Regiomanagers VGZ zoeken de verbinding Angeline van Doveren, Arieke Oostra & Ronald Ruijters

REGIOMANAGERS VGZ ZOEKEN DE VERBINDING

Onder het motto de Juiste Zorg Op de Juiste Plek (JZOJP) wordt door veel partijen, zoals zorgaanbieders, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren gewerkt aan het betaalbaar en toegankelijk houden van de zorg. Geen vanzelfsprekendheid, omdat de zorg onder druk staat door kostenstijgingen, vergrijzing en toename van het zorggebruik. Het kabinet denkt na over maatregelen om de zorg duurzaam en betaalbaar te houden en komt daarvoor in het najaar met een contourennota. In veel regio’s wordt al geanticipeerd op deze ontwikkelingen. Het ministerie van VWS heeft de samenwerking tussen regiogemeenten, zorgverzekeraar(s) en zorgkantoren al een impuls gegeven door een niet-vrijblijvende opdracht aan hen te geven om op het gebied van ouderenzorg, ggz en preventie de handen inéén te slaan. Hoe VGZ omgaat met deze uitdagingen en welke rol zij hierin pakt, lichten wij in dit artikel toe.

Onze visie op de regionale samenwerking met gemeenten Regionale samenwerking wordt landelijk steeds meer als hét middel gezien om knelpunten in zorg en welzijn op te lossen. Dit is versterkt tijdens de coronacrisis, toen in allerijl extra IC-bedden moesten worden gerealiseerd en regie moest worden gevoerd op de beheersing van het virus en op de daarvoor benodigde zorg.

Samenwerking in regionaal verband helpt bij het zoeken naar innovatieve, domeinoverstijgende oplossingen 1 voor knelpunten die we uitsluitend in gezamenlijkheid kunnen oplossen. Daarbij hecht VGZ aan gereguleerde marktwerking en geloven wij dat ons huidige stelsel zich het beste leent om ook over de regio’s heen de zorg in Nederland continu te blijven verbeteren. Samenwerken aan een zo vloeiend mogelijke aansluiting tussen de wetten van ons zorgstelsel, zonder uit te gaan van populatiebekostiging, is daarbij ieders verantwoordelijkheid.

VGZ staat voor Zinnige Zorg. Zorg die beter is voor de patiënt/cliënt en de zorg op termijn ook betaalbaar houdt. Met de toenemende vergrijzing komt dit onder druk te staan. Overigens biedt de vergrijzing ook kansen, want een grote groep ouderen blijft vitaal en kan zich inzetten voor medeburgers die hulp of ondersteuning nodig hebben.

Knelpunten willen we vanuit het gedachtengoed van Zinnige Zorg oplossen. Daarbij is regionale samenwerking geen doel, maar een middel. Regionale samenwerking helpt om knelpunten meer integraal in het vizier te krijgen, te begrijpen wat de kern van een knelpunt is, én het op te lossen. Daarbij is de verbinding van diverse perspectieven (multi-perspectiviteit) en een meer vloeiende benadering van de raakvlakken van de diverse wetten (met name Wmo, Zvw en Wlz) van toegevoegde waarde.

Wat betreft deze multi-perspectiviteit is het van belang om elkaars taal en begrippenkader helder te krijgen, en de verschillen te zien en te respecteren. Zo zien we bijvoorbeeld dat gemeenten – met het oog op preventie – een bredere opvatting van dit begrip hanteren dan zorgverzekeraars en zorgkantoren. Het is van belang dit uit te spreken en samen te verhelderen. Verschillen hoeven dan geen probleem te vormen, maar kunnen er juist voor zorgen dat je, met de goede samenwerking, voor elkaar van toegevoegde waarde kunt zijn en een éénplus-één-is-drie effect kunt realiseren. Ook kunnen gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren door middel van regionale samenwerking good practices, zoals tot stand gekomen bij aanbieders, helpen verspreiden in andere regio’s.

In de ggz is vaak al sprake van afstemming, maar in de ouderenzorg en preventie vindt dit nog beperkt plaats. Hierin is nog een wereld te winnen, maar niet als we uitgaan van afwenteling op elkaars domeinen of als een integraal budget als de heilige graal voor samenwerking wordt gezien. Het begint bij het helder krijgen van

het probleem van de patiënt/cliënt, en van daaruit naar oplossingen toewerken. Dat kan ook betekenen dat financiële afspraken over de domeinen heen worden gemaakt. Dat is dan de uitkomst van een betere oplossing.

Onze rol en werkwijze in de regio Om te beginnen is de functie van regiomanager nieuw binnen VGZ. Tot dusverre waren vooral de zorginkopers in gesprek met gemeenten waarmee we al samenwerken. Dat waren doorgaans de grotere gemeenten. Op basis van het concept ‘wijknetwerken’ is jarenlang samengewerkt aan het tot stand brengen van een goede verbinding tussen het zorg- en het sociale domein. Mede hierdoor is, ruim vijf jaar geleden, de grote overheveling van huishoudelijke hulp en begeleiding/dagbesteding van het zorgkantoor (destijds uitvoerder van de AWBZ) naar gemeenten relatief soepel verlopen. Lopende samenwerkingen zijn voortgezet, maar op diverse plekken is dat minder geworden en hadden we onze handen vol aan het regelen van goede zorg en ondersteuning voor onze burgers en verzekerden.

Nu VNG en ZN gezamenlijk de handschoen hebben opgepakt om in de regio’s van de zorgkantoren een samenwerking op te zetten tussen de regiogemeenten, zorgverzekeraar en zorgkantoor, is een nieuwe situatie ontstaan. In onze zeven zorgkantoorregio’s zijn we in gesprek gegaan met beleidsadviseurs en/of wethouders van de centrumgemeenten om (soms hernieuwd) kennis te maken en elkaars verwachtingen helder te krijgen. Soms duurde het even voordat de bestuurlijke aanspreekpunten duidelijk waren, maar in de meeste gevallen konden we snel aan de slag. Na deze kennismaking kwamen we tot een verkenning van de belangrijkste knelpunten in de regio, waarbij we het accent legden op de issues die zowel de gemeenten als VGZ raakten.

Om dit gesprek verder op gang te brengen hebben we zogenoemde regiobeelden opgesteld. Hierin brengen we op basis van data de regio in kaart. Deze data dienen tot onderbouwing van knelpunten. Met dit materiaal voerden we in de regio’s van de zorgkantoren gesprekken met vertegenwoordigers van de regiogemeenten. In januari en februari kon dat nog face-toface, maar na de verspreiding van het coronavirus zijn we digitale gesprekken gaan voeren. Het duurde even voordat we deze nieuwe aanpak in de steigers hadden staan, maar daarna hebben we vrij snel met de resterende regio’s overleg gevoerd over het door VGZ opgestelde regiobeeld.

Angeline van Doveren, Arieke Oostra, Ronald Ruijters, regiomanagers zorg VGZ

Als zorgverzekeraar denken wij ook vanuit een financieel perspectief om de zorg beschikbaar en duurzaam betaalbaar te houden. Dat is wat wij ook regelmatig te horen krijgen in onze eerste gesprekken met gemeenten, maar ons vertrekpunt is de inhoud van zorg. We inventariseren knelpunten die een probleem opleveren voor onze verzekerden. Vanuit deze knelpunten zoeken we de verbinding met Zinnige Zorg initiatieven als mogelijke oplossingen. Zo voorkomen we dat de regionale samenwerkingsagenda losgezongen raakt van de praktijk. Het is een zoektocht om met elkaar te komen tot het goede gesprek over de belangrijkste knelpunten en de onderlinge samenwerking. Immers, de verwachtingen zijn vaak anders en ook is er regelmatig een ander beeld van een knelpunt. Soms is dat eerder een ambitie of aanpak. Wat daarbij helpt is de inzet van een onafhankelijke gespreksleider die het gesprek tussen de betrokken partijen over het regiobeeld begeleid. Hierdoor is écht sprake van een wederzijds gesprek en staat de onderlinge samenwerking centraal. In de loop van dit proces is in een aantal regio’s al echt een gedeeld gevoel van eigenaarschap voor de regionale samenwerkingsagenda ontstaan.

In augustus vonden onze laatste gesprekken met de regiogemeenten over het regiobeeld plaats en zijn vervolgafspraken gemaakt. Sommige regiogemeenten willen de onderlinge samenwerking eerst nog versterken en hun eigen beeld van de regio uitwerken, anderen staan al in de startblokken om de samenwerking met ons op te pakken. Hierin zit veel tempoverschil en daar houden we ook zoveel mogelijk rekening mee. Echter, door het coronavirus hebben we bijvoorbeeld de vervolgstappen met aanbieders moeten uitstellen. Daar komt nu steeds meer ruimte voor. Met de regiogemeenten in MiddenHolland is al een stevige basis voor de samenwerkingsagenda gelegd. Ook in het Rijk van Nijmegen, Noord-Limburg, Noordoost-Brabant en Midden-Brabant tekenen zich de contouren voor de samenwerkingsagenda af.

Onze ervaringen tot dusver Uit de diverse gesprekken zoals we die hebben gevoerd blijkt dat gemeenten graag met ons willen samenwerken. Daarbij sluiten echter de verwachtingen van gemeenten niet altijd aan bij onze rol en mogelijkheden als zorgverzekeraar/zorgkantoor. Voor onze rol als regiomanagers betekent dit, dat we in de eerste plaats aan verwachtingsmanagement moeten doen. Regiogemeenten zijn soms onderling ook nog zoekende en moeten elkaar nog vinden in de samenwerking voordat ze met ons in gesprek gaan. Ook valt ons op dat onze gesprekspartners niet altijd even goed zijn ingevoerd in de rol van zorgverzekeraar/zorgkantoor en de mogelijkheden en onmogelijkheden die onze rol met zich meebrengt. Dit bespreken we met elkaar en zo ontstaat een groeiend begrip voor elkaars (on)mogelijkheden.

Preventie is een belangrijk thema voor gemeenten, waarbij vaak om mee-investering aan ons als zorgverzekeraar/ zorgkantoor wordt gevraagd (vanwege verwachte baten). Dat is een telkens terugkerend thema. Maar zo werkt het niet; zoals gezegd hanteren we sterk uiteenlopende defini ties van preventie voor wat betreft de doelgroepen. Dit betekent dat vanuit ons perspectief de financieringsgrondslag ontbreekt, waar gemeenten deze grondslag juist wel zien.

Onze verwachtingen voor de komende periode Wij verwachten dat we samen met gemeenten tot een ambitieuze en realistische samenwerkingsagenda komen, waarmee we knelpunten voor de verzekerde of burger weten op te lossen. Een mooi voorbeeld in dit verband is het Kennisloket Thuis in blijvende zorg 2 . Dit is een telefonisch loket waarop burgers een beroep kunnen doen voor informatie over zorg voor hun naasten of voor zichzelf – nog voordat er een indicatie door het CIZ is afgegeven. Dat Kennisloket kan dus een eerste contact zijn voor mensen die de weg in de zorg niet goed voor ogen staat. Daarbij vinden we het zogenoemd warm doorverbinden – waar dat nodig is – belangrijk. Dit betekent dat we nauwe samenwerking aangaan met gemeenten.

Momenteel zijn we met een aantal gemeenten in dit verband in gesprek. Het Kennisloket Thuis in de langdurige zorg is een mooi voorbeeld van hoe zorgverzekeraar/zorgkantoor en gemeenten complementair kunnen zijn, en dat dit ten goede komt aan de burger. Als het gaat over regionale samenwerking bloeien er dus al mooie bloemen. Het is onze wens om daarop ook in andere regio’s voort te bouwen.

1 Brochure goede voorbeelden domeinoverstijgende initiatieven: https://www.cooperatievgz.nl/cooperatie-vgz/nieuws-en-media/ nieuwsoverzicht/7-domeinoverstijgende-initiatieven-van-samenzinnig

2 Kennisloket Thuis in blijvende zorg: https://www.vgz-zorgkantoren.nl/consumenten/contact/expertisecentrum-blijvende-zorg https://www.cooperatievgz.nl/zorgaanbieders/huisartsenzorg/ nieuws/kennisloket-thuis-in-blijvende-zorg

26 & 27 NOVEMBER DE KUNST VAN HET BALANCEREN