Komuna e Prishtinës
Archis Interventions Prishtina/Berlin
REKOMANDIME PËR HAPAT E ARDHSHËM NË PROCESIN E LEGALIZIMIT Raport nga Punëtoria mbi Vlerësimin e Procesit të Legalizimit në Komunën e Prishtinës mbajtur më 26 nëntor 2010
Dhjetor 2010 Prishtinë
PËRMBAJTJA
HYRJE ........................................................................................................................................................2 PJESËMARRËSIT NË PUNËTORI:..........................................................................................................3
PJESA A: INFORMIM MBI PROCESIN E LEGALIZIMIT A.1. DETYRAT E KOMUNËS NË PROCESIN E LEGALIZIMIT ..........................................................4 A.2. REZULTATET E FUSHATËS INFORMUESE ME QYTETARË ....................................................4 A.3. PROCESI I APLIKIMIT PËR LEGALIZIM ......................................................................................5 A.4. STATUSI I PLANEVE RREGULLUESE ..........................................................................................6
PJESA B: REKOMANDIMET PËR HAPAT E ARDHSHËM B.1. DETYRAT E SEKTORIT PËR LEGALIZIM ....................................................................................7 B.2. AFATET KOHORE TË PROCESIT TË LEGALIZIMIT...................................................................7 B.3. INTEGRIMI I ORTOFOTOS NË SISTEMIN GIS.............................................................................9 B.5. PROCESIMI I TË DHËNAVE............................................................................................................9 B.6. ZONAT PRIORITARE PËR LEGALIZIM.......................................................................................10 B.7. INTEGRIMI I OBJEKTEVE ILEGALE NË PLANIFIKIM.............................................................12 B.9. PROJEKT MODELI I LEGALIZIMIT .............................................................................................12 B.8. REVIDIMI I PLANEVE RREGULLUESE ......................................................................................13 B.10. DHËNIA E LEJEVE TË RREGULLTA GJATË PROCESIT TË LEGALIZIMIT ........................14 B.11. THEMELIMI I GRUPIT STRATEGJIK.........................................................................................14 B.12. BASHKËPUNIMI NDËR-INSTITUCIONAL................................................................................14 B.13. DHËNIA E LEJES SË LEGALIZIMIT...........................................................................................15
1
Hyrje Komuna e Prishtinës ka startuar me Procesin e Legalizimit.në tetor të këtij viti. Faza e Parë e procesit të Legalizimit – aplikimi dhe regjistrimi i objekteve pa leje – do të zgjasë deri në fund të dhjetorit. Gjatë kësaj faze janë zhvilluar diskutime publike me qytetarë dhe një numër i konsiderueshëm i qytetarëve kanë aplikuar për legalizimin e objekteve të tyre. Faza e Dytë e procesit të Legalizimit starton në fillim të vitit 2011. Në këtë fazë, detyrë e Komunës së Prishtinës është edhe revidimi i planeve rregulluese krahas hartimit të planeve të reja, të cilat duhet t’i inkorporojnë edhe ndërtimet që i nënshtrohen procesit të legalizimit . Që procesi i legalizimit të jetë i suksesshëm dhe që rezultatet e legalizimit të koordinohen me procesin e planifikimit të qytetit, Komuna e Prishtinës në bashkëpunim me Archis Interventions organizoi një punëtori të përbashkët “Prishtina – Qytet Dinamik”, me c’rast janë diskutuar dhe formuluar kahjet e e zhvillimit të ardhshëm dhe pikat relevante të zhvillimit urban të qytetit të Prishtinës. Meqë fazat pasuese tw procesit tw legalizimit kërkojnë qasje të integruar të planifikimit, monitorimit dhe dokumentimit të legalizimit, është shfaqur nevoja për organizimin e një punëtorie me qëllim të vlerësimit të procesit të legalizimit. Kjo punëtori është koncentruar në cështjet aktuale të procesit dhe në rikonfirmimin e hapave të ardhshëm mbi bazwn e gjetjeve tw deritanishme.
2
Pjesëmarrësit në Punëtori: Avdullah Hoti, Zv. Kryetar
Florina Jerliu, Këshilltare e Kryetarit/AI Prishtinë
Behxhet Musliu, Kryesues i Sektorit për Legalizim
Kai Vöckler, AI Berlin
Agim Salihu, Shef i zyrës ligjore
Wilfried Hackenbroich, AI Berlin
Hazir Zhitia, Koordinator i Sek. Legaliz
Vlora Navakazi, UP/AI Prishtinë
Ergyn Hajredini, Sekt. Legalizim
Dafinë Gashi, Studente e arkitekturës/AI Prishtinë
Nebahate Rashiti, Sekt. Legalizim Sadik Hajdini, Sekt. Legalizim
Moderimi i punëtorisë:
Florina Jerliu, Kai Vöckler
Mbajtja e procesverbalit:
Dafinë Gashi
Hartimi i Raportit:
Florina Jerliu
3
PJESA A: INFORMIM MBI PROCESIN E LEGALIZIMIT A.1. Detyrat e Komunës në procesin e Legalizimit Komuna e Prishtinës ka miratuar Rregulloren për Trajtimin e Ndërtimeve pa Leje më korrik të vitit 2009 me c’rast janë përcaktuar kriteret juridike për legalizim. Në bazë të Rregullores, angazhimet vijuese janë përqëndruar në tri drejtime: 1. Përcaktimi i kushteve teknike për legalizim Më 2009 është hartuar dhe miratuar Manuali për Trajtimin e Ndërtimeve pa Leje. Manuali përcakton: -
kushtet teknike minimale për Legalizim hapat organizativ të Procesit të Legalizimit.
2. Sektori për Legalizim Sektori për Legalizim është themeluar në tetor 2010 dhe përbëhet prej kryesuesut, 5 arkitektëve dhe një inxhinieri ndërtimit. Ndërkohë, pritet që në këtë sektor të angazhohen sipas nevojës edhe profile tjera si: inxh. i elektrikes, gjeometër, etj. 3. Shqyrtimi i Planeve Rregulluese Sipas rekomandimeve të Manualit për Legalizim, Komuna e Prishtinës do t’i qaset revidimit të Planeve Rregulluese. Ky proces do të zhvillohet krahas trajtimit të ndërtimeve pa leje dhe ka për qëllim që të përcaktojë: -
kushtet urbane (minimale) për Legalizim projetet “model” të trajtimit të ndërtimeve pa leje nëpërmjet zhvillimit urban
A.2. Rezultatet e Fushatës Informuese me Qytetarë Gjatë muajit tetor 2010 është zhvilluar një fushatë informuese me qytetarë. Janë mbajtur gjithsej nëntë takime publike në lagje të ndryshme të Prishtinës sipas orarit më poshtë: 1
11.10. 2010
2
13 10.2010
3
14 10.2010
4
18 10.2010
Lagjet: “Kodra e Trimave” dhe “Besiana” dhe fshatrat që shtrihen në pjesën veriore të qytetit. Lagjet: “Gallapi”, “Çamëria”, “Medresesë”, “Gjinaj”, “Vneshta” dhe fshatarët që shtrihen në pjesën veri-lindore të qytetit. Lagjet: “Dodona”, “Vellusha”, “Velani”, “Ilirida”, “Taslixhe”, “Tauk Bashçe”, “Sefali” dhe “e Normales”. Lagjet : “Kodra e Diellit”, “Muhaxhirët”, “Lagja e Spitalit”.
4
5
20 10.2010
Lagjet: “Mat”, “Mati 1”, Zllatar, “Kodra e Diellit 2”, banorët e rrugës “Isa Kastrati” me rrugët lidhëse.
6
21 10.2010
Lagjet : “Qendër”, “Tophane”, “Arbëri”.
7
25 10.2010
Lagjet: “Ulpianë”, “Dardani”, Lakërishte”, “Qyteza Pejton” dhe “Kalabri”
8
26 10.2010
Lagjet: “Prishtina e re” Zona Qendër dhe Zona Perëndimore”
9
28 10.2010
Lagjet: “Prishtina e re” Zona Lindore” fsh. Hajvali, lagjet në magjistralen Prishtinë- Gjilan.
Bazuar në diskutimet me qytetarë, janë identifikuar nevojat dhe kërkesat e qytetarëve. Si rezultat, janë ndërmarrë këto ndryshime: -
Thjeshtëzimi i procedurës për aplikim. Dokumentacioni i nevojshëm për aplikim mund të jetë i një date më të vjetër; dokumentet pronësore-juridike dhe do të lëshohet nga Komuna për qëllime të procesit të legalizimit, mundësohet aplikimi pa dokumentacion të rregullt pronësor-juridik, me kusht që këto cështje të procedohen/rregullohen nga aplikuesit krahas rrjedhës së procesit të legalizimit
-
Shtyerja e afatit për aplikimin deri në fund të dhjetorit 2010. Kjo mundëson që në këtë proces të përfshihen qytetarët nga diaspora dhe të tjerët që gjatë mujait tetor nuk qëndrojnë në Prishtinë.
-
Është ndryshuar rregullorja në pikën e kritereve minimale teknike për aplikim. Plani zbatues i objektit më nuk kërkohet në fazën e parë të aplikimit, por do të kërkohet më vonë, dhe ate vetëm tek objektet të cilat do të marrin vlerësimin pozitiv të kritereve teknike, pas inspektimit në terren nga ana e Sektorit për Legalizim. Pas kësaj faze qytetari detyrohet të sjellë planin zbatues të objektit.
-
Është ndryshuar rregullorja në pikën e nivelit të taksës si “taksë e plotë + 3% taksë ndëshkuese) . Është eliminuar pjesa ndeshkuese e taksës prej 30%.
A.3. Procesi i Aplikimit për Legalizim Procesi i aplikimit për legalizim ka filluar më 1 tetor 2010 dhe përdundon në fund të dhjetorit. Deri më tani (26 nëntor 2010), janë pranuar 3200 aplikacione. Është konstatuar se në ditët e fundit para shtyerjes së afatit ka pasë deri në 500 qytetarë në radhë pranë sporteleve për aplikim, që lë të nënkuptojë se deri në fund të dhjetorit, pritet të ketë më shumë aplikacione. Pritshmëria e pjesëmarrësve në këtë punëtori është rreth 5000 aplikacione deri në përfundim të fazës së aplikimit, gjë që konsiderohet si numër solid karshi vlerësimit të përgjithshëm se në Prishtinë janë rreth 10000 ndërtime pa leje ndërtimi të të gjitha kategorive (ndërtim, mbindërtim, tejkalim i lejes, etj).
5
A.4. Statusi i Planeve Rregulluese Rreth 70-80% e territorit urban të Prishtinës është i mbuluar me Plane Rregulluese. Megjithë ekzistimin e tyre, problemet rreth implementimit të planeve dhe mosrespektimit të normativave të planifikimit janë evidente, vecanërisht në zonat qendrore të qytetit. Ndër problemet kryesore hapsinore në Prishtinë të identifikuara në këtë punëtori është diskrepanca e madhe midis planeve (shumica sugjerojnë ndërtim shumëbanesor) dhe gjendjes në terren (shumica janë shtëpi individuale banimi). Arsyet kryesore për këtë janë: •
Hartimi i planeve rregullluese si rizhvillim i përgjithshëm i lagjes nga zona të banimit individual në zona të banimit të lartë;
•
Mungesa e mekanizmave ligjor për zbatim të planeve të tilla të rizhvillimit. Mungojnë mekanizmat ligjor per bashkimin e parcelave, gjegjësisht, provizione ligjore që e detyrojnë pronarin e shtëpisë individuale të shes trollin e tij, për një ndërtim më të lartë, të përbashkët me fqinjët e tij. Si rezultat, blloqet e reja urbane nuk mund të detyrohen, por vetëm të inkurajohen.
•
Niveli i ulët ekonomik - edhe nëse krijohen mekanizmat për implementim të planeve rregulluese, niveli i ulët ekonomik përgjithësisht në Kosovë do të vazhdojë të jetë pengesë e vazhdueshme në zhvillimin sipas planit të pronave private!
6
PJESA B: REKOMANDIMET PËR HAPAT E ARDHSHËM B.1. Detyrat e Sektorit për Legalizim Sektori për Legalizim si njësi funksionale për zbatimin e Rregullores për Trajtimin e Ndërtimeve pa leje është në proces të konsolidimit dhe pritet që shumë shpejtë të marrë përsipër veprimet: a) Procesimi e të dhënave të aplikacioneve për legalizim në formë -
Tabelare (bazë e të dhënave me mundësi kategorizimi)
-
Grafike (piketimi në hartë / fotografi ajrore)
b) Hartimi i Regjistrit (shpallet pas përfundimit të afatit për aplikim). c) Kategorizimi i objekteve (aplikacioneve) sipas: -
Lagjeve (shtrirjes hapësinore)
-
Llojit të objektit (shtëpi banimi, obj. shumëbanesor, ndërhyrje në objekt me leje)
-
Rregullsisë së dokumentacionit pronësor-juridik
d) Përcaktimi i zonave prioritare për legalizim, bazuar në kategorizim të objekteve (aplikacioneve) e) Inspektimi i objekteve në terren dhe vlerësimi i kritereve teknike sipas zonave prioritare (pritet që inspektimi në terren të bëhet nga min. 15 persona të kualifikuar për vlerësim teknik të objekteve ndërtimore)
B.2. Afatet kohore të Procesit të Legalizimit Afatet kohore të Procesit të Legalizimit janë përcaktuar me Rregullore, dhe në total, i gjithë procesi do të duhej të përmbyllej në një afat prej rreth 14 muajsh. Megjithatë, Rregullorja ofron mundësi të shtyerjes së afateve, varësisht nga trendi i procesit. Gjatë diskutimit në këtë punëtori është konstatuar se ky proces ndodh për herë të parë dhe se është vështirë që të përcaktohet trendi I përgjithshëm, ndërkaq afatet do të mund të parashiheshin për fazat vec e vec. Poashtu, vështirësia në përcaktimin e afatit kohor të procesit është e kushtëzuar edhe nga veshtirësitë teknike të cilat në këtë fazë (faza 1) janë duke u identifikuar në vazhdimësi.
7
•
Megjithatë, konstatohet se është e rëndësishme që të vendosen kornizat kohore, gjegjësisht, të krijohen parashikime për afatet kohore me qëllim të: - lehtësimit të punës administrative në Sektorin për Legalizim - organizimit të punës operative në terren - informimit të palëve mbi procesin brenda afateve të pranueshme - transparencës së procesit karshi qytetarëve të Prishtinës
•
Parashikimet e afatit kohor të procesit të legalizimit mund të bëhen në bazë të formulës: ⎛ ⎞ Nr. Apliacioneve ⎟⎟ + K .dt + K .Leja K . Legalizimit = KP t / g + ⎜⎜ ⎝ Nr. Ekipeve × Nr. Obj. / ditë ⎠ ku:
•
K. Legalizimit
=
Afati kohor i procesit të Legalizimit [parashikim]
KP t/g
=
Afati kohor për përpunimin e të dhënave në formë tabelare (baza e të dhënave) dhe grafike (piketimi në hartë)
Nr.Ekipeve
=
Numri i ekipeve të inspektimit të objekteve në terren; varet nga numri i personave të angazhuar për inspektim
Nr.Obj. /ditë
=
Numri i objekteve që inspektohen brenda një dite varet nga numri i anëtarëve në një ekip
Nr.Obj. /ditë
=
Numri i objekteve që inspektohen brenda një dite varet nga numri i anëtarëve në një ekip
K.dt
=
Afati kohor për dorëzimin e Dokumentacionit teknik nga ana e palës, përfshirë kohën e nevojshme për hartimin e kushteve të legalizimit për ato objekte që nuk I plotësojnë kriteret teknike
K.Leja
=
Afati kohor për lëshimin e Lejes së Legalizimit
Me anë të kësaj formule mund të vlerësohet afati i dëshiruar kohor i Procesit të Legalizimit. Kështu, për shembull: -
nëse përpunimi i të dhënave bëhet në afat prej 40 ditësh pune (2 muaj);
-
nëse angazhohen 20 persona për inspektim të objekteve në terren ku një ekip i punës përbëhet nga 2 persona dhe secili ekip vlerësohet se mund të inspektojë 8 objekte në ditë;
-
nëse numri i aplikacioneve është 5000;
-
nëse afati kohor për lëshim të kushteve të legalizimit dhe dorëzim të aplikacioneve teknike është ca.100 ditë pune;
atëherë afatit ideal kohor i procesit të legalizimit vlerësohet të jetë ca. 200 ditë pune, gjegjësisht, 10 muaj, duke mos e përfshirë fazën e parë të aplikimit prej 2 muajsh (shprehur në formulën më poshtë):
8
Shembull: ⎛ ca.5000 Aplikacione ⎞ 5000 ⎟⎟ = 40 + K . Legalizimit = 40 ditë + ⎜⎜ + 100 = ca.200 ditë (10 muaj ) 10 Ekipe × 8 Objekte / ditë 80 ⎝ ⎠
B.3. Integrimi i Ortofotos në sistemin GIS Më datën 19.08.2010 është bërë fotografia ajrore, e cila paraqet ditën “0”. Qytetarët janë informuar nëpërmjet mediave se cdo ndërtim pa leje pas ditës “0” nuk i nënshtrohet procesit të legalizimit; Kjo fotografi ende nuk është futur në përdorim në kuptimin e piketimit të objekteve të cilat janë paraqitur për legalizim.
Gjatë diskutimeve në këtë punëtori, është konstatuar nevoja e lartë për integrim të kësaj fotografie në sistemin GIS, ku do të integroheshin të dhënat e aplikacioneve për legalizim: -
Integrimi I fotografisë ajrore të ditës “0” në sistemin GIS.
-
Futja e të dhënave të aplikesve mbi fotografinë ajrore (në GIS) :
të dhënat tabelare për objektet që apliojnë për legalizim (pronari, adresa, et.)
piketimi / vendndodhja e objeteve që aplikojnë për legalizim
destinimi i sipërfaqeve sipas Planeve Rregulluese (në lagjet që janë të mbuluara me plan)
objeket që kanë leje ndërtimi në kuadër të lagjeve të mbuluara me Plane rregulluese (për të vlerësuar shkallën/raportin e objekteve të ndërtuara me leje dhe pa leje, karshi kritereve të Planit).
B.5. Procesimi i të dhënave Procesimi sistematik i të dhënave nga aplikacionet për legalizim në formë tabelare, duhet të bëhet më sa largu deri në fund të javës së parë të Janarit 2011. Procesimi I të dhënave është duke u bërë në formë tabelare. Rekomandohet që këto të dhëna të barten (piketohen) edhe në hartë.
9
•
Krijimi i Hartës Strategjike (deri në fund të javës së tretë të Janarit 2011) Në mungesë të adresave të sakta, piketimi i objekteve për të cilat aplikohet për legalizim është i vështirësuar dhe kërkon kohë. Në ndërkohë, krijimi i një harte që ofron pasqyrë vizuele për fluksin e aplikacioneve është shumë e rëndësishme në kuptimin e organizimit të fazës së dytë të legalizimit dhe të strategjisë për përcaktimin e prioriteteve të legalizimit në terren. Harta strategjike duhet të krijohet mbi fotografinë ajrore dhe duhet të indikojë:
Objektet pa leje (aplikacionet) - me pika të kuqe
Objektet me leje – me pika të kaltërta
Kufijt e planeve rregulluese – me vija të verdha
Që harta Strategjike të mund të realizohet në afat sa më të shkurtër kohor, Komuna e Prishtinës mund të kërkojë ndihmë teknike nga Fakulteti i Ndërtimtarisë dhe Arkitekturës, UP. •
Krijimi i Hartës Formale (deri në fund të muajit shukrt 2011) Piketimi i saktë i objekteve që aplikojnë për legalizim është detyrim formal i Komunës së Prishtinës. Harta formale duhet të krijohet mbi fotografinë ajrore; rekomandohet fuqishëm që kjo hartë të punohet në sistemin GIS.: Për fillim, gjegjësisht, për qëllime të legalizimit, kjo hartë duhet të indikojë:
Vendndodhjen e saktë të objekteve pa leje - me vija të kuqe
Vendndodhjen e saktë të objekteve me leje – me vija të kaltërta
Bazën kadastrale (të harmonizuar me të dhënat e Agjensionit Kadastral të Kosovës)
Kufijtë e planeve rregulluese – me vija të verdha
Destinimi i sipërfaqeve në kuadër të planeve Rregulluese – ngjyrat sipas nomenklaturës standarde për destinim të sipërfaqeve.
B.6. Zonat prioritare për legalizim Aktualisht, nuk është punuar në drejtim të përcaktimit të zonave prioritare për legalizim, meqë procesi I aplikimit nuk është përmbyllur. Megjithatë, në bazë të diskutimeve në këtë punëtori është parashtruar nevoja që paralelisht të mendohet qasjet që Komuna e Prishtinës duhet t’I ketë në lidhje me prioritetet, gjegjëësisht, objektet që do të kenë prioritet për dhënien e lejes së Legalizimit.
10
•
Gjatë diskutimeve në këtë punëtori janë identifikuar indikatorët të cilët do të shërbejnë në përcaktimin e zonave prioritare për legalizim. Zonat prioritare do të identifikohen : -
Fluksi i aplikacioneve për legalizim në kuptim të shtrirjes hapësinore. Varësisht nga numri i aplikacioneve që vijnë për lagjet specifike, do të identifikohen zonat prioritare në qytet për procedim të mëtejmë të dokumentacioneve për legalizim;
-
Projektet zhvillimore strategjike Qeverisjen e Prishtinës)
(bazuar
në
Programin
për
Varësisht nga projektet kapitale, si ndërtim i objekteve specifike në kuadër të lagjeve ekzistuese, zgjerim i rrugëve dhe implementimi i pjesshëm i planeve rregulluese, do të përcaktohen zonat prioritare në qytet për procedim të mëtejmë të dokumentacioneve për legalizim; -
Kategorizimi i objekteve të ndërtuara pa leje. Varësisht nga kategoria e objekteve, do të identifikohen zonat prioritare në qytet për procedim të mëtejmë të dokumentacioneve për legalizim; Gjatë diksutimeve në këtë punëtori është identifikuar kategorizimi i mundshëm i objekteve sipas prioriteteve dhënë më poshtë: I. Objekte që përmbushin kriteret juridike dhe teknike (nënkategira 1: shtëpi banimi) II. Objekte që përmbushin kriteret juridike dhe teknike (nënkategira 2: objekte shumëbanesore) III. Objekte që përmbushin kriteret juridike dhe teknike (nënkategira 3: ndërhyrja fizike në objektet ekzistuese-me leje) IV. Objektet që përmbushin kriteret juridike, por që nuk I përmbushin kriteret teknike (duhet t’I nënshtrohen intervenimeve adekuate për përmbushjen e kritereve teknike) Pas inspektimit në terren nga ana e Sektorit për Legalizim, objektet për të cilat konstatohet se nuk i përmbushin kriteret teknike, do t’i nënshktrohen modifikimit fizik. Në bazë të Kushteve për Legalizim të përcaktuara nga ana e Sektorit për Legalizim, aplikuesi harton Projektin Zbatues në bazë të të cilit do të bëhet modifikimi fizik i objektit, dhe rrjeshimisht, legalizimi i tij. V. Objektet që nuk përmbushin kriteret juridike (vërtetimi i pronësisë). VI. Objektet që nuk përmbushin kriteret juridike dhe teknike (vërtetimi dhe intervenimet adekuate për përmbushjen e kritereve teknike). Dy kategoritë e fundit (V dhe VI) i nënshtrohen sistemit të eliminimit nga procesi i legalizimit deri në rregullimin e cështjeve pronësore-juridike, sipas kësaj radhe:
11
- Pezullimi:
Aplikacionet e personave që janë në procedurë të bartjes së pronës nga njeri titullar tek tjetri (trashëegimi, shit-blerje), pezullohen nga procesi I legalizimit deri në përmbyllje të procedurave juridikopronësore;
- Eliminimi:
Aplikacionet e personave që nuk ofrojnë dëshmi të pronësisë mbi tokat e tyre ku i kanë edhe objektet, qofte kur pronësia është private, apo në rastet kur ka ndërtim në tokë publike, eliminohen nga procesi i legalizimit. Sipas konstatimeve të kësaj punëtorie, një përparësi është që në shumicën e rasteve të tilla, prona është private;
Sipas radhës, në fazën e dytë të legalizimit rreshtohen Prioriteti 1:
objektet e kategorisë I-III
Prioriteti 2:
objektet e kategorisë IV
Prioriteti 3:
objetet e kategorisë V dhe VI.
B.7. Integrimi i objekteve ilegale në planifikim Aktualisht, integrimi i objekteve pa leje në planifikim, gjegjësisht, në plane rregulluese, nuk është duke ndodhur. Në rastet kur zona nuk është e mbuluar me plan rregullues, ndodh që të jepen leje të përkohshme, dhe ate vetëm për raste të rekonstruimit, e më rrallë për rastet e ndërtimit të ndonjë objekti të ri. Si procedurë, pastaj shikohet mundësia e integrimit të atij ndërtimi në planin e ardhshëm rregullues. Rekomandohet që të bëhet integrimi jo vetëm formal i objekteve të legalizuara, por praktiksht të mendohet më mirë rreth tyre që ato të mund të integrohen vërtetë në zonën përkatëse.
B.9. Projekt modeli i legalizimit •
Projekt Modeli i legalizimit kombinon trajtimin e ndërtimeve pa leje në ato pjesë të qytetit ku identifikohet nevoja për realizim të ndonjë projekti investiv nga ana e Komunës së Prishtinës.
•
Projekt Modeli i legalizimit do të përcaktohet pasi të jenë identifikuar
•
-
zonat prioritare për legalizim
-
projektet zhvillimore strategjike
Projekt modeli i legalizimit lehtëson qasjen e integruar në revidim të planeve rregulluese.
12
•
Përvec Manualit, që ofron kriteret teknike për legalizim, është hartuar edhe strategjia për planifikim të qytetit të Prishtinës. Kjo strategji është dhënë në dokumentin “Prishtina-Qyteti dinamik” që si bazë ka arsimimin dhe edukimin e rinisë. Me këtë stragji, është synuar vazhdimësia e zhvillimit të qytetit dhe stopimi i fragmentimit urban.
•
Rekomandohet që dokumenti “ Prishtina – Qytet Dinamik” të jetë bazë për revidimin e planeve rregulluese
B.8. Revidimi i planeve rregulluese •
Për qëllime të legalizimit dhe gjithashtu, edhe të planifikimit të mirëfilltë, planet rregulluese duhet të revidohen duke u bazuar në gjendjen e re të krijuar urbane dhe kërkesën ligjore për rishqyrtim të planit cdo 5 vjet.
•
Gjatë revidimit të planeve, duhet të përshkruhen qartë rrugët dhe vijat ndërtimore.
•
Duke u bazuar në përvojat e pjesëmarrësve në punëtorti, gjatë revidimit të planeve rregulluese, në funksion të integrimit të objekteve të legalizuara, duhet të meren parasysh tri rregulla të padiskutueshme, të cilat kanë për bazë sigurinë e qytetarëve: -
Sigurimi i rrugëve me gjerësi adekuate – që automjeteve të zjarrëfikësve tu mundësohet qarkullimi i lirë.
-
Sigurimi i qasjes së zjarrfikësve brenda parcelave individuale, poashtu, për qëllime të evakuimit;
-
Lartesia e objekteve të mos jetë më e madhe se 5 etazhe, për qëllime të evakuimit.
Konstatohet se me anë të këtyre rregullave do të përmirësohet gjendja e sigurisë së qytetarëve, si objektiv i parë rregullimit hapësinor të qytetit: “Nuk mund të ënderrojmë për planë fantastike, por duhet të mbështetemi në realitetin e krijuar në qytet” Objektivi vijues do të jetë përmirësimi i kushteve urbane dhe të jetesës, gjë që do të mund të realizohet në fazat pasuese të planifikimit dhe menaxhimit urban të Prishtinës. Pikat e kualitetit urban (psh. parkingjet,) mund të rregullohen nëpërmjet masave të menaxhimit urban dhe projekteve komplementare të Komunës.
13
B.10. Dhënia e lejeve të rregullta gjatë procesit të legalizimit Gjatë procesit të legalizimit, gjegjësisht, periudhës kur edhe bëhet revidimi i planeve rregulluese, vazhdon dhënia e lejeve të rregullta të ndërtimit, sipas Ligjit mbi Ndërtimin •
Rekomandohet që të krijohet një strategji – si rezultat i Hartës Strategjike, që do të respektonte personat të cilët kanë pritur, ose janë në proces të aplikimit për një leje të ndërtimit. Vetëm duke i diferencuar me dy ngjyra të ndryshme objektet pa leje dhe ato me leje në Hartën Strategjike, mund të krijohen kushtet për trajtim adekuart dhe të menjëhershëm të atyre që presin ose janë në proces të aplikimit për leje ndërtimi.
B.11. Themelimi i Grupit Strategjik •
Rekomandohet që të themelohet Grupi Strategjik i cili do të merret me revidimin e Planeve rregulluese, ku pjesëmarrës do të jenë zyrtarët komunalë të planifikimit dhe ekspertë nga jashtë
•
Rekomandohet që puna e Grupit Strategjik të zhvillohet në formë të punëtorive të cilat do të mundësohen nëpërmjet formave të bashkëfinancimit të Komunës dhe donatorëve.
B.12. Bashkëpunimi ndër-institucional Me qëllim të procesimit sa më kompetent të të dhënave nga forma tabelare në formtë hartografike, është i nevojshëm bashkëpunimi i vazhdueshëm me institucionet gjejgëese. a) Thellimi i bashkëpunimit me Agjensionin Kadastral të Kosovës b) Shkëmbim i përvojave me Shqipërinë (Bashkia e Tiranës, ALUIZNI) Vizitat zyrtare në Shqipëri (Tiranë) janë shumë të rëndësishme në kuptim të shkëmbimit të përvojave në administrimin e procesit të legalizimit. Rekomandohet që të organizohet një vizitë e parë sa më shpejtë që të jetë e mundur (java e dytë e janarit 2011) në mënyrë që të përfitohet nga përvoja dhe rekomandimet e zyrtarëve të legalizimit në Shqipëri, para se të procedohet me Fazën e Dytë të Legalizimit. Kjo është vecanërisht e rëndësishme për faktin se institucionet e Shqipërisë kanë krijuar një sistem të sofistikuar dhe efikas të procedimit të të dhënave, i cili mund të shërbejë si model për Sistemin e Legalizimit në Prishtinë.
14
B.13. Dhënia e Lejes së Legalizimit •
Gjatë dikutimeve në këtë punëtori, është konstatuar se Drejtorati për Urbanizëm nuk i ka kapacitetet njerëzore që krahas trajtimit të lejeve të rregullta të ndërtimit, të procedojë si organ i vetëm me dhënien e lejes për Legalizim
•
Propozohet që dhënia e lejes për legalizim të organizohen në grupe dhe të lëshohen një herë në javë, sipas kësaj procedure: o X lëndë në javë përgatiten për shqyrtim final o Një herë në javë mbahen konsultimet finale për shqyrtim të X lëndëve, ndërmjet Sektorit për Legalizim dhe bartësit të Vulës për legalizim o Bëhet lajmërimi publik për ditën e lëshimit të lejeve të legalizimit për javën vijuese, ditën e caktuar të javës.
15