfjord Turlag (Eid): Leiar Britt Tomasgard, ........................tlf. 951 68 143 BT Vik Turlag: Hilde Tenold, ....................tlf. 934 54 223 BT Ytre Nordfjord: Leiar Terje Kolseth, ....tlf. 901 52 532

FOTO: 1. Christin Sønnesyn, BT Luster 2. Linda Hantveit, BT Gulen 3. Linda Sagerøy Solaas, BT Kyrkjebø 4. Tore Sønnesyn, BT Luster 5. Tore Sønnesyn, BT Luster 6. Tore Sønnesyn, BT Luster 7. Britt Tomasgard, BT Eid 8. Bjørn Brekke, BT Eid 9. Astri Thorsen Landøy, BT Værlandet og Bulandet 10. Melchior Kalhagen, BT Luster 11. Janne Kjøsnes, BT Jølster

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

SUNNFJORD SI STØRSTE FRILUFTSAVDELING

STORSELJAR! Kom og prøv!

SCARPA LADAKH (herre)

SCARPA HEKLA (dame)

TESTVINNAR I FORBRUKERRAPPORTEN!

STORTT UTVALL AV V KVALITETSPRODUKT • • • • • • •

FRILUFTSBEKLEDNING FJELLSKO SEKKER TELT OG LEIRUTSTYR KART, KOMPASS OG GPS KLATRE- OG BREUTSTYR TILBEHØR

STOR R FISKEAVDELING med sertifisert instruktør og guide

LAKSEFISKE,, GUIDING

FISKEUTSTYR:

TILBEHØR:

FJELLSKO:

BEKLEDNING:

VI FØRER PRODUKTER FRÅ BLANT ANDRE FØGJANDE LEIANDE MERKE:

OFFISIELL SAMARBEIDSPARTNAR MED INDRE SUNNFJORD TURLAG Tilboda gjeld varer på lager. Atterhald om trykkfeil.

OPNINGSTIDER: Måndag – fredag Torsdag Laurdag

09.30 – 18.00 09.30 – 19.00 09.30 – 16.00

Sentrum Sør, Førde Tlf. 57 72 51 50 firmapost@fordesport.no Facebook Group: Sporten – Førde Sport

Foto: Anne Rudsengen

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Ålfotbreen landskapsvernområde

Maritind.

Foto: Irene Befring

Ålfotbreen, Gjegnalundsbreen og naturen ikring, i alt 226,5 km2 vart verna som landskapsvernområde 9. januar i år. Frå heimesida til Fylkesmannen kan vi mellom anna lese: Landskapsvernområdet er eineståande i Noreg, med sine særprega fjellformasjonar i devonsk berggrunn og ein ubroten overgang frå fjord til høgalpine område med dei vestlegaste isbreane i landet. Det kystnære fjellområdet er prega av ekstremt høg nedbør og har natur- og landskapstypar som i liten grad er verna tidlegare. Her finn ein også det vestlegaste arealet med «villmarksprega område» i Noreg (areal meir enn 5 km frå tyngre tekniske inngrep). Området er prega av stor variasjon i naturtypar, frå varmekjær edellauvskog til snaufjell og bre i høgareliggjande område. Langs Hyefjorden finst ei av dei lengste samanhengjande edellauvskogsliene i landet. Fjellområda nordvest for Skjerdalen har fleire plantegeografisk interessante førekomstar. Ålfotbreen er også eit viktig område for rovfuglar. Fleire raudlisteartar er registrerte her.

Turar i området Turomtalar frå turboka Opptur som går i/nær Ålfotbreen landskapsvernområde.

Gloppen kommune: 23-10: Hyeneshesten 23-11: Gjegnen

Flora kommune: 19-01: Lassenipa 19-02: Blåbrebu

Bremanger kommune: 24-01: Åskora–Ålfotbreen 24-03: Hjelmevatnet 24-04: Keipen Ned frå Gjegnabu.

Foto: Anne Rudsengen

Tekst Anne Rudsengen

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Ålfotbreen landskapsvernområde:

Epost-intervju

Turar med utgangspunkt i Blåbrebu

5 rikspolitikarar frå fylket

Flora Turlag si romslege hytte Blåbrebu, som ligg inne i den vestlege delen av Ålfotbreen landskapsvernområde, er eitt av fylket sine finaste utgangspunkt for vårturar på ski. Ein køyrer først til Grøndalen inst i Norddalsfjorden i Flora, parkerer ca. 300 m før garden i Grøndalen, og går nordover. Første stykket må ein gjerne bere skiene, lengre dess seinare på våren det er. Når ein kan sjå ned på Stølsvatnet, har ein passert vernegrensa. Vatnet kan ein dei fleste åra gå over på ski til slutten av april, men hald godt unna den store elveosen i nordenden. Etter Stølsvatnet går ein i til dels bratt terreng oppover Storebotsskaret, og tek til høgre opp ein liten bakke like etter passering av det høgste punktet i skaret. Derfrå er det eit kort stykke fram til hytta, 800 moh.

1) Har du ei særskild turoppleving frå ein stad i fylket? 2) Kor ville du tatt statsministeren med for å syne han den flotte naturen i Sogn og Fjordane?

Heidi Grande Røys: 1) Eg vil fortelje om min første «ordentlege» fjelltur! Når ein er oppvaksen på Kalvåg, der høgste toppen er 378 m over havet, så er ein ikkje van med dei store høgdene! Men på fjellet gikk vi mykje som barn, anten på søndagstur eller for å sjå etter sauene våre. Då eg gikk ungdomsskulen i Bremanger, hadde vi klassetur over Steinfjellet til Vetvika. Det var min første fjelltur med opp-pakning, overnatting i telt og det heile. Eg huskar det var langt og bratt – særleg å dra to heile ungdomsskuleklassar opp den bratte ura då vi skulle tilbake frå Vetvika. Det var eit vågestykke av lærarane våre. Dei stolte nok på at vi tolte høgda! Flott tur, som berre ga lyst til fleire! 2) Hornelen! Flott utsyn i alle endar, og vakkert! Strålande vakkert!

Erling Sande:

Storebotsnipa, 1206 moh. Toppen ligg sørvest for hytta, og med berre 400 m stigning og lett terreng å gå i, er dette den lettaste toppturen frå Blåbrebu. Utsikta er fin, og nedkøyringa frå toppen er fantastisk. Om ein ønskjer det, kan ein gå på toppen undervegs til eller frå Blåbrebu også. Når ein kjem nedanfrå, tek ein av til venstre, om lag rett vestover, etter at ein har kome opp det brattaste partiet av skaret, så langt at Stølsvatnet er i ferd med å forsvinne ut av syne. Ned att er retninga rett mot Blåbrebu.

«Pysenipa», 1198 moh. Den namnlause toppen mellom Legdevatnet og Blåbrevatnet har vittige tunger døypt «Pysenipa». Dette er også ein lett tur. Ein går over vatnet like nordaust for Blåbrebu, og går på land på sørsida av elveosen. Så går ein i om lag nordleg retning til toppen.

1) Den flottaste turopplevinga var ei klar sommarnatt, då eg og dama mi gjekk frå Årdal i Breim og opp på Dauremål (1445 moh.). Ein tur gjennom flott og velhalde kulturlandskap i Årdalsbygda, og via setra med husdyr som beita i sommarkvelden til toppen der vi rasta den vesle stunda sommarnatta kan seiast å vere mørk – og der oppe på toppen bestemte vi oss for at vi ville halde saman gjennom livet vi to – så fylgde vi fjellveggen rundt vatnet i dalbotnen og gjekk nyforlova gjennom soloppgangen ned att til bygda! Ein tur som verkeleg kan anbefalast – med eller utan frieri :) 2) Sogn og Fjordane er fullt av flott natur og det er vanskeleg å velje, men eg trur eg ville starta med å vise statsministeren kystlandskapet – fyrst tatt turen til Utvær i Solund og «øyhoppa» vidare til kajakkpadling på Værlandet og Bulandet – både eg og statsministeren har dykkarlappen, og det er mange flotte stader å dykke i Florøområdet. På ettermiddagen blir det tur til Hornelen – Nord-Europas høgaste fjellklippe – før vi køyrer inn i Leirgulen og går opp på Troda og ned til Davik der dagen blir avslutta med kveldsmat på Dampen.

Saga, 1318 moh. Dette er ein av dei aller finaste toppturane i området, og nokså lett den og, med strålande utsikt og ei fantastisk nedkøyring! Frå Blåbrebu går ein først eit kort stykke austover, før ein dreiar nordover så og seie til nordenden av Legdevatnet. Der går ein oppover den breie fine hylla som går oppover til venstre. Hald så langt nord at du kjem fram mot kanten/stupet nordaust for toppen, slik at du kan sjå toppryggen av Saga, Maritinden (ein «staur» kloss ved Saga) og Plogen vestafor, frå den kanten. Gå deretter vidare til toppen.

Ålfotbreen, ca. 1380 moh. Frå Blåbrebu er det ein roleg dagstur å gå til toppen av Ålfotbreen. Start turen same vegen som for turen til «Pysenipa», men etter å ha kome på land aust for vatnet, held du fram i nordaustleg retning litt bratt opp til vestsida av Blåbrevatnet. Vanlegvis går ein over vatnet til den nordaustlege enden og deretter søraustover oppover ryggen aust for vatnet. Passer, på breen, sør for den namnlause toppen 1294. Gå derfrå i austleg retning til toppen av breen. Blåbrevatnet er eit reguleringsmagasin, og viss det er mykje nedtappa, eller isen har losna frå land, er det farleg å gå der. I så fall går ein rett sørover frå høgda vestafor vatnet, og dreiar austover når den vide hylla ein går på, flatar ut. Gå deretter like sør for topp 1319, nord for topp 1331, og møt den andre ruta sør for topp 1294. Frå toppen av Ålfotbreen er det ei fantastisk utsikt både vestover mot havet og austover mot Gjegnen og Jostedalsbreen.

Keipen, 1362 moh. Keipen er den vestlegaste av toppane i den nordvestlege delen av landskapsvernområdet. Sett frå sjøen er dette eit kjent landemerke, frå toppen er utsikta utover kyst, øyar og hav formidabel. Frå Blåbrebu går ein først vestover der ein kom opp, til ein kjem ned i Storebotsskaret like nord for høgste punktet. Så går ein nordover skaret eit ganske kort stykke, ca. 100 m, og dreiar så rett vestover gjennom eit lite søkk, sør for topp 810. Hald fram eit stykke vidare vestover, og drei så nordover ned i Grøndalsstorebotnen. Rund botnen, og drei etter kvart vestover den vide hylla sør for Saga. Om lag rett sør for toppen av Saga, der hylla tek til å dreie meir nordvestover, går du om lag rett vestover, ned av hylla og over i den endå vidare hylla før for Plogen. Passer vestspissen av Plogen, og hald fram vidare til toppen av Keipen. NB! Toppryggen av Keipen kan vere islagd, og då er det behov for broddar eller stegjarn.

Turlagshytta Gjegnabu, 1160 moh. Frå Blåbrebu er det i fint vêr ein grei dagstur å gå på ski til Gjegnabu. Ein går først same ruta som til toppen av Ålfotbreen. Derfrå går ein rett austover breen, over topp 1281, og held så svakt lenger nord, på nordsida av Kvannbotnfjellet i retning mot vatn 866. Gå over vatnet og inn i skaret nordaust for det. Herfrå er det to alternativ. Den lettaste ruta er å halde fram gjennom skaret og dreie søraustover over/forbi vatna 882, 873 og 892, og over Y-vatnet. Hald fram inn til X-vatnet og drei så rett sørover, oppover dei bratte bakkane der. Drei etter kvart nordaustover til Gjegnabu. Tekst Alvar Melvær

Ingrid Heggø: 1) Vil anbefale ein topp som er lite kjend, der du er garantert at det ikkje er kø, og som gjev ei kjensle av at det er godt å vera menneske! Første turen min på Såforsegga var ein vakker vårdag på ski. Vi starta tidleg medan skaren låg og gjekk inn vetle Eikedalen, så går ein på ein måte i ein u, stadig høgre oppover, og så opnar landskapet seg meir og meir, ein ser stadig meir av fjellheimen rundt seg. Den utsikta som openbarar seg! Heilt overraskande så er ein på Norges tak med utsikt til Vatnaskredfjellet, Vassdalsnipa, Keipane, Johannesberget, Melsnipa og Gottopphesten. Fin nedkøyring, og ein fin og lett tur, med ei overraskande majestetisk utsikt. Gaularfjellet er så mykje meir enn Johannesberg, eller Johannaberg som sogningane seier. 2) Eg ville ha teke han Jens med på Såforsegga. Den ligg på Gaularfjellet og er etter mitt syn ein fjelltopp som ikkje folk nyttar nok til tur. Heilt nydelig oppstiging og nedkøyring. Du går oppover medan det opnar seg litt om litt, og du ser stadig meir av fjellheimen. Johannesberget er også ein fin tur i same område, og særlig når ein går opp frå Gaularfjellet og køyrer ned på Dale i Sværefjorden. Turen går fint sommar som vinter. Elles spurde Jens om Rambera då han var i Høyanger, så kanskje eg burde invitert han med på ein skitur dit. Aldeles nydelig.

Gunvald Ludvigsen: 1) Mai-tur for nokre år sidan i flott ver til Løsethornet som ligg i grenseområdet mellom Eid og Volda kommunar. Turkameratane var sønene Stephan og Ole Herman og dotter Hanne. Vi gjekk langs eit bekkefar i ganske bratt motbakke. Plutseleg merka ein av ungane rørsle i lyngen. Rørsla i lyngen viste seg å vere 7-8 gråbrune nøste/rypekjuklingar! Straks etter fekk vi vitjing av ei «skada» rypemor. Ei flott oppleving for oss alle, ikkje minst for den yngre garde som fekk ei jomfrueleg oppleving! 2) Då ville eg starte i hagen heime, 11 meter over havet, og legge ut på ein tur til Trollenykjen, 799 moh. Første kvilen tek vi på Ossetra og Osvatnet, 410 moh. Vi kan sjå småørret hoppe i det vesle vatnet, eit teikn på at her trengs det fiskast meir! Etter ein god kvil går vi vidare i fin Vestlandsnatur og endar etter eit par timar på Trollenykjen. Vêret er perfekt, så vi har utsikt til sju prestegjeld. Under oss ligg den mektige Nordfjorden der eit cruiseskip er på veg innover til Olden. Vi kan sjå Ålfotbreen, skimte Jostedalsbreen og Nord-Europas djupaste vatn, Hornindalsvatnet, ligg og glitrar 50 moh. i enden av den fagre Eidsbygda. Turen ned tek vi via Skipenessetra og Skipenes og vandrar vel tilfredse den siste kilometeren langs den flotte lakseelva Eidselva.

Liv Signe Navarsete: 1) Eg har mange gode turminne etter utallige fjellturar. Ein tur som gjorde inntrykk var første gongen eg gjekk til Store Hånosi i Lærdal. Ein fantastisk septemberdag, den 21. september 1996 starta turen frå Ljøsne nede i dalen. Første etappe gjekk til jakthytta på om lag 1300 moh., der vi overnatta. Tidleg neste dag gjekk vi frå hytta i strålande haustsol. Først slake stigningar, så over snøfonner som enno ikkje var smelta og vidare opp den grove skarven siste stigningane til toppen på 1836 moh. Utsynet som vi fekk frå toppen mot Lysegrunnane i aust, Hallingskarvet i sør, Sogndalsfjella i vest og Jotunheimen mot nord sit klistra i minnet. Eg har vore på toppen fleire gonger etterpå, men det første inntrykket og stemninga ein vakker haustdag gløymer eg aldri. 2) Om Jens har tid til å ta ein fjelltur saman med meg vil eg ta han med til fjella mine i Sogndal. Med utgangspunkt frå stølen på Fagereggi kan me ta ein flott dagstur til Blåfjellet eller Sønnevaskjær og Voggebreen. Elles er me inviterte på Fjellsportfestivalen i Sogndal til å gå over Jostedalsbreen saman med førar frå dei. Det har både statsministeren og eg lyst til, men det spørs om tida strekk til.

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Ein klassikar i nytt vernområde ■

Minneverdig skitur mellom Årdal og Nes

– Det blir ikkje påske utan å ha gått denne turen! For mange har turen frå Årdal i Jølster til Nes i Naustdal blitt ein tur ein må få med seg kvart år. Turen er kring 28 km lang, og midtvegs kjem ein forbi Longevasshytta, Indre Sunnfjord Turlag (IST) si sjølvbetente hytte. Her har nokon gått opp dagen før og varma opp hytta og smelta mykje vatn til tørste skigåarar!

Historie Skituren frå Årdal i Jølster til Nes i Naustdal vart «offisielt» arrangert første gong 27. mars 1975 i samarbeid mellom Tambarskjelvar IL i Naustdal og IST. Turleiarar første året var Asbjørn Hove (Tamb.) og Einar Eimhjellen (IST), og det var 60 deltakarar. Nokre år etter oppstarten var det låg organisatorisk aktivitet i IST, og turen vart arrangert i eit samarbeid mellom eldsjeler i IST og Sogn og Fjordane Bedriftsidrettskrins. Bjørn Høyvik var sentral i idrettskrinsen, og «gamlekarane» i turrørsla i indre Sunnfjord, Einar Eimhjellen og Richard Andersen med fleire, var involverte både som initiativtakarar og turleiarar i mange år. Eimhjellen var turleiar/medturleiar i 20 år, frå 1975 til 1995, og andre turleiarar har tilnærma like lang «fartstid». Dei same karane og eldsjelene var også sterkt delaktige i bygginga av Longevasshytta som stod ferdig i 1989, midt i løypetraseen på kommunegrensa mellom Naustdal og Jølster, like aust for Inste Longevatnet. Høyvik var byggjeleiar for hytta, og Eimhjellen var

kjøkemeister ved opninga. I år er det hyttejubileum.

33 år ubroten tradisjon Frå og med 1988 har Indre Sunnfjord Turlag (IST) hatt arrangementsansvaret for turen, og i heile perioden frå 1975 og fram til i fjor, så har turen gått kvart år i påska utan avlysing eller avbrot. 2009 vart med andre ord første året som turen ikkje vart gjennomført i løpet av påska. Tidlegare har turdagen nokre år vore flytta frå den faste turdagen palmesøndag til seinare i påska grunna dårleg ver, og eit år snudde turfølgjet ved Longevasshytta og returnerte same veg. I alle desse åra har turen hatt alle dei ingrediensane og variantane som påskeveret kan tilby: Lett silkeføre på skare, djup nysnø, vind og snøfokk, skodde, blindeføre eller steikande vårsol. Aldri har det vore meir alvorlege episodar enn skibrot og gnagsår på denne 28 km lange turen. I mange år var det elles fast tradisjon med diplom til alle turdeltakarane, og eit år vart det tinga i alt 250 diplom!

Stor deltaking! På det meste har det vore fem fulle busslaster med tilsaman 230 turdeltakarar. Mange år har deltakartalet vore godt over 100, og dei siste åra har det vore med kring 100 med glade skiløparar i alle aldrar frå 8 til 80. Med eit snitt på 100 per år i 33 år, og med tillegg av nokre toppår med langt fleire deltakarar, har minst 4000 personar delteke på denne turen sidan oppstarten i 1975. Mange deltakarar kjem att år

etter år, og for mange vert det ikkje skikkeleg påske utan at dei har fått med seg denne turen. Det er heller ikkje uvanleg at tre generasjonar i same familie deltek. Bussane startar frå Nes i Naustdal tidleg om morgonen, og plukkar opp påmelde deltakarar nedover Naustedalen, i Naustdal sentrum, i Førde, på Moskog og på Vassenden. Dei same bussane hentar att turdeltakarane i tunet på Nes etter 7-8 timar.

Først flatt, så... Turane i «notid» startar alltid med samling på høgda over Erikstadgardane i Årdalen i Jølster. Her er det alltid nok snø til å ta på ski, og her vert det gitt viktig informasjon frå «myndige» turleiarar om turtid, tempo og pausar før det ber av stad i fri fart på lange rekkjer på traktorvegen (bomveg sommar) innover dalen dei første kilometerane mot Legestøylen. Ofte har grunneigarane laga fine doble skispor her slik at det berre er å stake av stad innover flatene, og det set turdeltakarane alltid pris på. Ved Legestøylen startar motbakkane, og her er det også obligatorisk kvile og teknisk pause. Dei fleste vel no å sikre seg godt feste med fellar før det ber vidare i brattare terreng opp mot Stegsvatnet (782 moh). I dette området er det alltid potensiell rasfare, men det veit sjølvsagt dei røynde turleiarane. Difor er dei både klare og bestemte i front, og legg traseen godt mot venstre ved Såtehaugen.

gått dei siste motbakkane på turen. Her blir gjerne feller bytta ut med skismørning og betre gli innover Stegsvatnet til «Raudehytta» i nordenden av vatnet. Vidare i hellinga over Kupevatnet (790 moh.) og så litt ned på Vassvendevatnet (805 moh.). I god sikt skimtar ein no både Longevasshytta (1989), røyken frå pipa og vimpelen i flaggstonga eit par kilometer lenger vest. Røyken frå pipa skuldast at tilsynsfolka for hytta eller andre har overnatta frå dagen før. Då har dei også hatt tid til å moke fram inngangsdøra, få varme i hytta og smelte snø til tørste skiløparar før storinnrykket. På styggeversdagar er det godt å kome inn, og det hender at dei mange deltakarane må vere inne på skift. På godversdagar vel mange å slappe av med mat og drikke i hytteveggen. Hjelpekorpset i Naustdal, med hovudbase ved Vonavatnet, har gjerne vore ein snartur innom hytta med snøscooter for å forvisse seg om at alt står vel til med turdeltakarane før neste lange etappe vestover Naustdalsvassdraget.

På vatn etter vatn Etter ein time pause med kvile, mat

og drikke og fellesfotografering ved flaggstonga, er turfølgjet igjen samla og på veg vidare utover dei lange vatna. Først Inste Longevatnet (775 moh.), snart Ytste Longevatnet (752 moh.), og litt knall og fall har det kanskje vore ned skrålia både ved inste og ytste. Så er det obligatorisk ny pause og oppsamling før nedkøyringa i slake slyng og med varierande teknikk i glissen småskog mot Gotdalen. Her møter vi dei første hyttene og stølshusa, temperaturen stig og snøen er ofte fuktigare. Etter ny pause og oppsamling er det snart «fri fart» vestover mot Vonavatnet (466 moh.) som ofte er større enn ein skulle tru med våte spor, bakglatte ski, slakke armar og tørr strupe. Då er det godt at Hjelpekorpset tek imot oss med både smil, oppmuntring og saft ved basen sin i lia over vatnet før siste nedkøyringa på traktorvegen til Nes der bussane ventar.

Personlege kommentarar: Som turdeltakar er eg er nøgd med meg sjølv og dagen, og klokka har nett passert 16. Eg greidde det i år og, og eg er ikkje spesielt sliten etter 28 km utan altfor godt tre-

Inn til oppvarma hytte På høgda ved Stegsvatnet går vi inn i det nyskipa Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde, og vi har

Pause med solglytt i Gotdalen

Foto: Atle Holsen

Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde ■ Landskapsvernområdet vart oppretta 9. januar i år og er på i alt 394 km2. Grovt forklart dekkjer det fjellområdet som ligg nord for Jølstravatnet, vest for Breimsvatnet, sør for Sandane og aust for Gjengedalen. ■ Frå Fylkesmannen si heimeside kan vi mellom anna lese dette: Dette er eit av dei største fjellområda på Vestlandet utan teknisk inngrep. ■ Landskapet har stor variasjon, frå dei

tronge og lange dalføra opp frå Gloppefjorden til fjellvidder og brear. Området har noko av det ypparste ein finn av lågfjellslandskap i Sør-Noreg. Særleg landskapet knytt til vassdraga gjer inntrykk. ■ Dei mange dalane med elvar og fleire mindre vatn er karakteristiske for området. ■ Fjella her er for det meste avrunda, men med einskilde eggar. Det høgste fjellet er Botnafjellet på 1572 moh.

Turar i området Turomtalar frå turboka Opptur som går i/nær Naustdal-Gjengedal landskapsvernområde. Naustdal kommune: 18-01: Vonavatnet–Longevasshytta 18-02: Svoa–Svostølen–Dalheim Jølster kommune: 13-07: Skjorta 13-08: Legestøylen–Longevasshytta

Førde kommune: 14-10: Inste Angedalen–Longevasshytta Gloppen kommune: 23-03: Botnafjellet 23-04: Ryssdalshornet 23-06: Breidalen–Svineryggen 23-07: Ryggjastølen–Traudalen– Gjengedalsstøylen 23-08: Eimhjellen–Varliegga–Åstøylen 23-09: Holsegga

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

4 hĂ¸gstandard hytter for 7 personar og 74 vognplassar med straum, noko som gjer Nore Fjordsenter AS til ein av dei stĂ¸rste campingplassane i Ytre Nordfjord. 6 hytter for inntil 4 personar. HeilĂĽrsope frĂĽ sesongen 2008. Mange aktivitetar i nĂŚromrĂĽdet og korte avstandar til mange av attraksjonane i ytre Nordfjord.

ningsgrunnlag. Sportstapen hindra ogsĂĽ dei verste gnagsĂĽra i fuktige skisko, og eg er glad eg ikkje valde for tungt utstyr. Eg et siste brĂ¸dskiva mi og drikk resten av lunka kaffi i bussetet medan eg ventar pĂĽ at alle har nĂĽdd mĂĽlet og turleiarane har talt opp. Dette vert eit godt pĂĽskeminne, og eg skal heilt sikkert gĂĽ turen neste ĂĽr og! Dei to 8ĂĽringane i bussdĂ¸ra er og nĂ¸gde med dagen og innsatsen, og er eks-

tra stolte i mĂ¸tet med amatĂ¸rfotografen. Dei har vore spreke. Det gjeld ogsĂĽ karen pĂĽ 80 ĂĽr som eg har sett mange ĂĽr. Eg er mektig imponert over desse tre. Flott at han Agnar (Iversen) og han Kjell Oddvin (Hjellbrekke) stiller pĂĽ som turleiarar ĂĽr etter ĂĽr slik at denne viktige turklassikaren, kan fĂ¸rast vidare i god tradisjon.

POPULĂ&#x2020;R TUR: Ă&#x2026;rdalâ&#x20AC;&#x201C;Nes er ein fin tur med mange flotte synsinntrykk. Foto: Atle Holsen

Nore Fjordsenter NO-6711 Bryggja, Tlf. +47 947 84 042 E-post: post@nore-fjordsenter.com www.nore-fjordsenter.com

Tekst Atle Holsen

TUREKSPERTEN!

Vandrehelgar

Start alltid turen hos Erdal Sport! Vi har utvalet og ekspertisen i sko, bekledning og utstyr.

i Balestrand

sin

a tradition in th ef 877 j

1 ce

Topptur til Raudmelen Topptur til Tjugatoten Vandrehelg Balestrand-fjella Soppsankehelg Vandrehelg Gaularfjell

GASTA www.gasta.no

Turar i Vestlandsfjell â&#x20AC;&#x201C; mat og atmosfĂŚre pĂĽ Kviknes Hotel. Den perfekte kombinasjon.

29 - 31. mai 10 - 12. mai 24 - 26. juli 28 - 30. aug 25 - 27. sept

Moderne sanitĂŚranlegg (opna 2007), 200 meter strandlinje med gode badePRJOHJKHLWHU ÂżVNHPRJOHJKHLWHU XWOHLJH DY NDQRDU UREnWDU PRWRUEnWDU P KN UHGQLQJVYHVWDU RJ ÂżVNHXWVW\U 9nU JRGH VHUYLFH HU EHUUH QRNR DY GHW VRP gjer ditt opphald pĂĽ Nore Fjordsenter til eit minne!

FRISPORT

2. etasje â&#x20AC;&#x201C; Erdal Sport

Din butikk for jakt og friluft. Vi har stor avdeling med fĂ˛r og utstyr til hunden din!

Erdal Sport Meir info og booking pĂĽ www.kviknes.no eller tlf 57 69 42 00

FĂ¸rde, tlf. 57 72 29 30 â&#x20AC;˘ erdal.sport@c2i.net

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Dronning Sonja ville sjå Fuglesteg! Luster Turlag er stolt over det arbeidet som er lagt ned med restaureringa av høgdegarden Fuglesteg, høgt over Fortun og tett inntil Hurrungtindane. Det var naturleg å invitera ei fjellglad dronning til opninga midt i juli i fjor, men frå slottet kom det eit høfleg brev om at dei ikkje fann plass i Dronning Sonja sitt tettpakka representajonsprogram. Opninga gjekk likevel som planlagt, og Sogn og Fjordane Turlag valde å markera sine fyrste 25 år same dag og på same stad. Heile 425 gjekk den bratte vegen opp, og gledde seg i finveret over alt dei kunne sjå og høyra i Fuglesteg denne dagen. Dagen etter opningsarrangementet, kom det telefon frå slottet om at Dronning Sonja skulle ha ein liten fjellferie i slutten av juli, og at ho gjerne ville

koma på ei privat vitjing til Fuglesteg! Ei lita gruppe i turlaget vart involvert for å gjera besøket til eit hyggeleg minne for dronninga, og laurdag 26.juli var me klare til å ta imot med rømmegraut, plomesuppe, spekemat og flatbrød, slik festmattradisjonen er i Luster. Ein strålande dag var det, med nær tretti grader i Fortun.

Langbord Dronninga sitt følgje på fire heldt god fart i motbakken, og dei sette stor pris på den gode maten ved eit festpynta langbord i storstova i Fuglesteg. Snekkarane og muraren som hadde arbeidet med restaureringa, fekk fortelja ei svært interessert dronning om det store arbeidet med steinstove og fjøs, og turlagsfolka kunne fortelja om aktiviteten elles i laget. Det vart ei lang og interessant

bordsete før det var tid for omvising i steinhuset både nede og på loftet. Dronninga brukte kameraet sitt flittig. Etter ein runde mellom dei andre husa og ute på utsynsplassen, var det tid for omvising i fjøsbygningen, eit hus på 17 meter med stolar til 150, som for framtida er tenkt som ein kultursal open for ulike arrangement og samankomstar. Tida gjekk fort, og dronninga med følgje ville ikkje nøya seg berre med å sjå garden. Dei ville og gå vidare oppover til Heimdalen, vårstølen til Fuglesteg, og til fjellstølen ved Berdalsvatnet i vel tusen meters høgde! Me måtte likevel ta oss tid til ei hyggestund ved eitt av borda i fjøsen med kaffi og Kvefjordkake – Norges beste. Ei dronning rørd til tårer takka for alt ho hadde fått sett og for den innsatsen som hadde vore

TURGLEDE: Dronning Sonja var med Luster Turlag på fjellet.

lagt ned på dugnadsbasis av ein liten organisasjon som Luster Turlag. Heile dronningfølgjet vart påspanderte T-skjorter med motiv frå husa i Fuglesteg og lova å vera ambassadørar for garden!

Etterord I november hadde DNT sitt årlege haustmøte i Gamle Logen i Oslo, og ingen andre enn Dronning

Sonja var hovudpersonen. Ho skulle fortelja frå sine mange fjellturar og visa lysbilete. I sitt flotte kåseri hadde ho med seg historien om besøket i Fuglesteg og bilete både inne i husa og frå utsida! Kunne Luster Turlag ha fått nokon betre talsmann? Kom til Fuglesteg i sommar du og! Du vil ikkje angra. Stein Bugge Næss

Sundalen, mi barndoms perle! I utkanten av fylket vårt, i det nordaustlege hjørnet mot grensa til Oppland og Jostedalsbreen, finn vi eit langt og spennande dalføre som gjev mange overraskingar – om ein berre finn på å gå der. Sundalen står det på kartet, «Søndalen» seier vi lokalt. Som barn var Sundalen nærast som nabo å rekne, heimegarden på Folven ligg der Sundalen munnar ut i Hjelledalen, og geitene våre gjekk på beite der … Det var då vi hadde Sundalssetra som turmål, med eige sel og egg i ryggsekken, herlegheit og glede. Sidan har turane blitt utvida, ofte med Sundalssetra som startpunkt eller endestasjon. Her vil eg gje lesarane nokre smakebitar frå dette fantastiske turområdet, der vi opplever det meste innan friluftsliv på kort avstand, djupe skogar, svaberg og myrar, opne sletter, bratte fjellsider med storsteinsurder, småbjørkeskog i kupert terreng, elvar, fossar, vatn og brear. Vegetasjonen varierer etter kva slag naturtype ein passerer, orkidear i dei djupe oreskogane, tettegras på myrane med

Marie-Johanne Folven • Oppvaksen på garden Folven (der Sundalen munnar ut i Hjelledalen). • Har i over 20 år drive geitegard med ysting på Greidung inst i Erdalen (nabodalføre til Sundalen). • Er lærar på Oppstryn skule og klokkar i Oppstryn kyrkje. • Var aktiv i «Berg Breheimen» på 80-talet og vart kalla Breheimens Jeannne d’Arc. • Har stor forteljarkunnskap og glede i formidling av natur- og kultur til born og vaksne. • Er aktiv i kor og bruker både sang og gitarspel i formidling. • Aktiv turgåar, med stort hjarte for naturen, kulturen og menneska i dette bildet.

spreidd gammal furu, eller tyrihjelmen som står att og fortel om fåre der husdyra har beita. Og så issoleia som smiler mot deg der lite anna finn grobotn, ved kanten av breen.

Oppe på breden I april–mai er mange brevandrarar på den såkalla «Josten på langs», ein tur som gjev status og som krev styrke og uthald. I våre dagar startar gjerne denne turen i Erdalen, på Greidung der eg bur, og endar i Fjærland. Også i min ungdom var «Josten på langs» eit fenomen som utfordra. Men då var utgangspunktet gjerne Haukedalen når ein gjekk frå sør, eller Grotli/Tystigen frå nord. Den første langturen min gjekk nettopp frå Haukedalen, kanskje i 1977? med Indre Nordfjord Turlag, 17 deltakarar, duskregn og mildt. Målet var Sundalen i nord. Eg hugsar kor vi sleit over Grøningstølsvatnet inn mot setra der vi skulle ha første overnatting. Der hadde gått ei fonn i vatnet, så isen gjekk frå land, og vi måtte vade siste meterane. Opp mot sela var det mykje elvar med høge snøbardar å passere, så då hjelpte skia lite. Og endeleg på setra, ja då var sela vi skulle bruke låste. Men alt ordna seg, vi kom oss i hus og fekk tørka opp det meste til neste morgon, då vi vakna til blå himmel og sol. Turen nordover breen gjekk stødig og greitt med Kjell Bjarne Sunde som sikker førar. Då vi kom ned Sunndalen etter fem netter i fjellet, var det godt å møte våren, – og eit måltid med heimelaga kjøtkaker. Ein gong gjekk vi opp frå Videseter, opp Strynefjellet og over Tystigbreen, passerte dei same Kamperhamrane og enda etter fem døgn i Haukedalen.

Sundalen Det er altså ein fin tur å gå mot nord gjennom Sundalen over Kamperhamrane til Tystigen, eller gjennom Mårådalen til Grotli. Vil ein heller gå mot aust, er den lange Rauddalen naturleg å gå, med overnatting på Skridulaupbu og endemål Polfoss eller Bråtå i Skjåk. Då vil ein få god blanding av Vestland

Marie-Johanne på ski i Sundalen.

og Austland på same tur, utan bruk for breutstyr. Kartet heiter Skridulaupen. For brevandring er Sundalen startpunkt for lengre og kortare turar. Dei kortaste går tvers over Sognskardsbreen til nye Styggevasshytta, eller til Slæom i Mysebyttdalen. Det er greitt å gå opp Sognskardsbreen, hald stigninga i Sognskardet over tregrensa, så slepp du legdeskogen. Det andre alternativet er frå Kamperhamrane, som tidlegare nemnt. Ein lenger tur går over Sognskardsbreen og sørover, passerer Klubben og Storenosa og tek ned Lodalsbrekka mot Fåbergstølsgrandane og Jostedal. Eller ein kan gå ned att på vestsida i Erdalen. Dette er ein fin vårtur på ski. Seinare på året kan det vere freistande med dagsturen «Tystigen light», etter at skisenteret er opna ca. 1. juni. Då får ein drahjelp opp på Tystigbreen og har flotte skiforhold over og ned Erdalsbreen. Dette har vore ein fast tur i INT-regi som gjev stor oppleving på kort tid. Familietur i Sundalen gjev utteljing for alle aldersgrupper: Elva har gyteplassar for fjellaure, og dei kan bli store. Fossane kastar seg ned og glitrar i sola, fossedrivet er fine dusjplassar som ungane elskar. Mindre bekkar kan brukast til dam-

mar, leike- og badeplassar. Tverrelva er den største fossen som breier seg ut i to greiner like før setra. Der er god sti opp til Tverrelvskardet, bratt og god morgontrim. Men for ei utsikt! Derifrå ser ein rett over dalen og inn i Sognskardet (Sygneskardet står det på kartet), med to blinkande vatn under Sognskardsbreen. Stien inn til Sognskardet er god, lett å gå for små og store, og ein passeleg dagstur for små bein. Der er mitt paradis. På svaberga ved vatnet, med ein svalande vind frå breen og moltemyra ved sida, gjerne med fiskestang og niste for eit lengre opphald. Planar om kraftutbygging, no sikra som nasjonalpark: Her, ved vatnet i Sognskardet, landa helikopteret med industrikomiteen i 1980 på synfaring i Breheimen, dei skulle sjå på planane for «sygneskardsdammen», eit vasskraftprosjekt som heldigvis vart skrinlagt. No er området ein del av Jostedalsbreen nasjonalpark, med utarbeidde naturstihefte for dei ulike dalføra. Hefta er å få for 15 kr på Nasjonalparksenteret i Oppstryn. Statens naturoppsyn og miljøvernavdelinga hos Fylkesmannen har vore sterkt delaktige i opprusting av bruer og stiar, og hjelpt grunneigarar som har restaurert

sela sine. Difor er det ei fin seter vi møter på Sundalen, der beitande kyr og sauer er ein del av heilskapsbiletet. Sundalssetra som turmål eller utgangspunkt: Med utgangspunkt på Sundalssetra kan ein ta dagstur til Kamperhamrane. Der vart det for lenge sidan lagt steinar til trappetrinn over lengre parti. Desse er delvis øydelagde, men dukkar opp partivis og vitnar om mykje arbeid nedlagt. Ein kortare tur er til Stillevatnet, berre halvtimen frå setra mot Sognskardet. Då er det naturleg med fiskestong i neven og gå langs elva og «plukke» aure. Like bak setra har vi den mektige Setrefossen, ikkje så høg, men med ei prakt som mest tek pusten frå meg. Vassføringa er upåklageleg ein varm sommardag, og dusjen du får likeeins. Dei som kjem tilreisande, reiser til Stryn/Hjelledalen med stopp på Folven. Der er nærare info å få på Statoil-stasjonen Buda. Før ein kjem til Sundalssetra, er dalen ca. ei mil lang. Første seks km er der bomveg, så god rås. Då kan ein velje om ein vil gå langs elva gjennom Hola, eller over setreåsen. Eg tykkjer turen vert komplett ved å ta Hola innover og åsen tilbake. Det er nok også det lettaste. God tur!

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

815 32 815 - www.biltema.no

Vi mener at du bør legge turen innom vårt Biltema varehus, for å orientere deg i vårt rimelige, men omfattende utvalg, hvor pris og kvalitet står i uslåelig bra forhold til hverandre. Stikk innom eller se på www.biltema.no. Se biltemakatalogen eller www.biltema.no for hele utvalget innen fritid!

BILTEMA FØRDE

Brulandsvellene, 6800 Førde -

ÅPNINGSTIDER 9-20 (9-18)

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Nasjonalparkar og andre verneområde i Sogn og Fjordane

Selje

Måløy

Freding eller vern av natur skjer vesentleg etter Lov om naturvern. Den vart vedteken i 1970, og endringar har kome til i ettertid. Det er Regjeringa som gjer vedtak om vern gjennom kongeleg resolusjon.

mannen ved miljøvernavdelinga skal føre tilsyn med området, og det er som oftast Statens naturoppsyn som utfører oppsyn i verneområda, som t.d. Jotunheimen og Jostedalsbreen nasjonalparkar. Informasjon om verneområda vert formidla gjennom nasjonalparksentra, brosjyrar, plakatar, naturstiar og temakart. I tillegg gjev fylkesmannen og Statens naturoppsyn Arbeidet med vern av område etter naturvernlova vert informasjon gjennom direkte kontakt med brukarane utført gjennom fylkesvise, regionale eller landsomfatav områda. I Sogn og Fjordane har vi tre nasjonalparktande verneplanar for ulike naturtypar. Vern etter senter: Breheimsenteret, Norsk Bremuseum og Jostenaturvernlova vert vanlegvis nytta på område som dalsbreen nasjonalparksentra. Utladalen Naturhus er vert rekna som verneverdige i internasjonal, nasjonal ein samarbeidar med Norsk Fjellmuseum i Lom som eller regional samanheng. I og er nasjonalparksenter, i nasjonalparkane er det tillegg informerer Norsk Vilnaturen sjølv som er det lakssenter om norsk natur. viktigaste, og naturen skal Mange stader er skjøtsel få følgje sitt eige tempo og naudsynt for å følgje opp si eiga naturlege utvikling. føremålet med vernet. Dette I tråd med naturvernlova gjeld særleg område der kulkan ein opprette følgjande turlandskap utgjer viktige typar vern: verneverdiar. Eit vanleg problem her er at den tradisjoNASJONALPARK: Større nelle bruken som har gjeve område som er urørte eller landskapet særpreg kan ha tilnærma urørte av inngrep, blitt skifta ut med andre eigenarta eller særs vakre, driftsformer som endrar Tjønnane myrreservat i Stryn. slik at dei vert oppfatta som landskapet. ein viktig del av vår felles I område der det er naudnaturarv. Vern som nasjosynt med skjøtsel, vert det nalpark er eit middels normalt utarbeidd ein plan strengt vern. for dette. Skjøtsel vert som oftast utført i eit samarbeid LANDSKAPSVERNOMRÅDE: mellom grunneigarane, komEigenarta eller vakkert munane, Statens naturoppnatur- eller kulturlandskap, syn og Fylkesmannen. For å der det ofte er ønskjeleg å lukkast med skjøtsel og resta vare på historiske dimentaureringsarbeid er grunneisjonar i landskapet. Landgarane si interesse og medskapsvern er den mildaste verknad som regel forma for vern etter naturavgjerande. Solnedgang over Gjegnabu. vernlova. I Sogn og Fjordane er det tre nasjonalparkar (truleg NATURRESERVAT: Område snart fire ) som ligg heilt eller som har urørt eller tilnærma delvis i fylket. Det er: urørt natur eller represente• Jostedalsbreen nasjonalrer ein spesiell naturtype, park som regel av verdi for for• Jotunheimen nasjonalpark sking og undervisning. Vern • Hallingskarvet nasjonalsom naturreservat er den park strengaste forma for land• Breheimen nasjonalpark skapsvern, og verneforskrif(framlegg) vil truleg bli opptene er jamt over strengare retta i løpet av 2009. Verdsenn for nasjonalparkar og arvområdet Vestnorsk fjordAusterdalsbreen i Jostedalen. landskapsvernområde. landskap har to delområde, Alle foto: Anne Rudsengen Geirangerfjorden og NærøyNATURMINNE: Geologiske, fjorden, og er med det botaniske eller zoologiske utpeikt av Unesco som eit førekomstar kan få status som naturminne på grunn område med eineståande universell verdi. av vitskapleg eller historisk interesse. FYLKET HAR FLEIRE STORE LANDSKAPSVERNOMRÅDE: PLANTE- OG DYRELIVSFREDING: Slik freding kan gje • Utladalen landskapsvernområde vern for plante- og dyreartar eller for plantesamfunn • Stølsheimen landskapsvernområde eller dyresamfunn som er sjeldne eller står i fare for å • Nærøyfjorden landskapsvernområde forsvinne. • Naustdal – Gjengedal landskapsvernområde • Ålfotbreen landskapsvernområde Det er venta at Stortinget våren 2009 vil vedta ei ny lov om naturmangfald som vil erstatte naturvernlova Det er oppretta ei rekke naturreservat som skal sikre frå 1970. Hovuddelen av naturvernlova vil bli vidarespesielle naturtypar for ettertida. Det gjeld våtmark, ført, men det vil bli lagt større vekt på skjøtsel og ivabarskog, sjøfugl, kvartærgeologi og myr. I tillegg er retaking av spesielt verdfulle naturtypar. det venta at verneplanen for edellauvskog vil bli vedVern etter naturvernlova fører ikkje til endringar av teken av Regjeringa i 2009. eigedomsretten til verneområdet. Med det og med opprettinga av nasjonalpark i BreGrunneigar kan framleis nytte eigedomen så langt heimen vil i hovudsak vern etter naturvernlova i Sogn verneforskrifta tillet. og Fjordane vere sluttført i høve til nasjonale retningsFor dei største verneområda vert det utarbeidd forlinjer vedtekne av Stortinget. Den viktigaste oppgåva valtningsplanar som gjev retningslinjer for tilhøvet framover vert då å forvalte naturvernområda på ein mellom bruk og vern og handheving av verneforskrifgod måte. ta. Fylkesmannen (ev. delegert til kommunen) har forvaltningsansvaret for verneområda i fylket. FylkesTekst Tom Dybwad

Kalvåg

Svelgen

4 7

Florø

Eikefj

6 Holmedal Atløy

15 7 Dale

40 Krakhella Lavik

Eivindvik

Turistfossar: Truga og nyleg utbygde Oversikta viser eit utval av flotte fossar i Sogn og Fjordane som nyleg er utbygde, er under utbygging, er konsesjonssøkte eller er utbyggingsaktuelle.

Nordfjord: Langs Nordfjorden: 1. Tvinnefossen 2. Trollfossen Gloppen kommune (som reknar seg som ein turistkommune): 3. Strupenfossen

4. Årdalsfossen 5. Tverrelvfossen 6. Sandalsfossen

Sunnfjord: Flora kommune: 7. Brudesløret Førde kommune: 8. Norddøla Jølster kommune, turistkommune og heimbygda til målaren Nikolai Astrup. Alle dei største og finaste fossane rundt/nær Jølstravatnet er i faresona:

9. Fossen på 10. Grovafosse 11. Gjesdalsfo 12. Myklebust Ved Dalsfjorde Askvoll kommu 13. Skyggeelva 14. Selselva 15. Fossedalsv

Sogn:

Ved Sognefjord fjorden, og inn Verdsarvområd

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Nordfjordeid

ordfjo

rden

Stryn

Innvik

33 34

Hyen

3 5

ord

en re b s al ed t s Jo

Skei 9 Naustdal

Vassenden

27 Tungestøylen

Førde

21 31

20 11 12

Sande

Vettigard

Øvre Årdal

Balestrand

Kaupanger

Leikanger

Årdalstangen

Sogndal

Høyanger

Filefjell

en jord f e ogn

den, langs hovudgangsporten til det:

Gaupne 20

Fjærland

vassdraget

Turtagrø

Fossheim en ossen tfossen n i Gaular og unar: a

29 8

24 dalen

Sandane

Fortu ns

n ee br t fo Ål

19 Lærdalsøyri

Sylvarnes

Vik

Stølsheimen

Aurlandsvangen

Naturreservat 37

Hyttene: 16. Storefossen i Måren 17. Eitrefossen Ved Fjærlandsfjorden er fem elvar under konsesjonshandsaming i NVE. Ei av elvane har ein turistfoss: 18. Rommedøla Lærdal kommune: 19. Stødnafossen Luster kommune: 20. Engjadalselvi 21. Snauedøla 22. Holefossen 23. Mordølefossen

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Gjegnabu Blåbrebu Børabu Grytadalsbu Longevasshytta Nipebu Massbu Fivla Fuglesteg Grøssete Gravdal Avdal gard Skongenes Fyr Målsethytta

15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28.

Skålatårnet Åsedalen Solrenningen Selhamar Vatnane Stølsmaradalen Skogadalsbøen Fanaråkhytta Stølsdalen Nørdstedalseter Arenzbu Sprongdalshytta Fast Vigdalsstølen

29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40.

Navarsete Olavsbu Vormeli Ingjerdbu Vetledalsseter Bødalseter Flatbrehytta Bjordalsbu Kongshelleren Flatsteinbu Jashaugbu Råkeneset

Landskapsvernområde Nasjonalpark Føreslått vern

Inform Media | www.inform.as

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Stabben fyr (V Viktig landemerke i F lorø)

allasjonar Ein av vååre fjellinst

Førde frå Hafstadfjellet Eivindvik

Solnedgang frå masta på Atløyfjellet (Ser du oljeplatformane?)

Askvoll sett frå Atløyfjellet

i Sooggn På ssøørrvviissooppppddrraag aulalarfrfjejellellet vivia Gau

Beesstteeffaar ttiil Brrææd Båånnd ppåå Heellllesestr traannd 11990099.

Veljer du lokalt?

tt frf å vår Nordfjordeid se unnddvviikkffjjeellllelet llasjjon på H installa

På lik linje med Sogn og Fjordane Turlag kjenner vi geograﬁen i fylket vårt svært godt. Når vi prosjekterar, byggjer og driftar våre installasjonar og breibandsløysingar, får vi oppleve det vårt fantastiske fylket har å by på av naturopplevingar. Naturopplevingane er rett utanfor døra di, det same er gode breibandstilbod frå Enivest. PS! Det skal løne seg å velje lokalt. Bestill på 57 00 91 22 eller enivest.no

Enivest - Din lokale breibandsleverandør

Installasjonen vår merka med lokalt tupå Høgefjellet er rskilt

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

t s y K

! r y t even

Foto: Jensbua

Foto: A.Misje

Foto: G.Tenaud

Foto: Jensbua

Foto: G.Tenaud

Foto: Jensbua

Historisk sus

Øyparadiset

Kvernsteinslandet

Jakob Sandes rike

Øyidyll og vikingsaga

Gulen

Solund

Hyllestad

Fjaler

Askvoll

Besøk Gulatinget – demokratiets vogge – 3 km frå Eivindvik. Daglege omvisingar 1. juni–31. august. Gulen kan by på merka Nordsjøløyper og kulturvandringsstiar i lett terreng, og fleire turstiar til toppar med flott utsikt, dei fleste mellom Rutledal og Eivindvik. Er du glad i å fiske, er Byrknes eit eldorado for deg! Ved den gamle gjestgjevarstaden Skjerjehamn kan du sjå på den mykje omtalte Kongestatuen. NYHENDE! I sommar kan du fredagar få med deg Skjerjehamn og Gulatinget på ein gang, med omvising begge stader, og RIBbåt mellom dei historiske stadane! Frå Eivindvik kan du òg reise på båttur i skjergarden med den lokale rutebåten «Tornerose» kvar dag. Liker du å sykle er det lett terreng og fantastisk fjord- og havutsikt både mellom Gulatinget og Eivindvik og langs den nye vegen frå Sollibotn til Dingja. Eivindvik Fjordhotell byr på nyoppussa rom, restaurant, pub og utleige av kajakk, syklar og båtar, eller du kan bu i flotte feriehytter rett ved Sognefjorden. Alle har båtar til leige. Velkomen til ein aktiv ferie i Gulen!

I Solund ligg Norges vestlegaste øy, Utvær, eit idyllisk gamalt fiskevær med sitt ruvande vakre fyrtårn. Hit kan du dra på båttur frå Hardbakke, og på Utvær får du guida omvising langs Nordsjøløypa på øya, og omvising i fyrtårnet. Ein tur som høver for alle. Solund har mange flotte turopplevingar å by på, frå lette løyper i kystterrenget, til flotte toppturar som gir panoramutsikt over øyar og fjordlandskap. Heile Solund er eit ynda reisemål for alle som er glade i båtliv og fiske. Og liker du å sykle, er her mange lette sykkelløyper både i ytre Sula og på hovudøya kring Hardbakke. Rosina i pølsa så å seie er Øyhopping Solund, Bulandet og Værlandet! Med postbåten frå Hardbakke øyhoppar du mellom øyane i midtre Solund, med stopp på idylliske Gåsvær, før turen går vidare til Bulandet. I sommar kan du vere med på Øyhopping kvar vekedag frå 1. juni til 31. august. Billetten er ein open vekebillett, noko som gjev deg høve til å stoppe undervegs, overnatte og nyte meir av naturen i det vakre øyparadiset Solund!

Hyllestad hadde frå vikingtida og i lang tid framover ein stor kvernsteinsindustri, og eksporterte kvernsteinar til mange europeiske land. I sommar kan du få høyre meir om og sjå på minner frå historia, og samtidig kanskje til og med prøve deg som steinhoggar? Kvernsteinsparken i Hyllestad har omvisingar frå 1. juni til 31. august, tysdag–sundag. Ei populær og annleis kulturvandring, som høver like godt for born som vaksne. Etter parkbesøket kan du nyte eit godt måltid med tradisjonsmat på bryggjekanten hos Leirvik Kro & Motell. Det er mange flotte turstiar i Hyllestad. Mest kjent er den Trondhjemske Postveg mellom Leirvik og Dale, med sine vakre restaurerte steinbruer og det autentiske kvernhusmiljøet på Skor, og for ikkje å gløyme landemerket Lihesten, med ei fantastisk panoramautsikt! Dei mange idylliske grendene i Hyllestad er populære for familiar som ønskjer seg ein hyggeleg hytteferie ved sjøen, med fjord- og båtliv som ein viktig ingrediens i tillegg til turområda.

Askvoll byr på spanande vikingsaga i Rivedal med historia om Ingolf Arnarson, som reiste vestover i året 874 og var den første til å busetje seg på Island. I Rivedal kan du få omvising ved statuen av Ingolf Arnarson. Vidare er ikkje turen lang til fjordbygda Holmedal, med høve til omvising på Helle knivfabrikk og det lokale bygdemuseet. I kommunesenteret Askvoll er det om sommaren eit myldrande båtliv, med kafé på bryggjekanten hos Askvoll Sjøbuer, og strand og sandvolleyballbane like ved. Prestemarka rundt er ein lett kultursti i Askvoll som høver for alle. Frå både Askvoll og Holmedal er det fleire merka turstiar. Bulandet og Værlandet byr på flotte vandre- og sykkelopplevingar. Spesielt populært er det å sykle den nye vegen mellom Værlandet og Bulandet. Og til toppen av Alden kjem dei fleste seg, etter ein liten times fottur kan du nyte panoramutsikt over fjord, øyar og hav! I Bulandet kan du og vitje Bulandet Temapark, med utstillingar som syner Bulandet i fortid og notid, eller rusle rundt i kystterrenget, kanskje til dei flotte bystene av to driftige damer frå Bulandet som redda mannskapet på ein skonnert som gikk ned i 1885.

«INTERNATET» Leilighetshotell, Hardbakke. Tlf. 57 78 72 05. www.internatet.com Solund Gjestegaard, Hardbakke. Tlf. 90 05 58 91. www.solundgjestegaard.no Steinsund Marinesenter, Hardbakke. Tlf. 57 78 72 52. www.steinsund.no Hjønnevåg Camping og Rorbuferie, Hjønnevåg. Tlf. 90 89 05 92. www.eurocamping.no Sulejet Skyssbåtar. Tlf. 97 79 59 89. www.visitgaasvaer.com

Leirvik Kro & Motell, Leirvik. Tlf. 57 78 89 20. www.leirvikkro.no Lavik Feriehus, Sørbøvåg. Tlf. 57 78 92 18. bk.lavik@enivest.net

I Dale vaks den folkekjære diktaren Jakob Sande opp, og mykje av diktinga hans er inspirert av naturen og folkelivet i Fjaler. I sommar er det omvisingar i Jakob Sande-tunet i Dale kvar torsdag og sundag. Her er det og kafé, arrangement og overnatting. Kring Dale er det også fleire merka turstiar, og Fossedalen rett over fjorden er eit ynda turmål i lett terreng, med kulturminner og fossefall. Ei heilt spesiell badeoppleving får du om du legg til ved den flotte Laukelandsfossen, her kan du bade i kulpen under fossen! Båtar kan du leige ved D/S Ekspedisjonen, som også har store og komfortable ferieleilegheiter til leige rett ved fjorden. Ved fjordkanten ligg òg idéfabrikken Transplant, der du kan sjå design og kunst, oppleve musikk og mat i trendy bar, og delta i workshops. Midt i Dale kan du nyte ferske bakevarer på det lokale bakeriet, som også har motellrom til leige i Dale Senter. Vil du nyte fjordlivet kan du leige båt og tøffe rundt på Dalsfjorden, eller den idylliske Flekkefjorden, der United World College ligg. Her er det også eit flott badeland. Og har du noko på hjartet du vil dele med fleire, så ringjer du Telemegafonen og får det kringkasta over heile bygda! Velkommen til den idylliske og kreative fjordbygda Dale!

Jakob Sande-selskapet, Dale. Tlf. 99 54 87 67. www.jakobsande.no D/S Ekspedisjonen, Dale. Tlf. 41 62 16 36. www.dsekspedisjonen.no Transplant, Dale. Tlf. 57 73 52 00. www.transplant.nu Motell Dale Senter. Tlf. 57 73 65 61. post@fjalerbakeri.no

Askvoll Sjøbuer, Askvoll. Tlf. 57 73 03 81. www.askvollsjobuer.no «Liv og Lyst», Bulandet. Tlf. 91 31 71 94. liv.turid.gjoroy@enivest.net Bulandet Temapark, Bulandet. Tlf. 91 31 71 94 – 97 58 66 21– 90 82 00 36. Bulandsferie, Bulandet. Tlf. 57 73 21 72. www.bulandsferie.no

Eivindvik Fjordhotell, Eivindvik. Tlf. 57 78 43 10. www.eivindvik-fjordhotell.no Solodden Hyttegrend, Eivindvik. Tlf. 93 09 37 87. www.solodden.no Gulatinget, Flolid. Tlf. 57 78 20 06. www.gulatinget.no Svanholmbua, Byrknesøy. Tlf. 57 78 21 08 / 97 10 77 20. www.svanholmbua.no Hjartholm Feriehytter, Hjartholm. Tlf. 57 78 55 51. www.hjartholm.no

For fleire turtips og turistinformasjon, kontakt Stiftinga Jensbua: Tlf. 57 73 90 20 stiftinga@jensbua.no www.fjordkysten.no

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Konfirmanttur anno 1900 FAVORITTEN 2009: Vik Turlag inviterer alle turglade til ein spesiell tur tufta på gamle tradisjonar. Rundt 1900-talet måtte konfirmantar frå Arnafjord og Kvamsøy sokn til Vik for konfirmantførebuing. For dei som som gjekk til førebuing i sommarhalvåret, vart det gjerne 10-–12 turar før konfirmasjonen. Fjellvegen vart ofte valt som eit tryggare alternativ til sjøvegen. Alt etter kvar konfirmantane budde, var det ulike vegval. Den mest brukte ruta var Nissestad – Dragsbotn – Skoddesete – Unnardal – Fjærestad/ Midlang. Årets tur vil gå frå Hola i Framfjorden – Bungane – Dragsbotn 575 moh. – Skoddesete 744

Alden, Værlandet og Bulandet, 14. juli FAVORITTEN 2009: Turen startar frå Florø søndag 14. juli med hurtigbåt til Alden. Dei som vil ha ein litt tyngre og lengre tur, kan gå om Ytstenova, før ein går på Instenova som er turmålet på 460 moh. Turen er bratt opp på rimeleg god sti til platået som ligg på om lag 300 moh., her oppe har ein fin utsikt. Turen opp på Instenova tek om lag 2 timar. Her har vi matpause, og dei siste åra har vi også hatt song, leik og dans. Her er utsikt til Værlandet, Bulandet, Håsteinen, Lihesten, Kvamshesten, Kinn, Batalden og mange fleire kjende toppar. Er vêret fint, kan ein sjå Gjegnalunden og Ålfotbreen. Dei som vil på sykkeltur blir med båten vidare til Værlandet og syklar ned mot Bulandet. Har du ikkje sykkel, kan du gå turen i Nordsjøløypene ned til Bulandet. Den nye vegen, Nordsjøporten, er Bulandet si Nordsjøløype. Frå ferjekaia på Værlandet kan ein velje å gå Nordsjøløypestien, den gamle skulevegen, forbi Klettane eller ta hovudvegen gjennom Landøyna til Myrvågen. Vegen er asfaltert, så det er fint både å gå og sykle, eller trille tur med barnevogn. Den fyrste brua går frå Myrvågen til Melværet og er 234 m lang. Utsikta frå Melværrånen er flott, og på nordsida kan du sjå ei jettegryte. Vidare vestover ligg Ytre Melværsundbrua, som er 317 m lang. Vegen kryssar eit par mindre øyar

FLORA: På tur i flott kystlandskap.

Vik Turlag Leiar: Frøydis Haga, Tveiti, 6894 Vangsnes Tlf. 481 10 399. vikturlag@hotmail.com www.turistforeningen.no/vik

Lomsli.

Foto: Liv Rege Engan

moh. – Lomsli 713 moh. – Unnardal 848 moh. – Fjærestad. Turen er ein dagstur i høveleg tempo. Me vil utfordra årets konfirmantar om å bli med på turen. Vel møtt

til ein tur med flott utsikt til sjø og fjell i rikt bærlandskap sundag 13. september. Turleiar Ottar Wiik. Sjå www.turistforeningen.no/vik/ for meir informasjon.

24.05. 07.06. 14.06. 27.-28.06. 08.-09.08. 16.08. 28.-30.08. 30.08. 06.09. 13.09. 27.09. 25.10. 22.11. 20.12.

RUTE Tenold-Abnastøl-Krikavegen Varpet-Kjyrelvi Dale-Valvikstølen Jonsokhelg, Kongshaug Målsethytta-overnatting Sylvarnesstølen Fresvik-Vik, kulturminneåret Seljadalen-Hang KOM DEG UT-dag, Grøndalen Framfjorden-Vik Fresvikåsen, tyttebærtur Kålhagen Lommelykttur på Kålsete Juletrehogst

TYPE Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot

BT) Barnas Turlag F) Familietur T) Trena personar

Flora Turlag

Midtre Nordfjord Turlag

Leiar: Sissel Strømmen, Båtevika 45, 6900 Flora Tlf.: 90 18 00 67. siss.str@online.no www.turistforeningen.no/flora

Leiar: Turid Hauge Eimhjellen, Nordåsen 64, 6823 Sandane Tlf.: 976 97 443. turideim@start.no www.turistforeningen.no/midtrenordfjord/

24.05. 07.06. 14.06. 26.06. 28.06. Juni/juli 05.07. 05.07. 26.07. 01.-02.08. 09.08. 16.08. 23.08. 29.08. 30.08. 05.09. 06.09. 13.09. 20.09. 31.12.

RUTE Øyane over Hovden Alden, Bulandet (Hurtigbåt) Nipenatt (Hovlandstøl-Hatlesetnipa) Hornelen (Hunskår ned til Berle-gudst.) Blåbrebu Keipen i Slingsby sine fotspor Lihesten tur m Atløy Blegja frå Rørvik Gjegnabu-Gjegnen Håsteinen Midtbøstølen Hovden (Hageselskap. og Seilfore.) Kvanhovden Fyr (overnatting) Honndalsrokken Børa KOM DEG UT-dag Sopptur m/ Hageselskapet Blånipa Lystur til Brandsøyåsen

TYPE Fot Fot Fot/Sykkel Fot Fot/båt Fot Fot Fot/Båt Fot Fot Fot Fot Fot/båt Fot Fot Fot Fot Fot/tema Fot Fot

TUR F B B F F F T T F T F BT B BT T F BT B F BT

F) Familietur (born 10+) B) Familietur (b. under 10) T) Trena personar BT) Barnas Turlag

og sund før du kjem fram til Olsundbrua, som er den mest kjende. Den siste brua tek deg over Langøysundet og til Gjørøyna, den nordlegaste delen av Bulandet. Gjørøykletten er eit populært turmål og utsiktspunkt, og ein fin avstikkar frå hovudvegen. Vidare kan du følgje vegen over land, små bruer og fyllingar på kryss og tvers i Bulandet. Følgjer du vegen til endes, kjem du til Halsøyhaugen. Utsikta er for-

midabel til alle kantar. Mot vest ser du ut til Sandøy, den vestlegaste busette øya i Bulandet. I Bulandet kan ein ta turen til Bulandsparken eller besøkje Hillersøyna – der skulpturane Berte og Hansine vaktar leia. Desse tapre kystkvinnene var med å berge mannskapet på Gügner som gjekk ned i 1885. På båten blir det liggande løypekart på Nordsjøløypene: Værlandet, Bulandet og Hillersøyna.

TUR BT BT F F BT T F/T BT BT T BT BT BT BT

23.-24.05. 07.06. 12.06. Juni 21.06. 10.07. 19.07. 26.07. 02.08. 09.08. 16.08. 16.08. 16.08. 02.09. 06.09. 06.09. 06.09. 18.10. 15.11. 22.11.

RUTE Tviberg Åsebønakken Fannstøylen, Starheimsdalen Tur på Vereide Snønipa frå Myklebust Langedalen Reksnes-Kvanndalseggja-Dueggja-Lefdal Ryssdalshorn Lodalskåpa frå P-plass Bødalsetra Gjegnen frå Hope Sætrevatnet, Heggjadalen Eidsfossen Grand Prix Kyrkjefjellet Fellesarr. m/ trimgruppa i Breim KOM DEG UT-dag, Lidasætra KOM DEG UT-dag, sopptur Råna 1000-årsplassen-skogstur Lommelykttur, Leivdalsmona Lommelykttur

TYPE Fot/båt Fot Fot Fot Bre Fot Fot Fot Fot/bre Fot Kano Sykkel Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot

TUR F BTE BTE BTG T BTG T T T T/BF BTE BTG T BTG BTE BTG T BTG BTE BTG

BTE) Barnas Turlag Eid BTG) Barnas Turlag Gloppen T) Trena personar BF) Bre- og Fjellsportgruppe F) Familietur

Snønipa, 21. juni FAVORITTEN 2009: I år går turen til Snønipa 21. juni kl. 9:00 frå parkeringsplassen inst i Myklebustdalen (frammøte på Eid er 7:45, med ferje frå Lote 8:00). Oppstigninga til breen går på sti og snø. Vi går fyrst på veg inn til den nørdste Stølselva og følgjer den oppover til fjellet. Så kryssar vi denne elva og held fram på skrå oppover. Ein kant med svaberg må forserast, og ein lang morenerygg. Så opp litt stein og hyller til vi når snøen. Vi går så på snøen til vi når breen og knyter oss så inn i taua. Deretter set vi kursen mot Snønipa – ein liten bretur på under 2 kilometer. Det siste stykket på fjell/steinurd går vi utan tau. Om lag 13:30 er vi på toppen. Der har vi pause i ein halv time, før vi startar på nedturen. Av matpausar elles har vi vanlegvis eit par på oppturen og ein eller to på nedturen. Nedturen går etter om lag same ruta som turen opp, men vi beheld taua på til vi er ute av snøen. Vi er nede att der vi starta om lag 16:30. Dette kan variera litt avhengig av snøtilhøva. Hugs gode fjellsko og gamasjar til turen, og som elles godt med klede, mat og drikke. Turlaget syter for tau og selety. Difor må vi ha påmelding (telefon 977 77 078 eller 57 86 59 89). Vil du nytta eigen sele, så hugs at vi brukar heile selar, dvs. kombinasjon brystsele/sittesele eller heil

Turen opp til Snønipa frå Myklebustdalen er bratt men rask å gå. Foto: Gunnar Bjørlykke

kroppssele. Innbindinga i tauet skjer med knuten St. Johan. Vel møtt til ein enkel og flott tur til Snønipa!

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Over Jostedalsbreen til Nordfjord Luster Turlag Leiar: Stein B. Næss, 6875 Høyheimsvik Tlf.: 57 68 65 00. stein.naess@luster-fjordhytter.com www.turistforeningen.no/luster/

24.05. 31.05. 07.06. 13.06. 28.06. 04.07. 18.-19.07. 19.07. 26.07. 1.-2.08. 09.08. 22.08. 23.08. 06.09. 06.09. 20.09. 27.09. 27.09. 25.10. 06.11. 22.11. 13.12.

ÅRLEG KRYSSING: Luster Turlag arrangerer kvar sommar ei kryssing av Jostedalsbreen. Foto: Stein Bugge Næss

Heilt frå 1976 har Luster Turlag hatt kryssingar av Jostedalsbreen til Sunnfjord eller Nordfjord på sommarprogrammet. FAVORITTEN 2009: Ikkje alle år har veret tillate slike storturar, men det har nok vorte gjennomført rundt tjuefem slike kryssingar. Somme år har turane vore svært populære, med over 90 deltakarar på det meste. Fyrste helga i juli i sommar er det tanken å gå over til Bødalsseter. På sognesida kan ein velja fleire utgangspunkt for ein slik tur. Mest naturleg er det å gå opp ved sida av eller oppe på brearmen Fåbergstølsbreen. Nokre somrar no har breen vore

vanskeleg å koma inn på i fronten, og på sida er det både ei elv og lausmassar som kan vera problematiske for eit stort følgje. Difor har Luster Turlag valt å gå opp fjellryggen Lioksli frå garden Norheim og inn på sjølve storbreen i om lag 1500 meters høgde. Her får ein verkeleg inntrykk av kor stor og vid Jostedalsbreen er, for det er meir enn 12 kilometers vandring til utgangen av breen, der Brattebakken kjem opp frå nordfjordsida. På vegen over har ein fritt utsyn til dei kjende toppane Kjenndalskruna, Brenibba og Lodalskåpa. Luster Turlag har gått ned til Bødalsseter denne vegen to gonger før, den eine i sol og den andre med tjukk

skodde over breen. Å kryssa Jostedalsbreen er aldri lett. Denne turen vil nok ta 12–14 timar, så det er om å gjera å koma seg tidleg i gang om morgonen. Luster Turlag har mange brevane folk, så det er ingen problem å finna kjentmann eller turleiar. Mange deltakarar kjem att år etter år, og det er ein heil flokk etter kvart som har gått dei aller fleste opp- og nedgangane både på sogne- og fjordasida. Lettast har det kanskje vore å gå frå Veitastrond over til Stardalen eller frå Styggevatnet langt i nord – etter at anleggsvegen kom opp i over tusen meters høgde – over til Vetledalsseter. Dei tyngste og mest krev-

RUTE Skitur på Illåbreane Orientering i Okleviki Fottur på Indre Hafslo Hafslovatnet rundt Berdalsfjellet - Fuglesteg Josten: Lioksli - Bødalsseter JUNIORDILTEN VIGDALSDILTEN (31. gong) Spørteggbu Kanohelg på Hafslovatnet Storebukken på Veitastrond Fiskedag Sognefjellet Tverranibba i Jostedalen Hornane - Kongsdalen KOM DEG UT - dag i Solvorn Orientering i Moane Klatring i Skjolden Gardsbesøk i Skåri Klatring i Skjolden Lommelykttur i Gaupne Klatring i Skjolden Juletrehogst i Okleviki

jande turane har gått frå Jostedalen til Lodalen. Me har gått både ned Tjuveskora og via Nordfjordvarden ned i Ruteflotdalen til Nesdal. Den siste turen var følgjet på vandring i 17 timar! I

Sogndal Turlag

Leiar: Linda M. Hantveit, 5961 Brekke Tlf. 951 84 588. E-post: lindahantveit@hotmail.com www.turistforeningen.no/gulen

Leiar: Arne Ingjald Lerum, Rusebakken 4, 6856 Sogndal Tlf: 57 67 30 15. arne.i.lerum@luster.kommune.no www.turistforeningen.no/sogndal

RUTE Nordgulsstøl-Langevatn-Breidvikstøl Breidvik-Breidvikstølen Råkeneset TurboRock Markusdalen KOM DEG UT-dag, Svardal-Brandsdal KOM DEG UT-dag, Vikane-Brandsdal Taskebotn-Kjerringfjellet Taskebotn-Mjånesfjellet Lommelykttur, Kommandotårnet

TYPE Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot

TUR U B/F B/F B/F B/F U B/F U B/F B/F

U) Ungdomsgruppe B/F) Familietur

Barnas Turlag Solund

BT) Barnas Turlag F) Familietur T) Trena personar TT) Godt trena personar U) Ungdomsgruppe

Leiar: Anne Lerpold, 6924 Hardbakke Tlf. 482 88 645. E-post: t-arneh@online.no www.turistforeningen.no/solund

31.05. 07.06. 06.09. 27.09. Nov.

RUTE Råkeneset Storevatnet, Hersvik KOM DEG UT-dag, Utvær Salane Skumringstur

TYPE Fot Fot Fot/båt Fot Fot

TUR F F F F F F=Familietur

Utvær – Noregs vestlegaste Turbo-tur FAVORITTEN 2009: Søndag 6. september 2009 inviterer Barnas Turlag i Solund til KOM-DEG-UT-DAG så langt vest i havet som det let seg gjere å kome – til lands! Turboreven vil ta deg med i båt ut til det gamle fiskeværet UTVÆR. På Utvær følgjer vi Nordsjøløypa rundt øya, ein tur der vi m.a. får sjå kor vikingane slipte sverda sine før dei for på vikingtokt mot England! På turen er vi innom det gamle skulehuset, som var i drift til midt på

RUTE Uteklatring i Kvam Steinmannen – Høgste Breakulen (1957 moh.) 31.-1.05. Råkeneset. Opning ny turlagshytte 06.-07.06. Overnatting med kajakk og klatring 07.06. Kart og kompass 14.06. Villblomdagen 2009 14.06. Nedbergo ved Aurlandsfjorden 21.06. Nigardsbreen 28.08. Dalsdalen - Vigdalen 12.07. Jordalsnipa (1453 moh.) i Fjærland 02.08. Frudalen – Frudalsfjell – Frudalsvollen 13.05. 21.05.

60-talet, og vi besøkjer den freda Fyrstasjonen. Frå det høge fyrtårnet er det mogeleg å sjå langt til havs – nesten heilt til England! I enden av Nordsjøløypa kjem vi til Paradis – som er Noregs vestlegaste hage. Her veks det både blomar og busker. På båtturen ut til Utvær reiser vi forbi holmar og øyar som er sjøfuglreservat, og sjansane for å få sjå ærfugl, havørn og andre sjøfuglar er store.

TUR T BT BT U F TT BT F BT BT F BT F F BT BT BT BT BT BT BT BT

T) Trena personar TT) Godt trena personar F) Familietur BT) Barnas Turlag U) Ungdomsgruppe.

Barnas Turlag Gulen

24.05. 24.05. 31.05. 20.-21.06. 23.08. 06.09. 06.09. 04.10. 04.10. 15.11.

TYPE Ski Fot Fot Sykkel Fot Fot Fot Fot Fot Kano Fot Fiske Fot Fot Fot Fot Klatring Fot Klatring Fot Klatring Fot

TYPE Fot

TUR BT

Ski

Fot

Fot/sjø Fot Fot Fot/båt Fot/bre Fot

U BT BT F BT/F F

Fot

RUTE 16.08. 23.08. 29.08. 28.-30.08. 30.08. 5.-6.09. 06.09. 09.09. 12.-13.09. 20.09. 27.09. 04.10. 24.10. 22.11. 05.12. 06.12.

finver er det likevel turen frå Tungestølen på Veitastrond via Austerdalsbreen over til Kattenakken og Briksdal som tek prisen. Kanskje set me opp den turen att neste sommar!

TYPE Uranostind (2157 moh.) Grøssete Store Austabottind 2202 moh. Kajakksamling i Solund Mørkrisdalen Sota Sæter KOM DEG UT – dag Storehogen Stedjeåsen Surfing ved Stad Stepin – Navarsete – Svedal (Sogndal Sogel.) Svartahol på Kaupanger Hovudlykttur i Vikane Open vegg Vangsen (1757 moh.) Open vegg Adventstur i skogen

TUR Fot/bre Fot Fot Kajakk Fot Fot Fot Fot Surf.

T BT U F F F BT BT U

Fot Fot Fot Fot Ski Fot Fot

F BT BT U T U BT

Nedbergo FAVORITTEN 2009: Det vanlege når ein skal på Nedbergo, er å skaffe seg båtskyss frå Undredal. Forhøyr deg i Undredal! Turen over fjorden tek 5–10 minuttar over til Storeflaten ved naustet som høyrer til Nedbergo. Her startar stien som først kryssar Storelvi som går i eit gjel ned til fjorden. Stien snor seg vidare oppover fjellsida. Det er litt bratt utfor, men stien er god. Nedbergo ligg om lag 530 moh., og turen opp tek kring 1,5–2 timar. Her ligg to fråflytte gardar i eit tun. Sist det var fastbuande på garden var kring 1950, men dei heldt fram med å slå graset fram til 1972. Frå Nedbergo er det flott utsikt over Aurlandsfjorden og fjella omkring, og også bort på nabogar-

Flott utsikt frå taubanen på Nedbergo. Vi ser ned på Aurlandsfjorden og Undredal. Foto: Tom Dybwad

dane på Stigen og Undredal på den andre sida av Aurlandsfjorden. Det går sti vidare opp til Heimastølen,

ca. 1 time vidare. Returen går same vegen, hugs å avtale båtskyss tilbake!

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

10 GRUNNAR TIL Å BLI MEDLEM 1. Rabatt på over 450 turistforeiningshytter i heile Noreg. • Over 30 overnattingstader i fylket har status som DNT-hytte. • 14 av desse er eigde/vert drivne av lokal-laga i Sogn og Fjordane Turlag. • Rabattar på overnatting på over 50 private hytter i heile landet. • Ungdom får i tillegg overnatting til ½ pris av medlemspris. • Medlemer i Barnas Turlag overnattar gratis på dei sjølvbetente hyttene. 2. Sju nr i året av Fjell og Vidde, DNT si årbok, Sogn og Fjor dane og lokalt turprogram • Publikasjonar som jamleg kjem ut, gjev deg god informasjon om freistande turar i fjellet, på sjøen og kortare turar i nærområdet. Blada og årboka inspirerer og kan vere utgangspunkt for planlegging av turar i sesongen. 3. Rabattar på turar og kurs • Sogn og Fjordane Turlag, lokallaga og DNT arrangerer ei rekkje turar og kurs. Sogn og Fjordane Turlag og dei lokale turlaga gjev årleg ut fyldig turprogram, det ligg også på Internett. Som medlem får du lågare prisar på turar og nokre kurs. • Som medlem får du også DNT Oslo og Omegn sitt turprogram

for inn- og utland for vaksne og born. Mange av desse turane er BERRE for medlemer.

styr, kart, GPS og bøker på butikk/turinformasjon i m.a. Bergen og Oslo.

4. Du kan kjøpe turhandboka «Til fots i Norge» til medlemspris. Boka omtalar ALLE T-merkte fotturar i heile Noreg.

8. Tilgang til DNT standardnøkkel. • Dei fleste ubetente hyttene til DNT er låste. Medlemer får nøkkel, mot depositum, på turinformasjonen i Førde. Mange av dei lokale hyttene er heller ikkje låste.

5. Du får kjøpe turboka Opptur til medlemspris: Boka inneheld 267 av dei flottaste fotturane i fylket. Alle kommunane er med, og for kvar tur er det både flyfoto, andre foto, tekst og faktainformasjon.

ar om du er på ferie og vil ta ein fjelltur. 10. Du støttar arbeidet vårt for eit aktivt og naturvenleg friluftsliv. • Du støttar drifta av hyttene og merking av trygge stiar. • Du støttar arbeidet vårt med dei mange nye Barnas Turlag og DNT-ung. • Du støttar Sogn og Fjordane Turlag sitt omfattande naturvernarbeid.

9. Rabatt på fjellhyttene til turist foreiningane i Sverige og Island. Nabolanda våre har også eit godt utbygd turnett. Her kan du som medlem få rimelege overnatting-

6. Rabatt på reiser • Dersom du reiser mykje med tog, er det gode rabattar å hente med NSB sitt kundekort. Med DNT medlemskap får du kortet rimelegare. • Nye medlemer får ei gratis reise med Nor-Way Bussekspress dit turen deira startar. 7. Rabatt på sportsutstyr m.m. • Mange av dei lokale turlaga har rabatt-avtalar med lokal sportsbutikk, og du kan få gode rabattar ved å vise medlemskortet frå turlaget. • Du får kjøpt kart og bøker til medlemspris på turlagskontoret i Førde. • Du kan handle og bestille turut-

KINNASPELET

Ytre Nordfjord Turlag Leiar: Ronny Saltkjel Hagevik, 6718 Deknepollen. Tlf.: 911 67 502. hilde_barmen@yahoo.no www.ynt.no

Programmet

Kl. 13.00: Historisk vandring Kl. 13.00: Kinnaspelet Kl. 14.30: Omvisning i kyrkja Kl. 15.15: Gullalder Kl. 16.30: Kinnaspelet Kl. 18.00: Kveldsbøn

SØNDAG 21. JUNI

SONGEN VED DET STORE DJUP

www.softeater.no

www.kinnaspelet.no

Kl. 11.00: Gudsteneste Kl. 13.00: Historisk vandring Kl. 13.00: Kinnaspelet Kl. 14.30: Omvisning i kyrkja Kl. 15.15: Gullalder Kl. 16.30: Kinnaspelet Kl. 18.00: Kveldsbøn

BILLETTSAL Møt fram på kaia i god tid, gjerne 2 timar før framsyning.Talet på billettar til kvar framsyning er avgrensa. Det er billettsal på Fugleskjærskaia i Florø. Båtfolk som reiser til Kinn sjølve får billettar der ute. BILLETTPRISAR Vaksne over 16 år kr. 400,- Barn under skulealder Barn i grunnskulen kr. 200,- Grupper (min. 10 pers.) Honnør kr. 375,-

HOVUDSPONSORAR:

kr. 100,kr. 375,-

Billettar får du kjøpt på

SAGA FJORDBASE AS

meir om spelet og billettar:

SOGN OG FJORDANE FYLKESKOMMUNE

Natvik, Florø

LAURDAG 20. JUNI

FLORA KOMMUNE

Kinnaspelet, Postboks 111, 6901 FLORØ Tlf. 57 75 25 30 Mobil 918 86 264 E-post: kinnaspelet@gmail.com www.kinnaspelet.no

17.05. 7.06. 14.06. 28.06. 12.07. 19.07. 09.08. 16.08.

RUTE Skongenes Fyr Rimstad-Berstad Vombaneset Kyrnosa Gottrøysa-Brurah.-Veten Stalbrekka-Melnuken Skåla Slogen

TYPE Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot

TUR F F F F T F T T

23.08. 23.08. 5.-6.09. 06.09. 13.09. 20.09. 27.09. 28.12.

RUTE Sunnivahornet Breidalen rundt Gjegnen (overnatting) Nobba Jønshornet Honndalsrokken Hornelen (Hunskår) Veten-lystur

TYPE Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot

TUR F T T F T T T F

F) Familietur T) Trena personar

Skongenes Fyr FAVORITTEN 2009: Vi er en gjeng med fotfolk som parkerer bilen en sen vårkveld, tar lykter på hodet og går utover mot storhavet i mørket. Hodelyktene gir godt lys, men vi ser ikke så mye i mørket av landskapet rundt oss. Etter ca. halv times gåtur kan vi høre bølger som slår inn mot strand og svaberg. Kan skimte hvitt saltskum innover land. Lyden er i perioder kraftig, og vi kan bare ane hvilke krefter som ligger i dette saltvannet som slår innover. Vi lukter havsalt og åpen sjø og kan bare ane hvordan dette ser ut i dagslyset. Denne turen vil ende opp i en turisthytte ute ved havet. Vi trenger ikke å returnere i dag, vi vil få se landskapet i morgensola og dagslys senere utpå morgenen. Turen ender ved en fyrmesterbolig, der vi innlosje-

rer oss på ulike rom, spiser litt og legger oss til å sove når vi først har stått og sett på lyset fra lykta, som kaster seg utover havet. Tidlig neste morgen er vi oppe for å få med morgensola, hurtigruta som seiler forbi, de vakre fargene på himmelen ettersom dagslyset og sola kommer mer og mer opp og bader bygningene rundt oss i et blålig lys. Ser på alle rare formasjoner i naturen, vårblomster som står i ly for vinden og fanger opp solstrålene. En god kopp kaffe har vi også med oss ut på tunet rundt fyrmesterboligen og fyrlykta. Vi ser utover havet og de vakre fargene, opp på himmelen, lyset i fyrlykta som varsler hvor leia går og viser vei for båttrafikken, bølgene som slår mot land og alle lydene som gir en enorm god stillhet. Vi er nå ute ved Skong-

Stemningsfullt på Skongenes Fyr ytst i havgapet. Foto: Britt Småvik

enes Fyr, kan skimte nabofyret Kråkenes i vest. Stadtlandet, Ytre Fure og Indre Fure i nordvest, Selje i nord med Selje kloster, Selja, Venøy og Barmen rett forut. Flatraket ligger badet i morgensola med den flotte bratte fjellveggen Flistrahornet i forgrunnen av St. Sunniva-fjellet i bakgrunnen lengre øst. Øya Silda ligger og tar imot storhavet fra vest. Ja, kan noen tenke seg å oppleve naturen inn under huden, så er det bare å ta turen utover til turisthytta ved havet, legge klokka vekk og følge naturen sin klokke.

21 10. Bonito

9. Blend

8. Arkja Dameklær

7. Specsavers

6. Handelshuset Libris (sjå turkart)

5. Mestergull

4. Bjørklund

3. Økonomisko

2. Euro Sko

1. dna

)

ÅL

61. Vesta forsikring

er rd er l rk t ti No pa ke et t! ) a s ar Du t u ar ss på lsh sp pla de tid 5 an – fram H k

62. Via ferieverden (sjå turkart)

y (R

ST A R T

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

11. b.young

6) 10–20 (1der. : R E ti STID opnings OPNING ar andre eh butikkan Nokre av

12. Hennes & Mauritz

60. Sparebanken Vest

13. Jack Jones & Vero Moda

59. Eiendomsmegler Vest

14. JC

58. Vinmonopolet

Reglane

er enkle:

15. Narvesen (sjå turkart)

N! MÅL VIN I N N A TEM

FØRS

57. Malia (sjå turkart) VIA FERVERDEN Mobilen rister i lomma. Ein kamerat har bestilt sydentur til deg. Avreise om 2 timar. Avbryt turen og spring mot Bringeland. Stå over 2 kast.

56. Spar

DETTE TRENG DU: • Ein terning • Ein eller fleire venner • Ei brikke til kvar av spelarane • Godt humør!

55. Peppes Pizza

16. KappAhl

17. Lene V

18. Marcel MALIA Med nybeisa hus er sinnet lett. Hopp i mål!

54. Napoleon Conditori

HANDELSHUSET LIBRIS Med rett kart finn du fort fram. Trill ein gong til.

53. Deli Vita

52. Big Bite

20. More Woman

21. VIC

REFLEX Med beremeis går turen som ein leik. Rykk 4 plassar fram.

51. Bambus

19. Din Sport (sjå turkart)

NARVESEN Ein god kopp nykverna kaffi gir deg ny energi. Rykk 4 plassar fram.

22. Vi To Brudesalong

50. Zoo-senteret

23. Apotek1 DIN SPORT Du vaknar etter ei god natts søvn i nytt telt. Sprett 4 plassar fram.

49. Ti-ti

24. Cosmetique Parf. & Spa

48. Reflex (sjå turkart)

25. Nikita 29 SUNKOST Med vassfast solkrem er sol inga hindring. Dans 3 plassar fram.

47. Ringo

BRILLELAND Med solbriller ser du klart i sterkt motlys. Trill ein ekstra gong.

27. The Body Shop

MX SPORT Ny sykkel gir mindre motstand. Rykk 4 plassar fram.

45. Glitter TELEKIOSKEN Med ny mobiltelefon med 40 GPS finn du raskaste veg. Trill ein gong til.

29. Sunkost (sjå turkart)

31. Bellis Blomster

32. Engevold Blomster

33. Fruens Drømmer

34. Førde Glassmagasin

35. Kremmerhuset

36. MX Sport (sjå turkart)

37. Nille

38. Princess

39. Bagorama

40. Telekiosken (sjå turkart)

ity

42. Elprice

30. Vita

– 550 gratis parkeringsplassar

– største kjøpesenter mellom Bergen og Ålesund!

)

44. Brilleland (sjå turkart)

28. Trendy frisør

el Du ek m tro å H (Ho ni brå an p s d p k tt fo els att gå ha r hu en v e ei å h se de eko it t k an t L t rt! or dl ib il t e r

46. Helle Foto

43. Førde Lydsenter

26. Ranels Parfymeri

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

KURS, ARRANGEMENT OG TURAR

Leiar: Ottar Dahl, Kjelkenes, 6723 Svelgen Tlf. 57 79 55 73. www.turistforeningen.no/sognogfjordane

KURSPROGRAM NYBYRJARKURS I KAJAKKPAD LING 12.–14. JUNI, BULANDET I samband med Njord AS vil Sogn og Fjordane Turlag tilby innføringskurs i kajakkpadling. Kurset går over to dagar og vil gje innføring i padling, tryggleik og teknikk.

30.05. 07.06. 13.-14.06. 28.06. 28.06. 05.07. 05.07. 07.07. 12.07. 19.07. 02.08. 09.08. 30.08.

TURLEIARKURS AMBASSADØR/ GRUNNLEGGJANDE, 11.–13. SEPTEMBER, STARDALEN. For deg som ynskjer ei turleiarutdanning er dette fyrste trinn på turleiarstigen etter DNT-standard, og det er eit grunnkurs i turleiing. Kurset vert arrangert i Stardalen, Stardalen Hyttegrend. TURLEIARKURS SOMMAR, DEL I, 2.–4. OKTOBER, FIVLA Kurset følgjer DNT-standard og er påbygging / neste trinn for dei som har Ambassadør / Grunnleggjande turleiarkurs. Turleiarkurset Sommar I går over ei helg og blir i Jostedalen, Vigdal og på Luster Turlag si lagshytte, Fivla. Kursleiar er Petter Kittelsen. TURLEIARKURS SOMMAR, DEL II, 16.–17. OKTOBER, NIPEBU Turleiarkurset Sommar II følgjer DNT-standard og er påbygging / neste trinn etter Turleiarkurset Sommar I. Kurset går over ei helg og blir på Askvoll-halvøya og på Indre Sunnfjord si lagshytte Nipebu. Kursleiar er Petter Kittelsen. Påmelding hjå Sogn og Fjordane Turlag. KAJAKK-KURS FOR VIDAREKOMNE, «ROCK-HOPPARKURS», BULANDET 16.–18. OKTOBER Bulandet er staden for kajakkpadling uansett årstid og vêr. Denne oktoberhelga er årets høgdepunkt for glade kajakkpadlarar. I samband med Njord As si «stormsamling» vert turlaget med på både surfing og store naturopplevingar i øyriket. Kurset er for deg som har nybyrjarkurs og ynskjer å utfolde deg i bølgjene. Med Njord As som fagleg ansvarleg vil Sogn og Fjordane Turlag (SFT) tilby kurs i «Rock-hopping». Her kan du under kyndig rettleiing øve på bølgjesurfing, padling i stor sjø og ikkje minst redningsøving. Ta kontakt med Kurs- og Fjellsport for informasjon, og turleiar Marino J. Ask, tlf. 900 89570.

Keipen Turlag RUTE Ålfotbreen Vetvika Fuglesteg, Luster Ope hus på Knekkevatn hytta Hornelen (friluftsgudsteneste) Storfjorden på Møre Hornelen Kulturvandring til Demme vatn, Indrehus Rugsundøya over Veten-Oldeidsmannen Trollefjellet Sætredalen-Klakegg-Davik Omnen

TYPE Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot

TUR T F F F F F F F F T F T F

F) Familietur T) Trena personar

LEIARKURS: Turleiarkurs er mykje tur og hygge saman med alt det lærerike. Her frå turleiarkurs ved Nipebu. Foto: Asle Veien

UNGDOMSARRANGEMENT OG TURAR: BASECAMP SOGN OG FJORDANE 2009, 30. JUNI–4. JULI, HOFFSLÅTTENE For første gong skal Sogn og Fjordane Turlag arrangere Basecamp for ungdom 13–18 år på Hoffslåttene i Viksdalen. Det blir eit variert program med mange kjekke aktivitetar. Ikkje minst blir det høve til å få nye vener og til å oppleve mykje spanande friluftsliv – sosialt og kjekt. Fjellturar, padling, klatring, sykling og mykje anna får du prøve desse dagane. Håpar vi ser deg! KAJAKKPADLING UNGDOM – BASECAMP, 21.–23. AUGUST Øyra i Askvoll sentrum vert base for kajakkurset i august. Askvoll og Holmedal Idrettslag, kajakkgruppa, vert tilretteleggar og stiller med kajakkar og nødvendig utstyr. Overnatting vert i lavvo tett ved stranda. Her vert det frisk padling og våt moro! Du lærer padleteknikk og kameratredning, og det vert turpadling omkring øyane i Askvoll. Kurset gjev «våtkort». Arr.: SFT, Kurs- og Fjellsport – BaseCamp. Program vert lagt ut på nettsida. KAJAKKSAMLING 28.–30. AUGUST I SOLUND Sogndal Turlag i samarbeid med Sogn og Fjordane Turlag, Kursog Fjellsport, arrangerer kajakksamling i Solund. Frå Sogndal fredag ettermiddag kl 16.00. Privatbilar til Hardbakke. Herifrå er det ein kort padletur vest til Litle Færøy, der me skal overnatte denne helga.

Laurdag og søndag blir det turar i øyriket, og Solund har mykje å by på. Servering og overnatting vert hjå Roar Moe. Du må ha padleerfaring og eigen kajakk med nødvendig tryggleiksutstyr. Deltakaravgift. Påmelding til Marino J. Ask innan tysdag 25. august. Kart: Sjøkart nr. 25: Sognesjøen–Stavenes. Turleiarar: Marino J. Ask, tlf. 900 85 970, og Per-Henning Nybø. URANOSTIND (2157 moh.), FJELLSPORTENS DAG, 16. AUGUST Sogndal Turlag i samarbeid med Sogn og Fjordane Turlag, Kursog Fjellsport, arrangerer kajakksamling i Solund. Frå Almenningen kl. 7.30 (ferje kl. 8.00 frå Mannhiller) via Årdal og Tyin til bommen i Koldedalen. Fotturen går i lett terreng inn til Uranosbreen. Me følgjer breen opp til skaret mellom Uraknatten og Uranostind, vidare opp ryggen til toppen som er ei noko smal og luftig egg. Turen er middels tung og tek venteleg 8 timar. Ta med breutstyr om du har. Påmelding til Per-Henning Nybø innan onsdag 13. august. Turleiarar: Per-Henning Nybø, tlf. 900 47 022, og Irene Befring, tlf. 943 47 131.

Vetvika – den vestlegaste naturperla vår Altfor få i Bremanger kjenner den vestlegaste naturperla vår – Vetvika. FAVORITTEN 2009: Du kan komme dit sjøvegen – helst på ein fin sommardag – men det er for lettvint. Den store naturopplevinga får du ved å gå turen frå Svarstad og over fjellet. Innan tursesongen 2009 startar, er heile vegen både fram og attende godt merkt. Merkepinnane står med 50 til 70 meters mellomrom. I starten følgjer ein vegen som går opp til fjernsynssendaren på Steinfjellet. Kommen opp på kring 420 moh. er det berre å følgje merkepinnane vidare. Etter ein knapp kilometer deler stien seg. Det er då mest vanleg å ta til venstre, gå vidare over høgda nord for Karihaugen til ein kjem fram på kanten og kan sjå ned i Vetvika. På forsommaren er grasslettene i vika eirgrøne, i sterk kontrast til den kvite sanden. Det er ei kraftig naturoppleving å stå oppe i lia nokre hundre meter over sanden og nyte synet. Mange vil heilt sikkert vere samde i at Vetvikesanden må vere ei av dei aller finaste sandstrendene i landet. Turen ned bakkane kan vere litt krevjande, men ikkje vanske-

leg for nokolunde flakkføre personar. Turen ned endar inst i vika – rett ved sanden. Fram til krigen var Vetvika ei livskraftig bygd, og her har tidvis vore skule. Den særprega, inngjerda kyrkjegarden ser ein viss ein går ut til moloen på sørsida. Ein styggevêrsdag med regn og storm kan Vetvika vere skremmande. Storhavet står rett inn på vika. Den vesle moloen er då til lita hjelp. Men i dag fer vi berre dit på godversdagar for å få den gode naturopplevinga. Lettaste vegen heimatt går om Ura. Då følgjer du merkepinnane til Solheim og langs nordsida av Solheimsvatnet. Ved enden av vatnet tek ura til med jamn stigning til kring 450 høgdemeter. Stien held seg så slakt stigande forbi nokre sel på sørsida av Fåvatnet. Snart møter du punktet der stien til og frå vika møtest. Langs vegen ned til Svarstad bør du kikke til høgre med jamne mellomrom. På eit visst punkt kan du sjå eit hol tvers gjennom fjellet Tunga på vestsida av Svarstaddalen. Heile turen tek 7 til 10 timar, alt etter kor sprek du er eller kor god tid du gjev seg. Dette er ein tur du bør unne deg minst ein gong for året!

KAJAKKURS: Turlaget tilbyr kajakkpadling for både urøynde og røynde. Foto: Sissel Strømmen

VAKKER UTSIKT MOT HAVET: Vetvika stråler mot oss når vi kjem over fjellet og tek fatt på nedstigninga. Foto: Gunnar Skjølberg

Flåm Grønt, vilt og vakkert Sykle Rallarvegen 2 døgn med halvpensjon på historiske Fretheim Hotel. Nyt togturen med Flåmsbana frå fjorden til høgfjellet. Sykkelturen startar på Finse, og på fjellet ventar ein smakfull lunsj før turen går attende til Flåm. PRIS FRÅ KR 3095,pr person i dobbeltrom

tlf. 57 63 32 00 • post@fjordoppleving.no www.fjordoppleving.no

www.artevida.no

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

TUR I HØGDA: Tre aktive turgåarar i Indre Sunnfjord Turlag nyt utsikta frå toppen av fjellet og ned mot bygda under. Foto: Atle Holsen

Lihesten FAVORITTEN 2009: Majestetiske Lihesten i Hyllestad (710 moh.) med den karakteristiske fjellformasjonen Gygrekjeften er eit populært turmål for både sindige fjordingar og dristige utlendingar. Berre den frodige og fargerike floraen i lia under fjellfoten er ei oppleving i seg sjølv i mai månad langs tydeleg sti oppover utmarka. Etter nokre år i «dvale» har denne turen stått på programmet til IST dei tre siste åra kring midten av mai. I år er datoen litt seinare, 24. mai. Turleiar er som vanleg dei siste åra: skuleleiaren Atle Lerpold. Han har nok opplevd det meste som turleiar på denne turen med både skuleklassar og utlendingar, og han skulle vere velkvalifisert for oppgåva. Det er fleire alternative ruter opp og ned, og vêret bestemmer kvart år rutevalet. Den mest spennande og utfordrande ruta er via Nipestien frå Lekva. Denne stien er bratt, ulendt og luftig frå foten av fjellet, der det også er tydeleg åtvara med skilt på ulike språk. Her bør ein ikkje vere plaga med høgdeskrekk, sjølv om det er lagt ut sikringstau på dei mest utsette partia. Av erfaring må vi seie at det heller ikkje er lurt å ha med hund vidare oppover, med mindre han er så liten at han kan puttast i ryggsekken. På kanten ved Gygrekjeften er det fleire hundre meter loddrett i havet, så her bør ein vite kvar ein set foten og har tyngdepunktet. No kan både sunnfjordingar og sogningar kanskje sjå heim att, og dei fleste nøyer seg med å åle seg i trygg posisjon til å fotografere «kjeften» på avstand. Om vêret tillet det, kan det bli vandring med kjentmannen og jegeren vestover fjellplatået og forbi ulike vatn og stølar til Risnesnipa (700 moh.) der ruteflyet Havørn styrta 16. juni i 1936. Denne tragiske hendinga vart i 2008 markert med avduking av minnebauta på Risnes. Det er vanleg å returnere via Hovlandsstølen og bratt ned den flotte Hovlandsstien, med gamle murar og trapper, til Hovland i Lifjorden. Turtid for «stor runde» er 6–7 timar.

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Indre Sunnfjord Turlag

Indre Nordfjord Turlag

Leiar: Atle Holsen. Postboks 488, 6803 Førde. Tlf: 907 29 826. E-post: atholsen@online.no www.ISTur.no

Leiar: Per Jakob Kyrkjeeide, Svarstad, 6783 Stryn. Tlf.: 922 23 002. per.jakob.kyrkjeeide@enivest.net www.turlaget.no

16.05. 18.05. 21.05. 21.05. 23.05. 24.05. 25.05. 30.05. 30.-31.05. 01.06. 06.06. 06.06. 06.-07.06. 06.-07.06. 06.-07.06. 07.06. 07.06. 07.06. 11.06. 12.06. 13.06. 13.06. 14.06. 20.06. 21.06. 22.06. 25.06. 27.06. 27.06. 28.06. 03.07. 05.07. 09.07. 11.07. 11.-12.07. 12.07. 16.07. 18.07. 19.07. 25.07. 25.07. 26.07. 1.-2.08. 08.08. 08.08. 09.08. 09.08. 09.08. 15.08. 16.08. 16.08. 16.08. 22.08. 22.08. 22.08. 22.-23.08. 23.08. 23.08. 23.08. 23.08. 29.08. 29.-30.08. 29.-30.08. 30.08. 30.08. 03.09. 4.-6.09. 05.09. 05.09. 06.09. 06.09. 06.09. 06.09. 06.09. 13.09. 20.09. 27.09. 27.09. 04.10. 11.10. 11.10. 11.10. 16.10. 26.10. 08.11. 15.11. 28.11. 28.11. 12.12. 20.12. 31.12.

RUTE Gaularfjellet - Befring Skog- og kultursti furu på Kjelstad Fossevikja-Nipebu-Ø. Fossed.-Fossevikja Befring - Strupen - Bjørgja Laukeland - Massbu - Standnesstøl Lihesten Osen Folkesti Fureviknipa Stongfjorden - Nipebu - Rørvika Nesstølen og Neshesten Værlandet - Bulandet Kvamme - Høgste Breakulen - Bødalen Bulandet/Værlandet - overnatting Bulandet/Værlandet - overnatting Telttur til Erdalsstølen Ungdomstur til Steinheia Markavatnet - Nipebu - Rivedal Svidalsstølen Radiosteinen og Grautasteinane Nattskituren Kvanndalen - Blomfjellet Nedre Laukelandsstølen Villblomstens dag Sjufjellsturen Rørvikfloten - Osen Bergsheia Oppedal rundt Norddalen - Finneskotet Kårstadstølen. Storehesten opp Fossevikja - Blegja - Hestad Løypa og tur med rogavlen «Makrelen» Lodalskåpa Vikumstølen Vindheimsvatnet Hjelmeland - Yndestadstøl - Langeland Fonn - Tungestølen - Fjærland Kabusen Solheimsdalen, Vallestadstøl Menes - Melsnipa Øvrebø - Svadheia - Sygnastølane Tjugen - Tyvareset - Storskredfjellet Fossheimen - Bolsetnipa Smådalsnipa - Blåfjellet - Krunene Longevasshytta 20 år. Jubileum Kleppstølen - Smådalsnipa Fossevikja - Heileberget - Rivedal Gjegnen frå Hope Geitebotsfjellet - Flybotnen Sanddalstølen Høyanger - Måren Ramsdalsheia - Blånipa Fossesti - Langestøl - Bratteteigstøl Fjærland - Blånipa - Marabreen - Lunde Oldeskaret Kvanndalen Honndalsrokkjen Longevasshytta. Dugnadshelg. Snønipa via breisen i Haugabreen Haukedalen - Søgnesand Nautsund - Engen - Nautsund Torsnesstølen, Varden og Sværeskar Vassbotn - Håsteinen - Osen Longevasshytta Nipebu frå Fossevikja Ospelia - Munkesva - Storehesten KOM DEG UT - dagen Olsetåsen Rørvikfjellet - Rørvik, gamlevegen Helgatur til Møre (Kolåshalvøya) Svidalen - Tindefjellet Botnadalen rundt Haukedalen - Steinbotnen - Gaularfjellet Haugabreen KOM DEG UT - dag Fjellsendevatnet KOM DEG UT - dag Botnavatnet KOM DEG UT - dag Vassenden Sandfjellet - Trodalen - Bruket Rørvik - Blegja - Ospelia Eggenipa Kvamsbakkestøl - Eikåsnipa Årdalen Rivedalstølen Jarstadheia Sandebakkane Lommelykttur. Mostien Mørketur med Birkelandbonden Skumringstur til Askdalen Bygdeheia i Folkestad Lommelykttur i Stardalen Førjulstur til Hundsrasta Nissegraut på låven Førjulstur Hafstadfjellet

TYPE Ski Fot Fot Ski Fot Fot Fot Fot Fot Fot Sykle Ski Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Ski Fot Fiske Fot Fot Sykle Fot Sykkel Fot Fot Fot Fot Fot/bre Fot Fot Fot/bre Fot Fot Fot F Fot/bre Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Kano Fot/bre Fot Fot Fot Fot Fot/bre Fot Sykle Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot/bre Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot/ake

TUR BF BTFG F BF S F BTFG BTFø F BTFG F BF BTA BTFj BTFø U F BTJ BTFG BF S BTFø F/U T F BTFG BTFG S BTFG T BTVB BF BTFG S BF F BTFG BF F T S F F S T BF T BTJ F F BTFG BF/U S BTFø F F BF/U F BTFj BTFG F BTFø BTFG T BTA BTFø BF S T F U BTFj BTFø BTJ F T F/U BTFø BTJ BTA BTFj BTFG BTFø BTFG BTA BTFj BTJ BTFø BTFG BTFj F

BF) Bre- og Fjellsportgruppe. BTFG) Barnas Turlag Fosseheimen-Gaular. BTA) Barnas Turlag Askvoll. BTFø) Barnas Turlag Førde. BTFj) Barnas Turlag Fjaler. BTJ) Barnas Turlag Jølster. BTVB) Barnas Turlag Værlandet og Bulandet. F) Familietur. U) Ungdomsgruppe. T) Trena personar. S) Seniorgruppe.

07.06. 14.06. 21.06. 28.06. 04.-05.07. 12.07. 19.07. 26.07. 02.08. 07.-09.08. 16.08. 22.-23.08. 30.-08. 06.09. 06.09. 13.09. 20.09. 27.09.

RUTE Flofjellet Skageflå Staurinibba Kattanakken Skåla Skredestranda-Hopland Lodalskåpa Neslenibba Galdhøpiggen Flatsteinbu-Jostedalen Høgenibba Gjegnabu-Gjegnen Honndalsrokken Breidalen-Videseter KOM DEG UT-dag Erdalsbreen Natakupa-Karifjellet Eidskyrkja

TYPE Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot Sykkel Fot Fot Fot Fot

TUR BT F F T F F T T F T F F F/T F BT F T F

BT) Barnas Turlag F) Familietur T) Trena personar

Skåla, 4.-5. juli FAVORITTEN 2009: Her vert Noregs lengste motbakkeløp arrangert, og fjellet er rekna som Noregs høgaste fjelltopp som har foten i sjøen. I 1891 blei det bygd eit rundt tårn av stein, med 22 sengeplassar. Opphavsmannen var Hans Henrik Gerhard Klouman, av det namnet Kloumanstårnet, dokter av utdanning, med rekreasjon for kropp og sjel som grunnlag for byggverket. No er det Bergen Turlag som eig hytta og har ansvaret for drifta av den sjølvbetente hytta. Turen går frå Tjugen Camping i Loen, og rimeleg rett opp på merkt sti. På 400 moh. passerer ein Tjugen seter, og ved ca. 650 moh. kryssar ein Fosdøla på bru og tek til på oppstigninga til Skålavatnet, som ligg på ca. 1100 moh. Vidare herifrå går ein på nybygde og nyreparerte steintrapper gjennom ura eller på snø tidleg på

BRATT: Skålatårnet ligg på toppen av Skåla. Foto: Anne Rudsengen

sommaren. Vidare går ein vekselvis på fast fjell, grus og snøfenner, det blir litt slakkare siste del av turen mot tårnet. Klaoumanstårnet, eller Skålatårnet som også er namnet, er utan tvil den mest særmerkte turisthytta i Noreg, om ikkje i heile verda. Turen tek om lag 5 timar opp og 3 timar ned.

Lærdal Turlag Leiar: Asle Skalle, Hanseskogen 29, 6887 Lærdal Tlf. 970 57 495. asle.skalle@laerdal.kommune.no www.turistforeningen.no /sognogfjordane

31.05. 07.06. 28.06. 12.07. 25.-26.07. 23.08.

RUTE Habben-Sviggum via Hognåsen Blåskavlen Kvigno-Breisete-Håvarsete Eråksstølen-Bringe-Tuftåsen Memurubu-medlemstur Vardahaug-Frønningen

TYPE Fot Ski Fot Fot Fot Fot

TUR F T F T F T/F

T) Trena personar F) Familietur

Habben–Hognåsen–Storehaugen–Sviggum FAVORITTEN 2009: Turen startar like utanfor ferjekaien i Habben søndag 31. mai og går i bratt terreng langs stølsvegen til stølen Hognåsen. Gardane på Eri har stølsrett her. Hognåsen ligg 900 moh. med ein fantastisk utsikt mot mellom anna Hurrungane i Jotunheimen, skogstjørnet Lomtjørni, Kaupanger og Sognefjorden. Vidare går turen i lett skogsterreng i lia bortover mot Storehaugen, 908 moh. Frå denne toppen er det eit flott skue utover nedre del av kommunen. Toppen er og mål for det fyrste motbakkeløpet som skal skipast i Lærdal 21. mai d.å. Ned til Sviggum går turen langs Erisåsen i delvis bratt terreng. Ved om lag 260 moh. passerar ein Harasiglet (sjå foto), som er eit mykje nytta turmål og

På veg nedatt frå Hardasiglet. Foto: Magnhild Aspevik

ein av turtrimpostane til turlaget. Undervegs på heile turen er det god utsikt til den vakre bygda, Lærdal, frå mange kantar. Frå starten ved Lærdalsfjorden og sentrum av kommunen, Øyri. Etter kvart dukkar jordbruksoppråda oppover i dalen fram, over åskanten, samstundes som ein ser utover Sognefjorden og alle fjella som omkransar dalen.

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

FAMILIEVAREHUSET! 699

PURPLEWING/ DR. DRAGON 16" SYKKEL Begge modellar har fot- og handbrems, støttehjul, skjermar, bagasjebærar og ringeklokke.

1990

Dr. Dragon blir levert med dempegaffel og Purplewing med korg.

SYKKELHENGAR Croozer 535. Rolls Royce-utgåva som lett kan gjerast om frå sykkelhengar til trillevogn eller joggevogn. Plass til to barn i stødige bøtteseter med 5-punkts selar. Vekt 16,6 kg. Maks lasteevne 45 kg. Samanleggbar.

4990

2990

Passar frå 4–6 år.

PHILIPS 37" LCD TV 37PFL3403D HD Ready 37" LCD TV

Myggnetting og heildekkande regntrekk inkludert.

TECSONIC 26" LCD TV med DVD FTV-26HD82

SJÅ PRISEN!

309

FISKEUTSTYR: Vi har fiskeutstyr for både sjø og ferskvatn, til barn og vaksne.

FISKARS TUR OG CAMPINGSETT Turøks og praktisk tursag. Nyttig i sekken!

MEDLEMSUTBYTE

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Balestrand og Høyanger Turlag

Årdal Turlag

Leiar: Jørgen Hundseth, Granliavegen 2, 6899 Balestrand Tlf.: 950 83 638. jorgen.hundseth@balestrand.kommune.no www.turistforeningen.no/sognogfjordane

Leiar: Olav Kjell Moen, Øyni 6, 6884 Øvre Årdal Tlf.: 979 85 828. olav.kjell.moen@norsuncorp.no www.ardalturlag.no

31.05. 06.06. 21.06. 24.-25.07. 23.08. 06.09.

Austreim Torvund–Skårseggja–Varlite Toppenhytta Keipen m/ overnatting på topp Høyanger-Måren KOM DEG UT-dag, Kyrkjebøstølen

Ride Fot Fot Fot Fot Fot

BTK F BTK T T BTK

13.09. 24.09. Sept. 20.11. 13.12.

Saurdalen-Fagradalen.-Spenane Raudmelen Viksdalen-Høyanger Tryggleiksveka, Synken-Kyrkjebø Lommelykttur Austreim

Fot Fot Fot Fot Ride

14.05. 22.-24.05. 24.05. Juni 20.06. 26.-27.06. 05.07. Aug. 13.08. 27.08. 04.-06.09. 10.09. 12.09. 24.09.

F F BTK BTK BTK

BTK) Barnas Turlag Kyrkjebø F) Familietur T) Trena personar

RUTE Aktivitet i Skåri Nasjonalparkfestival-Vettisløpet Illåbreane Paradisjuvet FjøsBlues, Fardalen-Avdalen Stølsdugnad i Gravdalen Seimsdalen-Nundal-Øvre Årdal Krossbu-Smørstabbreen-Skogadalsbø Kletta i Seimsdalen Vardefjell Vormeli-Skogadalsbøen Asperheim, Seimsdalen «Tur til tusen»-Heirsnosi Mjøbakken skytebane, Ø. Årdal

TYPE Fot Fot Ski Fot Fot Fot Fot/båt Fot Fot Fot Fot Fot Fot Fot

TUR BT F T F F F F T BT BT T BT F BT

BT) Barnas Turlag F) Familietur T) Trena personar

Seimsdalen–Nundal, 5. juli

På veg mot Måren.

Foto: Jørgen Hundseth

Høyanger–Måren FAVORITTEN 2009: Turen går i år 23. august, og vi startar tidleg om morgonen med Trallebanetur frå Dalsdalen og opp til Eiriksdalen. Herifrå går ein opp til høgste punkt,

Draget, på 994 moh., ein følgjer først anleggsvegen og vidare opp fjellet. Frå Draget og ned følgjer ein fjellryggen sørover, først via Gråberget med Høyanger sentrum i fugleperspektiv og vidare panoramutsikt

mot Sognefjorden. I Måredalen møter ein fjellgarden Måredal, der gardsfolka serverer mat til slitne fjellfolk. Herifrå følgjer ein kommunevegen som slynger seg fint ned mot ferjekaia i Måren.

VOLVO XC70 FRÅ KR 509 900,-*

FAVORITTEN 2009: I år vil eg tilrå at folket tek turen til Årdal søndag den 5. juli. Då skipar Årdal Turlag til tur frå Seimsdalen til Nundalen, med båttransport inn att til Øvre Årdal. Dette er ein lett tur for heile familien, så her er det ingen grunn til å bli sittande heime. Det blir buss frå Øvre Årdal til Torli i Seimsdalen. Derifrå går me opp Strupane og via Sjurseter til Nundalen. På garden Haugstad blir det ein lang stopp. Der vert det høve til å eta medbrakt niste medan Vidar Moen i Stiftinga Nundalen fortel om arbeidet med å restaurere garden, og litt om livet i den fråflytta dalen. Er me heldige fortel han også om

VOLVO V70 FRÅ KR 362 900,-*

VOLVO C30 FRÅ KR 267 900,-*

GOD STEMNING: Mange glade turgåarar i Årdal Turlag på solskinstur til Nundalen. Fotograf: Sipke Paulides

det kjende Nundalsmordet. Etter dette ruslar me ned dalen og passerer fleire nedlagde bruk/gardar. Ved vatnet vert det nok ein rast, medan me ventar på båtskyss inn att til Øvre Årdal.

VOLVO S40 FRÅ KR 282 900-*

VOLVO XC60 FRÅ KR 487 900,-*

VOLVO DRIVE RANGE – FRÅ 3.9 L/100 KM, 104 G CO2/KM. *PRIS INKL. FRAKT-, LEVERINGS- OG ADM. KOSTNADER LEVERT FORHANDLAR. ALLE VOLVOS DIESELMODELLAR HAR PARTIKKELFILTER SOM STANDARD. SN. FORBRUK C30, S40 OG V50: 3.9 L/100 KM, 104 G CO 2/KM. S80 OG V70: 4.9 L/100 KM, 129 G/KM. XC60 OG XC70: 6.0 L/100 KM, 159 G CO2/KM. ATTERHALD OM TRYKKFEIL. ILLUSTRASJONSFOTO.

SUNNFJORD AUTO AS Tlf: 578 37 200 www.sunnfjord-auto.no

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

SOGN OG FJORDANE TURLAG SINE FELLESTURAR KULTURHISTORISK VANDRING: 12.–14. juni og 19.–21. juni 12.–14. juni. Til minne om Ole Olsen Otternes, fehandlaren frå Aurland som enda sine dagar i Trodalen i Førde/Naustdal. Fokus på kulturminne langs vegen. Eit kulturarrangement på Otternestunet i Aurland, som endar med at «Ole» vert utrusta til ei ferd etter dei gamle driftevegane. Han reiser med båt ut fjorden til Sværefjorden. Ferda går vidare opp Sværeskaret for dei sprekaste (natt-tur fordi fehandlarane alltid gjekk om natta her – på skaren). På Gaularfjellet vil vi lage eit stølsarrangement. Ole Olsen Otternes kjem og deltek og reiser vidare over Holteskaret til Haukedalen og over Rørvikfjellet til Holsen. Vidare over Nordalsstølen, forbi Finneskotet til Jølster. 20.–21. juni: Frå Jølster går turen frå Fluge over Botnaskaret til Indrebø i Angedalen og kulturarrangement på Hegrenes Bruk v/Judith Hegrenes. Søndagen går turen frå Angedalen til Trodalsstranda. Gjester frå Aurland er spesielt velkomne for å sjå kvar Ole enda sine dagar.

LUNDE–FJÆRLAND Laurdag 25. juli: Tradisjonstur frå Lunde til Fjærland. Turen startar

kl. 9.00 frå Fjærlandstunnelen på Lunde-sida og varer opptil 9–10 timar. Turleiarar er Anders J. Bøyum (57 69 32 44), Kjell O. Hjellbrekke (907 49 364) og Gaute D. Bøyum (916 16 748). Turen går i vakker, storslegen natur via Tverrfjellet og Kvitevardane og er for trena personar. Transport frå Bøyadalen til Lunde etter turen. Turavgift kr. 100 for medlemer og kr. 150 for andre. Ta med eigen sele viss du har. Familierabatt.

Enne. Frå Enne er det flott utsikt over Seljadalen og Flatbygdi i Vik. Turtid rundt 5 timar. Turleiar Gyda Bøthun m.fl. Kulturinnslag undervegs. Turen går i kupert terreng og er middels tung. Påmelding til Sogn og Fjordane Turlag innan fredag 21. august.

TURBOROCK PÅ GULATINGPLASSEN: 20.–21. juni: Turbo Rockehelg med musikk, dans og fritidsakti-

vitetar på Gulatingplassen i Gulen. Arrangør: Barnas Turlag i Gulen. Påmelding og informasjon: Anne Berit Takle, tlf. 47 75 46 16.

FJELLFILMFESTIVAL, TURTAGRØ: 11.–13. september: Kulturfestival for unge og vaksne med naturopplevingar og friluftsliv som tema. Turar, turleiarsamling, film-

framsyning og mykje sosialt samvære. Overnatting inne og i telt i området rundt Turtagrø. Fri Flyt og DNT sentralt er arrangør. Sjå nettside for meir informasjon undervegs: www.fjellfilm.no. Felles transport i samarbeid med Bergen Turlag. TURBOROCK I GULEN: Turborock blir det store arrangementet for Barnas Turlag i fylket i år! Foto: Linda Hantveit

FRESVIK– FRESVIKJORDALEN–VIK Kulturminneåret 2009. (28.) 29.– 30. august: Felles transport frå Vik sentrum laurdag. Turen startar frå stølen Engi i Fresvik. Ein følgjer den gamle buførevegen til Jordalen, først framover den lange og tronge Tundalen før ein når opp på høgfjellet ved Rypeskard, ca. 1200 moh. Flott utsikt mot Fresvikbreen, og ein kryssar også ein arm av den: Gryteskarven. Deretter går turen nedover mot Fresvik-varden og Øvstedalsleite. (Opptur, side 210/211). Overnatting i Jashaugbu og anna leigd hytte. Hytta er ubetent, så ein må ha med seg mat for to dagar. Neste morgon går turen ned mot Vik og innover mot Feiosdalsvatnet. Vi tek opp høgda over til Vassdalen og vidare opp til varden på

VOLVO S80 FRÅ KR 362 900,-*

LÅGE UTSLEPP LÅGE KOSTNADER I meir enn 80 år har Volvo redda menneskeliv. No har vi endå ei utfordring. DRIVe er namnet på Volvos miljøprogram som omfattar alt frå design og produksjon til drift og resirkulering. Volvos DRIVe bilar har spesielt låge CO2-utslepp og drivstoff forbruk, noko som også gir eit svært hyggeleg utslag på bilprisane og bilhaldskostnadane. Det er ingen ting som seier at ein ikkje kan spare både naturen og lommeboka.

VOLVO V50 FRÅ KR 292 900,-*

Volvo. for life

Turmagasinet Sogn og Fjordane Turlag 2009

Overnatting i Sogn og Fjordane Askvoll Fjordhotell 6980 Askvoll Tlf. 57 73 35 35 E-post: post@askvollfjordhotell.no www.askvollfjordhotell.no

GAULAR Sande Kro & Hotell 6973 Sande i Sunnfjord Tlf. 57 71 80 50 Faks: 57 71 80 51 E-post: post@sandehotel.no www.sandehotel.no

Marit Grepstads hytter Hytteutleige 6987 Bulandet Tlf. 57 73 21 28 / 916 81 489

AURLAND

Flåmsbrygga Hotell & Ægir Bryggeri og Pub 5742 Flåm Tlf. 57 63 20 50 E-post: mail@fflamsbrygga.no www.flamsbrygga.no

Vangsgaarden Abelheim 5745 Aurland Tlf. 57 63 35 80 E-post: vangsgas@online.no www.vangsgaarden.no

Østerbø Fjellstove Aurlandsdalen 5745 Aurland Tlf. 57 63 11 77 E-post: post@aurlandsdalen.com www.aurlandsdalen.com

BALESTRAND Midtnes Hotel

Kong Belesveg 33 6898 Balestrand Tlf. 57 69 11 33 E-post: booking@midtnes.no www.midtnes.no

BREMANGER

Knutholmen & Kafe Vest Kalvåg 6729 Bremanger Tlf. 57 79 69 00 E-post: post@knutholmen.no www.knutholmen.no

Langesjø Hyttegrend Myklebustdalen 6737 Ålfoten Tlf. 974 70 141 E-post: ahm.langesjo@enivest.net www.visitbremanger.no

FLORØ

Efinor Jobbhotell Havrenesvegen 32b 6900 Florø Tlf. 57 74 51 00 E-post: artur@efinor.no www.efinor.no

FØRDE

Førde Vandrerhjem Sunnfjord Folkehøgskule Solvang, 6800 Førde Tlf 57 82 99 60 E-post: forde@hihostels.no www.vandrerhjem.no/forde

GLOPPEN Gloppen Camping og Fritidssenter AS 6823 Sandane Tlf. 57 86 62 14 E-post: post@gloppen-camping.no www.gloppen-camping.no

GULEN Hjartholm Feriehytter 5961 Brekke Tlf. 57 78 55 51 / 481 74 451 E-post: info@hjartholm.no www.hjartholm.no

HØYANGER Vadheim Fjord Hotel St. Helenasplass 11 6996 Vadheim Tlf. 57 71 58 00 E-post: post@vhotel.no

Sognefjorden Rorbu og Hyttesenter Vamråk 6952 Bjordal Tlf. 57 71 01 36 / 915 77 149 E-post: agnar.forde@enivest.net www.sogn-rorbuer.no

Lavik Fjord Hotell og Mosemyra Hyttesenter 6947 Lavik - Norge Tlf. 57 71 40 40 Faks 57 71 40 41 E-post: info@lavikfjordhotell.no www.lavikfjordhotell.no

LEIKANGER

STRYN

Sognefjordv. 20 6863 Leikanger Tlf. 57 65 11 00 E-post: hotel@sognefjordhotel.no www.sognefjordhotel.no

6788 Olden Tlf. 57 87 59 15 / 993 00 967 E-post: post@oldevatn.no www.oldevatn.no

Sognefjord Hotell

LUSTER

Luster Fjordhytter 6875 Høyheimsvik Tlf. 57 68 65 00 E-post: stein.naess@luster-fjordhytter.com www.luster-fjordhytte.com

LÆRDAL

Lærdal Ferie & Fritidspark Lærdal Sport og Rekreasjon Grandavegen 5, 6886 Lærdal, Tlf. 57 66 66 95 E-post: info@laerdalferiepark.com www.laerdalferiepark.com www.laerdalsport.com

SOGNDAL

Best Western Lægreid Hotell Almenningen 3 6856 Sogndal Tlf. 57 62 88 88 E-post: post@lagreid.no www.lagreid.no

Lunden ferie

Oldevatn camping

Innvik Fjordhotell Misjonsheimen Rv60 Innvik 6793 Innvik Tlf. 57 87 42 52 E-post: post@innvikfjordhotell.no www.innvikfjordhotell.no

Hotel Alexandra 6789 Loen Tlf. 57 87 50 00 E-post: alex@alexandra.no www.alexandra.no

Hotel Loenfjord 6789 Loen Tlf. 57 87 57 00 E-post: post@loenfjord.no www.loenfjord.no

PlusCamp Sande Camping 6789 Loen Tlf. 57 87 45 90 E-post: post@sande-camping.no www.sande-camping.no

VÅGSØY

Nore Fjordsenter

6859 Slinde Tlf. 950 05 010 E-post: lundenferie@online.no www.lundenferie.no

6711 Bryggja Tlf. 947 84 042 E-post: post@nore-fjordsenter.com www.nore-fjordsenter.com

SOLUND

Skongenes Fyr

Steinsund Marinesenter Jaktevika 6924 Hardbakke Tlf. 57 78 72 52 E-post: info@steinsund.no www.steinsund.no

Ytre Nordfjord Turlag 6701 MÅLØY Tlf. 57 85 45 64 E-post: a-pkval@online.no www.ynt.no

Kråkenes Fyr 6710 Raudeberg Tlf. 57 85 55 27 / 952 17 592 E-post: tbickhar@online.no www.krakenesfyr.no

Øren Hotel AS

STRYN

Elvegata 14 6993 Høyanger Tlf: 57 70 76 00 Fax: 57 70 76 01 E-post: post@orenhotel.no www.orenhotel.no

Geilevegen 14 6783 Stryn Tlf. 57 87 11 06 E-post: stryn@hihostels.no www.strynvandrerhjem.no

Ulvesund Fyr

Stryn Camping

ÅRDAL

JØLSTER

Øvrebø Hytter og Motell Vassenden 6847 Jølster Tlf. 57 72 71 26 E-post: e-ivar.sund@enivest.net www.hytteutleige.no

Jølvassbu Camping 6847 Vassenden Tlf: 92 06 22 03 / 92 22 36 98 E-post: post@jolvassbu.no www.jolvassbu.no

Stryn Vandrerheim

Heilårsope i Stryn sentrum. 6783 Stryn. Tlf. 57 87 11 36 E-post: post@stryn-camping.no www.stryn-camping.no

Lo-vik camping NAF 6789 Loen Tlf. 57 87 76 19 E-post: lo-vik@c2i.net www.lo-vik.no

Besøksadr.: Hjertenes, Deknepollen Tlf. 57 85 17 77 / 952 40 487 E-post: info@ulvesundfyr.no www.ulvesundfyr.no

Klingenberg Hotel Torget 7 6885 Årdalstangen Tlf. 57 66 58 00 E-post: post@klingenberghotel.no www.klingenberghotel.no

Foto: Hilde K. Myre

ASKVOLL