ARCHIS INTERVENTIONS
ARCHIS INTERVENTIONS NË PRISHTINË PUNËTORIA TETOR 5-8,2009
PRISHTINA - QYTETI DINAMIK DIJA DHE ARSIMI: FAKTORË KYÇ PËR ZHVILLIMET E ARDHSHME NË PRISHTINË
NË BASHKËPUNIM ME KUVENDIN KOMUNAL PRISHTINË MBËSHTETUR NGA HACKENBROICH ARCHITEKTEN
PËRKRAHUR NGA:
ERSTE STIFTUNG
FRIEDRICH-EBERT-STIFTUNG
KOMUNA E PRISHTINËS
KFOS
PJESA A – ANALIZAT I. Qyteti i Prishtinës Zhvillimi i planifikuar Trafiku Kushtet natyrore Kushtet natyrore dhe infrastruktura rrugore Zhvillimet e rëndësishme II. Zona urbane Prishtinë Rekomandimet lidhur me Planin Strategjik të vitit 2004 Zonat madhore të zhvillimit Zhvillimet madhore dhe zonat Zona urbane Prishtinë Hapësirat e lira Kultura dhe rekreimi Rrugët, hapësirat e lira, kultura dhe rekreimi
4 5 6 7 8
III. Cilat janë mjetet? Qendra Publike e Komunitetit Banimi për studentë Inkubatorët e biznesit Start-Up–qendrat – aty ku krijohen bizneset e reja Inkubatorët hapësinor Ndikimi hapësinor i katalistëve
28 29 30 31 32 33 34
PJESA C – ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT 9 10 11 12 13 14 15
PJESA B – PERSPEKTIVAT E ARDHSHME Prishtina në rajon
16
I. Cilat janë potencialet? Konkluzat
17 18
Zgjerimi i zonës për këmbësorë Zonat e rizhvillimit dhe rigjenerimit Pikat e reja të atraksionit Zona e re për këmbësorë Zona e re për këmbësorë dhe pikat atraktive Sheshi Skënderbeu dhe sheshi Adem Jashari Qendra e re e komunitetit pas monumentit të Skënderbeut Hapësira në mes të zonës së re ekonomike dhe Bulevardit Nënë Tereza Hapësira publike dhe zona e biznesit e rikrijuar, prapa Pallatit të Rinisë Zona e biznesit prapa Pallatit të Rinisë
36 37 38 39 40 41 42 43 44 45
SHTOJCA II. Çka nevojitet? Strukturat ekzistuese të arsimimit Rinia është e ardhmja Interaksioni hapësinor i Historisë, Kombit, Arsimimit dhe Ekonomisë Zhvillimi i qendrës së qytetit–harta Strategjike Zonat strategjike Interaksioni i zonave strategjike
19 20 21 22 23 24 26
Detyrat e ardhshme - Agjenda e punës
46
PARATHËNIE
3
Archis Interventions në Prishtinë
PRISHTINA - QYTET DINAMIK Dija dhe arsimi: faktorë kyç për zhvillimet e ardhshme në Prishtinë Punëtoria, 5-8 tetor 2009 ‘Archis Interventions Prishtina’ (anëtare e Archis Network) dhe AI/Berlin organizuan punëtorinë mbi zhvillimet e ardhshme të qytetit të Prishtinës. Qëllimi i punëtorisë ishte që të sjellë së bashku ekspertë nga Prishtina dhe Berlini për të zhvilluar një koncept strategjik në formë të manualit, i cili do të ndihmojë komunën në proceset e mëtejme të zhvillimit urban të Prishtinës. Qëllim tjetër i punëtorisë ishte që të merrte në konsiderim mundësia e aplikimit më universal të konceptet strategjike në mënyrë që të mund të aplikohen në situata të ndryshme, në linjë me diskursin urban ndërkombëtar të përfaqësuar nga Rrjeti Archis.
Identifikimi i problemve dhe aktivitetet kryesore 2005-2009
Rezultatet e punëtorisë – koncepti strategik për zhvillimet e ardhshme në Prishtinë bazuar në dije dhe arsim
Pas vitit 1999, aktivitetet e ndërtimeve pa leje ndërtimi ndikuan në mënyrë qenësore në strukturën urbane të qytetit të Prishtinës dhe shkaktuan probleme sociale, infrastrukturore dhe të sigurisë. Mbi 70% e strukturës urbane u transformua, si pasojë e mungesës së fuqizimit të ligjeve dhe të standardeve të nevojshme të planifikimit dhe ndërtimit. Njëkohësisht vërehet mungesa e vetëdijesimit publik lidhur me problemet fondamentale që dalin nga ndërtimet pa leje.
Perspektivat e ardhshme të Prishtinës dhe mundësitë e mbështjetjes së tyre krahas procesit të ardhshëm të legalizimit, janë diskutuar nga ana e ekpsertëve vendor dhe ndërkombëtar dhe përfaqësuesve të Drejtorisë së Urbanizmit të Komunës së Prishtinës.
Gjatë punëtorive (2006/2007) të mbajtura në Prishtinë, Archis Interventions (ekspertë vendorë dhe ndërkombëtarë) zhvilloi strategji të cilat kombinojnë qasje të ndryshme në funksion të vetëdijësimit qytetar dhe ndjeshmërisë për kualitetet mjedisore dhe vlerat arkitekturale. Analizat e problemeve në Prishtinë – që merr parasysh aspektin social dhe të sigurisë, dhe ndikimi i tyre në ardhmërinë e qytetit – u botuan dhe u prezantua në nivel vendor dhe ndërkombëtar në kombinim me konceptin zhvillimor strategjik pë rregullim dhe përmirësim të ndërtimeve. Kjo ndikoi në ngritjen e vetëdijes në qarqet politike dhe të qytetarëve të Prishtinës, gjë që do të vërehet pas prezantimeve të ndryshme publike në Prishtinë në vitin 2007, përfshirë Punëtorinë dhe Ekspozitën e studentëve të arkitekturës mbi prototipet e studiuara, si dhe artikujt e botuar në të përditshmet vendore lidhur me projektet e Archis Interventions më 2007. Për më tepër, kualifikimi i ndërtimeve pa leje u bë pjesë e programit të Kryetarit të Prishtinës Prof.dr. Isa Mustafa, dhe në vazhdim, në vitin 2008, projekti për legalizimin e objekteve pa leje ndërtimi u bë pjesë e “Strategjisë Afatmesme Zhvillimore të Prishtinës 2008-2011”. Në mars 2009, Archis Interventions, në bashkëpunim Komunën e Prishtinës zhvilloi »MANUALIN për trajtimin e ndërtimeve pa leje«, i cili u përvetësua si dokument bazë i kritereve për legalizim nga ana e Komunës. Këto kritere do të aplikohen gjtë procesit të legalizimit që do të fillojë gjatë vitit 2009.
Është e rëndësishme që të ofrohet perspektivë për qytetin duke zhvilluar strategji realistike që marrin parasysh situatën aktuale por që njëkohësisht vendosin parime për zhvillime të zbatueshme në të ardhmen. Kjo është formë e të planifikuarit strategjik që mbështetet në vizion dhe në informata të besueshme, dhe prandaj ofron bazë solide për koncensuse dhe negociata. Punëtoria zhvilloi një koncept bazë duke analizuar potencialet e Prishtinës si kryeqytet i Kosovës dhe identifikoi dijen dhe arsimin si faktorë kyç për zhvillimet e ardhshme. Punëtoria u fokusua në implikimet e mëvonshme hapsinore dhe formuloi parimet themelore për zhvillimet e ardhshme urbane. Rezultatet e punëtorisë paraqesin një studim preliminar mbi zhvillimet e ardhshme të Prishtinës dhe formojnë bazë për diskutime dhe studime të ardhshme urbane.
PJESA A - ANALIZAT
4
I. QYTETI I PRISHTINËS Zhvillimi i planifikuar Qëllimi i analizës së kushteve ekzistuese të zonës urbane është bërë për të identifikuar zhvillimet më të rëndësishme të dhjetë viteve të fundit dhe për t’i krahasuar atë me Planin Strategjik të vitit 2004, në funksion të formulimit të rekomandimeve për zhvillimet e ardhshme.
PJESA A - ANALIZAT
5
Trafiku Në përgjithësi, rrugët në zonën urbane të Prishtinës nuk i përmbushin kërkesat dhe pritshmëritë e kryeqytetit në kuptim të hierarkisë dhe lidhjeve të nevojshme për tekalim të bllokimeve në trafikun rrugor, sidomos në zonën qendrore të qytetit.
PO
DU
JEV A
- Rruga unazore qendrore duhet të përfundohet sa më shpejtë në mënyrë që trafiku të orinetohet jashtë qendrës së qytetit, me çka do të zgjidhej problemi i trafikut të ngjeshur në qendër
CAM
ITR
PO UJE PDO DUVA JEV A
OVI
CAM CAM ITROV I ITR OVI
- Lidhjet e rrugës unazore qendrore me lagjet që e tangjentojnë duhet të përmirësohen / krijohen në mënyrë që të sigurohet distribuim më i mirë i fluksit të trafikut. Kjo nënkupton që rrugët kryesore lidhëse të lagjeve, të cilat janë planifikuar me plane rregulluese (pothuajse të gjitha planet rregulluese për lagjet në afërsi janë miratuar) duhet të zbatohen. - Format e menaxhimit të trafikut duhet të vendosen në vend në mënyrë që të mundësohet parandalimi i shfrytëzimit të rrugëve të zonës urbane nga automjetet tranzit, dhe për të kufizuar lloje të caktuara të automjeteve për të hyrë në zonën qendrore.
RT
PO
AIR
T
ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS EXISTING ROAD RT PO AIRORT P AIR
PLANNED RINGROAD FIRST PLANNED RINGROAD ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS PLANNED HIGHWAY EXISTING ROAD RRUGA EKZISTUESE EXISTING ROAD PEDESTRIAN PLANNED RINGROADE PLANIFIKUAR RRUGA UNAZORE ROUNDABOUT PLANNED RINGROAD FIRST PLANNED RINGROAD RRUGA UNAZORE PARË E PLANIFIKUAR NEW E ROUNDABOUT FIRST PLANNED RINGROAD PLANNED HIGHWAY AUTOSTRADA E PLANIFIKUAR PODUJEVA REGIONAL DIRECTION PLANNED HIGHWAY PEDESTRIAN KËMBËSORËT PEDESTRIAN ROUNDABOUT NYJET RRETHORE ROUNDABOUT TOPOGRAPHY NEW ROUNDABOUT NYJET RRETHORE TË REJA NEW ROUNDABOUT CONTOUR PODUJEVA REGIONAL DIRECTION DREJTIMET RAJONALE PODUJEVA REGIONAL DIRECTION
SK OP S JE KO P
JE
SK
OP JE
T
T
QASJET/LIDHJET E TRAFIKUT ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS
TOPOGRAPHY
TOPOGRAPHY TOPOGRAFIA
CONTOUR KONTURAT CONTOUR
PJESA A - ANALIZAT
6
Kushtet natyrore Zona e qytetit përfshin zona pyjore (Parku Rajonal Gërmia) me sipërfaqe sa gjysma e gjithë zonës së qytetit. Ky burim natyror është i ruajtur mirë dhe duhet të jetë i mbrojtur. Prandaj zhvillimi i ardhshëm urban nuk duhet të orientohet drejt lindjes. Tokat bujqësore rreth zonës së qytetit duhet të jenë të mbrojtura nga zhvillimi i shpërndarë dhe fshatrat përreth duhet të inkurajohen për të zhvilluar ekonominë rurale.
HAPËSIRAT E LIRA OPEN SPACES AGRICULTURAL LAND TOKË BUJQËSORE
ZONË RURALE RURAL ZONE OPEN SPACES PARKU I GËRMISË CITY FOREST AGRICULTURAL LAND RURAL ZONE CITY FOREST
PJESA A - ANALIZAT
7
Kushtet natyrore dhe infrastruktura rrugore
PO
DU
JEV A
Rruga unazore qendrore duhet të zhvillohet sipas planeve sa më shpejtë të jetë e mundur në mënyrë që të krijohet një rrip rreth zonës qendrore urbane të Prishtinës dhe që trafiku të drejtohet në zonat periferike urbane të qendrës. Kjo do të ndihmojë në zbutjen e trafikut në qendër dhe në ridefinimin e qendrës së qytetit si zonë reprezentative kryesisht për këmbësorë.
CAM
ITR
CAM
PO
DU
ITR CAM OVI ITR OVI
JEV A
PO POD DU UJ JEV EV A A
OVI
Rruga unazore e brendshme duhet të zhvillohet poashtu sa më shpejtë dhe veçanërisht segmenti që mbërthen zonat e zhvillimit ekonomik dhe Prishtinën e re, në mënyrë që të arrihen lidhje të mira me drejtimet kryesore të zhvillimit të Prishtinës, që janë: zonat ekonomike drejt aeroportit dhe Shkupit (ku lajmërohen hyrjet më të mëdha të trafikut në qytet) dhe Prishtina e re (ku do të zhvillohet qendra e re e qytetit).
CAM
ITR
OVI
Parku Rajonal Gërmija duhet të mbrohet me ligj / plan si dhe duhet të krijohet brezi i gjelbër përgjatë rrugës unazore të brendshme në mënyrë që të mbrohen kufijtë e qytetit. . OPEN SPACES AGRICULTURAL LAND RURAL ZONE
HAPËSIRAT E LIRA OPEN SPACES
TOKË BUJQËSORE AGRICULTURAL LAND
RT
PO
AIR
CITY FOREST
ZONË ZONE RURALE ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS RURAL
T
RT PO AIR RT PO AIR
PARKU I GËRMISË CITY FOREST
RT
PO
EXISTING ROAD
ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS ACCESS / TRAFFICECONNECTIONS QASJET/LIDHJET TRAFIKUT PLANNED RINGROAD
T
AIR
JE
PODUJEVA
SK OP
SK SKO OP P JE JE
SK
OP
JE
T
T
ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS
PODUJEVA PODUJEVA
EXISTING ROAD FIRST PLANNED RINGROAD EXISTING ROAD RRUGA EKZISTUESE EXISTING ROAD PLANNED RINGROAD PLANNED HIGHWAY PLANNED RINGROADE PLANIFIKUAR RRUGA UNAZORE PLANNED RINGROAD FIRST PLANNED RINGROAD PEDESTRIAN FIRST PLANNED RINGROAD RRUGA UNAZORE E PARË E PLANIFIKUAR FIRST PLANNED RINGROAD PLANNED HIGHWAY ROUNDABOUT PLANNED HIGHWAY AUTOSTRADA E PLANIFIKUAR PLANNED HIGHWAY PEDESTRIAN PEDESTRIAN NEW ROUNDABOUT KËMBËSORËT PEDESTRIAN ROUNDABOUT ROUNDABOUT PODUJEVA REGIONAL DIRECTION NYJET RRETHORE ROUNDABOUT NEW ROUNDABOUT NEW ROUNDABOUT NEW ROUNDABOUT NYJET RRETHORE TË REJA REGIONAL DIRECTION REGIONAL DIRECTION REGIONAL DIRECTION DREJTIMET RAJONALE
TOPOGRAPHY
TOPOGRAPHY TOPOGRAFIA TOPOGRAPHY TOPOGRAPHY
KONTURAT
CONTOUR CONTOUR CONTOUR
CONTOUR
PJESA A - ANALIZAT
8
Zhvillimet e rëndësishme Në përgjithësi, janë identifikuar tri drejtime kryesore të zhvillimit: Podujevë
1.Zhvillimi ekonomik në drejtim jugperëndimor përgjatë rrugës për në aeroport. (shih poashtu Planin Hapësinor të Kosovës) 2.Institucionet qeveritare të cilat ndikojnë në formimin e një qendre të dytë të qytetit në zonën jugore të Prishtinës që do Serbia të ketë ndikim hapsinor në zhvillimin urban të qytetit dhe që do të ndikojë në krijimin e lidhjeve më të mira të qytetit me resurset natyrore dhe liqenin në Juglindore (sipas Planit Strategjik të vitit 2004)
Prishtina
Mitrovicë
3.Një mundësi e zhvillimit urban drejt Verilindjes duke lidhur dhe aktivizuar resurset natyrore të zonës në funksion të mirëqenies dhe rekreimit.
Kastriot
Prishtinë Fushë Kosovë Novobërdë
DREJTIMET ZHVILLIMORE DEVELOPMENT DIRECTIONS
DEVELOPMENT DIRECTIONS
INSTITUCIONET SHTETËRORE GOVERNMENT EKONOMIA ECONOMY MIRËQENIA WELLNESS
GOVERNMENT ECONOMY WELLNESS
PJESA A - ANALIZAT
9
II. Zona Urbane Prishtinë Rekomandimet lidhur me Planin Strategjik të vitit 2004 - PS sugjeron »boshtin urban« nga qendra e qytetit drejt Lindjes - ne vlerësojmë se ka më shumë mundësi që si koncept të krijohen dy qendra të qytetit. Për këtë arsye do të duhet një strategji që merr në konsideratë jo vetëm funksionet qeveritare/shtetërore, por që krijon lidhje të qëndrueshme të qendrës së re të qytetit me zhvillimin e përgjithshëm urban
Qendra ekzistuese (e vjetër)
Qendra e re (Prishtina e re)
Boshti urban i definuar me Planin Strategjik 2004
Qendra e Vjetër dhe e Re e qytetit - e propozuar
PJESA A - ANALIZAT
10
II. Zona Urbane Prishtinë Zonat madhore të zhvillimit
2 3 1
Zhvillimi ekonomik në rritje është i drejtuar në anën Jugperëndimore dhe shtrihet edhe përtej kufijve të qytetit. Kërkohet një strategji për të përmirësuar zonat e braktisura në perëndim të qytetit për qëllime të zhvillimit ekonomik të ardhshëm (siç parashihet me PS) së bashku me përmirësimin e sistemit të trafikut. Kjo poashtu nënkupton lidhje më të mira me zonën qendore të qytetit. Është i mundur orientimi i zhvillim urban drejt Veriut në funksion të zhvillimit të objekte të mirëqenies që do të kenë ndikim pozitiv në gjendjen zhvillimore të kësaj zone. Ndërtimi i rrugës së tretë unazore (të jashtme) për momentin duket të jetë I panevojshëm.
Zona ekonomike e definuar me Planin Strategjik 2004
Zonat e zhvillimit ekonomik-të propozuara 1 Zona/drejtimi i zhvillimit Ekonomik 2 Mirëqenia dhe rekreimi: zhvillimi i ekonomisë rurale 3 Ndërtimi i lartë - zona e zhvillimit të ekonomisë, zona e brendshme e qytetit sipas planit Regullativ “Ulpiana”
PJESA A - ANALIZAT
11
II. Zona Urbane Prishtinë Zhvillimet e madhore dhe zonat Në hartë e zonës urbane të Prishtinës janW indikuar dy drejtime të zhvillimit madhore: - Në kontekstn e zhvillimit ekonomik, është e nevojshme që të krijohet lidhja e “zonave të braktisura” në brendi të qytetit dhe të zonës ekonomike që shtrihet përtej rrugës së dytë unazore në perëndim të qytetit. - Qendra e re e qyteit në Veri të Prishtinës, me funksionet e saja shtetërore duhet të inkorporohet sa më mirë në zhvillimin e përgjithshëm, duke dhënë mundësi për ndërlidhje më të mirë të qytetit me liqenin në Juglindje. - Duhet të hulumtohen mundësitë e zhvillimit në drejtim të Verilindjes, ku do të mund të vendosheshin objektet shëndetësore dhe të mirëqenies.
ZONAT EKZISTUESE DHE TË PLANIFIKUARA EXISTING AND PLANNED ZONES ZONA E INSTITUCIONEVE SHTETËRORE GOVERNMENT AREA ZONA E PLANIFIKUAR E INSTITUCIONEVE SHTETËRORE GOVERNMENT AREA, PLANNED ZONA E PLANIFIKUAR EKONOMIKE ECONOMIC AREA, PLANNED ZONA EKONOMIKE NË ZHVILLIM ECONOMIC AREA, DEVELOPING WELLNESS AREA, PLANNED ZONA E PROPOZUAR PËR ZHVILLIMIN E MIRËQENIES
DREJTIMI I ZHVILLIMIT TË INSTITUCIONEVE SHTETËRORE GOVERNMENT DEVELOPMENT DIRECTION ECONOMIC DIRECTION DREJTIMIDEVELOPMENT I ZHVILLIMIT EKONOMIK WELLNESS DREJTIMIDEVELOPMENT I ZHVILLIMIT TËDIRECTION MIRËQENIES
EXISTING AND PLANNED ZONES GOVERNMENT AREA
GOVERNMENT AREA, PLANN
ECONOMIC AREA, PLANNED
ECONOMIC AREA, DEVELOP
WELLNESS AREA, PLANNED
GOVERNMENT DEVELOPME
PJESA A - ANALIZAT
12
II. Zona Urbane Prishtinë Trafiku Në përgjithësi, rrugët në zonën urbane të Prishtinës nuk i përmbushin kërkesat dhe pritshmëritë e kryeqytetit në kuptim të hierarkisë dhe lidhjeve të nevojshme për tejkalim të bllokimeve në trafikun rrugor. - Është më se e nevojshme që të përmirësohen ose të realizohen rrugët kryesore të zonave qendrore urbane të cilat kanë qasje të drjetpërdrejtë në rrugën unazore qendër; kjo do të ndikojë pozitivisht në kualitetin e zonave urbane dhe njëkohësisht do të sigurojë distribuim më të mirë të fluksit të trafikut në nivel qyteti - Parkingjet e organizuara në kuadër të zonave qendrore dhe prezantimi i formave të menaxhimit të trafikut do të kontribuojnë në zbutjen e fluksit të trafikut në qendër të qytetit
ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS QASJET/LIDHJET E TRAFIKUT RRUGA EKZISTUESE SECONDARY ROADS RRUGA UNAZORE E PLANIFIKUAR HIGH FREQUENTED ROADS - 2 TRACKS RRUGA UNAZORE E PARË E PLANIFIKUAR HIGH FREQUENTED ROADS - 1 TRACK AUTOSTRADA E PLANIFIKUAR PLANNED KËMBËSORËT PEDESTRIAN
ROUNDABOUT NYJET RRETHORE NEW ROUNDABOUT NYJET RRETHORE TË REJA
PJESA A - ANALIZAT
13
II. Zona Urbane Prishtinë Hapësirat e lira Prishtina ka pak vende të lira, të cilat në përgjithësi duhet të regjenerohen dhe të ristrukturohen. Përveç parkut të qytetit, disa sipërfaqeve të gjelbra dhe parqeve të vogla në lagjet e banimit kolektiv, sheshet para disa ndërtesave publike, dhe bulevardit “Nënë Tereza”, hapësirat tjera potenciale janë ose të braktisura, ose fare të pazhvilluara. - Hapësirat ekzistuese të lira, përveç që duhet të regjenerohen dhe të mirëmbahen, ato kërkojnë edhe ndërlidhje më të mirë, në mënyrë që të sigurohet qasje më e lehtë për qytetarët. - Duhet të kriohen hapësira të lira të reja, sidomos në zonat qendrore, të mbuluarame plane rregulluese. Kjo nënkupton se Komuna duhet të gjejë forma për të negociuar me pronarët privatë ndërtimin e parqeve/shesheve në pronat private, në rastet kur nuk ka tokë publike, në mënyrë që të sigurohet shpërndarja e duhur e hapësirave publike në zonat urbane qendrore. - Hapësirat e braktisura duhet të rigjenerohen dhe të shndërrohen në hapësira të lira atraktive të kualitetit të lartë me qëllim që të zbutet problemi i dendësisë së lartë të banimit kudo në qytet.
OPEN SPACES
HAPËSIRAT E LIRA PUBLIKE PARQET E QYTETIT PARK PARKU I GËRMISË FOREST SHESHET SQUARE
ABANDONED AREA HAPËSIRAT E BRAKTISURA
PJESA A - ANALIZAT
14
II. Zona Urbane Prishtinë Kultura dhe rekreimi Numri i objekteve kulturore në Prishtinë është mjaft i kufizuar, në kuptim të muzeve, galerive të artit dhe sidomos objekteve multifunksionale të cilat janë të hapura për publik. Megithatë, në qytet organizohen aktivitete të shumta kulturore gjatë githë vitit të cilat kanë nevojë për akomodim më të mirë dhe mbulim më të mirë medial. Koha e lirë kryesisht kalohet në vendet të hapura (të cilat frekuentohen kryesisht gjatë ditës) duke përfshirë parkun e Gërmisë dhe kafenetë /restorantet në qendër të qytetit. Ka vetëm disa objekte sportive dhe rekreative, si dhe shumë pak terrene sportive për të rinjtë dhe hapësira loje për fëmijët. Duhet te ndërtohen objekte të reja për rekreim dhe aktivitete të lira që përfshijnë edhe tipe të reja të aktiviteteve, me qëllim të avansimit të jetës urbane në qytet.
KULTURA DHE REKREIMI REKREIMI
STADIUMET/FUSHËLOJAT FORMALE
VENDET KULTURORE
CULT
PJESA A - ANALIZAT
15
II. Zona Urbane Prishtinë Rrugët, hapësirat e lira, kultura dhe rekreimi - kombinuar Krijimi e hapësirave të reja të lira, objekteve të reja kulturore dhe për rekreim, jo vetëm në qendër por në gjithë qytetin, është e një domosdoshmërie të lartë për krijim të vlerave të dëshiruara të Prishtinës si kryeqytet i ri. Në kontekstin e ndikimeve fizike, lidhjet e mira përmes rrugëve të këmbësorëve dhe të transportit publik janë të rëndësishme për t’i bërë ato hapësira më cilësore.
OPE OPEN SPACES HAPËSIRAT E LIRA PUBLIKE OPEN SPACES
PARK PARQET E QYTETIT PARK FOREST PARKU I GËRMISË FOREST SQUARE SHESHET SQUARE ABANDONED AREA
ABANDONED AREA HAPËSIRAT E BRAKTISURA ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS
QASJET/LIDHJET E TRAFIKUT
SECONDARY ROADS RRUGA EKZISTUESE HIGH FREQUENTED ROADS - 2 TRACKS RRUGA UNAZORE E PLANIFIKUAR HIGH FREQUENTED ROADS - 1 TRACK RRUGA UNAZORE E PARË E PLANIFIKUAR
ACC
PLANNED AUTOSTRADA E PLANIFIKUAR PEDESTRIAN KËMBËSORËT ROUNDABOUT NYJET RRETHORE NEW NYJETROUNDABOUT RRETHORE TË REJA KULTURA DHE REKREIMI
CULTURE AND LEASURE REKREIMI
LEISURE STADIUMET/FUSHËLOJAT FORMALE
FORMAL STADIUM / SPORT FIELDS VENDET KULTURORE
CULTURAL PLACES
CUL
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
16
Prishtina në Rajon
Si Kryeqyteti i ri, Prishtina duhet të përcaktojë strategjitë zhvillimore, të rizbulojë identitetin e saj si Kryeqytet dhe të rivlerësoë potencialet, në mënyrë që të krijohet një bazë e qëndrueshme për perspektivën e ardhshme dhe që Prishtina të bëhet konkurruese me kryeqytetet e rajonit. Si Kryeqyteti i ri, Prishtina ka shumë potenciale të pazhvilluara, të cilat duhet të identifikohen dhe të përdoren si parime themelore të zhvillimit urban. Fokusim i qartë në potencialet ekzistuese gjatë proceseve të ardhshme të planifikimit urban është vendimtar për zhvillimin e Prishtinës si një qytet unik.
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
17
I. Cilat janë potencialet? HISTORIA/ TRASHËGIMIA ARKITEKTURALE Rëndësia e trashëgimisë arkitekturale (nga të gjitha periudhat, përfshirë objektet e periudhës socialiste) për identitetin e qytetit është e jashtëzakonshme dhe njëkohësisht është faktor i rëndësishëm për zhvillimin e turizit si faktor ekonomik. Prandaj Prishtina do të përmirësojë potencialet ekzistuese arkitektonike, gjegjësisht, zonat historike dhe lokalitetet arkeologjike sic është Ulpiana, të cilat duhet të kenë prioritet të lartë në mënyrë që të nxjerren në pah vlerat e veçanta dhe që Prishtina të bëhet konkurruese në rajon
KULTURA Zhvillimi dhe përmirësimi i të gjitha objekteve kulturore është domosdoshmëri për kryeqytetin. Në këtë kontekst, do të jetë e nevojshme që të identifikohen dhe të nxjerren në pah kualitetet e veçanta kulturore që ka Prishtina, në mënyrë që të jetë e ndryshme dhe gjithashtu konkurruese me qytetet tjera të rajonit
SPORTI Sporti është një faktor i rëndësishëm ekonomik përnjë qytet që mëton të organizojë ngjarje ndërkombëtare. Në këtë kontekst, do të jetë e nevojshme që të vendoset një fokus i qartë në llojet e aktiviteteve sportive që mund të kenë një karakter të shquar, në mënyrë që të sigurohet mjedis I përshtatshëm për zhvillimin e ardhshëm të sportit në Prishtinë.
NJOHURITË Me moshë mesatare të popullsisë prej 23 vjec, populli i Kosovës është populli me moshën më të re në Evropë. Prandaj, ardhmëria e Kosovës është kryesisht e bazuar në atë që i ofrohet të rinjëve si perspektivë e ardhshme dhe në mundësinë që ata të kontribuojnë për vendin e tyre..
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
Fokusimi në arsimim dhe edukim ofron potencialin më të madh për perspektivën e qytetit dhe të shoqërisë Kosovare në përgjithësi.
18
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
19
II. Çka nevojitet? MJEDIS I MIRË: është e nevojshme që të sigurohen kushte të mira dhe atraktive për jetë, arsimim dhe punësim të të rinjtëve. Mjedis i mirë për të rinjtë në Prishtinë nënkupton lidhje të mira me qendrat tjera të dijes, forma të ndryshme të banimit, më shumë mundësi për sport dhe rekreim, siguri dhe mjedis të pastër. Prishtina është një qytet mjaft i sigurtë dhe i gjallë, por është e nevojshme që të angazhohet më shumë në sigurimin e kualiteteve të reja dhe të bëhet më atraktive për rininë vendore dhe atë ndërkombëtare..
OBJEKTET PUBLIKE DHE MBËSHTETJA INSTITUCIONALE: Përveç përmirësimit të objekteve ekzistuese të arsimit dhe avancimit të programeve arsimore, duhet të ndërtohen objete të reja shkollore në mënyrë që të plotësohen kërkesat për rrjetet e shkollave. Për qëllime universitare, Prishtina duhet të sigurojë dhe të strukturojë hapësirë për më shumë objekte dhe programe arsimore dhe kërkimore, si dhe hapësira banimi për studentët e rinj që dëshirojnë të jetojnë në Prishtinë. Prishtina duhet të mbështesë iniciativat rinore, qofshin ato në lëmin e sportit, kulturës apo iniciativa akademike, me qëllim të fuqizimit të bashkëpunimit dhe parteritetit me të rinjtë.
SHKËMBIMET: Kurrikulat konkurruese, programet e shkëmbimit, universitetet verore, laboratorët profesionale, etj, duhet të prkrahen dhe të inicohen. Viteve të fundit, shumë studentë nga Evropa vijnë në Prishtinë për qëllime kërkimore me vetëiniciativë, dhe lidhjet e tilla duhet të institucionalizohen në mënyrë që të ketë përfitime reciproke.
PROFESIONISTË TË KUALIFIKUAR: Përfshirja e profesionistëve të kualifikuar në vendim marrje, administratë, projektim dhe realizim të projekteve atraktive, në konkurse dhe forma tjera të stimulimit të të rinjve, është vendimtare në arritjen e zgjidhjeve të mira, qasje kreative në zgjidhjen e problemeve, dhe rezultate profesionale. Duke siguruar zhvillime cilësore dhe të qëndrueshme për qytetin, Prishtina do të bëhet konkurruese me qytetet e rajonit.
ZONAT URBANE TË IDENTIFIKUARA PËR PËRMIRËSIM DHE ZHVILLIM: Prishtina duhet ti identifikojë zonat urbane për avansim dhe zhvillimin e hapësirave dhe objekteve që do të përmirësojnë imazhin e qytetit në përgjithësi, dhe që do të ndikojnë në krijimin e një mjedisi të atraktiv për të rinjtë në veçanti. Këto zona urbane duhet të zhvillohen sipas standardeve dhe duhet të kenë lidhje të mira në kuadër të qytetit dhe perspektivë të qëndrueshme.
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
20
Strukturat ekzistuese të arsimit
UNIVERSITIES ARSIMI I LARTË HAPËSIRAT UNIVERSITARE
UNIVERSITY AREAS
BANIMI STUDENTOR/KONVIKTET
STUDENTS HOUSING
RRUGËT E FREKUENTUARA NGA STUDENTËT
PATHS USUALLY USED BY STUDENTS
OBJEKTET UNIVERSITARE
UNIVERSITY BUILDINGS
UNIVERSITETET PRIVATE
PRIVATE UNIVERSITIES
KOLEGJET COLLEGES SHKOLLAT PRIVATEPRIVATE SCHOOLS AKTIVITETET LEISURE E LIRA
UNIVE
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
21
Rinia është e ardhmja Komb i ri, me hapësira dhe ndërtesa të rëndësishme dhe simbolike në zonën qendrore të qytetit, është bosht i zhvillimit të ardhshëm të Prishtinës. Rinia është e ardhmja - investimi kombëtar dhe qytetar në zhvillimin e dijes tek të rinjtë do të këthehet në formë të zhvillimit të ekonomisë së bazuar në dije.
€ ARSIMI EDUCATION
HISTORIA HISTORY
EKONOMIA ECONOMY
KOMBI NATION
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
? ?
€ ?
?
?
22
Interaksioni hapsinor i Historisë, Kombit dhe Ekonomisë Prishtina është e fragmentuar në zona me funksione të ndryshme - si t’i lidhim ato në mënyrë që të përmirësohet ndërveprimi hapsinor i zonave të ndryshme të qytetit?
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
23
Zhvillimi i qendrës së qytetit – Harta strategjike Hartë me lokacionet e institucioneve shtetërore, universitetit, zonave ekonomike dhe historike (potenciale), si zona, me ikona përshkruese të pjesëve të rëndësishme, si zona e këmbësorëve në bulevrdin “Nënë Tereza”, zona e Sheshit të Pavarësisë, etj.
Vazhdimi i shtegut continuation of the të këmbësorëve nga pedestrianN. area from Bulevardi Tereza boulevard M.Historike Theresa until deri te Zona Zhvillimi i zonës braktisur development of së abandoned prapa Pallatit the të Rinisë area behind Youth dhe lidhja e kësaj zone me Center and connection of Bulevardin N. Tereza this area with M. Theresa
the historic zone
Sheshi i Pavarësisë Indipendence Square
Zhvillimi i zonësof development sëunderdeveloped braktisur afër area Stacionit të near the bus station Autobusëve
Bashkëveprimi i objekteve arsimore dhe zonave kryesore të frekuentuara nga të rinjtë, me zhvillimin e përgjithshëm të qytetit: strategjia. Duke treguar vendet ekzistuese të interesit brenda qendrës së qytetit dhe zonat e këmbësorëve të cilat janë të frekuentuara nga të rinjtë, tri zona zona madhore urbane janë identifikuar si zona më të rëndësishme të zhvillimit, të cilat do të ndikojnë në krijimin e një mjedisi më të mirë për të rinjtë.
Vazhdimi i Continuation M. Bulevardit N. of Tereza Theresa boulevard
MOSTLY FREQUENTED PEDESTRIAN PATHS
RRUGËT MË TË FREKUENTUARA NGA KËMBËSORËT
PUBLIC COMMUNITY CENTRES
QENDRAT E KOMUNITETIT
INCUBATOR
INKUBATORËT
PLANNED / ONGOING DEVELOPMENT
ZHVILLIMI I PLANIFIKUAR / NË ZBATIM
RECOMMENDED DEVELOPMENT AREAS
HAPËSIRAT E REKOMANDUARA PËR ZHVILLIM
PEDESTRIAN PATHS / CONNECTIONS SHTIGJET PËR KËMBËSORË/ LIDHJET MES BETWEEN HAPËSIRAVE TË ZHVILLIMIT TË BE PËRMIRËSOHEN DEVELOPMENT AREAS -TO REINFORCED KRYQËZIMET - TË PËRMIRËSOHEN INTERSECTIONS TO BE IMPROVED STUDIO PËR STUDENTË STUDENTS STUDIOS
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
24
Zonat strategjike
INSTITUCIONET SHTETËRORE PARLIAMENT
ZONA EKONOMIKE ECONOMIC AREA
UNIVERSITETI I PRISHTINËS UNIVERSITY
QKUK MEDICAL ZONE
STACIONI I AUTOBUSËVE BUS TERMINAL VOCATIONAL SCHOOL SHKOLLAT PROFESIONALE
NEW PRISHTINA PRISHTINA E RE
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
25
Zonat strategjike Interaksioni i objekteve arsimore me zhvillimin e përgjithshëm të qytetit: strategjia. .
€
€
€
€ € €
€
€
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
26
Interaksioni i zonave strategjike
INSTITUCIONET PARLIAMENT
SHTETËRORE
ZONA EKONOMIKE ECONOMIC AREA UNIVERSITETI I PRISHTINËS UNIVERSITY
QKUK ZONE MEDICAL
STACIONI I AUTOBUSËVE BUS TERMINAL VOCATIONALPROFESIONALE SCHOOL SHKOLLAT
NEW PRISHTINA PRISHTINA E RE
Interaksioni i hapësirave historike, qeveritare, arsimore dhe ekonomike duhet të jetë i artikuluar nëpërmjet një strategjie urbane
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
27
Interaksioni i zonave strategjike
€
€
€
€ € €
€
€
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
28
Wi Fi FREE WiFi
CENTER
ON
Cilat janë instrumentet / mjetet ?
INCUBATOR
Për studentët, ligjëruesit dhe profesorët si dhe për ekonominë e ardhshme të bazuar në dije, nevojitet një mjedis i mirë, me lidhje të mira hapësinore - si të grupuara dhe mirë të lidhur mes vete. Që kjo të arrihet, do të duhen katalizatorë specifikë për të përmirësuar situatën.
€ QENDRA PUBLIKE TË KOMUNITETIT
PUBLIC COMMUNITY CENTER
CAFFE LOUNGE BANIMI PËR SMALL OFFICE UNIT STUDENT HOUSING STUDENTË
INKUBATORËT
FINANCIAL SUPPORT PRISHTINA
STREETBALL COURT
i INFORMATION CENTER
PERFORMANCE SPACE
COLLECTIVE FUNCTIONS
CHILDREN PLAYGROUND
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
29
Qendra Publike e Komunitetit
i
Wi Fi WiFi FREE ZONAWiFi E LIRË
QENDRA INFORMATIVE INFORMATION CENTER
QENDRA E LAJMEVE NEWS CENTER
SMALL EXIBITION QENDRA E VOGËL CENTER EKSPOZUESE
Qendra Publike e Komunitetit të instaluara në ndërtesat ekzistuese publike apo të ngritura rishtazi do të kombinojnë funksione të ndryshme të cilat janë atraktive për studentët si dhe qytetarët tjerë të interesuar për informim dhe kulturë.
PUBLIC QENDRA COMMUNITY PUBLIKE E KOMUNITETIT CENTER
CAFFE CAFFE LOUNGE
HAPËSIRA PERFORMUESE PERFORMANCE SPACE
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
30
Banimi për Studentë Në Prishtinë studentët vendosen me qira në banesa private (përgithësisht të shtrenjta) ose jetojnë në konvikt – mungon një tipologji e veçantë e banimit me njësi të vogla banimi dhe më pak të kushtushme. Investimet në këtë lloj të banimit studentor duke integruar funksione tregtare dhe publike në nivelin e përdhesës, mund implementohet në zonat kyçe të zhvillimit hapsinor pranë obekteve të arsimit.
€
PËRKRAHJA EKONOMIKE PUBLIC ECONOMIC PUBLIKE SUPPORT
NJËSI TË VOGLA ME MAX. 25 m2 MINIMAL UNITS 25 m² MAX
BANIMI PËR STUDENTË
STUDENT HOUSING
STUDENTËT DHEYOUNG STUDENTS AND SIPËRMARRËSIT E RINJ ENTERPRENEURS
FUNKSIONET KOLEKTIVE
COLLECTIVE FUNCTIONS
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
31
Inkubatorët e Biznesit Komuna mund të mbështesë ndërmarrjet fillestare në nismën e ekonomisë së bazuar në dije përmes »inkubatorëve hapsinorë«, ku do të koncentroheshin zyret dhe qendrat e informimit. Programe ekonomike specifike mund të vehen në shërbim të përkrahjes së sipërmarrësve të rinj.
INCUBATOR INKUBATORI
€ PËRKRAHJA FINANCIARE FINANCIAL SUPPORT PRISHTINA PRISHTINA
NJËSI E VOGËL - ZYRE SMALL OFFICE UNIT
i QENDRA INFORMATIVE INFORMATION CENTER
FUNKSIONET COLLECTIVE KOLEKTIVE FUNCTIONS
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
32
Start-Up qendrat aty ku krijohen biznese të reja Kompanitë mulitnacionale si Apple, Microsoft apo Hewlett Packard kanë filluar biznesin e tyre në një garazh! Bizneset e reja kanë nevojë për vendosje kreative, interaksion hapësinor me bizneset tjera dhe mjedis i cili është fleksibil në përdorim dhe me kosto të ulët .
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
33
Inkubatorët hapësinor
YPORUN
Inkubatorët hapësinor krijohen për të tërhequr profesionistë të rinj duke ofruar hapësira biznesi me kosto të ulët, të subvencionuara nga Komuna, që sjellin forma të ndryshme të bizneseve të bazuara në njohuri me qëllim të krijimit të një atmosfere kreative dhe të kombinimit me funksione publike, për të mundësuar interaksionin me qytetarët tjerë.
OFGESPIO R
O NFISETSËST IO ENRAIN LJS
AC ABSLJI PQU
PËSRUKR
KSE CLEIS PAUCB
PPAOHRJA T €€
E
EIM COPN UO LS MI IECKIO MNPOUM LIK S
AS EISDI E N S Z S BEI DSEIN BUI
GIEM NB M HËA K C H ESX
IN S TA FR OT R-M UP ATIN I
O FO NRSM T
ATRATT-U P
Falë këtij kombinimi, inkubatorët hapësinor ofrojnë impulse pozitive të zhvillimit urban dhe bëhen bërthamë e regjenerimit urban dhe prosperitetit të ardhshëm ekonomik.
PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME
34
Ndikimi hapësinor i katalizatorëve Lokacionet e mundshme të katalizatorëve të ndryshëm hapësinor që mund të implementohen.
EDUCATION
ARSIMI
BANIMI STUDENTOR STUDENT HOUSING QENDRAT QË KOMUNITETIT PUBLIC PUBLIKE COMMUNITY CENTRES INKUBATORËT INCUBATOR PARQET VOGLA PËR AKTIVITETE TË LIRA SMALLEPARKS TO BE IMPROVED BY ACTIVITIES STRUKTURAT EKZISTUESE TË ARSIMIMIT EXISTING EDUCATIONAL STRUCTURES
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
35
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
36
PEDESTRIAN AREA
QENDRA HISTORIKE HISTORIC CENTER
CARS ROUTES
Zgjerimi i zonës për këmbësorë
ATTRACTION POINTS
Vazhdimi i zonës këmbësorike në vazhdim të Bulevardit Nënë Tereza, krijon një bosht zhvillimor dhe mundëson lidhjen e pjesëve të ndryshme të qytetit: zonën historike, zonën e institucioneve shtetërore, kampusin universitar dhe zonën e re ekonomike në brendi të qytetit. Në kuptimin simbolik, ky bosht do të ndërlidhë kombit me historinë e saj, me të rinjtë dhe me ekonominë.
NATION AREA HISTORY AREA
KOMBI NATION
ZONA E RE EKONOMIKE NEW ECONOMIC ZONE
ZONA E KËMBËSORËVE PEDESTRIAN AREA RRUGËT AUTOMOBILISTIKE CARS ROUTES PIKAT E ATRAKSIONIT ATTRACTION POINTS ZONA KOMBËTARE NATION AREA KAMPUSI UNIVERSITAR
UNIVERSITY CAMPUS
ZONA HISTORIKE HISTORY AREA
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
37
Zonat e rizhvillimit dhe rigjenerimit
LAN FOR THE CENTER IS HIGHLY NEEDED) REAS TO BE DEVELOPED ACCORDING TO THE EGULATORY PLANS
Objekti i vjetër i Komunës së Prishtinës li ol
te
fe
Yl
Meto Bajraktari
Sheshi Adem Jashari
um
H
Struktura urbane e qendrës së Prishtinës është mjaft e fragmentuar. Vetëm frontet e rrugëve (veçanërisht frontet e Bulevardit N.Tereza) përmbajnë blloqet të ndërtesave nga epoka socialiste të cilat janë në gjendje më të mirë. Pjesët e brendshme të blloqeve urbane megithatë kanë struktura të vjetra dhe të pazhvilluara. Gjithashtu haësirat e lira në kuadër të blloqeve janë të braktisura ose të pazhvilluara. Prandaj, është e rëndësishme që të fokusohemi në planifikim të mirëfilltë dhe zhvillim të qendrës, në mënyrë që të krijohen lidhje të mira të ndërtesave ekzistuese dhe ndërtesave e hapësirave të reja atraktive.
Agim Ramadani
Bu
Lua
nH
lev ard
iN
arad
ën
inaj
aT ere z
ë
Sheshi Skenderbeu
Pallati i Rinisë dhe Sportit
Sheshi Zahir Pajaziti Hoteli Grand Garibal
di
Media Center - recently tani, Qeveria e Kosovës (Ministritë)
HAPËSIRAT DUHET TË REGJENEROHEN URBAN AREAS TOQËBE REGENERATED (URBAN(PLANI REGENERATION REGJENERUES PËRCENTER QENDRËN SHUMË I NEVOJSHËM) PLAN FOR THE ISËSHTË HIGHLY NEEDED) Biblioteka Kombëtare Universitare
AREAS BE DEVELOPED ACCORDING TOPLANET THE ZONAT QËTO DUHET TË ZHVILLOHEN NË PAJTIM ME REGULLATIVE TE TYRE REGULATORY PLANS
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
QENDRA HISTORICHISTORIKE CENTER
38
Pikat e reja të atraksionit
PEDESTRIAN AREA Objekti vjetër Old buildingi of the i Komunës sëofPrishtinës Municipality Prishtina
ATTRACTION POINTS
o
lli
um
H te fe
STUDENT HOUSING
Yl
PUBLIC COMMUNITY CENTRES Sheshi
Adem Jashari square Adem Jashari Meto Bajraktari
INCUBATOR
By introducing new typologies (incubators, public community centers, students’ housing) in the Center, the recommended connection of high symbolic meaning between the nation, its history, economy and youth shall gain enormous quality. Those new typologies should be developed as new buildings in mainly abandoned areas, or should be accommodated in existing buildings suitable fur such typologies.
KOMBI NATION
Agim Ramadani
Bu
Lua
nH
lev ard
iN
arad
ën a
inaj
Te rez
ë
Sheshi Scanderbeg Skënderbeu square
ZONA E RE EKONOMIKE NEW ECONOMIC ZONE Pallati i Rinisë Youth and dhe Sporteve sports center
Sheshi Zahir Pajazity Zahir Pajaziti square
Hoteli GrandGrand Hotel
Garibal
di
Qendra e Mediave Media Center - recently tani, Qeveria e renovated shall change the useKosovës into governmental building (Ministries)
ZONA E KËMBËSORËVE PEDESTRIAN AREA PIKAT E ATRAKSIONIT ATTRACTION POINTS National and university library Biblioteka Kombëtare Universitare
BANIMI PËR STUDENTË STUDENT HOUSING QENDRAT PUBLIKE TËCENTRES KOMUNITETIT PUBLIC COMMUNITY KAMPUSICAMPUS UNIVERSITAR UNIVERSITY INKUBATORËT INCUBATOR
NATION
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
39
Zona e re për këmbësorë
QE
ND
RA
UN
IVE
RS
ITA
RE
ZONA E RE EKONOMIKE
E
ORIK
T A HIS
ZON
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
40
Zona e re për këmbësorë dhe pikat e atraksionit
KAMPUSI UNIVERSITAR
ZONA E RE EKONOMIKE KOMBI
QENDRA HISTORIKE
li
ol
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
t
fe Yl
um
41
eH
Sheshi Skenderbe dhe Sheqshi Adem Jashari
SHESHIJashari ADEM JASHARI Adem square
KOMBI
NATION
Str. Rr. AgimRamadani Ramadani Agim
Mo tBhuele rvT ar edri eN sëanB ëT oeurel ezvaa r
d
Skanderbej SHESHI SKËNDERBEU square
Integrimi i Sheshit Adem Jashari dhe Sheshit Skënderbeu me shtigjet për këmbësorë që lidhen në mënyrë të qartë me bulevardin Nënë Tereza do të përmirësojnë githë hapësirën dhe do ta shndërrojnë këtë zonë qendrore në pikën fokale të Prishtinës.
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
42
Qendra e re e komunitetit prapa monumentit të Skënderbeut
NATION PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
43
Scanderbeg square
Agim Ramadani
Sipërfaqja midis zonës së re ekonomike dhe Bulevardit Nënë Tereza
Bu
lev ard
iN
ën a
Lua nH arad inaj
Te rez ë
Fragmentimi i zonës këmbësorike do të tejkalohet. Një lidhje e fuqishme me qendrën do të krijohet duke i vazhduar shtigjet këmbësorike nga Bulevardi Nënë Tereza në perëndim, deri tek monumenti ‘Newborn’, dhe duke e rizhvilluar hapësirën e lirë prapa Hotelit Grand.
ZONA E RE NEW ECONOMIC ZONE EKONOMIKE Pallati i Rinisë Youth and sports center dhe Sporteve
Sheshi Zahir Pajazity Zahir squarePajaziti Hoteli GRAND Grand Hotel
Gariba
ldi
Qendra Media Centere -Mediave recently tani, Qeveria Kosovës renovated shall e change the use into governmental building (Ministries)
Biblioteka Kombëtare National and university library Universitare
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
44
Hapësira publike dhe zona e biznesit e rikrijuar prapa Pallatit të Rinisë Sheshi publik i rikrijuar si propozim i regjenerimit urban, biznese të vogla dhe zhvillime madhore të biznesit në Ulpianët
PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT
45
Zona prapa Pallatit të Rinisë Zona e re e rekreimit që tërheqë biznese të vogla dhe zhvillime madhore të biznesit
SHTOJCA
46
Detyrat e ardhshme - Agjenda e punës
STUDIMI URBAN-PRISHTINA Në bazë të konceptit startegjik »PRISHTINA – QYTET DINAMIK« Koncepti i përgjithshëm për Prishtinën - udhëzime për vizion urban - Analiza e identitetit të qytetit, problemeve dhe potencialeve - Zhvillimi i identitetit të qytetit dhe koncepti i përgjithshëm për Prishtinën (“vizioni urban”) Niveli Komunal - Analiza e orientimeve për zhvillimin rajonal dhe strategik të Qytetit të Prishtinës - Zhvillimi i orientimeve strategike zhvillimore në raport me konceptin e përgjithshëm të Prishtinës (vizioni urban) me fokus në: - ekonomi - kulturë - arsim - rekreim - Indentifikimi i lokacioneve të rëndësishme dhe strategike për implementim të konceptit të përgjithshëm të Prishtinës (vizioni urban) Qyteti i Prishtinës - Analiza e lokacioneve të rëndësishme strategike në Prishtinë, si: - zona e brendshme e qytetit - zona e re ekonomike - zona e re e institucioneve shtetërore
- Zhvillimi i strategjisë së implementimit për konceptin e përgjithshëm të Prishtinës (vizioni urban) në lokacione strategjike, duke patur parasysh elementet urbane: - hapësirat publike - sheshet - ndërtesat e rëndësishme - qarkullimin - funksionet dhe aktivitetet - rekreimin - zonat e gjelbra Konkluzat / Ekstrapolimi Duke u bazuar n% zhvillimet për lokacionet strategike, do të vendosen rregullat dhe parimet për çështjet dhe situatat prototipike, si: - hapësirat publike - profilet e rrugëve - parimet e parkimit - hapësirat semi publike - zonat e gjelbra - zonat e rekreimit - zonat kulturore Baza e përgjithshme e studimit: Analizat Çdo analizë duhet të konsiderojë situatën aktuale urbane si dhe atë të planifikuar / projektuar, gjegjësisht, planet rregulluese, konkurset e realizuara dhe të parapara si dhe zhvillimet private. Kushtet e planifikuara duhet të konsiderohen për shtjellimin e çdo pjese të analizës dhe analizat e zhvilluara do të çojnë në rekomandimet për planifikimin ekzistues.
SHTOJCA
47
FAKTET E PUNËTORISË Për ne Archis Interventions, degë joprofitabile e Fondacionit Archis (e njohur për revistën “Volume”) angazhohet që t’u ofrojë qyteteve ide dhe koncepte për të ringjallur domenin publik, ripërtërirë shpirtin urban dhe për të revitalizuar besimin e tyre në dialog si mjet esencial i jetës qytetare. Nisur nga kjo ide, Archis Interventions filloi aktivitetet në Prishtinë në vitin 2005, duke themeluar Archis Interventions/Prishtina me synim për të zhvilluar dhe propozuar zgjidhje për zhvillime të ristrukturuara urbane. Organizimi Archis Interventions/Prishtina në bashkëpunim me Archis Interventions/SEE (Project Office Berlin) Personat Kontaktues Florina Jerliu (Drejtor programi) AI/Prishtina Rr.r. A.Ramadani, p.n. 10 000 Prishtinë, Republika e Kosovës florinajerliu@gmail.com Kai Vöckler (Drejtor programi, South Eastern Europe) Archis Interventions/SEE Projektbüro Vöckler Kurfürstenstr. 24, D-10785 Berlin, Germany kai@voeckler.de
Pjesëmarrësit në punëtori Florina Jerliu, Archis Interventions/Prishtina, këshilltare e Kryetarit të Prishtinës Kai Vöckler, Archis Interventions/SEE, Berlin Wilfried Hackenbroich, Hackenbroich Architekten, Berlin Elvida Pallaska, Instituti për Planifikim Hapësinor, MMPH Thilo Fuchs, Archis Interventions/SEE, Berlin Vlora Navakazi, Archis Interventions/Prishtina Mentor Haziri, MAX, Prishtina Nazmije Tora, Shefe e Sektorit për Urbanizëm, Komuna e Prishtinës Mejrushe Kastrati, Sektorit për Urbanizëm, Komuna e Prishtinës Dukagin Hasimja, Fakulteti i Ndërtimt.dhe Arkitekturës, UP Cristina Antonelli, Archis Interventions/SEE, Berlin Visar Geci, Archis Interventions/Prishtinë Gëzim Kastrati, architect, Prishtinë Shega Mazreku, studente e arkitekturës, UP Feim Igrishta, student of architecture, University of Prishtina
Postproduksioni Florina Jerliu Kai Vöckler Wilfried Hackenbroich Thilo Fuchs Christina Antonelli, revidimi grafik i materialit vizuel Mbështetur nga
Institucionet partnere Komuna e Prishtinës Fondacioni Archis
Friedrich-Ebert-Stiftung ERSTE Stiftung Komuna e Prishtinës Fondacioni Kosovar për Shoqëri të Hapur