AIP Prishtina qytet dinamik 2009

ARCHIS INTERVENTIONS

ARCHIS INTERVENTIONS NË PRISHTINË PUNËTORIA TETOR 5-8,2009

PRISHTINA - QYTETI DINAMIK DIJA DHE ARSIMI: FAKTORË KYÇ PËR ZHVILLIMET E ARDHSHME NË PRISHTINË

NË BASHKËPUNIM ME KUVENDIN KOMUNAL PRISHTINË MBËSHTETUR NGA HACKENBROICH ARCHITEKTEN

PËRKRAHUR NGA:

ERSTE STIFTUNG

FRIEDRICH-EBERT-STIFTUNG

KOMUNA E PRISHTINËS

KFOS

PJESA A – ANALIZAT I. Qyteti i Prishtinës Zhvillimi i planifikuar Trafiku Kushtet natyrore Kushtet natyrore dhe infrastruktura rrugore Zhvillimet e rëndësishme II. Zona urbane Prishtinë Rekomandimet lidhur me Planin Strategjik të vitit 2004 Zonat madhore të zhvillimit Zhvillimet madhore dhe zonat Zona urbane Prishtinë Hapësirat e lira Kultura dhe rekreimi Rrugët, hapësirat e lira, kultura dhe rekreimi

4 5 6 7 8

III. Cilat janë mjetet?

Qendra Publike e Komunitetit Banimi për studentë Inkubatorët e biznesit Start-Up–qendrat – aty ku krijohen bizneset e reja Inkubatorët hapësinor Ndikimi hapësinor i katalistëve

28 29 30 31 32 33 34

PJESA C – ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT 9 10 11 12 13 14 15

PJESA B – PERSPEKTIVAT E ARDHSHME Prishtina në rajon

16

I. Cilat janë potencialet?

Konkluzat

17 18

Zgjerimi i zonës për këmbësorë Zonat e rizhvillimit dhe rigjenerimit Pikat e reja të atraksionit Zona e re për këmbësorë Zona e re për këmbësorë dhe pikat atraktive Sheshi Skënderbeu dhe sheshi Adem Jashari Qendra e re e komunitetit pas monumentit të Skënderbeut Hapësira në mes të zonës së re ekonomike dhe Bulevardit Nënë Tereza Hapësira publike dhe zona e biznesit e rikrijuar, prapa Pallatit të Rinisë Zona e biznesit prapa Pallatit të Rinisë

36 37 38 39 40 41 42 43 44 45

SHTOJCA II. Çka nevojitet?

Strukturat ekzistuese të arsimimit Rinia është e ardhmja Interaksioni hapësinor i Historisë, Kombit, Arsimimit dhe Ekonomisë Zhvillimi i qendrës së qytetit–harta Strategjike Zonat strategjike Interaksioni i zonave strategjike

19 20 21 22 23 24 26

Detyrat e ardhshme - Agjenda e punës

46

PARATHËNIE

3

Archis Interventions në Prishtinë

PRISHTINA - QYTET DINAMIK Dija dhe arsimi: faktorë kyç për zhvillimet e ardhshme në Prishtinë Punëtoria, 5-8 tetor 2009 ‘Archis Interventions Prishtina’ (anëtare e Archis Network) dhe AI/Berlin organizuan punëtorinë mbi zhvillimet e ardhshme të qytetit të Prishtinës.

Qëllimi i punëtorisë ishte që të sjellë së bashku ekspertë nga Prishtina dhe Berlini për të zhvilluar një koncept strategjik në formë të manualit, i cili do të ndihmojë komunën në proceset e mëtejme të zhvillimit urban të Prishtinës. Qëllim tjetër i punëtorisë ishte që të merrte në konsiderim mundësia e aplikimit më universal të konceptet strategjike në mënyrë që të mund të aplikohen në situata të ndryshme, në linjë me diskursin urban ndërkombëtar të përfaqësuar nga Rrjeti Archis.

Identifikimi i problemve dhe aktivitetet kryesore 2005-2009

Rezultatet e punëtorisë – koncepti strategik për zhvillimet e ardhshme në Prishtinë bazuar në dije dhe arsim

Pas vitit 1999, aktivitetet e ndërtimeve pa leje ndërtimi ndikuan në mënyrë qenësore në strukturën urbane të qytetit të Prishtinës dhe shkaktuan probleme sociale, infrastrukturore dhe të sigurisë. Mbi 70% e strukturës urbane u transformua, si pasojë e mungesës së fuqizimit të ligjeve dhe të standardeve të nevojshme të planifikimit dhe ndërtimit. Njëkohësisht vërehet mungesa e vetëdijesimit publik lidhur me problemet fondamentale që dalin nga ndërtimet pa leje.

Perspektivat e ardhshme të Prishtinës dhe mundësitë e mbështjetjes së tyre krahas procesit të ardhshëm të legalizimit, janë diskutuar nga ana e ekpsertëve vendor dhe ndërkombëtar dhe përfaqësuesve të Drejtorisë së Urbanizmit të Komunës së Prishtinës.

Gjatë punëtorive (2006/2007) të mbajtura në Prishtinë, Archis Interventions (ekspertë vendorë dhe ndërkombëtarë) zhvilloi strategji të cilat kombinojnë qasje të ndryshme në funksion të vetëdijësimit qytetar dhe ndjeshmërisë për kualitetet mjedisore dhe vlerat arkitekturale. Analizat e problemeve në Prishtinë – që merr parasysh aspektin social dhe të sigurisë, dhe ndikimi i tyre në ardhmërinë e qytetit – u botuan dhe u prezantua në nivel vendor dhe ndërkombëtar në kombinim me konceptin zhvillimor strategjik pë rregullim dhe përmirësim të ndërtimeve. Kjo ndikoi në ngritjen e vetëdijes në qarqet politike dhe të qytetarëve të Prishtinës, gjë që do të vërehet pas prezantimeve të ndryshme publike në Prishtinë në vitin 2007, përfshirë Punëtorinë dhe Ekspozitën e studentëve të arkitekturës mbi prototipet e studiuara, si dhe artikujt e botuar në të përditshmet vendore lidhur me projektet e Archis Interventions më 2007. Për më tepër, kualifikimi i ndërtimeve pa leje u bë pjesë e programit të Kryetarit të Prishtinës Prof.dr. Isa Mustafa, dhe në vazhdim, në vitin 2008, projekti për legalizimin e objekteve pa leje ndërtimi u bë pjesë e “Strategjisë Afatmesme Zhvillimore të Prishtinës 2008-2011”.

Në mars 2009, Archis Interventions, në bashkëpunim Komunën e Prishtinës zhvilloi »MANUALIN për trajtimin e ndërtimeve pa leje«, i cili u përvetësua si dokument bazë i kritereve për legalizim nga ana e Komunës. Këto kritere do të aplikohen gjtë procesit të legalizimit që do të fillojë gjatë vitit 2009.

Është e rëndësishme që të ofrohet perspektivë për qytetin duke zhvilluar strategji realistike që marrin parasysh situatën aktuale por që njëkohësisht vendosin parime për zhvillime të zbatueshme në të ardhmen. Kjo është formë e të planifikuarit strategjik që mbështetet në vizion dhe në informata të besueshme, dhe prandaj ofron bazë solide për koncensuse dhe negociata.

Punëtoria zhvilloi një koncept bazë duke analizuar potencialet e Prishtinës si kryeqytet i Kosovës dhe identifikoi dijen dhe arsimin si faktorë kyç për zhvillimet e ardhshme. Punëtoria u fokusua në implikimet e mëvonshme hapsinore dhe formuloi parimet themelore për zhvillimet e ardhshme urbane.

Rezultatet e punëtorisë paraqesin një studim preliminar mbi zhvillimet e ardhshme të Prishtinës dhe formojnë bazë për diskutime dhe studime të ardhshme urbane.

PJESA A - ANALIZAT

4

I. QYTETI I PRISHTINËS Zhvillimi i planifikuar Qëllimi i analizës së kushteve ekzistuese të zonës urbane është bërë për të identifikuar zhvillimet më të rëndësishme të dhjetë viteve të fundit dhe për t’i krahasuar atë me Planin Strategjik të vitit 2004, në funksion të formulimit të rekomandimeve për zhvillimet e ardhshme.

PJESA A - ANALIZAT

5

Trafiku Në përgjithësi, rrugët në zonën urbane të Prishtinës nuk i përmbushin kërkesat dhe pritshmëritë e kryeqytetit në kuptim të hierarkisë dhe lidhjeve të nevojshme për tekalim të bllokimeve në trafikun rrugor, sidomos në zonën qendrore të qytetit.

PO

DU

JEV A

- Rruga unazore qendrore duhet të përfundohet sa më shpejtë në mënyrë që trafiku të orinetohet jashtë qendrës së qytetit, me çka do të zgjidhej problemi i trafikut të ngjeshur në qendër

CAM

ITR

PO UJE PDO DUVA JEV A

OVI

CAM CAM ITROV I ITR OVI

- Lidhjet e rrugës unazore qendrore me lagjet që e tangjentojnë duhet të përmirësohen / krijohen në mënyrë që të sigurohet distribuim më i mirë i fluksit të trafikut. Kjo nënkupton që rrugët kryesore lidhëse të lagjeve, të cilat janë planifikuar me plane rregulluese (pothuajse të gjitha planet rregulluese për lagjet në afërsi janë miratuar) duhet të zbatohen.

- Format e menaxhimit të trafikut duhet të vendosen në vend në mënyrë që të mundësohet parandalimi i shfrytëzimit të rrugëve të zonës urbane nga automjetet tranzit, dhe për të kufizuar lloje të caktuara të automjeteve për të hyrë në zonën qendrore.

RT

PO

AIR

T

ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS EXISTING ROAD RT PO AIRORT P AIR

PLANNED RINGROAD FIRST PLANNED RINGROAD ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS PLANNED HIGHWAY EXISTING ROAD RRUGA EKZISTUESE EXISTING ROAD PEDESTRIAN PLANNED RINGROADE PLANIFIKUAR RRUGA UNAZORE ROUNDABOUT PLANNED RINGROAD FIRST PLANNED RINGROAD RRUGA UNAZORE PARË E PLANIFIKUAR NEW E ROUNDABOUT FIRST PLANNED RINGROAD PLANNED HIGHWAY AUTOSTRADA E PLANIFIKUAR PODUJEVA REGIONAL DIRECTION PLANNED HIGHWAY PEDESTRIAN KËMBËSORËT PEDESTRIAN ROUNDABOUT NYJET RRETHORE ROUNDABOUT TOPOGRAPHY NEW ROUNDABOUT NYJET RRETHORE TË REJA NEW ROUNDABOUT CONTOUR PODUJEVA REGIONAL DIRECTION DREJTIMET RAJONALE PODUJEVA REGIONAL DIRECTION

SK OP S JE KO P

JE

SK

OP JE

T

T

QASJET/LIDHJET E TRAFIKUT ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS

TOPOGRAPHY

TOPOGRAPHY TOPOGRAFIA

CONTOUR KONTURAT CONTOUR

PJESA A - ANALIZAT

6

Kushtet natyrore Zona e qytetit përfshin zona pyjore (Parku Rajonal Gërmia) me sipërfaqe sa gjysma e gjithë zonës së qytetit. Ky burim natyror është i ruajtur mirë dhe duhet të jetë i mbrojtur. Prandaj zhvillimi i ardhshëm urban nuk duhet të orientohet drejt lindjes.

Tokat bujqësore rreth zonës së qytetit duhet të jenë të mbrojtura nga zhvillimi i shpërndarë dhe fshatrat përreth duhet të inkurajohen për të zhvilluar ekonominë rurale.

HAPËSIRAT E LIRA OPEN SPACES AGRICULTURAL LAND TOKË BUJQËSORE

ZONË RURALE RURAL ZONE OPEN SPACES PARKU I GËRMISË CITY FOREST AGRICULTURAL LAND RURAL ZONE CITY FOREST

PJESA A - ANALIZAT

7

Kushtet natyrore dhe infrastruktura rrugore

PO

DU

JEV A

Rruga unazore qendrore duhet të zhvillohet sipas planeve sa më shpejtë të jetë e mundur në mënyrë që të krijohet një rrip rreth zonës qendrore urbane të Prishtinës dhe që trafiku të drejtohet në zonat periferike urbane të qendrës. Kjo do të ndihmojë në zbutjen e trafikut në qendër dhe në ridefinimin e qendrës së qytetit si zonë reprezentative kryesisht për këmbësorë.

CAM

ITR

CAM

PO

DU

ITR CAM OVI ITR OVI

JEV A

PO POD DU UJ JEV EV A A

OVI

Rruga unazore e brendshme duhet të zhvillohet poashtu sa më shpejtë dhe veçanërisht segmenti që mbërthen zonat e zhvillimit ekonomik dhe Prishtinën e re, në mënyrë që të arrihen lidhje të mira me drejtimet kryesore të zhvillimit të Prishtinës, që janë: zonat ekonomike drejt aeroportit dhe Shkupit (ku lajmërohen hyrjet më të mëdha të trafikut në qytet) dhe Prishtina e re (ku do të zhvillohet qendra e re e qytetit).

CAM

ITR

OVI

Parku Rajonal Gërmija duhet të mbrohet me ligj / plan si dhe duhet të krijohet brezi i gjelbër përgjatë rrugës unazore të brendshme në mënyrë që të mbrohen kufijtë e qytetit. .

OPEN SPACES AGRICULTURAL LAND RURAL ZONE

HAPËSIRAT E LIRA OPEN SPACES

TOKË BUJQËSORE AGRICULTURAL LAND

RT

PO

AIR

CITY FOREST

ZONË ZONE RURALE ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS RURAL

T

RT PO AIR RT PO AIR

PARKU I GËRMISË CITY FOREST

RT

PO

EXISTING ROAD

ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS ACCESS / TRAFFICECONNECTIONS QASJET/LIDHJET TRAFIKUT PLANNED RINGROAD

T

AIR

JE

PODUJEVA

SK OP

SK SKO OP P JE JE

SK

OP

JE

T

T

ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS

PODUJEVA PODUJEVA

EXISTING ROAD FIRST PLANNED RINGROAD EXISTING ROAD RRUGA EKZISTUESE EXISTING ROAD PLANNED RINGROAD PLANNED HIGHWAY PLANNED RINGROADE PLANIFIKUAR RRUGA UNAZORE PLANNED RINGROAD FIRST PLANNED RINGROAD PEDESTRIAN FIRST PLANNED RINGROAD RRUGA UNAZORE E PARË E PLANIFIKUAR FIRST PLANNED RINGROAD PLANNED HIGHWAY ROUNDABOUT PLANNED HIGHWAY AUTOSTRADA E PLANIFIKUAR PLANNED HIGHWAY PEDESTRIAN PEDESTRIAN NEW ROUNDABOUT KËMBËSORËT PEDESTRIAN ROUNDABOUT ROUNDABOUT PODUJEVA REGIONAL DIRECTION NYJET RRETHORE ROUNDABOUT NEW ROUNDABOUT NEW ROUNDABOUT NEW ROUNDABOUT NYJET RRETHORE TË REJA REGIONAL DIRECTION REGIONAL DIRECTION REGIONAL DIRECTION DREJTIMET RAJONALE

TOPOGRAPHY

TOPOGRAPHY TOPOGRAFIA TOPOGRAPHY TOPOGRAPHY

KONTURAT

CONTOUR CONTOUR CONTOUR

CONTOUR

PJESA A - ANALIZAT

8

Zhvillimet e rëndësishme Në përgjithësi, janë identifikuar tri drejtime kryesore të zhvillimit: Podujevë

1.Zhvillimi ekonomik në drejtim jugperëndimor përgjatë rrugës për në aeroport. (shih poashtu Planin Hapësinor të Kosovës) 2.Institucionet qeveritare të cilat ndikojnë në formimin e një qendre të dytë të qytetit në zonën jugore të Prishtinës që do Serbia të ketë ndikim hapsinor në zhvillimin urban të qytetit dhe që do të ndikojë në krijimin e lidhjeve më të mira të qytetit me resurset natyrore dhe liqenin në Juglindore (sipas Planit Strategjik të vitit 2004)

Prishtina

Mitrovicë

3.Një mundësi e zhvillimit urban drejt Verilindjes duke lidhur dhe aktivizuar resurset natyrore të zonës në funksion të mirëqenies dhe rekreimit.

Kastriot

Prishtinë Fushë Kosovë Novobërdë

DREJTIMET ZHVILLIMORE DEVELOPMENT DIRECTIONS

DEVELOPMENT DIRECTIONS

INSTITUCIONET SHTETËRORE GOVERNMENT EKONOMIA ECONOMY MIRËQENIA WELLNESS

GOVERNMENT ECONOMY WELLNESS

PJESA A - ANALIZAT

9

II. Zona Urbane Prishtinë Rekomandimet lidhur me Planin Strategjik të vitit 2004 - PS sugjeron »boshtin urban« nga qendra e qytetit drejt Lindjes - ne vlerësojmë se ka më shumë mundësi që si koncept të krijohen dy qendra të qytetit. Për këtë arsye do të duhet një strategji që merr në konsideratë jo vetëm funksionet qeveritare/shtetërore, por që krijon lidhje të qëndrueshme të qendrës së re të qytetit me zhvillimin e përgjithshëm urban

Qendra ekzistuese (e vjetër)

Qendra e re (Prishtina e re)

Boshti urban i definuar me Planin Strategjik 2004

Qendra e Vjetër dhe e Re e qytetit - e propozuar

PJESA A - ANALIZAT

10

II. Zona Urbane Prishtinë Zonat madhore të zhvillimit

2 3 1

Zhvillimi ekonomik në rritje është i drejtuar në anën Jugperëndimore dhe shtrihet edhe përtej kufijve të qytetit. Kërkohet një strategji për të përmirësuar zonat e braktisura në perëndim të qytetit për qëllime të zhvillimit ekonomik të ardhshëm (siç parashihet me PS) së bashku me përmirësimin e sistemit të trafikut. Kjo poashtu nënkupton lidhje më të mira me zonën qendore të qytetit. Është i mundur orientimi i zhvillim urban drejt Veriut në funksion të zhvillimit të objekte të mirëqenies që do të kenë ndikim pozitiv në gjendjen zhvillimore të kësaj zone.

Ndërtimi i rrugës së tretë unazore (të jashtme) për momentin duket të jetë I panevojshëm.

Zona ekonomike e definuar me Planin Strategjik 2004

Zonat e zhvillimit ekonomik-të propozuara 1 Zona/drejtimi i zhvillimit Ekonomik 2 Mirëqenia dhe rekreimi: zhvillimi i ekonomisë rurale 3 Ndërtimi i lartë - zona e zhvillimit të ekonomisë, zona e brendshme e qytetit sipas planit Regullativ “Ulpiana”

PJESA A - ANALIZAT

11

II. Zona Urbane Prishtinë Zhvillimet e madhore dhe zonat Në hartë e zonës urbane të Prishtinës janW indikuar dy drejtime të zhvillimit madhore: - Në kontekstn e zhvillimit ekonomik, është e nevojshme që të krijohet lidhja e “zonave të braktisura” në brendi të qytetit dhe të zonës ekonomike që shtrihet përtej rrugës së dytë unazore në perëndim të qytetit.

- Qendra e re e qyteit në Veri të Prishtinës, me funksionet e saja shtetërore duhet të inkorporohet sa më mirë në zhvillimin e përgjithshëm, duke dhënë mundësi për ndërlidhje më të mirë të qytetit me liqenin në Juglindje.

- Duhet të hulumtohen mundësitë e zhvillimit në drejtim të Verilindjes, ku do të mund të vendosheshin objektet shëndetësore dhe të mirëqenies.

ZONAT EKZISTUESE DHE TË PLANIFIKUARA EXISTING AND PLANNED ZONES ZONA E INSTITUCIONEVE SHTETËRORE GOVERNMENT AREA ZONA E PLANIFIKUAR E INSTITUCIONEVE SHTETËRORE GOVERNMENT AREA, PLANNED ZONA E PLANIFIKUAR EKONOMIKE ECONOMIC AREA, PLANNED ZONA EKONOMIKE NË ZHVILLIM ECONOMIC AREA, DEVELOPING WELLNESS AREA, PLANNED ZONA E PROPOZUAR PËR ZHVILLIMIN E MIRËQENIES

DREJTIMI I ZHVILLIMIT TË INSTITUCIONEVE SHTETËRORE GOVERNMENT DEVELOPMENT DIRECTION ECONOMIC DIRECTION DREJTIMIDEVELOPMENT I ZHVILLIMIT EKONOMIK WELLNESS DREJTIMIDEVELOPMENT I ZHVILLIMIT TËDIRECTION MIRËQENIES

EXISTING AND PLANNED ZONES GOVERNMENT AREA

GOVERNMENT AREA, PLANN

ECONOMIC AREA, PLANNED

ECONOMIC AREA, DEVELOP

WELLNESS AREA, PLANNED

GOVERNMENT DEVELOPME

PJESA A - ANALIZAT

12

II. Zona Urbane Prishtinë Trafiku Në përgjithësi, rrugët në zonën urbane të Prishtinës nuk i përmbushin kërkesat dhe pritshmëritë e kryeqytetit në kuptim të hierarkisë dhe lidhjeve të nevojshme për tejkalim të bllokimeve në trafikun rrugor.

- Është më se e nevojshme që të përmirësohen ose të realizohen rrugët kryesore të zonave qendrore urbane të cilat kanë qasje të drjetpërdrejtë në rrugën unazore qendër; kjo do të ndikojë pozitivisht në kualitetin e zonave urbane dhe njëkohësisht do të sigurojë distribuim më të mirë të fluksit të trafikut në nivel qyteti - Parkingjet e organizuara në kuadër të zonave qendrore dhe prezantimi i formave të menaxhimit të trafikut do të kontribuojnë në zbutjen e fluksit të trafikut në qendër të qytetit

ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS QASJET/LIDHJET E TRAFIKUT RRUGA EKZISTUESE SECONDARY ROADS RRUGA UNAZORE E PLANIFIKUAR HIGH FREQUENTED ROADS - 2 TRACKS RRUGA UNAZORE E PARË E PLANIFIKUAR HIGH FREQUENTED ROADS - 1 TRACK AUTOSTRADA E PLANIFIKUAR PLANNED KËMBËSORËT PEDESTRIAN

ROUNDABOUT NYJET RRETHORE NEW ROUNDABOUT NYJET RRETHORE TË REJA

PJESA A - ANALIZAT

13

II. Zona Urbane Prishtinë Hapësirat e lira Prishtina ka pak vende të lira, të cilat në përgjithësi duhet të regjenerohen dhe të ristrukturohen. Përveç parkut të qytetit, disa sipërfaqeve të gjelbra dhe parqeve të vogla në lagjet e banimit kolektiv, sheshet para disa ndërtesave publike, dhe bulevardit “Nënë Tereza”, hapësirat tjera potenciale janë ose të braktisura, ose fare të pazhvilluara.

- Hapësirat ekzistuese të lira, përveç që duhet të regjenerohen dhe të mirëmbahen, ato kërkojnë edhe ndërlidhje më të mirë, në mënyrë që të sigurohet qasje më e lehtë për qytetarët.

- Duhet të kriohen hapësira të lira të reja, sidomos në zonat qendrore, të mbuluarame plane rregulluese. Kjo nënkupton se Komuna duhet të gjejë forma për të negociuar me pronarët privatë ndërtimin e parqeve/shesheve në pronat private, në rastet kur nuk ka tokë publike, në mënyrë që të sigurohet shpërndarja e duhur e hapësirave publike në zonat urbane qendrore.

- Hapësirat e braktisura duhet të rigjenerohen dhe të shndërrohen në hapësira të lira atraktive të kualitetit të lartë me qëllim që të zbutet problemi i dendësisë së lartë të banimit kudo në qytet.

OPEN SPACES

HAPËSIRAT E LIRA PUBLIKE PARQET E QYTETIT PARK PARKU I GËRMISË FOREST SHESHET SQUARE

ABANDONED AREA HAPËSIRAT E BRAKTISURA

PJESA A - ANALIZAT

14

II. Zona Urbane Prishtinë Kultura dhe rekreimi Numri i objekteve kulturore në Prishtinë është mjaft i kufizuar, në kuptim të muzeve, galerive të artit dhe sidomos objekteve multifunksionale të cilat janë të hapura për publik. Megithatë, në qytet organizohen aktivitete të shumta kulturore gjatë githë vitit të cilat kanë nevojë për akomodim më të mirë dhe mbulim më të mirë medial.

Koha e lirë kryesisht kalohet në vendet të hapura (të cilat frekuentohen kryesisht gjatë ditës) duke përfshirë parkun e Gërmisë dhe kafenetë /restorantet në qendër të qytetit. Ka vetëm disa objekte sportive dhe rekreative, si dhe shumë pak terrene sportive për të rinjtë dhe hapësira loje për fëmijët.

Duhet te ndërtohen objekte të reja për rekreim dhe aktivitete të lira që përfshijnë edhe tipe të reja të aktiviteteve, me qëllim të avansimit të jetës urbane në qytet.

KULTURA DHE REKREIMI REKREIMI

STADIUMET/FUSHËLOJAT FORMALE

VENDET KULTURORE

CULT

PJESA A - ANALIZAT

15

II. Zona Urbane Prishtinë Rrugët, hapësirat e lira, kultura dhe rekreimi - kombinuar Krijimi e hapësirave të reja të lira, objekteve të reja kulturore dhe për rekreim, jo vetëm në qendër por në gjithë qytetin, është e një domosdoshmërie të lartë për krijim të vlerave të dëshiruara të Prishtinës si kryeqytet i ri. Në kontekstin e ndikimeve fizike, lidhjet e mira përmes rrugëve të këmbësorëve dhe të transportit publik janë të rëndësishme për t’i bërë ato hapësira më cilësore.

OPE OPEN SPACES HAPËSIRAT E LIRA PUBLIKE OPEN SPACES

PARK PARQET E QYTETIT PARK FOREST PARKU I GËRMISË FOREST SQUARE SHESHET SQUARE ABANDONED AREA

ABANDONED AREA HAPËSIRAT E BRAKTISURA ACCESS / TRAFFIC CONNECTIONS

QASJET/LIDHJET E TRAFIKUT

SECONDARY ROADS RRUGA EKZISTUESE HIGH FREQUENTED ROADS - 2 TRACKS RRUGA UNAZORE E PLANIFIKUAR HIGH FREQUENTED ROADS - 1 TRACK RRUGA UNAZORE E PARË E PLANIFIKUAR

ACC

PLANNED AUTOSTRADA E PLANIFIKUAR PEDESTRIAN KËMBËSORËT ROUNDABOUT NYJET RRETHORE NEW NYJETROUNDABOUT RRETHORE TË REJA KULTURA DHE REKREIMI

CULTURE AND LEASURE REKREIMI

LEISURE STADIUMET/FUSHËLOJAT FORMALE

FORMAL STADIUM / SPORT FIELDS VENDET KULTURORE

CULTURAL PLACES

CUL

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

16

Prishtina në Rajon

Si Kryeqyteti i ri, Prishtina duhet të përcaktojë strategjitë zhvillimore, të rizbulojë identitetin e saj si Kryeqytet dhe të rivlerësoë potencialet, në mënyrë që të krijohet një bazë e qëndrueshme për perspektivën e ardhshme dhe që Prishtina të bëhet konkurruese me kryeqytetet e rajonit.

Si Kryeqyteti i ri, Prishtina ka shumë potenciale të pazhvilluara, të cilat duhet të identifikohen dhe të përdoren si parime themelore të zhvillimit urban. Fokusim i qartë në potencialet ekzistuese gjatë proceseve të ardhshme të planifikimit urban është vendimtar për zhvillimin e Prishtinës si një qytet unik.

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

17

I. Cilat janë potencialet?

HISTORIA/ TRASHËGIMIA ARKITEKTURALE Rëndësia e trashëgimisë arkitekturale (nga të gjitha periudhat, përfshirë objektet e periudhës socialiste) për identitetin e qytetit është e jashtëzakonshme dhe njëkohësisht është faktor i rëndësishëm për zhvillimin e turizit si faktor ekonomik. Prandaj Prishtina do të përmirësojë potencialet ekzistuese arkitektonike, gjegjësisht, zonat historike dhe lokalitetet arkeologjike sic është Ulpiana, të cilat duhet të kenë prioritet të lartë në mënyrë që të nxjerren në pah vlerat e veçanta dhe që Prishtina të bëhet konkurruese në rajon

KULTURA Zhvillimi dhe përmirësimi i të gjitha objekteve kulturore është domosdoshmëri për kryeqytetin. Në këtë kontekst, do të jetë e nevojshme që të identifikohen dhe të nxjerren në pah kualitetet e veçanta kulturore që ka Prishtina, në mënyrë që të jetë e ndryshme dhe gjithashtu konkurruese me qytetet tjera të rajonit

SPORTI Sporti është një faktor i rëndësishëm ekonomik përnjë qytet që mëton të organizojë ngjarje ndërkombëtare. Në këtë kontekst, do të jetë e nevojshme që të vendoset një fokus i qartë në llojet e aktiviteteve sportive që mund të kenë një karakter të shquar, në mënyrë që të sigurohet mjedis I përshtatshëm për zhvillimin e ardhshëm të sportit në Prishtinë.

NJOHURITË Me moshë mesatare të popullsisë prej 23 vjec, populli i Kosovës është populli me moshën më të re në Evropë. Prandaj, ardhmëria e Kosovës është kryesisht e bazuar në atë që i ofrohet të rinjëve si perspektivë e ardhshme dhe në mundësinë që ata të kontribuojnë për vendin e tyre..

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

Fokusimi në arsimim dhe edukim ofron potencialin më të madh për perspektivën e qytetit dhe të shoqërisë Kosovare në përgjithësi.

18

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

19

II. Çka nevojitet?

MJEDIS I MIRË: është e nevojshme që të sigurohen kushte të mira dhe atraktive për jetë, arsimim dhe punësim të të rinjtëve. Mjedis i mirë për të rinjtë në Prishtinë nënkupton lidhje të mira me qendrat tjera të dijes, forma të ndryshme të banimit, më shumë mundësi për sport dhe rekreim, siguri dhe mjedis të pastër. Prishtina është një qytet mjaft i sigurtë dhe i gjallë, por është e nevojshme që të angazhohet më shumë në sigurimin e kualiteteve të reja dhe të bëhet më atraktive për rininë vendore dhe atë ndërkombëtare..

OBJEKTET PUBLIKE DHE MBËSHTETJA INSTITUCIONALE: Përveç përmirësimit të objekteve ekzistuese të arsimit dhe avancimit të programeve arsimore, duhet të ndërtohen objete të reja shkollore në mënyrë që të plotësohen kërkesat për rrjetet e shkollave. Për qëllime universitare, Prishtina duhet të sigurojë dhe të strukturojë hapësirë për më shumë objekte dhe programe arsimore dhe kërkimore, si dhe hapësira banimi për studentët e rinj që dëshirojnë të jetojnë në Prishtinë. Prishtina duhet të mbështesë iniciativat rinore, qofshin ato në lëmin e sportit, kulturës apo iniciativa akademike, me qëllim të fuqizimit të bashkëpunimit dhe parteritetit me të rinjtë.

SHKËMBIMET: Kurrikulat konkurruese, programet e shkëmbimit, universitetet verore, laboratorët profesionale, etj, duhet të prkrahen dhe të inicohen.

Viteve të fundit, shumë studentë nga Evropa vijnë në Prishtinë për qëllime kërkimore me vetëiniciativë, dhe lidhjet e tilla duhet të institucionalizohen në mënyrë që të ketë përfitime reciproke.

PROFESIONISTË TË KUALIFIKUAR: Përfshirja e profesionistëve të kualifikuar në vendim marrje, administratë, projektim dhe realizim të projekteve atraktive, në konkurse dhe forma tjera të stimulimit të të rinjve, është vendimtare në arritjen e zgjidhjeve të mira, qasje kreative në zgjidhjen e problemeve, dhe rezultate profesionale. Duke siguruar zhvillime cilësore dhe të qëndrueshme për qytetin, Prishtina do të bëhet konkurruese me qytetet e rajonit.

ZONAT URBANE TË IDENTIFIKUARA PËR PËRMIRËSIM DHE ZHVILLIM: Prishtina duhet ti identifikojë zonat urbane për avansim dhe zhvillimin e hapësirave dhe objekteve që do të përmirësojnë imazhin e qytetit në përgjithësi, dhe që do të ndikojnë në krijimin e një mjedisi të atraktiv për të rinjtë në veçanti. Këto zona urbane duhet të zhvillohen sipas standardeve dhe duhet të kenë lidhje të mira në kuadër të qytetit dhe perspektivë të qëndrueshme.

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

20

Strukturat ekzistuese të arsimit

UNIVERSITIES ARSIMI I LARTË HAPËSIRAT UNIVERSITARE

UNIVERSITY AREAS

BANIMI STUDENTOR/KONVIKTET

STUDENTS HOUSING

RRUGËT E FREKUENTUARA NGA STUDENTËT

PATHS USUALLY USED BY STUDENTS

OBJEKTET UNIVERSITARE

UNIVERSITY BUILDINGS

UNIVERSITETET PRIVATE

PRIVATE UNIVERSITIES

KOLEGJET COLLEGES SHKOLLAT PRIVATEPRIVATE SCHOOLS AKTIVITETET LEISURE E LIRA

UNIVE

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

21

Rinia është e ardhmja Komb i ri, me hapësira dhe ndërtesa të rëndësishme dhe simbolike në zonën qendrore të qytetit, është bosht i zhvillimit të ardhshëm të Prishtinës. Rinia është e ardhmja - investimi kombëtar dhe qytetar në zhvillimin e dijes tek të rinjtë do të këthehet në formë të zhvillimit të ekonomisë së bazuar në dije.

€ ARSIMI EDUCATION

HISTORIA HISTORY

EKONOMIA ECONOMY

KOMBI NATION

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

? ?

€ ?

?

?

22

Interaksioni hapsinor i Historisë, Kombit dhe Ekonomisë Prishtina është e fragmentuar në zona me funksione të ndryshme - si t’i lidhim ato në mënyrë që të përmirësohet ndërveprimi hapsinor i zonave të ndryshme të qytetit?

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

23

Zhvillimi i qendrës së qytetit – Harta strategjike Hartë me lokacionet e institucioneve shtetërore, universitetit, zonave ekonomike dhe historike (potenciale), si zona, me ikona përshkruese të pjesëve të rëndësishme, si zona e këmbësorëve në bulevrdin “Nënë Tereza”, zona e Sheshit të Pavarësisë, etj.

Vazhdimi i shtegut continuation of the të këmbësorëve nga pedestrianN. area from Bulevardi Tereza boulevard M.Historike Theresa until deri te Zona Zhvillimi i zonës braktisur development of së abandoned prapa Pallatit the të Rinisë area behind Youth dhe lidhja e kësaj zone me Center and connection of Bulevardin N. Tereza this area with M. Theresa

the historic zone

Sheshi i Pavarësisë Indipendence Square

Zhvillimi i zonësof development sëunderdeveloped braktisur afër area Stacionit të near the bus station Autobusëve

Bashkëveprimi i objekteve arsimore dhe zonave kryesore të frekuentuara nga të rinjtë, me zhvillimin e përgjithshëm të qytetit: strategjia.

Duke treguar vendet ekzistuese të interesit brenda qendrës së qytetit dhe zonat e këmbësorëve të cilat janë të frekuentuara nga të rinjtë, tri zona zona madhore urbane janë identifikuar si zona më të rëndësishme të zhvillimit, të cilat do të ndikojnë në krijimin e një mjedisi më të mirë për të rinjtë.

Vazhdimi i Continuation M. Bulevardit N. of Tereza Theresa boulevard

MOSTLY FREQUENTED PEDESTRIAN PATHS

RRUGËT MË TË FREKUENTUARA NGA KËMBËSORËT

PUBLIC COMMUNITY CENTRES

QENDRAT E KOMUNITETIT

INCUBATOR

INKUBATORËT

PLANNED / ONGOING DEVELOPMENT

ZHVILLIMI I PLANIFIKUAR / NË ZBATIM

RECOMMENDED DEVELOPMENT AREAS

HAPËSIRAT E REKOMANDUARA PËR ZHVILLIM

PEDESTRIAN PATHS / CONNECTIONS SHTIGJET PËR KËMBËSORË/ LIDHJET MES BETWEEN HAPËSIRAVE TË ZHVILLIMIT TË BE PËRMIRËSOHEN DEVELOPMENT AREAS -TO REINFORCED KRYQËZIMET - TË PËRMIRËSOHEN INTERSECTIONS TO BE IMPROVED STUDIO PËR STUDENTË STUDENTS STUDIOS

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

24

Zonat strategjike

INSTITUCIONET SHTETËRORE PARLIAMENT

ZONA EKONOMIKE ECONOMIC AREA

UNIVERSITETI I PRISHTINËS UNIVERSITY

QKUK MEDICAL ZONE

STACIONI I AUTOBUSËVE BUS TERMINAL VOCATIONAL SCHOOL SHKOLLAT PROFESIONALE

NEW PRISHTINA PRISHTINA E RE

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

25

Zonat strategjike Interaksioni i objekteve arsimore me zhvillimin e përgjithshëm të qytetit: strategjia. .

€

€

€

€ € €

€

€

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

26

Interaksioni i zonave strategjike

INSTITUCIONET PARLIAMENT

SHTETËRORE

ZONA EKONOMIKE ECONOMIC AREA UNIVERSITETI I PRISHTINËS UNIVERSITY

QKUK ZONE MEDICAL

STACIONI I AUTOBUSËVE BUS TERMINAL VOCATIONALPROFESIONALE SCHOOL SHKOLLAT

NEW PRISHTINA PRISHTINA E RE

Interaksioni i hapësirave historike, qeveritare, arsimore dhe ekonomike duhet të jetë i artikuluar nëpërmjet një strategjie urbane

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

27

Interaksioni i zonave strategjike

€

€

€

€ € €

€

€

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

28

Wi Fi FREE WiFi

CENTER

ON

Cilat janë instrumentet / mjetet ?

INCUBATOR

Për studentët, ligjëruesit dhe profesorët si dhe për ekonominë e ardhshme të bazuar në dije, nevojitet një mjedis i mirë, me lidhje të mira hapësinore - si të grupuara dhe mirë të lidhur mes vete. Që kjo të arrihet, do të duhen katalizatorë specifikë për të përmirësuar situatën.

€ QENDRA PUBLIKE TË KOMUNITETIT

PUBLIC COMMUNITY CENTER

CAFFE LOUNGE BANIMI PËR SMALL OFFICE UNIT STUDENT HOUSING STUDENTË

INKUBATORËT

FINANCIAL SUPPORT PRISHTINA

STREETBALL COURT

i INFORMATION CENTER

PERFORMANCE SPACE

COLLECTIVE FUNCTIONS

CHILDREN PLAYGROUND

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

29

Qendra Publike e Komunitetit

i

Wi Fi WiFi FREE ZONAWiFi E LIRË

QENDRA INFORMATIVE INFORMATION CENTER

QENDRA E LAJMEVE NEWS CENTER

SMALL EXIBITION QENDRA E VOGËL CENTER EKSPOZUESE

Qendra Publike e Komunitetit të instaluara në ndërtesat ekzistuese publike apo të ngritura rishtazi do të kombinojnë funksione të ndryshme të cilat janë atraktive për studentët si dhe qytetarët tjerë të interesuar për informim dhe kulturë.

PUBLIC QENDRA COMMUNITY PUBLIKE E KOMUNITETIT CENTER

CAFFE CAFFE LOUNGE

HAPËSIRA PERFORMUESE PERFORMANCE SPACE

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

30

Banimi për Studentë Në Prishtinë studentët vendosen me qira në banesa private (përgithësisht të shtrenjta) ose jetojnë në konvikt – mungon një tipologji e veçantë e banimit me njësi të vogla banimi dhe më pak të kushtushme. Investimet në këtë lloj të banimit studentor duke integruar funksione tregtare dhe publike në nivelin e përdhesës, mund implementohet në zonat kyçe të zhvillimit hapsinor pranë obekteve të arsimit.

€

PËRKRAHJA EKONOMIKE PUBLIC ECONOMIC PUBLIKE SUPPORT

NJËSI TË VOGLA ME MAX. 25 m2 MINIMAL UNITS 25 m² MAX

BANIMI PËR STUDENTË

STUDENT HOUSING

STUDENTËT DHEYOUNG STUDENTS AND SIPËRMARRËSIT E RINJ ENTERPRENEURS

FUNKSIONET KOLEKTIVE

COLLECTIVE FUNCTIONS

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

31

Inkubatorët e Biznesit Komuna mund të mbështesë ndërmarrjet fillestare në nismën e ekonomisë së bazuar në dije përmes »inkubatorëve hapsinorë«, ku do të koncentroheshin zyret dhe qendrat e informimit. Programe ekonomike specifike mund të vehen në shërbim të përkrahjes së sipërmarrësve të rinj.

INCUBATOR INKUBATORI

€ PËRKRAHJA FINANCIARE FINANCIAL SUPPORT PRISHTINA PRISHTINA

NJËSI E VOGËL - ZYRE SMALL OFFICE UNIT

i QENDRA INFORMATIVE INFORMATION CENTER

FUNKSIONET COLLECTIVE KOLEKTIVE FUNCTIONS

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

32

Start-Up qendrat aty ku krijohen biznese të reja Kompanitë mulitnacionale si Apple, Microsoft apo Hewlett Packard kanë filluar biznesin e tyre në një garazh!

Bizneset e reja kanë nevojë për vendosje kreative, interaksion hapësinor me bizneset tjera dhe mjedis i cili është fleksibil në përdorim dhe me kosto të ulët .

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

33

Inkubatorët hapësinor

YPORUN

Inkubatorët hapësinor krijohen për të tërhequr profesionistë të rinj duke ofruar hapësira biznesi me kosto të ulët, të subvencionuara nga Komuna, që sjellin forma të ndryshme të bizneseve të bazuara në njohuri me qëllim të krijimit të një atmosfere kreative dhe të kombinimit me funksione publike, për të mundësuar interaksionin me qytetarët tjerë.

OFGESPIO R

O NFISETSËST IO ENRAIN LJS

AC ABSLJI PQU

PËSRUKR

KSE CLEIS PAUCB

PPAOHRJA T €€

E

EIM COPN UO LS MI IECKIO MNPOUM LIK S

AS EISDI E N S Z S BEI DSEIN BUI

GIEM NB M HËA K C H ESX

IN S TA FR OT R-M UP ATIN I

O FO NRSM T

ATRATT-U P

Falë këtij kombinimi, inkubatorët hapësinor ofrojnë impulse pozitive të zhvillimit urban dhe bëhen bërthamë e regjenerimit urban dhe prosperitetit të ardhshëm ekonomik.

PJESA B - PERSPEKTIVAT E ARDHSHME

34

Ndikimi hapësinor i katalizatorëve Lokacionet e mundshme të katalizatorëve të ndryshëm hapësinor që mund të implementohen.

EDUCATION

ARSIMI

BANIMI STUDENTOR STUDENT HOUSING QENDRAT QË KOMUNITETIT PUBLIC PUBLIKE COMMUNITY CENTRES INKUBATORËT INCUBATOR PARQET VOGLA PËR AKTIVITETE TË LIRA SMALLEPARKS TO BE IMPROVED

BY ACTIVITIES STRUKTURAT EKZISTUESE TË ARSIMIMIT EXISTING EDUCATIONAL STRUCTURES

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

35

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

36

PEDESTRIAN AREA

QENDRA HISTORIKE HISTORIC CENTER

CARS ROUTES

Zgjerimi i zonës për këmbësorë

ATTRACTION POINTS

Vazhdimi i zonës këmbësorike në vazhdim të Bulevardit Nënë Tereza, krijon një bosht zhvillimor dhe mundëson lidhjen e pjesëve të ndryshme të qytetit: zonën historike, zonën e institucioneve shtetërore, kampusin universitar dhe zonën e re ekonomike në brendi të qytetit. Në kuptimin simbolik, ky bosht do të ndërlidhë kombit me historinë e saj, me të rinjtë dhe me ekonominë.

NATION AREA HISTORY AREA

KOMBI NATION

ZONA E RE EKONOMIKE NEW ECONOMIC ZONE

ZONA E KËMBËSORËVE PEDESTRIAN AREA RRUGËT AUTOMOBILISTIKE CARS ROUTES PIKAT E ATRAKSIONIT ATTRACTION POINTS ZONA KOMBËTARE NATION AREA KAMPUSI UNIVERSITAR

UNIVERSITY CAMPUS

ZONA HISTORIKE HISTORY AREA

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

37

Zonat e rizhvillimit dhe rigjenerimit

LAN FOR THE CENTER IS HIGHLY NEEDED) REAS TO BE DEVELOPED ACCORDING TO THE EGULATORY PLANS

Objekti i vjetër i Komunës së Prishtinës li ol

te

fe

Yl

Meto Bajraktari

Sheshi Adem Jashari

um

H

Struktura urbane e qendrës së Prishtinës është mjaft e fragmentuar. Vetëm frontet e rrugëve (veçanërisht frontet e Bulevardit N.Tereza) përmbajnë blloqet të ndërtesave nga epoka socialiste të cilat janë në gjendje më të mirë. Pjesët e brendshme të blloqeve urbane megithatë kanë struktura të vjetra dhe të pazhvilluara. Gjithashtu haësirat e lira në kuadër të blloqeve janë të braktisura ose të pazhvilluara.

Prandaj, është e rëndësishme që të fokusohemi në planifikim të mirëfilltë dhe zhvillim të qendrës, në mënyrë që të krijohen lidhje të mira të ndërtesave ekzistuese dhe ndërtesave e hapësirave të reja atraktive.

Agim Ramadani

Bu

Lua

nH

lev ard

iN

arad

ën

inaj

aT ere z

ë

Sheshi Skenderbeu

Pallati i Rinisë dhe Sportit

Sheshi Zahir Pajaziti Hoteli Grand Garibal

di

Media Center - recently tani, Qeveria e Kosovës (Ministritë)

HAPËSIRAT DUHET TË REGJENEROHEN URBAN AREAS TOQËBE REGENERATED (URBAN(PLANI REGENERATION REGJENERUES PËRCENTER QENDRËN SHUMË I NEVOJSHËM) PLAN FOR THE ISËSHTË HIGHLY NEEDED) Biblioteka Kombëtare Universitare

AREAS BE DEVELOPED ACCORDING TOPLANET THE ZONAT QËTO DUHET TË ZHVILLOHEN NË PAJTIM ME REGULLATIVE TE TYRE REGULATORY PLANS

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

QENDRA HISTORICHISTORIKE CENTER

38

Pikat e reja të atraksionit

PEDESTRIAN AREA Objekti vjetër Old buildingi of the i Komunës sëofPrishtinës Municipality Prishtina

ATTRACTION POINTS

o

lli

um

H te fe

STUDENT HOUSING

Yl

PUBLIC COMMUNITY CENTRES Sheshi

Adem Jashari square Adem Jashari Meto Bajraktari

INCUBATOR

By introducing new typologies (incubators, public community centers, students’ housing) in the Center, the recommended connection of high symbolic meaning between the nation, its history, economy and youth shall gain enormous quality.

Those new typologies should be developed as new buildings in mainly abandoned areas, or should be accommodated in existing buildings suitable fur such typologies.

KOMBI NATION

Agim Ramadani

Bu

Lua

nH

lev ard

iN

arad

ën a

inaj

Te rez

ë

Sheshi Scanderbeg Skënderbeu square

ZONA E RE EKONOMIKE NEW ECONOMIC ZONE Pallati i Rinisë Youth and dhe Sporteve sports center

Sheshi Zahir Pajazity Zahir Pajaziti square

Hoteli GrandGrand Hotel

Garibal

di

Qendra e Mediave Media Center - recently tani, Qeveria e renovated shall change the useKosovës into governmental building (Ministries)

ZONA E KËMBËSORËVE PEDESTRIAN AREA PIKAT E ATRAKSIONIT ATTRACTION POINTS National and university library Biblioteka Kombëtare Universitare

BANIMI PËR STUDENTË STUDENT HOUSING QENDRAT PUBLIKE TËCENTRES KOMUNITETIT PUBLIC COMMUNITY KAMPUSICAMPUS UNIVERSITAR UNIVERSITY INKUBATORËT INCUBATOR

NATION

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

39

Zona e re për këmbësorë

QE

ND

RA

UN

IVE

RS

ITA

RE

ZONA E RE EKONOMIKE

E

ORIK

T A HIS

ZON

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

40

Zona e re për këmbësorë dhe pikat e atraksionit

KAMPUSI UNIVERSITAR

ZONA E RE EKONOMIKE KOMBI

QENDRA HISTORIKE

li

ol

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

t

fe Yl

um

41

eH

Sheshi Skenderbe dhe Sheqshi Adem Jashari

SHESHIJashari ADEM JASHARI Adem square

KOMBI

NATION

Str. Rr. AgimRamadani Ramadani Agim

Mo tBhuele rvT ar edri eN sëanB ëT oeurel ezvaa r

d

Skanderbej SHESHI SKËNDERBEU square

Integrimi i Sheshit Adem Jashari dhe Sheshit Skënderbeu me shtigjet për këmbësorë që lidhen në mënyrë të qartë me bulevardin Nënë Tereza do të përmirësojnë githë hapësirën dhe do ta shndërrojnë këtë zonë qendrore në pikën fokale të Prishtinës.

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

42

Qendra e re e komunitetit prapa monumentit të Skënderbeut

NATION PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

43

Scanderbeg square

Agim Ramadani

Sipërfaqja midis zonës së re ekonomike dhe Bulevardit Nënë Tereza

Bu

lev ard

iN

ën a

Lua nH arad inaj

Te rez ë

Fragmentimi i zonës këmbësorike do të tejkalohet. Një lidhje e fuqishme me qendrën do të krijohet duke i vazhduar shtigjet këmbësorike nga Bulevardi Nënë Tereza në perëndim, deri tek monumenti ‘Newborn’, dhe duke e rizhvilluar hapësirën e lirë prapa Hotelit Grand.

ZONA E RE NEW ECONOMIC ZONE EKONOMIKE Pallati i Rinisë Youth and sports center dhe Sporteve

Sheshi Zahir Pajazity Zahir squarePajaziti Hoteli GRAND Grand Hotel

Gariba

ldi

Qendra Media Centere -Mediave recently tani, Qeveria Kosovës renovated shall e change the use into governmental building (Ministries)

Biblioteka Kombëtare National and university library Universitare

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

44

Hapësira publike dhe zona e biznesit e rikrijuar prapa Pallatit të Rinisë Sheshi publik i rikrijuar si propozim i regjenerimit urban, biznese të vogla dhe zhvillime madhore të biznesit në Ulpianët

PJESA C - ZHVILLIMI I QENDRËS SË QYTETIT

45

Zona prapa Pallatit të Rinisë Zona e re e rekreimit që tërheqë biznese të vogla dhe zhvillime madhore të biznesit

SHTOJCA

46

Detyrat e ardhshme - Agjenda e punës

STUDIMI URBAN-PRISHTINA Në bazë të konceptit startegjik »PRISHTINA – QYTET DINAMIK« Koncepti i përgjithshëm për Prishtinën - udhëzime për vizion urban - Analiza e identitetit të qytetit, problemeve dhe potencialeve - Zhvillimi i identitetit të qytetit dhe koncepti i përgjithshëm për Prishtinën (“vizioni urban”) Niveli Komunal - Analiza e orientimeve për zhvillimin rajonal dhe strategik të Qytetit të Prishtinës - Zhvillimi i orientimeve strategike zhvillimore në raport me konceptin e përgjithshëm të Prishtinës (vizioni urban) me fokus në: - ekonomi - kulturë - arsim - rekreim - Indentifikimi i lokacioneve të rëndësishme dhe strategike për implementim të konceptit të përgjithshëm të Prishtinës (vizioni urban) Qyteti i Prishtinës - Analiza e lokacioneve të rëndësishme strategike në Prishtinë, si: - zona e brendshme e qytetit - zona e re ekonomike - zona e re e institucioneve shtetërore

- Zhvillimi i strategjisë së implementimit për konceptin e përgjithshëm të Prishtinës (vizioni urban) në lokacione strategjike, duke patur parasysh elementet urbane: - hapësirat publike - sheshet - ndërtesat e rëndësishme - qarkullimin - funksionet dhe aktivitetet - rekreimin - zonat e gjelbra Konkluzat / Ekstrapolimi Duke u bazuar n% zhvillimet për lokacionet strategike, do të vendosen rregullat dhe parimet për çështjet dhe situatat prototipike, si: - hapësirat publike - profilet e rrugëve - parimet e parkimit - hapësirat semi publike - zonat e gjelbra - zonat e rekreimit - zonat kulturore Baza e përgjithshme e studimit: Analizat Çdo analizë duhet të konsiderojë situatën aktuale urbane si dhe atë të planifikuar / projektuar, gjegjësisht, planet rregulluese, konkurset e realizuara dhe të parapara si dhe zhvillimet private. Kushtet e planifikuara duhet të konsiderohen për shtjellimin e çdo pjese të analizës dhe analizat e zhvilluara do të çojnë në rekomandimet për planifikimin ekzistues.

SHTOJCA

47

FAKTET E PUNËTORISË Për ne Archis Interventions, degë joprofitabile e Fondacionit Archis (e njohur për revistën “Volume”) angazhohet që t’u ofrojë qyteteve ide dhe koncepte për të ringjallur domenin publik, ripërtërirë shpirtin urban dhe për të revitalizuar besimin e tyre në dialog si mjet esencial i jetës qytetare. Nisur nga kjo ide, Archis Interventions filloi aktivitetet në Prishtinë në vitin 2005, duke themeluar Archis Interventions/Prishtina me synim për të zhvilluar dhe propozuar zgjidhje për zhvillime të ristrukturuara urbane.

Organizimi Archis Interventions/Prishtina në bashkëpunim me Archis Interventions/SEE (Project Office Berlin) Personat Kontaktues Florina Jerliu (Drejtor programi) AI/Prishtina Rr.r. A.Ramadani, p.n.

10 000 Prishtinë, Republika e Kosovës florinajerliu@gmail.com Kai Vöckler (Drejtor programi, South Eastern Europe) Archis Interventions/SEE Projektbüro Vöckler Kurfürstenstr. 24, D-10785 Berlin, Germany kai@voeckler.de

Pjesëmarrësit në punëtori Florina Jerliu, Archis Interventions/Prishtina, këshilltare e Kryetarit të Prishtinës Kai Vöckler, Archis Interventions/SEE, Berlin Wilfried Hackenbroich, Hackenbroich Architekten, Berlin Elvida Pallaska, Instituti për Planifikim Hapësinor, MMPH Thilo Fuchs, Archis Interventions/SEE, Berlin Vlora Navakazi, Archis Interventions/Prishtina Mentor Haziri, MAX, Prishtina Nazmije Tora, Shefe e Sektorit për Urbanizëm, Komuna e Prishtinës Mejrushe Kastrati, Sektorit për Urbanizëm, Komuna e Prishtinës Dukagin Hasimja, Fakulteti i Ndërtimt.dhe Arkitekturës, UP Cristina Antonelli, Archis Interventions/SEE, Berlin Visar Geci, Archis Interventions/Prishtinë Gëzim Kastrati, architect, Prishtinë Shega Mazreku, studente e arkitekturës, UP Feim Igrishta, student of architecture, University of Prishtina

Postproduksioni Florina Jerliu Kai Vöckler Wilfried Hackenbroich Thilo Fuchs Christina Antonelli, revidimi grafik i materialit vizuel Mbështetur nga

Institucionet partnere Komuna e Prishtinës Fondacioni Archis

Friedrich-Ebert-Stiftung ERSTE Stiftung Komuna e Prishtinës Fondacioni Kosovar për Shoqëri të Hapur